24.2.2016

1

1. BÖLÜM

24.2.2016

2

BİLİMSEL ARAŞTIRMANIN TEMELLERİ

Bilmenin Yolları Bilimsel Yöntem *Olgusal Süreç *Kuramsal Süreç Araştırma *Araştırmaların Sınıflandırılması Nicel Araştırmalar *Tarama Araştırması *Korelasyon Araştırma *Nedensel Karşılaştırma Araştırması *Deneysel Araştırma *Tek Denekli Araştırma *Meta-Analiz

BİLMENİN YOLLARI

24.2.2016

3

Bilgi, bir kişinin aldığı eğitimler veya edindiği deneyimler sonucunda öğrendiği, elde ettiği keşifler ile oluşan tanımlama, algılama, anlayış ya da beceriye verilen genel kavram olarak açıklanabilir.

24.2.2016

4

Kişi, bilgi elde etmek için uzmanlara danışabilir, sezgilerine dayanabilir, meslektaşlarına sorabilir. Bunlar bilgi etmek için muhtemel yollar; ancak bu yanıtlar her zaman güvenilir olmayabilir.

Bilgiye ulaşmanın en doğru ve güvenilir yolu bilimsel yöntemdir.

Bilgiye Ulaşmanın Yolları

24.2.2016

5

1. Deneyim

2. Görüş birliği

3. Uzman görüşü

4. Mantık

5. Bilim

24.2.2016

6

24.2.2016

7

24.2.2016

8

24.2.2016

9

24.2.2016

10

BİLİMSEL YÖNTEM

24.2.2016

11

Bilim: Evreni tanımak, gerçeği bulmaktır. Evreni, toplumu ve insanı araştırma konusu yapan gözleme, deneye ve akla dayanarak sistematik yollarla elde edilen bilgileri tanımlar.

Kısacası bilim olgular hakkında bilimsel yöntemlerle elde edilmiş bilgilerdir.

BİLİMİN TARİHİ

24.2.2016

12

Bilimin tarih içinde gelişmesi, eski çağlardan günümüze kadar uzun bir süreç içinde gelişmektedir. Gerçek anlamda bilimsel çalışmalar eski Yunanistan’da doğmuştur. Ortaçağda bilimsel çalışmalarda durgunluk yaşanır.

Rönesans ile birlikte Avrupa’da bilim yeniden doğuş sürecine girer ve 19. yy’da bilimin her dalında büyük ilerlemeler görülür.

Bilim 20. yy’da çok daha hızlı ilerler. Teknolojide gözlenen gelişmeler yeni alanda araştırma yapmayı kolaylaştırır.

21. yy ise özellikle bilişim teknolojilerindeki hızlı gelişmelerin getirdiği yeni bilimsel gelişimlere tanık olmaktadır.

24.2.2016

13

Bilimsel yöntem, insan bilgilerinde sınır olmadığını, sorularda sonsuzluk olduğunu ve her zaman öğrenilebilecek daha çok şey olduğunu öğrenmemizi sağlar.

Bilimin kendine özgü en temel özelliği deneysel olması, diğer en önemli özelliği ise diğer bilim adamlarının da bunları tekrar edebilmesine olanak vermesidir.

Bulguların doğru olup olmadığını anlamak için materyallerle kontrol edilmesine imkan tanır ve böylece sonuçları test eder.

Bilimsel yaklaşım bulguların deneysel gerekçesini göstermek için gerekli standart ve yöntemleri içerir. Bu standartları ve yöntemleri ifade etmeye bilimsel yöntem denir.

24.2.2016

14

Bilimsel yöntem, bilimlerin ortaklaşa kullandıkları betimleme ve açıklama yollarını kapsayan bir yanı ile eylemsel diğer yanı ile düşünsel bir süreçtir.

Bilimsel yöntem 2 aşamada incelenmektedir.

a. Olgusal süreç (betimleme)

b. Kuramsal süreç (açıklama)

24.2.2016

15

Bilimsel yöntemin aşamaları:

1) Sorunun fark edilmesi,

2) Sorunun tanımlanması,

3) Çözüm önerilerin tahmini,

4) Araştırma yönteminin geliştirilmesi,

5) Verilerin toplanması ve analizi,

6) Karar verme ve yorumlama.

• Bazı kaynaklarda «Raporlaştırma» bilimsel yöntemin son aşamasıdır

BİLİMSEL YÖNTEM

A. Olgusal süreç

B. Kuramsal süreç

24.2.2016

16

A. Olgusal Süreç

Bütün bilim kollarında ilk aşamayı oluşturur.Amacı araştırma konusu olguları ve bu olgular arasındaki ilişkileri saptama,sınıflama ve kaydetmedir.

Betimleme aracı olarak gözlem,deney ve ölçme gibi işlemleri kullanılır.

24.2.2016

17

Gözlem: “Olgu” bulma işlemi olarak tanımlanır. Her gözlemde algılanan veriler ve yorumlama olmak üzere iki öğe vardır.

Bir gözlemin bilimsel değeri şu iki temel koşulu yerine getirme gücüne bağlıdır: Güvenirlik ve geçerlik.

24.2.2016

18

Ölçme: Gözlem ve deneyin herkes tarafından geçerli olmasını sağlar.

Ölçme terimini biri dar biri de geniş olmak üzere iki türlü tanımlayabiliriz.Dar anlamda bir niteliğin sayı ya da sembollerle belirleme işlemidir. Geniş anlamda ölçme bazı kurallara göre nesnelere, olgulara ya da bunların gözlemlerine rakam verme işlemidir.

24.2.2016

19

Deney: Bir gözlemi içeren sistematik bir süreçtir.Gözlemde doğanın akışına müdahale yokken deneyde bir müdahale vardır.

Araştırma dilinde sonucu belirleyen etkenlere bağımsız değişken, araştırmacının gözlemek istediği sonuca ise bağımlı değişken denir.

24.2.2016

20

B.Kuramsal Süreç

Betimlenmiş olguları, bu olguların ilişkilerini yansıtan olgusal genellemelere, bazı kuramsal kavram veya genellemelere başvurarak anlaşılır hale getirmeyi amaçlar. Bilim açıklama aracı olarak hipotez, kuram, yasa ve öngörü gibi kavramları, işlemleri kullanılır.

24.2.2016

21

Hipotez: Henüz doğrulanmamış kavramsal genellemelerdir. Bir araştırmanın olası sonucuna dair yapılan tahminlerin ifadesidir.

Kuram: Doğrulanmış hipotezlerdir.

Yasa: Olguların nedenlerini açıklayan her doğru kuram bir bilimsel yasadır.

Öngörü: Bilimi açıklamada yasalardan yararlanarak henüz olmamış bir olguyu tahmin etme işidir.

24.2.2016

22

ARAŞTIRMA

Var olan bilgiye kullanılabilir ve kanıtlanabilir nitelikte yeni bilgiler eklemek amacını güden sistemli bir incelemedir. Araştırmada en başta gelen nokta, bir hipotezin ortaya konmasıdır.

24.2.2016

23

ARAŞTIRMALARIN SINIFLANDIRILMASI

Bilimsel araştırmaların farklı ölçütler temel alınarak sınıflandırıldıkları görülmektedir.

Temel aldıkları felsefeye göre nicel ve nitel araştırma olarak ikiye ayrılır.

Veri toplama tekniklerine göre görgül(gözleme dayalı) ve belgesel araştırmalar olarak ikiye ayrılır.

Kullanılan verinin özelliğine göre birincil ve ikincil verilere dayalı araştırmalar olarak ikiye ayrılır.

24.2.2016

24

Amaçlarına göre temel ve uygulamalı araştırmalar olarak ikiye ayrılır.

Verilerin toplanma zamanına göre anlık, kesitsel ve boylamsal olarak üçe ayrılır.

Gözlem birimi ve denek sayısına göre tek denekli ya da çok denekli araştırmalar olarak ikiye ayrılır.

Deneme ve ölçme koşullarına göre gruplar arası araştırmalar, gruplar içi araştırmalar ve karışık desenler olarak üçe ayrılır.

24.2.2016

25

Nicel Araştırma Nedir ?

Nicel araştırmalar, deneysel ve gözlemsel verileri yaygın olarak kullanan, bunların istatistik verilerine dayanarak genelleme yapan araştırmalardır. Nicel araştırma yaklaşımı veri ile başlamaktadır. Nicel araştırmaların temelinde veri bulunur.

24.2.2016

26

NİCEL ARAŞTIRMALAR

Tarama Araştırması

Korelasyonel Araştırma

Nedensel Karşılaştırma Araştırması

Deneysel Araştırma

Tek Denekli Araştırma

Meta-Analiz

24.2.2016

27

Nicel Araştırmanın Aşamaları

Nicel araştırma yaklaşımı ;

Problemin tanımlanması

Modelin geliştirilmesi

Verilerin toplanması

Çözüm geliştirme

Çözümü test etme

Sonuçları analiz etme

Sonuçların uygulamaya konulması gibi aşamalardan oluşur.

24.2.2016

28

Tarama Araştırması

Bir grubun belirli özelliklerini belirlemek için verilerin toplanmasını amaçlayan çalışmalara tarama araştırması denir. Bu araştırmalar geniş kitlelerin görüşlerini ve hedeflerini betimlemeyi amaçlayan araştırmalardır. Daha çok “nerede, ne zaman, ne sıklıkla, nasıl” sorularına cevap aranır.

Bu araştırmalarda veri toplamak için genellikle anket teknikleri kullanılır.

24.2.2016

29

Konu hakkındaki

düşünce Veri toplama

Verileri analiz ederek bulgulara

ulaşma

24.2.2016

30

Tarama Araştırmasının Türleri

a. Kesitsel araştırma: Aynı anda farklı yaşlardaki birey gruplarıyla yapılan araştırmalardır.

b. Boylamsal araştırma: Aynı kişilerden belirli zaman aralıklarıyla veri toplayarak gerçekleştirilen araştırmalardır.

c. Geçmişe dönük araştırmalar: Katılımcılara geçmişte yaşadıkları olaylarla ilgili soruların sorulduğu araştırmalardır.

24.2.2016

31

Korelasyonel Araştırma

İki ya da daha fazla değişken arasındaki ilişkileri belirlemek ve neden-sonuç ile ilgili ipuçları elde etmek amacıyla yapılan araştırmalar korelasyonel araştırma denir. Bu araştırmalar değişkenler arasındaki ilişkinin derecesini ortaya koyar ancak nedenini ortaya koymaz.

24.2.2016

32

Korelasyonel Araştırmanın Özellikleri

Değişkenler arasındaki ilişki, farklı türdeki değişkenler için farklı teknikler kullanılarak hesaplanan bir korelasyon katsayısı ile gösterilir. Bu katsayı +1 ve -1 aralığında değişen bir değer alır.

Katsayının pozitif olması bir değişkende artış meydana geldiği zaman diğer değişkende de artış olduğunu; katsayının negatif olması ise bir değişkende artış görülürken diğerinde azalma meydana geldiğini göstermektedir.

24.2.2016

33

Korelasyon Katsayısı

24.2.2016

34

Korelasyonel Araştırmanın Türleri

a. Keşfedici araştırmalar: Değişkenler arası ilişkileri çözümleyerek önemli bir olayı anlamaya çalışmak için kullanılır.

b. Yordayıcı araştırmalar: Değişkenler arası ilişkiler incelenerek değişkenlerin birinden yola çıkarak diğeri yordanmaya çalışılır.

24.2.2016

35

Nedensel Karşılaştırma Araştırması

İnsan grupları arasındaki farklılıkların nedenlerini ve sonuçlarını koşullar ve katılımcılar üzerinde herhangi bir müdahale belirlemeyi amaçlayan çalışmalara nedensel karşılaştırma araştırması denir.

Nedensel karşılaştırma türü araştırmalarda bir durumun neden ortaya çıktığı, bu durumun oluşmasında nelerin etkili olduğu bulunmaya çalışılır.

24.2.2016

36

Öğrenciler

A grubu (Ödev yapamayanlar)

B grubu (Ödevi yapanlar)

24.2.2016

37

DENEYSEL ARAŞTIRMA

TEK DENEKLI ARAŞTIRMA

META ANALIZ

NİCEL ARAŞTIRMALAR

24.2.2016

38

DENEY NEDIR?

ARAŞTIRMA NEDIR?

DENEYSEL ARAŞTIRMA NEDIR?

DENEYSEL ARAŞTIRMANIN TARİHÇESİ

DENEYSEL ARAŞTİRMANİN TÜRLERİ NEDİR ?

DENEYSEL ARAŞTIRMANIN AMACI NEDİR ?

DENEYSEL ARAŞTIRMANIN ADIMLARI NELERDİR ?

DENEYSEL ARAŞTIRMA

24.2.2016

39

DENEY NEDİR

Deney:Bilimsel bir gerçeği göstermek

bir yasayı doğrulamak,bir varsayımı

kanıtlamak amacıyla yapılan işlem,

tecrübe veya deneyimdir.

24.2.2016

40

Araştırma :Var olan bilgiye kullanılabilir ve kanıtlanabilir nitelikte yeni bilgiler eklemek amacını güden sistemli bir incelemedir.Bir problem çözme metodudur.

ARAŞTIRMA NEDİR?

24.2.2016

41

DENEYSEL ARAŞTIRMA (EXPERİMENTAL RESEARCH)

Deneysel Araştırma:Araştırmacı kendi oluşturduğu bir ortamda olayın etkilerini ve değişimlerini irdeleyebilir.Deneysel araştırmada araştırmacı bağımsız(sebep) değişkenin ,bağımlı değişken(sonuç) üzerindeki etkisini ortaya koymaya çalışır. Bilimsel yöntemler içinde en kesin sonuçların elde edildiği araştırmalardır.

24.2.2016

42

Deneysel Araştırma Eğitimde Kullanabilir mi?

24.2.2016

43

Eğitim araştırmalarında da sıkça deneysel yöntemden faydalanılmaktadır.Örnek olarak ,yeni bir metotla yazılmış bir ders kitabının öğrenci başarıları üzerindeki etkisini deneysel yöntem kullanarak araştırabilir.

24.2.2016

44

DENEYSEL ARAŞTIRMANIN TARİHÇESİ

Deneysel araştırma kavramı temeli niceliksel araştırma yöntemine dayanan ve MS(milattan sonra) 2 .yy’ da Fizyoloji konusunda ilk defa deneysel araştırma yapan bilgin Galen ile gündeme gelmiştir.

Francis Bacon ise bilimin başlıca yönteminin tümevarım yöntemi olduğunu geliştirmiş.

24.2.2016

45

DENEYSEL ARAŞTIRMA TÜRLERİ NELERDİR?

1. Tam Araştırma Türleri

2. Gerçek Deneysel Dizayn

3. Yarı Deneysel Dizayn(Ouasi –Experimental Dizayn)

4. Nedenselliği karşılaştıran korelasyon

5. Ex Post Facto Dizayn

24.2.2016

46

DENEYSEL ARAŞTIRMANIN AMACI NEDİR?

Deneysel araştırmanın amacı:Deney yönteminin asıl amacı bir olaydaki neden sonuç ilişkisidir.

Neden –sonuç gösterme imkanı verir.

Neden olduğu düşünülen olayı deneyci

yaratır.

• Sonuç olduğu düşünülen olayın ortaya

çıkıp çıkmadığına bakılır.

• Deneyler laboratuar ortamında yapıldığı

gibi doğal çevrede de yapılabilir.

24.2.2016

47

DENEYSEL ARAŞTIRMANIN ADIMLARI NELERDİR?

24.2.2016

48

Deneyin Bölümleri

Denek: Üzerinde ,deney araştırma ,ölçme ,sayısal işlem

ve değerlendirme yapılan kimse veya şey,

Bağımsız değişken : Araştırmanın değiştirdiği şey

Bağımlı değişken : Bir müdahaleye tepki olarak değişen şeyler

Öntest : Bağımlı değişkenin müdahale edilmeden önce ölçülmesi

Sontest : Bağımlı değişkenin müdahale edildikten sonra ölçülmesi

Deney Grubu : Müdahale edilen grup

Kontrol Grubu : Müdahale edilmeyen grup

24.2.2016

49

24.2.2016

50

TEK DENEKLİ ARAŞTIRMA NEDİR?

Tek Denekli Araştırma:Tek bir bireyin (bazen az sayıda bireyden oluşan bir grubun )bir süre yoğun bir şekilde incelemesini ve üzerinde çalışılmasını içerir.Bu yöntem diğer bireyden belirgin farklılıkları olan bireyler(genelden) üzerinde çalışılmak için uygundur.

24.2.2016

51

META –ANALİZ NEDİR?

Meta –Analiz :Belirli bir amaca veya konuya yönelik yapılan araştırmaları birlikte göz önüne alıp inceleyerek bu çalışmaların sonuçlarından bir senteze ulaşmak için kullanılan bir yöntemdir.

24.2.2016

52

KAYNAKÇA

24.2.2016

53

Bilimsel Araştırma Yöntemleri/ Pegem Akademi Yayıncılık/ Şener BÜYÜKÖZTÜRK, Özcan AKGÜN, Şirin KARADENİZ, Funda Demirel, Ebru KILIÇ

www.ilerikontrol.com

Prezi.com/korelasyonel araştırma by Mahmut BOZKURT

Prezi.com/nitel nicel araştırma yöntemleri-Emine AKCİL

Ebru KILIÇ Özlem AYDIN

Elif ÖKSÜZ Roza VEFA

24.2.2016

54

Bizi dinlediğiniz için teşekkür ederiz.

Harran Üniversitesi/ Eğitim Fakültesi/ Sınıf Öğretmenliği 2