PodaTKi Nr 7 INFORorganizer - sklep.infor.pldowy. Przecież część podatników może decydować się na odliczenie tylko 50% VAT także wówczas, gdy w ogóle nie będą wykorzystywali

INFORorganizerNiezbędne narzędzie dla Księgowych i Kadrowych

Nie zwlekaj!Pobierz bezpłatnie i zainstaluj jeszcze dzisiaj

INFORorganizer w nowej wersji 1.5 to m.in.:

Aktualności prezentowane na bieżąco przez cały dzień

Komplet fachowej informacji dla Księgowych i Kadrowych w jednym miejscu

Zawsze trafne odpowiedzi dzięki precyzyjnej wyszukiwarce

Kalendarium terminów sprawozdawczych i podatkowo-

-finansowych

Pakiet narzędzi zawsze pod ręką (wskaźniki i stawki, aktywne formularze, umowy, kalkulatory)

Cotygodniowe prezenty dla użytkowników

www.infororganizer.pl

Samochód w firmie

– zmiany od 1 kwietnia 2014 r.

PodaTKi Nr 7 INDEKS 36990X ISBN 978-83-7440-331-3 MARZEC 2014 CENA 29,90 ZŁ (W TYM 5% VAT)

ISBN 978-83-7440-331-3 Partner merytoryczny

Samochód „od zakupu do sprzedaży” – rozliczenie VAT i podatku dochodowego po zmianach

Procedura rejestracji i zgłaszania samochodów do urzędu

Optymalizacja kosztów floty samochodowej

Wzory ewidencji i formularzy

Pobierz zawartość płyty

Przeczytaj instrukcję uruchomienia zawartości płyty CD »

http://pobieraj.promocja.infor.pl/INFORPL-Samochod-w-firmie-2014.iso

Samochód „od zakupu do sprzedaży” – rozliczenie VAT i podatku dochodowego po zmianach

Procedura rejestracji i zgłaszania samochodów do urzędu

Optymalizacja kosztów floty samochodowej

Wzory ewidencji i formularzy

SAMOCHÓD W FIRMIE


Grupa INFOR PL

Prezes Zarządu

Ryszard Pieńkowski

INFOR PL Spółka Akcyjna

01-042 Warszawaul. Okopowa 58/72

www.infor.pl

Dyrektor Pionu Wydawniczego

Marzena Nikiel

Redaktorzy merytoryczni

Joanna Dmowska Katarzyna Wojciechowska

Redaktor graficzno-techniczny

Edyta Wojtecka

Korekta

Barbara Redzyńska

Adres redakcji

01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72www.pgp.infor.pl

Biuro Reklamy

tel. 22 530 44 44e-mail: [email protected]

Biuro Obsługi Klienta

03-308 Warszawa,ul. Batalionu Platerówek 3

tel.: 22 212 07 30, 801 626 666, faks 22 212 07 32e-mail: [email protected]

strona: www.sklep.infor.pl

Copyright by INFOR PL Spółka Akcyjna. Publika-cja jest chroniona przepisami prawa autorskiego. Wykonywanie kserokopii lub powielanie inną metodą oraz rozpowszechnianie bez zgody wy-dawcy w całości lub części jest zabronione i pod-lega odpowiedzialności karnej.

Druk: ABEDIK

Materiałów niezamówionych nie zwracamy, za-chowując sobie prawo do skrótów i zmian tytułu. Nie ponosimy odpowiedzialności za treść reklam zamieszczonych na łamach.

SAMOCHÓD W FIRMIE


INFORorganizerNiezbędne narzędzie

dla Księgowych i Kadrowych

Nie zwlekaj!Pobierz bezpłatnie i zainstaluj jeszcze dzisiaj

www.infororganizer.pl

SAMOCHÓD W FIRMIE

3WWW.INFOR.PL

Spis treści

Wstęp ....................................................................................................................................... 6

Rozdział I. Zakup samochodu .................................................................................................... 7

SKUTKI W VAT.............................................................................................................................. 7 1. Zakup nowego samochodu w kraju .............................................................................................. 7 1.1. Samochody, od zakupu których odliczymy pełny VAT ............................................................... 7 1.2. Samochody, od zakupu których odliczymy 50% VAT ................................................................. 13 1.3. Samochody, od nabycia których odliczyliśmy VAT na podstawie przepisów obowiązujących

przed 1 kwietnia br. ............................................................................................................ 14 1.3.1. Badania techniczne ................................................................................................... 14 1.3.2. Informacja o przeznaczeniu samochodu ........................................................................ 14 2. Zakup używanego samochodu w kraju ........................................................................................... 15 3. Zakup samochodu za granicą ...................................................................................................... 15 3.1. Zakup w krajach UE ............................................................................................................ 15 3.1.1. Rozliczenie podatku należnego od nabycia .................................................................... 15 3.1.2. Rozliczenie podatku naliczonego od nabycia ................................................................. 21 3.1.3. Akcyza od sprowadzanych samochodów ....................................................................... 22 3.2. Samochody kupione poza UE ............................................................................................... 27

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH ...................................................................................... 27 1. Samochód jako środek trwały ...................................................................................................... 29 1.1. Ustalenie wartości początkowej samochodu ............................................................................ 30 1.2. Wybór metody amortyzacji samochodu .................................................................................. 32 1.2.1. Metoda liniowa .......................................................................................................... 32 1.2.2. Stawki podwyższone .................................................................................................. 32 1.2.3. Stawki indywidualne ................................................................................................... 33 1.2.4. Metoda degresywna .................................................................................................. 34 1.2.5. Amortyzacja jednorazowa ........................................................................................... 35 1.2.6. Która metoda najkorzystniejsza .................................................................................... 35 1.3. Odpisy amortyzacyjne jako koszt uzyskania przychodów ........................................................... 35

REJESTRACJA SAMOCHODU FIRMOWEGO ................................................................................... 36 1. Pierwsza rejestracja nowych pojazdów na terenie Polski .................................................................... 38 2. Rejestracja pojazdów używanych zarejestrowanych w Polsce ............................................................. 41 3. Rejestracja pojazdu sprowadzonego z zagranicy .............................................................................. 42 4. Dokonanie adnotacji VAT w dowodzie rejestracyjnym ........................................................................ 45

Rozdział II. Używanie samochodu w firmie ............................................................................. 46

SKUTKI W VAT.............................................................................................................................. 46 1. Obowiązki ewidencyjne ............................................................................................................... 46 2. Zmiany w pojazdach samochodowych............................................................................................ 48 3. Korekty podatku odliczonego związane ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdu samochodowego.... 50 4. Korekty podatku odliczonego związane ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdów samochodowych

nabytych do końca marca 2013 r. ................................................................................................. 51

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH ...................................................................................... 52 1. Samochód osobowy będący prywatną własnością przedsiębiorcy ..................................................... 53 1.1. Ewidencja przebiegu pojazdu ............................................................................................... 53 1.2. Koszty eksploatacyjne rozliczane w ramach limitu kilometrówki ................................................... 54 1.3. Wprowadzenie przez przedsiębiorcę prywatnego samochodu osobowego do ewidencji

środków trwałych ................................................................................................................ 58 1.3.1. Ustalenie wartości początkowej samochodu ................................................................... 58 1.3.2. Ustalenie stawki amortyzacyjnej ................................................................................... 59 1.3.3. Wydatki eksploatacyjne .............................................................................................. 61 2. Samochód osobowy będący prywatną własnością pracownika .......................................................... 61 2.1. Kilometrówka ...................................................................................................................... 61 2.2. Rozliczenie ryczałtowe ......................................................................................................... 62 2.3. PIT oraz ZUS od kilometrówki i ryczałtu za jazdy lokalne ............................................................. 63 2.4. PIT oraz ZUS od kilometrówki za podróże służbowe (jazdy zamiejscowe) ...................................... 65 2.5. Kilometrówka i ryczałt w kosztach podatkowych pracodawcy ...................................................... 65

SAMOCHÓD W FIRMIE

4 SAMOCHÓD W FIRMIE

Rozdział III. Używanie samochodu firmowego przez pracowników .................................... 66

SKUTKI W VAT.............................................................................................................................. 66

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH ...................................................................................... 68 1. Kiedy powstaje przychód po stronie pracownika z tytułu używania służbowego samochodu do celów prywatnych ... 68 2. Ustalenie wysokości przychodu po stronie pracownika z tytułu używania służbowego samochodu

do celów prywatnych .................................................................................................................. 70 3. Zaliczenie do kosztów wydatków związanych z samochodami, które są wykorzystywane

przez pracowników również do celów prywatnych ............................................................................ 72

Rozdział IV. Leasing samochodów ............................................................................................ 75

SKUTKI W VAT.............................................................................................................................. 75 1. Zasady odliczania VAT od rat leasingowych .................................................................................... 75 2. Terminy odliczania VAT z faktur za leasing ....................................................................................... 76 3. Wydatki, których dotyczą ograniczenia w odliczeniu VAT .................................................................. 77 4. Ubezpieczenie samochodu leasingowanego ................................................................................... 78 5. Wykupienie samochodu z leasingu ................................................................................................ 78 6. Cesja umowy leasingu ................................................................................................................. 79 7. Odszkodowanie za skrócenie umowy leasingu ................................................................................. 80 8. Udostępnienie leasingowanych samochodów pracownikom do celów prywatnych ................................. 80

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH ...................................................................................... 81 1. Rozliczenie opłaty wstępnej ........................................................................................................ 81 2. Leasing operacyjny samochodów ................................................................................................ 82 2.1. Leasing operacyjny samochodu osobowego ............................................................................. 83 2.2. Leasing operacyjny samochodu ciężarowego ........................................................................... 83 2.3. Cesja umowy leasingu operacyjnego i ponowny leasing samochodu ............................................ 83 2.4. Wykupienie samochodu po zakończeniu leasingu operacyjnego ................................................. 84 3. Leasing finansowy samochodów ................................................................................................... 85 3.1. Raty leasingowe .................................................................................................................. 85 3.2. Amortyzacja u korzystającego ................................................................................................ 86 3.3. Wydatki eksploatacyjne ....................................................................................................... 86 3.4. Ubezpieczenie leasingowe samochodu .................................................................................. 86 3.5. Naprawy powypadkowe ........................................................................................................ 86 3.6. Wykup przez korzystającego ................................................................................................. 87 3.7. Sprzedaż przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy przez finansującego na rzecz osoby trzeciej ... 87 3.8. Oddanie przedmiotu leasingu do dalszego używania korzystającemu ........................................... 87 4. Leasing finansowy samochodu – brak obowiązku dokonywania korekty kosztów ................................... 88

Rozdział V. Zakup paliwa............................................................................................................. 89

SKUTKI W VAT.............................................................................................................................. 89 1. Zakupy paliwa na kartę paliwową ................................................................................................... 90 2. Zakupy paliwa na kartę paliwową wystawioną przez zagraniczną firmę ................................................. 91 3. Zakup paliwa tankowanego do samochodu za granicą ..................................................................... 92

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH ...................................................................................... 93 1. Zakup paliwa do samochodów będących środkami trwałymi w firmie ................................................... 93 2. Zakup paliwa do samochodów niebędących środkami trwałymi w firmie ............................................... 93 3. Zakup paliwa za granicą ............................................................................................................... 94

Rozdział VI. Eksploatacja samochodu ...................................................................................... 97

SKUTKI W VAT.............................................................................................................................. 97 1. Zakupy w kraju........................................................................................................................... 97 1.1. Paragony za przejazd autostradą ............................................................................................. 97 1.2. Paragony za parkingi ............................................................................................................ 98 2. Zakup za granicą ....................................................................................................................... 98 2.1. Zakupy części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych ........................................................... 98 2.2. Zakupy usług naprawy pojazdów samochodowych .................................................................... 99 2.3. Opłaty za przejazdy drogami (w tym autostradami) i mostami ....................................................... 100 2.4. Zakup usług promowych ....................................................................................................... 101 2.5. Usługi parkingowe ............................................................................................................... 102

SAMOCHÓD W FIRMIE

5WWW.INFOR.PL

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH ...................................................................................... 102 1. Wydatki związane z eksploatacją samochodów będących środkami trwałymi w firmie ............................ 102 2. Wydatki związane z eksploatacją samochodów niebędących środkami trwałymi w firmie ........................ 104 2.1. Wydatki na czynsz za najem samochodu nie są ograniczone limitem kilometrówki .......................... 104

Rozdział VII. Wypadki samochodowe ........................................................................................ 106

SKUTKI W VAT.............................................................................................................................. 106 1. Odliczenie VAT od napraw powypadkowych .................................................................................... 106 2. Sprzedaż samochodu powypadkowego ......................................................................................... 106

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH ...................................................................................... 108 1. Odszkodowanie powypadkowe otrzymane z własnej polisy AC .......................................................... 108 2. Odszkodowanie powypadkowe otrzymane z polisy OC sprawcy ........................................................ 108 3. Odszkodowanie AC otrzymane za zniszczony samochód, który został wycofany z działalności gospodarczej ... 110

Rozdział VIII. Kradzież samochodu .......................................................................................... 111

SKUTKI W VAT.............................................................................................................................. 111

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH ...................................................................................... 112 1. Strata z tytułu utraty samochodu na skutek kradzieży ........................................................................ 112

Rozdział IX. Sprzedaż samochodu ............................................................................................ 114

SKUTKI W VAT.............................................................................................................................. 114 1. Zwolnienie z VAT przy sprzedaży samochodu .................................................................................. 114 2. Wycofanie samochodu z działalności ............................................................................................. 115 3. Sprzedaż samochodu firmowego w procedurze marży ..................................................................... 115 4. Sprzedaż pojazdu samochodowego w okresie korekty ..................................................................... 115 4.1. Korekta odliczonego podatku na podstawie art. 91 ustawy .......................................................... 115 4.2. Korekty podatku odliczonego związane ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdu samochodowego .... 116

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH ...................................................................................... 117 1. Sprzedaż samochodu stanowiącego środek trwały ......................................................................... 117 1.1. Sprzedaż samochodu osobowego o wartości początkowej przekraczającej 20 000 euro ................ 118 2. Wycofanie samochodu z działalności gospodarczej ......................................................................... 120

Rozdział X. Podatek od środków transportowych ................................................................... 1221. Pojazdy podlegające podatkowi od środków transportu .......................................................................... 1222. Kto musi zapłacić podatek ................................................................................................................. 1233. Kiedy trzeba zapłacić podatek ............................................................................................................ 1234. Obowiązki podatnika ........................................................................................................................ 1245. Urząd, w którym rozliczamy podatek .................................................................................................... 1256. Ustalenie wysokości podatku ............................................................................................................. 1257. Zapłata podatku od środków transportowych ........................................................................................ 1258. Zwrot podatku ................................................................................................................................ 125

Rozdział XI. Optymalizacja kosztów floty samochodowej ..................................................... 1271. Odpowiedzialni za flotę ...................................................................................................................... 1272. Problemy w zakresie optymalizacji kosztów ........................................................................................... 1283. Nabywanie pojazdów oraz metody finansowania .................................................................................... 1304. Rozwiązania ograniczające koszt zużycia paliwa .................................................................................... 1325. Ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne ........................................................................................... 1336. Koszty serwisowania pojazdów ........................................................................................................... 1357. Współpraca z firmą zewnętrzną ........................................................................................................... 1368. Niezbędne wsparcie informatyczne ..................................................................................................... 136

USTAWA z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług(j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 312) (wyciąg) ........................................ 138

USTAWA z dnia 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r., poz. 312) (wyciąg) ........................................................................................................ 144


WstępOd 1 kwietnia 2014 r. zmianie uległy przepisy ustawy o podatku od towarów i usług dotyczące

odliczania VAT naliczonego od nabywanych samochodów i paliwa. Zmiany wprowadziła ustawa z 7 lu-tego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 312). Według nowych przepisów dla dokonywania odliczeń nie ma już znaczenia, jaki rodzaj samochodu nabył podatnik. Teraz znaczenie ma sposób, w jaki będzie go wykorzystywał. Prawo do odliczenia pełnego VAT od nabywanych samochodów i paliwa zyskali podatnicy, którzy zadeklarują, że będą je wykorzystywali tylko do prowadzonej działalności gospodarczej, o czym po-informują naczelnika urzędu skarbowego na formularzu VAT-26. Jeżeli nabyte przez nich samochody będą wykorzystywane zarówno w prowadzonej działalności gospodarczej, jak i na cele prywatne, po-datnicy odliczą tylko 50% VAT. Nie będą jednak ograniczeni żadnym limitem kwotowym, tak jak miało to miejsce do 31 marca br., gdy mogli odliczyć 60% VAT naliczonego, ale nie więcej niż 6000 zł. Rezy-gnacja z kwotowego limitu odliczenia jest z pewnością korzystna dla podatników nabywających dro-gie samochody. Może się bowiem okazać, że mimo iż odliczą tylko 50% VAT naliczonego, odliczenie to – ze względu na brak limitu kwotowego – będzie wyższe, niż gdyby dokonali go przed 1 kwietnia br.

Uzależnienie od 1 kwietnia br. prawa do odliczenia VAT od sposobu używania samochodu firmowego oraz wprowadzenie obowiązku poinformowania urzędu skarbowego o samochodach, które będą wyko-rzystywane tylko do celów prowadzonej działalności gospodarczej, niesie zagrożenie dla rozliczenia wy-datków związanych z tymi samochodami w podatku dochodowym. Nie wiadomo, czy organy podatkowe nie będą próbowały wyrzucać z kosztów odpisów amortyzacyjnych oraz wydatków związanych z eks-ploatacją samochodów, od których podatnik odliczy tylko 50% VAT, uznając, że samochody te nie służą tylko do działalności gospodarczej. Trzeba liczyć się ze wzmożonymi kontrolami organów podatkowych w tym zakresie.

Rozliczenie samochodu w VAT nie powinno się jednak bezpośrednio przekładać na podatek docho-dowy. Przecież część podatników może decydować się na odliczenie tylko 50% VAT także wówczas, gdy w ogóle nie będą wykorzystywali nabywanych aut na cele prywatne. Powody takiego postępowania mogą być różne. W głównej mierze może jednak chodzić o uniknięcie obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, co z całą pewnością jest kłopotliwe. W takim przypadku podatnicy nie mogą być pozbawieni prawa do zaliczania odpisów amortyzacyjnych oraz innych wydatków eksploatacyjnych do kosztów uzyskania przychodów.

W publikacji kompleksowo przedstawiamy skutki użytkowania samochodu w firmie „od zakupu do sprzedaży” dla rozliczeń VAT i podatku dochodowego od 1 kwietnia 2014 r. Dowiedzą się z niej Państwo, jak rozliczyć:

zakup samochodu, używanie w firmie samochodu kupionego przed i po 1 kwietnia 2014 r., używanie samochodu firmowego przez pracowników, leasing samochodów, zakup paliwa i pozostałe wydatki eksploatacyjne, wypadek i kradzież samochodu firmowego, sprzedaż samochodu firmowego.

Omówienie poszczególnych tematów zostało zobrazowane licznymi przykładami oraz wzorami ewi-dencji, jakie podatnicy muszą prowadzić na potrzeby VAT i podatku dochodowego w związku z używa-niem samochodów w prowadzonej działalności gospodarczej.

Ponadto w publikacji opisujemy krok po kroku, jak zarejestrować firmowy samochód. Przedstawiamy również, jak optymalizować koszty floty samochodowej.

7WWW.INFOR.PL

Rozdział I. ZAKUP SAMOCHODU

SKUTKI W VAT1. Zakup nowego samochodu w kraju

Tak jak w przypadku innych towarów, tak samo w przypadku zakupu samochodu podatnikowi przy-sługuje odliczenie VAT od jego zakupu w zakresie, w jakim pojazd będzie wykorzystywany do wykony-wania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Jednak w takiej sytuacji podatnik musi wziąć pod uwagę ograniczenia dotyczące odliczenia VAT od zakupu samochodu. Od 1 kwietnia 2014 r. zasady odliczania VAT od wydatków związanych z samochodami reguluje całkowicie znowelizowany art. 86a ustawy o VAT. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego także w przypadku samochodów powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy, jednak nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, kiedy podatnik otrzymał fakturę.

U sprzedawcy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania samochodu. Dlatego należy się zasta-nowić, kiedy dochodzi do wydania samochodu.

W przypadku sprzedaży rzeczy oznaczonej „co do tożsamości” samo zawarcie umowy sprzedaży prze-nosi własność na nabywcę (z wyjątkiem przypadków, gdy przepisy szczególne stanowią inaczej lub stro-ny w umowie postanowiły inaczej) – por. art. 155 § 1 k.c. Samochód oznaczony konkretnym numerem VIN jest rzeczą określoną co do tożsamości. Jego własność przechodzi zatem na kupującego z mocy umowy zobowiązująco-rozporządzającej, z chwilą jej zawarcia (por. wyrok SA w Warszawie z 26 marca 2013 r., sygn. akt I ACa 793/12, oraz E. Gniewek, Kodeks cywilny. Komentarz, Zakamycze, 2001).

Jeżeli wraz z uzyskaniem prawa własności samochodu nabywca – stosownie do postanowień umownych – może dysponować nim jak właściciel, to w momencie zawarcia umowy sprzedaży samochodu dochodzi do przeniesienia na nabywcę „prawa do rozporządzania towarem jak właściciel”. Jest to więc „odpłatna dostawa towaru”, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. U sprzedawcy w związku z samym zawarciem umowy sprzedaży powstaje obowiązek podatkowy (art. 19a ust. 1 ustawy o VAT). Począwszy od 1 stycznia 2014 r., w przypadku dostawy towarów rozliczanej na zasadach ogólnych decydujące znaczenie dla określenia mo-mentu powstania obowiązku podatkowego ma bowiem „moment dokonania dostawy towaru”.

Wysokość odliczenia VAT od pojazdów samochodowych będzie zależała od tego, jaki samochód zo-stał kupiony.

Podatek naliczony do odliczenia od zakupu samochodu

100%, gdy samochody uprawniają do pełnego odliczenia VAT

50% w pozostałych przypadkach

Ustawa o VAT wyróżnia dwa rodzaje pojazdów samochodowych, tj. pojazdy, od zakupu których odli-czymy pełny VAT, oraz pojazdy, od zakupu których odliczymy tylko 50% podatku naliczonego.

1.1. Samochody, od zakupu których odliczymy pełny VAT

Z dniem 1 kwietnia 2014 r. do ustawy o VAT została dodana definicja pojazdu samochodowego dla celów VAT (art. 2 pkt 34 ustawy o VAT).

SAMOCHÓD W FIRMIE


Pojazd samochodowy – to pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o do-puszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.

O tym, czy możemy odliczyć pełny VAT, decyduje więc rodzaj pojazdu (czy jest to pojazd samochodo-wy) oraz jego masa całkowita. Kolejne warunki wynikają z art. 86a ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT. Według tych regulacji ograniczenia nie dotyczą również pojazdów, które:

są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika oraz konstrukcyjnie są przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą (czyli autobusy), je-

żeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie,mimo że masa całkowita nie przekroczy 3,5 tony. Od nabycia tych samochodów odliczymy pełny VAT.

Trzy kategorie pojazdów, od zakupu których odliczymy 100% VAT

Pojazdy uprawniające od 1 kwietnia 2014 r. do pełnych odliczeń

Kategoria 1 Kategoria 2 Kategoria 3

Pojazdy, któ-rych nie mo-żemy zaliczyć do pojazdów samochodo-wych

Pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o do-puszczalnej masie całko-witej pr zekraczającej 3,5 tony

Pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, jeśli:

są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika albo

konstrukcyjnie są przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą (autobusy)

Uwaga! Od 1 kwietnia br. odliczamy pełny VAT również od samochodów osobowych, pod warunkiem że są wykorzystywane wy-łącznie do działalności gospodarczej.

Kategoria 1. Pojazdy, których nie możemy zaliczyć do pojazdów samochodowychOgraniczenia w odliczeniu VAT nie dotyczą pojazdów, których nie możemy zaliczyć do pojazdów sa-

mochodowych według ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Pojazdami samochodowymi w rozumieniu tej ustawy są pojazdy silnikowe, których konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h, z zastrzeżeniem, że określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego (art. 2 pkt 33 ustawy – Prawo o ru-chu drogowym). Pojazdami silnikowymi są pojazdy wyposażone w silnik, z wyjątkiem motoroweru i po-jazdu szynowego (art. 2 pkt 32 ustawy – Prawo o ruchu drogowym). Pojazdami są zaś środki trans-portu przeznaczone do poruszania się po drodze oraz maszyny i urządzenia do tego przystosowane (art. 2 pkt 31 ustawy – Prawo o ruchu drogowym).

Jak z tego wynika, nie wszystkie pojazdy są pojazdami samochodowymi w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym, a w konsekwencji nie wszystkie pojazdy są pojazdami samochodowymi w rozumieniu VAT.

Pojazdy inne niż samochody, których dotyczą i nie dotyczą ograniczenia w odliczeniu VAT

Pojazdy niebędące pojazdami samochodowymi, których nie dotyczą ograniczenia w odliczaniu VAT (art. 86a ustawy o VAT)

Pojazdy będące pojazdami samochodowymi, których dotyczą

ograniczenia w odliczaniu VAT (art. 86a ustawy o VAT)

środki transportu nieprzeznaczone do poruszania się po drodze oraz maszyny i urządzenia nieprzystosowane do poruszania się po drodze, np. skutery śnieżne, wózki widłowe, kosiarki spalinowe

pojazdy niewyposażone w silnik (np. rowery) motorowery (motorowerem jest pojazd dwu- lub trójkołowy zaopa-

trzony w silnik spalinowy o pojemności skokowej nieprzekraczającej 50 cm3 lub w silnik elektryczny o mocy nie większej niż 4 kW, które-go konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h – zob. art. 2 pkt 46 ustawy – Prawo o ruchu drogowym)

pojazdy szynowe ciągniki rolnicze

motocykle czterokołowce (quady), z wyjąt-

kiem czterokołowców, których konstrukcja nie umożliwia jazdy z prędkością przekraczającą 25 km/h

SAMOCHÓD W FIRMIE

9WWW.INFOR.PL

Kategoria 2. Pojazdy samochodowe o masie całkowitej przekraczającej 3,5 tonyAby dany pojazd dotyczyły ograniczenia w odliczeniu VAT, musi być pojazdem samochodowym według usta-

wy o ruchu drogowym oraz ustawy o VAT. Ograniczenia w odliczeniu VAT dotyczą tylko pojazdów samochodo-wych, które według ustawy o VAT zaliczane są do takiej kategorii. Muszą być pojazdami samochodowymi według ustawy – Prawo o ruchu drogowym (patrz: Kategoria 1) oraz ich masa całkowita nie może przekraczać 3,5 tony.

Oznacza to, że pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony nie są pojazdami samochodowymi w rozumieniu VAT, a w konsekwencji nie dotyczą ich określone w art. 86a ustawy o VAT ograniczenia w dokonywaniu odliczeń.

Teoretycznie ograniczenia wynikające z art. 86a ustawy o VAT powinny mieć zastosowanie do ciągni-ków siodłowych, gdyż są one pojazdami samochodowymi, które nie posiadają określonej dopuszczal-nej masy całkowitej (a jedynie dopuszczalny nacisk na oś oraz ciężar własny). Mimo to uznać należy, że – podobnie jak na podstawie przepisów obowiązujących w poprzednich latach (zob. przykładowo pismo Ministra Finansów z 14 maja 2004 r., sygn. PP3-812-392/2004/JŁ/1585 PP, czy interpretację in-dywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 12 maja 2011 r., sygn. IPPP2/443-118/11-4/JW) – przepisy art. 86a ustawy o VAT nie mają zastosowania do ciągników siodłowych.

Kategoria 3. Pojazdy samochodowe o masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika

Jeżeli masa całkowita pojazdu samochodowego nie przekracza 3,5 tony, to aby od jego zakupu od-liczyć pełny VAT od 1 kwietnia 2014 r., pojazdy te musimy przeznaczyć tylko do działalności. Pełny VAT odliczymy tylko wówczas, gdy pojazdy te będą wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Jest to zupełnie nowa, nieznana dotychczas kategoria pojazdów samochodowych uprawnia-jących do pełnych odliczeń.

To, jakie pojazdy samochodowe należą do tej grupy, precyzują przepisy art. 86a ust. 4, 5 i 9 ustawy o VAT. Z przepisów tych wynika, że pojazdami samochodowymi wykorzystywanymi wyłącznie do działal-ności gospodarczej podatnika są pojazdy samochodowe spełniające jeden z dwóch warunków. Dlatego na podstawie tych przepisów możemy wyróżnić dwie grupy pojazdów.

Grupa 1. Pojazdy uważane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika ze względu na sposób wykorzystywaniaPierwszą grupę pojazdów samochodowych uważanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności

gospodarczej podatnika stanowią pojazdy samochodowe, których sposób wykorzystania przez podat-nika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą (art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT). Z przepisu tego wynikają dwa warunki uznania pojazdu samochodowego za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika:1) wykorzystywanie pojazdu w sposób wykluczający jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością

gospodarczą,2) prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu.

Drugi warunek nie dotyczy jednak wszystkich podatników. Z art. 86a ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że nie dotyczy on pojazdów samochodowych przeznaczonych wyłącznie do:

odsprzedaży, sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika, oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o po-

dobnym charakterze– jeśli odsprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działal-ności podatnika.

W przypadku pojazdów samochodowych przeznaczonych wyłącznie do tych trzech celów wystarcza-jące dla uznania, że są one wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jest, aby podatnik wykorzystywał je w sposób wykluczający ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

SAMOCHÓD W FIRMIE


PRZYKŁADPodatnik prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu samochodów. Od 1 kwietnia 2014 r. może dokonywać pełnych odliczeń dotyczących samochodów przeznaczonych do wynajmu bez prowa-dzenia ewidencji ich przebiegu. Jedyne, co jest konieczne, to określenie przez podatnika zasad używania tych samochodów (np. regulaminu używania tych samochodów) wykluczających ich użycie do celów nie-związanych z działalnością gospodarczą.

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu, fakt wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodar-czej musi być rozpatrywany w kategoriach obiektywnych:

MFNie można np. obiektywnie stwierdzić (poza pewnymi zupełnie wyjątkowymi sytuacjami), że pojazd wykorzystywany przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w swoim miejscu za-mieszkania służy wyłącznie działalności gospodarczej. Przykładem „obiektywnych” okoliczności

świadczących o wykorzystywaniu pojazdu wyłącznie na cele działalności gospodarczej mogą być natomiast sytuacje, gdy pojazdy są nabywane, importowane lub wytwarzane przez podatnika wyłącznie w celu ich dal-szej odprzedaży lub sprzedaży (bez możliwości użycia tych pojazdów na cele prywatne, czyli nie mogą to być np. samochody demonstracyjne używane przez pracownika dealera do dojazdów do pracy). Przykładowo jako niepodlegające ograniczeniu prawa do odliczenia wskazać można pojazdy przeznaczone wyłącznie do wynajmu (przy których został wykluczony użytek prywatny), czy też używane przez służby lotniska do prze-mieszczania się po płycie lotniska, bez możliwości opuszczania przez te pojazdy terenu lotniska.

Uwzględniając „obiektywne” kryterium, ograniczone prawo do odliczenia podatku będzie stosowane natomiast w stosunku do pojazdów przejściowo wykorzystywanych przez podatników jako tzw. pojazdy demonstracyjne/testowe (jeżeli nie zostanie w ich przypadku wykluczony użytek prywatny). Dotychcza-sowe zasady odliczania i wypracowane orzecznictwo sądowe tracą bowiem na aktualności w tym zakre-sie wskutek całkowitych zmian zasad odliczania podatku od wydatków związanych z pojazdami.

Na podatnikach wykorzystujących wyłącznie do działalności gospodarczej pojazdy samochodowe, dla któ-rych są obowiązani prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu (patrz: rozdział II. Używanie samochodu w firmie), ciąży jeszcze jeden obowiązek. Otóż podatnicy ci są obowiązani składać naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach (na formularzu VAT-26, którego wzór określił Minister Finansów). Termin na złoże-nie tej informacji wynosi siedem dni od dnia, w którym ponieśli pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami (art. 86a ust. 12 ustawy o VAT).Aktywny wzór formularza VAT-26 jest dostępny na płycie CD dołączonej do publikacji.

PRZYKŁADPodatnik będący osobą fizyczną kupił w kwietniu 2014 r. samochód osobowy. Początkowo zamierzał go wykorzystywać częściowo do celów prywatnych, jednak od 1 lipca 2014 r. będzie go wykorzystywał wy-łącznie do działalności gospodarczej. Pierwszy wydatek (zakup paliwa) dotyczący tego samochodu po 30 czerwca 2014 r. podatnik poniesie 4 lipca 2014 r. W tej sytuacji będzie obowiązany złożyć właściwemu dla siebie naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tym samochodzie w terminie do 11 lipca 2014 r.

Terminowe złożenie informacji stanowi warunek uznania pojazdu samochodowego za wykorzystywa-ny wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Jak bowiem stanowi art. 86a ust. 13 ustawy o VAT, w przypadku niezłożenia w terminie tej informacji uznaje się, że pojazd samochodowy jest wykorzystywa-ny wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika dopiero od dnia jej złożenia.

Podatnicy są również obowiązani do aktualizowania tej informacji w przypadku zmian wykorzystywa-nia pojazdu samochodowego. Aktualizacji w tym zakresie trzeba dokonywać najpóźniej w dniu poprze-dzającym dzień dokonania zmiany (art. 86a ust. 14 ustawy o VAT).

Osoby, które nie dopełniają obowiązków informacyjnych, ale dokonują pełnych odliczeń dotyczą-cych pojazdów samochodowych, mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności karnej skarbowej. Z dniem 1 kwietnia 2014 r. dodany bowiem został również art. 56a § 1 i 2 Kodeksu karnego skarbowego, przewidujący, że:

podatnik, który wbrew obowiązkowi, nie składa właściwemu organowi podatkowemu informacji, o któ-rej mowa w art. 86a ust. 12 ustawy o VAT, albo składa ją po terminie lub podaje w niej dane niezgodne

SAMOCHÓD W FIRMIE

11WWW.INFOR.PL

ze stanem rzeczywistym, dokonując odliczenia podatku niezgodnie z przepisami o podatku od towa-rów i usług, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych,

w wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego określonego powyżej podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Odpowiedzialność karną z tego tytułu będzie jednak można stosunkowo łatwo wyłączyć. Jak bowiem stanowi art. 56a § 3 Kodeksu karnego skarbowego, nie podlega karze podatnik, który złożył właściwemu organowi podatkowemu informację, o której mowa, po terminie, jeżeli złożenie tej informacji nastąpiło przed dniem: 1) rozpoczęcia czynności sprawdzających w zakresie podatku od towarów i usług; 2) doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego

w ramach kontroli skarbowej w zakresie podatku od towarów i usług, a w przypadku gdy nie stosuje się zawiadomienia – przed dniem wszczęcia takiej kontroli lub postępowania, jeżeli nie miał miejsca przy-padek wskazany w pkt 1;

3) wszczęcia postępowania podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług, jeżeli nie miał miejsca przypadek wskazany w pkt 1 lub 2.

Grupa 2. Pojazdy uważane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika ze względu na konstrukcjęDrugą grupę pojazdów samochodowych uważanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności

gospodarczej podatnika stanowią pojazdy samochodowe, których konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne (art. 86a ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT). Katalog pojazdów należą-cych do tej grupy zawiera art. 86a ust. 9 ustawy o VAT. Wynika z niego, że do pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86a ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT, należą:1) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony

jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:a) klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van

(a więc pojazdy wymienione poprzednio w art. 86a ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT), lub b) z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków (a więc część pojazdów wymienionych

poprzednio w art. 86a ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT);2) pojazdy samochodowe inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzę-

dem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu (a więc pojazdy wymienione poprzednio w art. 86a ust. 2 pkt 4 ustawy o VAT);

3) pojazdy specjalne (o ile z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym), które spełniają również warunki zawarte w odrębnych przepi-sach, określone dla następujących przeznaczeń: a) agregat elektryczny/spawalniczy, b) do prac wiertniczych, c) koparka, koparko-spycharka, d) ładowarka, e) podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych, f) żuraw samochodowy.

Ponadto Minister Finansów został upoważniony do określenia wykazu innych samochodów niż wy-mienione w art. 86a ust. 9 ustawy, które mogą być uznane za wykorzystywane wyłącznie do działalności ze względu na swoją konstrtukcję. Jak wynika z rozporządzenia w sprawie pojazdów samochodowych uznawanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika Minister skorzystał z tego upoważnienia. W rozporządzeniu tym wskazał dwa pojazdy: pogrzebowy i bankowóz typu A i B, jeżeli mają jeden rząd siedzień albo ich dopuszczalna masa całkowita jest większa niż 3 tony.

Katalog ten na pierwszy rzut oka jest podobny do katalogu pojazdów samochodowych uprawniają-cych do pełnych odliczeń określonego poprzednio w art. 86a ust. 2 ustawy o VAT. Istnieją jednak pewne

SAMOCHÓD W FIRMIE


różnice między tymi katalogami. I tak – w porównaniu z przepisami poprzednio obowiązującymi – katalog określony od 1 kwietnia 2014 r. w art. 86a ust. 9 ustawy o VAT:1) nie wymienia pojazdów samochodowych mających więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są

od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość czę-ści przeznaczonej do przewozu ładunków przekracza 50% długości pojazdu (poprzednio tę grupę po-jazdów wymieniał art. 86a ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT);

2) wymienia pojazdy specjalne o niektórych tylko przeznaczeniach (poprzednio w art. 86a ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT mowa była po prostu o pojazdach specjalnych, bez określania wymaganego przeznacze-nia); podobnie było do końca 2013 r., lecz od 1 kwietnia 2014 r. preferowanych przeznaczeń jest mniej niż wówczas; brakuje przeznaczeń: pojazd specjalny do oczyszczania dróg, pojazd pomocy drogowej, pojazd do zimowego utrzymania dróg; przeznaczenia bankowóz oraz samochód pogrzebowy określa rozporządzenie;

3) w przypadku pojazdów samochodowych z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków wy-mienia tylko pojazdy mające jeden rząd siedzeń;

4) nie wymienia pojazdów samochodowych, których dopuszczalna ładowność wynosi 425 kg (w przypad-ku pojazdów posiadających tylko miejsce dla kierowcy), 493 kg (w przypadku pojazdów dwumiejsco-wych) albo 500 kg (w przypadku pojazdów o więcej niż dwóch miejscach);

5) nie wymienia pojazdów samochodowych konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, czyli autobusów (co jest związane z tym, że pojazdy te zostały wymienione jako uprawniające do pełnych odliczeń w art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. b) ustawy o VAT).

PRZYKŁADPodatnik dla celów prowadzonej działalności gospodarczej użytkuje samochód typu pick-up. Samochód ma dwa rzędy siedzeń. Na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów samochód ten był uważany za uprawniający do pełnych odliczeń. Zmieniło się to z dniem 1 kwietnia 2014 r. Od tego dnia samochód ten uprawnia do pełnych odliczeń tylko wówczas, gdy sposób jego wykorzystania przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez podatnika zasadach jego używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tego pojazdu ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza jego użycie do celów niezwiąza-nych z działalnością gospodarczą. Spowodowane jest to tym, że pojazdy samochodowe z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków należą do pojazdów uważanych za wykorzystywane wyłącznie do dzia-łalności gospodarczej podatnika ze względu na konstrukcję tylko wtedy, gdy posiadają jeden rząd siedzeń.

Pojazdy samochodowe wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika

Lp. Rodzaj pojazdów Wymagane czynności/dokumenty

1. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do prze-wozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowane na podsta-wie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van

Przeprowadzenie dodatkowego ba-dania technicznego potwierdzonego zaświadczeniem oraz adnotacją w dowodzie rejestracyjnym

2. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające je-den rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków


3. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posia-dają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przezna-czone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne ele-menty pojazdu


4. Pojazdy specjalne o przeznaczeniach: agregat elektryczny/spawal-niczy, do prac wiertniczych, koparka, koparko-spycharka, ładowar-ka, podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych, żuraw samo-chodowy, a także pojazdy określone w rozporządzeniu: bankowóz typu A i B oraz pojazd pogrzebowy

Dokumenty wydane zgodnie z prze-pisami o ruchu drogowym

SAMOCHÓD W FIRMIE

13WWW.INFOR.PL

5. Pozostałe pojazdy samochodowe (w tym samochody osobowe), których sposób wykorzystania przez podatnika, zwłaszcza określo-ny w ustalonych przez niego zasadach ich używania, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą

Prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu (z zastrzeżeniem wyjątków, gdy prowadzenie takiej ewidencji nie jest konieczne) i zgłoszenie na-czelnikowi urzędu skarbowego (chyba że ewidencja przebiegu po-jazdu nie musi być prowadzona)

Do pojazdów samochodowych wykorzystywanych wyłącznie do wykonywania działalności gospodar-czej podatnika należą m.in.:1) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony

jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van;

2) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków;

3) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzę-dem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu.Spełnienie wymagań dla tych pojazdów stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego

przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań (art. 86a ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT). A zatem – podobnie jak było poprzednio – dla niektórych pojazdów samochodowych konieczne będzie przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego.

Nadal jednak przeprowadzenie takiego badania nie jest warunkiem, którego niedopełnienie skutkuje utratą prawa do pełnych odliczeń. O prawie do dokonywania takich odliczeń (dzięki uznaniu za pojazd samochodowy wykorzystywany tylko do wykonywania działalności gospodarczej podatnika) decyduje wyłącznie posiadanie przez pojazdy samochodowe wskazanych powyżej cech.

Odpowiednie zastosowanie ma zatem interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Krako-wie z 21 listopada 2007 r. (sygn. IBPP1/443-119b/07/PK), w której czytamy, że:

MF (...) ustawa o podatku od towarów nie przewiduje żadnych sankcji związanych z uchybieniem obowiązku dokonania stosownych dodatkowych badań technicznych, a co za tym idzie – wyłą-czenia prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia paliwa. Wykonanie dodatkowe-

go badania technicznego (…) jest wyłącznie obowiązkiem podatnika, a nie warunkiem dającym uprawnie-nie do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu samochodu oraz od zakupionego paliwa przeznaczonego do napędu samochodów, o których mowa w art. 86 ust. 4 ww. ustawy o podatku od to-warów i usług [obecnie art. 86a ust. 9 pkt 1 i 2 ustawy o VAT – przyp. red.].

1.2. Samochody, od zakupu których odliczymy 50% VAT

Gdy zakupiony przez nas samochód nie spełnia warunków, aby odliczyć pełny VAT, możemy korzystać z odliczenia, stosując ograniczenia, które od 1 kwietnia 2014 r. reguluje art. 86a ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT wynika, że kwota podatku naliczonego w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi stanowi 50% kwoty podatku:1) wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika;2) należnego z tytułu:

a) świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT podatnikiem jest ich usługobiorca,

b) dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT podatnikiem jest ich nabywca, c) wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów;

3) z tytułu importu towarów (tj. kwoty podatku należnego w przypadku, o którym mowa w art. 33a ustawy o VAT, oraz kwoty podatku wynikającej z otrzymanego dokumentu celnego, deklaracji importo-

SAMOCHÓD W FIRMIE


wej w przypadku, o którym mowa w art. 33b ustawy o VAT, oraz z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 ustawy o VAT).Jak widać, ograniczenia dotyczące pojazdów samochodowych nieuprawniających do pełnych odli-

czeń różnią się istotnie od przepisów obowiązujących do końca marca 2014 r. Przed zmianą przepisów można było odliczyć 60%, ale nie więcej niż 6000 zł. Obecnie limitu kwotowego nie ma.

PRZYKŁADPodatnik wykonujący wyłącznie czynności opodatkowane w kwietniu 2014 r. kupił samochód osobowy za 89 000 zł netto + 20 470 zł VAT. Samochód jest wykorzystywany w części do działalności. Z tytułu tego zakupu podatnik może odliczyć 10 235 zł (20 470 zł x 50%), a więc o 4235 zł więcej niż na podstawie prze-pisów obowiązujących do 31 marca 2014 r. Przed zmianą przepisów odliczyłby tylko 6000 zł.

1.3. Samochody, od nabycia których odliczyliśmy VAT na podstawie przepisów obowiązujących przed 1 kwietnia br.

Nowe obowiązki zostały nałożone także na podatników, którzy kupili samochód przed 1 kwietnia 2014 r. i na podstawie obowiązujących wtedy regulacji odliczyli VAT. W przepisach przejściowych ustawodawca określił, jakie to są obowiązki i do kiedy trzeba ich dopełnić.

1.3.1. Badania techniczne

Ustawodawca określił przepisy przejściowe dotyczące obowiązku przeprowadzenia dodatkowego ba-dania technicznego.

Pojazdy samochodowe, w przypadku których konieczne jest przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego

Lp. Rodzaj pojazdów Termin przeprowadzenia badania technicznego

1. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobo-we, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładun-ków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podro-dzaju: wielozadaniowy, van

Dla tych pojazdów przeprowadzenie nowego, dodat-kowego badania technicznego nie jest konieczne.Zaświadczenia wydane na podstawie przepisów obowiązujących przed 1 kwietnia 2014 r. zachowają moc (art. 9 ust. 3 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.)

2. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobo-we, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładun-ków ścianą lub trwałą przegrodą, z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków

W terminie najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego, nie później jednak niż przed upływem trzech miesięcy od dnia wejścia w życie ni-niejszej ustawy (art. 9 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.), czyli przed 1 lipca 2014 r.

3. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobo-we, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzę-dem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu

W terminie najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego, nie później jednak niż przed upływem trzech miesięcy od dnia wejścia w życie ni-niejszej ustawy (art. 9 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.), czyli przed 1 lipca 2014 r.

Uwaga! Dodatkowe badanie techniczne musi być przeprowadzone najpóźniej do 30 czerwca 2014 r.

Jeżeli przed terminem najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego lub przed upły-wem trzech miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy pojazd samochodowy objęty obowiązkiem przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego zostanie sprzedany, to badanie powinno być przepro-wadzone nie później niż przed dniem dokonania dostawy (art. 9 ust. 2 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.).

1.3.2. Informacja o przeznaczeniu samochodu

Jeśli użytkujemy samochód, w przypadku którego o pełnym prawie do odliczenia VAT od wydatków z nim związanych decyduje jego przeznaczenie wyłącznie na działalność gospodarczą, musimy złożyć

SAMOCHÓD W FIRMIE

15WWW.INFOR.PL

informację i zacząć prowadzić ewidencję. Według art. 8 pkt 2 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r. obo-wiązek ten mają również podatnicy posiadający pojazdy samochodowe nabyte, importowane lub wytwo-rzone przed 1 kwietnia 2014 r. Podatnicy ci są obowiązani złożyć informację w terminie siedmiu dni od dnia, w którym poniosą pierwszy od 1 kwietnia 2014 r. wydatek związany z tymi pojazdami (art. 8 pkt 2 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.).Aktywny wzór formularza VAT-26 jest dostępny na płycie CD dołączonej do publikacji.

PRZYKŁADSpółka jawna posiada firmowy samochód osobowy nabyty w 2012 r. Wykorzystuje go wyłącznie do celów pro-wadzenia działalności gospodarczej. Pierwszy wydatek (zakup paliwa) dotyczący tego samochodu spółka poniosła na podstawie nowych przepisów 3 kwietnia 2014 r. W tej sytuacji była obowiązana złożyć właściwemu dla siebie naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tym samochodzie w terminie do 10 kwietnia 2014 r.

2. Zakup używanego samochodu w krajuRozliczenie w VAT zakupu samochodu używanego w kraju nie różni się od rozliczenia zakupu nowego

samochodu, pod warunkiem że zakup dokumentuje faktura niewystawiona w procedurze marży. Wów-czas bowiem obowiązywałyby nas wszystkie ograniczenia wynikające z art. 86 i 86a ustawy o VAT.

Gdy otrzymamy od sprzedawcy fakturę wystawioną w procedurze marży lub zakup nastąpił od osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej albo podmiotu, u którego sprzedaż korzysta ze zwolnienia, zakupu samochodu w ogóle nie rozliczamy w VAT.

3. Zakup samochodu za granicą VAT od zakupu samochodu za granicą rozliczamy na takich samych zasadach jak zakup w kraju. Obo-

wiązują nas te same ograniczenia i wymogi. W przypadku zakupu za granicą będziemy musieli jednak w większości przypadków rozliczyć i zapłacić VAT należny.

3.1. Zakup w krajach UE

Prawidłowe rozliczenie VAT od sprowadzanych z UE samochodów pozwala zarejestrować je w kraju. Nie zawsze oznacza to obowiązek zapłaty VAT. Sposób rozliczenia zależy od rodzaju nabytego samocho-du oraz statusu nabywcy. Sprowadzający samochód rozlicza również akcyzę.

3.1.1. Rozliczenie podatku należnego od nabycia

Rozważmy następujące przypadki:

PRZYPADEK I. Sprowadzenie na terytorium Polski nowego środka transportu w wyniku nabycia go w innym kraju UE

O tym, jaki samochód zaliczamy do nowych środków transportu, decyduje definicja wynikająca z art. 2 pkt 10 ustawy o VAT.

Nowe środki transportu – to przeznaczone do transportu osób lub towarów: pojazdy lądowe napędzane silnikiem o pojemności skokowej większej niż 48 centymetrów sze-ściennych lub o mocy większej niż 7,2 kilowata, jeżeli przejechały nie więcej niż 6000 kilometrów lub od momentu dopuszczenia ich do użytku upłynęło nie więcej niż sześć miesięcy; za moment do-puszczenia do użytku pojazdu lądowego uznaje się dzień, w którym został on pierwszy raz zareje-strowany w celu dopuszczenia do ruchu drogowego lub w którym po raz pierwszy podlegał on obowiązkowi rejestracji w celu dopuszczenia do ruchu drogowego, w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza; jeżeli nie można ustalić dnia pierwszej rejestracji pojazdu lądowego lub dnia, w którym podlegał on pierwszej rejestracji, za moment dopuszczenia do użytku tego po-

SAMOCHÓD W FIRMIE


jazdu uznaje się dzień, w którym został on wydany przez producenta pierwszemu nabywcy, lub dzień, w którym został po raz pierwszy użyty dla celów demonstracyjnych przez producenta;

jednostki pływające o długości większej niż 7,5 metra, jeżeli były używane nie dłużej niż 100 godzin robo-czych na wodzie lub od momentu ich dopuszczenia do użytku upłynęły nie więcej niż trzy miesiące, z wy-jątkiem statków morskich, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1; za moment dopuszczenia do użytku jednostki pływającej uznaje się dzień, w którym została ona wydana przez producenta pierwszemu na-bywcy, lub dzień, w którym została po raz pierwszy użyta dla celów demonstracyjnych przez producenta; statki powietrzne o maksymalnej masie startowej większej niż 1550 kilogramów, jeżeli były używane nie dłużej niż 40 godzin roboczych lub od momentu ich dopuszczenia do użytku upłynęły nie więcej niż trzy miesiące, z wyjątkiem środków transportu lotniczego, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 6; za moment dopuszczenia do użytku statku powietrznego uznaje się dzień, w którym został on wyda-ny przez producenta pierwszemu nabywcy, lub dzień, w którym został po raz pierwszy użyty dla ce-lów demonstracyjnych przez producenta.

Sprowadzenie nowego środka transportu

przez podatnika czynnego przez podatnika zwolnionego przez osobę niebędącą podatnikiem

występuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru



obowiązek podatkowy: wg art. 20 ust. 9 ustawy – z chwilą otrzymania środka transportu, nie później niż z chwilą wystawienia faktury przez zagranicznego kontrahenta

termin zapłaty VAT – 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, jeśli samochód będzie rejestrował lub użytkował w Polsce (art. 103 ust. 4 ustawy). Jeżeli nie – rozlicza VAT tylko w deklaracji

rozlicza w deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D

rozlicza w deklaracji VAT-8, a w sytuacji, gdy jej nie składa, rozlicza w VAT-10 (art. 99 ust. 10 ustawy)

rozlicza w deklaracji VAT-10 (art. 99 ust. 10 ustawy)

urząd skarbowy na wniosek podatnika składającego VAT-23 wydaje VAT-25, gdy będzie rejestrował samochód

Jak z tego wynika, w przypadku nowych środków transportu sprowadzanych z krajów UE zawsze istnieje obowiązek rozliczenia VAT od wewnątrzwspólnotowego nabycia. Potwierdził to m.in. WSA w War-szawie w wyroku z 12 października 2005 r. (sygn. akt III SA/Wa 1781/05), w którym czytamy:

WSA (...) w przypadku nabycia nowych środków transportu polski ustawodawca zgodnie z rozwiązania-mi europejskimi zawartymi w VI Dyrektywie VAT (art. 28a (1) pkt b) przyjął zasadę, zgodnie z któ-rą obowiązek podatkowy spoczywa zawsze na nabywcy, bez względu na to, czy jest on zareje-

strowany jako podatnik (...),a także w kolejnym wyroku z 24 maja 2006 r. (sygn. akt III SA/Wa 878/06).

SAMOCHÓD W FIRMIE

17WWW.INFOR.PL

Natomiast NSA w orzeczeniu z 6 września 2007 r. (sygn. akt I FSK 1194/06) w odniesieniu do zakupu i rejestracji nowego samochodu za granicą zajął stanowisko, że w przypadku gdy z okoliczności fak-tycznych wynika, iż nabycie, a następnie przemieszczenie – ze względu na zmianę miejsca zamieszkania i przesiedlenie – z jednego państwa Unii Europejskiej na terytorium Polski nowego środka transportu przez osobę fizyczną nastąpiło w celu jego używania na terytorium Polski, spełnione są warunki do uzna-nia tego nabycia za nabycie wewnątrzwspólnotowe.

PRZYPADEK II. Sprowadzenie na terytorium Polski środka transportu innego niż nowy w wyniku naby-cia go w innym kraju UE

Gdy nabyty przez nas środek transportu nie może zostać zaliczony do nowych środków transportu, nie zawsze zwalnia nas to z obowiązku rozliczenia VAT.

Sprowadzenie środka transportu innego niż nowy przez podatnika czynnego

w wyniku dostawy

w systemie marży (art. 10 ust. 1 pkt 4

ustawy)

od podatnika korzystającego

ze zwolnień (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy)

od osoby niebędącej podatnikiem (art. 9 ust. 2 pkt 2 ustawy)

od podatnika czynnego (z wyjątkiem przypadków przewidzianych w art. 10 ustawy)

brak wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru

urząd skarbowy na wniosek podatnika składającego VAT-24 wydaje VAT-25, gdy będzie rejestrował

samochód. Gdy nabywca nie rejestruje samochodu, nie występuje z wnioskiem


obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez zagranicznego kontrahenta, nie później

niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy

termin płatności – 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, gdy środek transportu ma

być przez nabywcę zarejestrowany. Jeśli nie, to rozlicza on w deklaracji tylko nabycie i nie wpłaca

wcześniej VAT

rozliczane w deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D, niezależnie od tego, czy nabywca rejestruje samochód.

Jeśli rejestruje, może odliczyć zapłacony przed złożeniem deklaracji VAT. Wykazuje go w poz. 34

urząd skarbowy na wniosek podatnika (VAT-23), który rejestruje samochód, wydaje zaświadczenie VAT-25.

Gdy nabywca nie rejestruje samochodu, nie występuje z wnioskiem

SAMOCHÓD W FIRMIE


Sprowadzenie środka transportu innego niż nowy

przez podatnika zwolnionegoprzez osobę niebędącą

podatnikiem

jeśli całkowita wartość WNT na terytorium kraju

nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty 50 000 zł i nabywca nie

wybrał opcji opodatkowania WNT

jeżeli całkowita wartość WNT na terytorium kraju przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwotę

50 000 zł albo nabywca wybrał opcję opodatkowania WNT

brak wewnątrzwspólnoto-wego nabycia towaru

urząd skarbowy na wniosek podatnika

składającego VAT-24 wydaje VAT-25, gdy będzie rejestrował

samochód


obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez zagranicznego kontrahenta, nie poźniej niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym

dokonano dostawy

termin płatności – 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, gdy środek transportu ma być przez

nabywcę zarejestrowany. Jeśli nie, to rozlicza on w deklaracji tylko nabycie i nie wpłaca wcześniej VAT

mimo przekroczenia limitu i obowiązku rozliczenia WNT podatnik nie ma obowiązku rejestracji do VAT, składa tylko VAT-8. Jeśli rejestruje samochód, może odliczyć zapłacony

przed złożeniem deklaracji VAT. Wykazuje go w poz. 34

urząd skarbowy na wniosek podatnika (VAT-23), który rejestruje samochód, wydaje zaświadczenie VAT-25.

Gdy nabywca nie rejestruje samochodu, nie występuje z wnioskiem

brak wewnątrzwspól-notowego nabycia

towaru

urząd skarbowy wydaje VAT-25 na wniosek

podatnika składającego VAT-24

PRZYPADEK III. Sprowadzenie na terytorium kraju nowego środka transportu, który był importowany z kraju trzeciego i dopuszczony do obrotu w państwie UE innym niż Polska

Gdy przemieszczenia z innego kraju UE samochodu, który był tam wcześniej importowany, dokonuje osoba fizyczna nieprowadząca działalności, nie ma obowiązku rozliczenia VAT od WNT, mimo że jest to nowy środek transportu, ponieważ w tym przypadku nie dochodzi do WNT. Potwierdzają to również urzę-dy skarbowe. Gdy przemieszczenia dokonuje podatnik, jest on zobowiązany rozliczyć WNT.

W piśmie z 9 stycznia 2008 r. (sygn. IP-PP1-443-563/07-2/AK) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stanął na stanowisku, że:

SAMOCHÓD W FIRMIE

19WWW.INFOR.PL

MF (...) w sytuacji podatnika dokonującego zakupu samochodów w kraju trzecim (USA) i wprowa-dzającego je na obszar Wspólnoty w Niemczech – gdzie podlegają odprawie celnej, a następnie przewożącego je do Polski i sprzedającego na terytorium kraju przemieszczenie samochodów

na terytorium Polski należy rozliczyć jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem.Takie stanowisko zajął również Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w piśmie z 24 lutego 2009 r. (sygn.

ILPP2/443-1090/08-4/EN).

Sprowadzenie nowego środka transportu

Pojazd był rejestrowany na terytorium Unii Europejskiej (a w chwili przemieszczenia nadal jest

nowym środkiem transportu)

Pojazd nie był rejestrowany na terytorium Unii Europejskiej

przez podatnika czynnego

przez podatnika

zwolnionego

przez osobę niebędącą

podatnikiem

przez podatnika czynnego

przez podatnika

zwolnionego

przez osobę niebędącą

podatnikiem

występuje wewnątrzwspól-notowe nabycie

towaru


towaru

brak wewnątrz-wspólnotowego nabycia towaru

urząd skarbowy wydaje

zaświadczenie na wniosek podatnika złożony na

VAT-24


towaru


towaru


urząd skarbowy wydaje

zaświadczenie na wniosek podatnika złożony na

VAT-24

obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania środka

transportu, nie później niż z chwilą wystawienia faktury przez zagranicznego kontrahent

termin zapłaty VAT – 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowe-

go, gdy ma być rejestrowany

obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania środka

transportu, nie później niż z chwilą wystawienia faktury przez

zagranicznego kontrahenta

termin zapłaty VAT – 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowe-

go, gdy ma być rejestrowany

rozliczamy w deklaracji

VAT-7, VAT-7K, VAT-7D


VAT-8


VAT-7, VAT-7K, VAT-7D

rozliczamy w dekaracji

VAT-8

urząd skarbowy na wniosek podatnika złożony na VAT-23 wydaje VAT-25, jeśli podatnik

będzie rejestrował lub użytkował samochód

urząd skarbowy na wniosek podatnika złożony na VAT-23 wydaje VAT-25, jeśli podatnik

będzie rejestrował lub użytkował samochód

SAMOCHÓD W FIRMIE


PRZYPADEK IV. Sprowadzenie na terytorium kraju środka transportu innego niż nowy, który był importowa-ny z kraju trzeciego i dopuszczony do obrotu w państwie Unii Europejskiej innym niż Polska

Sprowadzenie środka transportu innego niż nowy

przez podatnika czynnego przez podatnika zwolnionegoprzez osobę niebędącą

podatnikiem

jeżeli całkowita wartość WNT na terytorium kraju nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego

kwoty 50 000 zł

jeżeli całkowita wartość WNT na terytorium kraju przekroczyła

w trakcie roku podatkowego kwotę 50 000 zł lub podatnik wybrał

opcję opodatkowania WNT


obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez

zagranicznego kontrahenta, nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy

termin płatności – 14 dni od dnia powstania obowiązku, gdy środek transportu ma być przez nabywcę

zarejestrowany. Jeśli nie, to rozlicza on w deklaracji tylko nabycie i nie

wpłaca wcześniej VAT

rozliczane w deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D, niezależnie od tego,

czy nabywca rejestruje samochód. Jeśli rejestruje, może odliczyć

zapłacony przed złożeniem deklaracji VAT. Wykazuje go w poz. 34

urząd skarbowy na wniosek podatnika (VAT-23), który rejestruje samochód, wydaje zaświadczenie

VAT-25. Gdy nabywca nie rejestruje samochodu, nie występuje

z wnioskiem



(VAT-24), który rejestruje

samochód, wydaje

zaświadczenie VAT-25. Gdy nabywca nie

rejestruje samochodu, nie

występuje z wnioskiem


obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez

zagranicznego kontrahenta, nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy

termin płatności – 14 dni od dnia powstania obowiązku, gdy środek transportu ma być przez nabywcę

zarejestrowany. Jeśli nie, to rozlicza on w deklaracji tylko nabycie i nie

wpłaca wcześniej VAT

rozliczane w deklaracji VAT-8, niezależnie od tego, czy nabywca

rejestruje samochód. Jeśli rejestruje, może odliczyć zapłacony

przed złożeniem deklaracji VAT. Wykazuje go w poz. 18

urząd skarbowy na wniosek podatnika (VAT-23), który rejestruje samochód, wydaje zaświadczenie

VAT-25. Gdy nabywca nie rejestruje samochodu, nie występuje

z wnioskiem



(VAT-24), który rejestruje

samochód, wydaje

zaświadczenie VAT-25

SAMOCHÓD W FIRMIE

21WWW.INFOR.PL

Uwaga!Jeśli nabycie samochodu stanowi dla nas WNT i jesteśmy zarejestrowani jako podatnicy VAT UE, mamy obowiązek wykazać to nabycie także w informacji podsumowującej.

Ustalenie podatku należnego i sposób dokumentowania podatku należnego z tytułu WNT

Lp. Rodzaj czynności Sposób ustalenia

1. Podstawa opodatko-wania – ar t. 30a ustawy o VAT

Podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą nabywca uiścił.Podstawa opodatkowania obejmuje także:

podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty VAT

koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubez-pieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od na-bywcy lub usługobiorcy.

Dlatego podatnik obowiązany jest obliczyć podatek z tytułu wewnątrzwspólnotowe-go nabycia samochodu od kwoty zawierającej zagraniczny podatek, tj. od kwoty brutto, jeśli sprzedawca naliczył podatek. To, czy odzyskanie zagranicznego VAT jest możliwe, zależy od przepisów obowiązujących w kraju, w którym kupiono samo-chód. Przepisy te mogą ograniczyć lub wyłączyć możliwość odzyskania podatku naliczonego w omawianym przypadku.Podstawę opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu trzeba też powiększyć o kwotę podatku akcyzowego oraz o uiszczoną opłatę recyklingową

2. Kurs waluty – art. 31 ustawy

Przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogło-szonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Podatnik może wybrać sposób przeliczania tych kwot na złote według ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Euro-pejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego; w takim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowa-niem kursu wymiany każdej z nich względem euro

3. Dokumentowanie Nie ma obowiązku dokumentowania WNT żadnym dokumentem wewnętrznym. Roz-liczenie może nastąpić na podstawie faktury od kontrahenta

3.1.2. Rozliczenie podatku naliczonego od nabycia

Jeśli zakup samochodu za granicą nie stanowi WNT, to nie rozliczamy go w ogóle w deklaracji VAT. Jeżeli zakup stanowił WNT, to kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego z tytułu

WNT. W przypadku samochodów obowiązują wszystkie ograniczenia wynikające z art. 86a ustawy o VAT, tak jak w przypadku zakupów krajowych.

PRZYKŁADJan Kowalski sprowadził z Niemiec samochód, który będzie wykorzystywał do działalności i na cele oso-biste. Podatek należny z tytułu WNT wyniósł 4600 zł. W takiej sytuacji będzie mógł odliczyć tylko 2300 zł (4600 zł x 50%).

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje u podatnika w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytego przez podatnika samochodu powstał obo-wiązek podatkowy z tytułu WNT, pod warunkiem że (art. 86 ust. 10b pkt 2 ustawy):

otrzyma fakturę dokumentującą dostawę samochodu, stanowiącą u niego wewnątrzwspólnotowe na-bycie towarów, w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytego samochodu powstał obowiązek podatkowy,

uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek.

SAMOCHÓD W FIRMIE


3.1.3. Akcyza od sprowadzanych samochodów

Na podatniku, który sprowadza samochody z krajów UE, ciąży również obowiązek rozliczania akcyzy (art. 100–113 ustawy o podatku akcyzowym). Wiążą się z tym liczne obowiązki:

RejestracjaPodatnik, który rozpoczyna sprowadzanie samochodów z krajów UE do Polski w ramach działalności

gospodarczej, powinien przede wszystkim dokonać rejestracji jako podatnik akcyzowy. Obowiązek taki ciąży na podmiotach prowadzących działalność gospodarczą (art. 16 ust. 1 ustawy akcyzowej).

Jak czytamy w piśmie Ministerstwa Finansów opublikowanym w „Biuletynie Skarbowym” z 26 marca 2009 r. (źródło LEX, nr 22302):

MF Departament Podatku Akcyzowego i Ekologicznego zauważa, co następuje:Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11) podmiot prowadzący działalność gospodarczą jest obowiązany, przed dniem wy-

konania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą lub pierwszej czynności z wykorzysta-niem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, złożyć zgłoszenie rejestracyjne właściwemu naczelnikowi celnemu.

Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, iż obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego dla po-trzeb podatku akcyzowego dotyczy tylko podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Przedmio-towego obowiązku rejestracji nie można zatem rozszerzać na inne grupy podmiotów, które nie prowadzą działalności gospodarczej. W konsekwencji przyjęcie stanowiska, że obowiązkowi złożenia zgłoszenia rejestracyjnego podlegają również jednostki takie jak np. urzędy administracyjne, szkoły i szpitale, które nie prowadzą w ramach realizowanych zadań działalności gospodarczej, jest niezgodne z obowiązujący-mi od dnia 1 marca br. [1 marca 2009 r. – przyp. red.] przepisami o podatku akcyzowym.

Rejestracji należy dokonać przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą lub pierwszej czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie. W tym przypadku pierwszą czynnością podlegającą opodatkowaniu akcyzą będzie pierwsze WNT.

Zgłoszenia rejestracyjnego dokonujemy na formularzu AKC-R.

Ustalenie, czy nabyty samochód spełnia warunki, aby naliczyć akcyzęNależy pamiętać, że akcyzie podlegają tylko samochody osobowe. Ustawa o podatku akcyzowym po-

daje swoją definicję samochodów osobowych (art. 100 ust. 4 ustawy o podatku akcyzowym).

Samochody osobowe – są to pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozy-cją CN 8703, przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, inne niż objęte pozycją 8702, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi, z wyłączeniem po-jazdów samochodowych i pozostałych pojazdów, które nie wymagają rejestracji zgodnie z przepisa-mi o ruchu drogowym.

Jak z tego wynika, to klasyfikacja CN będzie miała decydujące znaczenie w określeniu, czy mamy do czynienia z samochodem osobowym, czy nie. Drugim kryterium będzie to, czy według przepisów o ruchu drogowym dany pojazd podlega rejestracji według ustawy – Prawo o ruchu drogowym.

Jak czytamy w piśmie z 5 czerwca 2009 r. (sygn. IPPP3/443-177/09-5/CS) Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie:

MF Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka będzie dokonywać wewnątrz-wspólnotowego nabycia samochodów, które sklasyfikowała do kodu CN 8704 (pojazdy mecha-niczne do transportu towarów).

W związku z powyższym, mając na uwadze przepisy ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcy-zowym (Dz.U. z dnia 12 stycznia 2009 r. Nr 3, poz. 11) oraz zdarzenie przyszłe przedstawione we wnios-ku, pojazdy będące przedmiotem zapytania, zakwalifikowane przez Wnioskodawcę do kodu CN 8704, posiadające świadectwo homologacji typujące te pojazdy jako samochody ciężarowe – nie podlegają przepisom ustawy o podatku akcyzowym.

SAMOCHÓD W FIRMIE

23WWW.INFOR.PL

Należy zaznaczyć, iż świadectwo homologacji nie jest dokumentem rozstrzygającym o prawidłowej klasyfikacji kodu CN. Istotnym kryterium klasyfikacyjnym nierozerwalnie związanym z towarem jest za-sadnicze przeznaczenie pojazdu, który w tym przypadku służyć będzie do transportu towarów. A zatem czynność nabycia wewnątrzwspólnotowego przedmiotowych pojazdów nie będzie podlegać opodatko-waniu tym podatkiem.

Jednak dokumenty potwierdzające, że jest to samochód ciężarowy, na pewno będą pomocne, żeby przekonać urząd, iż nie ma obowiązku zapłaty akcyzy.

Na takich informacjach, udzielając odpowiedzi, oparł się Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w pi-śmie z 3 września 2010 r. (sygn. IPPP3/443-775/10-2/KB):

MF Z treści wniosku wynika również, że urzędy niemieckie klasyfikują taki pojazd jako samochód ciężarowy, dwuosobowy, z zamkniętą skrzynią. Ładowność takiego pojazdu znacznie przekra-cza 500 kg. Wnioskodawca wskazał również, że w przedmiotowym przypadku głównym przezna-

czeniem ww. pojazdu jest transport towarów. W związku z tym polski nabywca uznając, że jest to pojazd przeznaczony do transportu towarów, zalicza go do kodu CN 8704. Dodatkowo podatnik dokona badania w Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów, potwierdzając, że pojazd spełnia warunki pojazdu ciężarowego – tj. m.in. posiada 2 miejsca do przewozu osób i posiada trwałą przegrodę za pierwszym rzędem siedzeń.

Praktyczne wskazówki, jak klasyfikować samochody, znajdziemy w piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 sierpnia 2010 r. (sygn. ILPP3/443-67/10-2/TW):

MF Powyższe oznacza, że pojęcia pojazdu osobowego zawarte w szczególności w Kodeksie drogo-wym nie mają zastosowania do celów określenia przedmiotu opodatkowania podatkiem akcyzo-wym, gdyż ustawa o podatku akcyzowym samodzielnie definiuje, jakie pojazdy zostały zaliczone

do samochodów osobowych podlegających opodatkowaniu akcyzą.Pozycja 8703 Scalonej Nomenklatury obejmuje pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mecha-

niczne przeznaczone zasadniczo do przewozu osób (inne niż te objęte pozycją 8702), włącznie z samo-chodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi.

Według not wyjaśniających zawartych w obwieszczeniu Ministra Finansów z 1 czerwca 2006 r. w spra-wie wyjaśnień do Taryfy celnej (M.P. Nr 86, poz. 880) pozycja 8703 obejmuje m.in. samochody mieszkalne (kempingowe itd.), pojazdy do przewozu osób specjalnie wyposażone do zamieszkiwania (z miejscami do spania, przygotowywania posiłków, toaletami itd.).

Dodatkowo klasyfikacja pewnych pojazdów mechanicznych objętych niniejszą pozycją jest wyznaczo-na przez pewne cechy, które wskazują, że te pojazdy są głównie przeznaczone raczej do przewozu osób, niż do transportu towarów (pozycja 8704). Cechy te są szczególnie pomocne przy określaniu klasyfikacji pojazdów mechanicznych, których masa brutto wynosi 5 ton i które posiadają pojedynczą zamkniętą przestrzeń wewnątrz dla kierowcy i zawierają inną przestrzeń dla pasażerów, którą można wykorzystać do transportu zarówno osób, jak i towarów. Do tej kategorii pojazdów mechanicznych włączone są te powszechnie znane jako pojazdy „wielozadaniowe”, np. pojazdy typu van, SUV-y (Sports Utility Vehicles), niektóre pojazdy typu pick-up. Przejawem cech projektowych zwykle stosowanych do pojazdów, które objęte są tą pozycją, są następujące cechy:a) obecność stałych siedzeń z wyposażeniem zabezpieczającym (np. pasy bezpieczeństwa lub punkty

kotwiące oraz wyposażenie do zainstalowania pasów bezpieczeństwa) dla każdej osoby lub obecność stałych punktów kotwiących i wyposażenie do zainstalowania siedzeń i wyposażenia zabezpieczające-go w przestrzeni tylnej powierzchni dla kierowcy i przestrzeni siedzeń pasażerów; takie siedzenia mogą być zamocowane na stałe, składające się ze zdejmowanych punktów kotwiących lub składane;

b) obecność tylnych okien wzdłuż dwubocznych paneli;c) obecność przesuwnych, wahadłowych lub podnoszonych drzwi (jedne lub więcej) z oknami na bocz-

nych panelach lub z tyłu;d) brak stałego panelu lub przegrody pomiędzy przestrzenią dla kierowcy i przednich siedzeń pasażerów

a przestrzenią tylną, która może być używana do przewozu zarówno osób, jak i towarów;e) wyposażenie całego wnętrza pojazdu w sposób kojarzony z częścią pojazdu przeznaczoną dla pasa-

żerów (np. dywaniki, wentylacja, oświetlenie, popielniczki).

SAMOCHÓD W FIRMIE


Gdy ustalimy, że nabyty pojazd jest sklasyfikowany pod symbolem CN 8703, kolejnym kryterium, jakie musi on spełnić, jest obowiązek rejestracji według przepisów prawa o ruchu drogowym.

Ustalamy termin powstania obowiązku podatkowegoW przypadku samochodu osobowego przedmiotem opodatkowania akcyzą jest (art. 100 ust. 1 usta-

wy):1) import samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepi-

sami o ruchu drogowym;2) nabycie wewnątrzwspólnotowe samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium

kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym;3) pierwsza sprzedaż na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium

kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym:a) wyprodukowanego na terytorium kraju,b) od którego nie została zapłacona akcyza z tytułu importu lub WNT.

Jak z tego wynika, podatnik, który sprowadza samochody z zagranicy, płaci akcyzę tylko raz, tj. od WNT lub importu towarów. W przypadku sprzedaży w kraju niezarejestrowanego pojazdu, sprowadzone-go do Polski, od tej czynności zapłaci akcyzę tylko wtedy, gdy nie została wcześniej zapłacona od jego WNT i importu.

Również od kolejnej sprzedaży samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju za-płacimy akcyzę, jeżeli wcześniej akcyza nie została zapłacona w należnej wysokości, a w wyniku kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony.

Obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego niezareje-strowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym powstaje z dniem (art. 101 ust. 2 ustawy):

przemieszczenia samochodu osobowego z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju – jeżeli nabycie prawa do rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło przed prze-mieszczeniem samochodu na terytorium kraju;

nabycia prawa do rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel – jeżeli nabycie prawa do rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło po przemieszczeniu samochodu osobowego na terytorium kraju;

złożenia wniosku o rejestrację samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ru-chu drogowym – jeżeli podmiot występujący z wnioskiem o rejestrację na terytorium kraju nabytego wewnątrzwspólnotowo samochodu osobowego nie jest jego właścicielem.

Obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego nie po-wstanie, jeżeli ten samochód został dostarczony wewnątrzwspólnotowo lub wyeksportowany w termi-nie 30 dni od dnia nabycia wewnątrzwspólnotowego.

Podatnikiem z tytułu tych czynności jest podmiot, który dokonuje WNT. Przepisy określają również przypadki, gdy przemieszczenia do kraju dokonuje inny podmiot niż podmiot, który nabył prawo do roz-porządzania samochodem osobowym jak właściciel. W takiej sytuacji podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która nabyła prawo do roz-porządzania samochodem osobowym jak właściciel (art. 102 ust. 2 ustawy).

Gdy występuje klasyczna sytuacja, tj. najpierw następuje zakup samochodu, a następnie jego spro-wadzenie do kraju, datą powstania obowiązku podatkowego będzie dzień sprowadzenia samochodu do kraju.

PRZYKŁADJan Kowalski prowadzący handel samochodami kupił w Niemczech 29 września br. dwa samochody, któ-re zostały sprowadzone przez niego do kraju 2 października. Obowiązek podatkowy powstał w tym przy-padku 2 października.

SAMOCHÓD W FIRMIE

25WWW.INFOR.PL

Należy pamiętać, że WNT według ustawy akcyzowej nie jest tożsame z WNT według ustawy o podatku od towarów i usług. Dlatego odrębnie należy ustalać obowiązek zapłaty VAT od WNT, a odrębnie obowią-zek zapłaty akcyzy.

Nabycie wewnątrzwspólnotowe – przemieszczenie wyrobów akcyzowych lub samochodów osobo-wych z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju (art. 2 pkt 9 ustawy o podatku akcy-zowym).

Jak z tego wynika, w przypadku WNT według ustawy akcyzowej nie ma znaczenia status stron trans-akcji.

PRZYKŁADJan Kowalski prowadzący handel samochodami kupił w Niemczech samochód osobowy od osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej i sprowadził go do Polski. W tym przypadku będzie miał obowiązek zapłaty akcyzy od WNT. Nie będzie natomiast rozliczał VAT od WNT, gdyż według ustawy o VAT nie doszło do tego nabycia. Niemiecki sprzedawca nie był bowiem podatnikiem podatku od wartości dodanej.

Jeżeli natomiast nie zostanie zapłacona akcyza od WNT, obowiązek podatkowy z tytułu sprzeda-ży na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego powstaje z dniem jego wyda-nia. Jeśli sprzedaż samochodu osobowego powinna być potwierdzona fakturą, obowiązek podat-kowy powstaje z dniem wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania.

W ustawie akcyzowej został przewidziany również przepis sankcyjny, według którego gdy nie można określić dnia, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu danej czynności podlegającej opodatko-waniu, za datę jego powstania uznaje się dzień, w którym uprawniony organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej stwierdził dokonanie czynności podlegającej opodatkowaniu.

Ustalamy należną akcyzę Podstawą opodatkowania w przypadku samochodu osobowego jest (art. 104 ustawy o podatku ak-

cyzowym): kwota należna z tytułu sprzedaży tego samochodu na terytorium kraju pomniejszona o kwotę podatku

od towarów i usług oraz o kwotę akcyzy, należne od tego samochodu; kwota, jaką podatnik jest obowiązany zapłacić za ten samochód – w przypadku jego nabycia wewnątrz-

wspólnotowego; jeśli z wnioskiem o rejestrację występuje podmiot niebędący właścicielem, podstawą opodatkowania jest średnia wartość rynkowa tego samochodu pomniejszona o kwotę podatku od to-warów i usług oraz o kwotę akcyzy;

wartość celna tego samochodu powiększona o należne cło – w przypadku importu tego samochodu.

Przepisy ustalają również przypadki, gdy samochód został importowany do innego kraju UE, tam dopuszczony do obrotu, a następnie przemieszczony do Polski (np. samochód importowany z USA do Niemiec, tam dopuszczony do obrotu i przemieszczony do Polski). W takiej sytuacji podstawą opodatkowania z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego, dopuszczonego wcześniej do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej zgodnie z przepisami cel-nymi, ale niezarejestrowanego na terytorium innego państwa członkowskiego, jest wartość celna powiększona o należne cło, z uwzględnieniem prowizji, kosztów transportu i ubezpieczenia, jeżeli nie zostały uwzględnione w cenie, ale zostały już poniesione do miejsca, w którym nastąpiło objęcie towaru procedurą celną.

Gdy samochód został nabyty np. w wyniku darowizny, za podstawę opodatkowania przyjmuje się śred-nią wartość rynkową samochodu osobowego na rynku krajowym, pomniejszoną o kwotę podatku od towarów i usług oraz o kwotę akcyzy.

SAMOCHÓD W FIRMIE


Przepisy ustawy akcyzowej przewidują przepisy sankcyjne, jeśli podstawa opodatkowania bez uzasad-nionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego. W takiej sytu-acji organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej ma obowiązek wezwać podatnika do zmiany wysoko-ści podstawy opodatkowania lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości w kwocie znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego. W razie nieudzielenia od-powiedzi, niedokonania zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie wysokości podstawy opodatkowania znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej sam określi wysokość podstawy opodatkowania. Jeżeli wysokość podstawy opodatkowania ustalona z uwzględnieniem opinii biegłego odbiega co najmniej o 33% od podstawy opodatkowania zadeklarowanej przez podatnika, kosz-ty opinii biegłego lub biegłych ponosi podatnik.

Średnią wartością rynkową samochodu osobowego jest wartość ustalana na podstawie noto-wanej na rynku krajowym, w dniu powstania obowiązku podatkowego, średniej ceny zarejestro-wanego na terytorium kraju samochodu osobowego tej samej marki, tego samego modelu, rocznika oraz – jeżeli jest to możliwe do ustalenia – z tym samym wyposażeniem i o przybliżo-nym stanie technicznym co nabyty na terytorium kraju lub nabyty wewnątrzwspólnotowo samo-chód osobowy.

Do przeliczenia podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej stosujemy zasady przewidziane w ustawie akcyzowej, a nie w ustawie o VAT. Aby ustalić podstawę opodatkowania w akcyzie, do wartości wyrażonej w walucie obcej stosuje się bieżący kurs średni waluty obcej wyliczony i ogłoszony przez Na-rodowy Bank Polski w dniu powstania obowiązku podatkowego.

Gdy w dniu powstania obowiązku podatkowego nie został wyliczony i ogłoszony przez Narodowy Bank Polski bieżący kurs średni waluty obcej, do przeliczenia podstawy opodatkowania wyrażonej w wa-lucie obcej stosuje się ostatni, przed dniem powstania obowiązku podatkowego, bieżący kurs średni wyliczony i ogłoszony przez Narodowy Bank Polski.

Dla VAT będzie to kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego (art. 31a ust. 1 ustawy o VAT).

Do ustalonej podstawy opodatkowania stosujemy stawki akcyzy, których wysokość jest uzależniona od pojemności silnika (art. 105 ustawy akcyzowej).

Stawka akcyzy na samochody osobowe wynosi: 18,6% podstawy opodatkowania – dla samochodów osobowych o pojemności silnika powyżej 2000 cm3, 3,1% podstawy opodatkowania – dla pozostałych samochodów osobowych.

PRZYKŁAD3 października br. Jan Kowalski, prowadzący handel samochodami, sprowadził z Niemiec samochód oso-bowy. Nabył go za kwotę 2000 euro od podatnika podatku od wartości dodanej, który 28 września br. wystawił fakturę VAT. Obowiązek podatkowy w akcyzie powstał 3 października i z tego też dnia pan Ko-walski przyjął kurs, który wyniósł 3,9577 PLN/EUR. W związku z tym podstawa opodatkowania osiągnęła wartość: 2000 euro x 3,9577 PLN/EUR = 7915 zł. Ponieważ samochód ma pojemność silnika poniżej 2000 cm3, stawka akcyzy wyniosła 3,1%, a należny podatek – 245 zł. Podstawę opodatkowania i kwotę podatku wykazuje się w deklaracji AKC-U w pełnych złotych.Jako że samochód został nabyty od niemieckiego podatnika, pan Kowalski musi rozliczyć VAT od WNT. Dla VAT obowiązek podatkowy powstał 28 września br., więc do przeliczenia podstawy opodatkowania dla VAT pan Kowalski musi przyjąć kurs z 26 września br.

Rozliczamy należną akcyzęPodatnik z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego jest obowiązany po

dokonaniu jego przemieszczenia na terytorium kraju, bez wezwania organu podatkowego, złożyć

SAMOCHÓD W FIRMIE

27WWW.INFOR.PL

deklarację uproszczoną AKC-U w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowe-go, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Natomiast należną akcyzę z tego tytułu podatnik jest obowiązany zapłacić na rachunek właściwej izby celnej w terminie 30 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.

3.2. Samochody kupione poza UE

Podatnik, który kupił samochód w kraju nienależącym do UE i samochód ten został dopuszczony do obrotu na terytorium Polski, jest zobowiązany do zapłaty VAT od importu tego samochodu. VAT od importu stanowi jednocześnie podatek naliczony, który rozliczamy na takich samych zasadach jak w przypadku zakupu w kraju. Obowiązują nas te same ograniczenia i wymogi. W przypadku zakupu za granicą będziemy musieli w większości przypadków rozliczyć i zapłacić VAT należny. VAT odliczymy w miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, czyli zasadniczo w miesiącu, w którym powstał dług celny, ale nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym otrzymamy dokument celny.

Gdy importowany jest samochód osobowy, według ustawy akcyzowej na podatniku ciąży obowiązek zapłaty akcyzy.

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCHWiększość podmiotów prowadzących działalność gospodarczą decyduje się na zakup samo-

chodów, które mają być wykorzystywane przez nie na potrzeby tej działalności. Są to zazwyczaj samochody osobowe. Ponieważ w wielu przypadkach przepisy updof i updop, regulując zasady rozliczania kosztów związanych z samochodami firmowymi, wprowadzają szczególne regulacje dla samochodów osobowych, podatnicy powinni wiedzieć, jak definiowany jest samochód osobowy na potrzeby tych ustaw.

Od 1 stycznia 2014 r. definicja samochodu osobowego jest zawarta w art. 5 pkt 19a updof i w art. 4a pkt 9a updop. Po trzech miesiącach obowiązywania została jednak zmieniona. Od 1 kwietnia 2014 r. obo-wiązuje nowa definicja samochodu osobowego wprowadzona przez przepisy ustawy z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 312).

Definicja samochodu osobowego

Obowiązująca od 1 stycznia 2014 r. do 31 marca 2014 r. Obowiązująca od 1 kwietnia 2014 r.

Samochód osobowy oznacza pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą, z wy-jątkiem:a) pojazdu samochodowego mającego jeden rząd sie-

dzeń, który oddzielony jest od części przeznaczo-nej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą prze-grodą, klasyfikowanego na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wieloza-daniowy, van

b) pojazdu samochodowego mającego więcej niż je-den rząd siedzeń, które oddzielone są od części

Samochód osobowy oznacza pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o do-puszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą, z wy-jątkiem: a) pojazdu samochodowego mającego jeden rząd sie-

dzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą: – klasyfikowanego na podstawie przepisów o ruchu

drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub– z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ła-

dunków

SAMOCHÓD W FIRMIE


przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u którego długość części prze-znaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50% długości pojaz-du; dla obliczenia proporcji, o której mowa w zdaniu poprzednim, długość pojazdu stanowi odległość pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a tylną krawędzią podłogi części pojazdu przezna-czonej do przewozu ładunków, mierzona w linii po-ziomej wzdłuż pojazdu pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a punktem wyprowadzo-nym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części po-jazdu przeznaczonej do przewozu ładunków

c) pojazdu samochodowego, który ma otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków

d) pojazdu samochodowego, który posiada kabinę kie-rowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładun-ków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu

e) pojazdu samochodowego będącego pojazdem spe-cjalnym – jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym lub z innych dokumentów określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 86a ust. 10 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że jest to pojazd specjalny

f) pojazdu samochodowego innego niż wymieniony w lit. a)–e), w którym liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:– 1 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub

większa niż 425 kg– 2 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub

większa niż 493 kg– 3 lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładowność jest

równa lub większa niż 500 kg

b) pojazdu samochodowego, który posiada kabinę kie-rowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przezna-czone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu

c) pojazdu specjalnego, jeżeli z dokumentów wyda-nych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wyni-ka, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym, i jeże-li spełnione są również warunki zawarte w odręb-nych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń: – agregat elektryczny/spawalniczy – do prac wiertniczych– koparka, koparko-spycharka– ładowarka– podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych– żuraw samochodowy

d) pojazdu samochodowego określonego w przepi-sach wydanych na podstawie art. 86a ust. 16 usta-wy o podatku od towarów i usług

Zmiana definicji samochodu osobowego dokonana w przepisach updof i updop jest efektem znowe-lizowania od 1 kwietnia 2014 r. przepisów ustawy o VAT dotyczących zasad odliczania VAT od samocho-dów i paliwa. W nowych przepisach wprowadzono ograniczenia w odliczaniu VAT od nabycia pojazdów samochodowych będących pojazdami samochodowymi w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (a więc m.in. samochodów osobowych), jeżeli podatnik wykorzystuje je zarówno na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, jak i na cele prywatne (szczegółowo na ten temat piszemy w pkt 1.1. Samochody, od zakupu których odliczymy pełny VAT, na str. 7). Tylko jeśli podatnik zdecyduje, że będzie wykorzystywał ww. pojazd wyłącznie na cele pro-wadzonej działalności gospodarczej, będzie mu przysługiwało prawo do odliczenia całego zapłaconego VAT. W takim przypadku będzie zobowiązany do złożenia informacji do naczelnika urzędu skarbowego o samochodzie lub samochodach, które będą w taki sposób przez niego wykorzystywane. Tego rodzaju informacja lub jej brak w wielu przypadkach mogą mieć wpływ na rozliczenie kosztów nabycia i eksplo-atacji samochodu w podatku dochodowym. Przyjrzyjmy się temu problemowi bliżej.

Do końca marca 2014 r. zasady odliczania VAT od samochodów były uzależnione tylko i wyłącz-nie od rodzaju nabytego przez podatnika samochodu. I tak, od samochodów osobowych podatnik mógł co do zasady odliczyć 60% VAT, nie więcej niż 6000 zł. Podatnik (przy założeniu, że prowadził tylko działalność opodatkowaną VAT), chcąc odliczyć cały VAT od samochodu, musiał więc tylko nabyć ten rodzaj samochodu, który był przez ustawodawcę uznawany za dający pełne prawo do

SAMOCHÓD W FIRMIE

29WWW.INFOR.PL

odliczenia VAT. Wysokość odliczenia VAT nie była w żaden sposób warunkowana sposobem jego wykorzystywania przez podatnika.

Od 1 kwietnia 2014 r., jak wcześniej wspomniano, warunkiem odliczenia pełnego VAT od pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (a więc m.in. samochodów osobowych) jest złożenie informacji o ich wykorzystywaniu tylko na cele prowadzonej działalności gospodarczej. Jeżeli podatnik nie złoży takiej informacji, będzie to oznaczało, że wykorzystuje nabywany samochód również do celów prywatnych. Złożenie tego rodzaju informacji może jednak zostać łatwo zakwestio-nowane przez organy podatkowe w przypadku podatników prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Takim podatnikom zdecydowanie trudniej będzie udowodnić, że wykorzystują nabyty samochód tylko na potrzeby prowadzonej działalności. Zwłaszcza gdy będą mieć tylko jeden samo-chód. W związku z tym tego rodzaju podatnicy najprawdopodobniej będą się decydowali na odlicza-nie VAT w wysokości 50%. Czy to oznacza, że i dla celów podatku dochodowego powinni również przyjąć, że samochód będzie wykorzystywany zarówno do prowadzonej działalności, jak i na cele prywatne? Na ten problem zwracają uwagę eksperci podatkowi. Twierdzą oni, że w praktyce trudno będzie tego rodzaju podatnikom obronić stanowisko, że na potrzeby VAT wykorzystują samochód w celach mieszanych, a na potrzeby podatku dochodowego wykorzystują go tylko do działalności. Przykładowo podatnik, który zdecyduje się na częściowe odliczenie VAT od nabytego samochodu, a wprowadzi go do środków trwałych, musi liczyć się z możliwością zakwestionowania przez organ podatkowy dokonywanych od takiego samochodu odpisów amortyzacyjnych. Najbliższe miesiące po-każą, w jaki sposób organy podatkowe podejdą do tego zagadnienia. Czy zawsze sposób rozliczenia samochodu w VAT będzie bezpośrednio przekładał się na jego rozliczenie w podatku dochodowym? Nie powinno tak być. Przecież część podatników może decydować się na odliczenie tylko 50% VAT także wówczas, gdy w ogóle nie będą wykorzystywali nabywanych aut na cele prywatne. Powody ta-kiego postępowania mogą być różne. W głównej mierze może jednak chodzić o uniknięcie obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, co z całą pewnością jest kłopotliwe. Podatnicy mogą się również obawiać, czy choćby jednorazowe użycie samochodu na cele prywatne nie zostanie przez organy podatkowe potraktowane jako wyłączające możliwość uznania, że samochód jest wykorzysty-wany tylko na cele prowadzonej działalności gospodarczej.

1. Samochód jako środek trwałySamochody nabywane na potrzeby firmowe zazwyczaj spełniają kryteria zobowiązujące właścicieli do

zakwalifikowania ich jako środki trwałe. Jest tak, jeżeli samochód ma być wykorzystywany w prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej przez okres dłuższy niż rok. W takim przypadku podatnik ma obowiązek wprowadzić nabyty samochód do ewidencji środków trwałych w miesiącu przekazania go do używania.

Ewidencja środków trwałych powinna zawierać co najmniej:1) liczbę porządkową,2) datę nabycia,3) datę przyjęcia do używania,4) określenie dokumentu stwierdzającego nabycie,5) określenie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej,6) symbol Klasyfikacji Środków Trwałych,7) wartość początkową,8) stawkę amortyzacyjną,9) kwotę odpisu amortyzacyjnego za dany rok podatkowy i narastająco za okres dokonywania tych od-

pisów, w tym także, gdy składnik majątku był kiedykolwiek wprowadzony do ewidencji, a następnie z niej wykreślony i ponownie wprowadzony,

10) zaktualizowaną wartość początkową,11) zaktualizowaną kwotę odpisów amortyzacyjnych,12) wartość ulepszenia zwiększającą wartość początkową,13) datę likwidacji oraz jej przyczynę albo datę zbycia (art. 22n ust. 2 updof).

SAMOCHÓD W FIRMIE


Wzór ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych Imię i nazwisko lub nazwa podatnika Adres NIP ROK................................................. ................................................. ................................................. ............................................................................... .................................................

Lp. Data nabycia

Data przyjęcia

do użytkowa-

nia

Określenie dokumentu stwierdzają-

cego nabycie

Określenie środka trwałego

lub wartości niematerialnej

i prawnej

Symbol KŚT

Wartość początko-

wa

Stawka amortyza-

cyjna

Wartość ulepsze-

nia

Zaktualizo-wana

wartość początkowa

Kwota odpisów amortyzacyjnych

styczeń luty marzec

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

1.

2.

3.

Kwota odpisów amortyzacyjnych Kwota odpisów

amortyzacyjnych za

cały rok

Kwota odpisów

amortyzacyj-nych za cały

okres ich dokonywania

Data likwidacji

albo zbycia środka

trwałego

Przyczyna likwidacji

kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień

11 12 13 14 15

Aktywny wzór ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych znajduje się na płycie załączonej do książki.

Aby podatnik mógł wpisać samochód do ewidencji środków trwałych, musi ustalić jego wartość po-czątkową oraz wybrać metodę amortyzacji.

1.1. Ustalenie wartości początkowej samochodu

Kluczowe dla prawidłowej amortyzacji każdego składnika majątku firmy, w tym samochodu, jest pra-widłowe ustalenie jego wartości początkowej. W przypadku kupna samochodu wartością początkową będzie cena nabycia (art. 22g ust. 1 pkt 1 updof, art. 16g ust. 1 pkt 1 updop). Za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy:

powiększoną o koszty związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub warto-ści niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładun-ku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów kompute-rowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz

powiększoną o cło i podatek akcyzowy – w przypadku importu, pomniejszoną o VAT, z wyjątkiem przypadków, gdy VAT nie podlega odliczeniu w ramach rozliczeń VAT

– art. 22g ust. 3 updof, art. 16g ust. 3 updop.

Z treści art. 22g ust. 5 updof i art. 16g ust. 5 updop wynika, że cenę nabycia koryguje się o różnice kursowe naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego. Użyte w tych przepisach określenie „naliczone do dnia przekazania do używania” odnosi się, zdaniem organów podatkowych, wyłącznie do różnic kurso-wych, które zostały zapłacone do dnia przyjęcia środka trwałego do ewidencji. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 12 lutego 2013 r. (sygn. IPPB5/423-1137/12-2/IŚ) czytamy:

SAMOCHÓD W FIRMIE

31WWW.INFOR.PL

MF Tut. organ podziela w pełni stanowisko Spółki co do tego, że podatkowe różnice kursowe rozpo-znawane są w rachunku podatkowym w dacie ich realizacji (pyt. nr 3) jak również stanowisko, że w wartości początkowej należy uwzględniać tylko różnice kursowe zrealizowane do dnia odda-

nia aktywa trwałego do użytkowania, zaś po tym dniu rozliczać różnice kursowe w przychody bądź kosz-ty na zasadach ogólnych (pyt. nr 4).

Potwierdził to również NSA w wyroku z 19 kwietnia 2013 r. (sygn. akt II FSK 1681/11), w którym stwier-dził:

NSA Dlatego też zasadnie wywodził WSA w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że określenie „nali-czone”, użyte w art. 16g ust. 5 u.p.d.p., nie tworzy nowej kategorii różnic kursowych (hipote-tycznych), jak chce tego skarżąca, ale odnosi się do różnic kursowych rozumianych w sposób

jednolity, wynikający z zasad ich liczenia w ramach zrealizowanej zapłaty (art. 15a u.p.d.p.). Różnice kursowe naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego korygowałyby wartość początko-wą, rozumianą jako kwotę należną kontrahentom skarżącej, tylko wtedy, gdyby w tym czasie nastąpiła faktyczna realizacji płatności, jako jeden z elementów niezbędnych do wyliczenia rzeczywistej wartości tej różnicy kursowej. Z informacji podanych we wniosku wynika, że stan taki miał miejsce, jedynie w od-niesieniu do pierwszej raty kredytu, co prawidłowo zostało ocenione przez WSA. W tym znaczeniu i w kontekście tej wykładni przepisów art. 16g ust. 5 u.p.d.p. słusznie stwierdzał WSA, że do czasu fak-tycznej realizacji zobowiązania (z tytułu nabycia towarów, usług, spłaty kredytu w walucie obcej) nie jest możliwe ustalenie różnic kursowych. Tym samym nie można ich uwzględnić w wartości początkowej środka trwałego.

Jeśli podatnik zdecyduje się na finansowanie zakupu firmowego samochodu kredytem bankowym, to prowizja pobrana przez bank, ubezpieczenie kredytu oraz odsetki pobrane przez bank przed oddaniem samochodu do używania zwiększają jego wartość początkową.

Elementu wartości początkowej samochodu nie stanowią wydatki poniesione na ubezpieczenia komu-nikacyjne (OC, AC, NNW oraz ewentualnie inne związane z ubezpieczeniem, np. AutoSzyba, Assistance, Kluczyki itp.). Niezależnie od tego, czy zostały opłacone przed przyjęciem samochodu do używania czy później, stanowią koszt jego eksploatacji. Należy jednak pamiętać, że o ile nie ma żadnych ograniczeń w przypadku zaliczania ubezpieczeń OC i NNW samochodu osobowego do kosztów uzyskania przycho-du, o tyle w przypadku ubezpieczenia AC istnieje limit. Limit ten wynika z art. 16 ust. 1 pkt 49 updop i od-powiednio art. 23 ust. 1 pkt 47 updof. W uregulowaniach tych wskazuje się, że nie są kosztami uzyskania przychodów składki na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20 000 euro, przeliczona na złote według kursu ogłoszonego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia, w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Kwotę 20 000 euro należy przeliczyć według:

kursu średniego NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia – w przypadku osób prawnych (kurs z ta-beli A NBP),

kursu sprzedaży euro ogłaszanego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia – w przypadku osób fizycznych (kurs z tabeli C NBP, przy czym chodzi tu o kurs obowiązujący w dniu zawarcia ubez-pieczenia, a nie o kurs ogłoszony przez NBP w dniu zawarcia umowy).

W przypadku zakupu firmowego samochodu pojawia się również wątpliwość, czy do wartości począt-kowej należy wliczać opłaty rejestracyjne. Tego rodzaju opłaty mogą dotyczyć dwóch sytuacji:

są związane z tzw. pierwszą rejestracją – wówczas stanowią warunek konieczny dopuszczenia danego pojazdu do poruszania się po drogach publicznych, lub

dotyczą przerejestrowania samochodu – ich poniesienie nie jest warunkiem koniecznym, by uznać sa-mochód za dopuszczony do poruszania się po drogach publicznych.

W przypadku tzw. pierwszej rejestracji koszty z nią związane stanowią element wartości początkowej samochodu. Nie ma bowiem wątpliwości, że dopóki podatnik nie zarejestruje samochodu, nie można mó-wić, iż samochód jest kompletny i zdatny do użytkowania. Potwierdza to art. 71 ustawy z 20 czerwca 1997 r.

SAMOCHÓD W FIRMIE


– Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r. poz. 1137; ost.zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 1611), wskazując, że pojazdy samochodowe mogą być dopuszczone do ruchu, jeśli:

odpowiadają warunkom technicznym szczegółowo wymienionym w art. 66 ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz

są zarejestrowane, są zaopatrzone w zalegalizowane tablice i w nalepkę kontrolną.

Spełnienie tych warunków (czego potwierdzeniem jest dowód rejestracyjny albo pozwolenie czaso-we) powoduje, że samochodem można legalnie poruszać się po drogach publicznych. Zatem dokonanie opłat rejestracyjnych, warunkujących, że samochód jest kompletny i zdatny do użytkowania, musi nastą-pić przed jego oddaniem do używania.

Inaczej jest w przypadku, gdy podatnik kupuje samochód używany i dokonuje jego przerejestrowania. Samochodem takim nadal można legalnie poruszać się po drogach publicznych. Spełnia on warunek „kompletności i zdatności do użytkowania”. Brak przerejestrowania nie powoduje bowiem, że nowy wła-ściciel nie może go wprowadzić do ewidencji środków trwałych. Możliwość korzystania z samochodu przez nowego właściciela mimo braku przerejestrowania powoduje, że opłaty rejestracyjne dokonane po wprowadzeniu środka trwałego do ewidencji nie stanowią elementu wartości początkowej. Poniesione w późniejszym okresie można bezpośrednio odnieść w koszty.

Jeśli jednak przerejestrowanie nastąpi przed przyjęciem samochodu do używania i wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych, to (podobnie jak w przypadku tzw. pierwszej rejestracji) opłaty z tym związane będą stanowić element ceny nabycia.

1.2. Wybór metody amortyzacji samochodu

Podatkowa efektywność amortyzacji samochodu w dużej mierze zależy od doboru metody jego amor-tyzacji. Przepisy podatkowe dają podatnikom spore pole manewru w tym zakresie. Należy jednak pamię-tać, że nie każdą metodę można zastosować do amortyzacji samochodu osobowego.

Zasadniczo amortyzacji dokonuje się począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dany składnik majątku wprowadzono do ewidencji środków trwałych. Od tej zasady bywają wyjątki, o których będzie mowa przy poszczególnych metodach amortyzacji. Amortyzacja trwa do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie wartości początkowej składnika z dokonanymi odpisami amortyzacyjnymi lub w którym postawiono taki środek trwały w stan likwidacji, stwierdzono jego niedo-bór bądź dokonano jego zbycia (art. 22h ust. 1 pkt 1 updof, art. 16h ust. 1 pkt 1 updop). Wybraną metodę amortyzacji należy stosować do pełnego zamortyzowania środka trwałego.

1.2.1. Metoda liniowa

W metodzie liniowej obowiązuje stawka amortyzacyjna z Wykazu tych stawek, który jest załącznikiem do updof i updop. Dla samochodów osobowych (KŚT 741) oraz samochodów ciężarowych (KŚT 742) stawka ta wynosi 20%. Dla samochodów specjalnych (KŚT 743) oraz ciągników siodłowych (KŚT 746) stawka wynosi 14%.

PRZYKŁADSpółka z o.o. nabyła samochód osobowy. Jego wartość początkowa to 210 000 zł. Roczny odpis amorty-zacyjny od tego samochodu wyniesie 42 000 zł (210 000 zł x 20%), natomiast miesięczny – 3500 zł (210 000 zł x 20% : 12).

1.2.2. Stawki podwyższone

Zarówno przepisy updof, jak i przepisy updop dopuszczają możliwość podwyższenia stawek amortyza-cji liniowej z zastosowaniem określonych współczynników. W przypadku samochodów podatnik ma moż-liwość podwyższenia stosowanej stawki liniowej współczynnikiem nie wyższym niż 1,4 dla samochodów

SAMOCHÓD W FIRMIE

33WWW.INFOR.PL

używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej (art. 22i ust. 2 pkt 2 updof, art. 16i ust. 2 pkt 2 updop). Opcja ta dotyczy samo-chodów osobowych i ciężarowych.

Podatnik podwyższający stawkę współczynnikiem musi wskazać szczególne okoliczności, które uza-sadniają przyjęcie podwyższonej stawki. Z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w War-szawie z 17 stycznia 2012 r. (sygn. IPPB3/423-992/11-2/JD) wynika, że o ponadprzeciętnej intensywno-ści wykorzystywania samochodów osobowych może świadczyć ich przebieg. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie zgodził się ze stanowiskiem podatnika wskazującym, że:

MF (...) producent pojazdu, który udziela gwarancji na okres trzech lat, ale na przebieg nie większy niż 100 tys. (czyli zakłada, że owe 100 tys. winno być przejechane w okresie do 3 lat), oraz spe-cjaliści w zakresie zarządzania pojazdami zgodnie stoją na stanowisku, że typowym przebie-

giem dla samochodu osobowego używanego w Polsce jest około 30 tys. kilometrów rocznie. Podobne wnioski potwierdza też analiza przebiegów prezentowanych w ogłoszeniach o sprzedaży samochodów tej samej klasy, co używane przez Spółkę, na rynku wtórnym. Za racjonalne należy więc uznać założenie przyjęte w Spółce, że samochody, których roczny przebieg przekracza 50 tys. kilometrów, są używane bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych.

Z kolei definicja szczególnej sprawności technicznej zawarta jest w objaśnieniach do Wykazu rocz-nych stawek amortyzacyjnych. Wskazuje się tam, że przez środki transportu (a więc m.in. samochody) wymagające szczególnej sprawności technicznej należy rozumieć obiekty, które używane są w pracy na trzy zmiany, mimo że nie działają ze swej istoty w ruchu ciągłym, używane w warunkach terenowych, w warunkach leśnych, pod ziemią lub innych wskazujących na bardziej intensywne zużycie. Niestety, definicja ta także pozostawia wątpliwości co do warunków zakwalifikowania samochodu do pojazdów ob-jętych możliwością podwyższenia podstawowej stawki amortyzacji. Dlatego w takich sytuacjach należy zwracać się o wydanie interpretacji indywidualnej w tym zakresie.

Stawkę podwyższa się od miesiąca następującego po miesiącu zaistnienia przywołanych wcześniej przesłanek. Ustanie warunków uzasadniających podwyższenie stawki prowadzi do jej obniżenia od mie-siąca następującego po miesiącu ustąpienia tych okoliczności.

PRZYKŁADJan Nowak prowadzi szkołę nauki jazdy. Każdy samochód użytkowany jest przez dwóch instruktorów. Dzienny czas pracy samochodu wynosi 12 godzin. Ta okoliczność oraz fakt eksploatacji samochodów przez kursantów powodują, że samochody są eksploatowane w warunkach wskazujących na bardziej in-tensywne zużycie. W maju 2010 r. podatnik kupił samochód osobowy o wartości początkowej 39 000 zł. Do jego amortyzacji przyjął stawkę z Wykazu (20%) podwyższoną współczynnikiem 1,4. Stawka amorty-zacyjna samochodu wyniosła w efekcie 28%. Podatnik rozpoczął amortyzację w czerwcu 2010 r. Miesięcz-ny odpis amortyzacyjny wyniósł 910 zł (39 000 zł x 28% : 12). Pełne zamortyzowanie samochodu z zasto-sowaniem tej metody zajęło 43 miesiące. Amortyzacja została zakończona w grudniu 2013 r. Odpis za ostatni miesiąc wyniósł 780 zł.

1.2.3. Stawki indywidualne

Stawka indywidualna może być stosowana wobec środków trwałych po raz pierwszy wprowa-dzonych do ewidencji podatnika, które są używane lub ulepszone (art. 22j ust. 1 pkt 2 updof i art. 16j ust. 1 pkt 2 updop).

Środki trwałe uznaje się za używane, jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzysty-wane co najmniej przez okres sześciu miesięcy (art. 22j ust. 2 pkt 1 updof i art. 16j ust. 3 pkt 1 updop).Środki trwałe uznaje się za ulepszone, jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie stanowiły co najmniej 30% (w updop odpowiednio 20%) wartości po-czątkowej (art. 22j ust. 2 pkt 2 updof i art. 16j ust. 3 pkt 2 updop).

SAMOCHÓD W FIRMIE


Minimalny okres amortyzacji używanych lub ulepszonych środków transportu z zastosowaniem indywidu-alnej stawki amortyzacyjnej nie może być krótszy niż 30 miesięcy. W efekcie indywidualna stawka nie może być wyższa niż 40%. Indywidualne stawki amortyzacyjne stosujemy również do samochodów osobowych.

PRZYKŁADJan Nowak w czerwcu 2013 r. wykupił z leasingu operacyjnego samochód osobowy. Jego wartość po-czątkowa (cena nabycia) wyniosła 9600 zł. Podatnik używał samochodu w ramach leasingu operacyjnego przez 36 miesięcy. Samochód po wykupie z leasingu został po raz pierwszy wprowadzony do ewidencji środków trwałych tego podatnika. Samochód spełnia kryteria do uznania go za środek trwały używany. Od lipca 2013 r. Jan Nowak rozpoczął amortyzację samochodu za pomocą indywidualnej stawki amorty-zacyjnej wynoszącej 40%. Miesięczny odpis amortyzacyjny wynosi 320 zł. Amortyzacja samochodu bę-dzie trwać 30 miesięcy. Zakończy się w grudniu 2015 r.

1.2.4. Metoda degresywna

Najbardziej skomplikowaną metodą amortyzacji jest metoda degresywna. Podatnik może ją stoso-wać m.in. do środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych. Metoda degresywna spro-wadza się do podwyższenia stawki amortyzacyjnej o wskazany współczynnik, nie wyższy jednak niż 2,0. W pierwszym roku amortyzacji dokonujemy od ustalonej zgodnie z przepisami updof i updop wartości początkowej. W następnych latach podatkowych amortyzacji dokonuje się od wartości początkowej po-mniejszonej o dokonane dotychczas odpisy amortyzacyjne. Począwszy jednak od roku podatkowego, w którym ustalona według powyższych zasad roczna kwota odpisu amortyzacyjnego miałaby być niższa od rocznej kwoty ustalonej metodą liniową, podatnicy dokonują amortyzacji z zastosowaniem metody liniowej. Łączna suma dokonanych odpisów amortyzacyjnych nie może oczywiście przekroczyć wartości początkowej środka trwałego (art. 22k ust. 1 updof i art. 16k ust. 1 updop).

PRZYKŁADSpółka akcyjna kupiła w czerwcu 2010 r. nowy samochód ciężarowy. Jego wartość początkową ustalono na kwotę 75 000 zł. Samochód ten w miesiącu nabycia został przekazany do używania i wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Podatnik postanowił amortyzować go metodą degresywną.1. Amortyzacja w 2010 r.

wartość początkowa: 75 000 zł, stawka amortyzacyjna: 40%, miesięczna kwota odpisu: 2500 zł (75 000 zł x 40% : 12), amortyzacja roczna: 15 000 zł (6 x 2500 zł).

2. Amortyzacja w 2011 r. wartość początkowa: 60 000 zł (75 000 zł – 15 000 zł), stawka amortyzacyjna: 40%, miesięczna kwota odpisu: 2000 zł (60 000 zł x 40% : 12), amortyzacja roczna: 24 000 zł (12 x 2000 zł).

3. Amortyzacja w 2012 r.W 2012 r. degresywny odpis amortyzacyjny wyniósł miesięcznie 1200 zł, z wyliczenia (75 000 zł – 15 000 zł – 24 000 zł) x 40% : 12, dlatego podatnik przeszedł na amortyzację liniową. Metodę liniową stosował już do pełnego zamortyzowania samochodu. Miesięczny odpis liniowy wyniósł 1250 zł (75 000 zł x 20% : 12). Amortyzacja w 2012 r. wyniosła 15 000 zł (1250 zł x 12).

4. Amortyzacja w 2013 r.Roczna amortyzacja wyniosła 15 000 zł i była dokonywana metodą liniową.5. Amortyzacja w 2014 r.Pełne zamortyzowanie samochodu nastąpi w maju 2014 r. Odpis za ostatni miesiąc amortyzacji wyniesie 1000 zł. Amortyzacja w 2014 r. wyniesie w sumie 6000 zł (1250 zł x 4 + 1000 zł).Pełne zamortyzowanie samochodu metodą degresywną będzie trwać 47 miesięcy.

SAMOCHÓD W FIRMIE

35WWW.INFOR.PL

1.2.5. Amortyzacja jednorazowa

Jednorazową metodę amortyzacji mogą stosować tzw. mali podatnicy oraz podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej w roku podatkowym. W 2014 r. małym podatnikiem jest podatnik, którego przychody nie przekroczyły w 2013 r. kwoty 5 068 000 zł. Do limitu wlicza się przychody ze sprze-daży towarów i usług, natomiast nie wejdą do niego takie przychody, jak odsetki od środków na rachunku bankowym. Jednorazowej amortyzacji mogą być poddane m.in. środki transportu, z wyłączeniem samo-chodów osobowych (art. 22k ust. 7 updof, art. 16k ust. 7 updop). Odpisu jednorazowego można dokonać już w miesiącu, w którym wprowadzono środek do ewidencji (art. 22k ust. 8 updof, art. 16k ust. 8 updop). W ramach jednorazowej amortyzacji podatnik może wpisać w koszty kwotę nabycia środków trwałych do wysokości określonego na dany rok limitu. Limit jednorazowej amortyzacji w 2014 r. wynosi 211 000 zł.

Jednorazowa amortyzacja w 2014 r.

Jednorazowa amortyzacja w podatku dochodowym od osób fizycznych i osób prawny

W 2014 r.

Mały podatnik to podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzed-nim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowar-tości 1 200 000 euro*.

Małym podatnikiem jest podatnik,

którego przychód w 2013 r. nie przekroczył

5 068 000 zł

Wysokość jednorazowych odpisów amortyzacyjnych nie może przekraczać w roku podatkowym równowartości kwoty 50 000 euro* łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych.

211 000 zł

* Przeliczenia na złote kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.

Jeżeli jednorazowy odpis amortyzacyjny nie obejmuje całej wartości początkowej samochodu, podat-nik począwszy od następnego roku powinien kontynuować amortyzację metodą liniową lub degresywną (nie może w tym przypadku zastosować indywidualnych stawek amortyzacji).

1.2.6. Która metoda najkorzystniejsza

Dla podatników najkorzystniejszą metodą amortyzacji samochodów osobowych jest amortyzacja z za-stosowaniem indywidualnej stawki amortyzacyjnej. Możemy ją jednak zastosować wyłącznie do samo-chodów używanych lub ulepszonych. W praktyce nie zastosujemy tej metody do samochodów nowych. Trudno też dokonać ulepszenia nowego samochodu na kwotę wynoszącą co najmniej 20% (30%) jego wartości. Najczęściej więc w przypadku nowych samochodów osobowych podatnikowi pozostaje meto-da liniowa. Podwyższenie stawek z zastosowaniem tej metody może nastąpić tylko wyjątkowo. Tak będzie przykładowo, gdy samochód będzie używany na trzy zmiany (np. w firmach ochroniarskich, gdzie obsady dyżurujące zdają wóz następnej obsadzie).

W przypadku samochodów ciężarowych niezaprzeczalnie najkorzystniej przedstawia się jednorazowa amortyzacja. Niestety, dotyczy ona wyłącznie określonej grupy podatników. Nie skorzystają z niej więksi podatnicy, którzy od lat prowadzą działalność. Dla nich najlepszym rozwiązaniem jest przyjęcie stawki in-dywidualnej. Należy jednak zdawać sobie sprawę z ograniczeń związanych z tą metodą (samochód musi być używany lub ulepszony). Dlatego często w praktyce dla dużych podatników przy zakupie nowych sa-mochodów ciężarowych najkorzystniej wypada metoda degresywna, mimo jej pewnego skomplikowania.

1.3. Odpisy amortyzacyjne jako koszt uzyskania przychodów

Kosztem uzyskania przychodów są odpisy amortyzacyjne dokonywane zgodnie z przepisami updof i updop (art. 22 ust. 8 updof, art. 15 ust. 6 updop). A zatem podatnik, zaliczając odpisy amortyzacyjne do kosztów, musi brać też pod uwagę m.in. przepisy wyłączające określone wydatki z kosztów, które są zawarte w art. 23 updof

SAMOCHÓD W FIRMIE


oraz art. 16 updop. W myśl przepisów obu ww. ustaw wyłączona z kosztów jest ta część odpisów amortyza-cyjnych, która jest naliczana od wartości początkowej samochodu osobowego przekraczającej 20 000 euro. Wartość samochodu należy przeliczyć na euro według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP z dnia przekazania samochodu do używania (art. 23 ust. 1 pkt 4 updof, art. 16 ust. 1 pkt 4 updop).

PRZYKŁADSpółka z o.o. kupiła w 2011 r. samochód osobowy o wartości początkowej 120 000 zł. Przy średnim kursie euro z dnia oddania samochodu do używania 3,9000 PLN/EUR dawało to kwotę 30 769,23 euro. Miesięczny odpis amortyzacyjny dokonany metodą liniową od wartości samochodu wynosi 2000 zł. Jednak tylko część tego odpisu stanowi koszt uzyskania przychodu. Dokładnie będzie to 65% odpisu, co wynika z proporcji 20 000 euro / 30 769,23 euro. Oznacza to, że podatnik może zaliczyć do kosztów miesięcznie 1300 zł (2000 zł x 65%).

Wyłączenie z kosztów części odpisów od samochodów osobowych nie oznacza, że podatnik nie do-konuje tych odpisów. W ewidencji środków trwałych są naliczane odpisy od całej wartości początkowej. Dopiero na etapie zaliczania w koszty należy dokonać stosownego podziału. Omawiane ograniczenie ma zastosowanie przy każdej metodzie amortyzacji stosowanej do samochodu osobowego. Należy również zwrócić uwagę, że nie jest możliwe rozłożenie zaliczania amortyzacji do kosztów uzyskania przychodów w taki sposób, że na początku całość odpisów amortyzacyjnych jest uznawana za koszt uzyskania przy-chodu (aż do osiągnięcia limitu 20 000 euro), a następnie (po przekroczeniu limitu) całość odpisów nie jest uznawana za koszt uzyskania przychodu. Potwierdził to NSA w wyroku z 20 września 2011 r. (sygn. akt II FSK 1756/11), w którym stwierdził:

NSA Reasumując, nie do przyjęcia jest pogląd strony skarżącej, że możliwe jest zaliczanie w całości odpisów amortyzacyjnych do kosztów uzyskania przychodów do momentu, gdy łączna suma tych odpisów zrówna się z kwotą 20 000 euro, a następnie kontynuowanie amortyzacji już dla

celów rachunkowych (s. 9 skargi kasacyjnej). Nie przeczy tej konstatacji treść art. 16h ust. 1 pkt 1 in fine p.d.o.p. (suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których zgodnie z art. 16 ust. 1 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów). Przepis ten nakazuje jedynie księgowanie w całości odpi-sów amortyzacyjnych, nawet jeżeli ich część nie stanowi kosztów uzyskania przychodów. Nie przesądza natomiast o sposobie ujmowania tychże odpisów w podstawie opodatkowania; w szczególności nie nor-muje tego, które odpisy (ew. jaka ich część, jak w przedmiotowym przypadku) nie są kosztami podatko-wymi, odsyłając w tym zakresie do art. 16 ust. 1 p.d.o.p.

REJESTRACJA SAMOCHODU FIRMOWEGO

Dowód rejestracyjny lub pozwolenie czasowe potwierdzają dopuszczenie zakupionego pojazdu do ruchu. Gdy kupimy samochód już zarejestrowany, na jego przerejestrowanie mamy 30 dni od daty jego zakupu (art. 78 ustawy – Prawo o ruchu drogowym). Niedopełnienie tego obowiązku może grozić man-datem. W celu rejestracji pojazdu powinniśmy udać się do wydziału komunikacji w urzędzie dzielnicy lub w starostwie powiatowym odpowiednim dla swej siedziby lub miejsca zamieszkania.

Uwaga!Rejestracji pojazdu dokonuje, na wniosek właściciela, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub sie-dziby. Najczęściej kwestiami tymi zajmują się w danym powiecie wydziały komunikacji/referaty rejestracji pojazdów. Miasta na prawach powiatu mogą mieć ich nawet kilka.

Rejestracji pojazdu może dokonać właściciel lub osoba przez niego upoważniona (patrz: ramka na str. 37). W przypadku samochodów stanowiących współwłasność jeden ze współwłaścicieli może załatwić sprawę sam, jeżeli będzie miał pełnomocnictwo lub złoży oświadczenie, że działa za zgodą większości współwłaścicieli.

SAMOCHÓD W FIRMIE

37WWW.INFOR.PL

Jeżeli właścicielem pojazdu jest przedsiębiorca zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym (np. spółka z o.o.), sprawę mogą załatwić:

osoby wchodzące w skład organów uprawnionych do reprezentacji (uwzględniając sposób reprezenta-cji określony w KRS),

prokurent lub inna osoba upoważniona przez uprawnione organy tego podmiotu.

Rejestracja samochodu przez osobę upoważnioną/pełnomocnikaFormalności związane z procesem rejestracyjnym samochodu są czasochłonne i mogą wydawać się

skomplikowane. Przedsiębiorcy, którzy nie chcą lub nie mają czasu, by samodzielnie zarejestrować samo-chód, mogą zlecić to osobie trzeciej. W takim wypadku konieczne jest ustanowienie jej pełnomocnikiem przedsiębiorcy. Również gdy samochód należy do więcej niż jednego właściciela, aby móc samodzielnie go zarejestrować, bez obecności współwłaściciela, potrzebne jest ustanowienie pisemnego pełnomocnictwa.

Uwaga!Jeżeli pojazd stanowi współwłasność – przy jego rejestracji wymagana jest obecność wszystkich współwłaścicieli lub należy przedłożyć udzielone przez nich pełnomocnictwa.

Opłata skarbowa od złożenia udzielonego pełnomocnictwa wynosi 17,00 zł i upoważnia wskazaną w nim osobę do wykonania wszelkich czynności związanych z procesem rejestracyjnym. Z opłaty skarbo-wej zwolnione jest pełnomocnictwo udzielone najbliższej rodzinie, np. małżonkowi czy rodzeństwu. Opłatę skarbową można uregulować gotówką w kasach urzędu lub za pośrednictwem inkasentów zgodnie z po-danym przez urząd wykazem. Poniżej przedstawiamy przykładowy wzór umowy pełnomocnictwa.

WZÓR. Pełnomocnictwo do rejestracji pojazdu

..............................................................Miejscowość i data

.............................................................. Imię i nazwisko/nazwa firmy (właściciel pojazdu)

.............................................................. Adres PESEL/REGON ......................................tel. kontaktowy ........................................

Upoważnienie

Ja, niżej podpisany ................................................................................., udzielam pełnomocnictwa (imię i nazwisko osoby udzielającej pełnomocnictwa)

................................................................................................................................................. (imię i nazwisko osoby upoważnionej oraz, w przypadku osób fizycznych, stopień pokrewieństwa, jeżeli występuje)

legitymującej/emu się ................................................................................... do dokonania w moim (rodzaj oraz seria i nr dokumentu tożsamości)

imieniu wszelkich czynności urzędowych dotyczących .................................................................... . (określić rodzaj i zakres czynności)*

Dotyczy pojazdu marki ........................................................................................... nr nadw./ramy.

................................................................. podpis

* Na przykład rejestracja pojazdu nowo kupionego na terenie Polski.

SAMOCHÓD W FIRMIE


Ze względu na zakres informacji, które trzeba przedstawić, konieczne jest rozróżnienie następujących procedur:

pierwszej rejestracji pojazdów nowych kupionych na terenie Polski, rejestracji pojazdów używanych zarejestrowanych na terenie Polski, rejestracji pojazdu sprowadzonego z zagranicy.

Jak zarejestrować samochód zgodnie z tymi procedurami – opisujemy w punktach 1–3 opracowania.

Dokumenty niezbędne przy każdej rejestracji pojazdu

dokument określający tożsamość:– działającego osobiście właściciela – dla osoby fizycznej, w tym również osoby prowadzącej jednoosobową

działalność gospodarczą oraz osoby wchodzącej w skład spółki cywilnej– przedstawiciela

w przypadku spółki cywilnej – umowa spółki cywilnej

w przypadku osób prawnych – wypis z właściwego rejestru

w przypadku działania przez przedstawiciela – pełnomocnictwo dla osoby załatwiającej sprawę, z wyjątkiem sytuacji, gdy uprawnienie do reprezentacji jest uwidocznione w publicznie dostępnych rejestrach (np. Krajo-wym Rejestrze Sądowym)

w przypadku podmiotów, którym może przysługiwać własność i inne prawa rzeczowe, nierejestrowanych w re-jestrach dostępnych publicznie – przedstawienie do wglądu dokumentów potwierdzających uprawnienie do reprezentacji tego podmiotu

potwierdzenie aktualnego ubezpieczenia OC do wglądu

Kopie dokumentów pozostających w aktach urzędu miasta co do zasady powinien wykonać pracow-nik rejestrujący pojazd.

Warto pamiętać, że możliwość rejestracji samochodu nie jest uzależniona od zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek ten mają nabywcy pojazdów używanych w Polsce o wartości powyżej 1000 zł, gdy żadna ze stron tej umowy z tytułu tych czynności nie jest opodatkowana VAT lub zwolniona z VAT. Na złożenie druku PCC oraz zapłatę tego podatku (2% od kwoty widniejącej na umowie kupna) jest jedynie 14 dni, ale nie wyłącza to możliwości zarejestrowania pojazdu.

Uwaga!Wiele wydziałów komunikacji umożliwia wstępną weryfikację dokumentów na stanowiskach „Informacji o rejestracji pojazdów” w sali obsługi rejestracji pojazdów.

Rejestracja za pomocą platformy ePUAPW wybranych miejscowościach można złożyć wniosek o rejestrację pojazdów przez Internet, korzy-

stając z platformy ePUAP. Więcej informacji znajdziesz na portalu http://epuap.gov.pl/.

Dla celów podatkowych niekiedy przedsiębiorcy będą dokonywali także adnotacji VAT w dowodzie rejestracyjnym. Procedurę dokonania tej adnotacji przedstawiamy w punkcie 4. Dokonanie adnotacji VAT w dowodzie rejestracyjnym.

1. Pierwsza rejestracja nowych pojazdów na terenie Polski

Pierwsza rejestracja pojazdu nie powinna sprawiać trudności. Wszystkie niezbędne dokumenty, czyli fakturę zakupu, kartę pojazdu oraz wyciąg ze świadectwa homologacji, przedsiębiorca otrzymał od dea-lera/sprzedawcy pojazdu.

Krok 1. Pobierz wniosekW celu rejestracji samochodu wymagane jest złożenie wniosku o rejestrację pojazdu. Wzór wniosku

nie jest dowolny – określa go rozporządzenie Ministra Infrastruktury i można go pobrać w urzędzie.

SAMOCHÓD W FIRMIE

39WWW.INFOR.PL

Krok 2. Zgromadź niezbędne dokumenty i wypełnij wniosekPoza dokumentami, które zawsze należy przedstawić przy rejestracji pojazdu (patrz: tabela na str. 38),

do wniosku o pierwszą rejestrację nowego pojazdu kupionego na terenie Polski należy przedstawić jako załączniki:

dowód własności pojazdu (oryginał faktury zakupu); jeśli pojazd kupiony w Polsce został sprowadzo-ny z terytorium państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej, na fakturze sprzedaży powinna być adnotacja określająca datę i numer odprawy celnej oraz nazwę urzędu celnego, który dokonał odprawy;

dowód wpłaty opłaty za wprowadzenie pojazdu (tzw. opłata recyklingowa w wysokości 500 zł) lub oświadczenie o podleganiu obowiązkowi zapewnienia sieci zbierania pojazdów albo faktury zawierają-ce takie oświadczenie, jeżeli pojazd jest rejestrowany po raz pierwszy;

świadectwo zgodności WE albo świadectwo zgodności wraz z oświadczeniem zawierającym dane i infor-macje o pojeździe niezbędne do rejestracji i ewidencji pojazdu, dopuszczenie jednostkowe pojazdu, decy-zja o uznaniu dopuszczenia jednostkowego pojazdu albo świadectwo dopuszczenia indywidualnego WE pojazdu;

dokument potwierdzający zapłatę akcyzy na terytorium kraju albo dokument potwierdzający brak obo-wiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju lub zaświadczenie stwierdzające zwolnienie od akcyzy, jeże-li samochód osobowy lub pojazd rodzaju „samochodowy inny”, podrodzaj „czterokołowiec” (kategoria homologacyjna L7e) lub podrodzaj „czterokołowiec lekki” (kategoria homologacyjna L6e) został spro-wadzony z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej i jest rejestrowany po raz pierwszy; dokument ten może być zastąpiony oświadczeniem wyspecjalizowanego salonu sprzedaży (autoryzo-wanego dealera), że posiada oryginał lub kopię tego dokumentu;

karta pojazdu.

Krok 3. Wnieś opłatyWszystkie opłaty można uiścić na miejscu, w urzędzie. Całkowity koszt rejestracji samochodu (jeżeli

nie życzymy sobie indywidualnych tablic i nie korzystamy z pełnomocnika) powinien wynieść 180,50 zł. To, jakie opłaty składają się na koszty rejestracji pojazdu firmowego, przedstawiamy w tabeli.

Opłaty za wydanie: SamochódPrzyczepa/

naczepa/ ciągnik rolniczy

Motocykl Motorower

tablic rejestracyjnych 80 zł 40 zł 40 zł 30 zł

tablic indywidualnych* 1 000 zł 500 zł

dowodu rejestracyjnego 54 zł 54 zł 54 zł 54 zł

pozwolenia czasowego 13,50 zł 13,50 zł 13,50 zł 13,50 zł

kompletu nalepek legalizacyjnych

12,50 zł 12,50 zł 12,50 zł 12,50 zł

nalepki kontrolnej 18,50 zł

Opłata ewidencyjna 2 zł 1,50 zł 1,50 zł 1,50 zł

Razem zwyczajne tablice 180,50 zł 121,50 zł 121,50 zł 111,50 zł

Razem tablice indywidualne

1100,50 zł 581,50 zł

* Numer tablicy indywidualnej składa się z litery i cyfry oznaczających województwo oraz wyróżnika pojazdu w postaci 3, 4 lub 5 liter, z czego maksymalnie 2 ostatnie mogą być zastąpione cyframi. Wyróżnik indywidualny jest określany przez właściciela pojazdu. Wy-różnik indywidualny nie może zawierać treści obraźliwych lub niezgodnych z zasadami współżycia społecznego.

SAMOCHÓD W FIRMIE


Uwaga!Potwierdzenie wniesienia opłat należy załączyć do wniosku. Dowód wpłaty z tytułu opłat związanych z rejestracją po-jazdu musi zawierać numer VIN/nadwozia i numer rejestracyjny pojazdu.

Krok 4. Złóż dokumenty i odbierz decyzję o czasowej rejestracji pojazdu wraz z pozwoleniem czasowymNa stanowisku obsługi lub po pozostawieniu dokumentów klient niezwłocznie otrzymuje pozwole-

nie czasowe (ważne 30 dni) i tablice rejestracyjne. Pozwolenie ważne jest przez okres nieprzekracza-jący 30 dni. Odbiór decyzji, pozwolenia, tablic rejestracyjnych oraz nalepki kontrolnej (jeżeli jest wymaga-na) następuje w dniu złożenia dokumentów.

Uwaga!Dokumenty załączane do wniosku powinny być złożone w oryginale.

Krok 5. Ubezpiecz pojazd najpóźniej w dniu rejestracjiPosiadacz pojazdu jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów me-

chanicznych najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu (ale nie później niż z chwilą wprowadzenia pojazdu do ruchu). Wprowadzenie pojazdu do ruchu należy rozumieć – stosownie do przepisów Prawa o ruchu drogowym – jako wprowadzenie pojazdu na drogę publiczną, w strefę zamieszkania lub w strefę ruchu. Jeżeli umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest zawierana przed rejestracją pojazdu, posiadacz pojazdu, na żądanie zakładu ubezpieczeń, jest obowiązany przedstawić zaświadcze-nie o pozytywnym wyniku badania technicznego tego pojazdu lub wyciąg ze świadectwa homologacji albo odpis decyzji zwalniającej z konieczności uzyskania homologacji na dany pojazd mechaniczny. Jeże-li jednak taki pojazd w terminie 30 dni od dnia zawarcia umowy nie został zarejestrowany, każda ze stron może odstąpić od umowy, powiadamiając o tym na piśmie drugą stronę umowy.

Krok 6. Odbierz decyzję o rejestracji pojazdu wraz z dowodem rejestracyjnymOdbiór decyzji następuje przed upływem terminu ważności pozwolenia czasowego. W szczególnych

przypadkach oczekiwanie na odbiór dowodu rejestracyjnego może wynieść 44 dni (art. 74 ust. 3 ustawy – Prawo o ruchu drogowym). Przy odbiorze dowodu rejestracyjnego należy zwrócić pozwolenie czasowe oraz przedstawić ważną polisę OC.

Rejestracja pojazdów marki SAMPojazdy SAM – samochody własnej konstrukcji, produkowane jednostkowo lub małoseryjnie, przy-czepy wytworzone we własnym zakresie oraz pojazdy, które zostały poddane poważnym modyfika-cjom konstrukcyjnym, np. repliki.Pojazdy te zazwyczaj są zwolnione z obowiązku przeprowadzenia testów homologacyjnych i uzyska-nia świadectwa homologacji. Przedsiębiorcy, którzy chcieliby zarejestrować pojazd SAM i poruszać się nim po drogach publicznych, powinni przeprowadzić odpowiednie badania techniczne w okręgo-wej stacji kontroli pojazdów lub innej posiadającej odpowiednie uprawnienie. Stacja wydaje zaświad-czenie o przeprowadzonym badaniu zgodności oraz dokument identyfikacyjny, które należy dołączyć do papierów składanych w wydziale komunikacji podczas rejestracji.Rejestrację pojazdu typu SAM powinno też poprzedzić uzyskanie decyzji w sprawie nadania i umiesz-czenia cech identyfikacyjnych dla skonstruowanego pojazdu. W tym celu przedsiębiorca powinien w wydziale komunikacji złożyć wniosek o wydanie zgody na nabicie numeru VIN oraz dołączyć opinię w sprawie nadania numerów napisaną przez rzeczoznawcę samochodowego. Pierwsza rejestracja pojazdów marki SAM jest możliwa po wcześniejszym uzyskaniu decyzji Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej o dopuszczeniu jednostkowym pojazdu do ruchu. Ponad-to pierwsza rejestracja pojazdów nowych, które mają indywidualną zabudowę nadwozia, a nieposiadają-cych świadectwa homologacji, jest możliwa jedynie po uzyskaniu dopuszczenia jednostkowego z MTBiGM, którego podstawą jest wcześniejsze przeprowadzenie odpowiednich badań przez uprawnioną jednostkę Po otrzymaniu decyzji i nabiciu przydzielonych numerów można rozpocząć proces rejestracyjny.

SAMOCHÓD W FIRMIE

41WWW.INFOR.PL

2. Rejestracja pojazdów używanych zarejestrowanych w Polsce

Przedsiębiorca ma na przerejestrowanie samochodu jedynie 30 dni od daty kupna. Nie ma przy tym znaczenia, w jakim miejscu w Polsce dany pojazd był wcześniej zarejestrowany.

Krok 1. Pobierz wniosekW celu rejestracji samochodu wymagane jest złożenie wniosku o rejestrację pojazdu (formularz do

pobrania w starostwie powiatowym).

Krok 2. Zgromadź niezbędne dokumentyPoza dokumentami, które zawsze należy przedstawić przy rejestracji pojazdu (patrz: tabela na str. 38),

do wniosku o rejestrację pojazdu używanego zarejestrowanego na terenie Polski należy załączyć: dowód własności pojazdu (np. oryginał faktury); gdy zbywcą pojazdu jest przedsiębiorca prowadzący

działalność gospodarczą na terytorium RP w zakresie obrotu pojazdami, jako dowód własności po-twierdzający nabycie prawa własności przez tego zbywcę dopuszcza się uwierzytelnioną notarialnie kopię tego dowodu; jeśli pojazd kupiony na terytorium RP został sprowadzony z terytorium państwa niebędącego członkiem UE, na fakturze sprzedaży powinna być adnotacja określająca datę i numer odprawy celnej oraz nazwę urzędu celnego, który dokonał odprawy;

dowód rejestracyjny w oryginale (z ważnym badaniem technicznym lub zaświadczeniem dopuszczają-cym pojazd do ruchu);

karta pojazdu, jeżeli była wydana; tablice rejestracyjne; potwierdzenie wniesienia opłat.

Krok 3. Wnieś opłatyWszystkie opłaty można uiścić na miejscu, w urzędzie komunikacji. Całkowity koszt rejestracji sa-

mochodu (jeżeli nie życzymy sobie indywidualnych tablic i nie korzystamy z pełnomocnika) powinien wynieść 180,50 zł.

Opłaty za wydanie: SamochódPrzyczepa/naczepa/

ciągnik rolniczyMotocykl Motorower


tablic rejestracyjnych indywidual-nych*

1 000 zł 500 zł



kompletu nalepek legalizacyjnych 12,50 zł 12,50 zł 12,50 zł 12,50 zł


Opłata ewidencyjna 2 zł 1,50 zł 1,50 zł 1,50 zł

Razem zwyczajne tablice 180,50 zł 121,50 zł 121,50 zł 111,50 zł

Razem pozostawione dotych-czasowe tablice**

81 zł 81 zł 81 zł 81 zł

Razem tablice indywidualne 1100,50 zł 581,50 zł

* Numer tablicy indywidualnej składa się z litery i cyfry oznaczających województwo oraz wyróżnika pojazdu w postaci 3, 4 lub 5 liter, z czego maksymalnie 2 ostatnie mogą być zastąpione cyframi (np. S1 EWA, gdzie S oznacza województwo śląskie, a EWA to imię właścicielki). Wyróżnik indywidualny jest określany przez właściciela pojazdu. Wyróżnik indywidualny nie może zawierać treści obraźliwych lub niezgodnych z zasadami współżycia społecznego.

** Dotyczy białych, niezniszczonych tablic rejestracyjnych wydanych przez lokalny urząd komunikacji.

SAMOCHÓD W FIRMIE



Krok 4. Złóż dokumenty w wydziale komunikacji i odbierz decyzję o czasowej rejestracji pojazdu wraz z pozwoleniem czasowym

Pozwolenie ważne jest przez okres nieprzekraczający 30 dni. Odbiór decyzji, pozwolenia, tablic reje-stracyjnych oraz nalepki kontrolnej (jeżeli jest wymagana) następuje w dniu złożenia dokumentów.

Krok 5. Zaktualizuj ubezpieczenie pojazdu W przypadku przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu mechanicznego zarejestrowanego,

którego posiadacz wbrew obowiązkowi nie zawarł umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów me-chanicznych, przedsiębiorca, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności, jest obowią-zany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Zawarcia umowy należy dokonać w dniu przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu mechanicznego, ale nie później niż z chwilą wprowadzenia pojazdu mechanicznego do ruchu.

Ubezpieczenie autaZgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami umowa ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej (OC) przechodzi na własność kupującego auto.W ciągu miesiąca od wejścia w posiadanie pojazdu przedsiębiorca ma prawo do wypowiedzenia umowy dotychczasowemu ubezpieczycielowi samochodu. Polisa przechodzi na kupującego z mocy prawa. Warto jednak zgłosić się do przedstawiciela firmy i dokonać odpowiednich adnotacji na polisie. Pozwoli to zaoszczędzić problemów w razie kolizji bądź policyjnej kontroli. Jeśli w regionie zamieszkania przedsiębiorcy obowiązują wyższe stawki ubezpieczeniowe niż w miej-scu poprzedniej rejestracji, ubezpieczyciel może zażądać wyrównania różnicy w opłatach.

Krok 6. Odbierz decyzję o rejestracji pojazdu wraz z dowodem rejestracyjnymOdbiór decyzji następuje przed upływem terminu ważności pozwolenia czasowego. Przy odbiorze

dowodu rejestracyjnego należy zwrócić pozwolenie czasowe oraz przedstawić ważną polisę OC.

3. Rejestracja pojazdu sprowadzonego z zagranicyProces rejestracji auta sprowadzonego z zagranicy jest bardziej skomplikowany od rejestracji auta

kupionego w kraju. Jednak także w tym przypadku nowy właściciel ma tylko 30 dni na rejestrację pojazdu (art. 71 ust. 7 ustawy – Prawo o ruchu drogowym). Przedsiębiorcy powinni przed wizytą w wydziale komu-nikacji wszcząć kilka innych procedur związanych z rejestracją takiego samochodu.

Uwaga!Zarejestrowanie auta przez importera, nawet za dodatkową opłatą, pozwoli uniknąć opisanych niżej formalności. Oszczędza to czas przedsiębiorcy – nabywcy samochodu.

Krok 1. Dokonaj odprawy celnej (w przypadku samochodów spoza UE) i zapłać podatek akcyzowy Jeżeli samochód został sprowadzony spoza Unii Europejskiej, przedsiębiorca powinien doko-

nać odprawy celnej. Przedsiębiorca powinien zgłosić samochód do odprawy celnej w ciągu pięciu dni od przekroczenia granicy. Odprawę celną kończy uzyskanie dowodu odprawy celnej przywo-zowej.

Przedsiębiorca powinien także uzyskać z urzędu celnego dokument potwierdzający zapłatę ak-cyzy na terytorium kraju albo dokument potwierdzający brak tego obowiązku lub zaświadczenie stwierdzające zwolnienie od akcyzy, jeżeli pojazd został sprowadzony z terytorium państwa człon-kowskiego Unii Europejskiej (patrz: pkt 3.1.3. Akcyza od sprowadzanych samochodów).

SAMOCHÓD W FIRMIE

43WWW.INFOR.PL

Podatek akcyzowy należy opłacić w urzędzie celnym (wynosi 3,1% wartości auta przy pojemności sko-kowej do 2000 cm3, a 13,6% w wypadku aut o większej pojemności silnika).

Krok 2. Uzyskaj zaświadczenie VAT-25Przedsiębiorca, który chce zarejestrować pojazd, powinien także uzyskać z urzędu skarbowego

zaświadczenie potwierdzające uiszczenie podatku od towarów i usług od pojazdów sprowadzanych z państw członkowskich Unii Europejskiej lub brak takiego obowiązku (VAT-25). O tym, kto musi uzyskać takie zaświadczenie, piszemy w pkt 3.1.1. Rozliczenie podatku należnego od nabycia.

Krok 3. Ureguluj opłatę recyklingowąKolejnym krokiem jest uregulowanie opłaty recyklingowej w wysokości 500 zł (najlepiej zrobić to prze-

lewem). Opłatę na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej od każdego pojazdu wprowadzonego na terytorium kraju wnosi producent pojazdu, importer pojazdu lub podmiot niebędący przedsiębiorcą, który dokonuje wewnątrzwspólnotowego nabycia lub importu pojazdu, a który nie podlega obowiązkowi zapewnienia sieci zbierania pojazdów.

W dowodzie opłaty należy wpisać cechy identyfikacyjne pojazdu: numer VIN, nadwozia, podwozia.

Krok 4. Przetłumacz dokumentyPrzedsiębiorca ma obowiązek przetłumaczyć wszystkie dokumenty samochodu. Nie dotyczy to dowodów

rejestracyjnych, jednak tylko tych najnowszych. Dokumenty sporządzone w języku obcym dołącza się do wnios-ku wraz z ich tłumaczeniem na język polski dokonanym przez tłumacza przysięgłego lub właściwego konsula.

Krok 5. Wykonaj badanie techniczne w krajuTermin badania technicznego określonego w zagranicznym dowodzie rejestracyjnym może być re-

spektowany przez wydziały komunikacyjne w Polsce tylko wówczas, gdy nie przekracza on terminu obo-wiązującego w Polsce. I tak w przypadku samochodu osobowego pierwszy przegląd powinien zostać wykonany po trzech latach, drugi po dwóch latach (czyli pięciu latach od pierwszej rejestracji), trzeci po roku (art. 81 ustawy – Prawo o ruchu drogowym).

Jeżeli niezbędne jest ustalenie dodatkowych danych pojazdu (np. roku produkcji, nacisku na oś, masy własnej), wymagane jest przedłożenie dodatkowego badania technicznego, które diagnosta może wy-konać na wniosek właściciela bez skierowania wydanego przez urząd. Również gdy z przedkładanych dokumentów (np. dowodu własności, certyfikatu własności) wynika, że pojazd uczestniczył w wypadku drogowym lub narusza wymagania ochrony środowiska, konieczne jest przedłożenie wyników dodatko-wego badania technicznego.

Krok 6. Pobierz wniosekW celu rejestracji samochodu wymagane jest złożenie wniosku o rejestrację pojazdu (formularz do

pobrania w starostwie powiatowym).

Krok 7. Zgromadź niezbędne dokumentyDo wniosku o rejestrację pojazdu należy załączyć*:

1) dowód własności pojazdu, a w razie powierzenia pojazdu przez zagraniczną osobę prawną lub fizycz-ną podmiotowi polskiemu – dokument potwierdzający powierzenie pojazdu;

2) dowód rejestracyjny, jeśli pojazd był zarejestrowany; w przypadku pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacją Szwajcarską lub pań-stwem członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stroną umowy o Europej-skim Obszarze Gospodarczym, zamiast dowodu rejestracyjnego dopuszcza się przedstawienie innego

* Gdy pojazd został sprowadzony przez przedsiębiorcę prowadzącego działalność w zakresie obrotu pojazdami i jest przedmiotem dalszej odsprzedaży przed pierwszą rejestracją na terytorium RP:1) zaświadczenie VAT-25 może być zastąpione fakturą VAT z wyszczególnioną kwotą podatku od towarów i usług lub fakturą wysta-

wioną w procedurze marży, gdy nie było obowiązku rozliczenia WNT,2) dokument odprawy celnej przywozowej może być zastąpiony adnotacją na dowodzie własności pojazdu zawierającą datę, numer

dokumentu i nazwę organu, który dokonał odprawy celnej,3) dowód uiszczenia opłaty recyklingowej może być zastąpiony oświadczeniem wprowadzającego pojazd o podleganiu obowiąz-

kowi zapewniania sieci zbierania pojazdów albo fakturą zawierającą takie oświadczenie. Za wprowadzającego pojazd uważa się podmiot, który jest wystawcą karty pojazdu.

SAMOCHÓD W FIRMIE


dokumentu stwierdzającego rejestrację pojazdu, wydanego przez organ właściwy do rejestracji pojaz-dów w tym państwie;

3) tablice (tablica) rejestracyjne, jeżeli pojazd był zarejestrowany; w przypadku pojazdu sprowadzonego bez tablic rejestracyjnych lub konieczności zwrotu tych tablic do organu rejestrującego państwa, z którego po-jazd został sprowadzony, właściciel pojazdu zamiast tablic rejestracyjnych dołącza stosowne oświadczenie;

4) dowód odprawy celnej przywozowej, jeżeli pojazd został sprowadzony spoza Unii Europejskiej i jest rejestrowany po raz pierwszy;

5) dokument potwierdzający zapłatę akcyzy na terytorium kraju albo dokument potwierdzający brak obo-wiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju lub zaświadczenie stwierdzające zwolnienie od akcyzy, jeże-li samochód osobowy lub pojazd rodzaju „samochodowy inny”, podrodzaj „czterokołowiec” (kategoria homologacyjna L7e) albo podrodzaj „czterokołowiec lekki” (kategoria homologacyjna L6e) został spro-wadzony z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej i jest rejestrowany po raz pierwszy;

6) zaświadczenie VAT-25; 7) zaświadczenie o pozytywnym wyniku badania technicznego, jeżeli jest wymagane, albo dowód reje-

stracyjny pojazdu lub inny dokument wydany przez właściwy organ państwa członkowskiego Unii Eu-ropejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, potwierdzające wykonanie oraz termin ważności badania technicznego;

8) dokument dotyczący recyklingu.Wszystkie załączniki do wniosku należy przedłożyć w oryginale.

Krok 8. Wnieś opłatyOpłaty związane z rejestracją pojazdu sprowadzonego z zagranicy należy uiścić w kasie wydziału

komunikacji. Na ogół (zależnie od liczby dokumentów oraz załączników) przedsiębiorca zapłaci za reje-strację samochodu 256 zł.

Opłaty za wydanie: SamochódPrzyczepa/naczepa/

ciągnik rolniczyMotocykl Motorower


tablic rejestracyjnych indywidual-nych*

1 000 zł 500 zł

karty pojazdu 75 zł 75 zł



kompletu nalepek legalizacyjnych 12,50 zł 12,50 zł 12,50 zł 12,50 zł


Opłata ewidencyjna 2,50 zł 1,50 zł 2 zł 1,50 zł

Razem zwyczajne tablice 256 zł 121,50 zł 197 zł 111,50 zł

Razem tablice indywidualne 1176 zł 657 zł


* Numer tablicy indywidualnej składa się z litery i cyfry oznaczających województwo oraz wyróżnika pojazdu w postaci 3, 4 lub 5 liter, z czego maksymalnie 2 ostatnie mogą być zastąpione cyframi. Wyróżnik indywidualny jest określany przez właściciela pojazdu. Wy-różnik indywidualny nie może zawierać treści obraźliwych lub niezgodnych z zasadami współżycia społecznego.

SAMOCHÓD W FIRMIE

45WWW.INFOR.PL

Krok 9. Złóż dokumenty i odbierz decyzję o czasowej rejestracji pojazdu wraz z pozwoleniem czasowym Pozwolenie jest ważne przez okres nieprzekraczający 30 dni. Odbiór decyzji, pozwolenia, tablic reje-

stracyjnych oraz nalepki kontrolnej (jeżeli jest wymagana) następuje w dniu złożenia dokumentów.

Krok 10. Ubezpiecz pojazd

Krok 11. Odbierz decyzję o rejestracji pojazdu wraz z dowodem rejestracyjnymOdbiór następuje przed upływem terminu ważności pozwolenia czasowego. Przy odbiorze dowodu

rejestracyjnego należy zwrócić pozwolenie czasowe oraz przedstawić ważną polisę OC.

4. Dokonanie adnotacji VAT w dowodzie rejestracyjnymFakt spełnienia przez pojazd samochodowy wymagań określonych w art. 86a ustawy o VAT i ustaw

o podatkach dochodowych musi być potwierdzony: 1) przez okręgową stację kontroli pojazdów w wydanym przez nią stosownym zaświadczeniu i 2) adnotacją zamieszczoną w dowodzie rejestracyjnym pojazdu (adnotacja VAT).

Adnotacji w dowodzie rejestracyjnym można dokonać jedynie w urzędzie, który wydał dowód rejestracyjny.Wpisanie lub wykreślenie adnotacji jest załatwiane od ręki, przy składaniu wniosku.

Krok 1. Pobierz wniosekW celu sporządzenia adnotacji konieczne jest złożenie wniosku o dokonanie adnotacji zamieszczonej

w dowodzie rejestracyjnym pojazdu (formularz do pobrania w starostwie powiatowym).

Krok 2. Uzyskaj zaświadczenie z badania technicznego dokonanego w stacji kontroli pojazdów, o ile jest wymagane

Krok 3. Zgromadź niezbędne dokumentyNiezbędnymi dokumentami, które należy skompletować, są:

1) zaświadczenie o wykonanym dodatkowym badaniu technicznym pojazdu, wystawione przez okręgową stację kontroli pojazdów,

2) dowód rejestracyjny pojazdu,3) karta pojazdu, jeżeli była wydana,4) potwierdzenie wniesienia opłat (tylko jeżeli sprawę załatwia pełnomocnik).

Za dokonanie adnotacji w dowodzie rejestracyjnym i karcie pojazdu, jeżeli była wydana, nie pobiera się opłaty.

Krok 4. Złóż dokumenty i odbierz adnotacjęAdnotacja zostaje wpisana niezwłocznie, w wydziale komunikacji, po przedstawieniu wymaganych do-

kumentów i złożeniu wniosku.


Rozdział II. UŻYWANIE SAMOCHODU W FIRMIE

SKUTKI W VAT

Od 1 kwietnia 2014 r. w związku ze zmianą przepisów na podatników zostały nałożone dodatkowe obowiązki związane z użytkowaniem samochodów w firmie.

1. Obowiązki ewidencyjnePodatnicy, którzy złożyli do urzędu zawiadomienie (VAT-26), że będą wykorzystywali pojazd tylko do dzia-

łalności, są zobowiązani do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdów. Obowiązku zgłoszenia do urzędu i prowadzenia ewidencji nie ma tylko w przypadku pojazdów samochodowych przeznaczonych wyłącznie do:


dobnym charakterze,jeśli odsprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalno-ści podatnika.

Ewidencja musi być prowadzona od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika do dnia zakończenia wykorzystywania tego pojazdu wyłącznie do tej działalności (art. 86a ust. 6 ustawy o VAT).

PRZYKŁADPodatnik będący osobą fizyczną kupił w kwietniu 2014 r. samochód osobowy. Początkowo zamierzał go wykorzystywać częściowo do celów prywatnych, jednak od 1 lipca 2014 r. będzie go wykorzystywał wy-łącznie w działalności gospodarczej. W tej sytuacji będzie musiał rozpocząć prowadzenie ewidencji prze-biegu pojazdu z dniem 1 lipca 2014 r.

Treść ewidencji przebiegu pojazdu została ściśle określona przez ustawodawcę przepisami art. 86a ust. 7 i 8 ustawy o VAT.

Treść ewidencji przebiegu pojazdu

Dane podstawowe

1) numer rejestracyjny pojazdu samochodowego2) dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji3) stan licznika przebiegu pojazdu samochodowego na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec

każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji4) wpisy dotyczące każdego wykorzystania pojazdu (zob. tabelę Wpisy dotyczące wykorzystania pojazdu)5) liczba przejechanych kilometrów na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia pro-

wadzenia ewidencji

Jednym z elementów ewidencji przebiegu pojazdów są wpisy dotyczące każdego wykorzystania po-jazdu. Treść wpisów zależy od tego, czy osobą kierującą pojazdem jest podatnik lub jego pracownik czy osoba niebędąca pracownikiem podatnika (np. osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia czy osoba współpracująca).

SAMOCHÓD W FIRMIE

47WWW.INFOR.PL

Wpisy dotyczące wykorzystania pojazdu

Osoba kierująca pojazdem Osoba dokonująca wpisu Treść wpisu

Podatnik lub pracownik podatnika Osoba kierująca pojazdem (wpis musi być potwierdzony przez podat-nika na koniec każdego okresu roz-liczeniowego w zakresie autentycz-ności wpisu pracownika kierujące-go pojazdem)

1) kolejny numer wpisu2) data i cel wyjazdu3) opis trasy (skąd – dokąd) 4) liczba przejechanych kilometrów5) imię i nazwisko osoby kierującej

pojazdem

Osoba niebędąca pracownikiem podatnika

Osoba, która udostępniła pojazd 1) kolejny numer wpisu 2) data i cel udostępnienia pojazdu3) stan licznika na dzień udostęp-

nienia pojazdu 4) liczba przejechanych kilometrów 5) stan licznika na dzień zwrotu po-

jazdu 6) imię i nazwisko osoby, której udo-

stępniony został pojazd

Wzór ewidencji przebiegu pojazdu

Ewidencja przebiegu pojazdu VAT Miesiąc / kwartał i rok którego dotyczy ewidencja Strona ewidencji nr

.................................................................................. ..................................Imię i nazwisko lub nazwa podatnika

..................................................................................

..................................................................................Numer rejestracyjny pojazdu samochodowego

..................................................................................

Dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji: ........................................................................ Stan licznika na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji: .................................................................. km Dzień zakończenia prowadzenia ewidencji: ........................................................................ Stan licznika na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji: .................................................................. km

Liczba przejechanych kilometrów na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji: ................................. km

Lp. Data wyjazdu Cel wyjazduOpis trasy

(skąd – dokąd)

Liczba przejechanych

kilometrów

Imię i nazwisko osoby

kierującej pojazdem

Osoba potwierdzająca

wpis*

Podsumowanie strony:

Z przeniesienia:

Razem:

Stan licznika na koniec okresu rozliczeniowego:

* Gdy samochód użytkuje pracownik.

Aktywny wzór ewidencji przebiegu pojazdu znajduje się na płycie załączonej do książki.

SAMOCHÓD W FIRMIE


Wzór ewidencji przebiegu pojazdu, gdy samochód użytkuje inna osoba niż pracownik

Ewidencja przebiegu pojazdu VAT gdy samochód użytkuje inna osoba niż pracownik

Miesiąc / kwartał i rok którego dotyczy ewidencja Strona ewidencji nr

.................................................................................. ..................................Imię i nazwisko lub nazwa podatnika

..................................................................................

..................................................................................Numer rejestracyjny pojazdu samochodowego

..................................................................................

Dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji: ........................................................................ Stan licznika na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji: .................................................................. km Dzień zakończenia prowadzenia ewidencji: ........................................................................ Stan licznika na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji: .................................................................. km

Liczba przejechanych kilometrów na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji: ................................. km

Lp. Data wyjazdu Cel wyjazduOpis trasy

(skąd – dokąd)

Liczba przejechanych

kilometrów

Imię i nazwisko osoby

kierującej pojazdem

Osoba potwierdzająca

wpis*


Z przeniesienia:

Razem:

Stan licznika na koniec okresu rozliczeniowego:

Aktywny wzór ewidencji przebiegu pojazdu, gdy samochód użytkuje inna osoba niż pracownik, znajduje się na płycie załączonej do książki.

Obowiązek prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu dotyczy także podatników posiadających pojazdy samochodowe nabyte, importowane lub wytworzone przed 1 kwietnia 2014 r. Podatnicy ci są obowiązani prowadzić ewidencję dotyczącą powyższych pojazdów od dnia, w którym poniosą pierwszy od 1 kwiet-nia 2014 r. wydatek związany z tymi pojazdami (art. 8 pkt 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.).

PRZYKŁADSpółka jawna posiada firmowy samochód osobowy nabyty w 2012 r. Wykorzystuje go wyłącznie do celów prowadzenia działalności gospodarczej. Pierwszy wydatek (zakup paliwa) dotyczący tego samochodu spółka poniosła na podstawie nowych przepisów 3 kwietnia 2014 r. Od tego dnia jest obowiązana prowa-dzić ewidencję przebiegu tego samochodu.

Jednak jak czytamy w uzasadnieniu do projektu, w przypadku wadliwości prowadzonej ewidencji, po-legającej m.in. na stwierdzeniu braku wyłączności użytku pojazdu na cele działalności gospodarczej (np. niepełne zapisy, luki w prowadzonych pozycjach), podatnikowi będzie przysługiwać prawo do ograniczo-nego odliczenia, tj. 50% podatku naliczonego.

2. Zmiany w pojazdach samochodowychOd 1 kwietnia 2014 r. nadal obowiązuje przepis określający konsekwencje dokonywania zmian w pojaz-

dach samochodowych. Nie dotyczy on jednak wszystkich pojazdów samochodowych. Ma zastosowanie

SAMOCHÓD W FIRMIE

49WWW.INFOR.PL

do trzech grup pojazdów samochodowych, których cechy – uprawniające do uznania ich za wykorzysty-wane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika – będą potwierdzane przez przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego.

Pojazdy samochodowe, w przypadku których przeprowadzenie badania technicznego jest konieczne

Lp. Rodzaj pojazdów Wymagane czynności/dokumenty

1. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające je-den rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozada-niowy, van

Przeprowadzenie dodatkowego ba-dania technicznego potwierdzone-go zaświadczeniem oraz adnotacją w dowodzie rejestracyjnym

2. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające je-den rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków


3. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posia-dają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przezna-czone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elemen-ty pojazdu


Przepisem, o którym mowa, jest art. 86a ust. 11 ustawy o VAT. Przepis ten ma zastosowanie, jeżeli w pojeździe samochodowym, dla którego wydano zaświadczenie z okręgowej stacji kontroli pojaz-dów, wprowadzono zmiany, w wyniku których pojazd ten przestał spełniać wymagania uprawniające do pełnego odliczania VAT. W takich przypadkach pojazd samochodowy uznaje się za pojazd, który nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej:1) od dnia wprowadzenia zmian – jeżeli data wprowadzenia zmian jest znana (art. 86a ust. 11 pkt 1 ustawy o VAT),2) od okresu rozliczeniowego następującego po okresie rozliczeniowym, dla którego podatnik wykaże, że

pojazd samochodowy spełniał wymagania, o których mowa w art. 86a ust. 9 pkt 1 lub 2 ustawy o VAT – jeżeli podatnik jest w stanie wykazać to dla jakiegoś okresu rozliczeniowego (art. 86a ust. 11 pkt 2 lit. b) ustawy o VAT),

3) od okresu rozliczeniowego, w którym podatnik po raz pierwszy odliczył podatek naliczony od wydat-ków związanych z tym pojazdem samochodowym – w pozostałych przypadkach (art. 86a ust. 11 pkt 2 lit. a) ustawy o VAT).

PRZYKŁADW maju 2014 r. podatnik kupił posiadający jeden rząd siedzeń samochód z otwartą częścią przeznaczo-ną do przewozu ładunków (dwuosobowy pick-up), czyli pojazd samochodowy, o którym mowa w art. 86a ust. 9 pkt 1 lit. b) ustawy o VAT. W czerwcu 2014 r. podatnik przeprowadził dodatkowe badanie technicz-ne oraz uzyskał zaświadczenie i wpis do dowodu rejestracyjnego. W listopadzie 2014 r. organ podatkowy w trakcie kontroli podatkowej stwierdził, że samochód ten posiada wykonaną zabudowę otwartej części przeznaczonej do przewozu ładunków. W tej sytuacji samochód przestał być uznawany za samochód wykorzystywany wyłącznie do wykonywania działalności gospodarczej podatnika:1) w dniu wykonania zabudowy – jeżeli podatnik jest w stanie wskazać (i udowodnić) datę dokonania za-

budowy,2) od początku okresu rozliczeniowego następującego po okresie rozliczeniowym, dla którego po-

datnik wykaże, że pojazd samochodowy spełniał wymagania, o których mowa w art. 86a ust. 9 pkt 1 lub 2 ustawy o VAT (np. od 1 lipca 2014 r., gdyż podatnik – dzięki zaświadczeniu uzyskanemu z przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego – jest w stanie udowodnić, że w czerwcu 2014 r. samochód spełniał wymogi określone w art. 86a ust. 9 pkt 1 lit. b) ustawy o VAT).

SAMOCHÓD W FIRMIE


Wprowadzenie zmian w pojeździe nie zawsze oznacza obowiązek korekty części odliczonego VAT. Obowiązek korekty nie wystąpi, jeżeli sposób wykorzystywania pojazdu przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną ewiden-cją przebiegu pojazdu, wyklucza jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą (tj. gdy zachodzi przypadek, o którym mowa w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT). Podatnik musi złożyć też VAT-26 do naczelnika urzędu skarbowego.

PRZYKŁADWróćmy do poprzedniego przykładu i załóżmy, że podatnik ustalił w prowadzonej firmie zasady wyklucza-jące możliwość używania samochodu do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, zgłosił w czerwcu 2014 r. samochód, o którym mowa, naczelnikowi urzędu skarbowego, oraz prowadzi dla niego od czerwca 2014 r. ewidencję przebiegu pojazdu. W tej sytuacji, mimo wykrycia przez organ podatkowy wykonanej zabudowy, samochód, o którym mowa, nie przestanie być uznawany za samochód wykorzy-stywany wyłącznie do wykonywania działalności gospodarczej podatnika.

3. Korekty podatku odliczonego związane ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdu samochodowego

Z dniem 1 kwietnia 2014 r. nie tylko został znowelizowany art. 86a ustawy o VAT, ale także został doda-ny art. 90b ustawy o VAT. W artykule tym określono system korekt nawiązujący do przepisów o wykorzy-stywaniu pojazdów samochodowych wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.

Okres korekty określony przepisami art. 90b ustawy o VAT będzie trwać, co do zasady, 60 miesięcy (a więc pięć lat), licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy. Wyjątek dotyczy pojazdów samochodowych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15 000 zł, w których przypadku okres korekty trwać będzie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania te pojazdy (art. 90a ust. 6 ustawy o VAT).

Okres korekty dla pojazdów samochodowych

Pojazdy samochodowe, których wartość początkowa przekracza 15 000 zł

60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowied-nio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy

Pojazdy samochodowe, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł

12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowied-nio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy

Przepisy art. 90b ustawy o VAT będą przewidywać dwa rodzaje korekt – korektę zmniejszającą oraz korektę zwiększającą kwotę podatku odliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu pojazdu samo-chodowego.

Korekty związane ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdu samochodowego

Przyczyna korekty Rodzaj korekty

Pojazd samochodowy wykorzystywany dotychczas wy-łącznie do działalności gospodarczej zaczyna być wy-korzystywany do celów działalności gospodarczej i do celów innych niż działalność gospodarcza

Podatnik jest obowiązany do dokonania korekty zmniej-szającej kwotę podatku odliczonego przy nabyciu, im-porcie lub wytworzeniu pojazdu samochodowego

Pojazd samochodowy wykorzystywany dotychczas do celów działalności gospodarczej i do celów innych niż działalność gospodarcza zaczyna być wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej

Podatnik jest uprawniony do dokonania korekty zwięk-szającej kwotę podatku odliczonego przy nabyciu, im-porcie lub wytworzeniu pojazdu samochodowego

SAMOCHÓD W FIRMIE

51WWW.INFOR.PL

Na potrzeby omawianej korekty uznawać się będzie, że pojazd samochodowy odpowiednio nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej albo jest wykorzystywany wyłącznie do ta-kiej działalności, począwszy od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana jego wykorzystywania (a zatem korekta będzie dokonywana również za okres zmiany sposobu wykorzystywania). Korekty trzeba będzie dokonywać w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty (art. 90b ust. 4 ustawy o VAT). A zatem przedmiotem korekty nie będzie najczęściej cała kwota podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia pojazdu samocho-dowego, lecz jego część.

PRZYKŁADPodatnik wykonujący wyłącznie czynności opodatkowane kupił w maju 2014 r. samochód osobowy za kwotę 90 000 zł netto + 20 700 zł VAT. W związku z tym odliczył całą kwotę podatku naliczonego, gdyż samochód zamierza wykorzystywać wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej (w tym zgłosił samochód naczelnikowi urzędu skarbowego i będzie prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu). Załóż-my, że po pięciu miesiącach, tj. w październiku 2014 r. (czyli w 55 miesiącu, licząc od końca okresu ko-rekty), podatnik zdecyduje się na wykorzystywanie samochodu również na cele prywatne. W tej sytuacji (oprócz poinformowania naczelnika urzędu skarbowego, że samochód nie jest już wykorzystywany wy-łącznie do prowadzenia działalności gospodarczej) będzie obowiązany do dokonania korekty zmniejsza-jącej kwotę podatku odliczonego przy nabyciu samochodu za 55 miesięcy. Oznacza to, że w ramach deklaracji VAT-7 za październik będzie obowiązany zmniejszyć kwotę podatku podlegającego odliczeniu o 9488 zł (20 700 zł x 55/60 = 18 975 zł; 18 975 zł x 50% = 9487,50 zł, czyli po zaokrągleniu 9488 zł), tj. w deklaracji będzie obowiązany wykazać tę kwotę ze znakiem minus w poz. 43.

W przypadku gdy podatnik wykorzystuje pojazd samochodowy w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych od podatku bez prawa do odliczeń, kwota korekty, o której mowa, będzie musiała uwzględniać również proporcję określoną w art. 90 ustawy o VAT zastosowaną przy odliczeniu (art. 90b ust. 5 ustawy o VAT).

PRZYKŁADWróćmy do poprzedniego przykładu i załóżmy, że podatnik, który kupił samochód w maju, wykonuje czynności opodatkowane i zwolnione, a samochód będzie służył do wykonywania obu rodzajów działal-ności. Proporcja wstępna stosowana przez podatnika w 2014 r. wynosi 76%. W takiej sytuacji z tytułu na-bycia samochodu podatnik odliczy nie 20 700 zł, lecz 15 732 zł (20 700 zł x 76%). Jednocześnie w takim przypadku konsekwencją zmiany sposobu wykorzystywania samochodu będzie konieczność zmniejsze-nia kwoty podatku podlegającego odliczeniu o 7211 zł (20 700 zł x 55/60 = 18 975 zł; 18 975 zł x 50% = = 9487,50 zł; 9487,50 zł x 76% = 7210,50 zł, czyli po zaokrągleniu 7211 zł).

4. Korekty podatku odliczonego związane ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdów samochodowych nabytych do końca marca 2013 r.

Dodane z dniem 1 kwietnia 2014 r. przepisy art. 90b ustawy o VAT mają zastosowanie, co do zasa-dy, tylko do pojazdów samochodowych nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika od 1 kwietnia 2014 r. (art. 11 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.). Nie będą stosowane, co do zasady, do pojazdów samochodowych nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika do końca marca 2014 r.

Wyjątek dotyczy korekty dokonywanej w związku ze sprzedażą pojazdów samochodowych. Korekta ta dokonywana jest również w przypadku sprzedaży pojazdów samochodowych, w których przypadku na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów kwotę podatku naliczonego stanowiło 50/60%, nie więcej niż 5000/6000 zł (art. 11 ust. 2 w zw. z art. 7 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.). Jest to związane z likwidacją zwolnienia od podatku obejmującego dostawę (sprzedaż) takich samochodów

SAMOCHÓD W FIRMIE


(zwolnienie to określał poprzednio § 3 ust. 1 pkt 20 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 grud-nia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwol-nień – Dz.U. poz. 1722).

Nie jest do końca jasne, co w takich przypadkach stanowi kwotę korekty. Nie wynika to z przepisów. Może to być różnica między kwotą podatku przypadającą na pozostały okres korekty a kwotą podatku odliczonego z tytułu nabycia samochodu.

PRZYKŁADPodatnik wykonujący wyłącznie czynności opodatkowane kupił w kwietniu 2012 r. samochód osobowy za 65 000 zł netto + 14 950 zł VAT. Z tytułu nabycia samochodu odliczył 6000 zł. Podatnik sprzeda samochód w lipcu 2014 r. (czyli w 33 miesiącu, licząc od końca okresu korekty). W tej sytuacji stanie się uprawniony do zwiększenia kwoty podatku podlegającego odliczeniu o 2223 zł (14 950 zł x 33/60 = 8222,50 zł; 8222,50 zł – 6000 zł = 2222,50 zł, czyli po zaokrągleniu 2223 zł).

Uznać należy, że korekty trzeba dokonywać jedynie wówczas, gdy kwota podatku przypadająca na pozostały okres korekty jest większa od kwoty podatku odliczonego z tytułu nabycia samochodu. Odpo-wiednie zastosowanie w omawianych przypadkach ma bowiem art. 90b ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT (oraz art. 90b ust. 6 ustawy o VAT), a więc przepis przewidujący prawo do zwiększenia kwoty podatku podle-gającego odliczeniu. Odpowiedniego stosowania art. 90b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przepis przejściowy nie przewiduje. Dlatego nie będzie obowiązku zmniejszenia kwoty podatku naliczonego.

Możliwy jest jeszcze jeden sposób obliczenia VAT podlegającego korekcie, który na każdym etapie sprzedaży pozwoli na odzyskanie VAT. Wróćmy do poprzedniego przykładu. Kwotę korekty obliczy-my jako iloczyn: 33/60 x (14 950 – 6000). Obliczając w ten sposób korektę, możemy skorygować VAT o kwotę 4922,50 zł. Jest to sposób bardziej korzystny, ale trudno stwierdzić, jakie stanowisko zajmą organy podatkowe.

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCHCzęść przedsiębiorców decyduje się na wykorzystywanie w prowadzonej działalności gospodarczej

samochodów stanowiących ich prywatną własność. Również wiele firm zamiast kupować samochody firmowe, woli wykorzystywać na potrzeby prowadzonej działalności samochody należące do pracowni-ków. Jeżeli prywatny samochód jest samochodem osobowym w rozumieniu przepisów updof i updop, to istnieje obowiązek prowadzenia dla niego ewidencji przebiegu pojazdu, a koszty jego eksploatacji są rozliczane w ramach limitu kilometrówki.

Aby zatem w prawidłowy sposób rozliczyć koszty używania w działalności gospodarczej prywatnych samochodów, należy ustalić, czy są one samochodami osobowymi w rozumieniu updof i updop. Od 1 kwietnia 2014 r. obowiązuje nowa definicja samochodu osobowego.

Samochód osobowy oznacza pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do prze-wozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą, z wyjątkiem: a) pojazdu samochodowego mającego jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przezna-

czonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą: – klasyfikowanego na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy,

van lub – z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków,

b) pojazdu samochodowego, który posiada kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu,

SAMOCHÓD W FIRMIE

53WWW.INFOR.PL

c) pojazdu specjalnego, jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wy-nika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym, i jeżeli spełnione są również warunki zawarte w od-rębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń: – agregat elektryczny/spawalniczy, – do prac wiertniczych, – koparka, koparko-spycharka, – ładowarka, – podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych, – żuraw samochodowy,

d) pojazdu samochodowego określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 86a ust. 16 usta-wy o podatku od towarów i usług (art. 5 pkt 19a updof i art. 4a pkt 9a updop).

1. Samochód osobowy będący prywatną własnością przedsiębiorcy

Kwestia rozliczania w kosztach wydatków ponoszonych przez przedsiębiorców na wykorzystywane przez nich w działalności prywatne samochody osobowe została uregulowana w art. 23 ust. 1 pkt 46 updof. Z przepisu tego wynika, że nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodu poniesionych wydatków z tytułu używania niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych samochodu osobowego, w tym także stanowiącego własność osoby prowadzącej działalność gospodarczą, dla potrzeb działalności gospodarczej podatnika – w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra. W celu ustalenia faktycznego przebiegu samochodu podatnik jest obowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu.

1.1. Ewidencja przebiegu pojazdu

Przedsiębiorca używający na potrzeby firmy swojego prywatnego samochodu osobowego powinien prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu i potwierdzać ją na koniec każdego miesiąca.

Ewidencja przebiegu pojazdu powinna zawierać co najmniej następujące dane: nazwisko i imię osoby używającej pojazdu, jej adres zamieszkania, numer rejestracyjny pojazdu, pojemność silnika, kolejny numer wpisu, datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd – dokąd), liczbę faktycznie przejechanych kilometrów, stawkę za 1 km przebiegu, kwotę wynikającą z przemnożenia liczby faktycznie przejechanych kilometrów i stawki za 1 km przebiegu, podpis podatnika i jego dane (art. 23 ust. 7 updof).

Wzór ewidencji przebiegu pojazdu

Ewidencja przebiegu pojazdu Miesiąc / kwartał i rok Strona ewidencji nr

.................................................................................. ..................................Imię i nazwisko właściciela

..................................................................................

SAMOCHÓD W FIRMIE


Adres zamieszkania

.................................................................................. Numer rejestracyjny pojazdu Pojemność silnika

..................................................... ........................ cm3

Nr Data wyjazdu

Opis trasy wyjazdu (skąd – dokąd)

Cel wyjazdu

Liczba faktycznie

przejechanych kilometrów

Stawka za 1 km przebiegu

Wartość(5) x (6) Podpis

właścicielazł gr zł gr

1 2 3 4 5 6 7 8


Z przeniesienia:

Razem:

Aktywny wzór ewidencji przebiegu pojazdu znajduje się na płycie załączonej do książki.

1.2. Koszty eksploatacyjne rozliczane w ramach limitu kilometrówkiProwadzenie ewidencji przebiegu dla samochodu osobowego stanowiącego prywatną własność

przedsiębiorcy pozwala mu zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki związane z eksploatacją tego samochodu w ramach limitu kilometrówki. Limit ten jest obliczany jako iloczyn faktycznie przejecha-nych kilometrów (tj. wpisanych do ewidencji) oraz stawki normatywnej za 1 km przebiegu pojazdu.

Limit wydatków (kilometrówka) = faktyczny przebieg pojazdu (km) x stawka za 1 km przebiegu (zł)

Stawki za 1 km przebiegu samochodu osobowego wynikają z rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używa-nia do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. z 2002 r. Nr 27, poz. 271; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 61, poz. 308). Ich wysokość jest zróżnicowana ze względu na pojemność skokową silnika.

Stawki dla samochodów osobowych obowiązujące od 14 listopada 2007 r. do chwili obecnej

Stawka za 1 km przebiegu samochodu osobowego: Wysokość stawki:

o pojemności skokowej silnika do 900 cm3 0,5214 zł

o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm3 0,8358 zł

Do kosztów rozliczanych w ramach limitu kilometrówki podatnik może zaliczyć takie wydatki, jak m.in.: zakup paliwa, opłaty parkingowe, opłaty za przejazd autostradami, naprawy i części zamienne, przeglądy i usługi serwisowe.

Podatnik nie może zaliczyć do tego rodzaju kosztów wydatków ulepszających samochód, ponieważ nie są one związane z jego eksploatacją. Przykładem są wydatki na montaż instalacji gazowej czy na-wigacji.

Wydatki ponoszone w związku z używaniem auta osobowego przez przedsiębiorcę, rozliczane według ewidencji przebiegu pojazdu, wymagają udokumentowania, najlepiej fakturami zawierającymi

SAMOCHÓD W FIRMIE

55WWW.INFOR.PL

numer rejestracyjny pojazdu, dla którego jest prowadzona ewidencja. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 7 grudnia 2010 r. (sygn. ITPB1/415-899/10/TK), czytamy, że:

MF W związku z tym, aby wydatek z tytułu używania przez podatnika, będącego osobą fizyczną, samochodu, który nie został zaliczony do środków trwałych, mógł zostać zakwalifikowany jako koszt uzyskania przychodu, musi mieścić się w wyznaczonym limicie, co ustala się na

podstawie właściwej ewidencji. Ponadto, wydatek ten musi mieć związek z zadeklarowanym przy-chodem, co podatnik może wykazywać przy pomocy różnych środków dowodowych. Jednak powyż-sze przesłanki można badać tylko przy jednoczesnym stwierdzeniu, że dany koszt jest udokumento-wany prawidłowym dowodem księgowym. Zatem, sama ewidencja przebiegu pojazdu – wobec braku dokumentów źródłowych spełniających wymogi dokumentu księgowego – nie jest wystarczająca. Ustawodawca nie narzuca żadnych technicznych rozwiązań co do sposobu dokumentowania kosz-tów, podkreśla natomiast, że prowadzona ewidencja księgowa ma zapewnić określenie dochodu i podstawy opodatkowania oraz należnego podatku. W przypadku wydatków, o których mowa we wniosku, przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują – oprócz wy-mogu prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu – szczególnej formy ich dokumentowania. Jednakże w celu udowodnienia faktu poniesienia określonego wydatku winien Pan dysponować oprócz ewi-dencji przebiegu pojazdu również dokumentami potwierdzającymi ich poniesienie, takimi jak np. faktury, rachunki.

Brak ewidencji przebiegu pojazdu wyklucza możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na eksploatację samochodu osobowego używanego przez przedsiębiorcę w działalności go-spodarczej.

Podstawą zapisu w prowadzonej przez przedsiębiorcę pkpir jest miesięczne zestawienie poniesionych wydatków wynikających z faktur zawierających numer rejestracyjny prywatnego samochodu. Zapisu do-konuje się w kolumnie 13 pkpir (pkt 13 objaśnień do pkpir).

Wzór miesięcznego/kwartalnego zestawienia poniesionych wydatków

Miesięczne/kwartalne zestawienie poniesionych wydatkówDane podatnika: Dane dotyczące pojazdu:

Imię i nazwisko (firma): …………………..………. Oznaczenie pojazdu: …………..………….....…….....

Adres: ……………………………………………... Numer rejestracyjny: ……………………..……….......

NIP: ……………………………………………...… Pojemność skokowa silnika: ……………….....… cm3

Zestawienie poniesionych wydatkówza ...........………………….. r.

Lp. Numer dowodu Data dowoduDane kontrahenta

(imię i nazwisko lub nazwa, adres)

Opis wydatku Wartość

Podsumowanie miesiąca/kwartału:

Podsumowanie narastająco od początku roku:

Aktywny wzór miesięcznego/kwartalnego zestawienia poniesionych wydatków znajduje się na pły-cie załączonej do książki.

Wydatki poniesione na używanie samochodu rozlicza się w każdym miesiącu, narastająco od po-czątku roku aż do jego zakończenia. Przedsiębiorcy nie mogą przenieść ewentualnej nadwyżki limitu

SAMOCHÓD W FIRMIE


kilometrówki w danym roku na następny rok podatkowy. Okresem rozliczeniowym w podatku docho-dowym od osób fizycznych jest bowiem rok kalendarzowy. Koniec roku oznacza również zakończenie ewidencji przebiegu pojazdu za dany rok. W następnym roku ewidencję należy zaprowadzić od nowa.

PRZYKŁADPodatnik używa do celów prowadzonej działalności gospodarczej samochodu osobowego o po-jemności powyżej 900 cm3. Samochód nie jest wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Po-datnik prowadzi ewidencję przebiegu tego pojazdu. Przez większą część roku kwota limitu kilome-trówki pokrywała się u niego z ponoszonymi wydatkami. Do września 2014 r. limit liczony narastająco wynosi 6017,76 zł. Wydatki faktycznie poniesione wyniosły zaś 5897,76 zł. Do kosztów uzyskania przychodów podatnik zaliczył więc kwotę faktycznie poniesionych wydatków, tj. 5897,76 zł. Załóżmy, że w trzech ostatnich miesiącach 2014 r. z ewidencji przebiegu pojazdu i ze-stawienia wydatków wynika następujące rozliczenie:

MiesiącLiczba faktycznie

przejechanych kilometrów

Stawka za 1 km Przysługujący limit Poniesione wydatki

Październik 1200 0,8358 zł 1002,96 zł 600 zł

Listopad 1000 0,8358 zł 835,80 zł 500 zł

Grudzień 1400 0,8358 zł 1170,12 zł 700 zł

Rozliczenie samochodu według ewidencji przebiegu pojazdu w poszczególnych miesiącach ostatniego kwartału 2014 r. przedstawia się następująco:

Październik 2014 r.

Lp. Rozliczenie Kwota

zł gr

1. Wydatki za bieżący miesiąc według zestawienia 600 00

2. Wydatki od początku roku narastająco 6497 76

3. Limit kilometrówki za miesiąc bieżący 1002 96

4. Limit kilometrówki od początku roku 7020 72

5. Limit wydatków, jakie można zaliczyć do kosztów (mniejsza z kwot z poz. 2 i 4) 6497 76

6. Wydatki zaliczone do kosztów w miesiącach poprzednich 5897 76

7. Wydatki zaliczone do kosztów w miesiącu bieżącym 600 00

Zapis w pkpir

Lp. Data zdarzenia gospodarczego Nr dowodu księgowego Opis zdarzenia

gospodarczego

Pozostałe wydatki

Razem wydatki (12 + 13)

zł gr zł gr

1 2 3 6 13 14

443 31.10.2014 Zestawienie faktur 1/10/14 Samochód z ewidencji przebiegu pojazdu

600 00 600 00

SAMOCHÓD W FIRMIE

57WWW.INFOR.PL

Listopad 2014 r.


zł gr



3. Limit kilometrówki za bieżący miesiąc 835 80



6. Wydatki zaliczone do kosztów w poprzednich miesiącach 6497 76

7. Wydatki zaliczone do kosztów w bieżącym miesiącu 500 00

Zapis w pkpir


gospodarczego

Pozostałe wydatki


zł gr zł gr

1 2 3 6 13 14


500 00 500 00

Grudzień 2014 r.


zł gr



3. Limit kilometrówki za bieżący miesiąc 1170 12



6. Wydatki zaliczone do kosztów w poprzednich miesiącach 6997 76

7. Wydatki zaliczone do kosztów w bieżącym miesiącu 700 00

Zapis w pkpir


gospodarczego

Pozostałe wydatki


zł gr zł gr

1 2 3 6 13 14


700 00 700 00

SAMOCHÓD W FIRMIE


W 2014 r. podatnik zaliczył do kosztów uzyskania przychodów faktycznie poniesione wydatki na używanie samochodu w kwocie 7697,76 zł. Na koniec roku pozostaje mu niewykorzystany limit wynoszący 1328,88 zł (9026,64 zł – 7697,76 zł). Z limitem tym podatnik jednak nic nie zrobi. Przepada on z zakończe-niem 2014 r. Od 1 stycznia 2015 r. limit kilometrówki będzie liczony na nowo dla następnego roku.

1.3. Wprowadzenie przez przedsiębiorcę prywatnego samochodu osobowego do ewidencji środków trwałych

Bardzo często zdarza się, że przedsiębiorcy (zwłaszcza ci prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą) decydują się wpisać prywatny samochód osobowy do ewidencji środków trwałych. W tym celu przedsiębiorca powinien sporządzić oświadczenie o przeznaczeniu samochodu do celów prowa-dzonej działalności gospodarczej. Na podstawie oświadczenia wprowadzany do firmy rzeczowy składnik majątku może zostać uznany za jego środek trwały.

Wzór dokumentu OT dla podatników prowadzących pkpir

Warszawa, 17 marca 2014 r.Jan Kowalski02-777 Warszawaul. Strzeleckiego 2 m. 34NIP: 5771231422

OT – przyjęcie środka trwałego – 01/2014

Nazwa środka trwałego: samochód osobowy

Charakterystyka: samochód osobowy marki Citroën C1, pojemność silnika 998 cm3

Wartość początkowa: 38 000 zł

Sporządził: Jak Kowalski

1.3.1. Ustalenie wartości początkowej samochodu

W przypadku wprowadzania do ewidencji środków trwałych, które zostały nabyte odpłatnie, ich war-tość początkową należy ustalić na podstawie ceny ich nabycia (art. 22g ust. 1 pkt 1 updof).

Ceną nabycia jest kwota należna zbywcy, powiększona o koszty związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania. Należą do nich w szczególności koszty:

transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji.

Kwota należna zbywcy powinna zostać pomniejszona o VAT, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek ten nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu usta-wy o podatku od towarów i usług (art. 22g ust. 3 updof). Ponieważ samochód, który przedsiębiorca wpro-wadza do ewidencji środków trwałych, został kupiony jako składnik majątku prywatnego np. w salonie, więc przedsiębiorcy nie przysługiwało odliczenie VAT od jego zakupu. Oznacza to, że VAT zapłacony przy jego zakupie podatnik powinien uwzględnić przy ustalaniu wartości początkowej samochodu. W takim przypadku wartość początkową należy ustalić na podstawie ceny zakupu brutto wynikającej z posiadanej przez niego faktury. Na takim stanowisku stanął Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 6 stycznia 2010 r. (sygn. ITPB1/415-857/09/PSZ), stwierdzając w niej, że:

MF (…) jeżeli (zgodnie z odrębnymi przepisami) podatek od towarów i usług wynikający z faktury VAT potwierdzającej nabycie samochodu nie stanowił dla podatnika podatku naliczonego, albo nie przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty należnego podatku o podatek naliczony bądź też

zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, wówczas ceny nabycia środka trwałego nie pomniejsza się o ten podatek. W takiej sytuacji ceną nabycia będzie wartość brutto zakupio-nego środka trwałego, wykazana w fakturze dokumentującej ten zakup.

SAMOCHÓD W FIRMIE

59WWW.INFOR.PL

W sytuacji gdy podatnik nie może ustalić ceny nabycia środków trwałych nabytych przed dniem założenia ewidencji, wartość początkową tych środków powinien przyjąć w wysokości wynikają-cej z dokonanej wyceny, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji oraz stanu i stopnia ich zużycia (art. 22g ust. 8 updof). Nawet jeżeli podatnik posiada fakturę za zakup samochodu, która została wystawiona kilka lat wcześniej, to na jej podstawie może ustalić wartość początkową samochodu. Nie powi-nien w tym wypadku dokonywać wyceny. Taki sposób ustalania wartości początkowej samochodów osobowych wprowadzanych po latach od ich zakupu do ewidencji środków trwałych potwierdzają organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 6 stycz-nia 2010 r. (sygn. ITPB1/415-857/09/PSZ), która dotyczyła samochodu kupionego na fakturę VAT w 2001 r. i wprowadzonego do ewidencji środków trwałych w 2009 r., czytamy, że:

MF (…) zgodnie z generalną zasadą określoną w cytowanym art. 22g ust. 1 pkt 1 updof, wartość po-czątkową środka trwałego nabytego w drodze kupna ustala się na podstawie ceny jego nabycia. Wartość początkową należało zatem ustalić w wysokości kwoty z faktury potwierdzającej zakup

samochodu.

Dopiero jeśli podatnik nie posiada dokumentu, na podstawie którego dokonał zakupu wprowadzane-go do ewidencji środków trwałych samochodu, np. z powodu zaginięcia, to może ustalić wartość począt-kową samochodu na podstawie dokonanej przez siebie wyceny, z uwzględnieniem obowiązujących cen rynkowych samochodów tego rodzaju. Nie powinien wówczas ustalać wartości początkowej samochodu na podstawie wartości podanej w polisie ubezpieczeniowej. Na takim stanowisku stoją również organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 24 lutego 2010 r. (sygn. ILPB1/415-1306/09-2/AG), czytamy, że:

MF (…) nieprawidłowe jest stwierdzenie podatnika, iż w przypadku gdyby dokument zakupu zaginął, należałoby przyjąć wartość rynkową samochodu, wykorzystując wartość podaną w polisie ubez-pieczeniowej. W takim przypadku bowiem wartość rynkową samochodu należałoby ustalić

zgodnie z treścią przepisu art. 22g ust. 8 updof, w myśl którego jeżeli nie można ustalić ceny nabycia środków trwałych lub ich części nabytych przez podatników przed dniem założenia ewidencji lub sporzą-dzenia wykazu, o których mowa w art. 22n, wartość początkową tych środków przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia.

1.3.2. Ustalenie stawki amortyzacyjnej

Wprowadzając do środków trwałych samochód osobowy, przedsiębiorca ma do wyboru trzy metody amortyzacji:

Metoda liniowaPrzy metodzie liniowej obowiązuje stawka amortyzacyjna z Wykazu tych stawek, który jest załączni-

kiem do updof. Dla samochodów osobowych (KŚT 741) stawka ta wynosi 20%.

PRZYKŁADJan Nowak kupił w 2010 r. nowy samochód osobowy za 60 000 zł, co wynika z posiadanych przez niego dokumentów. Jego obecna cena rynkowa wynosi 30 000 zł. Wprowadzając samochód do ewidencji środków trwałych w 2014 r., powinien przyjąć jego wartość początkową w wysokości 60 000 zł.Nie ma znaczenia, że przez długi okres wykorzystywał samochód do celów prywatnych. Nie jest również istotne zużycie tego samochodu na skutek używania go do tych celów.Pan Nowak będzie amortyzował samochód przez pięć lat. Rocznie będzie dokonywał odpisów amortyza-cyjnych w wysokości: 60 000 zł × 20% = 12 000 zł. Miesięczny odpis wyniesie: 12 000 zł : 12 = 1000 zł.

SAMOCHÓD W FIRMIE


Stawki indywidualneStawka indywidualna może być stosowana do samochodów osobowych po raz pierwszy wprowadzo-

nych do ewidencji podatnika, które są używane lub ulepszone (art. 22j ust. 1 pkt 2 updof).

Środki transportu uznaje się za używane, jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wy-korzystywane co najmniej przez okres sześciu miesięcy (art. 22j ust. 2 pkt 1 updof).

Z kolei za ulepszone przyjmuje się te środki transportu, które przed wprowadzeniem do ewidencji podatnika zostały przez niego ulepszone, a wartość nakładów na ulepszenie wynosiła co najmniej 20% wartości początkowej środka (art. 22j ust. 2 pkt 2 updof).

Minimalny okres amortyzacji używanych lub ulepszonych środków transportu z zastosowaniem indy-widualnej stawki amortyzacyjnej nie może być krótszy niż 30 miesięcy. W efekcie indywidualna stawka nie może być wyższa niż 40%.

PRZYKŁADJan Nowak kupił w 2012 r. używany samochód osobowy za 60 000 zł. Poprzedni właściciel wykorzystywał samochód ponad sześć miesięcy, co pan Nowak potrafi udokumentować.Obecna cena rynkowa samochodu wynosi 30 000 zł. Wprowadzając go do ewidencji środków trwałych, pan Nowak powinien przyjąć jego wartość początkową w wysokości 60 000 zł.W związku z tym, że samochód spełnia kryteria uznania go za używany, pan Nowak dla celów amorty-zacji może zastosować indywidualną stawkę w wysokości 40% i amortyzować samochód przez 2,5 roku (30 miesięcy).Rocznie pan Nowak będzie dokonywał odpisów amortyzacyjnych w wysokości: 60 000 zł × 40% = = 24 000 zł. Miesięczny odpis wyniesie: 24 000 zł : 12 = 2000 zł.

Stawki podwyższonePrzepisy updof dopuszczają możliwość podwyższenia stawek amortyzacji liniowej z zastosowa-

niem określonych współczynników. W przypadku samochodów podatnik ma możliwość podwyższe-nia stosowanej stawki liniowej współczynnikiem nie wyższym niż 1,4 dla samochodów osobowych używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szcze-gólnej sprawności technicznej (art. 22i ust. 2 pkt 2 updof).

Podatnik, podwyższając stawkę współczynnikiem, musi wskazać szczególne okoliczności, które uza-sadniają przyjęcie podwyższonej stawki. Z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w War-szawie z 17 stycznia 2012 r. (sygn. IPPB3/423-992/11-2/JD) wynika, że o ponadprzeciętnej intensywno-ści wykorzystywania samochodów osobowych może świadczyć ich przebieg. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie zgodził się ze stanowiskiem podatnika wskazującym, że:

MF (...) producent pojazdu, który udziela gwarancji na okres trzech lat, ale na przebieg nie większy niż 100 tys. (czyli zakłada, że owe 100 tys. winno być przejechane w okresie do 3 lat), oraz spe-cjaliści w zakresie zarządzania pojazdami zgodnie stoją na stanowisku, że typowym przebie-

giem dla samochodu osobowego używanego w Polsce jest około 30 tys. kilometrów rocznie. Podobne wnioski potwierdza też analiza przebiegów prezentowanych w ogłoszeniach o sprzedaży samochodów tej samej klasy, co używane przez Spółkę, na rynku wtórnym. Za racjonalne należy więc uznać założenie przyjęte w Spółce, że samochody, których roczny przebieg przekracza 50 tys. kilometrów, są używane bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych.

Z kolei definicja szczególnej sprawności technicznej zawarta jest w objaśnieniach do Wykazu rocz-nych stawek amortyzacyjnych. Wskazuje się tam, że przez środki transportu (a więc m.in. samochody) wymagające szczególnej sprawności technicznej należy rozumieć obiekty, które używane są w pracy na trzy zmiany, mimo że nie działają ze swej istoty w ruchu ciągłym, używane w warunkach terenowych, w wa-runkach leśnych, pod ziemią lub innych wskazujących na bardziej intensywne zużycie. Niestety, definicja ta także pozostawia wątpliwości co do warunków zakwalifikowania samochodu objętego możliwością

SAMOCHÓD W FIRMIE

61WWW.INFOR.PL

dokonania podwyższenia podstawowej stawki amortyzacji. Dlatego w takich sytuacjach należy zwracać się o wydanie interpretacji indywidualnej w tym zakresie.

Stawkę podwyższa się od miesiąca następującego po miesiącu zaistnienia przywołanych wcześniej przesłanek. Ustanie warunków uzasadniających podwyższenie stawki prowadzi do jej obniżenia od mie-siąca następującego po miesiącu ustąpienia tych okoliczności.

1.3.3. Wydatki eksploatacyjne

W związku z wprowadzeniem przez przedsiębiorcę samochodu osobowego do ewidencji środków trwałych możliwe jest zaliczanie wydatków związanych z jego eksploatacją do kosztów uzyskania przy-chodu bez konieczności prowadzenia ewidencji jego przebiegu.

2. Samochód osobowy będący prywatną własnością pracownika

Pracodawca może umówić się z pracownikami, że do realizacji wyznaczonych zadań służbowych będą wy-korzystywane ich prywatne samochody. W tym celu strony powinny zawrzeć umowę, z tytułu której pracownik otrzyma (w określonych limitach) zwrot kosztów ponoszonych w związku z podróżowaniem prywatnym pojazdem.

Wypłata kwot przysługujących z tytułu korzystania z prywatnego samochodu w celach służbowych może następować:

w formie miesięcznego ryczałtu pieniężnego (dotyczy tylko jazd lokalnych) lub na podstawie faktycznego przebiegu pojazdu, tzw. kilometrówki (dotyczy zarówno jazd lokalnych, jak

i jazd zamiejscowych).

2.1. Kilometrówka

Stosowanie tzw. kilometrówki polega na rozliczaniu przejazdów odnotowanych w ewidencji przebiegu pojazdu. Sprowadza się to do przemnożenia liczby faktycznie przejechanych kilometrów (w celach służ-bowych) przez pracownika własnym pojazdem oraz stawki za 1 km przebiegu.

Limit wydatków (kilometrówka) = faktyczny przebieg pojazdu (km) x stawka za 1 km przebiegu (zł)

Jak wcześniej wspomniano, stawki za 1 km przebiegu samochodu osobowego wynikają z rozporzą-dzenia Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokony-wania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowe-rów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. z 2002 r. Nr 27, poz. 271; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 61, poz. 308). Ich wysokość jest zróżnicowana ze względu na pojemność skokową silnika.

Stawki dla samochodów osobowych obowiązujące od 14 listopada 2007 r. do chwili obecnej

Rodzaj pojazdu Stawka za 1 km

Samochód osobowy o pojemności skokowej silnika do 900 cm3 0,5214 zł

Samochód osobowy o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm3 0,8358 zł

PRZYKŁADZ ewidencji przebiegu pojazdu przygotowanej przez pracownika wynika, że w styczniu 2014 r. przez 10 dni odbywał prywatnym samochodem jazdy w celach służbowych. W okresie tym łącznie przejechał 210 km. W odrębnej umowie zawartej między nim a jego pracodawcą zapisano, że stawka za 1 km przebiegu dla pojazdu pracownika wyniosła 0,8358 zł. W związku z tym wysokość kilometrówki należnej za styczeń wy-niosła 175,52 zł (210 x 0,8358 zł).

SAMOCHÓD W FIRMIE


2.2. Rozliczenie ryczałtoweZwrot kosztów za jazdy lokalne prywatnym samochodem może być pracownikowi rekompensowany w po-

staci ryczałtu (§ 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, mo-tocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy). W tym przypadku należność dla pracownika oblicza się przez pomnożenie stawki za 1 km przebiegu pojazdu przez umówiony miesięczny limit kilometrów przebytych w związku z załatwianiem spraw służbowych. Maksymalne limity kilometrów zależą od:

liczby mieszkańców w danej gminie lub mieście, w których pracownik jest zatrudniony, a także rodzaju służb, dla których pracownik wykonuje pracę.

Maksymalne limity i kwoty ryczałtu

Maksymalna wysokość miesięcznego limitu przebiegu

Kwota ryczałtu pieniężnego

pojemność silnika

do 900 cm3

pojemność silnika powyżej

900 cm3

300 km – w gminie lub mieście zatrudnienia pracownika o liczbie mieszkańców do 100 tys.

156,42 zł 250,74 zł

500 km – w gminie lub mieście zatrudnienia pracownika o liczbie mieszkańców ponad 100 tys. do 500 tys.

260,70 zł 417,90 zł

700 km – w gminie lub mieście zatrudnienia pracownika o liczbie mieszkańców ponad 500 tys.

364,98 zł 585,06 zł

1500 km – dla osób pracujących w służbie leśnej oraz w służbie par-ków narodowych

782,10 zł 1253,70 zł

3000 km – dla zatrudnionych w służbach ratowniczych i w innych wła-ściwych instytucjach w sytuacji zagrożenia klęską żywiołową lub usu-wania jej skutków albo skutków katastrofy ekologicznej

1564,20 zł 2507,40 zł

Otrzymanie przez pracownika ryczałtu każdorazowo powinno być poprzedzone złożeniem przez za-trudnionego pisemnego oświadczenia, które musi zawierać:

oznaczenie pojazdu (pojemność silnika, markę, numer rejestracyjny), wskazanie liczby dni absencji zatrudnionego w danym miesiącu spowodowanej niedyspozycją zdro-

wotną, urlopem, podróżą służbową lub inną przyczyną, informację o liczbie dni, w których właściciel pojazdu nie dysponował nim do celów służbowych.

Ryczałt ulega pomniejszeniu o 1/22 za każdy dzień roboczy: w czasie którego pojazd nie był używany służbowo (np. pracownik w danym okresie świadczył pracę

wyłącznie w domu) oraz nieobecności w miejscu pracy z powodu:

– choroby,– urlopu,– podróży służbowej trwającej co najmniej 8 godzin lub innej nieobecności.

Przy obniżaniu ryczałtu należy uwzględnić wyłącznie dni robocze, czyli takie, które są dla danego pra-cownika pracujące zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy lub harmonogramem.

PRZYKŁADAneta K. w ramach obowiązków pracowniczych korzysta ze swojego samochodu do wykonywania zadań służbowych. Otrzymuje ryczałt pieniężny w wysokości 417,90 zł (500 km x 0,8358 zł). W styczniu 2014 r. odby-ła podróż służbową, która trwała pięć dni roboczych. Obliczenie ryczałtu będzie wyglądać następująco:417,90 zł : 22 = 19 zł19 zł x 5 dni = 95 zł417,90 zł – 95 zł = 322,90 zł

SAMOCHÓD W FIRMIE

63WWW.INFOR.PL

Wzór oświadczenia o używaniu pojazdu do celów służbowych

.............................................. .............................................. (imię i nazwisko) (miejscowość i data).............................................. (adres zamieszkania)

Oświadczenie o używaniu pojazdu do celów służbowych

Niniejszym oświadczam, że w ..................................................... używałem (am) samochodu osobowego (miesiąc)

marki ...................................., nr rej. ......................................, pojemność silnika ..................... cm3,

do celów służbowych na terenie miasta/gminy* .........................................

1. Przyznany miesięczny ryczał wynosi:................................. x ................................ zł = ..........................................zł (liczba km) (stawka za 1 km) (suma)

2. Potrącenia z kwoty ryczałtu z tytułu:– ..................... dni urlopu wypoczynkowego, okolicznościowego, bezpłatnego*– ..................... dni innych nieobecności w pracy (np. spowodowanej chorobą)– ..................... dni delegacji służbowych– ..................... dni, w których nie dysponowano autem w celach służbowych.

Wyliczenie potrącenia:

1. 1/22 kwoty miesięcznego ryczałtu

2. łączna kwota dni nieobecności, delegacji i niedysponowania autem

3. kwota potrącenia (poz. 1. x poz. 2.)

3. Do wypłaty (miesięczny ryczałt – kwota potrącenia): ............................................. złsłownie: ............................................................................................................ zł

............................................. (podpis pracownika)4. Zatwierdzam do wypłaty ryczałt w kwocie: ........................................................... złsłownie: ............................................................................................................ zł

............................................. (podpis osoby zatwierdzającej)* Niepotrzebne skreślić.

Aktywny wzór oświadczenia o używaniu pojazdu do celów służbowych znajduje się na płycie załą-czonej do książki.

Przepisy nie nakazują obniżania wysokości miesięcznego ryczałtu w związku ze świadczeniem pra-cy na część etatu. A zatem nie ma przeszkód, aby pracownik niepełnoetatowy miał wypłacany ryczałt w pełnej wysokości wynikającej z rozporządzenia Ministra Infrastruktury. Niemniej jednak pracodawca ma możliwość zawarcia w umowie o służbowym korzystaniu z prywatnego pojazdu postanowień o usta-laniu ryczałtu proporcjonalnie do wymiaru etatu (art. 292 § 1 Kodeksu pracy).

2.3. PIT oraz ZUS od kilometrówki i ryczałtu za jazdy lokalne

Zasadniczo opłacanie służbowych jazd lokalnych odbywanych prywatnym pojazdem ryczałtem lub ki-lometrówką powoduje wystąpienie u podwładnego przychodu podlegającego w całości opodatkowaniu. Zaliczki na podatek od ww. świadczeń nie trzeba odprowadzać tylko wtedy, gdy obowiązek zwrotu kosz-tów poniesionych przez pracownika z tytułu używania pojazdu stanowiącego jego własność na potrzeby zakładu pracy (lub możliwość przyznania prawa do tego zwrotu) wynika wprost z przepisów innych ustaw

SAMOCHÓD W FIRMIE


(art. 21 ust. 1 pkt 23b updof). W praktyce zwolnienie to dotyczy listonoszy, pracowników służby leśnej oraz pracowników socjalnych. Uprawnienia w tym zakresie przyznają im bowiem przepisy:

ustawy z 5 września 2008 r. o komercjalizacji państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej „Poczta Polska” (Dz.U. z 2008 r. Nr 180, poz. 1109 ze zm.),

ustawy z 28 września 1991 r. o lasach (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 12, poz. 59 ze zm.), ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2004 r. Nr 64, poz. 593 ze zm.).

Refundacje wydatków poniesionych przy wykorzystywaniu środków transportu nienależących do praco-dawcy w celach służbowych nie podlegają natomiast oskładkowaniu (§ 2 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe; dalej rozporządzenie składkowe). Warunkiem skorzystania ze zwolnienia składkowego jest kalkulowanie zwrotu kosztów przy użyciu reguł, limitów i stawek określonych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motoro-werów niebędących własnością pracodawcy.

PRZYKŁADPracownikowi przyznano miesięczny limit kilometrów na jazdy lokalne – 400 km. Pracodawca podniósł stawkę za jeden kilometr do 1 zł. Ryczałt pieniężny za październik 2013 r. wyniósł więc 400 zł. Ryczałt z zastosowaniem stawki wynikającej z rozporządzenia Ministra Infrastruktury wynosi natomiast 334,32 zł (400 km x 0,8358 zł). Nadwyżka w wysokości 65,68 zł podlega oskładkowaniu. Pracownik otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 5000 zł. Rozliczenie za październik wyglądało następująco: 5000 zł + 65,68 = 5065,68 zł – podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika, 5065,68 zł x 13,71% = 694,50 zł – składki na ubezpieczenia społeczne, 5065,68 zł – 694,50 zł = 4371,18 zł – podstawa wymiaru składki zdrowotnej, 4371,18 zł x 9% = 393,41 zł – składka zdrowotna, 4371,18 zł x 7,75% = 338,77 zł – składka zdrowotna do odliczenia od zaliczki na podatek, 5000 zł + 400 zł = 5400 zł – podatkowy przychód ze stosunku pracy, 5400 zł – 694,50 zł – 111,25 zł = 4594,25 zł (po zaokrągleniu podstawa opodatkowania – 4594 zł), (4594 zł x 18%) – 46,33 zł = 780,59 zł – zaliczka na podatek dochodowy, 780,59 zł – 338,77 zł = 441,82 zł; po zaokrągleniu 442 zł (zaliczka należna do urzędu skarbowego).

Do wypłaty: 5400 zł – (694,50 zł + 393,41 + 442) = 3870,09 zł.

Zwracanie pracownikom kosztów użytkowania prywatnego samochodu do celów służbowych w kwo-tach przewyższających limity, bez pomniejszania ryczałtu np. o dni nieobecności w pracy, oznacza ko-nieczność opłacenia składek ZUS od różnicy między kwotami wypłaconymi a tymi wynikającymi z zasad zapisanych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury.

PRZYKŁADGrzegorz T. przy wykonywaniu obowiązków służbowych korzysta z własnego samochodu i otrzymuje z tego tytułu co miesiąc ryczałt pieniężny w wysokości 585,06 zł (700 km x 0,8358 zł). W październiku 2013 r. chorował przez trzy dni robocze. Mimo nieobecności w pracy pracodawca wypłacił mu pełną kwo-tę ryczałtu. W przedstawionych okolicznościach część ryczałtu powinna zostać oskładkowana, ponieważ należność została naliczona bez pomniejszenia o absencję chorobową. Kwota, od której trzeba obliczyć składki ZUS, powinna zostać skalkulowana jak poniżej:585,06 zł : 22 = 26,59 zł,26,59 zł x 3 dni choroby = 79,77 zł (kwota podlegająca oskładkowaniu).Z kolei wartość ryczałtu zwolnioną ze składek ZUS należałoby ustalić następująco:585,06 zł – 79,77 zł = 505,29 zł.

Trzeba pamiętać, że w kontekście zwolnienia ze składek ZUS ww. limity nie mogą być dublowane, tzn. że pracodawca nie może przykładowo wypłacać pracownikom zarówno ryczałtu za jazdy lokalne, jak i ki-lometrówki. Wyłączenie z oskładkowania możliwe jest do wysokości jednego limitu (przewidzianego albo dla ryczałtu, albo dla kilometrówki). Przepisy nie dopuszczają łączenia tych limitów (patrz: interpretacja indywidualna Oddziału ZUS w Gdańsku z 12 kwietnia 2013 r., DI/100000/451/227/2013 – decyzja nr 155).

SAMOCHÓD W FIRMIE

65WWW.INFOR.PL

2.4. PIT oraz ZUS od kilometrówki za podróże służbowe (jazdy zamiejscowe)Inaczej natomiast są rozliczane kwoty kilometrówki zwracane pracownikowi z tytułu odbycia przez

niego podróży służbowej. Jeżeli pracownik na polecenie pracodawcy wyjeżdża w celach służbowych poza miejscowość, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza swoje stałe miejsce pracy, to za wykonanie tych obowiązków pracownikowi przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z odbytą podróżą służbową. Z art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a) updof wynika, że diety i inne należności za czas podróży służbowej pracownika (w tym kilometrówka) są wolne od podatku dochodowego od osób fi-zycznych do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju. Oznacza to, że zwrot kosztów używa-nia samochodu osobowego pracownika w krajowej lub zagranicznej podróży służbowej jest zwolniony z opodatkowania do wysokości limitu kilometrówki ustalonego jako iloczyn przejechanych kilometrów przez stawkę za 1 km przebiegu.

Zwrot kilometrówki za czas podróży służbowej, do wysokości wymienionego limitu, nie podlega rów-nież oskładkowaniu, co wynika z § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia składkowego. Dopiero ewentualna nadwyżka ponad ten limit podlega opodatkowaniu i oskładkowaniu.

2.5. Kilometrówka i ryczałt w kosztach podatkowych pracodawcy

Pracodawca nie może uznać za koszty uzyskania przychodów wydatków ponoszonych na rzecz pra-cowników z tytułu używania przez nich samochodów na potrzeby wykonywanej działalności:a) w celu odbycia podróży służbowej (jazdy zamiejscowe) w wysokości przekraczającej kwotę ustaloną

przy zastosowaniu stawek za 1 km przebiegu pojazdu,b) w jazdach lokalnych – w wysokości przekraczającej wysokość miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo

w wysokości przekraczającej stawki za 1 km przebiegu pojazdu określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra (art. 23 ust. 1 pkt 36 lit. a) i b) updof i art. 16 ust. 1 pkt 30 updop).


Rozdział III.UŻYWANIE SAMOCHODU FIRMOWEGO PRZEZ PRACOWNIKÓW

SKUTKI W VATW ustawie o VAT obowiązuje zasada, że opodatkowaniu VAT podlega użycie towarów stanowiących

część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szcze-gólności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wy-tworzenia tych towarów lub ich części składowych. Od 1 kwietnia br. przewidziano od tej zasady wyjątek. Dodane zostały przepisy art. 8 ust. 5 i 6 ustawy o VAT. Na ich podstawie nie są opodatkowane nieodpłatne używania pojazdów samochodowych do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, jeżeli zasto-sowanie będą mieć przepisy art. 86a ustawy o VAT. Nieodpłatne świadczenie usług z tytułu używania pojaz-dów samochodowych przez pracowników do celów prywatnych nie będzie podlegać opodatkowaniu, jeżeli:1) kwota podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów została obliczona

zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT (a więc jeżeli kwotę tę będzie stanowić 50% kwoty podatku, np. z faktury dokumentującej nabycie samochodu);

PRZYKŁADW maju 2014 r. podatnik (będący osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą) kupił – przede wszystkim na potrzeby tej działalności – samochód osobowy, dla którego nie będzie prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu. Z tytułu nabycia samochodu odliczył 50% kwoty podatku z faktury dokumentującej to nabycie. Nieodpłatne używanie przez pracownika samochodu na cele prywatne nie podlega opodatkowa-niu ze względu na brzmienie art. 8 ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT.

2) kwota podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia części składowych do tych po-jazdów została obliczona zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT (a więc jeżeli kwotę tę będzie stanowić 50% kwoty podatku, np. z faktury dokumentującej nabycie samochodu), a od nabycia, importu lub wy-tworzenia tych pojazdów podatnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

PRZYKŁADW kwietniu 2014 r. podatnik (osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą) wykonujący wyłącznie czynności opodatkowane kupił używany samochód od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności go-spodarczej (a więc bez VAT). Do samochodu osoba ta będzie nabywać części zamienne oraz wyposaże-nie, przy którego nabyciu kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku z faktury (dla samocho-du, o którym mowa, podatnik nie będzie prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu). Nieodpłatne używanie takiego samochodu przez podatnika lub jego pracownika na cele prywatne nie podlega opodatkowaniu ze względu na brzmienie art. 8 ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT.

SAMOCHÓD W FIRMIE

67WWW.INFOR.PL

Ponadto określony został przepis przejściowy dotyczący samochodów nabytych do końca marca 2014 r., z tytułu nabycia których kwotę podatku naliczonego stanowiło/stanowi 50/60%, nie więcej niż 5000/6000 zł. Również nieodpłatne używanie na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika nie podlega opodatkowaniu (na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.). Co ciekawe, przepis ten stosuje się do rozliczeń za okresy rozliczeniowe rozpoczynające się od 1 stycznia 2014 r. (art. 16 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.), a więc z mocą wsteczną. Tym samym zlikwidowana zo-stała luka w obowiązywaniu tego przepisu. Przepisy obowiązujące od 1 stycznia do 31 marca 2014 r. nie przewidywały takich regulacji. Natomiast w latach 2011–2013 kwestię tę regulował art. 5 ustawy z 16 grud-nia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz.U. Nr 247, poz. 1652, z późn. zm.).

PRZYKŁADPodatnik będący osobą fizyczną użytkuje na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej samochód osobowy nabyty w 2012 r. Przy nabyciu tego samochodu kwotę podatku naliczonego stanowiło 60% kwoty podatku z faktury zakupu. W latach 2012–2013 nieodpłatne używanie tego samochodu na cele prywatne nie podlegało opodatkowaniu ze względu na brzmienie art. 5 ustawy nowelizującej z 16 grudnia 2010 r. Od 1 stycznia 2014 r. nieodpłatne używanie tego samochodu na cele prywatne podatnika i pracowników nie pod-lega opodatkowaniu ze względu na brzmienie art. 7 ust. 1 oraz 16 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.

Przypadki, kiedy trzeba naliczyć VAT przy nieodpłatnym użytkowaniu samochodu na cele osobiste

W jakiej wysokości odliczono VAT przy nabyciu pojazdu

Czy trzeba naliczyć VAT od nieodpłatnego wykorzystania samochodu na cele osobiste

podatnika i pracowników

50% podatku naliczonego, nie więcej niż 5000 zł Nie

60% podatku naliczonego, nie więcej niż 6000 zł Nie

50% podatku naliczonego Nie

100% podatku naliczonego Tak

Nie odliczono w ogóle Nie

Nie odliczono w ogóle, ale odliczono 50% kwoty podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia czę-ści składowych do tych pojazdów

Nie

Gdy musimy naliczyć VAT od nieodpłatnego wykorzystania samochodu przez pracownika na cele oso-biste, najpierw należy ustalić podstawę opodatkowania. W tym przypadku podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika (art. 29a ust. 5 ustawy). Obecnie dla jego udo-kumentowania nie trzeba wystawiać żadnego dokumentu wewnętrznego. Również obecnie obowiązujące przepisy nie określają, jak należy ustalić koszt świadczenia. Nie chodzi tutaj o wszystkie wydatki składają-ce się na koszt świadczenia usług, lecz tylko o wydatki, w stosunku do których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT (zob. wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 26 września 1996 r. w sprawie C-230/94 oraz z 14 września 2006 r. w sprawie C-72/05).

Natomiast gdy podatnik nie poniesie żadnych kosztów przy nieodpłatnym świadczeniu usług lub gdy kosztów tych nie da się określić, podstawa opodatkowania będzie miała wartość „zerową”, co w konse-kwencji spowoduje nieopodatkowanie tej czynności podatkiem od towarów i usług (zobacz interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 7 marca 2008 r., sygn. ILPP1/443-488/07-2/MT). Dlatego może to oznaczać, że podstawa opodatkowania nieodpłatnie świadczonych usług wynosi 0 zł, a w konsekwencji nie dochodzi do opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług.

Pojawia się pytanie, czy ustalając podstawę opodatkowania, można przyjąć cenę rynkową takiego świadczenia, tj. najmu. Na to pytanie trzeba odpowiedzieć przecząco. Do ustalenia podstawy z tytułu nieodpłatnego świadczenia usług nie można przyjąć ceny rynkowej świadczenia usług tego typu, gdyż podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika (patrz: pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w Nowym Targu z 19 września 2005 r., sygn. PP/443/31/Int-55/05).

SAMOCHÓD W FIRMIE


Do wartości nieodpłatnego świadczenia jest także wliczany, co do zasady, koszt paliwa, który ponosi pracodawca, gdy od jego nabycia przysługuje mu prawo do odliczenia VAT. Koszt ponoszony przez po-datnika będzie też uwzględniał amortyzację pojazdu i inne koszty (pośrednie i bezpośrednie) świadczenia usług, przy których nabyciu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Jak ustalić taki koszt? Wskazówki dał TSUE. W wyroku z 26 września 1996 r. w sprawie C-230/94 (Re-nate Enkler) orzekł, że ustalając podstawę opodatkowania, należy:1) ustalić wydatki poniesione w danym okresie rozliczeniowym, które dotyczą użytkowanej rzeczy, takie jak

odpisy amortyzacyjne, lub wydatki poniesione przez podatnika, które dają mu prawo do odliczenia VAT,2) następnie wziąć pod uwagę tylko część wydatków proporcjonalną do wskaźnika między całkowitym

trwaniem faktycznego użycia towarów z jednej strony a całkowitym trwaniem faktycznego użycia do celów innych niż gospodarcze z drugiej strony.Inaczej wygląda rozliczenie przekazania pracownikowi samochodu służbowego do używania do celów

prywatnych, gdy jest obciążany kosztami tego użytkowania. Wtedy podstawą opodatkowania jest kwota należna od pracownika, pomniejszona o VAT. Kwota ta może być ustalona dowolnie przez strony.

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCHPraktyka wskazuje, że przekazanie pracownikom samochodów służbowych wiąże się z ryzykiem po-

datkowym. Możliwość ich wykorzystywania przez pracowników do realizacji celów prywatnych powodu-je, że obszar ten często staje się przedmiotem zainteresowania organów podatkowych. Ryzyko podatko-we występuje tutaj po stronie zarówno pracownika, jak i pracodawcy. W przypadku pracownika wiąże się z określeniem przez organy podatkowe przychodu z tytułu nieodpłatnych lub częściowo nieodpłatnych świadczeń. U pracodawcy ryzyko może polegać na zakwestionowaniu zaliczenia wydatków związanych z samochodami służbowymi do kosztów uzyskania przychodów.

Należy przypuszczać, że dla rozliczenia udostępnienia samochodu służbowego pracownikowi w po-datku dochodowym duże znaczenie może mieć ostatnia nowelizacja ustawy o VAT. Od 1 kwietnia br. podatnicy mogą odliczyć pełny VAT od nabywanych pojazdów samochodowych tylko w przypadku, gdy zadeklarują, że będą je wykorzystywali do prowadzonej działalności gospodarczej. Jeżeli tego nie zro-bią, uznaje się, że pojazdy są przez nich wykorzystywane zarówno do celów działalności, jak i do ce-lów prywatnych. W związku z tym pracodawca, który udostępnia pracownikom samochody służbowe wykorzystywane przez nich również do celów prywatnych, powinien tylko w części odliczyć VAT od ich zakupu. Istnieje ryzyko, że organy podatkowe będą automatycznie uznawały, iż odliczenie tylko połowy VAT od nabywanego samochodu oznacza automatycznie przyznanie się, że pojazd ten jest wykorzysty-wany prywatnie, np. przez pracowników. Może to stanowić podstawę do zwiększenia liczby dokonywa-nych kontroli w zakresie rozpoznawania u pracowników przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia i doliczania go przez pracodawcę do przychodów pracownika ze stosunku pracy oraz opodatkowania podatkiem dochodowym.

1. Kiedy powstaje przychód po stronie pracownikaz tytułu używania służbowego samochodu do celów prywatnych

Źródłem problemów w przypadku używania przez pracowników samochodów służbowych do celów pry-watnych jest art. 12 ust. 1 updof. Na jego podstawie za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracow-nika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

SAMOCHÓD W FIRMIE

69WWW.INFOR.PL

Biorąc pod uwagę treść powołanego przepisu, należy stwierdzić, że wykorzystywanie samochodów przez pracowników do celów prywatnych bez konieczności uiszczenia przez nich zapłaty za takie użytko-wanie stanowi po ich stronie świadczenie nieodpłatne, które podlega opodatkowaniu podatkiem docho-dowym. Z drugiej strony określenie odpłatności za użytkowanie samochodu do celu prywatnego też nie zapewnia bezpieczeństwa. Przepis wskazuje bowiem, że źródłem opodatkowanego przychodu może być również świadczenie częściowo odpłatne. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewi-duje, że zasadniczo przy określaniu przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń należy odwołać się do cen rynkowych (art. 12 ust. 2 i 3 i art. 11 ust. 2–2b updof). To samo kryterium stanowi podstawę oceny, czy mamy do czynienia ze świadczeniem częściowo odpłatnym.

Analizując treść art. 12 ust. 1 updof w części dotyczącej opodatkowania nieodpłatnych i częścio-wo nieodpłatnych świadczeń, trudno oprzeć się wrażeniu, że odwoływanie się do literalnego brzmienia tego przepisu może niejednokrotnie doprowadzić do sytuacji wręcz absurdalnych. Dotyczy to zwłaszcza przypadku, gdy pracownik, wykonując z użyciem samochodu służbowego zadania służbowe, jednocze-śnie realizuje cel prywatny. Literalne brzmienie powołanego przepisu nakazywałoby opodatkować każde świadczenie co najmniej w części nieodpłatne, które służy celom prywatnym.

PRZYKŁADPracownik na polecenie pracodawcy udaje się do sklepu w celu zakupu sprzętu komputerowego potrzeb-nego w firmie. Przy okazji zakupu sprzętu kupuje za własne pieniądze ryzę papieru do swojej prywatnej drukarki. Pracownik zrealizował cel prywatny, niemniej jego opodatkowanie jest nieracjonalne. Realizacja celu prywatnego została dokonana niejako przy okazji, a po stronie pracownika nie wystąpiła ewidentna korzyść, która jest charakterystyczną cechą przychodu podatkowego.

W powołanym przykładzie użytkowanie samochodu nie było bezpośrednio związane wyłącznie z oso-bą pracownika i jego prywatnym celem. Jest to argument wyłączający taki przypadek z zakresu regulacji art. 12 ust. 1 updof. Ponadto realizacja celu prywatnego przy okazji wykonania zadania służbowego po-woduje, że nie wiadomo, jakim kluczem ustalić po stronie pracownika przychód do opodatkowania. Jak zatem oceniać taki przypadek? Należy zbadać, czy cel prywatny został zrealizowany przy okazji wykona-nia zadania służbowego. Jeżeli tak, to nie ma podstaw do uznania, że pracownik wykorzystał samochód służbowy do realizacji celu prywatnego, a tym samym do określenia przychodu do opodatkowania.

Uwaga!Jeśli cel prywatny pracownika jest realizowany przy okazji wykonywania zadania służbowego, to u pracownika nie po-wstaje przychód.

Przychodu po stronie pracownika nie generują również przejazdy z domu do pracy i z powrotem, jeśli na polecenie pracodawcy zatrudniony ma parkować firmowy samochód w pobliżu miejsca zamieszkania i dojeżdżać nim do pracy. Tak uznał m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 6 lipca 2011 r. (sygn. IPTPB2/415–125/11–2/KJ) oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpre-tacji indywidualnej z 17 stycznia 2012 r. (sygn. ITPB2/415–970/10/12-S/ENB), w której stwierdzono, że:

MF (...) przydzielenie samochodu służbowego pracownikom i wyznaczenie przez pracodawcę miej-sca garażowania w miejscu zamieszkania tych osób oraz przejazdy z miejsca garażowania do miejsca pracy i z powrotem nie będą generowały przychodu ze stosunku pracy, o ile samochody

te będą wykorzystywane wyłącznie w celach służbowych (...).

Rozwiązanie to dotyczy zwłaszcza małych firm, które nie mają możliwości pozostawiania służbowych pojazdów w miejscach gwarantujących, że nie ulegną one uszkodzeniu albo nie zostaną skradzione. W ta-kim przypadku pracodawca może uzgodnić z pracownikiem, który ma możliwość zapewnienia należytej pieczy nad mieniem pracodawcy, że ten odstawi samochód w bezpieczne miejsce. Może to być garaż pracownika (w tym przypadku pracodawca powinien regulować czynsz z tytułu użytkowania garażu pra-cownika) albo parking strzeżony w okolicy, w której zamieszkuje pracownik (faktura za parking na firmę). Kwestia ta może być uregulowana w aneksie do umowy o pracę. W przypadku korzystania z garażu pra-cownika wskazane jest podpisanie odrębnej umowy najmu.

SAMOCHÓD W FIRMIE


PRZYKŁADPracodawca nie ma możliwości bezpiecznego garażowania pojazdu służbowego. Postanawia zatem, w porozumieniu z pracownikiem, że ten będzie garażował samochód służbowy w swoim garażu na podstawie umowy najmu. Z tytułu najmu garażu pracownik otrzymuje wynagrodzenie. Przejazd do miejsca garażowania pojazdu, czyli w tym przypadku do garażu pracownika, nie może stanowić pod-stawy do rozpoznania przychodu po stronie pracownika. Obiektywne warunki zmusiły pracodawcę do znalezienia bezpiecznego miejsca garażowania samochodu, a przejazd nim przez pracownika do miejsca garażowania stanowi realizację obowiązku odstawienia pojazdu na miejsce wyznaczone przez pracodawcę.

Jeżeli firma posiada odpowiednie możliwości garażowania pojazdów, to mimo wszystko przejazd sa-mochodem przez pracownika w okolice miejsca zamieszkania po zakończeniu pracy również nie powi-nien być automatycznie uznawany za realizację celu prywatnego. Taki przejazd może bowiem wynikać z realizacji zadań służbowych. W przypadku niektórych funkcji w firmie niezbędne jest zachowanie sta-łego kontaktu i możliwość natychmiastowego stawienia się w pracy albo w innym miejscu, gdzie jest to konieczne. Dotyczy to niewątpliwie członków zarządu, kadry menedżerskiej wyższego szczebla. Stano-wisko to potwierdzają organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Po-znaniu z 31 grudnia 2013 r. (sygn. ILPB1/415-1115/13-2/AG) czytamy:

MF Reasumując należy stwierdzić, że przejazdy pracowników kadry zarządzającej/kierowniczej sa-mochodem służbowym do/z wyznaczonego miejsca garażowania z/do miejsca wykonywania obowiązków służbowych – o ile nie służą osobistym celom pracowników, lecz wykorzystywane

są w ramach realizacji zadań służbowych – nie stanowią nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu prze-pisu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem ich wartości nie można uważać za przychód pracowników ze stosunku pracy.

Tym samym Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do wystąpienia w roli płatnika podatku dochodo-wego w związku z udostępnieniem samochodów służbowych pracownikom w celach służbowych.

Garażowanie samochodu służbowego w okolicach miejsca zamieszkania może dotyczyć również pra-cowników na innych stanowiskach, w przypadku których realizowane zadania wymagają jak najszyb-szej reakcji i podjęcia realizacji zadania służbowego (np. pracownik odpowiedzialny w firmie za obsługę wszystkich spraw związanych z wypadkami, kolizjami czy uszkodzeniami pojazdów firmowych, przedsta-wiciel handlowy, w przypadku którego czas efektywnej realizacji stawianych mu zadań służbowych jest bardzo ograniczony ze względu na inne niezbędne czynności dodatkowe, np. dojazdy do kontrahentów).

PRZYKŁADPracownik zatrudniony w dziale handlowym ma następnego dnia wyjechać w podróż służbową. Ze wzglę-du na usytuowanie miejscowości docelowej przyjazd rano do siedziby firmy w celu wzięcia samochodu służbowego jest nieracjonalny. W rezultacie pracodawca w uzgodnieniu z pracownikiem decyduje, że pracownik po pracy w dniu poprzedzającym wyjazd jedzie samochodem do domu, aby następnego dnia jak najszybciej wyjechać w podróż służbową i dotrzeć do miejscowości docelowej.

2. Ustalenie wysokości przychodu po stronie pracownika z tytułu używania służbowego samochodu do celów prywatnych

Najwięcej problemów sprawia właściwe określenie wartości świadczenia polegającego na bezpłatnym udostępnianiu pojazdu firmowego do prywatnych celów pracowników. Zdaniem organów podatkowych przy tego typu świadczeniu trzeba posłużyć się stawkami stosowanymi przez wypożyczalnie samocho-dów działające na tym samym terenie co pracodawca. Zakłady pracy powinny uwzględniać tu przede wszystkim markę samochodu, rok produkcji, stan techniczny, przebieg, wyposażenie, a także warunki korzystania z auta i towarzyszące temu koszty (np. kto płaci za paliwo, przeglądy techniczne, naprawy, ja-kie kwoty są na to wydatkowane). W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 23 lutego 2010 r. (sygn. ITPB2/415–965/09/ENB), czytamy, że:

SAMOCHÓD W FIRMIE

71WWW.INFOR.PL

MF (...) w celu ustalenia wartości świadczenia Spółka jako pracodawca, która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie świadczy usług najmu samochodów, powinna uwzględnić ceny rynkowe stosowane przez firmy zajmujące się wynajmem samochodów tej samej marki. Wskazać

również należy, że w ramach ceny rynkowej stosowanej przez firmy zajmujące się wynajmem samochodów uwzględnione będą dodatkowe koszty związane z użytkowaniem samochodu w postaci np. ubezpiecze-nia, obsługi serwisowej, zatem nie należy odrębnie ustalać ich wartości. Natomiast wszelkie dodatkowe koszty (np. koszt paliwa zakupionego przez Wnioskodawcę) związane z eksploatacją samochodu do ce-lów prywatnych, które nie zostaną uwzględnione w wartości świadczenia wyliczonego zgodnie z art. 11 ust. 2a pkt 4 ustawy, należy obliczyć na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy, tj. na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku (...).

Jeśli firmowy samochód jest leasingowany, wówczas zasadne jest przyjęcie do wyliczeń przychodu powstałego na skutek jazd prywatnych samochodem służbowym jako kwoty bazowej raty leasingu. Po-gląd taki wyraził Minister Finansów w interpretacji indywidualnej z 27 stycznia 2012 r. (sygn. DD3/033/6/KDJ/12/PK-71), stwierdzając:

MF Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca nieodpłatnie przekaże pracownikom do używania samochody służbowe, użytkowane przez Wnioskodawcę na podstawie umowy leasingu.

Niewątpliwie wartość nieodpłatnych świadczeń z tytułu udostępnienia przez pracodawcę pracowni-kom do celów prywatnych samochodów służbowych stanowić będzie dla pracowników przychód ze sto-sunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy.

Pozostaje jedynie kwestia sposobu ustalenia wartości tego świadczenia.Zauważyć należy, iż stosownie do postanowień art. 709 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

(Dz.U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.) usługa leasingowa to umowa, w której jedna ze stron (leasingodawca) zobowią-zuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie, oddać tę rzecz korzystającemu do używania, albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu, w uzgodnionych ratach, wyna-grodzenie pieniężne równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Wnioskodawca zawierając umowę leasingu, zakupuje u innego podmiotu usługi w niej wymienione i co za tym idzie zakup tej usługi powinien być brany pod uwagę przy ustalaniu uzyskiwanych przez pracownika nieodpłatnych świadczeń z tytułu prawa do korzystania z pojazdu dla celów prywatnych.

Zatem, w przypadku samochodów użytkowanych przez Wnioskodawcę na podstawie umowy leasin-gu, ustalenia wartości pieniężnej nieodpłatnego świadczenia należy dokonać w oparciu o postanowienia art. 11 ust. 2a pkt 2 ustawy. Przedmiotem świadczenia na rzecz pracownika będzie bowiem usługa zaku-piona u innego podmiotu.

PRZYKŁADPiotrowi D. w styczniu 2014 r. urodziło się dziecko, w związku z tym skorzystał z 2 dni urlopu okolicz-nościowego. W tym czasie użytkował leasingowany pojazd służbowy wyłącznie do celów prywatnych. Miesięczna rata leasingowa płacona przez jego pracodawcę wynosi 3500 zł. W opisanym stanie fak-tycznym Piotr D. z tytułu jazd prywatnych uzyskał przychód podlegający opodatkowaniu i oskładko-waniu. Jego wysokość należy ustalić następująco:3500 zł : 31 dni stycznia = 112,90 zł,112,90 zł x 2 dni urlopu = 225,80 zł.

Ustalenie wysokości przysporzenia majątkowego komplikuje się, gdy np. w dni robocze pracownik jeździ samochodem firmowym zarówno służbowo, jak i prywatnie. W takim przypadku zaleca się prowadzenie przez zatrudnionego miesięcznych ewidencji, określających liczbę kilometrów i godzin przejechanych samochodem firmowym osobno do celów prywatnych i osobno do celów służbowych. Dzięki niej możliwe będzie:

określenie łącznej liczby kilometrów pokonanych przez pracownika firmowym autem w danym miesią-cu (w tym kilometrów przejechanych w celu załatwienia spraw innych niż służbowe),

SAMOCHÓD W FIRMIE


podzielenie raty leasingowej lub średniej stawki za wynajem auta konkretnej marki z wypożyczalni działających na tym samym terenie co podmiot zatrudniający przez sumę kilometrów przejechanych przez firmowy samochód w danym miesiącu,

pomnożenie otrzymanego wyniku przez dystans pokonany w celach prywatnych.Wykonanie tych czynności pozwoli na wyliczenie wartości korzyści majątkowej, jaką pracownik od-

niósł, jeżdżąc prywatnie służbowym pojazdem.Prawidłowość ustalania wysokości przychodu, uzyskiwanego przez pracownika z tytułu wykorzysty-

wania służbowych samochodów do celów prywatnych, na podstawie cen najmu takich samochodów obowiązujących w wypożyczalniach samochodów albo rat leasingowych podkreślił również Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 31 grudnia 2013 r. (sygn. ILPB1/415-1115/13-2/AG), w której czytamy:

MF Wnioskodawca, zawierając umowę leasingu, zakupuje u innego podmiotu usługi w niej wymie-nione i co za tym idzie, zakup tej usługi powinien być brany pod uwagę przy ustalaniu uzyskiwa-nych przez pracownika nieodpłatnych świadczeń z tytułu prawa do korzystania z pojazdu dla

celów prywatnych. Podobnie w przypadku pojazdów wykorzystywanych przez Spółkę na podstawie za-wartych umów najmu ww. pojazdów. (…)

Natomiast w sytuacji, gdy samochody służbowe stanowią własność Spółki zastosowanie znajdzie art. 11 ust. 2a pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że skoro w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Spółka nie świadczy usług najmu samochodów, to w celu usta-lenia wartości świadczenia w postaci udostępniania zakupionego przez Spółkę samochodu służbowe-go do celów prywatnych pracownika – Spółka jako pracodawca – powinna uwzględnić ceny rynkowe stosowane przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Trzeba zaznaczyć, że wysoce ryzykownym rozwiązaniem jest stosowanie w opisywanych okoliczno-ściach metody polegającej na mnożeniu liczby kilometrów, które pracownik w danym miesiącu przeje-chał w związku ze swoimi prywatnymi potrzebami, przez stawkę za 1 km przebiegu pojazdu wynikającą z rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i mo-torowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. z 2002 r. Nr 27, poz. 271; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 61, poz. 308). Takie praktyki nie są bowiem akceptowane przez organy podatkowe.

3. Zaliczenie do kosztów wydatków związanychz samochodami, które są wykorzystywane przez pracowników również do celów prywatnych

W przypadku gdy samochód firmowy jest wykorzystywany przez pracowników oprócz zadań służ-bowych również do celów prywatnych, pracodawca nie powinien tracić prawa do zaliczania w koszty uzyskania przychodu odpisów amortyzacyjnych naliczonych od tego samochodu. Również inne wydatki związane z eksploatacją takiego samochodu (np. paliwo czy usługi serwisowe) powinny w całości sta-nowić koszt uzyskania przychodu. Należy bowiem uznać, że wykorzystywanie samochodu służbowego przez pracownika na cele prywatne w niewielkim zakresie nie powoduje, że przestaje on być wykorzysty-wany na cele prowadzonej działalności gospodarczej. Nadal głównym zadaniem takiego samochodu jest realizowanie przez pracownika przy jego wykorzystywaniu celów służbowych. Poza tym większość pra-codawców decyduje się na rozpoznanie po stronie pracownika przychodu z tytułu używania samochodu służbowego do celów prywatnych.

Nieco inaczej przedstawia się sytuacja, gdy pracodawca decyduje się na udostępnienie pracownikowi samochodu służbowego na dłuższy czas, np. na czas urlopu w okresie letnich wakacji. W takim przypadku bez wątpienia wydatki poniesione przez pracodawcę z tytułu korzystania przez pracownika z samochodu służbowego na potrzeby prywatne (np. koszt paliwa, za które pracownik zapłacił służbową kartą paliwową) nie wiążą się z prowadzoną działalnością. Wydatki te nie mogą zostać zakwalifikowane jako poniesione

SAMOCHÓD W FIRMIE

73WWW.INFOR.PL

w celu osiągnięcia, zachowania albo zabezpieczenia przychodu pracodawcy. W konsekwencji nie będą sta-nowiły kosztów uzyskania przychodu w myśl art. 22 ust. 1 updof i art. 15 ust. 1 updop. W takim przypadku powstaje również pytanie o możliwość zaliczenia do kosztów odpisów amortyzacyjnych za okres, w któ-rym samochód został oddany pracownikowi do bezpłatnego używania. Kosztów uzyskania przychodów nie stanowią odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oddanych do nieodpłatnego używania – za miesiące, w których składniki te były oddane do nie-odpłatnego używania (art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. c) updof i art. 16 ust. 1 pkt 63 lit. c) updop). Mając to na wzglę-dzie, pracodawca powinien wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne dokonywane za okres, w którym samochód został oddany pracownikowi do używania.

W praktyce zdarza się również, że firmy decydują się oddać swoim zleceniobiorcom w najem samochody stanowiące u nich środki trwałe. Jeżeli samochód oddany w najem zleceniobiorcy, z którym firma współpra-cuje, będzie służył do wykonywania zadań, które są związane z prowadzoną przez firmę działalnością, to faktycznie zmieni się tylko osoba wykorzystująca samochód, ale nadal będzie on służył wykonywaniu zadań firmowych. W związku z tym koszty związane z eksploatacją takich samochodów, takie jak paliwo, naprawy czy opłaty leasingowe, będą kosztem firmy. Stanowisko to potwierdzają organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej z 7 czerwca 2011 r. (sygn. ILPB1/415-298/11-2/IM) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu odpo-wiadał na pytanie spółki, która ponosiła koszty eksploatacji samochodów wynajmowanych zleceniobiorcom:

MF Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, iż chociaż wskazanych we wniosku wydatków nie można bezpośrednio powiązać z konkretnymi przychodami spółki, to ich poniesienie jest racjonalnie uzasadnione w kontekście prowadzonej przez nią pozarolniczej działalności gospodarczej. Wydatki

te spełniają, w znaczeniu obiektywnym, wynikającą z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przesłankę celowości i jako niewymienione w art. 23 tej ustawy mogą stanowić koszty uzyskania przychodów prowadzonej w formie spółki jawnej pozarolniczej działalności gospodarczej, pod warunkiem ich należytego udokumentowania, stosownie do rodzaju prowadzonej księgi podatkowej.

Reasumując, wydatki spółki zgodnie z zawartymi umowami na bieżącą eksploatację samochodów, oddanych w najem zleceniobiorcom (paliwo, bieżące naprawy, przeglądy, ubezpieczenie, opłaty leasingo-we), stanowią dla spółki koszt uzyskania przychodu w świetle podatku od osób fizycznych.

Zdarza się, że pracownik firmy w trakcie załatwiania samochodem spraw służbowych popełnił wykro-czenie drogowe, za co został ukarany mandatem karnym. W związku z tym pracodawcy mają wątpliwość, czy mogą zaliczyć mandat do kosztów, jeżeli zapłacili go za pracownika.

Odpowiedzialność karną za wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji okre-ślają przepisy art. 84–103a ustawy – Kodeks wykroczeń. Z kolei z art. 95 ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia wynika, że postępowanie mandatowe prowadzi Policja, a także inne organy, gdy tak stanowi przepis szczególny. W wypadkach wskazanych w przywołanej ustawie i na zasadach w niej określonych uprawniony organ może nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego.

Na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 15 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 18 updop z kosztów uzyskania przycho-dów zostały wyłączone grzywny i kary pieniężne orzeczone w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetki od tych grzywien i kar. Ze względu na fakt, że mandat karny za wykroczenie drogowe nałożony przez Policję (lub inne uprawnione organy) ma charakter kary orzeczonej w sprawach o wykroczenia, oznacza to, że poniesiony z tego tytułu wydatek nie stanowi kosztu uzyskania przychodów.

Poza tym nawet gdyby pominąć powyższe wyłączenie, mandat karny nałożony za wykroczenie dro-gowe nie może być dla pracodawcy kosztem podatkowym także ze względu na brak związku przyczy-nowo-skutkowego między tym wydatkiem a przychodem. Trudno zaakceptować pogląd, że poniesienie wydatku na opłacenie mandatu karnego za wykroczenie drogowe popełnione przez pracownika w trakcie wykonywania przez niego obowiązków służbowych wpływa na osiągnięcie przychodów bądź zachowa-nie lub zabezpieczenie źródła przychodów (art. 22 ust. 1 updof oraz art. 15 ust. 1 updop). Co prawda w przypadku mandatu karnego za przekroczenie ograniczenia prędkości określonego znakiem drogo-wym można podnosić, że jego poniesienie ma na celu minimalizację czasu przeznaczonego na wyko-nywanie obowiązków służbowych przez pracownika, co może przekładać się na wielkość osiąganych przychodów, ale zwiększanie przychodu nie może stanowić zachęty do łamania przepisów związanych

SAMOCHÓD W FIRMIE


z bezpieczeństwem ruchu drogowego. Poza tym to na pracodawcy spoczywa obowiązek takiej organiza-cji czasu pracy i obowiązków pracownika, aby pracownik ten mógł efektywnie wykonać swoje obowiązki, bez konieczności łamania przepisów ruchu drogowego. Podobnie uznał Naczelnik Podkarpackiego Urzę-du Skarbowego w postanowieniu z 18 lipca 2005 r. (sygn. PUS.I/423/37/05), stwierdzając, że:

MF Wydatki na pokrycie zapłaconych w czasie odbywania podróży służbowych przez pracownika spółki mandatów za przekroczenie przepisów o ruchu drogowym nie pozostają w żadnym związ-ku przyczynowym z konkretnym przychodem podatnika. Wobec powyższego, w świetle wskaza-

nego przepisu art. 15 ust. 1 ustawy, wydatki na zwrot zapłaconych w czasie odbywania podróży służbo-wych przez pracownika spółki mandatów za przekroczenie przepisów o ruchu drogowym nie stanowią kosztu uzyskania przychodu.

Pracodawcy nie mogą również zaliczać do kosztów wydatków na naprawy powypadkowe, jeżeli wy-padek został spowodowany przez pracownika w stanie nietrzeźwości (zarówno wtedy, gdy samochód był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym AC, jak i wtedy, gdy nie był objęty takim ubezpieczeniem). Z art. 23 ust. 1 pkt 48 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 50 updop wynika, że podatnik nie może zaliczyć do kosztów podatkowych strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym.

Trzeba podkreślić, że nie każdy wydatek poniesiony w związku z remontem samochodu podlega wy-łączeniu z kosztów podatkowych na podstawie ww. przepisów. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 14 stycznia 2010 r. (sygn. ILPB3/423-954/09-3/DS), wskazał, że:

MF (...) ograniczenie wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób praw-nych odnosi się wyłącznie do kosztów „remontów powypadkowych”, tj. następujących po wy-padku lub będących jego konsekwencją. W związku z tym dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 50 ww.

ustawy nie będą objęte naprawy wynikające z bieżącej eksploatacji (np. wymiana zużytych/zepsutych części, opon, uzupełnienie płynów etc.).

Na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 48 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 50 updop wyłączeniu z kosztów podat-kowych podlegają zatem te wydatki, które:

zostały poniesione na naprawę powypadkową samochodu oraz dotyczyły pojazdu nieobjętego ubezpieczeniem dobrowolnym.

Niestety, objęcie pojazdu ubezpieczeniem dobrowolnym nie stanowi wyłącznej przesłanki stwarzają-cej podstawy do zaliczenia wydatków na naprawę powypadkową samochodu do kosztów uzyskania przy-chodów. Wydatek ten powinien zostać oceniony także pod kątem działania w celu osiągnięcia przychodu lub zabezpieczenia albo zachowania źródła przychodów (art. 22 ust. 1 updof oraz art. 15 ust. 1 updop).

Wydatek na naprawienie szkody w pojeździe, która nastąpiła na skutek wypadku spowodowanego pod wpływem alkoholu, został wywołany działaniem, które nie może zostać uznane za zrealizowane w celu osiągnięcia przychodu, tym bardziej że jest zakazane przez prawo (art. 87 ustawy – Kodeks wykroczeń). Na ten aspekt wskazał także NSA w wyroku z 1 czerwca 2011 r. (sygn. akt II FSK 75/10), w którym uznał, że nawet jeśli samochód był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym, to:

NSA (...) wydatki na pokrycie kosztów remontu powypadkowego samochodu, będącego naprawie-niem szkody spowodowanej prowadzeniem samochodu w stanie nietrzeźwości, nie stanowią kosztu uzyskania przychodów w rozumieniu art. 22 ust. 1 w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 48 ustawy

z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.).

75WWW.INFOR.PL

Rozdział IV. LEASING SAMOCHODÓW

SKUTKI W VATOd wielu lat popularną formą finansowania zakupu samochodów, w tym samochodów osobowych,

jest leasing. Wybierając między leasingiem a kredytem jako formami finansowania zakupów samo-chodowych, należy przede wszystkim brać pod uwagę skutki ekonomiczne. Kredyt jest przeważnie tańszy, ale trudniej dostępny. Z kolei leasing jest łatwiej dostępny, ale z reguły droższy. Leasing daje jednak pewne korzyści podatkowe, które mogą mieć decydujące znaczenie przy jego wyborze jako formy sfinansowania zakupu samochodu osobowego.

Dla celów rozliczeń VAT leasing w niektórych przypadkach traktowany jest jako świadczenie usług, w innych zaś – jako dostawa towarów. W VAT różnica między kredytem a leasingiem operacyjnym jako formami finansowania zakupów polega przede wszystkim na tym, że w przypadku zakupu samochodu osobowego na kredyt VAT:

naliczany jest od razu od całej wartości samochodu, natomiast w przypadku leasingu podatek ten na-liczany jest przez cały okres trwania umowy,

naliczony przy zakupie samochodu na kredyt może być przez większość czynnych podatników VAT, którzy nabywają samochód do wykonywania czynności opodatkowanych, bardzo szybko odzyskany; gdy wystąpi u nich nadwyżka podatku naliczonego nad należnym, mogą wystąpić o zwrot nawet w ter-minie 25 dni od dnia złożenia deklaracji (art. 86 ust. 7 ustawy o VAT).

PRZYKŁADGdyby pan Jan zdecydował się zaciągnąć kredyt na samochód, zapłacony VAT mógłby odzyskać stosunkowo szybko po zakupie (w ciągu 60, a nawet 25 dni od dnia złożenia deklaracji VAT-7/VAT-7K za okres rozliczeniowy, w którym wykaże zakup samochodu). W przypadku decyzji o wzięciu samochodu w leasing operacyjny odzyskanie tej kwoty będzie znacznie bardziej roz-ciągnięte w czasie.

Wydawałoby się, że w tej sytuacji leasing jest bardziej korzystną formą finansowania zakupu samo-chodu osobowego dla podatników, którzy nie mają prawa do odliczenia podatku naliczonego, np. są podatnikami zwolnionymi podmiotowo lub wykonującymi wyłącznie czynności zwolnione przedmiotowo z podatku albo prawo takie przysługuje im tylko w części – ze względu na zamiar wykorzystywania sa-mochodu do wykonywania czynności zarówno opodatkowanych, jak i zwolnionych. Nie jest tak jednak do końca. Należy bowiem pamiętać, że w przypadku leasingu VAT obciąża również części „odsetkowe” rat leasingowych. W przypadku natomiast kredytu VAT nie jest doliczany do odsetek. Tym samym leasing jest formą finansowania zakupów samochodowych, która zwiększa u takich podatników wysokość nie-podlegającego odliczeniu VAT.

1. Zasady odliczania VAT od rat leasingowychJeżeli podatnik użytkuje pojazd samochodowy na podstawie umowy leasingu, to aby ustalić VAT

do odliczenia od rat leasingowych, musi wziąć pod uwagę te same ograniczenia co przy jego zakupie (art. 86a ust. 2 pkt 2 ustawy). Dlatego gdy leasingujemy pojazd samochodowy, który ma masę całkowitą nieprzekraczającą 3,5 tony, odliczymy pełny VAT, jeśli pojazd ten będzie wykorzystywany wyłącznie do działalności. Jeśli nie będzie wykorzystywany wyłącznie do działalności, odliczymy tylko 50% VAT naliczo-nego (patrz: rozdział I. Zakup samochodu). Aby leasingobiorca mógł odliczyć pełny VAT, musi spełnić te same warunki co przy jego zakupie.

SAMOCHÓD W FIRMIE


Od tej zasady przewidziano wyjątek. Ustawodawca wprowadził przepisy przejściowe (art. 13 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.). Podatnicy użytkujący na podstawie zawartych do 31 mar-ca 2014 r. umów najmu, dzierżawy, leasingu oraz innych umów o podobnym charakterze pojazdy samo-chodowe, które od 1 kwietnia 2014 r. nie uprawniają do pełnych odliczeń, mogą zachować pełne prawo do odliczania podatku naliczonego z faktur od czynszu (rat) oraz innych płatności wynikających z tych umów. Aby podatnik mógł korzystać z pełnego odliczenia VAT, łącznie muszą zostać spełnione trzy warunki:

zawarcie umowy nastąpiło najpóźniej 31 marca 2014 r., pojazd samochodowy będący przedmiotem tej umowy został wydany podatnikowi przed 1 kwietnia

2014 r. (art. 13 ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.), zarejestrowanie umowy przez podatnika dokonującego odliczenia u właściwego dla niego naczelnika

urzędu skarbowego nastąpiło najpóźniej w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy nowelizują-cej z 7 lutego 2014 r. (art. 13 ust. 2 pkt 2 lit. b) ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.). Termin ten upły-nie 2 maja 2014 r. (30 dniem, licząc od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej, jest 1 maja 2014 r., a więc dzień wolny od pracy).

PRZYKŁADW styczniu 2014 r. podatnik zawarł umowę leasingu samochodu „z kratką” będącego pojazdem samo-chodowym, o którym mowa w art. 86a ust. 2 pkt 6 ustawy o VAT. Samochód został wydany podatnikowi na początku lutego. Jeżeli podatnik zarejestruje umowę leasingu w terminie do 2 maja 2014 r., będzie mógł na podstawie przepisów obowiązujących od 1 kwietnia 2014 r. dokonywać pełnych odliczeń z fak-tur leasingowych bez żadnych dodatkowych warunków. Takie prawo nie będzie mu przysługiwało w przypadku faktur dokumentujących zakupy paliwa czy zakupy eksploatacyjne dotyczące samochodu, chyba że pojazd będzie wykorzystany wyłącznie do działalności.

Oczywiście tak jak w przeszłości (np. w 2011 r.) powyższe przepisy stosuje się bez uwzględnienia zmian umowy dokonywanych od 1 kwietnia 2014 r. (art. 13 ust. 2 pkt 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.). Powoduje to, że zmiany wymienionych umów (w tym cesje umów leasingu) będą wyłączać możliwość korzystania z pełnych odliczeń na omawianej podstawie.

Nie każda zmiana umowy spowoduje utratę prawa do odliczenia VAT na dotychczasowych zasadach. Regulacji prawnych dotyczących leasingu operacyjnego należy szukać w przepisach art. 659–709 Ko-deksu cywilnego. Wymienione przepisy określają, jakie są istotne warunki tej umowy. Nie należy do nich zapewne zmiana tablic rejestracyjnych, gdyż przedmiot leasingu pozostaje ten sam. Również zmiana wysokości rat czynszu nie prowadzi do zmiany umowy.

Możliwości odliczania VAT na dotychczasowych zasadach nie mają podatnicy, którzy przed 1 kwietnia odliczali 60% podatku naliczonego. W niektórych przypadkach zmiana ta może być korzystna. Sposób odliczania będzie uzależniony od tego, czy złożyli VAT-26, tj. informację, że samochód będzie wykorzysty-wany tylko do działalności gospodarczej.

Odliczanie VAT od rat leasingowych w przypadku leasingobiorców, którzy przed 1 kwietnia 2014 r. mo-gli odliczać tylko 60% podatku naliczonego, nie więcej niż 6000 zł

Samochód od 1 kwietnia 2014 r. jest wykorzystywany wyłącznie do działalności

Samochód od 1 kwietnia 2014 r. nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności

Od 1 kwietnia br. leasingobiorcy mogą odliczać pełny VAT od rat leasingowych. Nie ma znaczenia, czy przed 1 kwietnia br. wykorzystali limit 6000 zł.

Od 1 kwietnia br. leasingobiorcy mogą odliczać 50% VAT od rat leasingowych. Nie ma znaczenia, czy przed 1 kwietnia br. wykorzystali limit 6000 zł.

2. Terminy odliczania VAT z faktur za leasingW przypadku faktur za raty leasingowe odliczymy VAT na zasadach ogólnych (art. 86 ust. 10 usta-

wy o VAT). Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje

SAMOCHÓD W FIRMIE

77WWW.INFOR.PL

w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Nie odliczymy jednak wcześniej niż w rozliczeniu za miesiąc, w którym otrzymamy fakturę. Dla leasingu termin powstania obowiązku podatkowego jest uzależniony od rodzaju umowy leasingu, tzn. czy mamy do czynienia z leasingiem finansowym czy operacyjnym.

Terminy powstania obowiązku podatkowego w przypadku umów leasingu samochodu

Leasing operacyjny Leasing finansowy

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, a gdy leasingodawca nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy po-wstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury, czyli z upływem terminu płatności.

Otrzymanie zaliczki nie powoduje powstania obowiąz-ku podatkowego.

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania po-jazdu.

Otrzymanie zaliczki powoduje powstania obowiązku podatkowego.

PRZYKŁADPodatnik zawarł umowę leasingu operacyjnego. Faktura za kwiecień została wystawiona 26 marca. Dotar-ła do podatnika 2 kwietnia. Dlatego może on odliczyć z niej VAT dopiero w rozliczeniu za kwiecień, mimo że obowiązek podatkowy powstał w marcu.

3. Wydatki, których dotyczą ograniczenia w odliczeniu VAT

Gdy od 1 kwietnia br. nie możemy odliczyć pełnego VAT, odliczymy tylko 50% podatku. Aktualne po-zostaje pytanie, czy to ograniczenie dotyczy wszystkich opłat, które są wskazane na fakturze otrzymanej od leasingodawcy.

Według art. 86a ust. 2 ustawy o VAT do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, których do-tyczą ograniczenia w odliczeniu VAT, jeśli nie możemy odliczyć pełnego VAT, zalicza się wydatki dotyczące: 1) nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych; 2) używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podob-

nym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3;3) nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych

pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.Jak z tego wynika, są to wszystkie wydatki dotyczące używania tych pojazdów na podstawie umo-

wy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową. Nadal ograniczenie w odliczeniu VAT przy leasingu samochodów osobowych ma zastosowanie nie tylko do należności z tytułu poszczególnych rat, ale także do wszelkich innych płatności, które wynikają z zawartej umowy. Chodzi tu o płatności, które w chwili zawierania umowy leasingu samochodu osobowego, będąc istotą udostępniania auta do używania, zostały w niej określone, np. czynsz inicjalny, opłata administracyj-na. Wszystkie te świadczenia stanowią element kompleksowej usługi leasingu samochodu osobowego, przy której nabyciu podatnik ma prawo tylko do częściowego odliczenia VAT. Natomiast w przypadku należności płaconych leasingodawcy, które nie mają związku z oddaniem rzeczy do używania, wobec czego – stanowiąc świadczenia rozłączne – zostały uregulowane w odrębnej umowie nazwanej lub niena-zwanej, odliczenie VAT przysługuje na zasadach ogólnych, tj. z pominięciem limitu w wysokości 50% VAT.

Należy pamiętać, że od 1 kwietnia 2014 r. ograniczenia w odliczeniu VAT dotyczą również: usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów

i to niezależnie od tego, czy wynikają z umowy leasingu czy z odrębnej umowy (patrz: rozdział I. Zakup samochodu).

SAMOCHÓD W FIRMIE


4. Ubezpieczenie samochodu leasingowanego

Obecnie został rozwiązany problem obciążania leasingobiorcy kosztami ubezpieczenia samochodu. Sprawą zajmował się TSUE. Wydając wyrok z 17 stycznia 2013 r. w sprawie C-224/11, uznał, że:

TSUE (...) usługa ubezpieczenia przedmiotu leasingu i usługa leasingu co do zasady stanowią usługi odrębne i niezależne od celów podatku od wartości dodanej, jak również (...) jeżeli leasingodaw-ca ubezpiecza przedmiot leasingu, obciążając dokładnym kosztem tego ubezpieczenia leasin-

gobiorcę, w okolicznościach takich jak w postępowaniu głównym taka czynność stanowi transakcję ubezpieczeniową w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. a) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Wyrok ten nie ma uniwersalnego charakteru, gdyż został wydany w sprawie, w której leasingobior-ca, mając obowiązek ubezpieczenia przedmiotu leasingu, miał swobodę wyboru ubezpieczyciela. Nie dotyczy on zatem przypadków, w których leasingobiorcy nie mają takiego wyboru, tj. jedynym możli-wym scenariuszem jest obciążanie go kosztami ubezpieczenia przez leasingodawcę. Niemniej jednak większość firm leasingowych dopuszcza (czasem za opłatą) możliwość wyboru ubezpieczyciela przez leasingobiorcę. To oznacza, że leasingodawca powinien refakturować ubezpieczenie na leasingobiorcę z zastosowaniem zwolnienia. W piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 7 czerwca 2013 r. (sygn. ITPP2/443-167/13/KT) czytamy:

MF Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz wskazane uregulowania prawne, przy uwzględnieniu treści powołanego wyroku TSUE w sprawie C-224/11 należy stwierdzić, iż skoro jak wskazano we wniosku – świadczenie usług ubezpieczeniowych nie jest elementem

zawieranych przez Spółkę umów leasingu, ale stanowi osobne usługi, to ich traktowanie jako komplek-sowego świadczenia miałoby charakter sztuczny, jako że w aspekcie gospodarczym nie tworzą jednej całości. Powyższe potwierdzają okoliczności, iż w niniejszej sprawie, korzystający z przedmiotu leasin-gu ma obowiązek ubezpieczyć przedmiot umowy leasingu, przy czym ma możliwość dokonania wybo-ru zakładu ubezpieczeń. W celu uproszczenia rozliczeń, Spółka ubezpiecza przedmiot leasingu, a na-stępnie kosztami obciąża leasingobiorcę, wystawiając z tego tytułu osobną fakturę. W konsekwencji, skoro Spółka [leasingodawca – przyp. red.] – nabywając przedmiotowe polisy ubezpieczeniowe, działa we własnym imieniu (jest stroną umów z ubezpieczycielem), ale na rzecz leasingobiorców, którzy fak-tycznie korzystają z usług ubezpieczeniowych – najpierw występuje jako usługobiorca, a następnie jako usługodawca tych samych usług (ubezpieczający), usługi te korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług, jako czynności świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek.

5. Wykupienie samochodu z leasinguNa podstawie umowy leasingu operacyjnego leasingobiorca nabywa jedynie prawo do korzystania

z przedmiotu leasingu. Z tego tytułu jest obciążany fakturami za świadczenie usług leasingu operacyjne-go samochodu osobowego, co uprawnia go do odliczenia VAT. Po zakończeniu podstawowego okresu trwania umowy leasingu operacyjnego z reguły nabywa on prawo do kupna przedmiotu leasingu. Jest to uprawnienie, z którego może skorzystać, ale nie musi. Faktura dokumentująca wykup pojazdu stwierdza dostawę samochodu osobowego. Opcja wykupu samochodu (dostawa towaru) jest czynnością odrębną od rat leasingowych (świadczenie usługi). Oznacza to, że w praktyce podatnikowi użytkującemu samo-chód osobowy na podstawie leasingu operacyjnego przysługują dwa niezależne od siebie uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego od samochodu osobowego. Pierwsze dotyczy rat leasingowych uisz-czanych w okresie trwania umowy, natomiast drugie – opcji wykupu. Częściowe odliczanie podatku nali-czonego od poszczególnych rat leasingowych nie wyklucza prawa do pełnego odliczenia VAT od zakupu samochodu osobowego w ramach opcji wykupu i na odwrót.

Od wykupu odliczymy VAT, gdy przeznaczymy samochód wyłącznie do działalności. Jeśli nie jest to samochód, którego konstrukcja oznacza, że będzie przeznaczony wyłącznie do działalności, trzeba zło-żyć zawiadomienie na formularzu VAT-26 (jeżeli podejmiemy taką decyzję). Nie ma wątpliwości, że takie

SAMOCHÓD W FIRMIE

79WWW.INFOR.PL

zawiadomienie należy złożyć, gdy podczas trwania umowy odliczaliśmy 50% VAT lub odliczaliśmy 100%, ale z powodu zarejestrowania umowy, a nie złożyliśmy tego zawiadomienia. Powstaje pytanie, co w przy-padku, gdy złożyliśmy zawiadomienie w związku z umową leasingu? Czy trzeba je składać ponownie? Odpowiedź jest twierdząca, gdy zmienią się dane zawarte w VAT-26, np. numer rejestracyjny lub przezna-czenie samochodu (nie będzie już wykorzystywany wyłącznie do działalności).

Często podatnik przeznacza wykupiony samochód na sprzedaż. Gdy złoży zawiadomienie VAT-26, aby odliczać pełny VAT od wydatków związanych z tym samochodem, musi prowadzić dodatkowo ewidencję przebiegu pojazdu, gdyż wyłączenie z art. 86a ust. 5 ustawy ma zastosowanie tylko w przypadku pojaz-dów przeznaczonych wyłącznie do:


dobnym charakterze – jeżeli odsprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działal-ności podatnika.

Jeszcze w poprzednim stanie prawnym określenie „odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika” było rozumiane w taki sposób, że dotyczy podatników, których przedmiotem działalności jest szeroko pojęte zbywanie samochodów oso-bowych jako towarów handlowych (patrz: wyrok NSA z 6 października 2011 r., sygn. akt I FSK 1288/10). Zatem obowiązku prowadzenia ewidencji nie mają podatnicy, gdy przedmiotem ich faktycznej działalno-ści jest handel samochodami.

Jak podkreślił WSA w Łodzi w wyroku z 11 października 2012 r. (sygn. akt SA/Łd 979/12), nie wystarcza tylko zadeklarować w KRS lub CEIDG, że przedmiotem działalności jest handel samochodami osobowy-mi. Przez przedmiot działalności należy rozumieć rzeczywiste czynności polegające na sprzedaży samo-chodów, a nie zapis w umowie spółki bądź opis przedmiotu przedsiębiorstwa w stosownym dla danego podmiotu rejestrze przedsiębiorców.

O tym, jak rozliczyć sprzedaż samochodu, piszemy w rozdziale IX. Sprzedaż samochodu.

6. Cesja umowy leasinguDokonanie cesji nie wywołuje u poprzedniego leasingobiorcy obowiązku skorygowania dotychczaso-

wego odliczenia VAT. Żaden przepis ustawy o VAT nie wskazuje na konieczność skorygowania podatku naliczonego w przypadku cesji umowy leasingu operacyjnego.

Potwierdzenie tego stanowiska można odnaleźć w interpretacjach organów podatkowych, które są ak-tualne również w obecnym stanie prawnym. W piśmie Dyrektora IS w Warszawie z 2 marca 2012 r. (sygn. IPPP2/443-1356/11-4/AK) czytamy, że:

MF (...) w sytuacji, gdy Wnioskodawcy przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od opłat związanych z zawartymi umowami leasingowymi, takimi jak: raty leasingowe czy opłata wstępna leasingowa z tytułu zawarcia umów leasingu operacyj-

nego ww. samochodów, dokonanie cesji przedmiotowych umów leasingu operacyjnego na rzecz innego podmiotu nie będzie rodziło obowiązku skorygowania wcześniej odliczonego podatku naliczonego wyni-kającego z faktur VAT wystawionych przez leasingodawcę.

Sprzedaż prawa do leasingu operacyjnego podlega VAT i jest opodatkowana stawką 23%. Cesja prawa do leasingu operacyjnego powinna zostać zaklasyfikowana jako świadczenie usług.

Potwierdzają to organy podatkowe. Jak czytamy w piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 lipca 2008 r. (sygn. IP-PP2-443-725/08-2/PW):

MF Z brzmienia powołanych wyżej przepisów wynika, że opisanej czynności nie można rozpatrywać w kategorii dostawy towarów, a jedynie jako świadczenie usług pomiędzy dwoma podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą, polegające na rezygnacji z lokalu użytkowego w miej-

sce świadczenia pieniężnego (odstępnego). Czynność ta w ocenie Dyrektora Izby Skarbowej wypełnia

SAMOCHÓD W FIRMIE


definicję „świadczenia usług” zawartą w art. 8 ust. 1 ustawy i jako taka podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.

Dlatego transakcję należy zdefiniować jako usługę, przy czym pobrane przez podatnika odstępne pod-lega opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej, tj. 23%. Dla tego rodzaju czynności ani przepisy ustawy o VAT, ani akty wykonawcze do tej ustawy nie przewidują obniżonej stawki podatku lub zwolnienia od podatku. Podmiot, który dokonuje cesji, powinien wystawić fakturę ze stawką 23%.

Natomiast dla nowego leasingobiorcy nie ma znaczenia, w jaki sposób rozliczał VAT poprzedni leasin-gobiorca. Zawarta umowa cesji oznacza nową umowę leasingu operacyjnego, podpisaną przez kolejne-go podatnika. W efekcie nie ma znaczenia sposób odliczenia podatku z tytuł leasingu tych samochodów przez poprzedniego leasingobiorcę.

Jeśli nowy leasingobiorca przeznaczy samochód wyłącznie do działalności, musi złożyć VAT-26, nie-zależnie od tego, czy złożył je poprzedni leasingobiorca. Nie będzie mógł korzystać z prawa do odlicza-nia VAT od rat leasingowych na zasadach obowiązujących do 31 marca 2013 r., nawet gdy poprzednik zarejestrował umowę. Prawo to dotyczy umów leasingu bez uwzględnienia zmian umowy dokonywanych od 1 kwietnia 2013 r. (art. 13 ust. 2 ustawy zmieniającej).

7. Odszkodowanie za skrócenie umowy leasinguJeżeli na wniosek leasingobiorcy zostaje skrócony czas trwania umowy i musi on zapłacić leasingo-

dawcy odszkodowanie z tytułu skrócenia umowy leasingu, to wypłata ta nie podlega opodatkowaniu VAT. Ani leasingodawca, ani leasingobiorca nie rozliczają odszkodowania w VAT. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 1 kwietnia 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 2166/07) sąd wskazał, że otrzymanego odszkodowania nie można uznać za wynagrodzenie wypłacane w zamian za przekazany przez podatnika towar. Zgodnie bowiem z twierdzeniem sądu opodatkowaniu podlegają dostawa towa-rów i świadczenie usług za wynagrodzeniem, które powinno mieć formę przysporzenia (zwiększenia ak-tywów po stronie beneficjenta) z tytułu konkretnego świadczenia. Jak stwierdził w wyroku sąd, w sytuacji kar czy odszkodowań nie ma zachowanej symetrii między świadczeniem a wynagrodzeniem. W takich przypadkach mamy do czynienia jedynie z wynagrodzeniem, które zwykle stanowi formę zadośćuczynie-nia, zatem nie ma zwiększenia aktywów po stronie beneficjenta. Konkludując, sąd wskazał, że ze względu na to, iż zarówno odszkodowania, jak i kary umowne nie będą się bezpośrednio wiązać z żadną czyn-nością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego do takiego zadośćuczynienia, tym samym nie jest możliwe ich opodatkowanie VAT. Należy jednak wskazać, że taka kwalifikacja kwot wypłacanych tytułem skrócenia okresu leasingu może być różna w zależności od konkretnych klauzul umownych. W przypadku bowiem gdy treść umowy wskazuje, że tego rodzaju kwota nie ma charakteru odszkodowania, a strony z góry przewidziały możliwość skrócenia umowy leasingu za odpowiednią opła-tą, lub też strony, już po rozwiązaniu umowy, postanowiły uznać wypłacaną przez korzystającego kwotę za wynagrodzenie za zgodę na skrócenie umowy leasingu, należy uznać, że wypłacona kwota powinna zostać opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Pośrednio potwierdził to również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 28 stycznia 2010 r. (sygn. IPPP3/443-1180/09-2/MM).

Podatnicy muszą być ostrożni przy opodatkowaniu kwot wypłacanych z tytułu skrócenia umów leasin-gu podatkiem od towarów i usług. Nieprawidłowa kwalifikacja wynagrodzenia może bowiem skutkować zaległością podatkową dla finansującego lub korzystającego (z tytułu zawyżonej kwoty odliczonego VAT).

8. Udostępnienie leasingowanych samochodów pracownikom do celów prywatnych

Nieodpłatne udostępnianie pracownikom do celów prywatnych samochodów, przy nabyciu których przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia VAT, nie podlega VAT. Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli

SAMOCHÓD W FIRMIE

81WWW.INFOR.PL

podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwo-tę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. Zasada ta nie ma zastosowania, gdy przy nabyciu samochodu przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia (50% podatku naliczonego). Za nabycie towarów uznaje się również przyjęcie ich w używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze (art. 8 ust. 6 ustawy o VAT). Dotyczy to również przypadków, gdy od rat leasingowych odliczano 50% lub 60%, nie więcej niż 5000 lub 6000 zł.

Gdy od rat leasingowych odliczamy pełny VAT, wykorzystywanie samochodu przez pracowników do celów prywatnych podlega VAT. Podstawą opodatkowania, jak w przypadku kupionych samochodów, będzie koszt świadczenia. Składają się na niego wydatki, od których leasingobiorcy przysługuje prawo do odliczenia VAT, w tym od części rat leasingowych.

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH1. Rozliczenie opłaty wstępnej

Jednym z głównych problemów związanych z rozliczaniem umów leasingu jest prawidłowe rozliczenie przez podatników opłaty wstępnej, zwanej czynszem inicjalnym.

Jeszcze kilka lat temu organy podatkowe konsekwentnie uznawały, że leasingobiorca nie może tego typu opłaty rozliczać w kosztach jednorazowo. Opłatę wstępną należało, ich zdaniem, zaliczać do kosz-tów uzyskania przychodów proporcjonalnie do czasu trwania umowy leasingu, ponieważ dotyczy ona całego okresu obowiązywania umowy. Wyjątkowo traktowani byli podatnicy prowadzący pkpir metodą uproszczoną, którzy opłatę wstępną ujmowali w kosztach w dacie wystawienia faktury dokumentującej tę opłatę. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z 19 marca 2010 r. (sygn. ILPB1/415-15/10-2/AG) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdził:

MF Z tego względu opłaty o charakterze wstępnym należy zaliczać do kosztów uzyskania przycho-dów proporcjonalnie do czasu trwania umowy. Pierwsza opłata, pomimo że ponoszona jest jed-norazowo, to dotyczy całego czasu trwania umowy leasingowej. Uzasadnionym zatem jest, by

koszty pośrednie, do których można zaliczyć m.in. pierwszą opłatę leasingową, dotyczącą ściśle określo-nego czasu trwania umowy leasingu, Wnioskodawca rozliczał proporcjonalnie do długości trwania tej umowy.

Tak więc, zgodnie z art. 22 ust. 5c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawca powinien podzielić koszty poniesienia opłaty leasingowej określonej w harmonogramie jako opłata leasin-gowa nr 1 proporcjonalnie do długości okresu, którego ona dotyczy, tj. okresu trwania umowy leasingo-wej (grudzień 2009–grudzień 2012).

Zgodnie z aktualnym stanowiskiem organów podatkowych, jeżeli opłaty wstępne mają charakter opłat samoistnych i nie są przypisane poszczególnym ratom leasingowym, a ich uiszczenie jest warunkiem koniecznym do realizacji umowy, to podatnik powinien zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów jednorazowo, w dacie poniesienia. Takie stanowisko zajął m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 10 czerwca 2013 r. (sygn. IBPBI/2/423-309/13/BG), w której stwierdził, że:

MF Związek poniesionego wydatku w postaci czynszu inicjalnego oraz czynszu zerowego z uzyski-wanymi przez Spółkę przychodami nie ma charakteru bezpośredniego. Tym samym, czynsz ini-cjalny i zerowy stanowią pośrednie koszty podatkowe. Ponadto wskazać należy, iż zarówno

czynsz inicjalny, jak i zerowy mają charakter opłat samoistnych bezzwrotnych, nieprzypisanych do po-szczególnych rat leasingowych, w tym sensie, że ich uiszczenie jest warunkiem koniecznym do realizacji umowy leasingu. Opłaty te są wydatkiem jednorazowym związanym z zawarciem umowy leasingu, a w konsekwencji z rozpoczęciem realizacji tej umowy poprzez odbiór przedmiotu leasingu i przyjęcie go do używania. W przypadku, gdy w umowie leasingu nie znajduje się zapis, zgodnie z którym przedmioto-wy wydatek jest opłatą na poczet usługi wykonywanej przez okres jej trwania, to należy ją uznać za koszt jednorazowy, w momencie poniesienia.

SAMOCHÓD W FIRMIE


Również NSA potwierdził taki sposób rozliczania wstępnej opłaty leasingowej. W wyroku z 26 stycz-nia 2011 r. (sygn. akt II FSK 1646/09) sąd stwierdził, że:

NSA (...) zgodnie z wnioskiem o interpretację podatkową opłata wstępna ma charakter samoistny, nieprzypisany do poszczególnych rat leasingowych, zaś jej poniesienie jest warunkiem ko-niecznym do realizacji umowy leasingu i następuje przed jego faktycznym zrealizowaniem. Nie

dotyczy więc całego okresu, na jaki umowa została zawarta. Równocześnie z treści wniosku o udziele-nie interpretacji wynikało, że umowa leasingu operacyjnego została zawarta w dniu 30 czerwca 2008 r. Natomiast strona wpłaciła opłatę wstępną (faktura VAT z dnia 31 lipca 2008 r.), podkreślając, że jej wniesienie warunkuje wykonanie umowy ze sprzedawcą. Opłata ta nie była już uwzględniana w pozo-stałych ratach leasingowych. Niewątpliwie zatem w stanie faktycznym sprawy wynikającym z wniosku o wydanie interpretacji zapłacenie w określonej dacie jednorazowo opłaty wstępnej warunkowało za-warcie umowy leasingu; późniejsze wykonanie leasingu było konsekwencją zawarcia umowy uzależnio-nego od porozumienia umownego o jednorazowej zapłacie opłaty wstępnej. Przedstawiany stan fak-tyczny jednoznacznie dowodzi, że poniesiony wydatek w postaci opłaty wstępnej dotyczył okresu krótszego niż rok podatkowy.

Również w wyroku NSA z 17 grudnia 2013 r. (sygn. II FSK 2906/11) czytamy:

NSA W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, stanowisko sądu pierwszej instancji oparte jest o błędne założenie, że wstępna opłata leasingowa stanowi wynagrodzenie finansujące-go, podobne do raty leasingowej. Stąd też należy rozliczać ją w sposób określony w art. 15

ust. 4d zd. 2 u.p.d.o.p. Zagadnienie to było już wielokrotnie przedmiotem rozpoznania przez Naczelny Sąd Administracyjny w sprawach zakończonych wyrokami: z dnia 15 września 2011 r., sygn. akt II FSK 451/10, z dnia 15 grudnia 2010 r., sygn. akt II FSK 1294/09, z dnia 9 marca 2012 r., sygn. akt II FSK 1591/10, z dnia 14 czerwca 2013 r., sygn. akt II FSK 2120/11, z dnia 19 stycznia 2011 r., sygn. akt II FSK 1546/09, z dnia 17 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 59/10. Naczelny Sąd Administracyjny w niniejszym składzie w pełni podziela stanowisko wyrażone w przywołanych wyrokach, w myśl którego wstępna opłata leasingowa ma charakter samoistny i bezzwrotny względem rat leasingowych uiszczanych w okresie trwania umowy. W rezultacie należy ją wiązać nie tyle z całą umową rozumianą w wymiarze czasowym, co z momentem jej zawarcia (wyrok z dnia 14 czerwca 2013 r., sygn. akt II FSK 2120/11). Jak zauważył Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 7 czerwca 2013 r. (sygn. akt II FSK 1981/11), „dotyczy ona bowiem nie tyle samego trwania usługi leasingu, lecz w ogóle prawa do sko-rzystania z niego, skoro od jej uiszczenia uzależnione jest zawarcie umowy i wydanie przedmiotu lea-singu”. Jest to zatem opłata jednorazowa o odmiennym charakterze aniżeli raty leasingowe – dlatego należy zaliczyć ją do kosztów uzyskania przychodów jednorazowo, tak jak uczyniła to Spółka, a nie proporcjonalnie do okresu trwania umowy leasingu.

2. Leasing operacyjny samochodów Wielu podatników decyduje się na zawieranie umowy leasingu operacyjnego samochodów wyko-

rzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej. Tego rodzaju umowa jest regulowana przez art. 23b updof i art. 17b updop. Aby umowę leasingu można było uznać za leasing operacyjny, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

umowa leasingu musi zostać zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji; w odniesieniu do środków trwałych normatywny okres amortyzacji to okres doko-nywania odpisów amortyzacyjnych według metody liniowej, przy zastosowaniu stawek z Wykazu sta-wek amortyzacyjnych, w którym następuje całkowite zamortyzowanie środka trwałego. W przypadku samochodu normatywny okres amortyzacji wynosi pięć lat. Oznacza to, że minimalny czas trwania umowy leasingu operacyjnego samochodu wynosi dwa lata;

suma ustalonych w umowie opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, musi odpowia-dać co najmniej wartości początkowej środka trwałego, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego, będącego uprzednio przedmiotem takiej umowy – jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu.

SAMOCHÓD W FIRMIE

83WWW.INFOR.PL

2.1. Leasing operacyjny samochodu osobowegoPodatnik, który wykorzystuje samochód osobowy na podstawie umowy leasingu operacyjnego, może

zaliczać do kosztów podatkowych: pełne opłaty leasingowe, całość wydatków ponoszonych na zakup paliwa, przeglądy, naprawy i ubezpieczenia; mimo że sa-

mochód będący przedmiotem umowy leasingu operacyjnego nie jest u podatnika wpisany do ewi-dencji środków trwałych, jednak nie ma w tym przypadku zastosowania art. 23 ust. 1 pkt 46 updof i art. 16 ust. 1 pkt 51 updop, na podstawie których do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się kosztów używania, dla potrzeb działalności gospodarczej, niewprowadzonych do ewidencji środków trwałych (u osób prawnych – niestanowiących składników majątku podatnika) samochodów osobo-wych – w części przekraczającej kwotę wynikającą z przemnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu, tzw. kilometrówki (art. 23 ust. 3b updof i art. 16 ust. 3b updop).

Podatnicy muszą jednak pamiętać, że w odniesieniu do samochodu osobowego będącego przedmio-tem leasingu operacyjnego obowiązuje ograniczenie dotyczące zaliczania kosztów ubezpieczenia AC. Wydatki na takie ubezpieczenie samochodu osobowego mogą być zaliczone do kosztów podatkowych w wysokości ustalonej zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 47 updof i art. 16 ust. 1 pkt 49 updop. Oznacza to, że leasingobiorcy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów składek na ubezpieczenie AC samocho-du osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20 000 euro przeliczona na złote według kursu ogłoszonego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia, w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Kwotę 20 000 euro należy przeliczyć według:



2.2. Leasing operacyjny samochodu ciężarowego

W przypadku użytkowania samochodu ciężarowego na podstawie umowy leasingu operacyjnego wy-datki związane z taką umową stanowią dla podatników koszty uzyskania przychodów na zasadach ogól-nych. W leasingu operacyjnym opłaty ustalone w umowie i ponoszone przez korzystającego w podsta-wowym jej okresie stanowią dla niego koszt uzyskania przychodów. Jeżeli jednocześnie umowa leasingu nie stanowi inaczej, korzystający obowiązany jest utrzymywać rzecz w należytym stanie, w szczególno-ści dokonywać jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania, oraz ponosić ciężary związane z własno-ścią lub posiadaniem rzeczy (na podstawie art. 7097 § 1 k.c.).

W praktyce więc jeśli przedmiotem umowy leasingu operacyjnego jest samochód ciężarowy, to do kosztów uzyskania przychodów w czasie trwania podstawowego okresu umowy podatnik może zaliczyć:

wszystkie opłaty leasingowe (w tym czynsz inicjalny oraz raty leasingowe), wszystkie bieżące wydatki eksploatacyjne (np. koszty mycia, paliwa, wymiany oleju, części zamien-

nych, przeglądu technicznego), opłacane składki ubezpieczeniowe.

2.3. Cesja umowy leasingu operacyjnego i ponowny leasing samochodu

Po nowelizacji od 1 stycznia 2013 r. przepisów updof i updop w przypadku zmiany strony lub stron umowy leasingu podstawowy okres umowy (tj. czas oznaczony, na jaki została zawarta ta umowa, z wyłą-czeniem czasu, na który może być przedłużona lub skrócona) uważa się za zachowany, jeżeli inne posta-nowienia umowy nie uległy zmianie (art. 23a pkt 2 updof oraz art. 17a pkt 2 updop).

SAMOCHÓD W FIRMIE


Przed nowelizacją organy podatkowe uważały, że osoba wstępująca w miejsce dotychczasowego korzystającego zawiera z leasingodawcą nową umowę. Cesja taka była, zdaniem organów podatko-wych, możliwa, jeżeli pozostały do końca umowy okres był co najmniej taki, jak minimalny okres trwa-nia umowy leasingu. Z tego powodu po dokonaniu zmiany korzystającego trzeba było ponownie stwier-dzić, czy umowa nadal spełnia warunki do uznania jej za umowę leasingu operacyjnego. NSA w wyroku z 21 czerwca 2013 r. (sygn. akt II FSK 2216/11) rozstrzygnął tę kwestię korzystnie dla podatników. Uznał, że również w odniesieniu do umów zawartych przed 1 stycznia 2013 r. zmiana korzystającego nie wywo-łuje negatywnych skutków podatkowych. W wyroku tym czytamy:

NSA Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z powyższego unormowania w żaden sposób nie da się wyprowadzić prezentowanego w interpretacji indywidualnej oraz w skardze kasacyjnej wniosku, że w przypadku przejęcia umowy leasingu przez nabywcę przedsiębiorstwa, umowę tę

należy traktować z podatkowego punktu widzenia jako nową i ponownie oceniać, czy spełnia ona warun-ki wymienione w art. 17b ust. 1 u.p.d.o.p. Wbrew twierdzeniom skargi kasacyjnej nie jest możliwe na gruncie wykładni gramatycznej analizowanych przepisów wyprowadzenie wniosku, że przedmiotowo określona w art. 17a pkt 1 i 2 u.p.d.o.p. oraz w art. 17b ust. 1 pkt 1 i 2 u.p.d.o.p. umowa leasingu charak-teryzowana była także do 1 stycznia 2013 r. poprzez wyznaczenie jej pierwotnych podmiotów określa-nych jako „finansujący” i „korzystający”. Nie było wobec tego podstaw do przyjęcia, aby możliwość skorzystania z preferencji podatkowej w sytuacji, gdy w trakcie trwania umowy leasingu dokonano przeniesienia uprawnień i obowiązków korzystającego w drodze sukcesji, uzależniać dodatkowo od wyniku kolejnego badania umowy przez pryzmat tego, czy umowa ta spełnia warunki pozwalające uznać, że dla nowego korzystającego, czyli nabywcy przedsiębiorstwa, jest umową leasingu operacyj-nego w znaczeniu podatkowym. Należy wskazać, że rację ma Sąd I instancji, iż ustawodawca nie uza-leżnia kwalifikacji danej umowy jako umowy leasingu od warunku zachowania niezmienności stron tej umowy w czasie jej trwania.

Do końca 2012 r. spore problemy u podatników wywoływała kwestia wartości początkowej przedmiotu leasingu przy zawarciu kolejnej umowy po zakończeniu pierwszej lub po przerwanej umowie leasingu. Organy podatkowe stały na stanowisku, że każdorazowo konieczne jest odwołanie się do historycznej wartości początkowej przedmiotu leasingu. Od 1 stycznia 2013 r. w przypadku zawarcia przez finansują-cego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, będących uprzed-nio przedmiotem takiej umowy, suma opłat musi odpowiadać co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu (art. 17b ust. 1 pkt 3 updop, art. 23b ust. 1 pkt 3 updof). Niespełnienie tego warunku oznacza brak prawa leasingodawcy do sprzedaży i odpowiednio brak prawa nowego lea-singobiorcy do nabycia przedmiotu leasingu po cenie niższej niż rynkowa na koniec umowy.

PRZYKŁADSpółka GAWLEAS oddała w 2013 r. do używania na podstawie umowy leasingu operacyjnego samochód osobowy o wartości początkowej 120 000 zł. Po zakończeniu 3-letniej umowy korzystający z powodu upa-dłości likwidacyjnej nie skorzystał z opcji wykupu. Rynkowa wartość pojazdu wynosiła w tym momencie około 75 000 zł. GAWLEAS oddała samochód nowemu korzystającemu, a suma opłat określona w nowej umowie wynosiła 85 000 zł. Pomimo że jest ona niższa niż historyczna wartość początkowa, umowa speł-nia ustawowe wymogi, co oznacza, że po jej zakończeniu GAWLEAS będzie mieć prawo sprzedaży po-jazdu po cenie niższej niż rynkowa na rzecz nowego korzystającego. Gdyby umowa została zawarta przed 1 stycznia 2013 r., nie mogłaby być uznana za podatkową umowę leasingu operacyjnego, gdyż suma opłat z niej wynikających (85 000 zł) musiałaby zostać porównana z historyczną wartością począt-kową (120 000 zł). Oznaczałoby to brak prawa GAWLEAS do sprzedaży i odpowiednio brak prawa nowe-go leasingobiorcy do nabycia samochodu po cenie niższej niż rynkowa na koniec umowy.

2.4. Wykupienie samochodu po zakończeniu leasingu operacyjnego

Wykupiony z leasingu operacyjnego samochód może zostać zakwalifikowany przez podatnika jako podlegający amortyzacji środek trwały, gdy spełnia kryteria określone w art. 22a ust. 1 updof i art. 16a

SAMOCHÓD W FIRMIE

85WWW.INFOR.PL

ust. 1 updop, czyli m.in. będzie wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej dłużej niż rok. W takim przypadku podatnik powinien:

wprowadzić go do ewidencji środków trwałych w miesiącu przekazania do używania, amortyzować go wybraną przez siebie metodą amortyzacji.

Za wartość początkową podatnik powinien przyjąć cenę nabycia. Jest to kwota należna zbywcy (lea-singodawcy), powiększoną o koszty związane z zakupem samochodu, naliczone do dnia przekazania go do używania, i pomniejszona o podlegający odliczeniu VAT naliczony. Kwota ta jest również korygowana o ewentualne różnice kursowe (art. 22g ust. 3 i 5 updof oraz art. 16g ust. 3 i 5 updop).

Jeżeli cena nabycia samochodu nie przewyższa 3500 zł, podatnik może go: uznać za środek trwały i dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w miesiącu oddania go do

używania lub w miesiącu następnym albo amortyzować według wybranej przez siebie metody amortyzacyjnej, albo nie wprowadzać do ewidencji środków trwałych, a wydatki poniesione z tytułu jego wykupu ująć bez-

pośrednio w kosztach uzyskania przychodu w miesiącu oddania go do używania.

Jeżeli podatnik planuje sprzedaż nabytego samochodu przed upływem roku, to nie powinien wpro-wadzać go do ewidencji środków trwałych. W takim przypadku wydatki z tytułu wykupu samochodu ma prawo zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów.

3. Leasing finansowy samochodówLeasingiem finansowym (zwanym także leasingiem kapitałowym) jest umowa:

która została zawarta na czas oznaczony, której suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada

co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przy-padku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niemate-rialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu,

która zawiera postanowienie, że odpisów amortyzacyjnych w podstawowym okresie umowy leasingu dokonuje korzystający (w przypadku leasingu konsumenckiego zawiera postanowienie, że finansujący rezygnuje z dokonywania odpisów amortyzacyjnych) (art. 23f ust. 1 updof i art. 17f ust. 1 updop).

Oczywiście warunki te muszą zostać spełnione łącznie. Nie jest też konieczne odwoływanie się do po-jęcia normatywnego okresu amortyzacji (pojęcie to jest używane na potrzeby leasingu operacyjnego). Wy-starczy, że umowa zostanie zawarta na dowolnie długi (bądź krótki) okres, byle był on wyraźnie oznaczony. Cechą charakterystyczną umowy leasingu finansowego jest przekazanie korzystającemu uprawnienia do dokonywania odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu leasingu (i oczywiście zaliczania ich do kosztów podatkowych). W leasingu operacyjnym odpisów amortyzacyjnych dokonuje leasingodawca (finansujący).

PRZYKŁADSpółka GAWLEAS zawarła jako finansujący umowę leasingu samochodu osobowego na okres trzech lat. Wartość początkowa samochodu wynosiła 150 000 zł, a umowa zawierała postanowienie, w myśl którego odpisów amortyzacyjnych od samochodu ma dokonywać korzystający. Jednocześnie łączna suma części odsetkowych oraz kapitałowej rat leasingowych w okresie trwania umowy wynosi 170 000 zł netto. Ponieważ umowa ta spełnia wszystkie ustawowe wymagania, stanowi podatkową umowę leasingu finansowego.

3.1. Raty leasingowe

W przypadku leasingu finansowego kwestia składników raty leasingowej nie wygląda już tak prosto jak w leasingu operacyjnym – rata leasingowa składa się bowiem z dwóch odrębnych i odmiennie podatkowo traktowanych elementów, tj.:

SAMOCHÓD W FIRMIE


części kapitałowej – czyli tej części opłaty, która stanowi spłatę wartości początkowej przedmiotu lea-singu, w naszym przypadku samochodu. Część ta nie stanowi przychodów finansującego ani, odpo-wiednio, kosztów uzyskania przychodów korzystającego. Część kapitałową leasingobiorca zalicza w koszty tylko poprzez odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowej samochodu;

części odsetkowej – która jest przychodem finansującego oraz, odpowiednio, kosztem podatkowym korzystającego.

Ustawodawca nie ingeruje w sposób ustalenia proporcji między ww. częściami raty leasingowej. Ogra-nicza się jedynie do stwierdzenia, że gdy wysokość kwoty spłaty wartości środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych (czyli kwota części kapitałowej) przypadająca na poszczególne opłaty nie jest określona w umowie leasingu, ustala się ją proporcjonalnie do okresu trwania tej umowy (art. 17f ust. 2 updop, art. 23f ust. 2 updof). Istnieje więc duża dowolność w kształtowaniu wielkości poszczegól-nych części składowych, co ma przełożenie na wielkość płaconego podatku.

3.2. Amortyzacja u korzystającego

Odpisów amortyzacyjnych korzystający powinien dokonywać od wartości początkowej samochodu ustalonej przez finansującego, a wyznaczonej sumą opłat leasingowych stanowiących spłatę określonej w umowie wartości przedmiotu leasingu.

Amortyzacji leasingowanego samochodu (w ramach leasingu finansowego) korzystający dokonuje na takich samych zasadach jak w przypadku amortyzacji samochodu stanowiącego jego własność. A zatem w przypadku amortyzacji samochodu osobowego korzystający nie będzie mógł zaliczyć do kosztów od-pisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższa-jącej równowartość 20 000 euro, przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez NBP z dnia przekazania samochodu do używania (art. 23 ust. 1 pkt 4 updof, art. 16 ust. 1 pkt 4 updop).

3.3. Wydatki eksploatacyjne

Wydatki związane z eksploatacją samochodu użytkowanego w ramach leasingu finansowego, tj. wy-datki na:

paliwo, myjnie, przeglądy okresowe i badania diagnostyczne, bieżące naprawy i regulacje, zakup części zamiennych

– korzystający może w całości zaliczyć w koszty uzyskania przychodu. Dotyczy to zarówno samochodu ciężarowego, jak i osobowego. W przypadku tego ostatniego korzystający nie jest ograniczony limitem na wydatki w ramach tzw. kilometrówki.

3.4. Ubezpieczenie leasingowe samochodu

Wydatki ponoszone przez korzystającego na ubezpieczenie samochodu użytkowanego w ramach lea-singu finansowego mogą zostać wliczone w koszty:

w przypadku samochodu ciężarowego – w całości, w przypadku samochodu osobowego – gdy chodzi o ubezpieczenie AC, jedynie w granicach limitu, tj.

do wysokości nieprzekraczającej ich części ustalonej w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowar-tość 20 000 euro w wartości samochodu przyjętej do celów ubezpieczenia.

3.5. Naprawy powypadkowe

Analogicznie jak w przypadku leasingu operacyjnego wydatki na naprawę samochodu uszkodzo-nego w wyniku wypadku korzystający może zaliczyć w koszty tylko wtedy, gdy samochód był objęty

SAMOCHÓD W FIRMIE

87WWW.INFOR.PL

ubezpieczeniem dobrowolnym AC. Ewentualne odszkodowanie wypłacone przez zakład ubezpieczeń będzie przychodem z działalności u korzystającego lub finansującego, w zależności od tego, kto ubez-pieczył samochód i był uprawniony do otrzymania odszkodowania.

3.6. Wykup przez korzystającego

W tym przypadku sprawa ceny wykupu jest znacznie prostsza niż przy leasingu operacyjnym. Po za-kończeniu umowy leasingu finansowego sprzedaż przedmiotu leasingu na rzecz korzystającego może zostać dokonana po każdej cenie, nawet za symboliczną złotówkę.

Nabycie własności pojazdu nie spowoduje konieczności zaprzestania jego amortyzacji dokony-wanej dotychczas przez korzystającego w ramach leasingu finansowego. Natomiast wydatek po-niesiony przez korzystającego na zakup samochodu po zakończeniu leasingu powiększy wartość początkową amortyzowanego przez niego pojazdu i dalszych odpisów amortyzacyjnych będzie mógł dokonywać od zwiększonej wartości pojazdu, według dotychczasowej metody amortyzacyj-nej. Odnosi się to zarówno do przypadku, w którym cena wykupu pojazdu po leasingu jest niższa niż 3500 zł, jak i do sytuacji wykupu samochodu całkowicie już przez korzystającego zamortyzo-wanego.

3.7. Sprzedaż przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy przez finansującego na rzecz osoby trzeciej

Podobnie jak w przypadku leasingu operacyjnego cena sprzedaży przez finansującego przedmiotu leasingu osobie trzeciej po zakończeniu umowy powinna być ustalona na warunkach rynkowych. Jedno-cześnie kosztem podatkowym tej sprzedaży będą wydatki poniesione przez finansującego na nabycie lub wytworzenie przedmiotu leasingu w takiej części, w jakiej korzystający nie spłacił jego wartości po-czątkowej w ustalonych opłatach, oraz kwota wypłacona korzystającemu. W przeciwieństwie do leasingu operacyjnego kwota ta stanowi koszt uzyskania przychodów u finansującego bez ograniczeń (art. 17h updop, art. 23h updof).

PRZYKŁADSpółka GAWLEAS sprzedała samochód osobowy będący przedmiotem umowy leasingu finansowego na rzecz osoby trzeciej po cenie rynkowej wynoszącej 80 000 zł. Jednocześnie korzystający otrzymał jako „zadośćuczynienie” za rezygnację z zakupu kwotę 15 000 zł. Suma części kapitałowej raty leasin-gowej zapłaconej przez korzystającego w okresie trwania umowy wynosiła 95 000 zł (była to jednocze-śnie wartość początkowa pojazdu). Rozliczenie podatkowe związane z tą sprzedażą przedstawia się następująco:

1) przychód: 80 000 zł;

2) koszty podatkowe: kwota wypłacona korzystającemu: 15 000 zł, wydatki na nabycie samochodu pomniejszone o spłatę części kapitałowej samochodu: 95 000 zł – – 95 000 zł = 0 zł;

3) dochód: 80 000 zł – 15 000 zł = 65 000 zł.

3.8. Oddanie przedmiotu leasingu do dalszego używania korzystającemu

W sytuacji gdy po upływie podstawowego okresu umowy leasingu finansujący oddaje korzystającemu do dalszego używania środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne będące przedmiotem umowy, przychodem finansującego i odpowiednio kosztem podatkowym korzystającego są opłaty ustalone przez strony. Jest tak także wtedy, gdy opłaty te odbiegają znacznie od wartości rynkowej (art. 17g ust. 2 updop, art. 23g ust. 2 updof).

SAMOCHÓD W FIRMIE


4. Leasing finansowy samochodu – brak obowiązku dokonywania korekty kosztów

Kwestia konieczności korygowania kosztów w przypadku amortyzacji leasingowanych środków trwałych, w tym samochodów, budziła wątpliwości podatników od początku obowiązywania przepi-sów o korekcie kosztów, czyli od 1 stycznia 2013 r. Z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na inter-pelację poselską nr 14770 wynikało jednoznacznie, że nieuregulowanie w odpowiednim terminie, tj. wynikającym z przepisów o korekcie kosztów zawartych w updof i updop, spłaty wartości początko-wej środka trwałego powinno skutkować wyłączeniem z kosztów odpowiedniej części odpisów amor-tyzacyjnych. Przyjęcie takiego sposobu korekty nakładałoby na podatnika obowiązek dokonywania skomplikowanych rozliczeń. Na szczęście dla podatników Ministerstwo Finansów w piśmie Zastępcy Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych z 20 maja 2013 r. (sygn. DD6/033/93/MNX/13/RD--47905/13), opublikowanym w „Biuletynie Skarbowym” nr 3/2013, zmieniło to niekorzystne dla podat-ników stanowisko. W piśmie tym czytamy:

MF W ocenie Ministerstwa Finansów prawidłowe jest stanowisko (...), mówiące że sukcesywnie zaliczając wydatki do kosztów w przypadku kosztów pośrednich, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne, nie powinno się dokonywać proporcjonalnego pomniejszenia kosztów. Jeże-

li do dnia upływu terminów, o których mowa w art. 15b ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. 30 dni od terminu płatności i 90 dni od dnia zaliczenia wydatku do kosztów, zaliczo-na do kosztów część zobowiązania znajduje pokrycie w płatnościach, to nie powinno mieć miejsca zmniejszenie kosztów.

Potwierdzają to również organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych. Przykła-dowo w interpretacji indywidualnej z 30 września 2013 r. (sygn. IBP-BI/2/423-1241/13/AP) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził wprost, że:

MF Jak już wykazano powyżej, cytowane przepisy będą miały również zastosowanie w przedstawio-nym zdarzeniu przyszłym, w którym mamy do czynienia ze składnikami majątku trwałego używa-nymi na podstawie umów leasingu finansowego. Wnioskodawca jest zatem zobowiązany do za-

stosowania regulacji wynikającej z art. 15b ust. 1–5 w zw. z art. 15b ust. 6 ustawy o CIT, z tym jednak zastrzeżeniem, że pod względem terminów płatności każda rata leasingowa powinna być ustalana i rozli-czana odrębnie. Przy czym terminy płatności poszczególnych rat powinny być liczone od ostatniego dnia okresu, którego dotyczy rata.

W sytuacji gdy termin płatności poszczególnej raty leasingowej wynosić będzie poniżej 60 dni, zastosowanie będzie miał art. 15b ust. 1 ustawy o CIT. Natomiast w sytuacji gdy termin płatności po-szczególnej raty leasingowej będzie dłuższy niż 60 dni, zastosowanie będzie miał art. 15b ust. 2 usta-wy o CIT.

Jeżeli zatem Wnioskodawca zaliczy do kosztów uzyskania przychodów kwotę odpisu amortyza-cyjnego dokonywanego od leasingowanych składników majątku (zgodnie z art. 16a ust. 2 ustawy o CIT) oraz jednocześnie kwota ta nie znajdzie pokrycia w płatnościach dokonanych przez Wnios-kodawcę na rzecz kontrahenta (należy uwzględnić wszystkie płatności dotyczące danej umowy lea-singowej) i Wnioskodawca nie ureguluje tej kwoty w terminach odpowiednio 30 dni od daty upływu terminu płatności lub 90 dni od daty zaliczenia tej kwoty do kosztów uzyskania przychodów, Wnios-kodawca obowiązany będzie do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę tego odpisu amortyzacyjnego.

89WWW.INFOR.PL

Rozdział V. ZAKUP PALIWA

SKUTKI W VATW przypadku zakupu paliwa do firmowego samochodu obowiązuje zasada, że odliczamy VAT na ta-

kich samych zasadach, jak odliczylibyśmy VAT od nabycia samochodu. Dlatego gdy: od zakupu samochodu odliczymy 100% – również od zakupu paliwa możemy odliczyć 100% VAT, od zakupu samochodu odliczymy 50% – również od zakupu paliwa możemy odliczyć 50% VAT.

Oceniając to prawo, bierzemy pod uwagę przepisy obowiązujące od 1 kwietnia br., a nie przepisy, na podstawie których odliczaliśmy VAT przed 1 kwietnia br. od nabycia samochodu.

Z art. 12 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r. wynika, że w przypadku dwóch grup pojazdów samochodowych do końca czerwca 2015 r. nie stosuje się obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego w przypadku nabywania paliw (w tym oleju napędowego oraz gazu) wykorzystywanych do ich napędu. W konsekwencji w okresie od 1 kwietnia 2014 r. do 30 czerwca 2015 r. pojazdy samochodowe nieuprawniające do pełnych odliczeń dzielić się będą na:

pojazdy samochodowe uprawniające do odliczania 50% podatku naliczonego z tytułu nabywania pali-wa oraz

pojazdy samochodowe nieuprawniające do odliczania podatku naliczonego. Do żadnej z tych grup nie będą należeć pojazdy samochodowe, które na podstawie przepisów obo-

wiązujących od 1 kwietnia 2014 r. należą do pojazdów wykorzystywanych przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej (art. 12 ust. 2 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.; zob. również punkt Po-jazdy samochodowe wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika). W przypadku tych pojazdów odliczymy pełny VAT od zakupu paliwa, i to od 1 kwietnia 2014 r.

Odliczanie podatku naliczonego przy nabywaniu paliwa w okresie od 1 kwietnia 2014 r. do 30 czerwca 2015 r.

Pojazdy samochodowe uprawniające do odliczania 50%

podatku naliczonego z tytułu nabywania paliwa

Pojazdy samochodowe nieuprawniające do odliczania podatku naliczonego z tytułu

nabywania paliwa

Pojazdy samochodowe uprawniające do odliczania 100%

podatku naliczonego z tytułu nabywania paliwa

Pojazdy inne niż samochody osobo-we o dopuszczalnej masie całkowi-tej nieprzekraczającej 3,5 tony, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wy-nosi: a) 1 – jeżeli dopuszczalna ładow-

ność jest równa lub większa niż 425 kg

b) 2 – jeżeli dopuszczalna ładow-ność jest równa lub większa niż 493 kg

c) 3 lub więcej – jeżeli dopuszczal-na ładowność jest równa lub większa niż 500 kg

– niewykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatni-ka

1) samochody osobowe,2) inne niż samochody osobowe

pojazdy samochodowe o do-puszczalnej masie całkowitej nie-przekraczającej 3,5 tony, w któ-rych liczba miejsc (siedzeń) łącz-nie z miejscem dla kierowcy wynosi: a) 1 – jeżeli dopuszczalna ładow-

ność jest mniejsza niż 425 kg b) 2 – jeżeli dopuszczalna ładow-

ność jest mniejsza niż 493 kgc) 3 lub więcej – jeżeli dopusz-

czalna ładowność jest mniej-sza niż 500 kg

– niewykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatni-ka

1) pojazdy, których nie możemy zali-czyć do pojazdów samochodo-wych

2) pojazdy samochodowe w rozu-mieniu przepisów o ruchu drogo-wym o dopuszczalnej masie cał-kowitej przekraczającej 3,5 tony

3) pojazdy samochodowe w rozu-mieniu przepisów o ruchu drogo-wym o dopuszczalnej masie cał-kowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, jeśli:– będą wykorzystywane wyłącz-

nie do działalności gospodar-czej podatnika

– konstrukcyjnie przeznaczone będą do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą (autobusy)

SAMOCHÓD W FIRMIE


PRZYKŁADPodatnik kupił w kwietniu 2014 r. samochód osobowy, który nie będzie wykorzystywany wyłącznie do działalności. W przypadku tego podatnika:1) kwotę podatku naliczonego stanowić będzie tylko 50% kwot podatku z faktur dokumentujących zakupy

związane z samochodem (np. zakupy eksploatacyjne czy zakupy części zamiennych) inne niż zakupy paliwa (z wyjątkiem zakupu towarów montowanych w pojazdach samochodowych i związanych z nimi usług montażu, naprawy i konserwacji, jeżeli przeznaczenie tych towarów wskazuje obiektywnie na możliwość ich wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika),

2) do końca czerwca 2015 r. nie będzie mógł odliczać podatku naliczonego z faktur dokumentujących zakupy paliwa do nabytego samochodu (ze względu na art. 12 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.),

3) od 1 lipca 2015 r. kwotę podatku naliczonego przy nabywaniu paliwa stanowić będzie 50% kwot podatku z faktur dokumentujących zakupy paliwa.

1. Zakupy paliwa na kartę paliwowąFirma, która dysponuje kartą paliwową, może nabywać bezgotówkowo paliwo (a także inne określone

umową towary i usługi) na stacjach benzynowych biorących udział w obsłudze tej karty. Jeżeli emitentem karty paliwowej jest np. leasingodawca, czyli podmiot inny niż koncern paliwowy, na którego stacjach ben-zynowych kupiono paliwo, wówczas rozliczenie całej transakcji przebiega według następującego schematu:

najpierw koncern paliwowy wystawia fakturę za dostawę paliwa na emitenta karty (leasingodawcę), następnie emitent karty (leasingodawca) wystawia fakturę za dostawę paliwa na faktycznego nabywcę,

który dokonał zakupu na wyznaczonych stacjach benzynowych.

Schemat rozliczeń VAT od zakupu paliwa na kartę paliwową

W opisanej sytuacji wydawać by się mogło, że odliczanie VAT następuje na ogólnych zasadach, tj. bez wyłączenia prawa do tego odliczenia. Ale można się spotkać z innym poglądem na ten temat. NSA w wyroku z 14 sierpnia 2012 r. (sygn. akt I FSK 1177/11) uznał, że wystawca karty paliwowej nie dokonuje w takim przypadku dostawy paliwa na rzecz faktycznego nabywcy. Transakcja między wystawcą karty paliwowej a nabywcą towarów sprowadza się do świadczenia usługi finansowej polegającej na udzieleniu kredytu kupieckiego na zakup paliwa. Sąd, powołując się na treść wyroku ETS z 6 lutego 2003 r. w spra-wie C-185/01, uznał, że wystawca karty nie jest w tym przypadku ani nabywcą, ani sprzedawcą paliwa. Wobec tego faktura wystawiona przez ten podmiot, pośredniczący między koncernem paliwowym a fak-tycznym nabywcą paliwa, nie stwierdza dostawy towarów. Skoro faktura stwierdza czynność, która nie miała miejsca, wobec tego w ogóle nie daje ona prawa do odliczenia VAT, który z niej wynika.

Organy podatkowe po tym wyroku nie zajmują jednolitego stanowiska. Większość z nich uznaje, że podmioty, które wystawiły karty paliwowe, mają prawo do odliczania VAT z faktur wystawionych przez stacje paliw. Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej

Właściciel karty paliwowej

Stacja paliw

Firmadokonująca zakupów

z użyciem karty

3. Refaktury za paliwo

1. Nab

ycie

paliwa

2. Faktura za paliwo

SAMOCHÓD W FIRMIE

91WWW.INFOR.PL

z 10 kwietnia 2013 r. (sygn. IPTPP2/443-42/13-4/IR). Ze stanu faktycznego przedstawionego w zapytaniu wynikało, że spółka wydała karty paliwowe swoim kontrahentom, którzy za ich pomocą nabywali paliwo na stacji paliw. Następnie stacja paliw wystawiła fakturę za kupione paliwo na spółkę, która odliczyła z niej VAT na zasadach ogólnych. Następnie spółka refakturowała zakup paliwa na leasingobiorcę.

Organ podatkowy, odpowiadając na pytanie właściciela karty paliwowej, uznał, że ma prawo do odli-czania VAT z faktury za paliwo, które następnie jest przedmiotem odsprzedaży.

MF Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na faktu-rach wystawionych przez Koncern dokumentujących nabycie towarów i usług (w tym paliw), które następnie są przedmiotem odsprzedaży, bowiem Zainteresowany jest podatnikiem podat-

ku od towarów i usług, a towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych tym podatkiem. Prawo to przysługuje pod warunkiem niezaistnienia prze-słanek wynikających z art. 88 ustawy.

Prawo do odliczenia przysługuje również faktycznemu nabywcy paliwa (patrz: pisma Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 28 października 2013 r., sygn. IBPP2/443-692/13/AMP).

Natomiast w piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 15 marca 2013 r. (sygn. ILPP5/443-60/12--4/PG) czytamy:

MF Tym samym, z uwagi na treść art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ustawy, Zainteresowanemu nie przysługu-je prawo do odliczenia podatku naliczonego z wystawionych na niego faktur dokumentujących zakup paliwa zużywanego przez najemców, ponieważ nie dokumentują one rzeczywistych czyn-

ności dokonanych na jego rzecz.Reasumując, Wnioskodawcy nie przysługuje/nie będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku

VAT od zakupionego paliwa do napędu ww. samochodów osobowych będących przedmiotem leasingu operacyjnego, nawet w sytuacji, gdy w zawartych umowach podnajmu umieszczony zostanie zapis, iż koszt paliwa używanego do napędu przedmiotowych samochodów wliczony zostanie w cenę świadczo-nych usług podnajmu.

2. Zakupy paliwa na kartę paliwową wystawioną przez zagraniczną firmę

W przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towa-rów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach (art. 7 ust. 8 ustawy o VAT). Są to tzw. dostawy łańcuchowe. Przyjmuje się najczęściej, że do dostaw łańcuchowych dochodzi również w przypadku dostaw paliwa, które są opłacane przez podatników tankujących to paliwo za pomocą kart paliwowych wydanych przez innych podatników, tj.:

podatnik prowadzący stację paliw dokonuje dostawy paliwa dla podatnika, który wydał kartę paliwową, oraz podatnik, który wydał kartę paliwową, dokonuje dostawy paliwa dla podatnika, który zatankował paliwo.

Przyjęcie stanowiska, że dochodzi do dwóch dostaw, oznacza, że w sytuacji gdy wystawcą karty pali-wowej jest firma mająca siedzibę za granicą, polscy podatnicy muszą ustalić, gdzie trzeba je opodatkować i kto ma to zrobić. Dostawy te podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce, gdyż miejsce tych dostaw znajduje się na terytorium Polski, na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT. W konsekwencji polski nabywca jest obowiązany – w ramach tzw. dostaw towarów, dla których podatnikiem jest nabywca – rozliczać VAT z tytułu dokonywanych zakupów paliwa (art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT). Polska firma jako nabywca pali-wa musi rozliczyć podatek należny.

Trzeba przy tym zauważyć, że podatek należny z tytułu dostaw towarów, dla których podatnikiem jest nabywca, składa się na kwotę podatku naliczonego, która podlega odliczeniu na zasadach ogólnych (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT).

Można się także spotkać ze stanowiskiem, że w przypadku zakupów paliwa, które są opłacane przez podatników tankujących paliwo za pomocą kart paliwowych wydanych przez innych podatników, nie dochodzi do dostaw łańcuchowych (piszemy o tym w pkt 1). Występuje tylko jedna dostawa paliwa

SAMOCHÓD W FIRMIE


dokonana między podatnikiem prowadzącym stację paliw a podatnikiem tankującym paliwo (dostawa, za którą płaci inny podmiot, tj. podatnik, który wydał kartę paliwową). Co istotne, za takim stanowiskiem opo-wiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 6 lutego 2003 r. w sprawie C-185/01. Sprawa dotyczyła firmy leasingowej, która oferowała swoim klientom możliwość przystąpienia do umowy, na mocy której mogli oni nabywać paliwo w określonych stacjach benzynowych w imieniu i na koszt firmy leasingowej, wykorzystując specjalne karty paliwowe. W omawianym wyroku Trybunał uznał, że w takich przypadkach dochodzi do dostaw towarów między firmami paliwowymi a leasingobiorcami.

Przyjęcie takiego stanowiska oznaczałoby, że w przedstawionej sytuacji nie ma obowiązku naliczania podatku należnego z tytułu zakupów paliwa od podatników prowadzących na terenie Polski stacje paliw (a więc od podatników posiadających siedzibę działalności gospodarczej na terenie Polski), a nie od podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działal-ności gospodarczej na terytorium kraju.

Co ciekawe, takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidual-nej z 4 sierpnia 2011 r. (sygn. IBPP3/443-529/11/PH), powołując się na wskazany powyżej wyrok Trybuna-łu Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W interpretacji tej czytamy, że:

MF (...) dostawcą paliwa są podmioty prowadzące stacje paliw, na których Wnioskodawca tankuje paliwo. Dostawcą paliwa w przedstawionym stanie faktycznym nie jest kontrahent z Danii, nie-posiadający na terytorium Polski siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności, nieposia-

dający również własnych stacji paliw, na rzecz którego Wnioskodawca świadczy usługi ciągnikami samo-chodowymi.

W konsekwencji organ podatkowy uznał za nieprawidłowe stanowisko podatnika wnioskującego o wy-danie interpretacji, że dokonywane przez tego podatnika zakupy paliwa opłacane kartami paliwowymi stanowią dostawy towarów, dla których podatnikiem jest nabywca.

Mimo to przyjęcie stanowiska, że w przedstawionej sytuacji podatnicy nie mają obowiązku nalicza-nia podatku należnego z tytułu zakupów paliwa, jest obarczone dość dużym ryzykiem. Jak już zostało wspomniane w pkt 1, nie ma jednolitego stanowiska. Ewentualną decyzję o takim postępowaniu powinno poprzedzić uzyskanie od Ministra Finansów interpretacji indywidualnej potwierdzającej prawidłowość takiego sposobu postępowania, względnie wydanie przez Ministra Finansów odpowiedniej interpretacji ogólnej.

3. Zakup paliwa tankowanego do samochodu za granicą

Jak już zostało powiedziane, w określonych przepisami sytuacjach podatnicy mogą być obowiązani do rozliczania VAT z tytułu nabywania towarów i usług. Obowiązek ten wystąpić może m.in. w przypadku na-bywania od podatników zagranicznych (podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski) podlegających opodat-kowaniu VAT w Polsce towarów i usług (art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o VAT). Podatnicy nie są obowiązani do rozliczania VAT z tytułu nabywania towarów i usług w ramach dostaw towarów i świadczenia usług, które nie podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce.

Zatem dostawy towarów oraz świadczenie usług podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce, jeżeli w Pol-sce znajduje się ich miejsce świadczenia. Z przepisów tych wynika, że miejscem dostawy towarów nie-wysyłanych ani nietransportowanych jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy (art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT). W konsekwencji miejsce świadczenia dostaw paliwa tankowanego za granicą znajduje się poza terytorium Polski. Zatem dostawy takiego paliwa nie podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce. Potwierdzają to organy podatkowe. W piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 29 kwietnia 2008 r. (sygn. IBPP2/443-69/08/UH/KAN-1022/01/08/KAN-3891/04/08) czytamy:

MF W świetle ww. przepisów oraz z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż miejscem dosta-wy paliwa do samochodów przewoźników i jednocześnie miejscem jego opodatkowania są te-rytoria państw, na terenie których nastąpiło nabycie paliwa. W przedmiotowej sytuacji mamy

SAMOCHÓD W FIRMIE

93WWW.INFOR.PL

bowiem do czynienia z przypadkiem, o którym mowa w art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy. Zakupione paliwo nie jest wysyłane ani transportowane do nabywcy.

Oznacza to, że polski podatnik nie rozlicza w VAT zakupu paliwa, które jest tankowane do samochodu.

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCHRozliczenie wydatków ponoszonych przez podatników na zakup paliwa do samochodów wykorzysty-

wanych w prowadzonej przez nich działalności gospodarczej jest uzależnione od tego, czy samochód stanowi środek trwały, czy nie.

1. Zakup paliwa do samochodów będących środkami trwałymi w firmie

W przypadku zakupu paliwa do samochodu będącego środkiem trwałym w firmie przepisy updof i updop nie wprowadzają żadnego ograniczenia w zakresie zaliczania ich do kosztów uzyskania przy-chodów. Bez znaczenia w tym wypadku pozostaje, czy jest to samochód osobowy czy ciężarowy. Aby uniknąć zakwestionowania wydatku na paliwo jako kosztu przez organy podatkowe, na fakturze powi-nien się znaleźć numer rejestracyjny samochodu firmowego, do którego nabywane jest paliwo.

W praktyce może się zdarzyć, że firmowy samochód jest udostępniany pracownikom np. na czas wakacji. W takim przypadku wydatki poniesione na paliwo do samochodu nie mogą być dla pracodawcy kosztem uzyskania przychodów, nawet jeżeli pracownik zapłacił za to paliwo firmową kartą. Nie można mówić o żadnym związku tego wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

2. Zakup paliwa do samochodów niebędących środkami trwałymi w firmie

Gdy podatnik używa w działalności samochodu osobowego niebędącego jego środkiem trwałym, ale stanowiącego własność tego podatnika, wydatki, jakie ponosi na paliwo, są rozliczane w ramach limitu kilo-metrówki. Również w takim przypadku podatnik powinien dokumentować wydatki na paliwo nabywane do prywatnego samochodu fakturami zawierającymi numer rejestracyjny pojazdu. Szczegółowo na ten temat pisaliśmy w rozdziale III. Używanie samochodu w firmie – skutki w podatkach dochodowych, str. 52.

Może się również zdarzyć, że podatnik ponosi wydatki na zakup paliwa do samochodów stanowiących własność osoby trzeciej, np. agent ubezpieczeniowy korzysta z samochodu osobowego stanowiącego włas-ność firmy ubezpieczeniowej i ponosi wydatki na zakup paliwa do tego samochodu. W takim przypadku, aby móc zaliczać do kosztów wydatek ponoszony na ten cel, jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Zgodnie bowiem z art. 23 ust. 1 pkt 46 updof nie uważa się za koszty uzyskania przy-chodów poniesionych wydatków zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów z tytułu używania niewpro-wadzonego do ewidencji środków trwałych samochodu osobowego, w tym także stanowiącego własność osoby prowadzącej działalność gospodarczą, dla potrzeb działalności gospodarczej podatnika – w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra. W celu ustalenia faktycznego przebiegu samochodu podatnik jest obowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Jeżeli podatnik nie będzie prowadził tej ewidencji, traci prawo do zaliczania wydatków ponoszonych na paliwo do kosztów. Stanowisko to potwierdzają również organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej z 4 grudnia 2012 r. (sygn. IPPB2/415-919/12-2/JG) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził:

MF Wnioskodawca będzie bezpłatnie użytkował samochód Spółki, ale wszelkie koszty związane z eksploatacją samochodu, a w szczególności koszty paliwa, części i akcesoria samochodowe będą pokrywane przez Wnioskodawcę. Wnioskodawca jako osoba fizyczna prowadząca działal-

ność gospodarczą zobowiąże się, że będzie wykorzystywała samochód tylko i wyłącznie do realizacji zadań wynikających z umowy.

SAMOCHÓD W FIRMIE


Mając na względzie powyższe przepisy, stwierdzić należy, iż wskazane we wniosku koszty eksploato-wania samochodu (w szczególności paliwa, części i akcesoriów samochodowych) będą stanowić koszty uzyskania przychodu w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. W przypadku używania przez podatnika w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej samochodu osobowego, bę-dącego własnością osoby trzeciej, wysokość wydatków możliwych do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu tej działalności ograniczona jest do wysokości wynikającej z prowadzonej dla tego samo-chodu ewidencji przebiegu pojazdu. W przypadku braku tej ewidencji, wydatki poniesione w związku z używaniem ww. samochodu w ogóle nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Jeśli podatnik jest czynnym podatnikiem VAT, któremu przysługuje prawo do odliczenia podatku na-liczonego od wydatków z tytułu używania samochodu osobowego, to wartość tych wydatków ujmuje w ewidencji przebiegu pojazdu w kwocie netto. Problematyczne są w tym przypadku wydatki, od któ-rych zgodnie z przepisami ustawy o VAT nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego albo jest ono ograniczone. Do końca marca br. takimi wydatkami były wydatki na paliwo do samochodów osobowych, od których podatnikom w ogóle nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Od 1 kwietnia br. odliczenie VAT od paliwa jest uzależnione od rodzaju używanego samochodu oraz od sposobu jego wykorzystywania. W przypadku wykorzystywania pojazdów samochodowych, będących pojazdami sa-mochodowymi w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprze-kraczającej 3,5 tony (a więc m.in. samochodów osobowych), zarówno do działalności gospodarczej, jak i na cele prywatne podatnikowi co do zasady przysługuje prawo do odliczenia VAT od paliwa w wysoko-ści 50%. Więcej na ten temat piszemy na str. 89. Wówczas powstaje pytanie, czy wydatki, od których VAT podlega odliczeniu w ograniczonym zakresie, należy ujmować w zestawieniu w kwocie netto czy brutto?

Z art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a) updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a) updop wynika, że VAT zasadniczo nie stanowi kosztu uzyskania przychodów, z wyjątkiem przypadku, gdy jest to podatek naliczony, w tej czę-ści, w której zgodnie z przepisami o VAT podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług (jeżeli naliczony VAT nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej). Obecnie organy podatkowe potwierdzają w wydawanych interpretacjach, że VAT naliczony powinien być rozliczany odrębnie od wartości netto wydatku, wobec czego – nie wchodząc do limitu kilometrówki – może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów w pełnej wysokości. Stanowisko to potwierdza również Krajowa Informacja Podatkowa. W interpretacji indywidualnej Dyrekto-ra Izby Skarbowej w Poznaniu z 7 marca 2011 r. (sygn. ILPB1/415-1414/10-2/AO) czytamy, że:

MF (...) w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów podatku od towarów i usług w związku z zakupem paliwa do samochodu osobowego, który nie został wprowadzony do ewi-dencji środków trwałych, stwierdzić należy, iż w sytuacji gdy podatek naliczony VAT nie podlega

odliczeniu w rozliczeniu VAT, ponieważ podatnikowi takie odliczenie nie przysługuje, i koszty z tytułu uży-wania samochodu, z którymi wiąże się ten VAT, były poniesione w celu uzyskania przychodów, podatek ten może w całości stanowić koszty uzyskania przychodu.

Reasumując, rozliczanie naliczonego podatku VAT, który nie podlega odliczeniu zgodnie z przepisa-mi ustawy o podatku od towarów i usług, nie powinno odbywać się w ramach limitu wynikającego z ewi-dencji przebiegu pojazdu. Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatek ten może w całości stanowić koszty uzyskania przychodu.

Mimo że przywołana interpretacja dotyczy przepisów ustawy o VAT w wersji obowiązującej do 31 mar-ca 2014 r., zachowuje swoją aktualność również po zmianie przepisów w zakresie odliczania VAT od paliwa obowiązujących od 1 kwietnia 2014 r.

3. Zakup paliwa za granicąW praktyce zdarza się, że paliwo do samochodów wykorzystywanych w prowadzonej przez podatnika

działalności (zarówno będących środkami trwałymi, jak i niebędących takimi środkami) jest nabywane poza granicami Polski.

SAMOCHÓD W FIRMIE

95WWW.INFOR.PL

Jeżeli faktury (otrzymane albo bezpośrednio na zagranicznej stacji paliwowej, albo od wystawcy uży-wanej karty paliwowej) zawierają zagraniczny VAT, udokumentowane nimi wydatki na zakupy paliwa mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w kwotach brutto. Przyjmuje się bowiem, że przepi-sy wyłączające możliwość zaliczania podatku od towarów i usług do kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 pkt 46 updop oraz art. 23 ust. 1 pkt 43 updof) nie mają zastosowania do zagranicznych kwot VAT (oraz jego odpowiedników). Co istotne, dotyczy to zarówno:

kwot podatku płaconego w państwach nienależących do Unii Europejskiej (zob. przykładowo interpre-tację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 21 grudnia 2009 r., sygn. ITP--B3/423-564a/09/AM, czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 8 lipca 2010 r., sygn. ILPB3/423-298/10-4/MM), jak i

wbrew powszechnemu niegdyś stanowisku (zob. przykładowo pismo Ministerstwa Finansów z 2 grudnia 2005 r., sygn. PB3-1725/8213-280/WK/05, oraz interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 25 stycznia 2010 r., sygn. IBPBI/2/423-1193/09/SD) – zakupów paliwa dokonywanych w państwach należących do Unii Europejskiej (zob. przykładowo wyrok WSA w Gdańsku z 27 września 2011 r., sygn. akt I SA/Gd 571/11, interpretację indywidualną Dy-rektora Izby Skarbowej w Katowicach z 25 stycznia 2012 r., sygn. IBPBI/2/423-1275/11/AK, czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 7 maja 2012 r., sygn. IPTPB1/415--132/12-2/ASZ).

Zdarza się, że podatnicy dokonujący zakupu paliwa za granicą otrzymują na stacji benzynowej tylko paragon. Wydatki na paliwo udokumentowane paragonami mogą być zaliczone do kosztów. W przypadku podatników prowadzących pkpir nie ma nawet potrzeby wystawiania dowodu wewnętrznego. Wpisu moż-na dokonać na podstawie otrzymanego paragonu, jeżeli jest na nim data i oznaczenie jednostki wydającej paragon. Paragon za paliwo powinien także określać:

ilość paliwa, cenę jednostkową oraz wartość, za jaką dokonano zakupu.

Na odwrocie paragonu podatnik musi uzupełnić jego treść, wpisując swoje nazwisko (nazwę zakładu), adres oraz rodzaj (nazwę) kupionego towaru (§ 14 ust. 5 w zw. z ust. 4 rozporządzenia w sprawie pkpir).

PRZYKŁADPan Kowalski prowadzi działalność gospodarczą w zakresie handlu. Często wyjeżdża za granicę. Kupuje tam paliwo do samochodu firmowego. Na te wydatki otrzymuje paragony. W lutym 2014 r. pan Kowalski kupił paliwo za 30 euro. Zakup został udokumentowany paragonem z 1 lutego 2014 r.Na odwrocie otrzymanego paragonu pan Kowalski podał nazwę i adres prowadzonej firmy oraz opisał, co zostało kupione. Na mocy art. 11 ust. 2 updof poniesione wydatki przeliczył zgodnie z kursem średnim NBP z 31 stycznia 2014 r., tj. z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia wydatku, czyli dnia wystawienia paragonu za paliwo. Średni kurs NBP z 31 stycznia 2014 r. wyniósł przykładowo 4,20 PLN/EUR.

Ewidencja w pkpir za luty 2014 r.

Lp. Data zdarzenia gospodarczego

Nr dowodu księgowego

Opis zdarzenia gospodarczego Pozostałe wydatki Razem wydatki

1 2 3 6 13 14

1. 1.02.2014 20356 Zakup paliwa 126,00 126,00

W przypadku podatników prowadzących księgi rachunkowe podstawą zapisów są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej, zawierające co najmniej:

SAMOCHÓD W FIRMIE


1) określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego;2) określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej; 3) opis operacji oraz jej wartość, jeżeli to możliwe, określoną także w jednostkach naturalnych;4) datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą – także datę sporządzenia

dowodu;5) podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki aktywów;6) stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wska-

zanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja), podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania.

Jak wynika z przedstawionych wyżej warunków – paragon ich nie spełnia i w związku z tym samo-istnie nie może być podstawą dokonania zapisu w księgach. Z rachunkowego punktu widzenia należy tak opisać otrzymany na zagranicznej stacji benzynowej paragon za paliwo, by stworzyć dokument spełniający warunki narzucone przez ustawę o rachunkowości. Opisania można dokonać bezpośred-nio na paragonie lub stworzyć odrębny dowód zastępczy, „podczepiając” do niego paragon. Zgodnie z ustawą o rachunkowości zaliczenie kosztów zakupu paliwa do kosztów prowadzonej działalności firmy może się odbyć nawet bez fizycznego posiadania takiego paragonu, na przykład na podstawie pisemnego oświadczenia pracownika o poniesieniu takiego kosztu, w którym poda on m.in. przyczy-ny braku dokumentu. Łatwo sobie bowiem wyobrazić, że zakup paliwa odbywał się na stacji samoob-sługowej, a dystrybutor miał niedziałający moduł druku pokwitowań.

Artykuł 20 ust. 4 ustawy o rachunkowości wskazuje, że w przypadku uzasadnionego braku możliwo-ści uzyskania zewnętrznych obcych dowodów źródłowych kierownik jednostki może zezwolić na udo-kumentowanie operacji gospodarczej za pomocą księgowych dowodów zastępczych sporządzonych przez osoby dokonujące tych operacji. Nie może to jednak dotyczyć operacji gospodarczych, których przedmiotem są zakupy opodatkowane podatkiem od towarów i usług oraz skup metali nieżelaznych od ludności. Tak więc to kierownik jednostki lub osoba przez niego upoważniona ma pośrednio możliwość podjęcia decyzji o ujęciu takich kosztów w księgach rachunkowych.

Choć nie jest to wprost wymagane, jednak z oczywistych względów należy zadbać o to, by osoba odpowiedzialna za sprawdzanie i kwalifikowanie dowodów do ujęcia w księgach rachunkowych nie miała wątpliwości, że dowód jest rzetelny i wiarygodny. Ustawa o rachunkowości nakłada obowiązek sprawdzania wszelkich dowodów dokumentujących operacje gospodarcze pod względem formal-norachunkowym oraz merytorycznym. W przypadku paragonu za zakup paliwa, na którym nie ma danych nabywcy ani oznaczenia samochodu, chodzi głównie o to, by dowód źródłowy (paragon) wydany przez zagraniczną stację benzynową nie budził żadnych wątpliwości, m.in. takich, że osoba przedstawiająca paragon jako rozliczenie zakupu benzyny rzeczywiście dokonała takiej operacji. Z uwagi na to, że różnego rodzaju paragony (bilety, kwity) można po prostu znaleźć na ulicy, firma we własnym interesie powinna wymagać, by dokument źródłowy był wiarygodny.

Dla uwiarygodnienia zaistnienia operacji wystarczającym dowodem może być dołączenie np. wydruku poświadczającego zapłatę za paliwo kartą płatniczą firmy.

97WWW.INFOR.PL

Rozdział VI. EKSPLOATACJA SAMOCHODU

SKUTKI W VAT

1. Zakupy w krajuOd 1 kwietnia 2014 r. zmieniły się zasady rozliczania VAT od wydatków związanych z eksploatacją sa-

mochodów, takich jak naprawa, serwis. Do 31 marca 2014 r. odliczaliśmy pełny VAT od tych wydatków, nie-zależnie od tego, jakiego samochodu one dotyczyły. Po zmianie wydatki te zostały zaliczone do tej samej kategorii wydatków co paliwo. Oznacza to, że jeżeli według obecnie obowiązujących przepisów od nabycia samochodu przysługuje nam pełne odliczenie (samochód wykorzystywany wyłącznie do działalności), to również od tych wydatków odliczymy pełny VAT. Jeśli natomiast samochód nie jest wykorzystywany wyłącz-nie do działalności, odliczymy 50%. Artykuł 86a ust. 2 ustawy o VAT już wprost wymienia, jakie są to wydatki:

dotyczące usług naprawy lub konserwacji pojazdów, które nie uprawniają do pełnego odliczenia VAT, oraz

dotyczące innych towarów i usług, związanych z eksploatacją lub używaniem pojazdów, które nie uprawniają do pełnego odliczenia VAT.Jak z tego wynika, ograniczenia odnoszą się nie tylko do wydatków na zakup usługi naprawy lub

konserwacji. Ustawodawca stanowi, że będą to również inne towary i usługi związane z eksploatacją lub używaniem pojazdów, ale ich nie wymienia. Do tych wydatków należy zaliczyć m.in.:

zakupy części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych, opłaty za przejazdy autostradami, usługi parkingowe.

NSA w wyroku z 7 czerwca 2013 r. (sygn. akt II FSK 1945/11), orzekając w sprawie dotyczącej okre-ślenia, jakie wydatki są ograniczane kilometrówką, a więc są wydatkami związanymi z używaniem samo-chodu, uznał, że do wydatków związanych z używaniem samochodu należy zaliczyć wszelkie wydatki nie-zbędne do wykorzystania tego samochodu dla potrzeb podatnika – podmiotu gospodarczego, takie jak: zakup paliwa, ogumienia i innych materiałów eksploatacyjnych, ubezpieczenia OC i AC, koszty drobnych napraw i części zamiennych, przeglądów technicznych, opłat parkingowych oraz przejazdów autostradą, pod warunkiem ich zgodnego z przepisami udokumentowania.

Mimo że VAT i podatek dochodowy to dwa odrębne podatki, ale w taki sam sposób powinny być defi-niowane wydatki związane z eksploatacją i używaniem samochodu dla celów rozliczeń VAT.

1.1. Paragony za przejazd autostradą

Kwotę podatku naliczonego stanowi, co do zasady, suma kwot podatku określonych w otrzymanych przez podatnika fakturach (art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT). Według zmienionej ustawy o VAT za fakturę uznaje się dokument w formie papierowej lub elektronicznej zawierający dane wymagane według usta-wy (art. 2 pkt 31 ustawy). Dlatego za fakturę można uznać również dokument, który zawiera elementy wskazane w § 3 pkt 4 rozporządzenia w sprawie wystawiania faktur, czyli ograniczone w porównaniu z art. 106e ustawy o VAT, wystawiony w formie biletu jednorazowego. Według tych regulacji faktura za przejazd autostradą płatną lub przejazd na odległość nie mniejszą niż 50 km, wystawiana w formie biletu jednorazowego przez podatników uprawnionych do świadczenia usług polegających na przewozie osób: kolejami normalnotorowymi, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu że-glugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami, powinna zawierać:

numer i datę wystawienia, imię i nazwisko lub nazwę podatnika,

SAMOCHÓD W FIRMIE


numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, informacje pozwalające na identyfikację rodzaju usługi, kwotę podatku, kwotę należności ogółem.

Literalne brzmienie tego przepisu może prowadzić do wniosku, że bilety uznawane za faktury mogą wystawiać tylko podatnicy uprawnieni do świadczenia usług polegających na przewozie osób: koleja-mi normalnotorowymi, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami. Przyjęcie tego stanowiska powodowa-łoby, że przepis nie miałby zastosowania do biletów za przejazd autostradą. Należy uznać, że nie taka była intencja ustawodawcy.

Z omawianego dokumentu odliczymy VAT na zasadach ogólnych, tj. w rozliczeniu za okres, kiedy usługę wykonano, czyli kiedy odbył się przejazd. Warunkiem jest otrzymanie dokumentu w tym samym miesiącu. Trzeba pamiętać, że obowiązują tu ograniczenia z art. 86a ustawy, jak przy nabyciu samochodu.

1.2. Paragony za parkingi

Podatnik może odliczyć VAT tylko z faktury otrzymanej od podatnika. Jednak, jak już zostało powie-dziane, fakturą może być w zasadzie każdy dokument, który zawiera dane wymagane dla faktur. Faktury nie muszą zawierać wyrazów „Faktura VAT” ani podobnych.

Fakturą może być nawet paragon, jeśli zawiera numer NIP nabywcy, a kwota należności nie prze-kracza 450 zł albo 100 euro. Wiąże się to z możliwością wystawiania w takich przypadkach tzw. fak-tur uproszczonych, które nie muszą zawierać wielu elementów wymaganych dla zwykłych faktur (§ 5 ust. 4 pkt 6 rozporządzenia o fakturach). Faktury uproszczone muszą jednak zawierać NIP nabywcy, którego wskazywanie na fakturach powinny umożliwiać nowe kasy rejestrujące.

Jeśli natomiast otrzymany dokument, np. wydruk z parkomatu dokumentujący opłatę parkingową, nie posiada nawet minimalnych informacji, jakie powinna zawierać faktura uproszczona, nie może stanowić podstawy do odliczenia VAT. Zatem opłaty za parkowanie pojazdów udokumentowane w inny sposób niż za pomocą dokumentu, który zawiera elementy wymagane dla faktury lub faktury uproszczonej, nie uprawniają do odliczenia VAT.

2. Zakup za granicąFirmy, które wysyłają pracowników za granicę samochodem, otrzymują różne dokumenty potwier-

dzające dokonanie tam wydatków dotyczących np. przejazdów autostradą, usług parkingowych, usług naprawy czy zakupu części do samochodów. Inaczej niż w przypadku zakupów krajowych o sposobie rozliczenia tych zakupów decyduje to, czy stanowią one WNT albo import.

2.1. Zakupy części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych

Zakupy części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych za granicą, wykorzystywanych do użytkowa-nych samochodów, mogą być rozliczane jako:

wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów – w przypadku części zamiennych i materiałów eksploatacyj-nych nabywanych w innych niż Polska państwach członkowskich, albo

import towarów – w przypadku części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych nabywanych poza terytorium Unii Europejskiej

– tylko jeżeli są one przywożone do Polski przed ich zamontowaniem, zainstalowaniem lub w przypadku płynów (np. płynu do spryskiwaczy czy oleju silnikowego) przed wlaniem do odpowiedniego pojemnika w pojeździe.

W przeciwnym razie stają się one z chwilą zamontowania, zainstalowania lub wlania częścią składową pojazdu samochodowego i nie dochodzi do zakończenia ich wysyłki lub transportu na terytorium kraju, a w konsekwencji do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Odpowiednie zastosowanie mają tutaj argumenty przemawiające za nieuznawaniem za wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów paliwa nabyte-go do baku samochodowego.

SAMOCHÓD W FIRMIE

99WWW.INFOR.PL

Stanowisko to – przynajmniej w przypadku zakupów dokonywanych na terytorium innych państw członkowskich – podzielają organy podatkowe, np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpreta-cji indywidualnej z 30 sierpnia 2010 r. (sygn. ITPP2/443-554/10/AF):

MF (...) z treści złożonego wniosku wynika, że prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie usług transportu drogowego. Usługi te świadczone są tylko na terenie krajów Unii Europejskiej, tj. Belgii, Francji, Holandii. Na terenie tych krajów dokonuje Pan bieżących napraw i remontów

samochodów, co potwierdzone jest fakturami wystawionymi przez tamtejsze firmy. Części zamienne były montowane w samochodach poza granicami Polski i po zakupie nie były przywożone do kraju w celu ma-gazynowania (nie przekraczały granicy RP). Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że opisane transakcje nabycia części zamiennych, montowanych w samochodach ciężarowych na terytorium państw członkowskich innych niż Polska, nie są dostawą wraz z montażem i nie stanowią wewnątrzwspólnotowe-go nabycia towarów, gdyż nie następuje przemieszczenie pomiędzy państwami członkowskimi Wspólno-ty, a miejscem dostawy jest terytorium państw, gdzie nastąpiło nabycie.

PRZYKŁADPodczas przejazdu przez terytorium Francji w samochodzie ciężarowym firmy transportowej przepaliła się żarówka. Pracownik firmy kupił (w imieniu tej firmy) we francuskim sklepie dwie żarówki – jedną na wymianę, drugą na zapas. W tej sytuacji w związku z powrotem samochodu do Polski dojdzie do we-wnątrzwspólnotowego nabycia żarówki kupionej na zapas, chyba że przed przyjazdem zostanie zamon-towana w pojeździe w miejsce innej.

Jeśli zakup nie stanowi WNT ani importu, nie rozliczamy go w ogóle w VAT. W przypadku WNT i im-portu towarów podatek należny, który musi rozliczyć nabywca, stanowi jednocześnie podatek naliczony. Jednak odliczymy pełny VAT, gdy samochód jest w pełni wykorzystywany do działalności gospodarczej lub jego masa całkowita przekracza 3,5 tony (art. 86a ustawy).

2.2. Zakupy usług naprawy pojazdów samochodowych

W przypadku nabywania za granicą paliwa, części zamiennych oraz materiałów eksploatacyjnych skutki w VAT najczęściej nie występują. Natomiast w przypadku nabywania za granicą usług naprawy pojazdów samochodowych służących do świadczenia przez polskich podatników usług transportowych najczęściej powstaje obowiązek rozliczenia podatku w ramach importu usług.

Do importu usług nie dochodzi jedynie wówczas, gdy:1) usługa naprawy nie jest nabywana od podatnika (jest to bardzo rzadka sytuacja; podatnikami nie są

wyłącznie podmioty zarejestrowane jako podatnicy VAT);2) usługa naprawy nabywana jest np. przez zagraniczny oddział polskiego podatnika (wówczas miejsce świad-

czenia usługi naprawy znajduje się – na podstawie art. 28b ust. 2 ustawy o VAT – poza terytorium kraju).W pozostałych przypadkach dokonywane za granicą zakupy usług naprawy pojazdów stanowią dla

polskich podatników import usług. Spełnione są bowiem wszystkie warunki wystąpienia importu usług. W szczególności dochodzi do nabycia usług, których miejsce świadczenia – na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT – znajduje się na terytorium Polski oraz które są świadczone przez podatnika niepo-siadającego siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodar-czej na terytorium kraju.

Zakup takich usług, jako import usług, należy opodatkować VAT według stawki podstawowej 23%, tj. stawki obowiązującej w Polsce przy świadczeniu usług naprawy pojazdów, i wykazać w poz. 27 i 28 deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D. W razie naprawiania pojazdów samochodowych w innych państwach członkowskich – dodatkowo transakcje należy wykazać w poz. 29 i 30 tych deklaracji. Rozliczeniu temu nie musi obecnie towarzyszyć wystawienie faktury wewnętrznej.

Podatek należny z tytułu importu takich usług stanowi podatek naliczony podlegający odliczeniu na za-sadach ogólnych (art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o VAT). Tak więc w przypadku naprawy pojazdów wykorzy-stywanych wyłącznie do działalności podlega odliczeniu w całości. Wykazaniu importu usług w poz. 27 i 28 (oraz – w przypadku naprawiania samochodów w innych państwach członkowskich – w poz. 29 i 30) de-klaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D towarzyszy najczęściej wykazanie tych samych kwot w poz. 41 i 42 tych

SAMOCHÓD W FIRMIE


deklaracji. W pozostałych przypadkach, tzn. gdy pojazd nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności i jego masa całkowita nie przekracza 3,5 tony, odliczymy tylko 50% VAT należnego.

PRZYKŁADPojazd polskiej firmy transportowej uległ uszkodzeniu na terytorium Rosji. Był to samochód ciężarowy o masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony (nie obowiązują ograniczenia w odliczeniu VAT). Polska firma zleciła naprawę samochodu w rosyjskim warsztacie. Zakup usługi naprawy samochodu stanowi w tej sy-tuacji dla polskiej firmy import usług, który należy opodatkować stawką 23% i wykazać w poz. 27 i 28 de-klaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D (bez wykazywania w poz. 29 i 30 tych deklaracji); odliczamy pełny VAT w poz. 41 i 42 deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D.

2.3. Opłaty za przejazdy drogami (w tym autostradami) i mostami

Podatnicy często muszą ponosić koszty opłat za przejazdy drogami (w szczególności autostradami) czy mostami. Zakupów takich nie trzeba w Polsce w żaden sposób rozliczać dla celów VAT, w szczegól-ności nie trzeba z tytułu ich dokonywania rozliczać importu usług. Do importu usług dochodzić może wyłącznie w przypadku nabywania usług, których miejsce świadczenia znajduje się na terytorium Polski.

Warunek ten w przypadku nabywania usług przejazdów zagranicznymi drogami (w tym autostradami) oraz mostami nie jest spełniony, gdyż usługi te zaliczają się do usług związanych z nieruchomościa-mi, a więc usług, których miejscem świadczenia jest miejsce położenia nieruchomości (art. 28e ustawy o VAT). W przypadku usług przejazdu drogami i mostami nieruchomością jest grunt (odpowiednio pod drogą oraz mostem), a więc miejsce to – w przypadku przejazdów zagranicznymi drogami i mostami – znajduje się poza terytorium Polski.

Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach, czego przykładem może być interpre-tacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 31 maja 2012 r. (sygn. ITPP2/443-264b/12/AK). Czytamy w niej, że:

MF (...) ustawodawca określając w art. 28e powołanej ustawy, miejsce świadczenia dla usług zwią-zanych z nieruchomościami objął tą regulacją także usługi w zakresie użytkowania i używania nieruchomości, do których należy również zaliczyć przejazdy autostradami i mostami oraz ko-

rzystanie z parkingów. Wobec powyższego – jak słusznie Pani wskazała – przedmiotowe usługi podlega-ją opodatkowaniu w państwach, na terytorium których znajdowały się autostrady, mosty oraz parkingi. W konsekwencji nie jest Pani zobowiązana do rozpoznania importu usług.

Uwaga!Przejazdy drogami (w tym autostradami) i mostami należy zaliczyć do usług związanych z nieruchomościami, a więc usług, których miejscem świadczenia jest miejsce położenia nieruchomości, tj. mostu, drogi.

Dotyczy to również opłat drogowych mających charakter obciążeń publicznoprawnych (np. niemiec-kich opłat drogowych, tzw. maut). W tych przypadkach decydujące znaczenie ma nie miejsce świadcze-nia usług znajdujące się poza terytorium kraju, ale to, że opłaty te nie mają charakteru wynagrodzenia za świadczenie usługi (czy innej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT), lecz stanowią formę ob-ciążenia publicznoprawnego. W związku z ponoszeniem tego typu opłat nie dochodzi do świadczenia usług, w tym do importu usług, czyli świadczenia usług, dla których podatnikiem jest usługobiorca (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 16 sierpnia 2012 r., sygn. ITPP2/443-640/12/AP).

Należy jednak zauważyć, że często zdarza się, iż zagraniczne opłaty za przejazdy drogami (w tym au-tostradami) są opłacane przez zagranicznych pośredników, którzy obciążają firmy transportowe prowizją za swoje usługi. Miejsce świadczenia tych usług znajduje się najczęściej na terytorium kraju na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT. W konsekwencji ich zakupy stanowią dla polskich podatników import usług.

Wyjątek dotyczy sytuacji, gdy usługi pośredników nabywane są przez znajdujące się poza teryto-rium kraju stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej polskiej firmy transportowej (art. 28b ust. 2 ustawy o VAT).

SAMOCHÓD W FIRMIE

101WWW.INFOR.PL

Jak czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 16 sierpnia 2012 r. (sygn. ITPP2/443-640/12/AP):

MF (...) opłata serwisowa, jako stanowiąca wynagrodzenie prowizyjne pobierane przez niemiecką firmę obsługującą elektroniczny system opłat drogowych (świadczącą w tym zakresie usługi) za rozliczanie opłaty drogowej w systemie post-paid, stanowi podstawę do rozliczenia podatku

należnego. Wobec faktu, iż w przedmiotowej sprawie miejscem świadczenia i opodatkowania usługi wy-konywanej przez niemiecką firmę jest Polska, w świetle art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług jest Pan obowiązany do rozpoznania importu usługi.

PRZYKŁADPolska firma dokonuje zapłaty za przejazdy zagranicznymi drogami i mostami za pomocą karty niemieckie-go pośrednika. Od pośrednika otrzymuje faktury, którymi obciąża on polską firmę kosztami opłat oraz swo-ją prowizją. Skutki VAT dla polskiej firmy występują tylko w części dotyczącej prowizji, tj. w części tej firma obowiązana jest rozpoznawać import usług. W części dotyczącej opłat za drogi do importu usług nie docho-dzi, gdyż miejsce świadczenia usług związanych z tymi opłatami znajduje się poza terytorium Polski.

2.4. Zakup usług promowych

Zdarza się, że podatnicy korzystają z przepraw promowych. W związku z tym nabywane mogą być dwa rodzaje usług transportowych:

usługi transportu towarów (w tym usługi transportu pojazdu samochodowego) oraz usługi transportu osób (np. kierowców).

W związku z nabywaniem usług promowych, których przedmiotem są towary, dochodzi przeważnie do importu usług. Miejsce świadczenia takich usług ustala się najczęściej na zasadach ogólnych okre-ślonych przepisami art. 28b ustawy o VAT. W konsekwencji miejsce świadczenia tych usług znajduje się na terytorium kraju i w związku z tym dochodzi do opodatkowanego stawką 23% importu usług transportowych (stawka właściwa w Polsce dla usług transportu towarów).

Wyjątek dotyczy usług promowych towarowych:1) nabywanych przez znajdujące się poza terytorium Polski stałe miejsca prowadzenia działalności go-

spodarczej podatników,2) wykonywanych w całości poza terytorium Unii Europejskiej; miejsce świadczenia takich usług znajduje się

poza terytorium kraju na podstawie szczególnego przepisu zawartego w art. 28f ust. 1a pkt 1 ustawy o VAT.W tych wyjątkowych przypadkach nabywanie usług promowych towarowych nie jest przez polskich

podatników rozliczane jako import usług.Inaczej jest w przypadku nabywania pasażerskich usług promowych. Miejsce świadczenia takich usług

znajduje się – w przypadku promów pływających na trasach zagranicznych – poza terytorium Polski, a w konsekwencji w związku z nabywaniem takich usług nie dochodzi do importu usług.

Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach, np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 31 maja 2012 r. (sygn. ITPP2/443-264b/12/AK), w której czytamy, że:

MF (...) przejazdy promami – wbrew Pani stanowisku – nie są usługami związanymi z nieruchomo-ściami, ale usługami transportu pasażerów, których miejsce świadczenia i opodatkowania w sy-tuacji, gdy przejazd promem odbywa się w całości poza terytorium kraju – zgodnie z art. 28f

ust. 1 ustawy oraz art. 46 Dyrektywy 2006/112/WE Rady – znajduje się poza terytorium kraju. (...) Nie cią-ży zatem na Pani obowiązek rozpoznania z tytułu ich nabycia importu usług, bowiem zarówno ustawo-dawca, jak i normodawca w żaden sposób nie wiąże tego obowiązku z nabywcą usługi – nie występuje w przedmiotowej sprawie import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy.

PRZYKŁADFirma transportowa otrzymała zlecenie przewiezienia towaru na Sycylię. Aby dostać się na Sycylię, firma skorzystała z promu – opłaciła przeprawę samochodu oraz kierowców. W tej sytuacji w części dotyczącej samochodu zakup usługi przeprawy promowej stanowi dla polskiej firmy import usług (miejsce świadcze-

SAMOCHÓD W FIRMIE


nia tych usług znajduje się bowiem na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT na terytorium kraju). Impor-tu usług nie stanowi natomiast zakup usługi przeprawy promowej kierowców (miejsce świadczenia tych usług znajduje się bowiem, na podstawie art. 28f ust. 1 ustawy o VAT, poza terytorium kraju).

2.5. Usługi parkingowe

Pewne wątpliwości pojawiają się w przypadku nabywania za granicą usług parkingowych. Dominuje stanowisko, że usługi takie również należą do usług związanych z nieruchomościami. W konsekwencji zakupy usług parkingowych za granicą nie stanowią importu usług, nie muszą być też w żaden sposób rozliczane w VAT.

Stanowisko takie zajął np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 31 maja 2012 r. (sygn. ITPP2/443-264b/12/AK), w której stwierdził, że:

MF (...) ustawodawca określając w art. 28e powołanej ustawy, miejsce świadczenia dla usług zwią-zanych z nieruchomościami objął tą regulacją także usługi w zakresie użytkowania i używania nieruchomości, do których należy również zaliczyć (...) korzystanie z parkingów.

Wprawdzie sądy kwestionowały takie stanowisko organów podatkowych, ale nie wpłynęło to na jego zmianę. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 23 listopada 2011 r. (sygn. akt III SA/Wa 686/11) czytamy, że usługi udostępniania płyty lotniska na postój statkom powietrznym (będące w istocie usługami parkingu statków powietrznych) nie należą do usług związanych z nieruchomościami. Miejsce ich świadczenia ustala się na zasadach ogólnych.

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCHPodobnie jak w przypadku wydatków ponoszonych przez podatników na zakup paliwa, również w przypad-

ku pozostałych wydatków związanych z eksploatacją samochodów wykorzystywanych w prowadzonej przez nich działalności gospodarczej sposób ich rozliczenia jest uzależniony od tego, czy samochód stanowi środek trwały, czy nie. Do podstawowych wydatków związanych z eksploatacją samochodów należą:

opłaty parkingowe, opłaty za przejazd autostradami, koszty napraw i części zamiennych, koszty przeglądów i usług serwisowych, koszty ubezpieczenia.

1. Wydatki związane z eksploatacją samochodów będących środkami trwałymi w firmie

W przypadku ponoszenia wydatków związanych z eksploatacją samochodu będącego środkiem trwa-łym w firmie przepisy updof i updop nie wprowadzają żadnego ograniczenia w zakresie zaliczania ich do kosztów uzyskania przychodów. Bez znaczenia w tym wypadku pozostaje to, czy jest to samochód osobowy czy ciężarowy.

Podatnicy muszą pamiętać, że o ile w przypadku ubezpieczeń OC i NNW samochodu osobowego stanowiącego środek trwały w firmie nie ma żadnych ograniczeń w zaliczaniu ich do kosztów uzyskania przychodu, o tyle w przypadku ubezpieczenia AC istnieje limit. Dotyczy on zarówno podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, jak i podatników podatku dochodowego od osób prawnych. Ograni-czenie wynika z art. 16 ust. 1 pkt 49 updop i art. 23 ust. 1 pkt 47 updof. W przepisach tych wskazano, że nie są kosztami uzyskania przychodów składki na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20 000 euro, prze-liczona na złote według kursu ogłoszonego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia, w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Kwotę 20 000 euro należy przeliczyć według:

SAMOCHÓD W FIRMIE

103WWW.INFOR.PL



PRZYKŁADOsoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą wykupiła 26 kwietnia 2013 r. polisę ubezpieczenia OC, AC i NNW na okres od 26.04.2013 r. do 25.04.2014 r. w wysokości 5475 zł (w tym ubezpieczenie AC 3650 zł). Wartość samochodu określona w umowie ubezpieczenia: 102 000 zł. Kurs sprzedaży euro ogłoszony w tabe-li nr 082/C/NBP/2013 z 25.04.2013 r. obowiązującej od 26.04.2013 r. wynosił 4,1917 PLN/EUR.Koszty ubezpieczenia stanowiące koszty uzyskania przychodu:

kwota ubezpieczenia OC i NNW: 5475 zł – 3650 zł = 1825,00 zł, proporcja, w jakiej pozostaje równowartość 20 000 euro, przeliczona na złote według kursu ogłoszo-

nego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia, w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia: (20 000 EUR x 4,1917 PLN/EUR) / 102 000 PLN = 82,19%,

kwota ubezpieczenia AC stanowiąca koszt uzyskania przychodu: 3650 zł x 82,19% = 2999,94 zł.

Wątpliwości niektórych podatników budzi sposób rozliczenia wydatków poniesionych na zakup opon do samochodów firmowych i ich wymianę. Niektórzy zastanawiają się, czy zakup i wymiana opon nie powodują zwiększenia wartości początkowej samochodu. Otóż nie. Jest to typowy wydatek o cha-rakterze eksploatacyjnym. Kosztu zakupu i wymiany opon nie można bezpośrednio powiązać z żadnym konkretnym przychodem. Tym samym zakup ten należy zaliczyć do kosztów podatkowych w momencie jego poniesienia (art. 15 ust. 4d updop i art. 22 ust. 5c updof). Tak samo interpretują tę kwestię organy podatkowe. W interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7 października 2011 r. (sygn. IBPBI/1/415-745/11/ESZ) czytamy:

MF Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca prowadzi poza-rolniczą działalność gospodarczą, w której wykorzystuje samochody osobowe stanowiące jego własność i ujęte są w księgach handlowych jako środki trwałe. Wnioskodawca ponosi

wydatki związane z eksploatacją samochodów osobowych ujętych w ewidencji środków trwałych, na które składają się: koszty paliwa, olejów, opłat za przejazdy i parkowanie, wymiany opon, serwis itp.

Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, iż jeżeli w istocie wskazane we wniosku samochody wykorzystywane są na potrzeby prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej to wydatki związane z ich eksploatacją mogą stanowić koszty uzyskania przychodów tej działalności.

W praktyce może się tak zdarzyć, że samochód firmowy ulegnie awarii i podatnik będzie zmuszony do korzystania z samochodu zastępczego. Zastępczy pojazd wydany przez serwis na czas naprawy samo-chodu firmowego, który uległ awarii, nie stanowi dla podatnika środka trwałego. Dlatego wydatki z tytułu używania zastępczego samochodu osobowego wykorzystywanego w działalności gospodarczej, lecz niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych podatnika, będą stanowiły koszt uzyskania przycho-dów, ale tylko do wysokości limitu kilometrówki (art. 23 ust. 1 pkt 46 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 51 updop).

PRZYKŁADSerwis samochodowy na czas naprawy samochodu firmowego wydał podatnikowi zastępczy samochód osobowy. Zastępcze auto było użytkowane w okresie od 10 do 20 stycznia 2014 r.Z ewidencji przebiegu pojazdu wynikają następujące dane:

liczba faktycznie przejechanych kilometrów: 620 km, pojemność skokowa silnika: powyżej 900 cm3, stawka za 1 km przebiegu obowiązująca dla tego pojazdu: 0,8358 zł.

Limit wydatków związanych z używaniem pojazdu zastępczego wyznaczający granicę, do której wydatki mogą stanowić koszt uzyskania przychodów: 620 km × 0,8358 zł = 518,20 zł.Faktyczne wydatki z tytułu używania zastępczego samochodu osobowego wyniosły 870 zł:

SAMOCHÓD W FIRMIE


1) faktury za paliwo: 700 zł,3) faktury za parkowanie: 170 zł.W związku z wykorzystywaniem zastępczego samochodu osobowego na potrzeby działalności gospo-darczej podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki w kwocie 518,20 zł, czyli do wysokości limitu kilometrówki. Nadwyżka ponad ustalony limit, czyli kwota 351,80 zł (870 zł – 518,20 zł), nie będzie mogła zostać zaliczona do kosztów podatkowych.

2. Wydatki związane z eksploatacją samochodów niebędących środkami trwałymi w firmie

W przypadku gdy podatnik używa w działalności samochodu osobowego niebędącego jego środkiem trwałym, ale stanowiącego własność tego podatnika, wydatki związane z jego eksploatacją musi rozli-czać w ramach limitu kilometrówki. Do podstawowych wydatków związanych z eksploatacją samocho-dów niebędących środkami trwałymi w firmie należą:

opłaty parkingowe, opłaty za przejazd autostradami, koszty napraw i części zamiennych, koszty przeglądów i usług serwisowych, koszty ubezpieczenia.

Do samochodów osobowych niebędących środkiem trwałym podatnika również ma zastosowanie ogra-niczenie w zaliczaniu do kosztów składek na ubezpieczenie AC. Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 49 updop i art. 23 ust. 1 pkt 47 updof nie są kosztami uzyskania przychodów składki na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje rów-nowartość 20 000 euro, przeliczona na złote według kursu ogłoszonego przez NBP z dnia zawarcia umo-wy ubezpieczenia, w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Kwotę 20 000 euro należy przeliczyć według:



Jak wyżej wspomniano, podatnik używający w prowadzonej działalności samochodu osobowego, któ-ry nie stanowi jego środka trwałego, zalicza do kosztów uzyskania przychodów wydatki związane z eks-ploatacją tego samochodu w ramach limitu kilometrówki. Limit ten jest obliczany jako iloczyn faktycznie przejechanych kilometrów (tj. wpisanych do ewidencji przebiegu pojazdu, którą podatnik ma obowiązek dla takiego samochodu prowadzić) oraz stawki normatywnej za 1 km przebiegu pojazdu. Szczegółowo na temat zasad prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu oraz obliczania limitu kilometrówki pisaliśmy w rozdziale II. Używanie samochodu w firmie – skutki w podatkach dochodowych, na str. 52.

2.1. Wydatki na czynsz za najem samochodu nie są ograniczone limitem kilometrówki

Od wielu lat spory budziła kwestia, czy czynsz za najem samochodu osobowego wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej powinien być ograniczony limitem kilometrówki, czy nie. Jesz-cze w październiku 2013 r. organy podatkowe odmawiały podatnikom prawa do rozliczania czynszu za najem samochodów osobowych wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej poza limi-tem kilometrówki. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z 2 października 2013 r. (sygn. IPPB3/423--498/13-2/EŻ) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził:

MF Wobec tego nie ma podstaw, aby opłaty za korzystanie z samochodów osobowych niestanowią-cych własności podatnika – czynsz najmu – nie były objęte limitem przewidzianym w art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

SAMOCHÓD W FIRMIE

105WWW.INFOR.PL

Takie samo stanowisko zaprezentowali: Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indy-widualnej z 23 sierpnia 2013 r. (sygn. IPPB3/423-414/13-2/EŻ), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 12 sierpnia 2013 r. (sygn. ITP-B3/423-212a/13/PST) oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 16 kwietnia 2013 r. (sygn. ILPB3/423-38/13-4/KS).

Należy zwrócić uwagę, że organy podatkowe odmawiały podatnikom prawa do rozliczania czynszu najmu poza limitem kilometrówki mimo odmiennego stanowiska sądów administracyjnych w tej sprawie. Zdaniem sądów limit kilometrówki, o którym mowa w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dotyczy tylko i wyłącznie kosztów związanych z faktycznym używaniem samochodu. Należy do nich zaliczyć m.in. wydatki na zakup paliwa. Zdaniem sądów czynsz za najem samochodów nie mieści się w pojęciu kosztów ich używania. Opłaty czynszowe nie stanowią bowiem kosztów o charakterze eksploatacyjnym. Są to wydatki ponoszone na uzyskanie samego tytułu prawnego umożliwiającego używanie samochodu (patrz: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 17 września 2013 r., sygn. akt I SA/Gd 779/13). Kwestia rozliczania w kosztach czynszu za najem samochodów osobowych wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej była również przedmiotem rozważań Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przykładowo w wyroku z 17 października 2012 r. (sygn. akt II FSK 467/11) NSA stwierdził:

NSA Ograniczenie wynikające z cytowanego przepisu [art. 16 ust. 1 pkt 51 updop – przyp. redakcji] obo-wiązuje, ale dotyczy tylko wydatków ponoszonych z tytułu używania samochodu, a więc wydatków o charakterze eksploatacyjnym. Ograniczenie to nie odnosi się natomiast do wydatków innego typu,

poniesionych na uzyskanie możliwości używania samochodu w postaci nabycia określonego tytułu, uprawnia-jącego do jego używania; takim wydatkiem może być, między innymi, czynsz najmu samochodu.

Korzystne dla podatników stanowisko w tej sprawie zajął w końcu Minister Finansów w interpretacji ogólnej z 8 listopada 2013 r. (sygn. DD2/033/55/MWJ/13/RD-111005), w której stwierdził:

MF Mając na uwadze powyższe oraz kierując się wykładnią językową art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy PIT i art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy CIT, uznać należy, że wydatki z tytułu czynszu najmu samochodu osobowego używanego dla potrzeb działalności gospodarczej nie są ograniczone limitem okre-

ślonym w tych przepisach. Przedmiotowe wydatki nie mieszczą się bowiem w kategorii wydatków, o któ-rych mowa w art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy PIT i art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy CIT. Koszty związane z używa-niem samochodu osobowego to koszty posługiwania się tym samochodem, wykorzystywania go. Koszty te nie obejmują kosztów związanych z uzyskaniem możliwości używania takiego samochodu. Oznacza to, że do kosztów z tytułu używania wynajętego samochodu osobowego dla potrzeb działalności gospodar-czej zaliczane są wszelkiego rodzaju wydatki eksploatacyjne. Wydatkami o charakterze eksploatacyjnym nie są wydatki z tytułu czynszu najmu samochodu osobowego dla potrzeb prowadzonej działalności go-spodarczej. Są to wydatki na uzyskanie samego tytułu prawnego umożliwiającego używanie samochodu, a zatem są kategorią odrębną od kosztów eksploatacji samochodu.

Za przyjęciem takiej interpretacji przemawia także treść art. 23 ust. 7 ustawy PIT i art. 16 ust. 5 usta-wy CIT w zakresie, w jakim wskazuje, że ewidencja przebiegu pojazdu powinna zawierać co najmniej następujące dane: nazwisko, imię i adres zamieszkania osoby używającej pojazdu, numer rejestracyjny pojazdu i pojemność silnika, kolejny numer wpisu, datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd – dokąd), liczbę faktycznie przejechanych kilometrów, stawkę za 1 km przebiegu, kwotę wynikającą z przemnożenia liczby faktycznie przejechanych kilometrów i stawki za 1 km przebiegu oraz podpis podatnika (pracodawcy) i jego dane. Z przepisów tych wynika, że wydatki związane z używaniem samochodu osobowego, o któ-rych mowa w art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy PIT i art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy CIT, odnoszą się wyłącznie do wydatków dotyczących eksploatacji samochodów osobowych związanych z ilością przejechanych kilometrów i pojemnością silnika. To w odniesieniu do tych danych następuje określenie „stawki za je-den kilometr przebiegu”. Skoro suma wydatków limitowanych nie może przekroczyć kwoty wynikającej z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach, to tego rodzaju statystyczna kalkulacja nie może być w jakikolwiek sposób utożsamiana z opłatami, które jej nie podlegają.

Biorąc pod uwagę powyższe, wydatki z tytułu czynszu najmu samochodu osobowego używanego dla potrzeb działalności gospodarczej należy kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów na zasadach określonych w art. 22 ust. 1 ustawy PIT i art. 15 ust. 1 ustawy CIT.


Rozdział VII. WYPADKI SAMOCHODOWE

SKUTKI W VAT

1. Odliczenie VAT od napraw powypadkowychDla odliczenia VAT nie ma znaczenia, że koszty naprawy powypadkowej zostały pokryte z ubez-

pieczenia. Niezależnie od tego, w jaki sposób jest finansowany wydatek, aby kupujący mógł odli-czyć 100% VAT z tytułu napraw powypadkowych lub zakupu części do naprawy, muszą być spełnione dwa warunki:1) samochód jest wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych; gdy samochód służy do

wykonywania działalności zarówno opodatkowanej, jak i zwolnionej, kupujący odlicza podatek naliczo-ny, używając proporcji;

2) samochód jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej (patrz: rozdział VI, skutki w VAT); jeśli nie jest tak wykorzystywany, to kupujący może odliczyć tylko 50% kwoty przysługującej do odliczenia.

PRZYKŁADSpółka świadczy usługi szkoleniowe zwolnione z VAT oraz prowadzi księgarnię. Posiada samochód, który jest wykorzystywany do działalności zarówno opodatkowanej, jak i zwolnionej. Niedawno uległ on wypad-kowi. Spółka otrzymała fakturę za naprawę na kwotę 4000 zł plus VAT 920 zł. Ponieważ samochód służy do sprzedaży zarówno opodatkowanej, jak i zwolnionej, spółka obliczy podatek naliczony do odliczenia na podstawie proporcji. Proporcja za 2013 r. wynosi 48%, dlatego spółka może odliczyć 441,60 zł, gdyż samochód jest wykorzystywany wyłącznie do działalności. Gdyby nie był wykorzystywany wyłącznie do działalności, spółka odliczyłaby tylko 50% tej kwoty, tj. 220,80 zł.

Dla podatników VAT ważna jest uchwała Sądu Najwyższego z 17 maja 2007 r. podjęta w składzie sied-miu sędziów (sygn. III CZP 150/ 06), w której stwierdzono, że:

SN Odszkodowanie przysługujące na podstawie umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu, ustalone według cen części zamiennych i usług, obejmuje kwotę podatku od towarów i usług VAT w zakresie, w jakim

poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego.

Dlatego nieodliczony VAT powinien być wypłacony przez zakład ubezpieczeniowy. Orzeczenie to nie doty-czy tylko osób fizycznych nieprowadzących działalności. Jednak w praktyce, gdy podatnik wykupił ubezpie-czenie na kwotę netto, ubezpieczyciel wypłaci to ubezpieczenie w takiej kwocie nie powiększonej o nieodli-czony VAT. Gdy samochód nie będzie wykorzystany wyłącznie do działalności, 50% podatku nie odliczymy.

2. Sprzedaż samochodu powypadkowegoCzęsto, gdy skutki wypadku są na tyle poważne, że samochodu nie opłaca się naprawiać, jest on sprze-

dawany. Od 1 października 2013 r. VAT od sprzedaży nie zawsze rozlicza sprzedawca, gdyż wraki samocho-dów są zaliczane według ustawy o VAT do złomu i odpadów. Oznacza to, że zmieniły się zasady opodat-kowania sprzedaży tych samochodów. Nie dotyczy to jednak wszystkich samochodów powypadkowych.

W niektórych przypadkach podatnikami z tytułu dostaw towarów są nabywcy (art. 17 ust. 1 pkt 7 usta-wy o VAT). Obowiązek rozliczania podatku z tytułu dostaw towarów przez nabywców może wystąpić w przypadku dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT. Zmieniony załącznik

SAMOCHÓD W FIRMIE

107WWW.INFOR.PL

obejmuje obecnie także wraki przeznaczone do złomowania inne niż statki i pozostałe konstrukcje pły-wające (PKWiU 38.11.49.0). Oznacza to, że podatnikami z tytułu dostaw samochodów powypadkowych mogą być nabywcy.

Nie zawsze jednak sprzedawane samochody powypadkowe klasyfikowane są według PKWiU jako wra-ki przeznaczone do złomowania. W ten sposób klasyfikowane są wyłącznie samochody (nie tylko zresztą powypadkowe) będące wrakami, które sprzedawane są:

przedsiębiorcy prowadzącemu stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącemu punkt zbierania pojazdów (na podstawie przepisów ustawy z 20 stycz-

nia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji – Dz.U. Nr 25, poz. 202, z późn. zm.).

W innych przypadkach samochody powypadkowe klasyfikowane są w grupowaniu PKWiU o sym-bolu 29.1, gdyż jako sprzedawane innym podmiotom niż wymienione nie mogą być uznane za przezna-czone do złomowania, nawet jeżeli są wrakami. W tym miejscu należy dodać, że grupowanie to obejmuje pojazdy samochodowe, z wyłączeniem motocykli.

A zatem podatnikami z tytułu dostaw samochodów powypadkowych są od 1 października 2013 r.: przedsiębiorcy prowadzący stacje demontażu oraz punkty zbierania pojazdów – o ile spełnione są wa-

runki określone przepisami art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT, sprzedawcy – w pozostałych przypadkach.

PRZYKŁADPodatnik X sprzedaje samochód powypadkowy podatnikowi Y prowadzącemu działalność w zakre-sie skupu samochodów. Podatnik Y część kupowanych samochodów remontuje i odsprzedaje, a po-zostałą część sprzedaje na złom. Podatnik Y nie jest przedsiębiorcą prowadzącym stację demontażu albo punkt zbierania pojazdów. Podatnikiem z tytułu dostawy samochodu pozostaje w tej sytuacji podatnik X.

Należy podkreślić, że nabywcy towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT są podatni-kami z tytułu dostaw tych towarów tylko wówczas, gdy łącznie są spełnione trzy warunki:1) dokonującym ich dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, u którego sprzedaż

nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT,2) nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT,3) dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

W przypadku sprzedaży samochodów powypadkowych szczególnie istotny jest trzeci warunek. Na-bywca nie rozlicza VAT za sprzedawcę samochodów (nawet gdy można je zaliczyć do wraków), których sprzedaż jest zwolniona z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Obecnie są to samochody wykorzystywane wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub ich wytworzenia nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

PRZYKŁADPodatnik Z (będący czynnym podatnikiem VAT) sprzeda w lipcu 2014 r. na złom (przedsiębiorcy prowadzą-cemu stację demontażu) samochód osobowy kupiony w lutym 2004 r. Przy jego nabyciu podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia, ale samochód nie służy tylko do działalności zwolnionej, więc dostawa samochodu nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Podatnikiem z tytułu dostawy jest nabywca.

Przepisy nie przewidują szczególnej wysokości VAT dla sprzedaży samochodów powypadkowych. Sposób opodatkowania zależy od tego, kto jest obowiązany do rozliczenia VAT. Jeśli sprzedawany jest wrak, w przypadku którego VAT rozlicza nabywca, to sprzedawca wystawia fakturę bez kwoty i stawki podatku, z adnotacją „odwrotne obciążenie”. VAT rozlicza nabywca, stosując 23% stawkę podatku.

SAMOCHÓD W FIRMIE


SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH

1. Odszkodowanie powypadkowe otrzymane z własnej polisy AC

Zdarza się, że samochód firmowy zostanie uszkodzony na skutek wypadku. W takim przypad-ku podatnik może otrzymać od swojego ubezpieczyciela odszkodowanie z tytułu AC. Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 12 updof przychodem z działalności gospodarczej są także otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Co praw-da z art. 21 ust. 1 pkt 3 i 4 updof wynika, że ustawodawca objął niektóre odszkodowania otrzymane przez podatnika zwolnieniem przedmiotowym, ale jednocześnie wyłączył z tych zwolnień wszystkie te odszkodo-wania za szkody, które dotyczą składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. W rezultacie odszkodowanie otrzymane przez podatnika od ubezpieczyciela za szkodę w pojeździe sta-nowi u niego przychód podatkowy, który powstaje zgodnie z art. 14 ust. 1i updof, czyli z chwilą otrzymania zapłaty. U osób prawnych odszkodowanie za szkodę komunikacyjną przyznane przez ubezpieczyciela stanowi przychód podatkowy także w dacie jego faktycznego otrzymania (art. 12 ust. 3e updop).

Trzeba podkreślić, że otrzymane przez podatnika odszkodowanie nie w każdym przypadku będzie po-wodowało konieczność jego opodatkowania podatkiem dochodowym. Jeśli wydatki poniesione przez po-datnika, związane ze zdarzeniem powodującym szkodę, są wyłączone z kosztów podatkowych, to otrzy-mane odszkodowanie nie stanowi przychodu podatkowego. Z taką sytuacją będziemy mieli do czynienia np. wówczas, gdy samochód, który uległ kolizji, nie był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym, wobec cze-go wydatki na jego powypadkową naprawę nie mogły zostać uznane za koszty podatkowe na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 48 updof i art. 16 ust. 1 pkt 50 updop. Skoro wydatki na naprawę powypadkową pojazdu nie mogły zostać zaliczone przez podatnika do kosztów podatkowych, to ich zwrot w postaci otrzyma-nego odszkodowania nie stanowi przychodu podatkowego na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 3a updof oraz art. 12 ust. 4 pkt 6a updop. Przychodem będzie natomiast ewentualna nadwyżka otrzymanego świadcze-nia pieniężnego od ubezpieczyciela nad poniesionymi kosztami dotyczącymi szkody w samochodzie.

2. Odszkodowanie powypadkowe otrzymane z polisy OC sprawcy

Może się również zdarzyć, że podatnik, którego firmowy samochód został uszkodzony, otrzyma od-szkodowanie z polisy OC sprawcy. Jak wspomniano wcześniej, odszkodowania dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowią przychody z pozarolniczej działal-ności gospodarczej (art. 14 ust. 2 pkt 12 updof). Dotyczy to również, co do zasady, kwot z ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej (OC) sprawcy kolizji, w której uszkodzony został samochód stanowiący środek trwały podatnika. Wyjątek od tej zasady ma miejsce w przypadku niektórych odszkodowań doty-czących samochodów, które nie są objęte ubezpieczeniem dobrowolnym, czyli ubezpieczeniem AC. Nale-ży bowiem zauważyć, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym (art. 23 ust. 1 pkt 48 updof i art. 16 ust. 1 pkt 50 updop). Jednocześnie nie uważa się za przychody zwróconych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów (art. 14 ust. 3 pkt 3a updof oraz art. 12 ust. 4 pkt 6a updop). Zestawienie przytoczonych przepisów prowa-dzi do wniosku, że w przypadku odszkodowań dotyczących samochodów nieobjętych ubezpieczeniem AC nie stanowią przychodów:

kwoty przekazywane przez ubezpieczycieli warsztatom samochodowym – w przypadku tzw. napraw bezgotówkowych,

kwoty otrzymanych odszkodowań w części odpowiadającej poniesionym przez podatnika kosztom naprawy samochodów – w przypadku gdy odszkodowanie zostało wypłacone poszkodowanemu (zob. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 23 października 2007 r., sygn.

SAMOCHÓD W FIRMIE

109WWW.INFOR.PL

ITPB1/415-228/07/PSZ, czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 18 lipca 2008 r., sygn. BPBII/415-348/08/TK).Pojawia się pytanie, czy art. 14 ust. 3 pkt 3a updof może mieć zastosowanie, jeżeli ubezpieczyciel

stwierdza szkodę całkowitą. Zakres stosowania tego przepisu zależy od tego, czy samochód był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym AC, oraz od sposobu postępowania z uszkodzonym samochodem.

Jest ACJeżeli samochód objęty jest AC, to otrzymane przez podatnika odszkodowanie stanowi dla niego opo-

datkowany przychód z działalności gospodarczej, a jednocześnie podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów stratę w środku trwałym w wysokości różnicy między wartością początkową sa-mochodu a sumą dokonanych odpisów amortyzacyjnych (art. 23 ust. 1 pkt 5 updof).

Brak ACJeżeli samochód nie posiada AC, możliwe są trzy warianty:

Wariant I. Ma zastosowanie, jeżeli mimo stwierdzenia przez ubezpieczyciela szkody całkowitej po-datnik zdecyduje się naprawić samochód. W takim przypadku na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 3a updof przychód nie powstanie w części odpowiadającej poniesionym przez przedsiębiorcę kosztom naprawy samochodu. Ewentualna nadwyżka otrzymanego odszkodowania nad kosztami naprawy samochodu bę-dzie stanowić przychód podatnika.

Wariant II. Ma zastosowanie, jeżeli podatnik zdecyduje się na złomowanie samochodu. W takim przy-padku otrzymane odszkodowanie jest przychodem podatnika:1) w całości – jeżeli samochód jest całkowicie zamortyzowany,2) w części odpowiadającej zamortyzowanej wartości początkowej samochodu – jeżeli samochód był

częściowo zamortyzowany (art. 14 ust. 3 pkt 3a updof może dotyczyć również zwracanych wydatków na nabycie podlegających amortyzacji środków trwałych – zob. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 13 marca 2009 r., sygn. IPPB3/423-1692/08-2/GJ).

Wariant III. Ma zastosowanie, jeżeli podatnik zdecyduje się sprzedać uszkodzony samochód (w tym wrak samochodu). W takiej sytuacji całe otrzymane przez podatnika odszkodowanie będzie stanowić jego przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Należy dodać, że w takiej sytu-acji nie znajdzie zastosowania art. 23 ust. 1 pkt 48 updof, gdyż nie wystąpi strata powstała w wyniku utraty lub likwidacji samochodu. W związku ze sprzedażą samochodu podatnik będzie mógł zaliczyć niezamortyzowaną część jego wartości początkowej do kosztów (art. 24 ust. 2 pkt 1 updof).

Powyższe rozważania mają również odpowiednie zastosowanie w przypadku podatników updop.

PRZYKŁADSamochód będący środkiem trwałym brał udział w wypadku. Ubezpieczyciel sprawcy orzekł szkodę cał-kowitą i wypłacił podatnikowi 12 000 zł odszkodowania (oszacowaną wartość netto samochodu; wartość netto, gdyż podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia całej kwoty podatku naliczonego przy nabyciu samochodu). Wartość początkowa samochodu wynosi 36 000 zł. Do kosztów uzyskania przychodów zo-stały zaliczone odpisy amortyzacyjne w wysokości 24 000 zł.Samochód objęty ACSamochód był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC. W takim przypadku w związku z otrzymaniem odszkodowania podatnik powinien rozpoznać przychód w wysokości 12 000 zł. Podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na naprawę samochodu, jak również ewentualną stratę w środku trwałym (12 000 zł).Samochód bez ACWariant I: Samochód nie był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC, lecz będzie przez podatnika napra-wiany. Wydatki na remont samochodu wyniosą 10 000 zł netto. W takim przypadku podatnik powinien

SAMOCHÓD W FIRMIE


rozpoznać przychód w kwocie 2000 zł. Poniesione przez podatnika wydatki na remont samochodu nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.Wariant II: Samochód nie był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC i zostanie przez podatnika zezło-mowany. W takim przypadku – ze względu na brzmienie art. 23 ust. 1 pkt 48 updof – podatnik nie będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów straty w środku trwałym w wysokości 1/3 wartości po-czątkowej samochodu (24 000 zł / 36 000 zł), a więc na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 3a updof przychodem podatnika nie będzie 1/3 otrzymanego odszkodowania. W takim przypadku podatnik powinien rozpoznać przychód w kwocie 8000 zł (2/3 x 12 000 zł).Wariant III: Samochód nie był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC i zostanie przez podatnika sprze-dany bez naprawiania za 2000 zł netto. W takiej sytuacji z tytułu otrzymania odszkodowania podatnik po-winien rozpoznać przychód w kwocie 12 000 zł, natomiast z tytułu sprzedaży samochodu – przychód w kwo-cie 2000 zł netto. Do kosztów uzyskania przychodów z tytułu sprzedaży samochodu podatnik będzie mógł zaliczyć kwotę 12 000 zł (36 000 zł – 24 000 zł).Należy podkreślić, że często w momencie otrzymania odszkodowania podatnicy nie podjęli jeszcze decy-zji co do dalszego losu samochodu. W takim przypadku – jeżeli samochód nie był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym AC – właściwe jest rozpoznanie przychodu w kwocie otrzymanego odszkodowania, a na-stępnie – po wystąpieniu zdarzeń uprawniających do skorzystania z art. 14 ust. 3 pkt 3a updof (np. po poniesieniu wydatków na naprawę samochodu) – odpowiednie skorygowanie tego przychodu.

3. Odszkodowanie AC otrzymane za zniszczony samochód, który został wycofany z działalności gospodarczej

Przychodem z działalności gospodarczej są m.in. otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą (art. 14 ust. 2 pkt 12 updof). Oznacza to, że podatnik otrzymujący odszkodowanie za szkody dotyczące składników majątku zwią-zanych z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą musi rozpoznać z tego tytułu przychód z działalności gospodarczej. Jeżeli otrzymane odszkodowanie dotyczy samochodu, który jakiś czas temu został wycofany z działalności, to u podatnika nie powstanie przychód na podstawie przywołane-go przepisu.

Otrzymana kwota będzie stanowiła dla podatnika przychód zwolniony z pdof na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 updof. Z przepisu tego wynika, że z podatku są zwolnione kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem odszkodowań za szkody dotyczące składnika ma-jątku wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej. Ponieważ zniszczony samochód, za który podatnik otrzymał odszkodowanie, nie jest już składnikiem związanym z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, więc kwota uzyskana od ubezpieczyciela korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 updof. Dotyczy to również samochodów, które zostały skradzione. Zda-nie to podzielają organy podatkowe. Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 30 października 2012 r. (sygn. IBPBI/1/415-927/12/AP) czytamy:

MF Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykorzystywał samochód osobowy, który stanowił środek trwały w tej działalności. Jednakże w czerwcu 2012 r. samo-chód ten został wycofany z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i praw-

nych prowadzonej działalności gospodarczej i nie był już wykorzystywany w tej działalności. W lipcu 2012 r. ww. samochód został skradziony. Pojazd podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu AC, w związ-ku z tym zostało przyznane odszkodowanie z tytułu kradzieży tego pojazdu. Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, iż jeżeli w istocie przedmiotowy samochód w momencie jego kradzieży nie był środkiem trwałym, ani innym składnikiem majątku Wnioskodawcy funkcjonalnie związanym z pro-wadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą i nie był wykorzystywany w tej działalności, to wypłacone odszkodowanie nie będzie stanowić przychodu z tej działalności, a w konsekwencji bę-dzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania określonego w art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

111WWW.INFOR.PL

Rozdział VIII. KRADZIEŻ SAMOCHODU

SKUTKI W VATUtrata pojazdu samochodowego w wyniku kradzieży nie powoduje obowiązku korekty podatku

naliczonego. Kradzież środka trwałego w okresie korekty nie pozbawia bowiem podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem tego środka. W takim wypadku podatnik zachowuje prawo do odliczenia (art. 91 ustawy o VAT). Z przepisu tego wynika, że ustawodawca przewidział specjalne zasady postępowania w sytuacji, gdy w okresie korekty nastąpi zmiana prze-znaczenia towaru, np. był wykorzystywany do wykonywania działalności opodatkowanej, a następnie będzie przeznaczony do działalności zwolnionej. Nie ma w nim jednak mowy o utracie towaru w wy-niku kradzieży.

Warto w tym momencie odwołać się do orzeczenia TSUE z 15 stycznia 1998 r. w sprawie C-37/95 mię-dzy państwem belgijskim a Ghent Coal Terminal NV, w którym Trybunał stwierdził (odwołując się do za-sady neutralności VAT), że w sytuacji gdy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wyko-rzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo podatnika do odliczenia zostaje zachowane.

Jeśli zatem podatnik kupi towar z zamiarem wykorzystania go do działalności opodatkowanej VAT, to mimo utraty tego towaru z przyczyn niezależnych od podatnika, w sposób niezawiniony, pozostający poza kontrolą podatnika, jego prawo do odliczenia w związku z nabyciem towaru zostaje zachowane. W rezultacie nie ma podstaw do dokonywania korekt odliczonego podatku.

Należy zaznaczyć, że obowiązek jednorazowej korekty nie dotyczy przypadków, gdy podatnik odliczył cały VAT od skradzionego pojazdu, ani przypadków, gdy odliczył VAT na podstawie proporcji, a nie minął okres korekty.

Uwaga!Jeżeli w momencie nabycia samochodu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, prawo to nie ulega zmianie na skutek jego kradzieży.

Takie stanowisko reprezentują także organy podatkowe i sądy. Jako przykład można wskazać interpre-tację Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 4 marca 2009 r. (sygn. IBPP1/443-1836/08/BM). Podobnie wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 13 czerwca 2011 r. (sygn. ITPP2/443-449/11/PS).

Organy podatkowe podkreślają jedynie, że fakt wystąpienia zdarzenia losowego powinien być przez podatnika należycie udokumentowany. Takim dowodem na pewno będzie zgłoszenie kradzieży na policję.

Również otrzymanego odszkodowania podatnik nie rozlicza w VAT, ponieważ odszkodowanie sta-nowi formę rekompensaty za poniesioną szkodę i jako niemieszczące się w definicji odpłatnej dostawy towarów czy odpłatnego świadczenia usług nie stanowi zapłaty za wykonaną przez podatnika na rzecz ubezpieczyciela usługę.

Podobnie wypowiadają się sądy administracyjne (patrz: wyrok NSA z 14 października 2010 r., sygn. akt I FSK 1450/09). Uznają, że obowiązek korekty może wystąpić tylko w przypadku niedoborów zawinio-nych. W takiej sytuacji towary te niewątpliwie bowiem nie zostały wykorzystane do działalności gospodar-czej, w związku z czym nie towarzyszyło im prawo do odliczenia podatku naliczonego, gdyż post factum zmianie uległ ich charakter (przeznaczenie).

Od 1 kwietnia 2014 r. do ustawy o VAT został wprowadzony kolejny przepis, który przewiduje obo-wiązek korekty odliczonego VAT, gdy nastąpi zmiana sposobu wykorzystania pojazdu do działalności

SAMOCHÓD W FIRMIE


(art. 90b ustawy). Obowiązek ten dotyczy przypadków, gdy sprzedaż następuje w okresie korekty (60 mie-sięcy, gdy wartość początkowa przekracza 15 000 zł). Według tych regulacji zmiana przeznaczenia na-stępuje również w przypadku sprzedaży pojazdu. Przepisy nie odwołują się jednak do kradzieży. Dlatego przepis ten należy interpretować w taki sam sposób jak art. 91 ustawy, czyli że w przypadku niezawinionej utraty pojazdu podatnik nie ma obowiązku korekty odliczonego VAT.

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCHW praktyce zdarza się, że samochody firmowe są przedmiotem kradzieży. W takiej sytuacji powstaje

konieczność rozliczenia straty, jaka powstała z tego tytułu, oraz otrzymanego odszkodowania.

1. Strata z tytułu utraty samochodu na skutek kradzieży

Strata powstała z tytułu utraty samochodu na skutek kradzieży nie może zostać uznana za koszt uzyska-nia przychodów, jeżeli samochód nie był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym (art. 23 ust. 1 pkt 48 updof i art. 16 ust. 1 pkt 50 updop). Samochód, który został skradziony, musi być więc objęty ubezpieczeniem AC. Brak tego ubezpieczenia wyklucza możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych straty z tytułu kradzieży samochodu.

Aby istniały podstawy do zaliczenia do kosztów podatkowych straty powstałej na skutek utraty samo-chodu firmowego, poza koniecznością objęcia pojazdu ubezpieczeniem dobrowolnym nie mniej istotne jest, by kradzież nie była w jakikolwiek sposób zawiniona przez podatnika. Stanowisko reprezentowane w tym zakresie zarówno przez organy podatkowe, jak i przez sądy administracyjne sprowadza się do tego, że brak należytej staranności w dbałości o majątek firmy może pozbawić podatnika możliwości zaliczenia straty powstałej w wyniku kradzieży do kosztów uzyskania przychodu na podstawie art. 22 ust. 1 updof oraz art. 15 ust. 1 updop. W interpretacji indywidualnej z 29 kwietnia 2008 r. (sygn. IBPB1/415-100/08/AP) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził:

MF Zważywszy na fakt, iż jak wskazano we wniosku skradziony samochód był objęty ubez-pieczeniem dobrowolnym AC (w wariancie podstawowym), fakt jego kradzieży został zgłoszony na Policji, stwierdzić należy, iż jeżeli kradzież samochodu była następstwem

zdarzenia losowego, a wnioskodawca nie przyczynił się do powstania straty, w szczególności do-chowując należytej staranności przy pieczy i zabezpieczeniu samochodu, to zostały spełnione przesłanki uprawniające do zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodów prowadzonej poza-rolniczej działalności gospodarczej straty powstałej w wyniku ww. kradzieży do wysokości odpo-wiadającej wartości początkowej utraconego środka trwałego pomniejszonej o dokonane odpisy amortyzacyjne.

Niezwykle ważne przy zaliczaniu straty powstałej z tytułu utraty samochodu firmowego jest właściwe udokumentowanie kradzieży. Podatnik w chwili stwierdzenia kradzieży powinien sporządzić protokół, który powinien zawierać co najmniej:

datę i przyczynę zdarzenia (np. kradzież), określenie majątku, którego dotyczy kradzież, wraz z podaniem jego wartości (w tym przypadku dane

skradzionego samochodu), datę i miejsce sporządzenia protokołu oraz podpis podatnika.

Najlepiej, aby podatnik zgłosił też kradzież na policję i posiadał w dokumentacji firmowej korespon-dencję z organami ścigania. Sam protokół wewnętrzny może nie być wystarczająco przekonujący dla or-ganów podatkowych, jeżeli nie jest poparty odpowiednią dokumentacją policyjną. Podkreślają to również organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej z 16 maja 2012 r. (sygn. ITPB1/415-187/12/IG) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy stwierdził:

SAMOCHÓD W FIRMIE

113WWW.INFOR.PL

MF Ponadto, aby zaliczyć poniesioną stratę do kosztów uzyskania przychodów niezbędne jest spełnienie warunku formalnego, tj. właściwe udokumentowanie poniesionego kosztu. Wła-ściwym dokumentem na okoliczność powstałej straty jest posiadanie protokołu szkód, który

powinien określać rodzaj szkody, jej ilość, wartość, przyczynę powstania straty, podpisy osób upraw-nionych oraz datę. Zaistnienie szkody powinno być uprawdopodobnione przez właściwe organy np. Policję itp.

Na podstawie sporządzonego protokołu podatnik powinien wykreślić samochód z ewidencji środków trwałych. Jednocześnie w miesiącu, w którym nastąpiła kradzież, podatnik dokonuje ostatniego odpisu amortyzacyjnego. Następnie powinien wyliczyć, ile wynosi niezamortyzowana część skradzionego mająt-ku. W tym celu od wartości początkowej (wykazanej w ewidencji) musi odjąć sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych.

Gdy skradziony samochód był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC, otrzymane odszkodowa-nie z tego tytułu stanowi przychód podlegający opodatkowaniu. Otrzymanie odszkodowania nie po-zbawia podatnika prawa do ujęcia w kosztach niezamortyzowanej wartości skradzionego samochodu (art. 14 ust. 2 pkt 12 updof).


Rozdział IX.SPRZEDAŻ SAMOCHODU

SKUTKI W VATOd 1 kwietnia 2014 r. sprzedaż samochodów nadal podlega opodatkowaniu stawką 23%. Może również

korzystać ze zwolnienia, ale zakres stosowania zwolnienia został bardzo ograniczony. Pierwsza zmiana została wprowadzona 1 stycznia 2014 r., a kolejna 1 kwietnia 2014 r.

1. Zwolnienie z VAT przy sprzedaży samochoduOd 1 kwietnia 2014 r. nie obowiązuje zwolnienie przewidziane dla dostawy samochodów osobowych

i innych pojazdów samochodowych przez podatników, którym przy nabyciu tych samochodów i pojaz-dów przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w wyso-kości 50 lub 60% kwoty podatku:a) określonej w fakturze lubb) wynikającej z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji, o których mowa

w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 ustawy o VAT, lubc) należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, lubd) należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca– nie więcej jednak niż odpowiednio 5000 lub 6000 zł.

Obecnie obowiązuje tylko zwolnienie zapisane w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Ma ono zastoso-wanie jedynie wówczas, gdy przy braku prawa do odliczenia VAT naliczonego przy nabyciu (również imporcie/WNT) towar służył wyłącznie działalności zwolnionej. Zatem jeżeli podatnik wykonuje wyłącznie działalność zwolnioną, ale samochód służył również działalności niepodlegającej VAT, zwolnienia nie za-stosuje. Dlatego np. lekarz wykonujący wyłącznie działalność zwolnioną pozbawia się prawa do zwolnie-nia przy zbyciu samochodu osobowego nabytego bez prawa do odliczenia VAT, jeżeli wykorzystuje go również na potrzeby prywatne.

Gdy podatnik może zastosować zwolnienie, wystawiona przez niego faktura nie musi zawierać wszyst-kich elementów, które zawierałaby normalna faktura. Może wystawić wówczas fakturę uproszczoną za-wierającą:

datę wystawienia; numer kolejny; imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy; nazwę (rodzaj) towaru lub usługi; miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług; cenę jednostkową towaru lub usługi; kwotę należności ogółem; wskazanie podstawy prawnej zwolnienia, tj.: przepisu ustawy albo aktu wydanego na podstawie

ustawy, zgodnie z którym podatnik stosuje zwolnienie od podatku, przepisu dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), który zwalnia od podatku taką dostawę towarów lub takie świadczenie usług, lub innej podstawy prawnej, zgodnie z którą podatnik stosuje zwolnienie od podatku.

SAMOCHÓD W FIRMIE

115WWW.INFOR.PL

2. Wycofanie samochodu z działalności

Wycofując samochód z działalności i przekazując go na cele osobiste, musimy naliczyć VAT, gdy od jego nabycia odliczyliśmy 100% VAT lub ograniczoną kwotę (np. 50%/60%, nie więcej niż 5000/6000 zł lub 50%). Obowiązek ten wynika z art. 7 ust. 2 ustawy. Od 1 kwietnia 2014 r. takie przekazanie podlega opodatkowaniu tylko stawką 23%. Nie obowiązuje zwolnienie dla dostawy towarów, gdy odliczyliśmy część VAT. Zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 2 nie będzie miało zastosowania. Podstawą opodatkowania jest cena nabycia lub koszt wytworzenia określone w momencie dostawy (art. 29a ust. 2 ustawy). Oznacza to, że nie bierzemy pod uwagę ceny historycznej, tylko cenę, za jaką obecnie mógłby być sprzedany ten samochód, z uwzględninieniem jego zużycia.

Tak jak przy sprzedaży, również w tym przypadku możemy odzyskać VAT na podstawie art. 90b ust. 2 ustawy (patrz: pkt 4.2.), gdyż przez sprzedaż rozumie się również odpłatną dostawę towarów opo-datkowaną na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy.

Obecnie trzeba naliczyć VAT również wtedy, gdy nie odliczyliśmy VAT od nabycia samochodu, ale odliczyliśmy VAT od części składowych do niego. Pojęcie „części składowe” jest bardzo obszerne. Obej-muje ono m.in. części zamienne montowane w samochodzie w ramach napraw czy usług serwisowych (wymiana części w samochodzie, np. klocków hamulcowych). Zwrócić jednak należy uwagę na fakt, że podstawę opodatkowania takich nieodpłatnych dostaw towarów stanowi tylko cena nabycia części skła-dowych uwzględniająca utratę ich wartości rynkowej. Często ustalona w ten sposób podstawa opodat-kowania wynosić będzie 0 zł (ze względu na brak wartości rynkowej zamontowanych części składowych), co wyłączy opodatkowanie nieodpłatnych dostaw towarów.

3. Sprzedaż samochodu firmowego w procedurze marżySprzedaż samochodu, który nie został nabyty w celach handlowych, nie może być opodatkowana w pro-

cedurze marży. Obecnie już wprost wynika to z art. 120 ust. 4 ustawy o VAT, który od 1 stycznia 2014 r. otrzymał nowe brzmienie. Według tych regulacji procedura opodatkowania marży będzie mogła mieć zasto-sowanie tylko do towarów używanych nabytych w celu odsprzedaży. Dlatego nie ma możliwości stosowania tej procedury do dostaw towarów używanych, w tym samochodów, które zostały nabyte przez podatnika w celach innych niż odsprzedaż, a dopiero później zostały przeznaczone do sprzedaży.

4. Sprzedaż pojazdu samochodowego w okresie korektyPrzed 1 kwietnia 2014 r., gdy obowiązywało zwolnienie dla dostawy samochodów, przy nabyciu któ-

rych przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia VAT, jeśli sprzedaż nastąpiła w okresie korekty, podatnicy byli zobowiązani dokonać korekty części lub całości odliczonego VAT. Obowiązek ten wynikał z art. 91 ustawy. Po zmianie przepisów obowiązek korekty na podstawie tych regulacji będzie ograni-czony. Nowe przepisy wprowadziły dodatkowe regulacje, które określają zasady korekty, gdy zmieni się sposób wykorzystania samochodu do działalności (art. 90b ustawy o VAT). Regulacje te będą miały za-stosowanie również przy sprzedaży samochodu.

4.1. Korekta odliczonego podatku na podstawie art. 91 ustawy

Od 1 kwietnia 2014 r. regulacjom dotyczącym korekty na podstawie art. 91 ustawy będą podlegali podatnicy, którzy przy nabyciu samochodu ustalili VAT przy użyciu proporcji, określonej według art. 90 ustawy. Korekty odliczonego VAT należy dokonać jednorazowo w odniesieniu do całego korygowanego okresu i wykazać ją w deklaracji VAT za miesiąc, w którym miała miejsce sprzedaż (art. 91 ust. 4 ustawy).

Obowiązek korekty wystąpi, jeżeli sprzedaż samochodu następuje: w okresie pięciu lat od chwili oddania samochodu do używania po jego nabyciu, jeśli wartość począt-

kowa samochodu przekracza 15 000 zł i został on zaliczony do środków trwałych podlegających amor-tyzacji.

SAMOCHÓD W FIRMIE


Jeśli zatem sprzedaż samochodu nastąpi w tym samym roku, w którym firma go nabyła, korekcie bę-dzie podlegała cała kwota odliczonego VAT. Jeżeli natomiast sprzedaż nastąpi w kolejnych latach okre-su korekty, trzeba będzie odpowiednio skorygować (zmniejszyć) VAT o proporcjonalną jego część, jaka pozostała do końca okresu korekty.

PRZYKŁADZałóżmy, że w lutym 2013 r. podatnik nabył i przyjął do używania samochód za cenę netto 16 000 zł plus VAT 3680 zł, który uprawnia do pełnego odliczenia. Samochód był jednak wykorzystywany do działalności mieszanej (opodatkowanej i zwolnionej), dlatego podatek do odliczenia był ustalony na podstawie propor-cji. Proporcja w 2013 r. wyniosła 85%. Podatnik odliczył 3128 zł. W maju 2014 r. sprzedał samochód. Nie mógł zastosować zwolnienia, dlatego sprzedaż była opodatkowana stawką 23%. Oznacza to, że będzie musiał dokonać korekty 4/5 odliczonego podatku, bo minął dopiero rok korekty. W tym przypadku pro-porcja wynosi 100%, za cały pozostały okres korekty.

w okresie 12 miesięcy od końca okresu rozliczeniowego, w którym samochód został oddany do użyt-kowania, jeżeli wartość samochodu nie przekracza 15 000 zł.

Ponieważ sprzedaż samochodu będzie opodatkowana stawką 23%, przyjmuje się, że dalsze wykorzy-stanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi, czyli można zastosować proporcję 100%.

4.2. Korekty podatku odliczonego związane ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdu samochodowego

W art. 90b ustawy o VAT został określony system korekt, gdy zmieni się sposób wykorzystania samochodu w działalności gospodarczej podatnika. Okres korekty określony przepisami art. 90b ustawy o VAT trwać będzie, co do zasady, 60 miesięcy (a więc pięć lat), licząc od miesiąca, w któ-rym, odpowiednio, nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy. Wyjątek dotyczy pojazdów samochodowych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15 000 zł, w których przypadku okres korekty trwać będzie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym, odpowiednio, naby-to, dokonano importu lub oddano do używania te pojazdy (art. 90a ust. 6 ustawy o VAT).

Okres korekty dla pojazdów samochodowych

Pojazdy samochodowe, których wartość początkowa przekracza 15 000 zł

60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym, odpowied-nio, nabyto, dokonano importu lub oddano do używa-nia pojazd samochodowy

Pojazdy samochodowe, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł

12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym, odpowied-nio, nabyto, dokonano importu lub oddano do używa-nia pojazd samochodowy

Omawianej korekty trzeba będzie dokonywać również wówczas, gdy w okresie korekty nastąpi sprze-daż pojazdu samochodowego. W takich przypadkach uznawać się będzie, że wykorzystywanie sprzeda-nego pojazdu zostało zmienione na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do końca okresu korekty (art. 90b ust. 2 ustawy o VAT). Będzie to dotyczyć podatników, którzy przy nabyciu odli-czyli 50% podatku naliczonego.

PRZYKŁADPodatnik wykonujący wyłącznie czynności opodatkowane kupił w kwietniu 2014 r. samochód osobowy za 76 000 zł netto +17 480 zł VAT. Z tytułu tego nabycia odliczył 8740 zł (17 480 zł x 50%), gdyż nie zamierza prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu dla samochodu. Samochód nie będzie uważany za wykorzysty-

SAMOCHÓD W FIRMIE

117WWW.INFOR.PL

wany wyłącznie do wykonywania działalności gospodarczej podatnika. Podatnik sprzeda samochód w sierpniu 2015 r. (czyli w 44 miesiącu, licząc od końca okresu korekty). W tej sytuacji stanie się uprawnio-ny do zwiększenia kwoty podatku podlegającego odliczeniu o 6409 zł (17 480 zł x 44/60 = 12 818,67 zł; 12 818,67 zł x 50% = 6409,34 zł, czyli 6409 zł po zaokrągleniu).

Korekta ta będzie dokonywana również w przypadku sprzedaży pojazdów samochodowych, w których przypadku na podstawie przepisów obowiązujących do 31 marca 2014 r. kwotę podatku naliczonego stanowiło 50/60%, nie więcej niż 5000/6000 zł (art. 11 ust. 2 w zw. z art. 7 ustawy nowelizującej z 7 lu-tego 2014 r.). W takim przypadku podatnik będzie przyjmował, że nastąpiła zmiana na wykorzystanie pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności.

Nie jest do końca jasne, co w takich przypadkach stanowić będzie kwotę korekty. Można przyjąć, że będzie to różnica między kwotą podatku przypadającą na pozostały okres korekty a kwotą podatku odli-czonego z tytułu nabycia samochodu.

PRZYKŁADPodatnik wykonujący wyłącznie czynności opodatkowane kupił w kwietniu 2012 r. samochód osobowy za 65 000 zł netto + 14 950 zł VAT. Z tytułu tego nabycia odliczył 6000 zł. Podatnik sprzeda samochód w lipcu 2014 r. (czyli w 33 miesiącu, licząc od końca okresu korekty). W tej sytuacji stanie się uprawniony do zwiększenia kwoty podatku podlegającego odliczeniu o 2223 zł (14 950 zł x 33/60 = 8222,50 zł; 8222,50 zł – 6000 zł = 2222,50 zł, czyli po zaokrągleniu 2223 zł).

Stosując ten sposób rozliczeń, nie na każdym etapie korekty odzyskamy VAT (korekta będzie in plus). Uznać należy, że korekty dokonywać będzie trzeba jedynie wówczas, gdy kwota podatku przy-padająca na pozostały okres korekty jest większa od kwoty podatku odliczonego z tytułu nabycia sa-mochodu. Odpowiednie zastosowanie w omawianych przypadkach będzie mieć bowiem tylko art. 90b ust. 1 pkt 2 i ust. 6 ustawy o VAT, a więc przepis przewidujący prawo do zwiększenia kwoty podatku pod-legającego odliczeniu. Odpowiedniego stosowania art. 90b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przepis przejściowy nie przewiduje. Dlatego nie będzie obowiązku zmniejszenia kwoty podatku naliczonego.

Istnieje jeszcze jeden sposób, który pozwala na odzyskanie VAT na każdym etapie korekty. Różnice przedstawiamy w poniższym przykładzie.

PRZYKŁADZałóżmy, że podatnik z poprzedniego przykładu sprzeda samochód rok później, tj. w lipcu 2015 r. (czyli w 21 miesiącu, licząc od końca okresu korekty). W tej sytuacji, gdy zastosuje pierwszy sposób korekty, nie będzie uprawniony ani obowiązany do dokonania korekty, gdyż kwota podatku do odliczenia przypadająca na po-zostały okres korekty, tj. 5232,50 zł (14 950 zł x 21/60), jest mniejsza od kwoty podatku odliczonego z tytułu nabycia samochodu. Gdy zastosuje drugi sposób, odzyska 3132,50 zł [(14 950 – 6000) x 21/60].

Według MF to drugie, korzystne stanowisko jest prawidłowe.

SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCHW trakcie prowadzenia działalności gospodarczej podatnicy często decydują się na sprzedaż samo-

chodów firmowych. Taka sprzedaż powoduje powstanie przychodu z działalności gospodarczej, a co za tym idzie – konieczność prawidłowego rozliczenia podatku dochodowego. Konieczność zapłaty podatku dochodowego może również powstać w przypadku sprzedaży samochodu, który został wcześniej wyco-fany z prowadzonej działalności gospodarczej.

1. Sprzedaż samochodu stanowiącego środek trwały Z art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b) updof i art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. b) updop wynika, że wydatków na nabycie środ-

ków trwałych, w tym samochodów firmowych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. Wydatki te,

SAMOCHÓD W FIRMIE


pomniejszone o sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych, są jednak kosztem uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia środków trwałych. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów w związku z okre-śleniem podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym z tytułu sprzedaży samochodu firmowego należy uwzględnić zarówno odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, jak i te, które nie stanowiły tych kosztów (por. art. 16h ust. 1 pkt 1 updop i art. 22h ust. 1 pkt 1 updof).

PRZYKŁADSpółka nabyła samochód osobowy w 2013 r. Cena nabycia: 50 000 zł. Roczna kwota odpisu amortyza-cyjnego wyniosła 10 000 zł, natomiast miesięczny odpis: 833,33 zł. Samochód został sprzedany po roku za kwotę 45 000 zł. Suma dokonanych odpisów wyniosła 10 000 zł. Kosztem uzyskania przychodu będzie za-tem kwota 40 000 zł (50 000 zł – 10 000 zł). Dochód z tej sprzedaży wyniesie 5000 zł (45 000 zł – 40 000 zł).

Podatnik opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych powinien wykazać przychód ze sprzedaży samochodu będącego środkiem trwałym w ewidencji przychodów i opodatkować w ramach działalności gospodarczej.

W prowadzonym przez siebie wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podatnik ten nie ujmował odpisów amortyzacyjnych od sprzedawanego samochodu. Wynika to z tego, że przy tej formie opodatkowania odpisy te nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Nie są one też odliczane od przychodu. Podatnicy ci nie pomniejszają przychodu uzyskanego ze sprzedaży środka trwałego również o niezamortyzowaną część wartości początkowej tego środka, jak to ma miejsce u po-datników opodatkowanych na zasadach ogólnych. Przychodem ze sprzedaży środka trwałego jest jego cena ustalona między sprzedającym a kupującym widniejąca na fakturze lub rachunku dokumentującym tę sprzedaż.

U ryczałtowców przychód ze sprzedaży środków trwałych opodatkowany jest 3% stawką ryczałtu (art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. f) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym). Wartość przychodu ze sprze-daży samochodu osobowego podatnik powinien więc wykazać w ewidencji przychodów w kolumnie 9 „Kwota przychodu opodatkowana według stawki 3,0%”.

1.1. Sprzedaż samochodu osobowego o wartości początkowej przekraczającej 20 000 euro

Wątpliwości podatników budzi sposób rozliczenia sprzedaży firmowych samochodów osobowych, których wartość przekracza 20 000 euro.

Jak wcześniej wspomniano, z art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b) updof i art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. b) updop wynika, że wydatków na nabycie środków trwałych, w tym samochodów firmowych, nie uważa się za koszty uzy-skania przychodów. Wydatki te, pomniejszone o sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych, są jednak kosztem uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia środków trwałych. Należy zwrócić uwagę, że przy-wołane przepisy mówią o „sumie odpisów amortyzacyjnych”, nie zaś o „sumie odpisów amortyzacyjnych zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów”. Powoduje to, że kosztem uzyskania przychodów z tytu-łu sprzedaży środków trwałych są wydatki na ich nabycie pomniejszone nie tylko o odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, ale również o odpisy amortyzacyjne, które nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów. Dotyczy to w szczególności odpisów amortyzacyjnych, które częścio-wo nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów ze względu na brzmienie art. 23 ust. 1 pkt 4 updof. Przepis ten wyłącza z kosztów uzyskania przychodów odpisy z tytułu zużycia samochodu osobowego w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20 000 euro. Taki sposób ustalania kosztu uzyskania przychodów z tytułu sprzedaży środków trwałych potwierdzają organy podat-kowe w udzielanych wyjaśnieniach. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 6 października 2009 r. (sygn. IBPBI/1/415-576/09/AP) czytamy, że:

MF (...) kosztem uzyskania przychodu dla wnioskodawcy w przypadku zbycia przedmiotowego sa-mochodu osobowego będzie wartość początkowa tego samochodu pomniejszona o dokonane odpisy amortyzacyjne (zarówno stanowiące koszt uzyskania przychodu, jak i niestanowiące

kosztu uzyskania przychodu).

SAMOCHÓD W FIRMIE

119WWW.INFOR.PL

Z kolei Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 4 listopada 2010 r. (sygn. IPPB1/415-680/10-4/ES), wskazał, że:

MF (...) przy sprzedaży samochodu osobowego stanowiącego środek trwały przychodem z odpłat-nego zbycia jest cena określona w umowie sprzedaży nieodbiegająca bez uzasadnionej przy-czyny od wartości rynkowej, a kosztami uzyskania przychodów są wydatki na jego nabycie, po-

mniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy, tj. liczonych od pełnej wartości początkowej samochodu (bez uwzględniania limitu 20 000 euro), niezależnie od tego czy odpisy te stanowiły koszty uzyskania przychodów.

PRZYKŁADSpółka z o.o. kupiła w kwietniu 2011 r. samochód osobowy o wartości 135 300 zł (110 000 zł + 25 300 zł VAT). Samochód został oddany do używania 29 kwietnia 2011 r. i w tym dniu wpisany do ewidencji środ-ków trwałych. Kurs średni NBP z tego dnia wynosił 3,9 PLN/EUR. Ustalona stawka amortyzacji dla celów zarówno bilansowych, jak i podatkowych wynosi 20%. Rozpoczęcie odpisów amortyzacyjnych nastąpiło w maju 2011 r. W kwietniu 2013 r. jednostka sprzedała samochód za kwotę 80 000 zł.Wartość początkowa samochodu:

cena zakupu: 110 000,00 zł, niepodlegający odliczeniu VAT: 25 300 zł – 6000 zł = 19 300,00 zł, razem: 129 300,00 zł.

Równowartość 20 000 euro (20 000 EUR x 3,9 PLN/EUR) wyniosła 78 000,00 zł.

Suma odpisów amortyzacyjnych za okres od maja 2011 r. do kwietnia 2013 r.: (129 300 zł x 20%) /12 mie-sięcy x 24 miesiące = 51 720,00 zł,w tym:

odpisy amortyzacyjne stanowiące koszt uzyskania przychodów: (78 000 zł x 20%) / 12 miesięcy x 24 miesiące = 31 200,00 zł,

odpisy amortyzacyjne niestanowiące kosztu uzyskania przychodu: (129 300 zł – 78 000 zł) x 20% / 12 miesięcy x 24 miesiące = 20 520,00 zł.

Kosztem uzyskania przychodu będzie zatem w rozpatrywanym przypadku kwota 77 580 zł (129 300 zł – 51 720 zł). Przychodem podatkowym będzie zaś kwota 80 000 zł.

PRZYKŁADPodatnik nabył samochód osobowy, który zaliczył do środków trwałych. Wartość początkowa tego samo-chodu wyniosła 130 000 zł. Był on amortyzowany przez 8 miesięcy z zastosowaniem rocznej stawki amor-tyzacyjnej 20%. Odpis miesięczny wynosił 2166,67 zł (130 000 zł x 20% / 12). Podatnik zaliczał do kosztów tylko część odpisu z uwagi na treść art. 23 ust. 1 pkt 4 updof. Po upływie 8 miesięcy w marcu 2014 r. samochód został sprzedany za kwotę 120 000 zł. W tym czasie podatnik dokonał odpisów na kwotę 17 333,36 zł (2166,67 zł x 8). W tej sytuacji kosztem uzyskania przy-chodu ze sprzedaży samochodu będzie kwota 112 666,64 zł (130 000 zł – 17 333,36 zł). W efekcie dochód podatnika ze sprzedaży samochodu wyniesie 7333,36 zł (120 000 zł – 112 666,64 zł).

Na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a) oraz art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b) updof podatnik może rozliczyć w pkpir sprzedaż samochodu w sposób następujący:

w kolumnie 8 pkpir (pozostałe przychody) podatnik powinien ująć przychód ze sprzedaży samocho-du w kwocie 120 000 zł,

w kolumnie 13 pkpir (pozostałe wydatki) podatnik powinien ująć koszt uzyskania tego przychodu w kwo-cie 112 666,64 zł.

Podstawą zapisu jest wystawiona faktura albo umowa kupna-sprzedaży, jeżeli faktura nie została wysta-wiona. Na odwrocie dokumentu sprzedaży podatnik powinien sporządzić wyliczenie kosztów uzyskania przychodów na podstawie danych z ewidencji środków trwałych.

SAMOCHÓD W FIRMIE


Zapis w pkpir



Opis zdarzenia gospodarczego

Pozostałe przychody

Pozostałe wydatki

zł gr zł gr

1 2 3 6 8 13

234 14.03.2014 F 4/04/2014 Sprzedaż środka trwałego

120 000 00 112 666 64

Na podstawie art. 24 ust. 2 updof podatnik może od razu wykazać w pkpir dochód ze sprzedaży samo-chodu poprzez ujęcie w kolumnie 8 pkpir (pozostałe przychody) kwoty dochodu, czyli 7333,36 zł. Podsta-wą zapisu jest wystawiona faktura albo umowa kupna-sprzedaży, jeżeli faktura nie została wystawiona. Na odwrocie dokumentu sprzedaży podatnik powinien sporządzić wyliczenie dochodu według danych z ewi-dencji środków trwałych i dokumentu sprzedaży. W takim przypadku w kolumnie 13 pkpir (pozostałe wy-datki) nie wykazuje się już kosztów uzyskania przychodu.

Zapis w pkpir



Opis zdarzenia gospodarczego

Pozostałe przychody

Pozostałe wydatki

zł gr zł gr

1 2 3 6 8 13

234 14.03.2014 F 4/04/2014 Sprzedaż środka trwałego

7333 36

2. Wycofanie samochodu z działalności gospodarczej Sam fakt wycofania samochodu z działalności gospodarczej nie spowoduje powstania przychodu

podatkowego. W dacie przekazania pojazdu na potrzeby osobiste podatnik powinien wykreślić skład-nik majątku z ewidencji środków trwałych. W ewidencji należy podać przyczynę wykreślenia, którą jest przekazanie samochodu na potrzeby osobiste. Podatnik może również sporządzić osobny dokument zawierający oświadczenie o wycofaniu samochodu z ewidencji środków trwałych, ale nie ma takiego obowiązku. Wykreślenie składnika majątku z ewidencji środków trwałych z powodu jego przekazania na potrzeby osobiste nie oznacza konieczności dokonania korekty odpisów amortyzacyjnych. Wycofanie samochodu z działalności gospodarczej nie spowoduje zatem żadnych konsekwencji w rozliczeniu po-datku dochodowego. Jak wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 29 października 2012 r. (sygn. IBPBI/1/415-916/12/WRz):

MF (…) Czynność wycofania składnika majątku (…) z działalności gospodarczej i przekazania go na potrzeby osobiste, na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie rodzi żad-nych skutków podatkowych w tym podatku. Majątek osoby fizycznej prowadzącej działalność

gospodarczą nie jest prawnie wyodrębniony od jej majątku osobistego, dlatego też przekazanie składni-ka majątku z prowadzonej działalności gospodarczej na potrzeby osobiste nie powoduje powstania przy-chodu po stronie Wnioskodawcy. Poprzez tę czynność nie uzyska on żadnego przysporzenia majątkowe-go. Nastąpi wyłącznie przesunięcie rzeczy z majątku związanego z działalnością gospodarczą do majątku osobistego. (…)

Jeżeli w związku z przekazaniem samochodu na cele prywatne przedsiębiorca był zobowiąza-ny wykazać VAT należny, to kwota tego podatku nie może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. VAT należny nie stanowi bowiem kosztu podatkowego, poza wyjątkami określonymi w art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. b) updof. Wśród tych wyjątków nie ma VAT należnego od przekazania składni-ków majątku na cele osobiste podatnika.

SAMOCHÓD W FIRMIE

121WWW.INFOR.PL

Konsekwencje podatkowe może natomiast wywołać sprzedaż samochodu wycofanego z działal-ności gospodarczej. Pomimo że samochód zostanie wycofany z działalności gospodarczej, przychód uzyskany z jego sprzedaży, po spełnieniu warunków określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej. Decydują o tym art. 10 ust. 2 pkt 3 i art. 14 ust. 2 pkt 1 updof.

Na podstawie pierwszego z tych przepisów przychód ze zbycia samochodu wycofanego z dzia-łalności gospodarczej należy doliczyć do przychodów z działalności gospodarczej, jeżeli sprze-daż nastąpi przed upływem 6 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym samochód został wycofany z działalności gospodarczej (wykreślony z ewidencji środków trwałych).

Odpłatne zbycie samochodu wycofanego z działalności nie spowoduje więc powstania przychodu z działalności gospodarczej tylko wówczas, gdy sprzedaż nastąpi po upływie 6 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym samochód został wycofany z ewidencji środków trwałych firmy.

PRZYKŁADPodatnik w sierpniu 2010 r. wycofał samochód z działalności gospodarczej i przekazał go na potrzeby osobiste. Wartość początkowa środka trwałego wynosiła 40 000 zł. Do momentu przekazania samochodu na potrzeby osobiste podatnika środek trwały został częściowo zamortyzowany. Dotychczasowe odpisy amortyzacyjne wyniosły 32 000 zł.W styczniu 2014 r. podatnik sprzedał samochód za 12 000 zł. Ze względu na to, że sprzedaż samo-chodu nastąpiła przed upływem 6 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesią-cu, w którym samochód został wycofany z działalności gospodarczej, przychód ze sprzedaży po-datnik doliczył do przychodów z działalności gospodarczej. Podatnik wykaże dochód z tego tytułu jako różnicę pomiędzy przychodem ze sprzedaży składnika majątku w wysokości 12 000 zł a wydatkami na nabycie samochodu, pomniejszonymi o sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych (40 000 zł –– 32 000 zł = 8000 zł).Ustalony w ten sposób dochód z odpłatnego zbycia, jako różnica pomiędzy przychodem podatkowym a kosztami jego uzyskania, wyniesie: 12 000 zł – 8000 zł = 4000 zł.W przypadku zbycia samochodu całkowicie zamortyzowanego dochodem będzie cała kwota uzyskana ze sprzedaży samochodu.

PRZYKŁADPodatnik zlikwidował indywidualną działalność gospodarczą w grudniu 2012 r. Działalność ta w 2012 r. była opodatkowana według skali podatkowej, a podatnik prowadził pkpir. Z działalności tej pozostał mu środek trwały – samochód ciężarowy. Jego wartość początkowa dla celów amorty-zacji wynosiła 76 000 zł. Odpisy amortyzacyjne dokonane w trakcie prowadzenia działalności wy-niosły 76 000 zł (odpis jednorazowy). Podatnik sprzedał ten samochód w marcu 2014 r. za kwotę 32 000 zł. Dochód ze sprzedaży samochodu wynosi 32 000 zł (32 000 zł – 76 000 zł + 76 000 zł).Jest to dochód, który należy rozliczyć w ramach dochodów z działalności gospodarczej. Podatnik nie musi rozliczać go jednak w pkpir. Powinien go rozliczyć w zeznaniu rocznym PIT-36, ponieważ działalność gospodarcza w ostatnim roku jej prowadzenia była opodatkowana według skali po-datkowej.

Dla porównania – konsekwencje podatkowe w postaci konieczności zapłaty podatku dochodo-wego nie wystąpią w sytuacji, w której samochód wycofany z działalności gospodarczej zostałby na-stępnie przekazany w formie darowizny. Wskazana czynność nie wywołałaby skutków podatkowych w zakresie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W art. 10 ust. 1 pkt 3 updof jest bowiem mowa o odpłatnym zbyciu środka trwałego, a darowizna nie jest umową odpłatną. Ponadto jeżeli obdarowany następnie sprzeda samochód po upływie 6 miesięcy od uzyskania go w formie darowizny, to przychód ze sprzedaży również nie podlega opodatkowaniu podatkiem do-chodowym.


Rozdział X. PODATEK OD ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH

Podatek od środków transportu płacą tylko podatnicy, którzy użytkują samochody ciężarowe. To, jakie samochody zaliczane są do tej kategorii, określa ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lo-kalnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.), dalej: u.p.o.l.

1. Pojazdy podlegające podatkowi od środków transportu

Opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych podlegają:1) samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony,2) ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopusz-

czalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony,3) przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od

7 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego,

4) autobusy.Dopuszczalna masa całkowita to największa, określona warunkami technicznymi, masa pojazdu ob-

ciążonego osobami i ładunkiem, dopuszczonego do poruszania się po drodze.Definicje samochodu ciężarowego, ciągnika samochodowego, przyczepy oraz naczepy znajdują się

w ustawie z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.).

Samochód ciężarowy – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków; określenie to obejmuje również samochód ciężarowo-osobowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków i osób w liczbie od czterech do dziewięciu łącznie z kierowcą.

Ciągnik samochodowy – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie wyłącznie do ciągnię-cia przyczepy; określenie to obejmuje ciągnik siodłowy i ciągnik balastowy.

Przyczepa – pojazd bez silnika, przystosowany do łączenia go z innym pojazdem.

Naczepa – przyczepa, której część spoczywa na pojeździe silnikowym i obciąża ten pojazd.

Autobus – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą.

Katalog pojazdów, które podlegają podatkowi od środków transportowych, ma charakter zamknięty; opodatkowaniu podlegają wyłącznie pojazdy w nim wskazane. Z wyliczenia pojazdów opodatkowanych podatkiem od środków transportowych wynika, że każdy z pojazdów podlega odrębnemu opodatkowa-niu podatkiem od środków transportowych według różnych stawek, niezależnie od tego, czy wchodzi w skład zespołu pojazdów, czy też jest eksploatowany samodzielnie.

Każdy z tych pojazdów podlega również odrębnej rejestracji. W przypadku zespołu pojazdów nie pod-lega opodatkowaniu zespół pojazdów, lecz każdy ze środków mogących wejść w skład takiego zespołu,

SAMOCHÓD W FIRMIE

123WWW.INFOR.PL

np. ciągnik siodłowy oraz naczepa. Oba te pojazdy mają własne, odrębne stawki opodatkowania, których wysokość uzależniona jest m.in. od masy całkowitej zespołu pojazdów.

O tym, z jakiego rodzaju pojazdem mamy do czynienia, decyduje przede wszystkim wpis w dowo-dzie rejestracyjnym. Na podstawie tego dokumentu ustala się rodzaj środka transportowego i jego ce-chy. W dowodzie rejestracyjnym wskazane są również informacje odnoszące się do właściciela pojazdu. W ustaleniu rodzaju pojazdu pomocne mogą też być takie dokumenty, jak świadectwo homologacji, wy-ciąg ze świadectwa homologacji lub z karty pojazdu.

Jeżeli stan faktyczny nie odpowiada wpisowi w karcie pojazdu, najpierw należy dokonać zmiany wpisu. Zmiany wpisu dokonuje się w postępowaniu administracyjnym.

Jak czytamy w wyroku WSA w Warszawie z 20 czerwca 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 474/2008):

WSA Jeśli wydział komunikacji zmieni dopuszczalną masę całkowitą w dowodzie rejestracyjnym, to podatnik będzie miał podstawę do wzruszenia decyzji w sprawie podatku od środków transportowych. A zatem, jeśli w dowodzie rejestracyjnym wpisano błędną masę pojazdu,

a organy podatkowe domagają się podatku, właściciel pojazdu powinien najpierw dokonać zmian w dowodzie.

2. Kto musi zapłacić podatekObowiązek zapłaty podatku ciąży na osobach fizycznych i osobach prawnych będących właściciela-

mi środków transportowych. Jak właścicieli traktuje się również jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, na które środek transportowy jest zarejestrowany, oraz posiadaczy środków trans-portowych zarejestrowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jako powierzone przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną podmiotowi polskiemu.

Sam fakt bycia właścicielem danego środka transportowego nie wystarcza do powstania obowiązku podatkowego. Przy powstaniu tego obowiązku znaczenie ma fakt zarejestrowania, przy czym chodzi tutaj o zarejestrowanie po raz pierwszy przez pierwszego właściciela.

Obowiązek podatkowy jest więc związany z rejestracją pojazdu oraz z prawem własności. Bez znacze-nia pozostaje fakt, czy pojazd jest w ogóle używany.

3. Kiedy trzeba zapłacić podatekIstnienie prawa własności, jak i fakt, że pojazd jest zarejestrowany, oznaczają, że na osobie figurującej

w rejestrze jako właściciel pojazdu spoczywa obowiązek: zgłoszenia do opodatkowania podatkiem od środków transportowych, a następnie zapłaty bez wezwania rat podatku obliczonych w złożonej deklaracji.

Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został zarejestrowany na terytorium Polski. W przypadku nabycia środka transporto-wego zarejestrowanego obowiązek ten powstaje z kolei od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został nabyty. Przez rejestrację pojazdu skutkującą powstaniem obowiązku podatkowego rozumie się rejestrację pojazdu, z wyjątkiem rejestracji czasowej w rozumieniu Kodeksu drogowego. Obowiązek podatkowy powstaje także od pierwszego dnia miesiąca następujące-go po miesiącu, w którym środek transportowy został dopuszczony ponownie do ruchu po upływie okre-su, na jaki została wydana decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu tego pojazdu z ruchu.

Uwaga!Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały zdarze-nia powodujące powstanie obowiązku.

Również w razie nabycia pojazdu zarejestrowanego, nabytego w drodze dziedziczenia, obowiązek po-datkowy powstaje u nabywcy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym spad-kobierca nabył środek transportu. Wówczas, jak wskazał WSA w Krakowie w wyroku z 15 stycznia 2009 r.

SAMOCHÓD W FIRMIE


(sygn. akt I SA/Kr 939/07), pozbawiony znaczenia jest fakt, czy spadkobierca dokonał przerejestrowania samochodu na siebie.

Jeżeli środek transportowy stanowi współwłasność dwóch lub więcej osób fizycznych albo prawnych, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od środków transportowych ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach.

Solidarna odpowiedzialność wyklucza możliwość rozdzielenia obowiązku podatkowego na poszcze-gólnych podatników. Obowiązek jest jeden, przy czym kilka podmiotów odpowiada solidarnie. W wypad-ku współwłasności środka transportowego decyzja określająca wysokość zobowiązania podatkowego powinna zostać wydana dla każdego współwłaściciela, na całą kwotę podatku należnego za dany środek transportu.

Obowiązek podatkowy wygasa z końcem miesiąca, w którym środek transportowy został wyrejestro-wany lub wydana została decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu, albo z końcem miesiąca, w którym upłynął czas, na jaki pojazd powierzono.

Gdy podatnikowi zostanie skradziony samochód, nie zwalnia go to z zapłaty podatku. Kradzieży samochodu nie można utożsamiać ze zbyciem samochodu. Zbycie, skutkujące wygaśnięciem obo-wiązku podatkowego w podatku od środków transportowych, to przeniesienie zgodnie z wolą do-tychczasowego właściciela na inną osobę prawa własności rzeczy w drodze umowy cywilnoprawnej (sprzedaży, darowizny). Pozbawienie właściciela władztwa nad samochodem w wyniku kradzieży wy-maga, dla wygaśnięcia obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych, złożenia przez właściciela wniosku o wyrejestrowanie pojazdu w związku z kradzieżą. Właściciel pojazdu jest zobowiązany do zapłaty podatku od środków transportowych od skradzionego samochodu do dnia jego wyrejestrowania.

Wygaśnięcie obowiązku podatkowego nastąpi dopiero po wyrejestrowaniu pojazdu. Dopóki nie zosta-nie wydana decyzja o wyrejestrowaniu pojazdu, dopóty na właścicielu ciąży obowiązek podatkowy.

W przypadku zmiany właściciela środka transportowego zarejestrowanego obowiązek podatkowy cią-ży na poprzednim właścicielu do końca miesiąca, w którym nastąpiło przeniesienie własności. W takiej sytuacji nie jest istotne dla wygaśnięcia obowiązku podatkowego, kiedy nastąpiło zgłoszenie organowi podatkowemu o przeniesieniu własności pojazdu. Obowiązek podatkowy wygasa wskutek czynności zbycia pojazdu, a nie wskutek wydania decyzji.

Sama fizyczna likwidacja pojazdu poprzez jego rozmontowanie, pocięcie i sprzedaż na złom nie powo-duje wygaśnięcia obowiązku podatkowego. Podatnik, chcąc uwolnić się od obowiązku płacenia podatku od środków transportowych, powinien wyrejestrować pojazd.

PRZYKŁADPodatnik oddał środek transportowy do przedsiębiorstwa utylizacji pojazdów w celu jego zezłomowania. W takiej sytuacji wygaśnięcie obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych zależy od daty wyrejestrowania pojazdu, która wynika z decyzji o wyrejestrowaniu wydanej przez właściwy organ rejestrujący. Nie jest wystarczające samo fizyczne pozbycie się środka transportowego.

4. Obowiązki podatnikaPodatnik podatku od środków transportowych ma obowiązek:

składać, w terminie do 15 lutego, właściwemu organowi podatkowemu (wójtowi, burmistrzowi, prezy-dentowi miasta) deklaracje na formularzu DT-1, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu – w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku; Rada gminy może wprowadzić, w drodze uchwały, możliwość składania deklaracji na podatek od środ-ków transportowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

odpowiednio skorygować deklaracje w razie zaistnienia okoliczności mających wpływ na powstanie lub wygaśnięcie obowiązku podatkowego albo zmianę miejsca zamieszkania lub siedziby – w terminie 14 dni od dnia zaistnienia tych okoliczności;

wpłacać obliczony w deklaracji podatek od środków transportowych – bez wezwania – na rachunek właściwej gminy.

SAMOCHÓD W FIRMIE

125WWW.INFOR.PL

5. Urząd, w którym rozliczamy podatek

Organem właściwym w sprawach podatku od środków transportowych jest organ podatkowy, na któ-rego terenie znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika, a w przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne – wójt, burmistrz, prezydent miasta, na terenie którego znajduje się zakład lub jednostka, posiadające środki transportowe podlegające opodatkowaniu. W przypadku współwłasności środka transportowego orga-nem właściwym jest organ podatkowy odpowiedni dla osoby lub jednostki organizacyjnej, która została wpisana jako pierwsza w dowodzie rejestracyjnym pojazdu.

6. Ustalenie wysokości podatkuWysokość stawek podatku od środków transportowych określa rada gminy w drodze uchwały, ale

maksymalne i minimalne stawki podatku od środków transportowych obowiązujące w danym roku określa Minister Finansów w obwieszczeniu. W 2014 r. obowiązują stawki określone w obwieszczeniu Ministra Finansów z 7 sierpnia 2013 r. w sprawie stawek podatku od środków transportowych obowiązu-jących w 2014 roku.

Gmina może różnicować stawki podatkowe, ale to różnicowanie może mieć wyłącznie charakter przedmiotowy. Powinno się odnosić do właściwości pojazdu. Nie jest dopuszczalne różnicowanie wyso-kości stawek na podstawie kryterium podmiotowego odnoszącego się do osoby podatnika czy kryterium mieszanego, tj. podmiotowo-przedmiotowego.

Gmina nie może wprowadzić zróżnicowania stawek, na podstawie których dana grupa podatników zo-stałaby zwolniona z podatku. Określenie podmiotów zwolnionych od podatku może nastąpić tylko w usta-wie, a rada gminy nie ma uprawnień do ustanawiania zwolnień podatkowych dla określonych podmiotów, może tylko ustanawiać zwolnienia dla określonych środków transportowych.

Dlatego podatnik, który jest zobowiązany zapłacić podatek, musi sprawdzić w gminie, do której będzie płacony podatek, jaką uchwałę co do jego wysokości podjęła rada gminy.

7. Zapłata podatku od środków transportowychPodatek od środków transportowych jest płatny w dwóch ratach, proporcjonalnie do czasu trwania

obowiązku podatkowego, w terminie do 15 lutego i do 15 września każdego roku.Jeżeli jednak obowiązek podatkowy powstał:

1) po 1 lutego, a przed 1 września danego roku, podatek za ten rok płatny jest w dwóch ratach, propor-cjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminie:

w ciągu 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego – I rata, do 15 września danego roku – II rata;

2) od 1 września danego roku, podatek jest płatny jednorazowo w terminie 14 dni od dnia powstania obo-wiązku podatkowego.

Jeżeli obowiązek podatkowy powstał lub wygasł w ciągu roku, podatek za ten rok ustala się proporcjo-nalnie do liczby miesięcy, w których obowiązek istniał.

Ustanowiony obowiązek uiszczania podatku od środków transportowych bez wezwania nie jest zależ-ny od uprzedniego wydania decyzji przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta ustalającej ten obowiązek lub wysokość tego podatku. Jak już zostało wspomniane, podatnicy tego podatku mają obowiązek zło-żyć deklarację DT-1 i samodzielnie obliczyć wysokość należnego podatku.

8. Zwrot podatku Podatnikom, którzy wykorzystują podlegające opodatkowaniu środki transportu (z wyjątkiem autobu-

sów) do wykonywania przewozów w transporcie kombinowanym na terytorium Polski, przysługuje zwrot zapłaconego podatku od tych środków (art. 11a u.p.o.l.).

SAMOCHÓD W FIRMIE


Kwotę zwrotu podatku od środków transportowych ustala się, przyjmując za podstawę liczbę jazd z ładunkiem lub bez ładunku wykonanych przez środek transportu w przewozie koleją w danym roku podatkowym w następujący sposób:1) od 100 jazd i więcej – 100% kwoty rocznego podatku,2) od 70 do 99 jazd włącznie – 75% kwoty rocznego podatku,3) od 50 do 69 jazd włącznie – 50% kwoty rocznego podatku,4) od 20 do 49 jazd włącznie – 25% kwoty rocznego podatku.

Definicja transportu kombinowanego została określona w art. 4 pkt 13 ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym.

Transport kombinowany to przewóz rzeczy, podczas którego samochód ciężarowy, przyczepa, na-czepa z jednostką ciągnącą lub bez jednostki ciągnącej, nadwozie wymienne lub kontener 20-stopo-wy albo większy korzysta z drogi w początkowym lub końcowym odcinku przewozu, a na innym od-cinku korzysta z usługi kolei, żeglugi śródlądowej lub transportu morskiego, przy czym odcinek morski przekracza 100 km w linii prostej. Odcinek przewozu początkowego lub końcowego oznacza przewóz:

pomiędzy punktem, gdzie rzeczy są załadowane, i najbliższą odpowiednią kolejową stacją załadun-kową dla odcinka początkowego oraz pomiędzy najbliższą odpowiednią kolejową stacją wyładun-kową a punktem, gdzie rzeczy są wyładowane, dla końcowego odcinka lub

wewnątrz promienia nieprzekraczającego 150 km w linii prostej ze śródlądowego lub morskiego portu załadunku lub wyładunku.

Zwrotu zapłaconego podatku od środków transportowych zgodnie z u.p.o.l. dokonuje organ podatko-wy, na rachunek którego uiszczono podatek, na wniosek podatnika złożony nie później niż do 31 marca roku następującego po roku podatkowym. Podstawą sporządzenia wniosku są dane zawarte w dokumen-tach przewozowych stosowanych przy wykonywaniu przewozów w transporcie kombinowanym, w któ-rych dokonano wpisu o wykonaniu przewozu koleją.

Zwrotu podatku od środków transportowych dokonuje się w gotówce albo na rachunek bankowy po-datnika wskazany we wniosku, w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku.

Jak czytamy w wyroku WSA we Wrocławiu z 24 lutego 2010 r. (sygn. akt III SA/Wr 620/2009):

WSA Brzmienie przywołanej regulacji prawnej nie pozostawia wątpliwości co do tego, że jedynie ko-rzystanie z transportu kombinowanego uprawnia do ubiegania się o zwrot podatku od środków transportowych. Z tym że przepis art. 11a ustawy dotyczy pojazdów uczestniczących w trans-

porcie kombinowanym w ten sposób, że biorą one udział w transporcie kolejowym (pokonują pewien odcinek przewozu koleją). Wynika to bezpośrednio z ust. 2 tego artykułu, który określając sposób wyli-czenia kwoty zwrotu podatku, uzależnia jej wysokość od ilości jazd wykonanych przez dany środek trans-portu w przewozie koleją. Tak więc zwrot podatku przysługuje wyłącznie od jazd wykonywanych koleją przez środek transportowy. To pojazd, od którego został zapłacony podatek, musi być przewożony, przy-najmniej na jednym z odcinków transportu, za pośrednictwem kolei.

127WWW.INFOR.PL

Rozdział XI.OPTYMALIZACJA KOSZTÓW FLOTY SAMOCHODOWEJ

Duża konkurencja na rynku zmusza firmy do poszukiwania nowych i efektywnych rozwiązań przyczy-niających się do redukcji kosztów i poprawy efektywności działania. Flota samochodowa to jeden z tych obszarów, w których zaoszczędzić można naprawdę dużo. Trzeba jednak dysponować odpowiednią wie-dzą, doświadczeniem i narzędziami. Kto powinien zarządzać flotą samochodową? Jakie zadania powinien realizować? Jak rozsądnie oszczędzać na firmowych autach?

Dlaczego zarządzanie flotą samochodów jest tak istotnym zagadnieniem? Rzetelne i sprawne zarządzanie firmowymi pojazdami – polegające m.in. na optymalizacji wydatków związanych z ich zakupem lub wynajmem oraz eksploatacją – ma duży wpływ na wynik finansowy przedsiębiorstwa. Przekłada się również bezpośrednio na jakość, komfort i bezpieczeństwo użytkowania firmowych aut.

1. Odpowiedzialni za flotęZadania w zakresie zarządzania flotą samochodową są przynależne osobom pracującym na

różnych stanowiskach w firmie. Stan ten jest najczęściej daleki od ideału, czyli zatrudnienia profe-sjonalnego fleet managera. W większości przedsiębiorstw wykonują je bowiem działy logistyki lub naczelna dyrekcja. W niektórych z kolei są to pracownicy działów administracji lub sekretariatu. Pewna grupa firm powierza te zadania także wyspecjalizowanym firmom, czyli korzysta z outsour-cingu.

Jaki jest zakres zadań fachowca od firmowej floty samochodowej? Zakres ten zależy przede wszyst-kim od tego, czy zadania flotowe są realizowane w firmie, czy też wydzielane na zewnątrz. Znacznie wię-cej firma może, a nawet powinna, oczekiwać od zatrudnionego zewnętrznego usługodawcy.

Firmowy fleet manager powinien przede wszystkim: analizować oferty rynkowe oraz organizować zakup lub wynajem firmowych pojazdów, wdrożyć przejrzyste i efektywne procedury w zakresie użytkowania samochodów, a także na bieżąco

monitorować ich realizację, uregulować zasady postępowania w przypadku sytuacji kryzysowych (np. awarii pojazdów), których

celem jest ograniczenie przerw i przestojów, rozliczać kierowców oraz posiadaną flotę pojazdów, zapewnić ciągłość ubezpieczeń komunikacyjnych, a także analizować i negocjować najkorzystniejsze

rynkowo oferty tych ubezpieczeń, przeprowadzać kontrolę stanu technicznego pojazdów, podejmować decyzje o niezbędnych napra-

wach serwisowych (w tym analizować ich ceny, użyte materiały, robociznę i części), organizować odsprzedaż pojazdów wycofywanych z eksploatacji, analizować zużycie paliwa oraz wprowadzać rozwiązania oszczędnościowe.

Zewnętrzny usługodawca natomiast – oprócz wskazanych wyżej zadań – może m.in.: dostarczyć profesjonalne narzędzia informatyczne do obsługi flot, prowadzić działalność prewencyjną i szkoleniową dla pracowników firmy, prowadzić audyt floty samochodowej i proponować rozwiązania usprawniające (w tym m.in. oszczęd-

nościowe), zapewnić pojazdy zastępcze w przypadku awarii.

SAMOCHÓD W FIRMIE


2. Problemy w zakresie optymalizacji kosztów

Jakie problemy w zakresie optymalizacji kosztów wykorzystania firmowej floty mają do rozwiązania fleet managerowie? Muszą przede wszystkim:

zmierzyć się z prawdziwym bogactwem aut i wybrać te, które z punktu widzenia potrzeb firmy są naj-korzystniejsze oraz nadmiernie nie obciążą jej budżetu,

przeprowadzić analizę efektywności i zasadności zastosowania kredytu, leasingu lub wynajmu długo-terminowego,

prawidłowo rozliczać użytkowane pojazdy oraz wskazywać na obszary, w których niezbędne są usprawnienia,

analizować koszty zużycia paliwa oraz wskazywać na nowatorskie i najbardziej efektywne metody ich obniżania (np. monitoring GPS, karty paliwowe),

wypracować proste i efektywne metody współpracy z firmą odpowiedzialną za ubezpieczenia pojaz-dów – chodzi nie tylko o działania w obszarze redukcji kosztów ubezpieczenia floty, ale też o wybranie adekwatnego do potrzeb firmy zakresu ubezpieczeń dobrowolnych oraz optymalnych metod i proce-dur likwidacji szkód komunikacyjnych,

przeanalizować koszty i jakość obsługi serwisu napraw mechanicznych, powypadkowych, oponiar-skich oraz zweryfikować kryteria ich wyboru i warunki współpracy (np. serwis autoryzowany lub nieau-toryzowany, części oryginalne lub zamienniki).

Które ze składników kosztów utrzymania firmowej floty samochodowej stanowią największy odse-tek? Przykład – dla floty średniej wielkości (wykres 1) – pokazuje, iż są to: amortyzacja, zużycie paliwa, ubezpieczenia, naprawy i przeglądy. Na niektóre z tych pozycji kosztowych firma ma bardzo duży wpływ i może je ograniczać. Jednak bez zastosowania nowatorskich i specjalistycznych rozwiązań nie jest to możliwe.

Wykres 1. Części składowe kosztów utrzymania floty liczącej 50–100 samochodów

Amortyzacja 33%

Koszt kredytu 12%

Ubezpieczenia 13%

Naprawy, przeglądy, opony 12%

Podatki 3%

Administracja 3%

Paliwo 24%

Źródło: LeasePlan

SAMOCHÓD W FIRMIE

129WWW.INFOR.PL

Wskazane na wykresie 1 składniki stanowią tzw. całkowity koszt posiadania (Total Cost of Ownership – TCO). Dokładna analiza składowych TCO wskazuje realne wydatki i ich słabe punkty, które wymagają wzmożonej kontroli oraz zmian. Postulowane w wyniku przeprowadzonej analizy zmiany powinny być przede wszystkim dostosowane do potrzeb i specyfiki firmy, ale też możliwe w realizacji.

Uproszczoną analizę kosztów eksploatacji samochodu przedstawia przykład 1. Dzięki niej fleet ma-nager zyskuje wiedzę o tym, ile firmę kosztuje – rocznie, miesięcznie czy nawet dziennie – utrzymanie pojazdu. Ułatwia to planowanie, kontrolę i racjonalizację tych kosztów.

PRZYKŁAD 1Tabela 1. Uproszczona analiza kosztów utrzymania i eksploatacji samochodu(bez zmiennych kosztów napraw, przy przejechanych 20 000 km rocznie)

Koszty stałe

Lp. Wyszczególnienie Poniesione koszty Uwagi

1. Polisa ubezpieczeniowa 800 zł Maksymalna zniżka za bezszkodowość (60%)

2. Sezonowa wymiana opon 140 zł Wymiana dwa razy do roku

3. Przegląd rejestracyjny 98 zł Przegląd raz do roku

4. Przegląd eksploatacyjny 500 zł

5. Ogółem 1538 zł

Koszty zmienne

Lp. Wyszczególnienie Poniesione koszty Uwagi

1. Paliwo (benzyna 95) 7200 zł Średnie zużycia paliwa na 100 km – 7 litrów

Średnia cena za 1 litr benzyny 95 – 5,15 zł

Średnia cena jednego przejechanego kilome-tra – 0,36 zł (7 litrów : 100 km x 5,15 zł)

2. W kalkulacji kosztów zmiennych eksploatacji pojazdu pomijamy trudne do przewidzenia koszty napraw, części zamiennych itp.

3. Ogółem 7200 zł Przy przejechanych 20 000 km rocznie

Podsumowanie analizy (suma kosztów stałych i zmiennych)

Ogółem

Roczny koszt utrzymania i eksploatacji samochodu (1538 zł + 7200 zł)

8738 zł

Miesięczny koszt utrzymania i eksploatacji pojazdu (8738 zł : 12 miesięcy)

728,17 zł

Dzienny koszt utrzymania i eksploatacji pojazdu (8738 zł : 365 dni)

23,94 zł

Źródło: opracowanie własne

SAMOCHÓD W FIRMIE


3. Nabywanie pojazdów oraz metody finansowania

Działania optymalizacyjne i antykosztowe fleet manager powinien inicjować już na etapie zakupu oraz wyboru formy finansowania pojazdów. W tym względzie ma do dyspozycji zakup ze środków własnych, zakup wspomagany kredytem bankowym, leasing lub wynajem długoterminowy. Równie istotny jest wy-bór modelu auta. Samochód powinien być w pełni dopasowany do potrzeb i funkcji, które ma pełnić w fir-mie. Ważna przy tym (jako podstawowy czynnik kosztotwórczy) jest nie tylko cena zakupu lub wysokość raty wynajmu płaconej za konkretny model auta, ale też przyszłe koszty jego eksploatacji (np. zużycie paliwa, ubezpieczenie, naprawy).

Uwaga!Warto zadbać o to, by tam, gdzie istnieje taka możliwość, były wybierane najbardziej ekonomiczne pojazdy. Auta te powinny być też wysoko oceniane w różnego typu rankingach i analizach niezawodności.

Producenci samochodów w ostatnich latach znacząco zliberalizowali podejście do klientów instytu-cjonalnych. To oni bowiem, przy niskiej sprzedaży nowych aut, ratują im najczęściej wskaźniki sprzeda-żowe. Przedsiębiorcy kupujący nawet 2–3 auta mogą obecnie korzystać z pewnych przywilejów klientów flotowych. Do przywilejów tych należą m.in.:

negocjowane zniżki cenowe (niekiedy dochodzące nawet do 20% wartości pojazdów), rabaty na wyposażenie dodatkowe oraz akcesoria (np. alarmy, klimatyzacja, systemy bezpieczeństwa), upusty na serwisowanie nieobejmowane gwarancją oraz darmowe przeglądy dodatkowe.

Nie bez znaczenia przy zakupie aut jest także metoda ich amortyzacji. Wybranie najkorzystniejszej dla przedsiębiorcy metody amortyzacji pozwala skrócić okres rozliczenia inwestycji w kosztach i obniżyć po-datek. Ważny jest przy tym rodzaj kupowanych pojazdów – ten czynnik warunkuje, która z metod amorty-zacji jest w ogóle możliwa (jednorazowa, liniowa, degresywna, z indywidualnie ustalonymi stawkami oraz amortyzacja dla samochodów używanych intensywnie).

Inna istotna korzyść podatkowa przy kupnie aut dotyczy możliwości odliczenia 100% VAT. Znaczenie ma też wybór metody amortyzacji. O tym, kiedy od 1 kwietnia 2014 r. odliczymy pełny VAT oraz jakie metody amortyzacji można wybrać, piszemy w rozdziale I. Zakup samochodu.

Która z form finansowania przynosi przedsiębiorcy najwięcej korzyści i dodatkowe oszczędności? W prak-tyce analizy zasadności wyboru leasingu są zestawiane najczęściej w kontraście do finansowania zakupu po-jazdu kredytem bankowym (tabela 2). Brak konieczności angażowania znaczących środków własnych i mniej formalności – te kluczowe zalety leasingu powodują, że wybiera go największa grupa przedsiębiorców.

Tabela 2. Kredyt kontra leasing

Leasing finansowy Leasing operacyjny Kredyt

Przedmiot umowy Środek trwały Środek trwały Środki pieniężne

Okres umowy Oznaczony

Oznaczony, min. 40% normatywnego okresu amortyzacji (dla rzeczy

ruchomych)

Dowolny

Suma opłat (bez VAT)

Musi odpowiadać co najmniej wartości początkowej przedmio-tu; w sumie opłat uwzględnia się cenę, po której korzystający ma

prawo nabyć przedmiot po zakończeniu umowy

Musi odpowiadać co najmniej wartości początkowej przedmio-tu; w sumie opłat uwzględnia się cenę, po której korzystający ma

prawo nabyć przedmiot po zakończeniu umowy

Dowolna

Kto dokonuje odpisów

amortyzacyjnychKorzystający Finansujący Kredytobiorca

SAMOCHÓD W FIRMIE

131WWW.INFOR.PL

Kto jest właścicielem przedmiotu leasingu

w okresie trwania umowy

Finansujący Finansujący Kredytobiorca

Co jest kosztem uzyskania przychodu dla korzystającego

Część odsetkowa raty oraz amortyzacja

Cała rata leasingowa (kapitał + odsetki)

Odsetki oraz amortyzacja

Podatek VAT

Podatek VAT naliczony z góry od sumy wszystkich płatności

(kapitał + odsetki)Stawka podatku = stawka jak

dla przedmiotu

Podatek VAT naliczany i płatny razem z poszczególnymi

płatnościami leasingowymi (zgodnie z harmonogramem)

VAT odlicza kredytobiorca

z faktury zakupu

Wartość rezydualna (końcowa)* Znikoma

Nie mniejsza od wartości hipotetycznej

Nie dotyczy

Kto wykazuje w bilansie Korzystający Finansujący Korzystający

* Wartość rezydualna samochodu to spodziewana cena, po której zostanie sprzedany pojazd po okresie eksploatacji. Menedżer floty powinien dążyć do jej zmaksymalizowania niezależnie od tego, czy zarządzane przez niego pojazdy są własnością przedsiębiorstwa, czy wynajmowane od firmy zewnętrznej.

Źródło: ING Lease

W leasingu to leasingodawca jest właścicielem „wypożyczanego” samochodu, a leasingobiorca sta-je się jedynie jego użytkownikiem. Leasingobiorca zobowiązuje się w umowie do opłacania rat leasin-gowych oraz różnego typu dodatkowych opłat. Przedsiębiorca nie musi przy tym angażować środków własnych – może je przeznaczyć np. na rozwój firmy. Nie obniża sobie zdolności kredytowej, która ma niebagatelne znaczenie zwłaszcza przy podejmowaniu przez firmę innych zobowiązań kredytowych (np. kredytów odnawialnych lub inwestycyjnych). Procedura leasingowania samochodu jest także znacznie prostsza niż finansowanie zakupu w kredycie bankowym i nie wymaga ustanawiania zabezpieczeń. Ale nie tylko aspekty czysto finansowe przemawiają za wykorzystaniem leasingu. W ostatnich latach firmy leasingowe zaczęły odchodzić od oferowania leasingu w jego klasycznej formule na rzecz obudowywania go pakietem usług dodatkowych.

Uwaga!Względy kosztowe – którymi już na etapie wyboru leasingodawcy powinien zająć się fleet manager – nie dotyczą tylko wysokości oprocentowania rat leasingowych. To także wybór waluty leasingu, analiza bonusów i dodatkowych atrak-cyjnych cenowo usług (dzięki efektowi skali). To również sprawna, korzystna ekonomicznie i efektywna obsługa po-sprzedażowa.

A co z wynajmem długoterminowym? Dla kogo jest dedykowane takie rozwiązanie i jakie daje korzy-ści? Kierowane jest przede wszystkim do tych właścicieli flot samochodowych, którzy chcą:

za stałą miesięczną opłatę odciążyć się od kosztów zakupu pojazdów, zapewnić sobie tanie i efektywne ubezpieczenie floty (od zakupu polisy aż po kompleksową likwidację

szkód), usługi serwisowe, karty paliwowe.Taka usługa, nazywana Full Service Leasing (FSL), zyskuje coraz większą popularność – przede

wszystkim wśród firm poszukujących dodatkowych oszczędności. Elementem odróżniającym FSL od tradycyjnego leasingu jest możliwość przekazania korzystającemu kompleksowego zarządzania pojaz-dami. Klient ma przy tym zapewnioną:

pełną kontrolę nad samochodami, łatwość pozyskania niezbędnych informacji o bezpieczeństwie i stanie pojazdów.

Co jest przy tym istotne – miesięczna stawka wynajmu jest niezmienna przez cały okres trwania umo-wy. Dotyczy to także polisy ubezpieczeń komunikacyjnych. Dodatkowo wynajmujący pozbywa się ryzyka utraty wartości pojazdu.

SAMOCHÓD W FIRMIE


4. Rozwiązania ograniczające koszt zużycia paliwa

Jak pokazaliśmy na wykresie 1, zużycie paliwa stanowi jeden z podstawowych składników kosztu utrzymania firmowej floty samochodowej. Dlatego tak ważne są działania racjonalizatorskie fleet mana-gera. Co może on zrobić w tym zakresie?

W zakresie optymalizacji kosztów zużycia paliwa fleet manager może wykorzystać takie rozwiązania, jak karty paliwowe czy monitoring kierowców GPS. Może też inicjować – najprostsze i mało absorbujące firmę – instruktaże w zakresie ekojazdy, połączone z monitorowaniem zachowań pracowników i moty-wowaniem ich do stosowania tych zasad. Chodzi o tzw. defensywną jazdę, która oznacza lepsze prze-widywanie sytuacji na drodze, unikanie gwałtownego przyspieszania i hamowania. Taki styl prowadze-nia pojazdu wpływa korzystnie na bezpieczeństwo na drogach, ochronę środowiska oraz obniża koszt użytkowania pojazdu. Oszczędności przynosi również – przy wyższych przebiegach pojazdów – wybór silników Diesla.

Karty paliwowe wydają się obecnie najciekawszym i najbardziej skutecznym narzędziem kontroli kosz-tów paliwa. Raporty generowane przez emitenta karty paliwowej pozwalają fleet managerowi nie tylko na analizę danych i monitoring poszczególnych kierowców oraz ich wydatków, ale też na wychwytywa-nie nadużyć. Dzięki takim mechanizmom kontrolnym może on wygenerować dla firmy naprawdę spore oszczędności.

Z kart paliwowych mogą korzystać właściciele flot samochodów osobowych, ciężarowych oraz flot mieszanych (coraz częściej bez względu na wielkość firmy czy rodzaj prowadzonej działalności). Polity-ka sprzedażowa emitentów kart paliwowych umożliwia zaoferowanie produktów „skrojonych na miarę”. Dzięki temu zarządzanie firmowym taborem i płatnościami z nim związanymi jest nie tylko efektywne, ale i proste.

Uwaga!Emitenci kart paliwowych stosują obecnie bardzo podobną politykę flotową, tak jak producenci samochodów. Nie uza-leżniają udostępniania kart paliwowych od ilości sprzedanego paliwa. Większość z nich zrezygnowała z miesięcznych limitów tankowania paliwa, a niektórzy utrzymują je na bardzo niskim poziomie (np. 300–500 litrów).

Korzyści z posiadania karty paliwowej nie dotyczą tylko oszczędności na paliwie (m.in. poprzez usprawnienie procesu zarządzania kosztami zużycia paliwa oraz rabaty udzielane na wolumen tanko-wanego paliwa). Karty dają również dostęp do szerokiej sieci stacji oraz pakietu usług dodatkowych. Poza tym bardzo dużym ułatwieniem (ograniczającym czynności administracyjne w firmie związane z rozliczaniem faktur) są zbiorcze faktury za paliwo. Zredukowanie kilkudziesięciu czy nawet kilkuset faktur do dwóch w miesiącu to także wymierne oszczędności w zakresie wykorzystania zasobów ludzkich w firmie.

Bezgotówkowy i prosty zakup paliwa oraz produktów i usług dodatkowych na rozbudowanej sieci stacji oznacza ogromny komfort i wygodę – zwłaszcza przy pokonywaniu długich tras. Karty paliwowe pozwalają ponadto na:

płatność za przejazd autostradami, ustalanie limitów zużycia paliwa, przygotowywanie raportów z transakcji flotowych przez Internet (bieżący wgląd do płatności), transakcje zakupowe poza granicami kraju (np. na terenie wybranych krajów europejskich).

Uwaga!Istotnym kryterium nawiązania współpracy z emitentem kart powinny być nie tylko korzystne warunki finansowe i ra-baty. Równie ważna jest analiza tras, którymi najczęściej poruszają się firmowi kierowcy (gęsta sieć stacji paliwowych zapewnia pełną dostępność usług).

Innym niezwykle skutecznym narzędziem optymalizacji zużycia paliwa jest monitoring aut za pomocą systemu GPS. Rozwiązanie to – stosowane głównie przez firmy posiadające większą liczbę samochodów we flocie – pozwala na znaczne ograniczenie ilości przejechanych kilometrów oraz redukcję kosztów.

SAMOCHÓD W FIRMIE

133WWW.INFOR.PL

Z czego wynika tak korzystny mechanizm? Dzięki zastosowaniu systemu GPS można na bieżąco weryfi-kować, gdzie w danej chwili znajduje się firmowy samochód. Raporty z GPS pozwalają na:

kontrolę czasu pracy pracowników i jego efektywnego wykorzystania (m.in. w celach służbowych i pry-watnych),

weryfikowanie powierzonych pracownikom zadań, kontrolę częstotliwości postojów i prędkości jazdy, kontrolę kosztów związanych ze średnim spalaniem pojazdu, kontrolę faktur i tankowań paliwa.

5. Ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolneUbezpieczenia komunikacyjne stanowią dużą część kosztów użytkowania pojazdu. Ubezpieczyciele

różnie definiują flotę pojazdów. Niektórzy z nich korzystne oferty flotowe proponują już nawet przy kilku ubezpieczanych autach, inni zaś – przy kilkudziesięciu. Im większa jest flota, tym większe są szanse na wynegocjowanie atrakcyjnej stawki polisy.

Uwaga!Ubezpieczenie floty polega na objęciu ochroną wszystkich pojazdów floty w ramach jednej polisy. Kluczową zaletą takiego rozwiązania jest jego kompleksowość, a także duże możliwości negocjacyjne – zarówno ceny, jak i zakresu ochrony, warunków oraz trybu likwidacji szkód.

Od czego zależy koszt polisy ubezpieczeniowej floty samochodowej? Oprócz wskazanej liczby po-jazdów we flocie największy wpływ ma dotychczasowa historia ubezpieczenia, czyli szkodowość jazdy. Rozwiniemy to zagadnienie w dalszej części opracowania. Odpowiemy m.in. na najważniejsze pytanie w tym zakresie, a mianowicie: Jak ograniczyć parametr szkodowości, by uzyskać znaczne oszczędności na ubezpieczeniu?

Na cenę polisy ubezpieczeń komunikacyjnych floty wpływają ponadto: struktura floty (np. auta osobowe, ciężarowe), wartość samochodów oraz lata ich produkcji, wybrany zakres ochrony w ramach ubezpieczeń dobrowolnych, własność floty (czy samochody są leasingowane, czy też są własnością przedsiębiorcy lub firma korzy-

sta z usług wynajmu), podejmowane przez właściciela floty działania prewencyjne (np. szkolenia poprawiające bezpieczeń-

stwo i techniki jazdy, weryfikacja umiejętności nowych kierowców, monitoring pojazdów za pomocą GPS).

O jakich ubezpieczeniach mówimy? W ubezpieczeniu floty należy brać pod uwagę nie tylko obowiąz-kowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej OC pojazdów mechanicznych, ale też ubezpieczenia dobrowolne, czyli:

autocasco AC, ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków NNW (kierowcy i pasażerów), pakiet usług dodatkowych assistance, ubezpieczenie szyb i dodatkowego wyposażenia, pomoc prawną przy dochodzeniu odszkodowania, ubezpieczenie utraty wartości pojazdu (GAP).

O jakich regulacjach prawnych należy pamiętać przy ubezpieczeniu floty? Chodzi przede wszystkim o OC, które jest obowiązkowe dla każdego właściciela pojazdu – niezależnie od tego, czy pojazd poru-sza się po drogach, czy stoi unieruchomiony w garażu. Obowiązek ten wynika wprost z art. 4 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Pol-skim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. OC chroni kierowcę przed odpowiedzialnością za szkody,

SAMOCHÓD W FIRMIE


które wyrządzi on innym uczestnikom ruchu drogowego (zarówno na pojeździe, jak i na osobach). Brak dopełnienia tego obowiązku może skutkować nałożeniem na właściciela pojazdu kar finansowych. Man-dat karny i odholowanie na policyjny parking wydaje się przy tym znikomą sankcją. O wiele większą może okazać się kara nałożona przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Właściciel pojazdu, który spóź-ni się z opłaceniem OC ponad 14 dni, może spodziewać się nawet 3360 zł kary!

Uwaga!Zakres ochrony oferowany w ramach OC jest uregulowany wskazaną wyżej ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych. Negocjując warunki tego ubezpieczenia fleet manager powinien się zatem skupić na cenie polisy, bo tylko na nią ma wpływ. Zakres ochrony OC jest bowiem jednolity u wszystkich ubezpieczycieli.

Z zupełnie inną sytuacją mamy do czynienia w przypadku ubezpieczeń dobrowolnych. Tutaj kluczowy jest zakres oferowanej przez ubezpieczyciela ochrony. Wybrany zakres ochrony ma duży wpływ na cenę polisy. Powinien być dostosowany do potrzeb i możliwości finansowych firmy. Oszczędności na cenie polisy nie powinny jednak polegać na okrajaniu tego zakresu. Takie działanie odbija się bowiem na jakości polisy.

Jak zatem rozsądnie i efektywnie oszczędzać na polisie flotowej? Oprócz wskazanych wyżej aspek-tów, oszczędności na cenie polisy można osiągnąć także poprzez:

wybór tańszego wariantu rozliczania szkód – droższy jest wariant serwisowy (pozwalający na bezgo-tówkowe rozliczanie kosztów naprawy) niż kosztorysowy,

zastosowanie udziału własnego w szkodzie, franszyzy redukcyjnej lub integralnej (udział własny to kwota, o którą ubezpieczyciel zmniejsza odszkodowanie; franszyza redukcyjna to zapisana w umowie stała kwota pomniejszana przy wypłacie odszkodowania; franszyza integralna to wartość szkody, po-niżej której odszkodowanie nie jest wypłacane),

wydzielenie obsługi firmowych aut do wyspecjalizowanej firmy (ma ona wynegocjowane indywidualne warunki ubezpieczenia ze względu na skalę swojej działalności),

zakup polisy dla aut pozyskanych w ramach leasingu od samego leasingodawcy (firmy leasingowe są w stanie zaoferować – podobnie jak firmy zarządzające flotami – bardzo korzystne warunki ubezpie-czenia ze względu na dużą skalę działalności),

łączenie polisy komunikacyjnej z zakupem ubezpieczenia innego mienia firmy w tym samym towarzy-stwie (zakup pakietowy często wiąże się z korzystnymi zniżkami).

Dlaczego ubezpieczyciele podczas negocjacji ceny polisy tak dużą wagę przywiązują do szkodowo-ści? Jak firma może obniżyć ten parametr, by uzyskać lepsze warunki ubezpieczenia? Wyjaśnienia w tym zakresie pokażemy w przykładzie 2.

PRZYKŁAD 2W analizowanej firmie Beta około 20% budżetu floty samochodowej przypada na:

ubezpieczenia komunikacyjne (obowiązkowe OC oraz ubezpieczenia dobrowolne), koszty napraw niepokrytych przez ubezpieczyciela (m.in. przypadki, w których nie zostało wypłacone

odszkodowanie), udziały własne w szkodzie.

Rozmowy z ubezpieczycielem – dotyczące przedłużenia współpracy na kolejny okres – wykazały, że kosz-ty te mogą jeszcze wzrosnąć. Wyniki przeprowadzonej przez towarzystwo ubezpieczeniowe analizy po-ziomu szkodowości za ostatni rok współpracy z firmą Beta wykazały wzrost tego ważnego parametru. O kilka punktów procentowych wzrosły bowiem wypłacone firmie w ostatnim roku odszkodowania. Kosz-ty obsługi szkód komunikacyjnych de facto wracają więc do firmy Beta w postaci wyższej składki na ko-lejny okres ubezpieczenia.W dalszych etapach negocjacji z ubezpieczycielem firmie Beta udało się wypracować warunki porozumie-nia. Koszt polisy na kolejny 12-miesięczny okres ochronny zostanie podwyższony jedynie o 2 punkty pro-centowe. Przedsiębiorstwo Beta zostało jednak zobowiązane do przeprowadzenia istotnych działań pre-wencyjnych zmierzających do obniżenia szkodowości.

SAMOCHÓD W FIRMIE

135WWW.INFOR.PL

Przy wsparciu doświadczonego brokera ubezpieczeniowego (specjalizującego się w ubezpiecze-niach flot samochodowych) firma przeanalizuje najważniejsze rodzaje ryzyka mającego wpływ na zaistniałe w firmie szkody komunikacyjne. W dalszych etapach zostaną przeprowadzone działania usprawniające. Będą one dotyczyły nie tylko prewencji, ale też innych aspektów zarządzania flotą, a mianowicie:

wprowadzenia systemu karania pracowników za szkody komunikacyjne i nagradzania za ich brak (przy jednoczesnym zaangażowaniu działów kadr, finansów i zarządu),

przeprowadzenia szkoleń dotyczących poprawy bezpieczeństwa i technik jazdy, działań uświadamiających – np. pokazywania kosztów wynikających z nieobecności poszkodowane-

go w wypadku pracownika, chorób i rekonwalescencji będących następstwem wypadków, bieżącego raportowania szkód i pracowników je powodujących, analizy procedur likwidacji szkód, ich jakości i kosztów.

Niezwykle istotnym działaniem optymalizacyjnym fleet managera, dokonywanym jeszcze podczas ne-gocjacji warunków ubezpieczenia, może być:

skrócenie czasu oględzin pojazdu, wprowadzenie klauzuli samolikwidacji szkód (likwidacja szkód bez oględzin pojazdu do określonej

kwoty), wprowadzenie możliwości modyfikacji warunków pakietu assistance.

6. Koszty serwisowania pojazdówOdwołajmy się ponownie do wykresu 1. Z zaprezentowanych tam danych jasno wynika, że serwiso-

wanie pojazdów stanowi – obok zużycia paliwa i ubezpieczeń – największy odsetek kosztów eksploatacji floty samochodowej. Mówimy oczywiście o tych kosztach, na które fleet manager ma największy wpływ i może je kontrolować.

Uwaga!Koszt serwisowania pojazdów jest niewygodnym do zarządzania parametrem, ponieważ jest nieprzewidywalny. Trudno oszacować i zabudżetować środki na ten cel. O ile bowiem nie ma problemów z oszacowaniem kosztów przeglądów okresowych, o tyle koszty napraw mechanicznych (nieobjętych gwarancją) oraz napraw powypadkowych (za które nie jest wypłacane odszkodowanie) są bardzo trudne do przewidzenia.

Jak podkreślaliśmy przy okazji omawiania metod pozyskania pojazdów do firmowej floty, analiza kosz-tów serwisu gwarancyjnego powinna być przeprowadzana już na etapie wyboru konkretnych modeli sa-mochodów. W okresie gwarancji pojazdy są bowiem najczęściej serwisowane w ASO. Na sieci autoryzo-wanej w tym okresie są skoncentrowane naprawy i przeglądy okresowe.

Sposobem na zmniejszenie wydatków związanych z przeglądami gwarancyjnymi lub innymi na-prawami eksploatacyjnymi może być korzystanie z serwisów szybkiej obsługi, zamiast stacji ASO przy punktach dealerskich. W tym przypadku istotne jest jednak utrzymanie warunków gwarancji. Umożliwia je rozporządzenie Komisji Europejskiej MV BER/GVO. Wprowadzenie tej regulacji miało na celu ochronę właścicieli pojazdów przed monopolistycznymi praktykami producentów samo-chodów.

W okresie pogwarancyjnym serwisowanie pojazdów można powierzyć tańszej sieci szybkiej obsługi. Zarządzanie kosztami napraw w tym okresie jest jednak o wiele trudniejsze ze względu na ich nieprze-widywalność. Użytkowane pojazdy mają wówczas przebiegi przewyższające niekiedy 100 000 kilome-trów i wymagają bardziej skomplikowanych oraz kosztownych napraw. Analizy fleet managera powinny koncentrować się na cenach części i robocizny oraz warunkach obsługi (np. dostępności samochodów zastępczych w przypadku przedłużających się napraw). Koszty napraw powypadkowych i blacharskich warto powierzyć serwisom rekomendowanym przez ubezpieczyciela.

Z zupełnie innym trybem i zasadami rozliczania kosztów serwisowania mamy do czynienia w przypad-ku, gdy zarządzanie flotą samochodową powierzymy zewnętrznej firmie.

SAMOCHÓD W FIRMIE


W umowie podpisywanej z usługodawcą są wówczas doprecyzowane i negocjowane m.in.: formy i stawki płatności – np. opłata ryczałtowa lub rozliczenie według kosztów rzeczywistych, oczekiwania i warunki napraw – np. części oryginalne lub zamienniki, klasa wymienianych opon, samo-

chody zastępcze, wykorzystanie określonej sieci serwisów.

Z zagadnieniem oszczędzania na serwisowaniu pojazdów ściśle powiązana jest również – sygnali-zowana już wcześniej – kwestia bezpieczeństwa i ekologii jazdy. Powinna ona być opisana przez fleet managera i zakomunikowana w polityce bezpieczeństwa firmowej floty. Zastosowany tutaj mechanizm wynika z prostego równania:

Sprawny samochód ++ kierowca przeszkolony w kierunku bezpiecznej i defensywnej jazdy =

= mniejsze koszty napraw mechanicznych i powypadkowych oraz mniejsze zużycie paliwa

W polityce bezpieczeństwa powinna być dodatkowo opisana odpowiedzialność pracownika za szkody komunikacyjne oraz powiązany z tym system karania i nagradzania (omówiony w części artykułu poświę-conej ubezpieczeniom komunikacyjnym).

7. Współpraca z firmą zewnętrznąPrzywołane już w tym opracowaniu zagadnienie powierzania obsługi floty samochodowej firmie ze-

wnętrznej ma także swoje odbicie w racjonalizacji kosztów.

Uwaga!Pozyskanie zewnętrznych usługodawców ma ekonomiczne uzasadnienie zwłaszcza w przypadku średnich i dużych flot samochodowych. Usługodawcy dysponują gotowymi i sprawdzonymi rozwiązaniami, które pozwalają znacznie szybciej i skuteczniej:

przeprowadzać racjonalizację kosztów, zwiększać efektywność i bezpieczeństwo wykorzystania firmowych pojazdów.

Mimo to polscy przedsiębiorcy od lat stronią od korzystania z różnego typu usług outsourcingowych. Czynią tak przede wszystkim z obawy przed utratą kontroli nad wydzielanymi z firmy procesami. Taka obawa towarzyszy też możliwości współpracy z zewnętrznymi administratorami flot samochodowych. Do tego dochodzi brak świadomości, jak korzystnymi rozwiązaniami są oferowane przez zewnętrznych usłu-godawców karty paliwowe, leasing czy monitoring pojazdów. Ale nie tylko o takie praktyczne ułatwienia chodzi. W analizach korzyści wynikających z outsourcingu floty samochodowej niejednokrotnie pomijany jest jeszcze jeden niezwykle istotny czynnik. Chodzi mianowicie o koszt zaangażowania zasobów ludz-kich. Przeniesienie zadań flotowych do zewnętrznego usługodawcy pozwala odciążyć firmowe zasoby i zaangażować je do głównej działalności. Oddelegowanie zadań flotowych zapewnia ponadto:

przeniesienie odpowiedzialności za pełną mobilność floty na kooperanta, przeniesienie na usługodawcę ryzyka związanego zarówno z utratą wartości pojazdów, jak i ze zmia-

nami cen usług i części zamiennych, minimalizację zakresu rozliczeń i negocjacji oraz liczby faktur, możliwość załatwiania wszystkich spraw w jednym miejscu, niższe koszty wykorzystania pojazdów, dostęp do zaawansowanych narzędzi informatycznych wspierających zarządzanie flotą.

8. Niezbędne wsparcie informatyczneZarządzanie flotą samochodową oraz optymalizacja kosztów jej wykorzystania nie są prostymi zada-

niami – zwłaszcza jeśli dotyczą kilkudziesięciu czy nawet kilkuset samochodów i kierowców. Przy takim wolumenie niezbędne jest wsparcie się dobrym systemem informatycznym.

SAMOCHÓD W FIRMIE

137WWW.INFOR.PL

Producenci mniejszych i dedykowanych aplikacji informatycznych do zarządzania flotami konfigurują je w zależności od potrzeb konkretnej firmy. Takie dedykowane systemy umożliwiają m.in.:

raportowanie i ewidencję (pojazdów i kierowców), monitorowanie godzin pracy kierowców oraz ich aktywności, przesyłanie zleceń i innych niezbędnych informacji, monitorowanie przebiegu tras, kontrolowanie techniki jazdy kierowców i zużycia paliwa w pojazdach, przypominanie o ubezpieczeniach OC/AC, badaniach technicznych, lekarskich, analizę kosztów eksploatacji, szkód komunikacyjnych, zużycia paliwa, awaryjności pojazdów.

Inną grupę narzędzi stanowią duże platformy informatyczne do zarządzania logistyką w firmach. Obej-mują one zazwyczaj administrację, zamówienia, sprzedaż, dostawy oraz system raportowania. Uprosz-czenie procesów logistycznych, zwiększenie ich wydajności, zapewnienie bezpieczeństwa, ewidencja danych o samochodach, ich użytkownikach i jednostkach organizacyjnych, w których pracują – to naj-ważniejsze z charakterystyk, które wspierają optymalizację kosztów.

W publikacji wykorzystywano artykuły opublikowane w czasopismach spółki Infor PL SA

SAMOCHÓD W FIRMIE


USTAWAz dnia 11 marca 2004 r.

o podatku od towarów i usług

(j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 312)1

(wyciąg)

Art. 2. [Definicje]Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o:(...) 34) pojazdach samochodowych – rozumie

się przez to pojazdy samochodowe w ro-zumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nie-przekraczającej 3,5 tony.

(...)

Art. 8. [Świadczenie usług]1. Przez świadczenie usług, o którym mowa

w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jed-nostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w ro-zumieniu art. 7, w tym również:1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych

i prawnych, bez względu na formę, w jakiej do-konano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokona-nia czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu wła-dzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.2. Za odpłatne świadczenie usług uznaje się

również:1) użycie towarów stanowiących część przedsię-

biorstwa podatnika do celów innych niż działal-ność gospodarcza podatnika, w tym w szczegól-ności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspól-ników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowa-rzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w ca-łości lub w części, prawo do obniżenia kwoty po-

datku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2) nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjo-nariuszy, członków spółdzielni i ich domowni-ków, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszel-kie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.2a. W przypadku gdy podatnik, działając we

włas nym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bie-rze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

3. (uchylony).4. (uchylony).5. Przepis ust. 2 pkt 1 nie ma zastosowania

w przypadku użycia pojazdów samochodowych do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w ca-łości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczone-go, obliczoną zgodnie z art. 86a ust. 1, z tytułu: 1) nabycia, importu lub wytworzenia tych pojaz-

dów lub 2) nabycia, importu lub wytworzenia części skła-

dowych do tych pojazdów, jeżeli z tytułu naby-cia, importu lub wytworzenia tych pojazdów podatnikowi nie przysługiwało prawo do obni-żenia kwoty podatku należnego o kwotę podat-ku naliczonego2. 6. W przypadku, o którym mowa w ust. 2 pkt 1

i ust. 5, za nabycie towarów uznaje się również przyjęcie ich w używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o po-dobnym charakterze2.

1 Ujednolicony tekst ustawy zawiera zmiany, które weszły w życie 1 kwietnia 2014 r., wprowadzone ustawą z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Zmiany zostały zaznaczone czcionką pogrubioną.

2 W przypadku nieodpłatnego używania na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika samochodów nabytych, importowa-nych lub wytworzonych przez podatnika przed 1 kwietnia 2014 r., z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia których kwotę podatku naliczonego stanowiło 50 lub 60%, nie więcej niż 5000 lub 6000 zł, nie stosuje się art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT. Zasada ta ma również zastosowanie do samochodów wynajętych, wydzierżawionych oraz leasingowanych (art. 7 ust. 1 i 2 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). Regulacje te mają zastosowanie do rozliczeń za okresy rozliczeniowe rozpoczynające się od 1 stycznia 2014 r. (art. 16 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.).

SAMOCHÓD W FIRMIE

139WWW.INFOR.PL

(...)

Art. 86a. [Nabycie pojazdów samochodo-wych]3

1. W przypadku wydatków związanych z pojaz-dami samochodowymi kwotę podatku naliczone-go, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 50% kwoty podatku:1) wynikającej z faktury otrzymanej przez podat-

nika;2) należnego z tytułu:

a) świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 podatnikiem jest ich usługobiorca,

b) dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 podatnikiem jest ich na-bywca,

c) wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów;3) należnego, w przypadku, o którym mowa

w art. 33a;4) wynikającej z otrzymanego dokumentu cel-

nego, deklaracji importowej w przypadku, o którym mowa w art. 33b, oraz z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34.2. Do wydatków związanych z pojazdami samo-

chodowymi, o których mowa w ust. 1, zalicza się wydatki dotyczące:

1) nabycia, importu lub wytworzenia tych pojaz-dów oraz nabycia lub importu ich części skła-dowych;

2) używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umo-wą, inne niż wymienione w pkt 34;

3) nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju na-pędowego i gazu, wykorzystywanych do napę-du tych pojazdów, usług naprawy lub konserwa-cji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów5.3. Przepis ust. 1 nie ma zastosowania:

1) w przypadku gdy pojazdy samochodowe są:a) wykorzystywane wyłącznie do działalności

gospodarczej podatnika lubb) konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu

co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, je-żeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie;

2) do towarów montowanych w pojazdach samo-chodowych i do związanych z tymi towarami usług montażu, naprawy i konserwacji, jeżeli przeznaczenie tych towarów wskazuje obiek-tywnie na możliwość ich wykorzystywania wy-łącznie do działalności gospodarczej podatnika.

3 Przepisy art. 86a ustawy w brzmieniu od 1 kwietnia 2014 r. w zakresie wynikającym z upoważnienia Rzeczypospolitej Polskiej do stosowania szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 168 dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.) stosuje się w okresie obowiązywania tego upoważnienia, czyli do 31 grudnia 2016 r. (art. 10 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.).

4 Podatnicy, którzy użytkują pojazdy samochodowe na podstawie zawartych do 31 marca 2014 r. umów najmu, dzierżawy, leasingu oraz innych umów o podobnym charakterze, które to pojazdy od 1 kwietnia 2014 r. nie uprawniają do pełnego odliczania VAT z faktur za czynsz (ratę), zachowują pełne prawo do odliczania VAT na dotychczasowych zasadach, pod warunkiem że:

pojazd samochodowy będący przedmiotem tej umowy został wydany podatnikowi przed 1 kwietnia 2014 r. (art. 13 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.),

podatnik dokona rejestracji umowy u właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy o VAT z 7 lutego 2014 r., czyli w terminie 30 dni, licząc od 1 kwietnia 2014 r. (art. 13 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 2 pkt 2 lit. b) ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.).

Powyższe przepisy stosuje się bez uwzględnienia zmian umowy dokonywanych od 1 kwietnia 2014 r. (art. 13 ust. 2 pkt 1 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.).

5 Podatnicy mogą dopiero od 1 lipca 2015 r. odliczyć 50% VAT od zakupu paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wyko-rzystywanych do:

1) samochodów osobowych, 2) innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony,

w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi: a) 1 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg, b) 2 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg, c) 3 lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg (art. 12 ust. 1 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). Ograniczenie to nie dotyczy pojazdów samochodowych, które są wykorzystywane przez podatnika wyłącznie do działalności

gospodarczej (art. 12 ust. 2 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). Dopuszczalna ładowność pojazdu oraz liczba miejsc (siedzeń), o których mowa w ww. ust. 2 lit. od a) do c), są określane na

podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Pojazdy, które w tych dokumentach nie mają okreś lonej dopuszczalnej ładowności lub liczby miejsc, uznaje się za samochody osobowe (art. 12 ust. 3 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.).

SAMOCHÓD W FIRMIE


4. Pojazdy samochodowe są uznawane za wy-korzystywane wyłącznie do działalności gospo-darczej podatnika, jeżeli:1) sposób wykorzystywania tych pojazdów przez

podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatko-wo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojaz-du, wyklucza ich użycie do celów niezwiąza-nych z działalnością gospodarczą lub6

2) konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospo-darczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.5. Warunku prowadzenia ewidencji przebiegu po-

jazdu nie stosuje się w przypadku pojazdów samo-chodowych:1) przeznaczonych wyłącznie do:

a) odprzedaży,b) sprzedaży, w przypadku pojazdów wytwo-

rzonych przez podatnika,c) oddania w odpłatne używanie na podstawie

umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze

– jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w od-płatne używanie tych pojazdów stanowi przed-miot działalności podatnika;2) w odniesieniu do których:

a) kwotę podatku naliczonego od wydatków z nimi związanych podatnik oblicza zgodnie z ust. 1 lub

b) podatnikowi nie przysługuje prawo do obni-żenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków z nimi związanych.

6. Ewidencja przebiegu pojazdu jest prowadzo-na od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności go-spodarczej podatnika do dnia zakończenia wyko-rzystywania tego pojazdu wyłącznie do tej dzia-łalności.

7. Ewidencja przebiegu pojazdu powinna za-wierać:1) numer rejestracyjny pojazdu samochodowego;2) dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia

ewidencji;

3) stan licznika przebiegu pojazdu samochodo-wego na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewi-dencji, na koniec każdego okresu rozliczenio-wego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji;

4) wpis osoby kierującej pojazdem samochodo-wym dotyczący każdego wykorzystania tego pojazdu, obejmujący:a) kolejny numer wpisu,b) datę i cel wyjazdu,c) opis trasy (skąd – dokąd),d) liczbę przejechanych kilometrów,e) imię i nazwisko osoby kierującej pojazdem

– potwierdzony przez podatnika na koniec każde-go okresu rozliczeniowego w zakresie autentycz-ności wpisu osoby kierującej pojazdem, jeżeli nie jest ona podatnikiem;5) liczbę przejechanych kilometrów na koniec

każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji.8. W przypadku gdy pojazd samochodowy jest

udostępniany osobie niebędącej pracownikiem podatnika, wpis, o którym mowa w ust. 7 pkt 4:1) jest dokonywany przez osobę, która udostęp-

nia pojazd;2) obejmuje:

a) kolejny numer wpisu,b) datę i cel udostępnienia pojazdu,c) stan licznika na dzień udostępnienia pojaz-

du,d) liczbę przejechanych kilometrów,e) stan licznika na dzień zwrotu pojazdu,f) imię i nazwisko osoby, której udostępniony

został pojazd.9. Do pojazdów samochodowych, o których

mowa w ust. 4 pkt 2, należą:1) pojazdy samochodowe, inne niż samochody

osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który od-dzielony jest od części przeznaczonej do prze-wozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:a) klasyfikowane na podstawie przepisów

o ruchu drogowym do podrodzaju: wieloza-daniowy, van lub

b) z otwartą częścią przeznaczoną do przewo-zu ładunków;

2) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy

6 W przypadku pojazdów samochodowych: nabytych, importowanych lub wytworzonych przed 1 kwietnia 2014 r., używanych na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze przed 1 kwietnia 2014 r. – podatnicy mają obowiązek prowadzenia ewidencji przebiegu od dnia, w którym poniosą pierwszy od 1 kwietnia 2014 r. wydatek

związany z tymi pojazdami (art. 8 pkt 1 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.).

SAMOCHÓD W FIRMIE

141WWW.INFOR.PL

z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przezna-czone do przewozu ładunków jako konstruk-cyjnie oddzielne elementy pojazdu;

3) pojazdy specjalne, które spełniają również wa-runki zawarte w odrębnych przepisach, okre-ślone dla następujących przeznaczeń:a) agregat elektryczny/spawalniczy,b) do prac wiertniczych,c) koparka, koparko-spycharka,d) ładowarka,e) podnośnik do prac konserwacyjno-monta-

żowych,f) żuraw samochodowy

– jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z prze-pisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym.

10. Spełnienie wymagań dla pojazdów samo-chodowych określonych w ust. 9:1) pkt 1 i 2 stwierdza się na podstawie dodatko-

wego badania technicznego przeprowadzone-go przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnota-cję o spełnieniu tych wymagań7;

2) pkt 3 stwierdza się na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogo-wym.11. W przypadku gdy w pojeździe samocho-

dowym, dla którego wydano zaświadczenie, o którym mowa w ust. 10 pkt 1, zostały wpro-wadzone zmiany, w wyniku których pojazd nie spełnia wymagań, o których mowa w ust. 9 pkt 1 lub 2, uznaje się, że pojazd nie jest wyko-rzystywany wyłącznie do działalności gospo-darczej:

1) od dnia wprowadzenia zmian,2) jeżeli nie można określić dnia wprowadzenia

zmian:a) od okresu rozliczeniowego, w którym po-

datnik po raz pierwszy odliczył podatek na-liczony od wydatków związanych z tym po-jazdem samochodowym, z zastrzeżeniem lit. b,

b) od okresu rozliczeniowego następującego po okresie rozliczeniowym, dla którego po-datnik wykaże, że pojazd samochodowy spełniał wymagania, o których mowa w ust. 9 pkt 1 lub 2

– chyba że zachodzi przypadek, o którym mowa w ust. 4 pkt 1.

12. Podatnicy wykorzystujący wyłącznie do działalności gospodarczej pojazdy samochodo-we, dla których są obowiązani prowadzić ewiden-cję przebiegu pojazdu, mają obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach w terminie 7 dni od dnia, w któ-rym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami8.

13. W przypadku niezłożenia w terminie informa-cji, o której mowa w ust. 12, uznaje się, że pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika dopiero od dnia jej złożenia.

14. W przypadku zmiany wykorzystywania po-jazdu samochodowego podatnik jest obowiązany do aktualizacji informacji, o której mowa w ust. 12, najpóźniej przed dniem, w którym dokonuje tej zmiany.

15. Minister właściwy do spraw finansów pu-blicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór informacji, o której mowa w ust. 12,

7 Dodatkowe badanie techniczne powinno być przeprowadzone w terminie najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego, nie później jednak niż przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy o VAT z 7 lutego 2014 r., czyli przed 1 lipca 2014 r. (art. 9 ust. 1 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.).

Jeżeli przed terminem najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego lub przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy o VAT z 7 lutego 2014 r., czyli przed 1 lipca 2014 r., pojazd samochodowy objęty obowiązkiem przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego będzie przedmiotem dostawy, badanie to powinno być przeprowadzone nie później niż przed dniem dokonania tej dostawy (art. 9 ust. 2 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.).

W przypadku pojazdów samochodowych, innych niż samochody osobowe, mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van, zaświadczenia wydane dla nich przez okręgową stację kontroli pojazdów przed 1 kwietnia 2014 r. zachowają moc (art. 9 ust. 3 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.).

8 W przypadku pojazdów samochodowych: nabytych, importowanych lub wytworzonych przed 1 kwietnia 2014 r., używanych na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze przed 1 kwietnia

2014 r. – podatnicy mają obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach w terminie 7 dni od dnia,

w którym poniesiono pierwszy, od 1 kwietnia 2014 r., wydatek związany z tymi pojazdami (art. 8 pkt 2 ustawy zmieniającej z 7 lu-tego 2014 r.).

SAMOCHÓD W FIRMIE


uwzględniając potrzebę zawarcia w niej danych pozwalających na identyfikację pojazdu samo-chodowego, w szczególności marki, modelu po-jazdu i jego numeru rejestracyjnego, jak również daty poniesienia pierwszego wydatku związane-go z danym pojazdem, oraz uwzględniając po-trzebę umożliwienia prawidłowej aktualizacji złożonej informacji.

16. Minister właściwy do spraw finansów pu-blicznych może określić, w drodze rozporządze-nia, inne niż określone w ust. 9 pojazdy samocho-dowe, o których mowa w ust. 4 pkt 2, uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności go-spodarczej podatnika, wymagania dla tych pojaz-dów samochodowych oraz dokumenty potwier-dzające spełnienie wymagań, uwzględniając specyfikę ich konstrukcji oraz ich zastosowanie, a w przypadku pojazdów mających więcej niż je-den rząd siedzeń – również wymóg, aby dopusz-czalna masa całkowita była większa niż 3 tony.

17. Minister właściwy do spraw finansów pu-blicznych może określić, w drodze rozporządze-nia, inne niż wskazane w ust. 5 przypadki, w któ-rych nie stosuje się warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, uwzględniając spe-cyfikę prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej oraz konieczność przeciwdziałania nadużyciom wynikającym z wykorzystywania po-jazdów do celów innych niż związane z działalno-ścią gospodarczą.

(...)

Art. 90b. [Korekta podatku w razie nastąpie-nia zmiany w sposobie wykorzystania samo-chodu]9

1. W przypadku gdy w ciągu 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, do-konano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy:1) o którym mowa w art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a,

nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wy-korzystywanie do celów działalności gospo-darczej i do celów innych niż działalność go-spodarcza, podatnik jest obowiązany do

dokonania korekty kwoty podatku naliczone-go odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wy-tworzeniu tego pojazdu;

2) w odniesieniu do którego kwotę podatku naliczo-nego stanowiła kwota, o której mowa w art. 86a ust. 1, nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie wyłącznie do działalności go-spodarczej, podatnik jest uprawniony do doko-nania korekty kwoty podatku naliczonego odli-czonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu.2. W przypadku gdy w okresie korekty, o której

mowa w ust. 1, nastąpi sprzedaż pojazdu samo-chodowego, uznaje się, że wykorzystanie tego pojazdu zostało zmienione na wykorzystanie wy-łącznie do działalności gospodarczej, aż do koń-ca okresu korekty.

3. Przepis ust. 1 pkt 2 stosuje się odpowiednio również w przypadku, o którym mowa w art. 86a ust. 13.

4. Na potrzeby korekty, o której mowa w ust. 1, uznaje się, że pojazd samochodowy odpowiednio nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działal-ności gospodarczej albo jest wykorzystywany wyłącznie do takiej działalności począwszy od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana jego wyko-rzystywania. Korekty tej dokonuje się w deklara-cji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałe-go okresu korekty.

5. W przypadku gdy podatnik wykorzystuje pojazd samochodowy w działalności gospodar-czej również do czynności zwolnionych od po-datku bez prawa do odliczeń, kwota korekty, o której mowa w ust. 1, powinna uwzględniać proporcję określoną w art. 90, zastosowaną przy odliczeniu.

6. W przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15 000 zł korekty, o której mowa w ust. 1, dokonu-je się, jeżeli zmiana ich wykorzystywania nastąpi-ła w okresie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania ten pojazd samochodo-wy. Przepisy ust. 2–5 stosuje się odpowiednio.

9 Przepisy art. 90b ustawy o VAT mają zastosowanie tylko do pojazdów samochodowych nabytych, importowanych lub wytworzo-nych przez podatnika od 1 kwietnia 2014 r. (art. 11 ust. 1 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). Przepis art. 90b ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT stosuje się do sprzedaży pojazdów samochodowych nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika przed 1 kwietnia 2014 r., jeżeli przy ich nabyciu, imporcie lub wytworzeniu odliczono kwotę 50 lub 60%, nie więcej niż 5000 lub 6000 zł (art. 11 ust. 2 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.).

SAMOCHÓD W FIRMIE

143WWW.INFOR.PL

USTAWAz dnia 7 lutego 2014 r.

o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw

(Dz.U. z 2014 r., poz. 312)

(wyciąg)

Art. 1–6. pominięte

Art. 7. [Nieodpłatne świadczenie usług]1. W przypadku użycia przez podatnika do ce-

lów innych niż działalność gospodarcza pojaz-dów samochodowych nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, przy których nabyciu, imporcie lub wytworzeniu kwotę podat-ku naliczonego stanowiło 50% lub 60% kwoty podatku: 1) wynikającej z faktury otrzymanej przez podatni-

ka,2) należnego z tytułu:

a) świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy zmienianej w art. 1 podatnikiem jest ich usługobiorca,

b) dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy zmienianej w art. 1 podat-nikiem jest ich nabywca,

c) wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, 3) należnego, w przypadku, o którym mowa

w art. 33a ustawy zmienianej w art. 1, 4) wynikającej z otrzymanego dokumentu celnego,

deklaracji importowej w przypadku, o którym mowa w art. 33b ustawy zmienianej w art. 1, oraz z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 tej ustawy

– nie więcej jednak niż odpowiednio 5000 zł lub 6000 zł, nie stosuje się przepisu art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 1.

2. Na potrzeby ust. 1 przepis art. 8 ust. 6 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio.

Art. 8. [Ewidencja przebiegu pojazdu]W przypadku pojazdów, o których mowa

w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatni-ka, lub używanych na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy:

1) ewidencję, o której mowa w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nada-nym niniejszą ustawą, prowadzi się począwszy od dnia, w którym poniesiono pierwszy, od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, wydatek zwią-zany z tymi pojazdami;

2) informację, o której mowa w art. 86a ust. 12 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nada-nym niniejszą ustawą, składa się w terminie 7 dni od dnia, w którym poniesiono pierwszy, od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, wydatek związany z tymi pojazdami.

Art. 9. [Dodatkowe badanie techniczne]1. Dodatkowe badanie techniczne, o którym

mowa w art. 86a ust. 10 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, powinno być przeprowadzone w terminie najbliż-szego obowiązkowego okresowego badania technicznego, nie później jednak niż przed upły-wem 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniej-szej ustawy.

2. Jeżeli przed terminem najbliższego obowiąz-kowego okresowego badania technicznego lub przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy pojazd, o którym mowa w art. 86a ust. 9 pkt 1 i 2 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmie-niu nadanym niniejszą ustawą, jest przedmiotem dostawy, dodatkowe badanie techniczne, o którym mowa w art. 86a ust. 10 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, powinno być przeprowadzone nie później niż przed dniem dokonania dostawy.

3. Zaświadczenia wydane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy dla pojazdów, o których mowa w art. 86a ust. 2 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, zachowują ważność na potrzeby stosowania art. 86a ust. 9 pkt 1 lit. a tej ustawy, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

Art. 10. [Termin obowiązywania art. 86a ustawy o VAT]

Przepisy art. 86a ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, w zakresie

SAMOCHÓD W FIRMIE


wynikającym z upoważnienia Rzeczypospolitej Polskiej do stosowania szczególnego środka sta-nowiącego odstępstwo od art. 168 dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od warto-ści dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.) stosuje się w okresie obowiązywania tego upoważnienia.

Art. 11. [Korekta podatku naliczonego od sa-mochodów]

1. Przepisy art. 90b ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się do pojazdów samochodowych nabytych, importo-wanych lub wytworzonych przez podatnika od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Przepisy art. 90b ust. 1 pkt 2 oraz ust. 6 usta-wy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniej-szą ustawą, stosuje się również odpowiednio do sprzedaży pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 7.

Art. 12. [Odliczenie VAT od paliwa]1. Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku

należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika do dnia 30 czerwca 2015 r. paliw silniko-wych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzysty-wanych do napędu: 1) samochodów osobowych; 2) innych niż samochody osobowe pojazdów sa-

mochodowych o dopuszczalnej masie całkowi-tej nieprzekraczającej 3,5 tony, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierow-cy wynosi: a) 1 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest

mniejsza niż 425 kg, b) 2 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest

mniejsza niż 493 kg, c) 3 lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładow-

ność jest mniejsza niż 500 kg. 2. Przepis ust. 1 nie dotyczy pojazdów samocho-

dowych, które są wykorzystywane przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej.

3. Dopuszczalna ładowność pojazdu oraz liczba miejsc (siedzeń), o których mowa w ust. 1 pkt 2, są określane na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Pojazdy,

które w dokumentach, o których mowa w zdaniu pierwszym, nie mają określonej dopuszczalnej ła-downości lub liczby miejsc, uznaje się również za samochody osobowe, o których mowa w ust. 1 pkt 1.

Art. 13. [Odliczenie VAT przy najmie i leasin-gu]

1. W przypadku pojazdów samochodowych bę-dących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy, lea singu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, w stosunku do których na dzień poprze-dzający dzień wejścia w życie niniejszej ustawy kwotę podatku naliczonego stanowiła cała kwota podatku od towarów i usług wykazanego na faktu-rze, nie stosuje się przepisu art. 86a ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, w odniesieniu do wydatków, o których mowa w art. 86a ust. 2 pkt 2 tej ustawy, w brzmie-niu nadanym niniejszą ustawą.

2. Przepis ust. 1 ma zastosowanie w odniesieniu do umów, o których mowa w tym przepisie: 1) bez uwzględnienia zmian umowy dokonywa-

nych od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy oraz

2) pod warunkiem że: a) pojazdy samochodowe będące przedmio-

tem tych umów zostały wydane podatnikowi przed dniem wejścia w życie niniejszej usta-wy,

b) umowa została zarejestrowana przez podat-nika dokonującego odliczenia u właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Art. 14.–15. pominięte

Art. 16. [Termin stosowania]Przepis art. 7 stosuje się do rozliczeń za okresy

rozliczeniowe rozpoczynające się od dnia 1 stycz-nia 2014 r.

Art. 17. [Wejście w życie]Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia

2014 r., z wyjątkiem art. 1 pkt 7 i 8, art. 4 i art. 6, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2015 r.

1

Jak uruchomić zawartość płyty?

Po pierwsze zamontować obraz ISO.

Plik ISO to popularny format zapisywania obrazów dysków i najczęściej występującym jego typem jest obraz płyty CD lub DVD.

Aby go odczytać musimy stworzyć wirtualny napęd CD lub DVD. Pojawi się on w folderze “Mój komputer” (w przypadku Windows Vista lub 7 w “Komputer”) obok dysków twardych, napędu optycznego lub pendrive’a.

Nasz plik ISO musimy w takim wirtualnym napędzie "zamontować".

Nasz komputer będzie się zachowywał tak, jakbyśmy włożyli fizycznie płytę CD lub DVD do napędu. Aby stworzyć wirtualny napęd CD/DVD i montować w nim pliki ISO musimy skorzystać z odpowiedniego programu.

Program do otwierania ISO.

Najlepszy program do obsługi ISO to Daemon Tools Lite (popularnie zwany Demon Tools). Jest darmowy, montowanie obrazu ISO przebiega szybko i prosto, a dodatkowo program posiada wiele pomocnych funkcji.

Po zainstalowaniu i otwarciu programu Daemon Tools naszym oczom ukaże się okienko programu. Aby zamontować obraz ISO, wystarczy kliknąć w ikonę z płytą i plusem - Dodaj obraz.

http://daemon-tools.softonic.pl/

2

W katalogu obrazów pojawi się nasz plik ISO, klikamy w niego raz, aby go zaznaczyć. Następnie wciskamy ikonę z zieloną strzałką - Zamontuj.

I to wszystko. Plik ISO jest zamontowany. Teraz wystarczy wejść w Mój Komputer/Komputer i uruchomić zainstalowany plik ISO.

Daemon Tools umożliwia montowanie ISO jeszcze na dwa inne sposoby. Klikając prawym klawiszem myszy na ikonkę programu w pasku systemowym.

3

... lub jeśli posiadamy Windows Vista lub Windows 7, wtedy możemy zamontować obraz ISO przez gadżet Windows:

Program Daemon Tools obsługuje nie tylko obrazy płyt w formacie ISO, ale także w formatach:

MDX, MDS, MDF, B5T, B6T, BWT, CCD, CDI, BIN, CUE, APE, NRG, PDI i ISZ. Daemon Tools potrafi również utworzyć ISO. Dzięki wbudowanemu narzędziu, za pomocą “Demona” możemy zrobić i nagrać plik ISO, bez konieczności instalowania dodatkowych programów.

Documents

PodaTKi Nr 7 INFORorganizer - sklep.infor.pldowy. Przecież część podatników może decydować się na odliczenie tylko 50% VAT także wówczas, gdy w ogóle nie będą wykorzystywali