PROGRAM ZAJĘĆ DODATKOWYCH

DLA KLASY III GIMNAZJUM Zajęcia wyrównawcze Z CHEMII - 64h

Realizowany w ramach projektu „Kopalnia kompetencji – rozwój edukacji gimnazjalnej

na terenie K OSI”

Opracowanie: Renata Milicka

Wstęp Spotkanie z chemią w gimnazjum jest bardzo ważne i ma duży wpływ na późniejszy stosunek uczniów do tego przedmiotu, na ich zainteresowania chemią, a także na wybór dalszego profilu kształcenia. Młodzież gimnazjalna jest grupą wieką o zróżnicowanych możliwościach poznawczych i różnym podejściu do nauki szkolnej, co powoduje trudności w realizacji celów kształcenia na lekcjach chemii. Część uczniów jedynie na etapie gimnazjum zetknie się z usystematyzowaną wiedzą chemiczną i pozna chemię jako naukę, która tłumaczy zjawiska życia codziennego, omawia problemy ochrony środowiska. Uczniowie mają możliwość nabywania umiejętności wykonywania prostych doświadczeń chemicznych, zdolności obserwacji i poznawania podstawowych praw chemicznych, którymi rządzi się przyroda. Chemia daje możliwość poznania różnorodnych substancji i ich właściwości, uczy tłumaczyć językiem chemicznym zjawiska w otaczającym świecie.

I. Założenia programu

Program zajęć wyrównawczych z chemii skierowanych jest do uczniów z klas trzecich, którzy mają trudności z opanowaniem wiadomości i umiejetności przewidzianych w podstawie programowej dla gimnazjum. Zakłada się uzupełnienie braków w wiadomościach powstałych z różnych przyczyn. Dlatego program zawiera treści nauczania odnoszącące się zagadnień chemicznych III etapu edukacyjnego wymagające częstego utrwalania. Zajęcia wyrównawcze dają uczniom możliwość nadrobienia zaległości, a zarazem pomagają w przygotowaniu się do egzaminu gimnazjalnego z zakresu przedmiotów przyrodniczych. Na realizację programu zaplanowano 64 godziny. Przewidywane osiągniecia uczniów zawierają zazwyczaj wymagania podstawowe, poszerzone niekiedy o niewielki zakres wymagań ponadpodstawowych. Treści zawarte w programie mogą być realizowane w dowolnej kolejności i modyfikowane przez nauczyciela. Są tak dobrane, aby ich realizacja umożliwiała działanie uczniów w kierunku uzupełnienia zaległości i jednocześnie dała szanse na poszerzanie i pogłębianie wiadomości i umiejętności zgodnie ze wzrastającymi możliwościami intelektualnymi. Program ma charakter otwarty, zawiera różnorodne formy i metody pracy, można go modyfikować w zależności od potrzeb, zainteresowań i możliwości uczniów. Powinien być poprzedzony diagnozą stanu wiedzy i umiejętnosci uczniów.

II. Cele programu

Cele ogólne:

1. Uświadomienie uczniom znaczącej roli chemii we współczesnym świecie. 2. Zaznajomienie z możliwościami zastosowania zdobytej wiedzy w życiu codziennym. 3. Kształtowanie aktywnej postawy prozdrowotnej i proekologicznej.

Cele szczegółowe:

1. Uzupełnienie braków w wiadomościach i umiejętnościach uczniów. 2. Pomoc w odzyskaniu wiary we własne możliwości i akceptacji samego siebie. 3. Podnoszenie efektywności kształcenia i jakości pracy szkoły. 4. Doskonalenie umiejętności posługiwania się językiem chemicznym. 5. Rozbudzanie i rozwijanie zainteresowań chemicznych. 6. Wyjaśnianie zjawisk zachodzących w przyrodzie. 7. Wyrabianie nawyków i umiejętności pracy laboratoryjnej. 8. Rozwijanie i kształcenie umiejetności obserwacji, logicznego myślenia i wyciągania

wniosków z przeprowadzonych doświadczeń. 9. Przygotowanie uczniów do korzystania z programów komputerowych oraz rozwinięcie

umiejętności samodzielnej pracy z tablicami, schematami, wykresami, modelami itp. 10. Rozwijanie umiejetnosci posługiwania się zintegrowaną wiedzą do rozwiązywania zadań

problemowych. 11. Omawianie zagrożeń przyrody wynikających z działalności człowieka. 12. Kształcenie umiejętności pracy w grupie. 13. Postępowanie zgodnie z zasadami dbałości o własne zdrowie i ochronę środowiska. 14. Doskonalenie umiejetności planowania i organizowania własnej pracy.

III. Metody i formy prowadzenia zajęć

W trakcie ralizacji programu główny nacisk kladzie się na wdrożenie aktywizujących metod, sprzyjających zdobywaniu i utrwalaniu wiedzy, których istotą jest przewaga uczenia się nad nauczaniem. Metody pracy:

metody badawcze (obserwacje, ekperyment)

metody praktyczne (rozwiązywanie zadań)

metody operatywne (praca z wykresami, analiza rysunków, schematów)

dyskusja dydaktyczna

gry dydaktyczne Formy pracy:

praca indywidualna

praca w grupach

ćwiczenia laboratoryjnejpraca z programami komputerowymi i Internetem IV. Szczegółowy rozkład treści programowych

Świat substancji (6h)

Wprowadzenie do zajęć - zasady BHP. Z czego zbudowany jest otaczający nas świat?

Metale wokół nas.

Czy niemetale są użyteczne?

Czy substancje można mieszać?

Czy substancje można przetwarzać?

Reakcje chemiczne.

Przygotowanie do zajęć – zakres treści: Podstawowy sprzęt laboratoryjny. Zasady bezpieczeństwa w pracowni chemicznej. Substancje stałe, ciekłe i gazowe. Badanie właściwości substancji. Fizyczne i chemiczne właściwości substancji. Metale, stopy metali, niemetale - badanie ich właściwości. Mieszaniny jednorodne i niejednorodne – otrzymywanie, rozdzielanie. Przemiany chemiczne. Reakcje chemiczne – substraty i produkty reakcji. Przewidywane osiągnięcia:

rozpoznaje i nazywa podstawowy sprzęt i naczynia laboratoryjne

zna i stosuje zasady bezpiecznej pracy ze sprzętem i odczynnikami chemicznymi

dzieli substancje na stałe ciekłe i gazowe i wskazuje ich przykłady w swoim otoczeniu

wymienia podstawowe właściwości substancji spotykanych w życiu codziennym

podstawia dane do wzoru na gęstość substancji

odczytuje dane zawarte w tabelach

odróżnia metale od niemetali na podstawie ich właściwości

podaje zastosowanie wybranych metali i ich stopów

wymienia czynniki powodujące niszczenie metali

wskazuje przykłady mieszanin jednorodnych i niejednorodnych

sporządza mieszaniny jednorodne i niejednorodne

wymienia przykładowe metody rozdzielenia mieszanin

wskazuje różnice między zjawiskiem fizycznym a reakcją chemiczną

wymienia objawy reakcji chemicznej

stosuje schematyczną formę zapisu równania reakcji chemicznej

wskazuje substraty i produkty reakcji chemicznej

podaje przykłady przemian chemicznych znanych z życia codziennego Opis przebiegu zajęć Test diagnozujacy na rozpoczęcie zajęć. Mapa mentalna „Właściwości substancji”- praca w grupach. Korzystanie ze źródeł informacji chemicznej. Prezentacja filmu – mieszaniny. Obliczenia chemiczne. Ćwiczenia interaktywne z płytą CD-ROM. Doświadczenia uczniowskie:

badanie właściwości różnych substancji

badanie wpływu różnych czynników na metale

sporządzanie i rozdzielanie mieszanin

przeprowadzenie prostych reakcji chemicznych

Budowa atomu (4h)

Jak zbudowany jest atom?

W jaki sposób porządkuje się pierwiastki?

Promieniotwórczość - korzyści i zagrożenia.

Budowa atomu pierwiastka a jego położenie w układzie okresowym.

Przygotowanie do zajęć – zakres treści: Nazewnictwo pierwiastków – ich symbole. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych i Mendelejew. Rodzaje i przykłady izotopów. Maria Skłodowska - Curie i promieniotwórczość. Energetyka jądrowa.

Przewidywane osiągnięcia:

definiuje pierwiastek chemiczny

posługuje się symbolami pierwiastków chemicznych

interpretuje zapisy: O2, 2O, 2O2, itp.

definuje atom

zna pojęcia: proton, neutron, elektron, elektron walencyjny, konfiguracja elektronowa, powłoka elektronowa

podaje symbole, masy i ładunki cząstek elementarnych

określa rozmieszczenie elektronów w poszczególnych powłokach elektronowych i wskazuje elektrony walencyjneł

łączy nazwisko Mendelejewa z układem okresowym pierwiastków

odczytuje podstawowe informacje o pierwiastkach z układu okresowego

wymienia przykłady izotopów

nazywa i zapisuje izotopy pierwiastków chemicznych

wymienia przykłady zasosowań izotopów promieniotwórczych

określa wkład Marii Skłodowskiej - Curie w badania nad promieniotwórczością

omawia wpływ promieniowania jadrowego na organizmy

wymienia wady i zalety elektrowni jądrowych

określa na podstawie położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych budowę atomu danego pierwiastka i jego charakter chemiczny

Opis przebiegu zajęć : Układ okresowy pierwiastków chemicznych. Gra dydaktyczna – domino z nazwami i symbolami pierwiastków chemicznych. Model budowy atomu. Rysowanie modeli atomów wybranych pierwiastków chemicznych. Ćwiczenia w odczytywaniu informacji z układu okresowego pierwiastków. Prezentacja multimedialna o życiu i pracy Marii Skłodowskiej - Curie. Mapa mentalna „Promieniotwórczość - korzyści i zagrożenia”.

Łączenie się atomów (6h)

W jaki sposób łączą się atomy?

Wartościowość pierwiastków.

Jaką masę ma cząsteczka?

Obliczanie masy cząsteczkowej pierwiastków i związków chemicznych.

Typy reakcji chemicznych.

Jakie prawa rządzą reakcjami chemicznymi?

Przygotowanie do zajęć – zakres treści: Wiazania jonowe. Wiązania atomowe. Aniony i kationy, Wartościowośc pierwiastków. Wzory strukuralne i sumaryczne na przykładzie tlenków. Masa cząsteczkowa – obliczanie. Przebieg reakcji chemicznej. Typy reakcji chemicznych. Prawo zachowania masy. Prawo stałości składu. Przewidywane osiągnięcia:

zapisuje w sposób symboliczny aniony i kationy

rysuje modele wiązania jonowego na prostych przykładach

wyjaśnia pojęcie oktetu i dubletu elektronowego

rysuje modele wiązania atomowego (kowalencyjnego) na prostych przykładach

wyjaśnia pojęcie „wartościowość”

odczytuje wartościowość pierwiastka z układu okresowego pierwistków chemicznych

nazywa tlenki zapisane za pomocą wzoru sumarycznego

odczytuje masy atomowe pierwiastków z układu okresowego pierwiastków chemicznych

definiuje i oblicza masy czasteczkowe związków chemicznych

wyjaśnia, na czym polega reakcja łączenia (syntezy), rozkładu (analizy) i wymiany i podaje przykłady tych reakcji

zapisuje przemiany chemiczne w formie równań reakcji chemicznych

wykonuje proste obliczenia oparte na prawie zachowania masy i prawie stałości składu Opis przebiegu zajęć : Rysowanie modeli wiązań. Odczywanie informacji z układu okresowego pierwiastków chemicznych. Schematy zapisywania równań reakcji chemicznych. Obliczanie masy cząsteczkowej pierwiastków i związków chemicznych. Rozwiązywanie zadań opartych na podstawowych prawach chemicznych. Ćwiczenia interaktywne z płytą CD-ROM. Doświadczenia uczniowskie:

przykłady reakcji łączenia, rozkładu i wymiany

potwierdzenie prawa zachowania masy.

Powietrze (6h)

Bez tlenu nie byłoby życia na Ziemi.

Co to są tlenki?

Właściwości i znaczenie azotu.

Właściwości i zastosowanie dwutlenku węgla.

Który gaz ma najmniejszą gęstość?

Zanieczyszczenia powietrza. Przygotowanie do zajęć – zakres treści: Skład powietrza. Otrzymywanie, właściwości i znaczenie tlenu dla organizmów. Otrzymywanie tlenków. Właściwości i rola azotu. Gazy szlachetne. Otrzymywanie, właściwości i zastosowanie tlenku węgla (IV). Otrzymywanie, właściwości i zastosowanie wodoru. Przyczyny i skutki zanieczyszczenia powietrza. Ochrona powietrza.

Przewidywane osiągnięcia:

wymienia składniki powietrza

wymienia właściwości i znaczenie tlenu oraz właściwości i zatosowanie azotu, tlenku węgla (IV), wodoru i gazów szlachetnych

omawia obieg tlenu, azotu i tlenku węgla (IV) w przyrodzie

odczytuje z układu okresowego pierwiastków chemicznych podstawowe informacje o budowie atomów pierwiastków wchodzących w skład powietrza

wskazuje źródła pochodzenia ozonu i określa jego znaczenie dla organizmów

definuje tlenek i podaje podstawowe zastosowanie praktyczne wybranych tlenków

proponuje sposób otrzymywania tlenków na drodze spalania

ustala nazwy tlenków na podstawie wzorów i odwrotnie

zapisuje równania reakcji otrzymywania tlenków

przeprowadza identyfikację tlenku węgla (IV) przy użyciu wody wapiennej

wymienia źródla tlenku węgla (IV)

wymienia źródła i wyjaśnia skutki zanieczyszczenia powietrza

proponuje działania zmierzajace do ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami Opis przebiegu zajęć: Analiza wykresów, rysunków, schematów i tabel. Sporządzanie wykresów do tabeli. Ćwiczenia w ustalaniu wzorów tlenków. Przewko decyzyjne na temat „Zanieczyszczenia powietrza”. Doświadczenia uczniowskie:

badanie składu powietrza

badanie udziału powietrza w paleniu się świecy

otrzymywanie tlenu, tlenku węgla (IV) i wodoru

otrzymywanie wybranych tlenków poprzez spalanie magnezu, węgla i siarki w tlenie

badanie wpływu zanieczyszczeń powietrza na rozwój roślin

Woda i rozwory wodne (6h)

Woda to życie.

Woda jako rozpuszczalnik.

Czynniki wpływające na rozpuszczanie się substancji w wodzie.

Stężenie procentowe roztworu.

Obliczenia związane ze stężeniem procentowym.

Zanieczyszczenia wody. Przygotowanie do zajęć – zakres treści: Obieg wody w przyrodzie. Właściwości wody. Rozpuszczanie się ciał stałych cieczy i gazów w wodzie. Zawiesiny i roztwory. Roztwory nasycone i nienasycone. Wykresy rozpuszczalności. Stężenie procentowe. Obliczanie stężenia procentowego roztworu. Rozcieńczanie i stężanie roztworu. Źródła i skutki zanieczyszczenia wód. Sposoby usuwania zanieczyszczeń i zapobieganie zanieczyszczeniom wód.

Przewidywane osiągnięcia:

omawia obieg wody w przyrodzie

wymienia właściwości wody i omawia jej znaczenie dla organizmów żywych

podaje przykłady zawiesin i roztworów spotykanych w życiu codziennym

przygotowuje roztwory nasycone i nienasycone

wymienia czynniki przyspieszające rozpuszczanie ciał stałych

wyjaśnia pojecia rozpuzczalność i stężenie procentowe roztworu

dokonuje prostych obliczeń wykorzystując wykresy rozpuszczalności

wyjaśnia, na czym polega różnica między roztwrem rozcieńczonym a stężonym

wykonuje proste obliczenia stosując wzór na stężenie procentowe roztworu

wymienia źródła zanieczyszczeń wód i wyjaśnia ich wpływ na środowisko

wymienia metody usuwania zanieczyszczeń wody Opis przebiegu zajęć: Odczytywanie informacji z wykresów rozpuszczalności. Sporządzanie wykresów. Rozwiązywanie zadań z wykorzystaniem wzoru na stężęnie procentowe roztworu. Burza mózgów „Dlaczego wody rzek, jezior i mórz są zanieczyszczone?” Doświadczenia uczniowskie:

badanie zawartości wody w produktach spożywczych

sporządzanie roztorów nasyconych i nienasyconych

badanie rozpuszczalności różnych substancji w wodzie

badanie wpływu różnych czynników na szybkość rozpuszczania się substancji w wodzie

badanie czystości wody

Wodorotlenki (4h)

1. Działanie wody na tlenki metali. 2. Czy metale mogą reagować z wodą? 3. Właściwości i zastosowanie wodorotlenków. 4. Dysocjacja elektrolityczna zasad.

Przygotowanie do zajęć – zakres treści: Działanie wody na wybrane tlenki metali. Wskaźniki i ich rodzaje. Podział metali na aktywne i mniej aktywne. Budowa i ogólny wzór wodorotlenków. Właściwości i zastosowanie wodorotlenków. Dysocjacja elektrolityczna (jonowa) zasad. Przewidywane osiągnięcia:

rozróżnia pojęcia: wodorotlenek i zasada

podaje przykłady tlenków metali reagujących z wodą

podaje przykłady metali reagujących z wodą

definiuje wskaźnik

wymienia przykłady wskaźników

zapisuje wzory najprostszych wodorotlenków

ustala nazwy wodorotlenków na podstawie wzoru

wymienia dwie metody otrzymywania wodorotlenków

zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenków

stosuje zasady bezpiecznego obchodzenia się ze stężonymi zasadami (ługami)

wymienia właściwości i przykłady zasosowania wodorotlenków sodu, potasu, wapnia i magnezu

definiuje zasadę zgodnie z teorią Arrheniusa

zapisuje równania dysocjacji elektrolitycznej zasad Opis przebiegu zajęć : Projekcja filmu- odczyny roztworów. Kolorowanki – skala pH. Pisanie równań dysocjacji. Rysowanie schematu obwodu elektrycznego. Papierki wskaźnikowe. Dostępne wskażniki. Doświadczenia uczniowskie:

badanie właściwości wodorotlenków sodu, potasu i wapnia

badanie zmiany barwy wskaźników w obecności zasad

badanie przewodzenia prądu elektrycznego przez zasady

Kwasy (6h)

1. Otrzymywanie kwasów tlenowych. 2. Budowa cząsteczki kwasu tlenowego. 3. Czy istnieją kwasy beztlenowe? 4. Skala pH – co to oznacza? 5. Właściwości i zastosowanie kwasów. 6. Skąd się biorą kwaśnie opady?

Przygotowanie do zajęć – zakres treści: Otrzymywanie kwasów tlenowych. Tlenki kwasowe. Budowa cząsteczki kwasu tlenowego. Budowa czasteczki kwasu beztlenowego. Chlorowodór i siarkowodór. Działanie kwasów na metale. Dysocjacja elektrolityczna kwasów. Skala pH. Zastosowanie kwasów. Kwaśne opady. Przewidywane osiągnięcia:

podaje przykłady tlenków niemetali reagujących z wodą

zapisuje wzory sumaryczne poznanych kwasów

ustala nazwy kwasów na podstawie ich wzoru

zapisuje równania reakcji otrzymywanych kwasów tlenowych

wskazuje we wzorze kwasu resztę kwasową oraz ustala jej wartościowość

zapisuje wzory strukuralne poznanych kwasów

podaje przykłady kwasów beztlenowych: chlorowodorowego i siarkowodorowego

zapisuje wzory sumaryczne poznanych kwasów beztlenowych

wymienia właściwości i przykłady zastosowańwybranych kwasów

zapisuje równania dysocjacji elektrolitycznej poznanych kwasów

definiuje kwas zgodnie z teorią Arrheniusa

ustala odczyn roztworu na podstawie wartości skali pH

projektuje doswiadczenie pozwalające zbadać pH produktów spożywczych i środków czystości w swoim domu

wymienia przyczyny i skutki kwaśnych opadów

Opis przebiegu zajęć: Dostępne wskaźniki. Badanie odczynu roztworów. Rysowanie modeli czasteczek poznanych kwasów. Pisanie równań dysocjacji elektrolitycznej poznanych kwasów. Układanie wzorów skrukturalnych z rozsypanki - gra dydaktyczna. Doświadczenia uczniowskie:

badanie zmiany barwy wskaźnikó w obecności kwasów

badanie właściwości kwasów

określanie odczynu różnych produktów w najbliższym otoczeniu

badanie przewodzenia prądu elektrycznego przez roztwory kwasów

Sole (8h)

1. Czy kwasy można zobojetnić? 2. Jak są zbudowane sole? 3. Dysocjacja elektrolityczna soli. 4. Czy tlenki reagują z kwasami i zasadami? 5. Czy sole są rozpuszczalne w wodzie? 6. Reakcja soli z kwasami i zasadami. 7. Zastosowanie soli. 8. Co z tą solą? - metoda webquestu.

Przygotowanie do zajęć – zakres treści: Reakcja zobojetniania. Wzory i nazewnictwo soli. Dysocjacja elektrolityczna soli. Otrzymywanie soli. Strącanie osadów. Tabela rozpuszczalności. Znaczenie soli w życiu człowieka. Zastosowanie soli. Przewidywane osiągnięcia:

przeprowadza reakcję kwasu z zasadą wobec wskaźnika

definiuje sól

zapisuje równania reakcji otrzymywania soli w reakcjach kwasów z zasadami

ustale nazwę soli na podstawie wzoru i odwrotnie

zapisuje równanie reakcji dysocjacji elektrolitycznej soli oraz podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji soli

zapisuje równania reakcji chemicznych otrzymywania soli wybranymi metodami

korzysta z tabeli rozpuszczalności soli oraz wskazuje sole dobrze, słabo i trudno rozpuszczalne

zapisuje w formie cząsteczkowej równania reakcji soli z kwasami oraz soli z zasadami

podaje nazwy soli obecnych w organizmie człowieka

podaje przykłady soli obecnych i przydatnych w życiu codziennym (w kuchni i w łazience)

wie, co to jest skała wapienna, gips, gips palony i z czego sporządza się zaprawę wapienną

Opis przebiegu zajęć: Pisanie równań reakcji. Tabela rozpuszczalnosci wybranych zwiazków chemicznych. Ćwiczenia w odczytywaniu danych z tabeli. Znaczenie i zastosowanie soli – praca z materiałem źródłowym. Co z tą solą? – webquest. Doświadczenia uczniowskie:

reakcja zobojętniania

badanie przewodnictwa pradu elektrycznego przez roztwory soli

wytrącanie trudno rozpuszczalnych soli

badanie właściwości gipsu

Węgiel i jego związki z wodorem (6h)

1. Węgiel pierwiastkowy – postaci, w których występuje. 2. Węglowodory nasycone - alkany. 3. Właściwości alkanów. 4. Szereg homologiczny i nazewnictwo alkenów. 5. Eten – otrzymywanie i właściwości. 6. Acetylen jako przedstawiciel alkinów.

Przygotowanie do zajęć – zakres treści: Wystepowanie węgla w przyrodzie. Węglowodory nasycone. Szereg homologiczny. Właściwości fizyczne i chemiczne węglowodorów nasyconych. Alkeny – właściwości, szereg homologiczny. Polimeryzacja etenu. Otrzymywanie acetylenu. Szereg homologiczny alkinów. Przewidywane osiągnięcia:

wskazuje, w jakiej postaci wystepukje węgiel w przyrodzie

definiuje pojęcia węglowodory nasycone i nienasycone

zapisuje wzory ogólne alkanów, alkenów i alkinów

podaje zasady nazewnictwa alkanó, alkenów i alkinów

zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne węglowodorów nasyconych i nienasyconych

wyjaśnia pojęcie: szereg homologiczny

opisuje właściwości etenu

zapisuje równanie polimeryzacji etenu

opisuje właściwości i zastosowanie acetylenu

proponuje sposób odróżnienia węglowodorów nasyconych od nienasyconych

wskazuje źródła wystepowania węglowodorów w przyrodzie Opis przebiegu zajęć : Modelowanie czasteczek węglowodorów. Pisanie równań reakcji spalania całkowitego i niecałkowitego. Animacje – płyta CD-ROM. Doświadczenia uczniowskie:

wykrywanie węgla w substancjach organicznych

otrzymywanie i badanie właściwości etenu

otrzymywanie acetylenu i badanie jego właściwości

Pochodne węglowodorów (6h)

1. Alkohole – pochodne węglowodorów. 2. Właściwości kwasów: mrówkowego i octowego. 3. Mydła – sole kwasów tłuszczowych. 4. Zastosowanie kwasów karboksylowych. 5. Co to są estry? 6. Inne pochodne węglowodorów – aminy i aminokwasy.

Przygotowanie do zajęć – zakres treści: Alkohole. Fermentacja alkoholowa. Właściwości alkoholu metylowego i etylowego. Fermentacja octowa. Kwasy karboksylowe. Kwasy tłuszczowe. Zasosowanie kwasów karboksylowych. Mydła. Estry. Aminy. Aminokwasy. Przewidywane osiągnięcia:

zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne alkoholi o krótkich łańcuchach

wymienia właściwości alkoholu metylowegi i etylowego

omawia trujace działanie alkoholu metylowego i szkodliwe działanie alkoholu etylowego na organizm człowieka

wyjaśnia pojęcia grupa karboksylowa i kwas karboksylowych

zapisuje wzory i omawia włąsciwości kwasó: mrówkowego i octowego

podaje przykłady nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych i pisze ich wzory

wie, że sole kwasów tłuszczowych to mydła

wymienia właściwości i zastosowanie soli kwasów tłuszczowych

definiuje ester jako produkt reakcji kwasu z alkoholem

wymienia właściwości estrów

wyjaśnia, co to są aminy i zapisuje wzór grupy aminowej

wyjaśnia, co to są aminokwasy i opsuje budowę cząsteczek aminokwasów Opis przebiegu zajęć: Modelowanie czasteczek omawianych związków. Pisanie równań reakcji. Doświadczenia uczniowskie:

badanie właściwości alkoholu etylowego

badanie właściwości kwasu octowego

badanie odczynu roztworu wodnego kwasu octowego przy użyciu papierka uniweralnego

badanie działania mydła w wodzie twardej i w wodzie destylowanej

Substancje o znaczeniu biologicznym (6h)

1. Rola tłuszczów w odżywianiu. 2. Białka - związki budulcowe naszego organizmu. 3. Glukoza w produktach spożywczych. 4. Czy wszystkie cukry są słodkie? 5. Włókna pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. 6. Dodatkowe składniki w pożywieniu.

Przygotowanie do zajęć – zakres treści: Tłuszcze roślinne i zwierzęce. Wystepowanie, właściwości, znaczenie, zastosowanie tłuszczów, białek glukozy, sacharozy, skrobi, celulozy. Wykrywanie białek, glukozy, sacharozy, skrobi w produktach spożywczych. Włókna pochodzenia naturalnego. Dodatkowe substancje w żywności. Przewidywane osiągnięcia:

omawia pochodzenie tłuszczów i ich właściwości

odróżnia tłuszcze roślinne od zwierzęcych

zapisuje wzór cząsteczki tłuszczu i omawia jego budowę

wyjaśnia rolę tłuszczów w żywieniu

wyjaśnia na czym polega próba akroleinowa

podaje skład pierwiastkowy białek

omawia reakcję ksantoproteinową jako reakcję charakterysyczną dla białek

zapisuje ogólny wzór cukrów

zapisuje równanie otrzymywania glukozy w procesie fotosyntezy

wyjaśnia pojęcia: cukier i węglowodany

podaje przykłady cukrów prostych i pisze ich wzory sumaryczne

zapisuje wzory sumaryczne sacharozy i skrobi

wyjaśnia budowę cząsteczki celulozy

omawia właściwości i zastosowanie celulozy

wymienia rośliny będące źródłem włókien celulozowych

omawia pochodzenie włókien białkowych

podaje wady i zalety włókien celulozowych i białkowych

podaje przykłady barwników, substancji zapachowych, środków zagęszczających stosowanych do produkcji żywności

wymienia sposoby konserwowania żywności Opis przebiegu zajęć : Analiza schematu fotosyntezy. Próbki włókien. Analiza etykiet z produktów spożywczych. Prezentacja multimedialna „Rośliny i zwierzęta – źródłem włókien naturalnych”. Doświadczenia uczniowskie:

próba akroleinowa

działanie różnych substancji na białko

wykrywanie białek, skrobi i glukozy w produktach spożywczych

Bibliografia:

1. Postawa Programowa kształcenia ogólnego dla gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych.

2. Gulińska H., Smolińska J.: Ciekawa chemia – program nauczania chemii w gimnazjum, WSiP

3. Poradnik nauczyciela 1.2.3. Ciekawa chemia Gimnazjum, WSiP

4. Poradnik dla nauczycieli chemii w gimnazjum, ICT w nauczaniu przedmiotów

matematycznych i przyrodniczych w gimnazjum, CEN w Suwałkach, 2013.

5. Pazdro K., Koszmider M.: Chemia dla gimnazjalistów. Zadania od łatwych do trudnych,

Wydawnictwo PAZDRO Oficyna Edukacyjna, 2003

6. www.chemia-gimnazjum, Portal wiedzy o chemii

7. https://pazdro.com.pl/doświadczenia-chemiczne

Karta ewaluacji projektu

Przeanalizuj pytania zamieszczone w karcie ewaluacyjnej i udziel odpowiedzi, stawiając

znak X na skali punktowej.

1. Czy problematyka realizowana w projekcie odpowiadała Twoim możliwościom?

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2. W jakim stopniu Twoim zdaniem zostały zrealizowane cele projektu?

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

3. Czy czas przeznaczony na realizację projektu był prawidłowo wykorzystany?

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

4.W jakim stopniu wiedza zdobyta podczas realizacji projektu jest przydatna w życiu codziennym?

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

5. Oceń, w jakim stopniu mogłeś realizować własne pomysły służące realizacji projektu?

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

6. W jakim stopniu konsultacje z nauczycielem zaspokajały Twoje potrzeby w tym zakresie?

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

7. Ocen stosunki panujące między osobami Twojego zespołu podczas realizacji projektu?

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

8. W jakim stopniu akceptujesz system oceniania projektu?

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

9. Czy chciałbyś uczestniczyć w realizacji następnego projektu?

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10