1

Program doradztwa zawodowego dla

Gimnazjum przy Zespole Szkół w

Lisewie Malborskim.

2

Spis treści

Wstęp.

Rozdział 1. Podstawowe pojęcia

Rozdział 2. Podstawowe przepisy prawa polskiego i unijnego dotyczące doradztwa

zawodowego

Rozdział 3. Funkcjonowanie wewnątrzszkolnego systemu doradztwa w Gimnazjum

przy Zespole Szkół w Lisewie Malborskim

Rozdział 4. Działalność szkolnego doradcy zawodowego

Rozdział 5. Praca nauczycieli, wychowawców, naucz. biblioteki, pedagoga szkolnego

na rzecz doradztwa zawodowego w szkole

Rozdział 6. Zakończenie

Rozdział 7. Bibliografia

3

WSTĘP

W sytuacji wciąż dużego bezrobocia w Polsce, pomoc doradców zawodowych

lub innych osób zajmujących się doradztwem zawodowym powinna być dostępna na

każdym etapie życia człowieka. Coraz częściej, bowiem będzie on zmuszony

wielokrotnie zmieniać zawód, uzupełniać kwalifikacje oraz poszukiwać pracy. Ciągłe

podnoszenie kwalifikacji i ich zmiana stają się czynnikami na trwale wpisanymi w

życiorys zawodowy każdego pracownika. Stąd też ważnym elementem modernizacji

systemu edukacji, w tym głównie systemu edukacji zawodowej, staje się wyposażenie

uczniów w umiejętności przydatne w podejmowaniu racjonalnych decyzji dotyczących

wyboru zawodu, które rzutować będą na dalszy przebieg kariery zawodowej młodego

człowieka. Oznacza to konieczność stworzenia takiego systemu doradztwa

zawodowego, który zapewni uczniom nie tylko poznanie możliwości zdobycia

zawodów oferowanych przez szkoły oraz wymagań, jakie stawiają one kandydatom, ale

umożliwi także rozwijanie świadomości własnych uzdolnień, posiadanych umiejętności

kwalifikacji i zainteresowań- w aspekcie życzeniowym i rzeczywistym. Ponadto

tworzony system doradztwa winien zapewnić poznanie procesu aktywnego

poszukiwania pracy, podejmowania decyzji oraz uświadomienie konsekwencji

dokonywanych wyborów. Wreszcie powinien stworzyć możliwość kształcenia

umiejętności radzenia sobie ze zmianami poprzez rozwijanie umiejętności

adaptacyjnych oraz umiejętności wychodzenia naprzeciw nowym sytuacjom i nowym

wyzwaniom. Tym wyzwaniom próbuje sprostać Wewnątrzszkolny System Doradztwa

Zawodowego (WSDZ) oraz zatrudnieni w szkole pedagodzy szkolni koordynujący jego

działanie.

4

Rozdział 1

PODSTAWOWE POJĘCIA:

W tym rozdziale zostaną przybliżone podstawowe pojęcia związane z

wewnątrzszkolnym systemem doradztwa zawodowego.

PORADNICTWO ZAWODOWE

„Długofalowe i wieloetapowe działania wychowawcze, towarzyszące jednostce w

trakcie jej rozwoju zawodowego. Obejmuje ono udzielanie pomocy uczniom i dorosłym

w planowaniu, tworzeniu i rozwoju kariery zawodowej, przynoszącej jednostce

satysfakcję i zawodowy sukces.” (Lelińska, 1999, s. 29)

ORIENTACJA ZAWODOWA

„Działania wychowawcze szkoły, rodziców, i innych osób, grup i instytucji - mające na

celu przygotowanie młodzieży do planowania kariery zawodowej, których ważnym

elementem jest podejmowanie kolejnych decyzji wyboru zawodu i szkoły”. (Lelińska,

1999, s. 29)

DORADZTWO ZAWODOWE

„Świadczenie pomocy w dokonywaniu kolejnych decyzji wyboru zawodu lub pracy w

formie indywidualnej porady zawodowej, poprzez analizę pola problemowego jednostki

i udzielenie jej informacji zawodowych, podawanie wskazówek, sugestii oraz

instrukcji.” (Lelińska, 1999, s. 29)

DORADCA ZAWODOWY

„Osoba udzielająca pomocy, w formie grupowych i indywidualnych porad

zawodowych, młodzieży i osobom dorosłym w wyborze zawodu, kierunku kształcenia i

szkolenia, uwzględniając ich możliwości psychofizyczne i sytuację życiową a także

potrzeby rynku pracy oraz możliwości systemu edukacyjnego, współpracując z

rodzicami i nauczycielami w procesie orientacji zawodowej uczniów oraz

wykorzystując w tym celu wiedzę o zawodach, znajomość psychologicznych i

pedagogicznych technik, diagnozę rynku pracy oraz techniczne środki przekazywania

informacji zawodowej.” (Lelińska, 1999, s. 29)

5

INFORMACJA ZAWODOWA

„Zbiory danych potrzebnych jednostce do podejmowania kolejnych decyzji

zawodowych oraz związanych z zatrudnieniem. Zakres treści, metod i kanały

przekazywanych informacji są dostosowane do etapu rozwoju zawodowego jednostki

oraz rodzajów podejmowanych decyzji.” (Lelińska, 1985, s. 35)

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA

Ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu przygotowania uczniów do wyboru

zawodu, poziomu i kierunku kształcenia. System powinien określać: role i zadania

doradcy w ramach rocznego planu działań, czas i miejsce realizacji zadań, oczekiwane

efekty, formy i metody pracy.

6

Rozdział 2

PODSTAWOWE PRZEPISY PRAWA POLSKIEGO I UNIJNEGO

DOTYCZĄCE DORADZTWA

- Memorandum dotyczące kształcenia ustawicznego, uchwalone przez Komisję

Europejską w 2000 r. jako jedno z 6 głównych założeń wymienia zalecenie dotyczące

profesjonalnej pomocy doradczej dla uczniów w zakresie planowania kariery

zawodowej. Zdecydowana większość państw Unii Europejskiej już od dawna stosuje to

zalecenie w praktyce.

- Rezolucja Rady Unii Europejskiej z 18 Maja 2004 jest to najważniejszy do tej pory

dokument wydany przez Unię Europejską dotyczący poradnictwa zawodowego.

„Wszyscy obywatele Europy powinni mieć dostęp do usług związanych z

poradnictwem, informacją zawodową i planowaniem kariery na każdym etapie swojego

życia”.

- Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz. U. z 1996 r.,

Nr 67, poz. 329 ze zm.) zobowiązuje placówki oświatowe do „przygotowania uczniów

do wyboru zawodu i kierunku kształcenia”.

Również ramowe statuty szkół ponadpodstawowych nakładają na dyrektorów i rady

pedagogiczne „obowiązek organizacji wewnątrzszkolnego systemu poradnictwa

zawodowego oraz zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia

i zawodu".

- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w

sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w

publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 11, poz. 114).

- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych

przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487).

- Strategia Rozwoju Kształcenia Ustawicznego do roku 2010 przyjęta przez Radę

Ministrów 8 lipca 2003 r. jako jeden z priorytetów uznaje tworzenie zasobów

informacyjnych w zakresie kształcenia ustawicznego i rozwoju zasobów doradczych.

7

Rozdział 3

FUNKCJONOWANIE WEWNĄTRZSZKOLNEGO SYSTEMU

DORADZTWA ZAWODOWEGO W ZESPOLE SZKÓŁ W

LISEWIE MALBORSKIM

3.1 Osoby odpowiedzialne za realizację WSDZ w Zespole Szkół w Lisewie

Malborskim

- Dyrektor szkoły

- Pedagog szkolny

3.2 Osoby współuczestniczące

· Wychowawcy klas

· Nauczyciel biblioteki

· Nauczyciele

· Instytucje zajmujące się kształtowaniem kariery zawodowej (Poradnia Psychologiczno

– Pedagogiczna w Malborku).

3.3 Potrzeba Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa w szkole

Stworzenie Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego, w ramach

którego zatrudniony pedagog szkolny pomaga uczniom w poznaniu ich własnych

predyspozycji zawodowych (osobowości, potrzeb, uzdolnień, zainteresowań,

możliwości), w przygotowaniu do wejścia na rynek pracy i w złagodzeniu startu

zawodowego, to cel którego realizacja niesie wiele korzyści. Uczeń i jego rodzic w

każdej chwili mieliby zapewniony dostęp do usług doradczych, nie byliby osamotnieni

w rozwiązywaniu problemów edukacyjno-zawodowych. U podstaw wprowadzenia

WSDZ w szkołach leży przekonanie, że środowisko szkolne odgrywa szczególną rolę w

kształtowaniu decyzji zawodowych uczniów w gimnazjum, a także w trakcie uczenia

się zawodu w wybranych szkołach w okresie późniejszym.

Bazując na koncepcji rozwoju zawodowego E. Ginzburga, który na podstawie badań

empirycznych wyróżnił trzy okresy w procesie wyboru zawodu, tj.: okres wyboru na

podstawie fantazji, występujący przed okresem dojrzewania płciowego /do 11 roku

życia/,

· okres wyboru próbnego, występujący w okresie adolescencji /11 – 17 rok życia/, a w

nim podokresy: zainteresowań, zdolności, wartości, przejściowy.

8

· okres realistycznego wyboru, trwający do wczesnej dorosłości /od 17 roku życia/ z

następującymi podokresami: eksploracji, krystalizacji, specyfikacji.

Ważnym wydaje się stworzenie realnych możliwości, by właśnie pedagog szkolny, w

ramach Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego, wspierał uczniów w

przechodzeniu przez te okresy, dostarczał mu niezbędnych informacji, kształtował

przydatne umiejętności i cechy zachowania.

3.4 Założenia Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego

Opracowując program przyjęto następujące założenia:

Wybór zawodu nie jest pojedynczym aktem decyzyjnym, ale procesem

rozwojowym i stanowi sekwencję decyzji podejmowanych na przestrzeni wielu lat

życia,

WSD obejmuje indywidualną i grupową pracę z uczniami, rodzicami i

nauczycielami (Radą Pedagogiczną).

WSD ma charakter planowych działań i koordynowany jest przez szkolnego

pedagoga.

3.5 Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego

3.5.1 W ramach pracy z nauczycielami (Radą Pedagogiczną) obejmuje:

· Utworzenie i zapewnienie ciągłości działania wewnątrzszkolnego systemu doradztwa

zgodnie ze statutem szkoły.

· Określenie priorytetów dotyczących gromadzenia informacji i prowadzenia

poradnictwa zawodowego w szkole.

· Realizację działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej i

roli pracownika.

· Identyfikację potrzeb i dostosowanie oferty edukacyjnej placówki do zmian na rynku

pracy.

3.5.2 W ramach pracy z wychowawcami obejmuje:

Realizację zadań wynikających z programu wychowawczego i programu

doradztwa zawodowego w formie pogadanek, rozmów, warsztatów, dyskusji z

uczniami, prezentowania materiałów informacyjnych z zakresu orientacji

zawodowej itd.

3.5.3 W ramach pracy z pedagogiem szkolnym obejmuje:

Wspomaganie wychowawców, nauczycieli, rodziców i uczniów poprzez

udostępnianie wszelkich niezbędnych wychowawcom materiałów typu:

9

kwestionariusze, ankiety, ćwiczenia, karty zainteresowań, przygotowywanie i

udostępnianie materiałów informacyjnych z zakresu doradztwa zawodowego i

struktury szkolnictwa ponadgimnazjalnego; organizowanie spotkań ze

specjalistami z PPP, Urzędu Pracy, Młodzieżowego Centrum Kariery,

reprezentantami różnych zawodów np. rodzicami czy absolwentami.

3.5.3 W ramach pracy z nauczycielem biblioteki obejmuje:

Gromadzenie i systematyczną aktualizację informacji edukacyjnej i zawodowej w

bibliotece szkolnej.

3.5. 4 W ramach pracy z rodzicami obejmuje:

· Prezentację założeń pracy informacyjno- doradczej szkoły na rzecz uczniów.

· Zajęcia psychoedukacyjne służące wspomaganiu rodziców w procesie

podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych przez ich dzieci.

· Włączanie rodziców, jako przedstawicieli różnych zawodów, do działań

informacyjnych szkoły.

· Przedstawienie aktualnej i pełnej oferty edukacyjnej szkolnictwa na różnych jego

poziomach.

· Indywidualną pracę z rodzicami uczniów, którzy mają problemy: zdrowotne,

emocjonalne, decyzyjne, intelektualne, rodzinne itp.

· Gromadzenie, systematyczną aktualizację i udostępnianie informacji edukacyjno-

zawodowej.

· Przedstawienie możliwości zatrudnienia na lokalnym rynku pracy.

3.5.5 W ramach pracy z uczniami obejmuje:

· Poznawanie siebie, zawodów, udzielanie informacji edukacyjnej i zawodowej.

· Autodiagnozę preferencji i zainteresowań zawodowych.

· Analizę potrzeb rynku pracy i możliwości zatrudnienia na rynku pracy.

· Indywidualną pracę z uczniami mającymi problemy z wyborem szkoły i zawodu.

· Pomoc w planowaniu rozwoju zawodowego.

· Konfrontowanie samooceny uczniów z wymaganiami szkół i zawodów.

· Pomoc w budowaniu kolejnych etapów rozwoju edukacyjno- zawodowego.

· Przygotowanie do samodzielności w trudnych sytuacjach życiowych: egzamin,

poszukiwanie pracy, podjęcie roli pracownika, z adaptacją do nowych warunków,

bezrobocie.

10

3.5. 6 Formy działań adresowane do uczniów:

- badania /diagnoza/ zapotrzebowania na działania doradcze prowadzone w szkole,

- zajęcia warsztatowe służące rozbudzeniu świadomości konieczności planowania

rozwoju i kariery zawodowej,

- zajęcia warsztatowe służące samopoznaniu i określeniu predyspozycji wyznaczających

rozwój zawodowy i karierę zawodową,

- zajęcia warsztatowe doskonalące umiejętności w zakresie komunikacji

interpersonalnej i współdziałania,

- zajęcia warsztatowe uczące umiejętności redagowania dokumentów aplikacyjnych

/CV, list motywacyjny/,

- zajęcia warsztatowe służące rozwijaniu i doskonaleniu umiejętności autoprezentacji i

rozmowy wstępnej /kwalifikacyjnej/ z pracodawcami,

- zajęcia warsztatowe służące zapoznaniu z obowiązującym prawem pracy,

- gromadzenie i udostępnianie informacji edukacyjno-zawodowej /o zawodach, o rynku

pracy, o możliwościach kształcenia i zatrudnienia, o planach rekrutacyjnych lokalnych

uczelni/ w postaci prasy, informatorów, programów multimedialnych,

- spotkania z absolwentami, którzy osiągnęli sukces zawodowy /promowanie dobrych

wzorców/,

- spotkania z przedstawicielami różnych zawodów,

- spotkania z przedstawicielami lokalnych firm, pracodawców /praktyki zawodowe,

oczekiwania pracodawców, lokalny rynek zatrudnienia/,

- tworzenie bazy danych o absolwentach szkoły,

- tworzenie informacji o lokalnych firmach i pracodawcach,

- organizowanie dni otwartych szkoły /oferta edukacyjna placówki, jej promocja/,

- organizowanie uczniowskiego wolontariatu,

- tworzenie możliwości indywidualnej rozmowy z doradcą zawodowym (pedagogiem

szkolnym) na terenie szkoły,

- opracowanie informacji na stronę internetową szkoły poświęconych

zagadnieniom planowania kariery i pracy zawodowej.

3.5. 7 Formy działań adresowane do rodziców:

- tworzenie możliwości indywidualnej rozmowy z doradcą zawodowym (pedagogiem

szkolnym) na terenie szkoły,

- spotkania z przedstawicielami różnych zawodów,

11

- spotkania z przedstawicielami lokalnych firm, pracodawców /praktyki zawodowe,

oczekiwania pracodawców, lokalny rynek zatrudnienia/,

- organizowanie dni otwartych szkoły /oferta edukacyjna placówki, jej promocja/,

- gromadzenie i udostępnianie informacji edukacyjno-zawodowej /o zawodach, o rynku

pracy, o możliwościach kształcenia i zatrudnienia, o planach rekrutacyjnych lokalnych

uczelni/ w postaci prasy, informatorów, programów multimedialnych,

- opracowanie informacji na stronę internetową szkoły poświęconych zagadnieniom

planowania kariery i pracy zawodowej.

3.5. 8 Formy działań adresowane do nauczycieli:

- szkolenia służące promowaniu znaczenia działań z zakresu doradztwa zawodowego i

planowania kariery zawodowej w szkolnictwie,

- warsztaty służące doskonaleniu umiejętności doradczych,

- tworzenie warunków do wymiany doświadczeń i dzielenia się wiedzą,

- śledzenie losów zawodowych absolwentów,

- organizowanie dni otwartych szkoły /oferta edukacyjna placówki, jej promocja/,

- stworzenie wspólnie z uczniami informacji poświęconych zagadnieniom planowania

kariery i pracy zawodowej.

3.5.9 Formy działań adresowane do środowiska lokalnego i lokalnego samorządu:

- spotkania z przedstawicielami lokalnych firm, pracodawców /praktyki zawodowe,

oczekiwania pracodawców, lokalny rynek zatrudnienia

- współpraca z uczelniami wyższymi i akademickimi biurami karier,

- współpraca z instytucjami lokalnego rynku pracy /urzędy pracy, centrum kariery/.

3.6 Na realizację WSDZ składa się:

1. Praca pedagoga szkolnego.

2. Praca nauczycieli, wychowawców, nauczyciela biblioteki, którzy w ramach

współpracy ze szkolnym pedagogiem realizują treści z zakresu doradztwa zawodowego

i poradnictwa kariery na lekcjach, np.: godziny z wychowawcą, WOS, j. polskiego,

informatyki i innych oraz współuczestniczą w realizacji formy doradczej zwanej

„rynkiem pracy” poprzez udział i współorganizowanie wycieczek do instytucji rynku

pracy, organizując spotkania z przedstawicielami zawodów, przedstawicielami uczelni

itp.

12

Rozdział 4

DZIAŁALNOŚĆ SZKOLNEGO DORADCY ZAWODOWEGO

4.1 Cele

·Przygotowanie młodzieży do trafnego wyboru zawodu i drogi dalszego kształcenia

oraz opracowania indywidualnego planu kariery edukacyjnej i zawodowej.

·Przygotowanie ucznia do radzenia sobie w sytuacjach trudnych, takich jak: bezrobocie,

problemy zdrowotne, adaptacja do nowych warunków pracy i mobilności zawodowej.

·Przygotowanie ucznia do roli pracownika.

·Przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci w podejmowaniu decyzji

edukacyjnych i zawodowych.

·Pomoc nauczycielom w realizacji tematów związanych z wyborem zawodu w ramach

lekcji przedmiotowych.

·Wspieranie działań szkoły mających na celu optymalny rozwój edukacyjny i

zawodowy ucznia.

4.2 Zadania

·Systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje i pomoc w

planowaniu kształcenia i kariery zawodowej.

·Gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych.

·Wskazywanie osobom zainteresowanym (młodzieży, rodzicom, nauczycielom) źródeł

dodatkowej, rzetelnej informacji na poziomie regionalnym, ogólnokrajowym na temat:

rynku pracy, trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia, wykorzystania

posiadanych uzdolnień i talentów w różnych obszarach świata pracy, instytucji i

organizacji wspierających funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w życiu

codziennym i zawodowym,

·Udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych uczniom i ich

rodzicom.

·Prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, wspierających uczniów w świadomym

planowaniu kariery i podjęciu roli zawodowej poprzez przygotowanie ich do aktywnego

poszukiwania pracy, prezentowania się na rynku pracy oraz wyposażenie ich w wiedzę

na temat reguł i trendów rządzących rynkiem pracy.

·Kierowanie w sprawach trudnych, do specjalistów: doradców zawodowych w

poradniach psychologiczno-pedagogicznych i urzędach pracy itp.

13

·Koordynowanie działalności informacyjno – doradczej szkoły.

·Wspieranie rodziców i nauczycieli w działaniach doradczych poprzez organizowanie

spotkań szkoleniowo-informacyjnych, udostępnianie im informacji i materiałów do

pracy z uczniami itp.

·Współpraca z Radą Pedagogiczną w zakresie: tworzenia i zapewnienia ciągłości

działań wewnątrzszkolnego systemu doradztwa, zgodnie ze statutem szkoły, realizacji

zadań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej.

·Systematyczne podnoszenie własnych kwalifikacji.

·Wzbogacanie warsztatu pracy o nowoczesne środki przekazu informacji (internet, CD,

DVD itp.) oraz udostępnianie ich osobom zainteresowanym.

·Sporządzanie sprawozdań z prowadzonej działalności.

·Współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa:

centrum kariery, poradnie psychologiczno – pedagogiczne, powiatowe urzędy pracy,

przedstawiciele organizacji zrzeszających pracodawców itp.

4.3 Korzyści wynikające z działalności pedagoga szkolnego realizującego zadania

doradcy zawodowego

4.3.1 Dla indywidualnych odbiorców:

· Dostęp do informacji zawodowej dla uczniów, nauczycieli oraz rodziców.

· Poszerzanie edukacyjnych i zawodowych perspektyw uczniów.

· Świadome, trafniejsze decyzje edukacyjne i zawodowe.

· Ułatwienie wejścia na rynek pracy dzięki poznaniu procedur pozyskiwania i

utrzymania pracy.

· Świadomość możliwości zmian w zaplanowanej karierze zawodowej.

· Mniej niepowodzeń szkolnych, zniechęcenia, porzucania szkoły a potem pracy, jako

konsekwencji niewłaściwych wyborów.

4.3.2. Dla szkoły:

·Realizacja zobowiązań wynikających z ustawy i dotyczących "przygotowania uczniów

do wyboru zawodu i kierunku kształcenia".

4.3.3 Dla władz lokalnych:

· Zwiększenie świadomości społecznej dotyczącej konieczności racjonalnego

planowania rozwoju zawodowego przez jednostki.

· Podejmowanie właściwych decyzji, efektywnie przeciwdziałających bezrobociu.

· Zapewnienie powszechności i dostępności usług doradczych.

14

4.3.4 Dla pracodawców:

·Zwiększenie szansy znalezienia odpowiednio przygotowanych kandydatów

świadomych oczekiwań rynku pracy.

4.4 Realizacja zadań pedagoga szkolnego realizującego zadania doradcy

zawodowego w ramach WSDZ

Pedagog szkolny realizuje zadania na podstawie, zatwierdzonego przez Dyrektora

szkoły WSDZ na dany rok szkolny.

Wyznacznikiem opracowania programu pracy z uczniami, rodzicami i Radą

pedagogiczną są:

· Założenia WSD.

· Wykaz propozycji i oczekiwań uczniów, rodziców względem realizowanego obszaru

doradztwa zawodowego (dane z ankiet, rozmów).

· Czas pracy pedagoga szkolnego.

· Aktywność i zaangażowanie uczniów.

· Możliwości organizacyjne.

· Dostępna baza i zaplecze merytoryczne.

· Liczba beneficjentów działań doradczych.

· Możliwość współpracy i integracji działań doradczych z przedstawicielami Rady

Pedagogicznej.

· Możliwość i skala współpracy z instytucjami rynku pracy.

4.4.1 Formy działań realizowanych w ramach WSDZ, których adresatami mogą być

uczniowie, rodzice, nauczyciele /rada pedagogiczna, środowisko lokalne (instytucje

rynku pracy, zakłady pracy, i in.).

· Informacja edukacyjno – zawodowa (gromadzenie i udostępnianie informacji

edukacyjno-zawodowej /o zawodach, o rynku pracy, o możliwościach kształcenia i

zatrudnienia, o planach rekrutacyjnych lokalnych uczelni/ w postaci prasy,

informatorów, programów multimedialnych, tworzenie multimedialnych centrów

informacji z dostępem do internetu), krzewienie samodzielnego pozyskiwania

informacji (korzystanie z portali dotyczących rynku pracy, programów multimedialnych

do samobadania, informatorów, ulotek, broszur, itp.).

15

· Poradnictwo indywidualne (porady i informacje zawodowe, diagnoza zdolności i

predyspozycji).

· Poradnictwo grupowe - zespołowe, warsztatowe sesje doradcze (zajęcia

warsztatowe służące wyposażeniu młodzieży w zasób wiedzy i umiejętności

dotyczących np. poszukiwania pracy, samozatrudnienia, umiejętności

interpersonalnych, planowania kariery zawodowej i innych; warsztaty dla nauczycieli

służące doskonaleniu umiejętności doradczych ).

· Rynek pracy - wycieczki, obserwacje, uczniowski wolontariat (spotkania z

absolwentami, którzy osiągnęli sukces zawodowy /promowanie dobrych wzorców/,

spotkania z przedstawicielami różnych zawodów /zgodnie ze specyfiką kierunków

kształcenia w szkole/, spotkania z przedstawicielami lokalnych firm, pracodawców i

stowarzyszeń pracodawców , /oczekiwania pracodawców, lokalny rynek zatrudnienia/,

targi pracy, targi edukacyjne, zakłady pracy, instytucje rynku pracy, uczelnie wyższe i

inne).

· Badania /diagnoza/ zapotrzebowania na działania doradcze prowadzone w

szkole.

4.4.2 Sposoby realizacji działań doradczych

Działania doradcze, w ramach WSD, realizowane są w ramach:

· Lekcji wychowawczych.

· Lekcji przedmiotowych.

· Zastępstw na lekcjach przedmiotowych.

· Zajęć pozalekcyjnych (warsztaty).

· Wycieczek.

· Indywidualnych porad.

16

Rozdział 5

PRACA NAUCZYCIELI, WYCHOWAWCÓW, PRACOWNIKA

BIBLIOTEKI, PEDAGOGA SZKOLNEGO NA RZECZ WSDZ W

SZKOLE

W rozdziale tym zostanie przedstawiona propozycja realizacji konkretnych zagadnień z

zakresu doradztwa na lekcjach przedmiotowych.

Z uwagi na ograniczony czas pracy pedagoga szkolnego do owocnej realizacji

zagadnień z zakresu doradztwa zawodowego konieczna jest współpraca pedagoga

szkolnego z innymi nauczycielami, którzy w ramach lekcji przedmiotowych (w miarę

możliwości) mogliby realizować tematykę doradczą.

Zadania, w realizacji których może nastąpić współpraca

ZADANIE LEKCJA

PRZEDMIOTOWA REALIZUJĄCY

Redagowanie dokumentów

aplikacyjnych

J. polski

Informatyka

Nauczyciele: j. polskiego,

informatyki

Funkcjonowanie rynku pracy,

mechanizmy rynku pracy,

bezrobocie

WOS Nauczyciele WOS

Informacja zawodowa:

pozyskiwanie i korzystanie z

informacji

Informatyka, zajęcia w

bibliotece

Nauczyciele informatyki,

nauczyciel biblioteki

Samozatrudnienie, biznes

plan, procedura rejestracyjna,

uproszczone formy ewidencji,

WOS Nauczyciele WOS

Prawo pracy WOS Nauczyciele WOS

Kształtowanie umiejętności Godziny z wychowawcą Pedagog szkolny,

17

komunikacyjnych wychowawcy klas

Praca i kształcenie w UE WOS Nauczyciele WOS

Aktywne metody

poszukiwania pracy Godziny z wychowawcą Wychowawcy klas

Autoprezentacja

Zajęcia z pedagogami

szkolnymi, godzina z

wychowawcami, j. polski

Pedagog szkolny,

wychowawcy klas,

nauczyciele j. polskiego

Samopoznanie, budowanie

poczucia własnej

wartości, integracja klasy

Zajęcia z pedagogami,

godziny z wychowawcami

Pedagog szkolny,

wychowawcy klas

Wycieczki do zakładów

pracy, na uczelnie wyższe Zajęcia z wychowawcami Wychowawcy klas

Pomoc w wyborze kierunku

kształcenia, zawodu i

planowaniu kariery

zawodowej uczniom, którzy

wymagają specjalistycznego

wsparcia, np. ze względu na

ograniczenia wynikające ze

stanu zdrowia, poziomu

intelektualnego.

Indywidualna praca

pedagogów szkolnych Pedagog szkolny

Gromadzenie i aktualizacja

informacji z zakresu

doradztwa

Zajęcia w bibliotece,

informatyka

Nauczyciele: biblioteki,

informatyki

18

Harmonogram działań na rok szkolny 2015/2016

5.1 DORADZTWO NA POZIOMIE KLASY PIERWSZEJ

Zadania Sposoby realizacji

(formy) Odpowiedzialni Termin

1. Przeprowadzenie

diagnozy zapotrzebowania

uczniów na informacje i

pomoc w planowaniu

kształcenia i kariery

zawodowej.

- opracowanie

kwestionariusza wywiadu

dotyczącego zapotrzebowania na

doradztwo zawodowe;

wychowawcy,

pedagog X 2015

- przeprowadzenie

wywiadów i opracowanie

wyników;

wychowawcy,

nauczyciele

pedagog

X- XI

2015

- gromadzenie i

udostępnianie informacji

edukacyjno- zawodowej;

pedagog cały rok

- uzupełnianie strony

internetowej szkoły informacjami

z zakresu doradztwa

zawodowego na stronie

internetowej gimnazjum;

wychowawcy,

pedagog cały rok

2. Wyzwalanie aktywności

uczniów w kierunku

samopoznania i

samooceny: usposobienia,

temperamentu, charakteru,

zainteresowań.

- prowadzenie zajęć

warsztatowych dla uczniów w

celu poznania własnych

zainteresowań, uzdolnień i

określenia predyspozycji

zawodowych (testy,

psychozabawy);

nauczyciele

wychowawcy,

pedagog

cały rok

(na

godzinac

h

wychow

awczych

)

- organizowanie dni

integracyjnych (wycieczki, rajdy

piesze, zajęcia sportowe);

nauczyciele

wychowawcy IX 2015

19

- obserwacja uczniów przez

nauczycieli poszczególnych

przedmiotów pod kątem ich

zdolności;

Nauczyciele

przedmiotowi Cały rok

3. Świadomy wybór i

planowanie kariery

zawodowej (poznawanie

zawodów).

- przeprowadzenie dla

uczniów spotkań z ludźmi

różnych zawodów na godzinach

wychowawczych;

wychowawcy cały rok

- organizowanie wycieczek

zawodoznawczych dla uczniów

do różnorodnych instytucji,

zakładów pracy w celu poznania

określonych zawodów i

stanowisk pracy;

wychowawcy cały rok

5.2 DORADZTWO NA POZIOMIE KLASY DRUGIEJ

Zadnia Sposoby realizacji

(formy) Odpowiedzialni Termin

1. Diagnoza

zapotrzebowania

uczniów na

informacje

edukacyjne i

zawodowe.

- przeprowadzenie

ankiety diagnozującej

zainteresowania i

ukierunkowującej pracę

z uczniami

wychowawca,

psycholog/pedagog –

opracowanie narzędzi

IX 2015

2. Kształtowanie i

rozwijanie

umiejętności

komunikowania

się z ludźmi

(również z

przedstawicielami

- zajęcia warsztatowe

„Jak porozumiewać się

z innymi”; „Cechy

osobowości”

wychowawca,

psycholog/pedagog –

opracowanie narzędzi

umieścić w planie

działań

wychowawczych

klasy

- prowadzenie zajęć

psychoedukacyjnych

„Sztuka negocjacji,

psycholog/pedagog warsztaty 2h/rok

20

różnych

zawodów).

prowadzenie rozmów,

dyskusji”;

- przeprowadzenie

wywiadów z ludźmi

różnych zawodów,

uczącymi się, spotkania

z absolwentami

Wychowawca

Warsztaty 2h/rok

3. Poznawanie

zawodów,

przedstawienie

grup zawodów.

- opracowywanie przez

uczniów gabloty

zawodoznawczej-

przygotowanie

materiałów dotyczących

różnych zawodów;

plus prezentacja

zamieszczona w sieci

(link na stronie

internetowej szkoły)

nauczyciel WOS-u,

uczniowie II klasy i

wychowawca,

nauczyciele

wspomagający/projekt

edukacyjny

jeden zawód/miesiąc

- projekcja filmów dla

uczniów o tematyce

zawodoznawczej np.

opisującej ginące

zawody, zawody

przyszłości;

nauczyciel biblioteki

wg planu pracy

biblioteki

- spotkania uczniów z

przedstawicielami

różnych zawodów –

żywa biblioteka

nauczyciele,

wychowawcy

Dzień Otwarty

Szkoły

- prowadzenie

warsztatów dla uczniów

wskazujących

wykorzystanie

posiadanych uzdolnień i

talentów przy

nauczyciele,

pedagog -

zajęcia pozalekcyjne

w ramach KN

wg planów pracy

21

wykonywaniu

przyszłych zadań

zawodowych (test

skłonności zawodowych

i/lub zainteresowań – v.

diagnoza na początku

roku);

- przedstawianie w

dowolnej formie przez

uczniów posiadanych

umiejętności i

osiągnięć,

autoprezentacja na

godzinach

wychowawczych, na

lekcjach plastyki,

techniki, języka

polskiego, informatyki;

nauczyciele

wychowawcy, języka

polskiego, techniki,

plastyki, informatyki

według planu

wychowawczego,

planów wynikowych

5.3 DORADZTWO NA POZIOMIE KLASY TRZECIEJ

Zadania Sposoby realizacji

(formy) Odpowiedzialni Termin

1. Diagnoza

zapotrzebowania

uczniów na informacje

edukacyjne i

zawodowe.

– przeprowadzenie wśród

uczniów klas III

kwestionariusza

dotyczącego kierunku

dalszego kształcenia

specjalista ds. doradztwa

zawodowego – układa

wychowawca –

przeprowadza

pedagog/psycholog –

opracowuje

IX

– rozmowy z

wychowawcami,

nauczycielami, rodzicami

wychowawca

wszyscy nauczyciele

pedagog/psycholog

II

semestr

22

w zakresie wyboru

kierunku dalszego

kształcenia

rodzic

2. Przedstawienie

uczniom aktualnej i

pełnej oferty

edukacyjno-

zawodowej

szkolnictwa

ponadgimnazjalnego.

– gazetka ścienna

przedstawiająca wykaz

szkół

ponadgimnazjalnych

nauczyciel wos’u II

semestr

– spotkania młodzieży z

pracownikami szkół

ponadgimnazjalnych i

uczniami tych szkół,

prezentacja oferty

edukacyjnej, socjalnej,

kół zainteresowań,

zaprezentowanie

materiałów

promocyjnych szkoły

wychowawca

II

semestr

(w okresie

rekolekcji)

– spotkania z

absolwentami wychowawca

II

semestr

(Dzień

Otwarty

Szkoły)

– wyjazdy młodzieży do

szkół

ponadgimnazjalnych na

terenie województwa

pomorskiego

rodzic/wychowawca w miarę

potrzeb

3. Wprowadzenie

elementów doradztwa

do poszczególnych

przedmiotów.

– pisanie podań, listów

motywacyjnych i CV na

lekcjach języka polskiego

nauczyciele języka

polskiego

w miarę

potrzeb

23

Rozdział 6

ZAKOŃCZENIE

Ewaluacja Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa jest niezbędna, aby

działania doradcy zawodowego były zgodne z oczekiwaniami i potrzebami uczniów

Gimnazjum w Zespole Szkół w Lisewie Malborskim . W tym celu należy

systematycznie dokonywać analizy podjętych działań min. poprzez:

· Śledzenie losów absolwentów.

· Obserwację zajęć grupowych i indywidualnych z zakresu doradztwa zawodowego.

· Wyciąganie wniosków do dalszej pracy wynikających ze sprawozdań z realizacji

Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego.

Wybór przyszłego zawodu przez ucznia jest problemem bardzo ważnym, gdyż decyduje

o jego przyszłym życiu, o jego szczęściu, zadowoleniu i samorealizacji. Zdecydowanie

istotną rolę w doradztwie zawodowym pełni szkoła, nauczyciele przedmiotów, koła

zainteresowań, pedagog szkolny, a szczególnie sam wychowawca, który ma możliwość

ukierunkowania ucznia.

Jest zrozumiałe, że dla młodzieży kilkunastoletniej, bardziej interesujące i

łatwiej przyswajalne są informacje dotyczące nauki w szkole ponadgimnazjalnej niż

informacje na temat przyszłej pracy. Jednak informacja o drogach kształcenia

zawodowego bez ukazania pracy zawodowej, jako celu nauki, byłaby niepełna. Czyniąc

wybór zawodu sprawą podstawową, docelową, kształtujemy u młodzieży przekonanie,

że cel określa drogi dojścia do niego.

Opracowany Szkolny System Doradztwa Zawodowego zostanie wdrożony w celu

zapoznania uczniów z różnymi drogami dochodzenia do zawodu oraz z wymaganiami

stawianymi przez szkołę ponadgimnazjalną, z przedmiotami teoretycznymi,

zawodowymi i praktyczną nauką zawodu.

ZAMIERZONE EFEKTY Z DZIAŁALNOŚCI WSDZ

1. Uczniowie znają siebie, swoje mocne strony, cechy psychiczne (osobowość).

2. Uczniowie zdobędą informacje o różnych zawodach.

3. Uczniowie będą lepiej przygotowani do wejścia na rynek pracy.

4. Poznają środowisko pracy, zadania i czynności związane z wykonywanymi

zawodami.

24

5. Zdobędą wiedzę na temat wykonywanych zawodów, używanych narzędzi pracy,

predyspozycji niezbędnych do wykonywania danego zawodu.

6. Poznają rynek pracy.

7. Uczniowie będą potrafić efektywnie komunikować się ze sobą.

8. Uczniowie zdobędą umiejętność komunikowania się z ludźmi (przedstawicielami

różnych zawodów).

9. Uczniowie potrafią prezentować siebie jako wykonawcy określonego zawodu.

10. Uczniowie potrafią zaprezentować swoje umiejętności.

11. Uczniowie rozpoznają swoje predyspozycje niezbędne do wykonywania

określonych czynności.

12. Uczniowie łatwiej podejmują decyzje o dalszym kształceniu.

13. Uczniowie zdobędą wiedzę o systemie szkolnictwa ponadgimnazjalnego – typach

i rodzajach szkół.

14. Uczniowie posiadają informacje o zasadach rekrutacji do poszczególnych typów

szkół.

15. Uczniowie rozwijają umiejętność komunikowania się z otoczeniem.

16. Uczniowie poszerzają wiedzę zawodoznawczą z zakresu zawodów

informatycznych, związanych z biologią.

17. Uczniowie zdobędą wiedzę dotyczącą radzenia sobie w sytuacjach trudnych np.

przystosowanie się do nowych warunków pracy.

18. Uczniowie będą dokonywać selekcji informacji związanych z rynkiem pracy.

19. Rodzice i nauczyciele uzyskają pomoc i wsparcie w zakresie wiedzy

zawodoznawczej.

20. Rodzice i nauczyciele uzyskają rzetelną informację o rynku pracy, o możliwości

kształcenia młodzieży gimnazjalnej.

25

Rozdział 7

BIBLIOGRAFIA

Białas L., Orientacja zawodowa w gimnazjum. Materiały pomocnicze.

Jędrzejowski S., Kreowanie karier zawodowych we współczesnej placówce

edukacyjnej. (2000). Warszawa. Dyrektor szkoły,

Kamińska H., Łukaszewicz A. Plany zawodowe młodzieży. (2001). Warszawa. Nowa

Edukacja Zawodowa Nr 5-6/2001. KOWEZ.

Lelińska K. Przygotowanie uczniów do wyboru zawodu metodą zajęć praktycznych.

(1985) Warszawa. WSiP.

Paszkowska-Rogacz, A. (2001).Doradztwo zawodowe w systemach szkolnych krajów

Unii Europejskiej, Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej.

Paszkowska-Rogacz, A., Kudanowska, E. (2006). Psychospołeczny rozwój człowieka –

wybrane teorie. Warszawa. Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i

Ustawicznej.

Szajak S. System orientacji i poradnictwa zawodowego, (1989), Warszawa, PWN