Upload
zenon-kociuba
View
95
Download
9
Embed Size (px)
Citation preview
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
1
ZAWORY BEZPIECZE�STWA Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
2
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
3
I N F O R M A C J A
o �l�skich Zakładach Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. �l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” s� firm� o ponad stuletniej tradycji w zakresie produkcji armatury. Na przestrzeni lat profil produkcji ustabilizował si�, zmieniaj�c jednak procentow� swoj� struktur�. Główn� przyczyn� tych zmian był zakup, w 1974 roku, licencji na zawory bezpiecze�stwa niemieckiej firmy Bopp und Reuther. Wdro�enie do produkcji szerokiego asortymentu armatury zabezpieczaj�cej w zakresie zakupionej licencji, a tak�e uzupełnienie jej o wyroby własnej konstrukcji sprawiło, �e SZAP „ARMAK” stał si� wiod�cym producentem armatury zabezpieczaj�cej na rynku krajowym, a tak�e jej eksporterem. Podstawowym asortymentem produkcji s� nadal zawory bezpiecze�stwa. Nast�pne w kolejno�ci s� zawory zaporowe elektromagnetyczne i płynowskazy. Uzupełnienie stanowi armatura ci��ka tj. zasuwy i zawory zwrotne. Armatura produkowana jest na bazie procesów technologicznych, które zapewniaj� jej wysok� jako�� i niezawodno�� działania. Wychodz�c naprzeciw �yczeniom klientów, firma realizuje tak�e zamówienia specjalne, dostosowuj�c produkowan� armatur� do potrzeb klienta, wynikaj�cych b�d� ze specyficznych warunków eksploatacji, b�d� wymaga� przepisów bran�owych. Chc�c sprosta� wymaganiom nowoczesnego rynku, przedsi�biorstwo opracowało System Zarz�dzania Jako�ci� zgodny z mi�dzynarodow� norm� ISO 9002, który został wdro�ony w 1994 roku. Rok pó�niej uzyskano certyfikat TÜV CERT, za�wiadczaj�cy o wprowadzeniu i stosowaniu tego systemu.
W roku 2002 nast�piła recertyfikacja Systemu Zarz�dzania Jako�ci� pod k�tem wymogów normy ISO 9001:2000. Przeprowadzony przez TÜV audit, potwierdził zgodno�� systemu stosowanego w firmie z powy�sz� norm�. Efektem tego było uzyskanie certyfikatu TÜV CERT za�wiadczaj�cego, �e ARMAK wprowadził i stosuje System Zarz�dzania Jako�ci� w zakresie projektowania i produkcji armatury przemysłowej zgodnie z norm� ISO 9001:2000.
W roku 2001, w zwi�zku z wymogami Dyrektywy Unii Europejskiej nr 97/23/WE, firma wyst�piła do TÜV CERT z wnioskiem o certyfikacj� zaworów bezpiecze�stwa wg modułu B i D tej Dyrektywy. W wyniku przeprowadzonego auditu oraz badania typu zgłoszonych do certyfikacji wyrobów, w lutym 2002 roku uzyskano stosowne certyfikaty, uprawniaj�ce SZAP ARMAK Sp. z o.o. do znakowania zaworów bezpiecze�stwa znakiem CE wraz z numerem jednostki notyfikowanej – 0045.
W roku 2004 uzupełniono powy�sze certyfikaty, uzyskuj�c dla pozostałych typów zaworów bezpiecze�stwa certyfikaty UDT-CERT na zgodno�� z wymogami Dyrektywy nr 97/23/WE, uprawniaj�ce do znakowania tych zaworów znakiem CE wraz z numerem jednostki notyfikowanej – 1433.
„ARMAK” współpracuje z europejskimi producentami armatury takimi, jak: Bopp & Reuther, Parker, Bürkert, a swoje wyroby eksportuje mi�dzy innymi do: Niemiec, Austrii, Francji, Szwecji, Finlandii, W�gier, Słowacji, Czech, Rosji, Ukrainy, Litwy, Rumunii, Bułgarii, a tak�e do Egiptu, Arabii Saudyjskiej, Tajlandii i Malezji. Produkowane wyroby znajduj� zastosowanie w bran�y: energetycznej, ciepłowniczej, spo�ywczej, hutniczej, przemy�le wydobywczym, okr�towym i kolejnictwie.
Nasza strona www. jest wykonana w pełnych wersjach j�zykowych: polskiej, rosyjskiej, niemieckiej, angielskiej, francuskiej i hiszpa�skiej.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
4
Spis tre�ci 1. Przeznaczenie zaworów bezpiecze�stwa i podstawowe okre�lenia 2. Przewody przył�czne urz�dze� zabezpieczaj�cych 3. Klasyfikacja i oznaczanie zaworów bezpiecze�stwa produkcji SZAP”ARMAK” 4. Prezentacja niektórych wykona� 5. Obliczanie przepustowo�ci urz�dze� zabezpieczaj�cych przed nadmiernym
wzrostem ci�nienia 6. Zwi�kszanie przekroju kanału dopływowego zaworów bezpiecze�stwa przy
przepływie cieczy o du�ej lepko�ci 7. Siły reakcji przy odprowadzaniu gazów, par i cieczy z zaworów bezpiecze�stwa 8. Wpływ przeciwci�nie�
8.1 Przeciwci�nienie własne 8.2 Przeciwci�nienie obce
9. Zagadnienia eksploatacyjno – monta�owe 9.1 Monta� zaworów bezpiecze�stwa 9.2 Eksploatacja zaworów bezpiecze�stwa
10. Sposób zamawiania 11. Uwagi
5÷6 7 8
9÷14
15÷26
27÷28 28÷29
29÷30
30÷32
32 32
Spis tabel
Warto�ci współczynników wypływu „�” i „�c”
Tabela 1. Zawory bezpiecze�stwa kołnierzowe pełnoskokowe
Tabela 2. Zawory bezpiecze�stwa kołnierzowe proporcjonalne
Tabela 3. Zawory bezpiecze�stwa z przył�czami gwintowymi
Wielko�ci zaworów i maksymalne ci�nienia pocz�tku otwarcia
Tabela 4. Zawory bezpiecze�stwa kołnierzowe proporcjonalne
Tabela 5. Zawory bezpiecze�stwa kołnierzowe pełnoskokowe
Dane pomocnicze do doboru zaworów bezpiecze�stwa
Tabela 6. Wła�ciwo�ci par i gazów
Tabela 7. Wielko�ci termodynamiczne dla pary wodnej nasyconej
Tabela 8. Wielko�ci termodynamiczne dla pary przegrzanej
Tabela 9. G�sto�ci wła�ciwe cieczy
Tabela 10. G�sto�ci wła�ciwe i entalpia dla wody
Tabela 11. Warto�ci charakterystyczne dla gazów i par
Zakresy ci�nie�
Tabela 12. Zawory bezpiecze�stwa kołnierzowe pełnoskokowe
Tabela 13. Zawory bezpiecze�stwa kołnierzowe proporcjonalne
Tabela 14. Zawory bezpiecze�stwa kołnierzowe pełnoskokowe i proporcjonalne – wykonanie CrNi
Tabela 15. Zawory bezpiecze�stwa z przył�czami gwintowymi
Wydajno�ci zaworów
Tabela 16. Zawory bezpiecze�stwa kołnierzowe pełnoskokowe Si 6301/02/03/04
Tabela 17. Zawory bezpiecze�stwa kołnierzowe proporcjonalne Si 2501/02
Tabela 18. Zawory bezpiecze�stwa kołnierzowe pełnoskokowe Si 6301M
Tabela 19. Zawory bezpiecze�stwa z przył�czami gwintowymi nr kat. 781
Tabela 20. Zawory bezpiecze�stwa z przył�czami gwintowymi nr kat. 775 i 775-I
Spis zał�czników Zał�cznik nr 1. Arkusz techniczny zaworów bezpiecze�stwa
Zał�cznik nr 2. Przykład tabliczki znamionowej zaworu bezpiecze�stwa
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
5
1. Przeznaczenie zaworów bezpiecze�stwa i podstawowe okre�lenia
Niedopuszczalnemu wzrostowi ci�nienia we współczesnych urz�dzeniach ci�nieniowych i instalacjach technologicznych zapobiegaj� przede wszystkim ogólnie stosowane układy regulacji, a na wypadek ich awarii - w technice pomiarowej i regulacyjnej stosowane s� ro�ne blokady i zabezpieczenia. Wszystkie te systemy maj� jednak zasadnicz� wad� – wymagaj� zewn�trznego �ródła energii, co powoduje, �e w przypadku awarii tego �ródła, nie mog� zagwarantowa� bezpiecznej pracy urz�dzenia / instalacji. Zawory bezpiecze�stwa spr��ynowe nie potrzebuj� doprowadzania energii z zewn�trz i z tego wzgl�du s� podstawowym elementem układów zabezpieczenia, a ich zadaniem jest zabezpieczanie urz�dze� / instalacji ci�nieniowych (kotłów, zbiorników, ruroci�gów itp.) przed nadmiernym wzrostem ci�nienia powy�ej zadanej warto�ci granicznej.
Mechanizm działania zaworu bezpiecze�stwa przedstawia si� w sposób nast�puj�cy: - po osi�gni�ciu ci�nienia pocz�tku otwarcia zawór musi si� zacz�� otwiera�; - przy dalszym wzro�cie ci�nienia powinien przej�� strumie� czynnika i stabilnie go
odprowadzi�; - po spadku ci�nienia w systemie powinien ponownie szczelnie si� zamkn�� W zaworach bezpiecze�stwa bezpo�redniego działania b�d�cych przedmiotem niniejszego opracowania, proces otwarcia i zamkni�cia odbywa si� wył�cznie pod wpływem siły wywieranej przez czynnik roboczy oraz przeciwstawnej siły mechanizmu zaworowego, którym jest spr��yna lub ci��arek. Przebieg zmienno�ci ci�nienia w urz�dzeniu zabezpieczonym zaworem bezpiecze�stwa bezpo�redniego działania w funkcji czasu przedstawia poni�szy wykres: Pod poj�ciem parametrów roboczych zaworu bezpiecze�stwa nale�y rozumie�: - po – ci�nienie, przy którym nast�puje pocz�tek otwarcia zaworu bezpiecze�stwa
(ci�nienie pocz�tku otwarcia) - p1 – ci�nienie, przy którym grzybek zaworu uzyskuje max skok (ci�nienie zrzutowe) - pz – ci�nienie, przy którym nast�puje szczelne zamkni�cie zaworu (ci�nienie zamkni�cia) - b1 – procentowy przyrost ci�nienia pocz�tku otwarcia przed urz�dzeniem
zabezpieczaj�cym, niezb�dny do uzyskania pełnego skoku i tym samym max przepustowo�ci
- b2 – procentowy spadek ci�nienia pocz�tku otwarcia przed urz�dzeniem zabezpieczaj�cym, niezb�dny do szczelnego zamkni�cia
- pr – ci�nienie robocze urz�dzenia zabezpieczanego (ci�nienie prawidłowej pracy urz�dzenia)
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
6
Obszar pracy zaworu bezpiecze�stwa mie�ci si� pomi�dzy ci�nieniem dopuszczonym dla zabezpieczanego urz�dzenia (pmax), a max. ci�nieniem, jakie mo�e wyst�pi� w urz�dzeniu po otwarciu zaworu bezpiecze�stwa (1,1 pmax). Ci�nienie robocze urz�dzenia (pr), ni�sze od ci�nienia dopuszczonego (pmax), pozwala na swobodn� regulacj� ci�nienia w urz�dzeniu w zakresie pr → pmax, bez spowodowania otwarcia zaworu bezpiecze�stwa.
Prawidłowo dobrane urz�dzenie zabezpieczaj�ce powinno spełnia� nast�puj�ce dwa podstawowe warunki: - powinno skutecznie zabezpiecza� urz�dzenie ci�nieniowe przed wzrostem ci�nienia
ponad warto�ci przekraczaj�ce dopuszczalne ci�nienie urz�dzenia najwy�ej o 10% - nie powinno zakłóca� swoim działaniem prawidłowej eksploatacji zabezpieczanego
urz�dzenia ci�nieniowego Spełnienie tych zada� wymaga od projektanta odpowiedniego przyporz�dkowania obszaru ci�nie� roboczych urz�dzenia zabezpieczaj�cego poszczególnym strefom ci�nie� wła�ciwych dla zabezpieczanego urz�dzenia ci�nieniowego. Ogólne wskazówki przy okre�laniu warto�ci ci�nienia pocz�tku otwarcia zaworu bezpiecze�stwa.
W przypadku małych �rednic gniazda zaworu (do < 20 mm), powierzchnie uszczelniaj�ce s� tak niewielkie, �e osi�gane tolerancje wykonania maj� istotny wpływ na ci�nienie pocz�tku otwarcia i szczelno�� zamkni�cia. Dlatego te� zaleca si� w tym przypadku zwi�kszenie ró�nicy pomi�dzy ci�nieniem roboczym zabezpieczanego urz�dzenia ci�nieniowego a ci�nieniem pocz�tku otwarcia zaworu bezpiecze�stwa (roboczej ró�nicy ci�nie�). Podobnie przy niskich ci�nieniach pocz�tku otwarcia robocza ró�nica ci�nie� jest z reguły wi�ksza ani�eli w przypadku wy�szych ci�nie� pocz�tku otwarcia. Poni�szy wykres obrazuje zalecenia w tym zakresie w oparciu o �ródła niemieckie:
Ponadto wpływy zewn�trzne w postaci uderze� mechanicznych czynnika od strony dopływu, czy te� pulsowanie strumienia (jak np. w spr��arkach tłokowych), wymagaj� równie� wi�kszej roboczej ró�nicy ci�nie�
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
7
2. Przewody przył�czne urz�dze� zabezpieczaj�cych
Poni�sze informacje podane s� w oparciu o przepisy WUDT-UC-WO/A, jak równie� o opracowanie Centralnego Laboratorium Dozoru Technicznego „Urz�dzenia zabezpieczaj�ce przed wzrostem ci�nienia”.
Pod poj�ciem „przewody przył�czne” nale�y rozumie� zarówno przewody dopływowe jak i odpływowe, ł�czone bezpo�rednio do kró�ców urz�dzenia zabezpieczaj�cego.
Przewody przył�czne powinny by� mo�liwie jak najkrótsze, a ich kształt geometryczny mo�liwie prosty. Przewody dopływowe powinny by� poł�czone zasadniczo bezpo�rednio do kró�ców zabezpieczanych przestrzeni ci�nieniowych, a ich konstrukcja, materiały oraz stosowne obliczenia wytrzymało�ciowe lub normy techniczne, powinny by� �ci�le dostosowane do parametrów roboczych zabezpieczanego urz�dzenia ci�nieniowego. Przewody przył�czne powinny by� prowadzone z mo�liwie jak najmniejszymi zmianami kierunków przepływu. Generalnie powinny spełnia� nast�puj�ce wymagania:
- �rednica wewn�trzna przewodu dopływowego / odpływowego powinna by� nie mniejsza od najwi�kszej �rednicy wewn�trznej kró�ca dopływowego / odpływowego zaworu bezpiecze�stwa
- o� przewodu dopływowego powinna stanowi� lini� wznosz�c� na całej swej długo�ci - poszczególne odcinki przewodu odpływowego nie powinny tworzy� wygi�� syfonowych - zmiany kierunków przepływu powinny by� realizowane przy zachowaniu k�tów nie
mniejszych ni� 90o - promienie gi�cia przewodów nie powinny by� mniejsze ni� 3 – krotna �rednica
przewodów Obowi�zuje te� zasada mówi�ca o wykonaniu mo�liwie krótkiego przewodu doprowadzaj�cego czynnik do zaworu bezpiecze�stwa tak, aby strata ci�nienia w tym przewodzie (przy maksymalnej przepustowo�ci) nie przekraczała 3% ró�nicy ci�nie� mi�dzy ci�nieniem zadziałania zaworu a przeciwci�nieniem obcym. Ponadto przewody przył�czne powinny by� zaprojektowane z uwzgl�dnieniem kompensacji wydłu�e� cieplnych, a mocowanie korpusu zaworu bezpiecze�stwa, jak i przewodów przyłacznych, powinno uwzgl�dnia� statyczne i dynamiczne oddziaływanie czynnika roboczego. Odprowadzenie czynnika roboczego z zaworu nie powinno stwarza� zagro�enia dla otoczenia. Przewody odprowadzaj�ce czynniki palne, �r�ce, truj�ce i wybuchowe – powinny by� wykonane w sposób zapewniaj�cy bezpiecze�stwo.
Stosowanie armatury zaporowej na przewodach przył�cznych zaworu bezpiecze�stwa jest niedopuszczalne. Dla zbiorników zawieraj�cych czynniki palne, �r�ce, truj�ce lub wybuchowe, wła�ciwy organ Dozoru Technicznego mo�e wyrazi� zgod� na zastosowanie armatury zaporowej ze spełnieniem warunków przepisów dozorowych. Na przewodach dopływowych i odpływowych zaworów bezpiecze�stwa dopuszcza si� stosowanie zaworów przeł�czalnych o konstrukcji wykluczaj�cej jednoczesne odci�cie wszystkich zaworów, przy czym nie odci�te zawory bezpiecze�stwa powinny mie� wystarczaj�c� przepustowo��. Powierzchnia wolnego przelotu zaworów przeł�czalnych powinna by� nie mniejsza ni� najwi�ksza powierzchnia przekroju przewodu przył�cznego. Przewód odpływowy tj. ł�cz�cy urz�dzenie zabezpieczaj�ce z atmosfer� lub przestrzeni� zrzutow�, powinien by� prowadzony na całej swej długo�ci z odpowiednim spadem i zaprojektowany z uwzgl�dnieniem mo�liwo�ci skutecznego odprowadzenia skroplin, a tak�e zabezpieczenia przed zamarzaniem. Przy stosowaniu na przewodach odpływowych rozpr��aczy czy tłumików d�wi�ku, nale�y równie� uwzgl�dnia� wskazówki uj�te w przepisach dozorowych lub szczegółowych, przy czym generalnie nie powinny one zakłóca� pracy zaworu, a dodatkowe opory przepływu powinny zosta� uwzgl�dnione przy obliczeniach przewodu odpływowego i przepustowo�ci zaworu bezpiecze�stwa.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
8
3. Klasyfikacja i oznaczanie zaworów bezpiecze�stwa produkcji SZAP „ ARMAK”
Z uwagi na rodzaj przył�czy zawory bezpiecze�stwa obj�te programem produkcji SZAP
„ARMAK” mo�na podzieli� na dwie grupy:
- zawory bezpiecze�stwa z przył�czami kołnierzowymi, - zawory bezpiecze�stwa z przył�czami gwintowymi, - zawory bezpiecze�stwa z przył�czem gwintowym na wlocie i kołnierzowym na wylocie. Ka�dy typ zaworów bezpiecze�stwa kołnierzowych oznaczony jest odpowiednim symbolem. Symbol typu zaworu, okre�laj�cy jego odmian� konstrukcyjn� i materiałow�, składa si� z dwu liter, czterech cyfr oraz literowego znaku wykonania. Litery oraz dwie pierwsze cyfry okre�laj� odmian� konstrukcyjn�, pozostałe dwie – odmian� materiałow� (szereg), rodzaj wykonania okre�la ostatnie litery. Odmiany konstrukcyjne: Si 57 .... – zawór bezpiecze�stwa pełnoskokowy, ci��arkowy, k�towy, kołnierzowy, budowy zamkni�tej Si 63 .... – zawór bezpiecze�stwa pełnoskokowy, spr��ynowy, k�towy, kołnierzowy, budowy zamkni�tej Si 61 .... – zawór bezpiecze�stwa pełnoskokowy, spr��ynowy, k�towy, kołnierzowy, budowy otwartej Si 25 .... – zawór bezpiecze�stwa proporcjonalny, spr��ynowy, k�towy, kołnierzowy, budowy zamkni�tej Si 23 .... – zawór bezpiecze�stwa proporcjonalny, spr��ynowy, k�towy, kołnierzowy, budowy otwartej Odmiany materiałowe: .... 01 – �eliwne .... 02 – staliwne .... 03 – staliwne z dysz� wkr�can� .... 04 – staliwne z dysz� wkr�can� .... 02CrNi – staliwne kwasoodporne Wykonania: ..... P – normalne ..... G – gazoszczelne ..... C – z ograniczeniem skoku do cieczy ..... WM – wykonanie morskie ..... M – z membran� i gumowanym grzybem ..... 11A – z gumowanym grzybem ..... B – ze �rub� blokuj�c� ..... W – ze wstawk� izolacyjn� … . 01 – z przył�czami gwintowymi … . 02 – z przył�czami: gwintowe / kołnierzowe
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
9
Przykładowe oznaczenia: Si 6301 G – zawór bezpiecze�stwa pełnoskokowy, spr��ynowy, k�towy, kołnierzowy, budowy zamkni�tej, w wykonaniu gazoszczelnym Si 2502. 11A – zawór bezpiecze�stwa proporcjonalny, spr��ynowy, k�towy, kołnierzowy, budowy zamkni�tej, w wykonaniu z gumowanym grzybem Zawory bezpiecze�stwa z przył�czami gwintowymi identyfikowane s� nast�puj�cymi numerami katalogowymi:
– 775 – zawór bezpiecze�stwa pełnoskokowy, spr��ynowy, k�towy z przył�czami gwintowymi
Wykonania: P; G; C; WM; 11A; – 775 – I – zawór bezpiecze�stwa pełnoskokowy, spr��ynowy, k�towy z przył�czami gwintowymi
Wykonania: P; G; WM – 781 – zawór bezpiecze�stwa proporcjonalny, spr��ynowy, k�towy z przył�czami gwintowymi
Wykonania: P; G; C; 11A – Si 6302/03/04.01; – zawór bezpiecze�stwa pełnoskokowy, spr��ynowy, k�towy z przył�czami gwintowymi Wykonania: P; G – Si 2502.01 – zawór bezpiecze�stwa proporcjonalny, spr��ynowy, k�towy z przył�czami gwintowymi Wykonania: P; G – 782 – zawór bezpiecze�stwa z przył�czem gwintowym Zawory bezpiecze�stwa z przył�czami mieszanymi tj. gwintowe / kołnierzowe, identyfikowane s� nast�puj�cymi numerami katalogowymi: – Si 6303.02 i Si 6304.02 – zawory bezpiecze�stwa pełnoskokowe, spr��ynowe, k�towe z przył�czami: gwintowe / kołnierzowe Wykonania: P; G Szczegółowe informacje techniczne dotycz�ce poszczególnych typów zaworów bezpiecze�stwa obj�tych niniejszym opracowaniem, zawarte s� w kartach katalogowych.
4. Prezentacja niektórych wykona� Wykonanie ze �rub� blokuj�c�
Wykonanie to ma zastosowanie: - przy próbie ci�nieniowej urz�dzenia zabezpieczanego (np. przy próbie ci�nieniowej kotła) - przy ustawianiu ci�nienia pocz�tku otwarcia w przypadku rozmieszczenia wi�kszej ilo�ci
zaworów bezpiecze�stwa równocze�nie w miejscu zabudowy
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
10
Wykonanie z gumowanym grzybem
Korzy�ci wynikaj�ce z uszczelnienia mi�kkiego na siedlisku: - wi�ksza szczelno�� w porównaniu z uszczelnieniem metal – metal; - mniejsza wra�liwo�� na zanieczyszczenia na siedlisku; - zachowanie szczelno�ci zamkni�cia nawet po wielokrotnym otwarciu; - podwy�szona skuteczno�� działania ( mo�e zosta� zachowana mniejsza robocza ró�nica
ci�nie� tj. ci�nienie pocz�tku otwarcia mo�e le�e� bli�ej ci�nienia roboczego) Wykonanie z membran� i gumowanym grzybem
Zastosowana membrana szczelnie oddziela komor� spr��yny od przestrzeni wypływowej kadłuba zaworu, chroni�c tym samym spr��yn� i powierzchnie prowadz�ce przed wpływem czynnika.
Wykonanie ze wstawk� izolacyjn�
Wykonanie to jest zalecane w przypadku czynników o wysokich i niskich temperaturach. Zastosowanie wstawki izolacyjnej oddala i tym samym chroni spr��yn� przed niekorzystnym wpływem tych temperatur
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
11
WARTO�CI WSPÓŁCZYNNIKÓW WYPŁYWU „ αααα” i „ ααααc” Tabela 1. Zawory bezpiecze�stwa kołnierzowe pełnoskokowe
Zawory w wykonaniu dla cieczy (wersja „ C” ) dla par i gazów αααα
ααααc αααα
b1 = 10% Typ zaworu DN do b1= 0,1 bar p 1 bar
lub b1= 10%
1<p1,4 bar
b1 = 10% p >1,4 bar p 6 bar p > 6 bar
b1= 25% Współczynnik dla
par i gazów b1=10%
20x32 16
25x40 20
32x50 25
40x65 32
50x80 40
65x100 50
80x125 63
100x150 77
125x200 93
Si 6301 Si 61/6302 Si 6302 CrNi 2)
Si 61/6303
150x250 110
0,72 0,78 0,01 0,28 0,28 0,36
200x300 155 0,70 0,74 0,211)
300x400 220 0,191) Si 61/6303
400x500 280 0,54 0,70
0,011)
0,161)
-
25x40 16
32x50 20
40x65 25
50x80 32
65x100 40
80x125 50
Si 61/6304
100x150 63
- 0,78 0,28 - 0,36
b1 = 15% p≤1,4 bar
b1 = 10% p>1,4 bar
20x32 16
25x40 20
32x50 25
40x65 32
50x80 40
65x100 50
80x125 63
Si 6301M
100x150 77
0,72 0,78 0,50 0,50
b1 = 15%
20x32 16
25x40 20
32x50 25
40x65 32
50x80 40
65x100 50
80x125 63
0,50
100x150 77
125x200 93
Si 5701/02 Si 5702CrNi 2)
150x250 110
0,46
1) warto�ci teoretyczne zalecane przez CLDT Pozna� 2) wykonanie CrNi tylko do DN 100x150
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
12
Tabela 2. Zawory bezpiecze�stwa kołnierzowe proporcjonalne
Współczynnik wypływu dla par i gazów αααα dla cieczy ααααc
b1= 25% Typ zaworu DN do
b1 = 10% b1 = 10% p < 1,2 bar p ≥ 1,2 bar
15 x 15 1) 12 20 x 20 12 25 x 25 16 32 x 32 20 40 x 40 25 50 x 50 32 65 x 65 40 80 x 80 50
100x100 63 125x125 77 150x150 93
Si 2501 Si 23/2502 Si 2502 CrNi 2)
200x200 110
0,25 0,006
0,065
0,25
1) DN 15 x 15 tylko dla typu Si 2501; 2) Wykonanie CrNi tylko do DN 100 x 100
Tabela 3. Zawory bezpiecze�stwa z przył�czami gwintowymi
Współczynnik wypływu
dla par i gazów αααα dla cieczy ααααc
b1 = 10% b1=15% Typ zaworu DN do 0,5≤p<1,5
bar 1, 5≤p<161)
bar 0,3≤p<0,5
bar b1=10% b1=25%
10x10 10
15x15 12
20x20 16
781 781.11A
25x25 20
0,20 0,25 0,19 0,01 0,20
20x20 16 0,20 781C 781C.11A 25x251) 20
0,25
1) DN 25 tylko do p = 10 bar
Współczynnik wypływu dla par i gazów αααα dla cieczy ααααc (wersja „ C” )
b1 = 10% b1 = 25%
Dla par i gazów w wersji „ C”
b1 = 10%
Typ zaworu DN do
Zakres ci�nie� bar
b1=10%
1,5≤ p <5 bar 5≤ p ≤16 bar 1,5≤ p <16 bar 1,5p<2,5 0,73 20x 32 16 2,5p<16 0,78 1,5p<2,3 0,73
25x 40 20 2,3p<16 0,78 1,5p<1,9 0,71 1,9p<3,5 0,76
775
32x 50 25 3,5p<16 0,78
0,03 0,27 0,27 0,36
Współczynnik wypływu dla par i gazów αααα Typ
zaworu DN do b1 = 0,1 bar p 1,0 bar
b1 = 10% 1,0 < p ≤ 1,5 bar
b1 = 10% 1,5 < p ≤ 2,5 bar
b1 = 10% p >2,5 bar
20 x 32 16 25 x 40 20
775-I
32 x 501) 25 0,58 0,58 0,72 0,78
1) DN 32x50 tylko do p = 10 bar
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
13
Zawory w wykonaniu dla cieczy (wersja „ C” ) dla par i gazów αααα
ααααc αααα
b1 = 10% Typ zaworu DN do b1= 0,1 bar p 1 bar
lub b1= 10%
1<p1,4 bar
b1 = 10% p >1,4 bar p 6 bar p > 6 bar
b1= 25% Współczynnik dla
par i gazów b1=10%
20x32 16
25x40 20
32x50 25
40x65 32
Si6302.01 Si6302.01 CrNi
50x80 40
0,72 0,78 0,01 0,28 0,28 0,36
Zawory w wykonaniu
dla cieczy (wersja „ C” ) dla par i gazów αααα ααααc αααα
Typ zaworu DN do b1= 0,1 bar p 1 bar
lub b1= 10%
1<p1,4 bar
b1 = 10% p >1,4 bar b1 = 10% b1= 25%
Współczynnik dla par i gazów
b1=10%
20x32 16
25x40 20
32x50 25
40x65 32
Si6303.01 Si 6303.021)
50x80 40
- 0,78 0,28 - 0,36
Zawory w wykonaniu dla cieczy (wersja „ C” ) dla par i gazów αααα
ααααc αααα
Typ zaworu DN do b1= 0,1 bar p 1 bar
lub b1= 10%
1<p1,4 bar
b1 = 10% p >1,4 bar b1 = 10% b1= 25%
Współczynnik dla par i gazów
b1=10%
25x40 16
32x50 20
40x65 25
Si6304.01 Si 6304.021)
50x80 32
- 0,78 0,28 - 0,36
1) Przył�cza: gwintowe / kołnierzowe (wlot/wylot)
Typ zaworu DN dla par i gazów αααα b1 10%
10 15 20
0,65 782 25 0,57
Powy�sze warto�ci współczynnika αααα dotycz� <0,25. Dla warto�ci �0,25 współczynnik wypływu nale�y odczytywa� z poni�szego wykresu.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
14
Tabela 4. ZAWORY BEZPIECZE�STWA PROPORCJONALNE TYP Si 23 i Si 25
Wielko�ci zaworów i maksymalne ci�nienia pocz�tku otwarcia
DN dla szeregu 01; 02
15x151)
20x20 25x25 32x32 40x40 50x50 65x65 80x80 100 x x 100
125 x x 125
150 x x 150
200 x x 200
Siedlisko do w ( mm) 12 16 20 25 32 40 50 63 77 93 110
A w (mm2) 113 201 314 491 804 1257 1964 3117 4657 6793 9503
αααα 0,25
012) 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 Max Pp.otw. dla szeregu 02 4,0 4,0 4,0 4,0 4,0 4,0 4,0 4,0 4,0 2,5 1,6
1) tylko dla szeregu 01 2) Dla pary wodnej obowi�zuj� ograniczenia dla �eliwa (szereg 01): maksymalna temperatura robocza 200oC i
maksymalne ci�nienie robocze 10 bar.
Tabela 5. ZAWORY BEZPIECZE�STWA PEŁNOSKOKOWE TYP Si 63 i 61 Wielko�ci zaworów i maksymalne ci�nienia pocz�tku otwarcia
01;022)
03 20 x x 32
25 x x 40
32 x x 50
40 x x 65
50 x x 80
65 x x100
80 x x125
100x x150
125x x200
150x x250 _ 200x
x300 _ 300x x400
400x x500 DN
dla szeregu 04 25 x
x 40 32 x x 50
40 x x 65
50 x x 80
65 x x100
80 x x125
100x x150
125x x200
150x x250 _ 200x
x300 _ 300x x400 _ _
Siedlisko do w (mm) 16 20 25 32 40 50 63 77 93 110 125 155 180 220 280
A w (mm2) 201 314 491 804 1257 1964 3117 4657 6793 9503 12270 18870 25450 38010 61575
αααα4) 0,78 0,74 0,70 013) 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,25 1,0 - - - - - 02 4,0 4,0 4,0 3,2 3,2 3,2 2,5 2,0 1,25 1,0 - - - - - 03 6,2 6,2 6,2 5,0 5,0 5,0 4,0 3,2 2,5 1,6 - 1,0 - 0,7 0,45
Max Pp.otw. dla szeregu
041) 9,5 9,5 9,5 9,5 9,5 7,8 6,2 4,0 3,2 - 2,0 - 1,0 - - 1) Program produkcji szeregu 04 obejmuje zakres DN 25 – 100. Wi�ksze DN tylko po uprzednim uzgodnieniu
z producentem. 2) Szereg 01 i 02 tylko do DN 150x250 3) Dla pary wodnej obowi�zuj� ograniczenia dla �eliwa (szereg 01): maksymalna temperatura robocza 200oC i
maksymalne ci�nienie robocze 10 bar. 4) Szczegółowe informacje dotycz�ce warto�ci współczynnika αααα - patrz tabela
0,20,30,30,40,40,50,50,60,60,70,7
0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 ββββ
αααα
DN25
DN10 - DN20
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
15
5. Obliczanie przepustowo�ci urz�dze� zabezpieczaj�cych przed nadmiernym wzrostem ci�nienia
Prawidłowe działanie zaworu bezpiecze�stwa mo�na osi�gn�� jedynie poprzez wła�ciwy dobór jego wielko�ci, co oznacza, �e przepustowo�� zaworu nie mo�e by� mniejsza od maksymalnej wydajno�ci urz�dzenia b�d�cego �ródłem ci�nienia w instalacji (np. kotła, spr��arki, czy pompy), z drugiej za� strony zbyt du�y zawór bezpiecze�stwa, ze wzgl�du na skłonno�� do niestabilno�ci (np. drgania), mo�e spowodowa� znaczne uszkodzenia instalacji. Przedstawion� poni�ej metodyk� doboru podano w oparciu o przepisy WUDT-UC-WO-A/01. Zwracamy jednak uwag�, �e przy doborze urz�dze� zabezpieczaj�cych obowi�zuj� oprócz w/w przepisów równie� normy b�d� przepisy szczegółowe, np. przepisy dozorowe dla kotłów parowych WUDT-UC-KP, wodnych WUDT-UC-KW, normy dla ciepłownictwa, dla instalacji petrochemicznych (np. API) itp., które projektant powinien uwzgl�dni�, jako osoba odpowiedzialna za prawidłowy dobór urz�dzenia zabezpieczaj�cego. W przypadku zaworów bezpiecze�stwa eksportowanych, obowi�zuj� równie� stosowne przepisy kraju, w którym zawory b�d� eksploatowane. Metodyk� doboru podaje równie� aktualnie obowi�zuj�ca norma PN-EN ISO 4126 -1 „Urz�dzenia zabezpieczaj�ce przed nadmiernym wzrostem ci�nienia. Cz��� 1: Zawory bezpiecze�stwa”. Przepustowo�� urz�dze� zabezpieczaj�cych nale�y oblicza� według poni�szych wzorów: a) dla pary wodnej: m = 10 x K1 x K2 x αααα x A ( p1 + 0,1 )
b) dla par i gazów: m = 10 x K1 x K2 x αααα x A ( p1 + 0,1 ) x Z
1
c) dla cieczy: m = 5,03 x ααααc x A x 121 )( ρ•− pp w których: m (kg/h) - przepustowo�� zaworu bezpiecze�stwa
αααα - współczynnik wypływu zaworu bezpiecze�stwa dla par i gazów ααααc - współczynnik wypływu zaworu bezpiecze�stwa dla cieczy A ( mm2 ) - obliczeniowa powierzchnia przekroju kanału dopływowego zaworu bezpiecze�stwa p1 (MPa) - ci�nienie zrzutowe p2 (MPa) - ci�nienie odpływowe ρρρρ1 (kg/m3) - g�sto�� cieczy przed zaworem bezpiecze�stwa przy ci�nieniu p1 i temperaturze T1 K1 - współczynnik poprawkowy uwzgl�dniaj�cy wła�ciwo�ci czynnika roboczego i jego parametry przed zaworem bezpiecze�stwa K2 - współczynnik poprawkowy uwzgl�dniaj�cy wpływ stosunku ci�nie� przed i za zaworem bezpiecze�stwa M1 (kg/kmol) - masa molowa pary lub gazu T1 (K), t1(oC) - temperatura pary lub gazu przed zaworem bezpiecze�stwa przy ci�nieniu p1 Z - współczynnik �ci�liwo�ci, którego wielko�� nale�y wyznacza� z rys. 4 na podstawie zredukowanej temperatury Tr i zredukowanego ci�nienia pr
okre�lanych wg wzorów:
Tr = krT
T1 pr = krp
p1
Tkr (K) - krytyczna temperatura gazu Pkr (MPa) - krytyczne ci�nienie gazu
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
16
Warto�ci współczynnika K1 nale�y wyznacza�:
- dla pary wodnej – wg rys. 1 - dla par i gazów – wg rys. 2 lub wg poni�szego wzoru:
K1 = 5,46 x Ψmax1T
M r
W którym: ΨΨΨΨmax – współczynnik rozpr��enia adiabatycznego Warto�� współczynnika K2 nale�y wyznacza� z rys. 3 w zale�no�ci od β i χ. Warto�� ββββ nale�y okre�la� wg wzoru:
β = 1,01,0
1
2
++
pp
współczynnik K2 = 1, je�eli ββββ ββββkr
ββββkr – krytyczny stosunek ci�nie� wyznaczony wg tabeli 2 lub wg wzoru: β kr = 1
12 −
���
����
�
+
χχ
χ
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
17
Rysunek 1.
�l�
skie
Zak
łady
Arm
atur
y P
rzem
ysło
wej
„AR
MA
K”
Sp.
z o
.o.
P
orad
nik
dla
proj
ekta
ntów
i u�
ytko
wni
ków
18
Rys
unek
2.
�l�
skie
Zak
łady
Arm
atur
y P
rzem
ysło
wej
„AR
MA
K”
Sp.
z o
.o.
P
orad
nik
dla
proj
ekta
ntów
i u�
ytko
wni
ków
19
Rys
unek
3.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
20
Rysunek 4.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
21
Tabela 6. Wła�ciwo�ci par i gazów
Nazwa par i gazów Wzór chemiczny
Mr (kg/kmol) � �kr �max Tkr pkr
1 2 3 4 5 6 7 8
Dowtherm Freon 113 Freon 114 Butan Eter metylowy Freon 11 Propan Freon 12 Freon 13 Freon 22 Chlorek metylu Etan Acetylen Etylen Ozon Dwutlenek w�gla Metan Siarkowodór Amoniak Chlor Gaz miejski Gaz generatorowy Azot Jodowodór Powietrze Dwutlenek siarki Tlenek w�gla Tlen Wodór Chlorowodór Hel Ksenon Neon Argon Krypton Para wodna nasycona i przegrzana
- C2F3Cl3 C2F4Cl2 C4H10 C2H6O CFCl3 C3H8 CF2Cl2 CF3Cl ChF2Cl CH3Cl C2H6 C2H2 C2H4 O3 CO2
CH4 H2S NH3 Cl2 - - N2 HJ - SO2 CO O2 H2 HCl He Xe Ne Ar Kr H2O
- -
170,90 58,12 46,07
137,37 44,09
120,92 -
86,48 50,50 30,70 26,04 28,05 48,00 44,00 16,04 34,08 17,03 70,91
- -
29,02 127,93 29,96 64,06 28,01 32,00 2,02
36,46 4,00
131,13 20,18 39,94 83,70 18,00
1,05 1,08 1,11 1,11 1,11 1,12 1,14 1,15 1,15 1,19 1,20 1,22 1,23 1,24 1,29 1,30 1,30 1,30 1,32 1,34 1,34 1,39 1,40 1,40 1,40 1,40 1,40 1,40 1,41 1,42 1,66 1,66 1,67 1,67 1,68
-
0,597 0,590 0,583 0,583 0,583 0,580 0,576 0,574 0,574 0,566 0,564 0,560 0,558 0,556 0,547 0,545 0,545 0,545 0,541 0,538 0,538 0,530 0,528 0,528 0,528 0,528 0,528 0,528 0,526 0,524 0,488 0,488 0,487 0,487 0,486 0,543
0,437 0,442 0,446 0,446 0,446 0,448 0,450 0,452 0,452 0,457 0,458 0,461 0,462 0,463 0,470 0,471 0,471 0,471 0,474 0,476 0,476 0,483 0,484 0,484 0,484 0,484 0,484 0,484 0,485 0,486 0,512 0,512 0,513 0,513 0,514
-
- - -
406,85 400,15
- 369,95 384,65
- -
414,65 308,15 308,85 282,65 268,15 304,15 190,65 373,55 405,55 417,15
- -
126,05 423,93 132,43 430,60 134,45 154,35 33,25
324,55 5,25
289,75 44,45
150,75 209,35
-
- - -
3,87 5,40
- 4,35 4,01
- -
6,81 5,04 6,41 5,17 9,36 7,55 4,71 9,50
11,05 7,84
- -
3,25 -
3,84 8,04 3,57 5,05 1,32 8,41 0,24 5,89 2,73 5,23 5,49
-
Warto�ci wykładnika adiabaty � i �max podano w tabeli dla ci�nienia absolutnego 0,1MPa i temp. 0oC
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
22
Entalpia wła�ciwa Entalpia wła�ciwa Ci�nienie absolutne
kg/cm2
Temperatura
oC
Obj�to�� wła�ciwa
m3/kg
G�sto�� wła�ciwa*
kg/m3 ciecz
kcal/kg para
kcal/kg
Entalpia parowania
kcal/kg
Ci�nienie absolutne
kg/cm2
Temperatura
oC
Obj�to�� wła�ciwa
m3/kg
G�sto�� wła�ciwa*
kg/m3 ciecz
kcal/kg para
kcal/kg
Entalpia parowania
kcal/kg p t v” p” i` i” r p t v” p” i` i” r
1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0 3,2 3,4 3,6 3,8 4,0 4,2 4,4 4,6 4,8 5,0 5,5 6,0 6,5 7,0 7,5 8,0 8,5 9,0
10,0 11,0 12,0 13,0 14,0 15,0
99,1 101,8 104,3 106,6 108,7 110,8 112,7 114,6 116,3 118,0 119,6 122,6 125,5 128,1 130,6 132,9 135,1 137,2 139,2 141,1 142,9 144,7 146,4 148,0 149,6 151,1 154,7 158,1 161,2 164,2 167,0 169,6 172,1 174,5 179,1 183,2 187,1 190,7 194,1 197,4
1,725 1,578 1,455 1,350 1,259 1,180 1,111 1,050 0,995 0,946 0,902 0,825 0,760 0,705 0,658 0,617 0,580 0,548 0,520 0,494 0,471 0,449 0,430 0,413 0,396 0,382 0,349 0,321 0,298 0,278 0,260 0,245 0,231 0,219 0,198 0,181 0,166 0,154 0,143 0,134
0,580 0,634 0,687 0,741 0,794 0,847 0,900 0,952 1,005 1,057 1,109 1,213 1,316 1,418 1,520 1,622 1,723 1,824 1,925 2,025 2,125 2,225 2,324 2,423 2,522 2,621 2,867 3,112 3,356 3,600 3,846 4,085 4,327 4,568 5,049 5,530 6,010 6,488 6,967 7,446
99,1 101,8 104,3 106,7 108,8 110,9 112,9 114,8 116,5 118,2 119,9 122,9 125,8 128,5 131,0 133,4 135,6 137,8 139,8 141,8 143,6 145,4 147,2 148,9 150,5 152,1 155,8 159,3 162,6 165,6 168,5 171,3 173,9 176,4 181,2 185,6 189,7 193,5 197,1 200,6
638,5 639,4 640,3 641,2 642,0 642,8 643,5 644,1 644,7 645,3 645,8 646,8 647,8 648,7 649,5 650,3 650,9 651,6 652,2 652,8 653,4 653,9 654,4 654,9 655,4 655,8 655,9 657,8 658,7 659,4 660,2 660,8 661,4 662,0 663,0 663,9 664,7 665,4 666,0 666,6
539,4 537,6 536,0 534,5 533,2 531,9 530,6 529,3 528,2 527,1 525,9 523,9 522,0 520,2 518,5 516,9 515,3 513,8 512,4 511,0 509,8 508,5 507,2 506,0 504,9 503,7 501,1 498,5 496,1 493,8 491,7 498,5 487,5 485,6 481,8 478,3 475,0 471,9 468,9 466,0
16 17 18 19 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 55 60 65 70 75 80 90
100 110 120 130 140 150 160 170 180 190 200 210 220
200,4 203,3 206,1 208,8 211,4 216,2 220,7 225,0 229,0 232,8 236,4 239,8 243,0 246,2 249,2 252,1 254,9 257,6 260,2 262,7 268,7 274,3 279,5 284,5 289,2 293,6 302,0 309,5 316,6 323,2 329,3 335,1 340,6 345,7 350,7 355,4 359,8 364,1 368,2 372,1
0,126 0,119 0,113 0,107 0,102 0,092 0,085 0,078 0,073 0,068 0,064 0,060 0,056 0,053 0,051 0,048 0,046 0,044 0,042 0,040 0,036 0,033 0,030 0,028 0,026 0,024 0,021 0,018 0,016 0,015 0,013 0,012 0,011
0,0096 0,0087 0,0078 0,0070 0,0062 0,0054 0,0045
7,925 8,405 8,886 9,366 9,846 10,81 11,78 12,75 13,72 14,70 15,69 16,68 17,68 18,68 19,69 20,71 21,73 22,76 23,80 24,85 27,50 30,21 32,97 35,78 38,66 41,60 47,71 54,21 61,08 68,42 76,23 84,68 93,90 104,0 115,2 128,0 143,0 161,2 185,7 223,0
203,9 207,1 210,1 213,0 215,8 221,2 226,1 230,8 235,2 239,5 243,6 247,5 251,2 254,8 258,2 261,6 264,9 268,0 271,2 274,2 281,4 288,4 294,8 300,9 307,0 312,6 323,6 334,0 344,0 353,9 363,0 372,4 381,7 390,8 400,3 410,2 420,4 431,5 444,7 463,4
667,1 667,5 667,9 668,2 668,5 668,9 669,3 669,5 669,6 669,7 669,7 669,6 669,5 669,3 669,0 668,8 668,4 668,0 667,7 667,3 666,2 665,0 663,6 662,1 660,5 658,9 655,1 651,1 646,7 641,9 636,6 631,0 624,9 618,3 610,8 602,5 593,2 582,3 568,1 547,0
463,2 460,4 457,8 455,2 452,7 447,7 443,2 438,7 434,4 430,2 426,1 422,1 418,3 414,5 410,8 407,2 403,5 400,0 396,5 393,1 384,8 376,6 368,8 361,2 353,5 346,3 331,5 317,1 302,7 288,0 273,6 258,6 243,2 227,5 210,5 192,3 172,8 150,8 123,4 83,6
Dane krytyczne 225,5 374,2 0,00307 319,0 502 502 0
* 1kG/cm2 = 0,0981 MPa; Warto�ci z tabeli dla pary wodnej podano wg VDI nakład 6, wydanie A, 1963r. (Warto�ci dla temp. t i obj�to�ci wła�ciwej „v” zaokr�glono)
Tabela 7. Wielko�ci termodynamiczne dla pary wodnej nasyconej
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
23
Tabela 8. Wielko�ci termodynamiczne dla pary przegrzanej (obj�to�� wła�ciwa v pary przegrzanej w m3/kg)
Temperatura pary przegrzanej
oC Temperatura pary przegrzanej
oC Ci�nienie absolutne kg/cm2*
p
160 180 200 220 250 300 350 400
Ci�nienie absolutne kg/cm2*
p
250 300 350 400 450 500 550 580
1,0 1,1 1,2 1,3 1,4
1,5 1,6 1,7 1,8 1,9
2,0 2,2 2,4 2,6 2,8
3,0 3,2 3,4 3,6 3,8
4,0 4,2 4,4 4,6 4,8
5,0 5,5 6,0 6,5 7,0
7,5 8,0 8,5 9,0 10
11 12 13 14 15
2,024 1,838 1,684 1,553 1,441
1,344 1,259 1,184 1,118 1,058
1,004 0,912 0,834 0,769 0,713
0,664 0,662 0,584 0,551 0,521
0,494 0,470 0,448 0,427 0,409
0,392 0,354 0,323
2,120 1,926 1,764 1,627 1,510
1,409 1,320 1,242 1,172 1,109
1,053 0,956 0,875 0,807 0,749
0,698 0,653 0,614 0,579 0,548
0,520 0,494 0,471 0,450 0,431
0,413 0,374 0,342 0,314 0,291
0,270 0,253 0,237 0,223 0,199
2,215 2,013 1,844 1,701 1,579
1,473 1,380 1,298 1,226 1,160
1,102 1,001 0,916 0,845 0,784
0,731 0,684 0,643 0,607 0,574
0,545 0,519 0,494 0,472 0,452
0,434 0,393 0,359 0,331 0,306
0,285 0,266 0,250 0,235 0,210
0,190 0,173 0,159 0,146 0,135
2,311 2,100 1,924 1,775 1,648
1,537 1,440 1,355 1,279 1,211
1,150 1,045 0,957 0,882 0,819
0,763 0,715 0,672 0,634 0,600
0,570 0,542 0,517 0,494 0,473
0,454 0,412 0,376 0,347 0,321
0,299 0,280 0,263 0,247 0,221
0,200 0,183 0,168 0,155 0,144
2,453 2,230 2,043 1,885 1,750
1,633 1,530 1,440 1,359 1,287
1,222 1,111 1,017 0,938 0,871
0,812 0,761 0,715 0,675 0,639
0,607 0,577 0,551 0,527 0,504
0,484 0,439 0,402 0,370 0,343
0,320 0,299 0,281 0,265 0,237
0,215 0,196 0,181 0,167 0,155
2,691 2,445 2,241 2,068 1,920
1,792 1,6791,580 1,492 1,413
1,342 1,219 1,117 1,031 0,957
0,892 0,836 0,787 0,743 0,703
0,668 0,635 0,606 0,580 0,555
0,533 0,484 0,443 0,408 0,379
0,353 0,330 0,311 0,293 0,263
0,261 0,239 0,220 0,204 0,190
2,927 2,661 2,439 2,251 2,089
1,950 1,828 1,720 1,624 1,538
1,461 1,328 1,217 1,123 1,042
0,972 0,911 0,857 0,809 0,766
0,728 0,693 0,661 0,632 0,606
0,581 0,528 0,483 0,446 0,414
0,386 0,361 0,340 0,321 0,288
0,261 0,239 0,220 0,204 0,190
3,164 2,876 2,636 2,433 2,259
2,108 1,976 1,859 1,756 1,663
1,580 1,436 1,316 1,214 1,127
1,052 0,986 0,927 0,876 0,829
0,788 0,750 0,716 0,684 0,656
0,629 0,572 0,524 0,483 0,448
0,418 0,392 0,368 0,348 0,313
0,284 0,260 0,239 0,222 0,207
16 17 18 19 20
22 24 26 28 30
32 34 36 38 40
42 44 46 48 50
55 60 65 70 75
80 90 100 110 120
130 140 150 160 170
180 190 200 210 220
0,145 0,136 0,128 0,120 0,114
0,103 0,093 0,085 0,078 0,072
0,067 0,062 0,058 0,054 0,051
0,162 0,152 0,143 0,135 0,128
0,116 0,105 0,097 0,089 0,083
0,0773 0,0723 0,0678 0,0638 0,0602
0,0570 0,0540 0,0513 0,0488 0,0465
0,0414 0,0371 0,0335 0,0303 0,0275
0,0250
0,178 0,167 0,158 0,149 0,141
0,128 0,117 0,107 0,099 0,092
0,0863 0,0809 0,0761 0,0718 0,0679
0,0644 0,0612 0,0583 0,0556 0,0531
0,0478 0,0432 0,0394 0,0361 0,0333
0,0307 0,0265 0,0231 0,0202 0,0177
0,0156 0,0137 0,0120 0,0103
0,194 0,182 0,172 0,162 0,154
0,140 0,128 0,118 0,109 0,101
0,0947 0,0889 0,0837 0,0791 0,0749
0,0711 0,0677 0,0646 0,0617 0,0590
0,0533 0,0484 0,0444 0,0409 0,0387
0,0351 0,0307 0,0270 0,0241 0,0216
0,0195 0,0177 0,0161 0,0147 0,0134
0,0123 0,0113 0,0103 0,0094 0,0086
0,209 0,197 0,186 0,176 0,167
0,151 0,138 0,127 0,118 0,110
0,103 0,0966 0,0910 0,0861 0,0816
0,0775 0,0739 0,0705 0,0674 0,0646
0,0584 0,0532 0,0489 0,0451 0,0419
0,0390 0,0342 0,0304 0,0273 0,0247
0,0225 0,0206 0,0189 0,0175 0,0162
0,0150 0,0140 0,0131 0,0122 0,0114
0,224 0,211 0,199 0,189 0,179
0,162 0,149 0,137 0,127 0,118
0,111 0,104 0,0982 0,0929 0,0881
0,0838 0,0798 0,0762 0,0729 0,0699
0,0633 0,0578 0,0531 0,0491 0,0458
0,0426 0,0375 0,0335 0,0301 0,0274
0,0250 0,0230 0,0213 0,0197 0,0184
0,0172 0,0161 0,0151 0,0142 0,0134
0,240 0,255 0,213 0,201 0,191
0,174 0,159 0,147 0,136 0,127
0,119 0,112 0,105 0,0995 0,0944
0,0898 0,0856 0,0818 0,0783 0,0751
0,0680 0,0621 0,0572 0,0529 0,0492
0,0460 0,0406 0,0363 0,0328 0,0298
0,0274 0,0252 0,0234 0,0218 0,0203
0,0191 0,0172 0,0169 0,0160 0,0151
0,249 0,234 0,221 0,209 0,198
0,180 0,165 0,152 0,141 0,132
0,123 0,116 0,109 0,103 0,0982
0,0934 0,0891 0,0851 0,0815 0,0781
0,0709 0,0647 0,0596 0,0552 0,0544
0,0480 0,0424 0,0380 0,0343 0,0313
0,0287 0,0265 0,0246 0,0229 0,0214
0,0201 0,0189 0,0179 0,0169 0,0160
*) 1 kG/cm2 = 0,0981 MPa
Obj�to�� wła�ciwa „v” – wg tabeli pary wodnej VDI, nakład 6, wyd. A 1963r.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
24
Tabela 9. G�sto�ci wła�ciwe dla cieczy
Czynnik Wzór chemiczny
Obj�to�� wła�ciwa
p
kG/m3
Temperatura wrzenia przy 760 mm Hg
oC
Czynnik Wzór chemiczny
Obj�to�� wła�ciwa
p
kG/m3
Temperatura wrzenia przy 760 mm Hg
oC
Etan Etylen Chloroetylen Amoniak Aceton Benzyna Benzol Butan Butylen Olej nap�dowy Dwufyl Paliwo samolotowe IP4 Freon 12 Glikol Gliceryna
C2H6 C2H4
C2H5Cl NH3
CH3COOH3 -
C6H6 C4H10 C4H8
- - -
CF2Cl2 C2H4(OH)2
CHO4
326
3461)
892 609 917 680 880 580 600 880
1060 670
1330 1140 1260
-88,6
-103,7 12,5 -33,4
56 80-130
80 -0,5 -6,3 175 256
70-90 -29,8
- 290
Olej opałowy lekki Olej opałowy ci��ki Ług potasowy 20% Olej maszynowy Metanol Ług sodowy 20% Naftalen Nafta Propan Propylen Kwas azotowy Kwas siarkowy Trójchloroetylen Woda Woda ci��ka
- -
KOH -
CH3OH NaOH C10H6
- C3H8 C3H6 HNO2 H2SO3 C2HCl3
H2O D2O
850 950
1188 910 792
1220 1145 810 500 550
1560 1400 1470 998
1100
175
220-350 -
380 64,7
- 218
150-300 -42,1 -47,8
86 338 87
100 101,4
1) G�sto�� przy 20oC, przy etylenie 0oC Tabela 10. G�sto�ci wła�ciwe i entalpia dla wody
Temper. Obj�to�� wła�ciwa
G�sto�� wła�ciwa Entalpia Temper. Obj�to��
wła�ciwa G�sto�� wła�ciwa Entalpia Temper. Obj�to��
wła�ciwa G�sto�� wła�ciwa Entalpia
v` p` i` v` p` i` v` p` i` oC m3/kg kG/m3 kcal/kg oC m3/kg kG/m3 kcal/kg oC m3/kg kG/m3 kcal/kg
0 2 4 6 8
10 12 14 46 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38
0,001000 0,001000 0,001000 0,001000 0,001000 0,001000 0,001000 0,001001 0,001001 0,001001 0,001002 0,001002 0,001003 0,001003 0,001004 0,001004 0,001005 0,001006 0,001007 0,001000
1000 1000 1000 1000 1000 1000 999 999 999 999 998 998 997 997 996 996 995 994 993 992
0,0
2,01 4,02 6,03 8,04
10,04 12,04 14,04 16,04 18,04 20,03 22,03 24,02 26,01 28,01 30,0 32,0 34,0 36,0 38,0
40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95
100 110 120 130 140 150 160 170
0,001008 0,001010 0,001012 0,001014 0,001017 0,001020 0,001023 0,001026 0,001029 0,001032 0,001036 0,001039 0,001043 0,001051 0,001060 0,001070 0,001080 0,001090 0,001102 0,001114
992 990 988 986 983 980 978 975 972 969 965 962 958 951 943 935 926 917 907 897
39,98 44,96 49,95 54,95 59,94 64,93 74,94 79,95 84,96 98,98 95,01
100,04 110,12 120,30 130,40 140,60 150,90 161,30 171,70
180 190 200 210 220 230 240 250 260 270 280 290 300 310 320 330 340 350 360 370
0,001127 0,001141 0,001156 0,001173 0,001190 0,001209 0,001229 0,001251 0,001275 0,001302 0,001332 0,001365 0,001404 0,001448 0,001499 0,001562 0,001641 0,001747 0,001907 0,002230
887 876 865 853 840 827 814 799 784 768 751 732 712 691 667 640 609 572 524 448
182,2 192,8 203,5 214,3 225,3 236,4 247,7 259,2 271,0 283,0 295,3 308,0 321,0 334,6 349,0 364,2 380,7 398,9 420,9 452,3
Warto�ci stanu nasycenia z tablic pary wodnej podano wg VDI, nakład 6, wydanie A 1963
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
25
Tabela 11. Warto�ci charakterystyczne dla gazów i par
Czynnik Wzór chemiczny
Masa drobinowa
M G�sto��1) �n
(kg/Nm3)
Stała gazowa
R Wykładnik
adiabaty �kr �max Temp.
wrzenia2) oC
Entalpia parowania3)
r (kcal/kg)
Temp. krytyczna
oC Krytyczne ci�nienie absolutne
Acetylen Amoniak Argon Etan Etylen Para benzenu Butan Butylen Chlor Chlorowodór Dwufenyl Dwufyl Gaz ziemny Fluor Freon 12 Gaz generatorowy Hel Heksan Dwutlenek w�gla Tlenek w�gla Gaz koksowniczy Powietrze Metan Metanol Chlorek metylu Pentan* Propylen* Propan* Tlen Dwutlenek siarki Siarkowodór Ci��ka woda Gaz miejski Azot Chlorek winylu* Para wodna nasycona Para wodna przegrzana Wodór
C2H2 NH3 Ar
C2H6 C2H4 C6H6 C4H10 C4H8 Cl2 HCl
C12H10 - -
F2 CF2Cl2
- He
C6H14 CO2 CO
- -
CH4 CH3OH CH3Cl C5H12 C3H6 C3H8 O2
SO2 H2S D2O
- N2
C2H3Cl -
H2O H2
26 17
39,9 30,1
28 78,1 58,1
56 70,9 36,5
154,1 165,7
16,6 37,8
120,9 23,5
4 86,1
44 28
11,8 29 16 32
50,5 72,1
42 44 32 64 34
20,03 11,8
28 62,5
18 18 2
1,17 0,77 1,78 1,35 1,26 3,84 2,7
2,58 3,17 1,64 6,88 3,8
0,74 1,69 5,4
1,13 0,18 3,94
1,977 1,25 0,54 1,29 0,72 1,43 2,31 3,45 1,91 2,01 1,43 2,92 1,54 0,89 0,54 1,25 2,78
- -
0,089
32,6 49,8 21,2 28,2 30,2 10,8 14,6 15,2 11,9 23,2 5,5
5,12 51
22,3 7,02 36,1
211,8 9,9
19,2 30,3 71,5 29,3 52,9 26,4 16,8 11,7 20,2 19,2 26,5 13,2 24,6
- 71,5 30,2 13,6
- -
420,8
1,23 1,32 1,67 1,20 1,25 1,12 1,11 1,20 1,34 1,42
- 1,05 1,3
- 1,14 1,39 1,66 1,06 1,30 1,4
1,34 1,4 1,3
1,24 -
1,08 1,14 1,14 1,4
1,27 1,3
- 1,34 1,4
1,29 1,135
1,3 1,41
0,553 0,554 0,487 0,565 0,555 0,581 0,582 0,565 0,539 0,530
- 0,596 0,548
- 0,576 0,540 0,448 0,594 0,548 0,530 0,539 0,530 0,548 0,557
- 0,589 0,576 0,576 0,530 0,551 0,548
- 0,539 0,530
- 0,577 0,548 0,529
0,467 0,475 0,514 0,458 0,466 0,448 0,446 0,458 0,478 0,486
- 0,437 0,473
- 0,451 0,481 0,513 0,439 0,473 0,484 0,478 0,484 0,473 0,464
- 0,442 0,450 0,450 0,484 0,469 0,473
- 0,478 0,484 0,472 0,450 0,473 0,485
-83,6 -33,4 -186 -88,6
-103,7 80,1 -0,5 -6,3 -34 -85 256 256
- -188 -29,8
- -269 68,7
-78,4 -191,6
- -193
-161,5 64,7 23,7 36,1
-47,8 -42,1 -183 -10
-60,4 -101,4
- -195,7
-14 100
- -252,8
198 327 38
117 125 94,4 92,1
96 62
106 74,4
69 -
38 39,8
- 4,9
80,3 137 52
- 47
122 263 102 85,4 105 102 51 96
131 494,2
- 48
- 540
- 110
35,5 132,4
-117,6 32,1 13,0
288,5 153
146,4 146 51
495 - -
-129 111,5
- -267,9
235 31
-138,7 -
-140,7 -81,5 232,8 141,5 197,2
97 95,6
-118,0 157,3
99,6 371,5
- -147,1
- 374,2
- -239,9
6,41 11,5 5,23 5,04 5,17 4,95 3,87 4,1
7,84 8,41 3,29
- -
5,5 3,96
- 0,238
3,10 7,55 3,57
- 3,84 4,71 8,13 6,81 3,41 4,71 4,35 5,05 8,04 9,50
21,44 -
3,25 -
22,56 -
1,32
Warto�ci podano wg tablic VDI. 1) G�sto�� – g�sto�� wła�ciwa przy 0oC i 760 mm Hg 2) Temperatury wrzenia przy 760 mm Hg 3) Entalpia parowania przy temperaturze wrzenia
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
26
Dodatkowo w opracowaniu niniejszym podajemy metodyk� doboru zaworów bezpiecze�stwa do kotłów wodnych wg WUDT-UC-KW.
Wymagana przepustowo�� urz�dze� zabezpieczaj�cych
Ł�czna przepustowo�� urz�dze� zabezpieczaj�cych na kotle powinna wynosi�:
rN
mmmm m 3600...21 ≥+++=
gdzie:
m – ł�czna przepustowo�� urz�dze� zabezpieczaj�cych
m1, m2…mn (kg/h) – przepustowo�� poszczególnych urz�dze� zabezpieczaj�cych
N (kW) – najwi�ksza trwała moc cieplna kotła
r (kJ/kg) – ciepło parowania wody przy ci�nieniu przed zaworem bezpiecze�stwa
Powierzchnia przekroju kanałów dopływowych zaworów bezpiecze�stwa powinna by� obliczona dla pary wodnej nasyconej. Dla kotłów okre�lonych w p. 2.2.5 poz. b i c przepisów DT-UC-90/KW-01, przy obliczaniu powierzchni przekroju zaworów bezpiecze�stwa mo�na uwzgl�dni� udział pary i wody w mieszance parowo-wodnej przepływaj�cej przez zawór po jego zadziałaniu, stosuj�c poni�sze wzory:
A = Ap + Aw
)1,0(10 121
2
+•••••=
pKKmX
Ap α
121
2
)(03,5)1(
ρα •−••−=
ppmX
Ac
w
gdzie:
A (mm2) – sumaryczna obliczeniowa powierzchnia kanałów dopływowych zaworów bezpiecze�stwa
Ap (mm2) – obliczeniowa powierzchnia przekrojów kanałów dopływowych zaworów bezpiecze�stwa niezb�dna do odprowadzenia pary
Aw (mm2) – obliczeniowa powierzchnia przekrojów kanałów dopływowych zaworów bezpiecze�stwa niezb�dna do odprowadzenia wody
K1, K2, p1, p2, 1, �, �c, - oznaczenia podane na pocz�tku p. 5 niniejszego opracowania
X2 – udział pary w mieszance parowo-wodnej odprowadzanej przez zawory bezpiecze�stwa, okre�lony wg wzoru
rii
X 212
−=
w którym:
i1 (kJ/kg) – entalpia wody przed zaworem bezpiecze�stwa przy nadci�nieniu p1
i2 (kJ/kg) – entalpia wody na wylocie z zaworu bezpiecze�stwa przy nadci�nieniu p2
r (kJ/kg) – ciepło parowania wody przy ci�nieniu przed zaworem bezpiecze�stwa
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
27
6. Zwi�kszanie przekroju kanału dopływowego zaworów bezpiecze�stwa przy przepływie cieczy o du�ej lepko�ci
W ramach doboru kanałów przepływowych zaworów bezpiecze�stwa dla cieczy o zwi�kszonej lepko�ci lub dla mieszanin z udziałem cieczy lepkiej, zaleca si� obliczeniowe zwi�kszenie charakterystycznego przekroju kanału dopływowego za pomoc� współczynnika korekcyjnego K�. Obowi�zuje zale�no��:
gdzie: A� - przekrój kanału dopływowego po korekcie na lepko�� Ao - wymagany przekrój kanału dopływowego zaworu dla tej samej wydajno�ci przepływu
czynnika o lepko�ci równej lepko�ci wody, przy identycznych pozostałych warunkach rozpr��enia.
Obliczenie współczynnika korekcyjnego K� nie jest wymagane dla czynników o lepko�ci kinematycznej mniejszej ni� 10 10-6 m2/s. W tych przypadkach przyjmuje si� K� = 1. Po okre�leniu liczby Reynolds’a z uwzgl�dnieniem wcze�niej obliczonego przekroju Ao i lepko�ci czynnika przepływowego, wyznacza si� współczynnik korekcyjny K�, korzystaj�c z wykresu K� f(Re) lub obliczeniowo z podanych w poni�szej tabeli zale�no�ci. Obliczanie liczby Reynolds’a:
gdzie: qv [m3/h] - odprowadzany strumie� obj�to�ciowy � [m2/s] - lepko�� kinematyczna przepływaj�cej cieczy Ao [mm2] - przekrój obliczeniowy odniesiony do wody Współczynnik korekcyjny ze wzgl�du na lepko�� wg firmy LESER:
Kv Zakres obowi�zywania
0,6413+0,2669ln(Re) 34 Re 200
0,5735+0,4343ln(Re)-0,04093ln2(Re) +0,0013081ln3(Re) 200 < Re 60000
1 Re > 60000
W literaturze spotyka si� równie� zale�no�� pokrywaj�c� w sposób ci�gły cały obszar Re 60000.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
28
7. Siły reakcji przy odprowadzaniu gazów, par i cieczy z zaworów bezpiecze�stwa
Przy zrzucie czynnika z zaworu bezpiecze�stwa powstaj� siły reakcji, które musz� by� przej�te z zaworu przez przewody przył�czne oraz punkty mocowania. Wielko�� sił reakcji ma przede wszystkim znaczenie dla prawidłowego rozmieszczenia punktów mocowania. Nale�y przy tym zwróci� uwag�, aby napr��enia statyczne, dynamiczne i termiczne z przewodów do- i odprowadzaj�cych nie zostały przeniesione na zawór. Kierunek sił reakcji jest przeciwny do kierunku wypływu czynnika z zaworu.
Kv
Liczba Reynolds’a (Re)
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
29
Stosowane formuły obliczeniowe (podane na podstawie literatury niemieckiej):
Dla par i gazów:
Pn = po ( )2
12
��
���
�∗+∗
∗∗ddo
κκαψ
Dla pn>pu:
FR = ��
�
�
��
�
�∗−��
�
����
�+∗∗∗∗∗∗ uoo pdpd 22 2
240 κ
καψπ
Dla zale�no�ci ci�nie� ró�nych od pn>pu:
FR = oo p
dd ∗∗∗∗ 2
422
20αψπ
Dla cieczy:
FR = ( )uoo pp
dd −∗∗∗ 2
42
20απ
Gdzie:
do – najwi�ksza �rednica wypływu
d – �rednica wewn�trzna przewodu wypływowego
FR – siła reakcji
κ - wykładnik adiabaty
p – ci�nienie zadziałania jako nadci�nienie
po – ci�nienie absolutne w przestrzeni ci�nieniowej = ci�nienie zadziałania + pu + przyrost ci�nienia potrzebny do pełnego otwarcia (b1)
pn – ci�nienie absolutne przy wydmuchu
pu – absolutne ci�nienie otoczenia
� – współczynnik wypływu
ψ - współczynnik ekspansji adiabatycznej
8. Wpływ przeciwci�nie�
Zgodnie z ró�nymi przepisami, medium wypuszczane przez zawór bezpiecze�stwa nale�y bezpiecznie odprowadzi�. Przy mediach takich jak np. czyste powietrze, mo�e to nast�powa� bezpo�rednio do atmosfery z otworu wylotowego zaworu lub za po�rednictwem krótkiego przewodu z uj�ciem do atmosfery. W przypadku substancji toksycznych lub niebezpiecznych dla �rodowiska z uwagi na parametry lub wła�ciwo�ci – wydmuch musi nast�powa� do układu zamkni�tego (np. zbiornika, kolektora zbiorczego). Z takiego uwarunkowania wynikaj� najcz��ciej znaczne długo�ci przewodów odpływowych z dodatkowymi kolanami. Przy bardziej rozbudowanych systemach zabezpiecze�, gdzie mamy do czynienia z wi�ksz� ilo�ci� zaworów bezpiecze�stwa, cz�sto do tego dochodzi jeszcze znaczna ilo�� przewodów. Przeciwci�nienie tworz�ce si� w wyniku oporów przepływu w przewodach odpływowych nie pozostaje bez wpływu
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
30
na charakterystyk� i działanie zaworu bezpiecze�stwa. Efektem tego oddziaływania mo�e by� obni�ona przepustowo�� zaworu oraz niestabilno�� pracy w postaci drga�.
8.1 Przeciwci�nienie własne Jest to przeciwci�nienie powstaj�ce w przewodzie odpływowym podczas wydmuchu z zaworu
bezpiecze�stwa. Jego maksymaln�, dopuszczaln� warto�� dla ka�dego typu zaworu bezpiecze�stwa – podaje producent. Z zasady dla standardowych konstrukcji zaworów bezpiecze�stwa nie przekracza ono 15% warto�ci ci�nienia zadziałania (pocz�tku otwarcia) minus przeciwci�nienie obce (je�eli wyst�puje). Niedopuszczalne wy�sze przeciwci�nienie wpływa na:
� wielko�� skoku (nie zostaje osi�gni�ta przynale�na warto�� współczynnika wypływu) � działanie zaworu (zawór mo�e pracowa� niestabilnie w wyniku czego mog� powstawa�
drgania i uderzenia w zabezpieczanej instalacji) W przypadkach, gdy przeciwci�nienie własne przekracza dopuszczaln� warto�� – stosuje si� zawory bezpiecze�stwa wyrównowa�one, z mieszkiem spr��ystym ze stali nierdzewnej, który obok funkcji uszczelniaj�cych pełni tak�e rol� kompensatora przeciwci�nienia przekraczaj�cego owe 15%. Ze wzgl�du na równo�� efektywnego przekroju uszczelnienia mieszka i gniazda zaworowego – siły powstaj�ce na skutek rosn�cego ci�nienia znosz� si� i nie maj� wpływu na skok zaworu i tym samym jego przepustowo��. By móc okre�li� wielko�� przeciwci�nienia własnego w przewodzie odpływowym musz� by� znane:
� długo�� oraz �rednica przewidywanego przewodu odpływowego � ilo��, rodzaj oraz dane ewentualnego osprz�tu przewidzianego do zamontowania na
przewodzie odpływowym � ci�nienie zadziałania zaworu bezpiecze�stwa � rodzaj czynnika odprowadzanego przez zawór � maksymalny mo�liwy zrzut masowy (przepustowo��) z zaworu
Ze wzgl�du na to, �e formuły pozwalaj�ce na okre�lenie wielko�ci tego przeciwci�nienia nie maj� charakteru obligatoryjnego, s� przywoływane przez ró�ne �ródła i mog� wyst�powa� pewne odchylenia w wynikach – w niniejszym opracowaniu nie podajemy konkretnej formuły, pozostawiaj�c projektantowi jej indywidualny wybór.
8.2 Przeciwci�nienie obce Jest to przeciwci�nienie wyst�puj�ce w przewodzie odpływowym b�d�cym cz��ci� dalszego systemu ci�nieniowego, w którym panuje ci�nienie wy�sze od atmosferycznego. Przeciwci�nienie to mo�e mie� charakter stały lub zmienny. W przypadku przeciwci�nienia obcego stałego – zawór bezpiecze�stwa ustawiany jest na ci�nienie ró�nicowe tj. ci�nienie zadziałania minus przeciwci�nienie. Przy przeciwci�nieniach obcych o charakterze zmiennym – nale�y stosowa� zawory bezpiecze�stwa z mieszkiem spr��ystym , który kompensuje wpływ tego przeciwci�nienia na działanie zaworu.
9. Zagadnienia eksploatacyjno – monta�owe 9.1 Monta� zaworów bezpiecze�stwa Przed zamontowaniem na instalacji nale�y sprawdzi�, czy zawór bezpiecze�stwa nie został uszkodzony lub zanieczyszczony w czasie transportu, oczy�ci� powierzchnie kołnierzy przył�czeniowych ze �rodka konserwuj�cego (o ile taki został zastosowany) oraz usun�� ewentualne zanieczyszczenia z kanałów przepływowych. Po zamontowaniu zluzowa� d�wigni� przez usuni�cie drutu mocuj�cego.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
31
Zawory bezpiecze�stwa nale�y montowa� w pozycji pionowej. Miejsce zamontowania powinno spełnia� nast�puj�ce warunki: - powinno by� dost�pne i dobrze o�wietlone - w przypadku stosowania zaworów bezpiecze�stwa budowy otwartej miejsce zabudowy
powinno uwzgl�dnia� wymogi BHP (tj. zadziałanie zaworu nie powinno stwarza� zagro�enia dla zdrowia i �ycia obsługi)
- powinno by� zabezpieczone przed wpływem warunków atmosferycznych, w przypadku zamontowania zaworu na zewn�trz, musi by� on zabezpieczony przed zamarzaniem i opadami atmosferycznymi
Przy podł�czaniu zaworu do przewodów przył�cznych nale�y stosowa� uszczelnienia zgodne z obowi�zuj�cymi normami i dobrane pod wzgl�dem materiałowym do rodzaju i parametrów roboczych czynnika przepływowego. �ruby ł�cz�ce kołnierze zaworu z kołnierzami przewodów przył�cznych nale�y dokr�ca� równomiernie i na przemian. Nale�y unika� wszelkich dodatkowych napr��e� w poł�czeniach z przewodami przył�cznymi, a zawór nie mo�e stanowi� konstrukcji no�nej dla osprz�tu urz�dzenia ci�nieniowego, na którym jest zamontowany, jak równie� nie mo�e by� nara�ony na odkształcenia spowodowane wadliwym monta�em przewodów przył�cznych. Monta� przewodów przył�cznych powinien spełnia� warunki opisane w punkcie 2 niniejszego opracowania. 9.2 Eksploatacja zaworów bezpiecze�stwa Zawory bezpiecze�stwa wymagaj� szczególnie starannej i odpowiedzialnej obsługi. Wszelkie niedoci�gni�cia eksploatacyjne mog� prowadzi� do uszkodzenia mechanizmu zaworowego, a w nast�pstwie tego do uszkodzenia całego urz�dzenia ci�nieniowego. W czasie eksploatacji zaworów bezpiecze�stwa nale�y zwraca� szczególn� uwag� na: - Prawidłowe nastawienie zaworu bezpiecze�stwa, odpowiednio do parametrów roboczych
urz�dzenia ci�nieniowego - Wła�ciwe zabezpieczenie zaworu przed samowoln� regulacj� i mo�liwo�ci� jego
zablokowania - Okresowe sprawdzenie prawidłowo�ci działania zaworów bezpiecze�stwa - Zabezpieczenie mechanizmu zaworowego przed mo�liwo�ci� uszkodzenia - Prawidłow� gospodark� remontow�
Wa�nym zagadnieniem przy eksploatacji zaworów bezpiecze�stwa jest sprawdzanie prawidłowo�ci ich działania przez przedmuchiwanie. Nale�y przy tym pami�ta�, �e zbyt cz�ste przedmuchiwanie mo�e prowadzi� w konsekwencji do uszkodzenia powierzchni uszczelniaj�cych siedliska i grzyba zaworu bezpiecze�stwa i tym samym do utraty szczelno�ci zamkni�cia, natomiast zupełny brak przedmuchiwania powoduje z reguły zapieczenie mechanizmu zaworowego, co mo�e mie� powa�ne nast�pstwa. Cz�stotliwo�� przedmuchiwania zale�y przede wszystkim od warunków eksploatacyjnych, jak równie� od wymaga� uj�tych w przepisach szczegółowych, dotycz�cych danego typu instalacji lub urz�dzenia ci�nieniowego. Czasokresy przedmuchiwania zaworów powinny by� podane w instrukcji ruchowej danej instalacji lub urz�dzenia ci�nieniowego. Przedmuchiwanie nale�y przeprowadza� przy u�yciu d�wigni, której uruchomienie powoduje zluzowanie nacisku spr��yny, pozwalaj�c tym samym na minimalny wznios grzyba i przepływ czynnika. Zluzowanie to jest mo�liwe przy ci�nieniu wynosz�cym co najmniej 80% ci�nienia roboczego. W nast�puj�cych przypadkach, za zgod� dozoru technicznego, mo�na zastosowa� zawory bezpiecze�stwa bez urz�dzenia do ich przedmuchiwania: ♦ Gdy proces technologiczny nie zezwala na przedmuchiwanie. ♦ Je�eli u�ycie takiego urz�dzenia jest niedopuszczalne ze wzgl�du na własno�ci czynnika
roboczego ( truj�ce, wybuchowe itp.). ♦ Gdy przedmuchiwanie mo�e spowodowa� wadliwe działanie zaworu.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
32
W takich przypadkach zawory bezpiecze�stwa powinny by� poddawane okresowej kontroli ze sprawdzeniem prawidłowo�ci działania na stanowisku próbnym bez zmiany ich nastawienia. Sprawdzanie takie powinno by� przeprowadzane przez osob� posiadaj�c� stosowne uprawnienia, w regularnych odst�pach czasu, jednak nie rzadziej ni� 1 raz na 6 miesi�cy (informacj� t� podajemy na podstawie polskich przepisów dozorowych)
W czasie normalnej pracy zaworu bezpiecze�stwa bardzo cz�sto wyst�puje uszkodzenie mechanizmu zaworowego, w wyniku m.in. zbyt cz�stego przedmuchiwania, wadliwego monta�u lub zanieczyszcze� pochodzenia korozyjnego. Uszkodzenie powierzchni uszczelniaj�cych siedliska i grzyba zaworu prowadzi do nieszczelno�ci. Z reguły, we wst�pnej fazie, mo�na je usun�� poprzez regeneracj� tych powierzchni (np. docieranie, polerowanie).
Jednak�e w przypadku długotrwałych nieszczelno�ci, dochodzi zazwyczaj do erozyjnych ubytków materiału powierzchni uszczelniaj�cych i wówczas zawór musi zosta� odstawiony do remontu lub wymieniony na nowy. Remonty zaworów bezpiecze�stwa powinny by� w pierwszej kolejno�ci wykonywane przez producenta zaworu bezpiecze�stwa, który jest w stanie w sposób autorytatywny okre�li� zakres remontu, b�d� te� przez firmy lub zespoły remontowe posiadaj�ce stosowne uprawnienia dozoru technicznego.
10. Sposób zamawiania
W zamówieniu nale�y uj�� nast�puj�ce dane:
♦ Nazw� i nr katalogowy zaworu bezpiecze�stwa
♦ �rednic� nominaln� (DN) zaworu
♦ Ci�nienie pocz�tku otwarcia lub zakres ci�nie� pocz�tku otwarcia
♦ Temperatur� czynnika
♦ Rodzaj czynnika
W przypadku zapyta� ofertowych, zwłaszcza dotycz�cych zaworów bezpiecze�stwa zastosowanych na czynniki agresywne b�d� specyficzne (na temat których trudno znale�� dane w ogólnodost�pnych materiałach �ródłowych), wskazane jest posłu�enie si� „Arkuszem technicznym zaworu bezpiecze�stwa”. 11. Uwagi
Przy odbiorze dozorowym instalacji wymagane jest posiadanie oblicze� przepustowo�ci, wg wymaga� przepisów UDT (w przypadku zaworów bezpiecze�stwa eksportowanych, obowi�zuj� równie� stosowne przepisy kraju, w którym zawory b�d� eksploatowane) lub przepisów szczegółowych, które s� potwierdzeniem prawidłowego doboru zaworu bezpiecze�stwa do instalacji lub urz�dzenia ci�nieniowego.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
33
ARKUSZ TECHNICZNY ZAWORÓW BEZPIECZE�STWA Arkusz........Arkuszy............... Zamówienie Nr z dnia Pismo Nr z dnia Oferta Nr z dnia Decyzja komisji Nr z dnia
Pozycja Nr Ilo�� sztuk Przeznaczenie Typ zaworu / �rednica nominalna/
DANE EKSPLOATACYJNE Rodzaj czynnika
Masa cz�steczkowa
Ci��ar wła�ciwy kG/m3
Wykładnik adiabaty χ 5)
Ci�nienie robocze /nadci�nienie/ MPa
Max dopuszczalne ci�nienie rob. MPa
Dopuszczalne przekroczenie ci�nienia 1) MPa /nadci�nienie/
Dane o urz�dzeniu
lub instalacji
Temperatura robocza o C
Ci�nienie pocz�tku otwarcia MPa /nadci�nienie/
Max mo�liwe przeciwci�nienie MPa /nadci�nienie/
Ci�nienie nastawy MPa /nadci�nienie/
Wzrost ci�nienia ponad ci�nienie otwarcia w % / b1 / 2/
Spadek ci�nienia poni�ej ci�nienia otwarcia w % / b2/ 3/
Temperatura przy wydmuchu o C
Wymagana wydajno�� zaworu / kg/h /
WYKONANIE ZAWORU Rodzaj zaworu / pełnoskokowy ; proporcjonalny / Element obci��aj�cy / spr��yna ; ci��arek /
Kadłub Spr��yna
Materiał Elementy uszczelniaj�ce
Nr normy / PN ; DIN / DN mm PN MPa
Kołnierz wlotowy / kołnierz wylotowy Powierzchnie uszczelniaj�ce 4/
Wymagany mm2 Przekrój kanału dopływowego Dobrany mm2 Normalne /P/ z przedmuchem Gazoszczelne /G/ z przedmuchem Gazoszczelne /G/ bezd�wigniowe Z ograniczeniem skoku do cieczy /C/
1/ Dopuszczalne przekroczenie max dopuszczalnego ci�nienia roboczego przy pełnym wydmuchu 2/ b1 /%/ procentowy wzrost ci�nienia niezb�dny do uzyskania pełnego otwarcia /pełnego skoku/zaworu bezpiecze�stwa 3/ b2 /%/ procentowy spadek ci�nienia niezb�dny do szczelnego zamkni�cia zaworu bezpiecze�stwa 4/ Powierzchnie kołnierzy / gładkie; z rowkiem; z wyst�pem itp./ 5/ Poda� w przypadku mieszaniny jako χ zast�pcza
UWAGI :
Data Opracował Zatwierdził Telefon Nazwa firmy
Zał�cznik nr 1.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
34
Dodatkowo na kołnierzu wylotowym wybijane s� w kolejno�ci: - rok produkcji / zakład / nr kolejny - nr spr��yny - zakres ci�nie� lub ci�nienie pocz�tku otwarcia - nr stanowiska montera - znak KJ
PRZYKŁAD TABLICZKI FIRMOWEJ ZAWORU BEZPIECZE�STWA OBOWI�ZUJ�CEJ W �L�SKICH ZAKŁADACH ARMATURY PRZEMYSŁOWEJ
�L�SKIE ZAKŁADY ARMATURY PRZEMYSŁOWEJ
Si � � � � � bar bar
0045
1 2 3 4 5 6
Oznaczenia wyst�puj�ce na tabliczce znamionowej 1. Typ zaworu bezpiecze�stwa 2. �rednica gniazda „do” 3. Numer spr��yny 4. Wykonanie (P – normalne, G – gazoszczelne) 5. Współczynnik wypływu „�” 6. Ci�nienie pocz�tku otwarcia lub zakres ci�nie� pocz�tku otwarcia
Zał�cznik nr 2.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
35
ZAWORY BEZPIECZE�STWA KOŁNIERZOWE PEŁNOSKOKOWE - ZAKRESY CI�NIE�
Si 6301/02/03/04; Si 6102/03/04
Zakres ci�nie�
MPa bar Szereg 20 x 32 25 x 40 32 x 50 40 x 65 50 x 80 65 x 100 80 x 125 100 x 150 125 x 200 150 x 250 200 x 300 300 x 4001) 400 x 5001)
0,045÷÷÷÷0,068 0,45÷0,68 L-4010 L-4026 L-4042 L-4059 L-4076 L-4093 L-4110 L-4126 L-4127 L-4142 L-4171 0,066÷÷÷÷0,10 0,66÷1,0 L-4011 L-4027 L-4043 L-4060 L-4077 L-4094 L-4111 L-4127 L-4128 L-4143 L-4172
L-4198 0,3÷0,42
L-4569 0,25÷0,28
0,095÷÷÷÷0,14 0,95÷1,4 L-4012 L-4028 L-4044 L-4061 L-4078 L-4095 L-4112 L-4128 L-4129 L-4144 L-4173 0,13÷÷÷÷0,19 1,3÷1,9 L-4013 L-4029 L-4045 L-4062 L-4079 L-4096 L-4113 L-4129 L-4130 L-4145 L-4174
L-4199 0,4÷0,55
L-4570 0,28÷0,31
0,18÷÷÷÷0,26 1,8÷2,6 L-4014 L-4030 L-4046 L-4063 L-4080 L-4097 L-4114 L-4130 L-4131 L-4146 L-4175 0,25÷÷÷÷0,36 2,5÷3,6 L-4015 L-4031 L-4047 L-4064 L-4081 L-4098 L-4115 L-4131 L-4132 L-4147 L-4176
L-4200 0,52÷0,7
L-4571 0,31÷0,36
0,35÷÷÷÷0,50 3,5÷5,0 L-4016 L-4032 L-4048 L-4065 L-4082 L-4099 L-4116 L-4132 L-4133 L-4148 L-4177 0,48÷÷÷÷0,63 4,8÷6,3 L-4017 L-4033 L-4049 L-4066 L-4083 L-4100 L-4117 L-4133 L-4134 L-4149 L-4178
L-4201 0,65÷0,9
L-4572 0,36÷0,42
0,6÷÷÷÷0,8 6,0÷8,0 L-4018 L-4034 L-4050 L-4067 L-4084 L-4101 L-4118 L-4134 L-4135 L-4150 L-4179 0,75÷÷÷÷1,0 7,5÷10 L-4019 L-4035 L-4051 L-4068 L-4085 L-4102 L-4119 L-4135 L-4136 L-4151 L-4181
L-4202 0,8÷1,1
L-4573 0,42÷0,5
0,95÷÷÷÷1,25 9,5÷12,5 L-4020 L-4036 L-4052 L-4069 L-4086 L-4103 L-4120 L-4136 L-4137 L-4165 1,2÷÷÷÷1,6 12÷16 L-4021 L-4037 L-4053 L-4070 L-4087 L-4104 L-4121 L-4137 L-4152 L-4166
L-4203 1,0÷1,4
L-4574 0,5÷0,6
1,5÷÷÷÷2,0 15÷20 L-4022 L-4038 L-4054 L-4071 L-4088 L-4105 L-4122 L-4138 L-4153 1,8÷÷÷÷2,5 18÷25 L-4023 L-4039 L-4055 L-4072 L-4089 L-4106 L-4123 L-4152 L-4154
L-4204 1,3÷1,8
L-4575 0,6÷0,7
2,3÷÷÷÷3,2 23÷32 L-4024 L-4040 L-4056 L-4073 L-4090 L-4107 L-4138 L-4153 3,0÷÷÷÷4,0 30÷40 L-4025 L-4041 L-4058 L-4089 L-4106 L-4123 L-4139 L-4153
L-4205 1,7÷2,3
L-4576 0,7÷0,8
3,8÷÷÷÷5,0 38÷50 L-4040 L-4056 L-4073 L-4090 L-4107 L-4124 L-4138 L-4154 4,8÷÷÷÷6,2 48÷62 L-4041 L-4058 L-4074 L-4089 L-4106 L-4123 L-4139 L-4155
L-4206 2,2÷3,0
L-4577 0,8÷0,95
6,0÷÷÷÷7,8 60÷78 L-4057 L-4073 L-4090 L-4107 L-4124 L-4140 7,5÷÷÷÷9,5 75÷95
0,1
; 0,2
; 0,
3 ;
0,4
L-4058 L-4074 L-4091 L-4108 L-4125
L-4207 2,9÷3,8
L-4578 0,95÷1,1
L-4208 3,7÷4,8
L-4579 1,1÷1,3
L-4209 4,7÷6,0
L-4580 1,3÷1,7
L-4210 5,6÷7,0
L-4581 1,7÷2,2 L-4582 2,2÷2,8 L-4583 2,8÷3,5
L-4584 3,5÷4,2
Uwaga: Powy�ej linii grubej materiał spr��yny – drut patentowany BI Poni�ej linii grubej materiał spr��yny – 51CrV4 Szereg 01;02 Szereg 03 Szereg 04
L-4585 4,2÷4,5
Tabela 12.
2) w przypadku DN300x400 i DN400x500 zakresy ci�nie� podano w barach
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
36
ZAWORY BEZPIECZE�STWA KOŁNIERZOWE PROPORCJONALNE - ZAKRESY CI�NIE�
Si 25 01/02 Si 23 02
Zakres ci�nie�
MPa bar Szereg 15 x 151) 20 x 20 25 x 25 32 x 32 40 x 40 50 x 50 65 x 65 80 x 80 100 x 100 125 x 125 150 x 150 200 x 200
0,045÷÷÷÷0,068 0,45÷0,68 L-4001 L-4001 L-4010 L-4026 L-4042 L-4059 L-4076 L-4093 L-4110 L-4126 L-4127 L-4142
0,066÷÷÷÷0,10 0,66÷1,0 L-4002 L-4002 L-4011 L-4027 L-4043 L-4060 L-4077 L-4094 L-4111 L-4127 L-4128 L-4143
0,095÷÷÷÷0,14 0,95÷1,4 L-4003 L-4003 L-4012 L-4028 L-4044 L-4061 L-4078 L-4095 L-4112 L-4128 L-4129 L-4144
0,13÷÷÷÷0,19 1,3÷1,9 L-4003 L-4003 L-4013 L-4029 L-4045 L-4062 L-4079 L-4096 L-4113 L-4129 L-4130 L-4145
0,18÷÷÷÷0,26 1,8÷2,6 L-4004 L-4004 L-4014 L-4030 L-4046 L-4063 L-4080 L-4097 L-4114 L-4130 L-4131 L-4146
0,25÷÷÷÷0,36 2,5÷3,6 L-4004 L-4004 L-4015 L-4031 L-4047 L-4064 L-4081 L-4098 L-4115 L-4131 L-4132 L-4147
0,35÷÷÷÷0,50 3,5÷5,0 L-4005 L-4005 L-4016 L-4032 L-4048 L-4065 L-4-82 L-4099 L-4116 L-4132 L-4133 L-4148
0,48÷÷÷÷0,63 4,8÷6,3 L-4005 L-4005 L-4017 L-4033 L-4049 L-4066 L-4083 L-4100 L-4117 L-4133 L-4134 L-4149
0,60÷÷÷÷0,80 6,0÷8,0 L-4006 L-4006 L-4018 L-4034 L-4050 L-4067 L-4084 L-4101 L-4118 L-4134 L-4135 L-4150
0,75÷÷÷÷1,0 7,5÷10 L-4006 L-4006 L-4019 L-4035 L-4051 L-4068 L-4085 L-4102 L-4119 L-4135 L-4136 L-4151
0,95÷÷÷÷1,25 9,5÷12,5 L-4007 L-4007 L-4020 L-4036 L-4052 L-4069 L-4086 L-4103 L-4120 L-4136 L-4137 L-4152
1,2÷÷÷÷1,6 12÷16
01 ;
02
L-4007 L-4007 L-4021 L-4037 L-4053 L-4070 L-4087 L-4104 L-4121 L-4137 L-4139 L-4154
1,5÷÷÷÷2,0 15÷20 L-4008 L-4008 L-4022 L-4038 L-4054 L-4071 L-4088 L-4105 L-4122 L-4138 L-4140
1,8÷÷÷÷2,5 18÷25 L-4008 L-4008 L-4023 L-4039 L-4055 L-4072 L-4089 L-4106 L-4123 L-4139 L-4141
2,3÷÷÷÷3,2 23÷32 L-4009 L-4009 L-4024 L-4040 L-4056 L-4073 L-4090 L-4107 L-4124 L-4140
3,0÷÷÷÷4,0 30÷40
02
L-4009 L-4009 L-4025 L-4041 L-4058 L-4074 L-4091 L-4108 L-4125 L-4141
1) DN 15x15 tylko dla Si 2501
Uwaga : Powy�ej linii grubej materiał spr��yny – drut patentowany BI Poni�ej linii grubej materiał spr��yny – 51CrV4
Tabela 13.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
37
ZAWORY BEZPIECZE�STWA KOŁNIERZOWE PEŁNOSKOKOWE - WYKONANIE CrNi
ZAKRESY CISNIE�
Si 6302 CrNi Zakres ci�nie�
MPa bar 20 x 32 25 x 40 32 x 50 40 x 65 50 x 80 65 x 100 80 x 125 100 x 150
0,05÷÷÷÷0,15 0,5÷1,5 L-4216 L-4221 L-4226 L-4231 L-4236 L-4241 L-4246 L-4251
0,15÷÷÷÷0,5 1,5÷5,0 L-4217 L-4222 L-4227 L-4232 L-4237 L-4242 L-4247 L-4252
0,5÷÷÷÷1,0 5,0÷10 L-4218 L-4223 L-4228 L-4233 L-4238 L-4243 L-4248 L-4253
1,0÷÷÷÷1,8 10÷18 L-4219 L-4224 L-4229 L-4234 L-4239 L-4244 L-4249 L-4254 1,0 ÷÷÷÷ 1,6
1,8÷÷÷÷4,0 18÷40 L-4220 L-4225 L-4230 L-4235 1,8 ÷÷÷÷ 3,2
L-4240 1,8 ÷÷÷÷ 3,2
L-4245 1,8 ÷÷÷÷ 3,2
L-4250 1,8 ÷÷÷÷ 2,5
L-41381) 1,5 ÷÷÷÷ 2,0
1) Spr��yna z materiału 50HF. Spr��yny nara�one na działanie chemiczne nale�y niklowa�.
ZAWORY BEZPIECZE�STWA KOŁNIERZOWE PROPORCJONALNE – WYKONANIE CrNi
ZAKRESY CI�NIE�
Si 2502 CrNi
Zakres ci�nie�
MPa bar 20 x 20 25 x 25 32 x 32 40 x 40 50 x 50 65 x 65 80 x 80 100 x 100
0,02÷÷÷÷0,15 0,2÷1,5 L-4211 L-4216 L-4221 L-4226 L-4231 L-4236 L-4241 L-4246 0,1÷÷÷÷0,5 1,0÷5,0 L-4212 L-4217 L-4222 L-4227 L-4232 L-4237 L-4242 L-4247 0,2÷÷÷÷1,0 2,0÷10 L-4213 L-4218 L-4223 L-4228 L-4233 L-4238 L-4243 L-4248 0,8÷÷÷÷1,8 8,0÷18 L-4214 L-4219 L-4224 L-4229 L-4234 L-4239 L-4244 L-4249
1,8÷÷÷÷4,0 18÷40 L-4215 L-4220 L-4225 L-4230 L-4235 L-4240 L-4245 L-4250 1,8÷÷÷÷ 3,2
Materiał spr��yn: stal chromowo – niklowa w gat. 1H18N9 (X10CrNi18-8) Zastosowanie: Spr��yny z materiału 1H18N9 (X10CrNi18-8) stosowane s� w przypadku temperatur czynnika przepływowego poni�ej – 60oC oraz w przypadku nara�enia spr��yn na działanie chemiczne. Ponadto spr��yny CrNi stosowane s� w zaworach bezpiecze�stwa w podstawowych wersjach materiałowych dla temperatur czynnika od 250oC do 400oC, gdzie spr��yny z drutu patentowanego klasy B nie mog� by� zastosowane. Uwaga: W przypadku, gdy wymagane ci�nienie pocz�tku otwarcia zaworu bezpiecze�stwa wyst�puje w obu s�siaduj�cych zakresach ci�nie�, stosuje si� spr��yn� CrNi o ni�szym zakresie, odwrotnie ani�eli w przypadku spr��yn z drutu patentowanego klasy B i ze stali 51CrV4 (w tych przypadkach stosuje si� spr��yny o wy�szym zakresie).
Tabela 14.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
38
ZAWORY BEZPIECZE�STWA PROPORCJONALNE Z PRZYŁ�CZAMI GWINTOWYMI NR KAT. 781
DN 10 DN 15 DN 20 DN 25
Zakres ci�nie� Zakres ci�nie� Zakres ci�nie� Zakres ci�nie� MPa bar
Nr spr��yny MPa bar
Nr spr��yny MPa bar
Nr spr��yny MPa bar
Nr spr��yny
0,03÷÷÷÷0,05 0,3÷0,5 B-4011a 0,03÷÷÷÷0,05 0,3÷0,5 B-4011a 0,03÷÷÷÷0,05 0,3÷0,5 B-4011a 0,03÷÷÷÷0,05 0,3÷0,5 B-4011a 0,05÷÷÷÷0,16 0,5÷1,6 B-4012a 0,05÷÷÷÷0,14 0,5÷1,4 B-4012a 0,05÷÷÷÷0,15 0,5÷1,5 B-4012a 0,05÷÷÷÷0,10 0,5÷1,0 B-4012a 0,15÷÷÷÷0,28 1,5÷2,8 B-4013a 0,12÷÷÷÷0,25 1,2÷2,5 B-4013a 0,14÷÷÷÷0,33 1,4÷3,3 B-4014a 0,09÷÷÷÷0,16 0,9÷1,6 B-4013a 0,27÷÷÷÷0,47 2,7÷4,7 B-4014a 0,24÷÷÷÷0,47 2,4÷4,7 B-4014a 0,32÷÷÷÷0,70 3,2÷7,0 B-4016a 0,15÷÷÷÷0,23 1,5÷2,3 B-4014a 0,45÷÷÷÷0,9 4,5÷9,0 B-4017a 0,45÷÷÷÷1,6 4,5÷16 B-4017a 0,68÷÷÷÷1,6 6,8÷16 B-4018a 0,22÷÷÷÷0,30 2,2÷3,0 B-4015a 0,85÷÷÷÷1,6 8,5÷16 B-4018a 0,28÷÷÷÷0,48 2,8÷4,8 B-4016a
0,45÷÷÷÷0,60 4,5÷6,0 B-4017a 0,55÷÷÷÷1,0 5,5÷10 B-4018a
ZAWORY BEZPIECZE�STWA PEŁNOSKOKOWE Z PRZYŁ�CZAMI GWINTOWYMI NR KAT. 775
DN 20 DN 25 DN 32
Zakres ci�nie� Zakres ci�nie� Zakres ci�nie� MPa bar
Nr spr��yny MPa bar
Nr spr��yny MPa bar
Nr spr��yny
0,15÷÷÷÷0,26 1,5÷2,6 L-4014 0,15÷÷÷÷0,24 1,5÷2,4 L-4028 0,15÷÷÷÷0,20 1,2÷2,0 L-4046 0,25÷÷÷÷0,37 2,5÷3,7 L-4015 0,23÷÷÷÷0,36 2,3÷3,6 L-4031 0,19÷÷÷÷0,36 1,9÷3,6 L-4047 0,36÷÷÷÷0,50 3,6÷5,0 L-4016 0,35÷÷÷÷0,47 3,5÷4,7 L-4032 0,35÷÷÷÷0,60 3,5÷6,0 L-4049 0,48÷÷÷÷0,64 4,8÷6,4 L-4017 0,44÷÷÷÷0,80 4,4÷8,0 L-4034 0,55÷÷÷÷0,80 5,5÷8,0 L-4050
0,60÷÷÷÷0,80 6,0÷8,0 L-4018 0,75÷÷÷÷1,2 7,5÷12 L-4036 0,75÷÷÷÷1,2 7,5÷12 L-4052 0,76÷÷÷÷1,05 7,6÷10,5 L-4019 1,15÷÷÷÷1,6 11,5÷16 L-4037 1,15÷÷÷÷1,6 11,5÷16 L-4053
1,0÷÷÷÷1,25 10÷12,5 L-4020 1,2÷÷÷÷1,6 12÷16 L-4021
NR KAT. 775-I
DN 20 DN 25 DN 32
Zakres ci�nie� Zakres ci�nie� Zakres ci�nie� MPa bar
Nr spr��yny MPa bar
Nr spr��yny MPa bar
Nr spr��yny
0,045÷÷÷÷0,16 0,45÷1,6 L-4003 0,045÷÷÷÷0,10 0,45÷1,0 L-4003 0,045÷÷÷÷0,09 0,45÷0,9 L-4003 0,15÷÷÷÷0,35 1,5÷3,5 L-4005 0,09÷÷÷÷0,20 0,9÷2,0 L-4005 0,08÷÷÷÷0,15 0,8÷1,5 L-4005 0,33÷÷÷÷0,70 3,3÷7,0 L-4006 0,19÷÷÷÷0,38 1,9÷3,8 L-4006 0,14÷÷÷÷0,27 1,4÷2,7 L-4006 0,68÷÷÷÷1,26 6,8÷12,6 L-4007 0,37÷÷÷÷0,68 3,7÷6,8 L-4007 0,25÷÷÷÷0,50 2,5÷5,0 L-4007 1,25÷÷÷÷1,6 12,5÷16 L-4008 0,66÷÷÷÷1,15 6,6÷11,5 L-4008 0,48÷÷÷÷0,80 4,8÷8,0 L-4008
1,1÷÷÷÷1,6 11÷16 L-4009 0,78÷÷÷÷1,0 7,8÷10 L-4009 Uwaga: Materiał spr��yny – drut patentowany BI
Uwaga: Powy�ej linii grubej materiał spr��yny – drut patentowany BI Poni�ej linii grubej materiał spr��yny – 51CrV4
Uwaga: Materiał spr��yny – drut patentowany BI
Uwaga: Materiał spr��yny – drut patentowany BI
Tabela 15.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
39
ZAWORY BEZPIECZE�STWA PEŁNOSKOKOWE Z PRZYŁ�CZEM GWINTOWYM NR KAT. 782
DN 10 do= 10 DN 15 do= 12 DN 20 do= 16 DN 25 do= 20
Zakres ci�nie� bar Nr spr��yny Zakres ci�nie�
bar Nr spr��yny Zakres ci�nie� bar Nr spr��yny Zakres ci�nie�
bar Nr spr��yny
1,0÷÷÷÷2,1 B – 4012a 1,0÷÷÷÷2,1 B – 4012a 0,7÷÷÷÷1,1 B – 4012a 0,7÷÷÷÷1,0 B – 4013a
2,0÷÷÷÷3,2 B – 4013a 2,0÷÷÷÷3,2 B – 4013a 0,95÷÷÷÷1,5 B – 4013a 0,95÷÷÷÷2,0 B – 4014a
2,95÷÷÷÷5,4 B – 4014a 3,1÷÷÷÷5,15 B – 4014a 1,45÷÷÷÷2,7 B – 4014a 1,85÷÷÷÷2,9 B – 4015a
5,0÷÷÷÷8,3 B – 4015a 5,0÷÷÷÷8,3 B – 4015a 2,5÷÷÷÷4,1 B – 4015a 2,85÷÷÷÷4,85 B – 4016a
7,9÷÷÷÷13,0 B – 4016a 7,8÷÷÷÷13,5 B – 4016a 4,0÷÷÷÷7,0 B – 4016a 4,7÷÷÷÷6,0 B – 4017a
12,9÷÷÷÷15,9 B – 4017a 13,2÷÷÷÷15,8 B – 4017a 6,9÷÷÷÷10,2 B – 4017a 5,9÷÷÷÷10,0 B – 4018a
14,7÷÷÷÷19,8 B – 4018a 14,8÷÷÷÷19,7 B – 4018a 10,0÷÷÷÷14,2 B – 4018a 9,8÷÷÷÷12,0 B – 4020
18,9÷÷÷÷25,0 B – 4020 19,2÷÷÷÷22,0 B – 4020 13,5÷÷÷÷17,8 B – 4020 11,1÷÷÷÷16,0 B – 4021
16,8÷÷÷÷20,0 B – 4021
Uwaga: Materiał spr��yny – drut patentowany BI
�l�skie Zakłady A
rmatury P
rzemysłow
ej „AR
MA
K” S
p. z o.o. P
oradnik dla projektantów i u�ytkow
ników
40
Tablica wydajno
�ci dla powietrza przy tem
peraturze 20oC
w t/h w
g WU
DT-U
C-W
O-A
/01 W
ielko�� zaw
oru ( wlot x w
ylot) S
i 6301, S
i 61/ 6302 S
i 61/ 6303 20x32
25x40 32x50
40x65 50x80
65x100 80x125
100x150 125x200
150x200 200x300
300x400 400x500
Si 61/ 6304
25x40 32x50
40x65 50x80
65x100 80x125
100x150
S
iedlisko d
o (mm
) 16
20 25
32 40
50 63
77 93
110 155
220 280
0,045 0,05 0,06 0,08 0,1
0,173 0,179 0,192 0,218 0,243
0,270 0,280 0,300 0,340 0,380
0,423 0,438 0,469 0,532 0,594
0,692 0,718 0,769 0,871 0,973
1,08 1,12 1,20 1,36 1,52
1,69 1,75 1,88 2,13 2,37
2,68 2,78 2,98 3,37 3,77
4,01 4,16 4,45 5,04 5,63
5,85 6,07 6,49 7,36 8,22
8,18 8,49 9,08
10,29 11,50
16,70 17,31 18,54 21,00 23,46
31,82 32,99 35,33 40,02 44,70
51,55 53,44 57,24 64,82 72,41
0,12 0,15 0,18 0,21 0,25
0,268 0,332 0,374 0,415 0,470
0,420 0,519 0,584 0,648 0,735
0,656 0,812 0,913 1,01 1,15
1,07 1,33 1,49 1,66 1,88
1,68 2,08 2,34 2,60 2,94
2,62 3,25 3,65 4,06 4,60
4,16 5,15 5,80 6,44 7,29
6,22 7,70 8,66 9,62
10,90
9,07 11,23 12,63 14,03 15,90
12,69 15.71 17,67 19,62 22,24
25,92 29,60 33,29 36,97 41,89
49,38 56,40 63,43 70,45 79,82
79,99 91,38 102,75 114,13 129,30
0,3 0,4 0,5 0,6 0,8
0,539 0,677 0,815 0,953 1,23
0,841 1,06 1,27 1,49 1,92
1,32 1,65 1,99 2,33 3,00
2,15 2,71 3,26 3,81 4,92
3,37 4,24 5,10 5,96 7,69
5,26 6,62 7,96 9,31
12,01
8,35 10,50 12,64 14,77 19,06
12,48 15,69 18,89 22,07 28,48
18,20 22,89 27,55 32,20 41,54
25,47 32,02 38,54 45,04 58,11
48,03 60,32 72,61 84,90 109,47
91,53 114,94 138,36 161,77
185,181)
148,27 186,20
205,172)
1,0 1,2 1,4 1,6 1,8
1,50 1,78 2,06 2,33 2,61
2,35 2,78 3,21 3,64 4,07
3,68 4,35 5,02 5,70 6,37
6,02 7,12 8,23 9,33
10,43
9,41 11,14 12,86 14,59 16,31
14,71 17,40 20,10 22,79 25,49
23,34 27,62 31,90 36,18 40,45
34,87 41,26 47,66 54,05 60,44
50,87 60,19 69,51 78,84 88,17
71,16 84,20 97,25 110,29
134,05
2,0 2,2 2,4 2,6 2,8
2,88 3,16 3,44 3,71 3,99
4,51 4,94 5,37 5,80 6,23
7,05 7,72 8,40 9,07 9,74
11,54 12,64 13,75 14,85 15,95
18,04 19,77 21,49 23,22 24,94
28,19 30,88 33,58 36,27 38,96
44,73 47,07 53,30 57,57 61,81
66,84 73,23 79,62 86,02 92,41
97,49 106,82 116,14
3,0 3,2 3,4 3,6 3,8
4,26 4,54 4,82 5,09 5,37
6,66 7,09 7,52 7,95 8,39
10,42 11,09 11,76 12,44 13,11
17.06 18,16 19,26 20,37 21,47
26,67 28,39 30,12 31,84 33,57
41,67 44,36 47,06 49,76 52,45
66,13 70,40 74,69 78,97 83,25
98,80 105,19
4,0 4,4 4,8 5,2 5,6 6,2
5,64 6,20 6,75 7,30 7,85 8,68
8,82 9,68
10,54 11,40 12,26 13,56
13,79 15,13 16,48 17,83 19,20 21,20
22,57 24,78 26,99 29,20 31,41 34,72
35,30 38,75 42,20 45,65 49,10 54,28
55,15 60,54 65,93 71,32 76,72 84,81
87,52 96,08 104,64 113,20 121,75 134,59
Ci�nienie pocz�tku otwarcia w MPa ( nadci�nienie)
6,5 7,0 7,5 8,0 8,5 9,0 9,5
8,97 9,78
10,47 11,16 11,85 12,54 13,23
14,21 15,28 16,36 17,44 18,52 19,59 20,67
22,21 23,90 25,58 27,27 28,95 30,64 32,32
36,37 39,13 41,89 44,65 47,41 50,17 52,93
56,87 61,18 65,49 69,81 74,12 78,44 82,75
88,85 95,60 102,38
1) W
ydajno�� przy maksym
alnym ci�nieniu pocz�tku otw
arcia 0,7MP
a; 2) Wydajno�� przy m
aksymalnym
ci�nieniu pocz�tku otwarcia 0,45M
Pa
Tabela 16.
�l�skie Zakłady A
rmatury P
rzemysłow
ej „AR
MA
K” S
p. z o.o. P
oradnik dla projektantów i u�ytkow
ników
41
Tablica wydajno
�ci dla pary nasyconej w t/h w
g WU
DT-U
C-W
O-A
/01 W
ielko�� zaw
oru ( wlot x w
ylot) S
i 6301, S
i 61/ 6302 S
i 61/ 6303 20x32
25x40 32x50
40x65 50x80
65x100 80x125
100x150 125x200
150x200 200x300
300x400 400x500
Si 61/ 6304
25x40 32x50
40x65 50x80
65x100 80x125
100x150
S
iedlisko d
o (mm
) 16
20 25
32 40
50 63
77 93
110 155
220 280
0,045 0,05 0,06 0,08 0,1
0,119 0,123 0,132 0,148 0,166
0,186 0,193 0,206 0,232 0,259
0,291 0,301 0,323 0,362 0,404
0,476 0,493 0,528 0,593 0,662
0,744 0,771 0,826 0,927 1,04
1,16 1,20 1,29 1,45 1,62
1,84 1,91 2,05 2,30 2,57
2,76 2,86 3,06 3,43 3,84
4,02 4,17 4,46 5,01 5,60
5,62 5,83 6,25 7,01 7,83
11,48 11,90 12,70 14,36 15,98
21,88 22,68 24,20 27,36 30,45
35,44 36,74 39,21 44,32 49,33
0,12 0,15 0,18 0,21 0,25
0,183 0,225 0,252 0,280 0,316
0,286 0,352 0,394 0,438 0,493
0,447 0,550 0,616 0,684 0,771
0,732 0,900 1,01 1,12 1,26
1,14 1,41 1,58 1,75 1,97
1,79 2,20 2,46 2,74 3,08
2,84 3,50 3,91 4,34 4,89
4,24 5,22 5,84 6,49 7,31
6,18 7,61 8,52 9,47
10,66
8,65 10,64 11,93 13,25 14,92
17,66 20,06 22,47 24,96 28,01
33,64 38,22 42,82 47,56 53,38
54,50 61,91 69,36 77,04 86,47
0,3 0,4 0,5 0,6 0,8
0,359 0,449 0,538 0,625 0,799
0,561 0,701 0,840 0,977 1,25
0,878 1,10 1,31 1,53 1.95
1,44 1,79 2,15 2,50 3,20
2,25 2,81 3,36 3,91 5,00
3,51 4,38 5.26 6,11 7,81
5,57 6,96 8,34 9,70
12,39
8,32 10,40 12,47 14,50 18,51
12,14 15,16 18,18 21,14 27,00
16,99 21,21 25,44 29,57 37,77
32,06 39,96 47,92 55,72 71,16
61,09 76,15 91,31 106,16
120,371)
98,97 123,36
135,412)
1,0 1,2 1,4 1,6 1,8
0,974 1,15 1,32 1,50 1,67
1,52 1,79 2,07 2,33 2,61
2,38 2,80 3,23 3,65 4,08
3,90 4,59 5,30 5,97 6,68
6,10 7,17 8,28 9,34
10,44
9,52 11,20 12,94 14,59 16,31
15,11 17,78 20,53 23,15 25,89
22,58 26,56 30,68 34,59 38,68
32,94 38,75 44,75 50,46 56,43
46,07 54,20 62,60 70,59
86,80
2,0 2,2 2,4 2,6 2,8
1,85 2,02 2,20 2,38 2,47
2,88 3,16 3,44 3,71 3,86
4,51 4,94 5,37 5,80 6,04
7,38 8,09 8,80 9,50 9,89
11,55 12,65 13,75 14,86 15,46
18,04 19,76 21,49 23,22 24,16
28,63 31,37 34,11 36,85 38,34
42,78 46,87 50,96 55,05 57,28
62,40 68,36 74,33
3,0 3,2 3,4 3,6 3,8
2,73 2,91 3,10 3,28 3,46
4,26 4,54 4,84 5,12 5,40
6,67 7,10 7,57 8,01 8,44
10,62 11,62 12,40 13,11 13,82
17,07 18,17 19,39 20,50 21,61
26,67 28,39 30,29 32,03 33,77
42,32 45,06 48,08 50,83 53,59
63,23 67,33
4,0 4,4 4,8 5,2 5,6 6,2
3,63 3,99 4,37 4,73 5,08 5,64
5,68 6,23 6,82 7,38 7,94 8,81
8,87 9,74
10,67 11,55 12,42 13,78
14,53 15,95 17,48 18,91 20,33 22,57
22,72 24,94 27,32 29,56 31,79 35,28
35,50 38,97 42,69 46,18 49,67 55,12
56,34 61,95 67,75 73,30 78,84 87,49
Ci�nienie pocz�tku otwarcia w MPa ( nadci�nienie)
6,5 7,0 7,5 8,0 8,5 9,0 9,5
5,97 6,42 6,87 7,32 7,78 8,23 8,68
9,32 10,08 10,80 11,51 12,22 12,93 13,64
14,58 15,77 16,88 18,00 19,11 20,22 21,33
23,87 26,02 27,86 29,69 31,53 33,36 35,20
37,32 40,91 43,80 46,68 49,57 52,45 55,34
58,31 63,08 67,53
1) Wydajno
�� przy maksym
alnym ci�nieniu pocz�tku otw
arcia 0,7MP
a 2) Wydajno
�� przy maksym
alnym ci�nieniu pocz�tku otw
arcia 0,45MP
a
�l�skie Zakłady A
rmatury P
rzemysłow
ej „AR
MA
K” S
p. z o.o. P
oradnik dla projektantów i u�ytkow
ników
42
Tablica wydajno
�ci dla wody przy tem
peraturze 20oC
w t/h w
g WU
DT-U
C-W
O-A
/01 W
ielko�� zaw
oru ( wlot x w
ylot) S
i 6301C
Si 61/6302C
S
i 61/6303C
20x32 25x40
32x50 40x65
50x80 65x100
80x125 100x150
125x200 150x200
200x300 300x400
400x500
Si 61/6304C
25x40
32x50 40x65
50x80 65x100
80x125 100x150
Siedlisko
do (m
m)
16 20
25 32
40 50
63 77
93 110
155 220
280
0,045 0,05 0,06 0,08 0,1
2,12 2,23 2,45 2,83 3,16
3,31 3,49 3,82 4,43 4,94
5,18 5,46 5,98 6,92 7,72
8,48 8,94 9,79
11,34 12,65
13,26 13,98 15,31 17,72 19,77
20,72 21,84 23,92 27,69 30,89
32,88 34,66 37,96 43,95 49,03
49,13 51,79 56,72 65,66 73,25
71,67 75,54 82,74 95,78 106,85
100,25 105,67 115,75 133,99 149,48
149,34 157,42 172,45 199,12 222,63
272,17 286,90 314,28 362,90 405,73
371,29 391,38 428,73 490,06 553,50
0,12 0,15 0,18 0,21 0,25
3,46 3,87 4,24 4,58 5,00
5,41 6,05 6,62 7,15 7,81
8,46 9,46
10,36 11,19 12,21
13,85 15,49 16,96 18,32 19,99
21,66 24,22 26,52 28,65 31,26
33,84 37,85 41,44 44,76 48,85
53,71 60,06 65,77 71,04 77,52
80,24 89,74 98,26 106,13 115,82
117,04 130,90 143,33 154,81 168,94
163,74 183,13 200,51 216,57 236,34
243,88 272,66 298,69 322,62 352,00
444,46 496,92 544,35 587,96 641,52
606,32 677,89 742,60 802,09 875,15
0,3 0,4 0,5 0,6 0,8
5,48 6,32 7,07 7,74 8,39
8,55 9,88
11,04 12,10 13,11
13,38 15,45 17,27 18,92 20,49
21,91 25,29 28,28 30,98 33,56
34,25 39,54 44,21 48,43 52,47
53,52 61,79 69,07 75,67 82,00
84,94 98,06 109,62 120,10 130,10
126,90 146,51 163,79 179,43 194,38
185,11 213,71 238,91 261,73 283,54
258,96 298,96 334,22 366,15 396,65
385,60 445,26 497,81 545,32 629,69
702,75 811,46 907,24 993,84
1073,471)
958,68 1106,99
1174,142)
1,0 1,2 1,4 1,6 1,8
9,38 10,27 11,10 11,86 12,58
14,65 1605 17,34 18,53 19,66
22,91 25,10 27,11 28,98 30,74
37,51 41,10 44,40 47,46 50,34
58,65 64,26 69,41 74,20 78,70
91,64 100,40 108,45 115,94 122,97
145,44 159,34 172,12 184,00 195,15
217,30 238,07 257,16 274,90 291,57
316,96 347,26 375,11 400,99 425,31
443,41 485,79 524,76 560,96
704,01
2,0 2,2 2,4 2,6 2,8
13,26 13,91 14,53 15,12 15,69
20,72 21,73 22,70 23,62 24,52
32,40 33,98 35,49 36,94 38,34
53,06 55,65 58,12 60,49 62,78
82,95 87,00 90,87 94,58 98,15
129,60 135,93 141,98 147,77 153,35
205,69 215,73 225,33 234,52 243,37
307,31 322,31 336,65 350,40 363,62
448,27 470,14 491,07
3,0 3,2 3,4 3,6 3,8
16,25 16,80 17,29 17,80 18,28
25,38 26,25 27,02 27,80 28,56
39,69 41,04 42,25 43,47 44,67
64,99 67,21 69,17 71,19 73,14
101,60 105,07 108,15 111,30 114,35
158,75 164,17 168,98 173,89 178,66
251,95 260,55 268,19 276,00 283,55
376,42 389,28
Ci�nienie pocz�tku otwarcia w MPa ( nadci�nienie)
4,0 4,4 4,8 5,2 5,6 6,2
18,76 19,67 20,55 21,39 22,20 23,35
29,31 30,73 32,10 33,41 34,67 36,49
45,82 48,06 50,20 52,25 54,22 57,05
75,04 78,70 82,20 85,55 88,78 93,42
117,32 123,03 128,52 133,76 138,81 203,63
183,30 192,24 200,80 209,00 216,88 228,22
290,91 305,09 318,68 331,68 344,21 362,19
1) W
ydajno�� przy maksym
alnym ci�nieniu pocz�tku otw
arcia 0,7MP
a 2) Wydajno�� przy m
aksymalnym
ci�nieniu pocz�tku otwarcia 0,45M
Pa
Wykonanie „C
” z ograniczonym skokiem
do cieczy.
�l�skie Zakłady A
rmatury P
rzemysłow
ej „AR
MA
K” S
p. z o.o. P
oradnik dla projektantów i u�ytkow
ników
43
Tablica wydajno
�ci dla powietrza przy tem
peraturze 20oC
w t/h w
g WU
DT-U
C-W
O-A
/01 W
ielko�� zaw
oru ( wlot x w
ylot) S
i 2501, S
i 23/ 2502 20x20 15x15
1) 25x25
32x32 40x40
50x50 65x65
80x80 100x100
125x125 150x150
200x200
Siedlisko
do (m
m)
12 16
20 25
32 40
50 63
77 93
110
0,045 0,05 0,06 0,08 0,1
0,035 0,036 0,038 0,044 0,049
0,062 0,064 0,068 0,077 0,086
0,096 0,10 0,11 0,12 0,14
0,15 0,16 0,17 0,19 0,21
0,25 0,26 0,27 0,31 0,35
0,39 0,40 0,43 0,48 0,54
0,60 0,63 0,67 0,76 0,85
0,95 0,99 1,06 1,20 1,34
1,43 1,48 1,58 1,79 2,00
2,08 2,16 2,31 2,62 2,92
2,91 3,02 3,23 3,66 4,09
0,12 0,15 0,18 0,21 0,25
0,054 0,061 0,068 0,077 0,087
0,096 0,11 0,12 0,14 0,16
0,15 0,17 0,19 0,21 0,24
0,23 0,27 0,30 0,33 0,38
0,38 0,44 0,49 0,55 0,62
0,60 0,68 0,76 0,85 0,97
0,94 1,07 1,19 1,33 1,51
1,48 1,69 1,89 2,12 2,40
2,22 2,53 2,82 3,16 3,58
3,23 3,69 4,11 4,61 5,22
4,52 5,16 5,75 6,45 7,31
0,3 0,4 0,5 0,6 0,8
0,10 0,13 0,15 0,18 0,23
0,18 0,22 0,27 0,31 0,40
0,28 0,35 0,42 0,49 0,63
0,43 0,54 0,65 0,77 1,00
0,71 0,89 1,10 1,25 1,62
1,11 1,39 1,67 1,96 2,53
1,73 2,17 2,62 3,06 3,95
2,75 3,45 4,15 4,86 6,26
4,11 5,16 6,20 7,26 9,36
5,99 7,52 9,05
10,58 13,65
8,38 10,52 12,66 14,81 19,09
1,0 1,2 1,4 1,6 1,8
0,28 0,33 0,38 0,43 0,48
0,49 0,59 0,68 0,77 0,86
0,77 0,91 1,06 1,20 1,34
1,21 1,43 1,65 1,87 2,10
1,98 2,34 2,70 3,10 3,43
3,10 3,66 4,23 4,79 5,36
4,83 5,72 6,60 7,49 8,38
7,67 9,07
10,48 11,89 13,29
11,46 13,56 15,66 17,76 19,86
16,71 19,77 22,84 25,90 28,97
23,38 27,66 31,95 36,24
2,0 2,2 2,4 2,6 2,8
0,53 0,58 0,64 0,69 0,74
0,95 1,04 1,13 1,22 1,31
1,48 1,62 1,76 1,91 2,05
2,32 2,54 2,76 2,98 3,20
3,79 4,15 4,52 4,88 5,24
5,93 6,50 7,06 7,63 8,20
9,26 10,15 11,03 11,92 12,80
14,70 16,10 17,51 18,91 20,32
21,96 24,06 26,16 28,26 30,36
32,04 35,09 38,16
Ci�nienie pocz�tku otwarcia w MPa ( nadci�nienie)
3,0 3,2 3,4 3,6 3,8 4,0
0,79 0,84 0,89 0,94 0,99 1,04
1,40 1,49 1,58 1,67 1,76 1,85
2,19 2,33 2,47 2,61 2,76 2,90
3,42 3,64 3,87 4,01 4,31 4,53
5,60 5,97 6,33 6,70 7,05 7,42
8,76 9,33 9,90
10,46 11,03 11,60
13,69 14,58 15,46 16,35 17,23 18,12
21,73 23,13 24,54 25,94 27,35 28,75
32,46 34,56 36,66 38,76 40,86 42,96
1) DN
15x15 dotyczy zaworu S
i 2501 Tabela 17.
�l�skie Zakłady A
rmatury P
rzemysłow
ej „AR
MA
K” S
p. z o.o. P
oradnik dla projektantów i u�ytkow
ników
44
Tablica wydajno
�ci dla pary nasyconej w t/h w
g WU
DT-U
C-W
O-A
/01 W
ielko�� zaw
oru ( wlot x w
ylot) S
i 2501, S
i 23/ 2502 20x20 15x15
1) 25x25
32x32 40x40
50x50 65x65
80x80 100x100
125x125 150x150
200x200
Siedlisko
do (m
m)
12 16
20 25
32 40
50 63
77 93
110
0,045 0,05 0,06 0,08 0,1
0,023 0,024 0,026 0,029 0,032
0,041 0,043 0,046 0,052 0,057
0,065 0,067 0,072 0,081 0,090
0,10 0,11 0,11 0,13 0,14
0,17 0,17 0,18 0,21 0,23
0,26 0,27 0,29 0,32 0,36
0,41 0,42 0,45 0,51 0,56
0,64 0,66 0,71 0,80 0,89
096 0,99 1,06 1,20 1,33
1,40 1,45 1,55 1,75 1,94
1,96 2,02 2,17 2,45 2,72
0,12 0,15 0,18 0,21 0,25
0,036 0,041 0,045 0,050 0,057
0,063 0,072 0,080 0,090 0,10
0,10 0,11 0,13 0,14 0,16
0,16 0,18 0,20 0,22 0,25
0,25 0,29 0,32 0,36 0,40
0,40 0,45 0,50 0,56 0,63
0,62 0,71 0,78 0,88 0,99
0,98 1,12 1,24 1,39 1,57
1,47 1,67 1,85 2,08 2,34
2,14 2,44 2,70 3,03 3,41
2,99 3,41 3,78 4,24 4,77
0,3 0,4 0,5 0,6 0,8
0,066 0,081 0,096 0,11 0,14
0,12 0,14 0,17 0,20 0,26
0,18 0,22 0,27 0,31 0,40
0,29 0,35 0,42 0,49 0,63
0,47 0,57 0,69 0,80 1,02
0,73 0,90 1,07 1,25 1,60
1,15 1,40 1,67 1,95 2,50
1,82 2,22 2,66 3,10 3,97
2,72 3,32 3,97 4,63 5,93
3,97 4,84 5,79 6,75 8,65
5,55 6,78 8,11 9,45
12,11
1,0 1,2 1,4 1,6 1,8
0,18 0,21 0,24 0,27 0,30
0,31 0,37 0,43 0,48 0,54
0,49 0,58 0,66 0,75 0,84
0,76 0,90 1,04 1,18 1,32
1,25 1,48 1,70 1,93 2,15
1,95 2,31 2,66 3,01 3,37
3,05 3,61 4,15 4,70 5,26
4,84 5,73 6,58 7,47 8,35
7,24 8,57 9,84
11,15 12,47
10,56 12,49 14,35 16,27 18,19
14,77 17,48 20,07 22,76
2,0 2,2 2,4 2,6 2,8
0,33 0,37 0,40 0,43 0,46
0,59 0,65 0,71 0,76 0,82
0,92 1,00 1,10 1,02 1,28
1,45 1,58 1,72 1,86 2,00
2,37 2,59 2,82 3,05 3,27
3,70 4,06
4,041 4,76 5,12
5,78 6,34 6,89 7,44 8,00
9,18 10,06 10,93 11,81 12,69
13,71 15,02 16,33 17,65 18,95
20,34 21,91 23,82
Ci�nienie pocz�tku otwarcia w MPa ( nadci�nienie)
3,0 3,2 3,4 3,6 3,8 4,0
0,49 0,52 0,56 0,59 0,62 0,65
0,88 0,93 0,99 1,05 1,11 1,16
1,37 1,46 1,54 1,63 173 1,82
2,14 2,28 2,41 2,55 2,71 2,84
3,50 3,73 3,95 4,18 4,43 4,66
5,47 5,83 6,18 6,53 6,93 7,28
8,55 9,10 9,65
10,21 10,82 11,37
13,57 14,44 15,32 16,20 17,18 18,05
20,27 21,58 22,90 24,20 25,67 26,96
1) DN
15x15 dotyczy zaworu S
i 2501
�l�skie Zakłady A
rmatury P
rzemysłow
ej „AR
MA
K” S
p. z o.o. P
oradnik dla projektantów i u�ytkow
ników
45
Tablica wydajno
�ci dla wody przy tem
peraturze 20oC
w t/h w
g WU
DT-U
C-W
O-A
/01 W
ielko�� zaw
oru ( wlot x w
ylot) S
i 2501
Si 2502
20x20 15x15
1) 25x25
32x32 40x40
50x50 65x65
80x80 100x100
125x125 150x150
200x200
Siedlisko
do (m
m)
12 16
20 25
32 40
50 63
77 93
110
0,045 0,05 0,06 0,08 0,1
0,28 0,29 0,32 0,37 0,41
0,49 0,52 0,57 0,66 0,73
0,77 0,80 0,86 0,99 1,08
1,20 1,26 1,39 1,61 1,79
2,00 2,06 2,28 2,63 2,94
3,07 3,22 3,56 4,11 4,59
4,80 5,03 5,56 6,42 7,17
7,62 7,98 8,82
10,19 11,38
11,38 11,92 13,18 15,23 17,00
16,60 17,39 19,22 22,21 24,79
23,22 24,33 26,89 31,08 34,69
0,12 0,15 0,18 0,21 0,25
0,45 1,94 2,13 2,30 2,51
0,80 3,46 3,79 4,09 4,46
1,22 5,23 5,73 6,18 6,75
1,96 8,45 9,25 9,98
10,91
3,22 13,83 15,15 16,35 17,86
5,03 21,62 23,68 25,56 27,92
7,86 33,78 37,00 39,93 43,62
12,47 53,61 58,72 63,37 69,23
18,63 80,10 87,74 94,68 103,43
27,17 116,84 127,98 138,10 150,87
38,01 163,45 179,04 193,20 211,06
0,3 0,4 0,5 0,6 0,8
2,75 3,17 3,55 3,89 4,49
4,89 5,65 6,31 6,91 7,99
7,39 8,54 9,55
10,46 12,08
11,94 13,79 15,42 16,89 19,51
19,55 22,58 25,25 27,66 31,94
30,56 35,31 39,48 43,24 49,94
47,75 55,17 61,69 67,56 78,03
75,77 87,56 97,91 107,23 123,84
113,21 130,82 146,28 160,20 185,02
165,14 190,82 213,37 233,68 269,89
231,02 266,94 298,49 326,90 377,55
1,0 1,2 1,4 1,6 1,8
5,02 5,50 5,94 6,35 6,73
8,93 9,78
10,56 11,29 11,98
13,50 14,79 15,98 17,08 18,12
21,81 23,89 25,80 27,58 29,26
35,71 39,12 42,25 45,17 47,91
55,82 61,15 66,06 70,62 74,91
87,22 95,55 103,21 110,34 117,04
138,43 151,64 163,80 175,11 185,74
206,82 226,56 244,73 261,63 277,51
301,68 330,48 356,97 381,63 404,80
422,03 462,32 499,38 533,88
2,0 2,2 2,4 2,6 2,8
7,10 7,44 7,78 8,09 8,40
12,63 13,24 13,83 14,40 14,94
19,09 20,03 20,92 21,77 22,59
30,84 32,35 33,79 35,17 36,49
50,50 52,97 55,32 57,58 59,75
78,95 82,81 86,49 90,03 93,42
123,36 129,39 135,14 140,66 145,96
195,78 205,35 214,48 223,24 231,66
292,51 306,80 320,45 333,53 346,11
426,67 447,52 467,43
Ci�nienie pocz�tku otwarcia w MPa ( nadci�nienie)
3,0 3,2 3,4 3,6 3,8 4,0
8,69 9,00 9,26 9,52 9,78
10,04
15,46 15,97 16,46 16,94 17,40 17,86
23,39 24,15 24,90 25,62 26,32 27,00
37,77 39,01 40,21 41,38 42,51 43,62
61,85 63,95 65,85 67,75 69,61 71,42
96,70 99,87 102,95 105,93 108,83 111,66
151,09 156,04 160,85 165,51 170,04 174,49
239,79 247,65 255,28 262,67 269,87 276,88
358,26 370,00 381,41 392,45 403,20 413,68
1) DN
15x15 dotyczy zaworu S
i 2501
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
46
Tablica wydajno�ci dla wody przy temperaturze 20oC w t/h wg WUDT-UC-WO-A/01
Wielko�� zaworu ( wlot x wylot) Si 6301M 20x32 25x40 32x50 40x65 50x80 65x100 80x125 100x150 Siedlisko do (mm) 16 20 25 32 40 50 63 77
0,045 0,05 0,06 0,08 0,1
3,63 3,83 4,20 4,84 5,41
5,67 5,98 6,56 7,57 8,46
8,87 9,35
10,25 11,83 13,23
14,52 15,31 16,78 19,37 21,66
22,70 23,93 26,24 30,29 33,86
35,47 37,39 41,00 47,32 52,90
56,29 59,34 65,07 75,10 93,96
84,10 88,66 97,21 112,20 125,44
0,12 0,15 0,18 0,21 0,25
5,94 6,49 7,11 7,70 8,38
9,27 10,13 11,10 12,02 13,09
14,50 15,84 17,36 18,80 20,46
23,74 25,94 28,43 30,78 33,51
37,11 40,56 44,45 48,12 52,38
57,99 63,37 69,45 75,18 81,85
92,03 100,58 110,22 119,31 129,90
137,50 150,27 164,68 178,26 194,07
Ci�
nien
ie p
ocz�
tku
otw
arci
a w
M
Pa
(na
dci�
nien
ie)
0,3 0,4 0,5 0,6 0,8 1,0
9,18 10,60 11,84 12,97 14,98 16,75
14,33 16,55 18,50 20,26 23,41 26,16
22,41 25,88 28,93 31,69 36,60 40,91
36,70 42,38 47,38 51,89 59,93 66,99
58,52 66,26 74,07 81,12 93,58 104,74
89,65 103,53 115,73 126,75 146,21 163,64
142,28 164,31 183,67 201,16 232,04 259,72
212,58 245,49 274,42 300,54 346,69 388,03
Tablica wydajno�ci dla powietrza przy temperaturze 20oC w kg/h wg WUDT-UC-WO-A/01
Wielko�� zaworu ( wlot x wylot) Nr kat. 781 10x10
( � x ½�) 15x15
(½�x ½�) 20x20
(¾� x ¾�) 25x25
(1� x 1�) Siedlisko do (mm) 10 12 16 20
0,03 0,04 0,05 0,06 0,08
16,0 17,4 18,8 21,2 24,1
23,1 25,1 27,1 30,5 34,7
41,1 44,6 48,1 54,3 61,7
64,2 69,7 75,2 84,9 96,5
0,1 0,12 0,15 0,18 0,21
27,0 29,9 34,2 46,8 52,0
38,9 43,0 49,3 67,3 74,8
69,1 76,5 87,6 119,8 133,0
108,0 119,6 136,9 187,1 207,9
0,25 0,3 0,4 0,5 0,6
58,9 67,5 84,8 102,0 119,3
84,7 97,2 122,0 146,9 171,8
150,7 172,9 217,1 261,3 305,5
235,5 270,0 339,1 408,2 477,9
Ci�
nien
ie p
ocz�
tku
otw
arci
a w
MP
a
( nad
ci�ni
enie
)
0,8 1,0 1,3 1,4 1,6
153,9 188,4 240,2 257,5 292,0
221,5 271,2 345,8 370,6 420,4
394,0 482,4 615,1 659,3 747,7
615,4 753,6
Tabela 19.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
47
Tablica wydajno�ci dla pary nasyconej w kg/h wg WUDT-UC-WO-A/01
Wielko�� zaworu ( wlot x wylot) Nr kat. 781 10x10
( � x ½�) 15x15
(½�x ½�) 20x20
(¾� x ¾�) 25x25
(1� x 1�) Siedlisko do (mm) 10 12 16 20
0,03 0,04 0,05 0,06 0,08
11,0 12,0 12,9 14,6 16,5
15,9 17,2 18,6 21,0 23,8
28,2 30,7 33,1 37,3 42,3
44,1 47,9 51,7 58,3 66,1
0,1 0,12 0,15 0,18 0,21
18,4 20,4 23,2 31,6 35,1
26,5 29,3 33,4 45,5 50,5
47,1 52,1 59,5 80,9 89,8
73,6 81,5 92,9
126,3 140,3
0,25 0,3 0,4 0,5 0,6
39,6 45,1 56,2 67,1 78,3
57,0 64,9 80,8 96,6
112,7
101,4 115,4 143,8 171,8 200,5
158,4 180,2 224,7 268,4 313,2
Ci�
nien
ie p
ocz�
tku
otw
arci
a w
MP
a (
nadc
i�ni
enie
)
0,8 1,0 1,3 1,4 1,6
100,0 122,0 154,6 165,7 187,6
144,0 175,6 222,6 238,6 270,1
256,1 312,3 395,9 424,4 480,4
400,0 488,0
Tablica wydajno�ci dla wody przy temperaturze 20oC w t/h wg WUDT-UC-WO-A/01
Wielko�� zaworu ( wlot x wylot)
Nr kat. 781C 20x20 (¾� x ¾�)
25x25 (1� x 1�)
Siedlisko do (mm) 16 20
0,03 0,04 0,05 0,06 0,08
1,16 1,34 1,50 1,64 1,90
2,27 2,41 2,70 2,95 3,40
0,1 0,12 0,15 0,18 0,21
2,12 2,32 2,60 2,84 3,10
3,81 4,17 4,66 5,11 5,52
0,25 0,3 0,4 0,5 0,6
3,35 3,67 4,24 4,74 5,19
6,=2 6,60 7,61 8,51 9,32
Ci�
nien
ie p
ocz�
tku
otw
arci
a w
MP
a
( nad
ci�ni
enie
)
0,8 1,0 1,3 1,4 1,6
6,00 6,70 7,64 7,93 8,48
10,77 12,04
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
48
Tablica wydajno�ci dla powietrza przy temperaturze 20oC w t/h wg WUDT-UC-90/WO-A/01
Wielko�� zaworu ( wlot x wylot) Nr kat. 775 20x32
(¾� x 1¼�) 25x40
(1� x 1½�) 32x50
(1¼�x 2�) Siedlisko do (mm) 16 20 25
0,15 0,18 0,2
0,32 0,35 0,38
0,50 0,55 0,59
0,76 0,83 0,89
0,25 0,3 0,4 0,5 0,6
0,47 0,54 0,68 0,75 0,95
0,74 0,84 1,06 1,27 1,49
1,12 1,28 1,65 1,99 2,33
Ci�
nien
ie p
ocz�
tku
otw
arci
a
w M
Pa
( nad
ci�ni
enie
)
0,8 1,0 1,2 1,4 1,6
1,23 1,52 1,78 2,06 2,33
1,92 2,37 2,78 3,21 3,64
3,00 3,71 4,35 5,02 5,70
Tablica wydajno�ci dla pary nasyconej w kg/h wg WUDT-UC-WO-A/01
Wielko�� zaworu (wlot x wylot) Nr kat. 775 20x32
(¾� x 1¼�) 25x40
(1� x 1½�) 32x50
(1¼�x 2�) Siedlisko do (mm) 16 20 25
0,15 0,18 0,21
217 236 254
339 369 396
516 561 602
0,25 0,3 0,4 0,5 0,6
316 361 449 538 625
494 563 701 841 977
753 858
1096 1314 1537
Ci�
nien
ie p
ocz�
tku
otw
arci
a
w M
Pa
( nad
ci�ni
enie
)
0,8 1,0 1,3 1,4 1,6
799 975 1153 1324 1502
1248 1522 1801 2068 2346
1952 2381 2817 3235 3668
Tabela 20.
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
49
Tablica wydajno�ci dla wody przy temperaturze 20oC w t/h wg WUDT-UC-WO-A/01
Wielko�� zaworu ( wlot x wylot) Nr kat. 775C 20x32
(¾� x 1¼�) 25x40
(1� x 1½�) 32x50
(1¼�x 2�) Siedlisko do (mm) 16 20 25
0,15 0,18 0,21
3,73 4,09 4,31
5,83 6,39 6,74
9,12 9,99 10,53
0,25 0,3 0,4 0,5 0,6
4,82 5,28 6,10 6,39 7,00
7,53 8,25 9,53 9,99 10,95
11,78 12,90 14,90 15,62 17,11
Ci�
nien
ie p
ocz�
tku
otw
arci
a
w M
Pa
( nad
ci�ni
enie
)
0,8 1,0 1,3 1,4 1,6
8,10 9,04 9,91 10,70 11,45
12,64 14,13 15,48 16,72 17,87
19,76 23,08 24,20 26,14 27,95
�l�skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o. Poradnik dla projektantów i u�ytkowników
50
Tablica wydajno�ci dla powietrza przy temperaturze 20oC w kg/h wg DT-UC-90/WO-A/01
Wielko�� zaworu Nr kat 782
DN 10 “
DN 15 ½“
DN 20 ¾“
DN 25 1“
Siedlisko do (mm) 10 12 16 20
0,07 - - 176,4 235,6 0,08 - - 188,9 259,7
0,1 83,7 120,5 214,4 293,8
0,12 95,4 137,3 244,3 335,1
0,15 111,5 160,5 285,5 392,7
0,18 127,2 183,1 325,8 449,1
0,21 143,4 206,4 367,2 515,5
0,25 164,8 237,3 422,1 588,7
0,3 175,5 256,5 442,5 604,8
0,4 220,4 322,1 555,7 759,3
0,5 265,3 387,8 668,9 914,3
0,6 310,2 453,4 782,1 1069,1
0,8 400,0 584,7 1008,5 1378,5
1,0 489,8 715,9 1234,9 1688,0
1,2 579,6 847,2 1461,3 1997,5
1,4 669,5 978,4 1687,7 2307,0
1,6 759,3 1109,7 1914,1 2616,5
1,8 849,0 1241,0 2140,5 -
2,0 938,8 1372,2 2366,9 -
2,2 1028,6 1503,5 - -
2,4 1118,4 - - -
Ci�
nien
ie p
ocz�
tku
otw
arci
a w
MP
a (n
adci�ni
enie
)
2,5 1163,3 - - -