Pojavom modernog I demokratskog društva sve se … · Web viewPrilog br.1 – Anketni upitnik za učenike 22 8. Prilog br.2 – Anketni upitnik za studente 24 & Školske potvrde

K O R U P C I J A

u o b r a z o v a nj u

N V O C E P R I M

Centar za Edukaciju / Partnerstvo Roditelja I Mladih

Podgorica, decembar 2008. godine

S A D R Ž A J :

1. Uvod 03

2. Izvještaj o aktivnostima 04

3. Analiza rezultata ankete 05

4. Zaključak 15

5. Rezultati ankete ( Tabele A1-A15) 16

6. Rezultati ankete po opštinama ( Tabele B1-B15 ) 19

7. Prilog br.1 – Anketni upitnik za učenike 22

8. Prilog br.2 – Anketni upitnik za studente 24

& Školske potvrde o anketiranju 26

2

1. U V O D

Korupcija se nečujno i tiho uselila u rječnik i način života savremenog čovjeka, ona je suprotna osnovnim moralnim postulatima demokratskog društva koji bogaćenje opravdavaju radom i iskušenjem životnog poziva, vlasništvo smatraju svetinjom i zaštitom privatne sfere, ali otuda i vršenje javnih službi nečim što ne pripada pojedincu kao osobi već nosiocu funkcije u ime svih drugih. Korupcija remeti skup naročito dobrih običaja, onih koji omogućuju povoljan i skladan opstanak i razvitak pojedinca i društva, i stvara privid da se ne može postići uspjeh na osnovu sopstvenog rada, talenta ili sposobnosti. Još je gore, ako se s vremenom naviknemo da se „ ne isplati “ ići redovnim putem jer „ ćemo i onako morati nekoga podmititi “ na ovaj ili onaj način. Tako se nezdravi, korumpirani način javnog života postepeno prenosi u vaspitanje u porodici, školi i kasnije na fakultetu. Umjesto da se ljudi bore za svoja prava i za mijenjanje „ korumpiranog mentaliteta “, oni troše vrijeme, novac i poznanstva kako bi došli do onoga na što imaju pravo. Međutim ma koliko stvarno korupcija postoji kao dio tradicije, ona služi više i prije kao izgovor i alibi onima koji je koriste. Korupcija je neprihvatljiva i treba je potpuno eliminisati.

U poslednjih nekoliko godina na raznim nivoima pokrenuta je politička akcija suzbijanja korupcije. Međunarodne organizacije, Vlada Crne Gore, Uprava za antikorupcijsku inicijativu i nevladine organizacije inicirali su izradu dokumenata i konkretne akcije za njeno suzbijanje. Potrebno je povjerenje, strpljivost i razumijevanje jer velike promjene se ne mogu odigrati preko noći, ali svaka propuštena šansa da se tim promjenama postigne napredak obeshrabruje reformatore a građane čini ravnodušnim i nezainteresovanim.

3

Strategija za borbu protiv korupcije treba da obuhvati ustanovljavanje pravnog i institucionalnog okvira za prevenciju i suzbijanje korupcije, trajno otklanjanje uslova za nastanak i razvoj korupcije, primjenu krivične i moralne odgovornosti za nezakonite radnje, saradnju i podizanje opšte svijesti o pravima i obavezama nadležnih državnih organa, civilnog društva i građana u odnosu na korupciju, kao i uključivanje u regionalnu i međunarodnu borbu protiv korupcije.

2. I Z V J E Š T A J O A K T I V N O S T I M A

U cilju suzbijanja korupcije u obrazovanju Ministarstvo prosvjete i nauke, u okviru Antikorupcijske inicijative, je angažovalo nevladinu organizaciju '' CEPRIM '' da izvrši anketiranje učenika i studenata u toku maja i juna 2008. godine, u 9 opština Crne Gore / 30 osnovnih i srednjih škola i 7 fakulteta /. Anketirano je ukupno 3. 108 učenika i studenata, 1. 850 učenika u srednjim i 847 učenika u osnovnim školama, kao i 411 studenata (potvrde škola i fakulteta gdje je realizovan projekat - Prilog br. 3 – strana 26).

Anketiranje je izvršeno u sljedećim opštinama - školama i fakultetima :

Podgorica – JU OŠ „Boro Ćetković“, JU OŠ „ Božidar Vuković Podgoričanin“, JU Srednja stručna škola „Sergej Stanić“, JU Srednja Elektrotehnička Škola “Vaso Aligrudić“, JU Srednja Medicinska Škola, Univerzitet Crne Gore - Medicinski fakultet, Univerzitet Mediteran - Pravni fakultet i Atlas fakultet za menadžment.

Nikšić – JU OŠ „ Braća Labudović“, JU OŠ „Ratko Žarić“, JU OŠ „Luka Simonović“, JU OŠ „Olga Golović“, JU OŠ „Janko Mićunović“, JU OŠ „Milija Nikčević“, Srednja Ekonomsko-Ugostiteljska Škola, JU Prva Srednja Stručna Škola i Gimnazija „Stojan Cerović“, Univerzitet Crne Gore - Filozofski fakultet.

Cetinje – Gimnazija Cetinje, Univerzitet Crne Gore - Fakultet likovnih umjetnosti,

Danilovgrad – JU OŠ „Vuko Jovović“, Gimnazija „ Petar I Petrović Njegoš “, i Policijska akademija.

Budva – JU Srednja Mješovita Škola „Danilo Kiš“.

Kotor – JU Gimnazija Kotor.

4

Bar – JU OŠ „Jugoslavija“, JU Srednja poljoprivredna škola i Univerzitet „Mediteran“ -Fakultet za turizam.

Bijelo Polje – JU OŠ „Dušan Korać“, JU OŠ „Marko Miljanov“, Srednja Elektro-Ekonomska Škola i Gimnazija „Miloje Dobrašinović“.

Berane – JU OŠ „Vukašin Radunović“ i JU OŠ „Vuk Karadžić“, JU srednja stručna škola, Srednja medicinska škola „ Dr.Branko Zogović “ i Gimnazija „ Panto Mališić “.

Učenicima i studentima ponuđen je anonimni upitnik koji je pripremila NVO, a imao je za cilj da registruje njihova saznanja i stavove o sljedećim temama:

Prisutnost korupcije u našem društvu; Vrste profesije u kojima je najviše prisutna korupcija; Vlastito učešće u koruptivnim radnjama ili posmatranje; Vlastito opredjeljenje i izbor organa ili institucija za prijavu korupcije; Prepoznavanje koruptivnih radnji na fakultetima, odnosno u školama; Podrška projektu koji ima za cilj prevenciju i suzbijanje korupcije;

Upitnici se sastoje od 16 pitanja, otvorenog i zatvorenog tipa, i popunjavani su u vrijeme redovne nastave, uz prisustvo nastavnika i profesora ( Prilog br.1- Upitnik za učenike – strana 22 i Prilog br.2 - Upitnik za studente – strana 24 ). Kod zatvorenih pitanja odgovaralo se u više alternativa. Rezultati ankete treba da doprinesu kvalitetnijem istraživanju na ovu temu i služe u svrhu planiranja daljih antikorupcijskih aktivnosti u sferi obrazovanja. Obrađeni rezultati su prikazani grafikonima i tabelama na nivou države i opština koje su bile predmet istraživanja sa dodatnom obradom rezultata na nivou fakulteta, srednjih i osnovnih škola. U okviru projekta angažovano je sedam stručnih saradnika koji su realizovali anketu, kao i obradu i analizu dobijenih podataka. Preporuka Ministarstva prosvjete i nauke o realizaciji projekta omogućila je brzo i kvalitetno anketiranje u zadnjim danima školske godine.

3. ANALIZA REZULTATA ANKETE

3.1. PRISUTNOST KORUPCIJE U NAŠEM DRUŠTVU

Prilikom izjašnjavanja o prisutnosti korupcije u našem društvu, rezultati dobijeni na osnovu odgovora studenata i učenika pokazuju da se opaža prisutnost korupcije ( 57,5 %) u našem društvu (Tabela A1 – strana 16). Rezultati pokazuju da 65,2 % srednjoškolaca smatra da je korupcija svuda prisutna, dok 26,5 % osnovaca smatra da je ima u nekom obliku ( Slika br.1). Da je korupcija svuda prisutna, najviše anketiranih smatra u Budvi ( 75,8 %) i Cetinju ( 75%), a najmanje u Beranama ( 53 %) i Danilovgradu ( 55%) ( Tabela B1 – strana 19).

5

* Slika br. 1 - PRISUTNOST KORUPCIJE U CRNOJ GORI

Navedeni rezultati ukazuju da je potrebno intezivirati dalje aktivnosti na suzbijanju korupcije u svim segmentima društva. Smatramo da Ministarstvo prosvjete i nauke treba da nastavi aktivnosti na planu suzbijanja korupcije, prije svega donošenjem Akcionog plana koji će predvidjeti ukupne aktivnosti na planu suzbijanja korupcije sa nosiocima aktivnosti, dinamikom realizacije i potrebnim budžetom.

3.2. PROFESIJE U KOJIMA JE PRISUTNA KORUPCIJA

Upitnikom je bilo predviđeno da se studentska i učenička populacija izjasne o njihovim viđenjima u kojoj oblasti društvenih djelatnosti su najprisutnije koruptivne radnje u našem društvu. Učenici su mogli da zaokruže više ponuđenih alternativa. Kada se rangiraju odgovori ( Tabela A2 - strana 16 ), može se vidjeti da studentska populacija opaža prisutnost korupcije prvenstveno u sudstvu ( 51,5 %), policiji ( 48 %) i obrazovanju ( 38 %), učenici srednjih škola smatraju da je korupcija prisutna u sudstvu ( 59 %), policiji ( 58,3 %) i vladi ( 41,5 %), dok učenici osnovnih škola smatraju da je korupcija prisutna u obrazovanju ( 39 %), sudstvu ( 38,5 %) i ( 37,5 % ) u policiji ( Slika br.2).

6

* Slika br. 2- PROFESIJE U KOJIMA JE PRISUTNA KORUPCIJA

Navedeno ukazuje da obim prisutnosti korupcije u svim segmentima društva treba da inicira buduće sveobuhvatne mjere i aktivnosti Ministarstva prosvjete i nauke, Uprave za antikorupcijsku inicijativu i drugih državnih organa i civilnog društva, u cilju suzbijanja koruptivnih radnji, na sinhronizovan i sistematičan način.3.3. PRISUTNOST KORUPCIJE U ŠKOLI ODNOSNO FAKULTETU

Upitnikom je učenicima i studentima bilo ponuđeno da odgovore da li smatraju da postoji mogućnost korupcije u oblasti obrazovanja i da izaberu jednu od alternativa da – ne – nijesam siguran/a. Odgovori ( Tabela A3 – strana 16 ) pokazuju na postojanje korupcije u obrazovanju. Više od pola studenata ( 54 %) i učenika srednjih škola ( 59 %) se izjasnilo da postoji korupcija u obrazovanju, znatan broj je onih koji nijesu sigurni dok je broj onih koji smatraju da je nema veoma mali, samo 4 % studenata ( Slika br.3 ). Potrebno je dati nekoliko napomena o načinu prezentacije rezultata istraživanja. Naime, prilikom upoređivanja rezultata dobijenih u opštinama na sjeveru Crne Gore, jugu ili centralnom dijelu, osnovnoj, srednjoj školi ili fakultetu, prikazane su samo razlike u mišljenju ispitanika. Na osnovu dobijenih rezultata možemo utvrditi da učenici sa Cetinja ( 74 %), iz Podgorice ( 65,4 %), Budve ( 63,4 %) i Berana ( 63 %) vjeruju u visok stepen rasprostranjenosti mita i korupcije u školama odnosno fakultetima, dok najmanje vjeruju u Danilovgradu ( 41,6 %) i Nikšiću ( 46 %) (Tabela B3 – strana 19).

7

* Slika br. 3 – PRISUTNOST KORUPCIJE U ŠKOLI - FAKULTETU

Zabrinjavajuća je činjenica o percepciji anketiranih učenika o nemoralnosti radnje i pesimizmu što se tiče mogućnosti uklanjanja korupcije. Kao glavni razlog koji pridonosi širenju i stvaranju ovakvog stava navodi se moralna kriza u društvu.

3.4. VLASTITO UČEŠĆE U KORUPCIJI

Dobijeni rezultati ( Tabela A5 – strana 16), na osnovu odgovora studenata i učenika o tome da li su sami bili učesnici neke koruptivne radnje u našem društvu, su u disproporciji. Veliki broj anketiranih učenika (u osnovnoj 78,5 % i srednjoj školi 84,7 %) i studenata ( 79 %) se izjasnio da nijesu bili učesnici u korupciji a samo manji broj priznaje učešće u korupciji ( 10 % studenata, 10,6 % srednjoškolaca i 5 % osnovaca) ( Slika br. 4 ).

8

* Slika br. 4 – VLASTITO UČEŠĆE U KORUPCIJI

Interesantan je uporedni podatak da veliki broj anketiranih smatra da korupcija postoji u školama - fakultetima a sami nijesu učestvovali u koruptivnim radnjama. Navedeni parametri pokazuju da je potrebno dodatno edukovati navedene populacije u prepoznavanju koruptivnih radnji, jer korupcija spada u pojmove kojima je teško denotativno odrediti sadržaj : mito, protekcionizam, konflikt interesa i slično, s obzirom da se njeno značenje mijenja u različitom vremenskom društveno političkom kontekstu.

3.5. OPREDJELJENJE DA SE KORUPCIJA PRIJAVI ILI NE

Iz dobijenih rezultata ( Tabela A6 – strana 17 ) se može vidjeti da se studenti ( 39 % ) i učenici ( u osnovnoj 62,5 % i srednjoj školi 58,6 %) izjašnjavaju da bi prijavili koruptivnu radnju ukoliko su u saznanju da je izvršena. Kod učenika je broj onih koji ne bi prijavili korupciju (u osnovnoj 12,5 % i srednjoj školi 14,5 %) i onih koji nijesu sigurni da je treba prijaviti (u osnovnoj 24,5 % i srednjoj školi 22,6 %). Kod studenata 53 % anketiranih ispoljava mišljenje da nijesu sigurni treba li prijaviti korupciju, dok samo 4% ispoljava mišljenje da ne treba prijaviti korupciju ( Slika br. 5 ). Dok na Cetinju najveći dio ispitanika ( 70 %) smatra da korupciju treba prijaviti, u Beranama čak 50 % nije sigurno da je treba prijaviti ( Tabela B6 – strana 20).

9

* Slika br. 5 – OPREDJELJENJE DA SE PRIJAVI KORUPCIJA

Rezultati ukazuju na problem nedostatka volje ili nepovjerenje prema institucijama koje se bore protiv korupcije, što se može objasniti tradicionalnim prihvatanjem kulture korupcije i protekcije. Razlozi za ovakav stav bi mogli biti: lična nezainteresovanost i preokupiranost vlastitim aktivnostima da bi se bavili nečim što je od opšteg društvenog interesa, sumnja u sistem društvene kontrole, sankcionisanje koruptivnih radnji, možda i strah od lične ugroženosti i opasnosti po sebe i članove porodice ukoliko bi se opredijelili da prijave korupciju. Buduće antikoruptivne aktivnosti treba usmjeriti na ohrabrivanje da se prijavi korupcija, kao i potrebi ličnog i kolektivnog uključivanja u otkrivanje i suzbijanje korupcije.

3.6. IZBOR NADLEŽNOG ORGANA ZA PRIJAVU KORUPCIJE

Kao organ kome bi trebalo prijaviti korupciju, studenti prepoznaju Ministarstvo prosvjete i nauke (42 %), Upravu za antikorupcijsku inicijativu ( 40 %), Upravu policije (35 %) i Upravu fakulteta (29 %) ( Slika br. 6 ). Dobijeni rezultati ( Tabela A7 - strana 17 ) ukazuju da učenici srednjih škola prepoznaju Upravu za antikorupcijsku inicijativu ( 35,7 %) kao organ koji je zadužen za prevenciju korupcije i kome najviše vjeruju, dok Upravu policije prepoznaje 26 % osnovaca, što ukazuje da postoji određen stepen sigurnosti da se problemi u vezi sa korupcijom mogu rješavati u okviru organa policije, odnosno van škole.

10

* Slika br. 6 - IZBOR NADLEŽNOG ORGANA ZA PRIJAVU KORUPCIJE

Buduće aktivnosti na ovom planu treba usmjeriti na jačanje radnih i kontrolnih tijela u okviru obrazovnih institucija, na taj način bi se doprinijelo sprečavanju pojave korupcije i njenom efikasnom sankcionisanju. Takođe je potrebno intenzivirati saradnju između škola i nadležnih obrazovnih institucija.

3.7. PREPOZNAVANJE KORUPTIVNIH RADNJI U OBRAZOVANJU

Upitnikom je bilo ponuđeno da studenti i učenici prepoznaju koruptivne radnje u oblasti obrazovanja i oni su zaokruživali više alternativa, jer se nijesu mogli opredijeliti za samo jednu ( Tabela A4 - strana 16). Kao najčešći oblik koruptivne radnje označene su aktivnosti kod ocjenjivanja koje je zaokružilo 66 % anketirane učeničke populacije srednjih i 50 % osnovnih škola, dok 46 % studentske populacije smatra da je najčešći oblik koruptivne radnje prilikom dobijanja smještaja u domu. U manjoj mjeri prisutne su koruptivne radnje kod dodjele studentskih kredita (Slika br. 7 ). Učenici u Beranama ( 35 % ) i Cetinju ( 27 %) uočavaju prisutnost korupcije kod dobijanja smještaja u domu ( Tabela B4 – strana 19 ).

11

* Slika br. 7 – RADNJE KOD KOJIH JE PRISUTNA KORUPCIJA

Iz prethodnog se može vidjeti da je korupcija najprisutnija u segmentu u kojem se direktno zadovoljavaju statusne, profesionalne i egzistencijalne potrebe studentske odnosno učeničke populacije. Iz pitanja koje su nam postavili anketirani - '' zašto se ne povećaju plate prosvjetnim radnicima'' - se može vidjeti da su učenici odnosno studenti zapazili i označili kao razlog koruptivnih radnji loš materijalni status, odnosno niske plate profesora i nastavnika.

3.8. NAJČEŠĆE KORUPTIVNE RADNJE U CRNOJ GORI

Od dobijenih odgovora anketiranih studenata i učenika izdvajamo najčešće koruptivne radnje u školama i na fakultetima ( Tabela A9 – strana 17):

Kod ocjenjivanja ( 54,3 % anketiranih na nivou Crne Gore); Kod namještanja uspjeha na kraju školske godine ( 51,4 % učenika u srednjim i

49 % u osnovnim školama, odnosno 47,7 % anketiranih na nivou Crne Gore) ; Kod organizovanja ekskurzija ( 18,4 % anketiranih na nivou Crne Gore) ; Korišcenje rodbinsko- prijateljskih veza prilikom upisa; Korišćenje veza kod dodjeljivanja školskih nagrada; Koruptivne radnje kod dodatnog privatnog spremanja; Primoravanje studenata na kupovinu knjiga kojih su oni autori i sl.

Dobijeni rezltati ukazuju da su najčešće koruptivne radnje u školama i na fakultetima one koje su prisutne u obrazovanju uopšte: svi segmenti upisa; način bodovanja za dodjelu studentskog smještaja; plaćanje i pružanje usluga za polaganje ispita ili za dobijanje pozitivne ocjene; lične odnose sa profesorima; prinudne nabavke knjiga i materijala za rad na času. Činjenica da studenti i učenici koji su bili anketirani smatraju da se na fakultetima, u osnovnim i srednjim školama pojavljuju iste koruptivne radnje koje oni

12

ocjenjuju kao prisutne u cijelom sistemu obrazovanja, upućuje na potencijalne pravce djelovanja antikorupcijske inicijative u ustanovama obrazovanja u Crnoj Gori. Mogući pravci djelovanja bi trebalo da budu usmjereni na unapređenje stručnih i etičkih standarda profesora i administrativnog osoblja. Takođe potrebno je da postoje i efikasno djeluju etički odbori ili drugi nadzorni organi koje bi uticali na smanjenje koruptivnih radnji u obrazovanju. Nakon toga tu je stroga kontrola državnih organa počev od prosvjetnih inspekcija pa do policije i sudstva.

Upitnikom je bilo ponuđeno da studenti i učenici sami postave pitanja o korupciji. Najčešća pitanja koja su postavljena su :

Ne znam šta je korupcija a šta protekcija !? Kad će se nešto uraditi da se suzbije korupcija u školama ? Zašto učimo kad prolaze i oni sa 10 - ak jedinica ? Da li ministarstvo prosvjete zna šta se dešava u školama ? Zašto se dva puta godišnje uzima novac (po 12 eur-a) ? Kako profesori mogu da pričaju o korupciji a sami su korumpirani ? Plaća se školarina i kupuju ocjene, do kada će se o tome ćutati ? Koje su kaznene mjere predviđene za korupciju ? Na koji telefon prijaviti korupciju ?

3.9. DODATNA OBUKA

Od dobijenih rezultata anketiranih ( mogućnost više odgovora na pitanje „ za koje predmete uzimate privatne časove“) izdvajamo sljedeće podatke ( Tabele A12, A13 i A14 – strana 18 ) :

- Privatne časove uzima 12 % studenata, 26,5 % srednjoškolaca i 28 % osnovaca; ( Slika br. 8 ). U opštini Kotor čak 60 % anketiranih se sprema dodatno – privatno ( Tabela B12 – strana 21 ) .

- Predmetni profesori su predložili profesora za privatne časove na nivou fakulteta 12 %, na nivou srednje škole 10 % i na nivou osnovne škole 6 %. U opštini Bar se 17,8 % anketiranih sprema na preporuku predmetnog profesora ( Tabela B13 – strana 21 ).

- Predmeti iz kojih se najviše uzimaju privatni časovi su matematika 32,5 % , strani jezici 21,8 %, hemija 8,1 %, dok se 16,2 % anketiranih izjasnilo za neki drugi predmet ( Slika br. 9 ). U opštini Cetinje čak 88 % anketiranih se sprema iz matematike ( Tabela B14 – strana 21 ).

13

* Slika br. 8 – DODATNO SPREMANJE STUDENATA - UČENIKA

* Slika br. 9 – PREDMETI KOJI SE PRIVATNO SPREMAJU

Slika br.10– RAZLOZI ZA PRIVATNO SPREMANJE IZ MATEMATIKE / podaci za drugi razred srednje škole ( mogućnost više odgovora ) iz knjige “ U sjeni : Privatne instrukcije u obrazovanju Hrvatske “, autori Boris Jokić i Zrinka Ristić Dedić /

3.10. PODRŠKA PROJEKTU O KORUPCIJI

14

Na osnovu dobijenih podataka ( Tabela A15 – strana 18 ) čak 92,5 % studenata podržava ovaj projekat , kao i 89 % učenika u osnovnoj i 79 % u srednjoj školi ( Slika br. 11 ). Na nivou opština ( Tabela B15 – strana 21), najveću podršku projektu pružili su anketirani u Bijelom Polju ( 93 %) i Podgorici ( 90 %) a najmanju u Nikšiću (66 %) i Danilovgradu (67,6 %) ( Slika br. 12 ). Razlog za manju podršku projektu nalazimo u činjenici da 43,7 % anketiranih u Danilovgradu i 43 % u Nikšiću smatra da nema korupcije u njihovim školama ( Tabela B8 – strana 20 ), pa prema tome ne vide potrebu organizovanja projekta o korupciji u njihovim školama.

* Slika br. 11 – PODRŠKA PROJEKTU U ŠKOLAMA - FAKULTETIMA

* Slika br. 12 – PODRŠKA PROJEKTU U OPŠTINAMA

Projekat je opravdao cilj zbog kojeg je i nastao a to je ispitivanje senzibilnosti mlade populacije da prepozna i definiše korupciju na različite načine i kao različita kaznena djela. Na osnovu ove ankete i rezultata koji su prethodno prikazani, potrebno je preduzeti razne aktivnosti usmjerene na animiranje svih institucija koje se odnose na visoko, srednje i osnovno obrazovanje ( nadležno ministarstvo, univerziteti, razna profesionalna udruženja i sl.) da razvijaju metode i oblike planiranja i sprovođenja kontinuirane edukacije studenata i učenika preko raznih tribina, emisija i predavanja. 4. Z A K LJ U Č A K

15

Realizacijom projekta „ Korupcija u obrazovanju “ došlo se do veoma značajnih podataka da su koruptivne radnje prisutne u skoro svim društvenim sferama, a najviše u sudstvu, policiji, državnoj upravi, obrazovanju i lokalnoj samoupravi, da je veoma mali broj anketiranih lično učestvovao u korupciji, da postoji velika dilema opravdanosti prijave korupcije nadležnim institucijama i da je izuzetno visok procenat odobravanja i podržavanja ovog projekta - 83,5 % na nivou Crne Gore ( Tabela A 15 – strana 18). Ohrabreni takvim stavom učenika i studenata smatramo da projekat treba nastaviti, u saradnji sa Ministarstvom prosvjete i nauke, kroz realizaciju sljedećih aktivnosti :

Organizovanje predavanja i radionica na temu KORUPCIJA i PROTEKCIJA učenicima i studentima - mišljenja smo da, zbog nerazvijanja funkcionalne pismenosti, dio srednjoškolca i osnovaca poistovjećuje pojam korupcija ( podmićivanje, potkupljivanje, potplaćivanje) s pojmom protekcija ( prednost ili pomoć koju neko stiče zauzimanjem neke uticajne osobe za njega / nju ). Cilj je da se učenička i studentska populacija upozna i ohrabri da prepozna i prijavi koruptivnu radnju, kao i razvijanje svijesti o štetnosti korupcije.

Edukacija roditelja o problemima korupcije kroz organizovanje sastanaka sa Savjetima roditelja škola, sa ciljem da se izbaci korupcija iz sredine u kojoj živimo i radimo, znajući da to traži puno vremena.

Animiranje javnosti kroz organizovanje više TV i radio emisija o korupciji, uz poziv na saradnju s nadležnim državnim institucijama sa željom da se spriječi korupcija u kojoj sudjeluju osobe za koje nema nade da će odustati na vlastitu inicijativu, već samo ukoliko budu spriječeni djelovanjem zakonskih sredstava pravne države.

Štampanje brošura zbog promocije nadležnih institucija za borbu protiv korupcije, sa adresama i kontakt telefonima, kao i opisom načina prijavljivanja i položajem onoga ko prijavljuje korupciju, .

Uspješna borba protiv korupcije u obrazovanju podrazumjeva i nove škole i fakultete, bolje uslove za rad, veće plate i brže rješavanje stambene problematike zaposlenih u jednom od najvažnijih i najbrojnijih segmenata društva.

5. TABELARNI PREGLED REZULTATA ANKETE DAT NA NIVOU DRŽAVE, FAKULTETA, SREDNJIH I OSNOVNIH ŠKOLA

16

KOLIKO IMA KORUPCIJE U CRNOJ GORI ?

CRNA GORA

FAKULTETI SREDNJAŠKOLA

OSNOVNAŠKOLA

Svuda je prisutna 57,5 % 52 % 65,2 % 43,5 %Ima je u nekom obliku 22 % 26 % 19,2 % 26,5 %Nema je 4,5 % 2 % 5,2 % 5 %Nijesam siguran/a 13 % 17,5 % 9 % 20 %Nijesu se izjašnjavali 3% 2,5% 1,4% 5%

Tabela

GDJE JE NAJVIŠE PRISUTNA KORUPCIJA ?

CRNA GORA


OSNOVNAŠKOLA

Sudstvo 52,4 % 51,5 % 59 % 38,5 %Policija 51,3% 48 % 58,3 % 37,5 %Školstvo 39,4% 38 % 40 % 39 %Vlada 38,8% 47 % 41,5 % 29 %Opština 26% 36,5 % 27 % 19 %Sport 23,7% 20 % 23 % 27 %

Tabela

Napomena: Na postavljeno pitanje “ gdje je najviše prisutna korupcija “, anketirani su imali mogućnost da daju više odgovora.

IMA LI KORUPCIJE U ŠKOLAMA ? CRNA GORA


OSNOVNAŠKOLA

DA 54,6 % 54 % 59% 45,3 %NE 12,5 % 4 % 13 % 16 %Nijesam siguran/a 29,4 % 39 % 22 % 28 %Nijesu se izjašnjavali 3,5 % 3 % 6 % 10,7%

Tabela

KORUPCIJA U OBRAZOVANJU JE PRISUTNA PRILIKOM ?

CRNA GORA


OSNOVNAŠKOLA

Upisa 50 % 40 % 55 % 44 %Dobijanja ocjena 58,5 % 42 % 66 % 50 %Dobijanja kredita 12,3 % 9 % 14 % 10 %Dobijanja smještaja u domu 23,8 % 46 % 23 % 15 %

Tabela

Napomena: Na postavljeno pitanje “ korupcija u obrazovanju je prisutna prilikom “, anketirani su imali mogućnost da daju više odgovora.

JESTE LI UČESTVOVALI U KORUPCIJI? CRNA GORA


OSNOVNAŠKOLA

DA 9 % 10 % 10,6 % 5 %

17

NE 82,3 % 79 % 84,7 % 78,5 %Nijesu se izjašnjavali 8,7% 11% 4,7% 6,5%

Tabela

KORUPCIJU TREBA PRIJAVITI ? CRNA GORA


OSNOVNAŠKOLA

DA 57 % 39 % 58,6 % 62,5 % NE 12,5 % 4 % 14,5 % 12,5 % Nijesam siguran/a 27,2 % 53 % 22,6 % 24,5 %Nijesu se izjašnjavali 3,3% 4% 4,3% 0,5%

Tabela

KOME TREBA PRIJAVITI KORUPCIJU ? CRNA GORA


OSNOVNAŠKOLA

Upravi škole 23,3 % 29 % 18,5 % 31 % Upravi policije 23,6 % 35 % 20 % 26 % Ministarstvu prosvjete 28,2 % 42 % 26,7 % 25 %Upravi za antikorupciju 35,5 % 40 % 35,7 % 33 %

Tabela

Napomena: Na postavljeno pitanje “ kome treba prijaviti korupciju “, anketirani su imali mogućnost da daju više odgovora.

IMA LI KORUPCIJE U TVOJOJ ŠKOLI ? CRNAGORA

FAKULTETI SREDNJA ŠKOLA

OSNOVNAŠKOLA

DA 56,6 % 30 % 65 % 51 % NE 33,3 % 70 % 24 % 36 %Nijesu se izjašnjavali 10,1 % - 11 % 13 %

Tabela

GDJE SU MOGUĆE VRSTE ZLOUPOTREBE ?

CRNAGORA


OSNOVNA ŠKOLA

Kod ocjenjivanja 54,3 % 22 % 61,6 % 54 %Kod namještanja uspjeha na kraju god

47,7 % 28 % 51,4 % 49 %

Kod dodatnog-privatnog spremanja 11,1 % 10 % 14,2 % 5 %Kod dodjeljivanja školskih nagrada 11,4 % 11 % 13,5 % 7 %Kod prikupljanja novčanih sredstava

11,6 % 21 % 12 % 6 %

Kod organizovanja izleta i ekskurzija

18,4 % 20 % 21 % 12 %

Tabela

Napomena: Na postavljeno pitanje “ gdje su moguće vrste zloupotrebe “, anketirani su imali mogućnost da daju više odgovora.

JESTE LI POKUŠALI DA KUPITE OCJENU ?

CRNAGORA


OSNOVNA ŠKOLA

18

DA 6,3 % 10 % 6,5 % 4 % NE 90 ,7 % 90 % 93 % 86 %Nijesu se izjašnjavali 3 % - 0,5 % 10 %

Tabela

JESTE LI POKUŠALI DA KUPITE ISPIT ?ZNATE LI TEMU ZA PISMENE RADOVE ?

CRNAGORA


OSNOVNA ŠKOLA

DA 8,4 % 10 % 9,6 % 5 % NE 90 % 90 % 90 % 90 %Nijesu se izjašnjavali 1,6 % - 0,4 % 5 %

Tabela

UZIMATE LI PRIVATNE ČASOVE ? CRNAGORA


OSNOVNA ŠKOLA

DA 25 % 12 % 26,5 % 28 % NE 66,3 % 88 % 63 % 63 %Nijesu se izjašnjavali 8,7 % - 10,5 % 9 %

Tabela

DA LI VAM JE PROFESORA ZA PRIVATNE ČASOVE PREDLOŽIO PREDMETNI PROFESOR ?

CRNAGORA


OSNOVNA ŠKOLA

DA 9,2 % 12 % 10 % 6 % NE 87,3 % 88 % 90 % 81 %Nijesu se izjašnjavali 3,5 % - - 13 %

Tabela

ZA KOJE PREDMETE UZIMATE PRIVATNE ČASOVE ?

CRNAGORA


OSNOVNA ŠKOLA

Matematika 32,5 % 40 % 30,6 % 33 %Strani jezik 21,8 % 20 % 22,2 % 22 %Maternji jezik 2,9 % - 4 % 2 %Hemija 8,1 % - 10 % 8 %Neki drugi predmeti 16,2 % 35 % 13 % 14 %

Tabela

Napomena: Na postavljeno pitanje “ za koje predmete uzimate privatne časove “, anketirani su imali mogućnost da daju više odgovora.

PODRŽAVATE LI OVAJ PROJEKAT ? CRNAGORA


OSNOVNA ŠKOLA

DA 83,5 % 92,5 % 79 % 89 % NE 12,8 % 7,5 % 17 % 6 %Nijesu se izjašnjavali 3,7 % - 4 % 5 %

Tabela

19

6. REZULTATI ANKETA PO OPŠTINAMA ( maximalna – minimalna vrijednost) 1. KOLIKO IMA KORUPCIJE U CRNOJ GORI ? BAR BD BP BER CT DG KO NK PG Svuda je prisutna 71,3% 75,8% 74% 53% 75% 55% 65% 58,7% 61,6%

Ima je u nekom obliku 15,6% 14,2% 13% 16% 17% 26,5% 15% 14% 27%

Nema je 2,1% 5% 1% 6% 1% 6,7% 2% 12,5% 2%

Nijesam siguran/a 11% 5% 12% 25% 7% 11,8% 18% 14,8% 9,4%

Tabela

2. GDJE JE NAJVIŠE PRISUTNA KORUPCIJA? BAR BD BP BER CT DG KO NK PG Sudstvo 50,7% 51,5% 50% 52% 61% 57,8% 67% 45,5% 55,6%

Policija 67,2% 75% 40% 20% 67% 57,1% 69% 44,7% 39%

Školstvo 48% 50,8% 22% 35% 68% 33,8% 18% 36% 35%

Vlada 53,5% 51,5% 30% 25% 59% 47,2% 30% 36,5% 36,6%

Opština 35% 40% 8% 10% 39% 27,5% 40% 14% 26%

Sport 29,5% 34,3% 6% 10% 35% 25,4% 8% 20% 23%

Tabela

Napomena: Na postavljeno pitanje “ gdje je najviše prisutna korupcija “, anketirani su imali mogućnost da daju više odgovora.

3. IMA LI KORUPCIJE U ŠKOLI ? BAR BD BP BER CT DG KO NK PG DA 62,4% 63,4% 55% 63% 74% 41,6% 49% 46% 65,4%

NE 6,2% 7,9% 4% 2% 3% 21,2% 10% 21% 11%

Nijesam siguran/a 30,2% 28,7% 39% 32% 24% 32,4% 40% 25,5% 16%

Nijesu se izjašnjavali 1,2% - 2% 3% - 4,8% 1% 7,5% 7,6%

Tabela

4. KORUPCIJA U OBRAZOVANJU JE PRISUTNA PRILIKOM ? BAR BD BP BER CT DG KO NK PG Upisa 53,5% 61,5% 20% 63% 37% 50,7% 61% 44% 66,6%

Dobijanja ocjena 71,3% 80% 55% 35% 81% 70,5% 66% 42,5% 48,6%

Dobijanja kredita 14,4% 9,3% 13% 8% 22% 15,5% 12% 13,5% 4%

Dobijanja smještaja u domu 19,2% 15,8% 22% 35% 27% 12% 10% 10% 9%

Tabela

Napomena: Na postavljeno pitanje “ korupcija u obrazovanju je prisutna prilikom “, anketirani su imali mogućnost da daju više odgovora.

5. JESTE LI UČESTVOVALI U KORUPCIJI ? BAR BD BP BER CT DG KO NK PG DA 18,5% 20% 43% 5% 7% 5,7% 10% 10% 8,4%

NE 80,2% 80% 57% 73% 93% 83,8% 90% 90% 91,6%

Nijesu se izjašnjavali 1,3% - - 22% - 10,5% - - -

Tabela

20

6. KORUPCIJU TREBA PRIJAVITI ? BAR BD BP BER CT DG KO NK PG DA 54,1% 62% 55% 43% 70% 68,3% 50% 56,5% 61%

NE 24% 18% 2% 3% 10% 7,1% 14% 18% 6,5%

Nijesam siguran/a 21,9% 20% 43% 50% 20% 16,2% 30% 16% 32%

Nijesu se izjašnjavali - - - 4% - 8,4% 6% 9,5% 0,5%

Tabela

7. KOME TREBA PRIJAVITI KORUPCIJU ? BAR BD BP BER CT DG KO NK PG Upravi škole 19,2% 17,9% 13% 57% 24% 20,5% 10% 15,7% 25%

Upravi policije 20,6% 20,8% 50% 39% 32% 29,6% 9% 23,5% 21%

Ministarst.prosvjete 17,8% 27,9% 33% 38% 38% 16,9% 28% 29,5% 25%

Upravi za antikorupciju 39,1% 38,6% 28% 30% 38% 33,8% 40% 33% 44%

Tabela

Napomena: Na postavljeno pitanje “ kome treba prijaviti korupciju “, anketirani su imali mogućnost da daju više odgovora.

8. IMA LI KORUPCIJE U TVOJOJ ŠKOLI ? BAR BD BP BER CT DG KO NK PG DA 74,7% 76,5% 62% 87% 76% 47,2% 60% 44% 74%

NE 17,2% 20% 22% 13% 22% 43,7% 40% 43% 24%

Nijesu se izjašnjavali 8,1% 3,5% 16% - 2% 9,1% - 13% 2%

Tabela

9 . GDJE SU MOGUĆE VRSTE ZLOUPOTREBE ? BAR BD BP BER CT DG KO NK PGKod ocjenjivanja 63,7% 69,3% 45% 75% 64% 64,8% 54% 40% 54%

Kod namještanja uspjeha 53,5% 57,9% 25% 30% 61% 59,2% 69% 42% 43%

Kod davanja privatnih časova učenicima

14,4% 12,9% 11% 6% 16% 16,2% 14% 15% 2%

Kod dodjeljivanja školskih nagrada

13,1% 12,9% 15% 10% 14% 16,2% 10% 12% 6%

Kod prikupljanja novčanih sredstava

17,2% 15% 20% 3% 12% 24% 10% 12% 2%

Kod organizovanja ekskurzija - izleta

13,1% 17% 41% 48% 18% 13,4% 12% 8% 10%

Tabela

Napomena: Na postavljeno pitanje “ gdje su moguće vrste zloupotrebe “, anketirani su imali mogućnost da daju više odgovora.

10. JESTE LI POKUŠALI DA KUPITE OCJENU ? BAR BD BP BER CT DG KO NK PG DA 11% 6,5% 13% 3% 3% 3,6% 6% 5% 7%

NE 87% 93,5% 76% 89% 97% 86% 94% 95% 93%

Nijesu se izjašnjavali 2% - 11% 8% - 10,4% - - -

Tabela

21

11. ZNATE LI TEMU ZA PISMENE RADOVE ? BAR BD BP BER CT DG KO NK PG DA 20,6% 14,3% 10% 7% 12% 9,9% 10% 6% 9%

NE 77,4% 84,5% 60% 75% 88% 78,9% 90% 94% 91%

Nijesu se izjašnjavali 2% 1,2% 30% 18% - 11,2% - - -

Tabela

12. UZIMATE LI PRIVATNE ČASOVE ? BAR BD BP BER CT DG KO NK PG DA 19,9% 36,5% 16% 4% 32% 48,6% 60% 21% 21%

NE 77,4% 63,5% 57% 83% 68% 42,3% 40% 79% 79%

Nijesu se izjašnjavali 2,7% - 27% 13% - 9,1% - - -

Tabela

13. DA LI VAM JE PROFESORA ZA PRIVATNE ČASOVE PREDLOŽIO PREDMETNI PROFESOR ? BAR BD BP BER CT DG KO NK PG DA 17,8% 7,2% 11% 7% 12% 7,1% 4% 7% 12%

NE 76,8% 87,2% 71% 88% 88% 80,3% 92% 93% 88%

Nijesu se izjašnjavali 5,4% 5,6% 18% 5% - 12,6% 4% - -

Tabela

14. ZA KOJE PREDMETE UZIMATE PRIVATNE ČASOVE ? BAR BD BP BER CT DG KO NK PG Matematika 22,6% 31% 23% 50% 88% 48,6% 47% 17% 30%

Strani jezik 15,1% 24% 18% 10% 38% 19,8% 20% 28% 11%

Maternji jezik 3,5% 3% 9% 9% 1% 2% 1% 3% 2%

Hemija 8,9% 7,2% 4% 18% 1% 2,9% 24% 10% 8%

Neki drugi predmeti 10,3% 7,6% 18% 20% 7% 6,4% 2% 12% 21%

Tabela

Napomena: Na postavljeno pitanje “ za koje predmete uzimate privatne časove “, anketirani su imali mogućnost da daju više odgovora.

15. PODRŽAVATE LI OVAJ PROJEKAT ? BAR BD BP BER CT DG KO NK PG DA 76,8% 85% 93% 88% 86% 67,6% 82% 66% 90%

NE 17,2% 9,3% 7% 12% 14% 12% 18% 26% 9%

Nijesu se izjašnjavali 6% 5,7% - - - 20,4 - 8% 1%

Tabela

22

PRILOG Br. 1U P I T N I K- za učenike -

1. KOLIKO IMA KORUPCIJE U CRNOJ GORIs- SVUDA JE PRISUTNA- IMA JE U NEKOM OBLIKU- NEMA JE- NIJESAM SIGURAN/A

2. GDJE JE NAJVIŠE PRISUTNA KORUPCIJA s- SUDSTVO- POLICIJA- ŠKOLSTVO- VLADA- OPŠTINA- SPORT ( može da se zaokruži više odgovora )

3. IMA LI KORUPCIJE U ŠKOLI s- DA- NE- NIJESAM SIGURAN/A

4. KORUPCIJA U OBRAZOVANJU JE PRISUTNA PRILIKOM- UPISA- DOBIJANJA OCIJENA- DOBIJANJA KREDITA- DOBIJANJA SMJEŠTAJA U DOMU ( može da se zaokruži više odgovora )

5. JESTE LI UČESTVOVALI U KORUPCIJI s- DA- NE

6. KORUPCIJU TREBA PRIJAVITI s- DA- NE- NIJESAM SIGURAN/A

7. KOME TREBA PRIJAVITI KORUPCIJU s- UPRAVI ŠKOLE- UPRAVI POLICIJE- MINISTARSTVU PROSVJETE I NAUKE- UPRAVI ZA ANTIKORUPCIJSKU INICIJATIVU

( može da se zaokruži više odgovora )

23

8. IMA LI KORUPCIJE U TVOJOJ ŠKOLI sDA - NE

9. GDJE SU MOGUĆE VRSTE ZLOUPOTREBE s - KOD OCJENJIVANJA

- KOD NAMJEŠTANJA USPJEHA NA KRAJU GODINE - KOD DODATNOG-PRIVATNOG SPREMANJA - KOD DODJELJIVANJA ŠKOLSKIH NAGRADA - KOD PRIKUPLJANJA NOVČANIH SREDSTAVA - KOD ORGANIZOVANJA IZLETA I EKSKURZIJE


10. JESTE LI POKUŠALI DA KUPITE OCJENU s DA - NE

11. ZNATE LI TEMU ZA PISMENE RADOVE s DA - NE

12. UZIMATE LI PRIVATNE ČASOVE s DA - NE

13. DA LI VAM JE PROFESORA ZA PRIVATNE ČASOVE PREDLOŽIO PREDMETNI PROFESOR s DA - NE

14. ZA KOJE PREDMETE UZIMATE PRIVATNE ČASOVE - MATEMATIKA - STRANI JEZIK - MATERNJI JEZIK - HEMIJA - NEKI DRUGI PREDMETI


15. KOJA PITANJA BI VI POSTAVILI O KORUPCIJI U ŠKOLI s ( roditeljima, profesorima, nastavnicima, zaposlenim)

16. PODRŽAVATE LI OVAJ PROJEKAT s DA - NE

24

PRILOG Br. 2U P I T N I K- za studente -

1. KOLIKO IMA KORUPCIJE U CRNOJ GORIs- SVUDA JE PRISUTNA- IMA JE U NEKOM OBLIKU- NEMA JE- NIJESAM SIGURAN/A

2. GDJE JE NAJVIŠE PRISUTNA KORUPCIJA s- SUDSTVO- POLICIJA- ŠKOLSTVO- VLADA- OPŠTINA- SPORT ( može da se zaokruži više odgovora )

3. IMA LI KORUPCIJE NA FAKULTETIMA s - DA - NE - NIJESAM SIGURAN/A

4. KORUPCIJA U OBRAZOVANJU JE PRISUTNA PRILIKOM - UPISA

- DOBIJANJA OCIJENA - DOBIJANJA KREDITA - DOBIJANJA SMJEŠTAJA U DOMU


5. JESTE LI UČESTVOVALI U KORUPCIJI s - DA

- NE

6. KORUPCIJU TREBA PRIJAVITI s - DA

- NE - NIJESAM SIGURAN/A

7. KOME TREBA PRIJAVITI KORUPCIJU s - UPRAVI ŠKOLE - UPRAVI POLICIJE - MINISTARSTVU PROSVJETE I NAUKE - UPRAVI ZA ANTIKORUPCIJSKU INICIJATIVU

25


8. IMA LI KORUPCIJE NA TVOM FAKULTETU s DA - NE

9. GDJE SU MOGUĆE VRSTE ZLOUPOTREBE s - KOD OCJENJIVANJA

- KOD NAMJEŠTANJA USPJEHA NA KRAJU GODINE - KOD DODATNOG-PRIVATNOG SPREMANJA - KOD DODJELJIVANJA STUDENSKIH NAGRADA - KOD PRIKUPLJANJA NOVČANIH SREDSTAVA - KOD ORGANIZOVANJA STUDENSKIH EKSKURZIJA


10. JESTE LI POKUŠALI DA KUPITE ISPIT s DA - NE

11. JESTE LI POKUŠALI DA KUPITE OCJENUs DA - NE

12. UZIMATE LI PRIVATNE ČASOVE s DA - NE

13. DA LI VAM JE PROFESORA ZA PRIVATNE ČASOVE PREDLOŽIO PREDMETNI PROFESOR s DA - NE

14. ZA KOJE PREDMETE UZIMATE PRIVATNE ČASOVE s

15. KOJA PITANJA BI VI POSTAVILI O KORUPCIJI U ŠKOLI s ( profesorima, zaposlenim, roditeljima)

26

16. PODRŽAVATE LI OVAJ PROJEKAT s DA - NE

27

Documents

Pojavom modernog I demokratskog društva sve se … · Web viewPrilog br.1 – Anketni upitnik za učenike 22 8. Prilog br.2 – Anketni upitnik za studente 24 & Školske potvrde