@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

De sociale agenda op het platteland

Chris KestelootInstituut voor Sociale en Economische Geografie

Katholieke Universiteit Leuven

DORP inZICHT/Dorpswaardering, bewonersparticipatie in plattelandsontwikkeling

Overijse, 8 november 2007

W eten sch ap in breed beeld

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

De sociale agenda op het platteland

Het platteland van traditie naar (post)moderniteit

=> De diversiteit van het Vlaamse platteland

Een sociaal-geografisch analysekader voor de sociale agenda

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Van traditie naar (post)moderniteit

Traditie:

• Autonome eenheden (hoge graad van

zelfvoorziening)

• Ruimtegebonden aan (landbouw)grond

• Homogene gemeenschap

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Van traditie naar (post)moderniteit

In situ veranderingen De stad op het platteland

Modernisering van het platteland:

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Tussen traditie en (post)moderniteit

In situ veranderingenVermarkting landbouw

Hogere productiviteit

Vermindering landbouwers

Modernisering van het platteland:

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Roeselare Tielt

Pajottenland

MeetjeslandNoorderkempen

Noord Limburg

Westhoek

Hageland Zuid-Limburg

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Tussen traditie en (post)moderniteit

In situ veranderingenVermarkting landbouw

Hogere productiviteit

Vermindering landbouwers

Landbouwgebonden

industrialisatie en diensten

Modernisering van het platteland:

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Roeselare Tielt

Pajottenland

MeetjeslandNoorderkempen

Noord Limburg

Westhoek

Hageland Zuid-Limburg

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Tussen traditie en (post)moderniteit

In situ veranderingenVermarkting landbouw

Hogere productiviteit

Vermindering landbouwers

Landbouwgebonden

industrialisatie en diensten

Pendelarbeiders

Modernisering van het platteland:

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

spoorwegen per 100 vierkante miles - 1910

0

10

20

30

40

50

60

België Groot-Brittannië Duitsland Frankrijk

miles/

100 s

q.m

iles

buurtspoorweg

spoorweg

De Belgische pendelstrategie

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

0 25 km

16,4 - 23,8

3,9 - 11,2

23,9 - 35,2

11,3 - 16,3

35,3 - 59,1

Analyse en cartografie: UAntwerpen, UCLouvain, KULeuven - 2006Bron: NIS, SEE/ESE-2001

%

% werkende beroepsbevolkingIn woongemeente

Hageland

Dendervallei

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Tussen traditie en (post)moderniteit

In situ veranderingenVermarkting landbouw

Hogere productiviteit

Vermindering landbouwers

Landbouwgerichte industrialisatie en diensten

PendelarbeidersAchterblijvers

Modernisering van het platteland:

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Tussen traditie en (post)moderniteit

De stad op het plattelandSuburbane bewoners

Modernisering van het platteland:

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

De meerderheid van de Vlamingen leeft in een

suburbaan woonmilieubevolking naar stadsgewestgeleding

buiten stadsgewest

stadsrand

kernstad Brussel

banlieue en forensenwoonzone

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

banlieue en forensenwoonzone zijn uitzonderlijk uitgestrekt

verhouding opp. leefcomplex/ inwoners agglomeratie

0

20

40

60

80

100

120

140

are

/inw

oner

Randstad Frankfurt Parijs Londen Brussel Mechelen Hasselt-Genk

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Tussen traditie en (post)moderniteit

De stad op het plattelandSuburbane bewonersRecreanten

Modernisering van het platteland:

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Logies: aantal bedden 2006

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Tussen traditie en (post)moderniteit

De stad op het plattelandSuburbane bewonersRecreantenIndustrialisatie en diensten

Modernisering van het platteland:

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Tussen traditie en (post)moderniteit

De stad op het plattelandSuburbane bewonersRecreantenIndustrialisatie en dienstenVerdreven stedelijke armen

Modernisering van het platteland:

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Tussen traditie en (post)moderniteit

In situ veranderingenVermarkting landbouw

Hogere productiviteit

Vermindering landbouwers

Landbouwgebonden

industrialisatie en diensten

Pendelarbeiders

Achterblijvers

De stad op het plattelandSuburbane bewonersRecreantenIndustrialisatie en dienstenVerdreven stedelijke armen

Modernisering van het platteland:

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Tussen traditie en (post)moderniteit

Moderniteit en sociale problematiek:

• Verwevenheid platteland en stedelijkheid

Landelijke achterblijvers : land, huisvesting en woonmilieu, scholing, inkomens(zekerheid), gezondheid, eenzaamheid

Stedelijke verdrevenen: huisvesting en woonmilieu, scholing, inkomens(zekerheid), gezondheid, eenzaamheid

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Tussen traditie en (post)moderniteit

Moderniteit en sociale problematiek:

• Verwevenheid platteland en stedelijkheid

• Mobiliteit

Vervoersarmoede (sterk genderafhankelijk)

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

Tussen traditie en (post)moderniteit

Moderniteit en sociale problematiek:

• Verwevenheid platteland en stedelijkheid

• Mobiliteit

• Sociale heterogeniteit

Afbrokkelende en/of uiteenliggende sociale netwerken

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

sociaal-geografisch analysekader

Economische integratiewijzen (Karl Polanyi 1945):

Drie fundamentele types van relaties die mensen met elkaar aangaan om aan hun bestaansmiddelen te geraken

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

sociaal-geografisch analysekader

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

sociaal-geografisch analysekader

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

sociaal-geografisch analysekader

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

sociaal-geografisch analysekader

@ f

acu

lteit

w

ete

nsc

hap

pen

sociaal-geografisch analysekader

Aanpassing aan lokale situatie

Verwevenheid stad/platteland

Meerschaligheid

Stuurbaarheid zit in herverdeling