Përmbledhje e eseve të përgatitura nga pjesëmarrësit e ...asp.al/pdf/permbledhja_e_eseve_2012.pdf · të paraqisnin një ese përfundimtare për një temë të zgjedhur prej

MARS 2012 1

Prmbledhje e eseve t prgatitura nga pjesmarrsit e SHSHSP (2011-2012)

MIRQEVERISJA

Suplement i raportit vjetor 2011-2012

Prmbledhje e eseve t prgatitura nga pjesmarrs t Shkolla Shqiptare e Studimeve Politike

2Shkolla Shqiptare e Studimeve Politike

Kjo prmbledhje sht botim i Akademis s Studimeve Politike

dhe financohet nga Kshilli i Evrops dhe Zyra e Bashkpunimit Zviceran n Shqipri

MARS 2012 3


Prshndetja e mentorit

Me gjeneratn e 2012-s n Shkolln e Studimeve Politike disku-tuam dhe dham prgjigje pr pyetjet q kan lidhje me konceptin e mirqeverisjes. Jam i bindur se n eset q ju do t lexoni n vijim do t vini re se kjo gjenerata e mori tepr seriozisht trajtimin e ktij koncepti. Ata u prpoqn q njohurit e marra gjat leksioneve dhe diskutimeve ti prballin me prvojat e tyre profesionale pr t krijuar raporte t atilla q sjellin fenomenet e zhvillimit politiko-ekonomik n Shqipri prball zhvillimeve teorike n fushn e qeverisjes.

Koncepti i mirqeverisjes sht i pozicionuar fare mir teorikisht dhe promovohet fort nga ndrkombtart si vaksina m efikase pr t krijuar kushte pr zhvillim t qndrueshm ekonomiko-social dhe pr t luftuar korrupsionin. Kur koncepti lokalizohet n nj truall si ky i Shqipris pas-tranzicionale t fillim shekullit XXI, rezultati del i qart n eset e prgatitura nga gjenerata e vitit 2012, t cilat synojn nj zbrthim t elementeve t ndryshme t mirqeverisjes, hetim akade-mik dhe analitik t tyre, si edhe konkluzione fort t moderuara e t pranueshme pr t prmirsuar proceset q kan lidhje me zhvillimin politik n Shqipri.

Ia vlen shum q t lexohet ky z i moderuar, i cili vjen te ju me sigurin e marr nga studimi n shkolln shqiptare t politiks dhe maturin e ushqyer nga grupi par excellence i lektorve t shkolls. Theksoj me bindje t plot dhe me aspak modesti se produkti i ktyre eseve prbn nj start t shklqyer pr politika publike, t cilat do politikbrs n Shqipri apo do parlamentar mund ti prdorte pr t zhvilluar e prmirsuar m tej nisma ligjore q do ta bnin shum m efektive qeverisjen n Shqipri.

Shqipria sht shum e lodhur nga politika partiake e cila shpesh her e v n plan t dyt apo n mbshtetje t interesave partiake apo t udhheqsis s saj zhvillimin politik dhe ekonomik kombtar. Kta t fundit harrojn shpesh here edhe ligjet q kan miratuar vet e har-


rojn ose prpiqen t harrojn se Shqipria sht mbi ta. Gjenerata e vitit 2012 me eset e prodhuara tregoi shum qart se n Shqipri zri q mund t tinglloj mbi ndarjet partiake dhe q v shqiptaren mbi partiaken ekziston dhe mund t ushtoj pa buj e me profesionalizm.

Kemi nj detyr t vogl q kjo gjenerat nuk arriti ta prfundo-j: gjetjen e prforcuesit t ktij zri me qllim ndikimin e veshve t shurdhuar nga interesat partiake. Shpresojm q dhe ju si lexues t na bashkoheni n kt detyr e t na ndihmoni n shtimin e volumit t ktij lloji zri q nxit mirqeverisjen pr t mirn e Shqipris.

Bernard Zeneli, Antar i Bordit Drejtues dhe prgjegjs pr zhvillimin e plan programeve akademike

MARS 2012 5


Hyrje

Me prfundimin e ciklit t programit t shkolls, pjesmarrsit duhet t paraqisnin nj ese prfundimtare pr nj tem t zgjedhur prej tyre, q kishte lidhje me tematikat e programit.

Pr vitin 2012 u identifikuan dhe u propozuan tri tema madhore e me spektr t gjer:

- Politikat e zhvillimit t qndrueshm n Shqipri;- Institucionet dhe demokracia funksionale n Shqipri;- Partit politike dhe zgjedhjet n Shqipri;Eset e pjesmarrsve prbjn mjete t rndsishme krkimore q

mund t prdoren nga vet ata apo alumnit e ASPS-s n diskutime publike dhe nisma avokuese n fushat e tyre t interesit. N vitin 2012 u przgjodhn nnt ese si pjes e koleksionit t eseve pr qeverisjen e mir, prmbledhjen e t cilave ju ftojm ta ndiqni n kt botim special t Akademis s Studimeve Politike. Materialet e plota mund t gjen-den pran Akademis s Studimeve Politike dhe mund t prdoren si referenca n punime t tjera didaktike apo shkencore duke respektuar t drejtn e autorit.


Prmbajtja

Prshndetja e mentorit ................................................................................................ 3

Hyrje............................................................................................................................................... 5

Mirela KarapiciRoli i medias dhe i shoqris civile n procesin politikbrs. A sht media ajo q e on prpara shoqrin civile apo t dyja qndrojn n t njjtin front gjat ktij procesi? ............................................ 7

Ervina Domi Lufta kundr korrupsionit prball prgjegjshmris qeverisse dhe prgjigjshmris s administrats doganore shqiptare ............................................... 9

Ilir KorbiKomunikimi politik n web: Fushatat zgjedhore n kohn e internetit ..........................11

Jorina GjinariQeverisja e mir dhe Shoqria Civile .......................................................................................13

Eva DautiKoncepti i mirqeverisjes n kontekstin e zhvillimit ekonomik dhe social ..................15

Baisa SefaPremisa e integrimit evropian dhe impakti i saj n konsolidimin e demokracis n Shqipri ...............................................................................17

Albana ShtyllaE drejta pr informim, zbatimi nga organet e administrats publike n Shqipri, element i rndsishm i transparencs s veprimtaris s tyre .................................................................................19

Margarita KolaLidhja konceptuale ndrmjet t drejtave t njeriut dhe mirqeverisjes .......................21

MARS 2012 7


Tema: Roli i medias dhe i shoqris civile n procesin politikbrs. A sht media ajo q e on prpara shoqrin civile apo t dyja qndrojn n t njjtin front gjat ktij procesi?

Punoi: Mirela Karapici

Pr m shum se dy dekada nga rnia e komunizmit shoqria civile shqiptare manifeston karakteristikat e nj sektori mesatarisht t zhvil-luar, i cili vepron n nj mjedis relativisht t ndikuar nga politika dhe politikbrsit, ndrkoh q roli i medias sht pothuajse i padukshm n kt proces.

Media dhe shoqria civile jan dy aktor q ndikojn pozitivisht n politikbrjen dhe mirqeverisjen, pasi me reagimin e tyre t drejt-prdrejt ndikojn n vendimmarrje, proces ky mjaft i rndsishm n jetn e nj vendi.

Media jep ndihmes t rndsishme jo vetm pr orientimin e men-dimeve politike t njerzve, pr kultivimin e vetdijes s tyre qytetare, por edhe pr kontrollin e anve t ndryshme t organeve shtetrore. Jo m kot ajo quhet edhe pushteti i katrt.

Nprmjet nj analize krahasuese, n kt teme trajtohen roli dhe kontributi q kan dhn media dhe shoqria civile n procesin poli-tikbrs, duke i vene ato prball njra tjetrs pr t kuptuar nse sht media q e on prpara shoqrin civile apo e kundrta.

N dy dekadat e fundit shoqria civile n Shqipri ka shnuar pro-gres t konsiderueshm n lidhje me zhvillimin e vet dhe kontributin e ofruar n adresimin e sfidave t shoqris postkomuniste. Duke e vshtruar kt proces nga perspektiva e zhvillimit t shoqris civile, identifikimi i sfidave aktuale dhe i s ardhmes u imponua, veanrisht n vitet e fundit, domosdoshmria pr tiu prgjigjur m mir nevojave t shoqris.


Prirja n rritje e nj qndrimi kritik ndaj vetes tek aktort e sho-qris civile n Shqipri, pritshmri m t larta pr rolin e saj, si edhe zhvendosja e fokusit t diskutimit publik nga ajo se far duan do-natort drejt far presin aktort vendor prej shoqris civile pr-faqsojn shenja t qarta t maturis s qndrimit t aktorve kryesor t shoqris.

N prmbledhje t materialeve dhe diskutimeve pr nismat e sho-qris civile, aktivizimin dhe prfshirjen qytetare n to, raportit t in-deksit t shoqris civile, raporteve t Freedom House pr lirin e shtyp-it dhe t mediave, dhe sensibilizimi mediatik i shtetit pr problemet e mjedisit, rezulton se shoqria civile sht ndeshur me problematika t ndryshme, duke filluar nga sensibilizimi i popullats nprmjet fusha-tave mediatike, nnshkrimit t referendumeve, protestave paqsore, t cilat kan uar n zgjidhjen m optimale t ktyre shtjeve.

N prfundim rekomandohet prfshirja e qytetareve n organizatat shoqrore dhe shoqrin civile duhet t jet m e gjer dhe m aktive, pasi vihet re nj prqindje shum e ult e pjesmarrjes qytetare n to. Pjesmarrja vullnetare e qytetareve n shoqrin civile dhe n orga-nizime politike e mediatike pr sensibilizimin e tyre duhet te jete m lart dhe gjithprfshirse nga t gjitha shtresat dhe grupmoshat e sho-qris.

MARS 2012 9


Tema: Lufta kundr korrupsionit prball prgjegjshmris qeverisse dhe prgjigjshmris s administrats doganore shqiptare

Punoi: Ervina Domi

Lufta kundr korrupsionit padyshim q krkon prgjegjshmri qeverisse, e njkohsisht, edhe prgjigjshmrin institucionale t ad-ministrats.

N munges t mirqeverisjes, pra n kushtet e reformave t njanshme, t pastudiuara, t izoluara, q nuk mund t garantojn efienc e efektivitet, n munges t zbatimit t ligjit etj., pra n mung-es t prgjegjshmris qeveritare, apo dhe n munges t shtetit t s drejts, lufta kundr korrupsionit nuk mund t realizohet edhe pse mund t jet nj dshir politike apo nj detyrim i vendosur nga Ev-ropa. Kjo luft duhet mbshtetur n mirqeverisje e reforma t plota, efiente e efektive, prmes nj sistemi e cikli analitik reformash, bazuar n nevojat reale t palve t prfshira n proces (legjislativi, ekzekutivi, gjyqsori etj.), t cilat, padyshim, do t pasoheshin nga prgjigjshmria institucionale, si nj tregues tjetr i mirqeverisjes.

Vlersoj se suksesi n luftn ndaj korrupsionit sht m i garantu-ar, nse reformat qeveritare do t bashkshoqroheshin me reforma rregullatore, me synim reduktimin apo shuarjen e gjith treguesve, q shrbejn si premis pr korrupsion, q ndikojn drejtprdrejt n t ardhurat e buxhetin e shtetit, n tkurrjen e evazionit fiskal por para-lelisht edhe n rritjen e mirqenies, t siguris e qndrueshmris s vet individit. Sa koh q mirqeverisja krkon ndr t tjera efienc dhe efektshmri po ashtu edhe prgjigjshmri, lidhja ndrmjet ktyre treguesve sht e domosdoshme dhe mungesa e njrit prej tyre do t cenonte mirqeverisjen.

Pavarsisht nga reformat e shumta t ndrmarra n vite dhe nga ulja reale e nivelit t korrupsionit, hartimi dhe zbatimi i plot i nj cikli


reformash rregullatore, shumplanshe dhe ndrinstitucionale pr nj sistem organik ndrlidhs funksionesh e pushtetesh, funksional, efektiv dhe efient, q t reflektoj qartazi prgjegjshmri qeverisse e prgjigjshmri ndrinstitucionale, do t ishin premisa tepr pozitive n luftn ndaj korrupsionit n vend.

MARS 2012 11


Tema: Komunikimi politik n web: Fushatat zgjedhore n kohn e internetit

Punoi: Ilir Korbi

N vitet e fundit roli dhe ndikimi i internetit ka ardhur duke u rrit-ur. Prdorimi i tij n fushatat politike ka evoluar n vazhdimsi gjat ktyre 20 viteve. Dikur fushatat zgjedhore n Shqipri mbshteteshin tek fjalimet, tubimet, gazetat, radio, televizori, ndrsa sot, nj ndr as-pektet karakterizuese t fushatave zgjedhore sht prdorimi i mediave sociale, si Facebook dhe Twitter. Kto mnyra komunikimi solln risin pr qytetart pr nj pjesmarrjen aktive n jetn politike. Nprmjet internetit informacioni qarkullon me shpejtsi. Fansat e nj subjekti politik ose nj partie ndajn me miqt e tyre lajmin e publikuar n nj faqe web-i, e n kt mnyr lajmi bn nj xhiro rreth bots n fare pak sekonda. Prdorimi i internetit n Shqipri ishte elsi i suksesit n garn pr kandidatin pr Bashkin e Tirans.

Kandidati i Partis Demokratike z. Lulzim Basha, prdori s bash-ku me ekipin e vet internetin n nj shkall t paarritur m par. Pr her t par z.Basha zhvilloi nj komunikim virtual me fansat e vet, ku i drejtoheshin pyetje dhe n pikun e tij, kt komunikim e ndiqnin mbi 2000 persona pjesmarrs live. Fushata zgjedhore pr kandida-tin e Bashkis t Tirans ishte shum pozitive dhe frutdhnse, nxiste shum ide t reja dhe mbi t gjitha shfaqi suksesin e interesit t rinis n pjesmarrjen politike.

Vlen t prmendet fakti q gjat ksaj fushate nuk munguan edhe mnyrat joqytetare t prdorimit t mjetit m t rndsishm t ktyre kohrave. Si rrjedhim i ktyre sjelljeve u evidentua rezultati jo i knd-shm i deformimit t thelbit t fushats zgjedhore apo t integritetit t vet kandidatve. Keqprdorimi i teknologjis shpesh her bri t mundur kalimin e mitingut nga sheshe n internet, duke krijuar shfaq-je amatoreske t kronikave propagandiste t lajmeve, t shoqruara


me ulrima mbshtetse nga militantt, si dhe me fyerje e akuza ndaj kundrshtarve politik.

Pr t arritur nivele sa m t larta demokratike n zgjedhjet e ar-dhshme duhet t realizohet nj komunikim prmes rrjeteve sociale, i cili t sjell shkmbim idesh, argumente programore, sugjerime pozi-tive pr zgjidhjen e problemeve, si dhe parashtrimit t tematikave t ndryshme.

MARS 2012 13


Tema: Qeverisja e mir dhe Shoqria Civile

Punoi: Jorina Gjinari

M 19 nntor 1663, Abraham Linkoln prmendi pr her t par n fjalimin e tij n Gettysburg, at q sht br sot nj nga prkufizimet m t pranuara t nj qeverie demokratike: Qeveria e popullit, nga populli, pr popullin. N t vrtet, nj nga aspektet m t rnd-sishme t nj qeverie demokratike sht shoqria civile, e cila shrben si nj mekanizm mbikqyrs mbi veprimet e qeveris pr t prom-ovuar qeverisjen e mir, n ann tjetr, qeverisja e mir n vetvete le-jon zhvillimin e shoqris civile.

Sa i prket rastit t Shqipris, demonstratat studentore t viteve 1990, t cilat solln rrzimin e regjimit komunist, mbeten sot e ksaj dite nj nga shembujt m t njohur se si shoqria civile mund t nd-ikoj n ndryshimin dhe njkohsisht t krkoj nj qeverisje m t mir. Megjithat, me kalimin e viteve, duket se ndikimi i shoqris ci-vile shqiptare sht kufizuar n mnyr t konsiderueshme, pavar-sisht rritjes s numrit t aktorve q veprojn n kt fush. N fakt, shoqria civile n Shqipri konsiderohet t jet e pazhvilluar, dhe sipas mendimit tim, nj nga mangsit kryesore t shoqris civile shqip-tare sht mungesa e think tanke-ve apo mekanizmave t tjera t ng-jashme, t cilat mundsojn q elitat intelektuale dhe profesionistt t kontribuojn n debatet e politiks dhe njherazi edhe n ndryshimin e pritur.

N t gjitha shoqrit demokratike, institucionet think tank jan kanali kryesor i ndikimit t elitave intelektuale dhe ekspertve. Kto or-ganizma kan nj rol tepr t rndsishm pasi ato zhvillojn nj mar-rdhnie t drejtprdrejt me autoritetet qeveritare dhe institucionet prkatse. Nprmjet ktij aksesi t afrt me organet vendimmarrse, kto organizma shrbejn edhe si nj mekanizm pr t legjitimuar vullnetin e opinionin publik, por sigurisht edhe si nj filtr kontrol-


li pr nismat q vet institucionet publike i transmetojn publikut t gjer.

Nj nga shembujt m flagrante t apatis s ekspertizs profesio-nale prkundr procesit t reformave t ndrmarra n vendin ton sht edhe reforma e arsimit shqiptar, prfshirja n t ashtuquajturin sistemi i Bolonjs. Shqipria ka nj eksperienc t gjat me reformat moderne, por njkohsisht edhe me vshtirsin e zbatimit t tyre n praktik. Edhe ky proces i sistemit t Bolonjs ka ngjallur deri m sot disa probleme dhe shqetsime, t cilat jan shprehur publikisht si nga profesort ashtu edhe nga studentt. Megjithat, asnj nga ekspertt, t cilt kan nnvizuar problematikn e ksaj reforme, nuk kan ndr-marr hapa t rndsishm q zri i tyre t dgjohet. Nuk sht prezan-tuar deri m sot asnj studim shkencor, analiz akademike apo studim krahasues, i cili mund t tentonte hulumtimin e procesit t reforms dhe ndikimin e saj n sistemin arsimor. sht evidente pra, mungesa e nj debati konstruktiv dhe gjithashtu nj hezitim i elits intelektuale pr tu prfshir n nj nism t till. Pr fat t keq ky nuk sht nj rast i izoluar dhe ashtu si edhe n raste t tjera, kjo munges e debatit midis autoriteteve zyrtare dhe publikut mund t rezultoj e dmshme pr procesin e reforms.

Prkundr vshtirsive t shumta me t cilat duhet t prballet sho-qria civile shqiptare, duhet t nnvizohet se situata aktuale n t cilat ndodhet Shqipria jan t favorshme pr pozitn e saj. Aspiratat e Shqipris pr tu br antare e Bashkimit Evropian prkthehen n nj presion t vazhdueshm pr prmbushjen e kritereve t BE-s, njri prej t cilve sht edhe qeverisja e mir. Ky parim, n vetvete, sht i bashkshoqruar me nevojn pr nj mbshtetje t vazhdueshme t shoqris civile. sht e kuptueshme pra, se qeveria shqiptare do t jet vazhdimisht nn mbikqyrjen dhe presionin e institucioneve ndr-kombtare pr t prmbushur kriteret e prmendura m sipr dhe si rrjedhoj zri i shoqris civile do t jet i domosdoshm. Tashm, sht shoqria civile ajo q duhet t shfrytzoj m mir kt avantazh t krijuar dhe t krkoj mbshtetje nga kto organizata t presionit ndaj qeveris, pr t adresuar m mir dhe bindshm shqetsimet e opinionit publik.

MARS 2012 15


Tema: Koncepti i mirqeverisjes n kontekstin e zhvillimit ekonomik dhe shoqror

Punoi: Eva Dauti

Nn konceptin e parimeve t mirqeverisjes e n kontekstin e zhvil-limeve aktuale social ekonomike, eseja sht nj reflektim mbi bazat e zbatimit n praktik t ktyre koncepteve dhe rolit q individi merr n pajtimin ose jo me kto parime.

Nj shoqri demokratike, sht nj shoqri q njeh dhe respekton te drejtat dhe lirit themelore t individit. Kto t drejta shprehen dhe ga-rantohen nga akti themelor i shtetit, Kushtetuta, dhe hierarkia e ligjeve q burojn prej saj. Ushtrimi i pushtetit n shoqrin demokratike jo vetm q ka karakter normativ dhe institucional, por mbart disa vlera dhe parime q e shndrrojn at n nj shoqri funksionale e t mate-rializuar nga disa faktor t qensishm. Kta faktor jan ndrlidhsit e qeverisjes s mir, asaj transparente, t prgjegjshme, efiente, efek-tive dhe pjesmarrse.

Nj rol thelbsor n ushtrimin praktik t koncepteve teorike t mirqeverisjes ia kam atribuuar individit reformues, aktiv dhe vendim-marrs. Individi, i cili, i veshur nga fryma e ndryshimit ushtron ndik-imin e tij n shoqrin dhe komunitetin q prfaqson, duke besuar re-alisht n ndrtimin e nj shoqrie ku ligji sht i barabart pr t gjith e ku piramida institucionale drejtohet nga lider t besueshm, t vr-tet e me vizion. Prball tij kam vendosur edhe individin vendor t ur-banizuar, i cili shpreh pasivitetit, agresivitetit dhe trajta siprfaqsore, aspak vendimmarrs n fillimin e politikave publike, dhe i paft pr t ndryshuar dhe mbrojtur interesat e qytetarve q prfaqson. Gjat periudhs s tranzicionit, individi shqiptar sht prballur me nj re-alitet trsisht t ri social, ekonomik dhe urban, i karakterizuar nga sfida dhe mundsi t shumta. Kto zhvillime evidentuan nevojn pr t zhvilluar dhe forcuar, n mnyr t menjhershme, nj paradigm


t re t qeverisjes s mir n nivel vendor, me nj pronsi konkrete, angazhim qytetar dhe me orientim nga krkesa.

MARS 2012 17


Tema: Premisa e integrimit evropian dhe impakti i saj n konsolidimin e demokracis n Shqipri

Punoi: Baisa Sefa

Ndonse integrimi evropian sht nj shtje e lakuar gjersisht, ajo srish mbetet kontraversale pr sa u prket implikimeve q prodhon te vendet aspirante. Perspektiva e integrimit evropian ka qen dhe vazh-don t mbetet nj proces transformimi holistik, fillimisht pr Evropn Qendrore e Lindore (EQL) dhe tashm edhe pr Ballkanin Perndimor (BP).

Shembujt nga zgjerimi m i madh q ka prjetuar BE-ja kan vn n dyshim fuqin transformuese t vet ksaj strukture. Situata prob-lematike n Hungari lidhur me ndryshimet regresiste kushtetuese sht rasti m tipik q hedh hije t fort dyshimi nse antarsimi n BE prodhon nj standard fiktiv demokratik. Ky dyshim rritet nse i referohemi situats aktuale q po prjetojn disa prej shteteve antare t saj. Por a sht integrimi evropian nj proces kaq thelbsor trans-formimi sa propagandohet?

N rastin e Shqipris ndrra evropiane ka filluar q me thirrjet E duam Shqiprin si e gjith Evropa, ku dshirat dhe aspiratat e nj populli t sapo dal nga regjimi komunist orientoheshin drejt nj bash-ksie demokratike. Kriteret politike pr antarsimin n BE jan stan-darde t pjekuris demokratike dhe n thelbin e tyre lidhen ngusht me iden e shtet-formimit t Fukuyams. Ndaj integrimi evropian i Shqipris i shrben konsolidimit t demokracis dhe shtet-ndrtim-it. N kt kontekst, perceptimi i integrimit evropian si nj proces i udhhequr s jashtmi ka nevoj t rikonfigurohet pr t kuptuar q ai nuk sht qllim n vetvete, por produkt i nj proces, q buron s brendshmi me kontributin e t gjith aktorve vendor.

Antarsimi paraqitet si garanci m shum pr t kontrolluar dhe kufizuar paprgjegjshmrin e elits politike vendore, e cila pa


mbikqyrjen e BE e ka t vshtir respektimin e normave demokratike. N rastin e Shqipris ka nj kontradikt ndrmjet mnyrs sesi sht konceptuar procesi i integrimit nga BE-ja dhe mnyrs se si ky proces prdoret, manipulohet apo abuzohet nga elitat politike. Kjo kontradik-t ka br q integrimi evropian jo vetm t mos i shrbej forcimit t demokracis, por t prodhoj deri diku nj sistem hibrido-demokratik, q nuk mund t mbijetoj pa ndihmn e ndrkombtarve. Aktualisht sht e artikuluar nga t gjitha forcat politike perspektiva evropiane e Shqipris, aq sa kuadri i prparsive t integrimit shrben si mburoj justifikuese pr manipulime politike. Nj konformizm i till e ul in-tensitetin e debatit politik duke e thjeshtzuar diskutimin tek ritmi dhe mnyra pr ta arritur at, duke shmangur debatin pr modelet e zhvil-limit q duhet t adoptojm. Mungesa e ktij debatit dhe alternativave politike i ka zhgnjyer qytetart e pr rrjedhoj, ka sjell deri diku de legjitimimin e partive politike. Sa m shum q qytetart zhgnjehen nga politika, aq m shum ata e krkojn shptimin tek BE-ja.

Ksisoj, rrugtimi i Shqipris n prmbushjen e 12 prparsive sht rrugtim drejt ndrtimit t nj shteti demokratik t konsoliduar. Ndonse trajektorja e tij nuk sht aspak e njtrajtshme, duhet thek-suar se presioni i integrimit evropian e ka udhhequr Shqiprin drejt shndrrimeve t rndsishme demokratike. A do t kishin ndodhur po t njjtat shndrrime n kushtet e mungess s presionit q ushtron integrimi evropian te elitat politike dhe opinioni publik? Logjika lipset t thot se rrota e zhvillimit e ka t domosdoshme pranin e forcave shtytse.

MARS 2012 19


Tema: E drejta pr informim dhe zbatimi nga organet e administrats publike n Shqipri, element i rndsishm i transparencs s veprimtaris s tyre

Punoi: Albana Shtylla - Doktorante

Konteksti n t cilin gjendet shoqria shqiptare n kuadr t procesit t integrimit n BE paraqet si krkes t natyrshme q veprimtaria e organeve t administrats publike t fokusohet n zbatimin e standar-deve t larta t mirqeverisjes, miradministrimit dhe transparencs. Pr t garantuar kto standarde, legjislacioni shqiptar dhe zbatimi i tij, duhet t jen t prqasur me prcaktimet kushtetuese dhe t akteve ndrkombtare, duke kontribuar, n kt mnyr n zbatimin e t dre-jtave dhe lirive themelore t njeriut, bazuar n parimet demokratike t shtetit t s drejts.

N trsin e t drejtave dhe lirive themelore t njeriut, e drejta e publikut pr tu informuar pr veprimtarin e organeve t admin-istrats publike n Shqipri, sht nj e drejt kushtetuese tepr e rndsishme pr garantimin e transparencs nga organet e adminis-trats publike. Si rrjedhoj, me realizimin e s drejts s informimit n praktik, rritet besimi i qytetarve pr veprimtarin e administrats, duke ndihmuar n kt mnyr n suksesin e politikave administra-tive. Nprmjet ktij punimi, sht br nj vlersim sesa zbatohet nga organet e administrats publike detyrimi ligjor pr garantimin e t dre-jts s informimit s do individi, dhe cilat jan problematikat e kon-statuara nga Institucioni i Avokatit t Popullit pr kt shtje.

N prfundim t ksaj analize, sht arritur n konkluzionin se pr garantimin e s drejts pr informim dhe m tej t transparences n administratn publike sht e rndsishme q:

a)S pari, nprmjet rregullave t mirprcaktuara dhe t qarta n legjislacion pr t drejtn e informimit, t garantohet mirfunksion-imi dhe transparenca e organeve t administrats publike n veprim-


tarin e saj t prditshme, si ndaj publikut t gjer, edhe me politikat q ndrmerren.

b)S dyti, organet e administrats publike, n t gjitha nivelet, duhet t zbatojn detyrimin ligjor pr t pranuar e trajtuar me seriozitet t gjitha ankesat e qytetarve, duke krijuar pr kt qllim procedura dhe struktura n prputhje me ligjin dhe funksionale pr garantimin e s drejts pr informim.

c)S treti, organet dhe autoritetet e administrats publike n vep-rimtarin e tyre ti prmbahen respektimit t parimit t transparencs, n funksion t nj qeverisjeje sa m t hapur me publikun.

)S katrti, organet e pushtetit vendor dhe autoritetet shtetrore n nivel vendor, pran t cilave prfitohet edhe pjesa m e madhe e shrbimeve, t trajnohen dhe formohen n mnyr t vazhdueshme pr dispozitat e legjislacionit n fuqi pr t drejtn pr informim.

d)S fundmi, vendosja dhe zbatimi i sanksioneve ndaj organeve pub-like, q shkelin dispozitat e ligjit, ndikon n zbatimin e garantimin e s drejts s individit pr informim.

Mbshtetur n analizn e ktij punimi, por edhe n prfundimet e siprprmendura mund t themi se transparenca dhe garantimi i plot i saj nga organet e administrats publike nuk sht nj angazhim i thjesht, por, pr realizimin e tyre krkohet nj ndrveprim faktorsh dhe aktorsh.

MARS 2012 21


Tema: Lidhja konceptuale ndrmjet t drejtave t njeriut dhe mirqeverisjes; Rast studimor: qeverisja e decentralizuar n Shqipri dhe zhvillimi i prqasur sipas t drejtave t njeriut

Punoi: Margarita Kola

N analizn e rastit studimor nuk sht ndrmarr ndonj hulumtim i drejtprdrejt n terren, por u jemi referuar evidencave e konkluzion-eve t nxjerra nga vzhgimet dhe vlersimi i drejtprdrejt n terren i mbarvajtjes, si dhe praktikave t zbatimit t reforms decentralizuese n Shqipri nga organizata ndrkombtare e vendore, q punojn deri n nivel vendor.

Decentralizimi n Shqipri: A sht kjo rruga q, domosdoshmrish, siguron zbatimin e s drejts pr zhvillim dhe, si rrjedhoj, respektimin e t drejtave t njeriut?

Reforma pr decentralizimin e pushtetit vendor, e ndrmarr nga qeveria shqiptare, ka qen njra prej reformave shum t diskutuara dhe shum t mbshtetura edhe nga faktori ndrkombtar dhe ka nnkuptuar delegimin e prgjegjsive, vendimmarrse dhe menax-huese, nga pushteti qendror pushtetit vendor, pr nj zhvillim m t mir rajonal dhe menaxhim m t mir t taksave vendore. Pavarsisht treguesve pozitiv n drejtim t rritjes s prgjegjsive t pushtetit ven-dor, tabloja e sugjeruar nga raportet ose studimet nuk sht e njjt kur flasim pr zhvillim t barabart ose t njtrajtshm, n nivel vendor .

Konkluzionet dhe sfidatNdrsa shpesh teorikisht argumentohet se mirqeverisja sht e do-

bishme jo vetm si koncept por edhe prtej tij, pr t siguruar garan-timin e t drejtave t njeriut, n prgjithsi, dhe t drejtn pr zhvillim, n veanti, pr t kuptuar se si modele t caktuara mirqeverisse, si ai


i decentralizimit, veprojn n kontekste t caktuara shoqrore, sfera e debatit duhet t zhvendoset pr t prekur shtje t cilat kan t bjn me mnyrn se si modele t ndryshme mirqeverisjeje mund t prod-hojn varsi t prmbysura kur vjen fjala te prakticiteti dhe aktualizimi i ktyre t drejtave.

Rasti i decentralizimit n Shqipri sugjeron q decentralizimi si nj model i qeverisjes s mir n vetvete nuk sht kusht i nevojshm dhe i mjaftueshm pr t realizuar dhe aktualizuar t drejtn pr zhvillim dhe, si rrjedhoj, t drejtat e njeriut n prgjithsi, prkundrazi, nn-vizon dhe prforcon me shume gjasa t kundrtn e ksaj. N vende t vogla si Shqipria, ku nevoja pr t prqafuar decentralizimin si nj mjet pr t siguruar vendimmarrjen sa m afr qytetarit, si dhe pr dhnien llogari t vendimmarrsve po n kt nivel peshon m pak se sa rreziqet q mbart decentralizmi, si rezultat i mungess s me-kanizmave kontrollues dhe i ekzistencs s pabarazis rajonale duke rrezikuar objektivin thelbsor t vet reforms decentralizuese pr aq koh sa reforma decentralizuese nuk shoqrohet me mekanizma kon-trollues qofshin kta vertikal (pushtet qendror-pushtet vendor) apo horizontal (grupe interesi, OJF vendore-pushtet vendor).

MARS 2012 23


Shkolla Shqiptare e Studimeve Politike vepron q prej vitit 2007. Fokusi i saj jan politikant e rinj, administratort publik dhe udhheqsit e shoqris civile, t cilt shkmbejn eksperiencat dhe njohurit dhe gjithashtu trajnohen n nj numr fushash si: mir-qeverisja n nivel qndror dhe vendor, politikat publike, komunikimi politik, politikat dhe legjislacionin e Bashkimit Europian si edhe prfshirjen e komuniteteve t nn-prfaqsuara n proeset politike.

Akademia e Studimeve PolitikeAdresa: Kotoni Center,Rr.Donika Kastrioti, Nr.3,Kati 4, Zyra 2, Tirane, ShqipriTel: +355 4 2272173 +355 4 4504788Fax: +355 4 2272173E-mail: [email protected]: http://www.asp.al

Documents

Përmbledhje e eseve të përgatitura nga pjesëmarrësit e ...asp.al/pdf/permbledhja_e_eseve_2012.pdf · të paraqisnin një ese përfundimtare për një temë të zgjedhur prej