PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE - WPiA › files › profiles › 785 › 02_pgp_prawo... · 2018-12-10 · działalności przedsiębiorstw energetycznych, a także określa organy właściwe

PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE

mgr Marcin Kraśniewski

Katedra Europejskiego Prawa Gospodarczego

Zakład Prawa Gospodarczego Publicznego

WPiA UŁ

Prawo energetyczne Zarys

Prawo energetyczne

Agenda

„ Wprowadzenie Polityka energetyczna Unii Europejskiej Krajowa regulacja energetyki Polityka energetyczna kraju Aksjologia prawa energetycznego Działalność gospodarcza w sektorze

energetycznym Uczestnicy rynku energii Specyfika funkcjonowania sektora

energetycznego (regulacja sektorów infrastrukturalnych)

Unbundling Zasada dostępu stron trzecich do sieci (Third

Party Access) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki

Treść wykładu nie obejmuje

„ Koncesji i taryf

Obowiązków przedsiębiorstwa energetycznego Obowiązku sprzedaży energii i gazu ziemnego

na giełdzie

Dostarczania paliw lub energii (otwarcie rynku energii elektrycznej)

Regulacji odnawialnych źródeł energii (OZE)

Czym jest prawo energetyczne?

11

Prawo energetyczne

Zakres przedmiotowy

„ Prawna regulacja działalności gospodarczej w

sektorze energetycznym – jej podejmowania, wykonywania i zaprzestania

Energetyka sensu largo – procesy: pozyskiwania źródeł energii (paliwa stałe,

ciekłe, gazowe, jądrowe, odnawialne) wytwarzania energii (elektrycznej, cieplnej) dostarczania energii (względnie ich źródeł) do

odbiorców (działalność sieciowa i handlowa)

Prawo energetyczne

Sektory energetyczne

„ Podsektory: Elektroenergetyczny Gazowy Ciepłowniczy Paliwowy (w tym, w najszerszym ujęciu,

wydobywanie paliw)

Specyfika funkcjonowania sektora energetycznego

„ • Zaopatrzenie w paliwa i energię jako podstawa funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa • Bezpieczeństwo zaopatrzenia w paliwa i energię • Koszty zaopatrzenia w paliwa i energię • Zaopatrzenie w paliwa i energię a oddziaływanie na środowisko: ochrona zasobów naturalnych ochrona przed szkodliwymi emisjami do środowiska ochrona klimatu


Polityka energetyczna Unii Europejskiej

Traktaty założycielskie

„ Początkowo regulacja poza TEWG o TEWWiS – 1951 (wygasł 23.07.2002) – wspólna

polityka węglowa o TEWEA – 1957 – wspólna polityka jądrowa Brak pozytywnej integracji w ramach TEWG

(TWE) – energetyka podlega tym samym zasadom co pozostałe dziedziny gospodarki

o Reguły konkurencji o Swobody rynku wewnętrznego

Wdrażanie reguł konkurencji w energetyce

„ Do poł. lat 80-ych XX w. – brak działań na rzecz

stworzenia europejskiego rynku energii – monopole państw członkowskich

Zmiana podejścia podyktowana nowymi trendami ekonomicznymi i „nową inicjatywą rynkową”


„ Nowa inicjatywa rynkowa Wspólnoty Kryzys integracji europejskiej Od integracji negatywnej (poprzez rynek) do

pozytywnej (harmonizacja) Identyfikacja deficytów rynku wewnętrznego 1985 – Biała Księga w sprawie ukończenia

rynku wewnętrznego 1986 – Jednolity Akt Europejski – ukończenie

budowy jednolitego rynku do końca 1992 r.


„ Nowa inicjatywa rynkowa Wspólnoty Priorytetem otwarcie rynków usług

publicznych, w tym energetyki, na konkurencję Stopniowe usuwanie barier w handlu między

państwami członkowskim Liberalizacja i likwidacja monopoli krajowych Budowa wewnętrznego rynku energetycznego

Prawo pierwotne

„ Traktat z Maastricht – 1992 o zakres działalności Wspólnoty rozszerzony o

środki w dziedzinie energii o dodanie tytułu poświęconego sieciom

transeuropejskim Instrumenty prawne liberalizacji rynku energii o Europejskie prawo antymonopolowe (art. 101,

102 TFUE i kontrola koncentracji) o Ograniczenia w tworzeniu krajowych monopoli

handlowych (art. 37 TFUE) i usługowych (art. 106 TFUE)

o Harmonizacja

Przekształcenie monopoli państw członkowskich

(unijny nakaz)

Art. 37 TFUE

„ nakaz przekształcenia wszelkich monopoli w

obrocie towarami jeśli naruszają one swobodę przepływu towarów lub gdy ich funkcjonowanie prowadzi do dyskryminacji

Dotyczy m.in. monopoli w imporcie, monopolu

w zakresie sprzedaży towarów

Monopole usługowe państw członkowskich

Art. 106 ust. 1 TFUE

„ Państwa Członkowskie, w odniesieniu do przedsiębiorstw publicznych i przedsiębiorstw, którym przyznają prawa specjalne lub wyłączne, nie wprowadzają ani nie utrzymują żadnego środka sprzecznego z normami Traktatów, w szczególności z normami przewidzianymi w artykułach 18 oraz 101–109

Derogacja od reguł konkurencji


„ Przedsiębiorstwa zobowiązane do zarządzania usługami świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym lub mające charakter monopolu skarbowego podlegają normom Traktatów, zwłaszcza regułom konkurencji, w granicach, w jakich ich stosowanie nie stanowi prawnej lub faktycznej przeszkody w wykonywaniu poszczególnych zadań im powierzonych. Rozwój handlu nie może być naruszony w sposób pozostający w sprzeczności z interesem Unii

Derogacja od reguł konkurencji


Skutek

„ Prima facie adresowany do przedsiębiorstw, a

nie do państw członkowskich Dotyczy jednak także środków podejmowanych

względem nich przez państwa członkowskie Na art. 106 ust. 2 TFUE mogą powoływać się

nie tylko przedsiębiorstwa, ale także państwa członkowskie – bezpośrednia skuteczność

Kompetencje Komisji


„ Komisja czuwa nad stosowaniem postanowień niniejszego artykułu i w miarę potrzeby kieruje stosowne dyrektywy lub decyzje do Państw Członkowskich

Usługi w ogólnym interesie gospodarczym

Art. 14 TFUE

„ Bez uszczerbku dla artykułu 4 TUE i artykułów 93, 106 i 107 niniejszego Traktatu oraz zważywszy na miejsce, jakie usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym zajmują wśród wspólnych wartości Unii, jak również ich znaczenie we wspieraniu jej spójności społecznej i terytorialnej, Unia i P. Cz., każde w granicach swych kompetencji i w granicach stosowania Traktatów, zapewniają, aby te usługi funkcjonowały na podstawie zasad i na warunkach, w szczególności gospodarczych i finansowych, które pozwolą im wypełniać ich zadania. PE i Rada, stanowiąc w drodze rozporządzeń zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, ustanawiają te zasady i określają te warunki, bez uszczerbku dla kompetencji, które P. Cz. mają, w poszanowaniu Traktatów, do świadczenia, zlecania i finansowania takich usług.

Znaczenie art. 14 TFUE

„ • Wprowadzony Traktatem Amsterdamskim (1997)

(Drugie zdanie dodane Traktatem Lizbońskim (2007) • Kompromisowy charakter • Podniesienie usług świadczonych w ogólnym

interesie do roli wspólnych wartości UE • Powiązanie prawa dostępu do usług świadczonych

w ogólnym interesie z obywatelstwem UE • Pozytywne obowiązki państw członkowskich i UE

zapewnienia właściwego funkcjonowania usług świadczonych w ogólnym interesie (tak by mogły wypełniać swoje zadania)

• Umieszczenie usług świadczonych w ogólnym interesie w kontekście spójności społecznej i gospodarczej oraz solidarności i współpracy europejskiej

Znaczenie art. 14 TFUE

„ Początkowo postrzegane jako deklaracja o

niewielkim znaczeniu praktycznym W istocie – zmiana paradygmatu o Wcześniej art. 106 ust. 2 TFUE jako rozgraniczający

wartości UE (konkurencja) i wartości chronione przez P. Cz. (prawo do usług świadczonych w ogólnym interesie, wartości socjalne związane z koncepcją usługi publicznej); jako rozgraniczający sferę prawa krajowego i prawa UE

o Obecnie – obie grupy wartości rozpoznawane przez UE – miejsce dla szerszego zakresu wyłączenia

Etapy harmonizacji

„ I pakiet energetyczny: dyr. 96/92/WE dotycząca wspólnych zasad dla rynku energii elektrycznej i dyr. 98/30/WE dotycząca wspólnych zasad dla rynku gazu ziemnego • pierwsze dyrektywy harmonizacyjno-liberalizacyjne • Implementacja dyrektywy energetycznej do

19.02.1999 • Otwarcie rynku dla nowych wytwórców (zezwolenia

lub przetargi na nowe moce) • Wyznaczenie OSP • TPA – model negocjowany lub jedynego nabywcy • Unbundling księgowy (rachunkowy) • Wyznaczenie regulatora • Prawo wyboru dostawcy dla największych

odbiorców

Etapy harmonizacji

„ II pakiet energetyczny dyr. 2003/54/WE (energia elektryczna) i

2003/55/WE (gaz) rozp. w sprawie warunków dostępu do sieci w

transgranicznej wymianie energii elektrycznej (1228/2003) oraz w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego (1775/2005)

Implementacja do 1.07.2004, a w zakresie wydzielenia OSD do 1.07.2007

Etapy harmonizacji

„ II pakiet energetyczny: TPA regulowana – obowiązek przyłączenia do sieci

za wynagrodzeniem na podstawie taryf zatwierdzanych przez regulatora

Otwarcie rynku dla odbiorców innych niż indywidualni do 1.07.2004 i dla indywidualnych do 1.07.2007

Unbundling OSP i OSD – prawny i funkcjonalny Możliwość nakładania obowiązków z tytułu usług

publicznych w zakresie bezpieczeństwa dostaw, ochrony środowiska, regularności, jakości i ceny

Określenie szczegółowo i szeroko kompetencji regulatora

Etapy harmonizacji

„ III pakiet energetyczny: • dyr. 2009/72/WE – (energia elektryczna) i dyr.

2009/73/WE (gaz) - transpozycja do 3 marca 2011 • rozp. 713/2009 – ustanawiające Agencję ds.

Współpracy Organów Regulacji Energetyki • rozp. 714/2009 – w sprawie warunków dostępu do

sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1228/2003

• rozp. 715/2009 – w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1775/2005

Etapy harmonizacji

„ III pakiet energetyczny • Zwiększenie zakresu kompetencji regulatora i środki

wzmacniające jego niezależność – kadencyjność, autonomia budżetowa i odpowiednie środki finansowe

• Ustanowienie Agencji ds. Współpracy Organów Regulacyjnych – ciało koordynujące funkcje regulacyjne wykonywane przez regulatorów krajowych, ich współpracę, wydaje opinie i zalecenia, a w niektórych sprawach decyzje (np. dostęp do sieci transgranicznych)

• Powołanie Europejskiej Sieci OSP – forum współpracy krajowych OSP

• TPA regulowana

Etapy harmonizacji

„ III pakiet energetyczny Unbundling OSP • Własnościowy – system przesyłowy stanowi własność OSP

niezależnego od przedsiębiorstw wytwarzających i dostarczających energię + certyfikacja regulatora

• model ISO – jedynie gdy OSP jest pod kontrolą przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo-wyznaczenie niezależnego operatora systemu

• model ITO - jedynie gdy OSP jest pod kontrolą przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo- unbundling prawny z precyzyjnie określonymi restrykcyjnymi kryteriami niezależności OSP

W modelach ISO i ITO OSP wyznacza państwo członkowskie, ale decyzję zatwierdza KE

OSD – unbundling prawny i funkcjonalny

Etapy harmonizacji

„ III pakiet energetyczny Otwarcie rynku i uprawnienia odbiorców • Swobodne prawo do zakupu energii od każdego

dostawcy zarejestrowanego w UE • Prawo do zmiany dostawcy w terminie 3 tygodni • Nakaz zapewnienia usługi powszechnej – prawo

odbiorców indywidualnych, ewentualnie także małych przedsiębiorstw do dostaw energii elektrycznej o określonej jakości, na ich terytorium, po uzasadnionych, łatwo i wyraźnie porównywalnych, przejrzystych i niedyskryminujących cenach – możliwość wyznaczenia sprzedawcy z urzędu

• Obowiązki związane z informowaniem konsumentów i tryby rozstrzygania sporów

• Środki walki z ubóstwem energetycznym

Etapy harmonizacji

„ Pakiet zimowy • 30 listopada 2016 r. Komisja Europejska opublikowała

zestaw propozycji zmian legislacyjnych dotyczących funkcjonowania wewnętrznego rynku energii. Oficjalna nazwa to „Clean Energy Package” jednak popularna określenie to „pakiet zimowy”

• Wśród najważniejszych projektów należy wskazać: zmiany w zakresie regulacji rynku energii oraz mechanizmów rynku mocy, poprawę efektywności energetycznej, zwiększenie finansowania oraz wprowadzenie nowych mechanizmów regulacji rynku odnawialnych źródłach energii, nowe mechanizmy w zakresie Unii Energetycznej, wzmocnienie roli konsumentów na rynku energii

Źródła prawa Unii Europejskiej

„ TFUE • art. 4 ust. 2 lit. i) – energia jako kompetencja dzielona • Tytuł XXI – Energetyka - art. 194 TFUE – (cele polityki • energetycznej UE) • W ramach ustanawiania lub funkcjonowania rynku • wewnętrznego oraz z uwzględnieniem potrzeby • zachowania i poprawy środowiska naturalnego,

polityka • Unii w dziedzinie energetyki ma na celu, w duchu

solidarności między P. Cz.: a) zapewnienie funkcjonowania rynku energii b) zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii w Unii c) wspieranie efektywności energetycznej i oszczędności

energii, jak również rozwoju nowych i odnawialnych form energii; oraz

d) wspieranie wzajemnych połączeń między sieciami energii

Źródła prawa Unii Europejskiej

„ Inne źródła europejskiego prawa energetycznego • rozp. 994/2010 w sprawie środków zapewniających

bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego i uchylenia dyrektywy

• dyr. 2004/8/WE w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na rynku wewnętrznym energii oraz zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG

• dyr. 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (dyrektywa OZE lub RES)

• (…)


Krajowa regulacja energetyki

Prawo energetyczne

Źródła normatywne

„ Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r. poz. 220 ze zm.) • Wielokrotnie nowelizowana

• Począwszy od września 2013 r. implementuje dyrektywy

III pakietu

• Kompleksowy charakter (sektor gazowy, elektroenergetyka, kogeneracja)

• Obszerna, ale niewyczerpująca regulacja

Prawo energetyczne

Zakres ustawy

Art. 1 ust 1 PrEnerg

„ Ustawa określa zasady kształtowania polityki

energetycznej państwa, zasady i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw i energii, w tym ciepła, oraz działalności przedsiębiorstw energetycznych, a także określa organy właściwe w sprawach gospodarki paliwami i energią

Poza zakresem PrEnerg: • wydobywanie kopalin ze złóż oraz bezzbiornikowe

magazynowanie paliw w zakresie uregulowanym ustawą Prawo geologiczne i górnicze

• wykorzystywanie energii atomowej w zakresie uregulowanym ustawą – Prawo atomowe

• Wytwarzanie biokomponentów i produkcja biopaliw • rynek mocy – ustawa o rynku mocy

Prawo energetyczne


„ • Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach

energii (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 1269 ze zm.),

• Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 650),

• Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r. poz. 285 ze zm.),

• Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 1323),

• Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 r. poz. 792 ze zm.)

Prawo energetyczne


„

• Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o zasadach pokrywania

kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r. poz. 569 ze zm.),

• Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 r. poz. 1068),

• Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm.),

• Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 r. poz. 1928 ze zm.),

• Ustawa z dnia 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich (Dz.U. z 2016 r. poz. 1823).

Prawo energetyczne


Nowe trendy

„ • Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy (Dz. U. z

2018 r. poz. 3) zmiana w funkcjonowaniu rynku energii (przejście z jednotorowego rynku energii na rynek dwutorowy); strumienia pieniądza trafi do wytwórców jako wynagrodzenie za samą tylko gotowość do pracy i wytwarzania energii elektrycznej; opłata mocowa jako pomoc publiczny; mechanizm notyfikowany pozytywnie Komisji Europejskiej

• Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 r. poz. 317 ze zm.)

celem ustawy jest ograniczenie emisji spalin do atmosferę; działania antycypujące rozwój infrastruktury paliw alternatywnych; benefity dla nabywców samochodów elektrycznych, etc.

Istotne znaczenie specustaw przyjmowanych dla realizacji

inwestycji energetycznych (inwestycji strategicznych państwa), np. budowa Terminala LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Świnoujściu

Prawne uwarunkowania sektora energetycznego

„

Rozporządzenia

IRiESP

Urząd Regulacji

Energetyki

OSP

Wytwórcy

Krajowi Zagran.

Zapotrzeb.

Krajow.Zagran.l

Sieć przesyłowa

Zasady

Oferty

Prawo

energetyczne

Przyczyny zmian w prawie energetycznym

„ • Obecny model rynku energii nie nadąża za

uwarunkowaniami oraz potrzebami.

• Zmieniające się relacje kosztów technologii i paliw prowadzą do zmian struktury produkcji energii.

• Istotną rolę w kreowaniu zachowań przedsiębiorstw energetycznych coraz częściej odgrywają decyzje polityczne oraz tworzone na tej podstawie regulacje.

• Uczestnicy rynku prowadzą działalność pod presją ryzyka oraz uwarunkowań obecnych trendów, zachodzących w skali globalnej a to one wyznaczają w istotnym zakresie ramy regulacji.


Polityka energetyczna kraju

Dlaczego polityki i plany mają istotne znaczenie dla funkcjonowania sektora energetycznego?

11


Przyczyny tworzenia

„ • Inwestycje energetyczne są inwestycjami o ogromnej

skali (ich skala jest największa w gospodarce) i wymagają one programowania działań w perspektywie 20/30 lat

• Potrzeby techniczne i technologiczne determinują czas realizacji inwestycji energetycznej

• Zmiany w energetyce winny uwzględniać uwarunkowania społeczne (np. przekształcenie sektora górniczego, zapobieganie ubóstwu energetycznemu)

• Realizacja inwestycji energetycznej wiąże się z istotną modernizacją / budową nowej infrastruktury energetycznej oraz infrastruktury towarzyszącej


Organ odpowiedziany

„ Naczelnym organem administracji rządowej

właściwym w sprawach polityki energetycznej jest minister właściwy do spraw energii

Założenia polityki energetycznej opracowuje minister właściwy ds. energii i zatwierdza Rada Ministrów


Zadania organu odpowiedzianego

„ 1) Przygotowywanie projektu polityki energetycznej

państwa i koordynowanie jej realizacji; 2) Określenie szczególnych warunków planowania i

funkcjonowania systemów zaopatrzenia w paliwa i energię, w trybie i zakresie ustalonym w PrEnerg;

3) Nadzór na bezpieczeństwem zaopatrzenia w paliwa gazowe i energię elektryczną oraz nadzór nad funkcjonowaniem krajowych systemów energetycznych w zakresie określonym PrEnerg;

4) Współdziałanie z wojewodami i samorządami terytorialnymi w sprawach planowania i realizacji systemów zaopatrzenia w paliwa i energię;

5) Koordynowanie współpracy z międzynarodowymi organizacjami rządowymi w zakresie określonym PrEnerg.


Zasadniczy cel

„ Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego

kraju

Wzrost konkurencyjności gospodarki


Treść

„ Polityka energetyczna państwa określa w szczególności: 1) Bilans paliwowo-energetyczny kraju; 2) Zdolności wytwórcze krajowych źródeł paliw i energii; 3) Zdolności przesyłowe, w tym połączenia transgraniczne; 4) Efektywność energetyczną gospodarki; 5) Działania w zakresie ochrony środowiska; 6) Rozwój wykorzystywania odnawialnych źródeł energii; 7) Wielkości i rodzaje zapasów paliw; 8) Kierunek restrukturyzacji i przekształceń

własnościowych sektora paliwowo-energetycznego 9) Kierunki prac naukowo-badawczych 10) Współpracę międzynarodową


Opracowanie

„ Polityka energetyczna kraju jest

opracowywana co 4 lata, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju kraju i zawiera ocenę realizacji polityki energetycznej kraju za poprzedni okres

Część prognostyczna polityki energetycznej obejmuje okres nie krótszy niż 20 lat oraz program działań wykonawczych na okres 4 lat zawierając instrumenty jego realizacji


Aksjologia prawa energetycznego

Czy energetyka jest ważna dla gospodarki i społeczeństwa?

11

Bezpieczeństwo energetyczne

Art. 1 ust. 2 PrEnerg

Cele ustawy

„ Celem ustawy jest tworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju kraju, zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, oszczędnego i racjonalnego użytkowania paliw i energii, rozwoju konkurencji, przeciwdziałania negatywnym skutkom naturalnych monopoli, uwzględniania wymogów ochrony środowiska, zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych oraz równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii


Art. 3 pkt 16 PrEnerg

„ stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska


„ Bezpieczeństwo energetyczne jest jednym z celów prawa energetycznego, którego osiągnięcie i gwarancja stanowi przyczynę ingerencji państwa w funkcjonowanie sektora energetycznego. Dążenie do zapewniania bezpieczeństwa energetycznego widoczne jest m.in.: • Ustawa o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych

i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym

• Ustawa o rynku mocy • Ustawa o inwestycjach w zakresie terminalu

regazyfikacjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu


Aspekty

„

Regionalny Oprócz krajowego bezpieczeństwo energetyczne powinno posiadać wymiar krajowy jak i regionalny, np. w ramach Grupy Wyszehradzkiej. Bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej i surowców energetycznych, z których jest ona produkowana, w całym regionie Europy Środkowej.

Międzynarodowy Rynek energetyczny, który w Europie ma tendencj do umiędzynaradawiania się. Związane jest to z planami Unii Europejskiej, nie zawsze zgodnymi z interesami poszczególnych państw członkowskich

Technologiczny Wprowadzanie nowych technologii w sektorze energetycznym, wspierane przez organy Unii Europejskiej


Połączone systemy energetyczne

W. Mielczarski, „Rynek energii elektrycznej.

Wybrane zagadnienia”, Łódź 2014.

„

UK

NORDEL

UCTE

RAO „UES of Russia


Wyodrębnienie na podstawie

kryterium przedmiotowego

„ Kryterium przedmiotowe pozwala na wyodrębnianie, a niekiedy wręcz mnożenie rodzajów bezpieczeństwa, które wzbogacają naukowy opis bezpieczeństwa rozpatrywanego z podmiotowego punktu widzenia

Rodzaje bezpieczeństwa w literaturze naukowej: • bezpieczeństwo polityczne, • bezpieczeństwo militarne, • bezpieczeństwo ekonomiczne (dzielone

następnie na surowcowe, finansowe, technologiczne, rolne, żywnościowe itp.),

• bezpieczeństwo społeczne, • bezpieczeństwo kulturowe, • bezpieczeństwo ideologiczne, • bezpieczeństwo ekologiczne.

Bezpieczeństwo polityczne

„ Bezpieczeństwo polityczne dotyczy pewności przetrwania i rozwoju systemu politycznego danego państwa bądź ugrupowań państw, a zatem stabilności społecznej oraz ustrojowej i wewnętrznej państw oraz ich ugrupowań, czyli suwerenności wewnętrznej, związanej z rzeczywistą kontrolą określonego terytorium przez legalne władze podmiotu polityki


„ Bezpieczeństwo energetyczne filarem współczesnego bezpieczeństwa geopolitycznego oraz bezpieczeństwa militarnego państw na świecie Dlaczego? Przykłady z historii najnowszej: • Zasadniczą przyczyną konfliktu pomiędzy Japonią a USA

w 1941 r. było pozbawienie przez USA dostaw surowców energetycznych dla Japonii (ropa, węgiel);

• Zamach stanu w 1953 r. w Iranie przeprowadzony przez Secret Intelligence Service oraz Central Intelligence Agency w celu zniweczenia nacjonalizacji przemysłu naftowego przez premiera Mohammada Mossadeghiego.


Ewolucja statusu

„

Kolejne kryzysy naftowe potwierdzają tę tendencję

Obecnie przedmiot bezpieczeństwa energetycznego odnosi się również do gazu ziemnego, dostaw energii elektrycznej, jak również coraz częstszym jest obejmowanie przedmiotem badań z zakresu bezpieczeństwa energetycznego równie odnawialnych źródeł energii.

Sam przedmiot badań dotyczących bezpieczeństwa energetycznego podlegał ewolucji, stosownie do źródeł

energii będących podstawą do funkcjonowania gospodarki

Lata 70. i 80. XX wieku obejmował głównie ropę naftową, przy czym takie zakreślenie przedmiotu bezpieczeństw

energetycznego związane było to z zaprzestaniem produkcji ropy naftowej przez Organizację Krajów Eksportujących Ropę

Naftową (OPEC) w 1973 r., czego następstwem był tzw. pierwszy kryzys naftowy

Dla państw importujących surowce energetyczne problem zapewnienia bezpieczeństwa ich dostaw stał się w

konsekwencji problemem ekonomicznego bezpieczeństwa państwa


D. Yergin, Energy security in the

1990s, Foreign Affairs 1988, nr 1, s.

111

„ celem bezpieczeństwa energetycznego jest zapewnienie odpowiedniego i pewnego poziomu dostaw energii po rozsądnych cenach, w sposób, który nie zagraża podstawowym wartościom i celom państwowym


A. Monaghan, Russian Oil and EU

Energy Security, Russian Series

05/65, Conflikt Studies Research

Centre, 2005, s. 2

„ bezpieczeństwo energetyczne jest utrzymywane poprzez strategiczne planowanie, nastawione na dywersyfikację paliw i zasobów oraz efektywność i elastyczność w sektorze energetycznym


Komisja Europejska, Green Paper:

Towards a European strategy for

security of energy supply, Brussels

2000

„ zdefiniowano pojęcie bezpieczeństwa dostaw jako strategii, która polega na podjęciu działań służących zmniejszeniu ryzyka uzależnienia UE od zewnętrznych dostawców


Dywersyfikacja dostaw

„ Dywersyfikacja w zakresie energii oznacza zapewnienie dostaw energii z różnych źródeł, zarówno pod względem surowców, jak i regionów geograficznych. Dywersyfikacja dostaw jest obowiązkiem Państw Członkowskich UE – rozp. Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2017/1938 z dnia 25.X.2017 r. dot. środków zapewnianiających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego. Art. 32 ust. 2 zd. 2 PrEnerg – obowiązek dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego


Dywersyfikacja dostaw

„ Dywersyfikacja dostaw jest rozbudowana i obejmuje m.in.: • Zadania operatora systemu przesyłowego • Zadania operatora systemu dystrybucyjnego • Zadania operatora systemu magazynowania • Utrzymanie obowiązkowych zapasów gazu

ziemnego/ropy naftowej

Sieci/instalacje zarządzane przez ww. operatorów stanowią kluczowe ogniwa bezpieczeństwa energetycznego


„ Bezpieczeństwo energetyczne stanowi element bezpieczeństwa narodowego i powinno być analizowane zarówno pod kątem politycznym, jak i ekonomicznym. Bezpieczeństwo energetyczne jest dobrem publicznym, niewłaściwie regulowanym przez rynek. Z tych względów państwo ingeruje w funkcjonowanie energetyki jako dziedziny gospodarki poprzez swoje funkcje względem gospodarki (policja gospodarcza, reglamentacja, regulacja, nadzór gospodarczy, kontrola gospodarcza, programowanie i planowanie gospodarcze, kierownictwo gospodarcze).


Wieloaspektowość

„ Elementy determinujące poziom bezpieczeństwa energetycznego układają się w łańcuch, którego poszczególne ogniwa stanowią: • dostęp do pierwotnych nośników energii na poziomie

pozwalającym zaspokoić popyt, z uwzględnieniem technologii transportu nośników pierwotnych,

• technologie przemiany nośników pierwotnych w nośniki użytkowe,

• technologie długodystansowego transportu nośników użytkowych,

• technologie krótkodystansowego transportu nośników użytkowych,

• mechanizmy finansowania działalności i rozwoju sektorów energetycznych.


Wieloaspektowość

„ Wskazane kategorie każdorazowo należy poddawać przy tym analizie: • ekonomicznej – zdolności gospodarki do jej

sfinansowania, łącznie z kosztami ograniczania skutków ekologicznych,

• ekologicznej – poziomu wpływu na środowisko w części nie poddającej się aktualnie wymiarowaniu ekonomicznemu,

• poziomu ryzyka wystąpienia zakłóceń, w tym zakłóceń związanych z zagrożeniem atakami terrorystycznymi,

• skali zagrożeń będących skutkiem zakłócenia, • dostępności procedur eliminujących zakłócenia.


Wymiary

„


Podmiotowy

Podstawowym podmiotem bezpieczeństwa energetycznego jest państwo – nie bez znaczenia pozostaje pozycja tego państwa w obrocie energią (pierwotną, oraz użytkową) – inaczej będzie ono rozumiane przez producentów, inaczej przez konsumentów.

Jednostki samorządu terytorialnego

Przedsiębiorstwa energetyczne

Przedmiotowy Ma charakter subsydiarny względem podziału podmiotowego, pozwalający na wyodrębnianie, a niekiedy wręcz mnożenie rodzajów bezpieczeństwa, które wzbogacają naukowy opis bezpieczeństwa energetycznego rozpatrywanego z podmiotowego punktu widzenia.

W wymiarze przedmiotowym w pełni dostrzec można wieloaspektowy wymiar, która kryje się pod pojęciem bezpieczeństwa energetycznego, a której istnienie prowadzi do przyjmowania w literaturze dalszego różnicowania tego wymiaru na odmienne aspekty, takie jak strategiczno-geopolityczny, ekonomiczny, ekologiczny oraz infrastrukturalny

Czy rozumienie bezpieczeństwa energetycznego w PrEnerg jest jednolite?

11



„ stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska


Uchwała nr 58 Rady Ministrów z dnia

15 kwietnia 2014 r. w sprawie

przyjęcia Strategii „Bezpieczeństwo

Energetyczne i Środowisko –

perspektywa do 2020 r.”, M. P. z 2014

r. poz. 469)

„ Pojęcie bezpieczeństwa energetycznego użyte w Strategii Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko należy rozumieć nie tylko, jako zróżnicowanie źródeł dostaw nośników energii oraz zapewnienie pewności ich dostaw po akceptowalnej dla społeczeństwa i gospodarki cenie, ale także jako optymalne wykorzystanie krajowych zasobów surowców energetycznych, przy jednoczesnym zastosowaniu nowych technologii i aktywnym uczestnictwie w międzynarodowych inicjatywach dotyczących środowiska i energetyki, w których Polska powinna dążyć do uwzględnienia w przygotowywanych rozwiązaniach specyfiki polskiej gospodarki, a w szczególności posiadanej bazy paliwowej.


Po co więc bezpieczeństwo energetyczne?

„ • Poprawa jakości życia obecnych i przyszłych

obywateli

• Zapewnienie ochrony środowiska

• Warunki do zrównoważonego i nowoczesnego rozwoju gospodarki

• Konkurencyjność gospodarki

• Efektywność gospodarki

Bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej

Art. 3 pkt. 16a PrEnerg

„ zdolność systemu elektroenergetycznego do zapewnienia bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej oraz równoważenia dostaw energii elektrycznej z zapotrzebowaniem na tę energię Bezpieczeństwo dostawców

Bezpieczeństwo dostaw

P. Baxendell, Oil Companies and the

Changing Energy Market (w:) The

Energy Crisis Ten Years After, red. D.

Hawdon, London 1984, s. 53–54

„ „bezpieczeństwo dostaw energii” oznacza, że energia dostępna jest w odpowiednich wielkościach, w odpowiednim czasie i w odpowiednim miejscu dla zapewnienia wzrostu, a także, iż produkowana jest ona w cenie, która nie ogranicza rozwoju gospodarczego i zapewnia możliwość tworzenia zapasów energii nie tylko na najbliższą przyszłość, ale również na dłuższe okresy

Bezpieczeństwo pracy sieci elektroenergetycznej

Art. 3 pkt. 16b PrEnerg

„ nieprzerwaną pracę sieci elektroenergetycznej, a także spełnianie wymagań w zakresie parametrów jakościowych energii elektrycznej i standardów jakościowych obsługi odbiorców, w tym dopuszczalnych przerw w dostawach energii elektrycznej odbiorcom końcowym, w możliwych do przewidzenia warunkach pracy tej sieci Bezpieczeństwo sieci


Legislacyjny dualizm

„ Bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej Bezpieczeństwo pracy sieci elektroenergetycznej

Jakie są inne cele prawa energetycznego?

11

Cele prawa energetycznego


Cele ustawy

„ • tworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju

kraju • oszczędne i racjonalne użytkowanie paliw i energii

• rozwój konkurencji

• przeciwdziałanie negatywnym skutkom naturalnych

monopoli

• uwzględnienie wymogów ochrony środowiska

• równoważenie interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii


„ Bezpieczeństwo energetyczne jest najważniejszym celem prawa energetycznego, kształtującym regulację sektora energetycznego i uzasadniającym wpływ państwa na funkcjonowanie tego sektora


Kolizja bezpieczeństwa energetycznego z innymi celami PrEnerg

A. Walaszek – Pyzioł, W. Pyzioł, Prawo

energetyczne. Komentarz, Warszawa 1999

„ Nie istnieje jednolity mechanizm rozwiązywania takich ewentualnych kolizji celów. Sytuacje tego rodzaju powinny być rozstrzygane ad casum, dla każdego przypadku z osobna. Należy przy tym pamiętać, iż stosując ustawę nie można całkowicie pominąć jakiegokolwiek z celów zawartych w art. 1 ust. 2 PrEnerg.



I. Muszyński, Ustawa – Prawo

energetyczne, Warszawa 2000

„ Niektóre cele mają wspólny mianownik. Nie można np. przeciwdziałać negatywnym skutkom monopoli naturalnych, nie zachowując jednocześnie w polu widzenia rozwoju konkurencji czy też ochrony interesów odbiorców



Wyrok SN z dnia 11 kwietnia 2008 r., III

CZP 130/2007

„ W doktrynie zwraca się krytyczną uwagę, że w procesie wykładni sięga się zbyt rzadko do materiałów przygotowawczych, mimo że zwykle dostarczają one istotnych argumentów, co do tego jak rozumieć przepisy prawne. Z kolei w orzecznictwie podkreśla się, że chociaż intencje czy wola ustawodawcy nie mogą przesądzać o treści wyinterpretowanej z uchwalonego przepisu normy prawnej, to nie powinno się od tych motywów abstrahować.



„ Metodą umożliwiającą na nowe spojrzenie na to zagadnienie jest przeanalizowanie nie tyle skutków w postaci finalnego tekstu prawnego (w tej mierze przede wszystkim art. 1 ust. 2 PrEnerg), lecz przyczyny związanej z intencją ustawodawcy, którego emanację stanowi brzmienie przepisu art. 1 ust. 2 PrEnerg


Działalność gospodarcza w sektorze energetycznym

Prawo energetyczne

Sektory energetyczne

„ Podsektory: Elektroenergetyczny Gazowy Ciepłowniczy Paliwowy (w tym, w najszerszym ujęciu,

wydobywanie paliw)

Działalność gospodarcza w sektorze energetycznym

„

Poszukiwanie

Wydobywanie

Wytwarzanie Przetwarzanie

Magazynowanie

Skraplanie

Przesył

Dystrybucja

Obrót / sprzedaż

Schemat funkcjonowania sektora elektroenergetycznego

„

Odbiorcy

Gospodarstwa domowe Odbiorcy instytucjonalni

pośrednicy w sprzedaży energii

Wytwarzanie (w tym kogeneracja)

elektrownie elektrociepłownie

SIECI PRZESYŁOWE

Dystrybucja

SIECI DYSTRYBUCYJNE

Przedsiębiorstwa zajmujące się transportem energii i magazynowaniem energii

„ Przesyłanie energii lub paliwa (z wyłączeniem ich sprzedaży) – transport paliwa gazowego lub energii elektrycznej sieciami przesyłowymi w celu ich dostarczenia do sieci dystrybucyjnych lub odbiorców końcowych przyłączonych do sieci przesyłowej, paliw ciekłych siecią rurociągów; ciepła siecią ciepłowniczą do obiorców przyłączonych do tej sieci Dystrybucja energii lub paliwa (z wyłączeniem ich sprzedaży) – transport paliw gazowych oraz energii elektrycznej sieciami dystrybucyjnymi w celu ich dostarczenia odbiorcom, rozdział paliw ciekłych do odbiorców przyłączonych do sieci rurociągów oraz rozdział ciepła do odbiorców przyłączonych do sieci ciepłowniczej Magazynowanie energii – świadczenie usługi przechowywanie paliwa gazowego lub energii w instalacji magazynowej

Sieć przesyłowa

Art. 3 pkt 11a PrEnerg

„ sieć gazową wysokich ciśnień, z wyłączeniem gazociągów kopalnianych i bezpośrednich albo sieć elektroenergetyczną najwyższych lub wysokich napięć za której ruch sieciowy jest odpowiedzialny operator systemu przesyłowego

Sieć dystrybucyjna

Art. 3 pkt 11b PrEnerg

„ sieć gazową wysokich, średnich i niskich ciśnień, z wyłączeniem gazociągów kopalnianych i bezpośrednich albo sieć elektroenergetyczną wysokich, średnich i niskich napięć, za której ruch sieciowy jest odpowiedzialny operator systemu dystrybucyjnego

Sieć przesyłowa a sieć dystrybucyjna

„ Sieć przesyłowa – sieci o napięciu 220 i 400 kV należące do Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A., którymi energia jest bezpośrednio z elektrowni do tzw. Głównych Punktów Zasilających (GPZ) Sieć dystrybucyjna – sieć o napięciu od 230 V do 110 kV należąca do dystrybutorów energii, którymi energia transportowana jest z GPZ-ów bezpośrednio do klientów finalnych

Instalacja magazynowania


„ instalację używaną do magazynowania paliw gazowych, w tym bezzbiornikowy magazyn gazu ziemnego oraz pojemności magazynowe gazociągów, będącą własnością przedsiębiorstwa energetycznego lub eksploatowaną przez to przedsiębiorstwo, włącznie z częścią instalacji skroplonego gazu ziemnego używaną do jego magazynowania, z wyłączeniem tej części instalacji, która jest wykorzystywana do działalności produkcyjnej, oraz instalacji służącej wyłącznie do realizacji zadań operatorów systemu przesyłowego gazowego

Operatorzy sieci/instalacji

„ Sieć przesyłowa – operator systemu przesyłowego Sieć dystrybucyjna – operator systemu dystrybucyjnego Instalacja magazynowania – operator systemu magazynowania

Sieci przesyłowe energii elektrycznej

Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.

„


Uczestnicy rynku energii

Przedsiębiorstwo energetyczne


„ podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie: a) wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji paliw albo energii lub obrotu nimi albo b) przesyłania dwutlenku węgla _____________________ A zatem definicja jest w ujęciu przedmiotowym. W ujęciu podmiotowym vide: Prawo przedsiębiorców i Kodeks cywilny!!!

Przedsiębiorstwo zintegrowane pionowo


„ przedsiębiorstwo energetyczne lub grupę przedsiębiorstw, których wzajemne relacje są określone w art. 3 ust. 2 rozporządzenia nr 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (Dz. Urz. WE L 024 z 29.01.2004), zajmujące się: a) w odniesieniu do paliw gazowych: – przesyłaniem lub – dystrybucją, lub – magazynowaniem, lub – skraplaniem – oraz wytwarzaniem lub sprzedażą tych paliw, albo b) w odniesieniu do energii elektrycznej: – przesyłaniem lub – dystrybucją – oraz wytwarzaniem lub sprzedażą tej energii;



„ Rodzaje działalności gospodarczej wymienione w art. 3 pkt 12a PrEnerg należy traktować oddzielnie A zatem przedsiębiorstwo energetyczne nie musi dokonywać wymienionych w ustawie czynności łącznie


„ a) dany przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu lub sprzedaży energii elektrycznej bądź gazu, i b) działalność sieciowa w tym przedsiębiorstwie jest realizowana w ramach tej samej struktury prawnej, lub c) działalność sieciowa jest realizowana w prawnie wyodrębnionym przedsiębiorstwie sieciowym, które znajduje się jednak pod "kontrolą" przedsiębiorstwa prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży bądź wytwarzania energii elektrycznej bądź gazu


Kiedy występuje kontrola?

„ Jeżeli: – jest właścicielem większości udziałów/akcji/praw głosu w powiązanym przedsiębiorstwie lub – nie jest właścicielem większości udziałów/akcji, ale kontroluje faktycznie powiązane ze sobą przedsiębiorstwo energetyczne, w związku z tym, że np. pozostałe udziały/akcje są rozproszone pośród wielu mniejszych udziałowców/akcjonariuszy, czego dowodzi większość głosów oddanych na ostatnich rocznych walnych zgromadzeniach

Przedsiębiorstwo sieciowe

„ Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem paliwa i energii oraz dystrybucją, to jest rozdziałem i dostarczaniem za pomocą sieci

Przedsiębiorstwo zintegrowane poziomo

„ Przedsiębiorstwo, które wykonuje działalność gospodarczą wykraczającą poza zakres przedmiotowy gospodarki paliwowo-energetycznej

Pozostałe przedsiębiorstwa energetyczne

„ Przedsiębiorstwa wykonujące działalność gospodarczą tylko w jednej z dziedzin działalności gospodarczej, tj. w dziedzinie wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji paliw albo energii lub obrót nimi

Konsolidacja energetyki

w 2006 roku



„

Funkcjonalny podział rynku energii

„ Podmioty: a) Wytwórcy energii

b) Przedsiębiorstwa zajmujące się handlem energii

c) Przedsiębiorstwa zajmujące się transportem energii i

magazynowaniem energii

d) Odbiorcy energii

Wytwórcy energii

„ Do tej grupy uczestników rynku należą: a) Elektrownie b) Elektrociepłownie, które w kogeneracji wytwarzają

energię elektryczną

Kogeneracja – równoczesne wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej lub mechanicznej w trakcie tego samego procesu technologicznego

Np. TAURON Wytwarzanie S.A.

Największe elektrownie w Polsce



„

Struktura rynku energii elektrycznej

Źródło: W. Mielczarski, „Rynek energii

elektrycznej. Wybrane zagadnienia”, Łódź 2014.

„

11Od nOd 1 21Od nOd2 1nOd nnOd

2OSR1OSR nOSR

Wytwórca

1G

Wytwórca

2G

Wytwórca

3G

Wytwórca

nG

Rynek hurtowy dnia następnego

Przedsiębiorstwa zajmujące się handlem energii (spółki obrotu)

„ Przedsiębiorstwa, które kupują energię od wytwórców i sprzedają ją do klientów finalnych W tej grupie znajdują się sprzedawcy z urzędu Obrót – działalność gospodarcza polegająca na handlu hurtowym albo detalicznym paliwami lub energii Sprzedaż – bezpośrednia sprzedaż paliwa lub energii przez podmiot zajmujący się ich wytwarzaniem lud odsprzedaż tych paliw lub energii przez podmiot zajmujący się obrotem Np. PGE Obrót S.A.

Przedsiębiorstwa zajmujące się transportem energii i magazynowaniem energii

„ Grupa obejmuje: a) Operator systemu przesyłowego

b) Operator systemu dystrybucyjnego

c) Operator systemu magazynowania

d) Operator systemu skraplania gazu ziemnego

e) Operator systemu połączonego

Operator systemu przesyłowego

„ Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem paliwa gazowego lub energii elektrycznej, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie przesyłowym gazowym albo systemie przesyłowym elektroenergetycznym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksplantację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowych, w tym połączenia z innymi systemami gazowymi albo innymi systemami elektroenergetycznymi

Np. Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.

Operator systemu dystrybucyjnego

„ Przedsiębiorstwo energetyczne zajmują się dystrybucją paliwa gazowego lub energii elektrycznej, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie dystrybucyjnym gazowym albo systemie dystrybucyjnym elektroenergetycznym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci dystrybucyjnej, w tym połączeń z innymi systemami gazowymi albo innymi systemami elektroenergetycznymi Np. Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o.

Operator systemu magazynowania

„ Przedsiębiorstwo energetyczne zajmują się magazynowaniem paliw gazowych, odpowiedzialne za eksploatację instalacji magazynowania Np. Gas Storage Poland Sp. z o.o.

Operator systemu skraplania gazu ziemnego

„ Przedsiębiorstwo energetyczne zajmują się skraplaniem gazu ziemnego, sprowadzaniem, wyładunkiem lub regazyfikacją gazu ziemnego, odpowiedzialne za eksploatację instalacji magazynowania Np. Polskie LNG S.A.

Operator systemu połączonego

„ Przedsiębiorstwo energetyczne zajmują się zarządzanie połączonymi systemami gazowymi albo systemami połączonymi elektroenergetycznymi, w tym systemem przesyłowym i dystrybucyjnym, albo systemem przesyłowym, dystrybucyjnym, magazynowania lub skraplania gazu ziemnego

Odbiorcy energii

„ a) Odbiorca końcowy

b) Odbiorca paliwa gazowego lub energii elektrycznej w

gospodarstwie domowym

c) Odbiorca wrażliwy

d) Odbiorca przemysłowy

Odbiorca końcowy


„ Odbiorca dokonujący zakupu paliw lub energii na własny użytek Do własnego użytku nie zalicza się energii elektrycznej zakupionej w celu jej zużycia na potrzeby wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej oraz paliw gazowych zakupionych w celu ich zużycia na potrzeby przesyłania, dystrybucji, magazynowania paliw gazowych, skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego

Odbiorca paliwa gazowego lub energii elektrycznej w gospodarstwie domowym

Art. 3 pkt 13b PrEnerg

„ Odbiorca końcowy dokonujący zakupu paliw gazowych lub energii elektrycznej wyłącznie w celu ich zużycia w gospodarstwie domowym

Odbiorca wrażliwy energii elektrycznej

Art. 3 pkt 13c PrEnerg

„ osobę, której przyznano dodatek mieszkaniowy w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 180), która jest stroną umowy kompleksowej lub umowy sprzedaży energii elektrycznej zawartej z przedsiębiorstwem energetycznym i zamieszkuje w miejscu dostarczania energii elektryczne

Odbiorca wrażliwy paliwa gazowego

Art. 3 pkt 13d PrEnerg

„ osobę, której przyznano ryczałt na zakup opału w rozumieniu art. 6 ust. 7 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych, która jest stroną umowy kompleksowej lub umowy sprzedaży paliw gazowych zawartej z przedsiębiorstwem energetycznym i zamieszkuje w miejscu dostarczania paliw gazowych

Odbiorcy przemysłowy

Art. 9a PrEnerg

„ Odbiorca końcowy, którego przeważającą działalnością gospodarczą jest działalność określona w Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) i oznaczona wskazanymi w ustawie kodami Np. 0510 – wydobywanie węgla kamiennego; 0729 – górnictwo pozostałych rud metali niezależnych; 0893 – wydobywanie soli; 1032 – produkcja soków z warzyw i owoców; 1041 – produkcja olejów i pozostałych tłuszczów płynnych; 1106 – produkcja słodu


Specyfika funkcjonowania sektora energetycznego Regulacja sektorów infrastrukturalnych

Sektorowy charakter regulacji

„ • Regulacja sektorowa odnosi się do poszczególnych

sektorów (jednego sektora lub pewnej jego części

• Dominujący problem to uregulowanie dostępu do urządzenia kluczowego (sieci)

• Występowanie regulatorów sektorowych (Prezes URE, Prezes UKE, Prezes UTK)

• Regulacja uwzględnia uwarunkowania techniczne i ekonomiczne

• Przykłady sektorów infrastrukturalnych: energetyka, poczta, telekomunikacja, kolej

Doktryna essential facilities

„ • Przeciwstawianie się antykonkurencyjnym

praktykom przedsiębiorstw posiadających istotne (kluczowe) urządzenia/instalacje

• Urządzenie kluczowe niezbędne do wykonywania działalności gospodarczej

• Dotyczy wykorzystywania siły rynkowej (pozycji

dominującej) przez podmiot posiadający dostęp do infrastruktury niezbędnej do prowadzenia określonej działalności

• Doktryna wypracowana w orzecznictwie USA (cause

Terminal Railroad, 1912 r.)

• Doktryna stosowana w orzecznictwie TSUE


„ Urządzenie kluczowe: • Urządzenie kluczowe – niezbędne do prowadzenia

działalności lub gdy prowadzenie jej bez niego jest w sposób nieunikniony nieopłacalne

• Urządzenie unikalne – brak praktycznej możliwości by zduplikować urządzenie

• Odmowa dostępu do urządzenia – wprost lub poprzez stawianie nierealnych warunków dostępu

• Możliwość udostępnienia urządzenia


„

Dostęp do urządzenia kluczowego winien być oparty na słusznych i rozsądnych warunkach uwzględniając zysk i nakłady ponoszone przez właściciela urządzenia …ale jak to zrobić, skoro jeden podmiot jest właścicielem i czerpie korzyści gospodarcze z urządzenia kluczowego?


Przesłanki obowiązku udostępniania urządzenia kluczowego

„ 1. Urządzenia kluczowe muszą być niezbędne do

podjęcia przez konkurenta działalności gospodarczej na danym rynku;

2. Odmowa udostępnienia urządzenia kluczowego musi prowadzić do wyeliminowania wszelkiej konkurencji na rynku sąsiednim, czyli na rynku powiązany z rynkiem, na którym działa dominujące przedsiębiorstwo dysponujące urządzeniem kluczowym

3. Aby uznać odmowę dostępu do urządzenia kluczowego za przejaw nadużywania pozycji dominującej, konieczny jest brak obiektywnej przyczyny uzasadniającej odmowę

Czym jest monopol naturalny?

11

Monopol naturalny

„ monopol powstały w sposób faktyczny lub prawny w celu wykorzystania: walorów środowiska naturalnego, źródeł lokalnego zapotrzebowania w surowce, cech specyficznych użyteczności publicznej, przy czym z powodów ekonomicznych, finansowych lub organizacyjnych nie jest racjonalne funkcjonowanie na danym terenie innego konkurencyjnego przedsiębiorcy

Monopol naturalny

Teoria monopolu naturalnego

„ • Monopol naturalny – sytuacja, gdy jeden

operator na rynku jest w stanie obsłużyć rynek po niższych kosztach niż jakakolwiek kombinacja dwóch lub więcej operatorów

• Rynek charakteryzuje się dużymi barierami

wejścia (głównie kosztowymi) i wielkimi efektami skali (konieczne istnienie bardzo dużej grupy odbiorców)

Geneza przekształceń sektora energetycznego

„ Liberalizacja to zerwanie z tradycyjnym i długo

niekwestionowanym - na gruncie teoretycznym i praktycznym - modelem ich funkcjonowania

Model tradycyjny: chroniony i regulowany w

sposób administracyjny monopol - będących często własnością publiczną – przedsiębiorstw

Dwa filary (założenia) modelu: 1. Ułomność rynków sieciowych (monopol naturalny) 2. Regulacja publiczna jako efektywny substytut regulacji

rynkowej

Poprzedni paradygmat

„ Jedynie uzasadnionym ekonomicznie modelem

jest wytwarzanie, przesył i dystrybucja energii przez jedno przedsiębiorstwo

Wejście na rynek innego podmiotu nieopłacalne ze względu na koszty budowy sieci stanowiłoby zagrożenie dla działalności

operatora zasiedziałego

Zmiana paradygmatu

„ Do końca lat 70-ych XX w. energetyka na całym

świecie domeną monopolistów sieciowych zintegrowanych pionowo

Zmiana paradygmatu w USA – pierwsze reformy

w sektorze gazu ziemnego Zmiany stopniowo oddziałują na inne państwa Od końca lat 80-ych XX w. stopniowe zmiany w

Unii Europejskiej

Nowy paradygmat

„ Monopolista sieciowy jest nieefektywny Niska jakość usług Wysokie koszty Przyczyną braku konkurencji jest bariera dostępu

do sieci Otwarcie na konkurencję jest możliwe pod

warunkiem zapewnienia dostępu do sieci

Nowy paradygmat

Założenia

„ Monopol jedynie w zakresie zarządzania sieciami Zapewnienie dostępu stron trzecich do sieci

przesyłowych i dystrybucyjnych (TPA) Konkurencja na poziomie wytwarzania i sprzedaży Swobodny wybór sprzedawcy przez odbiorcę

końcowego

Nowy paradygmat

Założenia

„ Rynek sieci – monopol Rynek usług – konkurencja

Ewolucja prawnej regulacji sektora energetycznego

„ Liberalizacja

Paradygmat monopolu → (De-)regulacja („monopol naturalny”) (Re-)regulacja

Regulacja sektorów infrastrukturalnych → nowa funkcja państwa wobec gospodarki

Instrumenty regulacyjne zapewnienia dostępu do urządzenia kluczowego

„ Unbundling

Zasada dostępu stron trzecich do sieci

Instrumenty zapewnienia dostępu do urządzenia kluczowego

„ Regulacyjne (ex ante) – Prezes URE

Antymonopolowe (ex post) – Prezes UOKiK


Unbundling

Unbundling

„ • Mechanizm regulujący dostęp do urządzenia

kluczowego (sieci)

• Odpowiedź na powiązanie przedsiębiorstw eksploatujących sieć z przedsiębiorstwami dostarczającymi energię odbiorcom końcowym (przedsiębiorstwa pionowo zintegrowane)

• Wymusza przebudowę rynku (zmiana funkcjonowania przedsiębiorstwa pionowo zintegrowane)

• Instrument regulacyjny

Unbundling

Istota

„ Separacja → rozdzielenie od siebie działalności w zakresie przesyłania lub dystrybucji energii od działalności polegającej na jej wytwarzaniu oraz dostarczaniu (sprzedaż) odbiorcom końcowym.

Unbundling

Istota

„

Wytwórcy

energii

Operatorzy

sieciowi

Chiński

mur

Produkcja

energii

Zarządzanie

siecią

Sprzedaż

energii

Dostawa

poprzez sieć

Odbiorca

energii

Unbundling

Istota

„ Instrument regulacyjny mający zapewnić zainteresowanym przedsiębiorcom równym i niedyskryminacyjny dostęp do urządzenia kluczowego (sieci) i równe warunki konkurencji na rynku dostarczania (sprzedaży) energii

Unbundling

Rodzaje

„ Unbundling księgowy

Unbundling prawny

Unbundling funkcjonalny

Unbundling własnościowy

Unbundling

Rodzaje


Unbundling prawny



Wytwórcy

energii

Operatorzy

sieciowi

Chiński

mur

Produkcja

energii

Zarządzanie

siecią

Sprzedaż

energii

Dostawa

poprzez sieć

Odbiorca

energii

Unbundling księgowy

„ Rozdzielenie (separacja) poszczególnych rodzajów działalności energetycznej, w tym zwłaszcza działalności przesyłu i dystrybucji realizowanej w ramach pionowo zintegrowanego przedsiębiorstwa energetycznego, w sensie księgowym, przez sporządzane odrębne sprawozdania finansowe, obejmujące bilans oraz rachunek zysków i strat dla każdego z wymienionych rodzajów działalności Najmniej radykalny rodzaj unbundlingu

Unbundling

Rodzaje


Unbundling prawny



Wytwórcy

energii

Operatorzy

sieciowi

Chiński

mur

Produkcja

energii

Zarządzanie

siecią

Sprzedaż

energii

Dostawa

poprzez sieć

Odbiorca

energii

Unbundling prawny

„ Wykonywanie działalności przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej przez odrębne prawnie przedsiębiorstwa od przedsiębiorstw zajmujących się produkcją (wytwarzaniem) lub dostarczaniem (sprzedażą) energii

Unbundling

Rodzaje


Unbundling prawny



Wytwórcy

energii

Operatorzy

sieciowi

Chiński

mur

Produkcja

energii

Zarządzanie

siecią

Sprzedaż

energii

Dostawa

poprzez sieć

Odbiorca

energii


„ Odrębne w sensie prawnym przedsiębiorstwa przesyłowe lub dystrybucyjne, mimo że własność jego udziałów bądź akcji należy do przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo, ma znaczną niezależność operacyjną w zakresie podejmowania decyzji dotyczących przesyłu lub dystrybucji energii, wchodzących w skład pionowo zintegrowanego przedsiębiorstwa energetycznego Uzupełnienie unbundlingu prawnego

Unbundling

Rodzaje


Unbundling prawny



Wytwórcy

energii

Operatorzy

sieciowi

Chiński

mur

Produkcja

energii

Zarządzanie

siecią

Sprzedaż

energii

Dostawa

poprzez sieć

Odbiorca

energii


„ Dezintegracja przedsiębiorstwa energetycznego pod względem formalnym i własnościowym. Działalność przesyłowa i dystrybucyjnej jest rozdzielona od pozostałej działalności w sektorze energetycznym pod względem prawnym i majątkowym. Przedsiębiorstwa nie mogą być własnością tego samego podmiotu, nie mogą także wchodzić w skład tej samej grupy kapitałowej ani być powiązane innymi więziami strukturalnymi. Najbardziej radykalny rodzaj unbundlingu

Obowiązek wprowadzenia unbundlingu

„ Obowiązek wprowadzenia unbundlingu

nałożone przez prawo unijne – dyrektywa 2003/54/WE i dyrektywa 2003/55WE

Prawo unijne nakłada obowiązek

wprowadzenia unbundlingu: prawnego, funkcjonalnego i księgowego

Implementacja do 1.07.2004, a w zakresie

wydzielenia OSD do 1.07.2007 _____________________________________ Art. 9d PrEnerg realizuje nałożony obowiązek

Unbundling w PrEnerg

Art. 9d ust. 1 PrEnerg

„ Operator systemu przesyłowego oraz operator systemu połączonego pozostają pod względem formy prawnej i organizacyjnej oraz podejmowania decyzji niezależni od wykonywania innych działalności niezwiązanych z: 1) przesyłaniem, dystrybucją lub magazynowaniem paliw gazowych, lub skraplaniem gazu ziemnego, lub regazyfikacją skroplonego gazu ziemnego w instalacjach skroplonego gazu ziemnego albo 2) przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej


Art. 9d ust. 1d PrEnerg

„ Operator systemu dystrybucyjnego będący w strukturze przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo pozostaje pod względem formy prawnej i organizacyjnej oraz podejmowania decyzji niezależny od innych działalności niezwiązanych z dystrybucją paliw gazowych lub energii elektrycznej.


Art. 9d ust. 1f PrEnerg

„ Operator systemu magazynowania, będący częścią przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo, powinien pozostawać pod względem formy prawnej i organizacyjnej oraz podejmowania decyzji niezależny od innych działalności niezwiązanych z magazynowaniem, przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych


Art. 9d PrEnerg – skutek

„ Operator systemu przesyłowego, operator dystrybucyjnego, operator systemu połączonego, operator systemu magazynowania będący w strukturze przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo powinni pozostać pod względem formy prawnej i organizacyjnej oraz podejmowania decyzji niezależni od podmiotów prowadzących działalność niezwiązaną z przesyłaniem, dystrybucją lub magazynowaniem paliw gazowych, lub skraplaniem gazu ziemnego, lub regazyfikacją skroplonego gazu ziemnego albo przesyłaniem lub dystrybucją energii


Art. 9d PrEnerg – skutek

„ Operator systemu przesyłowego, operator dystrybucyjnego, operator systemu połączonego, operator systemu magazynowania nie mogą wykonywać działalności gospodarczej związanej z wytwarzaniem lub obrotem paliwami gazowymi lub energią elektryczną ani jej wykonywać na podstawie umowy na rzeczy innych przedsiębiorstw energetycznych


Podsumowanie

„ – rozdział prawny operatora systemu przesyłowego (OSP) i OSD od innych form działalności niezwiązanych z przesyłem i odpowiednio dystrybucją; – rozdział funkcjonalny operatora systemu przesyłowego i OSD od innych form działalności w celu zapewnienia ich niezależności w ramach pionowo zintegrowanego przedsiębiorstwa; – rozdział księgowości, czyli wymogu prowadzenia oddzielnej księgowości dla działalności operatorów systemu przesyłowego i dystrybucyjnego oraz innych form działalności

Kryteria niezależności operatora

Art. 9d ust. 1e i 1g PrEnerg

„ W celu zapewnienia niezależności operatorów dystrybucyjnego i systemu magazynowania: 1) osoby odpowiedzialne za zarządzanie operatorem nie mogą uczestniczyć w strukturach zarządzania przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo lub przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się produkcją, wytwarzaniem lub obrotem paliwami gazowymi/energią elektryczną, ani być odpowiedzialne, bezpośrednio lub pośrednio za bieżącą działalność w tym zakresie



„ W celu zapewnienia niezależności operatorów dystrybucyjnego i systemu magazynowania: 2) osoby odpowiedzialne za zarządzanie operatorem mają zapewnioną możliwość niezależnego działania;



„ W celu zapewnienia niezależności operatorów dystrybucyjnego i systemu magazynowania : 3) operator ma prawo podejmować niezależne decyzje w zakresie majątku niezbędnego do wykonywania działalności gospodarczej w zakresie dystrybucji paliw gazowych lub energii elektrycznej



„ W celu zapewnienia niezależności operatorów dystrybucyjnego i systemu magazynowania: 4) kierownictwo przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo nie może wydawać organom operatora poleceń dotyczących jego bieżącej działalności ani podejmować decyzji w zakresie budowy sieci lub jej modernizacji, chyba że polecenia te lub decyzje dotyczyłyby działania operatora, które wykraczałyby poza zatwierdzony plan finansowy lub inny równoważny dokument.


Art. 9d ust. 1a PrEnerg

„ W celu zapewnienia niezależności operatora systemu przesyłowego oraz operatora systemu połączonego ta sama osoba lub podmiot nie może: 1) bezpośrednio lub pośrednio wywierać decydującego wpływu lub wykonywać innych praw względem przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się produkcją, wytwarzaniem lub obrotem paliwami gazowymi albo wytwarzaniem lub obrotem energią elektryczną oraz bezpośrednio lub pośrednio wywierać decydującego wpływu lub wykonywać innych praw względem operatora systemu przesyłowego lub połączonego ani wywierać decydującego wpływu na system przesyłowy lub system połączony;



„ W celu zapewnienia niezależności operatora systemu przesyłowego oraz operatora systemu połączonego ta sama osoba lub podmiot nie może: 2) powoływać członków rady nadzorczej, zarządu lub innych organów uprawnionych do reprezentacji operatora systemu przesyłowego lub operatora systemu połączonego, ani względem systemu przesyłowego lub połączonego oraz bezpośrednio lub pośrednio wywierać decydującego wpływu lub wykonywać praw względem przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się produkcją, wytwarzaniem lub obrotem paliwami gazowymi albo wytwarzaniem lub obrotem energią elektryczną;



„ W celu zapewnienia niezależności operatora systemu przesyłowego oraz operatora systemu połączonego ta sama osoba lub podmiot nie może: 3) pełnić funkcji członka rady nadzorczej, zarządu lub innych organów uprawnionych do reprezentacji operatora systemu przesyłowego lub połączonego, ani względem systemu przesyłowego lub systemu połączonego oraz pełnić tych funkcji w przedsiębiorstwie energetycznym zajmującym się produkcją, wytwarzaniem lub obrotem paliwami gazowymi albo wytwarzaniem lub obrotem energią elektryczną.


Art. 9d PrEnerg

„ Kryteria, o których mowa w art. 9d ust. 1a (operator systemu przesyłowego), ust. 1e (operator systemu dystrybucyjnego) i ust. 1g (operator systemu magazynowania) muszą być spełnione łącznie w odniesieniu do każdego z tych operatorów

Program zgodności

Istota


„ Operatorzy, o których mowa w ust. 1d i 1f, opracowują i są odpowiedzialni za realizację programów, w których określają przedsięwzięcia, jakie należy podjąć w celu zapewnienia niedyskryminacyjnego traktowania użytkowników systemu, w tym szczegółowe obowiązki pracowników wynikające z tych programów. Art. 9d ust. 1d PrEnerg – OSD Art. 9d ust. 1f PrEnerg – OSM

Program zgodności

Przedłożenie do akceptacji


„ Operatorzy, o których mowa w ust. 1d i 1f, przedkładają Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki programy, o których mowa w ust. 4, z własnej inicjatywy lub na jego żądanie. Art. 9d ust. 1d PrEnerg – OSD Art. 9d ust. 1f PrEnerg – OSM

Program zgodności

Akceptacja

Art. 9d ust. 4b PrEnerg

„ Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, w drodze decyzji, zatwierdza program, o którym mowa w ust. 4, i określa termin jego wykonania albo odmawia jego zatwierdzenia, jeżeli określone w nim działania nie zapewniają niedyskryminacyjnego traktowania użytkowników systemu. W decyzji o odmowie zatwierdzenia programu Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wyznacza termin przedłożenia nowego programu. Wniesienie odwołania od decyzji nie wstrzymuje obowiązku przedłożenia nowego programu do zatwierdzenia. W okresie rozpatrywania odwołania operator stosuje niezatwierdzony Program Zgodności do czasu zatwierdzenia nowego programu przez Prezesa URE.

Program zgodności

Inspektor


„ Operatorzy, o których mowa w ust. 1d i 1f, wyznaczają inspektora do spraw zgodności, którego zadaniem jest monitorowanie realizacji programów, o których mowa w ust. 4. Inspektor ten powinien być w swoich działaniach niezależny oraz mieć dostęp do informacji będących w posiadaniu odpowiednio operatora, o którym mowa w ust. 1d albo 1f, oraz jednostek z nim powiązanych, które są niezbędne do wypełnienia jego zadań. Art. 9d ust. 1d PrEnerg – OSD Art. 9d ust. 1f PrEnerg – OSM

Program zgodności

Sprawozdanie


„ Inspektor, o którym mowa w ust. 5, przedstawia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki, do dnia 31 marca każdego roku, sprawozdanie zawierające opis działań podjętych w roku poprzednim w celu realizacji programów, o których mowa w ust. 4.

Program zgodności

Sprawozdanie

Podsumowanie

„ Sprawozdanie → opis działań podjętych w roku poprzednim w celu realizacji programu przedkładane Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

Czy wprowadzenie unbundlingu ma charakter bezwzględny?

11


Wyłączenia


„ Wymóg niezależności operatora systemu dystrybucyjnego, operatora systemu przesyłowego i operatora systemu połączonego nie stosuje się do przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo obsługującego: 1) mniej niż sto tysięcy odbiorców przyłączonych do systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego wchodzącego w skład tego przedsiębiorstwa;


Wyłączenia


„ Wymóg niezależności operatora systemu dystrybucyjnego, operatora systemu przesyłowego i operatora systemu połączonego nie stosuje się do przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo obsługującego: 2) system dystrybucyjny elektroenergetyczny o rocznym zużyciu energii elektrycznej nieprzekraczającym 3 TWh w 1996 r., w którym mniej niż 5% rocznego zużycia energii elektrycznej pochodziło z innych połączonych z nim systemów elektroenergetycznych;


Wyłączenia


„ Wymóg niezależności operatora systemu dystrybucyjnego, operatora systemu przesyłowego i operatora systemu połączonego nie stosuje się do przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo obsługującego: 3) mniej niż sto tysięcy odbiorców przyłączonych do systemu dystrybucyjnego gazowego wchodzącego w skład tego przedsiębiorstwa, jeżeli sprzedaż paliw gazowych przez to przedsiębiorstwo w ciągu roku nie przekracza 150 mln m3;


Wyłączenia


„ Wymóg niezależności operatora systemu dystrybucyjnego, operatora systemu przesyłowego i operatora systemu połączonego nie stosuje się do przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo obsługującego: 4) mniej niż sto tysięcy odbiorców przyłączonych do systemu dystrybucyjnego gazowego wchodzącego w skład tego przedsiębiorstwa, jeżeli sprzedaż przez to przedsiębiorstwo dotyczy paliw gazowych innych niż gaz ziemny wysokometanowy lub zaazotowany, w tym skroplony gaz ziemny, dostarczanych siecią gazową.


Zasada dostępu stron trzecich do sieci (Third Party Access)

TPA

„ • Zasada związana z doktryną essential facilities

• Instrument regulowania dostępu do rynku

• Stworzenie dostawcom paliw i energii możliwości

wyboru dostawcy oraz konkurencji między przedsiębiorstwami energetycznymi w zakresie wytwarzania i/lub obrotu

• „hamulec prawny” ograniczający korzyści z przewagi rynkowej („hamulec prawny” przed petryfikacją monopoli naturalnych)

• Implementowana do prawa polskiego w pełnym wymiarze

TPA


„ Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii jest obowiązane zapewnić wszystkim odbiorcom oraz przedsiębiorstwom zajmującym się sprzedażą paliw gazowych lub energii, na zasadzie równoprawnego traktowania, świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii, na zasadach i w zakresie określonym w ustawie; świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji tych paliw lub energii odbywa się na podstawie umowy o świadczenie tych usług.

TPA

Istota

„ Zapewnienie takich warunków rynkowych, w których odbiorcy finalni mogliby indywidualnie i swobodnie wybierać dostawcę energii, który oferuje najlepszą cenę i warunki dostawy, jeżeli pozwalają na to warunki techniczne i ekonomiczne.

TPA

Istota

„ TPA w zakresie dostępu do sieci przesyłowych i dystrybucyjnych gazu i energii: • Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się

przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii jest obowiązane zapewnić wszystkim odbiorcom oraz przedsiębiorstwom zajmującym się sprzedażą paliw gazowych lub energii, na zasadzie równoprawnego traktowania, świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii, na zasadach i w zakresie określonym w ustawie

• świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji tych paliw lub energii odbywa się na podstawie umowy o świadczenie tych usług

TPA

Wdrożenie

„ Efektywne wdrożenie TPA oznacza minimalny zakres konfliktów między odbiorcami i przedsiębiorstwami energetycznymi w procesie jej wdrażania oraz maksymalne zakres wykorzystania tej zasady w praktyce, po jej wdrożeniu.

TPA

„ Zapewnienie dostępu do sieci energetycznej (tj. elektroenergetycznej i gazowej) na równych, niedyskryminacyjnych zasadach oraz rozsądnych i przejrzystych warunkach. Rozwiązanie polegające na nałożeniu obowiązku udostępniania infrastruktury energetycznej zainteresowanym podmiotom trzecim, czyli przedsiębiorstwom konkurencyjnym i odbiorcom, co liberalizuje zasady działalności gospodarczej w tzw. sektorach sieciowych.

Sieci → niezbędny warunek podjęcia i wykonywania działalności w zakresie hurtowego bądź detalicznego dostarczania (sprzedaży) nośników energii (energii elektrycznej, gazu ziemnego).

Jaki jest cel wprowadzenia TPA?

11

TPA

Cel

„ Podbudzenie konkurencji między przedsiębiorstwami zajmującymi się produkcją (wydobyciem i importem) oraz przedsiębiorstwami zajmującymi się sprzedażą energii eklektycznej i gazu A zatem stworzenie warunków wyboru sprzedawcy (dostawcy) energii eklektycznej i gazu przez odbiorców końcowych. Zmniejszenie kosztów dla całej gospodarki poprzez zapewnienie maksymalnego wykorzystania urządzeń kluczowych i zwiększenie parametrów tych urządzeń.

TPA

Podmioty obowiązane

„

Przedsiębiorstwa sieciowe → przedsiębiorstwa zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energią

TPA

Przedmiot obowiązku

„

Zobowiązanie do zapewnienia wszystkim odbiorcom oraz przedsiębiorcom zajmującym się sprzedażą dostępu do sieci na zasadzie równego traktowania.

TPA

Szeroki zakres

„

• Art. 4c – TPA w zakresie magazynowania paliw gazowych w instalacjach magazynowych (OSM)

• Art. 4d – TPA w zakresie dostępu do

gazociągów kopalnianych • Art. 4e – skraplanie i regazyfikacja gazu

ziemnego w instalacjach (OSLNG)

TPA

Odmowa dostępu

„ Przesłanki odmowy dostępu: • Jeśli świadczenie usług mogłoby obniżyć

niezawodność dostarczania i jakości paliw gazowych lub energii poniżej poziomu określonego w odrębnych przepisach

lub • powodować niekorzystną zmianę cen lub stawek

opłat za dostarczane paliwa gazowe lub energię i zakresu ich dostarczania odbiorcom przyłączonym do sieci

lub • uniemożliwiać wywiązywanie się przez

przedsiębiorstwa energetyczne z obowiązków w zakresie ochrony interesów odbiorców i ochrony środowiska

TPA

Odmowa dostępu

„ Przesłanki odmowy dostępu: • Energia byłaby dostarczana z systemu

energetycznego państwa, w którym nie jest respektowana zasada wzajemności (państwa, które nie nałożyło obowiązku świadczenia tych usług na działające w tym państwie przedsiębiorstwa) lub odbiorca energii nie byłby uznawany za odbiorcę uprawnionego w rozumieniu przepisów państwa pochodzenia energii

TPA

Podsumowanie

„

• TPA jest jednym z filarów liberalnego rynku, gwarantującym osiągnięcie głównych celów i efektów oczekiwanych po wprowadzeniu do energetyki mechanizmów rynkowych

• TPA ma fundamentalne znaczenie dla stworzenia konkurencyjnego rynku energii

• TPA jest mechanizmem regulacji sektora energetycznego i innych sektorów infrastrukturalnych


Prezes Urzędu Regulacji Energetyki

Organ do spraw regulacji gospodarki paliwami i energią


„

Zadania z zakresu spraw regulacji gospodarki paliwami i energią oraz promowania konkurencji realizuje Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, zwany dalej „Prezesem URE”.

Prezes URE jako organ do spraw regulacji gospodarki paliwami i energią


„

Prezes URE jest centralnym organem administracji rządowej

Prezes URE jako organ do spraw regulacji gospodarki paliwami i energią

„

Prezes URE jest organem regulacyjnym, tj. organem administracji gospodarczej

Jaka jest rola i miejsce organów regulacyjnych w strukturze administracji gospodarczej?

11

Organy regulacyjne

„

Organy administracji publicznej (zarówno monokratyczne, jak i kolegialne) właściwe w ściśle określonych dziedzinach gospodarki. Cechą dystynktywną organów regulacyjnych jest niezależność w strukturze aparatu administracyjnego oraz posiadanie szerokich kompetencji, w tym kompetencji zwykle zastrzeżonych dla sądów (m.in. rozstrzyganie sporów, nakładanie kar pienieżnych).

Regulacja

R. Stasikowski, Funkcja regulacyjna

administracji publicznej, Bydgoszcz-

Katowice 2009, s. 158

„ W celu zapewnienia obywatelom dostępu do dóbr wytwarzanych w sektorach prywatyzowanych państwo przekształciło się w państwo regulacyjne (sterujące) – można stwierdzić, że z producenta państwo stało się gwarantem (odpowiedzialność państwa za zapewnienie obywatelom dostępu do stosownych świadczeń przybrała postać gwarancyjną).

Regulacja

T. Skoczny, Ochrona konkurencji a pro

konkurencyjna regulacja sektorowa,

Problemy Zarządzania 3/2004 (5), s. 13

„ Regulacja stanowi zbiór norm prawnych oraz zindywidualizowanych aktów stosowania ich stosowania i egzekwowania, które ograniczają wolność gospodarczą podmiotów działających w sektorach użyteczności publicznej.

Organy regulacyjne

Przykłady

„

• Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

• Komisja Nadzoru Finansowego • Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych,

Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych

• Prezes Urzędu Zamówień Publicznych

• Prezes Urzędu Transportu Kolejowego

Organy regulacyjne w sektorach infrastrukturalnych

„

• Prezes Urzędu Regulacji Energetyki

• Prezes Urzędu Transportu Kolejowego

• Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej

Organy regulacyjne w sektorach infrastrukturalnych

Cechy wyróżniające

„

• wprowadzenie ich do systemu administracji publicznej za pośrednictwem prawa unijnego;

• nierozerwalny związek z liberalizacją wcześniej

zmonopolizowanych sektorów; • specyficzny charakter zadań organów związany z

odmonopolizowaniem sektorów; • monokratyczny charakter organu; • charakter kompetencji uwzględnia specyfikę

ekonomiczną i techniczną regulowanych sektorów

NIEZALEŻNOŚĆ ORGANÓW REGULACYJNYCH

„ • Niezależność postrzegana jest w kategoriach

wolności od wpływów i nacisków politycznych oraz niezależności od wpływów branżowych, wynikających z określonych interesów uczestników rynku.

• Wolność od wpływów i nacisków politycznych oraz niezależność od wpływów branżowych, wynikających z określonych interesów uczestników rynku.


„ • Niezależność organów regulacyjnych jest ich

cechą definiującą

• Wyposażenie organów regulacyjnych w odpowiedni zakres samodzielności jest warunkiem sine qua non osiągnięcia założonych celów regulacji (m.in. demonopolizacji, liberalizacji, prywatyzacji)


Aspekty

„ • Decyzyjna

• Finansowa

• Organizacyjna

• Funkcjonalna


Aspekty

„ • Decyzyjna

• Finansowa

• Organizacyjna

• Funkcjonalna

NIEZALEŻNOŚĆ DECYZYJNA

PODWÓJNA NIEZALEŻNOŚĆ

„

• I PŁASZCZYZNA

prawnie zagwarantowana niezależna pozycja względem uczestników rynku, umożliwiająca podejmowanie niezależnych działań względem tych przedsiębiorców oraz uniemożliwienie wpływania na działania organu przez te podmioty, które wykonują działalność gospodarczą

• II PŁASZCZYZNA Niezależność od rządu (zwłaszcza ministra właściwego ds. energii) i wszelkich innych podmiotów publicznych

NIEZALEŻNOŚĆ DECYZYJNA

PODWÓJNA NIEZALEŻNOŚĆ

„

Skutek podwójnej niezależności: Brak wpływów polityki rządu

Brak wpływów przedsiębiorców prowadzących

działalność gospodarczą

Podwójna niezależność = gwarancja niezależnych decyzji Podwójna niezależność = separacja od rządu i przedsiębiorstw energetycznych


Aspekty

„ • Decyzyjna

• Finansowa

• Organizacyjna

• Funkcjonalna

NIEZALEŻNOŚĆ FINANSOWA

„ • dysponowanie środkami finansowymi

pozwalającymi na realizację podejmowanych działań

• Niezależność w tym aspekcie nie jest w pełni zrealizowana – działalność PURE jest finansowana z budżetu państwa projektowanego przez rząd, co może stanowić podstawę wpływu na organ regulacyjny


Aspekty

„ • Decyzyjna

• Finansowa

• Organizacyjna

• Funkcjonalna

NIEZALEŻNOŚĆ ORGANIZACYJNA

„ Przypisanie organom urzędów powołanych do ich obsługi Prezesa URE (centralny organ administracji) swobodnie kieruje Urzędem Regulacji Energetyki (centralnym urzędem administracji)


Aspekty

„ • Decyzyjna

• Finansowa

• Organizacyjna

• Funkcjonalna

NIEZALEŻNOŚĆ FUNKCJONALNA

„ • Swoboda formułowania celów oraz doboru

instrumentów służących realizacji tych celów, suwerenność w kwestii prowadzonych działań.

• Suwerenność w kwestii prowadzenia polityki regulacyjnej.


Kadencyjność

„ Miernikiem niezależność organów

regulacyjnych jest kadencyjność.

Brak kadencyjności w powoływaniu czyni niezależność iluzoryczną, a sam oragn podporządkowywane bieżącym, politycznym i branżowym wpływom.

Prezes URE

Powołanie

Art. 21 ust. 2a PrEnerg

„

Prezesa URE powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. Prezes Rady Ministrów odwołuje Prezesa URE.

Prezes URE

Powołanie

Art. 21 ust. 2l PrEnerg

„

Prezes URE jest powoływany na pięcioletnią kadencję i może być ponownie powołany tylko raz. Po upływie kadencji Prezes URE pełni swoją funkcję do czasu powołania następcy.

Prezes URE

Powołanie

Art. 21 ust. 2m PrEnerg

„

Prezes URE może zostać odwołany, przez Prezesa Rady Ministrów, przed upływem kadencji, na którą został powołany, wyłącznie w przypadku: 1) rażącego naruszenia prawa; 2) skazania prawomocnym wyrokiem sądu za popełnione umyślnie przestępstwo lub przestępstwo skarbowe; 3) orzeczenia zakazu zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwa; 4) choroby trwale uniemożliwiającej wykonywanie zadań; 5) złożenia rezygnacji

Prezes URE

Powołanie

Art. 21 ust. 2b PrEnerg

„

Stanowisko Prezesa URE może zajmować osoba, która: 1) posiada tytuł zawodowy magistra lub równorzędny; 2) jest obywatelem polskim; 3) korzysta z pełni praw publicznych; 4) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe; 5) posiada kompetencje kierownicze; 6) posiada co najmniej 6-letni staż pracy, w tym co najmniej 3-letni staż pracy na stanowisku kierowniczym; 7) posiada wykształcenie i wiedzę z zakresu spraw należących do właściwości Prezesa URE.

Prezes URE

Powołanie

Art. 21 ust. 2e zd. 2 PrEnerg

„

W toku naboru ocenia się doświadczenie zawodowe kandydata, wiedzę niezbędną do wykonywania zadań na stanowisku, na które jest przeprowadzany nabór, oraz kompetencje kierownicze.

Jakie są zadania Prezesa URE?

11

Prezes URE

Istota zadań

„ • Regulowanie gospodarki paliwowo-energetycznej

• Reglamentowanie działalności gospodarczej

• Promowanie konkurencji

• Sprawowanie kontroli nad funkcjonowanie sektora

energetycznego

Prezes URE

Instrumenty realizacji zadań

„ Prezes URE wykonuje swoje zadania za pośrednictwem instrumentów: • Władczych

• Niewładczych

Instrumenty stosowane są przy wykorzystaniu różnych form prawnych działania.

Prezes URE

Istota zadań

„ Zadania dotyczą czterech podsektorów energetycznych: Elektroenergetyczny

Gazowy

Paliwowy

Ciepłowniczy

Prezes URE

Regulowanie rynku

„ • reguluje działalność przedsiębiorstw energetycznych

zgodnie z ustawą i polityką energetyczną państwa, zmierzając do równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii

• regulacja – stosowanie określonych ustawą środków prawnych, włącznie z koncesjonowaniem, służących do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, prawidłowej gospodarki paliwami i energią oraz ochrony interesów odbiorców

Prezes URE

Reglamentacja rynku

„ • weryfikacja wymogów jakie musi spełniać

przedsiębiorca ubiegający się o podjęcie działalności gospodarczej w sektorze energetycznym i uczestnictwo w rynku

Prezes URE

Wybrane kompetencje

„

• udzielanie i cofanie koncesji • zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf paliw

gazowych, energii elektrycznej i ciepła pod względem zgodności z zasadami określonymi w ustawie, w tym analizowanie i weryfikowanie kosztów przyjmowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opłat w taryfach

Kosztami uzasadnionymi są koszty niezbędne do wykonywania zobowiązań powstałych w związku z prowadzoną przez przedsiębiorstwo energetyczne działalnością w zakresie wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania i dystrybucji, obrotu paliwami lub energią oraz przyjmowane przez przedsiębiorstwo do kalkulacji cen i stawek opłat ustalonych w taryfie w sposób ekonomicznie uzasadniony, z zachowaniem należytej staranności zmierzającej do ochrony interesów odbiorców.

Prezes URE

Wybrane kompetencje

„ • kontrolowanie wykonania obowiązków uzyskiwania i

przedstawiania do umorzenia „świadectw pochodzenia” z OZE (potwierdzających wytworzenie energii z OZE) i/z kogeneracji

• kontrolowanie wykonywania obowiązków sprzedaży przez wytwórców min. 15% energii na giełdzie towarowej

• wyznaczanie operatorów systemów

• nakładania kar pieniężnych na zasadach określonych w PrEnerg

Prezes URE

Wybrane kompetencje

„

• uzgadnianie projektów planów rozwoju przedsiębiorstwa energetycznego, czyli obowiązku przedsiębiorstwa energetycznego polegającego na sporządzaniu dla obszaru swojego działania planów rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię, uwzględniając miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego albo kierunki rozwoju gminy określone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy

• rozstrzyganie sporów dotyczących m.in. odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, umowy sprzedaży, umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw lub energii, umowy o świadczenie usług transportu gazu ziemnego, umowy o świadczenie usługi magazynowania paliw gazowych, umowy kompleksowej a także w przypadku nieuzasadnionego wstrzymania dostaw paliw lub energii

Prezes URE

Wybrane kompetencje

„ • prowadzenie w postaci elektronicznej: 1) rejestru podmiotów przywożących; 2) wykazu podmiotów, które złożyły wniosek o udzielnie, zmianę

lub cofnięcie koncesji albo o udzielnie lub zmianę promesy koncesji;

3) rejestru przedsiębiorstw energetycznych posiadających koncesję;

4) wykaz podmiotów posiadających promesę koncesji; 5) wykaz podmiotów, wobec których toczyło się postępowanie w

sprawie udzielenia koncesji, które zostały następnie umorzone lub zakończyły się odmową lub pozostawieniem wniosku bez rozpoznania;

6) wykaz przedsiębiorstw energetycznych, którym cofnięto koncesję

7) wykaz podmiotów, którym koncesja wygasła, wraz z podaniem podstawy i daty wygaśnięcia koncesji

Prezes URE

Wybrane kompetencje

„ • udzielanie i cofanie zwolnienia z obowiązku

zapewnienia TPA • organizowanie i przeprowadzanie przetargów

dotyczących: wyłaniania sprzedawców z urzędu, budowy nowych mocy wytwórczych energii

elektrycznej i realizacji przedsięwzięć zmniejszających zapotrzebowanie na energię elektryczną

• kontrolowanie standardów jakościowych obsługi

odbiorców oraz kontrolowanie na wniosek odbiorcy dotrzymania parametrów jakościowych paliw gazowych i energii elektrycznej

• zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci (IRiES)

Prezes URE

Wybrane kompetencje

„ • współpraca z organami regulacyjnymi państw

członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich EFTA oraz z Agencją ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER), w szczególności w zakresie sporządzania i stosowania kodeksów sieci

• współdziałanie z właściwymi organami w

przeciwdziałaniu praktykom przedsiębiorstw energetycznych ograniczającym konkurencję

• określanie i publikowanie wskaźników i cen wskaźnikowych istotnych dla procesu kształtowania taryf

• Kontrola wykonywania przepisów PrEnerg, a w szczególności wykonywania obowiązków określonych w art. 9a PrEnerg

Prezes URE

Wybrane kompetencje

„ • ustalanie metod kontroli i podejmowanie działań dla

poprawy efektywności przedsiębiorstw energetycznych

• publikowanie informacji służących zwiększeniu efektywności użytkowania paliw i energii

• monitorowanie funkcjonowania systemu gazowego i elektroenergetycznego

• kontrolowanie zapewnienia równego i otwartego

dostępu do sieci transportowej CO2 podziemnych składowisk CO2 oraz rozstrzyganie sporów w tych sprawach

Prezes URE

Wybrane kompetencje

„ • sporządzanie i przekazywanie co 2 lata ministrowi

właściwemu ds. energii aportu przedstawiający i oceniający:

a) Warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej

b) Realizację planów rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię, uwzględniając miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego i kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy, z uwzględnieniem zamierzeń inwestycyjnych wynikających ze sprawozdania z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw paliw gazowych

Raport zawiera m.in. propozycje zmian przepisów określających funkcjonowanie sektora energetycznego

Prezes URE

Kompetencje

Podsumowanie

„ Prezes URE posiada zadania i kompetencje w zakresie: Regulacji rynku

Reglamentacji rynku

Planowania

Kontroli

Nadzoru

Sprawozdawczości

Czy Prezes URE jest organem antymonopolowym?

11

Prezes URE

A organ antymonopolowy

„ Prezes URE nie jest organem antymonopolowym i nie

ma kompetencji stosowania prawa antymonopolowego!

Prawo antymonopolowe obowiązuję jednak przedsiębiorstwa energetyczne, a samo PrEnerg nie eliminuje prawa antymonopolowego

Stosowanie prawa antymonopolowego przysługuje wyłącznie Prezesowi UOKiK (wykluczone są zatem spory kompetencyjne na linii Prezes URE – Prezes UOKiK)

Prezes URE jest jednak zobowiązany do współpracy z Prezesem UOKiK

Prezes URE

A organ antymonopolowy

„ ZASADA: Prezes UOKiK jest organem odpowiedzialnym za

sprawowanie nadzoru w sektorze energetycznym i stosującym sankcje za naruszenie prawa antymonopolowego

WYJĄTEK od powyższej zasady: Prezes URE może zwolnić przedsiębiorstwo energetyczne z obowiązku przedkładania taryf do zatwierdzenia, jeśli stwierdzi, że działa ono w warunkach konkurencji, albo cofa udzielone zezwolenie w przypadku ustania warunków uzasadniających zwolnienie (art. 49 ust. 1 PrEnerg)

Współpraca Prezesa URE z organem antymonopolowym

Dlaczego Prezes URE współpracuje z Prezesem UOKiK?

„ Art. 1 ust. 2 PrEnerg - jednym z celów ustawy jest

rozwój konkurencji

Art. 21 ust. 1 PrEnerg – Prezes URE zajmuje się promowaniem konkurencji

Art. 23 ust. 2 pkt 14 PrEnerg – Prezes URE ma obowiązek współdziałania z właściwymi organami w przeciwdziałaniu praktykom przedsiębiorstw energetycznych ograniczających konkurencję

Współpraca Prezesa URE z organem antymonopolowym

„ • Prezes URE przy wypełnianiu swoich zadań (zadań

regulacyjnych) powinien dążyć do stworzenia w sferze energetyki relacji konkurencyjnych, a gdy one wystąpią wspierać je i chronić

• Prezes URE nie ma kompetencji do nadzoru antymonopolowego nad rynkiem energetycznym, a jedynie kompetencję do współpracy z właściwymi organami w zakresie przeciwdziałania praktykom przedsiębiorstw energetycznych ograniczających konkurencję

Jak wygląda postępowanie przed Prezesem URE?

11

Prezes URE

Postępowanie regulacyjne

„ • Do postępowania przed Prezesem URE stosuje się

zasadniczo przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego;

• Przedmiotem postępowań jest m.in. udzielenie lub cofnięcie koncesji, zatwierdzenie taryf, planów rozwojowych, rozstrzyganie sporów

Prezes URE

Odwołanie od decyzji

„ • Odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i

Konsumentów (Sąd Okręgowy w Warszawie) w terminie 2-tygodniowym od dnia doręczenia decyzji.

• Postępowanie w sprawie odwołania od decyzji Prezesa URE toczy się wg KPC (postępowanie w sprawach gospodarczych)

• W toku postępowania przed SOKiK Prezes URE ma status strony (może zatem złożyć apelację i skargę kasacyjną)

Od określonych w PrEnerg i innych ustawach postanowień Prezesa URE przysługują zażalenia (termin: 7 dni od dnia doręczenia postawienia) do SOKiK

Prezes URE

Sankcje i kary

„ • Prezes URE jako organ regulacyjny stosuje określone

w PrEnerg i innych ustawach sankcje administracyjnoprawne

• Prezes URE w najszerszym zakresie stosuje sankcje w postaci kar pieniężnych

• Przewidziane w PrEnerg i innych ustawach kary pieniężne mają zasadniczo obligatoryjny charakter (ustawodawca ogranicza uznaniowość wymierzania kar pieniężnych organom regulacyjnym)

• Kary pieniężne wymierzanym przez Prezesa URE podlega ten, kto znajduje się w sytuacji określonej w art. 56 ust. 1 PrEnerg

Dziękuję za uwagę!

Zalecana literatura

„

M. Pawełczyk, Roz. I Prawo energetyczne, [w:] Prawo gospodarcze publiczne, red. A. Powałowski, C.H. Beck, Warszawa 2017, ss. 7-55

K. Strzyczkowski, Prawo gospodarcze publiczne, Lexis Nexis, Warszawa 2011, ss. 545-626

Marcin Kraśniewski Katedra Europejskiego Prawa Gospodarczego Zakład Prawa Gospodarczego Publicznego Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego Kontakt: [email protected] pok. 3.30 (bud. A, p. III)

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

Documents

PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE - WPiA › files › profiles › 785 › 02_pgp_prawo... · 2018-12-10 · działalności przedsiębiorstw energetycznych, a także określa organy właściwe