POTENTIAL PARTICIPATION OF LOCAL ADMINISTRATION ON … · 2016-03-07 · ศักยภาพการมีส่วนร่วมขององค์กรปกครองส่วนท้องถินในการจัดการปัญหา

ศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหา

ความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหมระหวางไทย-กมพชา

ในกระแสการกาวเขาสประชาคมอาเซยน : กรณศกษาจงหวดตราด

POTENTIAL PARTICIPATION OF LOCAL ADMINISTRATION ON SECURITY

MANAGEMENT AT EASTERN BORDER UNDER NON-TRADITIONAL

THREAT BETWEEN THAILAND AND CAMBODIA :

A CASE STUDY OF TRAT PROVINCE

ภาคนพนธ

ของ

ถาวร เมองชาง

ปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ

เมษายน 2558

ศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหา

ความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหมระหวางไทย-กมพชา

ในกระแสการกาวเขาสประชาคมอาเซยน : กรณศกษาจงหวดตราด

POTENTIAL PARTICIPATION OF LOCAL ADMINISTRATION ON SECURITY

MANAGEMENT AT EASTERN BORDER UNDER NON-TRADITIONAL

THREAT BETWEEN THAILAND AND CAMBODIA :

A CASE STUDY OF TRAT PROVINCE

ภาคนพนธ

ของ


เสนอตอมหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ เพ�อเปนสวนหน�งของการศกษาตามหลกสตร

ปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น

ลขสทธ�เปนของมหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ


q , 9 / A eIUIUIO.iRIRililU6

rio.rfrnonrunr:firiruiruto,to{rin:ilnn:orriruvlo.rntulunr:'il'nn1:flqilrnrrrufun,:vru*sru

a l r e r dntuldriuqnntlgrluuulnil:vnr'r'r'[vru-ri'urtrm lun:suanr:rTr1{rqirJ:ysrnruorrfiuu

: n: fi fl ng r t-.1 fi ?-nfl ;.to

Potential Participation of Local Administation on Security Management at Eastem Border Under

Non-traditional Threat between Thailand and Cambodia : A Case Study of Trat province

1 9n1?: N0{s1.:

n ilu Rr:il nl r 6f oun r nfi fl il d

- l - - a llJ:sf 111dotJR1nilililli

v J t a a / r.uuuuet u:vnunanil)

(:o.tfl1dglrtrt:

rJ :s r ru fi rji nu 1n 1nu'fl ud

- - 4 r < a ln : : il n1 : ytu : nu 1R1 nililr"lI

( er\rin:u rdrlgdr IC-/ lt r Jrr. -L -

(n:.rfi yr riluilil{dnrugi)

l l l g v . F alriiuoqffit1nil?tlemutdu:rld'qirlnvr::frb{riurfluriaund{ro{nr:dnu1sr1ilildngn:

rfi cg €u r ig il : c fl 'r fl u qr dsr : ru u r 'iu fi n d r u reyl n r : rJ n n : o.: rTo r 6 u-<"1)-............-#...T ... nnrudriorfisrivrurii'u

!(:0{flrdsrrlrr:ti o:.fouuoi rJ:vfiugfinfl )

,*ufi .1.Y.....r6ou...t{.g].-,,/-*...vt.d...?!..r..y

ถาวร เมองชาง. (2558). ศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการ

ปญหาความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหมระหวางไทย-กมพชา ในกระแส

การกาวเขาสประชาคมอาเซยน : กรณศกษาจงหวดตราด. ภาคนพนธ รป.ม. (การปกครอง

ทองถ�น). จนทบร : มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ.

คณะกรรมการท�ปรกษาภาคนพนธ

รองศาสตราจารยชยยนต ประดษฐศลป ร.ด. (รฐศาสตร) ประธานกรรมการ

นกรบ เถยรอ�า รป.ด. (รฐประศาสนศาสตร) กรรมการ

บทคดยอ

การวจยคร� งน� มวตถประสงคเพ�อศกษาศกยภาพการมสวนรวม และแนวทางการเสรมสราง

ศกยภาพขององคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคาม

รปแบบใหมระหวางไทย-กมพชา ในกระแสการกาวเขาสประชาคมอาเซยน ในจงหวดตราด วธการ

ศกษาจะใชการวจยเชงบรณาการ (Mixed Method Model) คอการวจยเชงสารวจและการสมภาษณ

ในการวจยเชงคณภาพ รวมท�งการสงเกตการณแบบมสวนรวม ผลการศกษาพบวาศกยภาพการม

สวนรวมอยในระดบคอนขางนอยและเม�อพจารณาผลการศกษาเปนรายปญหาพบวาดานท�มศกยภาพ

มากท�สด ไดแก การจดการปญหาทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม รองลงมาคอการจดการปญหา

ยาเสพตด และนอยท�สด ไดแก การจดการปญหาการคาสนคาเถ�อน สนคาหนภาษกบปญหาการฟอกเงน

สวนผลการศกษาเก�ยวกบแนวทางการเพ�มศกยภาพมแนวทาง ไดแก การอบรมใหความร จดต�งกลม

องคกรในทองถ�นเพ�อเปนพลงขบเคล�อน สรางเครอขายเฝาระวงและสรางชองทางส�อสาร กาหนด

อานาจหนาท�องคกรปกครองสวนทองถ�นใหมหนาท�สนบสนนงานดานความม�นคง

คาสาคญ : ศกยภาพการมสวนรวม การจดการปญหาความม�นคงชายแดน ภยคกคามรปแบบใหม

Thawon Muangchang. (2015). Potential Participation of Local Administration on Security

Management at Eastern Border under Non - traditional Threat between Thailand

and Cambodia : A Case Study of Trat Province. Independent Study. M.P.A. (Local

Government). Chanthaburi : Rambhai Barni Rajabhat University.

Advisory Committee

Associate Professor Chaiyon Praditsil Ph.D.(Political Science) Chairman

Nakrob Tianam D.P.A. (Public Administration) Member

Abstract

This research aimed to study potential participation and guidelines to encourage

potential development of Local Administration in dealing with security management at eastern

border provinces of Thailand under new threats and challenges between Thailand and Cambodia

in the stream of ASEAN Economic Community in the province of Trat. The mixed method model

of the survey research, qualitative interview, and participatory observation was used as the research

methodology. The results identified the low level of potential participation. When each aspect of

the problems was analyzed, it was found out that the first highest level of potential participation

was on the natural resources and environment management, the second highest level of potential

participation was on the drug abuse management, and the lowest level of potential participation

was on the management of contraband goods, smuggled products, and money laundering. The

research findings also showed the following guidelines to encourage the potential development:

training, forming local working groups, organizing the monitoring network and communication

channel. Moreover, the authority and function of Local Administration should be also determined

in order to support the security affairs.

Keyword : Potential Participation, Security Management, New Threats

กตตกรรมประกาศ

การศกษาเร�อง “ศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการ

ปญหาความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหมระหวาง ไทย - กมพชา ในกระแสการกาว

เขาสประชาคมอาเซยน : กรณศกษาจงหวดตราด” ภาคนพนธฉบบน�สาเรจสมบรณดวยความเรยบรอย

โดยไดรบความอนเคราะหจาก รองศาสตราจารย ดร.ชยยนต ประดฐศลป ประธานท�ปรกษา

ภาคนพนธ ดร.นกรบ เถยรอ�า กรรมการท�ปรกษาภาคนพนธ และ ดร.ปรชา เป� ยมพงศศานต

กรรมการสอบภาคนพนธ ท�ใหความกรณาตรวจสอบแกไขขอบกพรองตาง ๆ ผวจยขอกราบขอบคณ

คณาจารยทกทาน

ขอขอบพระคณอาจารยผสอนในโครงการรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑตทกทานท�ได

ประสทธ� ประศาสตรวชาความร ใหแนวทางซ� งเปนประโยชนในการศกษาและปฏบตงาน ซ� งผศกษา

จะไดนาไปใชใหเกดประโยชนตอ สงคม ประเทศชาตตอไป ขอขอบคณผใหการสนบสนน ตลอดจน

เจาหนาท�ของมหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ทกทานท�ใหความอนเคราะหอานวยความสะดวกใน

ข�นตอนตาง ๆ เปนอยางด ทาใหงานวจยเสรจสมบรณและขอขอบคณบคลากรขององคกรปกครอง

สวนทองถ�น จานวน 14 แหงท�อยแนวชายแดน ไทย - กมพชา ในพ�นท�จงหวดตราด ท�ไดใหขอมล

ในการศกษา รวมท�งขอขอบคณ นาวาเอกกตตคณ นาคสก รองศาสตราจารย ดร.สมศกด� สามคค

ธรรมและ ดร.โอฬาร ถ�นบางเตยว ท�รวมเปนผเช�ยวชาญตรวจสอบความเท�ยงตรงของเคร�องมอ

ใหคาปรกษาและขอเสนอแนะท�เปนประโยชน อกท�งขอขอบคณรอยตารวจตรสมพงษ วงษจนเพชร

รอยตารวจโทธนาเดช อนภกดพร นายสเทพ อาภรณรตน นายชศษฏ พงษเจรญและนางจนทมา

หาญเทศ ท�ชวยใหคาสมภาษณและประสานขอมลในการจดทาวจยคร� งน�

ขอกราบขอบพระคณบพการท�ไดใหการอบรมเล�ยงดและใหโอกาสในการศกษา คณคา

และประโยชนอนพงมจากภาคนพนธฉบบน� ผวจยขอมอบใหเปนกตญ�กตเวทตาแด บดา มารดา

ครอาจารยและผมพระคณทกทาน


สารบญ

บทท หนา

1 บทนา .............................................................................................................................. 1 ความเปนมา .............................................................................................................. 1 วตถประสงคของการวจย ......................................................................................... 7 ประโยชนท คาดวาจะไดรบ ....................................................................................... 7 ขอบเขตของการวจย ................................................................................................. 7 นยามศพทเฉพาะ ...................................................................................................... 8 กรอบแนวคดในการวจย ........................................................................................... 10 สมมตฐานในการวจย ............................................................................................... 11

2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ ........................................................................... 12 แนวคดเก ยวกบความม นคงในรปแบบใหม .............................................................. 12 แนวคดเก ยวกบความม นคงของประชาคมอาเซยน ................................................... 25 แนวคดเก ยวกบศกยภาพขององคกร ......................................................................... 28 แนวคดและทฤษฎเก ยวกบการมสวนรวม ................................................................ 29 แนวคดเร องการมสวนรวม ................................................................................. 31 ข;นตอนของการมสวนรวม ................................................................................. 32 ระดบของการมสวนรวม .................................................................................... 33 กรรมวธในการมสวนรวมของประชาชน ........................................................... 34 ทฤษฎการมสวนรวม .......................................................................................... 35 กระบวนการมสวนรวม ...................................................................................... 35 งานวจยท เก ยวของ .................................................................................................... 35

3 วธดาเนนการวจย ................................................................................................................. 39 การวจยเชงสารวจ ..................................................................................................... 39 การกาหนดประชากร .......................................................................................... 39 การสรางเคร องมอท ใชในการวจย ...................................................................... 40 การวเคราะหขอมล ............................................................................................. 42

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

3 (ตอ) การสมภาษณในเชงคณภาพ ..................................................................................... 43 การสมภาษณเชงคณภาพ .................................................................................... 43 การสงเกตการณแบบมสวนรวม ......................................................................... 43 การตรวจสอบขอมลเชงคณภาพ ......................................................................... 43 การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ ........................................................................... 43 4 การวเคราะหขอมล ......................................................................................................... 45 สญลกษณท ใชในการวเคราะห ................................................................................. 45 การเสนอผลการวเคราะหขอมล ................................................................................ 45 ผลการวเคราะหขอมล ............................................................................................... 45

5 สรปผล อภปรายและขอเสนอแนะ .................................................................................. 97 สรปผลการวจย ......................................................................................................... 97 การอภปรายผลการศกษา ......................................................................................... 100 ขอเสนอแนะ ............................................................................................................. 103

บรรณานกรม .............................................................................................................................. 105

ภาคผนวก ................................................................................................................................... 106 ภาคผนวก ก รายนามผทรงคณวฒ ...................................................................................... 110 ภาคผนวก ข หนงสอขอความรวมมอในการวจย ............................................................... 112 ภาคผนวก ค แบบสอบถามเพ อการวจย .............................................................................. 117

ประวตยอผวจย ....................................................................................................................... 126

สารบญตาราง

ตาราง หนา

1 สถตการจบกมคดท�เก�ยวของกบความม�นคงในรอบ 12 เดอน ในพ�นท�จงหวดตราด ...... 6

2 รอยละของ อปท. ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกตามประเภทองคกรปกครองสวนทองถ�น 60

3 รอยละของ อปท. ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกตามขนาดประชากร ............................. 61

4 รอยละของ อปท. ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกตามระยะเวลาจดต�งเปนองคกรปกครอง

สวนทองถ�น ............................................................................................................. 60

5 รอยละของ อปท. ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกตามการมพ�นท�ตดแนวชายแดน ........... 62

6 รอยละของ อปท. ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกตามขนาดงบประมาณประจาปท�ไดรบ 62

7 รอยละของ อปท. ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกตามขนาดรายจายประจา ...................... 63

8 รอยละของ อปท. ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกตามการวางแผนงานดานความม�นคงท�

องคกรปกครองสวนทองถ�นจดทา ........................................................................... 63

9 รอยละของ อปท. ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกตามจานวนเงนท�จดทาแผนงานดาน

ความม�นคง ............................................................................................................... 64

10 คาเฉล�ยของกลมประชากรจาแนกตามศกยภาพการมสวนรวมในการจดการความม�นคง

ชายแดนในรายเร�องขององคกรปกครองสวนทองถ�น ........................................... 65

11 คาเฉล�ยของกลมประชากรท�ใชในการศกษาจาแนกตามศกยภาพการมสวนรวมในการ

จดการปญหาการคายาเสพตดในรายกจกรรม ........................................................ 66


จดการปญหาแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมายในรายกจกรรม ...... 70


จดการปญหาการคาอาวธตามแนวชายแดนในรายกจกรรม ..................................... 72


จดการปญหาสนคาหนภาษในรายกจกรรม ............................................................. 74


จดการปญหาการคามนษยตามแนวชายแดนในรายกจกรรม ................................... 77


จดการปญหาการกออาชญากรรมขามชาตในรายกจกรรม ....................................... 80


จดการปญหาการกอการรายตามแนวชายแดน ........................................................ 83

สารบญตาราง (ตอ)

ตาราง หนา


จดการปญหาการลกลอบคายานพาหนะตามแนวชายแดนในรายกจกรรม .............. 84


จดการปญหาการฟอกเงนตามแนวชายแดนในรายกจกรรม .................................... 86


จดการปญหาการบกรกและทาลายทรพยากรธรรมชาตในรายกจกรรม .................. 88

สารบญภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา

1 กรอบแนวคดในการวจย ................................................................................................. 10

2 แสดงเสนทางการลาเลยงยาเสพตดลกษณะท� 1 .............................................................. 67

3 แสดงเสนทางการลาเลยงยาเสพตดลกษณะท� 2 .............................................................. 68

4 สานกงานบงหนาการปลอยเงนกของชาวตางชาต .......................................................... 81

5 รถจกรยานยนตท�ถกโจรกรรมเตรยมสงออก .................................................................. 85

6 ตวแบบการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�นจงหวดตราด ............................ 102

บทท� 1

บทนา

ความเปนมา

ปญหาความม�นคงชายแดนของไทยจะมการเปล�ยนแปลงในเชงโครงสรางในอนาคต

เม�อประเทศไทยไดกลายเปนประเทศหน�งในประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) ต�งแต ป พ.ศ.

2558 เปนตนไป เน�องจากสถานภาพทางเศรษฐกจของรฐไทย ไดเปล�ยนจาการเปนรฐชาต (Nation

State) มาเปนภมภาคท�มสถานะไรพรมแดนมากข�น กลาวคอในปจจบนประเทศไทยเปนรฐชาตท�เปน

สมาชกของอาเซยนหรอสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of Southeast

Asian Nations : ASEAN) อาเซยนกอต�งข�นโดยปฏญญากรงเทพฯ ซ� งไดลงนามท�วงสราญรมย เม�อ

วนท� 8 สงหาคม 2510 โดยมวตถประสงคเพ�อสงเสรมความเขาใจอนดตอกนระหวางประเทศใน

ภมภาค ธารงไวซ� งสนตภาพ เสถยรภาพ และความม�นคงทางการเมอง สรางสรรคความเจรญทางดาน

เศรษฐกจ การพฒนาทางสงคม และวฒนธรรม การกนดอยดบนพ�นฐานของความเสมอภาค และ

ผลประโยชนรวมกนของประเทศสมาชก เม�อแรกกอต�งในป 2510 อาเซยนมสมาชก 5 ประเทศ ไดแก

ไทย อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส และสงคโปร ตอมา บรไนดารสซาลาม ไดเขารวมเปนสมาชก

ในวนท� 8 มกราคม 2557 เวยดนามไดเขารวมเปนสมาชก เม�อวนท� 28 กรกฎาคม 2538 ลาว และพมา

เขารวมเปนสมาชก เม�อวนท� 23 กรกฎาคม 2540 และกมพชาเขารวมเปนสมาชก เม�อวนท� 30 เมษายน

2542 การเขารวมของประเทศสมาชกใหมเหลาน�สอดคลองกบปฏญญาอาเซยนซ� งระบไววา อาเซยน

พรอมรบทกประเทศท�อยในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตท�พรอมจะรบเปาหมายหลกการ และ

วตถประสงคขององคกรท�เปนสมาชก สาเหตการกอต�งอาเซยน (ประเทศผรวมกอต�ง ไทย อนโดนเซย

มาเลเซย ฟลปปนส และสงคโปร) เหนวาการกอต�งองคกรความรวมมอระดบภมภาคจะสามารถ

ปองกนการเกดความขดแยง และสงเสรมระงบขอพพาทโดยสนตวธ ตลอดจนสงเสรมความรวมมอ

ในการพฒนาคณภาพชวตของประชาชน (สานกเลขาธการสภาผแทนราษฎร. 2555 : 1)

ความพยายามกาวสาคญของอาเซยนท�จะกอใหเกดการรวมตวใหเปนเน�อเดยวกนมากข�น

ของอาเซยน กคอการเปนประชาคมอาเซยน ประชาคมอาเซยนมเสาหลกสาคญของความรวมมอ 3

เสาหลก ไดแก เสาหลกท� 1 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC : ASEAN Economic Community)

เสาหลกท� 2 ประชาคมการเมอง และความม�นคงอาเซยน (ASC : ASEAN Security Community)

เสาหลกท� 3 ประชาคมสงคม และวฒนธรรมอาเซยน (ASCC : Socio – cultural) (สานกเลขาธการ

สภาผแทนราษฎร. 2555 : 8)

2

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ถอวาเปนกาวแรกของการเปนประชาคมอาเซยน เน�องจาก

เปนการรวมกนทางเศรษฐกจของประเทศในเขตอาเซยนเพ�อผลประโยชนในอานาจการตอรองทาง

เศรษฐกจ การสงออก และการนาเขาสนคา เดมจะเร�มใชในวนท� 1 มกราคม 2558 แตเน�องจากประเทศ

สมาชกสวนใหญยงไมพรอมจงเล�อนไปเปนวนท� 31 ธนวาคม 2558

การเปดประชาคมเศรษฐกจอาเซยนดงกลาวยอมเปนการขยายโครงสรางปญหาความม�นคง

ในรปแบบใหม (Non-traditional Security) มากข�นจากการเปดเสรทางเศรษฐกจระหวางไทยกบ

ประเทศอาเซยน ASEAN ดวยกน

แนวคดความม�นคงในรปแบบเกา (Traditional Security) ใหความสาคญตอการเสรมสราง

ความม�นคงของชาตนบเปนหน�งในเปาหมายสาคญของการพฒนาสงคมการเมอง ดวยเหตท�ความ

ม�นคงของชาตหมายรวมถงการปกปองวถชวตของคนในสงคม การดแลใหสงคมสามารถผานพน

วกฤตตาง ๆ โดยท�สงคมเกดการสญเสยนอยท�สด รวมถงการจดการความขดแยงภายในสงคม โดย

ทาใหคนในชาตมวธท�จะจดการกบความเหนท�ตางกนในลกษณะท�ทาใหทกกลมความเหนมพ�นท�

ดารงอยในสงคมรวมกนไดอยางสนต และการจดการความขดแยงภายนอกเพ�อใหสงคมไทยสามารถ

ดารงอยรวมกบเพ�อนบานอยางมความสมานฉนท (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 255� : ��)

ยทธศาสตรดานความม�นคงตามแนวคดในรปแบบเกามงท�จะบรรลเปาหมายเชงยทธศาสตร

3 ประเภท คอประเภทแรก การปกปองและรกษาเอกราชอธปไตย บรณาภาพแหงดนแดน ประการ

ท�สอง การดแลใหประชาชนในชาตอยเยนเปนสข มความสามคค เคารพซ� งกนและกน พรอมรวมมอ

รวมใจประสานพลงกนเม�อชาตมภย และสามารถดารงรกษาสภาบนสาคญของชาต ประการท�สาม

การปกปองรกษาเกยรตภม ศกด� ศร และผลประโยชนของชาตในเวทการเมองระหวางประเทศ

(มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2556 : 99)

ในบรบทปจจบน ต�งแตหลงสงครามเยนเปนตนมา ประเดนปญหาดานความม�นคงมได

จากดตวอยเพยงมตของภยคกคามทางการทหาร และการปองกนเอกราชอธปไตยเชนในอดต หากแต

เปนวกฤตการดานความม�นคงท�เก�ยวกบการเปล�ยนแปลงของประเดนความขดแยงในระดบโลก

การจดการความขดแยง และความสมพนธกบประเทศเพ�อนบาน และการสรางสนตสขในการอย

รวมกนของคนในชาต ดงน�น โจทยท�สาคญของการเสรมสรางความม�นคงของชาตจงมไดอยท�การ

มงสรางความแขงแกรงทางดานกาลงอาวธแตเพยงอยางเดยว หากยงอยท�การลดเง�อนไขตาง ๆ ท�จะ

นาไปสการบอนทาลายความม�นคงของชาตไปพรอมกน เพราะการมอาวธยทโธปกรณทางการทหาร

ท�ทนสมย มไดเปนหลกประกนวาคนในชาตจะอยอยางสงบสขอยางย �งยน ตราบใดท�ยงตองเผชญ

ปญหาความยากจน ความไมเปนธรรม การขาดความเอ�ออาทร การแยงชงทรพยากร ตลอดจนความ

ขดแยงระหวางฝกฝายกลมตาง ๆ ท�อาจนาไปสความรนแรง และการทาลายลางชวตซ� งกนและกน

(มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2556 : 99)

3

การดาเนนยทศาสตรดานความม�นคง ในรปแบบใหมมเปาหมายเพ�อการสรางสงคมท�ม

ความสมานฉนท และสนตภาพอยางย �งยนจงจาเปนอยางย�งท�จะตองพจารณาแนวทางการเสรมสราง

ความม�นคงของชาตผานมตการจดการปญหาแบบสนตวธ ซ� งมเปาหมายอยท�การทาใหคนในสงคม

ยอมรบการอยรวมกนบนกตกาเดยวกน การลดเง�อนไขในการใชความรนแรงในการตอสเม�อเผชญ

กบความคดเหนท�แตกตางกน ตลอดจนการเสรมสรางกลไกในการจดการความขดแยงเพ�อหาขอยต

รวมกนอยางสนต ท�งน�การเสรมสรางความม�นคงของชาตผานมมมองแบบสนตวธจาเปนท�จะตอง

ต�งอยบนความคดท�วา ปญหาความขดแยงในตวเองมไดเปนปญหาความม�นคง แตการจดการความ

ขดแยงท�ใชความรนแรงตางหากท�เปนปญหาความม�นคง เพราะการจดการความขดแยงอยางไม

ถกตองจนเกดความรนแรงข�นในสงคม ยอมสงผลใหความรนแรงท�เกดข�นกลายเปนท�มาของการ

ทาลายความสามคคของคนในชาต ซ� งเปนการทาลายความม�นคงภายในชาตในระยะยาว (มหาวทยาลย

สโขทยธรรมาธราช. 2556 : 99)

การขบเคล�อนยทธศาสตรดานความม�นคง ในรปแบบใหมจาเปนอยางย�งท�จะตองดาเนน

พนธกจท�สาคญอยางนอย 4 ดาน ประกอบดวย 1) การเสรมสรางความม�นคงภายในชาต (Internal

Security) 2) การจดการความขดแยงโดยสนตวธ (Nonviolence Conflict Management) 3) การเสรมสราง

ความอดทนอดกล�นทางการเมองใหเกดข�นในทกภาคสวนของสงคม (Political Toleration) 4) การ

เสรมสรางความสามารถในการอยรวมกนของคนในชาตทามกลางความหลากหลาย (Balance of

Conformity and Diversity) (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2556 : 100)

ประเทศไทยในปจจบนน�นกาลงเผชญกบปญหาภยคกคามรปแบบใหมมากมายหลากหลาย

ประการ และปญหาภยคกคามดงกลาวจะมความรนแรง และหนกหนวงข�น ไทยกาวเปนประเทศใน

ประชาคมอาเซยน ดงน�นจงควรเตรยมความพรอมของประชาชน และทกภาคสวนในชาต ใหพรอม

เผชญสถานการณปญหา และภยท�อาจเกดข�น สามารถบรหารจดการทรพยากรเพ�อปองกน และแกไข

ปญหาภยคกคามท�สงผลกระทบตอความม�นคงของชาต ไดบรรลผลอยางเปนรปธรรม (สานก

นายกรฐมนตร. 2556 : 5)

ภยคกคามรปแบบใหม (Non-traditional Threat) น�นสามารถกลาวไดวาเปนภยคกคามใน

ทก ๆ มต ท�ไมใชภยคกคามเฉพาะมตดานทางการทหารเทาน�น ดงตวอยางเชน ปญหาโลกรอนท�กอ

ใหเกดการเปล�ยนแปลงทางส�งแวดลอมท�มผลกระทบตอความเปนอยของมวลมนษยชาต และระบบ

นเวศหรอการเคล�อนยายทนจากบรรษทขามชาตท�สงผลใหประเทศบางประเทศลมละลายไดภายใน

ช�วขามคนหรอการกอการราย และการกอความไมสงบท�กระทาตอผบรสทธ� ดวยความรนแรง และ

ความหวาดกลวหรอการคามนษยขามชาต เปนตน (กอ.รมน.จงหวดราชบร .2557 : ออนไลน)

4

ภยคกคามรปแบบใหมท�สงผลกระทบตอความม�นคง ไดแก ปญหายาเสพตด ปญหาแรงงาน

ตางดาวผดกฎหมาย ปญหาความขดแยงในสงคม ปญหาการทาลายทรพยากรธรรมชาต และดาน

ส�งแวดลอม ปญหาสาธารณภยขนาดใหญ การกอการราย และอาชญากรรมขามชาต และปญหาโรค

ระบาด (กอ.รมน.จงหวดราชบร. 2557 : ออนไลน)

ในกรณของพ�นท�ชายแดนไทยน�นปญหาภยคกคามรปแบบใหมมแนวโนมสงผลกระทบตอ

ความม�นคง คอปญหาความไมชดเจนของแนวเขตแดน ปญหาลกลอบหลบหนเขาเมอง ปญหา

การคาอาวธ ปญหายาเสพตด ปญหาแรงงานตางดาวผดกฎหมาย ปญหาการทาลายทรพยากรธรรมชาต

และส�งแวดลอมท�สงผลกระทบตอแนวเขตแดน ปญหาความขดแยงในสงคม ปญหาสาธารณภย

ขนาดใหญ โรคระบาดตามแนวชายแดน ปญหาการกอการราย และอาชญากรรมขามชาต

นอกจากน� ฝายปกครองของไทยไดประเมนปญหาความม�นคงท�เกดจากภยคกคามใน

รปแบบใหมซ� งอาจจะไดรบหลงจากเปดประตประชาคมอาเซยนแลว จะเปนปญหาความม�นคง

รปแบบใหม (Non-traditional Security Issues) ซ� งแอบแฝงมากบการลงทนหรอการทาการคากบ

ตางประเทศ ดงน�

1. ปญหาทะเบยนราษฎร แมประชาคมอาเซยนจะมการทาขอตกลงใหมการเคล�อนยาย

แรงงานวชาชพอยางเสรใน 7 สาขาวชาชพ คอแพทย ทนตแพทย พยาบาล วศวกรรม สถาปตยกรรม

บญช และการสารวจ แตในระยะเฉพาะหนา การเตรยมพรอมสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของ

ประเทศตาง ๆ รวมท�งไทยจะสงผลใหเกดการลงทนดานโครงสรางพ�นฐานขนาดใหญจากภาครฐ

และเอกชน เชน ถนน ทาเรอ โรงงาน สถานประกอบการ เปนตน ดงน�น จงเปนโอกาสใหเกดการ

เคล�อนยายของแรงงานตางดาวท�งท�ถกและผดกฎหมายจากประเทศอ�นเขามาทางานรบจางเปนแรงงาน

ใหแกผประกอบการภายในประเทศมากข�น

2. การจดการความขดแยง และการอานวยความเปนธรรม เพราะหลงจากน� ไปจะมคน

ในหลาย ๆ สญชาต ศาสนา และกฎหมายมาอยรวมกน ความสาคญกบการพฒนากลไกการจดการ

ความขดแยง และการอานวยความเปนธรรมแกชาวตางชาตท�อาศยอยในประเทศไทย เชน ระบบ

รองเรยนรองทกข ความขดแยงระหวางบรษทตางชาตกบประชาชนในพ�นท�ดวย

3. ปญหาการคา และการตดตอตามแนวชายแดน จะกอใหเกดการขยายตวของระบบ

การคาชายแดนขนาดใหญ เน�องจากการขจดภาษนาเขาระหวางประเทศสมาชก ทาใหเกดการขนถาย

นาเขาวตถดบ/สนคาจากประเทศอ�นท�มตนทนถกกวา ดงน�น พ�นท�ชายแดนจงหวดท�มการคาอยแลว

ในปจจบนจงมแนวโนมท�จะไดรบการสงเสรมการคาขายกบประเทศเพ�อนบานในระดบท�สงย�งข�น

ขณะท�พ�นท�จงหวด อาเภอ ท�มพ�นท�ตดชายแดนท�ยงไมไดมการเปดเปนดานการคาหรอจดผานแดน

กมแนวโนมท�จะไดรบการสนบสนนใหมการยกระดบมากข�น

5

4. การประกอบอาชพของประชาชนกจะไดรบผลกระทบ เพราะภายใตสภาพแวดลอมทาง

การคา การลงทน การบรการ และการเคล�อนยายแรงงานวชาชพเสรยอมเปนท�งโอกาส และผลกระทบ

สาหรบประชากรวยแรงงานของไทยในพ�นท� อกท�งเราจะสญเสยความสามารถในการแขงขนในภาค

การผลต เชน ภาคการเกษตร ภาคอตสาหกรรมบางสาขา จะกอใหเกดการเคล�อนยายฐานการผลตสนคา

ภายในประเทศถกตตลาด อาท สนคาอตสาหกรรม เชน ปโตรเลยม (จากมาเลเซย และพมา) เคมภณฑ

ยาง และพลาสตก (จากมาเลเซย) สวนสนคาเกษตร เชน ขาว (จากเวยดนาม) น� ามนปาลม (จากมาเลเซย)

กาแฟ (จากเวยดนาม และอนโดนเซย) ชา (จากอนโดนเซย) และมะพราว (จากฟลปปนส) เปนตน

ผลกระทบเชงลบท�เกดข�นในพ�นท�ยอมกอใหเกดความตงเครยด และปญหาสงคมอ�นตามมาได

5. การสงเสรมประชาธปไตย และสทธมนษยชนเปนอกปญหาหน�งท�ตองใหความสาคญ

เพราะภายใตกรอบความเปนประชาคมอาเซยน ประเทศตาง ๆ ยอมตองการมาตรฐานเดยวกนใน

การปฏบตตอกนระหวางประชาชน ไมวาจะเปนประชาชนของประเทศอาเซยนหรอประเทศนอก

6. ผลกระทบสดทายคอการส�อสารสรางความเขาใจ และการตระหนกรใหแกกลม

ประชาชนในพ�นท� กลาวคอตองสรางความรความเขาใจใหประชาชนในทองท�เก�ยวกบประชาคม

อาเซยน ช� ใหเหนประโยชนและผลกระทบท�อาจไดรบในอนาคตซ� งประเดนน� ฝายปกครองคดวาม

ความสาคญมาก

องคกรปกครองทองถ�น เปนหนวยงานท�อยในระดบพ�นท� ท�รฐบาลมอบอานาจใหประชาชน

ในทองถ�นจดการปกครอง และดาเนนการบางอยางโดยดาเนนการกนเอง เพ�อบาบดความตองการ

ของตน การบรหารงานของทองถ�นมการจดเปนองคกรมเจาหนาท�ซ� งประชาชนเลอกต�งข�นมาท�งหมด

หรอบางสวน การปฏบตงานมกฎหมายกาหนดใหอานาจหนาท�ไว คอ

ตามพระราชบญญตกาหนดแผนและข�นตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครอง

ทองถ�น พ.ศ. 2542 (มาตรา 16) กาหนดใหอานาจและหนาท�ในการจดระบบการบรการสาธารณะ

เพ�อประโยชนของประชาชนในทองถ�นของตนเอง โดยมหลายภารกจมความเก�ยวของกบความม�นคง

เชน การจดใหมการบารงรกษาทางบกทางน� าและทางระบายน� า คมครอง ดแลและบารงรกษาทรพยากร

ธรรมชาตและส�งแวดลอม การสงเสรมประชาธปไตย ความเสมอภาค และสทธเสรภาพของประชาชน

การรกษาความสะอาด และความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง การกาจดมลฝอย ส�งปฏกล

และน� าเสย การจดการ การบารงรกษา และการใชประโยชนจากปาไม ท�ดน ทรพยากรธรรมชาต

และส�งแวดลอม การปองกนและบรรเทาสาธารณภย การรกษาความสงบเรยบรอย การสงเสรม

และสนบสนนการปองกน และรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสน

สาหรบภารกจชายแดนของจงหวดตราด ไดมการจดต�งเปนกองอานวยการรกษาความม�นคง

ภายในจงหวดตราด ประเภทท� 2 มภารกจ วางแผน อานวยการ ประสานงาน ในการปองกน และแกไข

6

ปญหาความม�นคงในพ�นท� รวมท�งปฏบตตามท�กองอานวยการรกษาความม�นคงภายในภาค และกอง

อานวยการรกษาความม�นคงภายในราชอาณาจกรมอบหมาย มผอานวยการรกษาความม�นคงภายใน

จงหวด (ผวาราชการจงหวด) เปนผบงคบบญชารบผดชอบ และเปนจงหวดท�มพ�นท�ตดกบประเทศ

กมพชา และชายฝ�งทะเล ยาวถง 161 กโลเมตร ปจจบนยงคงเปนพ�นท�ท�ประกาศใชกฎอยการศก

จานวน 4 อาเภอ คออาเภอบอไร อาเภอคลองใหญ อาเภอเกาะกด และอาเภอเมองตราด (เฉพาะตาบล

ตะกาง ตาบลทากม ตาบลชาราก ตาบลแหลมกลด) และพ�นท�ท�กองกาลงปองกนชายแดน จนทบร –

ตราด สามารถใชกฎหมายปกตดาเนนการ ไดแก อาเภอเกาะชาง และอาเภอแหลมงอบ เน�องจาก

จงหวดตราด เปนจงหวดชายแดนซ� งมพ�นท�ตดกบประเทศกมพชา และตดกบชายฝ�งทะเล จงมปญหา

ท�สงผลกระทบตอความม�นคง (ภยคกคาม)ในพ�นท�ชายแดน อนไดแก การลกลอบหลบหนเขาเมอง

ของแรงงานตางดาว ปญหายาเสพตด การลกลอบคาขายสนคาหนภาษ การลกลอบทาลายทรพยากร

ธรรมชาต เชน การบกรกพ�นท�สาธารณะ การลกลอบจบสตวน�าในเขตหวงหาม เปนตน

ตารางท� � สถตการจบกมคดท�เก�ยวของกบความม�นคงในรอบ 12 เดอน ในพ�นท�จงหวดตราด

เดอน ป

คนตางดาวหลบหน

เขาเมองโดยผด

กฎหมาย (จานวนคน)

การบกรกทาลาย

ทรพยากรธรรมชาต

(จานวนคด)

คดยาเสพตด

จานวน

คด

จานวน

ผตองหา

กนยายน 2556

สงหาคม 2556

กรกฎาคม 2556

มถนายน 2556

พฤษภาคม 2556


มนาคม 2556

กมภาพนธ 2556

มกราคม 2556

ธนวาคม 2555

พฤศจกายน 2555

ตลาคม 2555

-

198

391

82

79

112

44

57

74

130

100

108

5

9

5

-

4

3

5

5

-

-

4

4

-

82

81

101

102

123

105

85

98

137

151

191

-

86

88

109

113

127

106

89

102

141

154

198

รวม 1,375 44 1,256 1,313

ท�มา : สานกงานทองถ�นจงหวดตราด. 2556 : 18

7

จากปญหาท�เกดข�นดงกลาว เม�อพจารณาอานาจหนาท� ภารกจของหนวยงานดานความม�นคง

ประกอบกบอานาจหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�น ท�ตองปฏบตตามกฎหมาย มหลายภารกจ

ท�มการปฏบตในเร�องท�เก�ยวของกน เพ�อเตรยมความพรอมของทกภาคสวนใหพรอมท�จะปฏบตงาน

ในการท�จะรกษาความม�นคงชายแดน ระหวาง ไทย – กมพชา หลงจากประเทศไทยตองรวมเขาส

ประชาคมอาเซยน ในป พ.ศ. 2558 ผศกษาในฐานะเปนผท�มสวนในการปฏบตงานอยในหนวยงาน

เก�ยวกบความม�นคง สนใจวาองคกรปกครองสวนทองถ�น มศกยภาพเขามามสวนรวมในการจดการ

ปญหาความม�นคงชายแดน ระหวาง ไทย – กมพชา ในกระแสการกาวสประชาคมอาเซยนไดอยางไร

ปญหาอปสรรคใดท�ตองไดรบการแกไข เพ�อนาผลการศกษาท�ไดนาเสนอหนวยงานท�เก�ยวของ ไปเปน

แนวทางในการปฏบตงานตอไป

วตถประสงคของการวจย

ในการวจยคร� งน� ผวจยมวตถประสงคดงน�

1. เพ�อศกษาวเคราะหศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นของจงหวดตราด ในการเขา

มามสวนรวมจดการปญหาความม�นคงชา

2. เพ�อศกษาแนวทางการเสรมสรางศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นของจงหวดตราด

ในการเขามามสวนรวมจดการปญหาความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหม ระหวางไทย

– กมพชา ในกระแสการกาวสประชาคมอาเซยน

ประโยชนท�คาดวาจะไดรบ

ในการวจยคร� งน� ผวจยคาดวาจะไดรบประโยชน ดงน�

1. คาดวาองคกรปกครองสวนทองถ�นในพ�นท�จงหวดตราดจะไดมแนวทางและมาตรการ

ในการรวมจดการความม�นคงชายแดนระหวางไทย – กมพชา ไดอยางมประสทธผล

2. คาดวาผลการศกษาจะชวยเสรมศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการเตรยม

ความพรอมใหสามารถจดการเก�ยวกบความม�นคงชายแดนระหวางไทย – กมพชา เม�อกาวสประชาคม

อาเซยน

ขอบเขตการวจย

1. ขอบเขตในดานชวงเวลา

ขอบเขตในดานชวงเวลาของการวจยจะพจารณาต�งแต ป พ.ศ. 2553 ถง ป พ.ศ. 2557

(เน�องดวยในป 2553 ประเทศไทยประสบภยคกคามในรปแบบใหมจากปญหาภยพบตขนาดใหญ)

8

2. ขอบเขตในดานพ�นท�

ขอบเขตในดานพ�นท�ของการวจย ไดแก องคกรปกครองสวนทองถ�นทกแหงในเขต

พ�นท�ประกาศกฎอยการศกของจงหวดตราด คอเทศบาลตาบลหาดเลก เทศบาลตาบลคลองใหญ

องคการบรหารสวนตาบลคลองใหญ องคการบรหารสวนตาบลไมรด อาเภอคลองใหญ เทศบาล

ตาบลชาราก องคการบรหารสวนตาบลแหลมกลด องคการบรหารสวนตาบลทากม อาเภอเมองตราด

เทศบาลตาบลบอพลอย เทศบาลตาบลหนองบอน องคการบรหารสวนตาบลบอพลอย องคการบรหาร

สวนตาบลดานชมพล องคการบรหารสวนตาบลนนทรย องคการบรหารสวนตาบลชางทน อาเภอ

บอไร

3. ขอบเขตในดานเน�อหา

ขอบเขตในดานเน�อหาของการวจยจะเนนปญหาเก�ยวกบความม�นคง จากภยคกคาม

รปแบบใหมจะใชแนวคดของสหประชาชาต ท�ระบไวในแนวคดทฤษฎ โดยปรบใหสอดคลองกบ

สภาพทองถ�น จานวน 8 สภาพปญหา คอปญหายาเสพตด ปญหาแรงงานตางดาวลกลอบเขาเมอง

โดยผดกฎหมาย ปญหาการคาอาวธ ปญหาการคามนษย ปญหาการฟอกเงน ปญหาการโจรกรรม

และลกลอบคายานพาหนะ ปญหาการทาลายทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม และปญหาอ�น ๆ

แตเพ�อใหไดรายละเอยดในการศกษา ผวจยจงไดแยกรายละเอยดในการเกบรวบรวมขอมลเพ�อให

ตรงกบบรบทของพ�นท�ท�ทาการศกษาเปน 12 ประเดนปญหา

4. ขอบเขตในดานประชากร

ขอบเขตในดานประชากรของการวจย จะใชประชากรท�เปนเปาหมายในการศกษา

ไดแก องคกรปกครองสวนทองถ�นท�อยในเขตพ�นท�ประกาศใชกฎอยการศกของจงหวดตราด ใน 3

อาเภอ จานวน 14 แหง

นยามศพทเฉพาะ

เพ�อเปนแนวทางในการเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมล ผวจยจะกาหนดนยามศพท

เบ�องตนไวดงน�

1. ศกยภาพองคกรปกครองทองถ�น หมายถงขดความสามารถขององคกรปกครองทองถ�น

ในท�น� คอเทศบาลตาบล องคการบรการสวนตาบลท�เขาไปจดการปญหาตาง ๆ อนไดแก ปญหา

ยาเสพตด ปญหาคนตางดาวหลบหนเขาเมอง ปญหาการบกรกทาลายทรพยากรธรรมชาตส�งแวดลอม

และปญหาการลกลอบคาสนคาหนภาษ

2. บคลากร หมายถงผบรหารองคกรปกครองสวนทองถ�น สมาชกสภาทองถ�น ขาราชการ

ทองถ�น

9

3. งบประมาณ หมายถงเงนงบประมาณท�ใชในการบรหารราชการสวนทองถ�น

4. อานาจหนาท� หมายถงอานาจหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�นจะตองปฏบต

ซ� งกฎหมายไดกาหนดไวเปนอานาจหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�น

5. การมสวนรวมในการจดการ หมายถงการเขาไปมสวนรวมในการวางแผน ควบคม

ส�งการ/ดาเนนการ และหารปแบบวธการขจดภยคกคามท�มผลกระทบกบความม�นคง

6. ความม�นคงชายแดน หมายถงในบรเวณชายแดนมความสงบเรยบรอย สวสดภาพ

ของประชาชน ทรพยากรธรรมชาตในบรเวณชายแดนมความปลอดภยไมถกทาลาย ดวยฝมอของ

มนษยและภยธรรมชาต

7. ชายแดน ไทย – กมพชา หมายถงพ�นท�ของจงหวดตราด ท�ตดตอกบประเทศกมพชา

และปจจบนยงคงเปนพ�นท�ท�ประกาศใชกฎอยการศก

8. ความม�นคง (ความหมายเดม) หมายถงมความสงบสขปลอดภยจากภยคกคามแบบด�งเดม

มความหมายครอบคลมถงภยคกคามจากการใชกาลงทหารเขาทาการรบและยงรวมไปถงการบอน

ทาลาย การกอวนาศกรรม จารกรรมท�มการกระทาในลกษณะรฐตอรฐ

9. ความม�นคง (ความหมายใหม) หมายถงมความสงบสขปลอดภยจากภยคกคามรปแบบ

ใหม (Non-traditional Threat) เปนภยคกคามในทก ๆ มต ท�ไมใชภยคกคามเฉพาะมตดานทางการ

ทหารเทาน�น

10

กรอบแนวคดในการวจย

จากการสารวจองคความรท�งทางดานทฤษฎและงานวจยท�เก�ยวของ ผศกษาสามารถกาหนด

กรอบแนวคดในการวจย ดงน�

- เร�องยาเสพตด - เร�องยาเสพตด

- เร�องตางดาวหลบหนเขาเมอง - เร�องตางดาวหลบหนเขาเมอง

- การคาอาวธตามแนวชายแดน - การคาอาวธตามแนวชายแดน

- เร�องการคามนษยตามแนวชายแดน - เร� องการคามนษยตามแนว

ชายแดน

- การจารกรรมและลกลอบคายานพาหนะ - การจารกรรมและลกลอบคา

ตามแนวชายแดน พาหนะตามแนวชายแดน

- อาชญากรรม/การกอการราย - อาชญากรรม/การกอการราย

- การฟอกเงน/การทจรตคอรรปช�น - การฟอกเงน/การทจรต

คอรรปช�น

- การทาลายทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม - การทาลายทรพยากรธรรมชาต

และส�งแวดลอม

- อ�น ๆ - อ�น ๆ

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการวจย

ศกยภาพองคกรปกครอง

สวนทองถ�น ของจงหวดตราด ในการ

เขามามสวนรวมจดการปญหาความ

ม�น ค ง ช า ย แด น ภา ย ใ ตภย ค ก ค า ม

รปแบบใหม ระหวางไทย – กมพชา

การเสรมสรางศกยภาพ

องคกรปกครองสวนทองถ�นในการ

จดการปญหาความม�นคงชายแดน

ไทย – กมพชา การกาวเขาสประชาคม

อาเซยน

11

สมมตฐานการวจย

จากกรอบแนวคดในการวจย ผวจยสามารถกาหนดสมมตฐานไดดงตอไปน�

องคกรปกครองสวนทองถ�นของจงหวดตราดมศกยภาพระดบต�าในการเขามามสวนรวม

ในการจดการปญหาความม�นคงในรปแบบใหม

12

บทท� 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยท�เก�ยวของ

ในการสารวจองคความรเก�ยวของกบการวจยท�มอยในวงการวชาการ สามารถสรปเปน

หวขอตาง ๆ ไดดงตอไปน�

1. แนวคดเก�ยวกบความม�นคงในรปแบบใหม

2. แนวคดเก�ยวกบความม�นคงของประชาคมอาเซยน

3. แนวคดเก�ยวกบศกยภาพขององคกร

4. แนวคดและทฤษฎเก�ยวกบการมสวนรวม

4.1 แนวคดเร�องการมสวนรวม

4.2 ข�นตอนการมสวนรวม

4.3 ระดบของการมสวนรวม

4.4 กรรมวธในการมสวนรวมของประชาชน

4.5 ทฤษฎการมสวนรวม

4.6 กระบวนการมสวนรวม

5. งานวจยท�เก�ยวของ

แนวคดเก�ยวกบความม�นคงในรปแบบใหม

ราชบณฑตยสถาน (2542 : 369) ไดใหความหมายของคาวา ม�นคง ไวดงน� “ม�นคง ว. แนนหนา

และทนทาน” ยกตวอยางเชน บานท�ม�นคง กคอบานท�หนาแนน ทนทาน ซ� งแนนอนวาความหนาแนน

ทนทานน�น นาไปสความปลอดภย ผอยอาศย เราอยแลวกสบายใจปลอดภย

ความหมายความม�นคงในทางวชาการน�นสามารถพจารณาไดจาก 3 มตของความเปนจรง

(Hans. 2005 : 61-63)

ความม�นคงในมตของภาวะวสย (Objective Dimension) หมายถงภาวะท�ปราศจากการ

คกคามใด ๆ ท�มตอคณคาของมนษย เชน การเกดโรคระบาดเปนภยคกคามท�สงผลกระทบตอการม

ชวตอยรอดของมนษย เปนตน

ความม�นคงในมตของอตวสย (Subjective Dimension) หมายถงภาวะท�ปราศจากความ

รสกกลวของมนษยวาคณคาท�ยดถอจะถกทาลาย เชน ความรสกกลวตายของมนษยจากการเกดโรค

ระบาดคร� งใหญ เปนตน

13

ความม�นคงในมตของอตวสยรวม (Inter Subjective Dimension) หมายถงผลผลตของ

กระบวนการท�เปนปฏสมพนธทางสงคม และการเมองของมนษยเก�ยวกบคณคาท�สาคญ กลาวคอ

ความม�นคงในท�น� เปนส�งท�มนษยผกระทาการเปนผสรางข�นในสงคม

แนวคดเก�ยวกบความม�นคงโดยท�วไปในวงวชาการปจจบนสามารถแบงออกเปน 2 แนวคด

ใหญ ๆ คอความม�นคงรปแบบเกาและความม�นคงรปแบบใหม แนวคดท�ง 2 สามารถเปรยบเทยบให

เหนความแตกตางไดดงน�

ความม�นคงรปแบบเกาน�น เปนความม�นคงในความหมายแคบ คอเนนเร� องการทหาร

การเมอง และเศรษฐกจ เปนสาคญ ในขณะท�ความม�นคงรปแบบใหมเปนความม�นคงในความหมาย

กวาง กลาวคอ นอกจากดานการทหาร การเมอง และเศรษฐกจแลว ความม�นคงยงครอบคลมถงดาน

สงคม ดานส�งแวดลอมและดานความม�นคงของมนษยดวย

ความม�นคงรปแบบเกา และรปแบบใหม ต�งอยบนฐานคดท�แตกตางกน ความม�นคงรปแบบ

เกาต�งอยบนแนวคดแบบโธมส ฮอบส ท�มองโลกในแงราย ดงน�นมนษยเราจะอยกนไดโดยตองใช

อานาจเปนเคร�องมอสาคญ ฐานคดน� มการนามาใชในชวงยคสงครามเยน ในขณะท�ความม�นคง

รปแบบใหมต�งอยบนฐานคดแบบโกลเซยนท�มองในลกษณะปฏบตนยม ดงน�นมนษยเราจะตองเนน

ความรวมมอชวยเหลอซ�งกนและกนระหวางฝายตาง ๆ ฐานคดของความม�นคงรปแบบใหมดงกลาว

นามาใชในชวงยคหลงสงครามเยน

ในทางวชาการน�น แนวความคดความม�นคง โดยท�วไปมรปแบบท�สาคญดงน�

1. ความม�นคงของชาต

แนวความคดน� มงเนนในการดาเนนการท�กอใหเกดความม�นคง โดยอาศยพลงอานาจ

ของชาต เพราะพลงอานาจของชาตจะเปนเคร�องมอท�ใชในการพทกษรกษาส�งสาคญท�เปรยบเสมอน

หวใจของชาต น�นกคอความมงประสงคของชาต และผลประโยชนของชาต และผลประโยชนของ

แตละชาตกจะแตกตางกนไปในแตละชาต

พลตรหลวงวจตรวาทการ ใหคานยามไววา “ความม�นคงแหงชาต คอการทรงตวอย

อยางแนนหนาถาวร ดารงเอกราช มเสรภาพแหงชาต มความสงบสขภายในประเทศ มความแนนอน

ในชวต และเศรษฐกจของพลเมอง คาดหมายรายไดของรฐไดถกตองใกลเคยงกบความเปนจรง คา

ของเงนตรามเสถยรภาพ รฐไมตองประสบความยงยากระส�าระสาย ไมเกดการเปล�ยนแปลงใด ๆ ได

งาย ประชาชนพลเมองรสกมความปลอดภย มความหวง และความไววางใจในอนาคต และยงไววางใจ

ตอไปอกวา ถงแมความผนผวนหรอเหตรายอนใดจะเกดข�นมา รฐสามารถจะตอสหรอปองกนได”

และจาแนกความม�นคงแหงชาตออกเปน 4 ดาน ตามลกษณะของภารกจท�ชาตจาเปนตองดาเนนการ

เพ�อใหบรรลวตถประสงคของชาต คอ

14

1.1 ความม�นคงแหงชาตดานการเมอง หมายถงความม�นคงในการดาเนนการปกครอง

ของรฐหรอของบานเมองโดยตรงและยงรวมถงงานฝายบรหารท�ตองใชวเทโศบายกบตางประเทศ

ไดแก การเมองภายในประเทศ และการเมองระหวางประเทศเพ�อประโยชนสขแกประชาชนในชาต

1.2 ความม�นคงแหงชาตดานเศรษฐกจ หมายถงความม�นคงในการดาเนนการของรฐ

เก�ยวกบดานเศรษฐกจท�มผลกระทบกระเทอนถงความสาคญเก�ยวกบการเงนของรฐ ทรพยากร การเพ�ม

ผลผลตทางเกษตรและอตสาหกรรม การพาณชยและรวมท�งรายไดของประชากรและรายไดของ

ประชาชาตซ� งรฐจะนามาใชในการทานบารงบานเมองใหเจรญรงเรองและใหประชากรของชาต

มฐานะอนสมบรณพนสขดวย

1.3 ความม�นคงแหงชาตดานสงคมจตวทยา หมายถงความม�นคงในการดาเนนงาน

ของรฐท�มงตรงตอสถานะความสงบสขในสงคมและในชวตจตใจของประชากร เพ�อเสรมสรางให

ประชากรในชาตมความรความสามารถ มศาสนา มศลธรรมและวฒนธรรมอนดงาม เพ�อใหสงคม

ดารงอยอยางเปนระเบยบเรยบรอย รมเยนเปนสขโดยท�วกนและใหไดรบความยตธรรมเสมอภาค

เทาเทยมกนใหมากท�สด

1.4 ความม�นคงแหงชาตดานการทหาร หมายถงความม�นคงในการดาเนนการของรฐ

ท�เก�ยวกบการทหารของชาต ไดแก การปรบปรงการเสรมสรางกจการดานการทหารใหเปนกาลง

เขมแขงของชาต และเปนกาลงท�สามารถในการรบ การสงคราม และการปราบปรามจลาจล ท�งน�

เพ�อรกษาผลประโยชนของชาต รกษาเอกราช และรกษาความม�นคงของชาตไวใหย �งยนถาวรตอไป

(วทยาลยปองกนราชอาณาจกร. 2552 : 1-9)

2. ความม�นคงภายใน เร� องน� ท�เก�ยวพนโดยตรงกบความม�นคงของชาต โดยความม�นคง

ภายในจะมงเนนไปในเร�องของความม�นคงภายในประเทศท�จะนาไปสความม�นคงของชาตในท�สด

3. ความม�นคงของภมภาค เร�องน� ใหความสาคญกบประเทศใกลเคยงกนหลายประเทศ

ท�รวมตวกนเปนภมภาคยอยซ� งความม�นคงในภมภาคน�จะเกดข�นไดกตอเม�อประเทศแตละประเทศ

มความม�นคงท�งภายในและความม�นคงของชาต

4. ความม�นคงของโลก เร�องน� เหมอนกบความม�นคงของภมภาค แตจะแตกตางกนท�

การรวมตวกนเปนกลมท�ใหญข�น คอทกประเทศในโลกน� ซ� งจะรวมความม�นคงภายในแตละชาต

และความม�นคงของแตละชาต

5. ความม�นคงของสภาวะแวดลอม แนวความคดน� เปนแนวความคดท�พยายามจะรกษา

ภาวะเส�อมโทรมของส�งแวดลอมภายในโลก เพ�อใหสงคมมนษยยงคงอยตอไปภายในโลกน� รวมกบ

ธรรมชาตได การพจารณาแนวความคดน�มองไปในอนาคตโดยใชหลกวชาการทางวทยาศาสตร สาหรบ

ประเดนสาคญของความม�นคงประเภทน� คอประเทศท�กอใหเกดการทาลายส�งแวดลอมมากมกจะ

15

เปนประเทศมหาอานาจหรอประเทศท�มการเตบโตทางเศรษฐกจสง ดงน�น ความรบผดชอบในการ

ออกคาใชจายในการรกษาส�งแวดลอมจะตองเปนสดสวนท�แตกตางกนไป

6. ความม�นคงของบคคล แนวความคดน� เปนแนวความคดท�หลายประเทศไดเพงเลง

และใหความสนใจเปนอยางสง โดยเฉพาะอยางย�ง ประเดนของสทธความเทาเทยมกนของมนษย

โดยการดาเนนการเพ�อใหเกดความม�นคงของมนษยน�นจะตองใชพลงอานาจของชาตในดานตาง ๆ

มาเปนเคร�องมอจานวนมากเพราะแตละบคคลจะมความม�นคงไดจะตองมองคประกอบท�ตองพจารณา

หลายประการเชน สทธมนษยชน คณภาพชวต การศกษา ฐานะทางการเงน อนามยชมชน

7. ความม�นคงชายแดน คอในพ�นท�บรเวณชายแดนมความสงบเรยบรอย สวสดภาพของ

ประชาชน ทรพยากรธรรมชาตในบรเวณชายแดนมความปลอดภยไมถกทาลายดวยฝมอมนษย และ

ภยธรรมชาต

ปญหาการเมอง และความม�นคงของโลกในปจจบนไมไดคานงถงภยคกคามทางทหารจาก

ภายนอก (External Military Threats) หรอเปนความขดแยงระหวางประเทศ (International Conflicts)

แตอาจเกดจากปญหาความขดแยงของกลมตาง ๆ ภายในประเทศเอง (Intra-national Conflicts)

ไมวาจะเปนเร� องการละเมดสทธและเสรภาพ ปญหาสทธมนษยชนของรฐบาลกบชนกลมนอย

ปญหาการแยงชงทรพยากร ปญหาดานส�งแวดลอม โรคระบาด และภยพบตตาง ๆ ท�สงผลกระทบ

ในระดบนานาชาต ปญหาดงกลาวเหลาน�อาจจะขยายขอบเขตกลายเปนปญหาท�กอใหเกดความรนแรง

ทางการเมองซ� งสงผลกระทบตอความม�นคงของประเทศน�น และในระดบระหวางประเทศอกดวย

ในประเดนดานความม�นคงรปแบบใหมท�ไมใชการเผชญหนาทางการทหารโดยตรงแบบในอดต

ท�ผานมา หลงจากสงครามเยนส�นสดลงประเทศสมาชกของอาเซยนพยายามมองความม�นคงในรปแบบ

ใหมใหเปนปญหาความม�นคงภายในของแตละประเทศ และใหแตละประเทศจดการปญหาความ

ม�นคงภายในดวยตนเอง มความเช�อวา ถาแตละประเทศจดการปญหาคกคามความม�นคงไดกจะสงผล

การมเสถยรภาพ และความม�นคงในภมภาค การจดการปญหาความสมพนธระหวางประเทศในภมภาค

อยบนพ�นฐานของความเคารพอธปไตยของประเทศสมาชกความรวมมอในระดบภมภาคจะเปนตว

ชวยใหอธปไตยเกดความเขมแขงไมใชตวลดรอนอธปไตย แตหลงจากน�นวกฤตการณทางการเงน

ระหวางประเทศในเอเชยท�สงผลกระทบอยางรนแรงในวงกวางในป 1997 มการโจมตของกลม

กอการรายท�ตกเวรดเทรด กรงนวยอรกในป 2001 ซ� งการโจมตดงกลาวเช�อกนวามการเช�อมโยงกบ

กลมกอการรายตาง ๆ ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต โรคไขหวดนกระบาด (Avian Influenza) ในป

2001 และโรคทางเดนหายใจเฉยบพลนรนแรงหรอโรคซารส (Severe Acute Respiratory Syndrome

: SARS) เม�อป 2004 และการเกดมหาวาตภยนากส (Cyclone Nargis) เขาถลมพมาเม�อป 2008 ยงผลให

16

เกดความเสยหายอยางรนแรง ประชาชนไรท�อยอาศยและขาดอาหารและน� าเพ�อบรโภค ปญหาเหลาน�

ลวนแตเปนปญหาท�สงผลกระทบตอความม�นคงของประเทศ และภมภาค อาเซยนจงเร�มตระหนกถง

ความรวมมอระหวางประเทศในการจดการปญหารวมกนอยางจรงจง

แนวคดเก�ยวกบความม�นคงรปแบบใหมเกดข�นเพ�อตอบโตภยคกคามรปแบบใหมท�เกดข�น

ในปจจบน ครส แอบบอต (Chris Abbott) พอล โรเจอรส (Paul Rogers) และจอหน สโลโบดา (John

Sloboda) พยายามจาแนกภยคกคามตอความม�นคงของมนษยชาตในรปแบบใหม เปน 4 ลกษณะ คอ

1. การเปล�ยนแปลงของสภาพดนฟาอากาศ (Climate Change) หรอสภาวะโลกรอน (Global

Warming) ซ� งเกดจากการท�มนษยเผาผลาญเช�อเพลงของซากดกดาบรรพ (Fossil) เชน ถานหน น� ามน

และกาซธรรมชาต เพ�อผลตพลงงาน รวมถงการเพ�มข�นของการใชพลงงานนวเคลยรอนสงผลกระทบ

ตอสภาวะแวดลอม และระบบนเวศของโลก เชน การละลายของน� าแขงข�วโลก ระดบน� าทะเลสงข�น

ความแหงแลงอยางรนแรง การแพรระบาดของโรครายตาง ๆ อทกภย ปะการงฟอกขาว และการเกด

พายรนแรงฉบพลน โดยผท�ไดรบผลกระทบมากท�สด ไดแก ประเทศตามแนวชายฝ�ง ประเทศท�เปน

เกาะและภมภาคท�กาลงพฒนาอยางเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซ� งผลกระทบเหลาน�ทาใหเกดการอพยพ

ของประชาชนจากแนวชายฝ�งทะเล และดนดอนสามเหล�ยมปากแมน� า (River Delta) ท�วทกมมโลก

ท�ไดรบผลกระทบไปยงพ�นท�ปลอดภย

2. การแขงขนแยงชงทรพยากร (Competition Over Resources) ซ� งเกดจากการท�ประเทศ

อตสาหกรรมขนาดใหญตองการทรพยากรธรรมชาตอยางมหาศาลโดยเฉพาะอยางย�งดานพลงงาน

น� ามนและแกสธรรมชาตทาใหเกดการแสวงหาและแยงชงเพ�อท�จะครอบครองแหลงพลงงาน

ดงกลาว

3. การแปลกแยกของกลมคนท�สงคมสวนใหญไมไดใหความสนใจ (Marginalisation of

the Majority World) เน�องจากสภาพเศรษฐกจท�มการแขงขนอยางรนแรงทาใหเกดการกระจกตวของ

ความเจรญและความม�งค�ง อนสงผลใหเกดความเหล�อมล�าในสงคมของกลมตาง ๆ เกดความรสกท�

ไมเทาเทยมกน การเอารดเอาเปรยบ ความรสกแปลกแยก ความเกลยดชงระหวางกลมซ� งมการแสดงออก

ท�รนแรงเพ�อเปนเคร�องมอในการตอรองหรอสรางความเทาเทยมในสงคม กลมท�เปนโรคระบาด เอดส

รวมถงกลมคนท�มความแตกตางดานเช�อชาตท�ไดรบการปฏบตท�ไมเทาเทยมกนหรอมการเลอกการ

ปฏบตทางสงคม โดยคณะมนตรดานความม�นคงของสหประชาชาต ท� 1308/2000 มมตวาการแพร

กระจายของเช�อเอดสเส�ยงตอเสถยรภาพ และความม�นคงตอทกภมภาคท�วโลก

4. การขยายอานาจทางทหาร (Global Militarisation) การเผชญหนาทางการทหารโดยตรง

ลดนอยลงไป และมแนวคดการลดการสะสมอาวธของประเทศตาง ๆ ท�วโลก เกดข�นภายหลงจากยค

17

สงครามเยนส�นสดลง แตสถานการณระหวางประเทศในปจจบนกไมไดเปนเชนน�นโดยเฉพาะ

เหตการณความรนแรงของการกอการรายท�วโลกไดตอกย �าถงการผลต และสะสมอาวธทาลายลาง

สงในรปแบบใหม (Weapon of Mass Destruction) เชน อาวธชวภาพ และอาวธเคม เปนตน อนสงผล

ใหเกดการกระจายอานาจทางทหารอยางตอเน�องในท�วทกมมโลก

นอกจากน� ภยคกคามรปแบบใหมยงรวมถงภยคกคามดานการระบาดวทยา (Epidemiology)

ภยคกคามตอระบบสารสนเทศ (Information) อาชญากรรมขามชาต (Transnational Crime) ภยคกคาม

ตอความม�นคงของมนษย (Human Security) และภยคกคามดานภมรฐศาสตร (Geopolitics) ซ� งอาเซยน

กาลงเผชญอยกบภยคกคามในรปแบบด�งเดมท�กอใหเกดการสะสมกาลงทหารกนตอไปอยางเขมขน

ในหลายประเทศ และภยคกคามรปแบบใหมท�ตองอาศยแนวทางความรวมมอระหวางกนซ� งจะนาไปส

ความม�นคงในภมภาคท�ย �งยนตอไป

สรสทธ� ถนดทาง และคณะ (2554 : 51) เสนอวา ภยคกคามรปแบบใหม (Non – traditional)

จะสงผลกระทบตอความม�นคงของชาต ดานการเมอง เศรษฐกจ สงคมจตวทยา การทหาร วทยาศาสตร

และเทคโนโลย การพลงงานส�งแวดลอม ซ� งภยคกคามรปแบบใหม ไดสรางปญหาความม�นคงของ

ชาตอยางหลากหลาย องคการสหประชาชาต ไดกาหนดภยคกคามรปแบบใหม ไว 10 ลกษณะ ไดแก

การลกลอบคายาเสพตด การลกลอบเขาเมอง การคาอาวธ การคาหญงและเดก อาชญากรรมขามชาต

และการกอการราย การลกลอบคาช�นสวนมนษย การลกลอบคาอปกรณนวเคลยร การโจรกรรม

และลกลอบคายานพาหนะ การฟอกเงน และอ�น ๆ เชน อาชญากรรมคอมพวเตอร อาชญากรรม

ทรพยสนทางปญญา การตดสนบนเจาหนาท� การแทรกซมครอบงาธรกจ การโจรกรรมศลปวตถ

จากการสารวจแนวคดความม�นคงรปแบบใหมเม�อนามาวเคราะหนโยบายความม�นคง

ของประเทศไทยโดยสภาความม�นคงแหงชาตพบวานโยบายดงกลาวอยในกรอบของแนวคดความ

ม�นคงรปแบบใหม ดงน�

1. สถานการณความม�นคง และปญหาความม�นคงในระยะ 5 ปตอไป (พ.ศ. 2555 - 2559)

1.1 สถานการณ และสภาพปญหาโดยรวม สถานการณปญหาความม�นคงท�เกดข�น

ในพ�นท�ตาง ๆ ของประเทศมแนวโนมสงผลกระทบตอความม�นคงของประเทศเพ�มข�น สบเน�องจาก

ปญหาคน และชมชนในพ�นท�ตาง ๆ ขาดภมคมกนท�ด ทาใหปญหาและภยคกคามจากภายนอกประเทศ

ไดกอผลกระทบตอความม�นคงของคนและชมชน ท�งปญหาและภยคกคามความม�นคงแบบเกาท�

เกดข�นและยงคงดารงอย เชน การสรบตามแนวชายแดน ปญหาเขตแดน เปนตน ขณะท�ปญหา /

ภยคกคามความม�นคงรปแบบใหมไดทวความรนแรงในทกพ�นท� เชน ยาเสพตด ผหลบหนเขาเมอง

(อาท ชนกลมนอย แรงงานตางดาวผดกฎหมาย) อาชญากรรมขามชาต การทาลายทรพยากรธรรมชาต

และส�งแวดลอมท�สงผลกระทบตอเขตแดน และการแยงชงทรพยากรทางบกและทางทะเล ตลอดจน

18

ปญหาความไมพรอมของหนวยงานภาครฐและภาคสวนท�เก�ยวของในการเช�อมโยงของภมภาค

อาเซยน เปนตน โดยปญหาท�เกดข�นไดกอใหเกดความขดแยง และความรนแรงในระดบตาง ๆ

ซ� งสรปประเดนปญหาตามลกษณะพ�นท� ดงน�

1.1.1 พ�นท�จงหวดช�นใน จากการวเคราะหประเมนสถานการณปญหาท�เกดข�น

ในพ�นท�จงหวดช�นในปจจบนพบวา จงหวดช�นในไดเผชญกบปญหาหลายสวนท�งปญหาท�ขยายตว

มาจากพ�นท�ชายแดนและพ�นท�ชายฝ�งทะเลกบปญหาท�เกดข�นเองในพ�นท�ช�นใน ซ� งมแนวโนมกอ

ผลกระทบตอความม�นคงของคน ชมชน และความม�นคงของประเทศเพ�มมากข�น โดยเฉพาะปญหา

และภยคกคามความม�นคงแบบใหม ประกอบดวย ปญหายาเสพตด แรงงานตางดาวผดกฎหมาย

การบกรกทาลายปาไม และทรพยากรธรรมชาต และความขดแยงในสงคม ซ� งจาเปนตองมระบบ

บรหารจดการท�เช�อมโยงกบการดาเนนงานในพ�นท�จงหวดชายแดน และจงหวดชายฝ�งทะเลอยางม

เอกภาพ และมประสทธภาพ

1.1.2 พ�นท�ชายแดน จากการวเคราะหประเมนสถานการณปญหาท�เกดข�นในพ�นท�

ชายแดนปจจบนพบวา ปญหาท�มแนวโนมสงผลกระทบตอความม�นคงมท�งปญหา และภยคกคาม

ความม�นคงแบบเกาท�เกดจากการสรบบรเวณชายแดน ปญหาเขตแดน และปญหา/ภยคกคามความ

ม�นคงแบบใหม โดยเฉพาะปญหายาเสพตด ผหลบหนเขาเมอง การลกลอบสนคาหนภาษ อาชญากรรม

ขามชาต การทาลายทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม ความขดแยงในสงคม สาธารณภยขนาดใหญ

โรคระบาดตามแนวชายแดน ซ� งปญหาดงกลาวไดสงผลกระทบตอความม�นคงปลอดภยของคน

และชมชนในพ�นท�จงหวดชายแดน ในขณะท�หลายปญหาไดขยายตวเขาสพ�นท�จงหวดช�นในอยาง

ตอเน�อง

1.1.3 พ�นท�ชายฝ�งทะเล และเกาะแกง จากการวเคราะหประเมนสถานการณปญหา

ท�เกดข�นในพ�นท�ชายฝ�งทะเลในปจจบน พบวาปญหาท�มแนวโนมสงผลกระทบตอความม�นคงใน

ระยะตอไป ประกอบดวย ปญหายาเสพตด การเหล�อมทบพ�นท�ทบซอน ผหลบหนเขาเมอง การกระทา

อนเปนโจรสลด การลกลอบคาอาวธ การลกลอบคาน� ามนเถ�อน การแยงชงทรพยากรธรรมชาต

การกอการราย และอาชญากรรมขามชาต และการละเมดนานน� าโดยเรอประมงจากประเทศเพ�อนบาน

โดยหลายปญหาไดขยายตวเขาสพ�นท�จงหวดช�นในอยางตอเน�องเชนเดยวกบพ�นท�จงหวดชายแดน

1.2 สถานการณ และสภาพปญหาในพ�นท�ระดบภาค

1.2.1 ภาคเหนอ เปนพ�นท�ของจงหวดชายแดน (มเขตแดนตดตอกบเมยนมาร

และสปป.ลาว) และจงหวดช�นใน ประกอบดวย 1) จงหวดชายแดน ไดแก จงหวดเชยงใหม เชยงราย

แมฮองสอน พะเยา นาน ตาก พษณโลก อตรดตถ และ 2) จงหวดช�นใน ไดแก จงหวดกาแพงเพชร

นครสวรรค เพชรบรณ พจตร แพร ลาปาง อทยธาน สโขทย ลาพน ปญหาสาคญ ไดแก 1) ปญหา

19

ผหลบหนเขาเมอง โดยเฉพาะแรงงานตางดาวผดกฎหมายท�ลกลอบเขาเมองผานมาทางชายแดนดาน

เมยนมารไปทางานในพ�นท�ตอนใน และชาวเวยดนามท�ลกลอบเขามาทางชายแดนดานเมยนมาร

และ สปป.ลาว 2) ปญหายาเสพตด โดยมแหลงผลตตามแนวชายแดนดานเมยนมาร และลกลอบ

นาเขามาท�งทางดานเมยนมาร และดาน สปป.ลาว รวมท�งการแพรระบาดท�ทาลายครอบครว ชมชน

และสงคมอยางรนแรง 3) ปญหาความขดแยงในสงคม โดยมเง�อนไขจากการตอสทางการเมองท�

นาไปสการแบงฝกฝายสตาง ๆ และเคล�อนไหวโดยใชความรนแรง 4) ปญหาผหนภยการสรบ (ผภร.)

โดยหนภยการสรบในบรเวณชายแดนดานเมยนมารซ� งมศนยพกพงช�วคราวในภาคเหนอ รวม 7 แหง

(แมฮองสอน 4 แหง ตาก 3 แหง) 5) ปญหาการทาลายทรพยากรธรรมชาต และส�งแวดลอมท�สงผล

กระทบตอเขตแดน โดยมพ�นท�ซ� งเกดปญหาดงกลาวแลว จานวน 2 แหง (1) ดานเมยนมาร บรเวณ

สบรวก จงหวดเชยงราย ท�แมน� าเปล�ยนเสนทางเดนกลายเปนแผนดน และกรณแมน� าเมยเปล�ยนทศ

ในพ�นท�จงหวดตาก และ (2) ดาน สปป.ลาว ท�รองน� าเปล�ยนเสนทางเดนจากการสรางเข�อนปองกน

ตล�ง และ 6) ปญหาสาธารณภยขนาดใหญ โดยเฉพาะความเส�ยงท�เกดจากภยธรรมชาต เชน อทกภย

วาตภย ภยแลง และภยหนาว เปนตน

1.2.2 ภาคกลาง มพ�นท�ครบท�งจงหวดชายแดน (มเขตแดนตดเมยนมาร) จงหวด

ชายฝ�งทะเล (ดานอาวไทย) และจงหวดช�นใน ประกอบดวย 1) จงหวดชายแดน ไดแกจงหวดราชบร

กาญจนบร เพชรบร ประจวบครขนธ สระแกว จนทบร ตราด 2) จงหวดชายฝ�งทะเล ไดแก จงหวด

สมทรปราการ สมทรสงคราม สมทรสาคร ฉะเชงเทรา ชลบร ระยอง และ 3) จงหวดช�นใน ไดแก

จงหวดนครปฐม ปทมธาน นนทบร พระนครศรอยธยา สพรรณบร อางทอง นครนายก สงหบร

ชยนาท ลพบร สระบร ปราจนบร ปญหาสาคญไดแก 1) ปญหาแรงงานตางดาวผดกฎหมาย โดยเฉพาะ

แรงงานตางดาวผดกฎหมายท�ลกลอบเขาไปทางานในพ�นท�ตอนในผานมาทางชายแดนดานเมยนมาร

และดานกมพชา 2) ปญหายาเสพตด โดยมแหลงผลตตามแนวชายแดนดานเมยนมาร และลกลอบ

นาเขามาทางดานเมยนมารและกมพชา รวมท�งการแพรระบาดท�ทาลายครอบครว ชมชน และสงคม

อยางรนแรง 3) ปญหาความขดแยงในสงคม โดยมเง�อนไขจากการตอสทางการเมองท�นาไปสการ

แบงฝกฝายสตาง ๆ และเคล�อนไหวโดยใชความรนแรง และ 4) ปญหาบอนการพนนชายแดน โดยม

บอนการพนนเปดบรการในพ�นท�ชายแดนดานกมพชา รวม 45 แหง (ขนาดใหญ 10 แหง ขนาดกลาง

และขนาดยอม 35 แหง) ซ� งกอใหเกดผลกระทบตอการเฝาระวงพ�นท�ชายแดน และสรางปญหาสงคม

ตามมาอกจานวนมาก

1.2.3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เปนพ�นท�ของจงหวดชายแดน (มเขตแดนตดตอกบ

กมพชา และสปป.ลาว) และจงหวดช�นใน ประกอบดวย 1) จงหวดชายแดน ไดแก จงหวดเลย บงกาฬ

หนองคาย นครพนม มกดาหาร อานาจเจรญ อบลราชธาน ศรสะเกษ สรนทร บรรมย และ 2) จงหวด

20

ช�นใน ไดแก จงหวดกาฬสนธ มหาสารคาม ยโสธร ขอนแกน นครราชสมา หนองบวลาภ รอยเอด

สกลนคร อดรธาน ชยภม ปญหาสาคญไดแก 1) ปญหายาเสพตด โดยมการลกลอบนาเขามาทางดาน

สปป.ลาว และกมพชา รวมท�งการแพรระบาดท�ทาลายครอบครว ชมชนและสงคมอยางรนแรง

2) ปญหาแนวเขตแดน โดยมเง�อนไขจากความไมชดเจนของเสนเขตแดนซ� งนาไปสการใชกาลง

ทหารระหวางไทยกบประเทศเพ�อนบาน เชน กรณพ�นท�บรเวณปราสาทเขาพระวหารชายแดนไทย

-กมพชา และการสญเสยดนแดนจากภยธรรมชาต เชน ทศทางการไหลของแมน� าโขง เปนตน รวมท�ง

เง�อนไขจากการกระทาของมนษย เชน การดดทรายลาน� าโขง เปนตน 3) ปญหาการทาลายทรพยากร

ธรรมชาตและส�งแวดลอมท�สงผลกระทบตอเขตแดน โดยมพ�นท�ซ� งเกดปญหาดงกลาวแลว จานวน

1 แหง บรเวณหลกเขตท� 27-28 รอยตอจงหวดบรรมยกบจงหวดสระแกว และ 4) ปญหาความขดแยง

ในสงคม โดยมเง�อนไขจากการตอสทางการเมองท�นาไปสการแบงฝกฝายสตาง ๆ และเคล�อนไหว

โดยใชความรนแรง

1.2.4 ภาคใต มพ�นท�ครบท�งจงหวดชายแดน (มเขตแดนตดเมยนมาร และมาเลเซย)

จงหวดชายฝ�งทะเล (ดานอาวไทย และทะเลอนดามน) และจงหวดช�นใน ประกอบดวย 1) จงหวด

ชายแดน ไดแก จงหวดระนอง สงขลา ชมพร ยะลา ปตตาน นราธวาส สตล 2) จงหวดชายฝ�งทะเล

ไดแก จงหวดพงงา ภเกต ตรง สราษฎรธาน กระบ� นครศรธรรมราช และ 3) จงหวดช�นใน ไดแก

จงหวดพทลง ปญหาสาคญไดแก 1) ปญหาความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต 2) ปญหายาเสพตด

3) ปญหาบคคลสองสญชาต 4) ปญหาแรงงานตางดาวผดกฎหมาย 5) ปญหาอาชญากรรมขามชาต

และ 6) ปญหาความขดแยงในสงคม โดยมเง�อนไขจากการตอสทางการเมองท�นาไปสการแบงฝก

ฝายสตาง ๆ และเคล�อนไหวโดยใชความรนแรง

2. กรอบแนวคดเชงนโยบาย

สถานการณและปญหาความม�นคงในปจจบนทาใหประเทศไทยตองเผชญกบความ

เส�ยงภยคกคามดานความม�นคงท�งจากปญหาและภยคกคามความม�นคงรปแบบเดมท�มการใชกาลง

ทหารหรอกองกาลงตดอาวธบรเวณแนวชายแดน ปญหาและภยคกคามความม�นคงรปแบบใหมท�

เกดจากกระแสโลกาภวตนซ� งมความซบซอนและหลากหลายไดสงผลกระทบตอความม�นคงของ

ประชาชนและประเทศโดยรวม ท�งน� มสาเหตหลกจาก 1) การขาดภมคมกนของคน และชมชนใน

ประเทศ และ 2) การขาดเอกภาพในการบรหารจดการใหการดาเนนงานพฒนากบการรกษาความ

ม�นคงของประเทศมความสอดคลองเช�อมโยงสนบสนนซ� งกนและกน ดงน�น ในการดาเนนงานการ

พฒนาเพ�อเสรมความม�นคงของชาต ซ� งเปนการดาเนนงานดานความม�นคงในเชงพ�นท� (Area Base)

จงไดใหความสาคญกบการเสรมสรางภมคมกน โดยมงพฒนาคน ชมชน และพ�นท�เปาหมาย และผนก

กาลงทกภาคสวนใหมจตสานกดานความม�นคง รวมท�งเอกภาพ และประสทธภาพในการดาเนนการ

21

เพ�อมงปองกน และแกไขปญหา รวมท�งการดาเนนงานพฒนาดวยการใชกระบวนการพฒนาดาน

เศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอมใหประสานสอดคลองกบการเสรมสรางความ

ม�นคงของประเทศ โดยเรงพฒนาระบบบรหารจดการใหมเอกภาพในการบรณาการดานตาง ๆ เพ�อให

คนในชมชนมความเขมแขง และพ�นท�มความพรอมสนบสนนการสถาปนาความม�นคงของประเทศ

โดยรวม

โดยท�การพฒนาเพ�อเสรมความม�นคงของชาตไดใหความสาคญในการดาเนนงานเชง

พ�นท� (Area Base) ซ� งมท�งโอกาส และขอจากดในการพฒนาเศรษฐกจและสงคม โดยเฉพาะพ�นท�

ทรกนดาร หางไกลความเจรญ และมปญหามากมายท�สงผลกระทบตอคน ชมชน ท�งปญหาและภย

คกคามความม�นคงแบบเดม และปญหา/ภยคกคามความม�นคงแบบใหม ดวยเหตน� คณะกรรมการ

นโยบายและอานวยการพฒนาเพ�อเสรมความม�นคงของชาต (นพช.) ท�ม สมช.เปนฝายเลขานการ

จงไดใหความสาคญกบมต “ความม�นคง” ท�เนนความสาคญสงสดกบความอยรอดปลอดภย และความ

เจรญกาวหนาของชาต โดยใหมการจดทา “แผนงานดานความม�นคง” ในระดบตาง ๆ โดยเฉพาะ

การบรรจแผนงานดานความม�นคงในแผนพฒนาจงหวด เพ�อบรณาการงานการปองกน และแกไข

ปญหาความม�นคง และงานการพฒนาในพ�นท�ใหสอดคลองกบระดบความรนแรงหรอเง�อนไขของ

ปญหาท�เกดข�น และบรบทแตละพ�นท�ในระดบภาคและจงหวด โดยมกรอบแนวคดท�สาคญ รวม 9

ประการ ดงน�

ประการท� 1 การบรณาการงานดานความม�นคงในกรอบนโยบายความม�นคงแหงชาต

และยทธศาสตรการรกษาความม�นคงแหงรฐในแผนการบรหารราชการแผนดนของรฐบาล เน�องจาก

ปญหาและภยความม�นคงในรปแบบเดมและรปแบบใหมท�มความซบซอนและหลากหลายไดสงผล

กระทบตอความม�นคงของประชาชน และประเทศไทยโดยรวม จงจาเปนตองมยทธศาสตร แผนงาน

/โครงการของหนวยงานภาครฐ และภาคสวนท�เก�ยวของ และมกลไกบรหารจดการใหทกฝายไดเขา

มามสวนรวม และบรณาการการดาเนนงานเพ�อเสรมสรางความม�นคงของชาตรวมกนในทกระดบ

โดยใชยทธศาสตรการพฒนาเพ�อเสรมความม�นคงของชาตเปนกรอบช� นาแนวทางการดาเนนงาน

ของกระทรวง กรมหรอหนวยงานเทยบเทาในการกาหนดประเดนดานความม�นคงท�ชดเจนเหมาะสม

กบภารกจท�รบผดชอบ และสภาพพ�นท�เปาหมาย พรอมท�งจดทาแผนของหนวยงานรองรบยทธศาสตร

ท�กาหนดข�น และประสานแผนงาน/โครงการในลกษณะบรณาการระหวางหนวยงานท�เก�ยวของ

เพ�อดาเนนงานใหบรรลเปาหมายตามท�ยทธศาสตรฯ กาหนดไว

ประการท� 2 การดาเนนงานการพฒนาเพ�อเสรมความม�นคงของชาตในเชงรกท�มงเนน

การปองกนหรอลดเง�อนไขของปญหาท�กระทบตอความม�นคง โดยพฒนาระบบการจดทาและการ

ประสานแผนงาน/โครงการของทกภาคสวนใหดาเนนงานรวมกนในลกษณะบรณาการ ดวยการใช

22

กระบวนการพฒนาดานเศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาต และส�งแวดลอม ใหประสานสอดคลอง

กบการเสรมสรางความม�นคงของประเทศ โดยเนนการเสรมสรางความเขมแขงของคน ชมชน และ

พ�นท�เปาหมายใหมภมคมกนพรอมเผชญปญหา และมงผนกกาลงทกภาคสวนใหมจตสานกดาน

ความม�นคงเพ�อสถาปนาความม�นคงของพ�นท� รวมท�งใหความสาคญกบการเสรมสรางความรวมมอ

ในระดบพ�นท�กบประเทศเพ�อนบาน ตลอดจนพฒนาระบบการบรหารจดการใหมประสทธภาพใน

การขบเคล�อนยทธศาสตรไปสการปฏบตทกระดบ

ประการท� 3 การกาหนดยทธศาสตรการพฒนาเพ�อเสรมความม�นคงของชาตใหมความ

เช�อมโยงกบนโยบาย ยทธศาสตร และแผนระดบชาตท�เก�ยวของ สบเน�องการพฒนาเพ�อความม�นคง

ของชาตไดยดหลกการบรณาการโดยใชกระบวนการพฒนาดานเศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาต

และส�งแวดลอมใหเช�อมโยงสอดคลองกบการเสรมสรางความม�นคงของประเทศ จงไดพจารณา

กาหนดกรอบแนวทาง และกลยทธการดาเนนงานใหเช�อมโยงกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต และนโยบาย ยทธศาสตรของกระทรวงและหนวยงานหลก ไดแก กระทรวงมหาดไทย

กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงกลาโหม และเหลาทพ กองอานวยการรกษาความม�นคงภายใน

ราชอาณาจกร ตลอดจนกรอบแนวทางตามยทธศาสตรความม�นคงชายแดน (พ.ศ. 2550 - 2554) ท�ได

กาหนดใหความม�นคงเปนปจจยหลกสนบสนนการพฒนาดานเศรษฐกจของประเทศ โดยครอบคลม

ท�งมตความม�นคงภายในประเทศ และมตความม�นคงรวมกบประเทศเพ�อนบาน

ประการท� 4 การประเมน วเคราะหสถานการณ และกาหนดประเดนปญหาความม�นคง

ในแตละปตองดาเนนงานรวมท�งหนวยงานในสวนกลาง และในระดบพ�นท� โดยหนวยงานในสวนกลาง

และหนวยงานในพ�นท�ระดบภาค และจงหวด ควรรวมประเมนวเคราะหสถานการณปญหาความม�นคง

และกาหนดประเดนปญหาความม�นคง (Issues) ประเดนหวขอ (Subject Matters) และประเดนพ�นท�

(Area) รวมท�งดาเนนการจดลาดบความสาคญและระดบความรนแรงของปญหาใหชดเจน ท�งน� เพ�อ

กาหนดแผนงาน/โครงการท�สอดคลองกนต�งแตระดบกระทรวง กรม ไปจนถงหนวยในระดบภาค

และจงหวด และสามารถบรณาการระหวางหนวยงานเพ�อดาเนนการใหบรรลผลตามวตถประสงค

และเปาหมายของยทธศาสตร

ประการท� 5 การใหความสาคญเชงพ�นท�จาเปนตองพจารณาแผนงาน/โครงการให

เหมาะสมกบโอกาส และขอจากดของการพฒนาเศรษฐกจ และสงคมในแตละพ�นท� เน�องจาก

ยทธศาสตรการพฒนาเพ�อเสรมความม�นคงของชาตไดใหความสาคญกบการดาเนนงานเชงพ�นท�

(Area Base) และกาหนดพ�นท�เปาหมายแบงเปนจงหวดช�นใน จงหวดชายแดน และจงหวดชายฝ�ง

ทะเลรวมท�งเกาะแกง ซ� งแตละพ�นท�มโอกาสและขอจากดในการพฒนาท�แตกตางกน โดยเฉพาะ

พ�นท�ชายแดนและพ�นท�ชายฝ�งทะเล สวนใหญเปนพ�นท�ท�อยหางไกลความเจรญ และมปญหามากมาย

23

ท�สงผลกระทบตอคน และชมชนในพ�นท�เปาหมาย จงจาเปนตองพจารณาจดเนนแนวทางดาเนนงาน

ในแตละพ�นท� และกาหนดแผนงาน/โครงการพฒนาใหเหมาะสมสอดคลองกบลกษณะท�แตกตาง

กนเฉพาะพ�นท� และระดบความรนแรงหรอเง�อนไขของปญหา

ประการท� � การดาเนนงานท�ใหความสาคญกบมตความม�นคงท�งภายในประเทศ

และมตความม�นคงรวมกบประเทศเพ�อนบาน การดาเนนงานพฒนาเพ�อเสรมความม�นคงของชาต

ในระยะตอไป ไดใหความสาคญกบมตความม�นคงท�งภายในประเทศ และมตความม�นคงรวมกบ

ประเทศเพ�อนบาน ตลอดจนพจารณาใหสอดคลองกบบรบทการพฒนาความรวมมอเศรษฐกจ

การคาชายแดนท�กาลงขยายตวในอนาคต ท�งในกรอบทวภาค และกรอบความรวมมอของประเทศ

สมาชกอาเซยนในการเปนประชาคมอาเซยนป พ.ศ.�� รวมถงพนธกรณระหวางประเทศ จงควร

กาหนดแนวทางการจดการท�เหมาะสมในพ�นท�ชายแดน และพ�นท�ชายฝ�งทะเล และกาหนดกลไก

การบรหารจดการใหเหมาะสมกบสถานการณ และสภาพปญหาท�เกดข�นในแตละพ�นท� ตลอดจน

การวางแผนกาหนดแนวทางของหนวยงานภาครฐ และภาคสวนท�เก�ยวของ เพ�อรองรบการเปดเสร

อาเซยน

ประการท� 7 การเสรมสรางความรวมมอในลกษณะบรณาการระหวางหนวยงาน

สวนกลางกบหนวยงานทองถ�น และระหวางหนวยงานภายในของไทยกบสถานเอกอครราชทต

และสถานกงสลใหญไทยในประเทศเพ�อนบาน โดยการพฒนาระบบบรหารจดการใหมเอกภาพใน

การบรณาการระหวางหนวยงานตาง ๆ ท�งในสวนกลาง ภมภาค และทองถ�น และระหวางหนวยงาน

ภายในประเทศของไทยกบหนวยงานของกระทรวงการตางประเทศไทยในประเทศเพ�อนบาน

โดยเฉพาะสถานเอกอครราชทต และสถานกงสลใหญไทย รวมท�งมงเสรมสรางความตระหนกร

และความเขาใจของเจาหนาท�รฐ และประชาชนเก�ยวกบสถานการณความสมพนธ ทศนคตท�มตอ

ไทย และความตองการของประเทศเพ�อนบาน โดยเฉพาะในสวนท�มผลกระทบตอประเทศไทย

ตลอดจนสงเสรมใหมการดาเนนธรกจท�มความรบผดชอบตอสงคม (Corporate Social Responsibility)

เพ�อการคา การลงทน และความสมพนธท�ย �งยน ตลอดจนเรงรดการแกไขปญหารวมกบประเทศ

เพ�อนบานบนพ�นฐานของการเคารพ และมความไววางใจซ� งกนและกน ภายใตกลไกเจรจาในลกษณะ

ทวภาค และระดบภมภาคท�สอดคลองกบกรอบยทธศาสตร และความรวมมอระหวางกน

ประการท� 8 การเสรมสรางความเขมแขงของงานมวลชน และระบบหมบานชายแดน

เพ�อใหมสวนรวม และสนบสนนการพฒนาเพ�อเสรมความม�นคงของชาต ตลอดจนการเตรยมพรอม

ดานพ�นท�ใหสามารถเผชญสถานการณปญหาความม�นคงตาง ๆ ได

ประการท� 9 การบรหารจดการใหความสาคญกบการสรางเอกภาพ และประสทธภาพ

ในการดาเนนงานทกระดบ โดยพฒนาระบบบรหารจดการภายใตระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวย

24

การพฒนาเพ�อเสรมความม�นคงของชาต ไดมกลไกดาเนนงานครอบคลม 3 ระดบ คอระดบนโยบาย

(Strategic Level) ระดบภาค (Operational Level) และระดบจงหวด (Tactical Level) ทาใหการดาเนนงาน

มความเช�อมโยงและสนบสนนกน โดยสามารถกาหนดเปาหมาย (Ends / Goals) ในแตละระดบ

และเพ�มประสทธภาพการประสานงานในลกษณะบรณาการจดทาเปนแผนงานดานความม�นคง

เพ�อขบเคล�อนแผนงาน /โครงการท�สนบสนนงานดานความม�นคงในทศทางเดยวกนต�งแตระดบ

รฐบาล กระทรวง / กรม และระดบจงหวด รวมท�งใหความสาคญจดหางบประมาณสนบสนนจาก

แหลงงบประมาณตามภารกจกระทรวง (Function) ตามวาระสาคญพเศษ (Agenda) ตามแผนพฒนา

จงหวด (Area) และตามแผนงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถ�น รวมถงกาหนดตวช� วด

ความสาเรจการดาเนนงานดานความม�นคง (Key Performance Indicator : KPI) โดยม กอ.รมน. เปน

หนวยอานวยการและประสานแผนการดาเนนงานในทกระดบ

3. ยทธศาสตรการพฒนาเพ�อเสรมความม�นคงของชาต

โดยท�การพฒนาเพ�อเสรมความม�นคงของชาตไดมงเนนความสาคญในเชงพ�นท�โดย

ใหความสาคญกบการบรณาการการดาเนนงานพฒนาใหสอดคลองเช�อมโยงกบการเสรมสรางความ

ม�นคงของประเทศในทกระดบ ดงน�น จงไดกาหนดแนวทางการดาเนนงานพฒนา การปองกน และ

การแกไขปญหาความม�นคงในระดบพ�นท�ซ� งครอบคลม ท�งปญหาความม�นคงแบบเดม และปญหา /

ภยคกคามความม�นคงแบบใหม อนเน�องมาจากปจจยภายในประเทศ และปจจยภายนอกประเทศ

โดยมแนวทางดาเนนการท�สอดคลองกบบรบทแตละพ�นท� และระดบความรนแรงหรอเง�อนไขของ

ปญหา

ในกรณของนโยบายความม�นคงชายแดนของประเทศไทยโดยกองการตางประเทศ

กระทรวงมหาดไทย ไดนาเสนอ ยทธศาสตรความม�นคงชายแดน (พ.ศ. 2545-2547) เม�อนามาวเคราะห

โดยใชแนวคดความม�นคงรปแบบใหมพบวานโยบายดงกลาวยงอยในกรอบของความม�นคงใน

รปแบบเกาซ� งมเปาหมายทางการทหารเปนสาคญ กลาวคอตามยทธศาสตรความม�นคงชายแดน พ.ศ.

2545-2547 ไดช� ใหเหนวา เพ�อใหสามารถบรรลวตถประสงคในการเสรมสรางความม�นคงอยางย �งยน

ในบรเวณพ�นท�ชายแดนสภาความม�นคงแหงชาตไดกาหนดยทธศาสตรความม�นคงชายแดน 4

ยทธศาสตร คอ 1. ยทธศาสตรการพฒนาศกยภาพของคน ชมชน และพ�นท�เปาหมายชายแดน กาหนดใหมการสงเสรมการใชศกยภาพของชมชนเปนพ�นฐานการพฒนาเพ�อแกไขปญหาความยากจนรวมท�งการสรางความเขมแขงของคน และชมชนโดยใชกระบวนการมสวนรวม ปลกจตสานกของชมชนในการแกไขปญหา และการใหความสาคญกบการดาเนนการใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม ปญหาและวถชวตของแตละพ�นท�ตลอดจนการสรางเครอขายระหวางชมชนชายแดน และใหคนในชาตเขาใจวถชวต และปญหาของคนชายแดน

2. ยทธศาสตรการผนกกาลงเพ�อเสรมสรางความม�นคงบรเวณชายแดน

25

มงใหความสาคญกบการจดใหมกระบวนการท�สงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการ

สนบสนนการปฏบตการของทหาร และหนวยราชการตาง ๆ การปรบปรง และจดระบบหมบาน

และกลมพลงมวลชนบรเวณชายแดนใหมโดยเนนความมเอกภาพ และลดความซ� าซอน การปลก

จตสานกความม�นคงของประชาชนในพ�นท� โดยเฉพาะใหเขาใจสถานการณความม�นคงท�เปล�ยนแปลง

และเฝาระวงปกปองพ�นท�ชายแดนรวมท�งการใหเจาหนาท�ของรฐปรบทศนคต และวธการทางานให

ตอบสนองการแกไขปญหาของประชาชนในพ�นท�

3. ยทธศาสตรการพฒนาความรวมมอชายแดนกบประเทศเพ�อนบาน

มงใหความสาคญกบการเสรมสรางสภาวะแวดลอมท�สงบ สนต และพฒนาดานตาง ๆ

ข�นในชมชนชายแดนของประเทศเพ�อนบาน การสนบสนนใหความรวมมอชวยเหลอเพ�อความเขมแขง

ดานเศรษฐกจสงคมของประเทศเพ�อนบาน และการสนบสนนความรวมมอดานตาง ๆ ในระดบ

ทองถ�น และภมภาค

4. ยทธศาสตรการบรหารจดการ

ใหกองอานวยการรกษาความม�นคงภายใน (กอ.รมน.) เปนหนวยกลางในการประสาน

การดาเนนงานของทกฝาย รวมท�งใหมการเลอกสรรเจาหนาท�ท�เปนคนดมความร ความสามารถ

และมประสทธภาพเขาไปปฏบตงานในพ�นท�ชายแดน และใหมการดาเนนการตามกฎหมายอยางจรงจง

กบการทจรตคอรรปช�นกลมอทธพลอานาจมด และอาชญากรรมบรเวณชายแดน ตลอดจนใหมแผน

ปฏบตการ และการจดสรรงบประมาณอยางเปนระบบตามความสาคญ เรงดวนของปญหา และใหม

การตดตาม และประเมนผลการดาเนนการตามยทธศาสตรอยางเปนระบบ และรายงานตอสภาความ

ม�นคงแหงชาต (สมช.)

แนวคดเก�ยวกบความม�นคงของประชาคมอาเซยน

แนวคดเก�ยวกบศกยภาพสานกงานสงเสรมและสนบสนนวชาการ (กรมพฒนาสงคม

และสวสดการ. 2555 : 8) กลาวถงประชาคมอาเซยน คอความพยายามกาวสาคญของอาเซยนท�จะ

กอใหเกดการรวมตวใหเปนเน�อเดยวกนมากข�นของอาเซยนโดยมเสาหลกสาคญของความรวมมอ 3

เสาหลก ไดแก

เสาหลกท� 1 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC : ASEAN E Economic Community) ภาวะ

เศรษฐกจโลกท�หดตวท�งยโรป และอเมรกา ทาใหอาเซยนตองหนมาพ�งพาตลาดภายในอาเซยนและ

เอเชยมากข�น อาเซยนจาเปนตองทาตวเองใหนาสนใจ โดยสรางตลาดใหใหญข�นเพ�อดงดดเมดเงน

ลงทนจากตางประเทศแขงกบประเทศในเอเชยอ�น และอาเซยนจาเปนตองสรางอานาจตอรองใหกบ

ตวเองใหกบตวเองทางเศรษฐกจมากข�นการกาวไปสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน มแผนงาน

สาคญ คอการเปดเสร 5 ดาน

1. การคาสนคา การลดภาษ

26

2. การคาบรการ ธรกจบรการ และท�งวชาชพ

3. การลงทน

4. การเคล�อนยายเงนทน เช�อมโยงตลาดทน และพฒนาตลาดพนธบตร

5. การเคล�อนยายแรงงานท�มฝมอ แรงงานท�มทกษะ

เสาหลกท� 2 ประชาคมการเมองและความม�นคงอาเซยน (ASC : ASEAN Security Community)

มแผนงานมงเนน 3 เร�อง คอ

1. การเสรมสรางความเขาใจในระบบสงคม และประวตศาสตรท�แตกตางกน และสงเสรม

การพฒนาทางการเมองระบอบประชาธปไตย และการคมครองสทธมนษยชน

2. สงเสรมความสงบ และความรบผดชอบรวมกนในการรกษาความม�นคง ท�งจากภย

คกคามรปแบบเดม และรปแบบใหมรวมท�งการสรางมาตรการไวเน�อเช�อใจ และการระงบขอพพาท

ดวยสนตวธ เพ�อใหสมาชกอาเซยนอยรวมกนไดอยางสงบสข

3. การมพลวตและปฏสมพนธกบโลกภายนอก เพ�อเสรมสรางความม�นคงข�นในระดบ

ภมภาค

เสาหลกท� 3 ประชาคมสงคม และวฒนธรรมอาเซยน (ASCC : ASEAN Socio – cultural

Community) มเปาหมายอยท�การมประชาชนเปนศนยกลาง มจตสานกของความเปนอาเซยนรวมเพ�อ

สงเสรมอตลกษณของอาเซยนและเกดความรวมมอเพ�อพฒนาและยกระดบคณภาพชวตของชาว

อาเซยน รวมท�งสงเสรมการใชทรพยากรธรรมชาตรวมกนย �งยน ภายใตความรวมมอ 2 สวน คอ

สวนท� 1 ความรวมมอหลก ๆ 5 ดาน คอ

1. การพฒนาทรพยากรมนษย

2. การคมครองและสวสดการสงคม

3. สทธและความยตธรรมทางสงคม

4. ความย �งยนดานส�งแวดลอม

5. การลดชองวางของการพฒนา

ธนาคารกสกรไทย (2557 : ออนไลน) กลาววา ประชาคมอาเซยน (ASEAN Community)

เปนการรวมกลมเศรษฐกจของประเทศสมาชกอาเซยนเปนหน�งเดยว เพ�อเพ�มอานาจตอรองและขด

ความสามารถการแขงขนในเวทการคาระหวางประเทศในทก ๆ ดาน สามารถรบมอกบปญหาทาง

การคาท�สงผลกระทบมาถงภมภาคเอเชยหรอกลาวอกนยหน�งคอการเปนประชาคมอาเซยนคอการ

ทาใหประเทศสมาชกอาเซยนเปน “ครอบครวเดยวกน” ท�มความแขงแกรง และมภมคมกนมสภาพ

ความเปนอยท�ด ปลอดภย และสามารถทามาคาขายไดอยางสะดวกมากย�งข�น

27

การจดต�งประชาคมอาเซยน ถอเปนการปรบตวคร� งใหญ และวางรากฐานของการพฒนา

ทางเศรษฐกจทามกลางสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ สงคม การเมองระหวางประเทศท�เปล�ยนไป

อกท�งตองเผชญกบความทาทายใหม ๆ เชน โรคระบาด อาชญากรรมขามชาต ปญหาส�งแวดลอม

ภาวะโลกรอน และความเส�ยงท�อาเซยนจะตองแขงขนทางเศรษฐกจกบประเทศอ�น ๆ โดยเฉพาะจน

และอนเดย ซ� งมการขยายตวทางเศรษฐกจอยางกาวกระโดด

ประชาคมอาเซยนถอกาเนดจากปฏญญา Declaration of ASEAN Concord หรอ Bali

Concord ระบใหจดต�งประชาคมอาเซยนในป 2563 แตตอมาไดตกลงท�จะรนระยะเวลาจดต�งเปนป

2558 โดยมกฎบตรอาเซยน (ASEAN Charter) เปนพ�นฐานทางกฎหมายรวมกนท�จะตองปฏบตตาม

(Legal Binding) อนเปนกรอบกระบวนการปฏรปอาเซยน เพ�อปรบสภาพนตบคคล และจดโครงสราง

องคกรใหมเพ�อเปนประชาคมอาเซยน โดยมงเนนการสรางนตฐานะ (Legal Status) ทางกฎหมาย

และมพนธสญญาตอกนในเวทระหวางประเทศของอาเซยน กฎบตรจะเก�ยวของกบโครงสรางองคกร

สถานะทางกฎหมายกระบวนการตดสนใจและกลไกการระงบขอพพาทระหวางประเทศสมาชก รวมท�ง

เร�องกองทน และงบประมาณในการดาเนนกจกรรมตาง ๆ ของอาเซยน อนประกอบดวย 3 ประชาคม

ยอยซ� งเปรยบเสมอน 3 เสาหลก (Pillars) ซ� งเก�ยวของสมพนธกน ไดแก ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

ประชาคมความม�นคงอาเซยน และประชาคมสงคม วฒนธรรมอาเซยน

สานกเลขาธการสภาผแทนราษฎร (2555 : 4) กลาวถงพฒนาการของอาเซยนวา มการ

ดาเนนงานความรวมมอของอาเซยน แบงออกเปน 4 ระยะ คอ

ระยะท� 1 ระหวางป พ.ศ. 2510 – 2520 ชวง 10 ปแรกของการกอต�งอาเซยนเปนชวงของ

การปรบทศนคตเพ�อหลกเล�ยงปญหาความขดแยงระหวางกนท�เคยมมากอนในภมภาค ความรวมมอ

ในชวงน� เปนดานการพฒนาสงคมวฒนธรรมเปนสาคญ

ระยะท� 2 ระหวางป พ.ศ. 2520 – 2530 เปนชวงของการขยายความรวมมอทางเศรษฐกจ

มการกอต�งเขตการคาเสรอาเซยน และการสถาปนาความรวมมอกบประเทศคเจรจา จงเปนชวงการ

ขยายสาขาความรวมมอเพ�อรบปญหาใหม ๆ เชน ดานส�งแวดลอม และดานเอดส เปนตน

ระยะท� 3 ระหวางป พ.ศ. 2530 – 2540 เปนชวงท�อาเซยนไดขยายสมาชกจนครบ 10 ประเทศ

และเปนชวงท�ภมภาคประสบวกฤตการณทางการเงน และเศรษฐกจ รวมท�งเกดกระแสโลกาภวตน

ดงน�นอาเซยนจงไดกาหนดวสยทศนอาเซยน ค.ศ. 2020 (พ.ศ. 2563) และจดทาแผนปฏบตการเพ�อ

ดาเนนการตามวสยทศน และรณรงคใหอาเซยนตระหนกถงความสาคญของการรวมมอกนมากข�น

โดยกาหนดเปาหมายวาภายในป พ.ศ. 2563 อาเซยนจาเปนตองมลกษณะ ดงน� 1) วงสมานฉนทแหง

เอเชยตะวนออกเฉยงใต (A Concert of Southeast Asian Nations) 2) หนสวนเพ�อการพฒนาอยางม

พลวต (A Partnership in Dynamic Development) 3) มงปฏสมพนธกบประเทศภายนอก (An Outward

– Looking ASEAN) และ 4) ชมชนแหงสงคมเอ�ออาทร (A Community of Caring Societies)

28

ระยะท� 4 พ.ศ. 2540 – ปจจบน เปนชวงของการปรบปรงองคการใหมการรวมกลมกนใน

เชงลกมากย�งข�น ใหดารงอยภายใตกระแสโลกาภวตน และสอดคลองกบความเปล�ยนแปลงในบรบท

การเมอง เศรษฐกจ สงคมในภมภาค และโลก ในการน� ไดมการประกาศใชกฎบตรอาเซยน เพ�อเปน

กรอบกฎหมายในการดาเนนงานของอาเซยน และมการต�งประชาคมอาเซยน (ASEAN Community

: AC) ซ� งประกอบดวยประชาคมการเมอง และความม�นคงอาเซยน (ASEAN Political – security :

APSC) ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ( ASEAN Economic Community AEC) และประชาคมสงคม

และวฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio – cultural Community : ASCC) ใหมผลสาเรจไดใน ป พ.ศ.

2558 (ค.ศ. 2015)

แนวคดศกยภาพขององคกร

เสร พงศพศ (ออนไลน : 2554) กลาววา ศกยภาพ (Potential) หมายถงความสามารถท�ยงไม

พฒนาหรอยงไมพฒนาเตมท� ศกยภาพเปนพลงภายใน พลงท�ซอนไวหรอพลงแฝงท�ยงไมไดแสดง

ออกมาใหปรากฏหรอออกมาบาง แตยงไมหมด แตสามารถทาใหพฒนาหรอปรากฏเปนส�งประจกษ

ได และไดขยายความของคาวา ปรชญาศกยภาพ (Potential – potentiality) ไววา มความหมายตรงขามกบ

คาวา กรรตภาพหรอภาวะท�เปนจรง (Actual – actuality)หรอเรยกกนดวยภาษางาย ๆ วาภาวะแฝง

(Potential) กบภาวะจรง (Actuality) ศกยภาพ (ภาษาละตน Potential) เปนภาวะท�เปล�ยนแปลงได

เปนไปได เกดข�นได ตรงขามกบภาวะจรง (Actus) ซ� งในปรชญาตะวนตก ต�งแตอรสโตเตล พดถงความ

สมบรณ (Perfection) วาเปนภาวะความจรงท�บรสทธ� Actus Purus (Pure Action) เปล�ยนแปลงไมได

ราชบณฑตยสถาน (2542 : 1095) ไดใหความหมายของคาวา ศกยภาพ หมายถงภาวะแฝง

อานาจหรอคณสมบตท�แฝงอยในส�งตาง ๆ อาจทาใหพฒนาหรอใหปรากฏเปนส�งท�ประจกษได เชน

เขามศกยภาพในการทางานสง น�าตกขนาดใหญมศกยภาพในการใหพลงงานไดมาก

แมคลาเลน (McClelland : 1985) กลาววา ศกยภาพองคกรอยท�ศกยภาพคน คนเปนผสราง

การเปล�ยนแปลง คนมเหตผลเลอกส�งท�ดกวาเสมอ คนสรางความสามารถจากการฟง อาน คด เขยน

ทา คนพรอมทางานเตมความสามารถเม�อรและเขาใจ

อบดลกอรเดร อาบซาแล (2555 : 23) กลาวในโครงการบรณาการเพ�อเพ�มศกยภาพองคกร

ปกครองสวนทองถ�นวา ในสวนขององคกรสวนทองถ�นในเขตอาเภอศรสาคร ไดมการบรณาการ

โครงการตาง ๆ หลายโครงการ ซ� งไดประสบผลสาเรจในระดบท�นาพอใจ ท�งน� เปนผลมาจากความร

ความสามารถ และความเขมแขงของผบรหารทองถ�น และในอนาคตการบรณาการตาง ๆ ของทองถ�น

ในเขตอาเภอศรสาคร คาดวาจะประสบความสาเรจและเปนท�ยอมรบขององคกรปกครองสวนทองถ�น

ในเขตอาเภออ�น ๆ มากย�งข�น ท�งน� บคลากรขององคกรปกครองสวนทองถ�นทกแหงตองมความ

29

เขาใจท�ตรงกนในดานอานาจหนาท� และระเบยบตาง ๆ ท�เก�ยวของในการบรหารงานทองถ�น

โดยเฉพาะบคลากรท�ไดรบการเลอกต�งจากประชาชน อาจไมรจกกน ระหวางบคลากรขององคกร

ปกครองสวนทองถ�นอ�น ๆ และบางคนยงขาดความร ความเขาใจ ท�ถกตองเก�ยวกบบทบาทหนาท�

ตามกฎหมายเพราะฉะน�น จงจาเปนอยางย�งท�จะตองรวมมอกนเพ�อพฒนาองคกรใหเปนไปในทศทาง

เดยวกน และมประสทธภาพมากท�สด

แนวคด และทฤษฎเก�ยวกบการมสวนรวม

ทฤษฎท�เก�ยวกบการมสวนรวมม 5 ทฤษฎ ซ� ง อคน รพพฒน (2527 : 7) ไดสรปไวดงน�

1. ทฤษฎการเกล�ยกลอมมวลชน (Mass Persuation)

มาสโลว กลาววา การเกล�ยกลอม หมายถง การใชคาพดหรอการเขยน เพ�อมงใหเกด

ความเช�อถอ และการกระทา ซ� งการเกล�ยกลอมมประโยชนในการแกไขปญหาความขดแยงในการ

ปฏบตงาน และถาจะใหเกดผลด ผเกล� ยกลอมจะตองมศลปะในการสรางความสนใจในเร�องท�จะ

เกล�ยกลอม โดยเฉพาะในเร�องความตองการของคนตามหลกทฤษฎของมาสโลวท�เรยกวาลาดบข�น

ความตองการ (Hierarchy of Needs) คอ ความตองการของคนจะเปนไปตามลาดบจากนอยไปมาก

มท�งหมด 5 ระดบ ดงน�

1.1 ความตองการทางดานสรระวทยา (Physiological Needs) เปนความตองการ

ข�นพ�นฐานของมนษย (Survival Needs) ไดแกความตองการทางดานอาหาร ยา เคร�องนงหม ท�อย

อาศย ยารกษาโรค และความตองการทางเพศ

1.2 ความตองการความม�นคงปลอดภยของชวต (Safety and Security Needs) ไดแก

ความตองการท�อยอาศยอยางมความปลอดภยจากการถกทารายรางกาย หรอถกขโมยทรพยสนหรอ

ความม�นคงในการทางาน และการมชวตอยอยางม�นคงในสงคม

1.3 ความตองการทางดานสงคม (Social Needs) ไดแกความตองการความรก และความ

ตองการท�จะใหสงคมยอมรบวาตนเปนสวนหน�งของสงคม

1.4 ความตองการท�จะมเกยรตยศช�อเสยง (Self-esteem Needs) ไดแกความภาคภมใจ

ความตองการดเดนในเร�องหน� งท�จะใหไดรบการยกยองจากบคคลอ�น ความตองการดานน� เปนความ

ตองการระดบสงท�เก�ยวกบความม�นใจในตวเองในเร�องความสามารถและความสาคญของบคคล

1.5 ความตองการความสาเรจแหงตน (Self-actualization Needs) เปนความตองการ

ในระบบสงสด ท�อยากจะใหเกดความสาเรจในทกส�งทกอยางตามความนกคดของตนเอง เพ�อจะพฒนา

ตนเองใหดท�สดเทาท�จะทาได ความตองการน� จงเปนความตองการพเศษของบคคลท�จะพยายาม

ผลกดนชวตของตนเองใหเปนแนวทางท�ดท�สด

30

2. ทฤษฎการระดมสรางขวญของคนในชาต (National Morale)

คนเรามความตองการทางกายและใจ ถาคนมขวญดพอผลของการทางานจะสงตาม

ไปดวย แตถาขวญไมดผลงานกต�าไปดวย ท�งน� เน�องจากวาขวญเปนสถานการณทางจตใจท�แสดงออก

ในรปพฤตกรรมตาง ๆ น�นเอง การจะสรางขวญใหดตองพยายามสรางทศนคตท�ดตอผรวมงาน เชน

การไมเอารดเอาเปรยบ การใหขอเทจจรงเก�ยวกบงาน การเปดโอกาสใหแสดงความคดเหน เปนตน

และเม�อใดกตามถาคนทางานมขวญดจะเกดสานกในความรบผดชอบ อนจะเกดผลดแกหนวยงาน

ท�งในสวนท�เปนขวญสวนบคคล และขวญของกลม ดงน�น จะเปนไปไดวาขวญของคนเราโดยเฉพาะ

คนมขวญท�ดยอมเปนปจจยหน� งท�จะนาไปสการมสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ ไดเชนกน (ยพาพร

รปงาม. 2545 : 8)

3. ทฤษฎสรางความรสกชาตนยม (Nationalism)

ปจจยประการหน� งท�นาสการมสวนรวมคอ การสรางความรสกชาตนยมใหเกดข�น

หมายถงความรสกเปนตวของตวเองท�จะอทศหรอเนนคานยมเร�องผลประโยชนสวนรวมของชาต

มความพอใจในชาตของตวเอง พอใจเกยรตภม จงรกภกด ผกพนตอทองถ�น (ยพาพร รปงาม. 2545

: 8)

4. ทฤษฎการสรางผนา (Leadership)

การสรางผนาจะชวยจงใจใหประชาชนทางานดวยความเตมใจเพ�อบรรลเปาหมาย

หรอวตถประสงครวมกน ท�งน� เพราะผนาเปนปจจยสาคญของการรวมกลมคน จงใจไปยงเปาประสงค

โดยท�วไปแลวผนาอาจจะมท�งผนาท�ดเรยกวา ผนาปฏฐาน (Positive Leader) ผนาพลวต คอเคล�อนไหว

ทางานอยเสมอ (Dynamic Leader) และผนาไมมกจ ไมมผลงานสรางสรรคท�เรยกวาผนานเสธ (Negative

Leader) ผลของการใหทฤษฎการสรางผนาจงทาใหเกดการระดมความรวมมอปฏบตงานอยางม

ขวญกาลงใจ งานมคณภาพ มความคดรเร�มสรางสรรคและรวมรบผดชอบ ดงน�นการสรางผนาท�ด

ยอมจะนาไปสการมสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ ดวยดน�นเอง (ยพาพร รปงาม. 2545 : 8)

5. ทฤษฎการใชวธ และระบบทางการบรหาร (Administration and Method)

การใชระบบบรหารในการระดมความรวมมอเปนวธหน� งท�งายเพราะใชกฎหมาย

ระเบยบ แบบแผน เปนเคร�องมอในการดาเนนการ แตอยางใดกตามผลของความรวมมอยงไมม

ระบบใดดท�สดในเร�องการใชบรหาร เพราะธรรมชาตของคนถาทางานตามความสมครใจอยางต�งใจ

ไมมใครบงคบกจะทางานดวยความรก แตถาไมควบคมเลยกไมเปนไปตามนโยบาย และความ

จาเปนของรฐ เพราะการใชระบบบรหาร เปนการใหปฏบตตามนโยบายเพ�อใหบรรลเปาหมายเพ�ม

ความคาดหวงผลประโยชน (ยพาพร รปงาม. 2545 : 8)

31

แนวคดเร�องการมสวนรวม

สานตย บญช (2527 : 114) ไดระบวาการมสวนรวม คอการท�ประชาชนหรอชมชนสามารถ

เขาไปมสวนในการตดสนใจในการกาหนดนโยบายพฒนาทองถ�นและมสวนรวมในการรบประโยชน

จากบรการ รวมท�งมสวนในการควบคมประเมนผลโครงการตาง ๆ ของทองถ�น นอกจากน� ยงไดให

ความหมายของการมสวนรวมวาม 2 ลกษณะ คอ

1. การมสวนรวมในลกษณะท�เปนกระบวนการของการพฒนา โดยใหประชาชนมสวนรวม

ในการพฒนาต�งแตเร�มตนจนส�นสดโครงการ ไดแก การรวมกนคนหาปญหา การวางแผน การตดสนใจ

การระดมทรพยากร และเทคโนโลยทองถ�น การบรหารจดการ การคดตามประเมนผล รวมท�งรบ

ผลประโยชนท�เกดข�นจากโครงการ

2. การมสวนรวมทางการเมอง แบงออกเปน 2 ประเภท คอการสงเสรมสทธและพลงอานาจ

ของพลเมองโดยประชาชนหรอชมชนพฒนาความสามารถของตนในการจดการเพ�อรกษาผลประโยชน

ของกลม ควบคมการใชและการกระจายทรพยากรของชมชน จะกอใหเกดกระบวนการและโครงสรางท�

ประชาชนในชนบทสามารถแสดงออกซ� งความสามารถของตน และไดรบผลประโยชนจากการ

พฒนา

การเปล�ยนแปลงกลไกการพฒนาโดยรฐ มาเปนการพฒนาท�ประชาชน มบทบาทหลก

โดยการกระจายอานาจในการวางแผน จากสวนกลางมาเปนสวนภมภาค เปนการคนอานาจในการ

พฒนาใหแกประชาชนใหมสวนรวมในการกาหนดอนาคตของตนเอง

นรนดร จงวฒเวศย (2527 : 183)ไดสรปความหมายของการมสวนรวมวา การมสวนรวม

หมายถงการเก�ยวของทางดานจตใจและอารมณของบคคลหน�งในสถานการณกลม ซ� งผลของการ

เก�ยวของดงกลาวเปนเหตเราใจใหกระทาการใหบรรลจดมงหมายของกลมน�น กบท�งทาใหเกด

ความสวนรวมรบผดชอบกบกลมดงกลาวดวย

นรนทรชย พฒนพงศา (2546 : 4) ไดสรปความหมายของการมสวนรวมวา การมสวนรวม

คอการท�ฝายหน�งฝายใดท�ไมเคยไดเขารวมในกจกรรมตาง ๆ หรอเขารวมการตดสนใจหรอเคยมา

เขารวมดวยเลกนอยไดเขารวมดวยมากข�น เปนไปอยางมอสรภาพ เสมอภาค มใชมสวนรวมอยาง

ผวเผนแตเขารวมดวยอยางแทจรงย�งข�นและการเขารวมน�นตองเร�มต�งแตข�นแรกจนถงข�นสดทาย

ของโครงการ

ชต นลพานช และกลธน ธนาพงศธร (2532 : 350) ไดระบวาการมสวนรวมของประชาชน

ในการพฒนาชนบท หมายถงการท�ประชาชนท�งในเมองและชนบทไดเขามสวนรวมหรอเขามสวน

เก�ยวของในการดาเนนงานพฒนาชนบทข�นตอนใดข�นตอน หน�งหรอทกข�นตอนแลวแตเหตการณ

จะเอ�ออานวย

32

วนรกษ ม�งมณนาคน (2531 : 10) ไดสรปวา การมสวนรวมของประชาชน หมายถงการ

เขารวมอยางแขงขนและอยางเตมท�ของกลมบคคลผมสวนไดเสยในทกข�นตอนของโครงการหรอ

งานพฒนาชนบท โดยเฉพาะอยางย�งการมสวนรวมในอานาจการตดสนใจและหนาท�ความรบผดชอบ

การมสวนเขารวมจะเปนเคร�องประกนวาส�งท�ผมสวนไดเสยตองการท�สดน�น จกไดรบการตอบสนอง

และทาใหมความเปนไปไดมาก ข�นวาส� งท�ทาไปน�นจะตรงกบความตองการท�แทจรง และม�นใจ

มากข�นวาผเขารวมทกคนจะไดรบประโยชนเสมอหนากน

ข�นตอนการมสวนรวม

โกวทย พวงงาม (2545 : 8) ไดสรปถงการมสวนรวมท�แทจรงของประชาชน ในการพฒนา

ควรจะม 4 ข�นตอน คอ

1. การมสวนรวมในการคนหาปญหาและสาเหตของปญหาของแตละทองถ�น กลาวคอ

ถาหากชาวชนบทยงไมสามารถทราบถงปญหาและเขาใจถงสาเหตของปญหาในทองถ�นของตน

เปนอยางดแลว การดาเนนงานตาง ๆ เพ�อแกปญหาของทองถ�นยอมไรประโยชน เพราะชาวชนบท

จะไมเขาใจและมองไมเหนถงความสาคญของการดาเนนงานเหลาน�น

2. การมสวนรวมในการวางแผนดาเนนกจกรรม เพราะการวางแผนดาเนนงานเปนข�นตอน

ท�จะชวยใหชาวชนบทรจกวธการคด การตดสนใจอยางมเหตผล รจกการนาเอาปจจยขาวสารขอมล

ตาง ๆ มาใชในการวางแผน

3. การมสวนรวมในการลงทนและการปฏบตงาน แมชาวชนบทสวนใหญจะมฐานะยากจน

แตกมแรงงานของตนท�สามารถใชเขารวมได การรวมลงทนและปฏบตงานจะทาใหชาวชนบทสามารถ

คดตนทนดาเนนงานไดดวยตนเอง ทาใหไดเรยนรการดาเนนกจกรรมอยางใกลชด

4. การมสวนรวมในการตดตามและประเมนผลงาน ถาหากการตดตามงานและประเมน

ผลงานขาดการมสวนรวมแลวชาวชนบทยอมจะไมทราบดวยตนเองวางานท�ทาไปน�นไดรบผลด

ไดรบประโยชนหรอไมอยางใด การดาเนนกจกรรมอยางเดยวกนในโอกาสตอไป จงอาจจะประสบ

ความยากลาบาก

นอกจากน� สานตย บญช (2527 : 116) ยงไดกลาวถง การมสวนรวมในข�นตอนของการพฒนา

5 ข�น ดงน�

1. ข�นมสวนรวมในการคนหาปญหาและสาเหตของปญหาในชมชนตลอดจนกาหนด

ความตองการของชมชน และมสวนรวมในการจดลาดบความสาคญของความตองการ

2. ข�นมสวนรวมในการวางแผนพฒนา โดยประชาชนมสวนรวมในการกาหนดนโยบาย

และวตถประสงคของโครงการ กาหนดวธการและแนวทางการดาเนนงาน ตลอดจนกาหนดทรพยากร

และแหลงทรพยากรท�ใช

33

3. ข�นมสวนรวมในการดาเนนงานพฒนา เปนข�นตอนท�ประชาชนมสวนรวม ในการสราง

ประโยชนโดยการสนบสนนทรพย วสดอปกรณและแรงงานหรอเขารวมบรหารงาน ประสานงาน

และดาเนนการขอความชวยเหลอจากภายนอก

4. ข�นการมสวนรวมในการบผลประโยชนจากการพฒนา เปนข�นตอนท�ประชาชนม

สวนรวมในการรบผลประโยชนท�พงไดรบจากการพฒนาหรอยอมรบผลประโยชนอนเกดจากการ

พฒนาท�งดานวตถและจตใจ

5. ข�นการมสวนรวมในการประเมนผลการพฒนา เปนข�นท�ประชาชนเขารวมประเมน

วาการพฒนาท�ไดกระทาไปน�นสาเรจตามวตถประสงคเพยงใด

ระดบของการมสวนรวม

นรนทรชย พฒนพงศา (2546 : 17) ไดกลาวถงระดบของการมสวนรวมตามหลกการท�วไป

วาแบงเปน 5 ระดบ คอ

1. การมสวนรวมเปนผใหขอมล ของตน/ครอบครว/ชมชนของตน

2. การมสวนรวมรบขอมลขาวสาร

3. การมสวนรวมตดสนใจ โดยเฉพาะในโครงการท�ตนมสวนไดเสย โดยแบงเปน 3 กรณ

แลวแตกจกรรมในตนอยในข�นตอนใดตอไปน�

3.1 ตนมน�าหนกการตดสนใจนอยกวาเจาของโครงการ

3.2 ตนมน�าหนกการตดสนใจเทากบเจาของโครงการ

3.3 ตนมน�าหนกการตดสนใจมากกวาเจาของโครงการ

4. การสวนรวมทา คอรวมในข�นตอนการดาเนนงานท�งหมด

5. การมสวนรวมสนบสนน คออาจไมมโอกาสรวมทา แตมสวนรวมชวยเหลอในดาน

อ�น ๆ

นอกจากน�ไดมการแบงระดบของการมสวนรวมเปนระดบของการมสวนรวมตามแนวทาง

พฒนาชมชนเปนการมสวนรวมในการแกปญหาท�เกดข�นในชมชน โดยไดแบงไวดงน�

1. รวมคนหาปญหาของตนใหเหนวาส�งใดท�เปนปญหารากเหงาของปญหา

2. รวมคนหาส�งท�จาเปนของตนในปจจบนคออะไร

2.1 รวมคดชวยตนเองในการจดลาดบปญหา เพ�อจะแกไขส�งใดกอนหลง

2.2 วางแผนแกไขปญหาเปนเร�อง ๆ

2.3 รวมระดมความคดถงทางเลอกตาง ๆ และเลอกทางเลอกท�เหมาะสมเพ�อแกไข

ปญหาท�วางแผนน�น

2.4 รวมพฒนาเทคโนโลยท�จะนามาใช

34

2.5 รวมดาเนนการแกไขปญหาน�น ๆ

2.6 รวมตดตามการดาเนนงานและประเมนผลการดาเนนงาน

2.7 รวมรบผลประโยชน/หรอรวมเสยผลประโยชนจากการดาเนนงาน

กรรมวธในการมสวนรวมของประชาชน

กรรมวธการมสวนรวมของประชาชน สามารถทาไดหลายวธ ท�สาคญม ดงตอไปน�

(โกวทย พวงงาม. 2545 : 11)

1. การเขารวมประชมอภปราย เปนการเขารวมถกปญหาหรอเน�อหาสาระของแผนงาน

หรอโครงการพฒนาเพ�อสอบถามความคดเหนของประชาชน

2. การถกเถยงเปนการแสดงความคดเหนโตแยงตามวถทางประชาธปไตย เพ�อใหทราบ

ถงผลด ผลเสยในกรณตาง ๆ โดยเฉพาะประชาชนในทองถ�นท�มผลกระทบ ท�งทางบวกและทางลบ

ตอความเปนอยของเขา

3. การใหคาปรกษาแนะนา ประชาชนตองรวมเปนกรรมการในคณะกรรมการบรหาร

โครงการเพ�อใหความม�นใจวามเสยงของประชาชนท�ถกผลกระทบเขามสวนรวมรบรและรวมใน

การตดสนใจและการวางแผนดวย

4. การสารวจเปนวธการใหประชาชนไดมสวนรวมแสดงความคดเหนในเร�องตาง ๆ

อยางท�วถง

5. การประสานงานรวม เปนกรรมวธท�ประชาชนเขารวมต�งแตการคดเลอกตวแทนของ

กลมเขาไปเปนแกนนาในการจดการหรอบรหาร

6. การจดทศนศกษา เปนการใหประชาชนไดเขารวมตรวจสอบขอเทจจรง ณ จดดาเนนการ

กอนใหมการตดสนใจอยางใดอยางหน�ง

7. การสมภาษณหรอพดคยอยางไมเปนทางการกบผนา รวมท�งประชาชนท�ไดรบ

ผลกระทบเพ�อหาขอมลเก�ยวกบความคดเหนและความตองการท�แทจรงของทองถ�น

8. การไตสวนสาธารณะเปนการเปดโอกาสใหประชาชนทกกลมเขารวมแสดงความคดเหน

ตอนโยบาย กฎ ระเบยบในประเดนตาง ๆ ท�จะมผลกระทบตอประชาชนโดยรวม

9. การสาธตเปนการใชเทคนคการส�อสารทกรปแบบเพ�อเผยแพรขอมลขาวสารให

ประชาชนรบทราบอยางท�วถงและชดเจนอนจะเปนแรงจงใจใหเขามามสวนรวม

10. การรายงานผลเปนการเปดโอกาสใหประชาชนทบทวนและสะทอนผลการตดสนใจ

ตอโครงการอกคร� งหน�ง หากมการเปล�ยนแปลงจะไดแกไขไดทนทวงท

35

ทฤษฎการมสวนรวม

สานตย บญช (2527 : 7) ไคกลาวถงการมสวนรวมของประชาชนไว กลาวคอชมชนใด

ท�ไดเปดโอกาสใหประชาชนไดเขามามสวนรวมมากเทาใด กจะทาใหการพฒนาชมชนน�นสามารถ

เปนไปไดโดยสะดวกและสามารถดาเนนไปสเปาหมายท�วางไวได ท�งน� โดยมความเช�อพ�นฐานท�วา

คนมศกยภาพในการเปล�ยนแปลง คณคาของความคดและสมรรถภาพของคนเราน�นจะไมมความหมาย

ถาหากขาดการมสวนรวมกบบคคลอ�น

กระบวนการมสวนรวม

สถาบนพระปกเกลา (2545 : 30) กลาวถงการแบงกระบวนการการมสวนรวมออกเปน 4

ข�นตอน คอ

1. การมสวนรวมงานการวางแผน

2. การมสวนรวมในการปฏบต

3. การมสวนรวมในการจดสรรผลประโยชน

4. การมสวนรวมในการตดตามและประเมนผล

งานวจยท�เก�ยวของ

จากการสารวจองคความรทางดานผลการศกษาท�ตรงหรอใกลเคยงกบหวขอในการวจย

พบวา มเอกสารงานวจยดงน�

ชวงชย เปาอนทร (2552 : 55) ไดวจยเร�องศกยภาพกบการมสวนรวมทางการเมองของ

องคกรภาคประชาสงคม ศกษากรณจงหวดสงหบร โดยใชวธการศกษา คอใชกลมตวอยางจากองคกร

ภาคประชาสงคมในจงหวดสงหบร ผลการวจยพบวา 1) ระดบศกยภาพขององคกรภาคประชาสงคม

ท�ง 5 องคกร อยในระดบปานกลาง 2) ระดบการเขาไปมสวนรวมทางการเมองอยในระดบปานกลาง

3) เม�อเปรยบเทยบเก�ยวกบศกยภาพขององคกรปกครองทองถ�นท�ง 5 องคกร พบวาในเร�องศกยภาพ

ขององคกรมลนธประถมศกษาเพ�อการประถมอาเภอเมองสงหบรมระดบศกยภาพสงสด และเม�อ

เปรยบเทยบเก�ยวกบระดบการเขาไปมสวนรวมทางการเมองขององคกรท�ง 5 องคกร พบวาชมรม

ผสงอายตาบลบางกระบอเขาไปมสวนรวมทางการเมองมากท�สด

สรสทธ� ถนดทาง และคณะ (2554 : 77) ไดศกษาการบรหารจดการความม�นคงไมตาม

แบบรวมกนระหวางภาคความม�นคง ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม โดยใชวธศกษาเชงคณภาพ

พบวาการสรางความรวมมอใหเกดข�นท�ง 3 ภาค มสวนสาคญอยางย�งในการปองกนปราบปรามและ

แกไขปญหาไดอยางย �งยนโดยการมสวนรวมในการดาเนนกจกรรม โดยควรยดหลกการดาเนนงาน

แบบ 5 รวม คอ “รวมคด รวมทา รวมรบผดชอบ รวมตรวจสอบ รวมรบประโยชน” กลาวคอ รวมกน

36

แสดงความคดเหนท�ดและเปนประโยชนมการบรหารจดการ และกาหนดกจกรรมรวมกน รวมกน

รบผดชอบในหนาท�ของตน มการรวมกนตรวจสอบประเมนผลกจกรรมและรบประโยชนท�จะเกดข�น

รวมกน เพ�อใหเกดการบรหารกจการบานเมองท�ด เกดการแบงสรรทรพยากรอยางยตธรรม และลด

ความขดแยงในสงคม ท�งน� ในมตดานความม�นคงควรสงเสรมใหทกภาคสวนเลงเหนความสาคญ

รวมกน โดยควรสงเสรมใหเกดการทางานรวมกนในลกษณะของความสมพนธ 3 เสา ซ� งสามารถต�ง

เปนคณะกรรมการรวมท�รวมทกภาคสวนไวดวยกน มแผนปฏบตงานในระยะยาวบนพ�นฐานการม

สวนรวม

ปธาน สวรรณมงคล (2556 : 34) ไดศกษาการจดการวกฤตทองถ�น : กรณศกษาเทศบาล

นครปากเกรด อาเภอปากเกรด จงหวดนนทบร ผลการศกษาเทศบาลนครปากเกรดไดสรปบทเรยน

จากมหาอทกภยในป 2554 วาการมการวางแผนบรหารจดการสาธารณภยไวลวงหนาเปนส�งสาคญ

และจาเปนอยางย�งโดยตองมการเตรยมการในเร�องของทรพยากรคน วสดอปกรณ การรวมมอของ

ชมชน และภาคสวนท�เก�ยวของตลอดจนการส�อสารท�รวดเรว ถกตองแมนยา สถานการณมหาอทกภย

ป 2554 นบเปนภยพบตทางธรรมชาตคร� งรายแรงท�สดในประวตศาสตรของประเทศไทย สงผล

กระทบในวงกวาง และมความเสยหายตอชวต ทรพยสน จานวนมหาศาล สงผลกระทบตอความ

เช�อม�นของประชาชนตอภาครฐในการปองกนภยธรรมชาตในลกษณะเชนน� ในอนาคตเพราะเหนได

วารฐบาลหนวยงานของรฐไมสามารถปองกนอทกภยคร� งน� ไดอยางมประสทธภาพโดยมความสบสน

ขาดการประสานงานกน ไมมการส�อสารกบประชาชนท�มประสทธภาพ ในทางกลบกนองคกรปกครอง

สวนทองถ�น เชนเทศบาลนครปากเกรดกลบมการวางแผนบรหารจดการวกฤตน� าทวมไดอยางม

ประสทธภาพจนสามารถปองกนพ�นท�สวนใหญไมใหประสบปญหาน� าทวมไดสาเรจโดยอาศย

ภาวะผนาขององคกรปกครองทองถ�น และความรวมมอของชมชน และภาคสวนท�เก�ยวของจนถก

เรยกวา “ปากเกรดโมเดล” ในการปองกนและแกไขภยพบตทางธรรมชาตกรณอทกภยในป 2554

ซ� งเปนส�งท�รฐบาลและหนวยงานภาครฐท�มหนาท�รบผดชอบในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย

ควรเรยนรจากทองถ�น

อทยวรรณ ภเทศ (2556 :48) ไดวจยเร�องการพฒนาศกยภาพของชมชนในดานการจดการ

การทองเท�ยวบงบอระเพด จงหวดนครสวรรค โดยใชวธการศกษา คอ การเลอกตวอยางแบบเจาะจง

จากกลมประชาชนและสมแบบบงเอญจากลมนกทองเท�ยว ทาการสมภาษณโดยมแนวสมภาษณ

ผลการวจยพบวา สภาพของการจดการการทองเท�ยวบงบอระเพดม 3 มต คอการจดการดานพ�นท�

การจดการดานบรหาร และการจดการดานการตลาด สวนรปแบบการพฒนาศกยภาพของชมชนใน

การจดการทองเท�ยวบงบอระเพด พบวาประกอบดวยแนวทางและกลวธ ซ� งมแนวทางท�สาคญ 6

ประการ คอ 1) การสรางกระบวนการเรยนร 2) การสรางและพฒนาผนา 3) การรวมกลมหรอเครอขาย

37

4) การรกษาประโยชนรวมกน 5) การจดกจกรรมการทองเท�ยวโดยชมชน 6) การมจตสานกในการ

อนรกษทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม ผลท�ทาใหเกดข�นจากการดาเนนกจกรรมการทองเท�ยว

บงบอระเพดน�น ชมชนมความพงพอใจมาก จนถงมากท�สดตอผลท�เกดข�นกบชมชนของตนเอง ท�งใน

ดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมและส�งแวดลอม ในดานเศรษฐกจชาวบานมโอกาสสรางรายไดมาก

ในดานสงคมชาวบานมความพงพอใจท�ไดมโอกาสพบเพ�อนใหม ๆ และสรางมตรภาพกบนกทองเท�ยว

ความสมพนธชมชนกดข�น มความภมใจในคณคาและวฒนธรรมของตนมากข�น ในดานส�งแวดลอม

ชาวบานมจตสานกในการอนรกษธรรมชาตมากข�น

งานวจยน� ช� ใหเหนวาการสรางคณะกรรมการเพ�อดาเนนการแกปญหาในเร�องตาง ๆ จาก

หนวยงานท�เก�ยวของรวมท�งภาคประชาชนในพ�นท�ในลกษณะภาคจะสามารถขบเคล�อนความรวมมอ

ในการแกปญหาจากทกภาคสวนรวมกน โดยจะมการดาเนนการตามนโยบายท�ไดรบอยางเปนระบบ

มการแบงความรบผดชอบและมเจาภาพหลกในแตละประเดนอยางชดเจน อกท�งการแกปญหาท�เกด

จากการใชชมชนเปนศนยกลาง ในบางกรณน�นจะสรางความเปนเจาของรวมกนของคนในพ�นท�

พรอมท�งยงเปนการลดภาระภาครฐและทาใหการแกปญหาเปนไปอยางรวดเรว แตท�งน� ยงจาเปนตอง

อาศยการสนบสนนจากภาครฐ เชน งบประมาณ องคความร เทคโนโลย เปนตน

ภยคกคามท�ง 3 กรณ คอภยพบตทางธรรมชาต พ�นท�ชายแดน แรงงานตางดาวลกลอบเขา

เมองผดกฎหมาย จาเปนตองถอเปนวาระแหงชาตโดยเฉพาะในเร�องภยพบตทางธรรมชาตท�ประเทศ

ไทยประสบบอยคร� งข�น รนแรงข�น หากมองในมตความม�นคงยงถอเปนภยท�คกคามความม�นคงของ

มนษย ดงน�นจงเหนไดวาในมตความม�นคงไมใชเปนเพยงเร�องท�เก�ยวกบการทหารเพยงอยางเดยว

อกตอไป มมมองความม�นคงควรจะขยายออกไปใหรวมถงความม�นคงของมนษยท�ทกภาคสวน

จะตองระดมความรวมมอกนในการแกปญหา ท�งน� เพ�อใหเปนการสอดคลองกบการสรางรปแบบ

การปฏรปภาคสวนความม�นคง (Security Sectors Reform –SSR) ท�เหมาะสมกบสงคมไทยหลงยค

สงครามเยน โดยการประสานความรวมมอระหวางหนวยงานตาง ๆ ท�มสวนเก�ยวของกบประเดน

ความม�นคงใหมความเขาใจท�ถกตองตรงกน โดยใหความสาคญตามภารกจหลกและความชานาญ

ของหนวยงาน พรอมกนน�การแลกเปล�ยนขอมลระหวางกน ซ� งมความสาคญเปนอยางย�ง เน�องจาก

แตเดมการทางานของหนวยงานดานความม�นคงถกมองวาเปนการทางานท�ไมเปดเผย ประชาชน

ท�วไปไมสามารถเขาถงขอมลขาวสารได จงทาใหขาดความเขาใจจากภายนอก ดงน�นกองทพหรอ

หนวยงานดานความม�นคงอ�น ๆ ควรมบทบาทในการช� แจงหรอสรางองคความรท�เก�ยวกบความ

ม�นคงแหงชาตและผลประโยชนของชาตเพ�อใหเกดความเขาใจท�ถกตองตรงกน โดยเฉพาะใน

ภารกจงานดานความม�นคงไมตามแบบ ( Non Traditional Security – NTS) ซ� งนบวนจะมความ

สาคญมากย�งข�นไมแพความม�นคงตามแบบ (Traditional Security) ท�สงผลใหภาคสวนตาง ๆ ทาง

38

สงคมไมวาจะเปนภาครฐ กองทพ ภาคเอกชน (Private Sectors) และภาคประชาสงคม (Civil Society

Organizations – CSOs) จาเปนจะตองมการบรณาการ และทางานรวมกนมากย�งข�นและส�งสาคญท�

จะนามาสการปฏรปภาคสวนความม�นคงไดอยางบรณาการ คอการสรางความรความเขาใจใหทก

ภาคสวนเหนปญหาในมตความม�นคง และการสรางองคความรท�เหมาะสมกบประเทศไทย ซ� งกองทพ

ในฐานะภาคสวนดานความม�นคงควรมบทบาทสาคญในการสรางองคความรดงกลาวใหเกดข�น

39

บทท� �

วธดาเนนการวจย

การวจยเร�อง “ศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหา

ความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหม ระหวางไทย-กมพชา ในกระแสการกาวเขาส

ประชาคมอาเซยน : กรณศกษาจงหวดตราด” วธการดาเนนการวจยในท�น� จะใชการวจยเชงบรณาการ

(Mixed Method) คอจะใชวธการวจยเชงสารวจ เพ�อตอบวตถประสงคขอท� 1 เปนหลกและการวจย

เชงคณภาพเพ�อตอบวตถประสงคขอท� 2 การวจยเชงสารวจ (Survey Research) การสมภาษณในเชง

คณภาพและการสงเกตการณแบบมสวนรวม (Participatory Observation) ดงน�นผวจยจะนาเสนอ

รายละเอยดวธการดาเนนงานวจยใน 2 หวขอหลก คอ

1. การวจยเชงสารวจ

1.1 การกาหนดประชากร

1.2 การสรางเคร�องมอท�ใชในการวจย

1.3 การวเคราะหขอมล

2. การสมภาษณในเชงคณภาพ

2.1 การสมภาษณเชงคณภาพ

2.2 การสงเกตการณแบบมสวนรวม

2.3 การตรวจสอบขอมลเชงคณภาพ

2.3 การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ

การวจยเชงสารวจ

การกาหนดประชากร

ประชากรท�ใชเปนเปาหมายการวจย ไดแกองคกรปกครองสวนทองถ�นท�อยในเขตพ�นท�

ประกาศใชกฎอยการศกของจงหวดตราดใน 3 อาเภอ โดยวธการหาขอมลแบบการอภปรายกลมเฉพาะ

(Focus – group Discussion) เปนการอภปรายโดยอาศยผใหขอมลท�มสถานภาพเดยวกน เพ�อหาขอมล

รวมกนตามแนวอภปรายกลม ผท�จะใชในการอภปรายเฉพาะกลมเกบรวบรวมขอมล (ประกอบดวย

ผบรหารทองถ�นฝายการเมอง ปลดองคกรปกครองสวนทองถ�น ประธานสภา หวหนาสานกงานปลด

เจาหนาท�ท�รบผดชอบเก�ยวกบแผนงานโครงการ) ท�ง 14 องคกรปกครองสวนทองถ�น คอ

40

อาเภอเมองตราด จานวน 4 องคกรปกครองสวนทองถ�น

1. เทศบาลตาบลตะกาง

2. องคการบรหารสวนตาบลแหลมกลด

3. เทศบาลตาบลชาราก

4. องคการบรหารสวนตาบลทากม

อาเภอคลองใหญ จานวน 4 องคกรปกครองสวนทองถ�น

1. เทศบาลตาบลคลองใหญ

2. เทศบาลตาบลหาดเลก

3. องคการบรหารสวนตาบลคลองใหญ

4. องคการบรหารสวนตาบลไมรด

อาเภอบอไร จานวน 6 องคกรปกครองสวนทองถ�น

1. เทศบาลตาบลบอพลอย

2. เทศบาลตาบลหนองบอน

3. องคการบรหารสวนตาบลบอพลอย

4. องคการบรหารสวนตาบลดานชมพล

5. องคการบรหารสวนตาบลชางทน

6. องคการบรหารสวนตาบลนนทร

การสรางเคร�องมอท�ใชในการวจย

เคร�องมอวจย ไดแกแบบสมภาษณ “ศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�น

ในการจดการความม�นคงชายแดนระหวางไทย-กมพชา : กรณศกษาในพ�นท�จงหวดตราด” โดยแบงเปน

3 ตอน คอ

ตอนท� 1 ขอมลพ�นฐานขององคกรปกครองสวนทองถ�น ลกษณะของคาถามเปนคาถาม

แบบเลอกตอบ (Check List) จานวน 1 ขอ และคาถามปลายเปด (Open Ended) จานวน 5 ขอ

ตอนท� 2 เปนแบบสมภาษณเก�ยวกบการวดศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครอง

สวนทองถ�นในการจดการความม�นคงชายแดนระหวางไทย-กมพชา : กรณศกษาจงหวดตราด จานวน 8

สภาพปญหา แตเพ�อใหไดรายละเอยดในการศกษา ผวจยจงไดแยกรายละเอยดในการเกบรวบรวม

ขอมลเพ�อใหตรงกบบรบทของพ�นท�ท�ทาการศกษาเปน 12 ประเดนปญหา ลกษณะของคาถามเปน

แบบเลอกตอบ (Check List) โดยมหวขอการศกษา ดงน�

1. เร�องยาเสพตดชายแดน จานวน 6 ขอ

2. เร�องแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย จานวน 3 ขอ

41

3. เร�องการคาอาวธตามแนวชายแดน จานวน 3 ขอ

4. เร�องสนคาเถ�อนและสนคาหนภาษ จานวน 3 ขอ

5. เร�องการคามนษยตามแนวชายแดน จานวน 3 ขอ

6. เร�องการนาเดกและสตรคาประเวณ จานวน 2 ขอ

7. เร�องอาชญากรรมขามชาต จานวน 3 ขอ

8. เร�องการกอการราย จานวน 3 ขอ

9. เร�องการโจรกรรมตามแนวชายแดน จานวน 3 ขอ

10. เร�องการลกลอบคายานพาหนะ จานวน 2 ขอ

11. เร�องการฟอกเงน จานวน 3 ขอ

12. เร�องทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม จานวน 6 ขอ

ตอนท� 3 เปนแบบสมภาษณแนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นเพ�อเขา

รวมในการจดการความม�นคงชายแดนระหวางไทย-กมพชา : กรณศกษาจงหวดตราด ลกษณะแสดง

ความคดเหนแบบปลายเปด (Open Ended) จานวน 13 ขอ

การสรางเคร�องมอวจย และการสรรหาประสทธภาพของเคร�องมอ ผวจยไดดาเนนการ

สรางเคร�องมอตามข�นตอน ดงน�

ข�นตอนท� 1 ศกษาเอกสาร และงานวจยท�เก�ยวของกบศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�น

ยทธศาสตร และนโยบายความม�นคงของชาต ความหมายความม�นคงรปแบบใหม ความหมายของ

การจดการ

ข�นตอนท� 2 การสรางเคร�องมอเพ�อทาการศกษา

ข�นตอนท� 3 นาแบบสมภาษณเสนออาจารยท�ปรกษา (รศ.ดร.ชยยนต ประดษฐศลป)

ตรวจสอบความถกตอง หาความเท�ยงตรงตามโครงสรางเน�อหา ครอบคลมเน�อหา และความถกตอง

เหมาะสมของภาษา

ข�นตอนท� 4 นาแบบสมภาษณท�ปรบปรงแลวใหผเช�ยวชาญตรวจสอบความถกตอง และ

ความครอบคลมของเน�อหาใหไดขอความท�เท�ยงตรง และมความสมบรณ

ข�นตอนท� 5 จดพมพแบบสอบถามฉบบสมบรณไปใชสมภาษณกลมประชากรตวอยาง

องคประกอบของเคร�องมอวจย ประกอบดวยเน�อหาสรป ดงน�

สวนท� � เปนแบบสมภาษณเก�ยวกบรปแบบองคกรปกครองทองถ�น จานวนประชากรใน

พ�นท� อายการจดต�งองคกรปกครองสวนทองถ�น พ�นท�ตดกบแนวชายแดน งบประมาณแตละป แผนงาน

โครงการดานความม�นคงในแตละป ลกษณะของคาถามเปนคาถามแบบเลอกตอบ (Check List)

จานวน 1 ขอ และคาถามปลายเปด (Open Ended) จานวน 5 ขอ

42

สวนท� 2 เปนแบบสมภาษณเก�ยวกบการวดศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครอง

สวนทองถ�นในการจดการความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหมระหวางไทย-กมพชา

: กรณศกษาจงหวดตราด จานวน 8 สภาพปญหา แตเพ�อใหไดรายละเอยดในการศกษา ผวจยจงได

แยกรายละเอยดในการเกบรวบรวมขอมลเพ�อใหตรงกบบรบทของพ�นท�ท�ทาการศกษาเปน 12 ประเดน

ปญหา

สวนท� 3 เปนแบบสมภาษณแนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นเพ�อเขา

รวมในการจดการความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหมระหวางไทย-กมพชา : กรณศกษา

จงหวดตราด ลกษณะแสดงความคดเหนแบบปลายเปด (Open Ended) จานวน 13 หวขอการศกษา

การวเคราะหขอมล

1. การวเคราะหตวแปรสวนบคคลจะใชคาสถตเชงพรรณนา คอการนามาแจกแจงความถ�

(Frequency) คานวณเปนคารอยละ (Percentage) แลวนาเสนอในรปตารางความเรยง

2. การวเคราะหตวแปรตนหรอตวแปรตามจะใชคาสถตเชงพรรณนา โดยนาเสนอในรป

ของคาเฉล�ย (µ) และคาสวนเบ�ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

การศกษาคร� งน� ใชโปรแกรมสาเรจรปในการวเคราะหขอมล สถตท�ใชเปนสถตเชงพรรณนา

(Descriptive Statistics) ไดแก คารอยละ และคาเฉล�ย สาหรบการวดระดบศกยภาพการมสวนรวมของ

องคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการความม�นคงชายแดน โดยสมภาษณจากประชากรผตอบ

แบบสมภาษณ สรางแบบวดศกยภาพการมสวนรวมในการจดการความม�นคงท�เรยกวา (Likert Scale)

โดยมตวเลอกตอบแบบ 5 ระดบ โดยแตละระดบกาหนดเกณฑการใหคะแนน ดงน�

เกณฑใหคะแนนการวดศกยภาพ ระดบคะแนน

ทาเปนประจา 5

ทาบอย ๆ คร� ง 4

ทาพอประมาณ 3

ทานาน ๆ คร� ง 2

ไมเคยทา 1

ในการตความชวงคาเฉล�ยจะแบงคะแนนออกเปน 5 ระดบ ดงน�

คะแนนระหวาง 4.20-5.00 แสดงวา มสวนรวมมาก

คะแนนระหวาง 3.40-4.19 แสดงวา มสวนรวมคอนขางมาก

คะแนนระหวาง 2.60-3.39 แสดงวา มสวนรวมปานกลาง

คะแนนระหวาง 1.80-2.59 แสดงวา มสวนรวมคอนขางนอย

คะแนนระหวาง 1.00-1.79 แสดงวา มสวนรวมนอย

43

การสมภาษณในเชงคณภาพ

การสมภาษณเชงคณภาพ

การสมภาษณจะใชวธการศกษาองคกรปกครองสวนทองถ�น ท�งหมด 14 แหง โดยแตละ

กรณศกษาจะใชวธการ ดงน�

การสมภาษณ ในการวจยน� มลกษณะเปนการสมภาษณแบบก�งโครงสราง (Semi - structured

or Guided Interview) โดยอาศยแนวการสมภาษณ (Interview Guide) เปนเคร�องมอในรปแบบตาง ๆ

คอ

1. การสมภาษณเจาะลก (In-depth Interview) เปนการใชแนวสมภาษณเจาะลก (ตาม

ภาคผนวก) โดยกาหนดผใหขอมลในการสมภาษณ (Key-informants) หลงจากการวเคราะหขอมล

เชงปรมาณแลว พบปญหาท�ตองการขอมลเพ�มเตมใหไดรายละเอยดท�สมบรณมากข�น

2. การอภปรายเฉพาะกลม (Focus-group Discussion) เปนการอภปรายโดยอาศยผใหขอมล

ท�มสถานภาพเดยวกนเพ�อหาขอสรปรวมกนตามแบบสมภาษณ (ดงรายละเอยดภาคผนวก) ผท�จะใช

ในการอภปรายกลม ประกอบดวย ผบรหารทองถ�นฝายการเมอง ปลดองคกรปกครองสวนทองถ�น

ประธานสภา หวหนาสานกงานปลด เจาหนาท�ท�รบผดชอบเก�ยวกบแผนงานโครงการ

การสงเกตการณแบบมสวนรวม

การสงเกตการณแบบมสวนรวม ผวจยจะสงเกตการณแบบมสวนรวม ในกรณท�องคกร

ปกครองสวนทองถ�นรวมในการจดการตรวจสารเสพตด การจดทาคายบาบดผตดยาเสพตด การรวมรกษา

ทรพยากรธรรมชาต และส�งแวดลอม และการรวมการกาจดแหลงแพรโรคระบาด เปนตน โดยมอปกรณ

ชวยเพ�อกอใหเกดความชดเจนในเร�องการสงเกต เชน กลองถายรป เคร�องบนทกเสยง ในการเกบรวบรวม

ขอมลเก�ยวกบศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการความม�นคงชายแดน

ระหวางไทย-กมพชา เพ�อประกอบการวเคราะหโดยปราศจากอคตตอปรากฏการณท�สงเกตใหไดขอมลท�

เปนจรงท�สดในการวจย

การตรวจสอบขอมลเชงคณภาพ

การตรวจสอบขอมลในท�น� จะใชรปแบบ ดงน�

การตรวจสอบการสมภาษณ โดยใชผสมภาษณท�มหนาท�ตางกน คอการสมภาษณ ผบรหาร

ทองถ�นฝายการเมอง ปลดองคกรปกครองสวนทองถ�น ประธานสภา หวหนาสานกงานปลด เจาหนาท�

ท�รบผดชอบเก�ยวกบแผนงานโครงการ

การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ

การวเคราะหขอมลเชงคณภาพจะใชการตความขอมลจากการสมภาษณเพ�อเพ�มเตมคาอธบาย

ตารางจากการสารวจใหมความสมบรณย�งข�น

44

การวเคราะหขอมลจะนาขอมลท�ไดจากการสมภาษณมาวเคราะหรวมกบขอมลท�ไดจาก

การสารวจ และการอภปรายกลม ตรวจสอบความสมบรณ และความถกตองครบถวนของขอมล

จากบนทกการสมภาษณของผ ใหขอมลแตละประเดนหลก และสรปขอคนพบท�ไดจากการ

สมภาษณ

บทท� 4

การวเคราะหขอมล

ในการศกษานาเสนอผลงาน เร�องศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�น

ในการจดการปญหาความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหมระหวางไทย-กมพชา ในกระแส

การกาวเขาสประชาคมอาเซยน : กรณศกษาจงหวดตราด ผวจยขอเสนอผลการวเคราะหแบงออกเปน

หวขอ ดงน�

1. สญลกษณท�ใชในการวเคราะห

2. การเสนอผลการวเคราะหขอมล

3. ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณท�ใชในการวเคราะห

N แทน จานวนองคกรปกครองสวนทองถ�นท�เปนประชากรท�ใชศกษา

µ แทน คาคะแนนเฉล�ย

การเสนอผลการวเคราะหขอมล

ในการเสนอผลการวเคราะหขอมลคร� งน� ผวจยขอเสนอเปนตอน ๆ ดงน�

ตอนท� 1 บรบทพ�นท�ของจงหวดตราด

ตอนท� 2 ขอมลพ�นฐานจากการสมภาษณประกอบแบบสมภาษณ

ตอนท� 3 ผลการศกษา ศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�นจงหวดตราด

ในการจดการปญหาความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหมระหวางไทย-กมพชา ในกระแส

การกาวเขาสประชาคมอาเซยน : กรณศกษาจงหวดตราด

ตอนท� 4 ผลการศกษาแนวทางการเสรมสรางศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�น ในการ

เขามามสวนรวมจดการปญหาความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหม เม�อประเทศไทย

กาวเขาสอาเซยน

ผลการวเคราะหขอมล

ตอนท� � บรบทของจงหวดตราด

ในการนาเสนอบรบทของจงหวดตราดในฐานะจงหวดชายแดนไทย – กมพชา ผวจยจะ

แบงหวขอออกเปน 4 ดาน ดงน�

46

1. บรบททางดานประวตศาสตร

2. บรบททางดานเศรษฐกจ

3. บรบททางดานวฒนธรรม

4. บรบททางดานการเมองการปกครอง

5. บรบททางดานชายแดน

บรบททางดานประวตศาสตร

จากการศกษาประวตความเปนมาของจงหวดตราดน�น มการพบช�อคร� งแรกจากหลกฐาน

ทางโบราณคดท�แสดงถงการใชพ�นท�มนษยอาศยอยในบรเวณจงหวดตราด ในยคของมนษยกอน

ประวตศาสตร หลกฐานท�พบคอการคนพบกลองมโหระทกจานวน 3 ใบ ไดแก ใบแรกพบท�บาน

นายเผอด สมบรณ บานสามงาม หม 4 ตาบลวงกระแจะ อาเภอเมองตราด ใน พ.ศ. 2524 กลองใบท�

สองพบเม�อ พ.ศ. 2530 ในพ�นท�เดยวกน และใบท�สามถกคนพบท�บานนายเสมอ อ�มทะสาร บานเลขท�

25 หม 6 ตาบลวงกระแจะ อาเภอเมองตราด จากหลกฐานท�มการคนพบกลองมโหระทกทาใหสามารถ

กาหนดยคสมยของวฒนธรรมในชวงกอนประวตศาสตรของจงหวดตราดไดวามอายอยในระหวาง

ศตวรรษท� 7 - 6 กอนครสตศกราช จนถงหลงครสตศตวรรษท� 2 (200 ปกอนพทธกาล – พทธศตวรรษ

ท� 7) นอกจากน�ภายในกลองยงพบโบราณวตถ อาท ส�วเหลก มดขอ ขวานเหลกมบอง มดเหลก เศษ

ภาชนะดนเผาท�เผาดวยอณหภมต�า (Earthenware) ช�นสวนภาชนะสารด ช�นสวนกระดกมนษย ลกปด

หนคอรเนเลยน (Cornelian) (อภลกษณ เกษมผลกล. 2553 : 11)

กลองมโหระทกท�พบท�จงหวดตราด มลกษณะเปนกลองมโหระทกแบบเฮเกอร1C (Heger

IC) ซ� งเปนกลองแบบท�มอายเกาแกท�สด กลองดงกลาวเปนประดษฐกรรมในวฒนธรรมดองซอน

(Dong Son) ท�พบในจนและเอเชยตะวนออกเฉยงใต วฒนธรรมการใชกลองมโหระทกเปนวฒนธรรม

ในสงคมเกษตรกรรม มความเก�ยวของกบแมน� าท�ราบ จากการตความลวดลายบนกลองท�ง 3 ใบ

สนนษฐานวาอาจเก�ยวของกบพธกรรมการบชาดวงอาทตย การบชายญสตวของพระเจา (อภลกษณ

เกษมผลกล. 2553 : 11)

นอกจากน� ยงพบรอยแกลบขาวประทบบนผวกลอง ซ� งเปนหลกฐานยนยนถงเก�ยวกบ

สภาพสงคมของผใชกลองวาเปนกลมชนในสงคมเกษตรกรรม ผลการศกษากลองมโหระทกน� ทาให

ทราบวาชมชนโบราณแหงแรกของจงหวดตราดอยท�บรเวณตาบลวงกระแจะ ในเขตอาเภอเมองตราด

ซ� งในสมยน�นชาวเมองมการทาเกษตรกรรม จากหลกฐานท�คนพบแสดงใหเหนวาจงหวดตราดในยค

โบราณสมยกอนประวตศาสตร มการทาอาชพเกษตรกรรมและต�งชมชน เปนเคร�องยนยนไดวาอาชพ

เกษตรกรรมเปนอาชพหลกของชาวบานในจงหวดตราดมาต�งแตอดต (อภลกษณ เกษมผลกล. 2553

: 11 - 12)

47

หลกฐานทางประวตศาสตรยงแสดงใหเหนวาตราดเปนเมองทาท�มความสาคญอกแหงหน�ง

ในแถบชายฝ�งทะเล ทาใหเปนพ�นท�ทมการตดตอคาขายกบตางประเทศ ประกอบกบการมพ�นท�

ท�เหมาะกบการทาสงคราม เน�องจากสภาพภมศาสตรของจงหวดตราดท�มภเขาใหญและปาอนอดม

สมบรณ จากปจจยดงกลาวจงเปนผลใหเกดการอพยพเขามาต�งถ�นฐานของคนหลากหลายเช�อชาต

ทาใหจงหวดตราดมกลมชาตพนธพ�นฐานอยในจงหวดตราดปจจบนมอย 9 กลมดวยกน คอ (สตางศ

เจรญวงศ. 2554 : 69-70)

1. กลมชาวชองเปนกลมชาตพนธด�งเดมโบราณในจงหวดตราด ชาวชองเปนชนพ�นเมอง

ของจงหวดตราด มภมลาเนาอยตามชายแดนและเชงเขา ในอาเภอเมองตราด อาเภอบอไร และอาเภอ

เขาสมง โดยเฉพาะตาบลเขาสมงกบตาบลทาโสม หมบานท�มชาวชองอาศยอยมาก ไดแก หมบานฆอ

ท�น�มศาลเจาต�งอย และมพธเซนไหวปละ 2 คร� ง คอในชวงเดอน 6 และเดอน 12 พ�นท�ทามาหากนอย

ตามปาเขา เชน ทาไร ทานา ตามเชงเขา ระหวางเขา นบถอพระพทธศาสนาควบคไปกบการนบถอผ

ไดแก ผเรอน ผโรง และผห�ง เปนตน นอกจากน� ยงมหลกฐานเก�ยวกบภาษาชองปรากฏอยในช�อ

หมบาน เชน บานปากพด แปลวา ดงเสอด บานตกตก แปลวาท�ลมกวางใหญ (คณะกรรมการฝาย

ประมวลเอกสารและจดหมายเหต. 2542 : 23-24)

2. กลมชนชาตจน ชนชาตจนซ�งเปนผอพยพจากเมองจนมาตามเสนทางการคาเรอสาเภา

และมาต�งถ�นฐานในจงหวดตราด ชาวจนเหลาน� มท�งท�เปนพอคาคนจนและผใชแรงงาน ชนชาตจน

แตเดมเดนทางมากบเรอสาเภาเพ�อคาขาย ตอมาไดอพยพเขามาอยเพราะเหนทาเลการทามาหากน

เล�ยงชพดกวาบานเมองของตว นอกจากน� บางกลมถกกวาดตอนหลงพายแพสงคราม เน�องจากไทย

ยกกองทพไปรบกบญวนและเขมร เม�อสมยกรงธนบร และรตนโกสนทร ชาวจนสวนใหญในเมอง

ตราดน� เปนจนแตจ�ว อกบางกลมอพยพเขามาเมองตราดไดถกนาเขาไปท�กรงเทพฯ เพ�อสอบถามถง

สถานการณภายในประเทศญวน (คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหต. 2542 : 24)

3. กลมชนชาตญวน ชนชาตญวนมหลกฐานปรากฏในสมยรชกาลท� 1 ท�องเชยงสอ ไดเขา

มาพ�งพระบรมโพธสมภาร และคดกลบไปกอบกประเทศญวนคน หลงเดนทางออกจากกรงเทพฯ

ไดแวะท�เกาะกดแลวจงเดนทางเขาสประเทศญวน สวนอกกลมหน�งไดอพยพมาอยท�เชงเขาวดญวน

ตาบลชาราก และยงมอกกลมท�ถกกวาดตอนมาในสมยรชกาลท� 3 มาอยท�ตาบลอาวญวน (เม�อกอน

เปนตาบลในอาเภอเมองตราดในปจจบนคอตาบลอาวใหญ และยงมช�อเรยกกนวาบานแหลมญวน)

ในนพนธของพระองคเจาวภาวดรงสตในหนงสอท�ระลกงานศพนายวรกจ บรรหารเก�ยวกบชนชาต

ญวนตอนหน� งสรปไดวา ในสมยรชการท� 5 ชวงฝร�งเศสยดครองอนโดจน และตองการยดครอง

เกาะกระดาดของไทย ไดสงชนชาตญวนท�เขารดนบถอศาสนาครสตมาอยท�เกาะกระดาดเพ�อเปน

ขออางในการยดครอง แตในสมยน�นมคนไทยอาศยอยกอนแลว รชกาลท� 5 จงโปรดออกโฉนด

48

ท�ดนใหพ�นท�เกาะกระดาด ชนชาตญวนท�เขาไปน�นจงกระจายไปอยในท�อ�น ๆ ในจงหวดตราด

(คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหต. 2542 : 24)

4. กลมชนชาตไทย ชนชาตไทยซ�งพดภาษาไทยมาแตเดมน�นอาศยอยในดนแดนจงหวด

ตราดมากอนและมากกวาชาตอ�น ๆ ท�บานบางพระ บานหนองคนทรง บานปลายคลอง ซ� งเปนช�อ

หมบานท�มมาแตเดม ซ� งมหลกฐานปรากฏท�บานปลายคลอง มโบราณสถาน โบราณวตถท�เปนศลปะ

แบบไทย เปนไปในแนวทางเดยวกบกลมชนชาตไทยท�อาศยอยในถ�นอ�น ๆ อยางไรกตามถ�นฐาน

ของตนตระกลชาวตราดไมไดอยในจงหวดน� แตมถ�นวงศตระกลอยทางบานลาดพล (ราชบร) ชาวบาน

ลาดพลน�ไดพากนอพยพหนกองทพพมามาหลายรอยครวเรอน (ประมาณชวงกรงศรอยธยาหรอชวง

กรงธนบร) (คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหต. 2542 : 23)

5. กลมคนมอญ คนมอญในจงหวดตราดเปนกลมคนท�อพยพเขามาพรอมกบคนไทย

กลมด�งเดม (สมยกรงศรอยธยา) หลกฐานท�แสดงใหเหนถงการต�งถ�นฐานของชาวมอญ คอภมนาม

เชน “บานหนองคอกมอญ” ต. เนนทราย อ.เมอง จ.ตราด ตระกลเกาของชาวมอญในจงหวดตราด

และจนทบรคอตระกล “รามญอดม” และ “รามญวงศ”

6. กลมพวกกหลา กหลาเปนชาวกะเหร�ยงประเภทหน� ง มาจากเมองสะโตงดานตะวนออก

สดของพมา ใชภาษากะเหร�ยงผสมกบภาษาพมา มการสนนษฐานกนวาพวกกหลาเขามาในจงหวด

ตราดประมาณสมยรชกาลท� 2 เพราะในสมยน�นมความตองการพลอยเพ�อใชประดบเคร�องราชปโภค

เคร�องราชกธภณฑตาง ๆ ทางราชการจงสงพวกกหลาออกมาสารวจและขดคนหาพลอยในทองท�

อาเภอเขาสมงและอาเภอบอไร พวกกหลาอาศยอยตามแหลงแรพลอยตาง ๆ เชน บานนาวง อาเภอ

เขาสมง บานบอไร และบานตากแวง อาเภอบอไร เปนตน

7. กลมชาวสาเหร ชาวสาเหรเปนกลมชาตพนธท�มเช�อสายใกลชดกบกลมชอง มรปราง

คลายพวกชอง คอรปรางเลก ผวคล�า ผมหยก จากการสนนษฐานจากภาษาท�ชาวสาเหรพด กลาวได

วาเปนภาษาตระกลมอญ และกลมชาตพนธไมมหลกฐานท�ระบไดชดเจนวาเปนคนด�งเดมในพ�นท�

หรออพยพมาจากประเทศกมพชา คนกลมน� เรยกตวเองวาเปนชาว“กย” หรอ “โกย” การต�งถ�นฐาน

ของชาวสาเหรในจงหวดตราดจะอยในบรเวณตาบลดานชมพล อาเภอบอไร และบานทงไกดก ตาบล

ทากม อาเภอเมอง

8. กลมชาวกะซอง ชาวกะซองเปนชนกลมนอยของจงหวดตราดท�มการคนพบลาสด

จากหลกฐานทางดานภาษาท�อยในตระกลมอญและเขมร เชนเดยวกบกลมชองและสาเหร กลมชาว

กะซองน� สวนมากจะประกอบอาชพหาของปา ทาไร และทาสวนยาง การต�งถ�นฐานของชาวกะซอง

พบในเขตอาเภอบอไร ซ� งในปจจบนมชาวกระซองประมาณ 50 คน มคนพดภาษากะซองไดไมเกน

10 คน

49

9. กลมชนชาตแขก ชนชาตแขกในจงหวดตราดเปนแขกเช�อสายมลายสนนษฐานวา

ชาวแขกเหลาน� ถกกวาดตอนเขามาในสมยรชกาลท� 3 ชวงสงครามเขมรและญวน การเขามาต�งถ�นฐาน

ของชาวแขกเหลาน�แยกออกเปน 3 กลม คอ แขกน� าเช�ยว แขกระยอง และแขกบานครว ปจจบนคอ

กลมชาวไทยมสลมในตาบลน� าเช�ยว แตจากเอกสารของศนยวฒนธรรมจงหวดตราด เรยกกลมชาวไทย

มสลมวา “แขกจาม” หรอ “จาปา” (คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหต. 2542 : 24)

นอกจากกลมชนชาตตาง ๆ ท�ปรากฏดงกลาวขางตนแลว ยงมคนตราดอกลมหน�งท�เปน

คนไทย แตตองถอสญชาตเขมรอาศยอยในบรเวณชายแดนไทย-กมพชา ซ� งรจกกนในนาม “คนไทย

สองแผนดน” กลมคนไทยสองแผนดนในจงหวดตราด เปนกลมท�ไดรบผลกระทบมาจากการเขายด

ครองผนแผนดนประเทศไทยของฝร�งเศสในวนท� 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2436 ในวกฤตการณ ร.ศ. 112

เน�องจากฝร�งเศสไดฝาแนวปองกนของสยามเขามาทอดสมอในกรงเทพฯ ทางปากแมน� าเจาพระยาได

และย�นคาขาดใหสยามปฏบตตามโดยการประกาศตดความสมพนธทางการทต และปดลอมอาวไทย

ต�งแตแหลมเจาลายถงบรเวณแหลมกระบง และขยายเพ�มมาปดลอมท�บรเวณเกาะเสมด จนถงแหลมลง

สยามจงตองยอมรบคาขาดของฝร�งเศส โดยประกาศยดปากน� าและเมองจนทบรไวเปนประกนและ

บงคบใหไทยถอนตวออกจากฝ�งซายแมน�าโขงดวย (กระทรวงมหาดไทย. 2514 : 50)

ตอมาไดมการทาสญญาสงบศกและไดตกลงทาหนงสอสญญาลงวนท� 13 กมภาพนธ พ.ศ.

2446 ฝร�งเศสไดถอนกาลงออกจากจนทบร แตไดเขายดครองเมองตราดและบรรดาเกาะท�งหลาย

ภายใตแหลมลงลงไป ซ� งรวมถงเกาะกงแทน ฝายไทยจาตองมอบเมองตราดและเมองประจนตคร

เขตใหแกฝร�งเศส ในวนท� 30 ธนวาคม พ.ศ. 2447 พ�นท�ดงกลาวไดตกอยในการยดครองของฝร�งเศส

จนถงวนท� 23 มนาคม พ.ศ. 2449 และไดมการตกลงทาหนงสอสญญาข� นอกฉบบหน� งเรยกวา

“หนงสอสญญาระหวางสมเดจพระเจาแผนดนสยามกบเปรสสเดนตแหงรปปลคฝร�งเศส” ฝร�งเศส

จงคนเมองตราดใหไทยตามเดม แตฝายไทยจะตองยอมยกดนแดนเขมรสวนใน (มณฑลบรพา) คอ

เมองพระตะบอง เมองเสยมราฐ และเมองศรโสภณ เปนเง�อนไขแลกเปล�ยน แตปรากฏวาเมองปจจนต

ครเขตร (เกาะกง) ฝร�งเศสไมไดคนใหไทยแตประการใด เมองปจจนตครเขตร (เกาะกง) จงกลายเปน

สวนหน�งของกมพชาไปโดยปรยาย (กระทรวงมหาดไทย. 2514 : 50)

จากเหตการณท�ผานมาสงผลใหชาวสยามท�อาศยอยในเกาะกงตองกลายเปนคนกมพชา

และเรยกขานกนวา “คนไทยเกาะกง” ดวยการเปล�ยนแปลงน� คนไทยท�อยเกาะกงจาเปนตองอยภายใต

การปกครองของรฐบาลเขาสหน และถกบงคบไมใหพด อาน หรอมหนงสอไทยไวในบาน หากถก

จบไดจะถกปรบเปนเงนตามจานวนคาท�พด แตในชวงหลง ๆ จะเปนการปรบตามน� าหนกตวคนท�

พดมากกวา เพราะงายตอการคดคาปรบ แตสาหรบคนกมพชาแลวยงคดและเรยกคนกลมน� วาคนไทย

สวนคนไทยกลบคดและเรยกคนกลมน� วาเปนคนเขมร จงทาใหคนกลมน�กลายเปน “กลมคนไทย

สองแผนดน” (พรทวา อาชวะ. 2557 : 43)

50

บรบททางดานเศรษฐกจ

การประกอบอาชพของคนในจงหวดตราดต�งแตอดตมาจนถงปจจบน พบวา มวถทาง

เศรษฐกจท�แตกตางกนไปตามลกษณะภมนเวศของจงหวดตราด เราสามารถแบงวถทางเศรษฐกจ

ของจงหวดตราดตามภมนเวศออกไดเปน 3 พ�นท�ใหญ คอ

1. พ�นท�ราบบรเวณลมน�า พ�นท�ราบบรเวณลมน�า ไดแก บรเวณท�ราบตอนกลางและ

ตะวนออก ประกอบดวยลาน� าสาคญหลายสาย ท�เกดจากทวเขาบรรทดทางตอนเหนอและตะวนออก

และยงมพ�นท�ราบแคบ ๆ ทางตะวนตก ท�มลาน� าหลายสายจากภเขา จงเปนพ�นท�สาหรบการทานาขาว

และปลกผลไม (คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหต. 2542 : 2) ดงน�นอาชพหลก

ของชาวบานท�อาศยอยในบรเวณน� สวนใหญจะประกอบอาชพเกษตรกรรมโดยเฉพาะการทานา

ท�เรยกกนวา “นาลม” ซ� งเปนท�เพาะปลกขาวหนก อาหารหลกท�ใชในการบรโภคในชวตประจาวน

ของผคนบรเวณน� ไดมาจากสตวน� าจด ภาพสะทอนวถชวตของผคนแถบชายทง แสดงออกใหเหน

ผานอตลกษณในการประกอบอาหารท�คนในทองถ�นเรยกวา “แกงทงหวยแรง”

2. พ�นท�ราบบรเวณภเขา พ�นท�ราบบรเวณภเขาเปนบรเวณท�ราบทางตอนเหนอของจงหวด

ตราด เปนบรเวณน� มพ�นท�กวางขวาง เน�องจากมภเขากระจายอยท �วไป อยในเขตพ�นท�อาเภอบอไร

เปนพ�นท�ท�เคยมปาไมเขยวชอมปกคลมอยางหนาแนน จงทาใหพ�นท�แถบน� มความชมช�นกลายเปน

แหลงตนน� าลาธารท�สาคญของจงหวด และทางตะวนตกของอาเภอเขาสมงมเขาเต� ย ๆ สลบอยท�วไป

พ�นท�ทางตอนกลางและตอนใตของอาเภอเขาสมงบางสวนท�ตดตอกบอาเภอแหลมงอบ มภเขาขนาด

ไมสงมากกระจายอยท�วไป และยงมพ�นท�สงบรเวณภเขากวางขวางมาก อยทางตอนเหนอแผลงมา

ทางตอนใตตลอดแนวพรมแดนจนสดเขตทางใตของจงหวด เปนท�รจกกนในนาม ทวเขาบรรทด

สวนทางตะวนตกเปนภเขาท�ไมสงมากนก รวมตวกนเปนพ�นท�แคบ ๆ พ�นท�ตอนกลางของอาเภอ

แหลมงอบตดตอกบอาเภอเขาสมง พ�นท�บรเวณน� เคยเปนพ�นท�ปาท�อดมสมบรณ แตปจจบนไดแปร

เปล�ยนเปนพ�นท�ปลกพชทางเศรษฐกจจานวนมาก (คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหต.

2542 : 2-3) พ�นท�บรเวณเชงเขา เปนพ�นท�ท�เหมาะแกประกอบอาชพเกษตรกรรม โดยเฉพาะการปลก

ขาวไรและเกบของปา การทาสวนผลไม ยางพารา ปลกสบปะรด การลาสตวปาเพ�อนามาบรโภค

และขาย ภาพสะทอนท�ทาใหเหนถงวถชวตของผคนท�อาศยอยในบรเวณน� แสดงออกมาใหเหนได

จากภมปญญาพ�นบานดานอาหารในการประกอบอาชพโดยเฉพาะอาหารปา ดงจะเหนไดจาก “แกง

ปาแสนตง”

3. พ�นท�ราบต�าชายฝ�งทะเล พ�นท�ราบต�าชายฝ�งทะเลเปนพ�นท�ชายฝ�งทะเลเกอบตลอด

แนวพ�นท�เหลาน� เปนท�รวมเอาตะกอน โคลนตมจากแมน�าลาคลองมาทบถมกน ไดแก พ�นท�ฝ�งแมน� า

เวฬ ตาบลแสนตง ตาบลทาโสม และบางสวนของตาบลบางปด ซ� งมลาคลองเลก ๆ หลายสายไหลส

51

ทะเล สวนพ�นท�ราบต�าทางฝ�งทะเลตะวนตก ต�งแตอาเภอเขาสมง อาเภอแหลมงอบ อาเภอเมองตราด

จนถงอาเภอบอไร พ�นท�น� าทะเลทวมถงจะเปนปาไมชายเลน และยงเปนสถานท�เล� ยงสตวน� าบางชนด

ซ� งชาวบานจะประกอบอาชพทาประมง เชน การเล� ยงก งกลาดา หอยนางรม หอยแครง เปนตน

(คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหต. 2542 : 2) ชาวบานท�อาศยอยในบรเวณน�จะ

ประกอบอาชพประมงเปนหลก ซ� งเปนประมงเรอเลก พรอมกนน�นกมการปลกขาวในแถบ “ทง

ตะกาด” มภาพสะทอนวถชวตของผคนท�ประกอบอาชพประมง กแสดงใหเหนผานอตลกษณใน

การประกอบอาหารท�ผคนในทองถ�นเรยกวา “แกงทะเล”

นอกจากวถชวตทางเศรษฐกจท�งสามรปแบบของคนจงหวดตราดแลว การประกอบอาชพ

เกษตรกรรมของคนในจงหวดตราดแลว ยงมลกษณะเปนพ�นท�ศนยกลางคาขายทางทะเล โดยจงหวด

ตราดถกยกเปนฐานะใหเปนเมองทาท�สาคญแหงหน�ง จากการศกษาพบวาในสมยอยธยาเปนยคของ

การคาทางทะเลท�มความเจรญรงเรอง จงหวดตราดเปนเมองท�อยบนเสนทางการคาทางเรอสาเภา

ท�ทาการคาขายกบตางประเทศท�งทางทศตะวนตกและทศตะวนออก เสนทางเดนเรอสาเภาในสมย

อยธยามเสนทางการเดนเรอหลก คอจะออกจากปากแมน� าเจาพระยา ผานเกาะสชงจงหวดชลบร

ตอไปยงจงหวดระยอง จนทบร และเมองตราด จากน�นจะแยกเปน 2 เสนทาง คอ

1. เสนทางท�มงสประเทศแถบตะวนออก ซ� งเดนเรอเลยบชายฝ�งทะเลไปเขมร ญวน ไปยง

จนหรอญ�ปน

2. เสนทางท�ตดเขาอาวไทยท�เกาะชางหรอเกาะกง มงไปทางทศใตผานปากน� าเมองชมพร

หรอปากน�าเมองนครศรธรรมราช

จากน�นกอาจจะเดนทางบก ตดขามคาบสมทรภาคใตลงสทะเลอนดามน หรอเดนเรอออม

คาบสมทรออกทางชองแคบมะละกา เพ�อตดตอกบประเทศทางแถบตะวนตกตอไป สอดคลองกบ

ประวตความเปนมาของหมบานดานใหมท�เกาะชาง

จากหลกฐานดงกลาวแสดงใหเหนวาจงหวดตราดมฐานะเปนเมองทาท�สาคญ และมเสนทาง

ท�การคาท�เก�ยวของกบเมองตราด คอเสนทางการคาท�ตองเดนทางผานไปยงเมองเขมรและเมองญวน

ทางเรอท�ไปตามชายฝ�งทะเลตะวนออก เสนทางเดนเรอท�สาคญท�เก�ยวของกบจงหวดตราด มดงน�

1. ออกจากปากน�าเจาพระยา ผานเกาะสชง ชลบร ระยอง จนทบร ตราด ตดขามอาวไทย

ท�เกาะชาง จงหวดตราด จนมาถงปากน�าเมองนครศรธรรมราช สงขลา และปตตาน

2. ออกจากปากน�าเจาพระยา ผานเกาะสชง ชลบร ระยอง จนทบร ตราด เกาะกง แลวตด

ขามอาวไทยไปปากน�าเมองระนอง

3. ออกจากปากน�าเจาพระยา ผานเกาะสชง ชลบร ระยอง จนทบร ตราด เกาะกง แลวตด

เขาขามอาวไทยไปปากน�าชมพร เดนทางตอไปยงบานดอน นครศรธรรมราช สงขลา ปตตาน

52

การเดนเรอสนคาทางทะเลจาเปนตองอาศยเสนทางการเดนเรอท�สาคญท�งสามเสนทาง

ดงกลาว มการขยายตวทางการคากบตางประเทศต�งแตสมยอยธยา เปนผลใหเมองตามชายฝ�งทะเล

ภาคตะวนออก รวมถงเมองตราดและหวเมองชายทะเลภาคใต มความสาคญในฐานะเมองทาและจด

แวะพกใหเรอเขาขนสงสนคา ตลอดจนจอดหลบลมมรสมในอาวไทยชวงฤดมรสม

นอกจากการทาเกษตรกรรม ของคนในจงหวดตราด ทรพยากรธรรมชาตท�ถกคนพบและเปน

ช�อเสยงของจงหวดยงมแรรตนชาตท�เปนทรพยในดนท�สวนใหญพบในสวนเปลอกดน ไดแก พลอย

แดง หรอทบทมสยาม โกเมน เพทาย ไพลน เขยวสอง พบในพ�นท�ตาบลหนองบอน ตาบลชางทน

ตาบลบอพลอย ในอาเภอบอไร บานนาวง ตาบลประณตในอาเภอเขาสมง การคนพบแรรตนชาต

ของจงหวดตราดท�เปนการสรางช�อมากท�สดคอ พลอยแดงหรอทบทมสยาม ซ� งมความสวยงามมาก

ถอไดวาเปนสดยอดของอญมณท�มคาสงเปนท�นยมจนไดฉายาวา “King Ruby” ซ� งเคยถกคนพบ

ใหญท�สดหนกถง 38 กะรต ท�อาเภอบอไร

จากหลกฐานทางประวตศาสตร พบวามการขดพลอยในอาเภอบอไร ต�งแตสมยรชกาลท� 2

ไดสงพวกกหลามาสารวจพลอยท�อาเภอบอไร ตอมาในสมยรชกาลท� 5 ไดมการสารวจและใหสมปทาน

ชาวตางชาตทาใหเกดการต�นตวขดพลอยเปนอนมาก จนมาในชวงป พ.ศ. 2511 – 2512 เปนชวง “ยค

ต�นพลอย” หรอยคเหมองพลอยเฟ� องฟ มการนาเคร�องมอทนสมยมาใชขดเหมองพลอย เชน รถแมคโคร

เปนตน พ�นท�ท�มพลอยสวนใหญอยในอาเภอบอไรและอาเภอเขาสมงบางสวน ในระยะแรก ๆ สามารถ

ขดไดอยางอสระ ตอมาในป พ.ศ.2524 โดยคณะรฐมนตรมมตใหองคการบรหารสวนจงหวดตราด

เปนผรบสมปทานในการขดเหมองแรในเขตพ�นท� 111.56 ตารางกโลเมตร และไดอนญาตใหเอกชน

เชาชวงทาเหมองพลอยตอในพ�นท�ดงกลาว จนกระท�งป พ.ศ. 2529 การทาเหมองพลอยเร�มซบเซาลง

เน�องจากพลอยในพ�นท�สมปทานเร�มลดลง จนตองยตการทาเหมองพลอยลงประมาณป พ.ศ. 2537

เพราะพลอยท�ขดพบนอยไมคมกบการลงทน แตปจจบนยงมพ�นท�ท�มพลอยหลงเหลออยในบรเวณ

แนวชายแดนท�เปนเขตหวงหาม เน�องจากเปนเขตความม�นคงตามแนวชายแดนระหวางประเทศ

(คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหต. 2542 : 76)

ยานการคาของจงหวดตราด ยอมเลอกทาเลท�อดมสมบรณเหมาะแกการทามาหากน และ

สะดวกตอการคมนาคมขนสง จงมกเลอกตามรมแมน� า ทะเล ท�ราบ และท�มทรพยากรมคา ยานการคา

ท�สาคญในอาเภอเมองตราดจงเปนท�ต�งขององคการบรหารราชการและชมชนเปนหลก บรเวณพ�นท�

ราบระหวางแมน� าตราดกบคลองบางพระ พ�นท�ใกลทะเลยานการคาท�เปนศนยกลางการคาท�สาคญ

ท�สด คอ ตลาดรมคลองบางพระ ซ� งเปนแนวยาวเลยบคลอง ต�งแตชมชนบานลางตลอดแนวคลอง

ไปจดหวถนน (ถนนราษฎรอนสรณปจจบน) มถนนผานหนารานคาตลอดแนว เรยกวาถนนรมคลอง

(ถนนธนเจรญปจจบน) รมถนนท�งสองขาเปนรานคา ถนนดานในท�ตดกบท�ราบจะมบานเรอน

53

หนาแนนซอนกนอย มซอยตดแยกจากถนนรมคลองไปเช�อมถนนอกสายหน�ง เรยกวาถนนตลาดใหญ

(ถนนหลกเมองปจจบน) ความยาวของถนนตลาดใหญ ต�งแตถนนสนตสข (ช�อปจจบน) ไปจนถง

หนาศาลหลกเมอง เปนยานการคาท� 2 จะมบานเรอนอยสองขางถนนจนเช�อมกบบานท�อยรมถนน

ตลาดรมคลอง บานอกฟากเช�อมตอกบบานท�อยรมถนนตลาดขวาง (ถนนชยมงคลปจจบน) เปนถนน

ท�ตดแยกจากถนนตลาดใหญไปยงบานทาเรอจาง ตลาดขวางเปนตลาดแหงท� 3 มลกษณะตลาดเลก ๆ

เร�มจากถนนตลาดใหญ (หลกเมอง) เขาไปประมาณ 500 เมตร สดเสนทางคอ ตลาดบานทาเรอจาง

เปนยานการคาแหงท� 4 ต�งอยท�รมแมน� าตราด เปนยานการคาเลก ๆ ฝ�งท�เปนท�ราบจะเปนท�ต�งของ

ชมชนเมอง มความสาคญในฐานะเปนสถานกลางการแลกเปล�ยนสนคาระหวางแหลงผลตสนคา

เกษตรกรรม ผก ผลไม จากชมชนรมแมนาตราดฝ�งตรงขามแถบแหลมฆอ เนนทรายทาพรกกบยาน

การคาตลาดรมคลอง

ยานการคารมคลอง (ถนนธนเจรญ) เปนยานท�รวมสนคาเบดเสรจทกประเภท ท�งเคร�อง

อปโภค บรโภค การผลต และบรการ ผลผลตทกประเภทภาในเมองตราด จะถกสงมาขายท�ตลาดน�

รวมท�งสนคาท�มาจากแหลงอ�นดวย ซ� งมท�งรานผาแพรพรรณ เส�อผาสาเรจรป รานตดเยบเส� อผา

รานเคร�องอะไหล รานขายยาไทย ยาจน รานขายของชา รานขาวสาร อาหารแหง และอาหารสดทกชนด

(คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหต. 2542 : 88-89)

ในการกลาวถงผลการศกษาเก�ยวกบบรบทดานเศรษฐกจของจงหวดตราดน�น สานกงาน

สถตจงหวดตราด รายงานสถตจงหวด (พ.ศ. 2556) ไดสรปไววา ในป 2554 จงหวดตราดมมลคา

รวมผลตภณฑของจงหวดท�งหมด 25,357 ลานบาท สาขาการผลตท�สาคญ เปนภาคเกษตรกรรม

13,903 ลานบาท มมลคา รอยละ 54.82 สาขานอกภาคเกษตรกรรม 11,575 ลานบาทหรอรอยละ

45.64 มมลคาจากสาขาการผลตท�สาคญ ไดแก เกษตรกรรม การลาสตวและการปาไม 5,723 ลานบาท

หรอรอยละ 22.56 สาขาประมงมมลคา 7,987 ลานบาทหรอรอยละ 31.49 สาขาการคาสงคาปลก

การซอมแซมยานยนต จกรยานยนตของใชสวนบคคลและของใชในครวเรอน มมลคา 3,082 ลานบาท

หรอรอยละ 12.15

เม�อพจารณาในแงของการทามาหากนสาหรบจงหวดตราดน�น พบวาสวนใหญเปนการผลต

ในภาคเกษตรกรรม ไดแกการเพาะปลกในปเพาะปลก 2555 จงหวดตราดมเน�อท�เพาะปลกขาวเจา

นาป 22,049 ไร ไดผลผลตขาวเจา 8,895 ตน เน�อท�ปลกสบปะรด 24,718 ไร ไดผลผลต 69,890 ตน

เน�อท�ปลกยางพารา 295,291 ไร ไดผลผลตยางพารา 55,483 ตน เน�อท�ปลกเงาะ 54,513 ไร ไดผลผลต

เงาะ 83,015 ตน เน�อท�ปลกทเรยน 25,992 ไร ไดผลผลตทเรยน 24,361 ตน เน�อท�ปลกมงคด 38,571

ไร ไดผลผลตมงคด 18,883 ตน ขณะท�จงหวดตราดมสถานประกอบการอตสาหกรรมท�งหมด 361

แหง เงนลงทน 2,588,075,175 ลานบาท จานวนคนงานท�งส�น 4,256 คน (สานกงานสถตจงหวดตราด.

2555 : 10)

54

บรบททางดานวฒนธรรมของจงหวดตราด

สาหรบการศกษาดานวฒนธรรมของจงหวดตราดน�น ผลการศกษาคร� งน� มขอคนพบวา

ดวยเหตท�เมองตราดเปนเมองทาท�สาคญแหงหน� งในแถบชายฝ�งทะเลตะวนออก ทาใหมความสมพนธ

ตดตอคาขายกบประเทศตาง ๆ รวมไปถงการต�งถ�นฐานของคนหลายเช�อชาต นอกจากน� สภาพ

ภมศาสตรของเมองตราดยงมภเขาใหญและปาอนอดมสมบรณจงทาใหเปนท�อยของชนกลมนอยตาง ๆ

ดวย ดงจาแนกกลมชาตพนธในจงหวดตราดไดแก ไทย จน แขก ญวน มอญ กหลาหรอตองส ชอง

ซาเรหรอสาเร หรอสาเหร ประชากรสวนใหญของจงหวดตราด รอยละ 94.7 นบถอศาสนาพทธ

สวนศาสนาอ�น ๆ ท�มผนบถอ ไดแก ศาสนาอสลาม ประมาณ 7,000 คนเศษ คดเปนรอยละ 3.1

ศาสนาครสต ประมาณ 4,800 คนเศษ คดเปนรอยละ 2.2

ศาสนสถานท�สาคญ มวด 123 แหง ท�พกสงฆ 32 แหง มสยด 11 แหง โบสถครสต 1 แหง

การละเลนพ�นบาน ประเภทมหรสพคอ หนงตะลง ราสวด เถดเทงลาตว ละครชาตรหรอ

เทงตกหรอเทงกก เพลงพ�นบาน คอเพลงปฏพากษ เพลงรองราพน เพลงประกอบพธกรรม

ประเพณสบสองเดอน เดอน 5 (ประมาณเดอนเมษายน) ตรงกบประเพณสงกรานต ถอเปน

วนข�นปใหมของคนไทย วดตาง ๆ ในจงหวดตราดจะทาบญตดตอกนหลายวนและกาหนดใหวนหน�ง

เปนวนทาบญฉลองทราย วดท�อยในละแวกเดยวกนจะกาหนดวนฉลองทรายไมใหตรงกน เพ�อจะ

ไดนมนตพระวดใกลเคยงมารวมงานบญฉลองทรายดวย การทาบญฉลองทรายน�นหลงจากทาบญ

แลวชาวบานจะชวนกนเลนสะบาลอ หรอนดหมายกนสรงน� าพระผใหญแลวจะชกชวนกนไปรดน� า

ขอพรจากผใหญในครอบครวของตนเองหรอผเคารพนบถอในหมบานตอไป นอกจากน� ยงมประเพณ

ขอทานบอกบญโดยชาวบานจะนดหมายรวมกลมกนไมจากดเพศและจานวน เดนขอทานไปตาม

หมบานของตนเองและหมบานใกลเคยงเพ�อนาเงนถวายวด มการรองเพลง ใชฉ�ง กลอง โทน กรบ

ใหจงหวะ

เดอน 5 ตอเดอน 6 มเทศนมหาชาต ซ� งชวงน� เปนฤดผลไม ชาวบานไดนาผลไมชนดตาง ๆ

มาตกแตงบรเวณพธ สมมตใหเปนปาหมพานต ในคนกอนวนเทศนมหาชาตตองนมนตพระมาเทศน

คาถาพน ใชเทยน 1,000 เลม บชาคาถาพนและทาน� ามน น� ามนต วนรงข�นทาบญถวายภตตาหารแด

พระภกษสงฆ และเร�มเทศนกณฑท� 1 ถงกณฑท� 13 เม�อการเทศนจบลง ผท�อยในบรเวณพธจะนา

ผลไมไปกน นาน�ามนตไปด�มไปทา เพ�อเปนสรมงคลแกตนเองและครอบครว

เดอน 6 ข�น 15 ค�า (ประมาณเดอนพฤษภาคม) วนวสาขบชา ตอนเชาพทธศาสนกชนพรอมใจ

กนไปทาบญยงวดตาง ๆ ตอนค�าทกวดจดเวยนเทยนมการแสดงธรรมแกประชาชน

ในเดอนน� ยงมการทาบญถวายสลากภต เน�องจากเปนฤดผลไม แตละวดจะแจกสลากภต

ในวนท�มคนมาทาบญโดยนมนตพระสงฆจากวดใกลเคยงมารบสลากภตท�พทธศาสนกชนจดเตรยม

55

ถวาย มกเปนผลไมท�หาไดในเลอกสวนไรนาของตนใสภาชนะท�สานจากไมไผหรออ�น ๆ กไดตามแต

จะสะดวกพรอมจดอาหารคาวหวานไปทาบญถวายทานดวย

เดอน 7 ข�น 5 ค�า (ประมาณเดอนมถนายน) สารทขนมจาง ชาวบานจะหอขนมจางหรอ

ขนมตาง ๆ ไหวบรรพบรษ โดยใชขาวเหนยวขาวแชกบน�าดางท�ไดจากข� เถาไมโกงกางแลวนามาหอ

ดวยใบเละเปนรปสามเหล�ยมมส� มม มดเปนพวงแลวนาไปตมใหสกจ�มน� าตาลออย หรอใสน� าเช�อม

รบประทาน ในวนน� ชมชนท�อยรมแมน�าลาคลองจะมประเพณการแขงเรอดวย

เดอน 8 ข�น 15 ค�า (ประมาณเดอนกรกฎาคม) วนอาสาฬหบชา ตอนเชาพทธศาสนกชน

ตกบาตร ฟงธรรม รกษาศลตอนค�าเวยนเทยนตอมาเดอน 8 แรม 1 ค�า วนเขาพรรษา พทธศาสนกชน

กจะไปทาบญตกบาตรเหมอนเดม แตพระสงฆกจะจาพรรษาอยท�วดและไมไปคางแรมท�ไหนเลย

ตลอดระยะเวลา 3 เดอน

เดอน 9 กลางเดอน (ประมาณเดอนสงหาคม) เทศกาลสารทจน คนจนจะเซนไหวบรรพบรษ

ดวยขนมมดไต ขนมเทยน ซาแซ โงวแซ ซกแซ (ไหวดวยของคาว 3 อยาง 5 อยาง 7 อยาง เชน หม

ไก เปด กง ป ไขตม หรอหมกแหงตามฐานะ ขาว อาหารหวานคาว คนไทยไปทาบญท�วดเพ�ออทศ

สวนกศลใหกบบรรพบรษตามความเช�อ การเซนไหวไมใชอาหารประเภทแกง เพราะมรสเผดรอน

เดอน 10 ส�น (ประมาณเดอนกนยายน) เทศกาลสารทไทย เดมชาวบานจะกวนกระยาสารท

เพ�อนาไปทาบญถวายพระตามประเพณ โบราณจะกวนกระยาสารทกนแทบทกบาน เพ�อใหเหลอไว

เกบเล�ยงลกหลานในครอบครวไดนาน ๆ

เทศกาลน�ชาวบานมความเช�อวา ยมบาลจะถอศล 3 วน ปลอยเปรตและวญญาณท�งหลาย

เปนอสระมโอกาสไดรบสวนบญสวนกศล พทธศาสนกชนพรอมใจกนไปทาบญท�วด และบงสกล

ใหบรรพบรษผลวงลบไปแลว ดงน�นการกวนกระยาสารทจงไดสอดแทรกภมปญญา ความเช�อท�วา

ตองใสสวนผสม 32 อยาง 108 อยาง เชน ถ�ว งา ขาว น� าตาล พชประเภทหวนานาชนด และผลไมน�น

ซ� งนอกจากจะอรอยแลวยงมสรรพคณในการรกษาโรคภยท�มกเปนในเดอนน�

ปลายเดอน 10 ถงเดอน 11 พธทาขวญไหวแมโพสพ ในเดอนน�ขาวในนาเร�มต�งทอง ชาวนา

ทาพธไหวแมโพสพโดยนาเอาเฉลว ไปมดไวกบไมระกาท�ปกไวในนา จดกลวย ออย สม กระยาสารท

กระจก หว น� ามนใสผม ข�ผ� งทาปาก น� าอบ น� าหอม ใสชะลอม นาไปวางไวใกลกบเฉลว โดยให

ผหญงเปนผทาพธกลาวเชญแมโพสพ

เดอน 11 ข�น 15 ค�า (ประมาณเดอนตลาคม) วนออกพรรษา เปนวนส�นสดการจาพรรษา

เปนเวลา 3 เดอนหรอเรยกวาวนปวารณา คอเปนวนท�พระสงฆกลาวคาปวารณา เปดโอกาสใหพระสงฆ

ดวยกนวากลาวตกเตอนกนได พระรปใดท�มขอขดของใจเก�ยวกบวนยสงฆ อนญาตใหบอกกนได

พทธศาสนกชนพรอมใจกนไปทาบญท�วดตาง ๆ ถาวดใดจดใหมงานตกบาตรเทโว ผท�มาทาบญจะ

อยชวยเตรยมงานสาหรบวนรงข�น สะทอนใหเหนถงความศรทธาอยางแรงกลาตอพระพทธศาสนา

56

เดอน 11 แรม 1 ค�า (ประมาณเดอนตลาคม) ตรงกบวนตกบาตรเทโววดตาง ๆ จะจดงาน

ทาบญตกบาตรหมนเวยนสบเปล�ยนกนไป เปนการจาลองเหตการณเม�อคร� งพระพทธเจาเสดจกลบ

จากโปรดพระพทธมารดาบนสวรรค เช�อกนวาในวนน�พระพทธเจาตองการเปดโลกท�งสามโลก ไดแก

สวรรค มนษย และนรกใหพทธศาสนกชนไดเหนเปนรปธรรม ทางวดจดร�วขบวนอยางย�งใหญ

ประกอบดวย นางฟา พระอนทร พระพรหม เทวดา เหลาเทพบตรท�ลงมาสงเสดจจากสวรรคและฝง

เปรตท�มาจากนรก ฝงเปรต คอชาวบานท�สมครใจชวยเหลอวดจะตกแตงรางกายของตนใหดสะดดตา

โดยเขยนตามเน�อตว หนาตา หรอนากระดาษมาทาเปนหวสตวหรอรปอ�น ๆ ตามตองการ เพ�อใช

สวมหว โดยมจดมงหมายสะทอนใหเหนวา ขณะท�พวกเขาอยในโลกมนษยไดทาบาปกรรมใดไวบาง

เม�อตายแลวตองไปชดใชกรรมทนทกขทรมานแสนสาหส เพ�อใหคนเกดความสานกท�จะสรางบญ

ละเวนบาป ปจจบนการตกบาตรเทโว นอกจากจะใหคตแงคดดงกลาวแกชาวพทธแลวยงมผลพลอยได

แกวดอก คอไดรบเงนทาบญสาหรบใชจายบรณปฏสงขรณวดอกดวย

หลงจากออกพรรษาแลวหลายหมบาน ไดกาหนดวนทาบญโคนตนไมศาลเจาชายทงท�เคารพ

ในหมบาน เพ�อความเปนสรมงคล แกตนเอง และครอบครว และการประกอบอาชพเปนประจาทกป

(การทาบญโคนตนไมจะทา 2 คร� ง คอชวงออกพรรษา และชวงสงกรานต)

เดอน 12 ข�น 15 ค�า (ประมาณเดอนพฤศจกายน) วนลอยกระทง การลอยกระทงเปนประเพณ

ท�สบตอกนมาจากอดตโดยเช�อวา ใชกระทงนาเคร�องบชาไปบชารอยพระพทธบาท ณ รมแมน� า

นมทานท และขอขมาพระแมคงคา ดงน�นชาวบานและวดตาง ๆ ท�อยใกลแมน� าลาคลองจะรวมกน

จดงานลอยกระทงโดยใชวสดธรรมชาตมาประดษฐ

เดอนอาย (ประมาณเดอนธนวาคม) วนท� �� ธนวาคม จะมงานประเพณ ศาลเจาสระดาง

โดยทาบญเชา และเพล ในการประกอบพธน�จะมการปลอยเรอเชนเดยวกบการทาบญโคนตนไม

เดอนย�ตอเดอนสาม (ประมาณกมภาพนธ) เทศกาลตรษจน ชาวตาบลท�มเช�อสายจนจะเตรยม

เคร�องเซนไหว สาหรบไหวเจา เจาท�และบรรพบรษ โดยจดดงน� ไหวเจาท�ใชขนมมดไต ขนมเทยน

ขนมเขง ซาแซ โงวแซ ซกแซ ตามฐานะ และผลไมมงคล ไหวบรรพบรษใชขาว 4 ถวย สาหรบอาหาร

คาวหวาน ขนมมดไต ขนมเทยน ขนมเขง และผลไม ตามธรรมเนยมท�ปฏบตสบกนมา เพ�อแสดง

ความกตญ�กตเวท โดยเช�อวาบรรพบรษจะคมครองอยเยนเปนสขทามาคาข�น (อภลกษณ เกษมผลกล.

2553 : 28)

บรบททางดานการเมองการปกครองของจงหวดตราด

เม�อหนไปพจารณาบรบททางดานการเมองการปกครองของจงหวดตราด ผลการศกษาท�ม

อยตามเอกสารและหลกฐานในชวงเวลาท�ทาการศกษามขอคนพบวา จงหวดตราด แบงการปกครอง

เปน 7 อาเภอ 38 ตาบล 261 หมบาน โดยมอาเภอดงน� อาเภอเมองตราด อาเภอคลองใหญ อาเภอ

เขาสมง อาเภอบอไร อาเภอแหลมงอบ อาเภอเกาะกด และอาเภอเกาะชาง

57

การปกครองสวนทองถ�นประกอบดวย องคการบรหารสวนจงหวดตราด เทศบาลเมอง 1

แหง คอเทศบาลเมองตราด เทศบาลตาบล จานวน 13 แหง คอเทศบาลตาบลทาพรกเนนทราย

เทศบาลตาบลเขาสมง เทศบาลตาบลแสนตง เทศบาลตาบลบอพลอย เทศบาลตาบลคลองใหญ

เทศบาลตาบลหาดเลก เทศบาลตาบลแหลมงอบ เทศบาลตาบลน� าเช�ยว เทศบาลตาบลตะกาง

เทศบาลตาบลหนองเสมด เทศบาลตาบลชาราก เทศบาลตาบลหนองบอน เทศบาลตาบลเกาะชาง

และองคการบรหารสวนตาบล จานวน 29 แหง (สานกงานสถตจงหวดตราด. 2555 : 8)

การเมองการปกครองของจงหวดตราดในปจจบนเปนผลท�คล�คลายมาจากการจดรปแบบ

การปกครองภมภาคสมยใหมภายใตระบบมณฑลเทศาภบาล กลาวคอ การจดรปแบบการปกครอง

เมองตามระบอบมณฑลเทศาภบาล

แตเดมหวเมองตาง ๆ มไดมการแบงออกเปนทองท�ยอย ๆ คงเรยกช�อเมอง และหมบาน

เทาน�นตอมาในป 2440 (ร.ศ. 116) พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดโปรดเกลาฯ ใหตรา

“ขอบงคบลกษณะปกครองหวเมอง ร.ศ. 116” ข�นไว โดยแบงมณฑลออกเปนเมอง แตละเมองแบง

ออกเปนอาเภอ แตละอาเภอแบงออกเปนตาบล แบงเปนหมบาน โดยมตาแหนงของผบงคบบญชาการ

ปกครอง ไดแก ตาแหนงผวาราชการเมอง นายอาเภอ กานน และผใหญบาน เปนผบงคบบญชา

ปกครองดแลลดหล�นกนลงมาตามลาดบ

ภายในเขตเมองน�นยงไดมประกาศเก�ยวกบการแบงเมองตาง ๆ ออกเปนเมองช�นใน ช�นกลาง

และช�นนอก ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ในกรณของจงหวดตราดไดมการ

ระบช�อ “เมองตราด” ไว โดยข�นกบเขตมณฑลจนทบรตาม “ขอบงคบลกษณะปกครองหวเมอง ร.ศ.

122”

ตอมาไดเปล�ยนช�อจากเมองตราดมาเปนจงหวดตราดในป พ.ศ. 2459 เม�อพระบาทสมเดจ

พระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเปล�ยนคาวา “เมอง” มาเปน “จงหวด”

แทนท�งหมด สาหรบจงหวดตราด ไดมประกาศเปล�ยนช�อ อาเภอตาง ๆ เม�อวนท� 24 เมษายน พ.ศ.

2460 โดยเปล�ยนช�อ อาเภอเมองเปนอาเภอบางพระ และอาเภอทงใหญเปนอาเภอเขาสมง สวนก�ง

อาเภอคลองใหญ ยงคงใชช�อเดมอย (สานกงานจงหวดปราจนบร. 2527 : 19)

การเมองการปกครองของจงหวดตราดไดมการเปล�ยนแปลงอกคร� งหน� ง เม�อไดเกดการ

เปล�ยนแปลงการปกครองเม�อป พ.ศ. 2475 ซ� งมผลใหมการเปล�ยนแปลงจากรฐบาลของกลมเจามาเปน

รฐบาลของชนช�นนาของขาราชการท�เรยกกนวา ระบอบอามาตยาธปไตย ภายใตระบอบการเมอง

ท�เรยกวา ระบอบอามาตยาธปไตยไดมการพฒนากลไกการเมองการปกครองในรปแบบใหมท�มา

จากการเลอกต�ง คอการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรของจงหวด

หลงการเปล�ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 จงหวดตราด ซ� งมคาขวญวา “เมองเกาะ

คร� งรอย พลอยแดงคาล� า ระกาแสนหวาน หลงอานหมาด ยทธนาวเกาะชาง สดทางบรพา” มผวา

ราชการจงหวดท�เปนกลไกของการปกครองสวนภมภาค ต�งแตอดตถงปจจบน ดงมรายนามตอไปน�

58

1. พระวฒภาคภกด ระหวาง 18 มกราคม 2475 ถง 23 กมภาพนธ 2476)

2. น.ท.ประยทธชลนท ร.น. ระหวาง 22 มนาคม 2476 ถง 16 พฤษภาคม 2480)

3. พระศรพชยบรบาท ระหวาง 18 พฤษภาคม 2480 ถง 18 เมษายน 2482)

4. ขนภมประศาสน ระหวาง 19 เมษายน 2482 ถง 1 พฤษภาคม 2484)

5. หลวงนรตผดงการ ระหวาง 1 พฤษภาคม 2484 ถง 1 มกราคม 2486)

6. ร.อ.สรจตต อนทรกาแหง ระหวาง 1 มกราคม 2486 ถง 7 มกราคม 2486)

7. ขนปญจพรรณพบล ระหวาง 7 มกราคม 2486 ถง 18 มกราคม 2490)

8. ขนสนทประชาราษฏร ระหวาง 18 มกราคม 2490 ถง 1 ตลาคม 2491)

9. นายบรรณการ สรอยทอง ระหวาง 1 ตลาคม 2491 ถง 6 พฤษภาคม 2492)

10. นายอาร บปผเวส ระหวาง 23 พฤษภาคม 2492 ถง 1 พฤศจกายน 2492)

11. นายประกอบ ทรพยมณ ระหวาง 11พฤศจกายน 2492 ถง 6 กนยายน 2494)

12. พ.ต.ท.รามราชภกด ระหวาง 6 กนยายน 2494 ถง 12 เมษายน 2497

13. นายสทน วฒนะ ระหวาง 12 เมษายน 2497 ถง 27 เมษายน 2498

14. นายประพนธ ณ พทลง ระหวาง 27 เมษายน 2498 ถง 20 พฤษภาคม 2501

15. นายจรล เทศวศาล ระหวาง 22 พฤษภาคม 2501 ถง 2 ตลาคม 2511

16. นายเอนก แกวลาย ระหวาง 2 ตลาคม 2511 ถง 15 เมษายน 2513

17. นายวจตร แจมใส ระหวาง 15 เมษายน 2513 ถง 1 ตลาคม 2514

18. นายกนกศกด� วรรณกนก ระหวาง 1 ตลาคม 2514 ถง 30 กนยายน 2516

19. นายพฤทธพงศ ชยยะโสตถ ระหวาง 1 ตลาคม 2516 ถง 30 กนยายน 2518

20. นายพสนธ สนทรธรรม ระหวาง 1 ตลาคม 2518 ถง 30 กนยายน 2521

21. นายปญญา ฤกษอไร ระหวาง 1 ตลาคม 2521 ถง 11 มถนายน 2522

22. นายประกต อตตะโมต ระหวาง 14 มถนายน 2522 ถง 30 กนยายน 2522

23. นายสนทร บารงพงศ ระหวาง 1 ตลาคม 2522 ถง 30 กนยายน 2523

24. นายสมพงศ พนธสวรรณ ระหวาง 1 ตลาคม 2523 ถง 30 กนยายน 2527

25. นายทองดา บานช�น ระหวาง 1 ตลาคม 2527 ถง 13 กมภาพนธ 2531

26. ร.ต.ปรด ตนตพงศ ระหวาง 15 กมภาพนธ 2531 ถง 30 กนยายน 2533

27. นายอมร อนนตชย ระหวาง 1 ตลาคม 2533 ถง 30 กนยายน 2536

28. นายไพโรจน ปรยารตน ระหวาง 5 ตลาคม 2536 ถง 30 กนยายน 2538

29. นายผไท วจารณปรชา ระหวาง 1 ตลาคม 2538 ถง 30 กนยายน 2541

30. นายสรอรรถ ทองนรมล ระหวาง 1 ตลาคม 2541 ถง 30 กนยายน 2542

59

31. นายสงคราม กอสทธธรกล ระหวาง 1 ตลาคม 2542 ถง 29 ธนวาคม 2544

32. นายสมบรณ งามลกษณ ระหวาง 1 กมภาพนธ 2545 ถง 30 กนยายน 2547

33. นายบญชวย เกดสคนธ ระหวาง 1 ตลาคม 2547 ถง 30 กนยายน 2550

34. นายแกนเพชร ชวงรงส ระหวาง 1 ตลาคม 2550 ถง 30 กนยายน 2553

35. น.ส.เบญจวรรณ อานเปร�อง ระหวาง 1 ตลาคม 2553 ถง 30 กนยายน 2557

36. นายณรงค จนทรางกร ระหวาง 28 ตลาคม 2557 ถงปจจบน

ท�มา สานกงานทองถ�นจงหวดตราด. 2556 : 2

หลงการเปล�ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 เราจะพบวา จงหวดตราดในฐานะเปนราชการ

บรหารสวนภมภาค มหนวยราชการในความควบคมดแลของผวาราชการจงหวด คอหนวยราชการ

สวนภมภาคระดบจงหวดและระดบอาเภอ นอกจากน� ยงมหนวยราชการท�ข�นตรงตอสวนกลาง

หนวยงานรฐวสาหกจและหนวยงานอสระมาต�งในพ�นท�จงหวด รวมท�งการกระจายอานาจการปกครอง

ในรปหนวยการบรหารราชการสวนทองถ�นแบบตาง ๆ และยงมการจดการปกครองทองท�ในรปตาบล

และหมบานดวย

ในดานการเมองจะพบวา ต�งแตหลงการเปล�ยนแปลงมาจนถงหลงเหตการณ 14 ตลาคม

2516 จงหวดตราดมสมาชกสภาผแทนราษฎรมาแลว ดงรายนามตอไปน� (ต�งแต ป พ.ศ. 2475 –

2519) (พรทวา อาชวะ. 2557 : 50)

1. นายทะ นรนตพานช ผสมครอสระ ไดรบเลอกเม�อ 11สงหาคม 2476

2. นายเฉลา เตาลานนท ผสมครอสระ ไดรบเลอกเม�อ 7 พฤศจกายน 2480

3. นายเฉลา เตาลานนท ผสมครอสระ ไดรบเลอกเม�อ 14 สงหาคม 2481

4. หลวงอรรถพรพพศาล ผสมครอสระ ไดรบเลอกเม�อ 6 มกราคม 2489

5. หลวงอรรถพรพพศาล ผสมครอสระ ไดรบเลอกเม�อ 19 มกราคม 2491

6. หลวงอรรถพรพพศาล ผสมครอสระ ไดรบเลอกเม�อ 26 กมภาพนธ 2495

7. หลวงอรรถพรพพศาล พรรคเสรมนงคศลา ไดรบเลอกเม�อ 26 กมภาพนธ 2500

8. หลวงอรรถพรพพศาล พรรคสหภม ไดรบเลอกเม�อ 15 ธนวาคม 2500

9. นายประชม รตนเพยร พรรคสหประชาไทย ไดรบเลอกเม�อ 10 กมภาพนธ 2512

10. นายประชม รตนเพยร พรรคธรรมสงคม ไดรบเลอกเม�อ 6 มกราคม 2518

11. นายประชม รตนเพยร พรรคธรรมสงคม ไดรบเลอกเม�อ 4 เมษายน 2519

60

บรบทดานชายแดน

ในชวงทานองเดยวกนการศกษาประวตศาสตรโครงสรางแสดงถงประวตศาสตรความเปนมา

ดานความม�นคงชายแดนของจงหวดตราดท�มมาต�งแตอดตจนถงปจจบนน�น ผลการศกษาคร� งน� มขอ

คนพบวา ปญหาดานความม�นคงตามแนวชายแดนน�นเร�มมการกอรปมาแลวต�งแตคร� งอดตถงปจจบน

ปญหาดงกลาวยงคงดารงอยแบบยดเย�อเร� อรงเปนปญหาท�มแนวโนมสงผลกระทบตอความม�นคง

ในพ�นท�ชายแดนระยะตอไป มท�งปญหาและภยคกคามความม�นคงรปแบบเกากบปญหาและภยคกคาม

ความม�นคงรปแบบใหม และหลายปญหาไดขยายตวเขาสพ�นท�จงหวดช�นในอยางตอเน�อง เชน การ

สรบตามแนวชายแดน ความไมชดเจนของแนวเขตแดน การลกลอบหลบหนเขาเมอง การคาอาวธ

สงคราม การกาหนดสถานะบคคล ยาเสพตด แรงงานตางดาวผดกฎหมาย การทาลายทรพยากร

ธรรมชาตและส�งแวดลอมท�สงผลกระทบตอแนวเขตแดน ความขดแยงในสงคม สาธารณภยขนาดใหญ

โรคระบาดตามแนวชายแดน การกอการราย และอาชญากรรมขามชาต เปนตน

ปญหาท�มแนวโนมสงผลกระทบตอความม�นคงในพ�นท�ชายฝ�งทะเลระยะตอไป มลกษณะ

เชนเดยวกบพ�นท�จงหวดชายแดนอ�น ๆ แตกตางกนไปตามเง�อนไขและสภาพของปญหา ประกอบดวย

ความไมชดเจนของแนวเขตแดน การลกลอบหลบหนเขาเมองทางเรอ การคาอาวธสงคราม ทางเรอ

สนคาและเรอประมง ยาเสพตดในจงหวดท�เปนทาเรอประมง ความขดแยงในสงคมกลมประมง

ชายฝ�งกบกลมประมงน� าลก การกระทาผดกฎหมายท�เช�อมโยงกบชมชนชายฝ�งทะเล อาท การลกลอบ

คาน�ามนเถ�อน เปนตน กอการรายและอาชญากรรมขามชาต (สานกนายกรฐมนตร. 2556 : 18)

ตอนท� 2 ขอมลพ�นฐาน ขององคกรปกครองสวนทองถ�นท�เปนประชากรศกษา

ตารางท� 2 รอยละของ อปท.ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกตามประเภทองคกรปกครองสวนทองถ�น

รปแบบการปกครองทองถ�น จานวน รอยละ

เทศบาลตาบล 6 42.86

องคการบรหารสวนตาบล 8 57.14

รวม �� 100.0

61

จากตารางท� � พบวา กลมประชากรซ�งเปนองคกรปกครองสวนทองถ�นในเขตพ�นท�ประกาศ

กฎอยการศกของจงหวดตราด สวนใหญเปนองคการบรหารสวนตาบล มากกวาเทศบาลตาบล โดยเปน

องคการบรหารสวนตาบล คดเปนรอยละ 57.14 และเทศบาลตาบล คดเปนรอยละ 42.86

ตารางท� 3 รอยละของ อปท.ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกตามขนาดประชากร

จานวนประชากร (คน) จานวน รอยละ

�,��-��,��

�,��-�,��

�,��-�,��

3

4

7

21.43

28.57

50.00

รวม 14 100.00

จากตารางท� 3 พบวา กลมประชากรซ�งเปนองคกรปกครองสวนทองถ�นในเขตพ�นท�ประกาศ

กฎอยกาศกของจงหวดตราด มประชาชนอาศยอยในพ�นท�รบผดชอบขององคกรปกครองสวนทองถ�น

จานวนระหวาง 2,501-5,000 คน คดเปนรอยละ 50.00 รองลงมามประชาชนอาศยอยในพ�นท�รบผดชอบ

จานวนระหวาง 5,001-7,500 คน คดเปนรอยละ 28.57 และมประชาชนอาศยอยในพ�นท�รบผดชอบ

จานวนระหวาง 7,501 – 10,000 คน คดเปนรอยละ 21.43

ตารางท� 4 รอยละของ อปท.ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกตามระยะเวลาท�จดต�งเปนองคกร

ปกครองสวนทองถ�น

ระยะเวลาท�จดต�งเปน อปท. จานวน รอยละ

20 ปข�นไป

20 ปลงมา

2

12

14.29

85.71

รวม 14 100.00

จากตารางท� 4 พบวา กลมประชากรซ� งเปนองคกรปกครองสวนทองถ�นในเขตพ�นท�ประกาศ

กฎอยการศกของจงหวดตราดท�ใหขอมลเกอบท�งหมด มระยะเวลาท�ไดจดต�งเปนองคกรปกครอง

สวนทองถ�นแบงไดเปน 2 กลม คอกลมท�มระยะเวลาจดต�งเกนกวา 20 ป คดเปนรอยละ 14.29 และ

กลมท�มระยะเวลาจดต�งต�ากวา 20 ปลงมา คดเปนรอยละ 85.71 สาหรบกลมท�มอยมากกวา 20 ป คอ

62

ทองถ�นท�เปล�ยนแปลงฐานะของสขาภบาลเปนเทศบาลตาบลตามพระราชบญญตเปล�ยนแปลงฐานะ

ของสขาภบาลเปนเทศบาล พ.ศ. 2542 ซ� งประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 116 ตอนท� 9 ก ลงวนท�

24 กมภาพนธ 2547 และกลมท�มอายต �ากวา 20 ป คอทองถ�นท�จดต�งตามพระราชบญญตสภาตาบล

และองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2537 ประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 11 ตอน 53 ก ลงวนท�

2 ธนวาคม 2537 ในปจจบนบางแหงไดยกฐานะเปนเทศบาลตาบลตามพระราชบญญตสภาตาบล

และองคการบรหารสวนตาบล (ฉบบท� 5) พ.ศ. 2546 ประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 120 ตอนท�

124 ก ลงวนท� 22 ธนวาคม 2546

ตารางท� 5 รอยละของ อปท.ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกตามการมพ�นท�ตดแนวชายแดน

พ�นท�ตดชายแดน จานวน รอยละ

ไมมพ�นท�ตดชายแดน

ระยะ �-�� กโลเมตร

ระยะ �� กโลเมตรข�นไป

2

5

7

14.29

35.71

50.00

รวม 14 100.00

จากตารางท� 5 พบวากลมประชากรซ� งเปนองคกรปกครองสวนทองถ�นในเขตพ�นท�ประกาศ

กฎอยการศกของจงหวดตราด ท�ใหขอมลสวนใหญ มพ�นท�ตดชายแดนระยะ 10 กโลเมตรข�นไป

จานวน 7 แหง คดเปนรอยละ 50.00 รองลงมามพ�นท�ตดชายแดนระยะ 1 – 10 กโลเมตร จานวน 5

แหง คดเปนรอยละ 35.71 ไมมพ�นท�ตดแนวชายแดน จานวน 2 แหง คดเปนรอยละ 14.29

ตารางท� 6 รอยละของ อปท.ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกขนาดงบประมาณประจาปท�ไดรบ

จานวนเงนงบประมาณ จานวน รอยละ

40 ลานบาทข�นไป

20 – 40 ลานบาท

20 ลานบาทลงมา

1

8

5

7.14

57.14

35.71

รวม 14 100.00

63


กฎอยการศกของจงหวดตราดท�ใหขอมลสวนใหญ มองคกรปกครองสวนทองถ�นท�มยอดงบประมาณ

20,000,000 - 40,000,000 บาท จานวน � แหง คดเปนรอยละ 57.14 รองลงมามยอดงบประมาณนอยกวา

20,000,000 บาท จานวน 5 แหง คดเปนรอยละ 35.71 และมยอดงบประมาณมากกวา 20,000,000

บาท คดเปนรอยละ 7.14

ตารางท� 7 รอยละของ อปท.ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกตามขนาดรายจายประจา

รายจายประจาคดเปนรอยละ

ของเงนงบประมาณ

จานวน รอยละ

76 – 90

61 – 75

46 – 60

30 – 45

4

3

2

5

28.57

21.43

14.29

35.71

รวม 15 100.00


กฎอยการศกของจงหวดตราด ใชเงนงบประมาณอยในหมวดรายจายประจา ระหวาง 30 – 40 เปอรเซนต

จานวน 5 แหง คดเปนรอยละ 35.71 รองลงมาใชเงนงบประมาณอยในหมวดรายจายประจา ระหวาง

76-90 เปอรเซนต จานวน 4 แหง คดเปนรอยละ 28.57 ลาดบท� 3 ใชเงนงบประมาณอยในหมวดรายจาย

ประจา ระหวาง 61-75 เปอรเซนต จานวน 3 แหง คดเปนรอยละ 21.43 และใชเงนงบประมาณในหมวด

รายจายประจา ระหวาง 46-50 เปอรเซนต จานวน 2 แหง คดเปนรอยละ 14.29

ตารางท� � รอยละของ อปท.ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกตามการวางแผนงานดานความม�นคง

ท�องคกรปกครองสวนทองถ�นจดทา

แผนงานดานความม�นคง จานวน รอยละ

วางแผนงาน/โครงการ

ไมมแผนงาน/โครงการ

11

3

78.57

21.43

รวม 14 100.00

64


กฎอยการศกของจงหวดตราด ท�ใหขอมลสวนใหญ ไดจดทาแผนงาน/โครงการท�เก�ยวกบความม�นคง

มจานวน 11 แหง คดเปนรอยละ 78.57 และไมไดจดทาแผนงาน/โครงการเก�ยวกบความม�นคง จานวน

3 แหง คดเปนรอยละ 21.43

ตารางท� � รอยละของ อปท.ท�เปนประชากรใชศกษาจาแนกตามจานวนเงนท�จดทาแผนงานดาน

ความม�นคง

จานวนเงนท�จดทาแผนงาน

ดานความม�นคง (บาท) จานวน รอยละ

ไมมแผนงาน

ไมเกน 500,000

500,001 - 1,000,000

1,000,001 - 1,500,000

1,500,001 - 2,000,000

2,000,001- 2,500,000

3

9

-

-

1

1

21.43

64.29

-

-

7.14

7.14

รวม 14 100.00

จากตารางท� � พบวากลมประชากรซ� งเปนองคกรปกครองสวนทองถ�นในเขตพ�นท�ประกาศ

กฎอยการศกของจงหวดตราด ท�ใหขอมลสวนใหญ ไดจดทาแผนงาน/โครงการดานความม�นคง

กาหนดวงเงนงบประมาณไมเกน 500,000 บาท จานวน 9 แหง คดเปนรอยละ 64.29 จดทาแผนงาน/

โครงการดานความม�นคง กาหนดวงเงนงบประมาณ ระหวาง 1,500,001 - 2,000,000 และระหวาง

2,000,001- 2,500,000 กลมละ 1 แหง ท�งสองกลม คดเปนรอยละ 7.14

65

ตอนท� � ผลการศกษาศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�นจงหวด

ตราด ในการจดการปญหาความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหมระหวางไทย – กมพชา

ในกระแสการกาวเขาสประชาคมอาเซยน

ตารางท� �� คาเฉล�ยของกลมประชากรจาแนกตามศกยภาพการมสวนรวมในการจดการความม�นคง

ชายแดนในรายเร�องขององคกรปกครองสวนทองถ�น

ศกยภาพในรายเร�อง µ การตความ ลาดบท�

ปญหาการบกรกและทาลายทรพยากรธรรมชาต

และส�งแวดลอม

3.51

มสวนรวมคอนขางมาก

1

ปญหายาเสพตดชายแดน 2.81 มสวนรวมปานกลาง 2

ปญหาการลกลอบคายานพาหนะตามแนวชายแดน 2.55 มสวนรวมคอนขางนอย 3

ปญหาอาชญากรรมขามชาต 2.43 มสวนรวมคอนขางนอย 4

ปญหาแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผด

กฎหมาย

2.21 มสวนรวมคอนขางนอย 5

ปญหาการคาอาวธตามแนวชายแดน 1.98 มสวนรวมคอนขางนอย 6

ปญหาการกอการรายตามแนวชายแดน 1.98 มสวนรวมคอนขางนอย 6

ปญหาการคามนษยตามแนวชายแดน 1.89 มสวนรวมคอนขางนอย 8

ปญหาสนคาเถ�อนและสนคาหนภาษ 1.76 มสวนรวมนอย 9

ปญหาการฟอกเงนตามแนวชายแดน 1.43 มสวนรวมนอย 10

รวม 2.26 มสวนรวมคอนขางนอย

จากตารางท� 10 พบวาองคกรปกครองสวนทองถ�นมศกยภาพในการมสวนรวมการจดการ

ความม�นคงชายแดนในภาพรวมคอนขางนอย โดยมสวนรวมจดการในประเดนปญหาเร�องทรพยากร

ธรรมชาตและส�งแวดลอมสงท�สดอยในระดบคอนขางมาก รองลงมาคอการมสวนรวมจดการใน

ประเดนปญหา เร�องยาเสพตดชายแดนอยในระดบปานกลาง และมสวนรวมอยในระดบนอย จานวน

2 ประเดนปญหา คอเร�องสนคาเถ�อนและสนคาหนภาษกบเร�องการฟอกเงน

จากการสมภาษณในเชงคณภาพพอสรปไดวา องคกรปกครองสวนทองถ�นมศกยภาพใน

การมสวนรวมจดการความม�นคงชายแดนคอนขางนอย สาเหตเน�องจากองคกรปกครองสวนทองถ�น

ไมมอานาจหนาท�ตามกฎหมายในเร�องเก�ยวกบความม�นคง การวางแผนงาน / โครงการดานความ

66

ม�นคงในการใชเงนงบประมาณกระทาไดยาก บางคร� งไดรบการทวงตงจาก สตง. บคลากรท�ดาเนนงาน

ตองรบผดชอบงานหลายดาน อกท�งบคลากรขององคกรปกครองสวนทองถ�น ยงไมมความรและทกษะ

เพยงพอในการดาเนนงานดานความม�นคง

ตารางท� 11 คาเฉล�ยของกลมประชากรท�ใชในการศกษาจาแนกตามศกยภาพการมสวนรวมในการ

จดการปญหาการคายาเสพตดในรายกจกรรม

ศกยภาพในรายกจกรรม µ การตความ ลาดบท�

การอบรมใหความรถงโทษภยของยาเสพตดแก

ประชาชนท�เปนกลมเส�ยง

3.86


1

การจดทาคายบาบดผตดยาเสพตด 2.86 มสวนรวมปานกลาง 2

การแจงเบาะแสเก�ยวกบการแพรระบาดและการคา

ยาเสพตดตามแนวชายแดน

2.79 มสวนรวมปานกลาง 3

ไดทาการจดต� งชดสายตรวจสถานท� ท� เส� ยงตอ

การคาขายยาเสพตด


การเผยแพรขาวสารเก�ยวกบยาเสพตดตามแนว

ชายแดนทางส�อมวลชน


การแจงความดาเนนคดตอผท�เก�ยวของกบยาเสพตด 2.07 มสวนรวมคอนขางนอย 6

รวม 2.81 มสวนรวมปานกลาง


กฎอยการศกของจงหวดตราด มสวนรวมในการจดการปญหายาเสพตดตามแนวชายแดนโดยแยก

เปนรายกจกรรม จานวน 6 กจกรรม คดคาเฉล�ยในการมสวนรวมเรยงตามลาดบไดดงน� ลาดบท� 1

การจดอบรมใหความรถงโทษภยของยาเสพตดแกประชาชนท�เปนกลมเส�ยงมสวนรวมคอนขางมาก

คาเฉล�ย 3.86 ลาดบท� 2 การจดทาคายบาบดผตดยาเสพตด มสวนรวมปานกลาง คาเฉล�ย 2.86 ลาดบท�

3 การแจงเบาะแสเก�ยวกบการแพรระบาดและการคายาเสพตดตามแนวชายแดนมสวนรวมปานกลาง

คาเฉล�ย 2.79 ลาดบท� 4 มสองกจกรรม คอทาการจดต�งชดสายตรวจสถานท�ท�เส�ยงตอการคาขายยา

เสพตดและคาเฉล�ย 2.64 ลาดบท� 6 การแจงความดาเนนคดตอผท�เก�ยวของกบยาเสพตดมสวนรวม

คอนขางนอย คาเฉล�ย 2.07 สาหรบภาพรวมในการจดการปญหายาเสพตดตามแนวชายแดน องคกร

ปกครองสวนทองถ�นในพ�นท�ประกาศกฎอยการศกของจงหวดตราด มสวนรวมปานกลาง คาเฉล�ย

2.81

67

จากการสมภาษณ รองสารวตรปองกนและปราบปราม กองกาลงตารวจตะเวนชายแดนท� 11

พบวายาเสพตดท�มการแพรระบาดบรเวณแนวชายแดนไทย – กมพชา สวนมาก คอยาบา มกญชา

บางเลกนอย ยาไอซ เร�มมการขายในพ�นท� และปจจบนเร�มมการลกลอบคายาตองหาม แหลงผลต

ยาบาตามขอมลท�เคยมการผลตอยในประเทศเพ�อนบาน ไดแกบานบางกระสอ อยในเขตอาเภอเกาะกง

ประเทศกมพชา แตคณภาพของยาบาท�ผลตไมเปนท�นยมของผเสพ ดงคาสมภาษณวา “ลกษณะการผลต

จะทากนในครวเรอนโดยใชวธป� มโดยตวป� มไมมเคร�องจกร และลกลอบผลต เน�องจากทางการของ

กมพชาไมยนยอมใหผลต” สาหรบปจจบนยาบาท�มการระบาดในพ�นท�แนวชายแดนไทย – กมพชา

เปนยาบาท�มการลาเลยงมาจากทางภาคเหนอของประเทศไทย ย�ฮอ WY เมดสสม ซ� งตามขอมลมการ

ลาเลยงในลกษณะท� 1 โดยนามาจากตลาดใหญท�อยในเขตพ�นท�เมองพทยา อาเภอบางละมง จงหวด

ชลบร ลาเลยงผานมายงจงหวดจนทบร (ดานบานแหลม) โดยกลมนกเลนการพนน เน�องจากบอนการ

พนนตรงขามบานแหลมจะหาซ�อยาเสพตดงายมาก ยาเสพตดถกนาเขาประเทศกมพชา แลวลาเลยงทาง

บก เพราะผคายาเสพตดในกมพชาสวนใหญเปนขาราชการ โดยขนถายไปยงจงหวดเกาะกง หลงจาก

น�นยาเสพตด (ยาบา) จะวกกลบเขาประเทศไทยอกคร� งทางดานอาเภอคลองใหญ (สมพงษ วงษจนเพชร.

สมภาษณ. 2557)

ภาพประกอบ 2 แสดงเสนทางการลาเลยงยาเสพตดลกษณะท� 1

สาหรบผท�เก�ยวของกบการคายาเสพตด ในลกษณะของการลาเลยงผานประเทศกมพชาน�

จะเปนผประกอบธรกจเก�ยวกบการรบซ�อสตวน� าทะเล ประเภท กง หอย ป ปลา แลวนาสงไปยงมหาชย

จงหวดสมทรสาคร แตจดอยในกลมผคารายสาคญ และผประกอบธรกจเก�ยวกบการขนสงสนคาท�วไป

ซ� งมภมลาเนาอยในอาเภอคลองใหญ และอาเภอเมองตราด จงหวดตราด (สมพงษ วงษจนเพชร.

สมภาษณ. 2557)

ตลาดใหญ

ท�เมองพทยา

จงหวดชลบร

จงหวดจนทบร

(ดานบาน

แหลม)

ประเทศกมพชา

(จงหวดเกาะกง)

เขาประเทศไทย

บรเวณอาเภอคลองใหญ

การลาเลยงโดยลงเรอ

68

ภาพประกอบ 3 แสดงเสนทางการลาเลยงยาเสพตดลกษณะท� 2

การลาเลยงในลกษณะท� 2 ใชวธการลาเลยง ม 2 ทาง โดยผคารายสาคญ คอ 1) ทางเรอนาไป

ข�นท�บรเวณบานทาโสม ตาบลทาโสม อาเภอเขาสมง จงหวดตราด 2) ทางรถยนตจะนายาเสพตดไป

พกท�บรเวณบานแสนตง ตาบลแสนตง อาเภอเขาสมง จงหวดตราด หลงจากน�นกลมผคายาเสพตด

รายสาคญกจะกระจายไปสผคารายยอยกระจายไปท�วพ�นท�ของจงหวดตราด (ความหมายของ “ผคา

รายใหญ” หมายถงผท�คายาบาต�งแต 50,000 เมดข�นไป และ “ผคารายสาคญ” หมายถง ผท�คายาบา

ต�งแต 50,000 เมดลงมา )

ตามแนวชายแดนไทย – กมพชา ผเสพยาเสพตด (ยาบา) คอกลมวยรน กลมผใชแรงงาน

ในภาคเกษตรกรรม กลมผใชแรงงานในภาคการประมง กลมคนงานในลกษณะรบจางท�วไปโดยเฉพาะ

กลมผใชแรงงานท�เปนแรงงานตางดาว (อายของผเสพยาเสพตด อยระหวาง 18 - 35 ป) สาหรบขอมล

ผท�เก�ยวของกบการคายาเสพตด คอผท�เคยมประวตตองโทษเก�ยวกบคดยาเสพตด ปจจบนเปนท�นา

สงเกตหลงจากท�คณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) เขาควบคมอานาจการบรหารประเทศ มการ

ปดลอมกดดนกลมผท�เก�ยวของกบยาเสพตดมากข�น กระบวนการคายาเสพตดเร�มเขาไปใชวด พระ

ทาการสงมอบยาเสพตดมากข�น

เหตท�ยาบามการแพรระบาดตามแนวชายแดนไทย – กมพชา เน�องจากวาบรเวณชายแดน

เปนพ�นท�เกษตรกรรม เชน สวนยาง สวนผลไม อาชพประมง ซ� งอาชพเหลาน� การทางานตองใชกาลง

บางคร� งตองอดนอน ยาบาหรอแตกอนเรยกวายามา ซ� งผเสพเช�อวาเม�อเสพแลวจะทางานไดมาก

ไมงวงนอน เม�อเสพบอย ๆ จงตดและตองเพ�มปรมาณมากข�นเร�อย ๆ สาหรบผคามองวาการคายา

เสพตดสามารถสรางรายไดใหกบตวเองไดด จากขอมลตนทนยาบาราคาเมดละ 50 บาท แตขายปลก

ราคาขายในพ�นท� เมดละ 350 บาท

ตลาดใหญในเมองพทยา จงหวดชลบร

จงหวดจนทบร

ลาเลยงทางเรอ นาไปข�นบรเวณบานทาโสม

ตาบลทาโสม อาเภอเขาสง จงหวดตราด

ลาเลยงทางรถยนต นาไปพกบรเวณบานแสนตง

ตาบลแสนตง อาเภอเขาสมง จงหวดตราด

69

แหลงหรอบรเวณท�มยาเสพตดแพรระบาดในเขตอาเภอบอไร กลมผใชแรงงานในโรงงาน

โมหนในเขตอาเภอเมองตราด ตาบลแหลมกลด ผใชแรงงานเก�ยวกบธรกจประมง ตาบลทากม กลม

ผใชแรงงาน เก�ยวของกบการทาไมเมด (ไมทอน) ในเขตอาเภอคลองใหญ ตาบลคลองใหญ กลมผใช

แรงงานบรเวณทาเทยบเรอประมง ตาบลหาดเลก ทาเทยบเรอประมง แพปลา

จากการสมภาษณ รองสารวตร กองกากบการภธรท� 6 พบวา ปญหายาเสพตดตามแนว

ชายแดนมมายาวนาน แตเดมท�มการแพรระบาด คอเฮโรอน สาหรบยาบาซ� งมการแพรระบาดอยใน

ขณะน� ดงคาสมภาษณวา “ท�ชดเจนกต�งแตท�มการเปล�ยนช�อจาก “ยามา” เปน “ยาบา” สาหรบวยรนท�

เขามาเก�ยวของกบยาเสพตด เหตเพราะอยากลอง “สโลแกนท�วา คนเสพตาย คนขายตดคก” ย�งจะทาให

วยรนมความอยากลองใชยาเสพตดมากข�น” สาหรบกญชา ปจจบนมคอนขางนอย จะมบางในสถาน

บรการท�มไวใหบรการกบนกทองเท�ยวชาวตะวนตก สวนยาไอซเร�มมใชในกลมวยรนตามสถานบนเทง

ในตวเมองตราด (ธนาเดช อนภกด� . สมภาษณ. 2557)

องคกรปกครองสวนทองถ�น เร�มเขามามสวนรวมในการจดการยาเสพตด ในสมยท� พ.ต.ท.

ทกษณ ชนวตร เปนนายกรฐมนตร ไดประกาศนโยบายทาสงครามกบยาเสพตด ลกษณะของงาน

จะเปนการปองปราม เพราะไมมหนาท�ในการจบกม เชน ตรวจหาสารเสพตด เม�อชวง 2 ปกอน

ไดมหนงสอส�งการใหจดทาคายบาบดผเสพยาเสพตดรวมกบทางสวนราชการอ�น กจกรรมท�ไดทา

คอการรวมกบทางอาเภอ และเจาหนาท�ตารวจต�งดานตรวจหาสารเสพตดและทาการตรวจหาสาร

เสพตดกบประชาชนท�เปนกลมเส�ยง

องคกรปกครองสวนทองถ�น มสวนรวมในการจดการปญหายาเสพตดอยในระดบปานกลาง

เน�องจากวาทองถ�นไมมอานาจหนาท�โดยตรงในการดาเนนการ ขณะน� ท�ดาเนนการอยกในลกษณะ

ของการทาตามนโยบายของรฐบาลท�ส�งการมายงทองถ�น และการดาเนนการกไมสามารถทาอะไร

ไดมากนก เพราะผนาทองถ�น พนกงานขององคกรปกครองสวนทองถ�นตามแนวชายแดน สวนใหญ

กจะเปนคนท�มภมลาเนาอยในทองถ�นน�น ๆ ความสมพนธแบบเครอญาตและคนรจกคนเคยมสง

เม�อทราบวาผใดเขาไปเก�ยวของกบยาเสพตด จงไมอยากเขาไปยงเก�ยว แมแตเร�องการแจงความกบ

เจาพนกงานท�เก�ยวของ เพราะกลวผลกระทบท�จะเกดข�นตามมา อกปญหาหน� งท�องคกรปกครอง

สวนทองถ�นมสวนรวมในการจดการปญหายาเสพตดไดไมเตมท�เพราะบคลากรท�รบผดชอบดาน

ยาเสพตดตองรบผดชอบงานหลายดานมาก อกท�งความรความสามารถกไมมความรความสามารถ

พอในเร�องน�น ๆ

70

ตารางท� 12 คาเฉล�ยของกลมประชากรท�ใชในการศกษาจาแนกตามศกยภาพการมสวนรวมจดการ

ปญหาแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมายในรายกจกรรม

เร�อง/กจกรรม µ การตความ ลาดบท�

การเฝาระวงแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมอง

โดยผดกฎหมาย


การแจงเบาะแสแรงงานตางดาวลกลอบ

หลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย


การแจงความตอเจาพนกงานเขาทาการจบกม

เม�อพบเหนแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมอง

โดยผดกฎหมาย




กฎอยการศกของจงหวดตราด ท�ใหขอมลมสวนรวมในการจดการปญหาแรงงานตางดาวหลบหน

เขาเมอโดยผดกฎหมาย โดยแยกเปนรายกจกรรมจานวน 3 กจกรรม คดคาเฉล�ยในการมสวนรวม

เรยงตามลาดบไดดงน� ลาดบท� 1 การเฝาระวงแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย ม

สวนรวมคอนขางนอย คาเฉล�ย 2.50 ลาดบท� 2 การแจงเบาะแสแรงงานตางดาวลกลอบหลบหนเขา

เมองโดยผดกฎหมาย มสวนรวมคอนขางนอย คาเฉล�ย 2.21 ลาดบท� 3 การแจงความตอเจาพนกงาน

เขาทาการจบกมเม�อพบเหนแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย มสวนรวมคอนขางนอย

คาเฉล�ย 1.93 สาหรบภาพรวมในการจดการปญหาแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย

องคกรปกครองสวนทองถ�นในพ�นท�ประกาศกฎอยการศกของจงหวดตราด มสวนรวมคอนขางนอย

คาเฉล�ย 2.21

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวาแรงงานตางดาวท�หลบหนเขาเมองโดยผด

กฎหมาย ในเขตพ�นท�จงหวดตราดเปนแรงงานสญชาตชาวกมพชามากท�สด โดยเขามาทางานรบจาง

ประเภทกรรมกรรบใชในบาน แตสวนใหญเขามาใชแรงงานในภาคเกษตรกรรม ตามขอมลท�พบผม

สวนเก�ยวของในการนาพาแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมอง สวนใหญจะมเจาหนาท�รฐเขาไปเก�ยวของ

ท�งทหาร ตารวจ โดยจะมนายหนาเปนตวดาเนนการ และมกระบวนการรบสนบน ดงคาสมภาษณ

“ปจจบนแรงงานตางดาวเม�อเขามาอยทางานจะอาศยรวมกนเปนกลมจะมาเชาบานของคนไทยอย

ซ� งพบมากในเขต ตาบลไมรด ตาบลหาดเลก อาเภอคลองใหญ” (สเทพ อาภรณรตน. สมภาษณ.

71

2557) ลกษณะการเขามาของแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมอง คอการชกชวนของกลมแรงงานตางดาว

ท�เขามาอยอาศยทางานอยกอนแลว เม�อเขามาอยอาศยเปนหลกแหลงแลว และทราบความตองการ

ของนายจางจงชกชวนกนตามมาโดยไดรบการอธบายวธการเดนทาง สวนใหญจะเดนทางเขามาทาง

เรอ มบางท�ลดเลาะตามสนเขาหรอชองทางเดนปา สาหรบแรงงานตางดาวท�เดนทางเขาโดยผานจด

ผานแดนมกตองเสยคานายหนาใหกบเจาหนาท�ท�งไทยและกมพชา อตราท�เสยกนประมาณ 300 บาท

แรงงานตางดาวบางสวนท�เขามาแลวจะมการเคล�อนยายเขาสเมองใหญ ทางานในภาคอตสาหกรรม

ผวจยไดไปสอบถามพดคยกบแรงงานตางดาวท�คอยจดทะเบยนในสถานท�รบจดทะเบยน ณ เทศบาล

ตาบลเขาบางทราย อาเภอเมองชลบร จงหวดชลบร ตามท�คณะรกษาความสงบแหงชาต ส�งให

ดาเนนการรบจดทะเบยนแรงงานตามมาตรการช�วคราวในการดาเนนการตอแรงงานตางดาว พบวา

แรงงานตางดาว ซ� งผานเขาเมองมาจากชายแดนดานจงหวดตราดจานวนมาก

ปญหาแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย นาจะเร�มมาจากกจการประมงทะเล

เกดปญหาขาดแคลนแรงงาน ดงคาสมภาษณวา “หลงจากเกดพายเกย พดถลมท�จงหวดประจวบครขนธ

จงหวดชมพร เม�อป พ.ศ. 2532 (พายเกยกอตวท�อาวไทยตอนลาง เม�อวนท� 1 พฤศจกายน 2532 และ

สลายตวเม�อวนท� 10 พฤศจกายน 2532 พดถลมจงหวดชมพรดวยความเรว 185 กโลเมตรตอช�วโมง

เม�อวนท� 4 พฤศจกายน 2532) ทาใหผประกอบการประมงทะเลซ� งเคยใชแรงงานคนไทยชาวภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอประสบปญหา เพราะชาวภาคตะวนออกเฉยงเหนอไมกลาลงทะเล จงหนมาใช

แรงงานตางดาว อกท�งคาแรงงานกถกกวาแรงงานคนไทย จงเปนท�นยมจนถงปจจบน และไดขยายตว

ไปยงภาคเกษตรกรรม งานกอสราง และงานอ�น ๆ” (สเทพ อาภรณรตน. สมภาษณ. 2557)

ขอสงเกต ตามท�ทางรฐบาลเปดใหมการจดทะเบยนแรงงานตางดาว เพ�อทาใหถกกฎหมาย

แตกยงมผประกอบการยงเลอกใชแรงงานตางดาวท�ไมถกกฎหมายอย เปนเพราะวาการจดทะเบยน

แรงงานน�นตองมคาใชจายในการดาเนนการ เชน คาตรวจโรค จานวน 2,100 บาท คาธรรมเนยม

ใบอนญาตอายไมเกน 6 เดอน จานวน 450 บาท คาจดทาประวต จานวน 80 บาท รวมเปนจานวน

เงนประมาณ 2,630 บาท ซ� งแรงงานตางดาวตองจาย ตามขอเทจจรงผประกอบการจะเปนผออกเงน

คาใชจายใหกบแรงงานตางดาวกอน หลงจากการจดทะเบยนแรงงานแลว แรงงานตางดาวมกจะยาย

ท�ทางาน ทาใหคาใชจายท�ผประกอบการออกใหกอนน�น ไดรบคนยงไมครบจานวนเม�อเปนเชนน�

บอยคร� งผประกอบการจงไมอยากนาแรงงานไปจดทะเบยน (สเทพ อาภรณรตน. สมภาษณ.

2557)

การท�องคกรปกครองสวนทองถ�นตองเขาไปมสวนรวมในการแกไขปญหาแรงงานตางดาว

หลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย เน�องจากนโยบายของรฐบาลใหทองถ�นเขาไปรวมดาเนนการใน

ปจจบนองคกรปกครองสวนทองถ�นยงไมมอานาจหนาท�ตามกฎหมายโดยตรง ขณะน�จะเปนลกษณะ

72

ของงานใหการสนบสนนกบสวนราชการท�เก�ยวของกบแรงงานตางดาวโดยตรง ตวอยาง ในกรณ

ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท� 67/2557 ลงวนท� 16 มถนายน 2557 เร�องมาตรการ

ช�วคราวในการดาเนนการตอแรงงานตางดาว องคกรปกครองสวนทองถ�นน�น ไดรบมอบหมายให

รบลงทะเบยนแรงงานตางดาวข�นตน

สาเหตท�องคกรปกครองสวนทองถ�น มสวนรวมคอนขางนอยในการจดการปญหาแรงงาน

ตางดาวหลบหนเขาเมอง เน�องจากองคกรปกครองสวนทองถ�นไมมอานาจหนาท�ตามภารกจท�ไดรบ

การถายโอน ปจจบนท�เขารวมกเพ�อปฏบตตามนโยบายของรฐบาล ปญหาแรงงานตางดาวหลบหน

เขาเมองเปนปญหาใหญระดบชาต ตองใชความรความเช�ยวชาญของเจาหนาท�ตองใชระเบยบ กฎหมาย

และแนวนโยบายระดบชาตเพ�อการปฏบต องคกรปกครองสวนทองถ�น ควรมหนาท�ในลกษณะของ

การใหการสนบสนนการปฏบตแกหนวยงานท�มภารกจในการจดการโดยตรง เชน ขอมลขาวสาร

หรอสนบสนนบคลากรเพ�อชวยเจาหนาท�ท�เก�ยวของโดยตรงดาเนนการ


จดการปญหาการคาอาวธตามแนวชายแดนในรายกจกรรม


เฝาระวงผมพฤตกรรมคาอาวธตามแนวชายแดน 2.21 มสวนรวมคอนขางนอย 1

อบรมใหความรกบประชาชนเก�ยวกบอาวธท�ไม

สามารถมไวในครอบครองได


แจงเบาะแสเก�ยวกบผมพฤตกรรมคาอาวธให

หนวยงานท� เก�ยวของดาเนนการ




กฎอยการศกของจงหวดตราด มสวนรวมในการจดการปญหาการคาอาวธตามแนวชายแดน แยกเปนราย

กจกรรม จานวน 3 กจกรรม คดคาเฉล�ยในการมสวนรวมเรยงตามลาดบไดดงน� ลาดบท� 1 เฝาระวง

ผมพฤตกรรมคาอาวธตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย คาเฉล�ย 2.21 ลาดบท� 2 มสองกจกรรม

คออบรมใหความรกบประชาชนเก�ยวกบอาวธท�ไมสามารถมไวในครอบครองได และแจงเบาะแส

เก�ยวกบผมพฤตกรรมคาอาวธใหหนวยงานท�เก�ยวของดาเนนการ มสวนรวมคอนขางนอย คาเฉล�ย

73

1.86 สาหรบภาพรวมในการจดการปญหาการคาอาวธตามแนวชายแดน องคกรปกครองสวนทองถ�น

ในพ�นท�ประกาศกฎอยการศกของจงหวดตราด มสวนรวมคอนขางนอย คาเฉล�ย 1.98

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา บรเวณแนวชายแดนไทย - กมพชา ในพ�นท�

จงหวดตราด มการลกลอบคาอาวธซ� งสวนใหญท�พบ คอ ปนอากา (AK 47) และปน เอม.�� บาง

เลกนอย ปนอากา (AK 47) เปนปนท�ผลตในประเทศรสเซย ซ� งมใชสมยท�ประเทศกมพชามการสรบ

กนตามแนวชายแดน ปจจบนท�มอาวธท�เลดลอดเขามาขายจะเปนปนท�ลกลอบมาจากคลงหรอปนท�

อดตทหารแอบเกบไว จงหวดตราดเคยจบกมสารวตรทหารของกมพชา และมคนไทยรวมอยดวย 1

คน ตามขอมลจะนาไปสงบรเวณหางโลตสในจงหวดตราด โดยเสนทางของอาวธปนมาจากเขา

พระวหารใสกลองสงข�นรถบสเขากรงพนมเปญ แลวจงสงมายงจงหวดเกาะกง ซ� งขบวนการซ�อขาย

อาวธน� มความเช�อวาเปนขบวนการใหญ มกลมมสลมในพ�นท�รวมกระบวนการตามขอมลทราบวาม

การกระทากนหลายคร� ง และเช�อมโยงไปยงปญหาภาคใตของไทย

กลมผท�มอาวธสงคราม ปนอากา (AK 47) สวนใหญจะเปนบคคลท�มบทบาททางสงคม

อาทเชน กลมบคคลท�ทาธรกจสเทา กลมท�เก�ยวของกบการเมองกจะมการเกบสะสมอาวธชนดน� ไว

สาหรบใชเม�อมความจาเปนในกรณท�เกดความขดแยงท�รนแรง ดงคาสมภาษณวา “กรณตวอยางท�

นามาใช ไดแก การยงถลมกลมผชมนม กปปส. บรเวณตลาดย�งเจรญ หมท� 1 ตาบลแสนตง อาเภอ

เขาสมง จงหวดตราด เม�อวนท� 22 กมภาพนธ 2557 จนมผเสยชวต จานวน 3 ราย บาดเจบ ประมาณ

41 ราย โดยคนกลมน� สวนใหญมความเก�ยวของกบการเมอง” (ธนาเดช อนภกดพร. สมภาษณ. 2557)

อกดานหน� งท�สนใจ คอการสงปนจากไทยไปขายยงประเทศกมพชาเปนปนพกประเภท

ปนกอก กลมลกคาในกมพชาคอขาราชการ ทหาร ตารวจหรอกลมนกธรกจผมฐานะ โดยซ�อจากคน

ไทยท�ขอซ�อปนทะเบยนถกตอง เม�อขายปนไปสกระยะหน�งกจะแจงกบนายทะเบยนปนของไทยวา

ปนหาย (สมพงษ วงษจนเพชร. สมภาษณ. 2557)

องคกรปกครองสวนทองถ�นมสวนรวมในการจดการปญหาการคาอาวธอยในระดบคอนขาง

นอย เน�องจากวาผนาทองถ�น พนกงานขององคกรปกครองสวนทองถ�นตามแนวชายแดนสวนใหญ

กจะเปนคนท�มภมลาเนาอยในทองถ�นน�น ๆ ความสมพนธแบบเครอญาต และคนรจกจงมสง เม�อ

ทราบวาผใดเขาไปเก�ยวของกบการคาอาวธ จงไมอยากเขาไปยงเก�ยว แมแตเร�องการแจงความกบ

เจาพนกงานท�เก�ยวของกทาคอนขางนอย เพราะกลวผลกระทบท�จะเกดข�นตามมา อกสวนหน�งคอ

ไมทราบเลยวาในพ�นท�มการแอบซ�อขายอาวธ (ธนาเดช อนภกดพร. สมภาษณ. 2557)

74

ตารางท� �� คาเฉล�ยของกลมประชากรท�ใชในการศกษาจาแนกตามศกยภาพการมสวนรวมในการ

จดการปญหาสนคาหนภาษในรายกจกรรม

เร�อง/กจกรรม µ การตความ ลาดบท�

ในกรณท�พบเหนการลกลอบนากาซหงตมไปขาย

ยงประเทศเพ�อนบานไดแจงใหหนวยงานท�เก�ยวของ

ดาเนนการ


เม�อพบเหนพอคานาพชผลทางการเกษตรเขาและ

ออกตาม แนวชายแดนโดยไมเสยภาษไดแจงให

หนวยงานท�เก�ยวของดาเนนการ


แจงเบาะแสเก�ยวกบผมพฤตกรรมลกลอบคาขาย

น�ามนเถ�อนตามแนวชายแดน

1.57 มสวนรวมนอย 3

รวม 1.76 มสวนรวมนอย


กฎอยการศกของจงหวดตราด มสวนรวมในการจดการปญหาสนคาเถ�อน และสนคาหนภาษ แยกเปน

รายกจกรรม จานวน 3 กจกรรม คดคาเฉล�ยในการมสวนรวมเรยงตามลาดบไดดงน� ลาดบท� 1 มสอง

กจกรรม คอเม�อพบเหนพอคานาพชผลทางการเกษตรเขาและออกตาม แนวชายแดนโดยไมเสยภาษ

ไดแจงใหหนวยงานท�เก�ยวของดาเนนการ และในกรณท�พบเหนการลกลอบนากาซหงตมไปขายยง

ประเทศเพ�อนบานไดแจงใหหนวยงานท�เก�ยวของดาเนนการ มสวนรวมคอนขางนอย คาเฉล�ย 1.86

ลาดบท� 2 แจงเบาะแสเก�ยวกบผมพฤตกรรมลกลอบคาขายน� ามนเถ�อนตามแนวชายแดน มสวนรวม

นอย คาเฉล�ย 1.57 สาหรบภาพรวมในการจดการปญหาเร�องสนคาเถ�อน และสนคาหนภาษ องคกร

ปกครองสวนทองถ�นในพ�นท�ประกาศกฎอยการศกของจงหวดตราด มสวนรวมนอย คาเฉล�ย 1.76

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวาสนคาเถ�อนและสนคาหนภาษในพ�นท�จงหวด

ตราด ไดแก น�ามนเถ�อน กาซหงตม บหร� ไมพยง และสตวน�า เปนตน

การลกลอบคาขายสนคาเถ�อนและสนคาหนภาษน�น ผมสวนเก�ยวของ ไดแก เจาหนาท�

ของรฐท�งของไทย และกมพชา นกการเมองทองถ�น บางคร� งเก�ยวโยงไปถงนกการเมองระดบชาต

ขาราชการระดบสง มสวนรวมใหการสนบสนนในการดาเนนการ

75

กรณน� ามนเถ�อนท�มการแอบลกลอบคาขายอยในพ�นท�อาวทองทะเลตราด เปนกระบวนการ

ท�ใหญในระดบชาต ผเก�ยวของในการคาน� ามนเถ�อนเปนกลมนกธรกจเช�อมโยงระหวาง 2 ชาต

ผลประกอบการสามารถสรางรายไดใหกลมธรกจจานวนมาก การดาเนนการคอการต�งแพขายใน

กลางทะเล สาหรบในจงหวดตราด พบวาเปนผบรโภคคอกลมผประกอบธรกจเรอประมงไปซ�อ

น�ามนเถ�อนจากกลางทะเลเขามาใชในกจการเรอประมงเปนสวนใหญ

กรณกาซหงตม เปนลกษณะของการแอบลกลอบนาไปขายยงประเทศกมพชา ผประกอบ

กจการจะขนยายมาจากจนทบร ซ� งมาโดยวธการขนยายทางบกมใบอนญาตขนยายถกตอง เม�อถง

ทองท�อาเภอคลองใหญจะถกขนถายโดยกองทพมดชาวกมพชาลงเรอคร� งละ 5 ถง 10 ถง 20 ถง

ไมถงขนาดเปน 100 ถง เปนวธการทยอยสงซ� งหลายเท�ยวกจะเปนจานวนมาก กระบวนการแอบ

ลกลอบนากาซหงตมไปขายยงประเทศกมพชาน� ทาใหประเทศไทยตองศนยเสยเงนงบประมาณ

ปละจานวนมาก เน�องจากประเทศไทยมการชดเชยราคากาซหงตมเพ�อเปนการบรรเทาความเดอดรอน

คาครองชพของประชาชนผบรโภค (สมพงษ วงษจนเพชร. สมภาษณ. 2557)

กรณบหร� เปนลกษณะของการลกลอบนาบหร�หนภาษเขามาขายในประเทศไทย ผประกอบ

กจการเปนกลมนกธรกจเช�อมโยงระหวาง 2 ชาต ในชวงแรกจะนาบหร�มาจากประเทศสงคโปร

(ย�หอฮโร) เขามาขาย เคยมยอดขายเดอนละ 3 แสนกวาหบ ในปจจบนมโรงงานผลตบหร� ใน

ประเทศกมพชา ลกษณะของการซ�อขายในพ�นท� บานหาดเลก หมท� 4 ตาบลหาดเลก ซ� งเปนพ�นท�

อนโลมในการคาขายสาหรบบรการนกทองเท�ยว ปญหาท�เกดข�นเน�องจากปญหาขอกฎหมาย กลม

นกธรกจ

ไมพยงเปนลกษณะของการลกลอบนาไมพยงสงไปขายยงตางประเทศ ไมพยงท�ลกลอบ

สงไปขายยงตางประเทศน�น แบงเปน 2 ประเภท ไดแกไมท�กลมผคาซ�อจากประชาชนในพ�นท�ท�ม

เอกสารสทธ� และอกประเภทหน�งคอ แอบลกลอบตดในพ�นท�ปาสงวนตามแนวชายแดน ถงอยางไร

แมจะเปนไมท�อยในพ�นท�ท�มเอกสารสทธ� การสงไปขายยงตางประเทศกไมสามารถกระทาได เพราะ

รฐบาลไทยมนโยบายปดปา หามสงไมทกชนดเปนสนคาออก ฉะน�นการสงออกไมพยงจงถอวาเปน

สนคาท�ไมถกตอง กลมท�เขาไปเก�ยวของต�งแตการลกลอบตด และสงออกสวนใหญจะเปนกลมเดยวกน

ไดแก ผประกอบธรกจเก�ยวของกบไม เจาหนาท�รฐ นกการเมองทองถ�น ผนาทองท� ไมเวนแมแต

ขาราชการท�เก�ยวของกบการดแลความม�นคง วธการดาเนนการเม�อตดและแปรรปแลวจะนาไปเกบไว

ตามสวน ตามโกดงเกบของ เม�อไดไมพอกบจานวนท�ตองการหรอพอกบจานวนการลาเลยงกจะขน

ถายลงเรอไปยงประเทศกมพชา การขนถายจะทากนในเวลากลางคน ตามหมบานท�อยรมแมน� าหรอ

รมทะเลท�สามารถจอดเทยบเรอได (ชศษฏ พงษเจรญ. สมภาษณ. 2557)

76

กรณสตวน� า เปนการนาสตวน� าจากประเทศเวยดนาม เขาราชอาณาจกรโดยไมชาระภาษ

ปจจบนยงคงมการนาสตวน� า จากจงหวดเกยงยาง และจงหวดกะมา ประเทศเวยดนาม สตวน� าท�นาเขา

ราชอาณาจกร ไดแก ปลากะพงขาว ปแสม ซ� งการนาเขากระทากน 2 เสนทาง คอทางบกและทางทะเล

การนาเขาทางบก ขนถายรถยนตบรรทกของประเทศเวยดนาม ผานประเทศกมพชา นาเขา

ราชอาณาจกรไทย ณ จดผานแดนถาวรบานหาดเลก โดยรถบรรทกสตวน�าจะมาจอดสงสนคาท�บาน

หาดเลก หมท� 4 ตาบลหาดเลก อาเภอคลองใหญ จงหวดตราด แลวพอคาคนไทยจะมารอรบสนคา

โดยมากจะเปนลกคาประจา

การนาเขาทางทะเล ดาเนนการโดยพอคาชาวเวยดนามรวมกบชาวกมพชา โดยใชเรอของ

ชาวกมพชาเปนพาหนะในการขนถาย สงสตวน� าเขาราชอาณาจกรไทย โดยใชทาเรอบรเวณ บาน

คลองสน บานคลองมะขาม ตาบลหาดเลก อาเภอคลองใหญ จงหวดตราด สงใหพอคาชาวไทย

สาเหตท�ไมชาระภาษเพราะวา หากตองชาระภาษจะทาใหราคาสตวน� าสงข�น พอคาอาจไมม

ผลกาไร ขอสงเกตสตวน� าท�นาเขาอาจมการแชสารเพ�อทาใหสตวน� ามสภาพสดตลอดเวลา และมการ

นาเขาทกวน (สมพงษ วงษจนเพชร. สมภาษณ. 2557)

องคกรปกครองสวนทองถ�นปจจบนยงไมมอานาจหนาท�ในการดาเนนการ แตท�ดาเนนการ

อยในปจจบนจะเปนลกษณะของการขอความรวมมอจากสวนราชการท�เก�ยวของเปนกรณ ๆ ไป

จากผลการศกษา องคกรปกครองสวนทองถ�นมสวนรวมนอยในการจดการปญหาสนคา

เถ�อน และสนคาหนภาษ สาเหตกเพราะวาทองถ�นไมมอานาจหนาท�ตามกฎหมาย และกระบวนการคา

สนคาเถ�อนหรอสนคาหนภาษ ผท�เก�ยวของเปนผมพลงทางสงคมหรอไมกเปนขาราชการ นกการเมอง

ประชาชนหรอเจาหนาท�ในทองถ�นจงไมอยากเขาไปยงเก�ยว เน�องจากกลวผลกระทบท�จะมาถงตนเอง

และครอบครว

77


จดการปญหาการคามนษยตามแนวชายแดนในรายกจกรรม


เฝาระวงผมพฤตกรรมเก�ยวของกบการนามนษย

เขามาขาย แรงงานตามแนวชายแดน


เขาตรวจสอบสถานท�เส�ยงตอการนามนษยเขามา

คาแรงงาน


ไดทาการจดต�งชดสายตรวจสถานท�ท�เส�ยงตอการ

นาเดกและสตรเพ�อคาประเวณ


แจงความตอเจาพนกงานใหดาเนนการจบกมเม�อ

พบเหนการคามนษยตามแนวชายแดน




กฎอยการศกจงหวดตราดท�ใหขอมลมสวนรวมในการจดการปญหาเร�องการคามนษยตามแนวชายแดน

โดยแยกเปนรายกจกรรม จานวน 4 กจกรรม คดคาเฉล�ยในการมสวนรวมเรยงตามลาดบไดดงน� ลาดบท�

1 เฝาระวงผมพฤตกรรมเก�ยวของกบการนามนษยเขามาขายแรงงานตามแนวชายแดน มสวนรวม

คอนขางนอย คาเฉล�ย 2.07 ลาดบท� 2 เขาตรวจสอบสถานท�เส�ยงตอการนามนษยเขามาคาแรงงาน

มสวนรวมคอนขางนอย คาเฉล�ย 1.93 ลาดบท� 3 ไดทาการจดต�งชดสายตรวจสถานท�ท�เส�ยงตอการ

นาเดก และสตรเพ�อคาประเวณ มสวนรวมคอนขางนอย คาเฉล�ย 1.86 และลาดบท� 4 แจงความตอ

เจาพนกงานใหดาเนนการจบกมเม�อพบเหนการคามนษยตามแนวชายแดนมสวนรวมนอย คาเฉล�ย

1.71 สาหรบภาพรวมในการจดการปญหาเร�องการคามนษยตามแนวชายแดน องคกรปกครองสวน

ทองถ�นในพ�นท�ประกาศกฎอยการศกของจงหวดตราดมสวนรวมคอนขางนอย คาเฉล�ย 1.89

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวาการคามนษยในพ�นท�จงหวดตราดท�เกดข�น

บรเวณชายแดนจะมาในรปแบบแรงงานประมง คอการลอลวงและการบงคบใชแรงงาน กลาวคอ

การลอลวงผานกระบวนการนายหนาคาหว โดยการหลอกลวงผเสยหายวาจะมงานสบายรายไดด

ใหทา ซ� งเปนการหลอกใหผเสยหายเขาใจวาเปนงานประเภทอ�นท�ไมใชงานประมงหรอชกชวนให

มาทางานประมง แตหลอกวาเปนประมงชายฝ�งท�ออกไปจบปลากลางทะเลในระยะเวลาส�น นายหนา

คาหวจะนาตวผเสยหายไปขายตอใหกบผควบคมเรอในราคาต�งแต 7,000-30,000 บาท นอกจากน�

78

ยงมการบงคบใชแรงงานประมงในลกษณะแรงงานขดหน� (Debt Bondage) โดยมรานคาราโอเกะ

ตามทาเรอประมง ใชกลอบายในการหลอกลอใหผเสยหาย ซ� งเปนลกเรอประมง เขาไปใชบรการใน

รานคาราโอเกะ โดยไมตองชาระเปนเงนสด แตสามารถตดเครดตกบทางรานไวได ซ� งในความเปน

จรงแลว รานคาราโอเกะเหลาน� มกคดคาใชจายแพงเกนความเปนจรงไปมาก ลกเรอจงตองตกอยใน

สภาพลกเรอประมงไปทางานชดใชหน� ใหกบรานคาราโอเกะ โดยมมลคาหน� ต�งแต 12,000 – 30,000

บาท ลกเรอจงไมไดรบคาจางหรอไดรบคาจางนอยกวาแรงงานท�ตนเองตองเสยไป ทาใหการทางาน

ถกบบบงคบโดยสภาพ ผเสยหายไมมแรงจงใจในการทางาน และประสงคจะออกจากสภาพการทางาน

ดงกลาว แตถกปฏเสธจากผควบคมเรอจงทาใหเปนการบงคบใชแรงงานในท�สด ผท�มสวนเก�ยวของ

กบการคามนษยบรเวณชายแดน ไดแก

นายหนามหนาท�ตดตอ ชกชวน ใชกลอบาย และนาพาเหย�อมาสงตอใหผคา ไมวาจะเปน

คนไทยลอลวงคนไทย คนไทยคนตางดาวหรอคนตางดาวลอลวงคนตางดาวดวยกนเอง

ผคามหนาท�รบเหย�อจากนายหนานามาสง รวมท�งการตดตอไปยงปลายทาง เพ�อดาเนนการ

เก�ยวกบเอกสารปลอม หนงสอเดนทางปลอม ในการอานวยความสะดวกแกการเดนทาง ท�งภายใน

และนอกประเทศ

ผนาทางมหนาท�รบเหย�อจากผคา เพ�อพาไปยงเปาหมาย รวมท�งกระบวนการตบตาเจาหนาท�

เชน การสมรสหลอก การเปนนกทองเท�ยว เปนตน

ผรบมหนาท�รบเหย�อเขาสขบวนการคามนษย เชน การนาแรงงานลงเรอประมง การคาบรการ

ทางเพศ รวมท�งนายหนาตดตอใหลกคามาใชบรการ

ผควบคมดแล มหนาท�บงคบใหเหย�อยนยอมทางาน หากขดขนจะถกทารายรางกาย

เหตท�มการคามนษยบรเวณชายแดน เน�องจากจงหวดตราดต�งอยภาคตะวนออกของประเทศ

ไทยหางจากกรงเทพฯ 315 กม. มเน�อท�ประมาณ 2,819 ตร.กม. หรอประมาณ 761,875 ไร เปนพ�นท�

ตามเขตปกครองทางทะเล ประมาณ 7,257 ตร.กม. มอาณาเขตตดตอกบจงหวดจนทบร และประเทศ

กมพชา

เน�องจากจงหวดตราด เปนจงหวดท�มชองทางธรรมชาตตามพรมแดนตดตอกบประเทศ

เพ�อนบาน (ประเทศกมพชา) และมเขตแดนตดทะเล ซ� งเม�อหลบหนเขามาในจงหวดตราดแลวจะ

พบวาจงหวดตราด มเสนทางคมนาคม ท�งทางถนน ทางเรอ และสนามบน ซ� งเปนชองทางการ

คมนาคมท�สะดวก จงเปนโอกาสของผแสวงหาประโยชนท�จะนาพา หรอจดหาแรงงานเขามายง

หรอออกไปจาก หรอผานไปยงจงหวดอ�น ๆ หรอประเทศอ�น ๆ ไดสะดวก และรวดเรว

79

แหลงหรอบรเวณท�มการคามนษย กลมเส�ยงของการแสวงหาประโยชนของขบวนการคา

มนษย คอกลมเส�ยงสญชาตกมพชา เสนทางท�ใชในการลกลอบหลบหนเขาเมอง คอ บรเวณบานเขาวง

อาเภอคลองใหญ จงหวดตราด ซ� งเปนรอยตอระหวางชายแดนไทยกมพชา

การคามนษยมเกดข�นต�งแตเม�อ ประมาณป พ.ศ. 2540 ปญหาการคาหญงและเดก นบมความ

รนแรงมากข�น โดยเฉพาะอยางย�งในพ�นท�ภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย ซ� งมเขตตดตอกบประเทศ

พมา จน ลาว มการลอลวงและนาพาเดกและผหญงจากตางประเทศเขามาคาประเวณยงจงหวดตาง ๆ

เปนตน จงถอเปนปญหาท�มความสาคญและจาเปนอยางย�งท�ตองไดรบการแกไขอยางเรงดวน จงเปน

เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตมาตรการในการปองกนและปราบปรามการคาหญงและเดก

พ.ศ. 2540 ตอมาไดมการประกาศใชพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551

เน�องดวยพระราชบญญตมาตรการในการปองกนและปราบปรามการคาหญงและเดก พ.ศ. 2540 ยงมได

กาหนดลกษณะความผดใหครอบคลมการกระทา เพ�อแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากบคคลท�มได

จากดแตเฉพาะหญงและเดกและกระทาดวยวธการท�หลากหลายมากข�น เชน การนาบคคลเขามา

คาประเวณในประเทศ หรอสงไปคานอกราชอาณาจกร บงคบใชแรงงานบรการหรอขอทาน บงคบ

ตดอวยวะเพ�อการคา หรอการแสวงหาประโยชนโดยมชอบประการอ�น ซ� งในปจจบนไดกระทาใน

ลกษณะองคกรอาชญากรรมขามชาตมากข�น ประกอบกบประเทศไทยลงนามอนสญญาสหประชาชาต

เพ�อตอตานอาชญากรรมขามชาตท�จดต�งในลกษณะองคกรและพธสารเพ�อปองกน ปราบปรามและ

ลงโทษการคามนษย โดยเฉพาะผหญงและเดกเพ�มเตมอนสญญาสหประชาชาตเพ�อตอตานอาชญากรรม

ขามชาตท�จดต�งในลกษณะองคกร จงสมควรกาหนดลกษณะความผดใหครอบคลมการกระทาดงกลาว

เพ�อใหการปองกนและปราบปรามการคามนษยมประสทธภาพย�งข�น สอดคลองกบพนธกรณของ

อนสญญาและพธสารจดต�งกองทนเพ�อปองกนและปราบปรามการคามนษย รวมท�งปรบปรงการ

ชวยเหลอและคมครองสวสดภาพผเสยหายใหเหมาะสม ท�งน� เพ�อประโยชนสงสดของผเสยหาย

(จนทมา หาญเทศ. สมภาษณ. 2557)

จงหวดตราด เคยมการจบกมเก�ยวกบความผดการคามนษยคร� งเดยวเม�อป พ.ศ. 2552 และ

การคามนษยอกรปแบบหน�ง คอการนาสตรมาคาประเวณ ซ� งตามขอมลจะไมใชเปนการบงคบขาย

บรการ หากมกนอยมาก สวนใหญเปนการสมครใจมาทาอาชพคาประเวณโดยตรง เน�องจากเปนอาชพ

ท�สรางรายไดคอนขางด เพราะการแนะนาชกชวนจากเพ�อนชาวกมพชาดวยกน โดยเฉพาะหญงชาว

กมพชาหนาตาด มความรนอย แหลงหรอบรเวณท�มการคาประเวณ ดงคาสมภาษณวา “ซองปาโกงกาง

บานคลองสน หมท� 5 ตาบลหาดเลก อาเภอคลองใหญ จงหวดตราด” (สมพงษ วงษจนเพชร.

สมภาษณ. 2557) หญงซ� งทาอาชพคาประเวณมกมการเคล�อนยายจากท�หน� งไปอกท�หน� ง ตามประวต

ของหญงเหลาน�ตอนอยในประเทศกมพชากทาอาชพคาประเวณอยแลว เน�องจากสภาพเศรษฐกจ

80

บงคบใหตองทา มความออนแอ มความรนอย แตเม�อเขามาคาประเวณในสถานประกอบการแลวกมก

มการขอรบเงนลวงหนาจากผประกอบการ เม�อตองยายสถานประกอบการ เจาของสถานประกอบการ

รายใหม จงตองจายเงนท�หญงเหลาน�นเบกเงนลวงหนาคนสถานประกอบการเดมจงมลกษณะคลาย

ซ�อขายมนษย

การคาประเวณของหญงชาวกมพชาเกดข�นต�งแตสมยท�มการสรบในประเทศกมพชา ชาว

กมพชาอพยพเขามาในประเทศไทยจานวนมาก เม�อไมมอาชพอะไรจงเลอกอาชพคาประเวณเพ�อรายได

เล�ยงชวตตนเอง

หากมองผลกระทบท�จะเกดเก�ยวกบความม�นคงในอนาคตเปนเร�องท�ไมควรละเลยอยางย�ง

ถามการเขารวมประชาคมอาเซยนในป พ.ศ. 2558 การเคล�อนยายของประชากรจะงายมากข�น หญง

ท�ทาอาชพคาประเวณกจะมการยายสถานท�ขายบรการไปยงแหงใหม ๆ เพ�อสามารถเรยกคาตวได

มากข�น การแพรระบาดของโรคตดตอทางเพศสมพนธจะมมากข�น ทาใหทรพยากรบคคลทางสงคม

ไดรบผลกระทบเปนลกโซ (สมพงษ วงษจนเพชร. สมภาษณ. 2557)


อยในขณะน�จะเปนลกษณะของการขอความรวมมอจากสวนราชการท�เก�ยวของเปนกรณ ๆ ไป

องคกรปกครองสวนทองถ�นมสวนรวมในการจดการปญหาการคามนษยระดบคอนขางนอย

เน�องจากวาทองถ�นยงไมมอานาจหนาท�ตามกฎหมาย ผนาทองถ�น พนกงานขององคกรปกครอง

สวนทองถ�นตามแนวชายแดนสวนใหญกจะเปนคนท�มภมลาเนาอยในทองถ�นน�น ๆ ความสมพนธ

แบบเครอญาตและคนรจกจงมสง เม�อทราบวาผใดเขาไปเก�ยวของกบการคามนษยหรอธรกจเก�ยวกบ

การคาประเวณ จงไมอยากเขาไปยงเก�ยว แมแตเร�องการแจงความกบเจาพนกงานท�เก�ยวของกทานอย

เพราะมองวาเร�องในลกษณะอยางน� เปนเร�องปกตของสงคมไทย


จดการปญหาการกออาชญากรรมขามชาตในรายกจกรรม


แจงขอมลขาวสารใหประชาชนระมดระวง เม�อมขอมล

ชาวตางชาตเขามากออาชญากรรมตามแนวชายแดน


เฝาระวง บคคล กลมบคคลชาวตางชาตท�อาจเขามากอ

อาชญากรรมตามแนวชายแดน


แจงความตอเจาพนกงานใหทาการจบกมเม�อพบเหน

ชาวตางชาตเขามากออาชญากรรมตามแนวชายแดน



81

จากตารางท� �� พบวา กลมประชากรซ� งเปนองคกรปกครองสวนทองถ�นในเขตพ�นท�ประกาศ

กฎอยการศกของจงหวดตราด มสวนรวมในการจดการปญหาเร�องอาชญากรรมขามชาต โดยแยกเปน

รายกจกรรม จานวน 3 กจกรรม คดคาเฉล�ยในการมสวนรวมเรยงตามลาดบไดดงน� ลาดบท� 1 แจงขอมล

ขาวสารใหประชาชนระมดระวง เม�อมขอมลชาวตางชาตมากออาชญากรรมตามแนวชายแดนมสวนรวม

ปานกลาง คาเฉล�ย 2.86 ลาดบท� 2 เฝาระวงบคคล กลมบคคลชาวตางชาตท�อาจเขามากออาชญากรรม

ตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย คาเฉล�ย 2.43 และลาดบท� 3 แจงความตอเจาพนกงานใหทาการ

จบกมเม�อพบเหนชาวตางชาตเขามากออาชญากรรมตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย คาเฉล�ย

2.00 สาหรบภาพรวมในการจดการปญหาเร�องอาชญากรรมขามชาต องคกรปกครองสวนทองถ�น

ในพ�นท�ประกาศกฎอยการศกของจงหวดตราดมสวนรวมคอนขางนอย คาเฉล�ย 2.43

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวาในพ�นท�แนวชายแดนมกลมชาวตางชาต เขามา

กระทาการในลกษณะของการกอการอาชญากรรมบางเลกนอย แตในอนาคตอาจจะมเพ�มมากข�น

เพราะจงหวดตราดมแหลงทองเท�ยวท�เปนท�สนใจของชาวตางชาต ปจจบนท�พอจะต�งขอสงเกตเก�ยวกบ

ชาวตางชาตจะเขามากออาชญากรรรม คอการเขามาทาธรกจอ�นบงหนา

ภาพประกอบ 4 สานกงานบงหนาการปลอยเงนกของชาวตางชาต

จากภาพประกอบ 4 หองแถวท�คลมผาใบสเขยว (ลกศรช� ) แสดงใหเหนถงสานกงานของ

ชาวปากสถาน ซ� งเปนคนตางดาวไดแอบมาทาธรกจการใหกแกคนไทยในพ�นท�อาเภอคลองใหญ

โดยใชการขายผา ขายมงเปนธรกจบงหนา การใหกของตางชาตชาวปากสถานดงกลาวจะเนนกลม

เปาหมายคนไทยมอาชพแบบคนชายขอบ อยางเชน หญงขายบรการทางเพศ คนงานแกะกง โดยนายทน

ปากสถานจะสรางเครอขายระบบเงนกในลกษณะในรปแบบท�เรยกวาธรกจขายตรงแตกลมคนท�อย

ในเครอขายจะตองมอทธพลเพยงพอท�จะควบคมและจดการลกหน�ได การใหกของชาวปากสถานท�

82

เปนตางดาวน� จะเรยกดอกเบ�ยสง เชนรอยละ 2 ตอวนและเกบดอกรายวนไปเร�อย ๆ โดยไมตองคาดหวง

ในการรบคนเงนตน เพ�อตองการใหลกหน�อยในวงจรหน�ตลอดไปโดยการขดรดผานดอกเบ�ยไปเร�อย ๆ

ตวอยางเชนดงคาสมภาษณวา “ในพ�นท�บานสวนมะพราว หมท� 7 ตาบลคลองใหญ อาเภอ

คลองใหญ จงหวดตราด มแขกชาวปากสถานเขามาเปดรานขายผาหม มง แตเบ�องหลงปลอยเงนก

นอกระบบ เกบดอกเบ�ยรายวน” (สมพงษ วงษจนเพชร. สมภาษณ. 2557) พฤตกรรมในการปลอย

เงนกจะสงพนกงานออกไปตามพ�นท�ในลกษณะของการขายตรง แลวปลอยเงนใหกบลกคาซ� งจะ

พจารณาดบคคลในลกษณะท�ไมมพลงทางสงคม โดยมองดวาคนลกษณะอยางน� ควรปลอยเทาไร

สวนมากไมเกน 5,000 บาท แลวเกบดอกเบ�ยรายวนเฉล�ยรอยละ 2 ตอวน หากลกหน�ไมมดอกเบ�ย

จายกลมพนกงานจะเร�มขมข กลมผปลอยเงนกจะไมมการลดเงนตน การปลอยกจะไมมสญญาแตใช

วธบนทกสมดบญชแทน กลมลกคาเงนกจะเปนกลมอาชพรบจาง ผท�ทาอาชพคาขายของเลก ๆ นอย ๆ

กลมหญงขายบรการ กลมแรงงานตางดาว เปนตน

การกออาชญากรรมของชาวตางชาตอกรปแบบหน�งคอ ในพ�นตามแนวชายแดนเคยมชาว

กมพชาขามเขามาจบคนไทยท�ประกอบอาชพทาสวนเพ�อเรยกคาไถ แตสาเหตเน�องมาจากคนไทย

ไปทาธรกจสเทารวมกบชาวกมพชา ดงคาสมภาษณวา “เช�อวาเปนทหารกมพชา แลวคนไทยไปเบ�ยว

ไมทาตามขอตกลง ตวอยางเชน เขาไปตมสราเถ�อนแลวไมยอมจายคาคมครอง ชาวกมพชา จงขาม

มาจบคนไทยและนาตวเขาไปยงประเทศกมพชาและตองนาเงนไปถายจงปลอยตวกลบมา (สมพงษ

วงษจนเพชร. สมภาษณ. 2557)


อยในขณะน�จะเปนลกษณะของการของความรวมมอจากสวนราชการท�เก�ยวของ เปนกรณ ๆ ไป

จากผลการศกษา องคกรปกครองสวนทองถ�นมสวนรวมในการจดการปญหาอาชญากรรม

ขามชาตคอนขางนอย สาเหตเน�องมาจากประเดนปญหาเร�องอาชญากรรมขามชาต ในพ�นท�ตามแนว

ชายแดนไทย-กมพชา ดานจงหวดตราดยงมเกดข�นนอยมาก ท�พอทราบไดในกรณเกดข�นในพ�นท�

จงหวดอ�น ๆ แลวนามาแจงใหประชาชนในพ�นท�ไดทราบ

83


จดการปญหาการกอการรายตามแนวชายแดน


เฝาระวงบคคล กลมบคคลท�อาจกอการรายตามแนว

ชายแดน


แจงขอมลขาวสารใหประชาชนระมดระวงเม�อมขอมล

วามบคคล กลมบคคลเขามากอการรายตามแนวชายแดน

2.00

มสวนรวมคอนขางนอย

2

แจงความใหเจาพนกงานเขาทาการจบกมเม�อพบบคคล

กลมบคคลจะทาการกอการรายตามแนวชายแดน

1.79

มสวนรวมนอย

3



กฎอยการศกของจงหวดตราด มสวนรวมในการจดการปญหาเร�องการกอการรายตามแนวชายแดน

โดยแยกเปนรายกจกรรม จานวน 3 กจกรรม คดคาเฉล�ยในการมสวนรวมเรยงตามลาดบไดดงน�

ลาดบท� 1 เฝาระวงบคคล กลมบคคลท�อาจกอการรายตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย คาเฉล�ย

2.14 ลาดบท� 2 แจงขอมลขาวสารใหประชาชนระมดระวงเม�อมขอมลวามบคคล กลมบคคลจะเขามา

กอการรายตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย คาเฉล�ย 2.00 และลาดบท� 3 แจงความให

เจาพนกงานใหเขาทาการจบกมเม�อพบบคคล กลมบคคลจะทาการกอการรายตามแนวชายแดนม

สวนรวมนอย คาเฉล�ย 1.79 สาหรบภาพรวมในการจดการปญหาเร�องการกอการรายตามแนวชายแดน

องคกรปกครองสวนทองถ�นในพ�นท�ประกาศกฎอยการศกของจงหวดตราดมสวนรวมคอนขางนอย


จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวาในลกษณะของรปแบบการกอการรายในพ�นท�

จงหวดตราดยงไมพบขอมล คงมแตเหตการณท�คลายกบการกอการรายอย 2 คร� ง ไดแกการสงกลอง

พสดบรรจวตถระเบดถงรานต�งหงวนเซง ในตลาดเทศบาลเมองตราด เกดการระเบดทาใหมผเสยชวต

จานวน 1 ราย เม�อป พ.ศ. 2555 และอกเหตการณหน�งคอ ใชอาวธสงครามยงถลมกลมผชมนม กปปส.

บรเวณตลาดย�งเจรญ หมท� 1 ตาบลแสนตง อาเภอเขาสมง จงหวดตราด เม�อวนท� 22 กมภาพนธ 2557

จนมผเสยชวต จานวน 3 ราย บาดเจบประมาณ 41 ราย

อกมมท�นาสนใจและเคยปรากฏคอ กรณท�ถงดบเพลงขององคกรปกครองสวนทองถ�น

แหงหน�งในพ�นท�อาเภอคลองใหญ จงหวดตราดถกกลมผกอการรายในพ�นท�ภาคใตนาไปประกอบ

เปนวตถระเบด ลกษณะเชนน� อาจมการเช�อมโยงในการสนบสนนการกอการรายในพ�นท�ภาคใต

(สมพงษ วงษจนเพชร. สมภาษณ. 2557)

84


อยในขณะน�จะเปนลกษณะของการขอความรวมมอจากสวนราชการท�เก�ยวของ เปนกรณ ๆ ไป

จากผลการศกษาองคกรปกครองสวนทองถ�นมสวนรวมในการจดการปญหาการกอการราย

ตามแนวชายแดนคอนขางนอย สาเหตเน�องมาจากประเดนปญหาการกอการรายตามแนวชายแดน

ในพ�นท�แนวชายแดนไทย-กมพชา ดานจงหวดตราดยงไมเคยเกดข�น ทาใหองคกรปกครองสวนทองถ�น

ใหความสาคญนอย


จดการปญหาการลกลอบคายานพาหนะตามแนวชายแดนในรายกจกรรม


แจงขอมลขาวสารใหประชาชนระมดระวงเม�อม

ขอมลผมพฤตกรรมโจรกรรมยานพาหนะเขามาใน

พ�นท�


เฝาระวงผมพฤตกรรมในการโจรกรรมยานพาหนะ 2.86 มสวนรวมปานกลาง 2

เฝาระวงผมพฤตกรรมในการลกลอบคายานพาหนะ

ตามแนวชายแดน


แจงความใหเจาพนกงานทาการจบกมเม�อพบเหนการ

โจรกรรมยานพาหนะหรอการลกลอบคายานพาหนะ





กฎอยการศกของจงหวดตราดมสวนรวมในการจดการปญหาเร�องการโจรกรรมตามแนวชายแดน

และการลกลอบคายานพาหนะตามแนวชายแดน โดยแยกเปนรายกจกรรม จานวน 4 กจกรรม คด

คาเฉล�ยในการมสวนรวมเรยงตามลาดบไดดงน� ลาดบท� 1 แจงขอมลขาวสารใหประชาชนระมดระวง

เม�อมขอมลผมพฤตกรรมโจรกรรมยานพาหนะเขามาในพ�นท�มสวนรวมปานกลาง คาเฉล�ย 3.21

ลาดบท� 2 เฝาระวงผมพฤตกรรมในการโจรกรรมยานพาหนะมสวนรวมปานกลาง คาเฉล�ย 2.86

ลาดบท� 3 เฝาระวงผมพฤตกรรมในการลกลอบคายานพาหนะตามแนวชายแดน มสวนรวมคอนขาง

นอย คาเฉล�ย 2.29 ลาดบท� 4 แจงความใหเจาพนกงานทาการจบกมเม�อพบเหนการโจรกรรมยานพาหนะ

85

หรอการลกลอบคายานพาหนะตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย คาเฉล�ย 1.83 สาหรบภาพรวม

ในการจดการปญหาเร�องการโจรกรรมตามแนวชายแดนและการลกลอบคายานพาหนะตามแนวชายแดน

องคกรปกครองสวนทองถ�นในพ�นท�ประกาศกฎอยการศกของจงหวดตราดมสวนรวมคอนขางนอย


จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวาแนวชายแดนไทย-กมพชา ดานจงหวดตราด

มการลกลอบนาจกรยานยนตและรถยนต ไปขายยงประเทศกมพชา ตามขอมลท�ไดรบทราบมเจาหนาท�

รฐเขาไปเก�ยวของ ไมวาจะเปนเจาหนาท�ศลกากรนอกรต ทหารไทยท�ขาดวนยบางคน เจาหนาท�ตารวจ

บางคนรวมกบคนไทยท�เหนแกผลประโยชน โดยมการประสานงานกบผรวมกระบวนการฝ�งกมพชา

ผานระบบไลนนารถยนตผานดานถาวรบานหาดเลก ตาบลหาดเลก อาเภอคลองใหญ จงหวดตราด

วธดาเนนการ นาเอกสารและปายทะเบยนปลอมมาสาแดงกบเจาหนาท�ศลกากรสาหรบรถจกรยานยนต

สวนใหญลกลอบสงออกไปประเทศกมพชาผานทาเรอเทยบเรอเอกชน แรงจงใจเน�องจากราคาขาย

ในประเทศกมพชาจะสงมาก

ภาพประกอบ 5 รถจกรยานยนตท�ถกโจรกรรมเตรยมสงออก

จากภาพประกอบ 5 รถจกรยานยนตฮอนดา ขนาด 150 ซซ ท�อยบนรถยนตกระบะ (ลกศรช� )

คอรถท�กระบวนการลกลอบคายานพาหนะเตรยมนาสงขามไปขายยงประเทศกมพชา ซ� งราคาซ�อใน

ประเทศไทย ราคาประมาณ 7 หม�นบาท แตเม�อนาสงถงพนมเปญ ประเทศกมพชา ราคาขายประมาณ

1 แสนบาท รถจกรยานยนตเหลาน�ผเก�ยวของกบการลกลอบคายานพาหนะจะไปดาวนมาจากจงหวด

ทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

86

กรณตวอยาง การลกลอบนารถยนตไปขายยงประเทศกมพชา คอเม�อวนท� 1 ตลาคม 2557

ดานศลกากรคลองใหญ จงหวดตราดรวมกบตารวจตรวจคนเขาเมอง กองรอยทหารพรานนาวกโยธน

182 เวลาประมาณ 22.30 น. ไดทาการสอบสวนจบกมนายชตเศรษฐ จระกตต� ชาญธนา อาย 33 ป

ภมลาเนาอยบานเลขท� 87 ถนนทาเรอจาง ตาบลวงกระแจะ อาเภอเมองตราด จงหวดตราด ซ� งยอมรบ

วาไดรบจางนารถยนตกระบะมาสดา 4 ประตสบรอนซ หมายเลขทะเบยน 1 กบ. 7641 กรงเทพมหานคร

มาท�ดานหาดเลกเพ�อนาออกไปยงจงหวดเกาะกง ประเทศกมพชา ซ� งรบคาจาง 5,000 บาท โดยนา

เอกสารประจารถยนตแสดงกบเจาหนาท�ดานศลกากรหาดเลกแตเจาหนาท�พบวาเปนปายทะเบยนปลอม

ตามขอมลพบวามการลกลอบนารถยนตไปกมพชาหลายคร� งแลว และมผรวมกระบวนการ

หลายคนท�งในฝ�งไทยและฝ�งกมพชา นายดานศลกากรคลองใหญตดสนใจใหดาเนนคด และรวมกบ

ตารวจ สภ.คลองใหญขยายผลเพ�อหาตวผรวมกระบวนการเน�องจากทราบวาเปนกระบวนการใหญ

และยอมรบวามเจาหนาท�ดานคนหน�งรวมดวย โดยมทหารนาวกโยธน ช�อไกเปนผประสานกบฝ�ง

ประเทศกมพชา (สมพงษ วงษจนเพชร. สมภาษณ. 2557)

องคกรปกครองสวนทองถ�น ปจจบนยงไมมอานาจหนาท�ในการดาเนนการ แตท�ดาเนนการ

อยในปจจบนจะเปนลกษณะของการของความรวมมอจากสวนราชการท�เก�ยวของ เปนกรณ ๆ ไป

จากผลการศกษาองคกรปกครองสวนทองถ�นมสวนรวมจดการปญหาการโจรกรรมและการ

ลกลอบคายานพาหนะตามแนวชายแดนคอนขางนอย เน�องจากองคกรปกครองสวนทองถ�นไมม

อานาจหนาท�โดยตรง และการลกลอบคายานพาหนะกระทาโดยเจาหนาท�รฐ มหนาท�ในการดาเนนการ

โดยตรง บคลากรขององคกรปกครองสวนทองถ�นจงมสวนเขาไปรบทราบรบรไดนอยมากหรอบางคร� ง

รบรกไมอยากเขาไปยงเก�ยวเพราะกลวผลกระทบท�จะไดรบตามมา


จดการปญหาการฟอกเงนตามแนวชายแดนในรายกจกรรม


แจงขาวสารใหประชาชนระมดระวงเม�อมขอมลวา

ขบวนการฟอกเงนอาศยประชาชนตามแนวชายแดน

ชวยดาเนนการ


แจงเบาะแสเม�อมขอมลพบเหนบคคล กลมบคคลใช

บอนตามแนวชายแดนเปนแหลงฟอกเงน


แจงความตอเจาพนกงานใหทาการจบกม เม�อพบเหน

ผกระทาการฟอกเงน


รวม 1.43 มสวนรวมนอย

87


กฎอยการศกของจงหวดตราด มสวนรวมในการจดการปญหาเร�องการฟอกเงน โดยแยกเปนราย

กจกรรม จานวน 3 กจกรรม คดคาเฉล�ยในการมสวนรวมเรยงตามลาดบไดดงน� ลาดบท� 1 แจงขาวสาร

ใหประชาชนระมดระวง มขอมลวาขบวนการฟอกเงนอาศยประชาชนตามแนวชายแดนชวยดาเนนการ

มสวนรวมนอย คาเฉล�ย 1.64 ลาดบท� 2 แจงเบาะแสเม�อมขอมลพบเหนบคคล กลมบคคลใชบอนตาม

แนวชายแดนเปนแหลงฟอกเงนมสวนรวมนอย คาเฉล�ย 1.43 และลาดบท� 3 แจงความตอเจาพนกงาน

ใหทาการจบกม เม�อพบเหนผกระทาการฟอกเงนมสวนรวมนอย คาเฉล�ย 1.21 สาหรบภาพรวม

ในการจดการปญหาเร�องการฟอกเงน องคกรปกครองสวนทองถ�นในพ�นท�ประกาศกฎอยการศกของ

จงหวดตราด มสวนรวมนอย คาเฉล�ย 1.43

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวาปญหาการฟอกเงนตามแนวชายแดนไทย -

กมพชาน�นมความสลบซบซอนมาก โดยใชบอนการพนนในประเทศกมพชาเปนสถานท�ฟอกเงน

ลกษณะของการดาเนนการคอกลมคนเหลาน�จะประกอบอาชพประเภทสเทา เชน คาน� ามนเถ�อน คา

บหร�หนภาษ ผมสวนเก�ยวของเก�ยวกบการฟอกเงนสวนใหญเปนนกการเมอง อดตนกการเมองใหญ

ซ� งปจจบนเสยชวตแลวเคยเอาฮอลคอปเตอรมาลง ขาราชการท�มตาแหนงระดบสง กลมผประกอบ

อาชพเหลาน� ใชความสมพนธสวนตวกบกลมคนใกลชดนกการเมอง ขาราชการการตาแหนงระดบสง

แลวคอยใหทนสนบสนน บางกรณกมการจายกนเปนรายเดอนผานคนใกลชด ตวอยางเชน สนบสนน

พรรคการเมองในการจดการเลอกต�ง ซ� งเคยจายเงนสนบสนนการเลอกต�งกนถงหลก 50 ลานบาท

ปจจบนบอนการพนนในประเทศกมพชา ดานแนวชายแดนตราด ชาวมาเลเซยจะเปนผเชาดาเนนการ

ในลกษณะของบอนสาขาเช�อมโยงกบบอนใหญท�วโลก บอนการพนนหากดาเนนการโดยกลมธรกจ

ท�ไมมความเช�ยวชาญธรกจบอนการพนนจะไมสามารถอยรอดได


อยในปจจบนจะเปนลกษณะของการของความรวมมอจากสวนราชการท�เก�ยวของ เปนกรณ ๆ ไป

องคกรปกครองสวนทองถ�น แทบไมมบทบาทหรอมสวนรวมในการจดการปญหาการ

ฟอกเงน เน�องจากระบบหรอวธการฟอกเงนคอนขางมความสลบซบซอนเก�ยวของกบผมากบารม

ในสงคมไทย หากผท�ไมไดเขาไปเก�ยวของหรอสมผสกบวงการน� จะไมมความรความเขาใจไดเลย

หรอหากทราบหรอเขาใจกไมสามารถดาเนนการอะไรได

88


จดการปญหาการบกรกและทาลายทรพยากรธรรมชาตในรายกจกรรม


เม�อเกดภยพบตตาง ๆ ไดใหการชวยเหลอประชาชน 4.71 มสวนรวมมาก 1

จดกจกรรมการออนรกษทรพยากรธรรมชาต เชน

ปลกปา ปลอยสตวน�า

4.21 มสวนรวมมาก 2

เฝาระวงพ�นท�ไมใหมผบกรกทาลายปาไม 3.43 มสวนรวมคอนขางมาก 3

ดาเนนการแกไขความขดแยงของประชาชน ในกรณ

เกดการแยงชงเขาใชพ�นท�สาธารณะ เชน ปาชมชน


แจงความตอเจาพนกงานใหทาการจบกมเม�อพบเหน

ผตดไมทาลายปา และทาลายส�งแวดลอม


ตามท�มการลกลอบตดไมพยงตามแนวชายแดนไดม

การจดอาสาสมครชวยเฝาระวงแจงขอมลให



รวม 3.51 มสวนรวมคอนขางมาก


กฎอยการศกของจงหวดตราด มสวนรวมในการจดการปญหาเร�องทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม

โดยแยกเปนรายกจกรรม จานวน 6 กจกรรม คดคาเฉล�ยในการมสวนรวมเรยงตามลาดบไดดงน� ลาดบท�

1 เม�อเกดภยพบตตาง ๆ ใหการชวยเหลอประชาชนมสวนรวมมาก คาเฉล�ย 4.71 ลาดบท� 2 จดกจกรรม

การออนรกษทรพยากรธรรมชาต เชนปลกปา ปลอยสตวน� ามสวนรวมมาก คาเฉล�ย 4.21 ลาดบท� 3

เฝาระวงพ�นท�ไมใหมผบกรกทาลายปาไมมสวนรวมคอนมาก คาเฉล�ย 3.43 ลาดบท� 4 ดาเนนการ

แกไขความขดแยงของประชาชน ในกรณเกดการแยงชงเขาใชพ�นท�สาธารณะ เชน ปาชมชน มสวนรวม

ปานกลาง คาเฉล�ย 3.36 ลาดบท� 5 แจงความตอเจาพนกงานใหทาการจบกมเม�อพบเหนผตดไมทาลายปา

และทาลายส�งแวดลอมมสวนรวมปานกลาง คาเฉล�ย 2.71 และลาดบท� 6 ตามท�มการลกลอบตดไมพยง

ตามแนวชายแดนไดมการจดอาสาสมครชวยเฝาระวงแจงขอมลใหหนวยงานท�เก�ยวของดาเนนการ

มสวนรวมปานกลาง คาเฉล�ย 2.64 สาหรบภาพรวมในการจดการปญหาเร�องทรพยากรธรรมชาต

และส�งแวดลอม องคกรปกครองสวนทองถ�นในพ�นท�ประกาศกฎอยการศกของจงหวดตราด มสวนรวม

คอนขางมาก คาเฉล�ย 3.51

89

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวาปญหาท�เก�ยวกบทรพยากรธรรมชาตและ

ส�งแวดลอมท�เกดข�นตามแนวชายแดนไทย-กมพชา ในปจจบน ดงคาสมภาษณวา “การลกลอบตด

ไมพยง เน�องจากเปนไมท�มราคาแพง พอคาจะรบซ�อทกขนาด ท�งส� นและยาวสามารถขนยายไดงาย

ใชวธซกซอน การใชลอลากตลอดจนแบกหามขามชายแดนไปยงประเทศกมพชา เพ�อสงตอไปยง

ตลาดใหญ คอประเทศจน” (ชศษฏ พงษเจรญ. สมภาษณ. 2557)

การลกลอบตดไมพยงในพ�นท�แนวชายแดนของจงหวดตราด คอบรเวณอทยานแหงชาต

น� าตกคลองแกว อาเภอบอไร ซ� งปจจบนยงมไมพยงอยจานวนมาก ประกอบกบแนวชายแดนท�ตด

กบประเทศกมพชาเปนพ�นท�ราบ ผท�ลกลอบตดสามารถขนยายไดสะดวก ไมตองขนยายเขามาใน

เขตประเทศไทย เพราะอาจถกเจาหนาท�เขาทาการจบกมได

ผท�เขาไปลกลอบตดไมพยง สวนใหญเปนชาวบานท�มอาชพรบจาง หรอไมกเปนแรงงาน

ชาวกมพชารบจางพอคาซ� งเปนนายทนเขาไปตดเพราะปจจบนไมพยงราคาแพงมากย �วยวนจนกลา

เส�ยงในการลกลอบหรอรบจางดาเนนการ

ปญหาเก�ยวกบการลกลอบตดไมพยงเกดข�นประมาณ 4-5 ปท�ผานมาเปนเพราะความตองการ

ของตางประเทศ ในอดตไมพบปญหาการลกลอบตดไมพยง เน�องจากประเทศไทยไมนยมใชไม

ชนดน�

องคกรปกครองสวนทองถ�น ควรเขาไปเก�ยวของกบการแกปญหาทรพยากรธรรมชาต

และส�งแวดลอม เน�องจากองคกรปกครองสวนทองถ�นเปนองคกรหรอหนวยงานอยในพ�นท�มบคลากร

ท�ไดรบการเลอกต�งเขามาเปนคนท�อยในทองถ�น สามารถรบรปญหาในพ�นท�ไดดวาแตละพ�นท�เปน

อยางไร ใครในพ�นท�มอาชพอะไร รสภาพภมศาสตรของพ�นท�ไดด รวถชวตและวฒนธรรมของ

ประชาชนในพ�นท� การท�จะเขาไปแกปญหาหรอจดการเร� องใดจะไดรบความรวมมอไดด (ชศษฏ

พงษเจรญ. สมภาษณ. 2557)


อยในปจจบนจะเปนลกษณะของการขอความรวมมอจากสวนราชการท�เก�ยวของเปนกรณ ๆ ไป

องคกรปกครองสวนทองถ�น มสวนรวมในการจดการปญหาทรพยากรธรรมชาตและ

ส�งแวดลอมคอนขางมาก เน�องจากปญหาเก�ยวกบทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอมเปนผลกระทบ

โดยตรงกบประชาชนในพ�นท� ตวอยางเชน น�าทวม ภยแลง หากบคลากรในองคกรปกครองสวนทองถ�น

ไมเขาจดการ การเลอกต�งคร� งตอไปอาจไมไดรบเลอกต�ง ประกอบกบทก ๆ รฐบาลจะมนโยบายให

ความสาคญกบการจดการปญหาทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม และทองถ�นกสามารถจดการ

บรหารงบประมาณท�เปนของทองถ�นเองได

90

ตอนท� 4 ผลการศกษาแนวทางการเสรมสรางศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�น

จากการสมภาษณ โดยใชแบบสมภาษณ เพ�อศกษาหาแนวทางการเสรมสรางศกยภาพองคกร

ปกครองสวนทองถ�น ในการเขามามสวนรวมจดการปญหาความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคาม

รปแบบใหม เม�อประเทศไทยกาวเขาสประชาคมอาเซยน ในแตละประเดนปญหามขอคนพบดงน�

1. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหายาเสพตด

1.1 จดอบรมใหความรแกพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�น ในเร�อง

ดงตอไปน�

1.1.1 ใหพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�นมความรและสามารถ

ส�อสารภาษากมพชา และภาษาของแรงงานตางดาวชาตอ�น ท�เขามาทางานในพ�นท�ได

1.1.2 ใหพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�น มความร ความเขาใจ

ในเร�องของยาเสพตดทกประเภท

1.1.3 ใหพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�น มความรความเขาใจ

เก�ยวกบระเบยบกฎหมายท�เก�ยวของกบยาเสพตด

1.1.4 ใหพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�น มความรและเทคนค

การรวบรวมขอมลขาวสาร เพ�อแจงตอหนวยงานท�เก�ยวของ

1.2 กาหนดอานาจหนาท�องคกรปกครองสวนทองถ�นเก�ยวกบงานยาเสพตดไวใน

กฎหมาย

1.3 กาหนดกรอบอตราบคลากรท�ทาหนาท�สนบสนนงานดานความม�นคงใหชดเจน

1.4 จดต�งกลมองคกรในทองถ�นเพ�อเปนพลงขบเคล�อนตานภยยาเสพตดทกรปแบบ

1.5 สรางเครอขายเฝาระวงและสรางชองทางส�อสาร เพ�อแจงขอมลขาวสารตอหนวยงาน

เก�ยวของในลกษณะของการบรณาการ อาทเชน สานกงานปราบปรามยาเสพตด (ปปส.) กองอานวยการ

รกษาความม�นคงภายใน (กอ.รมน.) และหนวยงานท�เก�ยวของอ�น ๆ สวนงานท�เก�ยวของควรสนบสนน

การตดต�งระบบกลอง CCTV. ในพ�นท�จดเส�ยง

2. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาแรงงาน

ตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย

เปนท�นาสงเกตในชวงหลง พ.ศ. 2532 เร�อยมาแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองจะมา

ประกอบอาชพใชแรงงานในภาคการประมง ภาคเกษตรกรรม และงานกอสราง แตขณะน�แรงงาน

ตางดาวไดเขาไปทางานในภาคอตสาหกรรมจานวนมากข�น จะเหนไดจากเม�อมการเขาควบคมอานาจ

การบรหารประเทศของคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) แรงงานตางดาวชาวกมพชาเดนทาง

กลบประเทศ ภาคอตสาหกรรมไดรบผลกระทบอยางมากบางแหงตองหยดการผลต ในอนาคตเม�อ

กาวเขาสประชาคมอาเซยนการเคล�อนยายของแรงงานจะงายข�น องคกรปกครองสวนทองถ�นควร

พจารณาบทบาทเก�ยวกบการจดการปญหาแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย ดงน�

91



2.1.1 ใหพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�นมความร และสามารถ

ส�อสารภาษากมพชา และภาษาของแรงงานตางดาวชาตอ�นท�เขามาทางานในพ�นท�ได

2.1.2 ใหพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�นมความรความเขาใจ

ในเร�องแรงงานตางดาวท�ถกกฎหมายเปนอยางไร เขามาไมถกกฎหมายเปนอยางไร


เก�ยวกบ พ.ร.บ. คนเขาเมอง พ.ศ. 2522 และกฎหมายอ�น ๆ ท�เก�ยวของ

2.1.4 ใหพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�นมความรและเทคนค


2.2 กาหนดอานาจหนาท�องคกรปกครองสวนทองถ�นเก�ยวกบงานแรงงานตางดาวไว

ในกฎหมาย

2.3 จดต�งกลมองคกรในทองถ�นเพ�อเปนพลงขบเคล�อนในการควบคมดแลแรงงาน

ตางดาวท�งท�ถกกฎหมาย และแรงงานตางดาวท�หลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย

2.4 สรางเครอขายเฝาระวงและสรางชองทางส�อสารเพ�อแจงขอมลขาวสารตอหนวยงาน

ท�เก�ยวของในลกษณะของการบรณาการ อาทเชน ตารวจตรวจคนเขาเมอง กองอานวยการรกษาความ

ม�นคงภายใน และหนวยงานท�เก�ยวของอ�น ๆ

2.5 องคกรปกครองสวนทองถ�น ควรจดทาฐานขอมลเก�ยวกบจานวนและแหลงท�อย

อาศยของแรงงานตางดาวเพ�อสนบสนนหนวยงานดานความม�นคงในกรณเกดปญหาจากแรงงาน

ตางดาว

3. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาการคา

อาวธตามแนวชายแดน






ในเร�องเก�ยวกบอาวธสงครามทกประเภทท�มการลกลอบซ�อขายกนในพ�นท�ชายแดน


เก�ยวกบระเบยบกฎหมายท�เก�ยวของกบอาวธสงคราม และลกษณะตองหามในการเกบรกษาวตถ

ระเบด การซ�อขาย การเคล�อนยายอาวธตาง ๆ

92

3.1.4 ใหพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�น มความรและเทคนค

การรวบรวมขอมลขาวสารเพ�อแจงตอหนวยงานท�เก�ยวของ


ท�เก�ยวของในลกษณะของการบรณาการ อาทเชน สถานตารวจภธรในพ�นท� หนวยเฉพาะกจนาวก

โยธนตราด กองอานวยการรกษาความม�นคงภายในจงหวดตราดและหนวยงานท�เก�ยวของอ�น ๆ

3.3 องคกรปกครองสวนทองถ�นสนบสนนการต�งกลมองคกรอาสาสมครภาคประชาชน

เพ�อเปนพลงตอตานการคาอาวธในพ�นท�แนวชายแดน

4. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาสนคาเถ�อน

และสนคาหนภาษ




ส�อสารภาษากมพชาและภาษาของแรงงานตางดาวชาตอ�นท�เขามาทางานในพ�นท�ได


ในเร�องของสนคาเถ�อน สนคาหนภาษ


เก�ยวกบระเบยบกฎหมายท�เก�ยวประเภทของสนคาท�แอบลกลอบซ�อขาย




ท�เก�ยวของ อาทเชน สถานตารวจภธรในพ�นท� หนวยเฉพาะกจนาวกโยธนตราด กองอานวยการรกษา

ความม�นคงภายในจงหวดตราดและหนวยงานท�เก�ยวของอ�น ๆ


เพ�อเปนพลงตอตานการคาขายสนคาเถ�อน และสนคาหนภาษในพ�นท�แนวชายแดน

5. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาการคามนษย


5.1 จดอบรมใหความรแกพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�นในเร�อง




93


ในเร�องของลกษณะการคามนษยท�อาจเกดข�นในพ�นท�ชายแดน


เก�ยวกบระเบยบกฎหมายท�เก�ยวของกบการคามนษย





ความม�นคงภายในจงหวดตราด พฒนาสงคมและความม�นคงของมนษย และหนวยงานท�เก�ยวของอ�น ๆ

5.3 องคกรปกครองสวนทองถ�นตองเพ�มบทบาทในการเกบรวบรวมจดทาฐานขอมล

ดานสถานบรการท�อาจเก�ยวของกบการคาประเวณเพ�อหนวยงานสาธารณสขจะไดเขาไปควบคมโรค

6. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาอาชญากรรม

ขามชาตตามแนวชายแดน






ในเร�องของลกษณะของการกออาชญากรรมขามชาต กลมชาวตางชาตท�เปนกลมเส�ยงท�อาจเขามา

กออาชญากรรม





ความม�นคงภายในจงหวดตราดและหนวยงานท�เก�ยวของอ�น ๆ


เพ�อเปนพลงตอตานอาชญากรรมขามชาตตามแนวชายแดนในพ�นท�แนวชายแดน

7. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาการกอ

การรายตามแนวชายแดน

94

ถงแมแนวชายแดนไทย-กมพชา ดานจงหวดตราดยงไมเคยเกดปญหากอการราย แตเม�อ

ประเทศไทยตองกาวเขาสประชาคมอาเซยน องคกรปกครองสวนทองถ�นควรเตรยมมาตรการรองรบ

ปญหาการกอการรายไว ดงน�






ในเร�องของลกษณะของการกอการราย กลมชาวตางชาตท�เปนกลมเส�ยงท�อาจเขามากอการราย




ท�เก�ยวของ อาทเชน สถานตารวจภธรในพ�นท� หนวยเฉพาะกจนาวกโยธนตราด กองอานวยการ

รกษาความม�นคงภายในจงหวดตราดและหนวยงานท�เก�ยวของอ�น ๆ

8. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาการโจรกรรม

ตามแนวชายแดน และการลกลอบคายานพาหนะตามแนวชายแดน






ในเร�องของกลมกระบวนการโจรกรรม และลกลอบคายานพาหนะตามแนวชายแดน



8.2 เพ�มศกยภาพของทองถ�นในการดาเนนการใหมากข�น เชน การตดต�งกลองวงจรปด

ในจดเส�ยงและเสนทางท�คนรายอาจใชเปนเสนทางกอเหตและหลบหน



ความม�นคงภายในจงหวดตราด ศลกากรท�รบผดชอบพ�นท�และหนวยงานท�เก�ยวของอ�น ๆ

95

9. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาการฟอกเงน







ในเร�องของกระบวนการฟอกเงนตามแนวชายแดน





ความม�นคงภายในจงหวดตราด ปปง. และหนวยงานท�เก�ยวของอ�น ๆ

10. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาทรพยากร

ธรรมชาตและส�งแวดลอม

ในอนาคตเม�อประเทศไทยกาวเขาสอาเซยน องคกรปกครองสวนทองถ�นควรพจารณา

เก�ยวกบปญหาทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม โดยมการวางแผนการบรหารจดการอยางเปน

ระบบ สรางองคความรใหหนวยงานฯ สามารถบรหารจดการความขดแยงของประชาชนในพ�นท�

ใหเดนไปในทศทางเดยวกนเพ�อเปนพลงในการขบเคล�อนนโยบายตาง ๆ ใหสมฤทธ� ผล



10.1.1ใหพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�นมความรและสามารถ



ในเร�องของทรพยากรธรรมชาตท�ควรอนรกษ


เก�ยวกบระเบยบกฎหมายท�เก�ยวของกบทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม



96

10.2 สรางเครอขายเฝาระวงและสรางชองทางเพ�อแจงขอมลขาวสารตอหนวยงานท�

เก�ยวของ อาทเชน ทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอมจงหวด กองอานวยการรกษาความม�นคงภายใน

จงหวดตราดและหนวยงานท�เก�ยวของอ�น ๆ

10.3 องคกรปกครองสวนทองถ�นสนบสนนการจดต�งกลมองคกรอาสาสมครภาค

ประชาชน เพ�อเปนพลงตอตานการทาลายทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอมในพ�นท�แนวชายแดน

บทท� �

สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ

การนาเสนอผลการวจยในบทท� 5 น� ผวจยจะแบงหวขอการเสนอออกเปน 3 หวขอใหญๆ


1. สรปผลการศกษา

2. การอภปรายผลการศกษา

3. ขอเสนอแนะ

สรปผลการวจย

การวจย เร�องศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหา

ความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหมระหวางไทย-กมพชา ในกระแสการกาวเขาส

ประชาคมอาเซยน : กรณศกษาจงหวดตราด มวตถประสงคในการศกษา คอ

1. เพ�อศกษาวเคราะหศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นของจงหวดตราด ในการเขา

มามสวนรวมจดการปญหาความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหมระหวางไทย-กมพชา

ในกระแสการกาวสประชาคมอาเซยน

2. เพ�อศกษาแนวทางการเสรมสรางศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นของจงหวดตราด

ในการเขามามสวนรวมจดการปญหาความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหม ระหวางไทย -

กมพชา ในกระแสการกาวสประชาคมอาเซยน ขอคนพบ ตามวตถประสงคขอท� 1 สามารถสรปไดวา ศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�น

มสวนรวมจดการปญหาความม�นคงชายแดนไทย - กมพชา ภายใตภยคกคามรปแบบใหม ในกระแส

การกาวเขาสประชาคมอาเซยน มสวนรวมคอนขางนอย โดยมสวนรวมจดการในประเดนปญหา

การบกรกและทาลายทรพยากรธรรมชาตสงท�สดอยในระดบคอนขางมาก รองลงมาคอการมสวนรวม

จดการในประเดนปญหาการคายาเสพตดชายแดน อยในระดบปานกลาง และมสวนรวมอยในระดบนอย

จานวน 2 ประเดนปญหา คอปญหาสนคาหนภาษกบปญหาการฟอกเงนตามแนวชายแดน เน�องจากไมม

การกาหนดอานาจหนาท�องคกรปกครองสวนทองถ�นในภารกจดานความม�นคง ฉะน�นการวางแผนงาน/

โครงการดานความม�นคงในการใชเงนงบประมาณกระทาไดยาก บางคร� งไดรบการทวงตงจาก สตง.

อกท�งบคลากรขององคกรปกครองสวนทองถ�น ตองรบผดชอบงานหลายดานยงขาดความเช�ยวชาญ

ความรและทกษะในการปฏบตงาน ดงผลการศกษาท�จะกลาวตอไปน�

98

1. การจดการปญหาการคายาเสพตดตามแนวชายแดนมสวนรวมปานกลาง เม�อแยกเปน

รายกจกรรม มผลการศกษา ดงน� 1) การจดอบรมใหความรถงโทษภยของยาเสพตดแกประชาชนท�

เปนกลมเส�ยงมสวนรวมคอนขางมาก 2) การจดทาคายบาบดผตดยาเสพตดมสวนรวมปานกลาง 3)

การแจงเบาะแสเก�ยวกบการแพรระบาดและการคายาเสพตดตามแนวชายแดน มสวนรวมปานกลาง

4) ทาการจดต�งชดสายตรวจสถานท�ท�เส�ยงตอการคาขายยาเสพตดมสวนรวมปานกลาง 5) การเผยแพร

ขาวสารเก�ยวกบยาเสพตดตามแนวชายแดนทางส�อมวลชนมสวนรวมปานกลาง และ 6) การแจงความ

ดาเนนคดตอผท�เก�ยวของกบยาเสพตดมสวนรวมคอนขางนอย

2. การจดการปญหาแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมายตามแนวชายแดน

มสวนรวมคอนขางนอย เม�อแยกเปนรายกจกรรมมผลการศกษา ดงน� 1) การเฝาระวงแรงงานตางดาว

หลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมายมสวนรวมคอนขางนอย 2) การแจงเบาะแสแรงงานตางดาวลกลอบ

หลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย มสวนรวมคอนขางนอย และ 3) การแจงความตอเจาพนกงานเขา

ทาการจบกมเม�อพบเหนแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมายมสวนรวมคอนขางนอย

3. การจดการปญหาการคาอาวธตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย เม�อแยกเปน

รายกจกรรม มผลการศกษา ดงน� 1) เฝาระวงผมพฤตกรรมคาอาวธตามแนวชายแดน มสวนรวม

คอนขางนอย 2) อบรมใหความรกบประชาชนเก�ยวกบอาวธท�ไมสามารถมไวในครอบครองได

มสวนรวมคอนขางนอยและ 3) แจงเบาะแสเก�ยวกบผมพฤตกรรมคาอาวธใหหนวยงานท�เก�ยวของ

ดาเนนการมสวนรวมคอนขางนอย

4. การจดการปญหาสนคาหนภาษมสวนรวมนอย เม�อแยกเปนรายกจกรรมมผลการศกษา

ดงน� 1) เม�อพบเหนพอคานาพชผลทางการเกษตรเขาและออกตาม แนวชายแดนโดยไมเสยภาษได

แจงใหหนวยงานท�เก�ยวของดาเนนการมสวนรวมคอนขางนอย 2) ในกรณท�พบเหนการลกลอบนา

กาซหงตมไปขายยงประเทศเพ�อนบานไดแจงใหหนวยงานท�เก�ยวของดาเนนการมสวนรวมคอนขาง

นอยและ 3) แจงเบาะแสเก�ยวกบผมพฤตกรรมลกลอบคาขายน� ามนเถ�อนตามแนวชายแดนม

สวนรวมนอย

5. การจดการปญหาการคามนษยตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย เม�อแยกเปน

รายกจกรรมมผลการศกษา ดงน� 1) เฝาระวงผมพฤตกรรมเก�ยวของกบการนามนษยเขามาขายแรงงาน

ตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย 2) เขาตรวจสอบสถานท�เส�ยงตอการนามนษยเขามาคา

แรงงานมสวนรวมคอนขางนอย 3) ไดทาการจดต�งชดสายตรวจสถานท�ท�เส�ยงตอการนาเดกและสตร

เพ�อคาประเวณมสวนรวมคอนขางนอย และ 4) แจงความตอเจาพนกงานใหดาเนนการจบกมเม�อพบ

เหนการคามนษยตามแนวชายแดนมสวนรวมนอย

6. การจดการปญหาอาชญากรรมขามชาตมสวนรวมคอนขางนอย เม�อแยกเปนรายกจกรรม

มผลการศกษา ดงน� 1) แจงขอมลขาวสารใหประชาชนระมดระวง เม�อมขอมลชาวตางชาตเขามากอ

99

อาชญากรรมตามแนวชายแดนมสวนรวมปานกลาง 2) เฝาระวงบคคล กลมบคคลชาวตางชาตท�อาจ

เขามากออาชญากรรมตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย และ 3) แจงความตอเจาพนกงานให

ทาการจบกมเม�อพบเหนชาวตางชาตเขามากออาชญากรรมตามแนวชายแดน มสวนรวมคอนขางนอย

7. การจดการปญหาการกอการรายตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย เม�อแยกเปน

รายกจกรรม มผลการศกษา ดงน� 1) เฝาระวงบคคล กลมบคคลท�อาจกอการรายตามแนวชายแดน

มสวนรวมคอนขางนอย 2) แจงขอมลขาวสารใหประชาชนระมดระวงเม�อมขอมลวามบคคล กลม

บคคลจะเขามากอการรายตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย และ 3) แจงความใหเจาพนกงาน

ใหเขาทาการจบกมเม�อพบบคคล กลมบคคลจะทาการกอการรายตามแนวชายแดนมสวนรวมนอย

8. การจดการปญหา การลกลอบคายานพาหนะตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย

เม�อแยกเปนรายกจกรรม มผลการศกษา ดงน� 1) แจงขอมลขาวสารใหประชาชนระมดระวงเม�อม

ขอมลผมพฤตกรรมโจรกรรมยานพาหนะเขามาในพ�นท�มสวนรวมปานกลาง 2) เฝาระวงผมพฤตกรรม

ในการโจรกรรมยานพาหนะมสวนรวมปานกลาง 3) เฝาระวงผมพฤตกรรมในการลกลอบคายานพาหนะ

ตามแนวชายแดน มสวนรวมคอนขางนอย และ 4) แจงความใหเจาพนกงานทาการจบกมเม�อพบเหน

การโจรกรรมยานพาหนะหรอการลกลอบคายานพาหนะตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย

9. การจดการปญหาการฟอกเงนตามแนวชายแดนมสวนรวมนอย เม�อแยกเปนรายกจกรรม

มผลการศกษา ดงน� 1) แจงขาวสารใหประชาชนระมดระวงเม�อมขอมลวาขบวนการฟอกเงนอาศย

ประชาชนตามแนวชายแดนชวยดาเนนการมสวนรวมนอย 2) แจงเบาะแสเม�อมขอมลพบเหนบคคล

กลมบคคลใชบอนตามแนวชายแดนเปนแหลงฟอกเงนมสวนรวมนอย และ 3) แจงความตอเจาพนกงาน

ใหทาการจบกม เม�อพบเหนผกระทาการฟอกเงนมสวนรวมนอย

10. การจดการปญหาการบกรกและทาลายทรพยากรธรรมชาตตามแนวชายแดนมสวนรวม

คอนขางมาก เม�อแยกเปนรายกจกรรมมผลการศกษา ดงน� 1) เม�อเกดภยพบตตาง ๆ ไดใหการชวยเหลอ

ประชาชนมสวนรวมมาก 2) จดกจกรรมการออนรกษทรพยากรธรรมชาต เชน ปลกปา ปลอยสตวน� า

มสวนรวมมาก 3) เฝาระวงพ�นท�ไมใหมผบกรกทาลายปาไมมสวนรวมคอนขางมาก 4) ดาเนนการ

แกไขความขดแยงของประชาชน ในกรณเกดการแยงชงเขาใชพ�นท�สาธารณะ เชน ปาชมชน มสวน

รวมปานกลาง 5) แจงความตอเจาพนกงานใหทาการจบกมเม�อพบเหนผท�ตดไมทาลายปา และทาลาย

ส�งแวดลอมมสวนรวมปานกลาง และ 6) ตามท�มการลกลอบตดไมพยงตามแนวชายแดน ไดมการ

จดอาสาสมครชวยเฝาระวงแจงขอมลใหหนวยงานท�เก�ยวของดาเนนการมสวนรวมปานกลาง

ขอคนพบ ตามวตถประสงคขอท� 2 สามารถสรปไดวาการเสรมสรางศกยภาพองคกรปกครอง

สวนทองถ�นใหสามารถมสวนรวมในการจดการความม�นคงชายแดนในรปแบบของภยคกคามแบบ

ใหมไดมากข�นเพ�อรองรบอนาคตการกาวเขาสประชาคมอาเซยน ควรพฒนาทองถ�นในลกษณะ


100

1. จดอบรมใหความรแกพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�นในเร�อง


1.1 ใหพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�นมความรและสามารถส�อสาร

ภาษากมพชา และภาษาของแรงงานตางดาวชาตอ�นท�เขามาทางานในพ�นท�ได

1.2 ใหพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�นมความรความเขาใจในแตละ

เร�องของภยคกคามรปแบบใหมท�จะมผลกระทบตอความม�นคงในพ�นท�ชายแดนในอนาคต

1.3 ใหพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�น มความรความเขาใจเก�ยวกบ

ระเบยบกฎหมายท�เก�ยวของกบการแกไขปญหาภยคกคามรปแบบใหม ในแตละรปแบบของภยคกคาม

1.4 ใหพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�นมความรและเทคนคการ

รวบรวมขอมลขาวสารเพ�อแจงตอหนวยงานท�เก�ยวของ

2. พฒนากลมองคกรในทองถ�นเพ�อเปนพลงขบเคล�อนในการจดการปญหาภยคกคาม

รปแบบใหม

3. พฒนาเครอขายเฝาระวงและสรางชองทางส�อสารเพ�อแจงขอมลขาวสารตอหนวยงานท�

เก�ยวของกบการรบผดชอบและจดการปญหาภยคกคามรปแบบใหมในแตละรปแบบภยคกคาม

4. การกาหนดภารกจการจดการปญหาความม�นคงชายแดนใหเปนอานาจหนาท�ตาม

กฎหมายขององคกรปกครองสวนทองถ�น

การอภปรายผลการศกษา

ในการวเคราะหถงองคความรใหมท�ไดจาการวจย ผวจยจะอภปรายเปรยบเทยบระหวาง

ขอคนพบท�ไดจากการศกษาและองคความรเดมจากเน�อหาบทท� 2 ดงน�

การศกษาคร� งน� มงศกษาความม�นคงรปแบบใหมท�เกดจากภยคกคามในเร�องยาเสพตด

แรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย การคาอาวธตามแนวชายแดน การคามนษย การคา

สนคาเถ�อนและสนคาหนภาษ การลกลอบคายานพาหนะตามแนวชายแดน อาชญากรรมขามชาต

การกอการราย การฟอกเงนตามแนวชายแดน การบกรกทาลายทรพยากรธรรมชาต ขอคนพบจาก

การศกษา พบวาทกปญหาภยคกคามมเกดข�นอยจรงในบรเวณแนวชายแดนไทย – กมพชา พ�นท�จงหวด

ตราด การแกปญหาดงกลาวน�น ตองอาศยความรวมมอจากองคกรปกครองสวนทองถ�น ภาคประชา

สงคมในทองถ�นเขามามสวนรวมในการจดการ

แนวคดเก�ยวกบความม�นคงโดยท�วไปในวงวชาการปจจบนสามารถแบงออกเปน 2

แนวคดใหญ ๆ คอความม�นคงรปแบบเกาและความม�นคงรปแบบใหม แนวคดท�ง 2 สามารถ

เปรยบเทยบใหเหนความแตกตางไดดงน�

101

ความม�นคงรปแบบเกาน�นเปนความม�นคงในความหมายแคบ คอเนนเร�องการทหาร การเมอง

และเศรษฐกจเปนสาคญ ในขณะท�ความม�นคงรปแบบใหมเปนความม�นคงในความหมายกวาง กลาวคอ

นอกจากทางดานการทหาร การเมอง และเศรษฐกจแลว ความม�นคงยงครอบคลมถงดานสงคม ดาน

ส�งแวดลอม และดานความม�นคงของมนษยดวย

ความม�นคงรปแบบเกาและรปแบบใหมต�งอยบนฐานคดท�แตกตางกน ความม�นคงรปแบบ

เกาต�งอยบนแนวคดแบบโธมส ฮอบส ท�มองโลกในแงราย ดงน�นมนษยเราจะอยกนไดโดยตองใช

อานาจเปนเคร�องมอสาคญ ฐานคดน� มการนามาใชในชวงยคสงครามเยน ในขณะท�ความม�นคงรปแบบ

ใหมต�งอยบนฐานคดแบบโกลเซยนท�มองในลกษณะปฏบตนยม ดงน�นมนษยเราจะตองเนนความ

รวมมอชวยเหลอซ� งกนและกนระหวางฝายตาง ๆ ฐานคดของความม�นคงรปแบบใหมดงกลาวนามาใช

ในชวงยคหลงสงครามเยน

ผลการศกษาสะทอนปญหาภยคกคามในรปแบบใหม มลกษณะเฉพาะของทองถ�นชายแดน

ไทยกมพชาในจงหวดตราด คอปญหาการบกรกและทาลายทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม

มสวนรวมคอนขางมาก ปญหายาเสพตดชายแดนมสวนรวมปานกลาง ปญหาการลกลอบคายานพาหนะ

ตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย ปญหาอาชญากรรมขามชาตมสวนรวมคอนขางนอย ปญหา

แรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมายมสวนรวมคอนขางนอย ปญหาการคาอาวธตาม

แนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย ปญหาการกอการรายตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย

ปญหาการคามนษยตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย ปญหาสนคาเถ�อนและสนคาหนภาษ

มสวนรวมนอย และปญหาการฟอกเงนตามแนวชายแดนมสวนรวมนอย

102

ในการจดการปญหาความม�นคงชายแดนภาใตภยคกคามรปแบบใหม ระหวางไทย- กมพชา

ในกระแสการกาวสประชาคมอาเซยน

ภาพประกอบ 6 ตวแบบการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�นจงหวดตราด

ปญหาศกยภาพการม

สวนรวมขององคกร


ในการจดการปญหา

ความม�นคงชายแดน

ไทย – กมพชา

การเพ�มศกยภาพการมสวน

รวมขององคกรปกครองสวน

ทองถ�นในการจดการปญหา

ความม�นคงชายแดน ไทย –

กมพชาในกระแสการกาวเขาส

ประชาคมอาเซยน

1. จด อ บ ร ม ใ ห ค ว า ม ร แ ก

พนกงานเจาหนาท�ขององคกร


2. พฒนากลมองคกรในทองถ�น

เพ�อขบเคล�อนในการจดการ

ปญหาภยคกคามรปแบบใหม

3. พฒนาเครอขายเฝาระว ง

และสรางชองทางส�อสารเพ�อ

แจงขอมลขาวสารตอหนวยงาน

ท�เก�ยวของกบการรบผดชอบ

และจดการปญหาภยคกคาม

รปแบบใหม ในแตละรปแบบ

ภยคกคาม

4. การกาหนดภารกจการจดการ

ปญหาความม�นคงชายแดนให

เปนอานาจตามกฎหมายของ

องคกรปกครองสวนทองถ�น

การจดการปญหาความม�นชายแดน

ภายใตภยคกคามรปแบบใหม

�. ปญหาการบกรกและทาลาย

ทรพยากรธรรมชาต ส�งแวดลอม


2. ปญหายาเสพตดชายแดน ม

สวนรวมปานกลาง

3. ปญหาลกลอบคายานพาหนะ

ตามแนวชายแดน มสวนรวม

คอนขางนอย

4. ปญหาอาชญากรรมขามชาตม

สวนรวมคอนขางนอย

5. ปญหาแรงงานตางดาวหลบหน

เขาเมองผดกฎหมาย มสวนรวม

คอนขางนอย

6. ปญหาการคาอาวธตามแนว

ชายแดน มสวนรวมคอนขางนอย

7. ปญหาการกอการรายตามแนว

ชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย

8. ปญหาการคามนษยตามแนว

ชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย

9. ปญหาสนคาหนภาษมสวนรวม

นอย

10. ปญหาการฟอกเงนตามแนว

ชายแดน มสวนรวมนอย

103

จากภาพประกอบ 6 พบวางานวจยไดช� ใหเหนวาศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นม

สวนรวมในการจดการความม�นคงชายแดนอยในระดบต�า ท�ง 10 ประเดนปญหา คอ 1) ปญหาการ

บกรกและทาลายทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม มสวนรวมคอนขางมาก 2) ปญหายาเสพตด

ชายแดนมสวนรวมปานกลาง 3) ปญหาการลกลอบคายานพาหนะตามแนวชายแดนมสวนรวม

คอนขางนอย 4) ปญหาอาชญากรรมขามชาต มสวนรวมคอนขางนอย 5) ปญหาแรงงานตางดาว

หลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย มสวนรวมคอนขางนอย 6) ปญหาการคาอาวธตามแนวชายแดน

มสวนรวมคอนขางนอย 7) ปญหาการกอการรายตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย 8) ปญหา

การคามนษยตามแนวชายแดนมสวนรวมคอนขางนอย 9) ปญหาสนคาหนภาษมสวนรวมนอย 10)

ปญหาการฟอกเงนตามแนวชายแดน มสวนรวมนอย

ดงน�น จงมความจาเปนเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�น โดยอาศย 1) จดอบรม

ใหความรแกพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�น 2) พฒนากลมองคกรในทองถ�น

เพ�อเปนพลงขบเคล�อนในการจดการปญหาภยคกคามรปแบบใหม 3) พฒนาเครอขายเฝาระวงและ

สรางชองทางส�อสารเพ�อแจงขอมลขาวสารตอหนวยงานท�เก�ยวของกบการรบผดชอบและจดการ

ปญหาภยคกคามรปแบบใหมในแตละรปแบบภยคกคาม 4) การกาหนดภารกจการจดการปญหา

ความม�นคงชายแดนใหเปนอานาจหนาท�ตามกฎหมายขององคกรปกครองสวนทองถ�น

การเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�น จะทาใหองคกรปกครองสวนทองถ�นม

สวนรวมจดการปญหาความม�นชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหม ไดมากข�นและเม�อประเทศไทย

เขาสประชาคมอาเซยน องคกรปกครองสวนทองถ�นสามารถสนบสนนหนวยงานดานความม�นคง

จดการความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหม ท�อาจสงผลกระทบตอความม�นคงของ

ประเทศ

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

จากขอคนพบท�ไดจากการศกษา ผวจยเหนวาควรมขอเสนอแนะท�เปนนยยะในเชงนโยบาย

ท�สาคญดงน�

1. จากนโยบายของรฐบาลเก�ยวกบความม�นคงตามแนวคดในบทท� 2 ตองการใหทกภาค

สวนมการบรณาการในการจดการความม�นคง ผวจยขอเสนอแนะใหมการพฒนาเสรมสรางองคกร

ปกครองสวนทองถ�นเปนสวนสนบสนนในการจดการความม�นคง และบรณาการการทางานรวมกบ

ภาคประชาสงคมในทองถ�น

104

2. จากการท�เขาไปรวบรวมขอมลเก�ยวกบปญหายาเสพตด ในปจจบนยาเสพตดมการ

แพรระบาดอยางมากไมเวนแมแตในวด พระภกษเร�มเขาไปเก�ยวของกบการคายาเสพตดโดยใชกฏ

พระหรอหองน� าในบรเวณวดเปนแหลงม�วสมเสพยาเสพตด สงมอบยาเสพตด แตเน�องจากสถาบน

ศาสนาเปนเร�องละเอยดออน ผวจยจงขอเสนอแนะใหภาคสวนท�เก�ยวของไดหาวธการท�เหมาะสม

เขาแกปญหา

3. จากการศกษาเก�ยวกบแรงงงานตางดาว หลบหนเขาเมอง พบวาแรงงานตางดาวซ� งแต

เดมใชแรงงานอยในเฉพาะภาคเกษตรกรรม การประมงและงานกอสราง ปจจบนแรงงานตางดาวม

การเขาไปทางานในภาคอตสาหกรรมมากข�น หากปลอยไปเชนน� อาจสงผลกระทบเก�ยวกบปญหา

การวางงานของคนไทย ผวจยจงขอเสนอแนะใหภาคสวนท�เก�ยวของเตรยมหามาตรการตรวจสอบ

ควบคมการประกอบอาชพของแรงงานตางดาว

ขอเสนอแนะในการทาวจยคร�งตอไป

หลงจากท�ไดดาเนนการวจย เร�องศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�น

ในการจดการปญหาความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหมระหวางไทย – กมพชา ในกระแส

การกาวเขาสประชาคมอาเซยน : กรณศกษาจงหวดตราด เปนท�เรยบรอยแลว ผวจยเหนวาควรมการ

ดาเนนการวจยหลงจากน� คอ

1. กลมผคาขายยาเสพตดท�มการใชวด ใชพระสงฆเปนเคร�องมอในการคาขายยาเสพตด

เพราะจากการรวบรวมขอมลในการวจยคร� งน� พบวากลมผคายาเสพตดมการใชวดใชพระสงฆเปน

สถานท�ดาเนนการ

2. ปญหาท�เก�ยวของกบแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมอง เม�อกาวเขาสประชาคมอาเซยน

เพราะหลงจากน�แรงงานตางดาวจะมจานวนมาก หากมการรวมตวกนดาเนนการบางอยางอาจมผล

ตอความม�นคงของประเทศ

บรรณานกรม

��

บรรณานกรม

กรมพฒนาสงคมและสวสดการ. (2555). ความพรอมดานความรและผลกระทบท�ชมชนทองถ�นไดรบ

จากการเขาสประชาคมอาเซยน. สงขลา : กรมพฒนาสงคมฯ.

กระทรวงมหาดไทย. (2514). ประมวลพระราชหตถเลขา รชกาลท� �. กรงเทพฯ : กระทรวงฯ.

กอ.รมน.จงหวดราชบร. (2557). ภยคกคามรปแบบใหม. (ออนไลน). แหลงท�มา

www.rc-isoc.go.th/home. วนท� 27 มนาคม 2557.

โกวทย พวงงาม. (2545). การเสรมสรางความเขมแขงชมชน. ม.ป.ท. : ม.ป.พ.

คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหต. (2542). วฒนธรรม พฒนาการทาง

ประวตศาสตร เอกลกษณและภมปญญาจงหวดตราด. กรงเทพฯ : กรมศลปากร.

จนทมา หาญเทศ เปนผใหสมภาษณ, ถาวร เมองชาง เปนผสมภาษณ, (4 ตลาคม 2557).

ท�สานกงานพฒนาสงคมและความม�นคงของมนษย จงหวดตราด.

ชวงชย เปาอนทร. (2552). ศกยภาพกบการมสวนรวมทางการเมองขององคกรภาคประชาสงคม

ศกษากรณจงหวดสงหบร. กรงเทพฯ : ม.ป.ท. : ม.ป.พ.

ชต นลพานช และกลธน ธนาพงศธร. (2532). การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาชนบท.

นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ชศษฏ พงษเจรญ เปนผใหสมภาษณ, ถาวร เมองชาง เปนผสมภาษณ, (26 กนยายน 2557).

ท�สานกงานทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม จงหวดตราด.

ธนาคารกสกรไทย. (2557). ประชาคมอาเซยน. (ออนไลน). แหลงท�มา

www.ksmecare.com/Fileupload/Editor/..AEC_SMEs_103.pdf. วนท� 2 เมษายน 2557.

ธนาเดช อนภกดพร เปนผใหสมภาษณ, ถาวร เมองชาง เปนผสมภาษณ, (20 กนยายน 2557).

ท�สานกงานตารวจสนตบาลตราด จงหวดตราด.

นรนทรชย พฒนพงศา. (2546). การมสวนรวม หลกการพ�นฐาน เทคนคและกรณตวอยาง. กรงเทพฯ

: 598 Print.

นรนดร จงวฒเวศย. (2527). การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา. กรงเทพฯ :

มหาวทยาลยมหดล.

ปธาน สวรรณมงคล. (2556). การยกฐานะเทศบาลนครหาดใหญเปนมหานครหาดใหญ. นนทบร

: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

พรทวา อาชวะ. (2557). เครอขายทางการเมองของพรรคประชาธปตยในจงหวดตราด.

วทยานพนธ ร.ม. (เศรษฐศาสตรการเมองและการบรหารจดการ). ชลบร : มหาวทยาลย

บรพา.

��

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. (255�). รฐศาสตร 31 ป. กรงเทพฯ : พมพอกษร.

ยพาพร รปงาม. (2545). การมสวนรวมของขาราชการสานกงบประมาณในการปฏรป

ระบบราชการ. ภาคนพนธ. ศศ.ม (พฒนาสงคม). กรงเทพฯ :

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ราชบณฑตยสถาน. (2542). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ

: นานมบคพบลเคช�น.

วนรกษ ม�งมณนาคน. (2531). การพฒนาชนบทไทย. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วทยาลยปองกนราชอาณาจกร. (2552). คมอการศกษาตามหลกสตรวทยาลยปองกนราชอาณาจกร.

ม.ป.ท.: ม.ป.พ.

สถาบนพระปกเกลา. (2545). การกระจายอานาจและการปกครองทองถ�นในประเทศไทย.

กรงเทพฯ : ธรรมดาเพลส.

สมพงษ วงษจนเพชร เปนผใหสมภาษณ, ถาวร เมองชาง เปนผสมภาษณ, (5 ตลาคม 2557).

ท�สานกงานกองอานวยการรกษาความม�นคงภายใน จงหวดตราด.

สานตย บญช. (2527). การพฒนาชมชน : การมสวนรวมของประชาชน. กรงเทพฯ :

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สานกงานจงหวดปราจนบร. (2527). ประวตมหาดไทยสวนภมภาคจงหวดตราด. ปราจนบร :

สานกงานฯ.

สานกงานทองถ�นจงหวดตราด. (2556). รายงานขอมลวนครบวาระขององคกรปกครองสวน

ทองถ�นจงหวดตราด. ตราด : สานกงานฯ.

สานกงานสถตจงหวดตราด. (2555). รายงานสถตจงหวดตราด พ.ศ. 2555. ตราด : ตนฉบบ.

สานกนายกรฐมนตร. (2556). ยทธศาสตรการพฒนาเพ�อเสรมความม�นคงของชาต (พ.ศ. 2556-

2560). กรงเทพฯ : สานกงานสภาความม�นคงแหงชาต.

สานกเลขาธการสภาผแทนราษฎร. (2555). การกาวสประชาคมอาเซยน. กรงเทพฯ : สานกฯ.

สตางศ เจรญวงศ. (2554). การกอรปองคกรของภาคประชาชนในจงหวดตราด. ปญหาพเศษ

รป.ม. (นโยบายสาธารณะ). ชลบร : วทยาลยการบรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา.

สเทพ อาภรณรตน เปนผใหสมภาษณ, ถาวร เมองชาง เปนผสมภาษณ, (26 กนยายน 2557).

ท�สานกงานแรงงานจงหวดตราด จงหวดตราด

สรสทธ� ถนดทาง และคณะ. (2554). 3 เสา การบรหารจดการความม�นคงไมตามแบบรวมกนระหวาง

ภาคความม�นคง ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม. กรงเทพฯ : สถาบนวชาการปองกน

ประเทศ.

��

เสร พงศพศ. (2554). สถาบนเพ�อสรางความเขมแขงใหชมชน มหาวทยาลยนเรศวร. (ออนไลน).

แหลงท�มา : www.nice.nu.ac.th. 23 สงหาคม 2557.

อคน รพพฒน. (2527). การมสวนรวมของชมชนในการพฒนาชนบทในสภาพสงคม และ

วฒนธรรมไทย. กรงเทพฯ : ศกด� โสภาการพมพ.

อภลกษณ เกษมผลกล. (2553). ตามรอยเสดจเกาะชาง. กรงเทพฯ : บรท สหธรรมมก.

อบดลกอรเดร อาบซาแล. (2555). โครงการอบรมพฒนาศกยภาพการบรณาการของทองถ�นในเขต

อาเภอศรสาคร. สงขลา : สานกงานประชาสมพนธจงหวดสงขลา.

อทยวรรณ ภเทศ. (2556). การพฒนาศกยภาพของชมชนในการจดการการทองเท�ยวบงบอระเพด

จงหวดนครสวรรค. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม.

Hans. A, Baer. (2005). Euro-Mediterraneam Partnership for the 21st Century. UK :

MacMillan.

McClelland, D.C. (1985). Human Motivation. Glenview : Foresman.

ภาคผนวก

��

ภาคผนวก ก

รายนามผทรงคณวฒ

��

รายนามผทรงคณวฒ

1. รศ.ดร.สมศกด� สามคคธรรม อาจารยประจาคณะพฒนาสงคมและส�งแวดลอม

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

2. ดร.โอฬาร ถ�นบางเตยว อาจารยประจาคณะรฐศาสตรและนตศาสตร

มหาวทยาลยบรพา

3. นาวาเอกกตตคณ นาคสก รองผอานวยการรกษาความม�นคงภายใน

จงหวดตราด (ฝายทหาร)

ภาคผนวก ข

หนงสอขอความรวมมอในการวจย

113

114

115

116

ภาคผนวก ค

แบบสอบถามเพ�อการวจย

118

แบบสมภาษณ

(Interview Schedule) ศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาความม�นคงชายแดน

ภายใตภยคกคามรปแบบใหมระหวางไทย – กมพชา : กรณศกษาจงหวดตราด

-----------------------------

แบบสมภาษณชดน�ทางนกศกษาหลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง

ทองถ�น คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ทาการเกบรวบรวมเพ�อ

นาขอมลท�ไดไปใชประกอบการจดทาภาคนพนธ ขอใหทานตอบตามความเปนจรงขอมลท�ไดท�งหมดน�

ผวจยจะเกบเปนความลบ

ตอนท� � ขอมลพ�นฐานของผตอบแบบสมภาษณ

คาช�แจง กรณาใสเคร�องหมาย √ ใน □ ตามสภาพท�เปนจรงและเตมขอความท�เปนจรงในชองวาง

1. รปแบบองคกรปกครองสวนทองถ�นของทาน

□ เทศบาลตาบล

□ องคการบรหารสวนตาบล ประเภท

□ ขนาดเลก □ ขนาดกลาง □ ขนาดใหญ

2. ประชากรในเขตองคกรปกครองสวนทองถ�น จานวน.........................................คน

�. อายการจดต�งองคกรปกครองทองถ�นของทาน เปนเวลา.......................................ป

�. อปท. ของทานมพ�นท�ท�ตดกบแนวชายแดนโดยตรงหรอไม

□ ไมม □ ม ระยะทาง....................กโลเมตร................เมตร

5. งบประมาณในการบรหารงานองคกรปกครองสวนทองถ�นของทานในแตละป ประมาณ

.................................................บาท

ก. รายจายประจา...............เปอรเซนต ข. แผนงาน/โครงการ..................เปอรเซนต

6. องคกรปกครองสวนทองถ�นของทาน ในแตละปงบประมาณ ไดจดงบประมาณโครงการ

ดานความม�นคงไวหรอไม □ ม จานวนเงน.............................................บาท

□ ไมม เพราะ ...........................................................................

ตอนท� � ศกยภาพการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาความม�นคง

ชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหมระหวางไทย–กมพชา

ทานคดวาองคกรปกครองสวนทองถ�นมความสามารถมสวนรวมในการจดการความม�นคง

ชายแดนระหวางไทย–กมพชา ในกจกรรมตอไปน�มากนอยเพพยงใด

หมายเลขแบบสมภาษณ...............

119

คาช�แจง กรณาใสเคร�องหมาย √ ในชองตามสภาพท�เปนจรง

เปนประจา หมายถง อปท.ไดทากจกรรมเปน จานวน 76-100% ของแผนท�วางไว

บอย ๆ คร� ง หมายถง อปท. ไดทากจกรรมเปน จานวน 51-75% ของแผนท�วางไว

ทาพอประมาณ หมายถง อปท.ไดทากจกรรมเปน จานวน 26-50% ของแผนท�วางไว

นาน ๆ คร� ง หมายถง อปท. ไดทากจกรรมเปน จานวน 1-25% ของแผนท�วางไว

ไมเคยทา หมายถง อปท. ไดทากจกรรมเปน จานวน 0% มแผนแตไมไดทาหรอ

ไมไดวางแผนไว

เร�อง ระดบการมสวนรวม

เปน

ประจา

บอย ๆ

คร� ง

ทาพอ

ประมาณ

นาน ๆ

คร� ง

ไมเคย

ทา

เร�องยาเสพตดชายแดน

1. การแจงเบาะแสเก�ยวกบการแพรระบาด และการ

คาขายยาเสพตดตามแนวชายแดน

2. การอบรมใหความรถงโทษภยของยาเสพตดแก

ประชาชนท�เปนกลมเส�ยง

3. การเผยแพรขาวสารเก�ยวกบยาเสพตดตามแนว

ชายแดนทางส�อมวลชน

4. การจดทาคายบาบดผตดยาเสพตด

5. การแจงความดาเนนคดกบผเก�ยวของกบยาเสพตด

6. ไดทาการจดต�งชดสายตรวจสถานท�ท�เส�ยงตอ

การคาขายยาเสพตด

เร�องแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย

1. การแจงเบาะแสแรงงานตางดาวลกลอบหลบหน

เขาเมองโดยผดกฎหมายตามแนวชายแดน

2. การเฝาระวงแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดย

ผดกฎหมาย

3. การแจงความตอเจาพนกงานเขาทาการจบกมเม�อ

พบเหนแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผด

กฎหมาย

120

เร�อง ระดบการมสวนรวม

เปน

ประจา

บอย ๆ

คร� ง

ทาพอ

ประมาณ

นาน ๆ

คร� ง

ไมเคย

ทา

เร�องการคาอาวธตามแนวชายแดน

1. เฝาระวงผมพฤตกรรมการคาอาวธตามแนวชายแดน

2. อบรมใหความรกบประชาชนเก�ยวกบอาวธท�ไม

สามารถมไวในครอบครองได

3. แจงเบาะแสเก�ยวกบผมพฤตกรรมคาอาวธให


เร�องสนคาเถ�อนและสนคาหนภาษ

1. ในกรณท�พบเหนการลกลอบนากาซหงตมไปขายยง

ประเทศเพ�อนบานไดแจงใหหนวยงานท�เก�ยวของ

ดาเนนการ

2. เม�อพบเหนพอคานาพชผลทางการเกษตรเขาและ

ออกตามแนวชายแดนโดยไมเสยภาษไดแจงให

หนวยงานเก�ยวของดาเนนการ

3. แจงเบาะแสเก�ยวกบผมพฤตกรรมลกลอบคาขาย

น�ามนเถ�อนตามแนวชายแดน

เร�องการคามนษยตามแนวชายแดน

1. เฝาระวงผมพฤตกรรมเก�ยวของกบการนามนษยเขา

มาขายแรงงานตามแนวชายแดน

2. เขาตรวจสอบสถานท�ท�เส�ยงตอการนามนษยเขามา

คาแรงงาน

3. แจงความตอเจาพนกงานใหดาเนนการจบกมเม�อพบ

เหนการคามนษยตามแนวชายแดน

เร�องการนาเดกและสตรคาประเวณ

1. ไดทาการจดต�งชดสายตรวจสถานท�ท�เส�ยงตอการนา

เดกและสตรเพ�อคาประเวณ

2. แจงเจาพนกงานเขาดาเนนการจบกมเม�อพบเหนผท�

นาเดกและสตรทาการคาประเวณ

121

เร�อง

ระดบการมสวนรวม

เปน

ประจา

บอย ๆ

คร� ง

ทาพอ

ประมาณ

นาน ๆ

คร� ง

ไมเคย

ทา

เร�องอาชญากรรมขามชาต

1. เฝาระวงบคคล กลมบคคลชาวตางชาตท�อาจเขามา

กออาชญากรรมตามแนวชายแดน

2. แจงขอมลขาวสารใหประชาชนระมดระวงเม�อม

ขอมลชาวตางชาตเขามากออาชญากรรมตามแนว

ชายแดน

3. แจงความตอเจาพนกงานใหทาการจบกมเม�อพบ

เหนชาวตางชาตเขามากออาชญากรรมตามแนว

ชายแดน

เร�องการกอการราย

1. เฝาระวงบคคล กลมบคคลท�อาจกอการรายตาม

แนวชายแดน

2. แจงขอมลขาวสารใหประชาชนระมดระวง เม�อม

ขอมลวามบคคล กลมบคคลจะกอการรายตาม

แนวชายแดน

3. แจงความตอเจาพนกงานใหทาการจบกมเม�อพบ

บคคล กลมบคคล กระทาการกอการรายตามแนว

ชายแดน

เร�องการโจรกรรมตามแนวชายแดน

1. เฝาระวงผมพฤตกรรมในการโจรกรรมยานพาหนะ

2. แจงขอมลขาวสารใหประชาชนระมดระวงเม�อม

ขอมลพฤตกรรมโจรกรรมยานพาหนะมาในพ�นท�

3. แจงความใหเจาพนกงานทาการจบกมเม�อพบเหน

การโจรกรรมยานพาหนะตามแนวชายแดน

เร�องการลกลอบคายานพาหนะ

1. เฝาระวงผมพฤตกรรมในการลกลอบคา

ยานพาหนะตามแนวชายแดน

2. แจงความใหเจาพนกงานทาการจบกมเม�อพบเหน

การลกลอบคายานพาหนะตามแนวชายแดน

122

เร�อง

ระดบการมสวนรวม

เปน

ประจา

บอย ๆ

คร� ง

ทาพอ

ประมาณ

นาน ๆ

คร� ง

ไมเคย

ทา

เร�องการฟอกเงน

1. แจงเบาะแสเม�อมขอมลพบเหนบคคล กลมบคคล

ใชบอนตามแนวชายแดนเปนแหลงฟอกเงน

2. แจงขาวสารใหประชาชนระมดระวงเม�อมขอมล

วาขบวนการฟอกเงนอาศยประชาชนตามแนว

ชายแดนชวยดาเนนการ

3. แจงความตอเจาพนกงานใหทาการจบกม เม�อพบ

เหนผกระทาการฟอกเงน

เร�องทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม

1. เฝาระวงพ�นท�ไมใหมผบกรกทาลายปาไม

2. จดกจกรรมการอนรกษทรพยากรธรรมชาต เชน

ปลกปา ปลอยสตวน�า

3. เม�อเกดภยพบตตาง ๆ ไดใหการชวยเหลอ

ประชาชน

4. ดาเนนการแกไขความขดแยงของประชาชนใน

กรณเกดการแยงชงเขาใชพ�นท�สาธารณะ เชน

ปาชมชน

5. แจงความตอเจาพนกงานใหเขาทาการจบกมเม�อ

พบเหนผตดไมทาลายปา

6. ตามท�มการลกลอบตดไมพยงตามแนวชายแดน

ไดมการจดอาสาสมครชวยเฝาระวง แจงขอมลให


123

ตอนท� � แนวทางการพฒนาในการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นเพ�อเขารวมในการ

จดการความม�นคงชายแดนภายใตภยคกคามรปแบบใหมระหวางไทย-กมพชา

ทานคดเราควรมแนวทางใดในการพฒนาศกยภาพขององคกรปกครองสวนทองถ�น เพ�อเขา

รวมจดการความม�นคงชายแดนระหวางไทย-กมพชา ในการกาวสประชาคมอาเซยนในอนาคต

คาช�แจง โปรดเขยนขอความลงในชองวาง

1. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�น ในการจดการปญหาเร�องยาเสพตด


.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

2. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาเร�องแรงงาน

ตางดาวหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

3. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาเร�องการคาอาวธ


.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

4. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาเร�องสนคาเถ�อน

และสนคาหนภาษตามแนวชายแดน

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

5. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาเร�องการคา

มนษยตามแนวชายแดน

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

124

6. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาเร�องการนา

เดกและสตรคาประเวณ

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

7. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาเร�องอาชญากรรม

ขามชาต

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

8. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาเร�องการกอ

การรายตามแนวชายแดน

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

9. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาเร�องโจรกรรม


.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

10. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาเร�องลกลอบคา

ยานพาหนะตามแนวชายแดน

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

11. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาเร�องการ

ฟอกเงนตามแนวชายแดน

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

125

12. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาเร�องทรพยากร

ธรรมชาตและส�งแวดลอมตามแนวชายแดน

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

13. แนวทางการเพ�มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ�นในการจดการปญหาในเร�องอ�น ๆ

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

ขอขอบคณท�เสยสละเวลาในการใหขอมล

ประวตยอผวจย

127

ประวตยอผวจย

ช�อ – ช�อสกล พนตรถาวร เมองชาง

วน เดอน ปเกด 30 มถนายน 2507

สถานท�เกด ตาบลโคกชาง อาเภอเดมบางนางบวช

จงหวดสพรรณบร

สถานท�อยปจจบน 1142/2 หมท� 12 ตาบลวงกระแจะ

อาเภอเมองตราด จงหวดตราด

ตาแหนงหนาท�งานปจจบน ประจามณฑลทหารบกท� 14

สถานท�ทางานปจจบน กองบญชาการมณฑลทหารบกท� 14

คายนวมนทราชน จงหวดชลบร

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2524 มธยมศกษาตอนตน

โรงเรยนธรรมโชตศกษาลย สพรรณบร

พ.ศ. 2527 ปวช. (สาขาชางเช�อมและโลหะแผน)

วทยาลยเทคนคกาญจนบร

พ.ศ. 2531 อนปรญญา (การพฒนาชมชน)

วทยาลยครกาญจนบร จงหวดกาญจนบร

พ.ศ. 2534 ศลปศาสตรบณฑต ศศ.บ. (การพฒนาชมชน)

วทยาลยครกาญจนบร จงหวดกาญจนบร

พ.ศ. 2538 ศกษาศาสตรบณฑต ศษ.บ. (การประถมศกษา)

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช นนทบร

พ.ศ. 2543 รฐศาสตรบณฑต ร.บ.

(ทฤษฎและเทคนคทางรฐศาสตร)

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

จงหวดนนทบร

พ.ศ. 2551 นตศาสตรบณฑต น.บ. (นตศาสตร)

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

จงหวดนนทบร

พ.ศ. 2558 รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต รป.ม.

(การปกครองทองถ�น)

มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ จงหวดจนทบร

Documents

POTENTIAL PARTICIPATION OF LOCAL ADMINISTRATION ON … · 2016-03-07 · ศักยภาพการมีส่วนร่วมขององค์กรปกครองส่วนท้องถินในการจัดการปัญหา