Powerpoint BEWIJSRECHT

1

HET BEWIJSRECHT IN VOGELVLUCHT.

(de la preuve)AON 7/6/2016

www.clijmansadvocaten.be


2INDELING

I. Welke bewijsregels: civiel of commercieel? Bewijslast.II. Rechtshandelingen versus (rechts)feitenIII. Primauteit van het schriftelijk bewijs IV. Bewijs door getuigenV. Bewijs door vermoedensVI. Bewijs door bekentenisVII. Bewijs door de eedVIII. Vragen?


3I. Welke bewijsregels: civiel of commercieel? Bewijslast.

Artikel 876 Ger.W.: “De rechtbank berecht het aanhangige geschil volgens de bewijsregels die van toepassing zijn op de aard van het geschil.” (la nature du conflit détermine les règles de l’administration de la preuve)

Summa divisio: civiel bewijsrecht versus commercieel bewijsrecht Civiel bewijsrecht (la preuve en matière civile): art. 1341 B.W. e.v.

(gereglementeerde toelaatbaarheid en bewijswaarde) Commercieel bewijsrecht (la preuve en matière commerciale): art. 25 W.Kh.

(vrij qua toelaatbaarheid en bewijswaarde) Tegen de handelaar (vis-à-vis du commerçant) geldt het commercieel

bewijsrecht Bewijslast (charge de la preuve): art. 870-871 Ger.W. en 1315 BW


4II. Rechtshandelingen versus (rechts)feiten

Toelaatbaarheid (l’admissibilité) van bewijsmiddelen in het civiel bewijsrecht (= tav niet-handelaar):

• bewijs van (rechts)feiten (faits) : vrij• bewijs van rechtshandelingen (actes juridiques) : 1341 e.v. BW“Een akte voor een notaris of een onderhandse akte moet worden opgemaakt van alle zaken die de som of de waarde van 375 EUR te boven gaan, zelfs betreffende de vrijwillige bewaargevingen;het bewijs door getuigen wordt niet toegelaten tegen en boven de inhoud van de akten, en evenmin omtrent hetgeen men zou beweren vóór, tijdens of sinds het opmaken te zijn gezegd, al betreft het ook een som of een waarde van minder dan 375 EUR.Eén en ander onverminderd hetgeen wordt voorgeschreven in de wetten betreffende de koophandel.”


5III. Primauteit van het schriftelijk bewijs (preuve par écrit) Geldt tussen partijen bij de rechtshandeling (overeenkomst) en voor een

partij bij de rechtshandeling t.a.v. derden (niet voor een derde t.a.v. partij) Uitzondering bij begin van bewijs door geschrift (début de preuve par écrit)

(art. 1347 BW): elke geschreven akte die uitgaat van diegene tegen wie de vordering is ingesteld en waardoor het beweerde feit waarschijnlijk wordt gemaakt en bij onmogelijkheid van de SE (l’impossibilité) om zich een schriftelijk bewijs te verschaffen (art. 1348 BW)

• aan te vullen met getuigen (témoins) en of vermoedens (présomptions) om tot volledig bewijs te komen

• bv. 1: brief uitgaande van de verweerder • Bv. 2: advocaat – cliënt, echtgenoten, …


6III. Primauteit van het schriftelijk bewijs (vervolg)

de aard van het geschrift bepaalt de wettelijke bewijswaarde (valeur probante)(credibiliteit die de wet aan het document hecht en de rechter bindt)

authentieke akte (acte authentique) : • akte verleden voor openbare ambtenaar (notaris, rechter,

gerechtsdeurwaarder, hypotheekbewaarder, …)• volledige bewijswaarde erga omnes• enkel te bestrijden via valsheidsprocedure (le faux civil) (art. 895 Ger.W.)• uitvoerbare kracht!!! (force exécutoire)


7III. Primauteit van het schriftelijk bewijs (vervolg) onderhandse akte (un acte sous seing privé): • geschrift dat tot bewijs van de inhoud ervan door een partij is ondertekend en

waardoor hij zich dit geschrift toeëigent• volledige bewijswaarde tussen partijen (en rechtsopvolgers)• indien handtekening wordt betwist → schriftonderzoek (la vérification d’écritures) (art.

883 e.v. Ger.W.)• handtekening kan ook elektronisch (signature électronique) mits: geheel van

elektronische gegevens die aan een bepaalde persoon kunnen worden toegerekend en die de integriteit van de inhoud waarborgt, bv. via eID gemaakt

niet nodig in B2B e-mail = begin van bewijs door geschrift aan te vullen met getuigen/vermoedens, bv. read

receipt, reply, …


8IV. Bewijs door getuigen

geen wettelijke bewijswaarde (vrije appreciatie door rechter) (appréciation libre par le juge)

mogelijk:• in handelszaken: altijd• in civiele zaken: (rechts)feiten - rechtshandeling < 375 EUR - begin

van schriftelijk bewijs• verhoor ter zitting• Nieuw: schriftelijke getuigenverklaring (témoignage par écrit)


9IV. Bewijs door getuigen (vervolg): schriftelijke getuigenverklaring (témoignage par écrit)

art. 961/1-2-3 Ger.W. (nieuw) zelfde (vrije) bewijswaarde als mondeling getuigenverhoor mogelijk bij: (rechts)feiten - rechtshandeling < 375 EUR - begin van schriftelijk bewijs - opm:

in handelszaken altijd! op verzoek van een partij of rechter ambtshalve (d’office) (!) of ineens aangeleverd door een

partij inzicht verschaffen in betwiste feiten waarvan zij persoonlijk weet hebben (connaissance

personnelle) art. 931 Ger.W. (>15j; descendenten) originele toepassing: hof van beroep Antwerpen 13/1/2014 meeste credibiliteit indien directe getuigenis en niet “van horen zeggen” formele vereisten (exigences formelles): zie wet


10IV. Bewijs door getuigen (vervolg): bijzonder geval van de deurwaardersvaststelling (huissier de justice)

Art. 519. §1, 2° Ger.W. De vaststellingen van de gerechtsdeurwaarder zijn authentiek wat

betreft de materiële feiten (faits matériels) en gegevens die de deurwaarder zintuiglijk (propre sense) kan waarnemen

Enkel te betwisten via valsheidsprocedure (le faux civil) Nieuw bewijsmiddel! (une nouvelle preuve) Waardevoller dan schriftelijke getuigenverklaring


11V. Bewijs door vermoedens(présomptions)

gevolgtrekkingen die de wet (wettelijke vermoedens) of de rechter (feitelijke vermoedens) afleidt uit een bekend feit om te besluiten tot een onbekend feit.

wettelijke vermoedens (présomptions légales): onweerlegbaar (bv. art. 1282 BW) of weerlegbaar (bv. art. 1384 BW), in beide gevallen = ontslag van bewijslast

feitelijke vermoedens (présomptions factuels): • vrije appreciatie door de rechter• enkel “gewichtige, bepaalde en met elkaar overeenstemmende vermoedens”

(présomptions sérieuses, spécifiques et concordantes)(art. 1353 BW)• enkel indien bewijs door getuigen (preuve par témoins) toegelaten is


12VI. Bewijs door bekentenis(aveu)

ultieme bewijsmiddel (preuve ultime): de eenzijdige erkenning door een partij van een tegen haar ingeroepen (rechts)feit/rechtshandeling in onherroepelijk en bindend voor de rechter

stelt de tegenpartij vrij van elke bewijslast gerechtelijk of buitengerechtelijk mag ALTIJD (toujours possible)(art. 1341 BW niet van toepassing) geen intentioneel element vereist (l’intention est sans incidence) niet betwisten ≠ bekennen uitvoering overeenkomst = bekentenis (l’exécution du contrat vaut aveu)


13VII. Bewijs door de eed(serment)

Art. 1357 BW en 1361-1368-1369 BW in onbruik (ne plus utilisé) wegens risico op procesverlies


14VIII. VRAGEN?

Documents

Powerpoint BEWIJSRECHT