Upload
ersin-tuerker
View
229
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/3/2019 Problem Cozme
1/77
PROBLEM ZMETEKNKLER
Glser Kksal
Orta Dou Teknik niversitesi
Yalova, Haziran 2001
ETMDE TOPLAM KALTE YNETM
8/3/2019 Problem Cozme
2/77
SUNU ER Problem Nedir?
Problem zme Basamaklar
PUK Ynetimi ve Aralar
Beyin Frtnas
Kuvvet Alan Analizi oklu Oylama
Nominal Grup Teknii
Ak emas
Sebep-Sonu Diyagram Yoklama Katlar
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
3/77
SUNU ER (Devam) Histogram
Veri Noktalar Pareto emas Kou emas Kontrol emalar
Sre Yetenei Serpme Diyagram Yaknlk Diyagram liki Diyagram
Aa Diyagram Dier Problem zme Teknikleri
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
4/77
PROBLEM NEDR?
Bir problemin yapsnda unlar vardr:
Karar verici(ler)
Ama
Kstlar
En az iki alternatif zm
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
5/77
PROBLEM ZME BASAMAKLARI
Problemitanmla
Alternatifleribelirle
Kriterleribelirle
Alternatifleri
deerlendir
Planla
En iyi alternatifibelirle
Karar
Verme
Uygula Kararuygula
Kontrol Et Sonulardeerlendir
Problem
zme
nlem Al Standartlatr
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
6/77
PUK YNETM VE
ARALARIBaknz Ek P1
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
7/77
Ak emalar,
Odak gruplar
Beyin frtnas,Odak gruplar,
Mlakat
BALA
2. Mevcutsrecitanmla
3. l vezmle
Yoklama katlar,Kou emalar,
Histogramlar,Anketler
Karar matrisi,Pareto emalar,oklu oylama
5. Temeldekinedenleribelirle
Beyin frtnas,Yaknlk diyagramlar,Sebep-sonu diyagram,Aa diyagram, likidiyagram, Odak gruplar,Kuvvet alan analizi
6. zmleriyarat ve en
iyilerini se
Beyin frtnas,Karar matrisi,
Aa diyagram
7. Denemeuygulamasn
planla
Beyin frtnas,Kuvvet alananalizi,Eylem planlar,Aa diyagram,
. Ak emalar
Yoklama katlar,Histogramlar
12. Takip etve getirileri
srekli kl
Yoklama katlar,Kou emalar,Anketler,Histogramlar,
Kontrol emalar
PLANLA
PUK YNETMVE ARALARI
8/3/2019 Problem Cozme
8/77
BEYN FIRTINASI
Bir fikir listesi oluturmak amacyla yaplr:
-ortak sorunlar
-toplanacak veriler-zm nerileri
-uygulama nerileri
-karlalabilecek engeller
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
9/77
BEYN FIRTINASI (Devam)
Uyulmas Gereken Kurallar Takmn btn yeleri katlma tevik edilmeli
Beyin frtnas srasnda deil, seansn bitiminde
tartlmal Kiiler birbirleri zerinde yarg ve eletiride
bulunmamal
Btn fikirler takm yelerinin hepsiningrebilecei bir yere (flip-chart) yazlmal ve dahasonra zerinden geilmeli
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
10/77
BEYN FIRTINASI (Devam)
Beyin Frtnas Admlar1. Beyin frtnasnn konusu, tm yelere ak birdille anlatlr.
2. Herkese dnmek iin bir iki dakika sreverilir.
3. Herkese dncesi sorulur. Kimse ve hibirdnce atlanmaz. Aklama esnasnda
tartma ya da kritik yaplmaz.4. Bir kii aklanan tm fikirleri bir yere yazar.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
11/77
KUVVET ALAN ANALZ
Bir amaca doru ilerleme veya iyiletirme iiniki yol izlenebilir:
1. Performans artrc kuvvetleri glendirmek.2. Performans ktye iten kuvvetleri zayflatmak
veya ortadan kaldrmak.
Kuvvet alan analizi bu kuvvetlerin iki trn debelirlemeye dayanr.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
12/77
KUVVET ALAN ANALZ (Devam)Kullanm Amalar
yiletirme frsatlarn belirlemek.
Dzeltildiinde bir problemin zmne olumlukatks olabilecek temel sebepleri belirlemek.
Yeni bir program veya nerilen bir iyiletirmenin,gerekten, arzu edilen yararlar salama olaslndeerlendirmek.
Engelleyici kuvvetleri yok etmek ve iticikuvvetleri desteklemek iin gereki bir uygulamaplan oluturmak.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
13/77
KUVVET ALAN ANALZ (Devam)
Yntem1. Planlanan iyiletirme ak bir ekilde tanmlanr ve bu
bir hedef cmlesi eklinde yazlr.
2. Byk bir kadn stne, hedefe ilikin performansdzeyini temsil eden dz bir izgi izilir:%0 %100
3. Mevcut performans dzeyi, kadn ortasna izilen
dikey bir izgi ile temsil edilir%0 %100
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
14/77
KUVVET ALAN ANALZ (Devam)Yntem (Devam)
4.nceden bir analiz yapmadan, performans etkileyen ilkolarak itici kuvvetler ve sonra da engelleyici kuvvetlerbeyin frtnas yoluyla belirlenir.
%0 %100itici kuvvetler engelleyici kuvvetler
5. Listeler, sadece, amaca ulamada en fazla potansiyeli olankuvvetleri gstermek zere ksaltlr. Grup yelerinin
gerekten glendirebileceklerini dnd veya drtitici kuvvet belirlenir. Ayn ekilde, gerektenzayflatlabilecei dnlen veya drt engelleyicikuvvet belirlenir.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
15/77
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
rnek: renci Kalitesinin yiletirilmesi ile lgili Kuvvet Alan Analizi
imdiki Dzey
%0 %100 Etkinlik
tici kuvvetler Engelleyici kuvvetler
Altn kural/prensip sahibi olmak
stek ve heyecan
Yeni bilgiler
Kiisel gelime istei
Daha iyi retmeye merak
rencilere yardm etme ak
Eitim mesleine sayg duymak
Toplumu memnun etme arzusu
yi eitimin gelecekteki baarnnanahtar olduuna inanmak Liderlerin baka liderlere izin
vermemesi
Eitim frsatlarnn eksikliiDeerlendirme
Amalarn deimesiKanunlarn yetersizliiMuayene/teftiKsa sreli ilikiler
Srekli deiim; iyilemedendari yetkilerKorku
Blmler aras engellerSloganlar, kkrtmalar
Amalarla ynetim
Herkesin elinden gelenin en
iyisini yapmamas
8/3/2019 Problem Cozme
16/77
OKLU OYLAMA
Beyin frtnas seansnda ortaya kan fikirlerin ennemlilerini belirlemek iin izlenilen bir yntemdir.
zlenmesi Gereken Admlar:
1. Btn fikirleri ieren bir liste hazrlanr ve fikirler tekerteker numaralandrlr.
2. Birbirine benzer fikirler, grubun da onay ile birletirilir.
3. Bu durumda tekrar numaralandrma yaplr.
4. Her ye bir kada, listedeki fikirlerin greceli olarak dahanemli olduunu dnd te birini yazar.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
17/77
OKLU OYLAMA (Devam)5. yeler seimlerini tamamladktan sonra, listedeki her
fikir iin oy kullanrlar.
6. ye says 5 veya daha az ise 1 ya da 2 oy alm
fikirler listeden karlr. Eer ye says 6 ile 15 arasise, bu say 3e, 15ten fazla ise 4 oya kar. Budurumda 4 ya da daha az oy alm fikirler listedenkarlr.
7. 3-6 arasndaki admlar listede sadece birka fikirkalncaya dein srdrlr. Sonu olarak en nemlimadde (ya da maddeler) belirlenir.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
18/77
NOMNAL GRUP TEKN
Bu teknik, fazla iletiim olmayan takmlar iingreceli olarak daha geerli bir yntemdir.
zlenmesi Gereken Admlar:
1. Beyin frtnasnda olduu gibi takm yeleri fikirlerinimaddeler halinde yazar ve btn maddeler bir arayagetirilerek bir liste oluturulur.
2. Eer listede 50den fazla madde varsa, okluoylama teknii ile bu say mmkn olduuncaazaltlr.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
19/77
NOMNAL GRUP TEKN (Devam)
3. Her yeye belli sayda kk kartlardatlr. Eer madde says 20 ya da dahaaz ise 4er kart, 20 ile 35 aras ise 6, 35 ile50 aras ise 8er kart datlr.
4. yeler listeden en nemli bulduklarmaddeleri birer tane olmak zere, kart
zerinde iaretler ve listeden ellerindeki kartsays kadar madde semek durumundadr.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
20/77
NOMNAL GRUP TEKN (Devam)
5. En nemli bulduklar maddeye en yksek puan vermekkaydyla, bu maddeleri puanlandrrlar. Puanlama kartsays zerinden yaplr. (Kart says 4 ise, en nemli
maddeye 4 puan, dierlerine srasyla 3,2 ve 1 puanverilir.)
6. Puanlamalar yapldktan sonra bu kartlar toplanr ve verilenpuanlarn istatistii karlr. En yksek puan alan madde,takmn seimi olarak duyurulur.
7. Gerekirse maddeler puanlarna gre bir Pareto emasndagsterilip yelere deerlendirmeleri iin datlr.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
21/77
rnek:
Baknz Ek P2
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
22/77
AKI EMASIAk emalar, bir sreteki btn admlarnresimsel ifadesidir.
Olaylarn srasn ak olarak anlamaya
yardmc olur. yiletirme frsatlarn belirlemeye yardmc
olur.
Veri toplanacak alanlar ve teknikleri tarifetmeyi kolaylatrr.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
23/77
AKI EMASI (Devam)
Yntem:
1. Sreteki btn olaylar listelenir.
2. Bu olaylar ak emas sembollerikullanlarak snflandrlr.
3. Semboller isimlendirilerek vebirletirilerek ak emas izilir.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
24/77
AKI EMASI (Devam)
Sreci iyiletirmek iin:1. Ak emasndaki her olay iin performans lt
deeri gsterilir. (Veri toplamak gerekebilir.)
2. Ak emas, iyiletirme, tutarszlklar, kayplarv.b. iin potansiyel alanlar belirlemek zeregzden geirilir.
3. Ak emas, veri toplanmas ve incelenmesigereken alanlar daha iyi grebilmek iinkullanlr.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
25/77
Ak emas Sembolleri
Baknz Ek P3
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
26/77
rnek: Tipik Bir Sre Ak
DiyagramBaknz Ek P4
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
27/77
rnek: -ak emas
Baknz Ek P5
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
28/77
SEBEP-SONU DYAGRAMI
(BALIK KILII DYAGRAMI) Bir problemi douran ya da etkileyen sebep
ve faktrleri belirlemek amacyla
oluturulur. Problemlere daha geni bir ereveden
bakma olana sunar.
Problemin tehisi ve sre iyiletirmeyikolaylatrr.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
29/77
SEBEP-SONU DYAGRAMI
(Devam)Yntem:1. Problemi gsteren bir ok (ana klk) izilir.
2. Bu kln zerinde, problemin olas anasebepleri oklarla gsterilir.
3. Her bir ana faktr ile ilgili alt etmenleroklar ile gsterilir.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
30/77
rnek:
Baknz Ek P6
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
31/77
YOKLAMA KAITLARI
(CHECK SHEETS) Veri kaydetmeyi kolaylatran bir diyagram
veya tablodur.
Bir gzlemi, eylemi veya gereklemeyiyanstmak iin bir veya / iaretikoymak yeterlidir.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
32/77
YOKLAMA KAITLARI (Devam)
Kullanm amalar:
Performans tartmay glendirmek.
Temel nedenleri aratrmak.
Bir zmn veya iyiletirmenin sonularnlmek.
Performans izlemek.
(nceki problemlerin tekrar ortaya kpkmadn yoklamak.)
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
33/77
YOKLAMA KAITLARI (Devam)
rnek kullanm sebepleri:
Hatal yerleri saptamak.
Hatalarn zamana, operatre, makinaya vs.gre dalmn bulmak.
Boyutlar, sertlik, arlk vb.nin dalmnbulmak.
Makina ve aletleri muayene etmek veilerliini yoklamak.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
34/77
Yoklama Tablosu rnek Format
Baknz Ek P7
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
35/77
rnek: Klavye hatalarnincelemek iin bir yoklama kad
Baknz Ek P8
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
36/77
HSTOGRAM
Histogram, llebilir bir nitelik ile ilgiligzlem deerlerinin dalmn gsteren bir
ubuk grafiidir.
Farkl dalmlar
Normal dalm
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
37/77
VER NOKTALARI
Toplam Ortalama
Medyan
Mod
Varyans
Gven aral
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
38/77
PARETO EMASI
Problemleri veya meydana geli sebeplerini nem ve sklksrasna gre gsteren bir aratr.
Problemlerin (sebeplerin) gzlem sklklar ya da nemyzdelerini gsteren, bykten ke dizilmistunlardan oluur.
Pareto prensibi: Sorunun %80i problemlerin %20sindengelir.
En nemli ya da en sk grnen probleme (sebebe) ait
stun emann en solunda gsterilir. Ama, kullancnndikkatini bu stun zerine ekmek ve vakit kaybn en azaindirmektir.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
39/77
PARETO EMASI (Devam)
Kullanm Amalar:
Problemlerin ya da bu problemlerin meydanageli sebeplerinin arasnda en nemlileriningrsel olarak saptanp deerlendirilmesi.
Hangi problemler zerinde durulmas gerektiikararnn verilmesi.
Deien zaman iinde performansdeiimlerinin gzlenmesi.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
40/77
PARETO EMASI (Devam)Yntem:1. Veri toplamak iin bir zaman dilimi belirlenir.
2. stenen veriler toplanr ve yoklama tablosuna yazlr.
3. Bu veriler, kategorileri azalan puan srasndasnflandrlarak zetlenir.
4. karlan sonular soldan saa azalacak biimde Paretoemasna yerletirilir. emann dikey ekseni yzdeleri ya
da sklk miktarn, yatay ekseni ise oluturulankategorilerin (problem ya da sebeplerin) isimlerinigstermelidir.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
41/77
PARETO EMASI (Devam)
5. emann sa dik ekseninde toplam yzdegsterilir.
6. Her stun bir solundaki stunun stne eklenmek
suretiyle, her stunun stndeki toplam yzdebelirlenerek, bu yzdeler sa eksende belirtilir.
7. emann ismi verilir.
8. ema zaman iinde toplanan yeni verilerle
deitirilir ve nceki ema ile farklar
deerlendirilir.G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
42/77
rnek: Klavye Hatalarnn
Pareto AnaliziBaknz Ek P9
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
43/77
KOU EMASI
Her srete varyasyonlarn gzlenmesi kanlmazdr. Eerbu varyasyonlar belli limitlerin iindeyse bunlar srecin idinamiinden kaynaklanan ve srecin iyiletirilmesiyle
ortadan kalkacak varyasyonlardr. Eer bunlar limitlerindnda ise srece ait olmayan zel sebepler aramakgerekir.
Kou emas, belli bir zaman diliminde verilere ait
noktalarn birbirlerine gre dalmn incelemeye vevaryasyonlarn sebeplerinin zel ya da genel olupolmadn saptamaya yarar.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
44/77
KOU EMASI (Devam)
Yntem:1. Verilere ait noktalar eilim emasnda olduu gibi
yerletirilir.
2. Verilerin medyan bulunur. (Medyan, eldeki verileriyars kendisinden byk, kalan yars da kk olmakzere iki eit paraya ayran noktadr.) Bu noktannzerinden cetvel ile yatay bir izgi izilir.
3. Bu izginin alt ve stndeki noktalarn dalm
incelenir.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
45/77
KOU EMASI (Devam)
emann ncelenmesi:A-Medyann alt ya da stnde yedi ya da daha fazla
ardk nokta bulunmas kou olarak adlandrlr.
Bu, sreteki varyasyonlarn zel bir sebebiolabileceinin belirtisidir.
B-Normal d ok dk ya da ok yksek bir veriningzlenmesi, srecin kontrol d olduunu gsterir.
C-Yedi ya da daha fazla noktann aa ya da yukardoru bir eilim gstermesi de anormal saylr.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
46/77
KOU EMASI (Devam)
D-Verilerin aniden farkl bir yne doru deimesisrecin incelenmesini gerektirir.
E-Aa ve yukar doru zigzag izen veri gruplardeerlendirmeye alnmas gereken sebep ya dasebeplerin gstergesidir.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
47/77
Deiik Kou emalar
Baknz Ek P10, Ek P 11
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
48/77
KONTROL EMALARI
Srelerin zaman iinde izlenmesi ve kontrol altndaolup olmadnn saptanmas iin kullanlr.
Hatalar nlemeye yardmc olur. Sre varyasyonunun sebeplerini belirlemeye yardmc
olur.
- zel sebepler (malzeme, makina, eitim vb. ileilgili)
- Doal (rassal) sebepler
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
49/77
KONTROL EMALARIGelitirme rnei (X ve R emalar)
Kalite karakteristii: renci ders deerlendirmeleri
(1: ok zayf,..., 5: ok iyi)
1. rnekleme prosedr belirlenir.- Alt gruplar halinde lm (3-10 para)- Yeni sre iin en az 25 altgrup
2. lk veriler toplanr (en az 100 veri)
rnek: Her hafta rastgele 10 kiinindeerlendirmesi
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
50/77
KONTROL EMALARI
Gelitirme rnei (Devam)3. Her altgruptaki verilerin ortalamas (X) hesaplanr.
4. Her altgrup iin, en byk veri ile en k
arasndaki fark (R) hesaplanr.5. Altgrup ortalamalarnn ortalamas (X) hesaplanr.
Bu sre ortalamas, X emasnn ana izgisi olur.
6. Altgrup farklarnn ortalamas (R) hesaplanr.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
51/77
rnekte llen Deerler
Baknz Ek P12
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
52/77
KONTROL EMALARI
Gelitirme rnei (Devam)7. X ve R emalar iin, st Kontrol Limitleri (KL) ile Alt
Kontrol Limitleri (AKL) hesaplanr.
R emas iin:AKL=D3*RKL=D4*R
X emas iin: AKL=X-A2*R
KL=X+A2*R8. Kontrol emalar izilir.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
KONTROL EMALARI
8/3/2019 Problem Cozme
53/77
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
Gruptaki
rnek adedi.
.
A2
.
.
.
D3
.
.
.
D4
.
.
.
7 0.42 0.08 1.92
8 0.37 0.14 1.86
9 0.34 0.18 1.82
10
.
.
.
0.31
.
.
.
0.22
.
.
.
1.78
.
.
.
KONTROL EMALARIGelitirme rnei (Devam)
8/3/2019 Problem Cozme
54/77
rnee Ait Kontrol emalar
Baknz Ek P12
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
55/77
KONTROL EMALARI
Gelitirme rnei (Devam)9. Kontrol emalar yorumlanr ve nlem alnr.
rnekte sre kontrol altndadeildir.
Normal d davranlar gzlendiinde sistemincelenerek bunun zel sebepleri bulunmaldr.(Ek P13e baknz.)
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
56/77
Kontrol D Sreler
Baknz Ek P13
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
57/77
KONTROL EMALARI (Genel)
ema Tr Veri Tr izilenX ve R emas Srekli Ortalama deerleri ve
farklar
X ve R emas Srekli Medyan deerleri ve
farklarX emas Srekli Altgrup bykl=1
P emas Niteliksel Hata oran
np emas Niteliksel Hata says
c emas Niteliksel Hata says/rn(Ek P14)
u emas Niteliksel Hata says/birim
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
58/77
SRE YETENE
Kontrol limitleri arasnda performansgsteren bir sre hala kt rn/servis
sunuyor olabilir. Sre yetenei, srecin doal deiimialtnda (mteri) spesifikasyonlarn
karlamadaki gcn gsterir. Deiik sre yetenek endeksleri vardr.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
59/77
SRE YETENE (Devam)
rnek:
Cp
= (st spek. Limiti - Alt spek. limiti) / (6s)
SL - ASL = Tolerans
6s = KLX - AKLX= (KLX - AKLX)(Altgrup bykl)
(1/2)
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
60/77
Deiik Sre Yetenekleri
Baknz Ek P15
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
61/77
Kontroll, Yeteneksiz Sreler
Baknz Ek P16
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
62/77
SERPME DYAGRAMI
Serpme diyagram, bir deiken ile birdieri arasndaki ilikiyi almak amac ilekullanlr. Olas sebep/sonu ilikilerini
aratrmaya yardmc olur. Bir serpme diyagramnn yatay x ekseni
deikenlerden birinin ald deerleri,
dikey y ekseni ise dier deikenlerinkarlnda ald deerleri gsterir.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
63/77
SERPME DYAGRAMI (Devam)
Baknz Ek P17
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
64/77
Serpme Diyagramlarnn Yorumu
Baknz Ek P18
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
65/77
YAKINLIK DYAGRAMI
Pekok fikir, gr, konu veya faaliyet iindentemel olanlar bulmak iin kullanlr.
Bu fikirler, grler, konular nce tretilir, sonrabunlardan birbiri ile doal ilgisi olanlar gruplanr.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
66/77
YAKINLIK DYAGRAMI (Devam)
1. Doru takm oluturulur. 4-6 kii
Deiik bak alar
Yaratc, ak-fikirli insanlar
2. Ele alnacak konu belirlenir. Geni kapsaml, yansz cmle
Aka ifade edilmeli, iyi anlalmal
3. Fikirler yaratlr ve kaydedilir.
Beyin frtnas yaklam izlenir Her fikir kartlar zerine kaydedilir
Tek bir kelimeden oluan kart olmaz
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
67/77
YAKINLIK DYAGRAMI (Devam)
4. Tamamlanan kartlar geliigzel bir ekilde duvara, masayav.b. serilir.
5. Kartlar ilgili gruplara ayrlr. Sessizlik iinde
Dnlr, hareket edilir abuk sre
Eer anlamazlk olursa, kartlar, istenen yere tanr, tartlmaz
Dikey stunlar
5-10 grup Sadece akla kavuturmak iin tartlr.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
68/77
6. Balk kartlar yaratlr. Ksa, z, tam, tek bana bir anlam ifade etmeli
Tek kelimeli balk olmaz
sim ve yklem iermeli
Altndaki btn fikirlerin ana ban yakalamal
Her grubun bana yerletirilir
7. Biten yaknlk diyagram izilir. Balklar, altbalklar ve altndaki btn kartlar birletirenizgiler izilir.
Takm gzden geirir.
nemli takm-d yeler gzden geirir.
YAKINLIK DYAGRAMI (Devam)
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
69/77
LK DYAGRAMI
Bir dizi fikir arasndaki sebep ve sonubalarnn grafikselgsterimidir.
Ne Zaman Kullanlr? Ana sebepler belirlenmek istendiinde
Daha iyi tanmlanmas gereken, birbiri ile ilikili fazla sayda konuvarsa
Ana sebepleri belirlemek iin veri olmadnda
Kstl kaynaklara dikkatlice odaklanm bir gayret gerektirdiinde.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
70/77
1. Dorutakmoluturulur. 4-6 kii ideal; daha byk takmlarda mmkn.
Konu hakknda bilgili kiiler.
2. Bir problem zerinde anlamayavarlr.
Yaknlk diyagram, sebep-sonu diyagram, aa diyagram gibikaynaklardan yararlanlabilir:
3. Konu / problem hakknda fikirler tretilir ve bunlarsergilenir. Herbir fikir ember iine alnr, balklar A, B, C gibi
isimlendirilir.
Fikirler geliigzel veya bir ember zerinde datlr.
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
LK DYAGRAMI (Devam)
8/3/2019 Problem Cozme
71/77
4. likioklar izilir. Herbir fikir iin u tip bir soru sorulur: A fikri B fikrine yol aar
m?, v.b.
Sebep fikirden sonu fikir ynne doru tek ynl bir ok izilir.
Okun yn konusunda anlamazlk var ise o ok hi izilmez.
5. Herbir fikirden kaynaklanan ok says bulunur.6. Sonu karlr.
Temel faktrler/sebepler belirlenir.
En fazla sayda dar giden ok, o fikrin temel sebep/srkleyici
fikir olduunu gsterir. En fazla sayda ieri gelen ok, o fikrin temel sonu olduunugsterir.
LK DYAGRAMI (Devam)
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
72/77
AA DYAGRAMI
Belli bir amaca erimek iin izlenmesi gereken yollarn,sistematik bir ekilde giderek artan bir detay dzeyindegrafiksel ifadesidir.
Ne Zaman Kullanlr? Genel amalarn zel uygulama detayna indirgenmesi gerektiinde,
Btn uygulama seeneklerinin belirlenmesi gerektiinde,
Temel sebepleri belirlemek iin, (rnein, neden-neden diyagram)(sebep-sonu diyagramna alternatif)
Fikirlerin aa kavumas iin, Bir uygulama gerekleirken olabilecek engeller/aksaklklarn ve
bunlarn etkilerini azaltmak iin ne yaplabileceinin belirlenmesiamacyla. (rnein, sre-karar program emas)
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
73/77
1. Ama belirlenir. likidiyagramndaki temel sebep/sonular
Yaknlk diyagramndaki balklar
Uzlama tartmas
2. Dorutakmoluturulur. Detayl uygulama bilgisine sahip hareketplanlayclar
3. Ana ama ile ilikili olan alternatif sebepler, taktikler veyailerbelirlenir.
Beyin frtnaskullanlabilir. Herbir alternatif, kart veya post-it zerine yazlabilir.
AA DYAGRAMI (Devam)
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
74/77
4. Fikirler deerlendirilir ve makul bir sayyadrlr.
5. Aa oluturulur. 1.dzey: Genel ama, kavram, fikir.
Dier dzeyler: Her seferinde bir basamak olmak zere,neden, nasl ve ne gibi sorularn cevaplar.
AA DYAGRAMI (Devam)
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
75/77
Baka Problem zme Teknikleri
Matris diyagram
ncelik matrisleri
Gantt emas
Ok diyagram
Radar emas
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
76/77
Baka Problem zme Teknikleri(Devam)
Tasarma Ynelik Teknikler:
Kalite lev Konulandrma (QFD)
Hata Tipi ve Etkisi Analizi (FMEA)Hata Aa Analizi (FTA)
Deney Tasarm (DOE)
G. KKSAL , ODT Haziran 2001
8/3/2019 Problem Cozme
77/77
Baka Veri Toplama Aralar
Anketler