PRILOG - mip.gov.me · 2011. donijela Uredbu o izmjenama i dopunama Uredbe o viznom režimu kojom je postojeda Uredba o viznom režimu proširena grupom zemalja s kojima Crna Gora

3

P R E D L O G

VLADA CRNE GORE

MINISTARSTVO VANJSKIH POSLOVA I EVROPSKIH INTEGRACIJA

PRILOG IZVJEŠTAJU EVROPSKE KOMISIJE

O NAPRETKU CRNE GORE ZA 2012. za period

1. septembra 2011 – 25. aprila 2012.

Podgorica, 25. aprila 2012.

4

Uvod Odnosi Crne Gore i Evropske unije

Tokom 2012. su održani sastanci četiri pododbora: Pododbor za unutrašnje tržiste i konkurenciju, održan je 16. II 2012. u Podgorici putem video konferencije, Pododbor za oblast inovacija, ljudskih resursa, informacionog društva i socijalne politike, održan je 6. i 7. III u Podgorici, Pododbor za industriju, trgovinu, carine, poreze i saradnju s drugim zemljama kandidatima u Podgorici 8. III 2012. i Pododbor za oblast poljoprivrede i ribarstva u Podgorici 28. III 2012.

U cilju daljeg usklađivanja viznog režima i vizne politike s evropskim standardima Vlada je 17. XI 2011. donijela Uredbu o izmjenama i dopunama Uredbe o viznom režimu kojom je postojeda Uredba o viznom režimu proširena grupom zemalja s kojima Crna Gora ima dobre bilateralne odnose, koje ne predstavljaju prijetnju globalnom miru i sigurnosti, demokratijama i čiji državljani ne predstavljaju migracijsku prijetnju za Crnu Goru. Vlada je Evropskoj komisiji 20. IV 2012. dostavila i Izvještaj o postviznoj liberalizaciji. Nastavljene su redovne aktivnosti u okviru programiranja i pradenja sprovođenja projekata u okviru Instrumenta za pretpristupnu podršku – IPA. Finansijski sporazum IPA 2011 za projekte iz I komponente IPA-e potpisan je 12. III 2012. Vlada je donijela 29. III 2012. Finalni predlog SCF-a i finalni predlog OP-a za III i IV komponentu IPA-e. Konačni Nacrt programa IPARD je dostavljen 4. III 2012. Generalnoj direkciji za poljoprivredu i ruralni razvoj na usvajanje. Dostavljeni su i novi zahtjevi za refundiranje troškova iz IPA 2010 programa za učešde u sljededim programima: Program za konkurentnost i inovativnost, u iznosu od 32.000 €; Program Kultura 2013, u iznosu od 17.500 €. Takođe, Delegaciji EU dostavljen je zahjev za refundiranje troškova za učešde u ICT programu podrške politici razvoja informaciono-komunikacionih tehnologija u iznosu od 16.483 €. U Crnoj Gori se trenutno sprovodi 77 projekata, od kojih 36 bilateralnih (Albanija - Crna Gora; Bosna i Hercegovina - Crna Gora; Hrvatska - Crna Gora i Srbija - Crna Gora), 24 transnacionalnih (Program Jugoistočna Evropa i Mediteran) i 17 projekata u okviru IPA Jadranskog programa saradnje.

Upravljanje procesom pristupanja EU

Evropska komisija je 12. X 2011. u svom Izvještaju o napretku Crne Gore za 2011. preporučila otvaranje pregovora Crne Gore s EU. Nakon toga, Evropski savjet je 9. XII 2011. usvojio zaključke kojima je ovlastio EK da pripremi pregovarački okvir s Crnom Gorom i pripremi poseban izvještaj o ispunjavanju obaveza iz sedam ključnih prioriteta s posebnim osvrtom na borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije. U skladu s ovim, Vlada je 29. XII 2011. imenovala glavnog pregovarača za vođenje pregovora s Evropskom unijom, a 2. II 2012. donijela Odluku o uspostavljanju strukture za pregovore o pristupanju Crne Gore Evropskoj uniji. Radne grupe za pregovaračka poglavlja 23 (Pravosuđe i temeljna prava) i 24 (Pravda, sloboda i bezbjednost) osnovane su 8. III 2012.

Crna Gora je 8. III 2012. dostavila Prilog proljetnom izvještaju u kojem je predstavila rezultate ostvarene u periodu od 1. IX 2011. do 30. III 2012.

5

1. POLITIČKI KRITERIJUMI

1.1. DEMOKRATIJA I VLADAVINA PRAVA

1.1.1. SKUPŠTINA

Zakonodovana uloga i izborni okvir1

Skupština Crne Gore je imala intenzivnu zakonodavnu aktivnost koja je rezultirala značajnim brojem zakona od kojih je potrebno posebno izdvojiti Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o izboru odbornika i poslanika („Službeni list CG“, br. 46/11, stupio na snagu 24. IX 2011.); Zakon o izmjeni Opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju („Službeni list CG“, br. 45/11, koji je stupio na snagu 10. IX 2011.); Zakon o lobiranju („Službeni list CG“, br. 54/11, koji se primjenjuje od 1. I 2012. ), Zakon o investicionim fondovima ("Službeni list CG ", br. 54/11, koji je stupio na snagu 25. XI 2011.), Zakon o dopunama Zakona o političkim partijama („Službeni list CG“, br. 59/11, koji je stupio na snagu 22. XII 2011.), Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o finansiranju političkih partija („Službeni list CG ”, br. 01/12, koji je stupio na snagu 12. I 2012.), Zakon o Budžetu Crne Gore za 2012. („Službeni list CG“, br. 66/11, koji je stupio na snagu 12. I 2012.), Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o radu („Službeni list CG“, br. 59/11, koji je stupio na snagu 22. XII 2011.) i Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o kontroli državne pomodi („Službeni list CG“, br. 57/11), koji je stupio na snagu 8. XII 2011.

Skupština je 8. IX 2011. donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o izboru odbornika i poslanika, kojim je predviđeno da se na upražnjena poslanička mjesta imenuju osobe po redosljedu s izbornih lista, a ne na osnovu odluke partijskih organa, što je ranije bio slučaj. Ovim zakonom je propisano da u biračkom spisku ostaju lica koja su na dan njegovog stupanja na snagu upisana u birački spisak, a bez podatka o državljanstvu ili s državljanstvom neke od republika bivše SFRJ, s tim da u određenom roku, odnosno do 31. XII 2012. dostave dokaz o crnogorskom državljanstvu.

Dopunama Zakona o državljanstvu, donijetim 8. IX 2011, predviđeno je rješenje za građane kojima je otežano dobijanje otpusta iz drugih državljanstava na način što državljanin republike bivše SFRJ koji ima prijavljeno prebivalište u Crnoj Gori najmanje dvije godine prije 3. VI 2006. i ličnu kartu izdatu u skladu sa Zakonom o ličnoj karti koji je važio u trenutku izdavanja, može stedi crnogorsko državljanstvo prijemom, ako do podnošenja zahtjeva nije odjavljivao prebivalište iz Crne Gore i ako ispunjava druge uslove predviđene zakonom.

U odnosu na autentičnu zastupljenost pripadnika manjinskih naroda i manjinskih nacionalnih zajednica, najviše izmjena je bilo u dijelu koji se odnosi na utvrđivanje izbornih lista i učešde u raspodjeli mandata. Izmjenama zakona je predviđeno da u raspodjeli mandata učestvuju izborne liste pripadnika određenog manjinskog naroda ili manjinske nacionalne zajednice, naznačenog u izbornoj prijavi ili nazivu izborne liste, u slučaju da ni jedna od njih ne ispuni uslov od 3%, a pojedinačno dobiju najmanje 0,7% važedih glasova, stiču pravo na učešde u raspodjeli mandata kao jedna zbirna izborna lista s ukupno dobijenim brojem važedih glasova, s tim da de se za obračun mandata priznavati zbrajanje do najviše 3% ukupnog broja važedih glasova ovih lista. Ovo pravo koriste izborne liste pripadnika određenog istog manjinskog naroda, odnosno određene iste

1 U Aneksu 1 je spisak usvojenih zakona.

6

manjinske nacionalne zajednice, sa učešdem do 15% od ukupnog stanovništva u izbornoj jedinici, prema podacima s posljednjeg popisa stanovništva.

Promjene Ustava Crne Gore

Odbor za ustavna pitanja i zakonodavstvo utvrdio je tekst Nacrta amandmana na Ustav saglasno

Predlogu Vlade za promjene Ustava u oblasti sudstva, državnog tužilaštva, Ustavnog suda i

funkcionalnog imuniteta predsjednika i članova Senata Državne revizorske institucije, nakon čega

je Skupština utvrdila Nacrt amandmana na Ustav Crne Gore, koji je stavljen na javnu raspravu.

Javna rasprava o Nacrtu amandmana I do XV na Ustav Crne Gore je završena.

Odbor za ustavna pitanja i zakonodavstvo utvrdio je Predlog amandmana na Ustav Crne Gore i

uputio ga predsjedniku Skupštine Crne Gore. Kolegijum predsjednika Skupštine konstatovao da je

neophodno da Odbor za ustavna pitanja i zakonodavstvo podnese Predlog amandmana na Ustav s

obrazloženjem i izdvojenim stavovima članova Odbora kao i Predlog Ustavnog zakona za

sprovođenje amandmana. Predsjednik Vlade i potpredsjednik Vlade za politički sistem, unutrašnju

i spoljnu politiku su održali niz konsultacija s predstavnicima opozicije na ovu temu. Konsultacije i

dalje traju.

Izmjene Poslovnika Radna grupa je 29. XI 2011. Kolegijumu predsjednika Skupštine dostavila usaglašenu radnu verziju Predloga odluke o izmjenama i dopunama Poslovnika Skupštine Crne Gore, kojim su definisane novine u dijelu kontrolnog saslušanja, razmatranja opozicionih predloga akata, obrazovanja i sastava pododbora, kao i jednomjesečnog održavanja premijerskog sata. Izmjene Poslovnika Skupštine Crne Gore, kao i akcionog plana za 2012. su u završnoj fazi usaglašavanja, a usvajanje se očekuje najkasnije do juna 2012.

Nadzorne aktivnosti

Skupština je donijela odluku o otvaranju parlamentarne istrage, a vedim intenzitetom korišdeni su i drugi instrumenti kao što su poslanička pitanja, konsultativna i kontrolna saslušanja, te razmatranje izvještaja o radu organa i institucija. Pored konsultativnih saslušanja, odbori su organizovali i tematske sjednice i sjednice van Skupštine, javne tribine i okrugle stolove na aktuelne teme, kao i posjete različitim ustanovama.2

Skupština je 28. II 2012. donijela Odluku o otvaranju parlamentarne istrage i obrazovanju Anketnog odbora za prikupljanje informacija i činjenica o korupciji u privatizaciji Telekoma Crne Gore, koji čine četiri poslanika parlamentarne vedine i četiri opoziciona. Konstitutivna sjednica Anketnog odbora održana je 9. III 2012.

Odbor za bezbjednost i odbranu je razmotrio Predlog zakona o Završnom računu Budžeta Crne Gore za 2010. u dijelu koji se odnosi na Ministarstvo odbrane, MUP, Agenciju za nacionalnu bezbjednost i Upravu policije. Razmotrio je Izvještaj o radu Uprave policije i stanju bezbjednosti u 2010. što je jedna od novina predviđenih Zakonom o parlamentarnom nadzoru u oblasti bezbjednosti i odbrane.

2 Spisak održanih saslušanja kao i drugih aktivnosti odbora dat je u Aneksu 2.

7

Jačanje administrativnih kapaciteta i efikasnosti rada

Intenzitetu i efikasnosti rada plenuma i radnih tijela doprinijela je i praksa donošenja Kalendara aktivnosti Skupštine, uvedena prvi put u februaru 2011. Kolegijum predsjednika Skupštine je u septembru prihvatio Kalendar aktivnosti za period 1. IX – 31. XII 2011, dok je početkom 2012. usvojen Kalendar aktivnosti za period do kraja jula. Skupštinskim kalendarom određeni su dani u mjesecu namijenjeni sjednicama plenuma, sjednicama radnih tijela, kao i poslanički dani namijenjeni radu poslanika u klubovima i s građanima. Nastavljeno je usvajanje izvještaja o radu, kao i planova rada za 2012. radnih tijela Skupštine. Broj zaposlenih povedan je sa 107 iz septembra 2011. na 129. Transparentnost i otvorenost rada Organizovani su sadržaji poput Dječjeg parlamenta, koji je održan 21. XI 2011. povodom Dana usvajanja Konvencije o pravima djeteta. Prvi put je održan Ženski parlament povodom Međunarodnog dana žena. Organizovane su i brojne posjete parlamentu za grupe građana, izložbe i slični sadržaji. Od septembra 2011. do marta 2012. dostavljen je 61 zahtjev u skladu sa Zakonom o slobodnom pristupu informacijama i na svaki je odgovoreno u skladu s propisanom procedurom. Nastavljena je praksa objavljivanja relevantnih informacija o radu Skupštine na njenim internetskim stranicama (aktuelnosti, najave, saopštenja, sazivi, predlozi akata i usvojeni akti sa svim pratedim dokumentima, izvještaji, zapisnici, prekucani fonografski zapisi itd.). Pored izvještaja o radu i finansijskih izvještaja, na sajtu Skupštine objavljeni su svi listinzi 24. saziva. S radom je počeo i servis obavještavanja putem SMS poruka, koji je u potpunosti zamijenio sistem obavještavanja putem telegrama. Radi poboljšanja interne komunikacije, Služba je sopstvenim kapacitetima razvila intranetski portal, koji je u fazi testiranja. Nastavljen je program stažiranja s pet stažista, kao i objavljivanje februarskog izdanja elektronskog biltena Otvoreni parlament. 1.1.2. VLADA Vlada je 29. XII 2011. donijela Poslovnik Vlade Crne Gore („Službeni list CG ”, br. 3/12), koji je stupio na snagu 21. I 2012, a kojim se stvaraju normativni uslovi za unapređenje sistema kreiranja politika i jačanje uloge Generalnog sekretarijata Vlade. Najznačajnije novine su: obaveza predlagača da u postupku pripreme zakona i drugih propisa sprovede analizu procjene uticaja propisa (RIA), jačanje obaveza predlagača za sprovođenje javnih konsultacija i javne rasprave o zakonima i drugim propisima i dokumentima u skladu sa propisom Vlade, jačanje stručne podrške radu radnih tijela Vlade kroz obrazovanje stručnih radnih grupa radi proučavanja predloga zakona, strateških i planskih dokumenata i davanja stručnih mišljenja o tim aktima; obaveza dostavljanja programa rada Vlade Skupštini i njegovog objavljivanja na internetskoj stranici Vlade, kao i obaveza Generalnog sekretarijata da prati njegovu realizaciju i o tome podnosi izvještaj koji Vlada razmatra kvartalno; definisanje procedura u vezi s funkcionisanjem elektronske sjednice Vlade, kao i procedura koje proizilaze iz Uredbe o pravno informacionom sistemu. Vlada je 22. XII 2011. donijela Uredbu o načinu i postupku ostvarivanja saradnje organa državne uprave i nevladinih organizacija („Službeni list CG“, br. 7/12, stupila na snagu 7. II 2012.), kojom su

8

utvrđeni način i postupak ostvarivanja saradnje, kriterijumi i postupak izbora predstavnika nevladinih organizacija u radne grupe i druga tijela koja obrazuju organi državne uprave, a 2. II 2012. donijela Uredbu o postupku i načinu sprovođenja javne rasprave u pripremi zakona („Službeni list CG“, br. 12/12, stupila na snagu 3. III 2012), kojom je utvrđeno da javna rasprava podrazumijeva konsultovanje organa, organizacija, udruženja i pojedinaca u početnoj fazi pripreme zakona i raspravu o tekstu zakona, te da je obavezna u pripremi zakona kojima se uređuju prava, obaveze i pravni interesi građana. Vlada je donijela Program rada Vlade Crne Gore za 2012, kojim su definisane prioriteti u cilju daljeg usklađivanja domadeg zakonodavstva s pravnom tekovinom EU, jačanja vladavine prava, nastavka suštinskih reformi pravosuđa, državne uprave i lokalne samouprave, nastavka evroatlantskih integracija, borbe protiv organizovanog kriminala i korupcije, jačanje saradnje s organizacijama civilnog društva, zaštite od diskriminacije, jačanja regionalne saradnje i bilateralnih odnosa sa susjednim državama. Skupština je 13. III 2012. donijela Odluku o razrešenju funkcije potpredsjednika Vlade i ministra pravde i izboru potpredsjednika Vlade i ministra pravde i ljudskih prava („Službeni list CG“, br. 16/12) i Odluku o izboru ministra odbrane („Službeni list“, br. 16/12). Bilans ostvarenih rezultata Vlada je u IV kvartalu 2011. saglasno Programu rada Vlade za 2011. od ukupno planiranih 87 obaveza, realizovala 66, odnosno stepen realizacije 75,86%. U I kvartalu 2012. saglasno Programu rada Vlade za 2012. od ukupno planiranih 52 obaveze, realizovala 38, odnosno stepen realizacije 73,08%. Generalni sekretarijat Vlade nastavio je jačati ulogu u sistemu kreiranja politika i to, prije svega, u pripremi godišnjeg programa rada Vlade, na način što daje smjernice ministarstvima u podnošenju predloga za program rada Vlade, vodi računa da njihovi predlozi budu usklađeni sa strateškim prioritetima Vlade, kao i osigurava da se Vlada ne bavi pitanjima koja su u nadležnosti ministarstava. U Generalnom sekretarijatu se, na nedjeljnim sastancima, sagledava valjanost dostavljenih predloga i kada se ocijeni potrebnim, daju odgovarajude sugestije predsjednicima komisija, uključujudi i sugestije za obrazovanje stručnih grupa radi pripreme mišljenja o dostavljenom materijalu za sjednicu komisije. Predsjednik Vlade je, krajem 2011. prvi put Skupštini podnio izvještaj o rezultatima politika koje je Vlada sprovela u toj godini, a što de biti praksa i ubudude. Prikaz sprovedenih obuka Predstavnici Generalnog sekretarijata su učestvovali u nizu obuka na temu: Upravni postupci za demokratsko društvo, Regionalna mreža generalnih sekretarijata vlada, Procjena uticaja politika u javnoj administraciji, procedure uticaja propisa, dobro upravljanje i moderni administrativni principi u kontekstu Evropskog administrativnog prostora.

9

Jačanje zakonodavnog okvira Ministarstvo vanjskih poslova i evropskih poslova donijelo je Uputstvo o instrumentima za usklađivanje propisa Crne Gore s pravnom tekovinom Evropske unije („Službeni list CG“, br. 15/12), objavljeno 16. III 2012. U cilju primjene Uputstva organizovani su seminari i radionice za 120 učesnika. Novi pristup se ogleda u pogledu pregleda cjelokupnog propisa Evropske unije upoređenog s odredbama nacionalnog propisa.

1.1.3. DRŽAVNA UPRAVA

Vlada je 29. XII 2011. usvojila Pravno-institucionalnu analizu organizacije sistema državne uprave u Crnoj Gori, s predlogom bududih rješenja, kojom je izgrađena analitička osnova za uspostavljanje nove organizacije i integrisanje, odnosno objedinjavanje rada organa u sastavu ministarstava. Na osnovu Zakona izmjenama i dopunama Zakona o državnoj upravi (“Službeni list CG ”, br. 42/11), koji je stupio na snagu 23. VIII 2011. Vlada je donijela podzakonska akta za njegovu primjenu.3 Vlada je donijela Uredbu o organizaciji i načinu rada državne uprave (,,Službeni list CG“ br. 5/12) , koja je stupila na snagu 24. I 2012. Nadležnosti Državne revizorske institucije proširene su na reviziju finansiranja političkih partija usvajanjem Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o finansiranju političkih partija 23. XII 2011. („Službeni list CG“ br. 60/11 i 1/12), koji je stupio na snagu 1. I 2012. Skupština je donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o inspekcijskom nadzoru („Službeni list CG“ br. 57/11), koji je stupio na snagu 1. I 2012. Ovim zakonom se objedinjavaju inspekcije odnosno poslovi inspekcijskog nadzora, u poseban organ uprave i stvaraju uslovi za jačanje kadrovskih i tehničkih kapaciteta inspekcijskih organa. Zakon o reviziji sredstava iz fondova EU donijet je 27. II 2012. („Službeni list CG“ br. 14/12), a stupio je na snagu 15. III 2012. Odredbama ovog zakona predviđa se osnivanje Revizorskog tijela, kao samostalne i nezavisne institucije, odnosno nezavisnog organa odgovornog za provjeru efikasnog i stabilnog funkcionisanja sistema korišdenja, upravljanja i kontrole sredstava EU fondova. Vlada je donijela Plan reorganizacije državne uprave 25. IV 2012. 1. Bilans ostvarenih rezultata Vlada je 30. X 2011. donijela Akcioni plan za implementaciju Zakona o državnim službenicima i namještenicima koji je neophodno realizovati do 31. XII 2012. u cilju stvaranja uslova za potpunu primjenu Zakona o državnim službenicima i namještenicima od 1. I 2013. U martu 2012. inoviran je Akcioni plan shodno kojem je Vlada 15. III 2012. donijela Etički kodeks državnih službenika i namještenika.

3 Vidjeti Prilog Proljednom izvještaju AP 2

10

MUP je uputilo objavio javni poziv za učešde u izradi Nacrta zakona o opštem upravnom postupku. Poziv je objavljen na stranici MUP-a, 20. III 2012. 4 2. Prikaz sprovedenih obuka

Revizori Revizorskog tijela učestvovali su na Procjeni stanja za III i IV komponentu IPA, kao posmatrači. Za pet predstavnika Revizorskog tijela organizovani su intenzivni treninzi za časove engleskog jezika, za procedure javnih nabavki po pravilima EU, kao i razmjene iskustava u vezi uspostavljanja i rada Revizorskog tijela. 3. Jačanje administrativnih kapaciteta U periodu od 1. IX 2011. do 31. III 2012. ukupno je zaposleno 92 službenika odnosno namještenika (u ovaj broj uključena su rukovodeda lica, inspektori, kao i službenici i namještenici koji su radni odnos usljed mjera štednje koje je donijela Vlada Crne Gore, obnovili na period od dvije godine). Shodno Planu zapošljavanja pripravnika sa visokim obrazovanjem 2011. zaposleno je 47 pripravnika u organima državne uprave. 4. Zarade zaposlenih Skupština je 27. II 2012. donijela Zakon o zaradama državnih službenika i namještenika (,,Službeni list CG“ br. 14/12). Zakon je stupio na snagu 15. III 2012. osim člana 115 koji stupa na snagu 1. I 2013, paralelno sa Zakonom o državnim službenicima i namještenicima. 1.1.3.1. Uprava za kadrove Uprava za kadrove je 24. X 2011. utvrdila Pravila o načinu i postupku provjere posebnih sposobnosti za zapošljavanje pripravnika s visokim obrazovanjem. Uprava za kadrove je realizovala 165 obuka za 3.544 polaznika iz različitih oblasti (državna uprava, službenički sistem, slobodan pristup informacijama, lični i tajni podaci, borba protiv korupcije, evropske i evroatlantske integracije, upravljanje projektima, upravno sudski i prekršajni postupak). U saradnji s Regionalnom školom za državnu upravu organizovano je 14 obuka koje je pohađalo 57 učesnika iz Crne Gore. 1.1.3.2. Komisija za žalbe Komisija za žalbe je, u periodu od 1. IX 2011. do 31. III 2012. održala 18 sjednica i na njima razmotrila ukupno 251 predmet, od čega 228 žalbi na rješenja prvostepenih organa i 23 presude Upravnog suda Crne Gore. Komisiji je dostavljeno 228 žalbi na rješenja prvostepenih organa i sve su riješene. Devet žalbi na prvostepeno rješenje Uprave za šume zaključkom je spojeno u jedan postupak, kao i dvije žalbe na prvostepeno rješenje Uprave policije.

4 Detaljnije u Prilogu za proljedni izvještaj AP 2

5 Član 11 Zakona reguliše raspoređivanje u platne razrede

11

Komisiji su dostavljene 33 presude Upravnog suda, od čega je u 10 predmeta Upravni sud odbio ili odbacio tužbu ili obustavio postupak, a u 23 predmeta je poništio rješenje Komisije. Komisija je, postupajudi po presudama Upravnog suda, riješila sva 23 predmeta. Od ukupnog broja riješenih predmeta u 150 predmeta žalba je usvojena, tj. poništeno je rješenje prvostepenog organa i predmet vraden na ponovni postupak i odlučivanje, u 76 predmeta žalba je odbijena, u 9 predmeta žalba je odbačena, u 5 predmeta postupak je obustavljen, a u 2 predmeta (zbog tzv. „dutanja administracije“) naloženo je prvostepenom organu da donese rješenje po zahtjevu stranke. Najvedi broj predmeta odnosi se na Ministarstvo finansija, Upravu policije, Upravu carina, Upravu za šume, Ministarstvo odbrane itd. Komisiji su dostavljene i 33 tužbe, sa zahtjevom Upravnog suda da dostavi odgovor na tužbu i spise predmeta. Komisija je odgovorila na tužbe i dostavila spise u sva 33 predmeta. 1.1.4. LOKALNA SAMOUPRAVA Skupština je 2. XI 2011. donijela Zakon o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore ("Službeni list CG ", br. 54/11), koji je stupio na snagu 25. XI 2011. Vlada je 15. XII 2011. donijela Uredbu o načinu označavanja naziva naselja, ulica, trgova i zgrada,

sadržaju i načinu vođenja evidencije ("Službeni list CG ", br. 6/12), koja je stupila na snagu 4. II

2012.

MUP je donio Pravilnik o sadržaju i metodologiji izrade studije opravdanosti teritorijalne promjene

("Službeni list CG ", br. 15/12), koji je stupio na snagu 24. III 2012.

1.1.4.1. Civilna kontrola sektora bezbjednosti6

1.1.4.1.1. Direkcija za zaštitu tajnih podataka

Službenik Direkcije za zaštitu tajnih podataka upuden je na rad u Podregistar tajnih podataka u

Misiji Crne Gore pri NATO-u u Briselu, 1. IX 2011.

U decembru 2011. obrazovana je Inter-resorna radna grupa za sprovođenje aktivnosti na

uspostavljanju sistema informatičke zaštite tajnih podataka – INFOSEC. U decembru 2011.

otpočela je elektronska razmjena NATO tajnih podataka, do i uključujudi stepen TAJNO, na relaciji

Brisel-Podgorica-Avganistan.

U februaru 2012. je uspostavljen Registar tajnih podataka u Skupštini Crne Gore, čime je proširen sistem registara tajnih podataka. U periodu od 26. do 29. III 2012, od strane predstavnika NATO Kancelarije za bezbjednost, izvršena je inspekcijska kontrola u Direkciji za zaštitu tajnih podataka i drugim bezbjednosnim organima, koji koriste NATO tajne podatke po pitanju primjene standarda NATO i zaštite tajnih podataka NATO koji se ustupaju Crnoj Gori. Zaključeni su međudržavni sporazumi o razmjeni i zaštiti tajnih podataka s Bosnom i Hercegovinom

(septembar 2011.) i s Republikom Kipar (mart 2012.). Usaglašeni su sporazumi s Srbijom i

Albanijom, a pokrenuta inicijativa za zaključivanje sporazuma s Hrvatskom, Slovenijom,

Mađarskom i Poljskom.

6 Vidjeti poglavlje 3.31 Vanjska, bezbjednosna i odbrambena politika ( 3.31.3. Kontrola oružja i 3.31.5. Evropska

bezbjednosna i odbrambena politika )

12

1.1.5. PRAVOSUDNI SISTEM 7 Sudski savjet je donio Poslovnik Sudskog savjeta ("Službeni list CG“, br. 57/11, stupio na snagu 30. XI 2011.) Tužilački savjet je donio Poslovnik Tužilačkog savjeta ("Službeni list CG ”, br. 52/11, stupio na snagu 4. XI 2011.) U odnosu na prepoznate slabosti izvršenja sudskih odluka donijet je Zakon o izvršenju i obezbjeđenju (“Službeni list CG ”, br. 36/11, stupio na snagu 27. IX 2011.) kojim je propisan jednostavniji izvršni postupak i Zakon o javnim izvršiteljima (“Službeni list CG ”, br. 61/11, stupio na snagu 31. XII 2011.) Zakon o prekršajima (“Službeni list CG ”, br. 1/11) je počeo da se primjenjuje 1. IX 2011. i na osnovu ovog zakona usvojeni su podzakonski akti. Zakonik o krivičnom postupku (“Službeni list CG ”, br. 57/09 i 49/10) počeo je da se primjenjuje u potpunosti od 1. IX 2011. nakon obezbjeđenja neophodnih preduslova za njegovu punu primjenu.

Skupština je 20. XII 2011. donijela Zakon o postupanju prema maloljetnim licima u krivičnom postupku („Službeni list CG ", br. 64/11) a njegova primjena počede 1. IX 2012. Vlada je u martu 2012. usvojila Plan implementacije Zakona o postupanju prema maloljetnim licima u krivičnom postupku. Vlada je 29. XII 2011. utvrdila Predlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o posredovanju kojim je uređen status Centra za posredovanje koji osniva Vlada i ima svojstvo pravnog lica. Vlada je 26. I 2012. utvrdila Predlog zakona o izmjeni Zakona o odgovornosti pravnih lica za krivična djela u cilju usaglašavanje s Zakonikom o krivičnom postupku u dijelu odredaba koje se odnose na svjedoka saradnika. Zakon je u skupštinskoj proceduri. Vlada je 29. XII 2011. utvrdila Nacrt zakona o naknadi štete žrtvama krivičnih djela s programom javne rasprave. Vlada je 12. I 2012. utvrdila Nacrt zakona o primjeni pravila međunarodnog privatnog prava.8 1.1.5.1 Antikorupcijska politika9 Vlada je donijela Strategiju razvoja sistema javnih nabavki u Crnoj Gori za period 2011-2015. i Akcioni plan za njeno sprovođenje, i donijela Odluku o obrazovanju Koordinacionog tijela za pradenje i sprovođenje Strategije javnih nabavki.

Skupština je 23. XII 2011 donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o finansiranju političkih partija („Službeni list CG“, br. 60/11 i 1/12). koji je stupio na snagu 1. I 2012. Državna izborna komisija donijela je Pravila o načinu obračunavanja i izvještavanja o nenovčanim prilozima političkih partija (“Službeni list CG ”, br. 8/12) koja su stupila na snagu 10. II 2012.

Skupština je 2. XI 2011. donijela Zakon o lobiranju („Službeni list CG“, br. 54/11) koji je počeo da se primjenjuje 1. I 2012. i kojim se prvi put normativno uređuje djelatnost lobiranja.

Skupština je 24. XI 2011 donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o radu („Službeni list CG“, br. 59/11). kojim je propisana zaštita zaposlenih koji prijave korupciju (whistleblowers).

Od 1. I 2012. počeo je da se primjenjuje novi Zakon o javnim nabavkama („Službeni list CG“, br. 42/11). 10

7 Vidjeti Poglavlje 3.23. Pravosuđe i temeljna prava

8 Detaljnije u Prilogu za proljedni izvještaj AP3

9 Vidjeti Poglavlje 3.23. Pravosuđe i temeljna prava

10 Detaljnije u Poglavlju 3.5. Javne nabavke

13

Vlada je u julu 2011. usvojila Inovirani akcioni plan za sprovođenje Strategije za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala. Vlada je 19. IV 2012. usvojila III Izvještaj o realizaciji mjera iz Inoviranog akcionog plana za sprovođenje strategije za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala. Vlada je 5. IV 2011. usvojila Akcioni plan pripremljen u skladu s principima Partnerstva otvorenih vlada. Partnerstvo otvorenih vlada je multilateralna inicijativa koja ima za cilj da obezbijedi konkretnu posvedenost vlada unapređenju transparentnosti, osnaživanju uloge javnosti u procesu donošenja odluka, borbi protiv korupcije i afirmaciji upotrebe novih tehnologija u cilju razvoja demokratije. Akcioni plan Vlade Crne Gore posveden je ostvarivanju ciljeva Partnerstva otvorenih vlada, kroz konkretne aktivnosti u sljededih pet oblasti: poboljšanje javnih usluga, povedanje javnog integriteta, efikasno upravljanje javnim resursima, stvaranje sigurnijih zajednica i povedanje korporativne odgovornosti. Akcioni plan je pripremio Operativni tim, koji je formirao Savjet za regulatornu reformu i unapređenje poslovnog ambijenta,u koji participiraju predstavnici Vlade i predstavnici nevladinih organizacija CDT, MANS, Institut Alternativa i CRNVO. Operativni tim je zadužen za evaluaciju i monitoring nad sprovođenjem mjera iz Akcionog plana, kao i tromjesečno izvještavanje o njihovoj implementaciji. Vlada je zadužila UAI da do kraja aprila 2012. pripremi i Vladi dostavi Analizu antikorupcijskog institucionalnog okvira, sa prijedlogom mjera. Takođe, u cilju izrade što kvalitetnije analize na predlog predstavnika CEMI-a, Nacionalna komisija je na sjednici od 6. IV 2012. donijela odluku da UAI prije nego što dostavi Predlog analize Vladi, istu proslijedi članovima NK, radi davanja mišljenja.

1.2. LJUDSKA PRAVA I ZAŠTITA MANJINA11

Vlada je 26. I 2012. donijela Uredbu o subvencijama za zapošljavanje određenih kategorija nezaposlenih lica. Skupština je 20. XII 2011. donijela Odluku o broju zamjenika zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore („Službeni list CG“, br. 64/11). Donijet je Pravilnik o uslovima, načinu i kriterijumima za usmjeravanje djece sa posebnim obrazovnim potrebama (“Službeni list CG ”, br. 57/11). Donijeto je Interno upustvo za postupanje po predstavkama kojima se ukazuje na diskriminaciju po osnovu pola. Vlada je 2. II 2012. donijela Odluku o obrazovanju Savjeta za zaštitu od diskriminacije („Službeni list CG“, br. 50/11 i 53/11). Takođe, imenovani su članovi Savjeta. Predsjednik Vlade je sa vjerskim poglavarima potpisao Ugovor o uređenju odnosa od zajedničkog interesa između Vlade Crne Gore i Islamske zajednice u Crnoj Gori 30. I 2012. i Ugovor o uređenju odnosa od zajedničkog interesa između Vlade Crne Gore i Jevrejske zajednice u Crnoj Gori 31. I 2012. Zaštitnik je izradio Poseban izvještaj o stanju prostorija Uprave policije za zadržavanje lica lišenih slobode, Izvještaj o zaštiti od diskriminacije u prvom polugodištu 2011. i Izvještaj o dječjem prosjačenju u Crnoj Gori, koje je razmatrao Odbor za ljudska prava i slobode Skupštine Crne Gore. U cilju promocije novih mehanizama zaštite, zaštitnik je sproveo aktivnost postavljanja sandučadi za obradanje Zaštitniku u ustanovama za smještaj djece i lica lišenih slobode u ZIKS-u, u Podgorici i Bijelom Polju.

11

Vidjeti Poglavlje 3.23. Pravosuđe i temeljna prava

http://www.gov.me/ResourceManager/FileDownload.aspx?rId=99748&rType=2

http://www.gov.me/ResourceManager/FileDownload.aspx?rId=99748&rType=2

14

1.2.1. GRAĐANSKA I POLITIČKA PRAVA

U pogledu građanskih i političkih prava, ostvaren je napredak u zakonodavnom okviru i efikasnijem ostvarivanju Ustavom garantovanog prava pristupa pravdi. Skradena je dužina trajanja sudskih procesa i broj zaostalih sudskih predmeta. Znatno je unaprijeđena i saradnja s civilnim sektorom. Donijet je Zakon o izvršenju i obezbjeđenju (“Službeni list CG ”, br. 36/11 stupio na snagu 27. IX 2011.) kojim je propisan jednostavniji izvršni postupak. 12 Donijet je i Zakon o javnim izvršiteljima (“Službeni list CG ”, br. 61/11) koji je stupio na snagu 31. XII 2011. i u toku 2012. stvoride se uslovi za početak rada javnih izvršitelja koji de preuzeti u najvedem dijelu poslove izvršenja od sudova i očekuje se veda efikasnost izvršenja sudskih odluka u građanskim stvarima.13 Takođe, donijet je Zakon o postupanju prema maloljetnim licima u krivičnom postupku 20. XII 2011. („Službeni list CG ", br. 64/11) a njegova primjena počede 1. IX 2012. 14 1.2.1.1. Zatvorski sistem Strateški okvir – Vlada je u septembru 2011. donijela Akcioni plan za unapređenje zatvorskog sistema, kojim se definišu mjere za unapređenje stanja u zatvorskom sistemu, nadležni organi za njihovo ostvarivanje, kao i rokovi i indikatori na osnovu kojih de biti mogude procijeniti uspjeh planiranih mjera i ostvarenog.

Institucionalni okvir - Uredbom o organizaciji i načinu rada državne uprave („Službeni list CG“, br. 5/12), Zavod za izvršenje krivičnih sankcija postao je organ uprave u sastavu Ministarstva pravde.

Usvajanjem Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o izvršenju krivičnih sankcija u julu 2011. u crnogorski pravni poredak su uvedeni novi međunarodni standardi, među kojima je najvažniji uspostavljanje posebne organizacione jedinice u Ministarstvu pravde, Odsjeka za uslovnu slobodu, u kojem de službenici nadgledati osuđena lica na slobodi tokom trajanja uslovnog otpusta, uslovne osude, uslovne osude sa zaštitnim nadzorom i kazne rada u javnom interesu.

Saradnja s civilnim sektorom – unapređena je saradnja s civilnim sektorom u čijem su polju djelovanja aktivnosti na unaprjeđenju ostvarivanja prava i sloboda ranjivih kategorija, među kojima su i lica lišena slobode. Održani su sastanci sa značajnim brojem učesnika iz civilnog sektora. Potpisan je Memorandum o sporazumijevanju između Ministarstva pravde i NVO-Juventus i NVO CEMI čiji je cilj smanjenje nivoa kršenja ljudskih prava u Crnoj Gori, kao i identifikacija i dokumentacija slučajeva kršenja ljudskih prava korisnika droga u pravosudnom sistemu Crne Gore. Potpisan je Memorandum o razumjevanja između Zaštitnika ljudskih prava i sloboda i Zavoda za izvršenje krivičnih sankcija 24. II 2012. Intenzivirane su aktivnosti normativnog unapređenja i promovisanja alternativnih sankcija, čime se između ostalog, doprinosi smanjenju zatvorske populacije a samim tim i poboljšanju uslova u zatvorima. Aktivnosti u okviru Projekta rezultirale su i povedanjem stepena obučenosti službenika Zavoda za izvršenje krivčnih sankcija, kao i izradom preliminarnog dizajna za infrastrukturne objekte u oblasti zatvorskog sistema.

12

Detaljnije u Poglavlju 3.23. 13

Detaljnije u Poglavlju 3.23. 14

Detaljnije u Poglavlju 3.23.

15

Skupštinski Odbor za ljudska prava i slobode je 2. III 2012. razmotrio Informaciju o stanju u Zavodu za izvršenje krivičnih sankcija u vezi sa aktuelnim štrajkom zatvorenika koje je Ministarstvo pravde u skladu sa Zaključkom Odbora za ljudska prava i slobode dostavilo u naznačenom roku. 1.2.1.2. Zaštita ličnih podataka Vlada je 25. IV 2012. utvrdila Predlog zakona o slobodnom pristupu informacijama, Predlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o zaštiti podataka o ličnosti i Predlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o zaštiti tajnosti podataka.

1.2.1.3. Sloboda izražavanja uključujudi i medije15 Svjesni važnosti poštovanja i jačanja medijskih sloboda i slobode izražavanja, Vlada je opredijelila

pomod elektronskim (4,4 mil.€) i štampanim medijima (0,9 mil€). Isplata državne pomodi

definisana je trogodišnjim Programom državne pomodi 2011-2013. Obaveze za 2011. u iznosu od

2.148.174,81 € i 2012. u iznosu od 1.512.197,48 € su ved izvršene.

Medijske kude i medijska udruženja formirali su 7. III 2012. Medijski savjet za samoregulaciju.

Skupštinu Medijskog savjeta čini devetnaest crnogorskih štampanih, elektronskih i internetskih

medija koji su usaglasili i usvojilli osnivačke akte ovog tijela koje de u narednom periodu pratiti

primjenu profesionalnih i etičkih standarda u crnogorskom novinarstvu. Radna grupa Savjeta za

štampu, samoregulatornog tijela štampanih medija, koju čine predstavnici „Dana", „Vijesti” i

nedjeljnika „Monitor”, pozvala je sve štampane medije s nacionalnom pokrivenošdu da pristupe

tom tijelu.

Radna grupa sastavljena od predstavnika Ministarstva kulture, Ministarstva finansija, stručnjaka OEBS-a i medijskih strukovnih organizacija (UNEM i Institut za medije) definisala je model trogodišnjeg transparentnog i nezavisnog finansiranja novinarskog samoregulatornog tijela čija je realizacija predviđena nakon njegovog konstituisanja. Samoregulatorni Savjet lokalne i periodične štampe Crne Gore osnovan je 2012. Savjet de se baviti pitanjima poštovanja Kodeksa novinara Crne Gore, odnosno eventualnim povredama objektivnog i profesionalnog informisanja putem lokalne i periodične štampe. 1.2.1.4. Sloboda okupljanja i sloboda izražavanja Unaprijeđen je normativni i institucionalni okvir za saradnju državnih organa sa NVO. Povedan je nivo transparentnosti rada državnih organa, kao i značajnije i kvalitetnije učešde nevladinih organizacija u procesima donošenja akata javnih politika, odnosno unaprijeđen je proces konsultovanja NVO (objavljena su 24 javna poziva državnih organa, uglavnom ministarstava, nevladinim organizacijama za predlaganje kandidata za članove radnih grupa i komisija za izradu različitih akata /uredbi, strategija i dr.) U decembru 2011, Vlada je donijela Uredbu o načinu i postupku ostvarivanja saradnje organa državne uprave i nevladinih organizacija, („Službeni list CG“, br. 7/12).

15

Detaljnije u Poglavlju 3.23.

16

U februaru 2012. Vlada je donijela Uredbu o postupku i načinu sprovođenja javne rasprave u pripremi zakona („Službeni list CG“, br. 12/12).

Na osnovu člana 14 stav 2 Zakona o nevladinim organizacijama ("Službeni list CG ", br. 39/11), Ministarstvo unutrašnjih poslova donijelo je u februaru Pravilnik o sadržini i načinu vođenja registra nevladinih organizacija i obrazac prijave za upis u registar, a od januara je na sajtu MUP-a postavljen elektronski registar nevladinih organizacija. Konkurs za raspodjelu dijela prihoda od igara na sredu objavljen je u septembru, a odluka o raspodjeli donijeta je u novembru 2011. - ukupno raspodijeljeno 2.441.716,58 €. Savjet za saradnju sa nevladinim organizacijama, na sjednici održanoj 2. XII 2011. informisan je o postupku raspodjele i isti ocijenio kompleksnim, a u odnosu na metodologiju rada Komisije i potkomisija, konstatovao je da se radi o napretku u odnosu na raniji period. Savjet za saradnju Vlade i NVO održao je četiri sjednice (u septembru, oktobru i decembru 2011. i martu 2012) na kojima je razmatrao sva pitanja od značaja za NVO, a posebno Nacrt zakona o izmjenama i dopunama Zakona o igrama na sredu te realizovanim aktivnostima u vezi sa primjenom Zakona o nevladinim organizacijama i problemima uspostavljanja i sprovođenja novog sistema finansiranja NVO iz javnih fondova. Nakon objavljivanja javnog poziva i sprovedenog postupka za predlaganje kandidata za pomenuti konsultativni odbor, MVPEI je 28. III 2012. izabralo dva predstavnika NVO za ZKO, dok su asocijacije sindikata i poslodavaca izabrale po dva predstavnika. Vlada je, na predlog MVPEI-a, na osnovu javnog poziva, imenovala sedam predstavnika NVO u radne grupe za pregovaračka poglavlja 23 i 24.

1.2.2. EKONOMSKA I SOCIJALNA PRAVA

1.2.2.1. Antidiskriminacija

Memorandum o saradnji između Ministarstva pravde i ljudskih prava i NVO Juventas potpisali su 5. IV 2012. potpredsjednik Vlade i ministar pravde i ljudskih prava i predsjednica Upravnog odbora NVO Juventas.

Obrazovane su tri radne grupe od predstavnika državnih institucija i nevladinog sektora, za izradu sljededih dokumenata: Programskog dokumenta za borbu protiv homofobije s akcionim planom; Analize pravnih propisa sa aspekta prava seksualnih manjina i Analize ljudskih prava seksualnih manjina u udžbenicima u okviru obrazovnog sistema Crne Gore. Međunarodna konferencija o pravima seksualnih manjina pod nazivom je održana 19. III 2012. U Budvi. 1.2.2.2. Rodna ravnopravnost Organizovan je i VIII sastanak Foruma za dijalog s predstavnicima civilnog društva na kojem su predstavljene preporuke CEDAW-a. Štampano je šest publikacija na temu rodne ravnopravnosti. Delegacija Crne Gore učestvovala na 50. zasjedanju Komiteta Ujedinjenih nacija za eliminaciju diskriminacije žena (CEDAW) u Ženevi, na kojem je predstavljen Inicijalni izvještaj o primjeni CEDAW konvencije UN.

17

Organizovana je regionalna konferencija Učešde žena u politici kao faktor duštvenog razvoja 12-14. XII 2012. Delegacija Ministarstva za ljudska i manjinska prava učestvovala je na I regionalnom seminaru posvedenom Konvenciji SE za sprečavanje nasilja u porodici.16 1.2.2.3. Nasilje u porodici U Crnoj Gori je u izvještajnom periodu u Centrima za socijalni rad prijavljeno je 267 slučajeva porodičnog nasilja. 1.2.2.4. Dječija prava U 2011. nastavljeno je s edukacijama svih zaposlenih koji se bave djecom sa smetnjama u razvoju i odraslim osobama s invaliditetom. Obezbijeđena je i obuka za stručnjake iz centara za socijalni rad o porodičnom savjetovanju, u okviru četiri radionice, koju je završilo 17 polaznika.

1.2.2.5. Pravo na obrazovanje pod jednakim uslovima Obuhvat djece predškolskim vaspitanjem i obrazovanjem se iz godine u godinu povedava. U 2011/2012. je 14.324 djece u obuhvadeno predškolskim ustanovama, što predstavlja obuhvat od 35,72 % (dječaci 35,53%, a djevojčice 35,94%). U predškolskim ustanovama u školskoj 2011/12. ima 93 djece iz porodica Roma, Aškalija i Egipdana, kako domicilnih, tako i raseljenih i interno raseljenih lica. U Kampu Konik u Podgorici, gdje je navedi broj raseljenih i interno raseljenih porodica, 145 djece Roma, Aškalija i Egipdana, predškolskog uzrasta, pohađa psihosocijalne radionice u organizaciji Crvenog krsta CG. Za učenike Rome, Aškalije i Egipdane I, II i II razreda osnovne škole, školske 2011/2012. obezbijeđeni su besplatni udžbenici i školski pribor. Ministarstvo prosvjete i sporta je preko školskih biblioteka obezbijedilo 679 kompleta udžbenika za ovu djecu. Finansijska sredstva u iznosu od 33,387.50 eura su usmjerena od Komisije za pradenje implementacije Strategije za poboljšanje položaja Roma, Aškalija i Egipdana u Crnoj Gori 2008-2012. U Katalogu programa stručnog usavršavanja nastavnika za 2011/12. školsku godinu, nudi se niz programa koji se u cjelini ili kroz teme odnose na inkluziju. Ponuđeno je 25 programa čiji spektar tema ima raspon od filosofije inkluzije do rada sa djecom sa specifičnim smetnjama u razvoju. U martu 2012. obavljena je promocija Pravilnika o načinu, uslovima i postupku usmjeravanja djece sa posebnim obrazovnim potrebama u vaspitno-obrazovni sistem za članove komisija (18) za usmjeravanje djece sa posebnim obrazovnim potrebama. Na osnovu prijedloga komisija za usmjeravanje na lokalnom nivou (18), Ministarstvo prosvjete i sporta redovno ažurira bazu podataka o djeci sa posebnim obrazovnim potrebama – broj djece u CG sa rješenjem o usmjeravanju je 967. Zavod za školovanje i profesionalnu rehabilitaciju invalidne djece i omladine opremljen je sa tri Brajeve mašine 1.2.2.6. Prava osoba s invaliditetom Vlada je u martu 2012. usvojila Akcioni plan za sprovođenje Strategije za integraciju osoba s invaliditetom u Crnoj Gori, za period 2012. i 2013. i Informaciju o sprovođenju Akcionog plana Strategije za integraciju osoba sa invaliditetom u Crnoj Gori u 2011.

16

Detaljnije u Poglavlju 3.23. i Prilogu za proljedni izvještaj AP8 i AP9

18

1.2.2.7. Radna i sindikalna prava Donijeti su: Zakon o izmenama i dopunama zakona o mirnom rješavanju radnih sporova („Službeni list CG“, br. 53/11) koji je stupio na snagu 19. XI 2011.; Zakon o izmjenama i dopunama zakona o radu („Službeni list CG“, br. 59/11) koji je stupio na snagu 22. XII 2012. i Zakon o izmjenama i dopunama zakona o volonterskom radu („Službeni list CG“, br. 14/12) koji je stupio na snagu 16. III 2012. Kako Opšti kolektivni ugovor nije mogao biti usklađen sa Zakonom o radu, koji je stupio na snagu 22. XII 2011. produženo je važenje ovog kolektivnog ugovora za šest mjeseci Izmjenom i dopunom Opšteg kolektivnog ugovora, koji je zaključen 21. XII 2011. („Službeni list CG“, br. 9/12). U cilju implementacije Zakona o radu („Službeni list CG“, br. 49/08 i 59/11) donijet je Pravilnik o bližim uslovima, načinu i postupku izdavanja i oduzimanja dozvole za rad i vođenje evidencije izdatih i oduzetih dozvola za rad („Službeni list CG“, br. 18/12). 1.2.2.8. Imovinska prava U dijelu koji se tiče restitucije, od primjene Zakona o povradaju oduzetih imovinskih prava i obeštedenju (8. IV 2004. izmjene i dopune 2007.) od ukupno 10.797 primljenih zahtjeva riješeno je 3.327 zahtjeva, ili 30,81%. Država redovno ispunjava zakonsku obavezu godišnje isplate obeštedenja po konačnim rješenjima, kao i obavezu obezbjeđenja sredstava za ukupnu godišnju isplatu do 0.5% BDP-a iz prethodne godine. Vlada je utvrdila Nacrt zakona o izmjenama i dopunama Zakona o staranju o privremeno oduzetoj imovini 19. IV 2012. Do 29. II 2012. Fondu za obeštedenje dostavljena su 1.191 konačna rješenja, čija je ukupna vrijednost 193.658.630,75 eura. Ukupan dug po osnovu okončanih postupaka iznosi nešto ispod 80 mil. eura. 1.2.3. KULTURNA PRAVA I ZAŠTITA MANJINA 1.2.3.1. Romi, Aškalije i Egipdani Ministarstvo za ljudska i manjinska prava raspisalo je 19. XI 2011. konkurs za raspodjelu preostalih sredstava u iznosu od 70.000 eura, za implementaciju projekata na osnovu Strategije za poboljšanje položaja Roma i Egipdana u Crnoj Gori. Strategija za unapređenje položaja Roma i Egipdana u Crnoj Gori 2012-2016 i Akcioni plan za

sprovođenje Strategije za 2012. usvojeni su 5. IV 2012.

1.2.3.2. Raseljena i interno raseljena lica Skupština je 1. XII 2011. donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o strancima (“Službeni list CG ”, br. 54/11), kojim se propisuje da raseljena i interno raseljena lica zahtjev za dobijanje statusa stranca sa stalnim nastanjenjem mogu podnijeti do 31. XII 2012. Vlada je donijela Uredbu o načinu ostvarivanja prava raseljenih lica iz bivših jugoslovenskih republika i interno raseljenih lica sa Kosova koja borave u Crnoj Gori („Službeni list CG“, br. 45/10 i 64/11), a primjenjivade se do 30. VII 2013. U skladu s navedenom uredbom raseljena lica iz bivših jugoslovenskih republika i interno raseljena lica s Kosova koja borave u Crnoj Gori do

19

sticanja statusa stranca sa stalnim nastanjenjem, u skladu sa Zakonom o strancima, ostvaruju prava kao i crnogorski državljani. Donijet je i Pravilnik o dopunama Pravilnika o kriterijumima, načinu, uslovima i visini naknade za ostvarivanje prava na smještaj i ishranu u domu, studentski kredit, stipendiju i participaciju prevoza (“Službeni list CG ” br. 54/11) koji je 25. XI 2011. stupio na snagu. Oblast obrazovanja: U školskoj 2011/2012. u osnovnim školama ima 1.582 učenika Roma, Aškalija i Egipdana, domicilnih i interno raseljenih, a osnovnu školu na Koniku pohađa 697 učenika Roma, Aškalija i Egipdana. Na početku školske 2011/2012. u predškolske ustanove u Crnoj Gori, upisano je 89 djece pripadnika interno raseljenih Roma, Aškalija i Egipdana. Oblast zdravstva: Primarnu i sekundarnu zdravstvenu zaštitu ostvarilo je 16.495 raseljenih i interno raseljenih lica. 17 1.3. REGIONALNA SARADNJA I MEĐUNARODNE OBAVEZE

1.3.1. REGIONALNA SARADNJA

1.3.1.1. Multilateralna i regionalna saradnja

Crna Gora redovno učestvuje na sastancima regionalnih organizacija:

U okviru Centralno-evropske inicijative (CEI): Sastanak Komiteta nacionalnih koordinatora zemalja članica CEI – Trst, 13. IX 2011; Učešde predsjednika Vlade Crne Gore Igora Lukšida na Samitu Centralno-evropske inicijative (CEI), Beograd, 4. X 2011 i Sastanak Komiteta nacionalnih koordinatora CEI, Kijev, 9. II 2012.

U okviru Savjeta za regionalnu saradnju (RCC): Sastanak Borda RCC i Koordinacioni sastanak SEECP Trojke, RCC i Evropske komisije, Sarajevo, 14-15. IX 2012; 7-8. X 2011 i 14-15. III 2012.

U okviru Dunavske strategije: Neformalni sastanak ministara vanjskih poslova Dunavskog regiona, Bukurešt, 7-8. XI 2011.

U okviru Proces saradnje u jugoistočnoj Evropi (SEECP): Sastanak političkih direktora, Beograd, 30. I 2012, Neformalni sastanak ministara vanjskih poslova, Beograd, 31. I 2012. i Sastanak ministra odbrane u Beogradu 11. i 12. IV 2012.

U okviru Jadransko-jonske inicijative (JJI): Sastanak Komiteta nacionalnih koordinatora Jadransko-jonske inicijative (JJI), Ankona, 6. III 2012.

U okviru Američko-jadranske povelje A5: Sastanak ministara vanjskih poslova, Njujork, 23. IX 2011; Sastanak političkih direktora ministarstava vanjskih poslova, Tirana, 17. X 2011; Sastanak ministara odbrane zemalja A5, Drač, 8-9. XII 2011, Sastanak Partnerske komisije A5, Tirana, 14. XII 2011. i sastanak ministara odbrene u Skoplju 28. i 29. III 2012.

17

Detaljnije u Poglavlju 3.23. i Prilogu za Proljedni izvještaj AP9

20

1.3.1.2. BILATERALNA SARADNJA SA ZEMLJAMA U REGIONU

Republika Albanija

Predsjednik Vlade Igor Lukšid susreo se s predsjednikom Vlade Albanije Saljijem Berišom, u Njujorku, 21. IX 2011. Predsjednik Vlade Albanije Salji Beriša boravio je u prvoj zvaničnoj posjeti Crnoj Gori 25. I 2012.

Ministar Roden se sastao s potpredsjednikom Vlade i ministrom vanjskih poslova Albanije Edmondom Hadžinastom u Tirani 10. XI 2011, na marginama sastanka ministara vanjskih poslova zemalja članica Američko-jadranske povelje (A5), 14. XII 2011.

Potpredsjednik Vlade i ministar vanjskih poslova Republike Albanije Edmond Hadžinasto 6. IV 2012. boravio je u prvoj zvaničnoj uzvratnoj posjeti Crnoj Gori, kada se sastao s predsjednikom Crne Gore Filipom Vujanovidem, predsjednikom Skupštine Rankom Krivokapidem, predsjednikom Vlade dr Igorom Lukšidem i ministrom Milanom Rodenom. Tom prilikom, ambasador Crne Gore u Tirani Željko Perovid i ambasador Albanije u Podgorici Tonin Beci parafirali su Sporazum o saradnji u oblasti obrazovanja.

Sporazum o poravnanju duga Albanije prema Crnoj Gori, potpisan je s naše strane 29. VIII 2011, a s albanske 12. X 2011. Predstavnici Albanije, Crne Gore, Makedonije, Kosova i Grčke potpisali su Memorandum o razumijevanju o upravljanju proširenim prekograničnim slivom Drima, 25. XI 2011. Ministarstva odbrane Crne Gore i Albanije potpisali su Plan bilateralne saradnje za 2012, januara 2012. Potpisan je Sporazum o određivanju zajedničkog graničnog prelaza Zatrijebačka Cijevna-Grabon za međunarodni drumski putnički saobradaj i granične tačke Vranica-Čerem između Vlade Crne Gore i Savjeta ministara Republike Albanije, 25. I 2012.

Bosna i Hercegovina

Predsjednik Skupštine Ranko Krivokapid boravio je u zvaničnoj posjeti BiH, 14-16. XII 2011.

Predsjednik Vlade dr Igor Lukšid učestvovao je na sastanku premijera Zapadnog Balkana o nužnosti saradnje u vanrednim situacijama u Banja Luci 24. II 2012.

Sporazum o uzajamnoj zaštiti tajnih podataka potpisan je 29. IX 2011.

Protokol o saradnji Crnogorske akademije nauka i umjetnosti i Akademije nauka i umjetnosti BiH za period 2012-2014. potpisan je 5. IV 2012. u Sarajevu.

Pregovori za zaključivanje Protokola između Ministarstva unutrašnjih poslova Crne Gore i Ministarstva bezbjednosti Bosne i Hercegovine održavaju se u periodu od 23-27. IV 2012. godine u Podgorici.

Ugovor o izručenju između Crne Gore i Bosne i Hercegovine parafiran je 6. IV 2012. u Podgorici.

MVPEI Rocen i mvp ministrar Lagumdzija sreli su se 24. IV 2012. u Sarajevu.

Republika Hrvatska

Predsjednik Filip Vujanovid boravio je u zvaničnoj posjeti Hrvatskoj, 10-11. X 2011.

Predsjednik Sabora Hrvatske Luka Bebid boravio je u posjeti Crnoj Gori 16-17. X 2011.

Ministar Roden se susreo s MVP Hrvatske Vesnom Pusid u Briselu 31. I 2012, 22. III 2012. i 19. IV 2012.

Potpisani su: Sporazum o međusobnom izvršavanju sudskih odluka u krivičnim stvarima, 9. IX 2011, kao i Povelja o partnerstvu i saradnji između Opštine Kotor i grada Trogira, 14. XI 2011 .

21

Predsjednik Parlamenta Ranko Krivokapid se susreo s potpredsjednikom hrvatskog Sabora Josipom Lekom u Varšavi 19. IV 2012.

Memorandum o saradnji u oblasti zdravstva potpisan je 11. IV 2012.

Republika Italija

Predsjednik Vlade dr Igor Lukšid susreo se s ministrom vanjskih poslova Italije Frankom Fratinijem u Njujorku 23. IX 2011. Sporazum o saradnji između vlada Crne Gore i Italije u oblasti odbrene je potpisan 14. IX 2011.

Republika Kosovo

Ministar vanjskih poslova Kosova Enver Hodžaj boravio je u prvoj zvaničnoj posjeti Crnoj Gori, 11. I 2012.

Republika Makedonija

Ministar Milan Roden i ministar vanjskih poslova Nikola Poposki susreli su se u Poljskoj, 3. IX 2011, u Tirani, decembar 2011. Na SEECP sastanku u Beogradu, 31. I 2012.i sastanku NATO članica i partnerskih zemalja kontributora ISAF 18. IV 2012. u Briselu i tom prilikom je potpisan Sporazum o uslovima putovanja državljana dvije zemlje.

Ministar vanjskih poslova Nikola Poposki boravio je u posjeti Crnoj Gori 14. X 2011.

Predsjednik Crne Gore Filip Vujanovid boravio je u posjeti Makedoniji, 16-17. III 2012.

Potrpisani su: Sporazum o izručenju sopstvenih državljana, 4. X 2011, zatim, Sporazum o saradnji u kontekstu približavanja i pristupanja EU, 14. X 2011, Povelja o bratimljenju između opština Bijelo Polje i Strumice , 17. XI 2011, Sporazum između Vlade Crne Gore i Vlade Republike Makedonije o readmisiji (vradanje i prihvatanje) lica bez dozvole boravka i Protokol između Ministarstva unutrašnjih poslova Crne Gore i Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Makedonije o sprovođenju Sporazuma između Vlade Crne Gore i Vlade Republike Makedonije o readmisiji (vradanje i prihvatanje) lica bez dozvole boravka, 15. III 2012, Protokol o saradnji tokom turističke sezone između dva MUP-a , 15. III 2012 Sporazum o policijskoj saradnji između dvije vlade , 15. III 2012, kao i Plan bilateralne saradnje u oblasti odbrane za 2012, 16. II 2012.

Republika Srbija

Ministar Milan Roden učestvovao je na Forumu Srbija- Evropska unija Prevazilaženje krize, put ka Evropskoj uniji održanom u Beogradu, 9. IX 2011.

Predsjednik dr Igor Lukšid u Beogradu imao je susret s premijerom Srbije Mirkom Cvetkovidem, 4. XI 2011.

Predsjednik Vlade Srbije Mirko Cvetkovid boravio je u radnoj posjeti Crnoj Gori, 23. XII 2011.

Potpisani su: Memorandum o razumijevanju i saradnji Socijalnog savjeta Crne Gore sa Socijalno-ekonomskim savjetom Republike Srbije, 26. X 2011. Sporazum o razmjeni podataka po osnovu deviznih depozita kod Dafiment banke AD Beograd u likvidaciji i Banke privatne privrede Crne Gore DD Podgorica, 10. I 2012. Sporazum o saradnji u oblasti vazdušnog saobradaja, 3. II 2012. Sporazum o saradnji u oblasti zdravstvene zaštite bilja, 20. III 2012. Sporazum o saradnji u oblasti veterine, 20. III 2012. Sporazum o međusobnom priznavanju i prihvatanju dokaza o ispunjenosti propisanih uslova o hrani i hrani za životinje biljnog, mješovitog/kombinovanog porijekla, 20. III 2012.

Ugovor o potvrđivanju kontinuiteta pružanja vazduhoplovnih usluga u vazdušnim prostorima Srbije i Crne Gore, potpisan je 24. IV 2012.

22

Republika Turska

Predsjednik Vlade Crne Gore Igor Lukšid susreo se s predsjednikom Vlade Turske Redžepom Erdoanom, u Njujorku, 22. IX 2011.

Predsjednik Crne Gore Filip Vujanovid boravio je u posjeti Izmiru, 26-27. X 2011.

Ministar Milan Roden sreo se s turskim ministrom vanjskih poslova Ahmet Davutoluom, u Beogradu 31. I 2012.

Predsjednik Vlade Crne Gore Igor Lukšid bio je u zvaničnoj posjeti Turskoj, 14-16. III 2012, kojom suprilikom potpisani: Sporazum o recipročnoj promociji i zaštiti investicija, Sporazum o vazdušnom saobradaju, Sporazum o saradnji u oblasti socijalne sigurnosti, Sporazum o saradnji u oblasti rada, socijalne sigurnosti i zapošljavanja i Memorandum o razumijevanju o unapređenju saradnje u oblasti infrastrukture i avioindustrije u civilnom vazduhoplovstvu.

Potpredsjednik Vlade za ekonomsku politiku i finansijski sistem, prof. dr Vujica Lazovid predvodio je delegaciju u kojoj su bili i ministri finansija i saobradaja i pomorstva, Milorad Katnid i Andrija Lompar na drugoj sjednici Mješovite komisije za ekonomsku saradnju Crne Gore i Turske, kao i na Poslovnom forumu, 18. i 19. IV 2012. u Turskoj. Tom prilikom, ministar finansija CG M. Katnid i ministar energetike i prirodnih resursa Turske T. Jildiz potpisali su Memorandum o razumijevanju u oblasti obrazovanja. Predsjednik Skupštine Crne Gore R. Krivokapid sreo se sa predsjednikom Parlamenta Turske Đ. Čičekom, na marginama Konferencije predsjednika parlamenata država članica EU, 21. IV 2012. u Varšavi.

1.3.2. MEĐUNARODNE OBAVEZE

Zajednička ministarska deklaracija o zatvaranju poglavlja izbjeglica i obezbjeđivanju trajnog rešenja za ranjive izbjeglice i interno raseljena lica, kao i njen sastavni dio Regionalni program za stambeno zbrinjavanje najugroženijih kategorija izbjeglica potpisali su ministri vanjskih poslova BiH, Crna Gore, Srbije i Hrvatske, u okviru procesa Beogradska inicijativa, 7. XI 2011.

Ministar vanjskih poslova i evropskih integracija Milan Roden i ministar rada i socijalnog staranja dr Suad Numanovid učestvovali su na Međunarodnoj donatorskoj konferenciji za trajno rješavanje pitanja izbjeglica i interno raseljenih lica 24. IV 2012. u Sarajevu.

2. EKONOMSKI KRITERIJUMI

2.1. Postojanje funkcionalne tržišne privrede Novi talas krize u drugoj polovini 2011. na ekonomsku aktivnost u Crnoj Gori nije imao negativan uticaj na neke segmente realnog sektora. Rast turizma (10,2% u prvih 9 mjeseci 2011.), podstaknut produženom ljetnom sezonom usljed povoljnih vremenskih uslova je pozitivno uticao na vezane industrije u oblasti usluga i proizvodnje hrane i pida. Osnovni instrumenti ekonomske politike u 2011. kojim je Crna Gora reagovala na nagovještaje novog talasa krize, bili su konzistentna politika uspostavljanja fiskalne konsolidacije i unapređenje poslovnog ambijenta.

23

2.1.1. Ekonomska kretanja Ekonomska aktivnost crnogorske ekonomije, mjerena rastom BDP-a 2011. bila je 2,5 %, a takav rast je bio posljedica dobre turističke sezone, komplementarnog i natprosječnog rasta prometa u maloprodaji, kao i rasta u sektoru transporta. Negativan doprinos rastu dolazi iz sektora proizvodnje struje zbog nepovoljnih vremenskih prilika. Industrijska proizvodnja je 2011. ostvarila pad od 10,3% u odnosu na 2010. najviše zbog pada proizvodnje u sektoru proizvodnje električne energije, gasa i vode od 32,7%. Rast proizvodnje je ostvaren u sektoru prerađivačke industrije od 6,8% i sektoru vađenja ruda i kamena od 6,3%. 2011. Crnu Goru je posjetilo 1.373.500 turista, što je za 8,7% više nego 2010. Ostvareno je 8.775.000 nodenja što je za 10,2% više nego 2010. U toku 2011. u oblasti šumarstva, proizvedeno je ukupno 293.734 m³ šumskih sortimenata, što je za 14,6% više nego u istom periodu prošle godine. Ukupna vrijednost izvršenih građevinskih radova tokom 2011. iznosila je 283,1 mil. eura i bila je viša za 10,7% u odnosu na isti period prethodne godine, a mjerena efektivnim časovima rada povedana je za 19,4%. Vrijednost novih ugovora na zgradama iznosila je 37,7 mil. eura, što je za 26,3% manje nego u istom periodu prethodne godine, a vrijednost novih ugovora na ostalim građevinama bila je 66,9 mil. eura, odnosno 33% manje u odnosu na isti period prethodne godine. Godišnja stopa inflacije, mjerena potrošačkim cijenama je u 2011. iznosila 2,8%. Cijene u kategoriji „hrana i bezalkoholna pida“ ostvarile su rast od 0,5% na godišnjem nivou. Cijene iz kategorije „alkoholna pida i duvan“ zabilježile su rast od 26,3%, što je posljedica povedanja akciznih obaveza na pojedine proizvode iz ove kategorije. Zbog rasta cijena goriva i maziva od 7,2% i cijena prevoznih usluga od 14,5%, cijene kategorije „prevoz“ su zabilježile rast od 7,7%. Cijene u kategoriji „zdravstvo“ su porasle za 15%, kategoriji „stanovanje“ za 2,2%, dok su cijene u kategorijama „restorani i hoteli“ i „ostala dobra i usluge“ zabilježile rast od 3% odnosno 3,1%. Nešto niži rast cijena na godišnjem nivou od 1,1% zabilježen je u kategoriji „komunikacije“. Najvedi pad cijena je zabilježen u kategoriji „kultura i rekreacija“ (-3,9%), dok su niže cijene obude za 3,5% i cijene odjede za 0,5% uticale na smanjenje cijena u kategoriji „odjeda i obuda“ za 1,8%. Sniženje cijena je evidentirano i u okviru kategorije „pokudstvo i oprema za kudu“ za 0,9%, kao i u kategoriji „obrazovanje“ gdje su cijene snižene za 0,6%. Godišnja stopa bazne inflacije u decembru je iznosila 0,95% i bila je niža za 1,86 p.p. od ukupne godišnje inflacije. Tokom cijele 2011. godišnja stopa bazne inflacije je bila niža od ukupne inflacije, s tim da je tokom prva dva mjeseca imala negativan predznak. Prosječan broj zaposlenih18 u 2011. bio je viši za 0,8% u odnosu na prosječan broj zaposlenih u prethodnoj godini. Rast broja zaposlenih 2011. je zabilježen u devet sektora, pri čemu je najvedi rast zabilježen u sektorima: poslovi s nekretninama 14,4%, finansijsko posredovanje 6,6%, druge komunalne i lične usluge 6,5%, dok je najmanji rast broja zaposlenih evidentiran u sektoru

18

Podatak nije u potpunosti uporediv zbog promjene izvora podataka. Od aprila 2010. izvor je CRPO (Centralni registar Poreske uprave), dok je prethodno izvor podataka o zaposlenima bio Fond Penzijskog invalidskog osiguranja i Fond zdravstva, uz redovno mjesečno istraživanje Monstat-a o zaposlenim i zaradama zaposlenih.

24

poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, kao i građevinarstvu od po 0,8%. Prosječan pad broja zaposlenih evidentira se u šest sektora i to najvedi pad u sektoru vađenje ruda i kamena 13%, prerađivačkoj industriji 7,6% i sektoru saobradaj, skladištenje i veze 3,5%. 26. III 2012. broj nezaposlenih lica na evidenciji ZZZCG je iznosio 31.497. Stopa nezaposlenosti iznosila je 13, 58 %. U poređenju s istim danom 2011. broj nezaposlenih je smanjen za 4,36%. Prosječna zarada u Crnoj Gori 2011. je iznosila 722 eura i bila je viša za 1% od prosječne zarade iz prethodne godine. Prosječna zarada bez poreza i doprinosa je iznosila 484 eura i u odnosu na prethodnu godinu bila viša takođe za 1%. Broj penzionera u decembru 2011. bio je 103.439. Prosječna penzija u decembru 2011. iznosila je 272 eura. Deficit tekudeg računa platnog bilansa je, prema preliminarnim podacima 2011. iznosio 633,8 miliona eura, što je za 17,1% manje nego 2010. Deficit tekudeg računa je u vedoj mjeri bio finansiran neto prilivom SDI, kao i neto prilivom portfolio investicija. Neto strane direktne investicije iznosile su 389,1 mil. eura ili 29,5% manje u poređenju sa 2010. Pored smanjenja vlasničkih ulaganja za 23,6% zabilježeno je i značajno manje zaduživanje preduzeda kod matičnih kompanija u inostranstvu, odnosno smanjenje priliva u formi interkompanijskog duga za 23,3%. Ukupan priliv SDI iznosio je 494,7 miliona eura. Od tog iznosa se 31,9% odnosilo na investicije u kompanije i banke, 37,3% na investicije u nekretnine i 26,8% na interkompanijski dug. Priliv novčanih sredstava, po osnovu povlačenja sredstava rezidenata, investiranih u inostranstvu, iznosio je 20,1 mil. eura. 2.1.2. Monetarna i fiskalna politika19 Period 2010 - 2011. u najvedoj mjeri karakteriše konsolidacija javnih finansija kako na centralnom, tako i na lokalnom nivou, stagnacija javnih prihoda, te rast državnog duga i deficita. Iako trendove u ukupnim javnim finansijama Crne Gore dominantno opredjeljuju trendovi u budžetskim kretanjima, treba pomenuti da je u tom periodu došlo do dodatnog značajnog fiskalnog prilagođavanja i na lokalnom nivou, kako na prihodnoj, tako i na rashodnoj strani. Poseban napredak je ostvaren u dijelu unapređenja poslovnog ambijenta, kroz skradivanje pojedinih procedura (građevinske dozvole, zapošljavanje stranaca, naplata poreza i doprinosa, registracija imovine itd.), kao i smanjivanje transakcionih troškova (administrativne takse). Usvojena penzijska reforma podrazumijeva zaoštravanje uslova ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, kao i promjenu formule za indeksaciju penzija. Uticaj penzijske reforme na održivost javnih finansija se ogleda kroz smanjivanje izdataka za penzije u periodu od 30 godina na nivo od 10,2% BDP-a, dok bi nereformisani penzijski sistem opteretio budžet s 13% učešda u BDP-u. Kao i vedinu ekonomija, tako i crnogorsku, 2011. karakteriše vedi nivo deficita od planiranog, koji je nastao jednim dijelom kao posljedica niže naplate poreskih i ostalih vrsta prihoda, a drugim dijelom vedim nivoom određenih kategorija javnih izdataka. Uprkos krizi, Crna Gora je instrumentima fiskalne politike nastojala da stvori uslove za što povoljniji poslovni ambijent za

19

Pogledati Poglavlje 17 – Ekonomska i monetarna politika

25

razvoj preduzetništva, privlačenje investicija i generisanje neophodnih prihoda za finansiranje javnih funkcija. Prioritetni cilj fiskalne politike u proteklom periodu bio je stvaranje fiskalne stabilnosti. Ministarstvo finansija procijenilo je javnu potrošnju u 2011. na osnovu preliminarnih podataka o izvršenju budžeta Crne Gore i procjene izvršenja budžeta lokalne samouprave, zasnovanih na izvještajima vedine opština o ostvarenju za 2011. i tendencijama iz prethodnih godina. Procjena se mora uzeti s rezervom, kao preliminarna, dok de konačni i zvanični podaci o javnoj potrošnji za 2011. biti prezentirani u Zakonu o završnom računu budžeta Crne Gore za 2011. Izvorni javni prihodi 2011. su procijenjeni u iznosu od 1.283,65 mil. eura što čini 39,22% procijenjenog BDP-a za 2011. (3.273 mil. eura). U odnosu na plan za 2011. izvorni prihodi su ostvareni s 96,38%. U strukturi, poreski prihodi (porezi i doprinosi) činili su oko 90% ukupnih prihoda, dok su neporeski prihodi (takse, naknade, ostali prihodi i primici od otplate kredita) činili oko 10%. Porez na dobit pravnih lica, lokalni porezi i ostali republički porezi su ostvareni iznad plana, dok su svi ostali prihodi imali nižu stopu ostvarenja u odnosu na godišnji plan. Uzevši u obzir turbulentno međunarodno okruženje i nelikvidnost privrede, može se redi da je stopa ostvarenja od oko 95% zadovoljavajuda. Treba istadi da je ostvarenje prihoda kod opština na znatno nižem nivou u odnosu na ostvarenje budžeta CG. Javna potrošnja u Crnoj Gori za 2011. procijenjena je u iznosu od 1.403,93 mil. eura ili 42,9% BDP-a, a u odnosu na godišnji plan izvršena je sa 99,7%. Tekuda javna potrošnja iznosila je 1.285,1 mil. eura ili 39,3% BDP-a, dok je kapitalni budžet iznosio 118,88 mil. eura ili 3,63% BDP-a. Posmatrano po ekonomskoj klasifikaciji, pojedinačno najvede stavke izdataka bile su bruto zarade i izdaci za penzije, koji su zajedno činili preko polovine ukupnih izdataka, dok su zarade i ukupni socijalni transferi činili skoro dvije tredine ukupnih izdataka. Deficit javnih finansija u 2011. iznosio je 120,3 mil. eura ili 3,68 % BDP-a, dok je primarni deficit (kada se deficit umanji za iznos kamata) iznosio 72,33 mil. eura ili 2,21% BDP-a. Otplata duga iznosila je 242,09 mil. eura što čini 7,40% BDP-a. Ono što je dodatno neplanirano opteretilo ovu rashodnu poziciju je aktiviranje bankarskih garancija u iznosu od 33,6 mil. eura, nakon bankrota Željezare Nikšid. Zbog vedeg deficita od planiranog, kao i vede otplate duga, nedostajuda sredstva u 2011. dostigla su nivo od 362,38 mil. eura ili 11,07 % BDP-a. S obzirom da je ostvarenje prihoda od privatizacije i donacija bilo gotovo zanemarljivo (zajedno oko 22,9 mil. eura ili 0,7% BDP-a) finansiranje je obezbijeđeno dominantno preko pozajmica i kredita – 256,26 mil. eura ili 7,82% BDP-a i korišdenjem depozita države (na centralnom i lokalnom nivou) u iznosu od 83,22 mil. eura ili 2,54% BDP-a. Državni dug Crne Gore u 2011. iznosi 1.483,5 mil. eura ili 45,3% bruto domadeg proizvoda (BDP). Unutrašnji dug iznosi 419,8 mil. eura ili 12,8% BDP-a, dok vanjski dug iznosi 1.063,7 mil. eura ili 32,5% BDP-a.

26

2.1.3. Međusobno djelovanje tržišnih mehanizama Liberalizacija cijena Liberalizovano je tržište elektronskih komunikacija. U vezi s tim, cijene se slobodno formiraju na tržištu, po principu konkurentnosti. Agencija za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost reguliše cijene jedino u slučaju operatora s značajnom tržišnom snagom, odnosno pozicijom. Privatizacija Vlada Crne Gore je 1. III 2012. donijela Odluku o planu privatizacije za 2012. Tokom 2011. objavljeni su javni pozivi za: prodaju 85,99% kapitala izraženog kroz 3.142.950 običnih akcija privrednog društva „Pobjeda“ a.d. Podgorica: vedinskog paketa akcija HTP „Ulcinjska rivijera“ AD (63,5273% ) uz dugoročni zakup zemljišta od 90 godina; izdavanje u dugoročni zakup zemljišta u vlasništvu kompanije „Montepranzo–Bokaprodukt“ AD; izdavanje u dugoročni zakup lokaliteta „Valdanos“Ulcinj. Tenderi za davanje u dugoročni zakup kasarne „Orijenski bataljon“ (Kumbor) i ostrva „Mamula“ (Herceg Novi), objavljeni su 14. IX 2011. Nakon razmatranja ponuda, Komisija je utvrdila rang listu prema kojoj je State Oil Company of Azerbaijan Republic (SOCAR), prvorangirani ponuđač. Nakon usvajanja izvještaja, Savjet za privatizaciju i kapitalne projekte je zadužio Komisiju za valorizaciju bivše vojne imovine da započne pregovore s prvorangiranim ponuđačem. Krajnji rok za dostavljanje ponuda za ostrvo Mamula je bio 15. XII 2011. Nije dostavljena nijedna ponuda. Komisija za aukciju je u skladu sa zaključcima Savjeta za privatizaciju i kapitalne projekte objavila javne pozive za prodaju dijela imovine sljededih društava: Radoje Dakid AD Podgorica, Castello Montenegro AD Pljevlja i HG “Budvanska rivijera AD –Budva. Za imovinu Castello Montenegro AD Pljevlja i HG “Budvanska rivijera AD –Budva nije bilo zainteresovanih kupaca. Nije bilo prodaje akcija na berzi. 2.1.4. Ulazak na tržište i izlazak sa tržišta20 2011. likvidirano je 288 preduzeda, što čini 0.81% od ukupnog broja kompanija koje posluju u Crnoj Gori (35.703). U 2011. je bilo 565 slučajeva, od čega novih zahtjeva 383, dok su 182 slučaja prenesena iz 2010. Od ukupnog broja slučajeva 2011. je riješeno 368, a 197 je neriješeno. 2011. su registrovana 3.072 preduzeda, što je 8.6% od ukupnog broja kompanija koje posluju u Crnoj Gori (35.703). 2.1.5. Razvoj finansijskog sektora21 U skladu sa Zakonom o zaštiti depozita iz jula 2010, od 1. I 2012. povedan je nivo garantovanih depozita na 35.000 eura, s tim da de od 1. I 2013. nivo garantovanih depozita iznositi 50.000 eura.

20

Oko unapređenja poslovnog ambijenta pogledati i Poglavlja 3 i 20. 21

Pogledati i Poglavlje 9 – Finansijske usluge

27

Upravni odbor Fonda za zaštitu depozita donio je u novembru 2011. Odluku o visini stope za obračun redovne premije i načinu obračuna redovne premije za 2012. (stopa za obračun redovne premije za 2012. je određena u visini od 0,38% ukupnih depozita banka, dok je ova stopa za 2011. iznosila 0,33%). Upravni odbor Fonda za zaštitu depozita donio je u martu 2012. novu Odluku o bližim uslovima, načinu i postupku isplate garantovanih depozita i novi Pravilnik o obavještavanju deponenata i potencijalnih deponenata o sistemu zaštite depozita. 2.2. Sposobnost suočavanja s pritiskom konkurencije i tržišnim silama unutar Unije 2.2.1. Ljudski i fizički kapital Ljudski kapital: Formiran je Nacionalni savjet za obrazovanje. Skupština je donijela Zakon o priznavanju inostranih obrazovnih isprava i izjednačavanju kvalifikacija („Službeni list CG“, br. 57/11). Vlada je donijela Strategiju za osnovno obrazovanje. Ministarstvo nauke je izradilo niz dokumenata čijom implementacijom de se značajnije unaprijediti oblast istraživanja i razvoja od kojih su najznačajniji:

Studija izvodljivosti za uspostavljanje centara uspješnosti u Crnoj Gori (usvojena na sjednici Vlade 17. XI 2011.);

Studija izvodljivosti za uspostavljanje naučno-tehnološkog parka u Crnoj Gori (usvojena na sjednici Vlade 29. IX 2011). Ministarstvo nauke objavilo je međunarodni Konkurs za razradu biznis plana s rokom dostavljanja do 4. V 2012;

Akcioni plan za mobilnost istraživača za period 2011-2012. Vlada Crne Gore je prihvatila na sjednici od 10. III 2011. s tri definisana prioriteta: unapređenje uslova za odlazedu mobilnost, jačanje dolazede mobilnosti i jačanje međusektorske mobilnosti;

Akcioni plan za učešde Crne Gore u Programu EUREKA. Na osnovu Akcionog plana za uključivanje Crne Gore u program EUREKA, Ministarstvo nauke je, pored promotivnih aktivnosti, uputilo Sekretarijatu EUREKE u Briselu, Informaciju o namjeri pristupanja Crne Gore programu EUREKA. Imenovana je nacionalna kontakt osoba u Ministarstvu za ovaj Program.

Ministarstvo nauke pružalo je podršku istraživačkoj zajednici u programu COST. Prihvadeno je 5 inicijativa crnogorskih istraživačkih timova koji su uključeni u tekude Evropske COST akcije i to: 3 sa Elektrotehničkog fakulteta UCG, 1 sa Fakulteta za informacione tehnologije Univerziteta Mediteran, i 1 AD „Plantaža“. Stoga, stekli su se uslovi za formalno pridruživanje Crne Gore COST-u 2012. Tri nove inicijative su u proceduri pridruživanja tekudim COST aktivnostima. Kontinuirana podrška naučnoistraživačkoj zajednici: Ministarstvo nauke raspisalo je 3. X 2011. Konkurs za sufinansiranje nacionalnih naučnoistraživačkih projekata, s okvirnim ukupnim iznosom sredstava do 5 mil. eura za 2012 – 2014.

Ministarstvo nauke, s ukupno 300.000 eur, sufinansiralo je sljedede aktivnosti: stimulisanje učešda u FP7 programu; stimulisanje učešda u COST-u; stimulisanje promocije nauke i istraživanja u obrazovanju i društvu Crne Gore; sufinansiranje saradnje s naučnom dijasporom; sufinansiranje

28

doktorskih studija; sufinansiranje magistarskih studija; sufinansiranje studijskih boravaka po osnovu naučnog usavršavanja u inostranstvu; sufinansiranje učešda na naučnim kongresima u zemlji i inostranstvu; sufinansiranje organizovanja naučnih kongresa u Crnoj Gori; sufinansiranje pretplate za baze naučnoistraživačkih radova; stimulisanje objavljivanja naučnih radova u referentnim naučnim časopisima tokom 2011; stimulisanje autora patenata i inovativnih rješenja i sufinansiranje objavljivanja naučnih časopisa. Podaci Zavoda za zapošljavanje Crne Gore ukazuju na to da je broj oglašenih slobodnih radnih mjesta početkom oktobra 2011. bio za 18% vedi u odnosu na isti period 2010. Fizički kapital: Energetika Tokom 2011. ukupna ulaganja u FC Distribuciju su iznosila 7.580.949,61 eur. Najveda ulaganja se odnose na ulaganja u opremu za elektroenergetske objekte distributivne mreže i iznose 3.703.841,03 eur. Tokom 2011. najvedi dio ulaganja od 963.492,51 eur u 35 kV mrežu se odnosi na izgradnju i rekonstrukciju dalekovoda 35 kV kao i manjem dijelu ugradnja 35 i 10 kV delija u trafostanicama 35/10 kV. Nastavljena je izgradnja DV 35 kV Cetinje – Podgor. Ulaganja u ovoj godini iznose cca 309.000,00 eur. U toku 2011. izvršene su i djelimične rekonstrukcije dalekovoda: DV 35KV Ribarevine-Šdepanica (Bijelo Polje), 35 kV DV 35 KV Guke-Mataruge (Pljevlja), DV 35 KV Ponari – Virpazar i DV 35/10 KV Donja Zeta – Ponari (Podgorica). Ulaganja u 35 kV kablovsku mrežu se odnose na izmještanje kablova DV 35KV Grbalj - Tivat kao i izgradnja kablovskog voda KV 35KV TS35/10 VIR-ST- MJESTO. Ulaganja u trafostanice se odnose na ulaganja u izgradnju delija 35kV u trafostanicama 35/10 kV Lazi, Miločer kao i u 35 kV deliju u TS 110/35 kV Markovidi (Budva). U toku 2011. je urađen i projekat uzemljenja neutralne tačke 35 kV u Nikšidu. Tokom 2011. urađene su projektne dokumentacije i sprovedene tenderske procedure i potpisani ugovori za izgradnju trafostanica 35/10 kV: Škaljari (Kotor), Baošidi (Herceg Novi), Rozino (Budva), Breza (Kolašin) i Danilovgrad. Urađen je Idejni projekat i sprovedena tenderska procedura za rekonstrukciju 10 kV postrojenja u TS 110/10 kV Podgorica 4. Ukupna ulaganja u opremu 10 kV 2011. iznose 1.994.064,99 eur. Ulaganje u brojila je bilo u iznosu od 1.107.854,14 eur. Krajem 2011. je započela zamjena brojila brojilima s daljinskim očitavanjem koji se realizuje preko kredita EBRD. Sprovedene su tenderske procedure i potpisani ugovori za isporuku brojila, software i hardware (AMM Centar), konsultantske usluge, ormara, modema i ostale opreme. U decembru 2011. ugrađeno je 1000 brojila i instaliran je AMM centar.

29

Vlada Crne Gore dobila je zajam od Međunarodne banke za obnovu i razvoj (IBRD) u iznosu od 6,5 mil. eura, od čega je dosad 697.716,58 eur utrošeno za realizaciju projekta Enegretska efikasnost u Crnoj Gori. Transport Odobren je grant u iznosu od 500.000 eura od WBIF-a za potrebe izrade Tehničke studije o opcijama realizacije projekta autoputa, kao i izrade Elaborata o procjeni uticaja na životnu sredinu po evropskim standardima. Vlada je usvojila Master plan razvoja Javnog preduzeda »Aerodromi Crne Gore«, koji definiše strategiju infrastrukturnog razvoja aerodroma u Podgorici i Tivtu za period 2011-2030. Nije došlo do privatizacije „Montenegro Airlines“ AD jer nije bilo zainteresovanih strateških partnera. 2011. su započete aktivnosti na privatizaciji AD „Kontejnerski terminal i Generalni tereti“ i izabran konsultant za Luku Bar. Telekomunikacije

Agencija za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost uspješno je sprovela Tenderski postupak za izbor operatora univerzalnog servisa na pristup fiksnoj mreži. Shodno tenderskoj proceduri izabrani su operatori na period od 5 godina. Donijet je Zakon o poštanskim uslugama („Službeni list CG”, br. 57/11 od 30. XI 2011). Shodno direktivama i odredbama EU ovog Zakona, predviđa se potpuno otvaranje tržišta poštanskih usluga od 1. I 2013. Završeno je restrukturiranje Pošte Crne Gore iz društva s ograničenom odgovornošdu u akcionarsko društvo. U toku su pripreme za tenderski postupak izbora privrednog subjekta, koji de biti konsultant u procesu izbora partnera kroz model privatno-javnog partnerstva. 2.2.2. Sektorska struktura i struktura preduzeda Liberalizacija: Sektor elektronskih komunikacija je u potpunosti liberalizovan. Liberalizacija – Energetika Regulisanje djelatnosti vezanih za mrežne sisteme, prenosni i distributivni, električne energije i gasa, jedan je od osnovnih zadataka energetskog regulatora koji se stepenom liberalizacije tržišta ne mijenja. Agencija više ne utvrđuje cijenu uglja za proizvodnju električne energije, ne izdaje ovlašdenja za izgradnju energetskih objekata, ne reguliše cijenu proizvodnje električne energije (osim kada je sastavni dio regulisanih tarifa za snabdijevanje) i ne reguliše naknade snabdjevačima (izuzev javnog snabdjevača). 30. XII 2011. Regulatorna agencija za energetiku je usvojila Metodologiju za utvrđivanje regulatornog prihoda i cijena za korišdenje prenosnog sistema električne energije, Metodologiju za utvrđivanje regulatornog prihoda i cijena za korišdenje distributivnog sistema električne energije i

30

Metodologiju za utvrđivanje cijena i uslova za pružanje pomodnih i sistemskih usluga i usluga balansiranja prenosnog sistema električne energije. Sektorska struktura: Tabela 1. Bruto dodata vrijednost po djelatnostima, tekude cijene

Šifra Djelatnosti

Bruto

dodata

vrijednost

za 2008, u

000 EUR

Bruto

dodata

vrijednost

za 2009, u

000 EUR

Bruto dodata

vrijednost za

2010, u 000

EUR

A Poljoprivreda 229,833 246,251 237,422

B Ribarstvo 666 561 464

V Vađenje ruda i kamena 37,438 19,653 38,631

G Prerađivačka industrija 166,471 145,791 139,014

D Proizvodnja el.energije, gasa i vode 129,104 169,538 171,079

Đ Građevinarstvo 190,750 161,538 156,970

E Trgovina na veliko i malo 382,416 357,070 380,067

Ž Hoteli i restorani 132,751 152,077 161,029

Z Saobradaj, skladištenje i veze 288,886 283,814 299,027

I Finansijsko posredovanje 119,589 120,825 124,515

J Aktivnosti u vezi sa nekretninama 251,445 250,686 268,510

K Državna uprava 269,118 254,840 255,210

L Obrazovanje 116,357 125,440 138,545

Lj Zdravstveni i socijalni rad 109,671 118,358 122,653

M Ostale komunalne i dr.akt. 52,096 66,106 94,102

porezi minus subvencije 609,029 508,420 516,618

BDP u tekudim cijenama 3,085,622 2,980,967 3,103,855

Tabela 2. Bruto dodata vrijednost po djelatnostima, stalne cijene

Šifra Djelatnosti

Bruto

dodata

vrijednost za

2008, u 000

EUR

Bruto

dodata

vrijednost za

2009, u 000

EUR

Bruto

dodata

vrijednost

za 2010, u

000 EUR

A Poljoprivreda 215,657 234,109 243,011

B Ribarstvo 721 615 481

V Vađenje ruda i kamena 37,257 13,886 32,444

G Prerađivačka industrija 135,678 121,398 140,150

D Proizvodnja el.energije, gasa i vode 136,026 140,337 206,107

31

Đ Građevinarstvo 187,216 154,126 149,552

E Trgovina na veliko i malo 393,637 313,582 360,248

Ž Hoteli i restorani 121,073 128,636 160,442

Z Saobradaj, skladištenje i veze 251,487 323,553 290,625

I Finansijsko posredovanje 109,026 122,789 122,395

J Aktivnosti u vezi sa nekretninama 260,180 270,303 254,697

K Državna uprava 203,548 272,347 254,942

L Obrazovanje 91,785 117,288 125,189

Lj Zdravstveni i socijalni rad 88,432 108,575 116,156

M Ostale komunalne i dr.akt. 42,899 62,054 75,758

porezi minus subvencije 591,400 527,475 522,213

BDP u stalnim cijenama 2,866,022 2,911,073 3,054,410

Tabela 3. Bruto dodata vrijednost po djelatnostima, tekude cijene – VIŠE DETALJA

Šifra Djelatnosti

Bruto dodata

vrijednost za

2009, u 000 EUR

Bruto dodata

vrijednost za

2010, u 000

EUR

A Poljoprivreda 246,251 237,422

B Ribarstvo 561 464

V Vađenje ruda i kamena 19,653 38,631

G Prerađivačka industrija 145,791 139,014

GA Proizvodnja prehrambenih proizvoda, pida i duvana 47,165 58,954

GB Proizvodnja tekstila i tekstilnih proizvoda 2,397 2,046

GV Prerada kože i proizvodnja predmeta i kože 191 352

GG Prerada drveta i proizvodi od drveta 8,082 7,054

GD

Proizvodnja celuloze, papira i proizvoda od papira;

izdavačka djelatnost i štampanje 19,049 16,075

GE

Proizvodnja hemikalija, hemijskih proizvoda i

vještačkih i sintetičkih vlakana 10,063 5,957

GŽ

Proizvodnja proizvoda od gume i proizvoda od

plastičnih 1,060 1,644

GZ

Proizvodnja proizvoda od ostalih nemetalnih

minerala 5,775 7,123

GI

Proizvodnja osnovnih metala i standardnih metalnih

proizvoda 32,835 23,583

GJ

Proizvodnja mašina i uređaja na drugom mjestu

nepomenuta 2,424 3,116

GK Proizvodnja električnih i optičkih uređaja 1,468 1,236

GL Proizvodnja saobradajnih sredstava 14,950 8,859

32

GLJ

Prerađivačka industrija na drugom mjestu

nepomenuta 332 3,015

D Proizvodnja el.energije, gasa i vode 169,538 171,079

Đ Građevinarstvo 161,538 156,969

E Trgovina na veliko i malo 357,070 380,067

Ž Hoteli i restorani 152,077 161,029

Z Saobradaj, skladištenje i veze 283,814 299,027

I Finansijsko posredovanje 120,825 124,515

J Aktivnosti u vezi sa nekretninama 250,686 268,510

K Državna uprava 254,840 255,210

L Obrazovanje 125,440 138,545

Lj Zdravstveni i socijalni rad 118,357 122,653

M Ostale komunalne i dr.akt. 66,106 94,102

porezi minus subvencije 508,420 516,618

BDP u stalnim cijenama 2,980,967 3,103,855

Tabela 4. Stope nominalnog i realnog rasta, u %

Šifra Djelatnosti

Stopa nominalnog

rasta, Bruto dodata

vrijednost 2010, u %

Stopa realnog rasta,

Bruto dodata

vrijednost 2010, u %

A Poljoprivreda -3.6 -1.3

B Ribarstvo -17.3 -14.3

V Vađenje ruda i kamena 96.6 65.1

G Prerađivačka industrija -4.6 -3.9

D Proizvodnja el.energije, gasa i vode 0.9 21.6

Đ Građevinarstvo -2.8 -7.4

E Trgovina na veliko i malo 6.4 0.9

Ž Hoteli i restorani 5.9 5.5

Z Saobradaj, skladištenje i veze 5.4 2.4

I Finansijsko posredovanje 3.1 1.3

J Aktivnosti u vezi sa nekretninama 7.1 1.6

K Državna uprava 0.1 0.0

L Obrazovanje 10.4 -0.2

Lj Zdravstveni i socijalni rad 3.6 -1.9

M Ostale komunalne i dr.akt. 42.4 14.6

porezi minus subvencije 1.6 2.7

BDP u stalnim cijenama 4.1 2.5

33

Pokazatelji kretanja industrijske proizvodnje ukazuju na oporavak i blagi rast sektora prerađivačke industrije. U sektoru prerađivačke industrije, koji učestvuje sa 61,5% u ukupnoj industrijskoj prozvodnji, indeksi proizvodnje u prva dva mjeseca 2012. su na nivou ostvarene proizvodnje u uporednom periodu 2011. uz simboličan rast od 0,1%. Imajudi u vidu dominantno učešde podsektora proizvodnje osnovnih metala od 42,1% u ukupnoj prerađivačkoj industriji, odnosno 25,9% u ukupnoj industrijskoj proizvodnji, nivo proizvodne aktivnosti kod najvedih kompanija (Kombinat aluminijuma Podgorica i Željezara Nikšid) opredjeljuje kretanja i indekse nivoa proizvodnje. Što se tiče Kombinata aluminijuma Podgorica, zbog neispunjavanja ugovornih obaveza, od strane CEAC-a, Vlada CG je pokrenula aktivnosti na raskidu ugovora i povradaju akcija koje su u vlasništvu CEAC-a. Osim toga, zbog neispunjavanja obaveza KAP-a prema Dojče banci, ova banka je aktivirala državnu garanciju na osnovu koje je Vlada platila 23,4 mil. eura. Od početka 2012. objavljena su tri oglasa o prodaji Željezare Nikšid. Tredi Oglas o prodaji cjelokupne imovine Željezare Nikšid u stečaju javnim nadmetanjem otvoren je do 27. IV 2012. po cijeni od 15 mil. eura. Mala i srednja preduzeda: U martu 2012. urađeni su Akcioni planovi za sprovođenje Strategije razvoja MSP 2011 – 2015 i Strategije podsticanja konkurentnosti na mikro nivou 2011-2015. Prema podacima Monstata 2011. u CG je bilo 27.127 malih i srednjih preduzeda. Učešde MSP u ukupnom broju preduzeda je 99,8%. Od ukupnog broja MSP u 2011. uvozom i izvozom se bavilo 27,21%. 2011. je poboljšan pristup finansijama sektoru MSP. Investiciono-razvojni fond CG je odobrio 200 odluka o kreditiranju MSP, preduzetnika i poljoprivrednika u iznosu od 14,21 mil. eura. Za prva 3 mjeseca 2012. odobren je 21 projekat, u ukupnom iznosu od 1,22 mil. eura. Od juna 2011. do kraja marta 2012. IRF je realizovao i 14 ugovora o faktoring finansiranju. U cilju uvođenja novih finansijskih instrumenata, u januaru 2012. potpisan je i prvi sporazum CKB-OTP banke sa EIF za davanje garancija u ukupnom iznosu od 20 mil. eura. 2.2.3. Ekonomska integracija U međunarodnoj razmjeni usluga Crna Gora je 2011. ostvarila suficit u iznosu od 530,4 mil. eura, što je za 29,3% više nego u 2010. Ukupan obim razmjene usluga iznosio je 1.164 mil. eura, što je za 7,4% više nego prethodne godine. Rezultati ostvareni u oblasti turizma, gdje su procijenjeni prihodi od putovanja iznosili 558,4 mil. eura ili 12% više nego prethodne godine, najviše su doprinijeli rastu ukupnih prihoda od usluga. Na računu faktorskih dohodaka ostvaren je suficit u iznosu od 25,8 mil. eura. Pozitivna kretanja zabilježena su i na računu tekudih transfera, gdje je zabilježeno povedanje transfera u Crnu Goru za 5,7%, što je rezultiralo ostvarenjem suficita u iznosu od 116,2 mil. eura, odnosno 1,5% više nego u 2010. Ukupan obim robne razmjene za period septembar - decembar 2011. iznosio je 796, 5 mil. eura, od čega je ukupan izvoz roba iznosio 164, 9 mil. eura, dok je ukupan uvoz iznosio 631, 6 mil. eura.

34

Najveda robna razmjena ostvarena je sa zemljama CEFTA-e i to 358, 2 mil. eura, od čega je izvoz iznosio 76, 1 mil. eura, a uvoz 282, 1 mil. eura, kao i sa zemljama Evropske unije i iznosila je 312, 3 mil. eura, od čega je izvoz iznosio 64, 1 mil. eura, a uvoz 248, 2 mil. eura. U strukturi uvoza najviše su bila zastupljena mineralna goriva i maziva (127, 1 mil. eura), hrana i žive životinje (116, 8 mil. eura), mašine i transportna oprema (110, 7 mil. eura). U strukturi izvoza najviše su bili zastupljeni gotovi proizvodi (74, 4 mil. eura), neobojeni metali (55, 3 mil. eura) i sirove materije, nejestive, osim goriva ( 22, 8 mil. eura). U posmatranom periodu najviše robe je pojedinačno izvezeno u Hrvatsku (27, 6 mil. eura), Srbiju (24, 7 mil. eura), Mađarsku (19, 8 mil. eura), Njemačku (13, 1 mil. eura) i Sloveniju (12, 8 mil. eura). Najviše roba uvezeno je iz Srbije (181, 6 mil. eura), Bosne i Hercegovine (53, 3 mil. eura), Grčke (47, 1 mil. eura), Italije (42, 7 mil. eura) i Njemačke (39,2 mil. eura). Ukupan obim robne razmjene za period januar - februar 2012. iznosio je 257, 4 mil. eura, od čega je ukupan izvoz roba iznosio 51,1 mil. eura, dok je ukupan uvoz iznosio 206,3 mil. eura. Najveda robna razmjena ostvarena je sa zemljama CEFTA-e i to 119, 8 mil. eura, od čega je izvoz iznosio 31, 8 mil. eura, a uvoz 87, 9 mil. eura, kao i sa zemljama Evropske unije i iznosila je 99 mil. eura, od čega je izvoz iznosio 16, 4 mil. eura, a uvoz 82, 6 mil. eura. U posmatranom periodu najviše robe je pojedinačno izvezeno u Hrvatsku (16, 1 mil. eura), Srbiju (9, 4 mil. eura), Bosnu i Hercegovinu (3, 9 mil. eura), Sloveniju (3, 6 mil. eura) i Njemačku (3 mil. eura), Najviše roba uvezeno je iz Srbije (59, 2 mil. eura), Grčke (21, 4 mil. eura), Njemačke (12, 8 mil. eura), Bosne i Hercegovine (12, 6 mil. eura) i Hrvatske (12, 1 mil. eura).

3. SPOSOBNOST PREUZIMANJA OBAVEZA IZ ČLANSTVA U EU

3.1. POGLAVLJE 1: SLOBODNO KRETANJE ROBE

Zakonodavni okvir Donijeti su Zakon o tehničkim zahtjevima za proizvode i ocjenjivanju usaglašenosti („Službeni list CG“, br. 53/11, stupio na snagu 19. XI 2011, i Zakon o tržišnoj inspekciji („Službeni list CG“, br. 53/11) stupio na snagu 19. XI 2011. U ME postoji Odsjek u sastavu Sektora za unutrašnje tržište i konkurenciju. Trenutna implementacija horizontalnih mjera se primjenjuje na sve proizvode za koje nije transponovana pravna tekovina EU kroz model korišdenja tehničkih mjera propisanih Zakonom o tehničkim zahtjevima za proizvode i ocjenjivanju usaglašenosti i Zakonom o opštoj bezbjednosti proizvoda. Standardizacija Institut za standardizaciju donio je 982 crnogorska standarda (MEST). Krajem februara počela je javna rasprava za 509 nacrta crnogorskih standarda.

35

Prepoznajudi prioritetne oblasti za standardizaciju, koje su od interesa za Crnu Goru, a na osnovu interesovanja zainteresovanih strana, Institut je formirao sljedede tehničke komitete: ISME/TK 003: Prehrambeni proizvodi; ISME/TK E 004: Sistemi upravljanja energijom i energetska efikasnost; ISME/TK 005: Upravljanje ljudskim resursima i ISME/TK E 006: Elektroenergetika. ISME i Slovenački Institut za standardizaciju (SIST) u septembru 2011. potpisali su Sporazum o unapređenju saradnje na području standardizacije. Metrologija Na osnovu Zakona o metrologiji („Službeni list CG“, br. 79/08) Ministarstvo ekonomije je donijelo: - Pravilnik o prethodno upakovanim proizvodima („Službeni list CG“, br. 56/11) stupio na snagu 3. XII 2011; - Pravilnik o bocama kao mjernim posudama („Službeni list CG“, br. 56/11) stupio na snagu 3. XII 2011. Realizovane su obuke za zaposlene u Zavodu za metrologiju iz različitih oblasti naučne metrologije. Laboratorija za zapreminu Zavoda za metrologiju, prema izvještaju iz septembra 2011. (Draft B Report) uspješno je učestvovala u međulaboratorijskom poređenju nacionalnih metroloških instituta Belgije, Bosne i Hercegovine, Bugarske, Danske, Grčke, Mađarske, Italije, Litvanije, Makedonije, Crne Gore, Norveške, Portugalije, Srbije, Slovenije, Španije i Turske u okviru projekta EURAMET-a TC F 1079: Volumetrijska i gravimetrijska kalibracija transfer standarda 20 l. U Zavodu za metrologiju su zaposlena tri službenika na određeno vrijeme i dva pripravnika. Zavod za metrologiju je 19. X 2011. potpisao CIPM MRA (CIPM Aranžman o međusobnom priznavanju). Akreditacija U septembru 2011. ATCG je akreditovalo dva tijela za ocjenu usaglašenosti, od kojih je jedno laboratorija za ispitivanje, a drugo kontrolna organizacija: JZU Dom zdravlja - Bar, Laboratorija za sanitarnu hemiju i ENING d.o.o - Nikšid (kontrolisanje postrojenja za tečni naftni gas, opreme pod pritiskom, metalnih i nemetalnih materijala). U februaru 2012, ATCG je akreditovalo prvo crnogorsko tijelo za certifikaciju proizvoda: Monteorganica d.o.o - Podgorica (certifikacija proizvoda u organskoj proizvodnji). Trenutno u sistemu akreditacije postoji ukupno dvadeset (20) tijela za ocjenu usaglašenosti akreditovanih od strane ATCG, od kojih su petnaest (15) laboratorije za ispitivanje, jedna (1) laboratorija za kalibraciju, tri (3) kontrolna tijela i jedno (1) certifikaciono tijelo za certifikaciju proizvoda. U skladu s Planom nadzornih posjeta i ponovnog ocjenjivanja akreditovanih organizacija, ATCG je sprovelo devet (9) nadzornih posjeta u cilju pradenja održavanja kompetentnosti akreditovanih tijela za ocjenu usaglašenosti i pet (5) posjeta ponovnog ocjenjivanja u cilju produžavanja važenja akreditacije. Na 28. Generalnoj Skupštini EA, 23.-24. XI 2011. u Varšavi, ATCG je promovisan u Punopravnog člana Evropske kooperacije za akreditaciju (EA). Tržišni nadzor U predviđenoj Upravi za inspekcijske poslove, bide objedinjeno više inspekcija, među kojima i vedi broj onih koje se bave nadzorom nad tržištem.

36

Koordinaciono tijelo za tržišni nadzor (KT) je održalo tri sjednice, na kojima su nastavljene aktivnosti u cilju koordiniranja tržišnog nadzora. Izrađen je Nacrt liste nadležnosti za nadzor nad tržištem po grupama proizvoda i Nacrt nacionalnog programa nadzora nad tržištem za 2012. Tržišna inspekcija i Uprava carina su 26. III 2012. potpisale Memorandum o saradnji u cilju efikasne zaštite tržišta od opasnih proizvoda. Uspostavljen je sajt Tržišne inspekcije (www.ti.gov.me). Krajem februara 2012. počela je realizacija novog Projekta Zaštita potrošača i tržišni nadzor (IPA 2010). Sektorski (stari) pristup i Novi pristup - Farmaceutski proizvodi (lijekovi za ljudsku i životinjsku upotrebu). Donijet je Zakon o lijekovima („Službeni list CG“, br. 56/11) koji je stupio na snagu 3. XII 2011. Agencija za lijekove i medicinska sredstva je počela s opremanjem referentne laboratorije za falsifikate koja treba da bude regionalnog karaktera. Završen je informacioni sistem koji uključuje kompletnu putanju i sve zainteresovane strane u prometu lijekova. - Motorna vozila - Ministarstvo saobradaja i pomorstva je formiralo Odsjek za motorna vozila sa zadatkom da donose tehničke propise iz domena homologacije vozila. - Prethodno upakovani proizvodi– Donijet je Pravilnik o prethodno upakovanim proizvodima („Službeni list CG“, br. 56/11) koji je stupio na snagu 3. XII 2011 i Pravilnik o bocama kao mjernim posudama („Službeni list CG“, br. 56/11) koji je stupio na snagu 3. XII 2011.

3.2. POGLAVLJE 2: SLOBODNO KRETANJE RADNIKA

Zakon o potvrđivanju Sporazuma između Crne Gore i Republike Slovenije o socijalnom osiguranju donijet je 1. XI 2011.(„Službeni list CG - Međunarodni ugovori“, br. 14/11), čija primjena je počela 1. I 2012. U skladu sa Zakon o zapošljavanju i radu stranaca („Službeni list CG“, br. 22/08 i 32/11) Vlada je donijela Odluku o utvrđivanju broja radnih dozvola za strance za 2012. godinu („Službeni list CG“, br. 55/11), kojom je utvrđena kvota od 25.050 radnih dozvola za strance za 2012. godinu, čija primjena počela od 1. I 2012.

Prikaz sprovedenih obuka VII stručna konferencija Centara javnih službi za zapošljavanje zemalja jugoistočne Evrope (CPESSEC) održana je 3. XI 2011.: „Pokretljivost radne snage i EURES“. U cilju pripreme za uvođenje EURES-a, 5-9. III 2012. u okviru TAIEX-a, eksperti iz Slovenije, održali su obuku za potencijalne Eures savjetnike, za 20 zaposlenih iz Zavoda za zapošljavanje i Ministarstva rada i socijalnog staranja. Međunarodna i regionalna saradnja Sporazum između Crne Gore i Republike Turske o socijalnom osiguranju je potpisan 14. III 2012. u Ankari.

http://www.ti.gov.me/

37

3.3. POGLAVLJE 3: PRAVO OSNIVANJA PREDUZEDA I SLOBODA PRUŽANJA USLUGA

3.3.1. Slobode pružanja prekograničnih usluga - Donijet je Zakon o strancima („Službeni list CG“, br. 53/11), koji se primjenjuje od 19. XII 2012. - Donijet je Pravilnik o načinu odobravanja privremenog boravka i stalnog nastanjenja i izdavanja putnih i drugih isprava strancima („Službeni list CG“, br. 13/12) koji se primjenjuje od 8. III 2012. 3.3.2. Poštanske usluge Donijet je Zakon o poštanskim uslugama („Službeni list CG“, br. 57/11) koji se primjenjuje od 8. XII 2011. 3.3.3. Uzajamno priznavanja profesionalnih kvalifikacija - Donijet je Zakon o priznavanju inostranih obrazovnih isprava i izjednačavanju kvalifikacija („Službeni list CG ”, br. 57/11) koji se primjenjuje od 8. XII 2011. - Donijet je Zakon o priznavanju inostranih kvalifikacija za obavljanje regulisane profesije („Službeni list CG ”, br. 18/11) koji je stupio na snagu 9. IV 2011. U skladu sa Zakonom o privrednim društvima („Službeni list CG”, br. 40/11), Ministarstvo finansija je pripremilo nove obrasce za upis i Uputstvo o radu CRPS-a, kojim je precizirano da Poreska uprava definiše pravila za elektronsku registraciju preduzeda. Obrasci i Uputstvo su dostavljeni Službenom listu CG na objavljivanje. Ostvareni rezultati: Na predlog Savjeta za regulatornu reformu i unapređenje poslovnog ambijenta, Vlada je donijela odluku o formalnom uvođenju analize procjene uticaja regulative od 1. I 2012. na zakonska i podzakonska akta, u skladu s Poslovnikom Vlade i Priručnikom i Metodologijom za RIA-u, koji predstavljaju polazne osnove za uvođenje RIA-e. Održano je sedam obuka za državne službenike za 120 državnih službenika resornih ministarstava.

U toku je realizacija posljednje faze projekta Giljotina propisa u kojoj resorna ministarstva razmatraju preporuke za izmjenu i ukidanje propisa iz svojih oblasti i u obavezi su da do kraja aprila 2012. upoznaju Savjet za regulatornu reformu i unapređenje poslovnog ambijenta o daljim aktivnostima na njihovoj implementaciji. Administrativni kapaciteti U cilju jačanja administrativnih kapaciteta, PU je zaposlila još 5 službenika u IT sektoru, tako da trenutno na poslovima registracije radi 18 zaposlenih. Statistika: Ministarstvo rada i socijalnog staranja do sada je riješilo 100 zahtjeva za priznavanje inostranih sertifikata o stečenim stručnim kvalifikacijama. Ministarsvo prosvjete i sporta (ENIC centar) je u izvještajnom periodu izdalo 1.100 rješenja o priznavanju inostranih obrazovnih isprava u oblasti visokog obrazovanja, dok je zahtjeva za priznavanje inostranih obrazovnih isprava za osnovno i srednje obrazovanje bilo 317. U toku realizacije aktivnosti na projektu Giljotina propisa analizom regulative obuhvadeno je oko 690 propisa i 320 administratvnih postupaka i pripremljeno je oko 1750 preporuka.

38

Međunarodna saradnja: - U periodu od 10. do 13. X 2011. održana je studijska posjeta Sloveniji predstavnika Ministarstva prosvjete i sporta Crne Gore i Univerziteta Crne Gore.

3.4. POGLAVLJE 4: SLOBODA KRETANJA KAPITALA

U decembru 2011. Centralna banka, Ministarstvo finansija, Uprava za sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma, Komisija za hartije od vrijednosti i Agencija za nadzor osiguranja su potpisale Memorandum o saradnji i razmjeni podataka u oblasti sprečavanja pranja novca i finansiranja terorizma. U cilju jačanja finansijske stabilnosti, povedanja transparentnosti u poslovanju preduzeda i smanjenju problema izazvanih nelikvidnošdu privrednih subjekata, Vlada Crne Gore je 19. IV 2012. utvrdila Predlog zakona o dopuni zakona o platnom prometu u zemlji. Skupština je 27. II 2012. donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma koji je stupio na snagu 15. III 2012.

Trenutno je u Upravi zaposleno 29 službenika i namještenika na određeno i neodređeno vrijeme i jedan pripravnik radi stručnog osposobljavanja. Formiran je Sektor za prevenciju i izvještavanje u oblasti sprečavanja pranja novca i finansiranja terorizma sa četiri radna mjesta.

USPNFT je u januaru 2012. potpisala Sporazume o razmjeni podataka sa finansijsko- obavještajnim službama Japana i Kanade.

Na deset seminara koji su se odnosili na borbu protiv organizovanog kriminala, pranje novca, finansiranje terorizma, finansijske istrage i oduzimanje imovine, internetski kriminal, metodologiju izvještavanja u procesu pristupanja EU učestvovalo je 14 službenika USPNFT.

Statistika sektora za prijem, analizu i obradu podataka (Odsjek za analitiku i Odsjek za sumnjive transakcije) Otvoreni predmeti po inicijativama:

Inicijativa Br. otvorenih predmeta

Banke i drugi zakonski obveznici 26

Uprava carina, KHOV 6

Drugi državni organi (UP, VDT, ANB) 45

USPNFT 38

Strani FOS 20

Ukupno 135

Upudene informacije:

Drugim nadležnim državnim organima upudeno je ukupno 81 informacija

Informacije na našu inicijativu

Odgovori na njihov zahtjev

Dopunske informacije

VDT 12 12 11

39

UP 5 14 12

ANB 1 7 7

Ukupno: 18 33 30

Izvještaji o sumnjivim transakcijama

(1. IX 2011- 25. III 2012.)

Inicijator Broj primljenih izvještaja o sumnjivim transakcijama

Banke 25

KHOV 1

Uprava carina 7

Advokat 1

Ukupno primljeno izvještaja o STR: 34

USPNFT 14

Ukupno:

48

Blokirane transakcije U istom periodu, u skladu sa čl. 51 Zakona o SPNFT, Uprava je privremeno (na 72 sata) obustavila jednu transakciju u iznosu od 1.200.000,00 USD.

Broj ukupno importovanih transakcija od zakonskih obveznika:

Banke 18.242

Tržište kapitala 5.266

Sudovi 319

Trgovci nekretnina 157

Trgovci automobila 3

Uprava Carina 199

Pošta CG 3

Kazina 61

Statistika odsjeka za međunarodnu i unutrašnju saradnju

Odsjek za unutrašnju i međunarodnu saradnju primio je 27 zahtjeva od stranih FOS, upudeno je 98 zahtjeva za podacima prema stranim FOS, primljeno je 116 odgovora od stranih FOS a poslata su 33 odgovora stranim FOS.

40

Statistika odsjeka za kontrolu obveznika Struktura kontrolisanih subjekata po djelatnostima:

Vrsta djelatnosti Izvršeno kontrola

Promet nekretninama 32

Građevinska firme 19

Turističke agencije 2

NVO 6

Ostale djelatnosti 17

UKUPNO: 76

- Podneseno zahtjeva za pokretanje prekršajnog postupka: 15 - Inicijative drugim državnim organima : 6

3.5. POGLAVLJE 5: JAVNE NABAVKE

Vlada je 22. XII 2011. donijela Strategiju razvoja sistema javnih nabavki u Crnoj Gori za period 2011-2015. i Akcioni plan za sprovođenje strateškog dokumenta, kao i Odluku o obrazovanju Koordinacionog tijela za pradenje i sprovođenje Strategije javnih nabavki. Donijet je novi Zakon o javnim nabavkama („Službeni list CG“, br. 42/11), koji je stupio na snagu 23. VIII 2011, a primjenjuje se od 1. I 2012. Donijeti su: Pravilnik o obrascima u postupku javnih nabavki („Službeni list CG“, br. 62/11), koji je stupio na snagu 28. XII 2011; Pravilnik o metodologiji iskazivanja podkriterijuma u odgovarajudi broj bodova, načinu ocjene i upoređivanja ponuda („Službeni list CG“, br. 63/11), koji je stupio na snagu 29. XII 2011; Pravilnik o načinu vođenja i sadržaju evidencije o kršenju antikorupcijskih pravila („Službeni list CG“, br. 63/11), koji je stupio na snagu 29. XII 2011; Pravilnik o evidenciji postupaka javnih nabavki („Službeni list CG“, br. 63/11), koji je stupio na snagu 29. XII 2011. Pravilnici de se primjenjivati od 1. I 2012. Prikaz sprovedenih obuka Održana je Konferencija o javnim nabavkama, kao i seminar sa aktuelnim temama iz oblasti budžetskog računovodstva - MRS za javni sektor, dvije radionice na teme „Okvirni sporazum i centralizovane javne nabavke“ u Evropskoj uniji i Hrvatskoj i "Implementacija Direktive za komunalni sektor – zakonski i praktični aspekti", obuke u vezi korišdenja novog portala javnih nabavki, okrugli sto o javnim nabavkama: ,,Izmijenjeni zakon i postupak’’, U okviru Višekorisničkog projekta IPA 2009 „Obuka u oblasti javnih nabavki za zemlje Zapadnog Balkana i Tursku” izvršena je obuka prve grupe trenera.

41

Statistički podaci U toku 2011, prema prvim nezvaničnim pokazateljima, u postupcima javnih nabavki robe, usluga i ustupanja izvođenja radova u CG, ukupno je ugovoreno oko 371.000.000€ ili oko 14% ukupnog bruto društvenog proizvoda. Broj obveznika primjene Zakona o javnim nabavkama u prethodnoj godini bio je 974, a u 2012. broj obveznika je smanjen na 718. Statistika koja se tiče novog Zakona o javnim nabavkama za 2012. godinu: - broj objavljenih poziva na Portalu 01. I-15. III 2012. : 548 - broj objavljenih Ugovora za period 01. I-15. III 2012. : 64 - broj inspekcijskih kontrola za period 01.I -15. III 2012. : 19 - broj obveznika primjene zakona u 2012. : 718 - broj održanih obuka u saradnji sa Komisijom za spriječavanje sukoba interesa u 2011 : 6.

Komisija za kontrolu postupka javnih nabavki

Kontrolni mehanizam Komisije za kontrolu postupka javnih nabavki Novim Zakonom o javnim nabavkama kao sredstvo kontrole zakonitosti postupaka javnih nabavki propisana je kontrola postupaka javnih nabavki koju vrši Državna komisija. Naručilac je dužan da u postupku javne nabavke čija vrijednost prelazi 500.000 eura, u roku od pet dana od dana objavljivanja odluke o izboru najpovoljnije ponude, dostavi Državnoj komisiji potpunu dokumentaciju u postupku javne nabavke radi kontrole istog. Kontrolu vrši Državna komisija u roku od 30 dana od dana dostavljanja dokumentacije o sprovođenju postupka javne nabavke. Ako je protiv odluke o izboru najpovoljnije ponude izjavljena žalba, o kontroli i žalbi rješava se istom odlukom. Ukoliko u vršenju kontrole Državna komisija utvrdi da je postupak javne nabavke sproveden suprotno odredbama ovog zakona, može u cjelosti ili djelimično poništiti postupak javne nabavke i donijete odluke i ukazati naručiocu na učinjene nepravilnosti. U postupku kontrole primjenjuju se odredbe ovog zakona kojima je uređen postupak rješavanja Državne komisije po žalbi. Ugovor o javnoj nabavci ne smije se zaključiti do donošenja odluke Državne komisije u postupku kontrole. Rezultati saradnje s Državnom revizorskom institucijom Obezbijeđen je javni interes kroz transparentnost, pravilnost primjene Zakona o javnim nabavkama i podnošenje odgovarajudeg pravnog sredstva u postupcima javnih nabavki; unaprijeđena je međuinstitucionalna saradnja i aktivnosti na prevenciji korupcije i drugih oblika protivzakonitog ponašanja; postignut je visok stepen informisanosti radi prevencije i balgovremenog otkrivanja mogudih slučajeva zloupotreba kroz pogrešnu ili nepotpunu primjenu Zakona o javnim nabavkama; organizovanje savjetovanja i edukacija državnih službenika i namještenika i izrada stručnih publikacija; razvoj kapaciteta DRI i Državne komisije, kao i veda podrška implementaciji Zakona o javnim nabavkama, radi postizanja dobrih rezultata u oblasti kontrole i revizije javnih nabavki, i blagovremeno međusobno informisanje o izvršenim revizijama kod subjekata revizije u dijelu javnih nabavki i donijetim odlukama po izjavljenim žalbama u postupcima javnih nabavki, u smislu Zakona o Državnoj revizorskoj instituciji i Zakona o javnim nabavkama.

42

3.6. POGLAVLJE 6: PRIVREDNO PRAVO

Ostvareni rezultati U oblasti registracije preduzeda, nakon uspostavljanja jednošalterskog sistema registracije preduzeda nastavljeno je sa daljim aktivnostima na planu elektronske registracije preduzeda, u smislu pripreme novih obrazaca za upis i Uputstva o radu CRPS, shodno Zakonu o privrednim društvima („Službeni list CG“, br. 06/02; 17/07; 80/08; 40/10; 73/10; 36/11 i 40/11). Administrativni kapaciteti Izmjenama i dopunama Zakona o računovodstvu i reviziji finansijski izvještaji društava sa ograničenom odgovornošdu predaju se Poreskoj upravi. Rok za predaju je 31. III tekude za prethodnu godinu. Poreska uprava dostavide Ministarstvu finansija podatke o predaji finansijskih izvještaja nakon isteka roka za predaju i nakon perioda obrade i klasifikacije izvještaja. Statistika U vezi s elektronskim potpisom osnovano certifikaciono tijelo na nacionalnom nivou, Pošta Crne Gore, izdala je više od 2000 digitalnih certifikata, uglavnom pravnim licima, dok je najvedi broj certifikata za fizička lica izdat preduzetnicima. Pošta Crne Gore prima u prosjeku 4 do 5 zahtjeva dnevno. Cijena certifikata je 110€ za trogodišnji period. Certifikaciono tijelo za organe državne uprave kontinuirano radi na izdavanju digitalnih certifikata i do sada je izdato više od 170 certifikata.

3.7. POGLAVLJE 7: PRAVO INTELEKTUALNE SVOJINE

Normativni okvir Vlada je 29. XII 2011. donijela Nacionalnu strategiju intelektualne svojine za period 2012 – 2015. Donijet je Pravilnik o postupku za priznanje, promjenama i obnovi važenja industrijskog dizajna („Službeni list CG“, br. 12/12) i primjenjuje se od 3. III 2012. Donijet je Pravilnik o postupku za priznanje, promjenama, obnovi važenja i međunarodnoj registraciji žiga („Službeni list CG“, br. 50/11), koji se primjenjuje od 29. X 2011. Ostvareni rezultati

Uprava je preduzela mjere na ažuriranju podataka sa stare Oglasne table i instalirala novi INTRANET portal koji je dostupan carinskim službenicima i koji sadrži korisne informacije za carinske službenike iz svih oblasti iz nadležnosti Uprave. U cilju pravilne primjene Uredbe o postupanju carinskog organa sa robom za koju postoji sumnja da povrjeđuje prava intelektualne svojine, koja se primjenjuje od 01. I 2012. Uprava kontinuirano daje objašnjenja i instrukcije, kako svojim organizacionim jedinicama, tako i nosiocima prava i njihovim zastupnicima koji su zainteresovani da štite svoja prava intelektualne svojine od strane carinskog organa.

43

Obuke

Održani su seminari o: Ničanskoj klasifikaciji, proširenom evropskom patentu, identifikaciji krivotvorene robe za carinske službenike iz područnih jedinica Uprave, figurativnim elementima žigova, primjeni propisa iz oblasti intelektualne svojine. Predstavnici Zavoda učestvovali su na sljededim obukama: 49. Seriji zasijedanja skupština država članica WIPOa, Ženeva, 29. IX - 4. X 2011. (2 predstavnika), Osmoj sjednici Komiteta za razvoj intelektualne svojine, Ženeva, 14. – 18. XI 2011. (jedan predstavnik), Međunarodnoj radionici o autorskom i srodnim pravima u Londonu od 31. X do 11. XI 2011. (jedan predstavnik).

Statistika Podaci u odnosu na rad sudova u oblasti zaštite prava intelektualne svojine su: u osam predmeta je donijeta sudska odluka, a u 12 predmeta postupak je u toku. Uprava carina – podnijeta 44 zahtjeva za zaštitu prava intelektualne svojine. Uprava je usvojila 41 zahtjev, a pet zahtjeva je odbacila zbog formalnih nedostataka, s tim što su dva zahtjeva iz 2010. Nosioci prava intelektualne svojine su Upravi carina u prva tri mjeseca 2012. podnijeli osam zahtjeva za preduzimanje mjera za zaštitu prava intelektualne svojine. Uprava je donijela šest rješenja o usvajanju zahtjeva za preduzimanje mjera za zaštitu prava intelektualne svojine, dok su dva zahtjeva u radu. U 2012. bilo je četiri prekida carinskih postupaka i zadržavanja robe po osnovu sumnje da povrjeđuje prava intelektualne svojine, prilikom čega je zadržana sljededa roba: 3120 komada sportske obude; 16 komada ručnih satova; 20 komada posteljina i 89 pari muških i ženskih cipela. O prekidima postupaka po osnovu sumnje da se radi o povredi prava intelektualne svojine Uprava redovno izvještava javnost posredstvom saopštenja za javnost i isticanjem istih na web sajtu. U oktobru 2011. u prostorijama fabrike Mirai iz Nikšida pod carinskim nadzorom uništene su 822 šteke cigareta Uništenje navedene robe je izvršeno po pravosnažnoj i izvršnoj presudi Privrednog suda u Podgorici Međunarodna i regionalna saradnja

Održane su posjete Hrvatskoj, Srbiji, Sloveniji, Danskoj, Njemačkoj, Turskoj, Mađarskoj i Španiji. Radionica o administriranju reprografije u Crnoj Gori, na inicijativu Međunarodne federacije organizacija za zaštitu reprografskih prava IFRRO, održana je u Podgorici 04. X 2011.

44

3.8. POGLAVLJE 8: POLITIKA KONKURENCIJE

3.8.1.Konkurencija Zakonodavni okvir Nakon što je Predlog zakona o zaštiti konkurencije odbijen na Skupštini i vraden predlagaču, Vlada je ponovo utvrdila Predlog zakona i uz odgovarajude izmjene je dostavljen Delegaciji EU. Očekuje se da de zakon biti donijet do kraja drugog kvartala tekude godine. Implementacija Uprava za zaštitu konkurencije je riješila četiri slučaja po zahtjevu za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije. Upravi su podnijeta dva zahtjeva za pokretanje postupka, zbog sumnje o postojanju povrede u dijelu zloupotrebe dominantnog položaja. Administrativni kapaciteti

U Upravi je trenutno zaposleno 12 službenika i namještenika, uključujudi i direktora, od čega poslove zaštite konkurencije obavlja pet službenika. Od ukupnog broja, osam (8) zaposlenih je u stalnom radnom odnosu, dok su četiri (4) zaposlena angažovana na određeno vrijeme od dvije (2) godine. Međunarodna saradnja i obuke Sredinom novembra 2011. organizovan je seminar pod nazivom Pravo i politika konkurencije i

značaj pravosudnih organa. Drugi dvodnevni seminar za sudije je organizovan krajem marta u

Budvi na temu Pravo zaštite konkurencije – studija slučajeva iz sudske prakse,

U Podgorici 22. III 2012. Privredna Komora CG i Uprava za zaštitu konkurencije su održali okrugli

sto na temu Politika i pravo zaštite konkurencije u Crnoj Gori – u susret novom Zakonu o zaštiti

konkurencije.

3.8.2.Državna pomod Normativni okvir Skupština je donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o kontroli državne pomodi 17. XI 2011. ("Službeni list CG ", br. 57/11 od 30. XI 2011, stupio na snagu 8. XII 2011.). Skupština je 2. XI 2011. donijela Godišnji izvještaj o dodijeljenim pomodima u Crnoj Gori za 2010. Ažuriran popis državnih pomodi (Inventar) je poslat EK takođe u novembru i javno je dostupan i može se nadi i na sajtu Komisije za kontrolu državne pomodi. Kako bi se obezbijedila što efikasnija harmonizacija regulative s pravilima državne pomodi Vlada je 29. XII 2011. Zaključkom broj 03-12388 zadužila sva resorna ministarstva da svoje predloge propisa na osnovu kojih se može dodijeliti državna pomod potencijalnim korisnicima, prije nego što ih dostave Vladi na razmatranje, dostave Komisiji za kontrolu državne pomodi radi davanja ocjene usklađenosti s Zakonom o kontroli državne pomodi.

45

Resorna ministarstva su ispunila obaveze iz programa prilagođavanja postojedih programa državne pomodi, u skladu s kriterijumima iz člana 73 Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju. Na osnovu programa, usklađeni su svi propisi, i to: Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju lica sa invaliditetom Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o pozorišnoj djelatnosti Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o sportu Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o porezu na dobit pravnih lica Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica Zakon o izmjenama i dopunama Zakona lukama– očekuje se njegovo usvajanje u Skupštini CG Zakon o komunalnim djelatnostima Vlada je donijela Odluku o regionalnoj mapi pomodi 15. III 2012. Bilans ostvarenih rezultata Komisija za kontrolu državne pomodi je donijela pet rješenja i dva zaključka po prijavljenim državnim pomodima. Uspostavljen je sajt Komisije za kontrolu državne pomodi. Uspostavljen je interni sistem evidencija u Odjeljenju za pripremu državne pomodi. Prikaz sprovedenih obuka Održani su seminari na sljedede teme: obuka na temu „Državna pomod“ i Primjena pravila državne pomodi za kompenzacije lokalnih samouprava za povjerene obaveze pružanja javnih usluga (PSO) - naučene lekcije iz studije slučaja; pilot vježba - Studija slučaja o povjeravanju poslova za dodjelu linija za prevoz putnika u gradskom i prigradskom linijskom saobradaju kao i posebnog linijskog prevoza na teritoriji opštine Kotor. U periodu od 11. do 15. III 2012. predstavnici Ministarstva finansija i Komisije za kontrolu državne pomodi boravili su u studijskoj posjeti Letoniji.

3.9. POGLAVLJE 9: FINANSIJSKE USLUGE

3.9.1. Bankarstvo Odluka o adekvatnosti kapitala banaka koja je donijeta u julu 2011. primjenjuje se od 1. I 2012. U decembru 2011. Centralna banka je donijela i Odluku o javnom objelodanjivanju podataka od strane banaka, kojom je u potpunosti implementiran Stub III Bazelskog sporazuma, odnosno Aneks XII Direktive 2006/48 EZ. Prvo objelodanjivanje podataka u skladu s ovom odlukom banke su dužne da izvrše do kraja maja 2012. U oktobru 2011. su donijete:

1. Opšte smjernice za saradnju sa supervizorima drugih zemalja u okviru supervizorskih kolegijuma;

2. Opšte smjernice za proces supervizorskog pregleda i ocjene (SREP) i 3. Opšte smjernice za odobravanje kreditnih rejtinga eksternih institucija.

46

Odluka o načinu izračunavanja izloženosti banaka, kojom se vrši usklađivanje regulative s Direktivom 2006/48 i Direktivom 2009/111, u dijelu koji se odnosi na izračunavanje i tretman velikih izloženosti donijeta je 5. III 2012. Takođe, CBCG radi na izradi Odluke o minimalnim standardima za upravljanje kreditnim rizikom u bankama i na smjernicama za identifikovanje povezanih lica kojom de se implementirati MRS 39. Na osnovu iskustava drugih centralnih banaka iz okruženja, CBCG se odlučila ne za klasičnu primjenu MRS 39, nego za kombinaciju primjene IRS 39 i prudencionih filtera. CBCG je u aprilu 2012. donijela Odluku o minimalnim standardima za upravljanje kreditnim rizikom u bankama , koja de se primjenjivati od 1. I 2013. U crnogorskom bankarskom sistemu dominiraju četiri velike banke koje obuhvataju 64% ukupne aktive, 64% odobrenih kredita i 67% ukupnih depozita bankarskog sektora. U odnosu ne prethodni izvještajni period došlo je do prekompozicije nekih banaka u odnosu na njihovo tržišno učešde mjereno veličinom njihove aktive. Bilansna suma banaka u Crnoj Gori 31. III 2012. iznosi 2,8 mlrd.eura i u odnosu na isti uporedni period 2011. bilježi pad od 5,1%. Najznačajniju stavku agregatnog bilansa banaka čine krediti u ukupnom iznosu od 1,964 mil.eura. Ukupni krediti u jednogodišnjem periodu ostvaruju konstantan pad i smanjeni su za 6,13%. Tokom prva tri mjeseca 2012. banke u Crnoj Gori su odobrile nove kredite u iznosu od 163 mil. eura. Najznačajniji korisnici kredita su privredna društva u vedinskom privatnom vlasništvu i fizička lica koji zajedno čine 81,29% svih odobrenih kredita. Pokazatelji kvaliteta aktive imaju pozitivan trend u 2011. Na poboljšanje kvaliteta aktive banaka uticala je prodaja nekvalitetnog portfolija nekih banaka. Ukupna nekvalitetna aktiva banaka (C, D, E) 31. III 2012. čini 11,75% ukupne aktive. U jednogodišnjem periodu, nekvalitetna aktiva smanjena je za 38,46%. Nivo nekvalitetne aktive iznosi 75,37% ukupnog kapitala i rezervi. 31. III 2012. dobra aktiva (A) činila je 53,70% ukupne aktive (u februaru 2011. 46,85%). Krediti klasifikovani u kategorije C, D i E u odnosu na mart 2011. smanjeni su za 40,37%. Učešde ovih kredita u ukupnim kreditima znatno je smanjeno sa 23,20% (mart 2011.) na 14,74%. Procenat kredita koji kasne s otplatom preko 30 dana na nivou sistema u martu 2012. iznosi 26,92%, dok je isti pokazatelj na kraju marta 2011. iznosio 29,54%. Najvedi dio kredita koji kasne s naplatom 62,62% odnosi se na privredna društva u privatnom vlasništvu i fizička lica 29,59%. Likvidnost bankarskog sektora 2012. je na zadovoljavajudem nivou. Likvidna aktiva banaka 31. III 2012. iznosi 502 mil. eura. Posmatrano u jednogodišnjem periodu zabilježila je pad od 11%. Koeficijent likvidne aktive u odnosu na ukupnu aktivu 31. III 2012. iznosi 18,21% što u odnosu na prethodnu godinu (19,42%) bilježi pad. Na kraju marta 2012. koeficijenti likvidnosti svih banaka, na dnevnoj i dekadnoj osnovi bili su iznad propisanog minimuma na dnevnoj (0,9%) i dekadnoj osnovi (1,0%). Koeficijent kredita u odnosu na depozite pokazuje tendenciju poboljšanja u jednogodišnjem periodu i na kraju marta 2012. iznosi 109,55%. (117,30% 31.III 2011.) Na kraju marta 2012. sve banke su koristile pozajmice iz inostranstva u ukupnom iznosu od 498 mil. eura, a značajan iznos ovih sredstava potiče od matičnih banaka.

47

Ukupni depoziti 31. III 2012. iznose 1,8 mlrd. eura. U jednogodišnjem uporednom periodu depoziti su ostvarili rast od 9 mil. eura ili 0,51%. Najznačajniji deponenti banaka su fizička lica s učešdem od 57,68% i privredna društva u vedinskom privatnom vlasništvu s 23,61%. Ročnost kredita i depozita nije na zadovoljavajudem nivou. Od ukupnih depozita u sistemu, 51% depozita ima ročnost do 3 mjeseca, dok je 60% kredita odobreno na rok preko 3 godine. Dugoročni krediti čine 78% ukupnih kredita, dok dugoročni depoziti čine svega 18% ukupnih depozita u sistemu. Kapital banaka 31. III 2012. iznosi 303,6 mil. eura i ostvaruje rast od 0,3% u jednogodišnjem periodu. U strukturi kapitala, na kraju decembra 2011. država ostvaruje učešde od 2,69%, domadi privatni kapital 14,44%, dok je kapital koji potiče iz ino izvora 82,87%. Koeficijent solventnosti kod svih banaka je iznad zakonom propisanog minimuma od 10% i krede se u rasponu od 11,39% - 43,56%. Koeficijent solventnosti na agregatnom nivou iznosi 16,51%. Posmatrano u jednogodišnjem periodu koeficijent solventnosti uvedan je za 0,66 p.p. Finansijski rezultat 31. III 2012. na nivou bankaraskog sektora je negativan i iznosi 6,6 mil. eura. Pet banaka u sistemu, od ukupno jedanaest, iskazale su gubitak. Povradaj na prosječnu aktivu (ROA) 31. XII 2011. je negativan i iznosi 0,11%, i u odnosu na isti uporedni period 2010, ovaj pokazatelj ostvaruje poboljšanje od 2,65 procentnih poena. Povradaj na prosječni kapital banaka (ROE) je negativan i iznosi 1,08%. U odnosu na uporedni period prethodne godine, kada je iznosio - 27.27%, ovaj pokazatelj ostvaruje poboljšanje. 2011. na nivou CBCG realizovano je 160 programa stručnog osposobljavanja na kojima je učestvovalo 117 zaposlenih. Stručno usavršavanje je realizovano učešdem na radionicama, seminarima, konferencijama u zemlji i inostranstvu, studijskim posjetama drugim centralnim bankama i međunarodnim finansijskim institucijama. 3.9.2.Osiguranje i penzijsko osiguranje I Regulativa sektora osiguranja U proteklom periodu, na osnovu Zakona o obaveznom osiguranju u saobradaju, donijet je Pravilnik o sadržini obrasca polise osiguranja od autodogovornosti („Službeni list CG ”, br. 02/12), kojim se uređuje sadržina obrasca polise, koja mora biti uniformna za sva društva za osiguranje koja se na teritoriji Crne Gore bave osiguranjem od autoodgovornosti. II Nadzor nad obavljanjem poslova osiguranja U dijelu kontrole, u ovom periodu redovne aktivnosti Agencije obuhvatile su ukupno 18 kontrola, od čega četiri kontrole društava za osiguranje i 14 kontrola poslovanja društava za posredovanje odnosno zastupanje u osiguranju. III Administrativni kapaciteti Agencije za nadzor osiguranja i međunarodna saradnja U proteklom periodu broj zaposlenih u Agenciji uvedan je sa 11 na 14 stalno zaposlenih lica, ne računajudi Savjet Agencije koji broji tri člana. Uz ovo, Agencija ima tri stalna vanjska saradnika i kontinuirano angažuje ekspertsku pomod, naročito za potrebe kontrole tržišta osiguranja.

48

3.9.3. Tržište kapitala Hartije od vrijednosti Zakon o investicionim fondovima Skupština Crne Gore je 1. XI 2011. donijela Zakon o investicionim fondovima („Službeni list CG,“, br. 54/11, http://www.scmn.me/fajlovi/LawOnInvestmentFunds.pdf). Saglasno s odredbama Zakona o investicionim fondovima, Komisija je usvojila 12 podzakonskih akata za sprovođenje transformacije fondova: 1. Pravila o bližim uslovima za izdavanje saglasnosti za kvalifikovano učešde u društvu za upravljanje („Službeni list CG,“ br. 01/12); 2. Pravila o bližim uslovima i načinu promocije poslovanja fondova u transformaciji („Službeni list CG,“ br. 01/12); 3. Pravila o bližim uslovima, načinu i postupku vršenja nadzora poslovanja društva za upravljanje investicionim fondovima i fonda u transformaciji („Službeni list CG,“ br. 01/12); 4. Pravila o izračunavanju prinosa fonda u transformaciji („Službeni list CG,“ br. 01/12); 5. Pravila o sadržini i objavljivanju izvještaja o poslovanju društva za upravljanje investicionim fondom i fonda u transformaciji („Službeni list CG,“ br. 01/12); 6. Pravila o sadržini ugovora o upravljanju i transformaciji zatvorenog fonda u transformaciji („Službeni list CG,“ br. 01/12); 7. Pravila o obavljanju depozitarnih poslova („Službeni list CG,“ br. 01/12); 8. Pravila o sadržaju, načinu i rokovima dostavljanja i objavljivanja izvještaja nadzornog odbora fonda u transformaciji („Službeni list CG,“ br. 01/12); 9. Pravila o sadržaju, načinu i rokovima dostavljanja izvještaja o usklađivanju poslovanja fonda u transformaciji („Službeni list CG“ br. 01/12); 10. Pravila o vođenju registra investicionih jedinica i utvrđivanju vrijednosti po kojoj se izdaju i vrši otkup investicionih jedinica otvorenog fonda u transformaciji („Službeni list CG,“ br. 01/12); 11. Pravila o metodologiji za obračunavanje neto vrijednosti imovine investicionih fondova u postupku transformacije („Službeni list CG“ br. 01/12); 12. Pravila o izvještavanju o držanju novčanih sredstava investicionih fondova u transformaciji („Službeni list CG“ br. 01/12). DOBROVOLJNI PENZIJSKI FONDOVI Na dan 31. III 2012. dva dobrovoljna penzijska fonda koja posluju u Crnoj Gori su imala ukupno 2.307 članova i raspolagala su imovinom u vrijednosti od 255.189 eura. Komisija je objavila pet modela obrazaca koji su usmjereni na unapređenje procesa davanja dozvola za rad i ovlašdenja za lica koja obavljaju funkcije u društvu za upravljanje dobrovoljnim penzionim fondovima, i to: - Model obrasca br. 1 Zahtjev za izdavanje dozvole za rad društvu za upravljanje dobrovoljnim penzionim fondom u skladu sa članom 18 Zakona o dobrovoljnim penzionim fondovima ("Sužbeni list. RCG", br. 78/06 i 14/07) i članom 5 Pravila o izdavanju dozvole za rad društvima za upravljanje dobrovoljnim penzionim fondovima i dozvole za formiranje dobrovoljnog penzionog fonda ("Sužbeni list. RCG ", br. 57/07), - Model obrasca br. 2 Obrazac za člana odbora direktora društva za upravljanje dobrovoljnim penzionim fondom,

http://www.scmn.me/fajlovi/LawOnInvestmentFunds.pdf

49

- Model obrasca br. 3 Obrazac za izvršnog direktora društva za upravljanje dobrovoljnim penzionim fondom, - Model obrasca br. 4 Obrazac za investicionog menadžera društva za upravljanje dobrovoljnim penzionim fondom, - Model obrasca br. 5 Zahtjev za izdavanje dozvole za formiranje dobrovoljnog penzionog fonda u skladu sa članom 27 Zakona o dobrovoljnim penzionim fondovima ("Sužbeni list. RCG ", br. 78/06 i 14/07) i članom 18 Pravila o izdavanju dozvole za rad društvima za upravljanje dobrovoljnim penzionim fondovima i dozvole za formiranje dobrovoljnog penzionog fonda ("Sužbeni list. RCG ", br. 57/07). Pravila o sadržaju, rokovima i načinu objavljivanja finansijskih izvještaja emitenata hartija od vrijednosti Komisija za hartije od vrijednosti je 14. X 2011. usvojila nova Pravila o sadržaju, rokovima i načinu objavljivanja finansijskih izvještaja emitenata hartija od vrijednosti. Ostala regulativa Komisija je usvojila sljededa dokumenta: - Uputstvo o izuzedu klijentskog računa od prinudne naplate, usvojeno 23. IX 2011.

(„Službeni list CG ”, br. 49/11); - Etički kodeks, donijet 28. IX 2011; - Pravila o dopuni Pravila o načinu vođenja poslova ovlašdenih učesnika na tržištu kapitala,

donijeta 7. X 2011. („Službeni list CG”, br. 49/11); - Pravilnik o kancelarijskom i arhivskom poslovanju, donijet 04.XI 2011; - Pravilnik o poslovnoj tajni, donijet 11. XI 2011; - Generalni plan kontrola za 2012. godinu, usvojen 29. XII 2011; - Plan integriteta, usvojen 29. XII 2011; - Pravilnik o disciplinskoj i materijalnoj odgovornosti zaposlenih u Komisiji za hartije od

vrijednosti, donijet 27. II 2012; - Interna pravila obrade i zaštite podataka o ličnosti u posjedu Komisije za hartije od

vrijednosti, donijeta 15. III 2012. Dodatno jačanje kapaciteta je ostvareno donošenjem niza dokumenata koji dodatno uređuju poslovanje Komisije (Etički kodeks, Pravilnik o poslovnoj tajni, Pravilnik o kancelarijskom i arhivskom poslovanju, Generalni plan kontrola za 2012, Plan integriteta, Pravilnik o disciplinskoj i materijalnoj odgovornosti zaposlenih u Komisiji za hartije od vrijednosti i Interna pravila obrade i zaštite podataka o ličnosti u posjedu Komisije za hartije od vrijednosti).

3.10. POGLAVLJE 10: INFORMACIONO DRUŠTVO I MEDIJI

3.10.1. Telekomunikacije i informaciona tehnologija Normativni okvir Vlada je 9. II 2012. donijela Uredbu o izmjenama Uredbe o minimalnom setu usluga koji obuhvata Univerzalni servis. U cilju boljeg regulisanja tržišta elektronskih komunikacija, MIDT je donijelo sljededa podzakonska akta: Pravilnik o izmjenama i dopunama Pravilnika o načinu određivanja elemenata elektronskih komunikacionih mreža i pripadajude infrastrukture, širine zaštitnih zona i vrste radio koridora

50

(„Službeni list CG“, br. 61/11), koji je stupio na snagu 31.XII 2011; Pravilnik o tehničkim uslovima za priključenje na javne elektronske komunikacione mreže („Službeni list CG“, br. 2/12), stupio je na snagu 19. I 2012, i Pravilnik kvalitetu usluga elektronskih komunikacionih mreža („Službeni list CG“, br. 9/12), stupio je na snagu 18. II 2012. Savjet Agencije za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost je 30. IX 2011. donio Plan raspodjele radio-frekvencija za digitalnu zemaljsku radio-difuziju, uz odgovarajudu saglasnost regulatora nadležnog za elektronske medije („Službeni list CG“, br. 55/11). Agencija za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost je u oktobru 2011. donijela Pravilnik o regulaciji cijena maloprodajnih elektronskih komunikacionih usluga koje se pružaju putem javnih fiksnih telefonskih mreža („Službeni list CG“, br. 52 /11), koji je stupio na snagu 12. XI 2011. Agencija za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost je donijela Odluku o utvrđivanju visine jednokratne naknade za uslugu prenosivosti broja i načinu raspodjele („Službeni list CG”, br. 50/11). Telekomunikacioni operatori su izvršili prilagođavanje svojih mreža i 1. XII 2011. počelo je pružanje usluge prenosivosti broja. Statistički podaci MIDT je obradilo 46 predmeta po žalbama stranaka na rješenja Agencije za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost. U vezi sa tim, poništeno je 26 odluka, 10 je potvrđeno, dok je 10 odluka u procesu rješavanja. MIDT je obradilo pet odgovora na tužbu, a po tužbi stranaka na rješenja Ministarstva kao drugostepenog organa. Ukupan broj priključaka fiksne telefonije, za ovaj period, je 170.328. Broj korisnika mobilne telefonije u Crnoj Gori je 1.014.747 što odgovara penetraciji od 163,66%. Ukupan broj širokopojasnih priključaka, nezavisno od tehnologije koja se upotrebljava za pristup (ADSL, WiMAX, WiFi, KDS) iznosi 78.766. Međunarodna i regionalna saradnja U septembru 2011. je potpisan Sporazum o produženju roka paralelnog korišdenja mobilnih državnih kodova MCC:297 i 220 između Crne Gore i Srbije, kojim je Srbija dala saglasnost Crnoj Gori da produži prelazni period istovremenog korišdenja oba mobilna koda zemlje MCC: 297 i 220 do 31. XII 2011, od kada Crna Gora koristi samo mobilni kod 297. 3.10.2. Informaciono društvo Normativni okvir U decembru 2011. u cilju bolje primjene Zakona o elektronskom potpisu donijeti su: Pravilnik o mjerama i postupcima zaštite certifikata i podataka vezanih za potpisnike („Službeni list CG“, br. 61/11) i Pravilnik o mjerama zaštite elektronskog potpisa i naprednog elektronskog potpisa („Službeni list CG“ ,br. 61/11), koji su stupili na snagu 24. XII 2011. U cilju bolje primjene Zakona o javnim nabavkama donesen je Pravilnik o bližem sadržaju i načinu sprovođenja javnih nabavki u elektronskoj formi („Službeni list CG“ br. 61/11). Pravilnik je stupio na snagu 23. XII 2011, a primjenjuje se od 1. I 2012.

51

Ostvareni rezultati Vlada je 15. IX 2011. donijela Strategiju sprovođenja Open Source tehnologija u Crnoj Gori, a u decembru Akcioni plan za sprovođenje strategije, kojim su određeni ključni nosioci uvođenja i promocije tehnologija Open Source u Crnoj Gori. Vlada je 8. XII 2011. donijela Strategiju razvoja informacionog društva koja obuhvata Strategiju elektronskih komunikacija i Strategiju za broadband, a 23. II 2012 usvojen je Akcioni plan za sprovođenje Strategije. Vlada je 22. XII 2011. usvojila i Nacionalni okvir interoperabilnosti, kojim su definisana pravila i način uspostavljanja interoperabilnosti u Crnoj Gori.

Vlada je 22. III 2012. usvojila Informaciju o stanju telekomunikacione mreže državnih organa sa predlogom mjera.

U novembru 2011. formirana je Interresorna radna grupa za uspostavljanje sistema informatičke zaštite tajnih podataka.

MIDT je u martu 2012. predstavilo rješenja Private Cloud.

Sprovedene obuke

Pohađani su seminari „Profesionalna obuka za službenike iz oblasti protokola za zemlje u razvoju“, „Razvoj i implementacija projekata Tima za reagovanje u vanrednim situacijama“, kao i obuke na temu mrežno komunikacionih servisa.

MIDT je tokom decembra 2011. realizovalo projekat informatičke edukacije za pripadnike romske populacije, u cilju promocije informacionog društva. Obuka je realizovana po ECDL standardima, a obuku je pohađalo 15 Roma.

Jačanje administrativnih kapaciteta MIDT je proširilo Odjeljenje za međunarodnu saradnju i evropske integracije za jedno radno mjesto i zaposlilo tri pripravnika. Međunarodna i regionalna saradnja

U februaru 2012. je potpisan dokument o specifikaciji zahtjeva korisnika – User Requirement Specification - URS, od strane predstavnika MIDT-a i predstavnika IMPACT-a iz Malezije.

Analogno učešdu Crne Gore u programima Evropske unije ICT PSP i CIP-ICTC, MIDT je, marta 2012., organizovalo Info Dan, posveden pozivu za projekte Pozivu 6, koji je otvoren od 3. II do 15. V 2012. 3.10.3. Audiovizuelna politika Zakon o izmjeni Zakona o elektronskim medijima donijet je 3. XI 2011. („Službeni list CG“, br. 53/11), koji je stupio na snagu 16. XI. 2011. Stupanjem na snagu ove izmjene, prestao da važi član 159 stav 1 alineja 2 ovog zakona, čime se vradaju na snagu odredbe Zakona o budžetu, u dijelu koji se odnosi na Agenciju za elektronske medije (način usvajanja finansijskog plana i plana rada Agencije). Saglasno ovim rješenjima 20. XII 2011, Skupština Crne Gore je donijela Odluku o usvajanju Finansijskog plana s Programom rada Agencije za elektronske medije za 2012. ("Službeni list CG", br. 64/11).

U cilju bolje primjene Zakona o elektronskim medijima, Savjet Agencije za elektronske medije donio je 10. II 2012, sljededa podzakonska akta, koja su stupila na snagu 18. II 2012.: Odluka o listi

52

događaja od posebnog značaja za javnost u Crnoj Gori ("Službeni list CG", br. 11/12) i Pravilnik o uslovima za određivanje programskih sadržaja koji se smatraju sopstvenom produkcijom ("Službeni list CG", br. 11/12).

Do kraja 2011. godine, Agencija za elektronske medije je ostvarila skoro 100% naplatu sredstava po osnovu naknada koju pladaju KDS/IPTV/DTH/MMDS operatori i djelimičnu naplatu naknada koju pladaju emiteri. Statistički podaci Izvještaj o stanju tržišta usluga distribucije radio i televizijskih programa do krajnjih korisnika - decembar 2011, objavljen je početkom februara 2012. Izvještaj dostavljamo u Aneksu 3.

3.11. POGLAVLJE 11: POLJOPRIVREDA I RURALNI RAZVOJ

Vlada je 20. X 2012. usvojila Informaciju kojom je Sektor za ruralni razvoj imenovan za budude upravljačko tijelo, a Sektor za pladanje za bududu agenciju IPARD u okviru operativne IPARD strukture. Agrobudžet 2012 za sistem subvencija tj. pladanja po ha zasijane površine u 2012. prvi put predviđa pladanja za sve ratarske i povrtlarske kulture (nezavisno od zasijane kulture). Na sajmu hrane u Budvi od 20. do 24. III 2012. sklopljen je Ugovor sa osiguravajudom kompanijom Lovden osiguranje gdje Agrobudžet za 2012. predviđa kofinansiranje polise osiguranja u poljoprivredi od 50% od strane MPRR (za stoku, objekte i usjeve). Nastavljene su aktivnosti na implementaciji Projekta institucionalnog razvoja i jačanja poljoprivrede Crne Gore – projekt MIDAS, koji realizuje Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja iz kredita Svjetske Banke i GEF. Završen je prvi javni poziv za investicije i evaluacija projektnih ideja. Od ukupno 780 pristiglih zahtjeva do sada su odobrena 304 projekta ukupne vrijednosti 7.109.750,12 €. U januaru 2012. usvojena je i IT strategija MPRR realizovana uz ekspertsku podršku Svjetske banke. U sektoru za ruralni razvoj, zaposlen je službenik za programiranje i sada ih je ukupno pet (5). U sektoru za pladanje zaposleno je sedam (7) službenika i sada ih je ukupno trinaest (13). U odjeljenju za registre, odsjek za registar farmi primljen je jedan službenik i u službi opštih poslova - kancelarija za IT, takođe jedan službenik koji de takođe aktivno učestvovati u pripremama za IPARD strukturu. Realizovan je projekt Mašinski prstenovi u okviru koga je kupljeno 12 novih građevinskih mašina za 4 grupe opština sjevernog regiona. Politika kvaliteta Pripremljen je vodič o postupku registracije geografskih oznaka, oznaka porijekla i garantovano tradicionalnih specijaliteta poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda namijenjen savjetodavcima i proizvođačima. Organska poljoprivreda Vlada je 22. III 2012. usvojila Nacionalni akcioni plan razvoja organske proizvodnje 2012-2017.

53

Certifikaciono tijelo u organskoj proizvodnji ''Monteorganica'' 3. IV 2012. dobilo je akreditaciju od Nacionalnog akreditacionog tijela Crne Gore u skladu sa standardom MEST EN 45011.

3.12. POGLAVLJE 12: BEZBJEDNOST HRANE, VETERINARSKA I FITOSANITARNA POLITIKA

3.12.1. Bezbjednost hrane Vlade Crne Gore i Srbije su 20.III 2012 zaključile Sporazum o međusobnom priznavanju i prihvatanju dokaza o ispunjenosti propisanih uslova o hrani i hrani za životinje biljnog, mješovitog/kombinovanog porijekla. Više od 30 službenika (savjetnika i inspektora) iz nadležnih organa za bezbjednost hrane, pohađalo je šest obuka, na teme iz oblasti bezbjednosti hrane. 3.12.2. Veterinarska politika Donijeti su: Pravilnik o mjerama za sprečavanje pojave, utvrđivanje, suzbijanje i iskorjenjivanje bjesnila kod životinja ( „Službeni list CG", br. 53/11); Operativni program o zdravstvenoj zaštiti životinja mjera za 2012. godinu („Službeni list CG", br. 11/12); Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja je krajem 2011. potpisalo ugovor sa konsultantskom firmom za izradu studije izvodljivosti za neškodljivo uklanjanje nus proizvoda životinjskog porijekla. Prva oralna vakcinacija lisica i drugih divljih životinja (vazdušna distribucija) obavljena je tokom oktobra 2011. Početak proljednje kampanje je planiran za 24. IV 2012. Više od 30 službenika (savjetnika i inspektora) iz Veterinarske uprave, pohađalo je šest obuka, na teme iz oblasti veterinarstva. Vlade Crne Gore i Srbije su 20. III 2012 zaključile Sporazum o saradnji u oblasti veterine. 3.12.3. Fitosanitarna politika Donijeti su: Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o sjemenu i sadnom materijalu poljoprivrednog bilja („Službeni list CG“, br. 61/11) na snazi od 1. I 2012. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o sadnom materijalu („Službeni list CG“, br. 61/11) na snazi od 1. I 2012. Pravilnik o fitosanitarnim mjerama za sprečavanje unošenja, širenja i suzbijanje virusa Pepino mozaic („Službeni list CG“, br. 51/11), u skladu sa Odlukom Komisije 2004/200/EZ od 27. II 2004. o mjerama sprečavanja unošenja i širenja virusa Pepino mozaic u Zajednici.

54

Pravilnik o fitosanitarnim mjerama za sprečavanje unošenja, širenja i suzbijanje Potato spindle tuber viroid („Službeni list CG“, br. 56/11), u skladu sa Odlukom komisije 2007/410/EZ od 12. VI 2007. o mjerama sprečavanja unošenja i širenja u Zajednici viroida vretenaste krtole krompira (Potato spindle tuber viroid), Pravilnik o fitosanitarnim mjerama za sprečavanje unošenja, širenja i suzbijanje Thrips palmi Karny sa Tajlanda („Službeni list CG“, br. 56/11), u skladu sa odlukom Komisije 98/109/EZ od 2. II 1998. kojom daje privremeno ovlašdenje državama članicama da poduzmu hitne mjere protiv širenja Thrips palmi Karny u pogledu Tajlanda, Pravilnik o fitosanitarnim mjerama za sprečavanje unošenja, širenja i suzbijanje Anoplophora chinensis (Forster) („Službeni list CG“, br. 11/12), u skladu sa Odlukom Komisije 2008/840/EZ od 7. XI 2008. o hitnim mjerama za sprečavanje unošenja i širenja u Zajednici Anoplophora chinensis (Forster); Pravilnik o fitosanitarnim mjerama za sprečavanje unošenja, širenja i suzbijanje Phytophthora ramorum Werres, De Cock & Man in't Veld sp. Nov („Službeni list CG“, br. 11/12) u skladu sa Odlukom Komisije 2002/757/EZ od 19. IX 2002. o privremenim hitnim fitosanitarnim mjerama za sprečavanje unošenja u zajednicu i širenja u Zajednici Phytophthora ramorum Werres, De Cock & Man in 't Veld sp. Nov. 27 službenika (savjetnika i inspektora) iz Fitosanitarne uprave, pohađalo je pet obuka, na teme iz fitosanitarne oblasti. Zaposlen je jedan fitosanitarni inspektor. Vlade Crne Gore i Srbije su 20.III 2012 zaključile Sporazum o saradnji u oblasti zdravstvene zaštite bilja.

3.13. POGLAVLJE 13: RIBARSTVO

Kroz IPA projekt 2009 Održivo upravljanje morskim ribarstvom isporučen je dio opreme za satelitski sistem za kontrolu ribolovnih plovila kao i računarska oprema za Institut za biologiju mora. U prvoj polovini 2012. djelimično je uveden satelitski monitoring za ribolovne plovne objekte (VMS) duže od 10 m. (oprema je postavljena u prostorije MPRR). U jedninici za ribarstvo radno su angažovana dva nova saradnika na pozicijama: savjetnik za biologiju mora - akvakulturu i savjetnik za statistiku u ribarstvu. Tri ribarska inspektora su prošli obuke.

55

3.14. POGLAVLJE 14: SAOBRADAJNA POLITIKA

POMORSKI SAOBRADAJ

Bilans ostvarenih rezultata U martu 2012. Sekretarijatu Paris Mou-a dostavljen je Akcioni plan za pridruživanje Crne Gore Paris Mou-u, kojim su precizirane aktivnosti koje de pomorske vlasti Crne Gore da preduzmu u cilju ispunjenja navedenih preporuka. Službenici iz oblasti pomorstva učestvovali na obukama koje je organizovala Evropska agencija za pomorsku sigurnost – EMSA. U toku 2011. u luke Crne Gore je uplovilo 960 brodova. Izvršeno je 88 inspekcijskih pregleda stranih brodova tokom 2011. Zabrana isplovljenja broda je bilo 8 i najvedim dijelom se odnosila na zagađenje mora i nedostatak potrebne brodske dokumentacije.

DRUMSKI SAOBRADAJ I PUTEVI

U cilju bolje implementacije Zakona o radnom vremenu, pauzama u toku radnog vremena, mobilnih radnika i uređajima za evidentiranje u drumskom prevozu („Službeni list CG”, br. 75/10) Vlada Crne Gore donijela je Uredbu o obimu i strukturi nadzora nad radom vozača, načinu pripreme i sadržaju programa nadzora, načinu izvođenja nadzornih ovlaštenja i elementima nadzora na putu i prostorijama prevoznika („Službeni list CG“, br. 50/11), koja je stupila na snagu 29. X 2011.

U dijelu nadležnosti sektora za putnu infrastrukturu, Vlada je donijela: 1. Odluku o prestanku važenja Odluke o naknadi za inostrana drumska vozila u korist puteva

(„Službeni list CG", br. 48/11), koja je stupila na snagu 8. X 2011; 2. Odluku o mjerilima za kategorizaciju i načinu obilježavanja državnih puteva („Službeni list

CG“, br. 14/12), koja je stupila na snagu 15. III 2012. Takođe, Ministarstvo saobradaja i pomorstva je donijelo: 1. Pravilnik o načinu i postupku izdavanja dozvole za vanredni prevoz („Službeni list CG”, br.

53/11), koji je stupio na snagu 19. XI 2011; 2. Pravilnik o visini naknade za vanredni prevoz na državnim putevima („Službeni list CG”, br.

53/11), koji je stupio na snagu 19. XI 2011.

Ministarstvo saobradaja i pomorstva je na osnovu spovedenog javnog poziva donijelo Odluku o izboru najpovoljnijeg ponuđača za izradu i izdavanje memorijskih kartica za digitalne tahografe i na osnovu toga Crna Gora je u martu 2012. započela s izdavanjem memorijskih kartica za digitalne tahografe, čime je u potpunosti izvršena obaveza na osnovu AETR sporazuma i implementirano zakonodavstvo EU iz oblasti saocijalnog i tehničkog zakonodavstva, tj. pravila rada vozača i primjena tahografa.

Evropska komisija je dopisom broj (2012) 338196 od 23. III 2012. odobrila Nacionalnu politiku Crne Gore za implementaciju digitalnih tahografa.

56

U toku marta izdato je 86 memorijskih kartica za digitalne tahografe.

2011. su izdata 934 rješenja za vangabaritni prevoz po kojima je obračunat i napladen prihod u

iznosu od 129.432,95 €.

U Podgorici je 1. XII 2011. održan sastanak i potpisan Protokol crnogorsko – bugarske mješovite komisije o prevozu putnika i tereta u međunarodnom drumskom saobradaju.

U Trebinju je 28. XI 2011. održan sastanak Ekspertske grupe između Bosne i Hercegovine i Crne Gore u cilju unapređenja i pojednostavljenja obavljanja međunarodnog prevoza između dvije države.

ŽELJEZNIČKI SAOBRADAJ Donijet je Pravilnik o kriterijumima za određivanje objekata od posebnog značaja za bezbjednost željezničkog saobradaja („Službeni list CG”, br. 61/11), koji je tupio na snagu 31. XII 2011. Jačanje administrativnih kapaciteta

Direkcija za željeznice je administrativno ojačana s dva nova zaposlena na pozicijama: pomodnik direktora i savjetnik direktora. Statistički podaci

U toku 2011. na pruzi Bar - Vrbnica završeni su sljededi projekti: sanacija 3 klizišta, rehabilitacija 3 tunela dužine 1300 m, sanacija 6 kosina i 3 galerije, rehabiltacija 17,18 km pruge Bijelo polje – Mijatovo Kolo i rehabiltacija 11 km pruge Trebaljevo – Kolašin, ukupne vrijednosti 21.145.000 eura. VAZDUŠNI SAOBRADAJ Donijeti su:

Zakon o obligacionim odnosima i osnovama svojinsko pravnih odnosa u vazdušnom saobradaju („Službeni list CG“, br. 18/11), stupio na snagu 1. IV 2012. u koji su transponovane odredbe Uredbe EZ 2027/97 o odgovornosti vazdušnih prevoznika u slučaju nesreda i Uredbe EZ 261/2004 kojom se utvrđuju zajednička pravila odštete i pomodi putnicima u slučaju odbijanja ukrcaja i otkazivanja ili dužeg odlaganja letova.

Zakon o potvrđivanju Konvencije o nadoknadi štete prouzrokovane vazduhoplovom tredim licima ("Službeni list CG". - Međunarodni ugovori", br. 16/11), stupio na snagu 23. XII 2011. Zakon o potvrđivanju Konvencije o nadoknadi štete tredim licima, nastale usled nezakonitog ometanja uz učešde vazduhoplova ("Službeni list CG - Međunarodni ugovori", br. 16/11). stupio na snagu 23. XII 2011.

Pravilnik o klasama crnogorskog vazdušnog prostora i uslovima za njihovo korišdenje ("Službeni list CG", br. 60/11.) stupio na snagu 24. XII 2011.

Odluka o utvrđivanju liste vazdušnih prevoznika koji imaju zabranu letenja u vazdušnom prostoru Crne Gore, u skladu s Uredbom Evropske Komisije br. 1197/2011 od 21. XI 2011.

57

Odluka o konverziji nacionalnih dozvola za održavanje vazduhoplova u dozvole za održavanje vazduhoplova izdate u skladu sa Dijelom 66 (Part-66 AMLs), broj: 01/2-1577/1-11, 11. XI 2011.

Uputstvo o sprovođenju postupaka izdavanja dozvola kontrolorima letenja broj: 03/1-1282/1-11 od 16. IX 2011. kojim je bliže regulisana primjena Direktive 2006/23/EZ Evropskog parlamenta i Savjeta EU.

Uputstvo o primjenjivanju tehničkih zahtjeva za plovidbenost vazduhoplova, motora, elise, djelova i uređaja ili njihovih djelova sadržanih u međunarodnim standardima, broj: 02/1-1213/2-11, od 16. XII 2011.

Uputstvo o primjeni zahtjeva vezanih za pregled vazduhoplova i vazduhoplovnih komponenti i njihovih resursa broj: 01/2-69/1-12, od 20. I 2012.

Uputstvo o prihvatanju i primjeni međunarodnih tehničkih standarda za sigurnost vazdušnog saobradaja, broj: 02/1-1214/2-11, od 5. XII 2011.

Nacinalni program o izmjenama i dopunama Nacionalnog programa bezbjednosti vazdušnog saobradaja. Ovim izmjenama i dopunama izvršeno je usklađivanje sa ECAC.Doc. 30 -13. izdanje iz maja 2010. odnosno usklađivanje s 272/2009 i 185/2010.

Priručnik za upravljanje sigurnosnim rizicima u Agenciji za civilno vazduhoplovstvo broj: 01/2-419/1-12 od 30. III 2012. Obaveze iz I Tranzicione faze definisane Protokolom VII ECAA su do sada u najvedem dijelu realizovane, a stupanjem na snagu novog Zakona o vazdušnom saobradaju, koji je u skupštinskoj proceduri, sve obaveze iz I Tranzicione faze bide realizovane. Prikaz sprovedenih obuka

Zaposleni Agencije za civilno vazduhoplovstvo su učestvovali na 40 obuka.

U Agenciji za civilno vazduhoplovstvo je početkom 2011. izvršen prijem nekoliko novih radnika na upražnjena radna mjesta definisana Pravilnikom o unutrаšnjој оrgаnizаciјi i sistеmаtizаciјi Agencije.

Potpisani su bilateralni sporazumi o vazdušnom saobradaju sa SAD, Ukrajinom i UAE, i bilateralni sporazumi o saradnji u oblasti vazdušnog saobradaja sa Srbijom i Turskom.

Na osnovu Sporazuma o vazdušnom saobradaju potpisanog između Crne Gore i Republike Srbije, inovirala postojedi MoU, sa Srbijom, 16. III 2012. u cilju jačanja regionalne saradnje, razmjene dokumentacije, iskustava, kadrovskih potencijala i vršenja objedinjenog nadzora nad radom zajedničkog provajdera vazduhoplovnih usluga (SMATSA).

58

3.15. POGLAVLJE 15: ENERGETIKA

Prikaz usvojenog normativnog okvira Odbor Regulatorne agencije za energetiku je donio sljededa podzakonska akta: 30. XII 2011. Metodologiju za utvrđivanje regulatornog prihoda i cijena za korišdenje prenosnog sistema električne energije ('' Službeni list CG'', br. 2/12 i 12/12) koja je stupila na snagu 19. I 2012. 30. XII 2011. Metodologiju za utvrđivanje regulatornog prihoda i cijena za korišdenje distributivnog sistema električne energije (''Službeni list CG'', br. 2/12 i 12/12) koja je stupila na snagu 19. I 2012. 30. XII 2011. Metodologiju za utvrđivanje regulatornog prihoda javnog snabdjevača i regulisanih tarifa za snabdijevanje električnom energijom (''Službeni list CG'', br. 2/12 i 12/12) koja je stupila na snagu 19. I 2012. 08. XII 2011. Odluku o odobravanju Pravila za dodjelu raspoloživih prenosnih kapaciteta na interkonektivnim vezama Kontrolne oblasti Crna Gora sa susjednim kontrolnim oblastima, broj 11/2674-4. 16. XII 2011. Odluku o izmjeni odluke o odobravanju regulatorno dozvoljenog prihoda i cijena za korišdenje distributivnog sistema Elektroprivredi Crne Gore AD Nikšid (''Službeni list CG'', br. 61/11) koja je stupila na snagu 31. XII 2011. 16. XII 2011. Odluku o izmjeni oduke o odobravanju regulatorno dozvoljenog prihoda Elektroprivredi Crne Gore AD Nikšid za javnog snabdjevača (''Službeni list CG'', 61/11) koja je stupila na snagu 31. XII 2011. 16. XII 2011. Odluku o utvrđivanju tabela s cijenama za električnu energiju (''Službeni list CG'', br. 61/11) koja je stupila na snagu 31. XII 2011. 22. XII 2011. donijeta je Odluka o utvrđivanju naknada za licence za 2012. (''Službeni list CG'', br. 61/11) koja je stupila na snagu 31. XII 2011. 22. XII 2011. Odluku o izmjeni odluke o odobravanju regulatorno dozvoljenog prihoda i cijena za korišdenje prenosnog sistema Crnogorskom elektroprenosnom sistemu AD Podgorica (''Službeni list CG'', br. 61/11), koja je stupila na snagu 31. XII 2011. 22. XII 2011. Odluku o odobravanju Pravila za funkcionisanje prenosnog sistema električne energije (''Službeni list CG'', br. 5/12), koja je stupila na snagu 31. I 2012. Obnovljivi izvori energije U skladu sa Zakonom o energetici, donijeta je Uredba o tarifnom sistemu za utvrđivanje podsticajne cijene električne energije iz obnovljivih izvora energije i visokoefikasne kogeneracije („Službeni list CG”, br. 52/11) koja je stupila na snagu 12. XII 2012. Nuklearna energija i pitanja radijacije Vlada je 22. IX 2011. donijela Strategiju zaštite od jonizujudeg zračenja, radijacionoj sigurnosti i upravljanja radioaktivnim otpadom sa Akcionim planom prema zahtjevima Zakona o zaštiti od jonizujudeg zračenja i radijacionoj sigurnosti (“Službeni list CG“, br. 56/09, 58/09) i obavezama koje proističu iz Zajedničke konvencije o upravljanju istrošenim gorivom i upravljanju radioaktivnim otpadom i direktive Savjeta 2011/70/EURATOM o sigurnom upravljanju istrošenim gorivom i sigurnom upravljanju radioaktivnim otpadom.

59

U cilju implementacije Zakona o zaštiti od jonizujudeg zračenja i radijacionoj sigurnosti donijeta su slededa podzakonska akta, čime su se stekli uslovi za početak izdavanja dozvole za upravljanje skladištem radioaktivnog otpada, u skladu s najnovijim standardima sigurnosti: Pravilnik o bližim uslovima za dobijanje dozvole za upravljanje skladištem radioaktivnog otpada ("Službeni list CG“, br. 56/11); koji je stupio na snagu 3. XII 2011. Pravilnik o načinu sakupljanja, čuvanja, obrade i skladištenja radioaktivnog otpada ("Službeni list CG", br. 58/11) koji je stupio na snagu 14. XII 2011. Cijena električne energije Zakonom o energetici je jasno napravljena razlika između mrežnih djelatnosti i proizvodnje. Za djelatnost proizvodnje ne predviđa se utvrđivanje cijene električne energije po troškovnom principu kao kod mrežnih djelatnosti. Cijena električne energije utvrđuje se, kako je to propisano Metodologijom za utvrđivanje regulatornog prihoda javnog snabdjevača i regulisanih tarifa za snabdijevanje električnom energijom ("Službeni list CG“, br. 12/12) na snazi od 19. I 2012. član 18, na način što se utvrđivanja cijene električne energije iz domadih izvora usklađuje sa tržišnom cijenom, koja se godišnje uvedava za 0,05. Obnovljivi izvori energije Prve građevinske dozvole za izgradnju 3 male hidroelektrane na vodotoku Crnja, Kolašin izdate su 9. XII 2011. Vlada je 22. X 2011. zadužila ministarstvo nadležno za poslove uređenja prostora da razmotri izdavanje urbanističko-tehničkih uslova na osnovu Prostornog plana Crne Gore za preostale projekte malih hidrolektrana, za koje su zaključeni ugovori o koncesiji na osnovu javnog nadmetanja 2009-2010. kako bi i preostali projekti krenuli u realizaciju. Pri realizaciji trenutnih faza ovih projekata osim koncesionara vedinom su bile uključene domade kompanije, kako za izradu raznih neophodnih elaborata, tako i za izradu tehničke dokumentacije. U toku 2011, Ministarstvu ekonomije je dostavljeno 17 zahtjeva za izdavanje energetske dozvole za izgradnju malih hidroelektrana. Vlada je 29. XII 2011. donijela Odluku o davanju koncesije na vodotoku Raštak, u skladu s alternativnom procedurom autorizacije energetskih objekata, koja uključuje i energetske objekte koji koriste državne resurse ili imovinu instalisane snage do 1 MW. Nuklearna energija i radijacija Vlada je 1. XII 2011. usvojila Program sistematskog ispitivanja radioaktivnosti u životnoj sredini za 2012. Donošenjem Pravilnika o bližim uslovima za dobijanje dozvole za upravljanje skladištem radioaktivnog otpada ("Službeni list CG“, br. 56/11 od 25. XI 2011.) i Pravilnika o načinu sakupljanja, čuvanja, obrade i skladištenja radioaktivnog otpada ("Službeni list CG", br. 58/11 od 6. XII 2011.), koji su usaglašeni sa međunarodnim standardima (nova klasifikacija, nivo otpuštanja, nivo izuzeda, ispuštanja, kriterijumi prihvatljivosti radioaktivnog otpada i dr), stekli su se uslovi za početak izdavanja dozvole za upravljanje skladištem radioaktivnog otpada. Realizovane su obuke iz oblasti nuklearne energije i radijacije i nastavljeno je stručno usavršavanje zaposlenih neposrednim učešdem na radionicama i seminarima.

60

Jačanje administrativnih kapaciteta U martu 2012. u redovnom postupku imenovan je novi direktor Regulatorne agencije za energetiku. U Sektora za energetsku efikasnost Ministarstva ekonomije zaposlena su dva službenika, a u okviru Sektora energetike jedan službenik. 22. IX 2011.je uspostavljeno Odjeljenje za zaštitu od jonizujudeg zračenja i radijacione sigurnosti u okviru Agencije za zaštitu životne sredine. Statistički podaci Regulatornoj agenciji za energetiku su podnijete 44 žalbe. Donijet je 21 zaključak o nenadležnosti i 22 odluke, od kojih 16 u korist kupaca a 6 u korist energetskog subjekta. Najvedi broj žalbi je podnijet zbog odbijanja priključenja na elektroenergetsku mrežu ili zbog posebnih uslova datih u saglasnosti za priključenje. Izvršeno je 125 inspekcijskih pregleda iz oblasti elektroenergetike, izdato je 18 rješenja i 52 naloga, a donijeto je 125 akata (zapisnici, saglasnosti, izvještaji). U oblasti termoenergetske inspekcije, obavljena su 82 inspekcijska pregleda, doneseno je ukupno 55 rješenja, od čega 6 rješenja za uklanjanje nedostataka i 49 odobrenja na dokumentaciju, izdato je 64 izvještaja i 16 odobrenja. U okviru implementacije Zakona o zaštiti od jonizujudeg zračenja i radijacionoj sigurnosti izvršena je 61 inspekcijska kontrola i donijeto je 39 rješenja. U istom periodu izdato je 46 dozvola za obavljanje radijacione djelatnosti – korišdenje izvora jonizujudeg zračenja, 6 dozvola za promet radioaktivnog materijala, 7 dozvola za promet izvora jonizujudeg zračenja, 5 dozvola za promet rezervnih djelova i pomodne opreme za izvore jonizujudeg zračenja i 1 dozvola za privremeno obavljanje radijacione djelatnosti. Međunarodna saradnja Gasna infrastruktura Ministarstvo ekonomije Crne Gore je 15. XI 2011. uputilo Sekretarijatu Energetske zajednice pismo podrške u kojem se izražava naša puna spremnost da se u narednom periodu naprave konkretni koraci po pitanju gasne infrastrukture, uključujudi i elektrane na gas.

3.16. POGLAVLJE 16: OPOREZIVANJE

Donijeti su: Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o akcizama (“Službeni list CG”, br. 61/11), primjenjuje se od 1. I 2012. (osim odredbi koje se odnose na oporezivanje kafe i gazirane vode koje su u primjeni od 1. IV 2012.). Navedenim zakonom su povedane specifične akcize na cigarete sa 10€/kg (0,20 € po paklici) na 15€/kg (0,30€ po paklici) i smanjene proporcionalne stope s postojedih 37% na 36% od maloprodajne cijene cigareta, kao i akcize za alkohol i alkoholna pida s postojedih 70€ na 100 €/hl za srednja alkoholna pida, odnosno sa 550 € na 650 €/hl etil akohola. Akciza na dizel gorivo smanjena je sa 370 na 350 eura na 1000 litara. U akcizni sistem Crne Gore uvedena su dva nova akcizna proizvoda: kafa i gazirana voda s dodatkom šedera, sa odloženom primjenom od 1. IV 2012. Vrste kafe na koje se plada akciza,

61

određivade se u zavisnosti od klasifikacije tih proizvoda u Carinskoj tarifi i njena visina iznosi 20% od vrijednosti navedenog proizvoda i utvrđivade je carinski organ prilikom uvoza, dok je akcizna osnovica za gaziranu vodu količina akciznih proizvoda izražena u hektolitrima i pladade se u iznosu od 10 € po hektolitru. Zakon o potvrđivanju Ugovora između Crne Gore i Republike Srbije o izbjegavanju dvostrukog oporezivanja u odnosu na poreze na dohodak („Službeni list CG - Međunarodni ugovori”, br. 16/11) primjenjuje se od 1. I 2012. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje (“Službeni list CG”, br. 14/12) primjenjuje se od 7. III 2012. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica (“Službeni list CG”, br. 14/12) primjenjuje se od 7. III 2012. Navedenim zakonom bliže se definišu vrste slobodnih zanimanja koja pladaju porez na prihode od samostalne djelatnosti, procedura oporezivanja prihoda od kapitalnih dobitaka, elektronsko podnošenje godišnje prijave itd. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o porezu na dobit pravnih lica (“Službeni list CG”, br. 14/12), primjenjuje se od 7. III 2012. Njime se usklađuju poreske olakšice koje se odnose na nedovoljno razvijene opštine s pravilima državne pomodi EU. Vlada je donijela: Uredbu o izmjeni Uredbe o odloženom pladanju carinskog duga („Službeni list CG“, br. 66/11), čija su rješenja u primjeni od 1. I 2012. Uredbu o bližim kriterijumima i metodologiji za određivanje tržišne vrijednosti nepokretnosti ("Službeni list CG", br. 36/11), koja se primjenjuje od 1. I 2012. Ministarstvo finansija je donijelo : Pravilnik o utvrđivanju iznosa najpopularnije cijene cigareta (“Službeni list CG”, br. 60/11), primjenjuje se od 1. I 2012. Pravilnik o izmjenama i dopunama Pravilnika o primjeni Zakona o akcizama ("Službeni list CG", br. 12/12), koji je Ministarstvo finansija donijelo u cilju implementacije Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o akcizama. Pravilnik o dopunama Pravilnika o obliku i sadržini prijave za obračun poreza na dodatu vrijednost („Službeni list CG“, br. 64/11), koji se primjenjuje od 1. IV 2012. Pravilnik o raspodjeli i korišdenju sredstava Egalizacionog fonda ("Službeni list CG", br. 50/11), koji je u primjeni od 21. X 2011. Tokom 2011. Poreska uprava je angažovala jednog sistem inženjera za administraciju baza podataka i dva softver inžinjera za razvoj aplikacija. Privremeno su ugovorom o djelu angažovana i dva softver stručnjaka, eksperta matematičke struke. Postoji potreba za dodatnim jačanjem kapaciteta u oblasti stručnjaka za hardver.

62

Poreska uprava je izvršila internu reorganizaciju, u skladu s preporukama eksperata EU i MMF-a, te su na taj način ojačane vitalne službe, a posebno je značajno uvođenje Jedinice za velike poreske obveznike. Formirano je i posebno odjeljenje za internu reviziju, a jasno su definisane procedure i nadležnosti u vezi s internom kontrolom i borbom protiv korupcije. Ugovorom između Crne Gore i Ujedinjenih Arapskih Emirata o izbjegavanju dvostrukog oporezivanja u odnosu na poreze na dohodak i na imovinu, koji je potpisan 26. III 2012. postiže se: eliminisanje dvostrukog oporezivanja dohotka rezidenata; obezbjeđenje fiskalne i pravne sigurnosti; osiguranje pozitivnog dejstva poreskih olakšica radi stimulisanja ulaganja; generalna primjena načela jednakog poreskog tretmana fizičkih i pravnih lica; unapređenje saradnje poreskih organa.

3.17. POGLAVLJE 17: EKONOMSKA I MONETARNA POLITIKA

U januaru 2012. Crne Gora je Evropskoj komisiji dostavila Pretpristupni ekonomski program 2011-2014. Kao nastavak pripreme Ekonomskog i fiskalnog programa, ovaj dokument je postao osnova za koncipiranje ekonomske politike u srednjem roku. U institucionalnom smislu, u 2011. proces ekonomskog planiranja i budžetskog programiranja je unaprijeđen razdvajanjem makroekonomskih projekcija i projekcija fiskalnih prihoda od planiranja javnih izdataka u Ministarstvu finansija. Naime, izdvajanjem odjeljenja za makroekonske projekcije iz Sektora budžeta i njegovo pripajanje Sektoru za ekonomsku politiku i razvoj, stvorena je institucionalna osnova za napredniji i nezavisniji pristup makroekonomskim i fiskalnim projekcijama i analizama. Ciljevi, prioriteti i aktivnosti ekonomske politike za 2012. prezentirani su kroz Smjernice ekonomske politike za 2012. U cilju uspostavljanju mehanizama za efikasnije djelovanje u kriznim situacijama, kako u bankarskom sektoru, tako i u finansijskom sistemu u cjelini, Centralna banka Crne Gore je u decembru 2011. usvojila Plan za upravljanje finansijskom krizom (Contingency plan) iz svoje nadležnosti. U januaru 2012. Radna grupa sastavljena od predstavnika Centralne banke, Ministarstva finansija, Komisije za hartije od vrijednosti i Agencije za nadzor osiguranja, pristupila je izradi Plana za upravljanje krizom na nivou cjelokupnog finansijskog sistema (Nacionalni contingency plan) i osnova za izradu lex specialis-a radi implementiranja aktivnosti utvrđenih ovim planom. Kao rezultat ove zajedničke aktivnosti, izrađen je Nacionalni contingency plan i osnove lex specilais-a, koje je Savjet za finansijsku stabilnost usvojio 12. III 2012.

3.18. POGLAVLJE 18: STATISTIKA

Zakonska osnova, administrativni kapaciteti Zakon o zvaničnoj statistici i sistemu zvanične statistike (“Službeni list CG”, br. 18/12) donijet je 21. III 2012. i stupio na snagu 7. IV 2012. Njime je ojačana nadležnost i uloga Zavoda za statistiku kao

63

koordinatora, gdje su proizvođači zvanične statistike (Centralna banka i Ministarstvo finansija) dužni da prilikom prikupljanja, proizvodnje, obrade i diseminacije statističkih podataka, primjenjuju principe zvanične statistike, kao i metodologije i standarde za proizvodnju statistike iz svoje nadležnosti, po prethodno pribavljenoj saglasnosti Zavoda za statistiku, radi proizvodnje transparentnih i međunarodno uporedivih podatka. Radi unapređivanja statističke kulture i znanja, kao i staranja o potrebama korisnika zvanične statistike osnovan je Savjet statističkog sistema od 17 članova, kao stručno i savjetodavno tijelo. Administrativni kapaciteti Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji (donesen 2. IV 2008.) predviđeni broj zaposlenih službenika i namještenika u Zavodu za statistiku iznosi 203. Trenutno u Zavodu za statistiku radi 101 izvršilac na neodređeno vrijeme. 5. III 2012. objavljen je javni oglas za popunu 12 upražnjenih radnih mjesta. Prenos podataka ka EUROSTAT-u Povedan je broj istraživanja za koje se podaci šalju EUROSTAT-u putem Edamis portala i Edamis internetske aplikacije. Sada se šalju podaci iz 11 istraživanja (popis poljoprivrede, spoljna trgovina, statistika sudstva, statistika demografije, ekonomski računi, HICP, anketa o radnoj snazi, migracije, paritet kupovne modi, građevinarstvo, turizam). U ovom periodu radilo se na obuci zaposlenih i obavljene su dvije prezentacije načelnicima odjeljenja o slanju podataka Eurostat-u. STATISTIČKE OBLASTI

Nacionalni računi

Obračun Bruto domadeg proizvoda po proizvodnoj i po potrošnoj metodi za 2010. urađen je u

skladu s raspoloživim mogudnostima i propisanom metodologijom Sistemom nacionalnih računa

(SNA'93) i Evropskim sistemom nacionalnih računa (ESA'95).

Urađen je obračun kvartalnog BDP-a za period Q1-2010. – Q3-2011. u formi eksperimentalnog obračuna. Rezultati ovog obračuna su prikazani u internoj publikaciji Bruto domadi proizvod Crne Gore – kvartalni podaci. Obrazac za sprovođenje Istraživanja o prihodima, rashodima i zalihama na kvartalnom nivou, krajem 2011. izmijenjen u dijelu prikazanih varijabli u odnosu na početni obrazac, a sve u cilju njegove usaglašenosti s statističkim aneksom kao sastavnim dijelom završnih računa. Naime, u tabeli “PRIHODI” dodaje se varijabla Prihodi od aktiviranja učinaka i robe. Iz tabele “ZALIHE” isključena je varijabla Ostale zalihe, dok je tabela “RASHODI” pretrpjela malo vede izmjene. Varijable: Izvršen i kapitalizovan rad od strane preduzeda za sopstvene svrhe i Troškovi zarada, naknada zarada i lični rashodi su potpuno isključene. Troškovi materijala su razbijeni na Troškove materijala za izradu i na Troškove ostalog materijala (rezijskog). Troškovi usluga su razbijeni na Troškove transportnih usluga, Troškove zakupnina i Troškove sajmova, reklame i propagande.

64

Nakon objavljenih rezultata obračuna godišnjeg BDP-a, podaci koji se odnose na sektor poljoprivrede i finansijski sektor prevedeni su na klasifikaciju Nace Rev.2. Decembra 2011. Crna Gora je započela učešde u Opštem sistemu za diseminaciju podataka (GDDS – General Data Disemination System) u okviru MMF-a.

Poslovna Statistika SBS statistika: U okviru strukturne poslovne statistike, pripremljena je publikacija s rezultatima za 2010. koja sadrži: analizu prihoda i rashoda poslovanja, materijalne troškove, amortizacije i plate; analizu obrtnih i osnovnih sredstava, potraživanja, zaliha, investicije; broj zaposlenih i troškove zaposlenih, promet po zaposlenom; pokazatelje poslovanja. Takođe je pripremljen novi upitnik za sprovođenje SBS istraživanja.

FATS statistika: U okviru Fats statistike (Statistike stranih filijala) pripremljena je: Metodologija Ifats (Inward) istraživanja; Metodologija Ofats(Outward) istraživanja i Adresar za Ofats istraživanje.

Kratkoročne statistike i Cijene U odjeljenju kratkoročnih statistika i cijena realizovane su sljedede aktivnosti:

- Implementacija nove klasifikacije djelatnosti (NACE Rev.2) u svim kratkoročnim statistikama;

- Podaci statistike građevinarstva, unutrašnje trgovine i statistike cijena su počeli da se šalju EUROSTAT-u;

- Planirana su nova istraživanja koja je potrebno realizovati u 2013. čime bi se uspostavila sva istraživanja sa kojima bi se kratkoročne statistike u potpunosti harmonizovale sa evropskim kratkoročnim statistikama.

Statistika građevinarstva - U kvartalnom istraživanju građevinarstva uključeno je pradenje novih varijabli: zaposleni i efektivni časovi rada na gradilištu na zgradama i ostalim građevinama. Statistika cijena - Harmonizovani indeks potrošačkih cijena (HICP) - pripremljen je SDMX Metadata koncept koji je poslat EUROSTAT-u. Unaprijeđen je upitnik za pradenje cijena na malo, poboljšan uzorak (vedi broj opservacija, oko 4500 cijena se prikuplja svakog mjeseca na nivou Crne Gore). Statistika Poljoprivede Statistika stočarstva, mesa i jaja - Razvijen je okvir za istraživanja u statistici stočarstva: Istraživanje o broju stoke za porodična poljoprivredna gazdinstva. Od decembra 2011. je dizajniran novi upitnik s novim varijablama o mlijeku, prometu mlijeka i mliječnim proizvodima, bilansu jaja, i potrošnji žita i gotovih krmnih smjesa. Agromonetarna statistika - Sprovedena su postojeda istraživanja o otkupu i realizaciji poljoprivrednih proizvoda koristedi novu listu proizvoda koja je mnogo detaljnija u pogledu grupa proizvoda i samih proizvoda. Istraživanje o strukturi farmi - Poslije Popisa poljoprivrede 2010. u MONSTAT-u je završeno sljedede: publikovano je šest publikacija o strukturi poljoprivrednih gazdinstava u 2011. i razvijena je tipologija poljoprivrednih gazdinstava.

65

MONSTAT je dostavio koeficijente SO 2007 i sproveo pravila transformacije u Eurofarm, u skladu s dokumentom CPSA/SB/665 , rev. 6, priručnikom Eurofarm za dostavljanje podataka iz ankete o strukturi farmi i istraživanja o metodama poljoprivredne proizvodnje. Statistika otpada i opasnih supstanci – Centar podataka „Otpad“ - Sprovedeno je Godišnje istraživanje o industrijskom otpadu (dobijeni su podaci o količinama, vrstama i tokovima stvorenog otpada u proizvodnim aktivnostima za referentnu 2010). Urađena je Statistička klasifikacija otpada (kao radni dokument) u saglasnosti s Aneksom III koji se odnosi na član 1(5) Uredbe Evropske komisije broj 2150/2002, između Evropskog kataloga otpada – Stat Rev4 (supstance orjentisane na statističku nomenklaturu otpada) i Evropske liste otpada (LoW) ustavnovljene odlukom Komisije 2000/532/EC. Urađena je Tabela ekvivalentnosti između dvije klasifikacije EWC-Stata Rev4 i LoW. Publikovano je saopštenje: Korišdenje i zaštita voda od zagađivanja iz industrije i količine sakupljenog komunalnog otpada u Crnoj Gori 2010.

3.19. POGLAVLJE 19: SOCIJALNA POLITIKA I ZAPOŠLJAVANJE

U decembru 2011. Vlada je donijela Nacionalnu strategiju zapošljavanja i razvoja ljudskih resursa 2012-2015 godina i Nacionalni akcioni plan zapošljavanja za 2012. Vlada je u martu 2012. donijela Strategiju razvoja hraniteljstva u Crnoj Gori s Akcionim planom za period 2012-2016. u cilju održivog, efikasnog i svima dostupnog sistema zaštite djece i mladih bez roditeljskog staranja. Skupština je 31. X 2011. donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o mirnom rješavanju radnih sporova („Službeni list CG“, br. 53/11), koji je stupio na snagu 18. XI 2011. Skupština je 24. XI 2011. donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o radu („Službeni list CG“, br. 59/11), koji je stupio na snagu 14. XII 2011. Skupština je 27. II 2012. donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o volonterskom radu („Službeni list CG“, br. 14/12), koji je stupio na snagu 15. III 2012. Kako Opšti kolektivni ugovor nije mogao biti usklađen sa Zakonom o radu, koji je stupio na snagu 22. XII 2011, to je produženo važenje ovog kolektivnog ugovora za šest mjeseci Izmjenom i dopunom Opšteg kolektivnog ugovora, koji je zaključen 21. XII 2011. („Službeni list CG“, br. 9/12). U cilju primjene Zakona o radu („Službeni list CG“, br. 49/08 i 59/11) donijet je Pravilnik o bližim uslovima, načinu i postupku izdavanja i oduzimanja dozvole za rad i vođenje evidencije izdatih i oduzetih dozvola za rad („Službeni list CG“, br.18/12), koji je stupio na snagu 7. IV 2012. Vlada je 26. januara donijela Uredbu o subvencijama za zapošljavanje određenih kategorija nezaposlenih lica („Službeni list CG“, br. 11/12), koja sadrži nova rješenja i to: subvencije, odnosno poreske olakšice za poslodavce koji zapošljavaju ove kategorije nezaposlenih su povedane i iznose 45,43% od ukupnih fiskalnih obaveza, umjesto dosadašnjih 38,78 %; subvencije mogu koristiti i poslodavci za zaposlena lica u poslovnim zonama za djelatnosti koje posebnim aktom utvrdi Vlada Crne Gore. Umjesto dosadašnjeg vremenskog ograničenja važenja uredbe do godinu dana, nova uredba važi do 31. XII 2014.

66

Nakon usvajanja Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju lica sa invaliditetom („Službeni list CG“, br. 39/11) od 4. VIII 2011. godine, donijeta su podzakonska akta, i to: Pravilnik o uslovima koje treba da ispunjava izvođač profesionalne rehabilitacije, radni centar, zaštitna radionica i zaštitni pogon („Službeni list CG“, br. 58/11), koji je stupio na snagu 14. XII 2011., Pravilnik o kriterijumima i uslovima za utvrđivanje procenta invaliditeta, preostale radne sposobnosti i mogudnosti zaposlenja („Službeni list CG“, br. 6/12); Pravilnik o načinu i uslovima ostvarivanja prava na profesionalnu rehabilitaciju („Službeni list CG“, br. 58/11), koji je stupio na snagu 14. XII 2011., Pravilnik o standardima za sprovođenje mjera i aktivnosti profesionalne rehabilitacije („Službeni list CG“, br. 57/11). Vlada je u martu 2012. usvojila Akcioni plan za sprovođenje Strategije za integraciju osoba sa invaliditetom u Crnoj Gori za period 2012. i 2013., kao i Informaciju o sprovođenju Akcionog plana u 2011. Bilans ostvarenih rezultata Inspekcija rada je ostvarila sljedede rezultate: broj izvršenih inspekcijskih nadzora – 4533, zaključci o izricanju novčanih kazni – 44, iznos izrečenih novčanih kazni zaključkom u postupku administrativnog izvršenja rješenja - 41.600 €, izrečene novčane kazne na licu mjesta prekršajnim nalogom – 219, iznos izrečenih novčanih kazni - 48.500 €, Broj otvorenih predmeta – 226. Prikaz sprovedenih obuka Pohađane su četiri obuke, četiri seminara i jedna studijska posjeta. Jačanje administrativnih kapaciteta Ministarstvo rada i socijalnog staranja, primilo je u radni odnos dva službenika na sistematizovana i upražnjena radna mjesta, i to: v.d. pomodnika ministra za Sektor za informatiku i analitičko-statističke poslove, i samostalnog savjetnika III za zaštitu djece sa smetnjama u razvoju u Sektoru za socijalnu i dječju zaštitu i nadzor.

3.20. POGLAVLJE 20: PREDUZETNIČKA I INDUSTRIJSKA POLITIKA

U oblasti preduzetničke i industrijske politike, u martu 2012. urađeni su Akcioni planovi za implementaciju Strategije razvoja malih i srednjih preduzeda 2011-2015 i Strategije za cjeloživotno preduzetničko učenje 2012-2013 i upudeni Vladi CG na usvajanje. Kontinuirano se sprovode aktivnosti na jačanju promocije evropskih vrijednosti u razvoju politike MSP i preduzetništva kroz sprovođenje Akta o malim preduzedima SBA (Small Business Act). Urađen je Izvještaj za 2011, u kojem je data procjena ostvarenih rezultata po indikatorima u okviru 10 principa SBA i na taj način analizirano ostvarivanje i sprovođenje politike malih i srednjih preduzeda. Godišnjim izvještajem Akcionog plana za 2011. Strategije razvoja malih i srednjih preduzeda 2011-2015, evidentiran je napredak po pitanju poboljšanja poslovnog okruženja, jačanja konkurentnosti MSP i promocije preduzetništva i jačanja finansijske podrške. Na planu stvaranja povoljnijeg poslovnog okruženja, ostvareno je sljedede:

67

Uvođenje RIA (Regulatory Impact Assessment) u crnogorski regulatorni sistem Vlada je donijela odluku o formalnom uvođenju procjene uticaja regulative od 1. I 2012. Analiza uticaja propisa primjenjuje se na zakonska i podzakonska akta. Usvojeni su Priručnik i Metodologija za RIA-u, koji predstavljaju polazne osnove za uvođenje RIA-e. Do sada je održano sedam obuka za 120 državnih službenika iz svih ministarstava. Giljotina propisa podrazumijeva realizaciju posljednje faze koja se odnosi na davanje mišljenja, preporuka za izmjenu, kao i ukidanje pojedinih propisa. Analizom regulative obuhvadeno je oko 690 propisa i 320 administrativnih postupaka i pripremljeno je oko 1750 preporuka. Resorna ministarstva razmatraju preporuke iz svojih oblasti i u obavezi su da do kraja aprila 2012. upoznaju Savjet za regulatornu reformu i unapređenje poslovnog ambijenta o daljim aktivnostima na njihovoj implementaciji. Akcioni plan za implementaciju preporuka u regulatorni sistem de biti usvojen 4. V 2012. Urađen je Izvještaj za 2011. u kojem je data procjena ostvarenih rezultata po indikatorima u okviru 10 principa SBA i na taj način analizirano ostvarivanje i sprovođenje politike malih i srednjih preduzeda. U kontekstu organizacionih izmjena, Uredbom o organizaciji i načinu rada državne uprave (''Službeni list CG'', br. 05/12 od 23. I 2012.) u sklopu reorganizacije pojedinih organa uprave utvrđen je status Direkcije za razvoj malih i srednjih preduzeda, kao organa u sastavu Ministarstva ekonomije. U oblasti instrumenata preduzetničke i industrijske politike intenzivirane su aktivnosti na uključivanju crnogorskih finansijskih institucija u realizaciju CIP/EIP programa. Potpisan je sporazum između Crnogorske komercijalne banke- članice OTP grupe s Evropskim investicionim fondom (31. I 2012.) o garantnom aranžmanu za mala i srednja preduzeda s portfoliom do 20 miliona €, čime je omoguden status finansijskog posrednika u okviru učešda u Programu preduzetništva i inovativnosti. Poboljšana je dostupnost i pristupačnost raspoloživih sredstava za finansiranje poslovanja MSP od strane IRFCG, razvijena je finansijska podrška specifičnim ciljnim grupama u okviru MSP. U 2011. realizovano je 200 odluka o odobrenim kreditima za projekte početnika u biznisu, MSP, preduzetnika i poljoprivrednika, žena u biznisu u iznosu od 14,21 mil € od strane IRFCG, dok su banke one projekte koji su realizovani uz njihove garancije i učešde dodatno kreditno podržale sa 1,73 mil €. U teritorijalnom pogledu, 40% kredita je realizovano u sjevernom regionu, 49,5% u opštinama centralnog regiona i preostalih 10,5% u južnom regionu. U toku prva tri mjeseca 2012, od strane IRFCG je odobren 21 projekat sektoru MSP, u ukupnom iznosu od 1,22 mil €, u direktnom aranžmanu IRFCG. Poboljšana je likvidnost izvoznih MSP primjenom novog proizvoda- faktoringa. Od uvođenja faktoring finansiranja, počevši od juna 2011, IRFCG je odobrio limite finansiranja za 14 preduzeda, zaključno s krajem marta 2012. U pogledu industrijske politike, nakon izrade dokumenta ''Osnovne smjernice za izradu strategije razvoja prerađivačke industrije Crne Gore s pregledom postojedih planskih i strateških dokumenata'', u okviru IPA 2008 projekta BESRE, u toku je nastavak aktivnosti na izradi bududeg dokumenta Strategije razvoja prerađivačke industrije. Predviđeno je da u fokusu pomenutog dokumenta budu posebno obrađeni ključni industrijski podsektori poput metaloprerađivačke,

68

drvne industrije, uključujudi podsektore sa značajnijim doprinosom GDP-u, zapošljavanju, izvozu i dr.

3.21. POGLAVLJE 21: TRANSEVROPSKE MREŽE

Bilans ostvarenih rezultata

Putevi

Ruta 2b: Rehabilitacija puta Plužine-Šdepan polje, MONRD038

Prva faza realizacije studijske dokumentacije za rekonstrukciju/izgradnju dionice puta Brod na Drini (Foča) – Hum – Šdepan Polje je okončana izradom Finalnog Izvještaja Studije izvodljivosti za rekonstrukciju/izgradnju dionica magistralnog puta u Crnoj Gori (Plužine – Šdepan Polje) i BiH (Hum – Brod na Drini (Foča)). Prema preliminarnim procjenama, iz ovog dokumenta proizilazi da de cijena rekonstrukcije/izgradnje dionice magistralnog puta M-18 na teritoriji Crne Gore (Šdepan Polje-Plužine), u zavisnosti od odabrane trase, iznositi oko 25 miliona evra, što uključuje rekonstrukciju otvorene trase od Plužina do Paklica ( novi carinski terminal), sanaciju kosina, sanaciju tunela, novi granični most, izgradnju nove trase od Paklica (novi carinski terminal) do novog graničnog mosta. Zainteresovane finansijske institucije (EBRD i EIB) za finansiranje izgradnje, insistirale su da se predmetni projekat posmatra kao jedinstveni projekat sa dva korisnika, Crne Gore i BiH. U toku je realizacija druge faze, odnosno finalizacija izrade idejnog projekta za rekonstrukciju/izgradnju dionice magistralnog puta u Crnoj Gori (Plužine – Šdepan Polje).

Ruta 4: Autoput Bar-Boljare, MONRD045

Trenutno se podsredstvom granta Investicionog okvira za Zapadni Balkan (WBIF), u saradnji sa Evropskom investicionom bankom (EIB), u iznosu od 500.000 eura, radi na izradi Tehničke studije o opcijama realizacije projekta autoputa Bar-Boljare i Elaborata o socijalnom i uticaju na životnu sredinu shodno evropskim standardima. Odabrani konsultant za pruženje ovih usluga je URS Infrastructure and Environmental UK Limited, u konzorcijumu sa SYSTAS S.A. (Greece), TTA S.A. (Greece) i OMIKRON KAPPA Consulting S.A. (Greece). Rok za izradu studije je 5 mjeseci, a Ugovor je potpisan 12. III 2012. Indikativni finansijski plan predviđa da de se za realizaciju dijela investicije uložiti 500 miliona eura.

Luke

Luka Bar rekonstrukcija terminala MONSP010

Luka Bar rekonstrukcija terminala MONSP011

Na ovim projektima su stopirane aktivnosti, jer Vlada Crne Gore uz podršku Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD) radi na pripremi tendera za privatizaciju AD Kontejnerski terminal i generalni tereti.

69

Željeznice Projekat: Glavna opravka (remont) pruge 11km, Trebaljevo-Kolašin (Major rehabilitation of the main rail line Bar-Vrbnica (section: Trebaljevo-Kolašin 11km), 5.000.000,00 eura, Status: završen (17.II 2011-17.XII 2011), IPA 2009; Projekat: Glavna opravka (remont) pruge 8,5km Mijatovo kolo – Mojkovac (Major rehabilitation of the main rail line Bar-Vrbnica: section Mijatovo kolo - Mojkova, 8,5 km), 5.000.000,00 eura, status: aktivan (radovi otpočeli 19. I 2012.), IPA 2010; Vlada je 29. III 2012 odobrila projekat iz Operativnog programa OP IPA III. : Demontaža postojede, nabavka, ugradnja i instalacija nove elektrovučne podstanice Trebješnica („EVP Trebješica“), izrada Studije izvodljivosti sa cost-benefit analizom, Elaborata o procjeni uticaja na životnu sredinu i tehničke dokumetacije do nivoa spremnosti za upotrebu FIDIC Yellow book; finansiranje IPA 2010 support measures.

Vlada je 29. III 2012 odobrila projekat Operativnog programa OP IPA III Rehabilitacija velikih kosina

(12 kosina), rehabilitacija nestabilnog terena i izgradnja zaštitnih galerija na najkritičnijim

dionicama glavne željezničke pruge Bar-Vrbnica (Kos-Trebesica-Lutovo-Bratonožidi-Bioče-

Podgorica), izrada Studije izvodljivosti sa cost-benefit analizom, elaborata o procjeni uticaja na

životnu srednu, glavni projekti za rehabilitaciju velikih kosina (12 kosina), rehabilitacija nestabilnog

terena i izgradnja zaštitnih galerija na najkritičnijim dionicama glavne željezničke pruge Bar-

Vrbnica (dionica Kos-Trebesica-Lutovo-Bratonožidi-Bioče-Podgorica), finansiranje IPA 2011:

Projektni predlog br. 13; Podrška za pripremu projekata za IPA komponentu III.

3.22. POGLAVLJE 22: REGIONALNA POLITIKA I KOORDINACIJA STRUKTURNIH INSTRUMENATA

Regionalna politika

U okviru implementacije Zakona o regionalnom razvoju izvršeno je sljedede: Izvještaj o realizaciji

Strategije regionalnog razvoja za 2010. u novembru 2011. razmatran je i usvojen u Skupštini Crne

Gore sa preporukama Skupštine o konkretnijem izvještavanju o postignutim efektima mjera u

okviru politike regionalnog razvoja u bududim izvještajnim periodima.

Usvojen je Strateški plan razvoja opštine Danilovgrad za period 2012-2018.

U pogledu statistike regionalnog razvoja, u Ministarstvu ekonomije je napravljen pregled ključnih statističkih podataka o dohotku, nezaposlenosti, budžetskim prihodima, broju preduzeda itd. na nivou opština i geografskih regiona. Sektor za finansiranje i ugovaranje sredstava EU pomodi je sa Ministarstvom finansija Republike Češke potpisan je sporazum koji se odnosi na organizovanje studijske posjete. Ministarstvo ekonomije je u okviru međunarodne saradnje, dobilo podršku u okviru Projekta tehničke pomodi jedinicama lokalne samouprave finansiranog iz IPA fondova, za tehničku pomod u pripremi metodologije za izradu strateških planova razvoja opština u skladu sa Zakonom o regionalnom razvoju. Iz istog projekta je pružena savjetodavna podrška koordinatorima konsultativnih grupa za izradu strateških planova razvoja u okviru šest radnih sastanaka.

70

Koordinacija strukturnih elemenata

Zakon o reviziji sredstava iz fondova EU donijet je 27. II 2012. ("Službeni list CG", br. 14/12).

Vlada je 22. IX 2011. donijela Odluku o imenovanju lica odgovornih za vršenje decentralizovanog upravljanja predpristupnim fondovima Evropske unije, (“Službeni list CG ", br. 50/11) i Odluku o sistemu pladanja, koji de se primjenjivati u okviru decentralizovanog upravljanja IPA sredstvima.

Vlada je 15. III 2012. donijela Odluku o mapi regionalnih pomodi.


Definisane su Operativne strukture za svih V IPA komponenti.

Uspostavljene su Jedinice za implementaciju projekata (PIU) u 11 resornih ministarstava koja de biti predmet akreditacije, na čijem čelu su imenovani visoki programski službenici (SPO).

U svim tijelima IPA su imenovana lica za horizontalne aktivnosti (menadžeri za upravljanje rizikom/koordinator za upravljanje rizikom, službenici za nepravilnosti, koordinatori MoP).

U Sektoru za finansiranje i ugovaranje sredstava EU pomodi uspostavljena je Kancelarija prvog nivoa kontrole za transnacionalne programe prekogranične saradnje u kojima učestvuje Crna Gora IPA Jadranski prekogranični program, Mediteranski program i Program prostora jugoistočne saradnje), gdje su i imenovana dva kontrolora za prvi nivo kontrole.

Imenovan je vršilac dužnosti šefa IPARD agencije koji de biti zadužen za IPA V komponentu.

Formirano je Savjetodavno tijelo koje pruža političku podršku cjelokupnom procesu uspostavljanja decentralizovanog upravljanja IPA sredstvima. Sastancima predsjedava ministar finansija, a članovi su svi ključni akteri u procesu decentralizacije.

Prikaz sprovedenih obuka Pohađano je 15 obuka, jedan seminar i jedna konferencija. Učešda u CFCU u pripremi tenderske dokumentacije za potrebe realizacije EU projekata u manje razvijenim crnogorskim opštinama, učešde CFCU u Komisijama za ocjenu ponuda u svojstvu predsjedavajudeg, sekretara i posmatrača; pripremanje Izvještaja o evaluaciji ponuda; učešde u pripremi tenderske dokumentacije za izbor nezavisne revizorske kude, koja je sprovela fazu Procjene stanja (Gap Assessment) Mape puta za uspostavljanje decentralizovanog upravljanja sredstvima iz IPA komponenti III i IV; učešde u pripremanju tenderske dokumentacije za izbor nezavisne revizorske kude, koja de sprovesti fazu Ocjene usklađenosti (Compliance Assessment), Mape puta za uspostavljanje decentralizovanog upravljanja sredstvima iz IPA komponenti I i II.

Jačanje administrativnih kapaciteta Ministarstvo ekonomije je u cilju uspješnije koordinacije politike regionalnog razvoja i implementacije Strategije regionalnog razvoja i Zakona o regionalnom razvoju zaposlilo tri nova službenika. Sektor za finansiranje i ugovaranje sredstava EU pomodi (CFCU) je zaposlio četiri nova službenika.

71

3.23. POGLAVLJE 23: PRAVOSUĐE I TEMELJNA PRAVA

3.23.1. PRAVOSUĐE (vidjeti 1.1.4 Pravosudni sistem) Normativni okvir

Intenzivirane su aktivnosti naročito u normativnom dijelu, kroz promjenu Ustava i zakonodavstva, u cilju jačanja nezavisnosti sudstva i tužilaštva od političkog uticaja, u skladu sa evropskim standardima. Ovaj normativni okvir de obezbijediti uslove za nezavisnost, odgovornost i efikasnost pravosuđa. Takođe, ovaj normativni okvir de obezbijediti sistem imenovanja i napredovanja zasnovan na zaslugama, sa jasnim i stručnim kriterijumima za imenovanje i unapređenje sudija, kao i jasnim procedurama za jačanje odgovornosti nosilaca pravosudnih funkcija i disciplinskih sankcija. (detaljnije u 1.1.2 Skupština – Promjene Ustava Crne Gore).

Skupština je 20. XII 2011. donijela Zakon o postupanju prema maloljetnim licima u krivičnom postupku („Službeni list CG", br. 64/11), a njegova primjena počede 1. IX 2012.

Sudski savjet je donio Poslovnik Sudskog savjeta ("Službeni list CG“, br. 57/11, stupio na snagu 30. XI 2011.)

Tužilački savjet je donio Poslovnik Tužilačkog savjeta ("Službeni list CG”, br. 52/11, stupio na snagu 4. XI 2011.)

Počeli su s primjenom Zakon o prekršajima (“Službeni list CG”, br. 1/11) i to od 1. IX 2011, Zakon o izvršenju i obezbjeđenju (“Službeni list CG”, br. 36/11) i to od 27. IX 2011, Zakon o javnim izvršiteljima (“Službeni list CG”, br. 61/11) i to od 31. XII 2011. i Zakon o besplatnoj pravnoj pomodi (“Službeni list CG”, br. 20/11) i to od 1. I 2012. i donijeti su podzakonski akti neophodni za njihovu primjenu.

Zakonik o krivičnom postupku (“Službeni list CG”, br. 57/09 i 49/10) počeo je da se primjenjuje u potpunosti od 1. IX 2011. nakon obezbjeđenja neophodnih preduslova za njegovu punu primjenu.

Vlada je 22. IX 2011. usvojila Plan implementacije Zakona o besplatnoj pravnoj pomodi koji sadrži pregled obaveza koje treba ostvariti za početak implementacije Zakona o besplatnoj pravnoj pomodi.

Vlada je 29. XII 2011. utvrdila Predlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o posredovanju kojim je uređen status Centra za posredovanje koji osniva Vlada i ima svojstvo pravnog lica.

Vlada je 29. XII 2011. utvrdila Nacrt zakona o naknadi štete žrtvama krivičnih djela s programom javne rasprave.

Vlada je 12. I 2012. utvrdila Nacrt zakona o primjeni pravila međunarodnog privatnog prava.


Sudstvo

Sudski savjet je izabrao Komisiju koja sprovodi pisano testiranje kandidata koji se prvi put biraju za sudije 19. IX 2011.

Konferencija sudija formirala je Komisiju za etički kodeks sudija 1. X 2011. Komisija je postupila po dvije pritužbe o povredi Etičkog kodeksa sudija. Obje pritužbe odbijene su kao neosnovane.

72

Na internetskoj stranici Sudskog savjeta postavljena su pitanja, na osnovu kojih se sačinjava test za pisano testiranje kandidata koji se prvi put biraju za sudije. Pisano testiranje kandidata koji se prvi put biraju za sudije održano je 20. II 2012. i omogudava jedinstveni sistem regrutovanja u cijeloj državi. Sudski savjet je 21. II 2012. izabrao nove sudije - jednog sudiju Upravnog suda, četvoro sudija viših sudova (po dvoje u Podgorici i Bijelom Polju) i jednog sudiju Osnovnog suda u Rožajama. Sudski savjet je 21. II 2012. donio odluku o raspisanju javnih oglasa za izbor pet sudija osnovnih sudova (po dva Podgorica i Bijelom Polju i jedno Kotor) i predsjednika Apelacionog suda.

Sudski savjet je za troje sudija konstatovao prestanak sudijske funkcije na lični zahtjev i za troje sudija zbog ispunjenja uslova za starosnu penziju.

Proširena sjednica Vrhovnog suda izabrala je Komisiju za izbor članova Sudskog savjeta iz reda sudija 18. I 2012.

Produžen je mandat nacionalnom sudiji za rad u Sekretarijatu Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu do 10. VII 2013. Odluka je donijeta na osnovu molbe Sekretarijata Suda u Strazburu koja je zasnovana na odličnim radnim rezultatima nacionalnog sudije.

Konferencija sudija je održana 16. III 2012. i na njoj su izabrani novi članovi Sudskog savjeta iz reda sudija. Za nove članove izabrani su dvoje sudija Vrhovnog suda, jedan sudija Višeg suda u Podgorici i jedan sudija Osnovnog suda u Podgorici.

Konferencija sudija usvojila je izmjene i dopune Poslovnika o načinu rada i odlučivanja Konferencije sudija i izmjene i dopune Kodeksa sudijske etike 16. III 2012.

U Crnoj Gori u 2011. je 249 sudija, prosječno bilo opteredeno sa 638,30 predmeta. Po sudiji prosječno je završeno 485,87 predmeta, odnosno prosječno po sudiji ostalo je nezavršeno 152,43 predmeta.

U 2011. crnogorski sudovi su riješili ukupno 25.837 zaostalih predmeta (iz 2010. i ranijih godina) pri čemu je Vrhovni sud riješio 101 zaostali predmet ili 99%, Upravni sud 1.221 ili 100%, Apelacioni sud 209 predmeta ili 100%, viši sudovi 1.252 ili 89,62%, privredni sudovi 904 ili 75,45%, a osnovni sudovi 22.150 ili 66,59% zaostalih predmeta. Time je zaostatak starih predmeta umanjen za 69,10%. Neriješeno je ostalo 11.551 starih predmeta (iz 2010 i ranijih godina). Po godinama neriješeno je ostalo: iz 2003- tri predmeta, iz 2004- dva predmeta, iz 2005- 201 predmet, iz 2006- 365 predmeta, iz 2007- 420 predmeta, iz 2008- 934 predmeta, iz 2009- 2.873 predmeta i iz 2010- 6.753 predmeta.

U pogledu jačanja efikasnosti ostvaren je značajan napredak u pogledu smanjenja broja zaostalih predmeta što je posljedica niza aktivnosti koje su preduzete, a koje su se sastojale u upudivanju sudija u drugi sud sa zaostacima, delegaciji predmeta, primjeni alternativnih metoda za rješavanje sporova, a naročito posredovanja i odlaganja krivičnog gonjenja

Tužilaštvo

Proširena sjednica Vrhovnog državnog tužioca 18. X 2011. izabrala je Komisiju za pradenje kodeksa tužilačke etike.

Tužilački savjet, primjenom novih kriterijuma utvrdio je predlog za imenovanje tri državna tužioca i imenovao devet zamjenika državnih tužilaca, a jednom zamjeniku državnog tužioca utvrdio prestanak funkcije zbog ispunjenja uslova za penziju.

73

Značajan doprinos efikasnosti pravosuđa daje i početak pune primjene novog Zakonika o krivičnom postupku kojim je predviđen koncept tužilačke istrage, kao i Zakona o prekršajima kroz primjenu prekršajnih naloga od 1. IX 2011.

Komisija za pradenje implementacije Zakonika o krivičnom postupku održala je 23. I 2012. posljednju sjednicu na kojoj je usvojen Zaključni izvještaj o sprovođenju Plana implementacije Zakonika o krivičnom postupku, a na osnovu kojeg je Ministarstvo pravde pripremilo Informaciju o sprovođenju Plana implementacije Zakonika o krivičnom postupku, koju je Vlada usvojila na sjednici od 2. II 2012.

Osnovna i viša državna tužilaštva u postupku primjene novog Zakonika o krivičnom postupku, postupala su u krivičnim predmetima na način kako slijedi:

Na osnovu rezultata izviđaja u periodu od 1. IX 2011. - 1. II 2012. primjenom instituta odloženog gonjenja riješeni su predmeti protiv 158 lica, zaključivanjem sporazuma o priznanju krivice riješeni su predmeti protiv pet lica, optužni predlozi podnijeti su protiv 895 lica, dok su neposredne optužnice (optužnica bez sprovođenja istrage) podignute su protiv 55 lica.

Što se tiče faze istrage u periodu od 1. IX 2011. - 1. II 2012. donijete su naredbe za sprovođenje istrage protiv 231 lica, a protiv 18 lica istraga je preuzeta na nadležnost od Vrhovnog državnog tužilaštva – Odjeljenja za suzbijanje organizovanog kriminala, korupcije, terorizma i ratnih zločina jer je utvrđeno da se ne radi o krivičnom djelu organizovanog kriminala. Od ovog broja, tužilačka istraga je završena protiv 198 lica dok je istraga u toku protiv 51 lica. Tužilačka istraga je trajala u prosjeku 30 dana.

U fazi optuženja u periodu od 1. IX 2011. - 1. II 2012. nakon sprovedene istrage, podignute su optužnice protiv 198 lica, dok je protiv jednog lica istraga obustavljena. Od ukupnog broja optužnica (neposredne optužnice i optužnice nakon sprovedene tužilačke istrage - ukupno protiv 253 lica) potvrđene su optužnice protiv 195 lica ili 96,93%, protiv šest lica ili 3,07% optužnice su vradene u fazu istrage, dok protiv 52 lica kod suda teče postupak preispitivanja optužnica.

Notari

S radom su 25. VII 2011. počela 34 notara kako bi uveli vedu pravnu sigurnost kod zaključivanja pravnih poslova kod kojih je obavezna forma notarskog zapisa, od kojih su najznačajniji promet nepokretnosti, što ima za krajnji cilj prevenciju potencijalnih sudskih sporova koji proizilaze iz tih pravnih poslova. 30. I 2012. imenovana su još četiri notara, jedan za teritoriju opštine Pljevlja, dva za opštinu Nikšid i jedan za opštinu Bijelo Polje.

Registar novčanih kazni i prekršajne evidencije

Registar novčanih kazni i prekršajne evidencije uspostavljen je 1. IX 2011. i unijeto je ukupno 66.424 prekršajnih naloga/rješenja. Od ukupno 55.689 izdatih prekršajnih naloga, stranke su u 25.262 slučajeva potpisale da ne prihvataju odgovornost, dok je zahtjev za sudsko odlučivanje podnijet u 909 slučaja.

Besplatna pravna pomod Službe za besplatnu pravnu pomod su počele s radom u svim osnovnim sudovima od 1. I 2012. Pravo na besplatnu pravnu pomod podrazumijeva potpuno ili djelimično pokrivanje troškova

74

pravnog savjetovanja, sastavljanja pismena, zastupanja u postupku pred sudom, Državnim tužilaštvom, Ustavnim sudom Crne Gore ili u postupku za vansudsko rješavanje sporova licima koja prema svom imovnom stanju nijesu u mogudnosti da ostvare neko svoje pravo bez štete po nužno izdržavanje sebe i svoje porodice. Besplatnu pravnu pomod pružaju advokati po redosljedu sa spiska Advokatske komore koji je sastavljen prema mjesnoj nadležnosti osnovnih sudova. Za pružanje besplatne pravne pomodi advokatima pripada 50% naknade za rad utvrđene Advokatskom tarifom i naknada nužnih troškova. U sredstvima javnog informisanja promovisan je institut besplatne pravne pomod i urađene su brošure koje se dijele građanima u sudovima. Pravosudni informacioni sistem (PRIS)

Sudski savjet je 15. IX 2011. formirao Radnu grupu za nadzor implementacije PRIS-a (pet članova). Odlukom Sudskog savjeta od 21. II 2012. Radna grupa proširena za dva člana.

Do 31. XII 2011. svi predmeti su unijeti u PRIS (predmeti iz 2011. i ranijih godina). Sudovima je omogudeno da kroz formu izvještaja dobiju razne preglede i liste, kako ukupne tako i po sudijama, referatima i sl. Sistem dozvoljava statistička izvještavanja, dok još uvijek nije omogudeno elektronsko podnošenje sudskih spisa. Na internetskim stranicama sudova dostupne su pravosnažne sudske odluke s mogudnošdu lake pretrage, odluke Evropskog suda za ljudska prava protiv Crne Gore, publikacije i karakteristične odluke Suda u Strazburu, kao i informacije o radu sudova. Sudovi su dužni da na svojim internetskim stranicama objavljuju sve svoje pravosnažne presude. Do ovog trenutka, zbog obimnosti posla, svi sudovi nijesu objavili sve svoje odluke, izuzev Upravnog i Apelacionog suda.

Urađen je tekst plana rada za Informaciono komunikaciono odjeljenje Sekretarijata Sudskog savjeta za period 2012/13. Plan rada obuhvata i analizu postojedeg stanja, šematski prikaz daljih aktivnosti za taj period, njihov detaljan opis i obrazloženje. Plan de do kraja marta biti dostavljen članovima Sudskog savjeta na razmatranje.

Vlada je 15. XII 2011. usvojila Izmjene i dopune Akcionog plana za implementaciju Strategije reforme pravosuđa konkretne mjere i nadležni organi za ostvarivanje strateških ciljeva, koje su bile nužne zbog promjene rokova za realizaciju pojedinih mjera u 2012. s čijom realizacijom se kasnilo, kao i predviđanja novih mjera s obzirom na zahtjeve koji se postavljaju u oblasti reforme pravosuđa u procesu evropske integracije.

Sprovedene obuke

Sprovedeno je ukupno 26 aktivnosti edukacije u kojim je učestvovalo 222 predstavnika sudstva i tužilaštva i 21 polaznik Programa inicijalne edukacije.

Međunarodna i regionalna saradnja

Uspostavljena je saradnja s Evropskim sudom u Strazburu i započet interaktivni dijalog nacionalnih sudija sa sudijama Suda u Strazburu (9. IX 2011.);

Produžen je mandat nacionalnom sudiji za rad u Sekretarijatu Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu;

75

Uspostavljena je saradnja s Vrhovnim sudom Ukrajine, Vrhovnim sudom Mađarske, Vrhovnim sudom i Sudskim savjetom Turske i Sudskim savjetom Kosova, kao i nastavljena saradnja s Vrhovnim sudovima šest država.

Na Generalnoj skupštini Mreže predsjednika vrhovnih sudova EU u Sofiji predsjednik Vrhovnog suda Crne Gore primljen je za posmatrača. (13. XI 2011.);

Vrhovno državno tužilaštvo Crne Gore potpisalo je dva međunarodna sporazuma o saradnji i to: Protokol o saradnji između Vrhovnog državnog tužilaštva Crne Gore i Tužilaštva pri Višem sudu kasacije i pravde u Rumuniji, potpisan u Podgorici 22. XI 2011. kao i Memorandum o saradnji između Vrhovnog državnog tužilaštva Crne Gore i Tužilaštva Mađarske, potpisan u Budimpešti 12. XII 2011.

U periodu od 1-2. III 2012 predsjednik Vrhovnog suda prisustvovao seminaru Povedanje efikasnosti vrhovnih upravnih sudova, u Briselu u organizaciji Mreže predsjednika vrhovnih sudova Evropske unije, kada se susreo s predsjednikom Državnog savjeta Belgije Robert Anderesenom u Briselu.

3.23.2. BORBA PROTIV KORUPCIJE (vidjeti 1.1.5. Antikoruptivna politika)

Normativni okvir

Skupština je 23. XII 2011 donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o finansiranju političkih partija („Službeni list CG“, br. 60/11 i 1/12). koji je stupio na snagu 1. I 2012. Prema njemu Državna revizorska institucija je nadležna za sprovođenje svih odredbi Zakona o finansiranju političkih partija, što uključuje i kontrolu nad privatnim donacijama.

Skupština je 2. XI 2011. donijela Zakon o lobiranju („Službeni list CG“, br. 54/11) koji je počeo da se primjenjuje 1. I 2012. i kojim se prvi put normativno uređuje djelatnost lobiranja.

Skupština je 24. XI 2011 donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o radu („Službeni list CG“, br. 59/11). kojim je propisana zaštita zaposlenih koji prijave korupciju (whistleblowers).

Od 1. I 2012. počeo je da se primjenjuje novi Zakon o javnim nabavkama („Službeni list CG“, br. 42/11).

Uprava za antikorupcijsku inicijativu je zaključkom Vlade zadužena da do juna 2012. pripremi prijedlog aktivnosti na pripremi novog Akcionog plana za sprovođenje Strategije za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala 2010-2014.

Donijet je Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o sprječavanju sukoba interesa ("Službeni list CG", br. 41/11) koji je stupio na snagu 1. III 2012, sem odredbi koje se odnose na članstvo poslanika u Upravnim odbodrima koje stupaju na snagu 1. XI 2012.

Vlada je 15. III 2012. donijela Etički kodeks državnih službenika i namještenika ("Službeni list CG", br. 20/12 od 12. IV 2012.) kojim se uređuju pravila i standardi ponašanja kojih se državni službenici i namještenici pridržavaju u vršenju poslova državnog oragana.

Skupština je krajem februara 2012. donijela izmjene i dopune Zakona o sprječavanju pranja novca i finansiranja terorizma ("Službeni list CG", br. 14/12 od 7. III 2012.) s namjerom potpunog usklađivanja ovog zakona sa evropskim direktivama.

Vlada je 25. IV 2012. utvrdila Predlog zakona o slobodnom pristupu informacijama, Predlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o zaštiti podataka o ličnosti i Predlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o zaštiti tajnosti podataka.

76

Vlada je 19. IV 2012. utvrdila Predlog Zakona o staranju o privremeno i trajno oduzetoj imovini u cilju detaljnijijeg uređivanja pojedinih pitanja, a koja se posebno odnose na upravljanje privremeno oduzetom pokretnom i nepokretnom imovinom privrednih društava, privremeno oduzetim vlasničkim udjelima i hartijama od vrijednosti u privrednim društvima, davanje u zakup i na korišdenje bez naknade privremeno oduzete imovine, kao i posebni slučajevi prodaje privremeno oduzete nepokretne imovine.


Državni organi su sproveli šest kampanja u cilju promocije kanala za prijavu korupcije i mehanizama zaštite građana koji prijavljuju korupciju. Sprovedeno je ispitivanje javnog mišljenja o korupciji za 2011. prema kojem je povedan broj ispitanika koji smatraju da je nivo korupcije smanjen u odnosu na 2010. (40,1% u 2011, odnosno 30,9% u 2010).

Vlada je 26. X 2011. usvojila II izvještaj o realizaciji mjera iz Akcionog plana za borbu protiv korupcije i oganizovanog kriminala, zajedno s Izvještajem Tripartitne komisije o analizi predmeta iz oblasti korupcije i organizovanog kriminala za prvu polovinu 2011.

Vlada je 19. IV 2012. usvojila III Izvještaj o realizaciji mjera iz Inoviranog akcionog plana za sprovođenje strategije za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala.

Nacionalna komisija je 6. IV 2012. usvojila preporuke pripremljene od strane UAI (Sekretarijata NK), kao i određeni broj preporuka NVO MANS i CEMI, koje de biti upudene nadležnim organima kako bi, vodedi se ovim preporukama, planirali svoje aktivnosti.

Vlada je 29. XII 2011. usvojila tri analitička dokumenta: Izvještaj o broju prijava o korupciji za period jul-decembar 2011. prema kojem, u periodu jul-decembar 2011. Kod 12 institucija koje imaju otvorene telefonske linije stiglo je ukupno 76 prijava.

Izvještaj o prihodima: Komisija za sprečavanje sukoba interesa je podijelila 3.320 obrazaca Izvještaja o prihodima i imovini državnim i lokalnim javnim funkcionerima (Skupštini, Vladi, sudijama, državnim tužiocima, svim opštinama) kako bi omogudili lakši pristup u ispunjavanju zakonske obaveze da do kraja februara 2012. svi javni funkcioneri dostave svoje imovno stanje Na dan 23. IV 2012. evidentirano je 3.210 javnih funkcionera u Crnoj Gori, od kojih su 1.305 državna, a 1.905 lokalna funkcionera. Od ukupnog broja 2.919 ili 91,0% javnih funkcionera dostavilo je Izvještaj o prihodima i imovini za 2011/12. od kojih državni 1.248 ili 95,6%, a lokalni 1.671 ili 87,7%. U organima upravljanja javnih preduzeda, ustanova i drugih pravnih lica (upravni odbori, bordovi direktora, menadžmenti, nadzorni ogani) je bilo 36 poslanika – javnih funkcionera, koji su bili u obavezi da do 1. IX 2011. napuste te funkcije, što su i uradili. Takođe 16 poslanika od kojih dva gradonačelnika bili su u obavezi da do 1. III 2012. opredijele se za jednu od funkcija-poslaničku ili izvršnu što su i uradili.

Krivična djela: Kada su u pitanju koruptivna krivična djela Uprava policije je nadležnim tužilaštvima procesuirala 41 krivičnu prijavu protiv 51 fizičkog i dva pravna lica, zbog postojanja osnovane sumnje da su izvršili 50 krivičnih djela, sljedede strukture: zloupotreba službenog položaja – 17 krivičnih djela; zloupotreba službenog položaja u produženom trajanju – jedno krivično djelo; zloupotreba službenog položaja u podstrekavanju – tri krivična djela; zloupotreba položaja u privrednom poslovanju – 18 krivičnih djela; zloupotreba ovlašdenja u privredi – dva krivična djela; lažni bilans – četiri krivična djela; davanje mita – jedno krivično djelo; primanje mita - tri krivična djela i primanje mita u pomaganju – jedno krivično djelo.

77

U okviru rada na predmetu Vektor, Uprava policije je Osnovnom državnom tužiocu u Podgorici procesuirala 23 krivične prijave, protiv 23 lica, zbog postojanja osnovane sumnje da su izvršili 23 krivična djela građenje objekata bez građevinske dozvole. Takođe, u vezi s ovim predmetom, Osnovnom državnom tužiocu procesuirana je krivična prijava protiv jednog lica zbog postojanja osnovane sumnje da je izvršio krivično djelo zloupotreba službenog položaja.

U okviru predmeta Zeta, procesuirana je krivična prijava Specijalnom državnom tužiocu za borbu protiv organizovanog kriminala, korupcije, terorizma i ratnih zločina protiv tri lica – službenika Uprave policije, zbog postojanja osnovane sumnje da su izvršili tri krivična djela primanje mita.

U okviru rada na predmetu Orijen, Uprava policije je Specijalnom tužiocu za suzbijanje organizovanog kriminala procesuirala jednu krivičnu prijavu protiv dva lica (službenika Opštine Herceg-Novi - komunalni redari u Komunalnoj policiji), zbog postojanja osnovane sumnje da su izvršili krivično djelo primanje mita.

U okviru rada na predmetu Palma, Uprava policije je u saradnji sa Specijalnim državnim tužiocem za suzbijanje organizovanog kriminala, Osnovnom državnom tužilaštvu u Ulcinju podnijela krivičnu prijavu protiv dva lica, bivšeg predsjednika Opštine Ulcinj, zbog postojanja osnovane sumnje da je počinio krivično djelo zloupotreba službenog položaja u produženom trajanju, i osnivača i zastupnika preduzeda Donata Company Ulcinj d.o.o. zbog osnovane sumnje da je počinio krivično djelo građenje objekta bez građevinske dozvole.

Uprava policije je, u saradnji sa Specijalnim državnim tužiocem za suzbijanje organizovanog kriminala, realizovala višemjesečnu kriminalističku istragu Kopča kojom je razotkrivena grupa lica, među kojima su i službenici državne uprave, koji su preko posrednika, zloupotrebom službenog položaja, u dužem vremenskom periodu vršili krivična djela primanja i davanja mita, kao i falsifikovanje službenih isprava. Aktivnosti po navedenom predmetu su u završnoj fazi.

U okviru rada na predmetu Hip u saradnji sa Specijalnim državnim tužiocem za suzbijanje organizovanog kriminala, u toku su aktivnosti na otkrivanju koruptivnih krivičnih djela.

Shodno Sporazumu između Uprave za antikorupcijsku inicijativu i Uprave policije, od strane Uprave za antikorupcijsku inicijativu dostavljeno je 27 prijava građana koji su izrazili sumnju u postojanje koruptivnih krivičnih djela.

Ministarstvo zdravlja je dostavilo četiri prijave građana koji su izrazili sumnju u postojanje koruptivnih krivičnih djela, dok je Ministarstvo ekonomije dostavilo jednu prijavu građanina.

U predmetu Zavala Ks. broj 8/11, kod Višeg suda u Podgorici, glavni pretres je održan 6, 8, 13. i 14. III 2012. Sproveden je dokazni postupak predložen optužnicom. Optužnica je proširena protiv bivšeg gradonačelnika Opštine Budva za krivično djelo nevršenje službene dužnosti.

Sprovedene obuke Sprovedene su tri obuke u kojima je učestvovao 21 polaznik Programa inicijalne edukacije i 23 predstavnika sudstva i državnog tužilaštva.

Jačanje administrativnih kapaciteta

Vlada je 23. II 2012. imenovala predsjednika i četiri člana Državne komisije za kontrolu postupaka javnih nabavki.

Ojačani su interni kapaciteti UAI, tako da su do sada mapirani i formalizovani procesi u dijelu rada Sekretarijata NK za pradenje sprovođenja Strategije za borbu protiv korupcije i orgnizovanog kriminala.

78

Broj službenika Uprave policije koji se bave poslovima suzbijanja krivičnih djela korupcije povedan je za 10 izvršilaca. Broj službenika i namještenika Uprave za javne nabavke povedan je za tri izvršioca uključujudi i direktora. Prema Pravilniku o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Uprave policije, predviđeno je povedanje broja službenika koji se bave poslovima suzbijanja krivičnih djela korupcije za 10 izvršilaca.

U Komisiji za sprečavanje sukoba interesa do XII 2011. bilo je popunjeno šest službeničkih i namješteničkih radnih mjesta, kao i tri pripravnička radna mjesta od ukupno 13 radnih mjesta. Do 27. II 2012. popunjeno je devet službeničkih i namješteničkih radnih mjesta. Statistički podaci Vrhovno državno tužilaštvo – Odjeljenje za suzbijanje organizovanog kriminala, korupcije, terorizma i ratnih zločina – za krivična djela korupcije je vodilo istrage protiv šest lica, podignuta je optužnica protiv pet lica, donijeta je prvostepena presuda protiv 18 lica, sklopljen je sporazum o priznanju krivice protiv jednog lica, dok je drugostepeni sud odlučujudi po žalbi, potvrdio je prvostepenu presudu protiv 11 lica.

Sudovi su donijeli 43 odluke protiv 72 lica. Od tog broja 19 je osuđujudih presuda, 14 oslobađajudih, četiri obustave postupka, tri presude kojima se optužba odbija i tri odbačaja.

Regionalna i međunarodna saradnja

Viši sud u Podgorici sarađivao je s pravosudnim organima Srbije, Bosne i Hercegovine i Kosova u tri krivična predmeta iz oblasti korupcije.

U tri predmeta korupcije protiv sedam lica, specijalno tužilaštvo koristilo je mehanizme međunarodne saradnje sa susjednim zemljama i zemljama članicama EU. U četiri slučaja organizovanog kriminala protiv 55 lica ostvarena je saradnja s drugim tužilaštvima u prekograničnim slučajevima organizovanog kriminala i drugih teških krivičnih djela i povezane korupcije.

Komisija za sprečavanje sukoba interesa je potpisala Memorandume o saradnji s Bosnom i Hercegovinom, Srbijom, Hrvatskom, Makedonijom, Albanijom, Rumunijom, Bugarskom, Mađarskom i Slovenijom.

3.23.3. TEMELJNA PRAVA (vidjeti 1.2. Ljudska prava i zaštita manjina)

Normativni okvir

Vlada je u septembru 2011. donijela Akcioni plan unapređenja zatvorskog sistema.

Vlada je u martu 2012. usvojila Akcioni plan za sprovođenje Strategije za integraciju osoba s invaliditetom u Crnoj Gori, za period 2012. i 2013.

Vlada Crne Gore je u martu 2012. usvojila Informaciju o sprovođenju Akcionog plana Strategije za integraciju osoba s invaliditetom u Crnoj Gori u 2011.

Donijet je Zakon o izmenama i dopunama Zakona o mirnom rješavanju radnih sporova („Službeni list CG“, br. 53/11, stupio na snagu 19. XI 2012.);

79

Zavod za izvršenje krivičnih sankcija je u skladu s Uredbom o organizaciji i načinu rada državne uprave („Službeni list CG“, br. 5/12), postao je organ uprave u sastavu Ministarstva pravde, što je u skladu sa standardom država članica EU.

Izmjenom i dopunom Opšteg kolektivnog ugovora, koji je zaključen 21. XII 2011. („Službeni list CG“, br. 9/12) produženo je njegovo važenje za šest mjeseci.

Donijet je Pravilnik o bližim uslovima, načinu i postupku izdavanja i oduzimanja dozvole za rad i vođenje evidencije izdatih i oduzetih dozvola za rad („Službeni list CG“, br. 18/12).

U dijelu pravnog okvira za regulisanje pitanja vjerskih zajednica u toku je izrada normativnog rješenja koje de regulisati ovu oblast.

Donijeta je Uredba o načinu ostvarivanja prava raseljenih lica iz bivših jugoslovenskih republika i interno raseljenih lica sa Kosova koja borave u Crnoj Gori („Službeni list CG“, br. 45/10 i 64/11), a primjenjivade se do 30. VII 2013.

Donijet je Pravilnik o izmjenama i dopunama Pravilnika o kriterijumima, načinu, uslovima i visini naknade za ostvarivanje prava na smještaj i ishranu u domu, studentski kredit, stipendiju i participaciju prevoza (“Službeni list CG” br. 54/11) koji je 25. XI 2011. stupio na snagu.

Memorandum o saradnji između Ministarstva pravde i ljudskih prava i NVO Juventas potpisali su 5. IV 2012. potpredsjednik Vlade i ministar pravde i ljudskih prava i predsjednica Upravnog odbora NVO Juventas.


U skladu s reformskom politikom Vlade Crne Gore i mjerama definisanim nacionalnim strateškim dokumentima, Ministarstvo pravde kontinuirano sprovodi aktivnosti na polju poboljšanja sistema izvršenja krivičnih sankcija u Crnoj Gori. Reforme se odnose na sve aspekte sistema - od izmjene zakonskog okvira do jačanja mehanizama ostvarivanja i zaštite prava lica lišenih slobode. Pored toga, u okviru Zavoda za izvršenje krivičnih sankcija nastavljeno je sa preduzimanjem mjera za unaprijeđenje uslova u zatvoru.

Medijske kude i medijska udruženja formirali su Medijski savjet za samoregulaciju. Skupštinu Medijskog savjeta čini devetnaest crnogorskih štampanih, elektronskih i internetskih medija koji su usaglasili i usvojili osnivačke akte ovog tijela koje de u narednom periodu pratiti primjenu profesionalnih i etičkih standarda u crnogorskom novinarstvu.

Imenovan je i počeo s radom Savjet za zaštitu od diskriminacije, a 12. III 2012. je održana Konstitutivna sjednica kojom je predsjedavao predsjednik Vlade Crne Gore.

Početkom septembra 2011. održana je u organizaciji Vlade, Međunarodna konfrencija o ljudskim pravima Ka Evropi-ka jednakosti, u Regionalnoj školi za javnu upravu (ReSPA) u Danilovgradu, posvedena pitanjima poštovanja prava osoba po osnovu seksualne orijentacije i rodnog identiteta seksualnih manjina.

Predsjednik Vlade je 19. III 2012. otvorio Međunarodnu konferenciju o pravima seksualnih manjina pod nazivom Zajedno protiv diskriminacije.

Organizovan je i VIII sastanak foruma za dijalog sa predstavnicima civilnog društva na kojem su predstavljene preporuke CEDAW Komiteta Ujedinjenih nacija.

80

U okviru Programa za rodnu ravnopravnost IPA 2010, koji Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i realizuje u partnerstvu sa Kancelarijom UNDP u Crnoj Gori i Delegacijom EU u Crnoj Gori, organizovana je regionalna konferencija Učešde žena u politici kao faktor duštvenog razvoja. Partneri u konferenciji bili su Organizacija UN za žene (UNWomen) i Misija OEBS u Crnoj Gori.

Delegacija Ministarstva za ljudska i manjinska prava učestvovala na I regionalnom seminaru Savjeta Evrope posvedenom Konvenciji SE za sprečavanje nasilja u porodici. Vlada je 22. IX 2011. obrazovala Koordinacioni odbor za pradenje primjene Strategije za trajno rješavanje pitanja raseljenih i interno raseljenih lica u Crnoj Gori sa posebnim osvrtom na oblast Konik.

Formirana je 15. II 2012. Nacionalna implementaciona jedinica sa zadatkom da koordinira Nacionalnim stambenim programom u okviru Sarajevskog procesa - Beogradske inicijative.

3.24 POGLAVLJE 24: PRAVDA , SLOBODA I BEZBJEDNOST

3.24.1 UPRAVLJANJE MIGRACIJAMA Državljanstvo Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o crnogorskom državljanstvu (“Službeni list CG”, br. 13/08, 40/10, 28/11 i 46/11), propisuje se olakšani pristup crnogorskom državljanstvu državljanima republika bivše SFRJ koji imaju prijavljeno prebivalište u Crnoj Gori najmanje dvije godine prije 3. VI 2006. i ličnu kartu izdatu u skladu sa Zakonom o ličnoj karti koji je važio u trenutku izdavanja. Od 24. IX 2011. do 31. I 2012. je ukupno podnijeto 5.328 zahtjeva za prijem u crnogorsko državljanstvo, od čega je do sada riješeno 2.729 zahtjeva. Zakonski rok za rješavanje po zahtjevu je jedna godina od dana podnošenja urednog zahtjeva.

Ministarstvo unutrašnjih poslova, na osnovu inicijative Nacionalnog savjeta Roma, Aškalija i Egipdana i Zaključka Ministarstva za ljudska i manjinska prava, zbog njihovog socijalnog i ekonomskog položaja, donijelo je odluku da ova lica, u postupku sticanja crnogorskog državljanstva, ne prilažu dokaz da u Crnoj Gori imaju obezbijeđen smještaj i stalan izvor prihoda, ved se ispunjenje ovih uslova dokazuje potvrdom Nacionalnog savjeta Roma, Aškalija i Egipdana.

Do sad je 690 raseljenih lica primljeno u državljanstvo Crne Gore, izdate su 133 garancije raseljenim licima da de stedi crnogorsko državljanstvo u koliko donesu otpust iz državljanstva države čije državljanstvo posjeduju. U postupku rješavanja se nalazi 327 zahtjeva.

Na dan 20. IV 2012. u Crnoj Gori, boravi:

-8.665 interno raseljenih lica s Kosova i -3.282 raseljenih lica iz Bosne i Hercegovine i Hrvatske. Postupanje sa strancima Normativni okvir

Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o strancima (“Službeni list CG”, br. 53/11), koji je donijet 1. XI 2011. i stupio na snagu 18. XI 2011. produžen je rok za podnošenje zahtjeva za odobravanje stalnog nastanjenja raseljenim i interno raseljenim licima do 31. XII 2012.

Ministarstvo unutrašnjih poslova Crne Gore, početkom 2011. na sastanku koji je održan u Podgorici, iniciralo je obrazovanje Regionalne tehničke radne grupe za pojednostavljivanje

81

procedura pribavljanja dokumentacije, neophodne za regulisanje statusa stranca sa stalnim nastanjenjem raseljenih i interno raseljenih lica u Crnoj Gori. Do sada su održana četiri sastanka ove radne grupe, čiji su rezultati rada ocijenjeni kao veoma uspješni.


Od 7. XI 2009. (datum stupanja na snagu Zakona o dopunama Zakona o strancima), zaključno sa 02. IV 2012. interno raseljena lica su podnijela ukupno 4.131 zahtjev za odobravanje stalnog nastanjenja, od čega je pozitivno riješen 2.351 zahtjev, odbijeno 19 zahtjeva, dok je po ostalim zahtjevima postupak u toku.

Razlozi odbijanja zahtjeva za odobravanje stalnog nastanjenja su što je podnosiocima zahtjeva prestao status raseljenog ili internog raseljenog lica ili su osuđivani za krivična djela koja se gone po službenoj dužnosti.

U periodu od 7. XI 2009. (datum stupanja na snagu Zakona o dopunama Zakona o strancima), zaključno sa 02. IV 2012. raseljena i interno raseljena lica su podnijela ukupno 341 zahtjev za odobravanje privremenog boravka. Od ovog broja, pozitivno je riješeno 90 zahtjeva, dok je po ostalim zahtjevima postupak u toku.

U septembru 2011. je formirana Komisija za utvrđivanje broja interno raseljenih lica koja su odbijena na preregistraciji 2009, kako bi se utvrdilo da li imaju pravo na preregistraciju po osnovu kontinuirane potrebe za zaštitom, principa jedinstva porodice ili drugih opravdanih razloga. Komisiji su podnijeta ukupno 315 zahtjeva od kojih je za 213 odobrena preregistracija, 89 lica je odbijeno, a 13 u proceduri. Komisija se sastaje dva puta sedmično.

Pružena je pomod u pribavljanju dokumentacije za interno raseljena lica koja ne mogu da pribave dokumenta (pasoš, izvod iz matične knjige rođenih, potvrdu o državljanstvu). Upravi za zbrinjavanje izbjeglica (UZZI) prijavilo se oko 500 lica kojima je potrebna pomod za pribavljanje dokumentacije. UZZI je, u saradnji s MRSS i UNHCR-om, obezbijedio sedam kolektivnih odlazaka na Kosovo za 307 lica. Takođe, napominjeno UZZI sklopio sporazum sa OEBS-om za obezbjedjenje pomodi licima u obezbjeđivanju dokumentacije. Na evidenciji UZZI se nalazi još oko 200 najugroženijih interno raseljenih lica kojima je potrebna pomod u obezbjeđivanju dokumentacije, kao i novčana pomod za pladanje administrativnih taksi. 307 lica je pribavilo potrebna dokumenta kako bi podnijeli zahtjev za status u Crnoj Gori.

Za status stranca sa stalnim nastanjenjem, raseljena lica iz Bosne i Hercegovine i Hrvatske podnijela su 3.278 zahtjeva od čega je pozitivno riješeno 2.103 zahtjeva; interno raseljena lica sa Kosova podnijela su 4.186 zahtjeva, od čega je pozitivno riješeno 2 463 zahtjeva.

Za privremeni boravak raseljena lica iz Bosne i Hercegovine i Hrvatske podnijela su 177 zahtjeva, od čega je pozitivno riješeno 60 dok su ostali u postupku rješavanja, interno raseljena lica sa Kosova podnijela su 165 zahtjeva, od čega je pozitivno riješeno 30, dok su ostali u postupku rješavanja.

Readmisija

Normativni okvir

Vlada je 8. IX 2011. donijela Odluku o obrazovanju Koordinacionog tijela za pradenje implementacije Strategije reintegracije lica vradenih na osnovu Sporazuma o readmisiji za period 2011-2015. ("Službeni list CG", br. 53/11 od 11. XI 2011).

82


Skupština je 1. XI 2011. donijela Zakon o potvrđivanju Sporazuma između Crne Gore i Švajcarske Konfederacije o readmisiji (vradanje i prihvatanje) lica koja su bez dozvole boravka, s Protokolom o implementaciji Sporazuma („Službeni list CG – Međunarodni ugovori“, br. 14/11, od 11. XI 2011. koji je stupio na snagu 1. XII 2011.

Skupština je 17. XI 2011. donijela je Zakon o potvrđivanju Sporazuma između Crne Gore i Republike Kosovo o readmisiji (vradanje i prihvatanje) lica koja su bez dozvole boravka, s Protokolom o implementaciji Sporazuma („Službeni list CG – Međunarodni ugovori“, br. 15/11), koji je stupio na snagu 1. I 2012.

Ministar unutrašnjih poslova Crne Gore i ministarka unutrašnjih poslova Republike Makedonije 16. III 2012. su potpisali Sporazum između Vlade Crne Gore i Vlade Republike Makedonije o readmisiji.

2.24.2. UPRAVLJANJE GRANICOM


Završena je implementacija III faze Sistema elektronskog nadzora plave granice koji se sastoji od tri komunikaciona centra (Komandno-kontrolni centar Sektora granične policije u Podgorici, Nacionalni Komunikaciono-operativni centar u Baru i Lokalni komunikaciono-operativni centar na Božaju – Skadarsko jezero), dva Stacionarna centra za elektronski nadzor SCEN (Obostnik i Božaj), šest Stacionarnih stanica za elektronski nadzor SSEN (Spas, Stari grad, Božaj, Bjelasica-Virpazar, Stegvaš i Fraskanjel) i dva Mobilna centra za elektronski nadzor (MCEN I i II). Iz svih komunikacionih centara se vrši potpun daljinski monitoring nad svim postojedim osmatračkim senzorima, jedinstveni prikaz podataka sa svih osmatračkih senzora na elektronskoj karti i automatsko 90 dnevno arhiviranje podataka sa svih osmatračkih senzora. Zvanično su 28. X 2011. otvoreni granični prelazi Dobrakovo i Dračenovac između Crne Gore i Srbije, koji obezbjeđuju punu funkcionalnost i prohodnost putnih pravaca Bijelo Polje-Prijepolje i Rožaje-Novi Pazar, sa stanovišta vršenja graničnih kontrola. Projekat rekonstrukcije graničnih prelaza realizovan je u okviru programa IPA 2008 i sredstvima opredijeljenim Budžetom Crne Gore. Navedeni granični prelazi opremljeni su optičkim čitačima (DSCAN) za očitavanje biometrijskih podataka, instrumentima za pregled dokumenata i imaju on-line pristup INTERPOL-ovim bazama podataka preko MIND sistema I 24/7.

Uprava policije je spriječila 181 ilegalni prelazak državne granice, registrovano je 355 lica u nezakonitom boravku, dok ulazak u Crnu Goru nije dozvoljen za 813 lica.

Izdato je 14 viza na graničnim prelazima Crne Gore.

Realizovano je informaciono umrežavanje granične policije na INFOSTREAM sistem i omoguden pristup bazi obavještajnih informacija 4x4 korisnicima iz ispostava granične policije. Takođe, na INFOSTREAM sistem (pored ranije povezanih Bara i Budve) povezani su i korisnici iz područnih jedinica policije Herceg Novi i Podgorica. Međunarodna i regionalna saradnja Zajedničke aktivnosti s graničnim policijama zemalja regiona:

83

- Na osnovu Protokola između MUP-a Crne Gore i MUP-a Albanije, realizovano je 10 sastanaka na lokalnom i devet sastanaka na regionalnom nivou predstavnika graničnih policija Crne Gore i Albanije.

- Na osnovu Protokola između MUP-a Crne Gore i Ministarstva sigurnosti Bosne i Hercegovine, realizovana su četiri sastanka na regionalnom i 15 sastanaka na lokalnom nivou predstavnika graničnih policija Crne Gore i Bosne i Hercegovine.

- Na osnovu Protokola između MUP-a Crne Gore i MUP-a Srbije, realizovana su tri sastanka na regionalnom i 24 sastanka na lokalnom nivou predstavnika graničnih policija Crne Gore i Republike Srbije.

- Sa predstavnicima snaga bezbjednosti na Kosovu realizovana su četiri sastanka na lokalnom nivou.

U skladu s potpisanim Protokolima o zajedničkim patrolama duž državne granice Crne Gore, realizovane su zajedničke patrole s: graničnom policijom Albanije - 98 patrola; graničnom policijom Bosne i Hercegovine – 153 patrole; graničnom policijom Srbije - 84 patrole. S graničnom policijom Kosova realizovano je 13 sinhronizovanih patrola. U okviru sprovođenja Protokola o privremenom režimu na Prevlaci, akcija Zona, s graničnom policijom Republike Hrvatske realizovano je šest patrola.

2.24.3. AZIL Bilans ostvarenih rezultata Kancelarija za azil ostvaruje kontinuiranu saradnju s UNHCR-om, kako u cilju usaglašavanja politika postupanja prema licima koji su tražioci azila, odnosno raseljena lica, tako i u slučajevima konkretnog rješavanja i donošenja pojedinačnih odluka.

U pogledu postupanja po zamolnicama u primjeni sporazuma o readmisiji, u periodu 01. IX 2011. - 31. XII 2011. primljeno je ukupno 63 zahtjeva za readmisiju. Od broja primljenih zahtjeva pozitivno je riješeno 34 zahtjeva. Negativno su riješena 24 zahtjeva, dok je u proceduri pet zahtjeva.

U pogledu postupanja po zamolnicama u primjeni sporazuma o readmisiji, u periodu 01. I 2012. - 04. IV 2012. primljeno je ukupno 42 zahtjeva za readmisiju. Od broja primljenih zahtjeva pozitivno je riješeno 27 zahtjeva. Odbijeno je 12 zahtjeva, dok su u proceduri rješavanja tri zahtjeva.

U periodu od 01. IX 2011. do 04. IV 2012. ukupno su podnijeta 204 zahtjeva za dobijanje azila. Od ovog broja, za 41 zahtjev postupak je obustavljen, 118 zahtjeva je odbijeno, za jedno lice je odobrena dodatna zaštita, a za 44 zahtjeva postupak je u toku. Uloženo je 56 žalbi drugostepenom organu (Državna komisija za rješavanje po žalbama za azil), od čega je 40 žalbi odbijeno kao neosnovane, dok je postupak po 16 žalbi u toku.

Statistički podaci o prihvadenim i predatim licima

Prihvadena lica po sporazumima o readmisiji u skradenom postupku

septembar

oktobar novembar decembar januar februar

Albanija 0 0 0 0 0 0

Hrvatska 16 8 10 4 7 1

BiH 0 1 0 3 0 0

84

Predata lica po sporazumima o readmisiji u skradenom postupku

septembar

oktobar novembar decembar januar februar

Albanija 0 14 0 4 16 15

Hrvatska 0 0 0 0 0 0

2.24.4. POLICIJSKA SARADNJA I BORBA PROTIV ORGANIZOVANOG KRIMINALA

Normativni okvir

Skupština je 20. XII 2011. donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o detektivskoj djelatnosti ("Službeni list CG“, br. 61/11), koji je stupio na snagu 1. I 2012.

Skupština je 23. XII 2011. donijela Zakon o javnom redu i miru ("Službeni list CG”, br. 64/11), koji je stupio na snagu 6. I 2012.

Vlada je 15. XII 2011. donijela je Uredbu o izmjenama Uredbe o policijskim predstavnicima (“Službeni list CG”, br. 8/12), koja je stupila na snagu 10. II 2012.

Na osnovu Procjene opasnosti od organizovanog kriminala (MNE OCTA), usvojen je strateški dokument Plan aktivnosti za borbu protiv organizovanog kriminala u 2012.


Shodno definisanim potrebama za obavještajnim informacijama, izrađen je Plan obavještajnog rada i započet novi ciklus ciljanog prikupljanja podataka o organizovanim kriminalnim grupama kroz distribuciju standardizovanog upitnika o organizacionim jedinicama policije na terenu.

U toku su aktivnosti na reorganizaciji Uprave policije u skladu s radnim procedurama savremenih policijskih službi. Realizovana je I faza projekta Procjena, u okviru koje su prikupljeni podaci na osnovu kojih de se definisati organizaciona struktura, nadležnosti i broj policijskih službenika.

U redovnoj komunikaciji s Upravom za sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma, policiji je dostavljen 31 dopis, od čega je pet na inicijativu Uprave za sprječavanje pranja novca i finansiranja terorizma, 14 po zahtjevu Uprave policije i 12 dopunskih dopisa po zahtjevu Policije.

Uprava policije je, u saradnji sa Specijalnim državnim tužiocem za suzbijanje organizovanog kriminala i nadležnim policijskim službama Bosne i Hercegovine i Kosova, realizovala višemjesečnu operativnu akciju Viktorija, usmjerenu protiv međunarodne organizovane kriminalne grupe, koja se u dužem vremenskom periodu bavila ilegalnom trgovinom i krijumčarenjem oružja, radi pribavljanja protivpravne finansijske dobiti. Dva lica, kod kojih je pronađena veda količina oružja, lišena su slobode zbog osnovane sumnje da su počinili krivično djelo nedozvoljeno držanje oružja i eksplozivnih sredstava.

U vezi međunarodne istrage Gold, koja se odnosi na falsifikovanje i zloupotrebu kreditnih kartica, na zahtjev Centra SELEC, izvršene su provjere preko crnogorskih poslovnih banaka, kojom prilikom je utvrđeno da su lica lišena slobode u predmetnoj akciji, i u Crnoj Gori koristila devet kreditnih kartica, čime su pričinili materijalnu štetu u iznosu od oko 1.500 eura.

Uprava policije je započela razvoj Geografskog informacionog sistema (GIS) za prostornu kriminalističku analizu tj. vizuelizaciju krivičnih djela.

85

Specijalnom tužiocu za borbu protiv organizovanog kriminala podnijete su tri krivične prijave kojima je obuhvadeno 54 lica, zbog osnovane sumnje da su počinili 145 krivičnih djela s elementima organizovanog kriminala.

Jačanje administrativnih kapaciteta

Vlada je 10. XI 2011. utvrdila Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji Uprave policije, koji je stupio na snagu 9. XII 2011, a kojim su sistematizovane nove organizacione jedinice i određeni broj radnih mjesta:

- Jedinica za prikrivene isljednike, - Odsjek za međunarodnu policijsku saradnju, koji centralizuje međunarodnu operativnu

policijsku komunikaciju, uključujudi INTERPOL, EUROPOL i SELEC, inostrane oficire za vezu i druge službe za primjenu zakona i međunarodne policijske organizacije.

- Na nivou Sektora kriminalističke policije, centralizovan je Odsjek za borbu protiv droge i krijumčarenja.

- U Odsjeku za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije povedan je broj izvršilaca za dva službenika. Predviđeno je povedanje broja izvršilaca u regionalnim područnim jedinicama koji de biti angažovani na vođenju istraga pranja novca i suzbijanju opšteg i ekonomskog kriminala za osam službeničkih mjesta, od kojih je do sada rješenje za obavljanje navedenih poslova dobio jedan službenik.

- Kao organizaciona cjelina Uprave policije – Sektora granične policije, formirano je Prihvatilište za strance, u kojem de biti radno angažovano 36 izvršilaca (druga faza izgradnje Prihvatilišta za strance je u završnoj fazi - uređenje terena, nabavka i montaža namještaja).

Sprovedene obuke

Realizovano je 18 obuka na kojima je učestvovalo 118 službenika Uprave policije.

U cilju praktičnog osposobljavanja za upotrebu GIS softvera, realizovane su četiri radionice na kojima je učestvovalo 12 policijskih službenika.


Skupština je 1. XI 2011. donijela Zakon o potvrđivanju Konvencije o uspostavljanju centra za sprovođenje zakona u Jugoistočnoj Evropi („Službeni list CG -Međunarodni ugovori“, br, 14/11), koji je stupio na snagu 19. XI 2011.

Ministar unutrašnjih poslova Crne Gore i ministarka unutrašnjih poslova Republike Makedonije 16. III 2012. su potpisali Protokol između Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Makedonije i Ministarstva unutrašnjih poslova Crne Gore o saradnji u toku trajanja turističke sezone.

Tokom crnogorskog predsjedavanja Asocijacijom šefova policija zemalja jugoistočne Evrope (SEPCA), potpisani su Memorandum o razumijevanju između SEPCA-e i Programa za pružanje pomodi u krivičnim istragama Ministarstva pravde SAD-a (potpisan 19. XI 2011.), Memorandum o razumijevanju između SEPCA-e i UNDP-a (potpisan 29. XI 2011.) i Memorandum o razumijevanju između SEPCA-e i Saveznog MUP-a Austrije (potpisan 30. XI 2011).

Sporazum o policijskoj saradnji između Vlade Crne Gore i Vlade Republike Makedonije potpisan je 16. III 2012. u cilju intenziviranja saradnje u borbi protiv organizovanog kriminala, korupcije, terorizma, trgovine ljudima, suzbijanja krijumčarenja narkotika, visokotehnološkog kriminala i drugih inkriminisanih radnji.

86

3.24.5. BORBA PROTIV TRGOVINE LJUDIMA Bilans ostvarenih rezultata

Po pitanju trgovine ljudima, pred crnogorskim sudovima u toku je jedan predmet trgovine ljudima, i to: Ks. broj 2/12 - Viši sud u Podgorici, tzv. Afrodita u kojem je deset lica optuženo zbog krivičnog djela kriminalno udruživanje, trgovine ljudima i posredovanje u vršenju prostitucije. Prvi glavni pretres zakazan za 23. IV 2012. Ranijom presudom Višeg suda, K svi optuženi su oslobođeni od optužbe za krivično djelo trgovine ljudima. Dvojica optuženih su oslobođeni od svih optužbi, dok su ostali optuženi, njih osam, oglašeni krivim za ostala krivična djela koja su im stavljena na teret. Presudom Apelacionog suda Crne Gore od 20. I 2012. presuda je ukinuta i predmet vraden na ponovno suđenje.

U periodu 01. XII 2011. – 30. III 2012. u Skloništu za žrtve trgovine ljudima boravile su 4 štidenice, potencijalne žrtve trgovine ljudima:

- Za jedan slučaj Tužilaštvo Srbije je podiglo optužnicu protiv tri lica za KD trgovina ljudima; - Za drugi slučaj Policija Srbije podigla je Krivičnu prijavu protiv jednog lica za KD trgovina ljudima - Za tredi slučaj Uprava policije Crne Gore podnijela je KP za KD 216 vanbračna zajednica sa

maloljetnim licem iz čl. 216. - krivično djelo trgovine ljudima, protiv jednog lica. Istražni postupak je u toku kod nadležnog državnog tužioca. Istraga je u toku kod nadležnog državnog tužioca.

- Za četvrti slučaj – žrtva je u sklonište smještena od 13. III 2012., postupajudi po zahtjevu kolega iz Srbije identifikovana od strane službenika Uprave policije Crne Gore (ista je u Srbiji prijavljena kao nestala sa sumnjom da se radi o trgovini ljudima).

U okviru policijske akcije Toronto službenici Uprave policije lišili su slobode i podnijeli krivičnu prijavu protiv pet lica zbog osnovane sumnje da su izvršila krivična djela – stvaranje kriminalne organizacije, u cilju vršenja krivičnih djela falsifikovanje isprave, nedozvoljen prelazak državne granice i krijumčarenje ljudi. Osumnjičeni su predati zamjeniku Specijalnog državnog tužioca za borbu protiv organizovanog kriminala u Bijelom Polju na dalju nadležnost i postupanje. Takođe, zbog postojanja osnovane sumnje da su počinili navedena krivična djela, krivična prijava je podnijeta i protiv pet lica koja se potražuju. Sprovedene obuke

U toku decembra 2011. održane su obuke o trgovini ljudima za sve nastavnike Građanskog vaspitanja sa teritorije Crne Gore (ukupno 70 nastavnika) o jačanju otpornosti učeničke populacije u odnosu na fenomen trgovine ljudima.

U Skupštini je 16. XII 2011 održana prezentacija o implementaciji Konvencije SE za borbu protiv trgovine ljudima, sa posebnim osvrtom na ulogu Parlamenta.

U saradnji sa Ambasadom SAD-a u Podgorici, krajem oktobra 2011. organizovana je video konferencija sa odabranim ekspertima od strane američkog Stejt Dipartmenta.

U cilju jačanja kadrovskih kapaciteta predstavnika relevantnih institucija na regionalnom nivou predstavnici kancelarije, policije, tužilaštva i NVO učestvovali su na tri transnacionalne radionice posvedene unapređivanju transnacionalne saradnje na slučajevima trgovine ljudima u Jugoistočnoj Evropi sa posebnim osvrtom na slučajeve radne eksploatacije, kao i trgovine djecom.

87

3.24.6. SARADNJA U OBLASTI BORBE PROTIV TRGOVINE DROGAMA Bilans ostvarenih rezultata Na teritoriji Crne Gore otkriveno je 125 krivičnih djela iz oblasti zloupotrebe opojnih droga. Zbog osnovane sumnje da su počinili ova krivična djela, nadležnim tužiocima procesuirano je 67 krivičnih prijava kojima je obuhadeno 117 lica. U 112 pojedinačnih zaplijena, pronađeno je i oduzeto 287,26742 kg opojnih droga, u sljededoj strukturi: marihuana – 286,41689 kg, heroin – 0,48739 kg, kokain – 0,33392 kg, sintetička (ostalo) – 0,0292 kg. U oblasti suzbijanja krijumčarenja narkotika, Uprava policije kontinuirano preduzima aktivnosti na sprovođenju međunarodnih istraga, u saradnji sa nadležnim državnim tužiocima, policijskim službama zemalja regiona, zemalja Evropske unije i relevantnim međunarodnim organizacijama.

Uprava policije je, u saradnji sa Višim državnim tužiocem iz Podgorice, realizovala predmet Bogart, kojom prilikom je slobode lišeno jedno lice, kod koga je pronađeno i oduzeto oko 115 kg skanka.

Uprava policije je u saradnji s Višim državnim tužiocem iz Podgorice realizovala policijsku akciju Pečat, kojom prilikom su dva lica lišena slobode, a ukupno je zaplijenjeno 0,25742 kg heroina, kao i dva komada vatrenog oružja.

Uprava policije je, u saradnji sa policijskom i Carinskom službom Njemačke, realizovala kontrolisanu isporuku Paket na teritoriji Nikšida, kojom prilikom je zaplijenjeno 0,30282 kg kokaina.

Predmet Svift, koji se realizuje u saradnji sa sa Federalnom policijom Australije, Upravom za borbu protiv organizovanog kriminala MUP-a Srbije, Federalnom policijom Brazila i Federalnom policijom Južnoafričke Republike, usmjeren je prema međunarodnoj kriminalnoj grupi s teritorije Crne Gore, koja se na organizovan način bavi krijumčarenjem narkotika.

Predmet Titanik, koji se sprovodi u saradnji s ANB-om, usmjeren je prema međunarodnoj kriminalnoj grupi koja se na organizovan način bavi krijumčarenjem kokaina.

Predmet Zvijezda koji se realizuje u saradnji sa Specijalnim tužilaštvom za suzbijanje organizovanog kriminala, usmjeren je prema organizovanoj kriminalnoj grupi koja se bavi krijumčarenjem i uličnom prodajom heroina. U okviru rada na ovom predmetu, do sada je zaplijenjeno oko 2 kg heroina i oko 2 kg skanka.

Predmet Link koji se sprovodi u saradnji s Višim državnim tužilaštvom, usmjeren je prema kriminalnoj grupi koja se na organizovan način bavi krijumčarenjem i uličnom prodajom heroina i marihuane.

Predmet Merkur, koji se sprovodi u saradnji sa Specijalnim državnim tužiocem za suzbijanje organizovanog kriminala, usmjeren je prema organizovanoj krimunalnoj grupi koja se bavi krijumčarenjem heroina na međunarodnom planu.

Uprava policije je, u saradnji sa Specijalnim tužiocem za borbu protiv organizovanog kriminala, korupcije, terorizma i ratnih zločina, realizovala višemjesečnu policijsku operaciju Trio, usmjerenu prema međunarodnoj kriminalnoj grupi koja se na organizovan način bavila krijumčarenjem skanka na području Balkana. U okviru predmetne operacije, koju su sprovodile policije i tužilačke organizacije iz Crne Gore, Srbije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Albanije, lišeno je slobode ukupno 45 lica, zbog postojanja osnovane sumnje da su počinila krivična djela stvaranje kriminalne organizacije i neovlašdena proizvodnja, držanje i stavljane u promet opojnih droga. U toku

88

operacije Trio, policijske organizacije u Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj zaplijenile su ukupno oko 360 kg skanka (260 kg u Crnoj Gori, 60 kg u Bosni i Hercegovini i 40 kg u Hrvatskoj).

Uprava policije je, u saradnji Specijalnim tužiocem za borbu protiv organizovanog kriminala, korupcije, terorizma i ratnih zločina, realizovala policijsku operaciju Zelena milja, usmjerenu prema međunarodnoj kriminalnoj grupi koja se na organizovan način bavila krijumčarenjem skanka. Službenici Uprave policije su, tokom višemjesečnog trajanja operacije, od ove organizovane kriminalne grupe zaplijenili oko 110 kg skanka i više komada vatrenog oružja, dok se, kroz saradnju sa državama iz regiona, pripadnici navedene kriminalne grupe terete za krijumčarenje još 30 kg skanka. Tokom sprovođenja navedene akcije preduzimane su koordinisane aktivnosti i razmjena operativnih informacija s MUP-om Hrvatske i MUP-om Republike Srpske, što je rezultiralo lišenjem slobode šest lica u svojstvu organizovane kriminalne grupe na teritoriji Hrvatske od kojih je jedan bio crnogorski državljanin. U policijskoj operaciji Zelena milja, na teritoriji Crne Gore lišeno je slobode 17 lica, a u okviru cijelog predmeta sa partnerima iz regiona 23 lica.

U višemjesečnoj međunarodnoj operaciji Veliki prasak, koju su u koordinaciji sa Američkom agencijom za borbu protiv droge (DEA) i policijom Španije, vodile Agencija za nacionalnu bezbjednost i Uprava policije, na prekookeanskom brodu DS Monterose u Španiji, slobode je lišeno jedno lice, kod kojeg je pronađeno i oduzeto 36 kg kokaina, dok su na teritoriji Crne Gore slobode lišena dva lica, zbog osnovane sumnje da su bili članovi međunarodnog krijumčarskog lanca kokaina iz Južne Amerike do zemalja Zapadne Evrope.

U okviru rada na predmetu Makina, koji se realizuje u saradnji sa Specijalnim državnim tužilaštvom za suzbijanje organizovanog kriminala i MUP-om Slovenije, na teritoriji Hrvatske lišeno je slobode jedno lice, kod koga je pronađeno i oduzeto 6 kg skanka. U okviru navedenog predmeta, na teritoriji Italije zaplijenjena je veda količina krijumčarenog oružja, te opojna droga kokain na teritoriji Slovenije.

U okviru rada na predmetu Fox, koji se realizuje u saradnji s Centrom SELEC iz Bukurešta, MUP-om Hrvatske i Federalnom Upravom policije Bosne i Hercegovine, do sada je zaplijenjeno 40 kg skanka.

3.24.7. BORBA PROTIV TERORIZMA Sprovedene obuke Realizovano je pet specijalizovanih obuka iz oblati suzbijanja korupcije, na kojima je učestvovalo 22 službenika Uprave policije.

3.25 POGLAVLJE 25: NAUKA I ISTRAŽIVANJE

Skupština je 27. II 2012. donijela Zakon o Crnogorskoj akademiji nauka i umjetnosti („Službeni list CG”, br. 14/12), koji je stupio na snagu 15. III 2012. Ministarstvo nauke donijelo je podzakonska akta za primjenu Zakona o naučno-istraživačkoj djelatnosti („Službeni list CG“, br. 80/10), i to: Pravilnik o uslovima za odobravanje i način korišdenja sredstava iz Budžeta Crne Gore za programe od opšteg interesa – nacionalnih i međunarodnih naučno-istraživačkih projekata i uslovima koje treba da ispunjavaju rukovodilac projekta, kao i istraživači angažovani u istraživačkom timu (sa obrascem prijave projekta) („Službeni list CG“, br. 49/11), Pravilnik o kriterijumima za imenovanje eksperata i postupku

89

ocjene naučno-istraživačkih programa i projekata od opšteg interesa (sa obrascima ocjene projekata) („Službeni list CG“, br. 49/11) i Pravilnik o uslovima i bližim kriterijumima za dodjelu godišnjih nagrada za naučna dostignuda kao i iznose nagrada („Službeni list CG“, br. 63/11). Bilans ostvarenih rezultata „Studiju izvodljivosti za uspostavljanje centra uspješnosti u Crnoj Gori« Vlada je usvojila 17. XI 2011. Studijom je data procjena izvodljivosti Centra uspješnosti (Centre of Excellence - CoE) u Crnoj Gori. „Studiju izvodljivosti za uspostavljanje naučno-tehnološkog parka u Crnoj Gori“ Vlada je usvojila 29. IX 2011. Ministarstvo nauke raspisalo je 03. X 2011. Konkurs za sufinansiranje nacionalnih naučno-istraživačkih projekata, sa okvirnim ukupnim iznosom sredstava do 5 miliona €, u tri istraživačke godine: 2012, 2013. i 2014. Otvoreni dani nauke – Ministarstvo nauke, u saradnji sa svojim partnerima, po prvi put je organizovalo ovu veliku promotivnu manifestaciju, u periodu od 19.- 24. IX 2011. u Podgorici.

Dodjela godišnjih nagrada za naučna dostignuda – Ministarstvo nauke, 29. XII 2011., po prvi put dodijelilo je godišnje nagrade za naučna dostignuda u 2011. Informaciju o finansiranju naučno-istraživačke djelatnosti Crne Gore tokom 2012, Vlada je usvojila 1. III 2012.

Akcioni plan za povedanje broja istraživača 2012–2013. Vlada je usvojila 22. III 2012. Svrha ovog Akcionog plana je da se, u okviru postojedeg budžeta za 2012. i očekivanog budžeta za nauku u 2013., realizuje set aktivnosti koje mogu doprinijeti povedanju broja istraživača. Ministarstvo nauke objavilo je 22. III 2012. Konkurs za sufinansiranje naučno-istraživačke djelatnosti u 2012., sa ukupnim iznosom sredstava od 300.000€, kojima se podstiče naučno-istraživačka zajednica u kontinuitetu do kraja ove godine. Prikaz sprovedenih obuka Službenici su pohađali jedanaest seminara, sedam obuka i dvije radionice. Jačanje administrativnih kapaciteta U Ministarstvu nauke sistematizovano je ukupno 19 radnih mjesta. Od ukinutog Zavoda za međunarodnu saradnju preuzeta su tri službenika, i to dva u međunarodnim programima i jedan programer. Zbog preuzimanja novih zaposlenih donijede se novi Pravilnik o organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Ministarstvu nauke do kraja maja 2012. Međunarodna i regionalna saradnja Ministarstvo nauke pružalo je podršku istraživačkoj zajednici putem informisanja i savjetovanja o međunarodnim programima naučne saradnje, posebno o EU programima FP7, COST i EUREKA. Prihvadeno je pet inicijativa crnogorskih istraživačkih timova koji su uključeni u tekude Evropske COST akcije. Na osnovu Akcionog plana za uključivanje Crne Gore u program EUREKA, Ministarstvo nauke je, pored promotivnih aktivnosti, uputilo Sekretarijatu EUREKE u Briselu, Informaciju o namjeri pristupanja Crne Gore programu EUREKA. Imenovana je nacionalna kontakt osoba u Ministarstvu za ovaj program.

90

Na sastanku visokih predstavnika zemalja članica EUREKA-e, koji je održan 25. I 2012. u Mađarskoj, Crna Gora je predstavila svoju aplikaciju i očekuje dobijanje statusa člana EUREKA-e. Prve projekte iz ovog programa Ministarstvo de finansirati u toku 2012. Ministarstvo kontinuirano prati nove inicijative u FP7, kao što je „Zajedničko programiranje“ i priprema se za novi okvirni program - HORIZON 2020. Projekat ,,Inovacije, Nauka i Visoko Obrazovanje” (HERIC - Higher Education and Research for Innovation and Competitiveness) u iznosu od 12 miliona eura odobren je na sjednici Vlade 22. XII 2011. i 24. I 2012. na sastanku Odbora izvršnih direktora Međunarodne banke za obnovu i razvoj. Glavni cilj projekta je da se osnaži kvalitet i relevantnost visokog obrazovanja i istraživanja u Crnoj Gori kroz reformu sistema finansiranja i obezbjeđenja kvaliteta visokog obrazovanja i jačanjem kapaciteta za istraživanje i razvoj. Ministarstvo nauke realizovalo je konkurse za bilateralnu naučnu i tehnološku saradnju sa: Republikom Slovenijom (24 projekta), Republikom Hrvatskom (12 projekata), Republikom Austrijom (pet projekata), Bosnom i Hercegovinom (15 projekata) i Narodnom Republikom Kinom (konkurs u toku).

3.26 POGLAVLJE 26: OBRAZOVANJE I KULTURA

3.26.1.Obrazovanje Skupština je 17. XI 2011. donijela Zakon o priznavanju inostranih obrazovnih isprava i izjednačavanju kvalifikacija („Službeni list CG“, br. 57/11), koji je stupio na snagu 07. XII 2012. Vlada je 29. XII 2011. donijela Strategiju razvoja osnovnog obrazovanja i vaspitanja sa Akcionim planom (2011-2017); Vlada je 22. III usvojila Akcioni plan za sprovođenje Nacionalne strategije cjeloživotne karijerne orijentacije (2012-2013); Vlada je 22. III 2012. usvojila Akcioni plan za sprovođenje Strategije stručnog obrazovanje u Crnoj Gori (2012-2013). Ministarstvo prosvjete i sporta je donijelo sljedede pravilnike: Pravilnik o izmjenama i dopunama Pravilnika o načinu i postupku polaganja stručnog ispita („Službeni list CG“, br. 60/11), koji je stupio na snagu 24. XII 2011, Pravilnik o opisu nivoa i podnivoa kvalifikacija (“Službeni list CG”, br. 51/11) koji omogudava razvrstavanje kvalifikacija u skladu sa ishodima učenja u cilju primjene Zakona o nacionalnom okviru kvalifikacija (“Službeni list CG”, br. 80/10); Pravilnik o određivanju visine troškova ishrane djece koje pladaju roditelj u javnoj predškolskoj ustanovi (”Službeni list CG”, br. 58/11), koji je stupio na snagu 14. XII 2011; Pravilnik o načinu, uslovima i postupku usmjeravanja djece s posebnim obrazovnim potrebama u vaspitno-obrazovni sistem (”Službeni list CG”, br. 57/11), koji je stupio na snagu 7. XII 2011. Bilans ostvarenih rezultata Nacionalni Savjet za obrazovanje odobrio je: Program pripreme za djecu uzrasta od pet godina do polaska u osnovnu školu i predškolske ustanove koji je u primjeni od februara 2012.

91

Program njege i vaspitno-obrazovnog rada sa djecom do tri godine, Program za područja aktivnosti u predškolskom vaspitanju i obrazovanju (od tri do šest godina). Školske 2011/2012 godine licencirane su još tri privatne ustanove koje implementiraju javno važedi obrazovni program. Adaptirani su i prošireni objekti u Podgorici, Danilovgradu i Nikšidu u prošloj i ovoj godini. U JPU Danilovgradu su stvoreni uslovi za upis djece jaslenog uzrasta (do tri godine), čime su i proširene usluge predškolskog vaspitanja i obrazovanja u ovoj opštini. U toku je gradnja novih predškolskih ustanova u Golubovcima (Opština Podgorica) i Tivtu. Predstavnici Ministarstva prosvjete i sporta učestvovali su u Izradi „Master plana transformacije ustanova dječje i socijalne zaštite“ (UNICEF i Lumos) – u okviru Projekta IPA 2010 - "Reforma sistema socijalne zaštite i brige o djeci: unapređenje socijalne inkluzije“. Podržana je organizacija „Sportskih školskih igara djece sa smetnjama u razvoju“ u OŠ „Ilija Kišid“ u Zelenici (Opština Herceg Novi) koje se tradicionalno organizuju kao susreti škola u kojima se školuju djeca sa posebnim obrazovnim potrebama i resursnih centara. Formiran je Savjet za kvalifikacije, u skladu sa Zakonom o nacionalnom okviru kvalifikacija i na principu partnerstva. Savjet za kvalifikacije je donio odgovarajude Uputstvo za rad sektorskih komisija i metodološke dokumente: Smjernice za razvoj kvalifikacija, Svrstavanje kvalifikacija u okvir i Dodjeljivanje koda kvalifikaciji. Formirano je deset sektorskih komisija koje su sastavljene od predstavnika Unije poslodavaca Crne Gore, Privredne komore Crne Gore, sindikata, nadležnih ministarstava, Zanatske i Inženjerske komore, univerziteta. Sektorske komisije treba da pomažu uspostavljanje boljih veza između obrazovanja i poslodavaca odnosno tržišta rada. Nacionalni savjet za obrazovanje je, u skladu sa odredbama Zakona o stručnom obrazovanju (“Službeni list RCG“, br. 64/02 i 49/07 i „Službeni list CG“, br. 45/10), donio osnove za modularizaciju i kreditno vrednovanje obrazovnih programa. Donošenje ovog dokumenta bilo je neophodno radi stvaranja pretpostavki da se poboljša ponuda stručnog obrazovanja u odnosu na zahtjeve tržišta rada. Prikaz sprovedenih obuka Predstavnici Ministarstva prosvjete i sporta pohađali su obuke koje organizuje Uprava za kadrove i Ministarvo finansija (CFCU) u oblasti evropskih integracija, koje se odnose na Instrument za predpristupnu podršku (IPA) i decentralizovano upravljanje ovim sredstvima. Uprava za mlade i sport je u partnerstvu s Međunarodnom organizacijom za migracije (IOM), kroz projekat ‚‚Društveno osnaživanje mladih u Crnoj Gori’’, sprovela niz obuka: obuke opštinskih službenika zaduženih za mlade i zaposlenih u nevladinim organizacijama koji rade sa mladima (u oktobru i novembru 2011. održana dva treninga u istom ciklusu). Od 10-11. XI 2011. u Podgorici je organizovan Trening za informisanje mladih korištenjem internet alata. Učesnici/ce treninga su bili predstavnici/ce opština i NVO-a, koji se bave ili planiraju da se bave informisanjem mladih putem interneta.

92

Statistički podaci U okviru sprovođenja Milenijumskih razvojnih ciljeva usvojen je cilj da stopa nepismenih u Crnoj Gori bude manja od 1% do 2015. U cilju smanjenja broja nepismenih urađeni su i usvojeni posebni programi, i to: Program elementarnog funkcionalnog opismenjavanja i Prilagođeni program devetogodišnje osnovne škole obrazovanju odraslih. Licencirano je osam posebnih ustanova za izvođenje programa elementarnog funkcionalnog opismenjavanja odraslih. Obuhvat djece predškolskim vaspitanjem i obrazovanjem se iz godine u godinu povedava. U školskoj 2009/2010. u javnim predškolskim ustanovama je bilo 12.662 djece, u 2010/2011. 13.176. U 2011/2012. je 14.324 djece u obuhvadeno predškolskim ustanovama, što predstavlja obuhvat od 35,72 % (dječaci 35,53%, a djevojčice 35,94%). U predškolskim ustanovama školske 2011/12. ima 93 djece iz porodica populacije Roma, Aškalija i Egipdana, kako domicilnih, tako i raseljenih i interno raseljenih lica. U Kampu Konik u Podgodici, gdje je najvedi broj raseljenih i interno raseljenih porodica, 145 djece populacije Roma, Aškalija i Egipdana, predškolskog uzrasta, pohađa psihosocijalne radionice u organizaciji Crvenog Krsta CG. Za učenike populacije Roma, Aškalija i Egipdana I, II i III razreda osnovne škole, školske 2011/2012. obezbijeđeni su besplatni udžbenici i školski pribor. Ministarstvo prosvjete i sporta je preko školskih biblioteka obezbijedilo 679 kompleta udžbenika za ovu djecu. Finansijska sredstva u iznosu od 33,387.50 eura su usmjerena od Komisije za pradenje implementacije Strategije za poboljšanje položaja RAE populacije u Crnoj Gori 2008-2012, odnosno Ministarstva za ljudska i manjinska prava, Ministarstvo prosvjete i sporta je izdvojilo sredstva u iznosu od 800 eura za nabavku školskog pribora. Na osnovu prijedloga komisija za usmjeravanje na lokalnom nivou (18), Ministarstvo prosvjete i sporta redovno ažurira bazu podataka o djeci sa posebnim obrazovnim potrebama – broj djece u CG sa rješenjem o usmjeravanju je 967. Međunarodna i regionalna saradnja Sporazum između Vlade Crne Gore i Ukrajine u oblasti prosvjete i visokog obrazovanja potpisan je 9. XII 2011.

1.26.2. Kultura U cilju efikasnije primjene Zakona o arhivskoj djelatnosti ("Službeni list CG", br. 49/10) donijet je Pravilnik o sadržaju i načinu izrade Liste kategorija registratorske građe i načinu odabiranja i predaje arhivske građe državnom arhivu ("Službeni list CG", br. 58/11), koji je stupio na snagu 14. XII 2011. U cilju efikasnije primjene Zakona o bibliotečkoj djelatnosti ("Službeni list CG“, br. 49/10) donijeti su sljededi podzakonski akti: Pravilnik o bližim uslovima za obavljanje bibliotečke djelatnosti ("Službeni list CG“, br. 58/11), koji je stupio na snagu 14. XII 2011. i Pravilnik o bližim uslovima i načinu vršenju poslova matične bibliotečke djelatnosti ("Službeni list CG", br. 58/11), koji je stupio na snagu 14. XII 2011. Bilans ostvarenih rezultata U okviru promocije programa Evropske unije Kultura 2007 – 2013, 20. XII 2011. je održan Info dan posveden konkursu za sufinansiranje projekata književnog prevođenja.

93

U periodu od septembra 2011. do marta 2012. prijavljeno je šest projekata crnogorskih kulturnih djelatnika na programske konkurse, od kojih dva nijesu ostvarila tražena sredstva a rezultati selekcije za ostale projekte de biti poznati tokom 2012. Nakon slanja pisma interesa Generalnom direktoratu za komunikacije radi učestvovanja u programu Evropa za građane i definisanja plana kofinansiranja godišnjeg doprinosa iz budžeta Crne Gore i IPA fonda, Ministarstvo kulture je u januaru 2012. primilo Memorandum o razumijevanju za učešde u programu Evropa za građane. Ministarstvo kulture je početkom 2012. poslalo pismo interesa Generalnom direktoratu za obrazovanje i kulturu radi pristupanja programu MEDIA 2007. Jačanje administrativnih kapaciteta Sektor kulturne baštine zaposlio je jednog inspektora za oblast kulturne baštine i jednog pripravnika.

3.27 POGLAVLJE 27: ŽIVOTNA SREDINA

Prikaz usvojenog normativnog okvira

Skupština je u novembru 2011. donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu („Službeni list CG“, br. 59/11, stupio na snagu 22. XII 2011.) koji je usaglašen s Direktivom o procjeni uticaja određenih planova i programa na životnu sredinu 2001/42. Vlada je 15. IX 2011. donijela Uredbu o izmjenama Uredbe o visini naknada, načinu obračuna i pladanja naknada zbog zagađivanja životne sredine („Službeni list CG“ br. 49/11, stupila na snagu 22. X 2011, primjenjuje se se od 1. I 2012.), kojom je ukinuta obaveza pladanja naknada za korišdenje drumskih motornih vozila i njihovih priključnih vozila za sva domada i strana pravna i fizička lica. Vlada je 8. XII 2011. donijela Program monitoringa životne sredine za 2012. koji de se realizovati u skladu sa smjernicama EU u ovoj oblasti, tj. preporukama Evropske agencije za zaštitu životne sredine (EEA), Statističkog zavoda EU (EUROSTAT) i standardima Evropske mreže za informisanje i posmatranje (EIONET). Kvalitet vazduha

Vlada je 8. XII 2011. donijela Uredbu o povjeravanju dijela poslova iz nadležnosti Agencije za zaštitu životne sredine Javnoj ustanovi »Centar za ekotoksikološka ispitivanja Crne Gore« („Službeni list CG“, br. 62/11, stupila na snagu 27. XII 2011.). Uredbom su poslovi državne uprave koji se odnose na pradenje kvaliteta vazduha iz nadležnosti Agencije za zaštitu životne sredine date u nadležnost Javnoj ustanovi Centar za ekotoksikološka ispitivanja Crne Gore“, u cilju njihovog efikasnijeg i ekonomičnijeg vršenja. Vlada je 15. XII 2011. donijela Uredbu o maksimalnim nacionalnim emisijama određenih zagađujudih materija („Službeni list CG“, br. 03/2012, stupila na snagu 21. I 2012.) kojom se u crnogorsko zakonodavstvo prenosi Direktiva 2001-81-EC o maksimalnim nacionalnim emisijama i

94

omogudava implementacija Protokola o suzbijanju zakisjeljavanja, eutrofikacije i prizemnog ozona uz Konvenciju o prekograničnom prenosu zagađenja vazduha na velikim udaljenostima, koji je Crna Gora potvrdila u junu 2011. Vlada je 29. III 2012. donijela Uredbu o utvrđivanju vrsta zagađujudih materija, graničnih vrijednosti i drugih standarda kvaliteta vazduha i u fazi je objavljivanja u Službenom listu. Uredbom se dalje usaglašavaju utvrđeni standardi kvaliteta vazduha, naročito oni vezani za suspendovane čestice PM2,5.

Upravljanje otpadom

Skupština je 23. XII 2011. donijela Zakon o upravljanju otpadom ("Službeni list CG“, br. 64/11, stupio na snagu 6. I 2012.). Vlada je 19. I 2012. usvojila Pregled prioritetnih projekata u oblasti izgradnje komunalne infrastrukture čija realizacija se očekuje u 2012.

Kvalitet voda

Zakon o potvrđivanju Protokola o integralnom upravljanju priobalnim područjem Sredozemlja („Službeni list CG - Međunarodni ugovori“, br. 16/2011, stupio je na snagu 23. XII 2011.). Zaštita prirode

Vlada je 8. II 2011. donijela Prvi izvještaj o implementaciji Nacionalne strategije biodiverziteta sa Akcionim planom za period 2010-2015. Vlada je 15. XII 2011. utvrdila Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o zaštiti prirode. Hemikalije U cilju dalje harmonizacije zakonodavstva iz oblasti upravljanja hemikalijama Skupština je 21. III 2012. donijela Zakon o hemikalijama ("Službeni list CG“, br. 18/2012, a stupa na snagu 1. III 2013). Industrijsko zagađenje

Vlada je 9. II 2012. usvojila Program usklađivanja pojedinih privrednih grana sa Zakonom o integrisanom sprečavanju i kontroli zagađivanja životne sredine. Buka

Na osnovu Zakona o zaštiti od buke u životnoj sredini Ministarstvo održivog razvoja i turizma je donijelo Pravilnik o graničnim vrijednostima buke u životnoj sredini, načinu utvrđivanja indikatora buke i akustičkih zona i metodama ocjenjivanja štetnih efekata buke ("SLCG", br. 28/11, stupio na snagu 24. XII 2011.). Bilans ostvarenih rezultata Ministarstvo održivog razvoja i turizma Sektor za životnu sredinu, koordinira projektom Regionalne mreže za pristupanje u životnoj sredini (Regional Environmental Network for Accession-RENA), koji predstavlja podršku procesu evropskih integracija za oblast životne sredine. Jedna od aktivnosti je Progress Monitoring - „Pradenje napretka transpozicije i implementacije Acquis-a u oblasti životne sredine i klimatskih promjena“.

95

Memorandum o saradnji o pitanjima zaštite biodiverziteta i razvoja ekološke mreže Natura 2000 potpisan je 7. X 2011. između Natura 2000 info centra (mreža nevladinih organizacija za podršku mreži Natura 2000) i Ministarstva održivog razvoja i turizma. Na inicijativu Ministarstva održivog razvoja i turizma, a u saradnji sa NVO Green Home, na, 31. X 2011. održan sastanak s predstavnicima nevladinih organizacija u oblasti životne sredine u ciljua saradnje i otvaranje dijaloga po pitanju definisanja kapaciteta ovog sektora za bududi pregovarački proces, podsticanje aktera na inicijative i korisne predloge vezano za oblast životne sredine. Upudeno je 13 javnih poziva nevladinim organizacijama za učešde u izradi prijedloga zakona i podzakonskih akata. Ukupno pet nevladinih organizacija se prijavilo na pet javnih poziva.

Horizontalno zakonodavstvo

Drugi Arhus centar u Crnoj Gori, u saradnji sa Misijom OEBS-a u Crnoj Gori i Agencijom za zaštitu životne sredine, otvoren je 11. XI 2011. u Nikšidu u okviru NVO Ekološki pokret „Ozon“. Ovaj Arhus centar de pokrivati centralni i sjeverni dio države. Cilj osnivanja Arhus centra u Nikšidu je povezivanje i bolja informisanost građana, civilnog sektora, privrednih subjekata i vlasti u rješavanju ekoloških problema. Prvi Nacionalni izvještaj o sprovođenju Konvencije o dostupnosti informacija, učešdu javnosti u donošenju odluka i pravu na pravnu zaštitu u pitanjima životne sredine (Arhuska konvencija), koji je Vlada usvojila 28. VII 2011, preveden je na engleski jezik i u septembru 2011. upuden na objavljivanje UNECE Sekretarijatu Arhuske konvencije u Ženevi. Kvalitet vazduha Sprovodi se prvi Program pradenja kvaliteta goriva koji de se završiti 30. IV 2012. U februaru 2012. otpočela je implementacija projekta “Drugi nacionalni izvještaj Crne Gore ka Okvirnoj konvenciji Ujedinjenih nacija o promjeni klime (UNFCCC)“. Nastavilo se s implementacijom projekta koji se odnosi na implementaciju obaveza u okviru UNFCCC konvencije i to “Procjena tehnoloških potreba (engl. Technology Needs Assessment ili TNA) u kontekstu klimatskih promjena U okviru četvrtog poziva Transnacionalnog programa Jugoistočna Evropa, krajem novembra 2011, u saradnji sa Kancelarijom za klimatske promjene Vlade Slovenije pripremljen je i podnesen projektni predlog “Izrada strategija niskokarbonskog razvoja u regionu Jugoistočne Evrope (LOCSEE)”.

Upravljanje otpadom

Nastavljene su aktivnosti na izgradnji komunalne infrastrukture u oblasti vodosnabdijevanja i upravljanja otpadom i otpadnim vodama.

96

Nastavljeni su radovi na izgradnji regionalnog vodovoda na dionici od Bara do Ulcinja. (završeno polaganje 90% projektovanog cjevovovoda i izgrađeno 80% objekata na sistemu); revidovan je kapacitet postrojenja u Baru u skladu s dodatnim mjerenjima protoka i utvrđena lista prioriteta za vodovodnu i kanalizacionu mrežu; završeno je oko 63% ukupno ugovorenih radova na izgradnji kanalizacine mreže u Kotoru; započeta je izgradnja III faze kanalizacionog sistema u Tivtu i završeno je oko 4% planiranih radova; nastavljene su aktivnosti na izgradnji kanalizacione mreže u Nikšidu i završeno je oko 65% ukupno ugovorenih radova; Završen je glavni projekat za izgradnju postrojenja za prečišdavanje otpadnih voda u Nikšidu i u toku je njegova revizija; nastavljene su pripremne aktivnosti za izgradnju postrojenja za prečišdavanje otpadnih voda i kanalizacione mreže u opštinama Bijelo Polje (u završnoj fazi je izrada Idejnog projekta), Pljevlja (rađeno je na upodobljavanju tenderske dokumentacije za izgradnju postrojenja za prečišdavanje otpadnih voda), Plav (u izradi je Idejni projekat i prostorno - planska dokumentacija), Berane (u završnoj fazi je izrada Idejnog projekta i izrada prostorno-planske dokumentacije) i Rožaje (u završnoj fazi je izrada Studije izvodljivosti, u toku je izrada prostorno-planske dokumentacije, raspisan je tender za izradu EIA), Kolašin (urađen je i raspisan je tender za izradu EIA), Žabljak (u završnoj fazi je izrada Studije izvodljivosti) i Plužine (u završnoj fazi je izrada Studije izvodljivosti), Danilovgrad (u toku je izrada tenderske dokumentacije za izbor izvođača radova za postorojenje i kanalizacionu mrežu); Počela je izrada Studije izvodljivosti i EIA za regionalnu sanitarnu deponiju u Pljevljima; Data je saglasnost na 33 plana upravljanja opasnim otpadom. Takođe, dato je mišljenje na 19 prostorno-planskih dokumentata.

Nastavljene su aktivnosti na finalizaciji IPA Operativnog programa Regionalni razvoj 2012-2013, programskog dokumenta kojim se, između ostalog, definišu projekti koji de se realizovati kroz IPA komponetnu III za period 2012-2013. Nakon uvrštavanja niza komentara dobijenih od strane Evropske komisije, konačni nacrt pomenutog programa je 29. III 2012. dostavljen Vladi Crne Gore na usvajanje, nakon čega de biti dostavljen Evropskoj komisiji na odobravanje.

U saradnji s institucijama koje čine Operativnu strukturu za implemetaciju IPA komponetne III, a u cilju pradenja realizacije Akcionog plana Status projekata koji su definisani Operativnim programom Regionalni razvoj 2012-2013, formirani su Odbori za pradenje pripreme projektne i prostorno planske dokumentacije za predložene projekte i održani su prvi sastanci pomenutih Odbora. U cilju ispunjavanja EU kriterijuma, nastavljeno je sa realizacijom preporuka datih u Izvještajima o procjeni nedostataka za IPA komponente I i III za decentralizovano upravljanje EU i javnim sredstvima, kao i s pohađanjem niza seminara i treninga posvedenih pravilima i procedurama za upravljanje EU sredstvima. U saradnji sa PROCON-om, pripremljene su i dostavljenje aplikacije za bespovratnu i tehničku podršku u okviru VII Poziva za projekte Investicionog okvira za Zapadni Balkan.

Zaštita prirode

U cilju uspostavljanja funkcionalne Natura 2000 baze podataka u Crnoj Gori radi se na kartiranju staništa i vrsta sa Anexa I i II Direktive o staništima. Nastavljen je rad na identifikovanju potencijalnih staništa na terenu i odrađeno je 35 terena. Takođe, nastavljen je rad na ucrtavanju terenskih podataka, tj. kartiranju staništa upotrebom odgovarajudih ortofoto snimaka. Baza sa podacima zaštidenih biljnih i životinjskih vrsta napravljena je u skladu s EU standardima i predstavlja platformu za prikupljanje do sada obrađenih i sistematski unošenih podataka.

97

U februaru 2012. godišnji izvještaj o napretku za Nacionalni park “Durmitor” je pripremljen i poslat UNESCO Generalnom Sekretarijatu. Industrijsko zagađenje U okviru projekta Upravljanje industrijskim otpadom i čišdenje izabrane su dvije kompanije koje rade na izradi Studija izvodljivosti za remedijaciju identifikovanih 5 crnih ekoloških tačaka, kao i za definisanje lokacije za opasan industrijski otpad na nacionalnom nivou. Prikaz sprovedenih obuka

Službenici sektora životne sredine Ministarstva održivog razvoja i turizma učestvovali su na brojnim obukama, radionicama, seminarima, konferencijama o: operativnim programima, INSPIRE direktivi, popunjavanju projektnih formulara za IPA 2012 – 2013, uspostavljanju ekosistemskih usluga za Nacionalne parkove Crne Gore na primjeru vodosnabdijevanja, ulozi upravljača zaštidenih područja u uspostavljanju ekološke mreže NATURA200, regionalnoj inicijativi zapadnog Balkana za upravljanje poplavama i sušama u slivu rijeke Drine, upravljanju vodama. Održano je ukupno 10 obuka na temu klimatskih promjena u kojima je obučeno 9 službenika.

U toku su aktivnost pružanja tehničke pomodi osoblju Agencije za zaštitu životne sredine koja uključuje obuku za održavanje inventara emisija, izradu projekcija emisija i izvještavanje o kvalitetu vazduha. Aktivnost sprovodi konsultantska kuda TECHNE consulting u okviru bilateralne saradnje na zaštiti životne sredine sa Ministarstvom za zaštitu životne sredine, kopna i mora Republike Italije.

Statistički podaci

U periodu 1. IX 2011. - 31. III 2012. ekološka inspekcija je, na osnovu važede zakonske regulative, izvršila 1195 inspekcijskih nadzora i donijela 294 Rješenja koja se odnose na preduzimanje mjera i radnji u cilju sprječavanja zagađenja životne sredine i otklanjanja utvrđenih nepravilnosti. U ovom periodu ekološka inspekcija je: donijela 25 rješenja o zabrani obavljanja djelatnosti zagađivačima do otklanjanja nepravilnosti; izvršila 27047 kontrola na radioktivnost roba pri uvozu u saradnji sa J.U.«Centrom za ekotoksikološka ispitivanja Crne Gore«, Podgorica i »Institutom za crnu metalurgiju« AD Nikšid i na osnovu izvještaja odobrila uvoz (zaključeno sa februarom 2012.); kontrolisala 170 dozvola za promet otpada na graničnim prelazima izdatih; kontrolisala 20 dozvola prometa izvora jonizujudih zračenja na graničnim prelazima; kontrolisala 5 dozvola za promet roba koja sadrži supstance koje ošteduju ozonski omotač na graničnim prelazima; kontrolisala 4 dozvole za sakupljanje, otkup i promet biljaka i životinja; kontrolisala 7 dozvola za promet opasnog otpada; kontrolisala 1 dozvolu za pradenje kvaliteta vazduha; kontrolisala 80 dozvola za uvoz polovnih mašina; kontrolisala 2 dozvole za obavljanje stručnih poslova za zaštitu od buke; kontrolisala 11 dozvola za obavljanje djelatnosti održavanja i/ili popravke i isključivanja iz upotrebe proizvoda koji sadrže supstance koje ošteduju ozonski omotač i/ili alternativne supstance; izdala 19 prekršajnih naloga. Podnesen je 1 zahtjev za pokretanje prekršajnog postupka i 6 krivičnih prijava.

98

Međunarodna saradnja

S Vladom Holandije sklopljen je sporazum o donaciji koji proizilazi iz regionalnog projekta podrške zemljama regiona u potvrđivanju i primjeni važedih protokola uz Konvenciju o prekograničnom prenosu zagađenja vazduha na velikim udaljenostima. U oblasti upravljanja otpadom, nastavljena je saradnja s predstavnicima Republike Slovenije u realizaciji Programa međunarodne razvojne saradnje između Republike Slovenije i Crne Gore za 2011 i 2012, u okviru kojeg se realizuje projekat izgradnje postrojenja za prečišdavanje otpadnih voda na Žabljaku. U oblasti prirode nastavljen je rad na projektu Jačanje kapaciteta državnih institucija i civilnog sektora u Srbiji i u Crnoj Gori za usaglašavanje nacionalnih propisa sa propisima Evropske unije iz oblasti zaštite prirode. Rok za završetak ovog projekta je 30. VI 2012. U cilju efikasnije harmonizacije nacionalnog zakonodavstva sa zakonodavstvom Evropske Unije nastavljeno je s aktivnostima u okviru Tvining projekta ’Podrška upravljanju u životnoj sredini, koji se sprovodi u saradnji s Ministarstvom životne sredine, kopna i mora Republike Italije uz posredstvo EU Delegacije u Crnoj Gori, kroz IPA 2008. Pilot projekat uspostavljanja prvog marinskog zaštidenog područja (MPA) u Crnoj Gori“ u obavljena su istraživanja biodiverziteta Jadrana, identifikovane lokacije za bududi MPA. Šumarstvo Na osnovu Zakona o šumama („Službeni list CG“ br. 74/10) kao i Zakona o divljači i lovstvu („Službeni list CG“ br. 52/08), Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, donijelo je sljededa podzakonska akta: Pravilnik o sadržaju i načinu vođenja centralne lovne evidencije. („Službeni list CG“, br. 53/11); Pravilnik o obrascima trofejnog lista i propratnica, njihovoj sadržini, načinu izdavanja, visini naknade za njihovo izdavanje i evidenciji. („Službeni list CG“, br. 09/12); Odluku o dodjeli lovišta na korišdenje za 16 lovišta („Službeni list CG“, br. 11/12); Vlade je 15. XII 2011. usvojila Izvještaj o realizaciji obaveza iz Nacionalnog akcionog plana (NAP) o suzbijanju bespravnih aktivnosti u šumarstvu. Vlade je 22. XII 2011. usvojila Izvještaj o rezultatima Nacionalne inventure šuma, kao i izvještaj o implementaciji projekta Nacionalne inventure šuma u Crnoj Gori. Bilans ostvarenih rezultata U segmentu unapređenja planiranja u šumarstvu, razvijen je Program (softver) za statističko - matematičku analizu rezultata Nacionalne inventure šuma. Takođe su završene i pripremne radnje za izradu vegetacijske karte Crne Gore na osnovu rezultata Nacionalne inventure šuma i primjene satelitskih snimaka (Landsat). S Agencijom za nekretnine CG, završen je projekat vezan za moduse isporuke modernih digitalnih kartografskih podataka prema Ministarstvu poljoprivrede i ruralnog razvoja i Upravi za šume. Urađen je osnovni koncept dokumenta koji opisuje Šumsko razvojne tipove (ŠRT). Cilj je racionalizacija sistema planiranja.

99

Završena je izrada Analiza poslovnih procesa, urađena u okviru projekta Analiza poslovnih procesa i dizajna šumarskog informacionog sistema u šumarstvu koja je u potpunosti definisala poslovne procese u šumarstvu u Crnoj Gori.

Realizovan je projekat " Procjena zdravstvenog stanja šuma Crne Gore na bioindikacijskim tačkama (BIT) za Nivo I monitoringa Međunarodnog kooperativnog programa za šume (ICP Forests)". Podaci su dostupni na portalu ICP kooperativnog centra u Hamburgu (www.icp-forests.org).

Izrađen je dokument „Kriterijumi i indikatori za održivo gazdovanje šumama u Crnoj Gori”, koji de poslužiti kao tehnički propis/pravilnik za održivo gazdovanje šumama, u skladu s novim Zakonom o šumama. Takođe, izrađena je Studija finansiranja šuma i šumarstva u Crnoj Gori za naredno, srednjoročno plansko razdoblje, koja se bazira na stanju i potrebama šuma, kao i očekivanim izvorima sredstava. Obuka Organizovane su obuke iz oblasti: odnosi s javnošdu i snabdijevanje šumskim sjemenom i iz zakonodavstva iz oblasti sjemensko rasadničarske proizvodnje šumskog drveda. Organizovane su radionice u okviru projekta Formulacija i implementacija Nacionalnog akcionog plana borbe protiv bespravne sječe i drugih bespravnih šumskih radnji u Crnoj Gori. Drugi crnogorski šumarski forum održan je 14. XII 2011. Međunarodna i regionalna saradnja Na 6 Ministarskoj konferenciji o zaštiti šuma u Evropi Crna Gora potpisala odluku Šume Evrope 2020 i Ministarsko ovlašdenje za pregovaranje o pravno obavezujudem sporazumu o šumama u Evropi.

3.28 POGLAVLJE 28: ZAŠTITA POTROŠAČA I ZDRAVSTVENA ZAŠTITA

3.28.1. Zaštita potrošača Pripremljeni su Nacrt zakona o zaštiti potrošača i Nacrt zakona o potrošačkim kreditima. Vlada je donijela Uredbu o organizaciji i načinu rada državne Uprave („Službeni list CG”,br. 5/12), kojom je predviđeno formiranje Uprave za inspekcijske poslove u kojoj de biti i uglavnom sve inspekcije koje se bave nadzorom nad tržištem i zaštitom potrošača. Komisija za pradenje realizacije Nacionalnog programa zaštite potrošača (Komisija za NPZP) održala je dvije sjednice u izvještajnom periodu. Na osnovu konkursa za izbor članova Arbitražnog odbora (AO), u martu je sprovedena procedura i očekuje se objavljivanje spiska izabranih članova AO u ,,Službenom listu Crne Gore’’. Krajem februara počela je realizacija novog Projekta “Zaštita potrošača i tržišni nadzor” (IPA 2010). Predstavnici organizacija potrošača su članovi Komisije za NPZP, tako da su neposredno uključeni u realizaciju politike zaštite potrošača.

100

Organizacije potrošača su i u 2011. bile korisnici finansijske podrške iz Budžeta (10.000€). U skladu sa NPZP (Poglavlje III - Obrazovanje i informisanje potrošača), obezbijeđen je pretežni dio sredstava u Budžetu za 2012. za implementaciju Pilot projekta „Uvođenje sadržaja zaštite potrošača u obrazovni sistem“, u školskoj 2012/13. 3.28.2. Javno zdravstvo Donijet je Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o zdravstvenom osiguranju (“Službeni list CG“, br.14 od 7. III 2012.), koji je stupio na snagu 15. III 2012. Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o zdravstvenom osiguranju je prošireno pravo na stomatološke zdravstvene usluge, na teret sredstava osiguranja.

Donijet je Pravilnik o slikovnom prikazu upozorenja na pakovanju duvanskog proizvoda (“Službeni list CG”, br. 1/12 od 4. I 2012), koji je stupio na snagu 12. I 2012. Vlada je usvojila: - Nacionalni program za rano otkrivanje raka debelog crijeva; - Nacionalni program za rano otkrivanje raka grlida materice; - Nacionalni plan za racionalnu upotrebu lijekova u Crnoj Gori za period 2012-2016; - Startegiju za unaprjeđenje kvaliteta i bezbjednosti. Usvojen je Plan za monitoring i evaluaciju strateškog odgovora na HIV/AIDS. Pravilnikom o izmjenama i dopunama Pravilnika o bližim uslovima u pogledu standarda, normativa i načina ostvarivanja primarne zdravstvene zaštite preko izabranog tima doktora ili izabranog doktora (“Službeni list CG”, br. 1/12) od 4. I 2012, koji je stupio na snagu 12. I 2012. odobreno je pružanje metadonskih usluga u centrima za mentalno zdravlje u cilju smanjenja štete kod zloupotrebe droga, dok su u dijelu usluga jedinice za fizikalnu terapiju u domu zdravlja proširene usluge fizioterapeuta. Završeno je bio-bihevioralno istraživanje i objavljeni su rezultati u dvije teško dostupne populacije (intravenski korisnici droga i muškarci koji imaju seks sa muškarcima). Registrovana je JZU Zavod za transfuziju krvi Crne Gore koju čine referentna ustanova u Podgorici i osam područnih jedinica lokalizovanih u 8 Opštinskih bolnica. Zadaci organizacionih jedinica, radna mjesta, posebni uslovi za zasnivanje radnog odnosa i druga pitanja vezana za organizaciju Zavoda bliže se uređuju aktom o unutrašnjoj organizaciji i sitematizaciji radnih mjesta koji je u pripremi. Za 18 učesnika održan je „Trening za obuku trenera za uspostavljanje sistema osiguranja kontrole kvaliteta u transfuziološkoj službi“. U Institutu za javno zdravlje urađen je informacioni sistem za mikrobiološku dijagnostiku i njegovim širenjem na ostale zdravstvene ustanove koje se bave mikrobiološkom dijagnostikom i uvezivanjem u integrisani zdravstveno-informacioni sistem obezbijedide se bolji monitoring zaraznih bolesti.

101

Za sprovođenje Zakona o uzimanju i presađivanju djelova ljudskog tijela u svrhu liječenja, Ministarstvo zdravlja je donijelo Pravilnik o postupku davanja i sadržini saglasnosti za uzimanje djelova ljudskog tijela od živog davaoca, (“Službeni list CG”, br. 58/11) od 06. XII 2011. koji je stupio na snagu 14. XII 2011.

3.29 POGLAVLJE 29: CARINSKA UNIJA

Vlada je u decembru 2011. donijela Uredbu o usklađivanju nomenklature Carinske tarife za 2012. („Službeni list CG“, br. 65/11), koja osim carinskih stopa utvrđenih Zakonom o Carinskoj tarifi obuhvata i carinske stope odnosno iznos carine utvrđen zaključenim sporazumima o slobodnoj trgovini, primijenjene na usklađenu nomenklaturu. Uredba je u dijelu nomenklature u potpunosti usaglašena s Kombinovanom nomenklaturom EU za 2012. Odredbama člana 3 Uredbe je propisano da de se carinske stope na uvoz roba iz zemalja članica EFTA-e (Island, Norveška, Švajcarska i Lihtenštajn) primjenjivati od 1. VII 2012, dok de se carinske stope na uvoz robe iz Ukrajine primjenjivati danom stupanja na snagu Sporazuma o slobodnoj trgovini između Vlade Crne Gore i Vlade Ukrajine. Proširenje liste zemalja s kojima je dogovoren povlašden trgovinski režim u okviru zaključenih sporazuma o slobodnoj trgovini (EFTA, Ukrajina) ujedno predstavlja najznačajniju novinu u Uredbi za 2012. Uredba se primjenjuje od 1. I 2012. Vlada Crne Gore 29. III 2012. utvrdila Predlog zakona o Carinskoj tarifi i isti je upuden u skupštinsku proceduru. Predmetnim zakonom izvršeno je dodatno usaglašavanje s relevantnim propisima EU u dijelu oslobođenja od pladanja carine na uvoz robe za ugradnju u određene vrste plovila, civilnih vazduhoplova i farmaceutskuh supstanci. Takođe, u Predlog Zakona o Carinskoj tarifi su inkorporirane i carinske stope dogovorene u procesu pristupanja Crne Gore Svetskoj trgovinskoj organizaciji. U cilju unapređenja TARICG (koji je otpočeo sa radom 1. I 2010.) unijeti su podaci iz nacionalnih propisa - Odluka o kontrolnoj listi, Spisak roba koja podliježe fito sanitarnoj kontroli, Spisak roba koja podliježe zdravstveno-sanitarnoj kontroli, Lista nevojnog oružja i Akcizni prilog. Implementirane su i mjere u skladu s Dodatnim protokolom sa Hrvatskom, koji je sastavni dio Sporazuma CEFTA 2006 (ukinute su kvote i utvrđene preferencijalne stope). Sporazum između Uprave carina Crne Gore i Uprave carina Republike Slovenije o nepovratnoj pomodi u vidu softverskih modula sistema SAT (Sistem analize rizika) i SPP (Sistem poslovnih pravila) potpisan je u Ljubljani 8. XII 2011. Zaključen je (5. III 2012.) prvi u nizu protokola o elektronskoj razmjeni podataka u II fazi SEED Projekta i to: "Protokol o elektronskoj razmjeni carinskih podataka između Uprave carina Crne Gore i Uprave carina Republike Srbije". U cilju razvoja carinske laboratorije, UC izrađuje plan za adaptaciju postojedih prostorija u zgradi Uprave carina kako bi iste bile funcionalne za rad carinske laboratorije. Opredijeljena su sredstva iz budžeta u iznosu od 100.000 eura za pomenutu adaptaciju, dok je Delegacija EU opredijelila dio sredstava iz rezervi. Inoviran je INTRANET portal Uprave carina namijenjen carinskim službenicima koji sadrži propise, instrukcije, uputstva, folder intelektualna svojina (podaci o originalnoj odnosno krivotvorenoj robi,

102

fotografije ove robe, uputstva za prepoznavanje krivotvorene robe, vodič za carinske službenike o krivotvorenoj robi itd.), aplikacije (CIS, Tranzit, garancije, SEED, TARIC), prečišdena lista Rapex. Memorandum o razumijevanju između EU i Crne Gore o učešdu Crne Gore u Programu Unije ''CUSTOMS 2013'' stupio je na snagu 12. I 2012. i u toku 2012. UC de uzeti aktivno učešde u ovom Programu. U Podgorici je 27. III 2012. potpisan Memorandum o saradnji na području provjeravanja usaglašenosti proizvoda s propisima o bezbjednosti proizvoda između Tržišne inspekcije i Uprave carina. U postupku utvrđivanja disiplinske odgovornosti za 5 službenika izrečene su disciplinske mjere - novčana kazna, zbog počinjenog težeg disciplinskog prekršaja, dok je za 5 službenika u toku postupak utvrđivanja disciplinske odgovornosti. Osposobljavanje i usavršavanje službenika sprovodi se u kontinuitetu, pa je u ovom periodu realizovan veliki broj radionica, seminara i obuka po raznim temama.

3.30 POGLAVLJE 30: VANJSKI ODNOSI

Svjetska trgovinska organizacija (STO) Crna Gora je završila proces pristupanja STO. Protokol o pristupanju STO potpisan je na osmom sastanku Ministarske konferencije, 17. XII 2011. u Ženevi. Crna Gora je, u skladu s paragrafom 7 Protokola, bila u obavezi da dostavi instrument ratifikacije najkasnije do 31. III 2012. U tom cilju Skupština Crne Gore je 27. II 2012. donijela Zakon o potvrđivanju Protokola o pristupanju Crne Gore Sporazumu iz Marakeša o osnivanju Svjetske trgovinske organizacije („Službeni list CG“ - Međunarodni ugovori, br. 3/12). Instrument ratifikacije dostavljen je 30. III 2012. STO Sekretarijatu. Protokol o pristupanju de stupiti na snagu 29. IV 2012, čime de Crna Gora postati punopravna članica Organizacije. Sporazumi o slobodnoj trgovini (FTA) Crna Gora primjenjuje sporazume o slobodnoj trgovini s Evropskom unijom, CEFTA 2006, Republikom Turskom, kao i Ruskom Federacijom. CEFTA 2006 – Dodatni protokol uz Sporazum o izmjeni i pristupanju centralnoevropskom sporazumu o slobodnoj trgovini ratifikovan je i objavljen u Službenom listu Crne Gore - Međunarodni ugovori, broj 14/2011 od 11. XI 2011. Time je od 6. I 2012. na snagu stupila dogovorena liberalizacija poljoprivrednog sektora s Albanijom, i nastavljena primjena sa Republikom Hrvatskom sa kojom je do tada bila na snazi privremena primjena započeta 1. VII 2011. Dodatna liberalizacija s Moldavijom je na snazi od 13. I 2012. Pregovori su zaključeni s Ukrajinom i članicama EFTA-e. Crna Gora je zaključila pregovore s Ukrajinom 3. XI 2011. u Beču. Sporazum o slobodnoj trgovini potpisan je 18. XI 2011. u Kijevu. Zakon o potvrđivanju Sporazuma o slobodnoj trgovini između Vlade Crne Gore i Vlade Ukrajine („Službeni list CG“ - Međunarodni ugovori, br. 3/12), crnogorska Skupština donijela je 27. II 2012.

103

Ovaj Sporazum de stupiti na snagu prvog dana drugog mjeseca nakon dana prijema, putem diplomatskih kanala, posljednjeg dokumenta o ratifikaciji. Pregovori o zaključenju Sporazuma o slobodnoj trgovini sa članicama EFTA-e, započeti su na inicijativu Crne Gore, a u skladu s preporukom EK, i zaključeni su u Podgorici 8. VII 2011. Sporazum i bilateralni sporazumi potpisani su na Ministarskoj konferenciji EFTA-e 14. XI 2011, nakon čega slijedi ratifikacija od strane svih potpisnica. Pregovori su u toku s članicama Carinske unije (Ruska Federacija, Bjelorusija i Kazahstan). Posljednji sastanak održan je u Podgorici, 26-27. IX 2011. Sporazumi bi trebalo da budu potpisani bilateralno s Bjelorusijom i Kazahstanom, dok se s Ruskom Federacijom ne pregovara Sporazum, ved samo Protokol uz postojedi Sporazum, tako da do izmjena u Sporazumu nede dodi. Vlada je u decembru 2011, donijela Uredbu o usklađivanju nomenklature Carinske tarife ("Službeni list CG", br. 65/01), koja je u primjeni od 1. I 2012. Navedenim propisom izvršeno je usaglašavanje nomenklature nacionalne carinske tarife s Kombinovanom nomenklaturom EU za 2012. Carine koje se primjenjuju na uvoz industrijskih i poljoprivrednih proizvoda implementirane su u Uredbi u skladu sa dinamikom utvrđenom članovima 21 i 27 SSP-a, odnosno njihovim pripadajudim aneksima. Takođe, u Carinsku tarifu unijete su sve snižene stope carine pri uvozu roba porijeklom iz zemalja sa kojima je Crna Gora zaključila ugovor o povlašdenom trgovinskom režimu. Bilateralni sporazumi o ulaganjima i ekonomskoj saradnji Potpisani su slijededi sporazumi: - Sporazum o ekonomskoj saradnji između Vlade Crne Gore i Vlade Republike Slovenije, 5. IX 2011.

u Budvi; - Sporazum između Vlade Crne Gore i Vlade Republike Azerbejdžan o uzajamnom podsticanju i

zaštiti ulaganja, 16. IX 2011. u Bakuu; - Sporazum između Vlade Crne Gore i Vlade Republike Azerbejdžan o ekonomskoj saradnji, 16. IX

2011. u Bakuu; - Sporazum između Vlade Crne Gore i Vlade Ujedinjenih Arapskih Emirata o ekonomskoj saradnji,

6. X 2011. u Podgorici; - Sporazum o ekonomskoj i trgovinskoj saradnji između Vlade Crne Gore i Vlade regije Abruco

(Republika Italija), 13. XII 2011. u Peskari; - Sporazum između Vlade Crne Gore i Vlade Republike Turske o uzajamnom podsticanju i zaštiti

investicija, 14. III 2012. u Ankari; - Sporazum između Vlade Crne Gore i Vlade Ujedinjenih Arapskih Emirata o ekonomskoj saradnji,

26. III 2012. u Abu Dabiju. Zakoni koji su u skupštinskoj proceduri: - Zakon o potvrđivanju Sporazuma o ekonomskoj saradnji između Vlade Crne Gore i Vlade

Republike Slovenije – donijet 21. III 2012; - Zakon o potvrđivanju Sporazuma između Crne Gore, s jedne strane i Belgijsko-luksemburške

ekonomske unije, s druge strane, o uzajamnom podsticanju i zaštiti ulaganja – donijet 21. III 2012.

Održana je prva sjednica Crnogorsko–češke mješovite komisije za implementaciju Sporazuma o ekonomskoj i industrijskoj saradnji, 28 - 29. III 2012. u Pragu.

104

Roba dvostruke namjene U cilju usklađivanja nacionalnog zakonodavstva s Uredbom Savjeta EU br. 428/2009. od 5. V 2009. i uvažavanja međunarodne prakse koja se primjenjuje u oblasti robe dvostruke namjene, pripremljen je predlog Zakona o kontroli izvoza robe dvostruke namjene. Zakon je upuden u skupštinsku proceduru, i u primjeni de biti od 1. VII 2012. Osiguranje izvoznih kredita U Crnoj Gori u ovom trenutku ne postoji institucija koja se bavi osiguranjem izvoznih kredita, odnosno ne postoji formalna šema i praksa osiguranja izvoznih kredita. Dinamika usklađivanja sa zakonodavstvom EU de se definisati kroz predstojedi proces pregovora o članstvu. Razvojna saradnja i humanitarna pomod Crna Gora je donedavno bila samo primalac pomodi, i u donatorskim aktivnostima je uključena samo na ad hoc osnovi. U narednom periodu Ministarstvo vanjskih poslova i evropskih integracija de raditi na uspostavljanju odgovarajudeg zakonodavnog okvira. U skladu s pomenutim, u planu je da se do kraja 2012. pripremi prijedlog Zakona o razvojnoj politici Crne Gore i Zakona o humanitarnoj pomodi. Crna Gora blagovremeno izmiruje svoje finansijske obaveze za djelovanje mirovnih misija UN i Međunarodnog komiteta Crvenog krsta. Takođe, pruža dobrovoljne kontribucije programima i fondovima UN koji se bave humanitarnim aktivnostima, na ad hoc osnovi: • CERF – Centralni fond za hitnu pomod - dobrovoljna kontribucija za 2011. u iznosu od 5.000 USD • UNIFEM - UN razvojni fond za žene - dobrovoljna kontribucija u iznosu od po 1.000 EUR za period od 2009. do 2013. • UN WOMEN – Tijelo Ujedinjenih nacija za rodnu ravnopravnost i osnaživanje položaja žena - dobrovoljne kontribucije u iznosu od po 5.000 EUR u naredne tri godine Administrativni kapaciteti, obuke i seminari (Sektor za multilateralnu i regionalnu trgovinsku saradnju i ekonomske odnose sa inostranstvom) U periodu septembar 2011 - mart 2012. službenici Sektora za multilateralnu i regionalnu trgovinsku saradnju i ekonomske odnose s inostranstvom pohađali su brojne obuke i seminare.

3.31 POGLAVLJE 31: VANJSKA, BEZBJEDNOSNA I ODBRAMBENA POLITIKA

3.31.1. POLITIČKI DIJALOG S EU

3. IX 2011– Ministar vanjskih poslova i evropskih integracija Milan Roden učestvovao je na neformalnom sastanku ministara vanjskih poslova Evropske unije i zemalja kandidata za članstvo u EU u Sopotu.

3-4. X 2011- U Briselu je održan III sastanak Parlamentarnog odbora za stabilizaciju i pridruživanje Evropske unije i Crne Gore.

105

13. X 2011- Komesar za proširenje i susjedsku politiku Štefan File boravio je u Crnoj Gori i tom prilikom uručio predsjedniku Vlade Igoru Lukšidu pozitivno mišljenje Evropske komisije o spremnosti Crne Gore za članstvo u EU.

21. - 23. III 2012- Predsjednik Vlade Igor Lukšid imao je sastanke sa najvišim sa: predsjednikom Evropskog savjeta Herman Van Rompejom, predsjednikom Evropske komisije Žoze Manuelom Barosom, predsjednikom Evropskog parlamenta Martinom Šulcom i komesarom za proširenje EU Štefanom Fileom.

22. III 2012– Ministar Milan Roden je učestvovao na sastanku ministara vanjskih poslova i zemalja kandidata u Briselu.

2-3. IV 2012- U Podgorici je održan IV sastanak Parlamentarnog odbora za stabilizaciju i pridruživanje Evropske unije i Crne Gore.

20. IV 2012 – U Varšavi je potpisana Izjava o saradnji Ministarstva pravde i ljudskih prava Crne Gore i Ministarstva pravde Republike Poljske. Izjavu su potpisali resorni ministri dvije zemlje.

Crna Gora se u 100% slučajeva priključila izjavama EU. Od obnavljanja nezavisnosti, maja 2006, Crnu Goru još nije priznalo 39 država.

3.31.2. SARADNJA S MEĐUNARODNIM ORGANIZACIJAMA

Saradnja s Ujedinjenim nacijama Crna Gora je učestvovala na IV Međuvladinoj konferenciji zemalja koje primjenjuju program Djelujudi kao jedan u Montevideu, 8-10. XI 2011. Ministarskoj konferenciji povodom obilježavanja 60 godina od usvajanja Konvencije o izbjeglicama i 50 godina od usvajanja Konvencije o smanjenu apatridije u Ženevi, 7-8. XII 2011. IV Forumu Alijanse civilizacija u Dohi, 11-13. XII 2011.

Vlada Crne Gore je 15. XII 2011 usvojila Informaciju o rezultatima i efektima primjene integrisanog programa saradnje Djelujudi kao jedan u Crnoj Gori.

22. XII 2011 usvojeni su: Akcioni plan uz Programski dokument između Vlade Crne Gore i UNDP za period 2012 – 2016. i Akcioni plan uz Nacionalni program saradnje 2012 – 2016 između Vlade Crne Gore i UNICEF. Potpisani su Akcioni planovi za implementaciju programa saradnje Crne Gore sa UNDP I UNICEF, 16. I 2012. Oba dokumenta su potpisali ministar vanjskih poslova i evropskih integracija Crne Gore i šef kancelarije UNDP, odnosno UNICEF. Na 36. zasjedanju Generalne konferencije UNESCO, održanom 2. XI 2011, Crna Gora je postala članica Izvršnog odbora UNESCO.

Saradnja sa Savjetom Evrope

Crna Gora je do sada ratifikovala ukupno 83 konvencije, dok su četiri konvencije, koje su preporuka Savjeta Evrope, u proceduri.

Saradnja s OEBS-om

Crna Gora je bila domadin Mediteranske konferencije OEBS-a pod nazivom Demokratska tranzicija – Izazovi i šanse u Mediteranskom regionu. Konferencija je okupila delegacije zemalja učesnica OEBS-a, Mediteranske partnere za saradnju, Azijske partnere za saradnju kao i predstavnike međunarodnih organizacija. Ova konferencija se održava jednom godišnje, u zemlji učesnici OEBS-a ili zemlji koja je mediteranski partner OEBS-a, 10-11. X 2011.

106

Ministar Milan Roden, predvodio je delegaciju Crne Gore na XVIII zasjedanju Ministarskog savjeta OEBS-a, održanom 6. i 7. XII 2011. u Viljnusu.

Kada je u pitanju implementacija Sporazuma o subregionalnoj kontroli naoružanja, Član IV Dejtonskog sporazuma, predstavnici MVPEI-a učestvovali su na redovnim sastancima Stalne radne grupe kao i Konsultativne komisije Sporazuma

3.31.3 KONTROLA ORUŽJA

U novembru 2011. je započeta II faza realizacije Programa uništavanja viška naoružanja -„MONDEM“. Potpisan je Aneks Tehničkog sporazuma zaključenog između Ministarstva odbrane Crne Gore i Ministarstva inostranih poslova SAD o nastavku uništavanja konvencionalnog naoružanja, prema kojem je u planu da se uništi ukupno 920,41 tona municije. Vlada je usvojila 1. III 2012. Informaciju o uspostavljanju savremenog sistema nadzora mora i komandno-kontrolnog centra i saglasila se da Ministarstvo odbrane zaključi ugovor o izgradnji sistema nadzora mora. Takođe Vlada je 22. XII 2011. usvojila Izvještaj o radu Interresorne radne grupe za upravljanje integrisanog sistema kontrole, nadzora i zaštite mora i saglasila se da pomorska misija kontrole i zaštite spoljnog morskog pojasa i epikontinentalnog pojasa dodijeli Mornarici Vojske Crne Gore. Vlada je 22. XI 2011. usvojila Informaciju o realizovanim aktivnostima na uspostavljanju integrisanog sistema kontrole i nadzora vazdušnog prostora i saglasila se da se pristupi izradi Balkanske regionalne studije za kontrolu i nadzor vazdušnog prostora, koja de obuhvatiti i zajedničku studiju nabavke radara za Albaniju, Bosnu i Hercegovinu, Makedoniju i Crnu Goru. Skupština je donijela Zakon o potvrđivanju izmijenjenog Protokola II o zabrani ili ograničenju upotreba mina, mina iznenađenja i drugih sredstava Konvencije Ujedinjenih nacija o zabrani određenih vrsta konvencionalnog naoružanja koji je stupio na snagu 19. XI 2011.("Službeni list CG - Međunarodni ugovori", broj 14/11),

Crna Gora je u decembru podnijela Prvi nacionalni izvještaj i izjavu o nuklearnim materijalima u skladu sa Sporazumom o zaštitnim mjerama i dodatnim Protokolom.

Ministarstvo unutrašnjih poslova oformilo je Međuresorsku radnu grupu za izradu nove strategije za kontrolu i smanjenje lakog i malokalibarskog naoružanja (SALW).

3.31.4 IMPLEMENTACIJA RESTRIKTIVNIH MJERA I EKONOMSKIH SANKCIJA

Crna Gora sprovodi sve restriktivne mjere Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija i EU.

3.31.5. EVROPSKA BEZBJEDNOSNA I ODBRAMBENA POLITIKA

Sporazum između Crne Gore i Evropske unije o uspostavljanju okvira za učešde Crne Gore u operacijama Evropske unije za upravljanje kriznim situacijama, koji je potpisan 22. II 2011, stupio je na snagu 1. IV 2012.

UČEŠDE U MISIJAMA

UNMIL- 15. XII 2011. upuden je major Željko Kneževid u svojstvu posmatrača.

ISAF- U februaru 2012. godine je upuden V kontingent Vojske Crne Gore u ISAF misiju u Avganistanu u sastavu od 39 pripadnika.

107

ATALANTA- Poručnik bojnog broda Zoran Samardžid učestvovao je u periodu od 27. I do 16. III 2012. na grčkom brodu.

Skupština Crne Gore je 19. I 2012, donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o odbrani, koji je stupio na snagu 15. II 2012 ("Službeni list CG", broj 14/12). Za sprovođenje Zakona o Vojsci Crne Gore, Ministarstvo odbrane donijelo je: Pravilnik o bližim uslovima za ostvarivanje prava u slučaju oštedenja organizma ili smrti lica u službi u Vojsci Crne Gore, stupio na snagu 25. IX 2011.(„ Službeni list CG“, broj 46/11), Pravilnik o bližim uslovima za sigurnu vazdušnu plovidbenost vojnog vaduhoplova, stupio na snagu 13. I 2012. („Službeni list CG“, broj 03/12) i Pravilnik o načinu planiranja, programiranja, budžetiranja i izvršenja u Ministarstvu odbrane objavljen 17. IX 2011.

Saradnja s NATO-om

Vlada je 29. IX 2011. usvojila drugi Godišnji nacionalni program CG (ANP). Na sastanku NAC+Crna Gora predstavljen je drugi ANP, 18. X 2011. Ovim je otpočeo drugi ciklus u okviru MAP. Prvi polugodišnji Izvještaj o implementaciji ANP Vlada je usvojila 1. III 2012.

Nastavljene su aktivnosti na planu Procesa planiranja i revizije - PARP i partnerskih ciljeva. Nakon uspješne implementacije drugog paketa partnerskih ciljeva, 25. i 26. I 2012, u Podgorici je održan sastanak s ekspertima NATO povodom usaglašavanja novog paketa partnerskih ciljeva. Tredi paket partnerskih ciljeva je usaglašen na sastanku u Briselu, 20. III 2012. i on sadrži 49 ciljeva. Individualni program za partnerstvo i saradnju kao važan mehanizam saradnje NATO-a sa partnerima je zamijenio dosadašnji Individualni partnerski program – IPP. Procenat realizacije IPP aktivnosti za 2011. godinu je iznosio skoro 90 %. Implementacijom ovog programa se unapređuju sposobnosti, znanja i vještine prvenstveno vojnih predstavnika i doprinosi se realizaciji partnerskih ciljeva. Peti IPP tj. IPCP ciklus sadrži preko 100 aktivnosti, koje de se realizovati tokom 2012. Pored popune mjesta Partnerskog štabnog elementa – PSE u Združenoj komandi NATO - JFC Napulj od jula 2009, Crna Gora je 1. XI 2011. uputila još jednog oficira u svojstvu PSE u Odjeljenje za vojnu saradnju – MCD, Mons.

3.31.6. VIZNI SISTEM

Vlada je usvojila 9. II 2012. Izvještaj o implementaciji Akcionog plana za sprovođenje Strategije integrisanog upravljanja granicom u 2011. s prioritetnim aktivnostima za 2012, koji je ocijenjen pozitivnim. Navedenim izvještajem određeni su nosioci prioritetnih aktivnosti u 2012, koju su zaduženi za realizaciju previđenih obaveza u utvrđenim rokovima, u cilju daljeg ostvarivanja dinamike sprovođenja Akcionog plana u oblasti integrisanog upravljanja granicom.

U koordinaciji sa predstavnicima Službe za informacione tehnologije Ministarstva unutrašnjih poslova Crne Gore, obezbjeđene su jedna fiksna i jedna pokretna biometrijska stanica, za uzimanje digitalnih i biometrijskih podataka, koje de u narednim mjesecima biti instalirane u DKP Crne Gore.

Vlada je 17. XI 2011. donijela Uredbu o izmjenama i dopunama Uredbe o viznom režimu. Uredbom je predviđeno da državljani Norveške, Lihtenštajna i Islanda mogu ulaziti, prelaziti preko teritorije i boraviti u Crnoj Gori do 30 dana sa važecom ličnom kartom, odnosno drugom ispravom na osnovu koje se može utvrditi njihov identitet i državljanstvo.Takođe je predviđeno da lica koja posjeduju validnu vizu za ulazak u Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Sjeverne Irske i Republike Irske ili dozvolom boravka u tim zemljama mogu ulaziti i boraviti, odnosno prelaziti preko teritorije Crne Gore do sedam dana, a najduže do isteka vize, ako je vrijeme važenja te vize krade od sedam dana. Državljani Ukrajine mogu ulaziti, prelaziti preko teritorije i boraviti u Crnoj Gori do 90 dana, s

108

važedom putnom ispravom bez vize, a imaoci putnih isprava izdatih od strane država Kraljevine Norveške, Republike Island, Švajcarske Konfederacije, Kanade, Državne zajednice Australije, Novog Zelanda i Japana, na osnovu Konvencije o statusu izbjeglica iz 1951. ili Konvencije o pravnom položaju lica bez državljanstva iz 1954, kao i putnih isprava za strance mogu ulaziti, prelaziti preko teritorije i boraviti u Crnoj Gori do 30 dana bez vize.

3.32 POGLAVLJE 32: FINANSIJSKA KONTROLA

Normativni okvir Unutrašnja revizija Ministarstvo finansija je 5. X 2011. donijelo Priručnik za unutrašnju reviziju (III verzija), čiji je cilj primjena propisane metodologije rada i obavljanja unutrašnje revizije kod subjekata javnog sektora. Ministarstvo finansija je 1. XII 2011. donijelo Uputstvo za izradu internog pravila/procedura, čija

je svrha da pomogne subjektima u javnom sektoru pri izradi internih pravila i procedura za glavne

poslovne procese.

Donijet je Pravilnik o programu i načinu polaganja ispita za ovlašdenog unutrašnjeg revizora u javnom sektoru (“Službeni list CG”, br. 63/11, od 28. XII 2011.). Vlada je utvrdila Predlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o sistemu unutrašnjih finansijskih kontrola u javnom sektoru 22. III 2012. Predložene izmjene obezbijedide uspostavljanje pouzdanog sistema unutrašnjih kontrola u javnom sektoru, kvalitetno upravljanje javnim sredstvima i efikasniju kontrolu troškova, kao i da se zakonskim rješenjima obavezuju svi subjekti javnog sektora da podnose nadležnim organima godišnji izvještaj o sprovođenju planiranih aktivnosti na unapređenju sistema finansijskog upravljanja i kontrola i unutrašnje revizije. Revizorsko tijelo Donijet je Zakon o reviziji sredstava iz fondova Evropske unije („Službeni list CG“, br. 14/2012 od 7. III 2012.) Ovim zakonom se, takođe, osniva samostalni organ revizije – Revizorsko tijelo, koji je funkcionalno i operativno nezavisan od učesnika u sistemu upravljanja i kontrole sredstava EU fondova. Revizorsko tijelo je isključivo odgovorno za reviziju EU fondova (instrumenata pretpristupne pomodi, strukurnih fondova nakon pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji i drugih EU fondova). Zakonom o budžetu Crne Gore za 2012. obezbijeđena su sredstva za rad Revizorskog tijela. Prikaz sprovedenih obuka Unutrašnja revizija Centralna harmonizacijska jedinica u Ministarstvu finansija organizovala je:

konferenciju „Razvoj finansijskog upravljanja i kontrole u Crnoj Gori“ s predstavnicima Centralne harmonizacijske jedinice Hrvatske;

109

obuku za unutrašnju reviziju u trajanju od 5 dana, za imenovane unutrašnje revizore u javnom sektoru. Obučena su 24 revizora;

tri radne sesije za lica određena za uspostavljanje i razvoj finansijskog upravljanja i kontrole kod korisnika budžeta, na temu „Godišnji izvještaj o implementaciji Finansijskog upravljanja i kontrole“. Sesijama su prisustvovala 72 učesnika;

od decembra 2011. do marta 2012. 5 pilot revizija s raspoređenim unutrašnjim revozorima;

u saradnji sa Zajednicom opština i kancelarijom UNDP u Crnoj Gori, 19. III 2012, okrugli sto na temu: “Sistem unutrašnjih finansijskih kontrola na lokalnom nivou u Crnoj Gori“ s predstavnicima opština, na kojima je učestvovalo 40 učesnika.

Revizorsko tijelo U 2012. su obavljene dvije obuke za zaposlene: Revizija operacija i Komunikacija i razmjena informacija između eksternih i internih revizora. Obavljena je i studijska posjeta Revizorskom tijelu Turske. Administrativni kapaciteti Eksterna revizija U izvještajnom periodu, Komisija za polaganje ispita za državnog revizora organizovala je jedan ispitni rok (decembar 2011.) u kome je troje kandidata steklo zvanje državnog revizora. Unutrašnja revizija Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji, kod budžetskih korisnika formirano je 27 jedinica za unutrašnju reviziju (24 na centralnom i 3 na lokalnom nivou). - Od 27 jedinica za unutrašnju reviziju, u 23 je izvršeno raspoređivanje lica na poslovima unutrašnje revizije (20 na centralnom i 3 na lokalnom nivou). - U 23 jedinice za unutrašnju reviziju raspoređena su 34 unutrašnja revizora (29 na centralnom i 5 na lokalnom nivou) - 22 subjekta je povjerilo poslove unutrašnje revizije jedinici za unutrašnju reviziju drugog subjekta na osnovu sporazuma uz prethodnu saglasnost Ministarstva finansija. - 19 jedinica za unutrašnju reviziju je uz pomod zaposlenih u centralnoj jedinici za harmonizaciju pripremilo povelje za unutrašnju reviziju, koje su odobrene od strane rukovodioca subjekta. - 71 budžetski korisnik odredio je lice za uspostavljanje i razvoj finansijskog upravljanja i kontrole (64 na centralnom i 7 na lokalnom nivou). - 20 budžetskih korisnika je izradilo Akcione planove za realizaciju aktivnosti uspostavljanja, sprovođenja i razvoja finansijskog upravljanja i kontrole, usvojene od strane rukovodioca subjekta. Revizorsko tijelo U Revizorskom tijelu rade tri revizora i to: rukovodilac Revizorskog tijela, njegov zamjenik i državni revizor. Raspisan je Oglas za prijem državnog revizora, mlađeg revizora i prevodioca. Nakon sprovedenog intervjua s kandidatima izvršen je izbor najboljih kandidata, tako da je u proceduri prijem istih na navedena radna mjesta.

110

Bilans ostvarenih rezultata Eksterna revizija Skupština je, povodom razmatranja Predloga zakona o Završnom računu Budžeta Crne Gore za 2010. i Godišnjeg izvještaja o izvršenim revizijama i aktivnostima Državne revizorske institucije, usvojila Zaključke koji su objavljeni 14. XII 2011. („ Službeni list CG“, br. 59/11). Državna revizorska institucija je, shodno Zaključku Skupštine Crne Gore od 9. XII 2010. donijetog povodom usvajanja Zakona o Završnom računu budžeta Crne Gore za 2009. („Službeni list CG“, br. 74/10), izvršila provjeru realizacije preporuka datih u izvještajima iz revizija i s tim u vezi sačinila poseban izvještaj, koji je dostavila Odboru za ekonomiju, finansije i budžet Skupštine Crne Gore na upoznavanje. Krajem decembra 2011. Državna revizorska institucija je usvojila Plan revizija za 2012. Državna revizorska institucija Crne Gore je, u skladu sa svojom zakonskom obavezom, u oktobru 2011. podnijela Skupštini Crne Gore Godišnji izvještaj o izvršenim revizijama i aktivnostima Institucije za period oktobar 2010 - oktobar 2011. U ovom izvještajnom periodu Institucija je, pored revizije Završnog računa budžeta Crne Gore za 2010. izvršila i 14 pojedinačnih revizija, koje su sastavni dio Godišnjeg izvještaja Institucije. Shodno Godišnjem planu revizija za 2011. Državna revizorska institucija je započela i rad na dvjema revizijama presjeka, odnosno selektivnim revizijama. U Izvještaju o reviziji Završnog računa budžeta Crne Gore za 2010, Državna revizorska institucija je dala 20 preporuka i mjera, dok je u konačnim izvještajima iz pojedinačnih revizija, subjektima revizije data ukupno 121 preporuka. U posebnom dijelu “Nalazi i preporuke Državne revizorske institucije“, koji je sastavni dio Godišnjeg izvještaja Institucije, Državna revizorska institucija je objedinila sve preporuke iz revizije Završnog računa budžeta Crne Gore za 2010. i najbitnije preporuke iz 14 pojedinačnih revizija. Senat Državne revizorske institucije je 17. IV 2012. donio Strategiju razvoja Institucije za 2012-2017. Institucija je takođe počela i rad na izradi Akcionog plana za realizaciju strateških ciljeva i aktivnosti Institucije. Borba protiv falsifikovanja eura U vezi s borbom protiv falsifikovanja eura, Centralna banka de u potpunosti i u skladu s utvrđenim rokovima implementirati:

1. Odluku o provjeri podobnosti i autentičnosti i vradanju u opticaj euro novčanica i kovanog novca (“Službeni list CG”, br. 35/11) i

2. Odluku o postupanju sa sumnjivim primjercima euro novčanica i kovanog novca i drugim aktivnostima za zaštitu eura od falsifikovanja (“Službeni list CG”, br. 35/11).

111

3.33 POGLAVLJE 33: FINANSIJSKE I BUDŽETSKE ODREDBE

Normativni okvir Skupština je 27. II 21012. donijela Zakon o zaradama državnih službenika i namještenika (,,Službeni list CG“, br. 14/12) koji je stupio na snagu 15. III 2012. Skupština je 23. XII 2011. donijela Zakon o budžetu Crne Gore za 2012. ("Službeni list CG", br. 66/11). Vlada je 25. IV 2012. utvrdila Predlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o budžetu Crne Gore za 2012. Vlada je 22. III 2012. donijela Odluku o utvrđivanju zarade predsjednika i članova Državne komisije za kontrolu postupka javnih nabavki (Odluka je stupila na snagu istog dana). Članom 138 Zakona o javnim nabavkama ("Službeni list CG", br. 42/11) predviđeni su uslovi za imenovanje funkcije predsjednika i članova Državne komisije za kontrolu postupaka javnih nabavki koji vrše funkciju profesionalno. Prikaz sprovedenih obuka Održane su dvije obuke u Češkoj i Holandiji na temu upravljanja finansijama. Bilans ostvarenih rezultata Ministarstvo finansija je nastavilo politiku koja se odnosi na kontrolu stvarnog obračuna zarada svih potrošačkih jedinica koje se finansiraju iz budžeta fokusirajudi se prije svega na potrošače koji vrše samostalni obračun zarada, a kontrola ovih obračuna odnosila se kako na tehničku ispravnost, tako i na zadovoljavanje uslova za ostvarivanje dodataka na zaradu po osnovu prekovremenog, prazničnog, nodnog rada, beneficiranog staža i drugih vidova dodataka. Donošenjem Uredbe o utvrđivanju radnih mjesta, odnosno poslova u organima državne uprave na kojima se staž osiguranja računa sa uvedanim trajanjem ("Službeni list CG", br. 80/10) i Pravilnika o bližem utvrđivanju radnih mjesta, odnosno poslova u organima državne uprave na kojima se staž osiguranja računa sa uvedanim trajanjem ("Službeni list CG", br. 01/11) kojima se radni staž obračunava s uvedanim trajanjem stvoreni su uslovi za adekvatno i centralizovano regulisanje oblasti beneficiranog radnog staža i prepoznavanje radnih mjesta u okviru različitih budžetskih korisnika koja zahtijevaju posebne uslove rada. U cilju efikasnije kontrole potrošnje i balansiranja prihoda i rashoda pod uticajem sezonskog efekta, dinamika mjesečne potrošnje pripremljena je na način da je 40% ukupnih operativnih troškova planirano u prvom semestru 2012. u odnosu na 60% u drugom semestru.

112

ANEKS Spisak usvojenih zakona i drugih akata za period 1. IX 2011 - 1. IV 2012.22

1. Zakon o izmjeni Opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju. 2. Zakon o dopunama Zakona o crnogorskom državljanstvu; 3. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o izboru odbornika i poslanika. 4. Zakon o izmjeni Zakona o visokom obrazovanju. 5. Nacrt amandmana I do XV na Ustav Crne Gore. 6. Zakon o potvrđivanju Konzularne konvencije između Crne Gore i Republike Bugarske; 7. Zakon o potvrđivanju Konvencije o uspostavljanju Centra za sprovođenje zakona u

jugoistočnoj Evropi; 8. Zakon o potvrđivanju Sporazuma između Crne Gore i Švajcarske Konfederacije o readmisiji

(vradanje i prihvatanje) lica koja su bez dozvole boravka sa Protokolom o implementaciji Sporazuma;

9. Zakon o potvrđivanju Izmijenjenog protokola II o zabrani ili ograničenju upotrebe mina, mina iznenađenja i drugih sredstava Konvencije Ujedinjenih nacija o zabrani određenih vrsta konvencionalnog naoružanja;

10. Zakon o potvrđivanju Evropske konvencije o zaštiti arheološke baštine; 11. Zakon o potvrđivanju Evropske konvencije o zaštiti audiovizuelne baštine; 12. Zakon o potvrđivanju Sporazuma između Crne Gore i Republike Slovenije o socijalnom

osiguranju sa Administrativnim sporazumom o sprovođenju Sporazuma između Crne Gore i Republike Slovenije o socijalnom osiguranju;

13. Zakon o potvrđivanju Strazburškog sporazuma o međunarodnoj klasifikaciji patenata; 14. Zakon o potvrđivanju Ugovora o patentnom pravu; 15. Zakon o potvrđivanju Dodatnog protokola uz Sporazum o izmjeni i pristupanju

centralnoevropskom sporazumu o slobodnoj trgovini; 16. Zakon o tržišnoj inspekciji; 17. Zakon o tehničkim zahtjevima za proizvode i ocjenjivanju usaglašenosti; 18. Zakon o raftingu; 19. Zakon o investicionim fondovima; 20. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o mirnom rješavanju radnih sporova; 21. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o planinskim stazama; 22. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o optičkim diskovima; 23. Zakon o dopuni Zakona o strancima; 24. Zakon o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore; 25. Zakon o lobiranju; 26. Godišnji izvještaj o upotrebi jedinica Vojske Crne Gore u međunarodnim snagama u 2010. 27. Godišnji izvještaj o dodijeljenoj državnoj pomodi u Crnoj Gori u 2010. 28. Godišnji izvještaj o radu Komisije za hartije od vrijednosti i stanju na tržištu hartija od

vrijednosti za 2010. 29. Odluka o ustanovljavanju Dana parlamentarizma u Crnoj Gori. 30. Zakon o izmjeni Zakona o elektronskim medijima; 31. Zakon o ljekovima; 32. Zakon o poštanskim uslugama; 33. Zakon o priznavanju inostranih obrazovnih isprava i izjednačavanju kvalifikacija; 34. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o kontroli državne pomodi;

22 Spisak ne sadrži usvojene zaključke i odluke o izborima i imenovanjima.

113

35. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o inspekcijskom nadzoru; 36. Zakon o potvrđivanju Sporazuma između Vlade Crne Gore i Vlade Republike Kosovo o

readmisiji (vradanje i prihvatanje) lica koja su bez dozvole boravka, sa Protokolom o implementaciji sporazuma;

37. Finansijski izvještaj sa Izvještajem o radu Agencije za lijekove i medicinska sredstva; 38. Finansijski izvještaj sa Izvještajem o radu Regulatorne agencije za energetiku i Izvještaj o

stanju energetskog sektora Crne Gore u 2010. 39. Finansijski izvještaj sa Izvještajem o radu Agencije za elektronske komunikacije i poštansku

djelatnost za 2010. 40. Finansijski izvještaj sa Izvještajem o radu Agencije za nadzor osiguranja i Izvještaj o stanju

na tržištu osiguranja u Crnoj Gori za 2010. 41. Finansijski izvještaj Komisije za hartije od vrijednosti sa izvještajem nezavisnog revizora; 42. Izvještaj o radu i načinu raspodjele sredstava Fonda za manjine za 2010. 43. Poseban izvještaj Agencije za zaštitu ličnih podataka o stanju zaštite ličnih podataka u

Crnoj Gori sa pregledom sprovedenih aktivnosti na implementaciji zakona i poboljšanju stanja u oblasti zaštite ličnih podataka za period od 1. I do 1. VII 2011.

44. Zakon o Završnom računu Budžeta Crne Gore za 2010. sa Izvještajem o reviziji Završnog računa Budžeta Crne Gore za 2010. i Godišnjim izvještajem o izvršenim revizijama i aktivnostima Državne revizorske institucije Crne Gore za period oktobar 2010 - oktobar 2011. godine;

45. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu; 46. Zakon o potvrđivanju Protokola o integralnom upravljanju priobalnim područjem

Sredozemlja; 47. Zakon o potvrđivanju Ugovora između Crne Gore i Republike Srbije o izbjegavanju

dvostrukog oporezivanja u odnosu na poreze na dohodak; 48. Zakon o potvrđivanju Konvencije o nadoknadi štete prouzrokovane vazduhoplovom tredim

licima; 49. Zakon o potvrđivanju Konvencije o nadoknadi štete tredim licima nastale usljed

nezakonitog ometanja uz učešde vazduhoplova; 50. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o radu; 51. Zakon o dopunama Zakona o zaradama državnih službenika i namještenika; 52. Zakon o dopunama Zakona o političkim partijama; 53. Izvještaj o realizaciji Strategije regionalnog razvoja 2010 – 2014. za 2010. 54. Zakon o potvrđivanju Ugovora između Crne Gore i Republike Hrvatske o međusobnom

izvršavanju sudskih odluka u krivičnim stvarima; 55. Zakon o potvrđivanju Konvencije o nadležnosti, mjerodavnom pravu, priznanju, izvršenju i

saradnji u pogledu roditeljske odgovornosti i mjerama za zaštitu djece; 56. Zakon o potvrđivanju Konvencije o zaštiti djece i saradnji u oblasti međunarodnog

usvojenja; 57. Zakon o potvrđivanju Protokola iz 1988. uz Međunarodnu konvenciju o zaštiti ljudskih

života na moru iz 1974; 58. Zakon o potvrđivanju Protokola iz 1988. uz Međunarodnu konvenciju o teretnim linijama

iz 1966; 59. Zakon o potvrđivanju Sporazuma između Crne Gore i Evropske unije o uspostavljanju

okvira za učešde Crne Gore u operacijama Evropske unije za upravljanje kriznim situacijama;

60. Zakon o upravljanju otpadom; 61. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o detektivskoj djelatnosti; 62. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o sadnom materijalu;

114

63. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o sjemenskom materijalu poljoprivrednog bilja; 64. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o akcizama; 65. Zakona o postupanju prema maloljetnicima u krivičnom postupku; 66. Zakon o javnim izvršiteljima; 67. Zakon o javnom redu i miru; 68. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o finansiranju političkih partija; 69. Zakon o Budžetu Crne Gore za 2012.;

70. Odluka o izmjenama i dopunama Odluke o osnivanju Fonda za manjine; 71. Odluka o broju zamjenika/ca Zaštitnika/ce ljudskih prava i sloboda Crne Gore;

Predlozi finansijskih planova sa planovima rada nezavisnih regulatornih tijela za 2012. i to:

72. Agencije za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost; 73. Agencije za lijekove i medicinska sredstva; 74. Agencije za nadzor osiguranja; 75. Agencije za elektronske medije; 76. Regulatorne agencije za energetiku; 77. Komisije za hartije od vrijednosti. 78. Zakon o Crnogorskoj akademiji nauka i umjetnosti; 79. Zakon o zaradama državnih službenika i namještenika; 80. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o sprječavanju pranja novca i finansiranja

terorizma; 81. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o porezu na dobit pravnih lica; 82. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica; 83. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje; 84. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o odbrani; 85. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o volonterskom radu; 86. Zakon o reviziji sredstava iz fondova Evropske unije; 87. Zakon o potvrđivanju Sporazuma o slobodnoj trgovini između Vlade Crne Gore i Vlade

Ukrajine; 88. Zakon o potvrđivanju Protokola o pristupanju Crne Gore Sporazumu iz Marakeša o

osnivanju Svjetske trgovinske organizacije; 89. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o zdravstvenom osiguranju. 90. Odluka o otvaranju parlamentarne istrage i obrazovanju Anketnog odbora za prikupljanje

informacija i činjenica o korupciji u privatizaciji Telekoma Crne Gore; 91. Odluka o izboru predsjednika i članova Anketnog odbora za prikupljanje informacija i

činjenica o korupciji u privatizaciji Telekoma Crne Gore. 92. Odluka o proglašenju vanrednog stanja na teritoriji Crne Gore. 93. Odluka o naknadnom potvrđivanju Odluke o preuzimanju duga AD Kombinat aluminijuma

Podgorica prema Deutsche banci sa Predlogom zaključaka. 94. Odluka o prestanku vanrednog stanja na teritoriji Crne Gore. 95. Zakon o hemikalijama; 96. Zakon o zvaničnoj statistici i sistemu zvanične statistike; 97. Zakon o potvrđivanju Sporazuma između Vlade Crne Gore i Vlade Republike Slovenije o

ekonomskoj saradnji; 98. Zakon o potvrđivanju Sporazuma između Crne Gore, s jedne strane i Belgijsko-

Luksemburške ekonomske unije, s druge strane o uzajamnom podsticanju i zaštiti ulaganja;

99. Zakon o potvrđivanju Dodatnog protokola Konvencije o ljudskim pravima i biomedicini u odnosu na biomedicinska ispitivanja;

115

100. Zakon o potvrđivanju Dodatnog protokola konvencije o ljudskim pravima i biomedicini u odnosu na genetsko testiranje u zdravstvene svrhe;

101. Zakon o potvrđivanju Međunarodne konvencije o spasavanju iz 1989. 102. Odluka o dopuni Odluke o imenovanju predsjednika, sekretara i devet članova Državne

izborne komisije.

116

ANEKS Teme kontrolnih i konsultativnih saslušanja Održana su kontrolna saslušanja na teme: Djelovanje pripadnika vehabijskog pokreta u Crnoj Gori i bezbjednosni rizici od mogudih terorističkih napada ekstremnih pripadnika ovog pokreta, kao i njihova organizacija i djelovanje na teritoriji Crne Gore; Listinzi u slučajevima Keljmendi i Šarid; Ocjene iz izvještaja NATO o napretku Crne Gore u učešdu u MAP za 2011; Dosadašnje aktivnosti nadležnih državnih organa, sprovedene u vezi sa ispitivanjem navoda o eventualnim koruptivnim radnjama, tokom i nakon procesa privatizacije Telekom-a; Sprovođenje politike državne pomodi i pribavljanje dodatnih podataka i informacija; Implementacija Zakona o zabrani diskriminacije i aktivnosti na jačanju svijesti o značaju sprečavanja, prijavljivanja i sankcionisanja svih oblika diskriminacije. Održana su i konsultativna saslušanja na teme: Prevencija od poplava u Crnoj Gori u 2011. Pomorska sigurnost i bezbjednost u Crnoj Gori; konsultativno saslušanje vojno-diplomatskog predstavnika Crne Gore, general potpukovnika Ljubiše Jokida, koji je imenovan za vojnog atašea i vojnog predstavnika pri misiji u OEBS-u u Republici Austriji, na rezidentnoj osnovi, kao i za vojnog atašea u Republici Slovačkoj i Republici Češkoj na nerezidentnoj osnovi, prije stupanja na funkciju; Davanje mišljenja Odbora o kandidatima za ambasadore Crne Gore u drugim zemljama i pri međunarodnim institucijama; Dvadeset tredi kvartalni izvještaj o ukupnim aktivnostima u okviru procesa stabilizacije i pridruživnanja EU, za period januar-mart 2011; Dvadeset četvrti kvartalni izvještaj o ukupnim aktivnostima u okviru procesa stabilizacije i pridruživanja EU, za period april-jun 2011. i Dvadeset peti kvartalni izvještaj o ukupnim aktivnostima u okviru procesa stabilizacije i pridruživanja EU, za period jul-septembar 2011. Drugi izvještaj o realizaciji obaveza iz Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju u periodu od 1. I do 31. III 2011. Tredi izvještaj o realizaciji obaveza iz Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju u periodu od 1. IV do 31. VI 2011. i Četvrti izvještaj o realizaciji obaveza iz Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju u periodu od 1. VII do 31. IX 2011; Peti, Šesti, Sedmi i Osmi mjesečni izvještaj o realizaciji obaveza iz Akcionog plana pradenja sprovođenja preporuka iz mišljenja Evropske komisije, Vladin Akcioni plan pradenja sprovođenja preporuka iz Mišljenja Evropske komisije u dijelu koji se odnosi na oblast pravosuđa, borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala; Zaključci Evropskog savjeta od 9. XII 2011. koji se odnose na politiku proširenja Evropske unije; Program pretpristupne podrške Evropske unije; Informacija o bilateralnoj saradnji sa državama članicama Evropske unije i državama Jugoistočne Evrope, sa posebnim osvrtom na predśedavanja regionalnim inicijativama; Razmatranje modela organizacije, funkcionisanja i načina raspodjele sredstava Fonda za manjine; Aktuelna situacija u Kombinatu aluminijuma Podgorica nakon usvajanja odluke o naknadnom potvrđivanju odluke o preuzimanju duga AD Kombinat aluminijuma Podgorica prema Deutche banci i odgovarajudih zaključaka u Skupštini Crne Gore; Aktuelna pitanja vezana za primjenu Zakona o energetici u odnosu na položaj i ovlašdenja Regulatorne agencije za energetiku.

Documents

PRILOG - mip.gov.me · 2011. donijela Uredbu o izmjenama i dopunama Uredbe o viznom režimu kojom je postojeda Uredba o viznom režimu proširena grupom zemalja s kojima Crna Gora