Program prac renowacyjno-konserwatorskich przy kaplicy Hallera …web.um.oswiecim.pl/bip/dokumenty/pliki/56/11365.pdf · 2016. 9. 15. · Rotmanowej), o obecnie miejsce to zajmuje

Program prac renowacyjno-konserwatorskich przy kaplicy Hallera

w Dworach w Oświęcimiu

Opr. mgr Marek GosztyłaKraków, wrzesień 2008 r.

I. Karta tytułowa. 1.Identyfikacja obiektu

- rodzaj: kaplica murowana przykryta kopułą - materiał: ściany murowane, tynkowane, sklepienie na konstrukcji ceglanej, dach na konstrukcji drewnianej pokryty blachą, detal architektoniczny – kamień, stiuk, płyty komemoratywne – marmur, posadzka – marmur, - obiekt: kaplica dworska-budowla sakralna - styl: klasycyzm - czas powstania: koniec XVIII w. - autor: nieznany - adres: ul. Zwycięstwa, Park Hallera, 32-602 Dwory - rejestr zabytku: A – 645/89

2. Dane dotyczące konserwacji. - inwestor: Miasto Oświęcim, - adres: 32-600 Oświęcim, ul. Zaborska 2 - właściciel: Skarb Państwa - program prac konserwatorskich: Konserwator Dzieł Sztuki – Marek Gosztyła

1

II. Dane ogólne1. Podstawa opracowania.Niniejszy program opracowano na zlecenie Pracowni Projektowo-UsługowejArchis s.c. z Oświęcimia. Program ten stanowić będzie odrębną część doprojektu „Remont i renowacja kaplicy Hallera w Dworach” opracowanego przezarch. Jacka Świataka. Program opracowano na podstawie rozpoznania obiektu w terenie,inwentaryzacji rysunkowej, wstępnych badań stratygraficznych i dokumentacjifotograficznej.

2. Przedmiot opracowania.Przedmiotem niniejszego opracowania jest : „Program prac renowacyjno-konserwatorskich przy kaplicy Hallera w Dworach w Oświęcimiu ”.z podaniem:- szczegółowego zakresu prac,- proponowanych materiałów,- technologii wykonania,- kolorystyki: elewacji zewnętrznych i wewnętrznych, stolarki drzwiowej i okiennej, Załącznikiem do części opisowej w/w programu postępowania konserwator-skiego jest dokumentacja fotograficzna.Obiekt jest chroniony jako budynek posiadający walory historyczne iartystyczne na podstawie planu miejscowego.

3. Zakres opracowania.Przedmiotowe opracowanie obejmuje remont konserwatorski elewacji, pokryciadachu, części wewnętrznej kaplicy i fragmentów wyposażenia.

2

Zakres robót remontowo-konserwatorskich budynku zawiera w szczególności:

• wystrój wnętrza - ściany wewnętrzne kaplicy - kamienna posadzka - stolarka okienna - figura św. Barbary

• elewacja zewnętrzna - ściany zewnętrzne wraz z kamieniarką i dekoracją sztukatorską - kamieniarka stopnic przy wejściu do kaplicy, - drzwi wejściowe do budynku - pokrycie dachu.

III. Historia obiektu.Kaplica - mauzoleumWzniesiona pod koniec XVIII wieku wraz z parkiem krajobrazowym i ogrodemzałożonym w końcu XVIII i początku wieku XIX stanowiące część założeniadworsko-parkowego w Dworach k/ Oświęcimia przy ul. Zwycięstwa. Kaplicazwiązana jest z datą śmierci Barbary z Hallerów Rottmanowej (1805 r.) Jest to wolno stojąca klasycystyczna kaplica w kształcie rotundy, obiektmurowany wzniesiony na rzucie centralnym, przykryty półkolistą kopułą.Ściany zewnętrzne kaplicy ozdobione są ośmioma pilastrami jońskimi,podpierającymi belkowanie, na którym wsparta jest kopuła. Dach pokrytyblachą. Wejście do niej zamyka również klasycystyczna żelazna krata.Przez całe dziesięciolecia w ołtarzu był posąg św. Barbary (patronki BarbaryRotmanowej), o obecnie miejsce to zajmuje lżejsza figura NMP, a posąg św.Barbary stoi obok ołtarza. Na wyposażeniu kaplicy są cztery drewniane, równieżklasycystyczne lichtarze. Przy drzwiach wejściowych w kamiennej posadzcejest płyta przykrywająca wejście do krypty, gdzie znajdują się trumny zprochami rodziny Hallerów. Ostatnim pochowanym tam członkiem tej rodzinyjest Cezary Antoni Haller. (8.07.1972 r.), syn majora Cezarego Hallera. Naścianach kaplicy, po obu stronach ołtarza, wmurowane są dwie tablice. Jedna znich poświęcona jest Cezaremu Hallerowi de Hallenburg - kapitanowi WP, od 6listopada 1918 r. komendantowi powiatowemu na powiat oświęcimski, który wczasie najazdu czeskiego na Śląsk Cieszyński w styczniu 1919 r. brał czynnyudział w licznych bitwach. Poległ w bitwie pod Kończycami Małymi w dniu 26stycznia 1919 r. Za zasługi położone w obronie południowych granic Polskizostał pośmiertnie mianowany majorem Wojska Polskiego.

IV. Opis formalny. Kaplica grobowa Hallerów w Dworach.

3

Wzniesiona w stylu klasycystycznym jako budowla centralna na rzucie okręgu.Jednokondygnacyjna, z podziemną kryptą grobową, murowana z cegły zużyciem kamienia, potynkowana, przykryta półokrągłą kopułą bez tamburu ilatarni. Kopuła pokrytą blachą miedzianą. W przyziemiu kamiennapodmurówka z łamanego wapienia i tynkowy cokół w którym kwadratoweokienko z żelazną kratą. Ściany kaplicy opięte ośmioma jońskimi pilastrami oprofilowanych bazach z dwoma półwałkami i wklęską, trzony gładkie. Elewacjęzamyka tynkowe belkowanie a trójbelkowym architrawem, gładkim fryzem iwydatnym gzymsem na kostkowych kroksztynach. Pomiędzy pilastrami trzyokrągłe, czterokwaterowe otwory okienne. Otwór wejściowy zamknięty łukiempółokrągłym nad którym wolutowy, kanelowany klucz. Do wejścia prowadządrewniane schody, pod którymi znajdują się pierwotne kamienne stopnie opółokrągłych noskach z uskokiem. Schody ujęte są bocznymi, murowanymibalustradami o ugiętej ściance frontowej z niskim cokolikiem i płyciną. Kopułapokryta blachą miedzianą i zwieńczona żelaznym(?) krzyżem z promieniamipomiędzy ramionami oraz wieńcem kwiatowym w którym wiązany monogram.W otworze wejściowym żelazne, dwuskrzydłowe drzwi na parach pasowychzawiasów. Od strony zewnętrznej skrzydła dekorowane są kratą z żelaznychprętów w połowie wysokości połączonych owalnymi płycinami, dołemtworzących płyciny z rombami. W górnej, zamkniętej łukiem półokrągłymczęści pręty ułożone wachlarzowo, z mosiężnymi rozetami. W połowiewysokości każdego skrzydła uskrzydlona główka anioła oraz ozdobne szyldyżelaznego, skrzynkowego zamka. Szyldziki w formie edikuli zwieńczonejtrójkątnym szczytem, ujęte kanelowanymi pilastrami i wsparte na trzechkroksztynach z kroplami, dekorowanych liśćmi akantu oraz ornamentemroślinnym. Klamki w formie owalnych, kanelowanych tarcz. Wszystkieelementy dekoracyjne skrzydeł drzwiowych wykonane są z brązu. Wnętrze potynkowane, z nowszą, drewnianą boazerią oraz widocznymidwoma okrągłymi okienkami w głębokich, zamkniętych łukiem półokrągłymwnękach. Ołtarz nowy, z figurą NMPanny. Pierwotna rzeźba ołtarzowa ŚwiętejBarbary stoi po lewej stronie ołtarza. Wykonana z drewna, polichromowana izłocona. Święta prawie naturalnej wielkości, z koroną na głowie, prawą rękęzłożyła na piersi, w lewej opuszczonej ku dołowi trzymała pierwotnie miecz,obecnie uszkodzony. Głowa zwrócona lekko ku górze, włosy długie,rozpuszczone na plecach. Ubrana jest w długą suknię przepasaną szerokimpasem z eliptyczną klamrą oraz płaszcz narzucony na ramiona. Pod niszamiokiennymi znajdują się dwie prostokątne tablice kommemoratywne wykonane zczarnego marmuru. Po lewej stronie tablica z 1920 roku poświęcona CezaremuHallerowi de Hallenburg z inskrypcją otoczoną rytowaną listwą z mosiężnymiokrągłymi rozetami kwiatowymi w narożnikach. Pod górnymi rozetamidekoracja w formie prostych spływów i wieńca. Tablica ujęta jest w tynkowe,profilowane obramienie. Po prawej stronie płyta z 1972 roku poświęconaCezaremu Antoniemu Hallerowi. Posadzka kamienna, z kwadratowych,

4

czarnych i białych płyt wapienia ułożonych w szachownicę. Przed otworemwejściowym prostokątna płyta zamykająca wejście do krypty grobowej, równieżwykonana z czarnego marmuru. Nad koluchem z brązu czaszka z piszczelamiwykonana z tego samego materiału.

5

VI. Stan zachowania i przyczyny zniszczeń. A. Elewacje zewnętrzne. Ściany zewnętrzne sprawiają wrażenie, że stan zachowania jest dobry ponieważ kaplica niedawno była pomalowana z zewnątrz . Jednak liczne nawarstwienia i brak dokładnego opracowania występujących uszkodzeń spowodował kolejne deformacje i zatarcie formy oryginalnej w czasie kolejnych renowacji. 1. Tynki ścian i pilastrów, obramienia drzwiowego. Ściany kaplicy poddawane były wielokrotnie renowacji. Ostatnie tynki wykonane na całej płaszczyźnie ścian w zaprawie cementowo-wapiennej. Tynki te nie były dobrze opracowane co widoczne jest zwłaszcza na styku ściany i pilastrów, powstały zachlapania, nawarstwienia. Ściany przemalowane w ostatniej warstwie w kolorze jasnożółtym, pilastry w kolorze jasnobrązowym. 2. Detal architektoniczny. Elementy detalu poddawane licznym renowacjom. Widoczne nawarstwienia zaprawy i farb zacierające formę i zacierające rzeczywisty rodzaj materiału użytego do budowli. Przemalowania wykonane na ubytkach. Nawarstwienia spowodowały zatarcie elementów kamiennych baz i kapiteli. Bazy, kapitele, gzymsy, klucz portalu wejściowego przemalowane w ostatniej warstwie w kolorze jasnobrązowym. Przemalowania wykonane po ubytkach detalu. Cokół przemalowany w ostatniej warstwie w kolorze szarym. 3. Kamieniarka schodów Liczne nawarstwienia zapraw cementowych i farb spowodowały zatarcie formy – głównie bocznych części schodów. Kamień był miejscami uszkodzony i dlatego uzupełniany zaprawami cementowymi. Z powodu użycia cementu kamieniarka mogła ulec dalszemu zniszczeniu przez brak naturalnej wymiany wilgoci. Uzupełnienia są popękane i odspojone. Schody są zawilgocone i pokryte warstwą mikroflory. Próg wejściowy mocno popękany. 4. Stolarka drzwiowa. Stolarka zachowana w dobrym stanie technicznym. Widoczne ubytki powstałe w wyniku korozji zamalowane farbą. Niedawno poddana renowacji. Obecnie przemalowana w kolorze brązowym. 5. Krzyż na zwieńczeniu kopuły. Stan zachowania dobry. Ze względu na brak dostępu nie można obecnie określić w pełni zakresu zniszczeń.

B. Wnętrze. 1. Tynki ścian i sklepienia. Tynki zachowane w różnorodnym stanie technicznym. Widoczne szpachlowania i uzupełnienia gipsem prawdopodobnie po montażu instalacji elektrycznej zamalowane farbą.

10

Liczne przemalowania farbami o różnych technikach spowodowały powstanie nierówności, złuszczenia i odspojenia warstw malarskich. Sklepienie pokryte siatką pajęczyn. W części ołtarzowej i dolnej części ścian występuje boazeria drewniana zachowana w dobrym stanie. 2. Stolarka okien. Okna metalowe z otwieranymi kwaterami. Przemalowane kilkakrotnie farbą olejną w kolorze białym. Zawiasy i zapadka zablokowane przez zaschniętą farbę. Szyby miodowe o fakturze siatki zachowane w całości.

3. Posadzka. Posadzka marmurowa dwukolorowa – czarno-biała ułożona w szachownicę, zachowana w całości. Mocno zniszczona. Widoczne spękania niektórych płyt, liczne wżery, zgipsowanie powierzchni, uszkodzenia mechaniczne. Pokrywa krypty mocno popękana, reperowana cementem. Zachowane mosiężne uchwyty pokrywy. W przejściu z progu do kaplicy zniwelowany poziom pomiędzy progiem a pokrywą przy pomocy zaprawy cementowej. 4. Kinkiety. Mosiężne kinkiety zachowane w dobrym stanie technicznym. Pokryte naturalną patyną.

5. Figura św. Barbary. W kaplicy znajduje się figura św. Barbary zachowana ze starego ołtarza. Figura wykonana z drewna, w całości gruntowana i złocona złotem karatowym na poler i na mat. Figura uległa zniszczeniu w wyniku działania wilgoci, działaniu człowieka. Widoczne są zniszczenia zaprawy i złoceń zwłaszcza w dolnej części figury. Miejscami przetarcia spowodowane wycieraniem figury wilgotnymi szmatami. W wyniku uszkodzenia mechanicznego nastąpiło oderwanie fragmentu fałdy szaty . Uszkodzony jest także miecz, który pęknięty jest przy rękojeści. Miecz jest przemalowany tzw. „srebrzanką”.

11

VII. Wnioski i założenia konserwatorskie.Wstępne założenia konserwatorskie.Klasycystyczna budowla wzniesiona pod koniec XVIII wieku, zachowała się w całości. Remontowana wielokrotnie, uległa licznym reperacjom którespowodowały zatarcie pierwotnych form detalu architektonicznego i wygląduestetycznego. Działanie czynników zewnętrznych oraz działanie człowiekapowodowało kolejne zniszczenia W ramach prac konserwatorskich należy przeprowadzić szczegółowe badaniastratygraficzne pozwalające uszczegółowić pierwotną kolorystykę elewacjizewnętrznych i wewnętrznych. Działania konserwatorskie powinny być skierowane na zachowanie istniejącychi przywrócenie zasłoniętych form detalu architektonicznego lub ichrekonstrukcję, poprawę stanu technicznego ścian, przywrócenie pierwotnejkolorystyki elewacji zewnętrznych i wewnętrznych., zabezpieczenie ikonserwacja figury św. Barbary.

Elewacja.Ze względu na zły stan dachu i więźby kopuły konieczna jest wymianakonstrukcji drewnianej i poszycia dachu. W ramach prac konserwatorskich należy wykonać zabiegi związane zodsłonięciem kamieniarki bocznych części schodów, odsłonięciem pierwotnejszerokości pilastrów zasłoniętych obecnie zaprawami cementowymi icementowo-wapiennymi. Należy odsłonić spod nawarstwień farb i zacierekcementowo-wapiennych zatarte formy kamieniarki baz i kapiteli, narzutu profiligzymsów i cokołu. Po oczyszczeniu ręcznym (chemicznym i mechanicznym)detalu kamieniarki konieczne jest oczyszczenie tych elementów zzastosowaniem metody strumieniowo-ściernej. Tynki ścian zewnętrznych wykonane wtórnie z zaprawy cementowo-wapiennej pokrywają w całości powierzchnie starych tynków. Należy je zachować, a wcelu poprawy estetyki wyrównać. Tynki części cokołowej doczyścić znawarstwień zacierek cementowych i uzupełnić zaprawą mineralną zrekonstrukcją faktury. Po odsłonięciu właściwej formy pilastrów uzupełnić tynki wapienną zaprawąmineralną. Tynki ścian i pilastrów pokryć szlichtą z wapiennej zaprawymineralnej. Profile i detal gzymsów uzupełnić szpachlówką mineralną.Większe ubytki kamieniarki uzupełnić przez wykonanie rekonstrukcji i flekówz materiału zbliżonego do oryginału, a mniejsze uzupełnić kitami mineralnymi.Całość kamieniarki poddać zabiegowi impregnacji strukturalnej przy użyciupreparatów krzemoorganicznych.Po uzupełnieniu tynków (ścian, pilastrów, cokołu) i ubytków gzymsówpowierzchnie te należy zagruntować i pomalować farbami krzemoorganicznymiw kolorystyce ustalonej na komisji konserwatorskiej. Na obecnym etapierozpoznania obiektu proponuje się następującą kolorystykę elewacji. Tło ścian -

12

w kolorze jasnożółtym, pilastry, gzymsy w kolorze białym, kości słoniowejnawiązującym do kamieniarki pilastrów, cokół w kolorze piaskowca. Stan zachowania drzwi wejściowych do kaplicy ogólnie jest dobry, jednakwidoczne są ubytki struktury metalu spowodowane korozją, które zostałyzamalowane farbą. Wymagają niezbędnych dla uzupełnienia struktury practechnicznych i estetycznego wykończenia polegającego na przemalowaniu ich z koloru brązowego na czarny grafitowy.Krzyż znajdujący się na kopule kaplicy należy poddać pełnej konserwacji.

Wnętrze kaplicy.Wszystkie elementy wnętrza kaplicy wymagają podjęcia zabiegówkonserwatorskich: ściany wraz z tablicami komemoratywnymi, posadzkamarmurowa z wejściem do krypty, stolarka metalowa okien, boazeria ścianyołtarzowej i kinkiety mosiężne. W trakcie prac należy także podjąć działaniaprzy wolnostojącej drewnianej figurze św. Barbary. W celu uzyskania pełnego dostępu do ścian, należy usunąć drewnianą boazerię.Należy usunąć nawarstwienia farb na ścianach w celu odsłonięcia pierwotnejkolorystyki. Wykonać prace konserwatorskie przy posadzce kaplicy i pracerenowacyjne przy stolarce okiennej. W czasie wykonania prac przy posadzce konieczne będzie sprawdzenie czyotwór wentylacyjny do krypty nie jest zatkany i jaki jest stan zachowaniakrypty. Wejście do krypty będzie możliwe w czasie prac przy pokrywie, którąnależy zdemontować w celu poddania jej konserwacji lub rekonstrukcji. Należyusunąć betonowy próg w wejściu do kaplicy i zamontować płyty marmurowezlicowane z posadzką. Posadzkę należy oczyścić z brudu i uzupełnić ubytki. Stolarkę okienną należy oczyścić, zabezpieczyć antykorozyjnie, pomalować iumożliwić otwieranie kwater w celu lepszej wentylacji kaplicy. Od stronyzewnętrznej należy wykonać odpowiedni spadek w obramieniu okna w celuprawidłowego odprowadzania wody. Obecne wtórnie zatynkowanie dolnejczęści glifu okna, zostało tak wykonane, że zamurowano część okien w dolnejich części łącznie z szybami. W celu zabezpieczenia kaplicy przed włamaniemproponuje się wykonanie metalowych krat od strony zewnętrznej okien. Proponuje się pomalować ściany kaplicy w kolorze jasnoniebieskim-zachowanym oryginalnie. Mosiężne kinkiety zachować, poddać renowacji. W ramach prac konserwatorskich przywracających dobry stan techniczny iestetyczny konieczne jest wykonanie prac konserwatorskich przy figurze św.Barbary polegające na wzmocnieniu strukturalnym, sklejeniu pękniętych iuszkodzonych elementów, uzupełnieniu zapraw pozłotniczych i złoceń wtechnice szlachetnej złotem karatowym na poler i na mat. W dalszym etapiekonieczne jest opracowanie projektu nowego ołtarza lub dekoracyjnego stylowego postumentu pozwalającego na właściwą ekspozycję tej figuryspełniającej rolę kultową.

13

Przewiduje się wykonanie nowych instalacji elektrycznych ponieważ stare niespełniają właściwych norm i nie pozwalają na zamontowanie dodatkowego oświetlenia po wykonaniu nowego ołtarza. Należy również wykonać nowe instalacje nagłaśniające pozwalające na montażnowych głośników. Instalacje należy przeprowadzić zgodnie z zaleceniamikonserwatorskimi po odsłonięciu tynków oryginalnych.

VIII. Proponowane postępowanie konserwatorskie. Przed rozpoczęciem prac wykonać uzupełniające badania stratygraficzne pozwalające określić kolorystykę elewacji. A. Dach. Kopuła. Opracowanie projektu prac remontowo- konserwatorskich przygotowane jest w dokumentacji firmy Archis. W czasie prac zaleca się wykonanie dodatkowego otworu wentylacyjnego w szczycie kopuły.

B. Elewacja. I. Tynki. 1. Oczyścić powierzchnię tynków ścian i pilastrów przy użyciu metody strumieniowo – ściernej. Metoda ta pozwoli na usunięcie nawarstwień farb, odsłoni miejsca nierównych szpachlowań, zatarć cementowych, poprawi fakturę powierzchni tynków przed założeniem nowej szlichty. 2. Usunąć mechanicznie nawarstwienia zatarć cementowych i cementowo- wapiennych ze ścian, pilastrów, cokołu. 3. Zagruntować powierzchnie preparatem STOPrim Grundex. 4. Tynki. A. Szpryc STO Murisol VS podkładowy (STO AG Stuhlingen, Niemcy). B. Lekki tynk podkładowy trassowo-wapienny Trass-Kalk-Maschinen- leichtputz (STO AG Stuhlingen, Niemcy). W części cokołowej odtworzenie zniszczonych fragmentów faktury. C. Szlichta ISPO Klasyk – drobnoziarnista, zbrojona mikrowłóknem renowacyjna masa szpachlowa (STO AG Stuhlingen, Niemcy) – położona na całej powierzchni starych i nowych tynków. 5. Zagruntować powierzchnie tynków preparatem STOPrim Micro (STO AG Stuhlingen, Niemcy). 6. Wykonać warstwę malarską farbami elewacyjnymi firmy STO Silco Color lub STO Lotusan Color (STO AG Stuhlingen, Niemcy).

II. Detale architektoniczne (gzymsy, klucz) – wyprawy sztukatorskie.1. Usunąć nawarstwienia farb i zatarć cementowych i cementowo- wapiennych mechanicznie.

14

2. Wzmocnienie powierzchni przy pomocy preparatów gruntujących StoPrim Grundex /firmy STO/ w miejscu wypraw gzymsów, klucza portalu.3. Uzupełnienie ubytków i rekonstrukcja formy profili gzymsów, uzupełnienie ubytków klucza wykonać w zaprawie Stucoplan Spezial Grob, Fine (STO AG Stuhlingen, Niemcy).4. Gruntowanie powierzchni wyrównujące chłonność przed położeniem farby elewacyjnej preparatem STOPrim Micro (STO AG Stuhlingen, Niemcy).

5. Wykonać warstwę malarską farbami elewacyjnymi firmy STO Silco Color lub STO Lotusan Color (STO AG Stuhlingen, Niemcy).

III. Kamieniarka – bazy, kapitele, schody.1. Usunąć nawarstwienia zapraw cementowych, narzutu cementowo – wapiennego, nawarstwień farb – mechanicznie. w pierwszej kolejności przez skucie ręczne. Następnie kamieniarkę należy poddać zabiegowi piaskowania – metodą CP przez specjalistyczną firmę zajmującą się piaskowaniem na obiektach zabytkowych. 2. Impregnacja strukturalna kamienia przy pomocy preparatu krzemoorganicznego o własnościach hydrofilowych typu Funcosil 300 firmy Remmers /prod.niem./.3. Wykonanie uzupełnień ubytków.A/. Flekowanie kamieniem zbliżonym do oryginału /piaskowiec Karpacki, Sobolów/. Na dolnej części boków schodów wykonać rekonstrukcje profilu. B/. Uzupełnienie mniejszych i płytszych ubytków przez zastosowanie kitów mineralnych barwionych w masie Funcosil Restauriermortel firmy Remmers / prod. niem./. 4. Scalenie kolorystyczne kitów przy użyciu farby Funcosil Historic Lasur firmy Remmers / prod. niem./. 5. Hydrofobizacja powierzchni kamienia przy użyciu preparatów Funcosil SL lub WS firmy Remmers /prod. niem./.

IV. Drzwi wejściowe, okna metalowe.

15

1. Demontaż blachy. 2. Oczyszczenie drzwi z brudu i kurzu. Odtłuszczenie powierzchni przy

pomocy rozpuszczalników. 3. Usunięcie wtórnych nawarstwień farb olejnych z okien przy użyciu metod mechanicznych, chemicznych - przez zastosowanie zmywaczy do powłok lakierowych ( Scansol prod. Polska lub Levis prod. Belgia), domywanie rozpuszczalnikami do powłok ftalowych, mechanicznie przy użyciu pilników, papierów ściernych. 4. Uzupełnienie ubytków przez dospawanie brakujących fragmentów profili

kraty.5. Pomalowanie kraty i okien farbą ftalową podkładową typu Cynkal, Unikor.6. Pomalowanie kraty i okien farbą ftalową w kolorze czarnym z efektem grafitowym.7. Montaż szkła zbrojonego na drzwiach wejściowych od strony wewnętrznej zabezpieczającego przed warunkami zewnętrznymi.

B. Wnętrze. I. Tynki. 1. Usunąć nawarstwienia farb i zatarć cementowych, cementowo- wapiennych, gipsowych mechanicznie. 2. Zagruntować powierzchnie preparatem STOPrim Grundex.. 3. Uzupełnienie ubytków zaprawy tynkiem trassowo-wapiennym firmy STO. 4. Zatarcie powierzchni tynku trasowo-wapienną zaprawą o drobnoziarnistej fakturze Trass-Kalk-Schlamputz firmy STO. 5. Gruntowanie ścian preparatem firmy STO ( StoPrim Silikat lub STOPrim Grundex). 6. Malowanie powierzchni ścian farbami o odpowiednio dobranej tonacji (jasnoniebieskiej) firmy STO (StoColor In lub StoColor Supra). II. A. Posadzka. 1. Demontaż starej pokrywy krypty. Wykonanie prowizorycznego zamknięcia z desek. 2. Oczyszczenie powierzchni posadzki z nawarstwień brudu i zapraw przy użyciu metod mechanicznych i chemicznych / roztwory detergentów, przy mocniejszych zabrudzeniach roztwory organiczne typu Alkutex AC Klinkerreiniger /firmy Remmers prod. niem./ lub Zementschleierentferner nr 10810 /firmy Akemi prod. niem./. 3. Oczyszczenie fug przy użyciu metod mechanicznych. 4. Usunięcie spękanych, o dużych destruktach, oryginalnych płyt

16

marmurowych przy użyciu metod mechanicznych. 5. Sklejenie spękanych miejscowo płyt marmurowych przy użyciu klejów epoksydowych Akepox /firmy Akemi prod. niem. /. 6. Uzupełnienie ubytków marmuru przy użyciu kitów poliestrowych Marmorkitt 1000 S, 1000 S-Soft /firmy Akemi prod. niem./ Kity po związaniu opracowywane będą przy użyciu papierów ściernych różnych gradacji 80-800 w celu uzyskania gładkiej powierzchni. 7. Wykonanie impregnacji marmuru przy użyciu preparatu Stein- Impragnierung /firmy Akemi prod. niem /. 8. Rekonstrukcja płyty pokrywy krypty z czarnego marmuru. Montaż uchwytów pokrywy zdemontowanych ze starej płyty. 9. Uzupełnienie ubytków obramienia pokrywy krypty w zaprawie cementowej. 10. Wykonanie impregnacji marmuru przy użyciu preparatu Stein- Impragnierung /firmy Akemi prod. niem /. 11. Uzupełnienie fug przy użyciu zaprawy wapienno-piaskowej. 12. Montaż rekonstruowanej płyty, spoinowanie zaprawą wapienno- cementową. B. Tablice komemoratywne. 1. Oczyszczenie powierzchni z kurzu i trwałych zabrudzeń chemicznie i mechanicznie. 2.Uzupełnienie drobnych ubytków marmuru przy użyciu kitów poliestrowych Marmorkitt 1000 S, 1000 S-Soft /firmy Akemi prod. niem./ Kity po związaniu opracowywane będą przy użyciu papierów ściernych różnych gradacji 80-800 w celu uzyskania gładkiej powierzchni ( dotyczy głównie tablicy Majora Cezarego Hallera). 3. Oczyszczenie obramienia z nawarstwień farb i szpachlowań – mechanicznie ( dotyczy tablicy Majora Cezarego Hallera). 4. Oczyszczenie rozetek mosiężnych zaślepiających mocowanie tablic – chemicznie i mechanicznie. 5. Uzupełnienie ubytków obramienia przy pomocy trasowo-wapiennej zaprawy o drobnoziarnistej fakturze Trass-Kalk-Schlamputz firmy STO. 6. Gruntowanie obramienia preparatem firmy STO ( StoPrim Silikat lub STOPrim Grundex). 7. Malowanie obramienia farbą o odpowiednio dobranej tonacji wynikającej z warstw oryginalnych firmy STO (StoColor In lub StoColor Supra). 8. Wykonanie impregnacji marmuru przy użyciu preparatu Stein- Impragnierung /firmy Akemi prod. niem /. 9. Rekonstrukcja złoceń grawerowanego napisu tablicy – „Majora Cezarego Hallera” w technice olejnej przy użyciu złota karatowego i mikstionu, punktowanie złoceń tablicy – „ Cezarego Antoniego Hallera”

17

przy użyciu złota mineralnego i roztworu (5%) Paraloidu B72 w toluenie. III. Kinkiety. 1. Demontaż kinkietów. 2. Oczyszczenie z kurzu i trwałych zabrudzeń przy użyciu metod chemicznych i mechanicznych. 3. Polerowanie powierzchni przy użyciu past polerskich. 4. Zabezpieczenie powierzchni lakierem do metalu.

IV. Figura św. Barbary. 1. Wstępne odczyszczanie z kurzu i luźnych nawarstwień przy użyciu miękkich pędzli i odkurzacza.2. Dezynfekcja i dezynsekcja - nawiercanie otworów od odwrocia celem wprowadzenia środka toksycznego. Jako preparatu proponuje się użyć: Hylotox /prod. Przeds. Altax Sp. z o.o. Poznań/.3. Usunięcie niewłaściwie wykonanych złoceń i srebrzeń przy użyciu past do powłok olejnych ( Scansol prod. Polska lub Levis prod. Belgia), i domywanie odpowiednim zestawem rozpuszczalników. 4. Usunięcie osłabionych lub rozwarstwionych gruntów klejowo- kredowych - mechanicznie.5. Impregnacja strukturalna przy użyciu roztworu Osolan (prod.polskiej), stężenie od 5 do 15% w toluenie w zależności od potrzeby penetracji.6. Sklejenie odłamanych części figury/ fałd/ i insygnii /miecz/ przy użyciu kleju stolarskiego.7. Uzupełnienie ubytków struktury drewnianej rzeźby: fleki w miejscu osłabionego strukturalnie drewna lub ubytku elementów. 8. Wzmocnienie drewna od lica pod powierzchnie gruntowane przy użyciu roztworu gorącego kleju kostnego. 9. Uzupełnienie ubytków zaprawy klejowo-kredowej / grunty kładzione będą wielokrotnie w celu uzyskania jednolitej płaszczyzny z gruntami oryginalnymi/.10. Szlifowanie uzupełnień - nowych gruntów.11. Położenie pulmentu na powierzchniach nowych gruntów i przetarć warstw oryginalnych.12. Wiszowanie powierzchni pulmentu.13. Położenie złota karatowego na poler i na mat.14. Polerowanie złota przy użyciu agatów w miejscu występowania złoceń na poler.15. Zabezpieczenie powierzchni złoconych na mat werniksem matowym z dodatkiem silikonu firmy Maimeri / prod.Włochy/.

18

IX. Spis dokumentacji fotograficznej przed konserwacją. 1. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na sklepieniu kopuły przed konserwacją.Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r. 2. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na sklepieniu kopuły przed konserwacją.Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r. 3. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na sklepieniu kopuły przed konserwacją.Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r. 4. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na sklepieniu kopuły przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. 5. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na sklepieniu kopuły przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r. 6. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na sklepieniu kopuły przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r. 7. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na sklepieniu kopuły przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r. 8. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywka naturalna na ścianie kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r. 9. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na ścianie i glifie okna kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r. 10. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywka na ścianie i obramieniu płyty marmurowej kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r. 11. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok od frontu przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r. 12. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok z boku przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r. 13. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na ścianie i pilastrze kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r. 14. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na ścianie bocznej schodów wejściowych do kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r. 15. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na cokole kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r. 16. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na ścianie i pilastrze kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

19

17. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na ścianie i pilastrze kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r. 18. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na cokół i bok schodów kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.19. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na bok schodów kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.20. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na pilaster i gzyms kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.21. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na ścianę kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.22. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na ścianę frontową kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.23. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na wejście do kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.24. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na fragment drzwi wejściowych do kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.25. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na fragment górnej części drzwi wejściowych do kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.26. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na schody wejściowe ukryte pod podestem drewnianym przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.27. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na fragment cokołu i okienko wentylacyjne krypty kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.28. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na górną część kopuły kaplicy z krzyżem przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.29. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na ścianę ołtarzowa przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.30. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na fragment ściany kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.31. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na fragment ściany kaplicy i figurę św. Barbary przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.32. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na okno kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.33. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na wejście do kaplicy od wewnątrz przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.34. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na fragment posadzki kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.35. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na fragment pokrywy krypty przed

20

konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.36. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na kinkiet przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.37. Kapllica Hallera. Oświęcim. Figura św. Barbary przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.38. Kapllica Hallera. Oświęcim. Figura św. Barbary przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.39. Kapllica Hallera. Oświęcim. Figura św. Barbary przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.40. Kapllica Hallera. Oświęcim. Figura św. Barbary przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

21

X. Dokumentacja fotograficznaprzed konserwacją

22

1. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na sklepieniu kopuły przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.


23


4. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na sklepieniu kopuły przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła.

24



25


8. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywka naturalna na ścianie kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

26

9. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na ścianie i glifie okna kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

10. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywka na ścianie i obramieniu płyty marmurowej kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

27

11. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok od frontu przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

12. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok z boku przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

28

13. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na ścianie i pilastrze kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

14. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na ścianie bocznej schodów wejściowych do kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

29

15. Kapllica Hallera. Oświęcim. Odkrywki wstępne na cokole kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.


30


18. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na cokół i bok schodów kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

31

19. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na bok schodów kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

20. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na pilaster i gzyms kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

32

21. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na ścianę kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

22. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na ścianę frontową kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

33

23. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na wejście do kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

24. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na fragment drzwi wejściowych do kaplicy przed

34

konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

25. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na fragment górnej części drzwi wejściowych do kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

26. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na schody wejściowe ukryte pod podestem drewnianym przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

35

27. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na fragment cokołu i okienko wentylacyjne krypty kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.

28. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na górną część kopuły kaplicy z krzyżem przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.

36

29. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na ścianę ołtarzowa przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

30. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na fragment ściany kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.

37

31. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na fragment ściany kaplicy i figurę św. Barbary przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.

32. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na okno kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.

38

33. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na wejście do kaplicy od wewnątrz przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.

34. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na fragment posadzki kaplicy przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.

39

35. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na fragment pokrywy krypty przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.

36. Kapllica Hallera. Oświęcim. Widok na kinkiet przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim lipiec 2008 r.

40

37. Kapllica Hallera. Oświęcim. Figura św. Barbary przed konserwacją. Fot. wyk. M.Gosztyła. Oświęcim sierpień 2008 r.


41



42

XI. Spis treści. I. Karta tytułowa..................................................................................................2 II. Dane ogólne....................................................................................................3 III. Historia obiektu.............................................................................................4 IV. Opis formalny................................................................................................4 V. Badania stratygraficzne.................................................................................6 VI. Stan zachowania i przyczyny zniszczeń........................................................9VII. Wnioski i założenia konserwatorskie...........................................................11VIII. Proponowane postępowanie konserwatorskie............................................13 IX. Spis dokumentacji fotograficznej przed konserwacją.................................18 X. Dokumentacja fotograficzna przed konserwacją.........................................21 XI. Spis treści....................................................................................................42

43

Documents

Program prac renowacyjno-konserwatorskich przy kaplicy Hallera …web.um.oswiecim.pl/bip/dokumenty/pliki/56/11365.pdf · 2016. 9. 15. · Rotmanowej), o obecnie miejsce to zajmuje