Irma Jusufović

Plod trešnje i višnje

• Trešnja je drvo iz porodice Rosaceae.• Trešnja je listopadno drvo sa širokim

krošnjama,naraste od 15-32 m visoko, a obim stabla iznosi i do 1,5 m.• Kora drveta je glatka.Listovi su joj

jednostavni,ovalni,dugi od 7-14 cm,a 4-7 cm široki,mat zelene boje.

• Cvijeta rano u proljeće,u isto vrijeme kad i lista.Cvjetovi su grupisani u cvatove, od po 2 do 6 cvjetova. Pojedinačni cvjetovi su bijeli sa pet latica. Oprašuju ih pčele.

PLOD TREŠNJE (prunus avium)

Print master

• Plod trešnje je crvena mesnata bobica,1-2 cm u promjeru,zavisno od sorte,srcolika oblika.Zrije krajem proljeća.Unutar ploda nalazi se mala košpica,u kojoj se nalazi sjeme.Duga je 8-12 mm,široka 7-10 mm,a debela 6-8 mm.

• S nutritivnog stajališta njihove su koristi vrlo cijenjene:dobar su izvor antioksidansa vitamina C i prehrambenih vlakana,a siromašne su mastima i ne sadrže natrij i kolesterol.

• Trešnja sadrži sve vitamine i minerale(osim Na),iako u manjim količinama,kao i celulozu,pektin te organske kiseline (jabučnu,limunsku,vinsku).

• Bogata je kalijem te stoga povoljno djeluje na ravnotežu tekućine u organizmu.

• Trešnje obiliju antioksidansima koji štite od slobodnih radikala i pomažu pri prevenciji karcinoma i bolesti srca te usporavaju proces starenja.

• Svoju tamno crvenu boju trešnje duguju antocijaninima,antioksidansima snažnih protuupalnih svojstava.

• Istraživanja su pokazala da trešnje povoljno djeluju kod dijabetesa na način da snizuju razinu šećera u krvi.Osim toga trešnje snizuju razinu LDL kolesterola te mogu biti od koristi pri prevnciji karcinoma debelog crijeva.

• Peteljka trešnje obiluje:taninima,organskim kiselinama,flavonoidima,šećerima i mineralima.

• Zahvaljujuči svom sastavu peteljke su se u narodnoj medicini koristile za ćajeve koji potiču izlučivanje mokraće i izbacivanje kamenca iz bubrega i mokraćnog mjehura.

SORTE TREŠANJA• BING• Sorta Bing je jedna od najstarijih sorti koje

se gaje. Plodovi sorte su krupni. Meso je čvrsto i hrskavo, slatko i sočno, veoma lijepe arome. Iako ima veoma kvalitetan plod ova sorta takođe ima slabosti u pogledu gajenja.

• Plodovi lako pucaju usljed kiše i ovu sortu treba gajiti u područjima u kojima nema kiše 2 – 3 nedjelje pred berbu. Sorta ranog vremena zrenja sa vremenskim rasponom od 60 – 75 dana između perioda punog cvijetanja i berbe.

LAPINS

• Jedna je od najljepših sorti trešnje tamno crvene boje. Samooplodna. Plod je krupan, tamne burgundsko crvene, skoro crne boje u punoj zrelosti, slatkog ukusa, odličnog kvaliteta, ukusa i arome.

• Tolerantna je prema pucanju plodova. Stablo dobro podnosi zimske mrazeve, rano plodonosi i obilno roda. Sorta ranog vremena cvijetanja. Plodovi sazrevaju oko dvije nedelje poslije sorte Bing. Ima 17-19% šecera.

SUMMIT

• Ovo je sorta sa veoma privlačnim plodovima.

• Plodovi su veoma krupni, srčastog oblika, čvrsti, hrskavi, sa sjajno crvenom bojom pokožice.

• Odličan odnos šećera i kiselina čini plodove ove sorte veoma ukusnim. Relativno dobro podnosi niske temperature.

Ostale poznate sorte:

• REGINA• EARLY BIGI (RANA

BIGI)• ENRIKA• BURLAT

PLOD VIŠNJE

• Višnja (lat. Prunus cerasus) je drvo iz porodice Rosaceae a pripada rodu Prunus, zajedno s trešnjom i šljivom.

• Raširena je po velikom dijelu Evrope i jugozapadne Azije.

• Drvo višnje je manje od trešnje, naraste od 4-10 m, te su joj grane tanje i kraće od trešnje. Plod joj je kiselkast i opor.

• Plodovi višnje se manje upotrebljavaju od trešanja, zbog svoje kiselosti.

• Često se od nje pravi liker i druga alkoholna pića.

• Poznat je veliki broj sorti višanja.

Historija

• Kultivirana višnja je selektirana od raznih divljih vrsta Prunus cerasus. Prve kultivirane vrste su se pojavile na obalama Kaspijskog i Crnog mora, a bila je poznata starim Grcima u 3.vijeku p.n.e.. Bila je dosta popularna kod Perzijanaca i Rimljana, koji su je raširili po cijelom carstvu.

• U Ameriku je stigla odmah po doseljavanju prvih kolonizatora.

VIŠNJA I ZDRAVLJE

• U prosijeku, plodovi višnje sadrže oko 83 do 85% vode izmedu 15 i 17% suve materije.

• Najviše sadrže ukupnog šecera oko 10%, od čega na invertni šećer otpada 9%.

• Kiseline u proseku sadrže 1,9%, dok mineralnih materija sadrži oko 0,6%.

• Sadržaj vitamina C se kreće od 21 do 60 mg/%, što najviše zavisi od osobine pojedine sorte.

• Peteljka sadržava tanin koji djeluje diuretički,vrlo je djelotvoran i protiv nastanka proljeva.

• Suhi plodovi višnje se koriste i kod spravljanja čajeva.

USLOVI GAJENJA VIŠNJE

• Višnja se ubraja u red najcjenjenijeg voća, uglavnom u industrijskoj preradi.

• U našim uslovima višnja cvijeta u drugoj i trećoj dekadi aprila, zavisno od klimatskih uslova i bioloških osobina sorte.

• Oprašivanje višnje uglavnom se obavlja insektima i to u prvom redu pčelama.

• Za hektar višnjika potrebno je 4-6 košnica. • Stablo plemenitih sorti višanja dožive 25 do

30 godina, dok pojedinačna stabla i do 50 godina.

• Višnja za uspješan rast, razvoj, redovnu i obilnu rodnost zahtijeva odgovarajuće uslove, a to su;klimatski uslovi, položaj i zemljište.

• U pogledu klimatskih uslova višnja podnosi velike nadmorske visine, a isto tako uspješno podnosi i niske zimske temperature.

• Cvijet višnje je dosta otporan na kasno proljećne mrazeve za razliku od drugih voćnih vrsta.

• Može se gajati i u sušnim područjima. • Korijenov sistem ne prodire duboko u

zemljište.

• Osnovna masa korijena nalazi se na dubini od 40 do 80 cm. U širinu se prostire izvan opsega krošnje.

• Krošnja je različite bujnosti i oblika a najviše zavisi od sorte. Obično je okrugla, razgranata s uspravnim ili povijenim granama.

OBLAČINSKA VIŠNJA

• Oblačinska višnja ne spada u sorte, već je to ekotip.

• Oblačinska višnja ima horizontalan korijenski sistem,koji prodire u dubinu 50-60 cm.Korijen je tamno sive boje.Stablo je slabo bujno i patuljasto,dosta kompaktno i pogodno za gustu sadnju.

• Krošnja se najčešće oblikuje u loptastu ili široko piramidalnu.Grane su kratke i cijelom dužinom plodne.

• Pupoljci su skoro jajasti,sive boje sa kestenjastom nijansom,glatke površine.Lišće je tamnozeleno.

• Plod je sitan mase oko 3 g,loptast,dosta ujednačene krupnoće i sazrijevanja.

• Pokožica je tamnocrvena i tanka.Meso je crveno,srednje čvrsto,nakiselo,aromatično i kvalitetno.

• Sok od mesa je intenzivno crven i dosta bogat rastvorljivom suhom materijom,šećerima,kiselinama i vitaminima.

• Sjeme je sitno i relativno se lako odvaja od ploda.Plod se srazmjerno lako odvaja od peteljke.Dobro podnosi prevoz i može da se čuva 3-5 dana u svježem stanju.

HEMIJSKI SASTAV

• Hemijski sastav ploda zavisi

od stepena zrelosti i vremenskih prilika u

vrijeme zrenja.

• Plodovi oblaćinske višnje sadrže:

• oko 83% vode,• 12-17 % suhe materije,• 1,5-2,0 % ukupnih

kiselina.

ŠUMADINKA

• Stvorena je u Institutu za voćarstvo u Čačku 1969. godine, ukrštanjem "kereške" i "hajmanove konzervne".

• Ima krupan, tamnocrven plod, mase preko 6 gr, glatku i sjajnu pokožicu.

• Sočno i polučvrsto meso je kiselkastog ukusa i prijatne arome. Poznog je vremena sazrijevanja. Veoma je rodna i pogodna i za jelo i preradu.

NEKROZE PLODOVA VIŠNJE

• Nekrotična pjegavost plodova višnje, ekonomski posmatrano, veoma značajna bolest.

• Nekrotična pijgavost plodova višnje pojavljuje se u proljeće, tokom maja i juna, najprije u vidu manjih, tamno zelenih i vlažnih pijega elipsastog oblika. Sve ovo podsjeća na infekcije izazvane bakterijama.

• Činjenicu da razne sorte višnje ne reaguju podjednako prema nekrozi plodova, trebalo bi iskoristiti pri zasnivanju novih zasada višnje.

Slike - Simptomi nekroze cveta i ploda višnje.MYZUS CERASI – Crna trešnjina vaš

• Prezimi kao zimsko jaje na trešnji ili višnji. U proljeće stvara brojne kolonije beskrilnih vašiju na mladim izbojcima i vršnom lišću što prouzrokuje njihovo jako kovrčanje.

• Štete mogu biti vrlo velike. Luči obilno mednu rosu koju naseljuju gljive čađavice pa se uvelike smanjuje asimilacija i transpiracija lišća.

Trešnjina muva

• Jaja polažu najradije u plodove koji su počeli menjati boju i postali mekši i sočniji. Jedna ženka odloži 20 – 80 jaja. Ona su uložena u džepić napravljen leglicom ženke u plodu. Na tom mijestu plod omekša i podložan je truljenju. U jednom plodu može biti veliki broj jaja, ali obično se razvije samo jedna larva. Razvoj jaja traje 6 – 10 dana i larva prodire dublje u plod sve do koštice.

LITERATURA