บทท บทท 33 การบรหารวสดคงคลงการบรหารวสดคงคลง

((Inventory ManagementInventory Management))((Inventory ManagementInventory Management)) วตถประสงคการเรยนร วตถประสงคการเรยนร ใหคานยามของคาวาวสดคงคลง และสาเหตของการเกบวสดคงคลง เปรยบเทยบความตองการสนคาแบบอสระและไมอสระ บอกปจจยทจาเปนสาหรบการบรหารวสดคงคลง อธบายวธการนบจานวนวสดคงคลง อธบายวธการวเคราะห ABC อธบายและแกปญหาตวแบบปรมาณการสงซอทประหยดทสด อธบายและแกปญหาตวแบบปรมาณการสงผลต อธบายและแกปญหาตวแบบปรมาณการสงผลต อธบายและแกปญหาตวแบบการสงซอกรณสวนลดเมอส งซอปรมาณมาก คานวณจดสงซอ คานวณสตอกเพอความปลอดภยเมอความตองการสนคาและเวลานาแปรผน

ประเภทของวสดคงคลงประเภทของวสดคงคลงประเภทของวสดคงคลงประเภทของวสดคงคลง วตถดบและชนสวนทซอมาเพอผลต (Raw Materials & Parts)ผลตภณฑระหวางผลต (Work-in-process, WIP)ผลตภณฑสาเรจ (ในงานอตสาหกรรม) หรอ สนคา (ในรานคาปลก) อะไหล อปกรณและเครองมออะไหล อปกรณและเครองมอผลตภณฑทอยระหวางการขนสงไปยงคลงสนคาหรอลกคา

หนาทของวสดคงคลงหนาทของวสดคงคลงหนาทของวสดคงคลงหนาทของวสดคงคลง การตอบสนองตอความตองการของลกคา การตอบสนองตอเงอนไขของสายการผลต ทาใหการผลตไมสะดดหรอหยดชะงก ปองกนไมใหเกดการขาดแคลนวสด ปองกนไมใหเกดการขาดแคลนวสด ความไดเปรยบของการสงซอเปนรอบวฏจกร ทาใหคาใชจายในการ

ใ ใ สงซอและคาใชจายในการเกบรกษา ตาทสด ความไดเปรยบของการสงซอทละมากๆในราคาทถกลง

เปาหมายของการควบคมวสดคงคลงเปาหมายของการควบคมวสดคงคลงเปาหมายของการควบคมวสดคงคลงเปาหมายของการควบคมวสดคงคลง ใ ใ ป ระดบการใหบรการแกลกคา หมายถง การมสนคาเมอลกคาตองการ ในปรมาณ

ทเหมาะสม อยในสถานททสะดวก และ ในอยภายในระยะเวลาทกาหนด ใ ตนทนในการสงซอและการเกบรกษาวสดคงคลง วตถประสงคโดยภาพรวมของการบรหารวสดคงคลงสามารถตอบสนองความตองการของลกคาไดทนเวลา ควบคมตนทนทเกยวของกบวสดคงคลงใหอยในระดบทนาพอใจ

ใ ผทมหนาทวางแผนการบรหารวสดคงคลงจงตองทาการตดสนใจเกยวกบ เวลาทเหมาะสมในการสงซอ ป ซปรมาณทสงซอ

การจาแนกประเภทวสดคงคลงดวยการวเคราะห ABC (ABC Analysis)

ป ป จาแนกประเภทวสดคงคลงออกตามมลคารายป มลคารายป = ราคาตอหนวย x ปรมาณทใชในหนงป) ) สามารถแบงเปนวสดคงคลงประเภท A, B และ C ประเภท A ประเภท A มกจะมจานวนนอยชนด อยทประมาณ 15% มลคารายปกลบอยท 80%มลคารายปกลบอยท 80%

ประเภท B ช ป 30% ป 15% จานวนชนดอยประมาณ 30% และมลคารายปอยท 15%

ประเภท C จานวนชนดอยท 55% แตมมลคารายปอยเพยง 5%

100

80

ลง(%

)

60วสดคงคล

A40รายปของ

20มลคา

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

B C

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100จานวนชนดของวสดคงคลง (%)

รหสสนคาคงคลง

จานวนชนดของสนคาคง

ปรมาณทใชตอป (หนวย)

ราคาตอหนวย (บาท)

มลคารายป (บาทตอป)

มลคารายป(%) ประเภท

คลง สนคาคงคลง (%)

(หนวย) (บาท)

001 1 000 4 000 4 000 000 38 03% A001002003

20%1,0005,0001,900

4,000700500

4,000,0003,500,000

950,000

38.03%33.27%9.03%

71.30%AAB

004005006

30%1,0002,5002,500

700250192

700,000625,000480,000

6.65%5.94%4.56%

26.18%BBB006

007008009

2,500400500200

192200100210

480,00080,00050,00042 000

4.56%0.76%0.48%0 40%

BCCC009

010011

50% 200

1,0003,000

2103510

42,00035,00030,000

0.40%0.33%0.29%

2.52% CCC

012 9,000 3 27,000 0.26% C

28,000 10,519,000 100.00%, , ,

ระบบการนบจานวนวสดคงคลงระบบการนบจานวนวสดคงคลงระบบการนบจานวนวสดคงคลงระบบการนบจานวนวสดคงคลง ใ ระบบการนบในชวงเวลาหางเทาๆกน (Periodic System) นบจานวนวสดทมอยตามจรงในชวงเวลาทกาหนดไวซงมระยะหางเทากน เชน

การนบจานวนของบนชนวางสนคาในซปเปอรมารเกต ทกๆสปดาห แลวการนบจานวนของบนชนวางสนคาในซปเปอรมารเกต ทกๆสปดาห แลวตดสนใจวาจะตองจดซอสนคาอะไรมาเพมบางและในปรมาณเทาไร

ขอด ขอดสามารถสงซอวสดหลายๆอยางในเวลาเดยวกนตนทนในการสงซอตอครงและคาใชจายในการขนสงตา ตนทนในการสงซอตอครงและคาใชจายในการขนสงตา

ขอเสยการขาดการควบคมตรวจสอบระหวางชวงเวลา มการเกบสตอกวสดไวมากเกนจาเปน ตองคานวณปรมาณทส งซอใหมทกครงหลงจากทมการตรวจนบ

ระบบการนบจานวนวสดคงคลงระบบการนบจานวนวสดคงคลงระบบการนบจานวนวสดคงคลงระบบการนบจานวนวสดคงคลง ระบบการนบแบบตอเนอง (Perpetual or Continual System) บนทกการเบกวสดออกไปใชหรอจาหนายตอเนองกนตลอด ทาใหสามารถ

ทราบจานวนวสดคงคลงทเหลออยในคลงอยตลอดเวลา เมอระดบวสดลดลงทราบจานวนวสดคงคลงทเหลออยในคลงอยตลอดเวลา เมอระดบวสดลดลงจนถงเกณฑทกาหนดไว กจะทาการสงซอในปรมาณเทากบ Q หนวยคงท

ขอด ขอดความสามารถในการควบคมการเบกจายวสดคงคลง การสงซอทปรมาณคงทนนจะไดจากการคานวณปรมาณการสงซอทประหยดทสด การสงซอทปรมาณคงทนนจะไดจากการคานวณปรมาณการสงซอทประหยดทสด

ขอเสยคาใชจายทสงขนจากการเกบบนทกขอมลตลอดเวลา ยงตองมการนบจานวนในชวงเวลาหางเทาๆกนเพอกนมใหเกดความผดพลาด

Cycle Counting ExampleCycle Counting Example

55 000000 it i i tit i i t 500500 A itA it 11 750750 B itB it 22 750750 CC55,,000 000 items in inventory, items in inventory, 500 500 A items, A items, 11,,750 750 B items, B items, 22,,750 750 C C itemsitemsPolicy is to count A items every month (Policy is to count A items every month (20 20 working days), B working days), B y y (y y ( g y ),g y ),items every quarter (items every quarter (60 60 days), and C items every six months days), and C items every six months ((120 120 days)days)

Item Class Quantity Cycle Counting Policy

Number of Items Counted per Day

A 500 Each month 500/20 = 25/day

B 1,750 Each quarter 1,750/60 = 29/day

C 2,750 Every 6 months 2,750/120 = 23/day

77/day

Cycle CountingCycle Counting

Items are counted and records updatedItems are counted and records updated Items are counted and records updated Items are counted and records updated on a periodic basison a periodic basis

Oft d ith ABC l i tOft d ith ABC l i t Often used with ABC analysis to Often used with ABC analysis to determine cycledetermine cycle

Has several advantagesHas several advantages Eliminates shutdowns and interruptionsEliminates shutdowns and interruptions Eliminates annual inventory adjustmentEliminates annual inventory adjustment Trained personnel audit inventory accuracyTrained personnel audit inventory accuracya ed pe so e aud t e to y accu acya ed pe so e aud t e to y accu acy Allows causes of errors to be identified and Allows causes of errors to be identified and

correctedcorrected Maintains accurate inventory recordsMaintains accurate inventory records

Independent VersusIndependent Versus Dependent Demand

Independent demand Independent demand -- the the ppdemand for item is independent demand for item is independent of the demand for any other of the demand for any other of the demand for any other of the demand for any other item in inventoryitem in inventory

D d t d dD d t d d thth Dependent demand Dependent demand -- the the demand for item is dependent demand for item is dependent

th d d fth d d fupon the demand for some upon the demand for some other item in the inventoryother item in the inventory

ระบบสองถง (Two-bin System) ระบบสองถง (Two bin System)

1 2 1 2

1 2

ตนทนพนฐานเกยวกบวสดคงคลงตนทนพนฐานเกยวกบวสดคงคลง

ตนทนวสดหรอสนคา (Item Cost หรอ Product Cost))ตนทนในการเกบรกษา (Holding or Carrying

Cost)Cost) ตนทนการสงซอวสด (Ordering Cost) ตนทนการขาดแคลนวสด (Shortage Cost)

Holding Ordering and SetupHolding, Ordering, and Setup Costs

Holding costs Holding costs -- the costs of holding the costs of holding gg ggor “carrying” inventory over timeor “carrying” inventory over time

Ordering costsOrdering costs the costs ofthe costs of Ordering costs Ordering costs -- the costs of the costs of placing an order and receiving placing an order and receiving

ddgoodsgoods Setup costs Setup costs -- cost to prepare a cost to prepare a pp p pp p

machine or process for machine or process for manufacturing an ordermanufacturing an ordermanufacturing an ordermanufacturing an order

Holding CostsHolding Costs

Category

Cost (and Range) as a Percent of Inventory Value

Housing costs (including rent or depreciation, operating costs, taxes, insurance)

6% (3 - 10%)

M t i l h dli t ( i t l 3% (1 3 5%)Material handling costs (equipment lease or depreciation, power, operating cost)

3% (1 - 3.5%)

Labor cost 3% (3 - 5%)( )Investment costs (borrowing costs, taxes, and insurance on inventory)

11% (6 - 24%)

Pilferage, space, and obsolescence 3% (2 - 5%)

Overall carrying cost 26%

Table 12.1Table 12.1

ตวแปรทใชในการคานวณตวแปรทใชในการคานวณD = ความตองการวสด หนวยตอปQ ป Q = ปรมาณการสงซอ หนวยตอครงQ* = ปรมาณการสงซอทประหยดทสด หนวยตอครงROP = จดสงซอ (Re-order Points) หนวยO ง ( e o de o ts)LT = ระยะเวลานา (Lead Time) วน/สปดาหP,C = ตนทนวสด บาทตอหนวยS ส ซ /ส S = ตนทนการสงซอ/สงผลต บาทตอครงI = ตนทนการเกบรกษา % ของ P, CH = ตนทนการเกบรกษา บาทตอหนวยตอปK = ตนทนการขาดแคลน บาทp = อตราการนาวสดเขาโรงงาน หนวยตอวน

หรอ อตราการผลต หนวยตอวนหรอ อตราการผลต หนวยตอวนu = อตราการเบกใชวสด หนวยตอวนN = จานวนครงในการสงซอตอป ครงตอป

T = ระยะหางระหวางการสงซอแตละครง วน/สปดาหTC = ตนทนรวม บาท

ตวแบบปรมาณการสงซอทประหยดทสด(Economic Order Quantity, EOQ Model)

ป วธการคานวณปรมาณการสงซอตอครงทงายทสด ทาใหตนทนรวมของการสงซอและการเกบรกษามคาตาทสด

ตนทนสนคาไมนามาคานวณเนองจากตนทนตอหนวยของสนคาไมมผลกบปรมาณทสงซอ EOQ ไ ตวแบบ EOQ มการตงสนนษฐานของเงอนไขตางๆดงนในการคานวณปรมาณการสงซอทประหยดทสด คานวณวสดประเภทเดยวเทานนเดยวเทานน

ความตองการวสดรายปทราบคาแนนอนความตองการวสดมอตราคงทตลอดทงปความตองการวสดมอตราคงทตลอดทงป ระยะเวลานาคงทวสดทสงซอ เมอมาสงจะสามารถสงมาครบปรมาณทสงทงหมดในครงเดยว

ไมมสวนลดเมอสงซอในปรมาณมากๆ

ระดบคลงสนคา (หนวย)

ปรมาณสงซอQ*

ระดบคลงสนคาเฉลยQ*/2

จดสงซอROP

ระดบคลงสนคาเฉลยQ /2

ROP

เวลารบของ สงของ สงของรบของ รบของ

เวลานา

Qความถการสงซอ: สงความถการสงซอ: สงปรมาณการสงซอตอครง: นอยระดบคลงสนคาเฉลย: ตา

ระดบคลงสนคาเฉลย

0เวลา

01 ป

Qความถการสงซอ: ตาป

ปรมาณการสงซอตอครง: มากระดบคลงสนคาเฉลย: สง

ระดบคลงสนคาเฉลย

เวลา0

ตนทนรายป(บาท)

DQตนทนรวม (Total Cost) S

QDH

2QTC

ปรมาณทสงซอ(หนวย/ครง)Q*

DS2 D*Q *QHDS2*Q S

*QDH

2QTC

DT

ตวอยาง ตวแทนจาหนายยางจกรยานประจาภาคตะวนออกพยากรณยอดความตองการสนคาวาเปน 9,600 หนวย,ปหนา ตนทนการเกบรกษา 16 บาทตอหนวยตอป ตนทนการสงซอ 75 บาทตอครง ถาบรษทนทางาน 288 วนในหนงป จงหา

1. ปรมาณการสงซอทประหยดทสด2. จานวนครงททาการสงซอตอป3. ระยะหางระหวางรอบการสงซอ

1 จากสตรDS2*Q 1. จากสตร H

Q

หนวย30075x600,9x2*Q หนวย30016

Q

2 สDN 2. จากสตร *Q

N

32600,9N ครงตอป32300

N ครงตอป

*Q3 จากสตรD

QT

11300*Q

3. จากสตร

วน9วน288x321ป

321

600,9300

DQT

ตวอยาง บรษทพารสนประกอบโทรทศนจาหนาย โดยมการสงซอหลอดภาพจานวน 3,600 หนวยตอป ในราคาหลอดละ 1,500 บาท ตนทนการสงซอครงละ 600 บาท , , ตนทนการเกบรกษาตอปคดเปน 20% ของราคาวสด จงคานวณปรมาณการสงซอทประหยดทสดและตนทนรวมของวสดคงคลงน

HDS2*Q จากสตร

120500,1x20.0600x600,3x2

IPDS2*Q หนวยตอครง

คานวณคาตนทนรวมไดดงน

SDH*QTC

จากสตร

S*Q

H2

TC

000360001800018)600600,3()5001200120(SDH*QTC บาท000,36000,18000,18)600x120

()500,1x20.0x2

(S*Q

H2

TC บาท

ตนทนรายป(บาท)

ตนทนรวม (Total Cost) SQDH

2QTC

มตน

ท นร วม

ช วง ข

อ งต

ปรมาณทสงซอ(หนวย/ครง)Q* ปรมาณทสงซอ(หนวย/ครง)QโซนEOQ

ตวแบบปรมาณการสงซอททยอยนาวสดเขา หรอปรมาณการสงผลต (EOQ with partial receipt or Production Order Quantity, POQ)(EOQ with partial receipt or Production Order Quantity, POQ)

การผลตและใช

การผลตและใช

การผลตและใช

การใชเพยงอยางเดยว

การใชเพยงอยางเดยว

การใชเพยงอยางเดยว

ระดบคลงสนคา (หนวย)

ปรมาณสงซอ/สงผลตQ*/สงผลตQ

ระดบคลงสนคาสงสด

การสะสมของวสดทผลต

ระดบคลงสนคาสงสดQmax

เวลา

วสดคงคลงทมอย

สตรในการคานวณ

DQmax

สตรในการคานวณ

S*Q

H)2

Q(TC max

DS2up

pHDS2*Q

)up(p*QQmax

2QQ max

avg

*Qระยะเวลาระหวางการสงซอหรอการเรมตนผลต เทากบ

u*Q

*Qระยะเวลาทมการผลตวสด สามารถคานวณไดจาก p

Q

ใ ตวอยาง บรษทผลตของเลนตองใชลอยาง 48,000 ลอสาหรบรถบรรทกของเลนทขายดมาก บรษททาการผลตยางเองโดยสามารถผลตไดวนละ 800 ลอ การประกอบรถบรรทกจะมอตราสามารถผลตไดวนละ 800 ลอ การประกอบรถบรรทกจะมอตราการผลตเทากนทกวนตลอดทงป โดยทางานปละ 240 วน ตนทนการเกบรกษายาง 10 บาทตอลอตอป ตนทนการจดเตรยมเครองจกร 1,200 บาทตอครง จงคานวณ

1. ปรมาณการสงผลตทประหยดทสด2. ตนทนรวมรายปสาหรบการสงผลตและการเกบรกษาวสดคงคลง3. ระยะเวลารอบการทางาน4. ระยะเวลาทมการผลตยาง

D = 48,000 ลอตอปS = 1,200 บาทตอครงH 10 ปH = 10 บาทตอลอตอปp = 800 ลอตอวนu = 48,000/240 = 200 ลอตอวน

1. จากสตร

upp

HDS2*Q

p

919,3200800

80010

200,1x000,48x2*Q

ลอตอครง20080010

2. จากสตร

S*Q

DH)2

Q(TC max

9193*Q 939,2)200800(800919,3)up(

p*QQmax ลอ

393,29698,14695,14200,1x919,3000,4810x)

2939,2(TC บาทตอป

20 วน

การผลตและใช

การผลตและใช

การผลตและใช

การใชเพยงอยางเดยว

การใชเพยงอยางเดยว

การใชเพยงอยางเดยว

20 วน

5 วน

3. ระยะเวลารอบการทางาน =

9193*Qระดบคลงสนคา (หนวย)

และใช และใช และใชเพยงอยางเดยว เพยงอยางเดยว เพยงอยางเดยว

20595.19200919,3

uQ

วนปรมาณสงซอ/สงผลตQ*

การสะสมของวสดทผลต

4. ระยะเวลาทมการผลตวสด =

ระดบคลงสนคาสงสดQmax

5898.4919,3*Q วน

เวลา

วสดคงคลงทมอย

800p

ตวแบบกรณไดสวนลดเมอสงซอปรมาณมาก (Quantity Discount, QD Model)

ผขายวสดอาจเสนอสวนลดในกรณทมการสงซอในปรมาณมาก ตวอยางเชน เงอนไขสวนลดในรายละเอยดปรมาณมาก ตวอยางเชน เงอนไขสวนลดในรายละเอยดดานลาง

ปรมาณทสงซอ (กลอง) ราคาขาย (บาทตอหนวย)1-44 20.0045-69 17.00ตงแต 70 ขนไป 14.00

ตนทนรายป(บาท)

TC ท 20 บาทตอหนวยTC ท 20 บาทตอหนวย

TC ท 17 บาทตอหนวย

TC ท 14 บาทตอหนวย

PD ท 20 บาทPD ท 17 บาท

PD ท 14 บาท

ปรมาณทสงซอ(หนวย/ครง)0 45 70

PD SQD H)

2Q( TC

กรณท 1 เมอตนทนในการเกบรกษาคงท เชน 50 บาทกรณท 1 เมอตนทนในการเกบรกษาคงท เชน 50 บาทตอหนวยตอป จะทาใหสามารถคานวณคาปรมาณการสงซอทประหยดทสดไดเพยง 1 คาสาหรบเงอนไขสงซอทประหยดทสดไดเพยง 1 คาสาหรบเงอนไขสวนลดทกเงอนไข ทาการคานวณหาคา Q ตามขนตอนตอไปน1. คานวณคา Q* จากสตร2. ถา Q* ทคานวณไดจากขอ 1 อยในชวงราคาทตาทสด Q* น

Q Q

เปนจดททาใหตนทนรวมของวสดคงคลงตาทสดแลว 3. ถา Q* ทคานวณไดจากขอ 1 ไมอยในชวงราคาทตาทสด Q* ทาการคานวณ TC ทราคานน แลวคานวณ TC สาหรบเงอนไขทาการคานวณ TC ทราคานน แลวคานวณ TC สาหรบเงอนไขสวนลดอนๆ (เฉพาะทราคาตอหนวยตากวาเทานน) ทปรมาณการซอตาทสดของแตละชวงราคา เปรยบเทยบเลอกคา Q ททา

Q

ให TC ตาทสด

ตนทนรายป(บาท)

TCa

TCc

TCb P ลดลง

ตนทนการเกบรกษาตนทนการเกบรกษา

ตนทนการสงซอ

ปรมาณทสงซอ(หนวย/ครง)0 Q*

กราฟตนทนรวม TC เมอตนทนการเกบรกษาคงท

โ ใ ป 816ตวอยาง โรงงานแหงหนงใชนายาทาความสะอาดปละ 816 ขวด ตนทนในการสงซอ 250 บาทตอครง ตนทนการเกบรกษา 75 บาทตอขวดตอป ผขายเสนอราคากบปรมาณทตองสงซอดงตารางบาทตอขวดตอป ผขายเสนอราคากบปรมาณทตองสงซอดงตารางดานลาง จงคานวณหาปรมาณการสงซอทดทสดและตนทนรวม

ปรมาณการซอ (ขวดตอครง) ราคา (บาทตอขวด)

1-49 5001 4950-7980-99

50045042580 99

100 ขนไป 425400

1 คานวณคา Q* จากสตร1. คานวณคา Q* จากสตร

74250x816x2DS2*Q ขวด75H

2 การซอท 74 ขวด อยในชวงราคา 450 บาทตอขวด (50-79 ขวด)2. การซอท 74 ขวด อยในชวงราคา 450 บาทตอขวด (50-79 ขวด) สามารถคานวณ TC ไดดงน จากสตร

DQ PD SQDH)

2Q(TC

81674D*Q 732,372)816x450( 250)74816( 75)

274(PD S

*QD H)

2Q(TC450

บาทตอปบาทตอป

3. เนองจากคา Q* ทคานวณไดจากขอ 1 ไมอยในชวงราคาทตาทสด จงQ ตองตรวจสอบเงอนไขสวนลดทเหลออย ดงนราคา 425 บาทตอขวด ปรมาณ Q ตาทสดทซ อราคานไดคา 80 ขวดตอครง คานวณตนทนรวมได ขวดตอครง คานวณตนทนรวมได

350,352)816x425( 250)80816( 75)

280(TC425 บาทตอป

802ทราคา 400 บาทตอขวด ปรมาณ Q ตาทสดทซ อราคานไดคา 100

ไ ขวดตอครง คานวณตนทนรวมได

190332)816400( 250)816( 75)100(TC บาทตอป190,332)816x400( 250)100

( 75)2

(TC400 บาทตอป

4 ดงนนสามารถสรปไดวา ควรเลอกซอทปรมาณ Q = 100 ขวดตอครง ท4. ดงนนสามารถสรปไดวา ควรเลอกซอทปรมาณ Q = 100 ขวดตอครง ทราคา 400 บาทตอขวด เนองจากใหตนทนรวมของสนคาคงคลงตาทสด

ตนทนรายป(บาท)

P=500

P=450

P=425

P=400

0 50 74 80 100 Q0 50 74 80 100 Qกราฟแสดง คา Q* และ เงอนไขราคาสวนลดตางๆ

2 ป ป กรณท 2 เมอตนทนการเกบรกษากาหนดเปนเปอรเซนของตนทนวสด เชน 20% ของราคาวสด ราคาวสด ทถกกวาจะทาใหตนทนการเกบรกษาถกกวา โดยมคาถกกวาจะทาใหตนทนการเกบรกษาถกกวา โดยมคา Q* ทสงกวา ซงเปนผลทาใหกราฟ TC แตละเสนจะมคา Q* ทแตกตางกน ทาการคานวณหาคา Q ตามคา Q ทแตกตางกน ทาการคานวณหาคา Q ตามขนตอนตอไปน

1. เรมจากคา P ทตาทสดกอน คานวณคา Q* จากสตรแลวเปรยบเทยบกบ เงอนไขปรมาณทตองสงวาตรงกบชวงราคาหรอไม จนกระทงพบ Q* ทตรง

กบเงอนไขปรมาณการสงซอ2. ถา Q* ทคานวณไดจากขอ 1 อยในชวงราคาทตาทสด Q* นเปนจดททาให

Q Q

ตนทนรวมของวสด คงคลงตาทสดแลว 3. ถา Q* ทคานวณไดจากขอ 1 ไมอยในชวงราคาทตาทสด Q* ทาการ

คานวณ TC ทราคานน แลวคานวณ TC สาหรบเงอนไขสวนลดอนๆคานวณ TC ทราคานน แลวคานวณ TC สาหรบเงอนไขสวนลดอนๆ (เฉพาะทราคาตอหนวยตากวาเทานน) ทปรมาณการซอตาทสดของแตละชวงราคา เปรยบเทยบเลอกคา Q ททาให TC ตาทสด

ตนทนรายป(บาท)

TCb

TCa

TCc P ลดลง

CCa

CCb

CCc

ปรมาณทสงซอ(หนวย/ครง)

ตนทนการสงซอ

กราฟตนทนรวม TC เมอตนทนการเกบรกษากาหนดเปนเปอรเซนของตนทนสนคา

ตวอยาง โรงงานแหงหนงใชสวตชไฟปละ 3,600 อน ตนทนในการสงซอ 360 บาทตอครง ตนทนการเกบรกษาคดเปน 18% ของราคาวสด ผขายเสนอราคากบปรมาณทตองสงซอดงตารางของราคาวสด ผขายเสนอราคากบปรมาณทตองสงซอดงตารางดานลาง จงคานวณหาปรมาณการสงซอทดทสดและตนทนรวม

ปรมาณการซอ (อนตอครง) ราคา (บาทตออน)

1-499500-999

1817

1,000 ขนไป 16

1 คานวณคา Q* โดยเรมตนทราคาตอหนวยทตาทสด (16 บาทตออน)1.คานวณคา Q* โดยเรมตนทราคาตอหนวยทตาทสด (16 บาทตออน)จากสตร

949360x600,3x2DS2DS2*Q 16 อนตอครง16x18.0IPH16

แตการซอครงละ 949 อนนนอยในชวงราคา 17 บาทตออน ดงนนคา Q*แตการซอครงละ 949 อนนนอยในชวงราคา 17 บาทตออน ดงนนคา Q ทคานวณไดจงเปนไปไมได

920360x600,3x2DS2DS2*Q

2. คานวณคา Q* ทราคา 17 บาทตออนจากสตร

อนตอครง92017x18.0IPH

Q 17

การซอครงละ 920 อนในราคา 17 บาทตออน สอดคลองกบเงอนไขพอด

อนตอครง

(500-999 อนตอครงในราคา 17 บาทตออน)

3. คานวณ TCเปรยบเทยบระหวางการซอครงละ 920 บาทในราคา 17 บาทตออน กบ การซอท 16 บาทตออนทปรมาณตาทสดของเงอนไขคอครงละ 1,000 อน จะไดดงน

PD SDIP)Q(PD SDH)Q(TC PD SQ

IP)2

(PD SQ

H)2

(TC

ทราคา 17 บาทตออน ปรมาณ Q* 920 อนตอครง คานวณตนทนรวมได

)600,3x17( 360)920600,3

( )17x18.0)(2

920(TC17

บาทตอป

ทราคา 16 บาทตออน ปรมาณ Q ตาทสดทซ อราคานไดคา 1,000 อนตอครง คานวณตนทนรวมได

)600,3x16( 360)000,1600,3( )16x18.0)(

2000,1(TC16

บาทตอป

ดงนนสามารถสรปไดวา ควรเลอกซอทปรมาณ Q = 920 อนตอครง เนองจากใหตนทนรวมของสนคาคงคลงตาทสด

ตนทนรายป(บาท)

P=18

P 17P=17

P=16

0 500 920 949 1,000 Q,

กราฟแสดง คา Q* และ เงอนไขราคาสวนลดตางๆ

โรงงานผลตชนสวนรถยนตมความตองการใชวตถดบชนดหนง ปละ 10 000 หนวยโรงงานผลตชนสวนรถยนตมความตองการใชวตถดบชนดหนง ปละ 10,000 หนวยคาใชจายในการสงซอครงละ 125 บาทโดยมวนทางานทงสน 200วนในหนงป คาใชจายในการเกบรกษาคดเปน 20% ของราคา ระยะเวลานาในการสงวสด 7 วน คาใชจายในการเกบรกษาคดเปน 20% ของราคา ระยะเวลานาในการสงวสด 7 วน โดยผขายเสนอสวนลดใหดงน จานวนทซอตอครง (หนวย) ราคาตอหนวย (บาท)จานวนทซอตอครง (หนวย) ราคาตอหนวย (บาท)1 – 999 2.501 000 - 4 999 2 301,000 - 4,999 2.305,000 ขนไป 1.85โรงงานควรใชสวนลดหรอไม เพราะเหตใด โรงงานควรใชสวนลดหรอไม เพราะเหตใด จากคาตอบในขอ ก สรปแผนการสงซอ ตนทนรวม(เฉลย ก โรงงานควรใชสวนลดเนองจากตนทนรวมวสดคงคลงมคาตาทสด (เฉลย ก. โรงงานควรใชสวนลดเนองจากตนทนรวมวสดคงคลงมคาตาทสด ข. แผนการสงซอคอครงละ 5,000 หนวย ตนทนรวม 19,675 บาท)

จดสงซอ: เมอความตองการวสดและเวลานาคงทจดสงซอ: เมอความตองการวสดและเวลานาคงท

ในกรณทความตองการวสดและเวลานามคาคงทตลอดทงป เชน ความตองการวสด 20 000 หนวยตอป มอตราการเบกใชคงททกวน ทกตองการวสด 20,000 หนวยตอป มอตราการเบกใชคงททกวน ทกสปดาห เวลานามคาคงท 5 วน ตลอดทงป จะสามารถคานวณจดสงซอไดจากสตร

เมอกาหนดให

dxLTROP เมอกาหนดให

ROP =จดสงซอ (หนวย) d =อตราความตองการเบกใชสนคา (หนวยตอวน, หนวยตอสปดาห) d อตราความตองการเบกใชสนคา (หนวยตอวน, หนวยตอสปดาห) LT =เวลานา (วน, สปดาห) โดย d และ LT ตองเปนหนวยเดยวกนเสมอเมอทาการคานวณ

ตวอยางบรษทพารสนมความตองการใชวสด 3,600 หนวยตอป จานวนวนทางาน 240 วนในหนงป ระยะเวลานาในการสงซอหลอดภาพเปน 5 วน จงคานวณหาจดวนในหนงป ระยะเวลานาในการสงซอหลอดภาพเปน 5 วน จงคานวณหาจดสงซอวธทา จากสตร dxLTROP dxLTROP

d = อตราความตองการเบกใชสนคาตอวนd อตราความตองการเบกใชสนคาตอวน=

15240600,3

หนวยตอวน240

ROP = 15 หนวยตอวน x 5 วน = 75 หนวย

ดงนนบรษทจะทาการสงซอหลอดภาพเมอระดบวสดคงคลงลดลงมาจนถง 75 หนวย

ระดบคลงสนคา (หนวย)

ปรมาณสงซอQ*=120 อตราการเบกใชd=15หนวยตอวนอตราการเบกใชd=15หนวยตอวน

จดสงซอROP=75

ระดบคลงสนคาเฉลยQ*/2=60 หนวย

ROP 75

เวลารบ สง รบ

เวลานา 5 วน

เวลา

จดสงซอ: เมอความตองการวสดและเวลานาไมคงท

ระดบคลงสนคา

Q*Q

ROP

เวลา

LT การขาดแคลนวสด

ระดบคลงสนคา

Q*

ROP

SS

เวลา

ปรมาณสตอกเพอความปลอดภยปรมาณสตอกเพอความปลอดภย

ระดบการบรการ ความนาจะเปนทมวสดเมอมความตองการเบกใช เชน ระดบการ

บรการ 95% หมายถง เมอเกดความตองการเบกใชวสด มความนาจะเปนท 0.95 ทจะมวสดในคลงใหเบกไปใชได

ความเสยงในการขาดแคลนวสด ความนาจะเปนทไมมวสดเมอมความตองการเบกใช เชน ความเสยงในการขาดแคลนวสด 5% หมายถง เมอเกดความตองการเบกใชวสด มความนาจะเปนท 0.05 ทจะไมมวสดในคลงใหเบกไปใชได

ระดบการบรการ (SL)= 100% - ความเสยงในการขาดแคลนวสด

Probabilistic Models and SafetyProbabilistic Models and Safety Stock

Used when demand is not constant or Used when demand is not constant or t it icertaincertain

Use safety stock to achieve a desired Use safety stock to achieve a desired service level and avoid stockoutsservice level and avoid stockouts

ROPROP d LTd LTROP ROP == d x LTd x LT + + ssss

A l k h f h i hA l k h f h i hAnnual stockout costs = the sum of the units short Annual stockout costs = the sum of the units short x the probability x the stockout cost/unit x the probability x the stockout cost/unit

x the number of orders per yearx the number of orders per yearx the number of orders per yearx the number of orders per year

S f t St k E lSafety Stock Example

ROP ROP = 50= 50 unitsunits Stockout cost Stockout cost = $40= $40 per frameper frameOrders per year Orders per year = 6= 6 Carrying cost Carrying cost = $5= $5 per frame per yearper frame per year

Number of Units Probability

30 .240 .2

ROP 50 .360 260 .270 .1

1 01.0

S f t St k E lSafety Stock Example

ROP ROP = = 5050 unitsunits Stockout cost Stockout cost = $= $4040 per frameper frameOrders per year Orders per year = = 66 Carrying cost Carrying cost = $= $55 per frame per yearper frame per year

Safety Stock

Additional Holding Cost Stockout Cost

Total Cost

20 (20)($5) = $100 $0 $100

10 (10)($5) = $50 (10)(.1)($40)(6) = $240 $290

0 $0 (10)(.2)($40)(6) + (20)(.1)($40)(6) = $960 $960

A safety stock of A safety stock of 2020 frames gives the lowest total costframes gives the lowest total costROP ROP = 50 + 20 = 70= 50 + 20 = 70 framesframes

P b bili ti D dProbabilistic Demand

y le

vel

y le

vel Minimum demand during lead timeMinimum demand during lead time

Maximum demand during lead timeMaximum demand during lead time

ROP ROP nven

tory

nven

tory Mean demand during lead timeMean demand during lead time

Normal distribution probability ofNormal distribution probability of

ROP ROP = = 350 350 ++ safety stock of safety stock of 1616..5 5 = = 366366..55

InIn Normal distribution probability of Normal distribution probability of demand during lead timedemand during lead time

Expected demand during lead time Expected demand during lead time ((350350 kitskits))

Safety stock 16.5 units

TimeTime00 Lead Lead timetime

Place Place orderorder

Receive Receive orderorder

Figure Figure 1212..88

P b bili ti D dProbabilistic Demand

Probability ofProbability ofno stockoutno stockout

9595% of the time% of the time

Risk of a stockout Risk of a stockout ((55% of area of % of area of normal curve)normal curve)9595% of the time% of the time ))

Mean Mean demand demand

350350

ROP = ? kitsROP = ? kits QuantityQuantity

Safety Safety stockstock

Number ofNumber of00 zz Number of Number of standard deviationsstandard deviations

1 ความตองการวสดแปรผน เวลานาคงท1. ความตองการวสดแปรผน เวลานาคงท

ระดบคลงสนคาความตองการวสดในชวงเวลานาทนอยทสด

Q*ความตองการวสดในชวงเวลานาทมากทสด

ความตองการวสดในชวงเวลานาเฉลย

จดสงซอ

ROPการกระจายแบบปกตของความตองการวสดในชวงเวลานาคาคาดหมายความตองการวสด

SSคาคาดหมายความตองการวสดในชวงเวลานา

0 เวลาเวลานาสง รบ

สตรในการคานวณ

n

สตรในการคานวณ

fdd

n

1iii

d

)dd(f

nn 2

dd

1n

)dd(fs

d1i

iid

xLTd1n

d

d

ZSSLTxS

dSL

dd

SSROP d

d = ความตองการเบกใชวสดเฉลย (หนวยตอวน, หนวยตอสปดาห)

di = ความตองการเบกใชวสดfi = ความถของการเกดความตองการเบกใชวสด din = จานวนขอมลความตองการเบกใชวสด dnd = จานวนขอมลความตองการเบกใชวสด disd = คาเบยงเบนมาตรฐานของความตองการเบกใชวสด diLT = เวลานา (วน, สปดาห)

ใ d = คาคาดหมายของความตองการเบกใชวสดในชวงเวลานา

d = คาเบยงเบนมาตรฐานความตองการเบกใชวสดd คาเบยงเบนมาตรฐานความตองการเบกใชวสดในชวงเวลานา

ZSL = คา Z ทเปดจากตาราง Z table SS ป ป ( )SS = ปรมาณสตอกเพอความปลอดภย (หนวย)

ROP = จดสงซอ (หนวย)

ตวอยาง บรษทเกบขอมลความตองการใชวตถดบชนดหนงซ งมการแปรผน ดงตารางดานลาง

ความตองการ (หนวยตอวน) ความถ (ครง)

100 20300500

3010500

700 1010

ถาเวลานาในการสงซอเปน 5 วน จงคานวณ1 ใ 1. คาคาดหมายความตองการเบกใชวสดระหวางชวงเวลานา 2. คาเบยงเบนมาตรฐานความตองการเบกวสดระหวางชวงเวลานา3. ถาระดบการใหบรการเปน 90% จงคานวณปรมาณสตอกเพอความ

ปลอดภยทเหมาะสม4. จดสงซอ

1. หาคาคาดหมายความตองการเบกใชวสดระหวางชวงเวลานาจากสตร xLTdd

fdnd

329)10103020(

)10x700()10x500()30x300()20x100(n

fdd

d1i

ii

หนวยตอวน

645,15x329d หนวย

2 ใช ส ช 2. หาคาเบยงเบนมาตรฐานความตองการเบกใชวสดระหวางชวงเวลานาจากสตร LTxSdd

n

1n

)dd(fs

n

1i2

iid

d

199)329700(10)329500(10)329300(30)329100(20

1n2222

d

170

4455x199d หนวย

3. คานวณ SSจากสตร dSLZSS

เปดตารางหาคา Z0.90 =1.28จะได

570445x28.1ZSS dSL

4 คานวณ ROP

หนวย

4. คานวณ ROPจากสตร SSROP d

215,2570645,1SSROP d หนวย

2 ความตองการวสดคงท เวลานาแปรผน2. ความตองการวสดคงท เวลานาแปรผน

ส ใ nสตรในการคานวณ fLTLT

n

1itii

t

nLT

n 2

tt

)LTLT(fs 1i

2iti

t

t

LTdx1n

d

tt

ZSSdxStd

SSROPZSS

d

dSL

LT = เวลานาเฉลย (วน, สปดาห)LT เวลานาLT i = เวลานาfti = ความถของเวลานา LTint = จานวนขอมลเวลานา LTit ist = คาเบยงเบนมาตรฐานของเวลานา LTid = ความตองการวสด (หนวยตอวน, หนวยตอสปดาห) = คาคาดหมายของความตองการเบกใชวสดในd = คาคาดหมายของความตองการเบกใชวสดใน

ชวงเวลานาd = คาเบยงเบนมาตรฐานความตองการเบกใชวสดในd

ชวงเวลานาZSL = คา Z ทเปดจากตาราง Z table ในภาคผนวก กSS = ปรมาณสตอกเพอความปลอดภย (หนวย)SS = ปรมาณสตอกเพอความปลอดภย (หนวย)ROP = จดสงซอ (หนวย)

ตวอยาง บรษทเกบขอมลเวลานา ซงมการแปรผน ดงตารางดานลาง

( ) ( )เวลานา (วน) ความถ (ครง)

3 1045

1812

ถาความตองการเบกใชวนละ 200 หนวย จงคานวณ1 ใ 1. คาคาดหมายความตองการเบกใชวสดระหวางชวงเวลานา2. คาเบยงเบนมาตรฐานความตองการเบกใชวสดระหวาง

ชวงเวลานาชวงเวลานา3. ถาระดบบรการเปน 95% จงคานวณปรมาณสตอกเพอความ

ปลอดภยทเหมาะสม4. จดสงซอ

1. หาคาคาดหมายความตองการเบกใชวสดระหวางชวงเวลานาจากสตร LTdxd

fLTnt

วน05.4)121810(

)5x12()4x18()3x10(n

fLTLT

t1i

tii

หนวย

2 ใช ส ช

81005.4x200d

2. หาคาเบยงเบนมาตรฐานความตองการเบกใชวสดระหวางชวงเวลานาจากสตร

td dxS

9040)05.45(12)05.44(18)05.43(10)( 222

1

2

n

iiti LTLTf

s

t

หนวย

904.0140

)()()(1

1

t

it n

s

1819040200 x หนวย181904.0200 xd

3. คานวณ SSจากสตร dSLZSS

เปดตารางหาคา Z0.95 =1.645จะได

4 คานวณ ROP

หนวย298181x645.1ZSS dSL 4. คานวณ ROP

จากสตร SSROP d หนวย108,1298810SSROP d

3 ความตองการวสดแปรผน เวลานาแปรผน3. ความตองการวสดแปรผน เวลานาแปรผน

ส ใ fdnd

สตรในการคานวณn

fdd

n

d

iii

d

1

n

ddfs

d

n

iii

d

d

1

2

1

)(

n

fLTLT

t

n

itii

t

1

n

LTLTfs

n

iiti

t

t

t

1

2

1

)(

sdsLT

LTxd

n

d

t

222

1

SSROPZSS

sdsLT

d

dSL

tdd

ตวอยาง บรษทเกบขอมลความตองการเบกใชวสดและเวลา นาของวสดคงคลงชนดหนงซงมการแปรผน ดงตารางดานลาง

( ) ( ) ( )เวลานา (วน) ความถ (ครง)

8 20

ความตองการ (หนวยตอวน)

ความถ (ครง)

50 981012

203515

5075100

9112012 15 100

125150

201812

จงคานวณ1 คาคาดหมายความตองการเบกใชวสดระหวางชวงเวลานา1. คาคาดหมายความตองการเบกใชวสดระหวางชวงเวลานา2. คาเบยงเบนมาตรฐานความตองการเบกใชวสดระหวางชวงเวลานา3. ถาความเสยงในการขาดแคลนวสด (Stock-out Risk) เปน 10% จง

คานวณปรมาณสตอกเพอความปลอดภยทเหมาะสมคานวณปรมาณสตอกเพอความปลอดภยทเหมาะสม4. จดสงซอ

1. หาคาคาดหมายความตองการเบกใชวสดระหวางชวงเวลานา1. หาคาคาดหมายความตองการเบกใชวสดระหวางชวงเวลานาจากสตร

LTxdd LTxdd

fdn

iid

หนวย/วน105)121820119(

)12x150()18x125()20x100()11x75()9x50(n

dd

1iii

วน)15x12()35x10()20x8(fLT

n

1itii

t

วน1086.9

)153520(nLT

t1i

050,110x105d หนวย

2. หาคาเบยงเบนมาตรฐานความตองการเบกใชวสดระหวางชวงเวลานาจากสตร

2t

22dd sdsLT

)dd(fn

1i2

iid

)105150(12)105125(18)105100(20)10575(11)10550(9

1ns

22222d

1id

65.31170

)()()()()(

)LTLT(fs

n

1i2

itit

t

42.1)1012(15)1010(35)108(20

1n222

t

170

180)42.1x105()65.31x10(sdsLT 2222t

22dd หนวย

3. คานวณ SSจากสตร dSLZSS

เปดตารางหาคา Z0.90 =1.28จะได

4 คานวณ ROP

หนวย230180x28.1ZSS dSL 4. คานวณ ROP

จากสตร SSROP d หนวย280,1230050,1SSROP d

Fixed-Period (P) SystemsFixed Period (P) Systems

Orders placed at the end of a fixed periodOrders placed at the end of a fixed period Inventory counted only at end of periodInventory counted only at end of period Order brings inventory up to target levelOrder brings inventory up to target levelg y p gg y p g

Only relevant costs are ordering and holdingOnly relevant costs are ordering and holdingy g gy g g Lead times are known and constantLead times are known and constant Items are independent from one anotherItems are independent from one another Items are independent from one anotherItems are independent from one another

Fixed-Period (P) SystemsFixed Period (P) Systems

Target maximum Target maximum ((TT))

ntor

ynt

ory QQ22

QQ44

nd in

ven

nd in

ven

QQ11 QQ33

PP

On

On--

han

han

PP

PP

TimeTime Figure Figure 1212..99

Fixed-Period (P) ExampleFixed Period (P) Example

3 3 jackets are back orderedjackets are back ordered No jackets are in stockNo jackets are in stockIt is time to place an orderIt is time to place an order Target value Target value = = 5050

Order amountOrder amount ((QQ)) = Target= Target ((TT)) OnOn

t s t e to p ace a o det s t e to p ace a o de a get a uea get a ue 5050

Order amount Order amount ((QQ)) = Target = Target ((TT)) -- OnOn--hand inventory hand inventory -- Earlier orders not yet Earlier orders not yet

received + Back ordersreceived + Back ordersreceived + Back ordersreceived + Back orders

Q Q = = 50 50 -- 0 0 -- 0 0 + + 3 3 = = 5353 jacketsjacketsjj

Fixed-Period SystemsFixed Period Systems

Inventory is only counted at each Inventory is only counted at each review periodreview period

May be scheduled at convenient timesMay be scheduled at convenient timesyy Appropriate in routine situationsAppropriate in routine situations M lt i t k t b tM lt i t k t b t May result in stockouts between May result in stockouts between

periodsperiods May require increased safety stockMay require increased safety stock

จบบทท 3