*POSTMODERNIZM Jackson Pollock, No 5 (‘48)

Pojęcie postmodernizmu • już co najmniej 30 lat temu na stałe

weszło do słownika; • używane jest w odniesieniu do

współczesnych przeobrażeń społecznych oraz różnorodnych zjawisk w sztuce (architekturze, malarstwie, muzyce, filmie poezji, literaturze) i filozofii;

• jednocześnie jest wszechstronnym wyrazem głębokiego kryzysu cywilizacji, nauki i kultury europejskiej, odzwierciedla upadek wiary w dotychczasowy racjonalistyczny obraz świata.

• w szerokim sensie a zarazem w sensie etymologicznym jest odrzuceniem modernizmu

*

Postmodernizm w sztuce

Punkt wyjścia

postmodernizmu:

Odrzucenie teoretycznych

założeń modernizmu.

Postmodernizm w kontekście

sztuki wychodzi z założenia,

iż modernizm (inaczej sztuka

awangardowa) pierwszych

dekad XX w. uległa

wypaleniu, wyczerpaniu.

Główne założenia

modernizmu w sztuce:

indywidualizm - (wyrażanie swojej indywidualności),

awangardyzm (podstawa to nowość i oryginalność),

elitaryzm (uznanie istnienia istotnej granicy między wielką, prawdziwą sztuką a sztuką popularną, masową).

Przykłady modernizmu w sztuce:

w sztukach plastycznych

(abstrakcyjne formy,

poszukiwanie nowości):

• kubizm – Pablo Picasso

• surrealizm

Salvador Dali,

Max Ernes,

Joan Miro,

Frida Kahlo

w literaturze

(złożone formy,

niejasny styl):

Franz Kafka,

Marcel Proust,

Thomas Eliot;

w architekturze

- tzw. sztuka secesyjna

-rozwijała się w latach 1895-1914

(wyzwolenie formy

budynku z czystego

naśladownictwa

dawnych epok

i wytworzenia

nowego stylu.

*

Dali, Narcyz, 1937

Dali, Oblicze wojny, 1940

Frida Kahlo

Co mi dała woda

1938

Sagrada Familia

Bazylika w Barcelonie

Budowa rozpoczęta w 1882

(w 2007 zakończona)

*Typowe dla sztuki postmodernistycznej hasła to:

• zasypać przepaść między kulturą elitarną a masową; profesjonalizmem a amatorstwem (antyelitaryzm)

sztuką jest wszystko

• zasypać przepaść między artystą, krytykiem a publicznością (antyindywidualizm)

artystą jest każdy

aktywna rola odbiorcy

• nastała epoka wolności i różnorodności (pluralizm)

• zanegowanie roli nowości i oryginalności

(kres awangardy)

Klein, The blue Epoch

Peter Hale (geometryczny abstrakcjonizm)

Nam June Paik, Techno Buddha (instalacja)

Enbankment Instalation

Rachel Whitread

Ad. Literatury postmodernistycznej

• najbardziej wyraziste cechy to: eklektyzm, wielowarstwowość, niejednoznaczność, uwypuklanie bezsensu wszelkich wyższych racji; mieszanie iluzji i rzeczywistości.

• czytelnik często zostaje postawiony w obliczu niewyjaśnionej labiryntowej zagadki;

• James Joyce

• Milan Kudera

• Gabriel García Márquez

• Vladimir Nabokov

• Umberto Eco

• Pop-art.

to szczególna odmiana postmodernizmu

• główne hasło – przeobrazić banał w dzieło sztuki i uczynić z niego wyznacznik nowej estetyki;

• Andy Warhol,

• David Hockney,

• Peter Blake

*

Postmodernizm w filozofii

Punkt wyjścia

postmodernizmu:

Odrzucenie

teoretycznych

założeń modernizmu.

(Modernizm jednak

jest definiowany

inaczej)

Modernizmem w filozofii nazywa się w tym kontekście całą epokę nowożytną, czyli od Kartezjusza do ok. połowy XIX w.

Cechy filozofii nowożytnej: ogromna – wiara w ludzki rozum,

- abstrakcyjność, systematyczność, - wysoki ton naukowy

- swoisty elitaryzm .

Modernizm można również nazwać scjentyzmem.

Friedrich Nietzsche (1844-1900)

Ideowy prekursor postmodernizmu

należy zlikwidować przeświadczenie o możliwości poznania obiektywnego

należy zerwać z kultem racjonalności i postępu

jedyną słuszną postawą jest relatywizm i sceptycyzm

piętnował chrześcijańskie ideały cnoty pokory i miłosierdzia, którym przeciwstawiał wolę życia oraz wizję nadczłowieka

również w stylu filozoficznym proklamował zerwanie z tradycyjnym racjonalistycznym i systematycznym podejściem – zatarł granicę między filozofią a literaturą, wypowiadał się w sposób metaforyczny i poetycki.

*

Przedstawiciele postmodernizmu w filozofii

• Jean-Francois Lyotard (1924-1998)

• Jacques Derrida (1930 – 2004)

• Michel Foucault (1926-1984)

• Georges Bataille (1897-1962)

• Richard Rorty (1931-2007)

• Giovanni Vattimo (ur. 1936)

• Giorgio Agamben (ur. 1942)

*Główne cechy fil. postmodernistycznej

- DEKONSTRUKCJONIZM – postmodernizm ma

charakter negatywny – tzn. poddaje krytyce

najróżniejsze zjawiska współczesnego świata

- ANTYLOGOCENTRYZM – postmodernista powie -

istnieją tylko narracje, tj. interpretacje,

niemożliwością jest stworzenie jednego systemu

opisującego całość rzeczywistości.

- PLURALIZM ŚWIATOPOGLĄDOWY, EYTYCZNY I

POLITYCZNY – jedyna autentyczna podstawa dla

autentycznej tolerancji oraz sprawiedliwości społecznej.

- SKRAJNY RELATYWIZM –wszelka prawda, wiedza jest

względna, czyli nic nie ma wartości absolutnej. Wszystko

jest historycznie i kulturowo wykreowane.

Zostanie

1. Co znaczy pojęcie „postmodernizmu”;

2. Główne założenia modernizmu w sztuce;

3. Postmodernizm w sztuce – główne hasła;

4. Modernizm w filozofii – czym się odznacza;

5. Główne cechy fil. postmodernistycznej.