Krzemień od neolitu do współczesności

Prezentacja wykonana na potrzeby zajęć dydaktycznych na kierunku archeologia. Może być wykorzystywana wyłącznie w celach edukacyjnych i wyłącznie w zastosowaniach niekomercyjnych. W prezentacji wykorzystano własny materiał ilustracyjny, ilustracje pochodzące z cytowanej literatury, Wikipedii oraz zdjęcia ekspozycji Neuesmuseum w Berlinie i Archäologisches Landesmuseum w Schleswigu.

Technika twardego tłuka – wykorzystywana do eksploatacji odłupkowej i produkcji narzędzi

Technika naciskowa – pojawia się w końcówce okresu borealnego, wykorzystywana do produkcji wiórków na zbrojniki

Technika pośrednika – pojawia się w początkach okresu atlantyckiego, wykorzystywana do produkcji dużych wiórów na trapezy

Technika łuszczniowa – stosowana głównie w przypadku surowca o małych rozmiarach

Krzemieniarstwo bardzo podobne do mezolitycznego

Produkcja wiórów pośrednikowych Produkcja narzędzi na odłupkach Produkcja dużych narzędzi rdzeniowych

W neolicie stopniowo następuje podział produkcji krzemieniarskiej na powszechną (wyroby proste, prymitywizacja technologii) i wyspecjalizowaną (duże, starannie wykonane narzędzia produkowane przez „rzemieślników”)

Używanie narzędzi miedzianych do produkcji krzemieniarskiej

Produkcja zaawansowanych narzędzi bifacjalnych i wielościennych przy użyciu technik miękkiego tłuka i pośrednika

Nowością krzemieniarstwa neolitycznego jest stosowanie gładzenia wyrobów krzemiennych

Po upowszechnieniu się metali jako głównego surowca do produkcji narzędzi krzemień służy głównie do rozpalania ognia

Na wielu stanowiskach powszechnie spotykane są krzesiwa

Znaczna większość krzesiw jest amorficzna

W nowożytności krzemień wykorzystywany był głównie do produkcji skałek karabinowych

Pierwsze karabiny skałkowe pojawiają się w XVI wieku

Upowszechnienie tego rodzaju broni palnej następuje w XVIII wieku

Balcer, B., 1983, Wytwórczość narzędzi krzemiennych w neolicie ziem Polski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź

Callahan, E., 2006, Neolithic Danish Daggers: an experimental peek, [in:] Apel, J., Knutsson, K. (eds.), Skilled Production and Social Reproduction, Uppsala: 115-129

Migal, W., 2006, The macrolithic flint blades of the neolithic times in Poland, [in:] Apel, J., Knutsson, K. (eds.), Skilled Production and Social Reproduction, Uppsala: 387-398

Migal, W., Urbanowski, M., 2008, Narzędzia bifacjalne jako wskaźniki chronologiczne? Technologie środkowego paleolitu i wczesnej epoki brązu na przykładzie materiałów ze stanowiska Polany Kolonie II [w:] Borkowski, W., Libera, J., Sałacińska, B., Sałaciński, S. (red.), Krzemień czekoladowy w pradziejach, Warszawa-Lublin:

Nunn, G.R., 2006, Using the Jutland Type IC Neolithic Danish Dagger as a model to replicate parallel, edge-to-edge pressure flaking, [in:] Apel, J., Knutsson, K. (eds.), Skilled Production and Social Reproduction, Uppsala: 81-114

Pelegrin, J., 2006, Long blade technology in the Old World: an experimental approach and some archaeological results, [in:] Apel, J., Knutsson, K. (eds.),

Skilled Production and Social Reproduction, Uppsala: 37-68 Terberger, T., 2006, The Mesolithic Hunter-Fisher-Gatherers on Northern

German Plain [in:] Møller Hansen, K., Buck Pedersen, K. (eds.), Across the Western Baltic, Odense:111-184