Programmaboekje Johannes-Passion in TivoliVredenburg

donderdag 17 april 2014, 20.15 uur TivoliVredenburginleiding Kees Wisse 19.30 uur Er is een pauze tussen deel I en II.

de concertseries van

Orkest van de Achttiende Eeuw Cappella Amsterdam

Daniel Reuss, dirigent*

Anders Dahlin Evangelist/tenor Konstantin Wolff Christus/bas Amaryllis Dieltiens sopraan Rosanne van Sandwijk altus Dolf Drabbels tenor José Pizarro tenor André Morsch bas Pierre-Guy Le Gall White Pilatus/bas

Johann Sebastian Bach Johannes-Passion BWV245 (1724) 1685-1750

* Om gezondheidsredenen kan Frans Brüggen de reeks uitvoeringen van de Johannes-Passion niet leiden. In goed overleg met hem dirigeert Daniel Reuss de concerten van deze tournee.

series

tros klassiekeo klassiek plus

uit & thuis

Dit is het eerste concert van De Vrijdag van Vredenburg in het

nieuwe TivoliVredenburg

2

Live-uitzending

De AVROTROS zendt dit concert vanuit TivoliVredenburg live uit op Radio 4. Denkt u eraan dat uw mobiele telefoon uitstaat en dat uw horloge geen geluid kan maken? Dan kan iedereen in de zaal en bij de radio volop genieten van het concert. Presen-tatie voor Radio 4 vanuit de zaal door Maartje Stokkers. Dit concert is ook te volgen via de webcast van Radio4➜ WWW.RADIO4.NL

Nieuw seizoen 2014-2015

Goed nieuws voor de liefhebbers van klassieke muziek in Utrecht en omgeving: de nieuwe seizoensbrochure van De Vrijdag van Vredenburg is uit. ➜ WWW.RADIO4.NL/DEVRIJDAGVANVREDENBURG

Nieuw seizoen ZaterdagMatinee 2014-2015

Voor het nieuwe seizoen van de ZaterdagMatinee bestelt u brochures via:➜ WWW.RADIO4.NL/

ZATERDAGMATINEE

Nieuw seizoen Zondagochtend Concert 2014-2015

Voor brochures van het nieuwe seizoen van het Zondagochtend Concert zie ➜ WWW.RADIO4.NL/ZONDAGOCHTENDCONCERT

Drankje na afl oop

Na het concert is er gelegenheid om een drankje te nuttigen.

Dvorák en het verdriet van Maria

Morgen is in De Vrijdag van Vredenburg het aangrij-pende Stabat Mater van Antonín Dvorák te horen. Daarin schildert Dvorák het verdriet van Maria aan de voet van het kruis waaraan haar zoon Jezus hangt vastgenageld.

SERIE TROS VOCAAL

vrijdag 18 april 2014, 2015 uur, inleiding 19.30 uurVredenburg-Leidsche Rijn

Radio Filharmonisch OrkestGroot OmroepkoorVasily Petrenko dirigentLucrecia García sopraanAgnes Zwierko altPeter Auty tenorNathan Berg bas

3donderdag 17 april 2014, 20.15 uur

wel alle kerken en kapellen in Europa

klonk dan passiemuziek, lijdens muziek

(‘passio’ is Latijn voor ‘lijden’). En wie

na die reis door de tijd al die eeuwen

zou overzien, zou merken dat de

Matthäus-Passion van Bach maar een

van de vele uitbeeldingen is van dat

lijdensverhaal.

Twee bewaarde passiesBach componeerde in totaal vijf passies,

waarvan alleen die naar de evangeliën

van Mattheüs en Johannes bewaard zijn

gebleven. Zijn Markus-Passion is verloren

gegaan, en over een vierde passie, naar

Lukas, wordt getwijfeld of ze wel van

Bach is. De vijfde passie die in de

Necrologie (Bachs levens beschrijving,

verschenen naar aanleiding van zijn

overlijden) wordt genoemd was waar-

schijnlijk een enkelkorige versie van

de Matthäus-Passion.

De hoogtepunten van Johann Sebastian

Bachs duizelingwekkende productie

van geestelijke muziek zijn de Mis in

b-klein (in het Duits: Hohe Messe) en de

Johannes- en Matthäus-Passion. Drie

meesterwerken, het eerste voor de

katholieke en de andere voor de pro-

testantse kerk.

De Matthäus-Passion, met haar indrin-

gende menselijkheid en milde drama-

tiek, is een van de meest ontroerende

uitbeeldingen van het lijden van Chris-

tus uit de westerse geschiedenis. Maar

wie door de tijd zou kunnen reizen, zou

merken dat al vanaf de Middeleeuwen

overal in Europa in de tijd voor Pasen

teksten uit het evangelie over het lij-

den van Christus werden gelezen en

gezongen. Over de laatste tijd die hij

met zijn leerlingen doorbracht, over

zijn verraad door Judas, zijn gevangen-

schap, zijn kruisiging en dood. In vrij-

Bachs Johannes op Witte Donderdag

Wie door de tijd zou kunnen reizen, zou merken dat al vanaf de Middeleeuwen overal in Europa in de tijd voor Pasen teksten uit het evangelie over het lijden van Christus werden gelezen en gezongen.

4

het begin van Bachs Johannes-Passion

5

De vorm van het passie-oratorium, het

lijdensoratorium, waarvan Bach de

meest sublieme voorbeelden heeft na-

gelaten, was in 1721 nieuw voor de

stad Leipzig. Dat jaar presenteerde

Bachs voorganger Johann Kuhnau zijn

Markus-Passion op Goede Vrijdag. Af-

gesproken werd dat de uitvoeringen

van de passie zouden pendelen tussen

de twee hoofdkerken van Leipzig, de

Thomaskirche en de Nikolaikirche, het

ene jaar in de ene, het andere jaar in

de andere kerk. In 1724 liet Bach een

tekstboek drukken van zijn nieuw ge-

componeerde Johannes-Passion, met als

plaats van uitvoering zijn Thomas-

kirche. Dit stuitte op klachten van het

bestuur van de Nikolaikirche, waar

volgens het rooster de passie eigenlijk

verwacht werd. Bach schikte zich, er

werd een affi che gedrukt met de goede

locatie, maar Bach eiste wel dat het

klavecimbel van de Nicolaikirche ge-

repareerd zou worden en dat er op de

orgelgalerij genoeg ruimte zou zijn

voor de instrumentalisten.

Zo werd zijn Johannes-Passion voor het

eerst uitgevoerd in de Nikolaikirche

op 7 april 1724. Op 30 maart 1725 volg-

de een uitvoering in de Thomaskirche.

Voor die tweede uitvoering voerde

Bach allerlei wijzigingen door, en ver-

ving hij vijf nummers. Later zou hij

terugkeren naar de eerste versie van

1724, die hij in de laatste jaren van

zijn leven toch weer enigszins bij-

schaafde. Waarschijnlijk waren de wij-

zigingen ingegeven door kritiek van

de kerkelijke autoriteiten die de passie

te theatraal vonden en teveel op opera

vonden lijken. En nog steeds wordt

Bachs Johannes als de dramatische te-

genhanger van zijn Matthäus be-

schouwd. Door de kritiek op de Johannes

heeft Bach waarschijnlijk het drama

van zijn Matthäus enigszins binnen de

perken gehouden.

Johann Sebastian Bach

Door de kritiek op de Johannes heeft Bach waarschijnlijk het drama van zijn Matthäus enigszins binnen de perken gehouden.

6

De Nikolaikirche in Leipzig

7OpzetDe algehele opzet van de Johannes-Passion

is vergelijkbaar met die van de Matthäus-

Passion. De hoofdmoot van de tekst is

ontleend aan het evangelie van Johan-

nes, dat in een soort spraakzang (reci-

tatief) verteld wordt door de evangelist,

traditioneel een tenor. Die recitatieven

wisselen af met meditatieve, beschou-

welijke aria’s, en met koren en koralen.

Overeenkomstig de traditie worden de

woorden van Christus toevertrouwd

aan een baszanger, evenals die van

koning Pilatus. Van de in totaal twaalf

koralen behoren er slechts vier tot

deel één van de Johannes-Passion, het

deel dat oorspronkelijk vóór de preek

werd uitgevoerd. Verder telt dit deel

nog drie aria’s voor alt, sopraan en

tenor. Naast de koralen zingt het koor

nog een openingskoor met een gebed

waarin lering wordt getrokken uit het

passieverhaal. De koren zijn de uitbeel-

ding van de ‘turba’-gedeelten (‘turba’

is Latijn voor ‘menigte’, ‘volk’), en stel-

len in deel één de dienaren van de ho-

gepriester voor die Jezus zoeken in de

hof van Gethsemane, en zich verderop

in het verhaal warmen aan een vuurtje

naast Petrus.

Instrumentarium en woordschilderingBach heeft, zoals altijd, plastisch ge-

bruik gemaakt van zijn instrumenta-

rium. Zo heeft de alt-aria in deel één

‘Von den Stricken meiner Sünden’ een

instrumentale begeleiding van twee

hobo’s en basso continuo, waarbij de

hobo’s de ‘verstrikking van de zonden’

uitbeelden. De direct aansluitende,

maar qua sfeer sterk verschillende,

sopraan-aria neemt de woorden van de

evangelist over. Die vertelde over Pe-

trus en een andere leerling die Jezus

volgden na zijn arrestatie. In deze aria

‘Ich folge dir gleichfalls mit freudigen

Schritten’ volgt – en imiteert – een

concerterende fl uit de melodie van de

sopraan, als een muzikale uitbeelding

van de twee volgende discipelen. De

tenor-aria die direct voorafgaat aan

het slotkoraal van deel één kijkt terug

op het verraad van Petrus en is een

uiting van zijn wanhoop en schuld-

gevoel: ‘Ach mein Sinn wo willt du

endlich hin.’ Hier geen mooi symme-

trische driedelige da-capo-aria, maar

een onregelmatige passacaglia, waar-

bij de hoge strijkers (eerste violen) de

ik-persoon steeds lijken te ontlopen.

Een prachtig staaltje teksten

karakteruitbeelding.

Tweede deelHet tweede deel van de Johannes-Passion,

dat maar liefst twee-derde van de totale

passie uitmaakt, vervolgt het dramati-

sche verhaal van het Johannes-

evangelie. Het koor heeft nu fl ink wat

te berde te brengen wanneer Jezus voor

het gerecht wordt gebracht. De eerste

vocale solo is een arioso voor bas,

‘Betrachte, meine Seel’, begeleid door

twee viole d’amore, orgel continuo en

een extra luitpartij. Daarin wordt me-

diterend geantwoord op de gebeurte-

nissen die de evangelist net reciteerde,

de kroning van Jezus met een door-

nenkroon en zijn geseling. Het woord

‘geisselte’ gaat gepaard met ritmisch

zeer plastische noten, een bijna natu-

ralistisch geselmotief. Het arioso staat

door de mild zilverige klank van de

viole d’amore en de obligate luit in

scherp contrast met het voorafgaande

recitatief. Diezelfde viole d’amore be-

geleiden ook de volgende tenoraria in

c-klein ‘Erwäge’, waar opnieuw het

geselmotief klinkt. Opnieuw een bas-

aria, ‘Eilt, ihr angefochtnen Seelen’,

na het recitatief waarin de evangelist

van de veroordeling van Jezus ver-

haalt, en van zijn kruisiging op de

heuvel die bekend staat als Golgotha.

In de aria, begeleid door jachtige strij-

kersfi guren en basso continuo, worden

veroordeelden aangespoord zich naar

Golgotha te spoeden, waar ze verlost

zullen worden. Het koor van veroor-

deelde zielen antwoordt met ‘wohin?’.

Nadat Jezus gestorven is, volgt een

prachtige alt-aria met een uitvoerige

en ontroerende viola da gamba-partij,

waar zich verderop de overige strijkers

bij voegen, als symbool voor de uitein-

delijke overwinning van Christus. En

de evangelist reciteert ‘Und neiget das

Haupt und verschied’. Dan volgen een

bas-aria en een koraal in D-groot, de

toonsoort van Jezus’ overwinning op

de dood, waarbij de contrapuntische

baslijn fungeert als energieke aandrij-

ver. Zeer aanschouwelijk, en in Bachs

tijd waarschijnlijk als te theatraal be-

schouwd, is het volgende tenor-arioso,

waar onder heftige strijkers-tremoli

het tempelbaldakijn doormidden

scheurt, de aarde beeft en graven open

splijten. Het slotkoor brengt een sfeer

van rust en ontspanning door een bijna

hypnotische herhaling van de melodie

‘Ruht wohl, ihr heiligen Gebeine’,

waarop de passie vrijwel helemaal ver-

stilt in het slotkoraal ‘Ach Herr, lass

dein lieb Engelein’. Zo eindigt deze

tragische passie met de gedachte aan

de wederopstanding uit de dood en de

belofte van het eeuwige leven.

Clemens Romijn

8 Zeer aanschouwelijk, en in Bachs tijd waarschijnlijk als te theatraal beschouwd, is het volgende tenor-arioso, waar onder heftige strijkers-tremoli het tempelbaldakijn door-midden scheurt, de aarde beeft en graven open splijten. Het slotkoor brengt een sfeer van rust en ontspanning door een bijna hypnotische her-haling van de melodie ‘Ruht wohl, ihr heiligen Gebeine’, waarop de passie vrijwel helemaal verstilt in het slot-koraal ‘Ach Herr, lass dein lieb Engelein’.

99libretto

deel 1

NR. 1 KOORHerr, unser Herrscher, dessen Ruhm

in allen Landen herrlich ist!

Zeig uns durch deine Passion,

Daß du, der wahre Gottessohn,

Zu aller Zeit,

Auch in der größten Niedrigkeit,

Verherrlicht worden bist! Da capo.

Jezus’ gevangenneming (Johannes 18, 1-11)

NR. 2A RECITATIEFEVANGELIST: Jesus ging mit seinen Jün-

gern über den Bach Kidron, da war ein

Garten, darein ging Jesus und seine

Jünger. Judas aber, der ihn verriet,

wußte den Ort auch, denn Jesus ver-

sammlete sich oft daselbst mit seinen

Jüngern. Da nun Judas zu sich hatte

genommen die Schar und der Hohen-

priester und Pharisäer Diener, kommt

er dahin mit Fackeln, Lampen und mit

Waffen. Als nun Jesus wußte alles, was

ihm begegnen sollte, ging er hinaus

und sprach zu ihnen:

JESUS: Wen suchet ihr?

EVANGELIST: Sie antworteten ihm:

NR. 2B KOORJesum von Nazareth!

Heer, onze Heerser, wiens roem

in alle landen heerlijk is!

Toon ons door Uw lijden

dat Gij, de ware Zoon van God

te allen tijde,

ook in de uiterste onaanzienlijkheid,

verheerlijkt bent.

EVANGELIST: Jezus ging met zijn discipe-

len naar de overzijde van de beek

Kidron, waar een hof was, die Hij met

zijn discipelen binnenging. En ook

Judas, zijn verrrader, wist die plaats,

omdat Jezus daar dikwijls was samen-

gekomen met zijn discipelen. Judas

dan kwam daar, die een afdeling sol-

daten tot zijn beschikking had gekre-

gen en dienaars van de overpriesters

en de Farizeeën, voorzien van lan-

taarns, fakkels en wapenen. Jezus dan,

alles wetende, wat over Hem komen

zou, kwam naar voren en zeide tot hen:

JEZUS: Wie zoekt gij?

EVANGELIST: Zij antwoordden Hem:

Jezus van Nazareth!

10 NR. 2C RECITATIEFEVANGELIST: Jesus spricht zu ihnen:

JESUS: Ich bins.

EVANGELIST: Judas aber, der ihn verriet,

stund auch bei ihnen. Als nun Jesus zu

ihnen sprach: Ich bins, wichen sie zu-

rücke und fi elen zu Boden. Da fragete

er sie abermal:

JESUS: Wen suchet ihr?

EVANGELIST: Sie aber sprachen:

NR. 2D KOORJesum von Nazareth!

NR. 2E RECITATIEFEVANGELIST: Jesus antwortete:

JESUS: Ich habs euch gesagt, daß ichs

sei; suchet ihr denn mich, so lasset

diese gehen!

NR. 3 KORAALO große Lieb, o Lieb ohn alle Maße,

Die dich gebracht auf diese Marter-

straße!

Ich lebte mit der Welt in Lust und

Freuden,

Und du mußt leiden!

NR. 4 RECITATIEFEVANGELIST: Auf daß das Wort erfüllet

würde, welches er sagte: Ich habe der

keine verloren, die du mir gegeben

hast. Da hatte Simon Petrus ein

Schwert und zog es aus und schlug

nach des Hohenpriesters Knecht und

hieb ihm sein recht Ohr ab; und der

Knecht hieß Malchus. Da sprach Jesus

zu Petro:

JESUS: Stecke dein Schwert in die

Scheide! Soll ich den Kelch nicht trin-

ken, den mir mein Vater gegeben hat?

EVANGELIST: Jezus zeide tot hen:

JEZUS: Ik ben het.

EVANGELIST: En ook Judas, zijn verrader,

stond bij hen. Toen Hij dan tot hen

zeide: Ik ben het, deinsden zij terug en

vielen ter aarde. Wederom dan stelde

Hij hun de vraag:

JEZUS: Wie zoekt gij?

EVANGELIST: En zij zeiden:

Jezus van Nazareth!

EVANGELIST: Jezus antwoordde:

JEZUS: Ik zeide u, dat Ik het ben. Indien

gij dan Mij zoekt, laat dezen heengaan;

O grote liefde, o liefde zonder maat

die u op deze lijdensweg gebracht

heeft!

Ik leefde in een wereld vol lust en

vreugde,

terwijl Gij moest lijden!

EVANGELIST: Opdat het woord vervuld

werd, dat Hij gesproken had: Wie Gij

Mij gegeven hebt, uit hen heb Ik nie-

mand laten verloren gaan. Simon Pe-

trus dan, die een zwaard had, trok het,

en hij trof de slaaf van de hogepriester

en sloeg hem het rechteroor af; de

naam nu van de slaaf was Malchus.

Jezus dan zeide tot Petrus:

JEZUS: Steek het zwaard in de schede;

de beker, die de Vader Mij gegeven

heeft, zou Ik die niet drinken?

11NR. 4 KORAALDein Will gescheh, Herr Gott, zugleich

Auf Erden wie im Himmelreich.

Gib uns Geduld in Leidenszeit,

Gehorsam sein in Lieb und Leid;

Wehr und steur allem Fleisch und

Blut,

Das wider deinen Willen tut!

Jezus voor de hogepriesters (Johannes 18, 12-;27; Mattheus 26, 75)

EVANGELIST: Die Schar aber und der

Oberhauptmann und die Diener der

Juden nahmen Jesum und bunden ihn

und führeten ihn, aufs erste zu Han-

nas, der war Kaiphas Schwäher, wel-

cher des Jahres Hoherpriester war. Es

war aber Kaiphas, der den Juden riet,

es wäre gut, daß ein Mensch würde

umbracht für das Volk.

NR. 7 ARIA (ALT)Von den Stricken meiner Sünden

Mich zu entbinden,

Wird mein Heil gebunden.

Mich von allen Lasterbeulen

Völlig zu heilen,

Läßt er sich verwunden. Da capo.

NR. 8 RECITATIEF EVANGELIST: Simon Petrus aber folgete

Jesu nach und ein ander Jünger.

NR. 9 ARIA (SOPRAAN)Ich folge dir gleichfalls mit freudigen

Schritten

Und lasse dich nicht,

Uw wil geschiede, Heer God, zowel

op aarde als in het hemelrijk.

Geef ons geduld in de tijd van het lijden,

gehoorzaamheid in lief en leed;

Weerstreef en bestrijd alle vlees en

bloed,

dat tegen uw wil in handelt.

EVANGELIST: De afdeling soldaten dan

en de overste en de dienaars der Joden

namen Jezus gevangen, boeiden Hem,

en brachten Hem eerst voor Annas,

want hij was de schoonvader van Kaja-

fas, die dat jaar hogepriester was; en

Kajafas was het, die de Joden de raad

had gegeven: Het is nuttig, dat één

mens sterft ten behoeve van het volk.

Om mij van uit de boeien van mijn

zonden

los te maken,

wordt mijn Heiland vastgebonden.

Om mij van alle gezwellen van mijn

slechtheid

volledig te genezen,

laat Hij zich verwonden.

EVANGELIST: En Simon Petrus en een

andere discipel volgden Jezus.

Ik volg U eveneens met vreugdevolle

schreden

en verlaat u niet,

12 Mein Leben, mein Licht.

Befördre den Lauf

Und höre nicht auf,

Selbst an mir zu ziehen,

zu schieben, zu bitten. Da capo.

NR. 10 RECITATIEFEVANGELIST: Derselbige Jünger war dem

Hohenpriester bekannt und ging mit

Jesu hinein in des Hohenpriesters Pa-

last. Petrus aber stund draußen vor

der Tür. Da ging der andere Jünger,

der dem Hohenpriester bekannt war,

hinaus und redete mit der Türhüterin

und führete Petrum hinein. Da sprach

die Magd, die Türhüterin, zu Petro:

ANCILLA: Bist du nicht dieses Menschen

Jünger einer?

EVANGELIST: Er sprach:

PETRUS: Ich bins nicht!

EVANGELIST: Es stunden aber die Knech-

te und Diener und hatten ein

Kohlfeu’r gemacht (denn es war kalt)

und wärmeten sich. Petrus aber stund

bei ihnen und wärmete sich. Aber der

Hohepriester fragte Jesum um seine

Jünger und um seine Lehre. Jesus ant-

wortete ihm:

JESUS: Ich habe frei, öffentlich geredet

vor der Welt. Ich habe allezeit gelehret

in der Schule und in dem Tempel, da

alle Juden zusammenkommen, und

habe nichts im Verborgnen geredt.

Was fragest du mich darum? Frage die

darum, die gehöret haben, was ich zu

ihnen geredet habe! Siehe, dieselbigen

wissen, was ich gesaget habe!

EVANGELIST: Als er aber solches redete,

gab der Diener einer, die dabeistunden,

mijn leven, mijn licht.

Begunstig mijn pad

en houd niet op

zelf aan mij te trekken,

me bij te sturen, me aan te sporen.

EVANGELIST: En die discipel was een be-

kende van de hogepriester en hij ging

met Jezus het paleis van de hogepries-

ter binnen, maar Petrus stond buiten

aan de poort. De andere discipel dan,

de bekende van de hogepriester, kwam

naar buiten, en hij sprak met de por-

tierster en bracht Petrus binnen. De

slavin dan, die portierster was, zeide

tot Petrus:

MAAGD: Gij behoort toch ook niet tot de

discipelen van deze mens?

EVANGELIST: Hij zeide:

PETRUS: Ik niet!

EVANGELIST: De slaven en de dienaars

stonden zich te warmen bij een kolen-

vuur, dat zij aangelegd hadden want

het was koud, en ook Petrus stond zich

bij hen te warmen. De hogepriester

dan vroeg Jezus naar zijn discipelen

en naar zijn leer. Jezus antwoordde

hem:

JEZUS: Ik heb vrijuit tot de wereld ge-

sproken; Ik heb voortdurend in de sy-

nagoge geleerd en in de tempel, waar

al de Joden bijeenkomen, en in het

verborgen heb Ik niets gesproken.

Waarom vraagt gij Mij? Vraag hun, die

gehoord hebben, wat Ik tot hen ge-

sproken heb; zie, dezen weten, wat Ik

gezegd heb.

EVANGELIST: En toen Hij dit zeide, gaf

een van de dienaars, die erbij stond,

13Jesu einen Backenstreich und sprach:

SERVUS: Solltest du dem Hohenpriester

also antworten?

EVANGELIST: Jesus aber antwortete:

JESUS: Hab ich übel geredt, so beweise

es, daß es böse sei, hab ich aber recht

geredt, was schlägest du mich?

NR. 11 KORAALWer hat dich so geschlagen,

Mein Heil, und dich mit Plagen

So übel zugericht’?

Du bist ja nicht ein Sünder,

Wie wir und unsre Kinder,

Von Missetaten weißt du nicht.

Ich, ich und meine Sünden,

Die sich wie Körnlein fi nden

Des Sandes an dem Meer,

Die haben dir erreget

Das Elend, das dich schläget,

Und das betrübte Marterheer.

NR. 12A RECITATIEFEVANGELIST: Und Hannas sandte ihn

gebunden zu dem Hohenpriester

Kaiphas. Simon Petrus stund und

wärmete sich; da sprachen sie zu ihm:

NR. 12B KOORBist du nicht seiner Jünger einer?

NR. 12C RECITATIEFEVANGELIST: Er leugnete aber und sprach:

PETRUS: Ich bins nicht!

EVANGELIST: Spricht des Hohenpriesters

Knecht’ einer, ein Gefreundter des,

dem Petrus das Ohr abgehauen hatte:

SERVUS: Sahe ich dich nicht im Garten

bei ihm?

Jezus een slag in het gelaat en zeide:

DIENAAR: Antwoordt Gij zo de hoge-

priester?

EVANGELIST: Jezus antwoordde hem:

JEZUS: Indien Ik verkeerd gesproken

heb, geef aan wat verkeerd was, maar

indien het goed was waarom slaat gij Mij?

Wie heeft U zo geslagen,

mijn Heiland, en U met plagen

zoveel kwaad gedaan?

Gij zijt toch immers geen zondaar,

zoals wij en onze kinderen;

van euveldaden weet Gij niet.

Ik, ik en mijn zonden

die zich als de korrels van het zand

aan zee laten vinden,

díe hebben U toch

de ellende berokkend, die U treft,

en de droevige schare van martelaren.

EVANGELIST: Annas dan zond Hem

geboeid naar Kajafas, de hogepriester.

En Simon Petrus stond zich te war-

men. Zij zeiden dan tot hem:

Gij behoort toch ook niet tot zijn disci-

pelen?

EVANGELIST: Hij ontkende het en zeide:

PETRUS: Ik niet!

EVANGELIST: Een der slaven van de hoge-

priester, een verwant van hem, wiens

oor Petrus had afgeslagen, zeide:

DIENAAR: Zag ik u niet in de hof met

Hem?

14 EVANGELIST: Da verleugnete Petrus aber-

mal, und alsobald krähete der Hahn.

Da gedachte Petrus an die Worte Jesu

und ging hinaus und weinete bitter-

lich.

NR. 13 ARIA (TENOR)Ach, mein Sinn,

Wo willt du endlich hin,

Wo soll ich mich erquicken?

Bleib ich hier,

Oder wünsch ich mir

Berg und Hügel auf den Rücken?

Bei der Welt ist gar kein Rat,

Und im Herzen

Stehn die Schmerzen

Meiner Missetat,

Weil der Knecht den Herrn verleugnet

hat.

NR. 14 KORAALPetrus, der nicht denkt zurück,

Seinen Gott verneinet,

Der doch auf ein’ ernsten Blick

Bitterlichen weinet.

Jesu, blicke mich auch an,

Wenn ich nicht will büßen;

Wenn ich Böses hab getan,

Rühre mein Gewissen!

EVANGELIST: Petrus dan ontkende het

wederom en terstond daarop kraaide

een haan. Daarop herinnerde Petrus

zich de woorden van Jezus en ging

naar buiten en weende bitter.

Ach, mijn geest,

waar wil je uiteindelijk heen,

waar zal ik mij verkwikken?

Blijf ik hier,

of wens ik mij

berg en heuvel op mijn rug?

In de wereld is helemaal geen raad

en in mijn hart

staan de pijnigingen

van mijn wandaad,

omdat de knecht zijn heer verloochend

heeft.

Petrus, die het zich niet herinnert,

verloochent zijn God,

maar bij een ernstige blik

moet hij toch bitter wenen.

Jezus, kijk mij ook zo aan,

als ik niet wil boeten;

als ik kwaad gedaan heb,

raak dan mijn geweten aan!

15

Christus, die ons zalig maakt,

die geen kwaad heeft bedreven,

die werd voor ons in de nacht

als een dief gevangengenomen.

Geleid voor goddeloze lieden

en valselijk beschuldigd,

bespot, beschimpt en bespuwd,

zoals de Schrift het zegt.

EVANGELIST: Zij brachten Jezus dan van

Kajafas naar het gerechtsgebouw. En

het was vroeg in de morgen; doch zelf

gingen zij het gerechtsgebouw niet

binnen, om zich niet te verontreini-

gen, maar het Pascha te kunnen eten.

Pilatus dan kwam tot hen naar buiten

en zeide:

PILATUS: Welke aanklacht brengt gij

tegen deze mens in?

EVANGELIST: Zij antwoordden en zeiden

tot hem:

Indien Hij geen boosdoener was, zou-

den wij Hem niet aan u overgeleverd

hebben.

EVANGELIST: Pilatus dan zeide tot hen:

PILATUS: Neemt gij Hem en oordeelt

Hem naar uw wet.

EVANGELIST: De Joden dan zeiden tot hem:

deel 2

NR. 15 KORAALChristus, der uns selig macht,

Kein Bös’ hat begangen,

Der ward für uns in der Nacht

Als ein Dieb gefangen,

Geführt vor gottlose Leut

Und fälschlich verklaget,

Verlacht, verhöhnt und verspeit,

Wie denn die Schrift saget.

Jezus en Pilatus (Johannes 18,28-40; 19,1-22)

NR. 16A RECITATIEFEVANGELIST: Da führeten sie Jesum von

Kaiphas vor das Richthaus, und es war

frühe. Und sie gingen nicht in das

Richthaus, auf daß sie nicht unrein

würden, sondern Ostern essen möch-

ten. Da ging Pilatus zu ihnen heraus

und sprach:

PILATUS: Was bringet ihr für Klage wi-

der diesen Menschen?

EVANGELIST: Sie antworteten und spra-

chen zu ihm:

NR. 16B KOORWäre dieser nicht ein Übeltäter, wir

hätten dir ihn nicht überantwortet.

NR. 16C RECITATIEFEVANGELIST: Da sprach Pilatus zu ihnen:

PILATUS: So nehmet ihr ihn hin und

richtet ihn nach eurem Gesetze!

EVANGELIST: Da sprachen die Juden zu ihm:

16 NR 16D KOORWir dürfen niemand töten.

NR 16E RECITATIEFEVANGELIST: Auf daß erfüllet würde das

Wort Jesu, welches er sagte, da er deu-

tete, welches Todes er sterben würde.

Da ging Pilatus wieder hinein in das

Richthaus und rief Jesu und sprach zu

ihm:

PILATUS: Bist du der Juden König?

EVANGELIST: Jesus antwortete:

JESUS: Redest du das von dir selbst,

oder habens dir andere von mir gesagt?

EVANGELIST: Pilatus antwortete:

PILATUS: Bin ich ein Jude? Dein Volk

und die Hohenpriester haben dich mir

überantwortet; was hast du getan?


JESUS: Mein Reich ist nicht von dieser

Welt; wäre mein Reich von dieser

Welt, meine Diener würden darob

kämpfen, daß ich den Juden nicht

überantwortet würde; aber nun ist

mein Reich nicht von dannen.

NR. 17 KORAALAch großer König, groß zu allen Zeiten,

Wie kann ich gnugsam diese Treu

ausbreiten?

Keins Menschen Herze mag indes

ausdenken,

Was dir zu schenken.

Ich kanns mit meinen Sinnen nicht

erreichen,

Womit doch dein Erbarmen zu ver-

gleichen.

Het is ons niet geoorloofd iemand ter

dood te brengen.

EVANGELIST: opdat het woord van Jezus

vervuld werd, dat Hij gezegd had, aan-

duidende, welke dood Hij sterven zou.

Pilatus dan keerde terug in het ge-

rechtsgebouw en riep Jezus en zeide

tot Hem:

PILATUS: Zijt Gij de Koning der Joden?


JEZUS: Zegt gij dit uit uzelf of hebben

anderen u over Mij gesproken?

EVANGELIST: Pilatus antwoordde:

PILATUS: Ben ik soms een Jood? Uw volk

en de overpriesters hebben U aan mij

overgeleverd; wat hebt Gij gedaan?


JEZUS: Mijn Koninkrijk is niet van deze

wereld; indien mijn Koninkrijk van

deze wereld geweest was zouden mijn

dienaars gestreden hebben opdat Ik

niet aan de Joden zou worden overge-

leverd; nu echter is mijn Koninkrijk

niet van hier.

O grote Koning, groot te allen tijde,

hoe kan ik deze trouw voldoende ver-

spreiden?

Geen mensenhart kan toch bedenken,

wat U te schenken.

Ik kan er met mijn verstand niet bij

waarmee Uw ontferming toch te ver-

gelijken is.

17Wie kann ich dir denn deine

Liebestaten

Im Werk erstatten?

NR. 18A RECITATIEFEVANGELIST: Da sprach Pilatus zu ihm:

PILATUS: So bist du dennoch ein König?


JESUS: Du sagsts, ich bin ein König. Ich

bin dazu geboren und in die Welt kom-

men, daß ich die Wahrheit zeugen soll.

Wer aus der Wahrheit ist, der höret

meine Stimme.

EVANGELIST: Spricht Pilatus zu ihm:

PILATUS: Was ist Wahrheit?

EVANGELIST: Und da er das gesaget, ging

er wieder hinaus zu den Juden und

spricht zu ihnen:

PILATUS: Ich fi nde keine Schuld an ihm.

Ihr habt aber eine Gewohnheit, daß ich

euch einen losgebe; wollt ihr nun, daß

ich euch der Juden König losgebe?

EVANGELIST: Da schrieen sie wieder alle-

samt und sprachen:

NR. 18B KOORNicht diesen, sondern Barrabam!

NR. 18C RECITATIEFEVANGELIST: Barrabas aber war ein

Mörder. Da nahm Pilatus Jesum und

geißelte ihn.

NR. 19 ARIOSO (BAS)Betrachte, meine Seel, mit ängstli-

chem Vergnügen,

Mit bittrer Lust und halb beklemmtem

Herzen

Dein höchstes Gut in Jesu Schmerzen,

Hoe kan ik U dan uw liefdesdaden

in mijn werken terugbetalen?

EVANGELIST: Pilatus dan zeide tot Hem:

PILATUS: Zijt Gij dus toch een koning?


JEZUS: Gij zegt, dat Ik koning ben. Hier-

toe ben Ik geboren en hiertoe ben Ik in

de wereld gekomen, opdat Ik voor de

waarheid zou getuigen; een ieder, die

uit de waarheid is, hoort maar mijn

stem.

EVANGELIST: Pilatus zeide tot Hem:

PILATUS: Wat is waarheid?

EVANGELIST: En na dit gezegd te hebben,

kwam hij weder naar buiten tot de

Joden en zeide tot hen:

PILATUS: Ik vind geen schuld in Hem.

Maar bij u bestaat het gebruik, dat ik u

op Pascha iemand loslaat: wilt gij dan

dat ik u de Koning der Joden loslaat?

EVANGELIST: Zij schreeuwden dan we-

derom en zeiden:

Hem niet, maar Barabbas!

EVANGELIST: En Barabbas was een rover.

Toen nam dan Pilatus Jezus en liet

Hem geselen.

Beschouw, mijn ziel, met angstig ge-

noegen,

met bittere vreugde en half beklemd

hart,

je hoogste goed in Jezus’ smarten,

18 Wie dir auf Dornen, so ihn stechen,

Die Himmelsschlüsselblumen blühn!

Du kannst viel süße Frucht von seiner

Wermut brechen,

Drum sieh ohn Unterlaß auf ihn!

NR. 20 ARIA (TENOR)Erwäge, wie sein blutgefärbter Rücken

In allen Stücken

Dem Himmel gleiche geht,

Daran, nachdem die Wasserwogen

Von unsrer Sündfl ut sich verzogen,

Der allerschönste Regenbogen

Als Gottes Gnadenzeichen steht! Da capo.

NR. 21A RECITATIEFEVANGELIST: Und die Kriegsknechte

fl ochten eine Krone von Dornen und

satzten sie auf sein Haupt und legten

ihm ein Purpurkleid an und sprachen:

NR. 21B KOORSei gegrüßet, lieber Judenkönig!

NR. 21C RECITATIEFEvangelist: Und gaben ihm Backen-

streiche. Da ging Pilatus wieder heraus

und sprach zu ihnen:

PILATUS: Sehet, ich führe ihn heraus zu

euch, daß ihr erkennet, daß ich keine

Schuld an ihm fi nde.

Evangelist: Also ging Jesus heraus und

trug eine Dornenkrone und Purpur-

kleid. Und er sprach zu ihnen:

PILATUS: Sehet, welch ein Mensch!

hoe voor jou op de doornen, die hem

steken

de hemel-sleutelbloemen bloeien!

Je kunt vele zoete vruchten van zijn

bitterheid plukken,

houdt Hem daarom zonder onder-

breking in het oog.

Bedenk, hoe Zijn door bloed gekleurde

rug

in alle opzichten

met de hemel overeenstemt,

waaraan, nadat de watergolven

van onze zondvloed zich hebben terug-

getrokken,

de allermooiste regenboog

als Gods genadeteken staat!

EVANGELIST: En de soldaten vlochten een

kroon van doornen, zetten die op zijn

hoofd en deden Hem een purperen

kleed om, en zij traden op Hem toe en

zeiden:

Gegroet, Koning der Joden!

EVANGELIST: En zij gaven Hem slagen in

het gelaat. En Pilatus kwam wederom

naar buiten en zeide tot hen:

PILATUS: Zie, ik breng Hem voor u naar

buiten, opdat gij weet, dat ik geen

schuld in Hem vind.

EVANGELIST: Jezus dan kwam naar bui-

ten met de doornenkroon en het pur-

peren kleed. En hij zeide tot hen:

PILATUS: Zie, de mens!

19EVANGELIST: Da ihn die Hohenpriester

und die Diener sahen, schrieen sie

und sprachen:

NR. 21D KOORKreuzige, kreuzige!

NR. 21E RECITATIEFEVANGELIST: Pilatus sprach zu ihnen:

PILATUS: Nehmet ihr ihn hin und kreu-

ziget ihn; denn ich fi nde keine Schuld

an ihm!

EVANGELIST: Die Juden antworteten

ihm:

NR. 21F KOORWir haben ein Gesetz, und nach dem

Gesetz soll er sterben; denn er hat sich

selbst zu Gottes Sohn gemacht.

NR. 21G RECITATIEFEVANGELIST: Da Pilatus das Wort hörete,

fürchtet’ er sich noch mehr und ging

wieder hinein in das Richthaus und

spricht zu Jesu:

PILATUS: Von wannen bist du?

EVANGELIST: Aber Jesus gab ihm keine

Antwort. Da sprach Pilatus zu ihm:

PILATUS: Redest du nicht mit mir? Wei-

ßest du nicht, daß ich Macht habe,

dich zu kreuzigen, und Macht habe,

dich loszugeben?

EVANGELIST: Jesus anwortete:

JESUS: Du hättest keine Macht über

mich, wenn sie dir nicht wäre von

oben herab gegeben; darum, der mich

dir überantwortet hat, der hat’s

größ’re Sünde.

EVANGELIST: Von dem an trachtete

Pilatus, wie er ihn losließe.

EVANGELIST: Toen dan de overpriesters

en hun dienaars Hem zagen, schreeuw-

den zij en zeiden:

Kruisigen, kruisigen!

EVANGELIST: Pilatus zeide tot hen:

PILATUS: Neemt gij Hem en kruisigt

Hem want ik vind geen schuld in Hem.

EVANGELIST: De Joden antwoordden

hem:

Wij hebben een wet en naar die wet

moet Hij sterven, want Hij heeft Zich-

zelf Gods Zoon gemaakt.

EVANGELIST: Toen Pilatus dan dit woord

hoorde, werd hij nog meer bevreesd, en

hij ging weder het gerechtsgebouw bin-

nen en zeide tot Jezus:

PILATUS: Waar zijt Gij vandaan?

EVANGELIST: Maar Jezus gaf hem geen

antwoord. Pilatus dan zeide tot Hem:

PILATUS: Spreekt Gij niet tot mij? Weet

Gij niet, dat ik macht heb U los te la-

ten, maar ook macht om U te kruisi-

gen?


JEZUS: Gij zoudt geen macht tegen Mij

hebben indien het u niet van boven

gegeven ware: daarom heeft hij, die Mij

aan u heeft overgeleverd groter zonde.

EVANGELIST: Van toen af trachtte Pilatus

Hem los te laten.

20 NR. 22 KORAALDurch dein Gefängnis, Gottes Sohn,

Muß uns die Freiheit kommen;

Dein Kerker ist der Gnadenthron,

Die Freistatt aller Frommen;

Denn gingst du nicht die Knechtschaft

ein,

Müßt unsre Knechtschaft ewig sein.

NR. 23A RECITATIEFEVANGELIST: Die Juden aber schrieen

und sprachen:

NR. 23B KOORLässest du diesen los, so bist du des

Kaisers Freund nicht; denn wer sich

zum

Könige machet, der ist wider den

Kaiser.

NR. 23C RECITATIEFEVANGELIST: Da Pilatus das Wort hörete,

führete er Jesum heraus und satzte

sich auf den Richtstuhl, an der Stätte,

die da heißet: Hochpfl aster, auf Ebrä-

isch aber: Gabbatha. Es war aber der

Rüsttag in Ostern um die sechste Stun-

de, und er spricht zu den Juden:

PILATUS: Sehet, das ist euer König!

EVANGELIST: Sie schrieen aber:

NR. 23D KOORWeg, weg mit dem, kreuzige ihn!

NR. 23E RECITATIEFEVANGELIST: Spricht Pilatus zu ihnen:

PILATUS: Soll ich euren König kreuzigen?

Door Uw gevangenschap, zoon van God,

moet voor ons de vrijheid komen;

Uw kerker is de genadetroon,

de vrijplaats voor alle vromen;

Want als Gij niet de knechtschap was

aangegaan,

had onze knechtschap eeuwig moeten

zijn

EVANGELIST: maar de Joden schreeuw-

den en zeiden:

Indien gij deze loslaat, zijt gij geen

vriend van de keizer; een ieder, die zich

koning maakt, verzet zich tegen de

keizer.

EVANGELIST: Pilatus dan hoorde deze

woorden en hij liet Jezus naar buiten

brengen en zette zich op de rechter-

stoel, op de plaats, genaamd Litostró-

tos, in het Hebreeuws Gabbata. En het

was Voorbereiding voor het Pascha,

ongeveer het zesde uur, en hij zeide

tot de Joden:

PILATUS: Zie, uw koning!

EVANGELIST: Zij dan schreeuwden:

Weg met Hem! Weg met Hem! Kruisig

Hem!

EVANGELIST: Pilatus zeide tot hen:

PILATUS: Moet ik uw koning kruisigen?

21EVANGELIST: Die Hohenpriester ant-

worteten:

NR. 23F KOORWir haben keinen König denn den

Kaiser.

NR. 23G RECITATIEFEVANGELIST: Da überantwortete er ihn,

daß er gekreuziget würde. Sie nahmen

aber Jesum und führeten ihn hin. Und

er trug sein Kreuz und ging hinaus

zur Stätte, die da heißet Schädelstätt,

welche heißet auf Ebräisch: Golgatha.

NR. 24 ARIA (BAS) MET KOOREilt, ihr angefochtnen Seelen,

Geht aus euren Marterhöhlen,

Eilt – Wohin? – nach Golgatha!

Nehmet an des Glaubens Flügel,

Flieht – Wohin? – zum Kreuzeshügel,

Eure Wohlfahrt blüht allda! Da capo.

NR. 25A RECITATIEFEVANGELIST: Allda kreuzigten sie ihn,

und mit ihm zween andere zu beiden

Seiten, Jesum aber mitten inne. Pilatus

aber schrieb eine Überschrift und satz-

te sie auf das Kreuz, und war geschrie-

ben: «Jesus von Nazareth, der Juden

König». Diese Überschrift lasen viel

Juden, denn die Stätte war nahe bei

der Stadt, da Jesus gekreuziget ist. Und

es war geschrieben auf hebräische,

griechische und lateinische Sprache.

Da sprachen die Hohenpriester der

Juden zu Pilato:

EVANGELIST: De overpriesters ant-

woordden:

Wij hebben geen koning, alleen de

keizer!

EVANGELIST: Toen gaf hij Hem aan hen

over om gekruisigd te worden. Zij dan

namen Jezus en voerden hem heen, en

Hij, zelf zijn kruis dragende, ging naar

de zogenaamde Schedelplaats, in het

Hebreeuws genaamd Golgota.

Haast u, zwaar beproefde zielen,

verlaat uw martelaarsholen.

Haast u – Waarheen?– naar Golgotha!

Gebruik de vleugels van het geloof,

vlucht – Waarheen?– naar de heuvel

van het kruis,

uw welzijn bloeit aldaar.

EVANGELIST: Daar kruisigden zij Hem,

en met Hem twee anderen, aan weers-

zijden één, en Jezus in het midden.En

Pilatus liet ook een opschrift schrijven

en op het kruis plaatsen; er was ge-

schreven: «Jezus, de Nazoreeër, de Ko-

ning der Joden». Dit opschrift dan la-

zen vele der Joden; want de plaats,

waar Jezus gekruisigd werd, was dicht

bij de stad, en het was geschreven in

het Hebreeuws, in het Latijn en in het

Grieks. De overpriesters der Joden dan

zeiden tot Pilatus:

22 NR. 25B KOORSchreibe nicht: der Juden König,

sondern daß er gesaget habe: Ich bin

der Juden König.

NR. 25C RECITATIEFEVANGELIST: Pilatus antwortet:

PILATUS: Was ich geschrieben habe, das

habe ich geschrieben.

NR. 26 KORAALIn meines Herzens Grunde,

Dein Nam und Kreuz allein

Funkelt all Zeit und Stunde,

Drauf kann ich fröhlich sein.

Erschein mir in dem Bilde

Zu Trost in meiner Not,

Wie du, Herr Christ, so milde,

Dich hast geblut’ zu Tod!

Jezus aan het kruis (Johannes 19, 23-37; Mattheüs 27, 51-52)

NR. 27A RECITATIEFEVANGELIST: Die Kriegsknechte aber, da

sie Jesum gekreuziget hatten, nahmen

seine Kleider und machten vier Teile,

einem jeglichen Kriegesknechte sein

Teil, dazu auch den Rock. Der Rock

aber war ungenähet, von oben an ge-

würket durch und durch.

Da sprachen sie untereinander:

NR. 27B KOORLasset uns den nicht zerteilen, son-

dern darum losen, wes er sein soll.

NR. 27C RECITATIEFEVANGELIST: Auf daß erfüllet würde die

Schrift, die da saget: «Sie haben meine

Schrijf niet: De Koning der Joden,

maar dat Hij gezegd heeft: Ik ben de

Koning der Joden.

EVANGELIST: Pilatus antwoordde:

PILATUS: Wat ik geschreven heb, dat heb

ik geschreven.

In de grond van mijn hart

fonkelt iedere tijd en uur

Uw naam en kruis alleen,

daarom kan ik vrolijk zijn.

Verschijn mij in een visioen,

tot troost in mijn nood

hoe Gij, Heer Christus, zo mild

Uzelf hebt laten doodbloeden

EVANGELIST: Toen dan de soldaten Jezus

gekruisigd hadden, namen zij zijn kle-

deren en maakten daarvan vier delen,

voor iedere soldaat één deel, en zijn

onderkleed. Dit kleed nu was zonder

naad, aan één stuk geweven.

Zij zeiden dan tot elkander:

Laten wij dit niet scheuren, maar

erom loten, voor wie het zijn zal;

EVANGELIST: zodat het schriftwoord ver-

vuld werd: «Zij hebben mijn klederen

23Kleider unter sich geteilet und haben

über meinen Rock das Los geworfen.»

Solches taten die Kriegesknechte. Es

stund aber bei dem Kreuze Jesu seine

Mutter und seiner Mutter Schwester,

Maria, Kleophas Weib, und Maria Mag-

dalena. Da nun Jesus seine Mutter sahe

und den Jünger dabei stehen, den er

lieb hatte, spricht er zu seiner Mutter:

JESUS: Weib, siehe, das ist dein Sohn!

EVANGELIST: Darnach spricht er zu dem

Jünger:

JESUS: Siehe, das ist deine Mutter!

NR. 28 KORAALEr nahm alles wohl in acht

In der letzten Stunde,

Seine Mutter noch bedacht,

Setzt ihr ein’ Vormunde.

O Mensch, mache Richtigkeit,

Gott und Menschen liebe,

Stirb darauf ohn alles Leid

Und dich nicht betrübe!

NR. 29 RECITATIEFEVANGELIST: Und von Stund an nahm sie

der Jünger zu sich. Darnach, als Jesus

wußte, daß schon alles vollbracht war,

daß die Schrift erfüllet würde, spricht

er:

JESUS: Mich dürstet!

EVANGELIST: Da stund ein Gefäße voll

Essigs. Sie fülleten aber einen

Schwamm mit Essig und legten ihn

um einen Isopen und hielten es ihm

dar zum Munde. Da nun Jesus den Es-

sig genommen hatte, sprach er:

JESUS: Es ist vollbracht!

onder elkander verdeeld en overmijn

kleding hebben zij het lot geworpen».

Dit hebben dan de soldaten gedaan.

En bij het kruis van Jezus stonden zijn

moeder en de zuster zijner moeder,

Maria van Klopas en Maria van Mag-

dala. Toen dan Jezus zijn moeder zag

en de discipel, die Hij liefhad, bij haar

staande zeide Hij tot zijn moeder:

JEZUS: Vrouw, zie, uw zoon.

EVANGELIST: Daarna zeide Hij tot de

discipel:

JEZUS: Zie, uw moeder.

Hij droeg zorg voor alles

op het laatste moment,

Zo bedacht Hij nog zijn moeder,

en gaf haar een voogd.

O mens, breng alles op orde,

heb God en mensen lief,

sterf dan zonder enig lijden

en wees niet bedroefd!

EVANGELIST: En van dat uur af nam de

discipel haar bij zich in huis. Hierna

zeide Jezus, daar Hij wist, dat alles

reeds volbracht was, opdat de Schrift

vervuld zou worden:

JEZUS: Mij dorst!

EVANGELIST: Er stond een kruik vol zure

wijn; zij staken dan een spons, ge-

drenkt met zure wijn, op een hysop-

stengel en brachten die aan zijn mond.

Toen Jezus dan de zure wijn genomen

had zeide Hij:

JEZUS: Het is volbracht!

24 NR. 30 ARIA (ALT)Es ist vollbracht!

O Trost für die gekränkten Seelen!

Die Trauernacht

Läßt nun die letzte Stunde zählen.

Der Held aus Juda siegt mit Macht

Und schließt den Kampf.

Es ist vollbracht!

NR. 31 RECITATIEFEVANGELIST: Und neiget das Haupt und

verschied.

NR. 32 ARIA (BAS) MET KORAALMein teurer Heiland, laß dich fragen,

Jesu, der du warest tot,

Da du nunmehr ans Kreuz geschlagen

Und selbst gesagt: Es ist vollbracht,

Lebest nun ohn Ende,

Bin ich vom Sterben frei gemacht?

In der letzten Todesnot,

Nirgend mich hinwende

Kann ich durch deine Pein und Ster-

ben

Das Himmelreich ererben?

Ist aller Welt Erlösung da?

Als zu dir, der mich versühnt,

O du lieber Herre!

Du kannst vor Schmerzen zwar nichts

sagen,

Gib mir nur, was du verdient,

Doch neigest du das Haupt

Und sprichst stillschweigend: ja.

Mehr ich nicht begehre!

NR. 33 RECITATIEFEVANGELIST: Und siehe da, der Vorhang

im Tempel zerriß in zwei Stück von

oben an bis unten aus. Und die Erde

erbebete, und die Felsen zerrissen,

Het is volbracht!

O troost voor de geprangde zielen!

De nacht van treurnis

laat het laatste uur slaan.

De Held uit Juda zegeviert machtig

en beslist de strijd.

Het is volbracht!

EVANGELIST: En Hij boog het hoofd en

gaf de geest.

Mijn dierbare Heiland, laat ik U vragen,

Jezus, Gij die gestorven was,

Nu Gij daar aan het kruis geslagen

bent

en zelf gezegd heeft: Het is volbracht,

leeft nu zonder einde

Ben ik van de sterfelijkheid bevrijd?

In de laatste doodsnood

wend ik mij nergens anders heen

Kan ik door Uw pijn en sterven

het hemelrijk beërven?

Is er verlossing voor de hele wereld?

dan tot U, die mij verzoent,

o, Gij lieve Heer!

Gij kunt van de pijn weliswaar niets

zeggen,

Geef mij slechts, wat Gij verdiend hebt

maar Gij neigt het hoofd

en zegt stilzwijgend: ja.

meer begeer ik niet!

EVANGELIST: En zie, het voorhangsel van

de tempel scheurde van boven tot be-

neden in tweeën, en de aarde beefde,

en de rotsen scheurden, en de graven

25und die Gräber täten sich auf, und

stunden auf viel Leiber der Heiligen.

NR. 34 ARIOSO (TENOR)Mein Herz, indem die ganze Welt

Bei Jesu Leiden gleichfalls leidet,

Die Sonne sich in Trauer kleidet,

Der Vorhang reißt, der Fels zerfällt,

Die Erde bebt, die Gräber spalten,

Weil sie den Schöpfer sehn erkalten,

Was willt du deines Ortes tun?

NR. 35 ARIA (SOPRAAN)Zerfl ieße, mein Herze, in Fluten der

Zähren

Dem Höchsten zu Ehren!

Erzähle der Welt und dem Himmel die

Not:

Dein Jesus ist tot! Da capo.

NR. 36 RECITATIEFEVANGELIST: Die Juden aber, dieweil es

der Rüsttag war, daß nicht die Leich-

name am Kreuze blieben den Sabbath

über (denn desselbigen Sabbaths Tag

war sehr groß), baten sie Pilatum, daß

ihre Beine gebrochen und sie abge-

nommen würden. Da kamen die

Kriegsknechte und brachen dem ers-

ten die Beine und dem andern, der

mit ihm gekreuziget war. Als sie aber

zu Jesu kamen, da sie sahen, daß er

schon gestorben war, brachen sie ihm

die Beine nicht; sondern der Kriegs-

knechte einer eröffnete seine Seite mit

einem Speer, und alsobald ging Blut

und Wasser heraus. Und der das gese-

hen hat, der hat es bezeuget, und sein

gingen open en vele lichamen der ont-

slapen heiligen werden opgewekt.

Mijn hart, terwijl de hele wereld

bij het lijden van Jezus eveneens lijdt,

de zon zich in treurnis kleedt

het voorhangsel scheurt, de rots uit-

eenvalt,

de aarde beeft, de graven splijten,

omdat zij de Schepper koud zien wor-

den,

wat wil jij in jouw plaats doen?

Vloei uiteen, mijn hart, in stromen

van tranen

om de Hoogste te eren!

Vertel aarde en hemel de rampspoed:

je Jezus is dood!

EVANGELIST: De Joden dan, daar het

Voorbereiding was en de lichamen

niet op sabbat aan het kruis mochten

blijven (want de dag van die sabbat

was groot) vroegen Pilatus, dat hun

benen gebroken en zij weggenomen

zouden worden. De soldaten dan kwa-

men en braken de benen van de eerste

en van de andere, die met Hem gekrui-

sigd waren; maar toen zij bij Jezus ge-

komen waren en zagen, dat Hij reeds

gestorven was, braken zij zijn benen

niet, maar een van de soldaten stak

met een speer in zijn zijde en terstond

kwam er bloed en water uit. En die het

gezien heeft, heeft ervan getuigd en

zijn getuigenis is waarachtig en hij

26 weet, dat hij de waarheid spreekt, op-

dat ook gij gelooft. Want dit is ge-

schied, opdat het schriftwoord zou

vervuld worden: «Geen been van Hem

zal verbrijzeld worden». En weder zegt

een ander schriftwoord: «Zij zullen

zien op Hem, die zij doorstoken

hebben».

O help ons, Christus, Zoon van God,

door Uw bitter lijden

dat wij u steeds onderdanig

alle kwaad vermijden.

Dat wij uw dood en de oorzaak ervan

vruchtbaar gedenken,

en daarvoor, ofschoon wij arm en

zwak zijn,

U dankoffers schenken.

EVANGELIST: En daarna vroeg Jozef van

Arimatea, een discipel van Jezus (maar

in het verborgen uit vrees voor de Jo-

den) aan Pilatus het lichaam van Jezus

te mogen wegnemen; en Pilatus stond

het toe. Hij kwam dan en nam zijn li-

chaam weg. En ook kwam Nikodemus,

die de eerste maal des nachts tot Hem

gekomen was, en hij bracht een meng-

sel mede van mirre en aloë, ongeveer

honderd pond. Zij namen dan het li-

chaam van Jezus en wikkelden het in

linnen windsels met de specerijen,

zoals het bij de Joden gebruikelijk is te

begraven. En er was ter plaatse, waar

Hij gekruisigd was, een hof en in die

Zeugnis ist wahr, und derselbige weiß,

daß er die Wahrheit saget, auf daß ihr

gläubet. Denn solches ist geschehen,

auf daß die Schrift erfüllet würde: «Ihr

sollet ihm kein Bein zerbrechen.» Und

abermal spricht eine andere Schrift:

«Sie werden sehen, in welchen sie

gestochen haben!»

NR. 37 KORAALO hilf, Christe, Gottes Sohn,

Durch dein bitter Leiden,

Daß wir dir stets untertan

All Untugend meiden,

Deinen Tod und sein Ursach

Fruchtbarlich bedenken,

Dafür, wiewohl arm und schwach,

Dir Dankopfer schenken.

Jezus’ grafl egging (Johannes 19, 38-42)

NR. 38 RECITATIEFEVANGELIST: Darnach bat Pilatum Jo-

seph von Arimathia, der ein Jünger

Jesu war (doch heimlich, aus Furcht

vor den Juden), daß er möchte abneh-

men den Leichnam Jesu. Und Pilatus

erlaubete es. Derowegen kam er und

nahm den Leichnam Jesu herab. Es

kam aber auch Nikodemus, der vor-

mals bei der Nacht zu Jesu kommen

war, und brachte Myrrhen und Aloen

untereinander, bei hundert Pfunden.

Da nahmen sie den Leichnam Jesu,

und bunden ihn in leinen Tücher mit

Spezereien, wie die Juden pfl egen zu

begraben. Es war aber an der Stätte, da

er gekreuziget ward, ein Garte, und im

27Garten ein neu Grab, in welches nie-

mand je geleget war. Daselbst hin leg-

ten sie Jesum, um des Rüsttags willen

der Juden, dieweil das Grab nahe war.

NR. 39 KOORRuht wohl, ihr heiligen Gebeine,

Die ich nun weiter nicht beweine,

Ruht wohl und bringt auch mich zur

Ruh!

Das Grab, so euch bestimmet ist

Und ferner keine Not umschließt,

Macht mir den Himmel auf

und schließt die Hölle zu. Da capo.

NR. 40 KORAALAch Herr, laß dein lieb Engelein

Am letzten End die Seele mein

In Abrahams Schoß tragen,

Den Leib in seim Schlafkämmerlein

Gar sanft ohn einge Qual und Pein

Ruhn bis am jüngsten Tage!

Alsdenn vom Tod erwecke mich,

Daß meine Augen sehen dich

In aller Freud, o Gottes Sohn,

Mein Heiland und Genadenthron!

Herr Jesu Christ, erhöre mich,

Ich will dich preisen ewiglich!

hof een nieuw graf, waarin nog nooit

iemand was bijgezet; daar dan legden

zij Jezus neder wegens de Voorberei-

ding der Joden, omdat het graf dicht-

bij was.

Rust zacht, gij heilig gebeente

dat ik nu verder niet beween.

Rust zacht en breng ook mij tot rust!

Het graf, zoals het voor U is bestemd

en dat verder geen rampspoed bevat,

maakt voor mij de hemel open

en sluit de toegang tot de hel.

Ach Heer, laat Uw lieve engeltjes

aan het eind mijn ziel

naar Abrahams schoot brengen!

Laat mijn lichaam in zijn slaapkamertje

heel zacht, zonder kwellingen en pijn

rusten tot aan de jongste dag!

Wek mij dan op uit de dood,

opdat mijn ogen U mogen zien

in alle vreugde, o Zoon van God,

mijn Heiland en genadetroon!

Heer Jezus Christus, verhoor mij

ik zal U eeuwig prijzen!

Over deze vertaling

De recitatieven en een aantal korte teksten voor koor zijn afkomstig uit

Johannes 18 en 19 en Mattheüs 27: 51-52. De hier gebruikte vertaling van die

delen is afkomstig uit de vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap uit

1951. Vertaling van de overige teksten: Bram Bos, met dank aan Hansa

Krijgsman en de vertalers van COV Bussum.

28

Daniel Reuss dirigentAls ‘overtuigd niet-specialist’ dirigeert

Daniel Reuss repertoire dat vele stijlen

bestrijkt, van rond het jaar 1200 tot de

meest actuele muziek. Sinds 1990 is

hij artistiek leider en chef-dirigent

van Cappella Amsterdam, dat de af-

gelopen jaren is uitgegroeid tot een

vooraanstaand kamerkoor in Europa.

Daniel Reuss (1961) studeerde koor-

directie aan het Rotterdams Conserva-

torium bij Barend Schuurman. In

1990 volgde hij Jan Boeke op als artis-

tiek leider en chef-dirigent van Cap-

pella Amsterdam. Van 2003 tot 2006

was Reuss eveneens chef-dirigent van

het RIAS Kammerchor in Berlijn.

Onder zijn leiding bracht dit koor cd’s

uit met werken van Martin, Händel en

Stravinsky, welke werden onderscheiden

met diverse belangrijke Europese

prijzen. Van 2008 tot medio 2013 was

hij tevens chef-dirigent van het Ests

Filharmonisch Kamerkoor, waarbij hij

als gastdirigent betrokken blijft. Dit

koor uit Tallinn en Cappella Amster-

dam bracht hij samen op een cd met

Golgotha van Frank Martin, een uitgave

die in 2011 voor een Grammy Award

werd genomineerd.

Daniel Reuss werkt geregeld met voor-

aanstaande ensembles en orkesten in

heel Europa, zoals de Akademie für

Alte Musik Berlin, musikFabrik, Vocal

Consort Berlin en het Rotterdams Phil-

harmonisch Orkest. Met Collegium

Vocale Gent en Pieter Wispelwey nam

hij de cd The Canticle of the Sun op, met

onder meer de gelijknamige composi-

tie van Sofi a Goebaidoelina. Op uitno-

diging van Pierre Boulez was Daniel

Reuss in 2006 als docent en dirigent te

gast bij de Lucerne Festival Academy

in Zwitserland.

De cd Janácek - Choral Works, die Daniel

Reuss met Cappella Amsterdam heeft

uitgebracht, verscheen op de ‘Besten-

liste’ van de Preis der Deutschen Schall-

plattenkritik, kreeg een Diapason d’Or,

Choc de Classica en werd onderschei-

den met een Edison Klassiek 2013. De

meest recente cd met het Stabat Mater

en Sept Répons de Ténèbres van Francis

Poulenc verscheen in maart 2014.

uitvoerenden

Daniel Reuss

MA

RC

O B

OR

GG

RE

VE

29Anders Dahlin Evangelist / tenorAnders Dahlin studeerde in zijn

geboorteland Zweden, vervolgde zijn

opleiding in Denemarken en maakte

zijn debuut als operazanger op jonge

leeftijd. Bij die gelegenheid zong hij een

rol in Antonio Bibalo’s Glass Menagerie,

bij de Nationale Opera van Noorwegen.

In de afgelopen jaren specialiseerde hij

zich in repertoire uit de Franse Barok.

Zo was hij herhaaldelijk te horen in

werk van Rameau; rollen in diens Castor

et Pollux vertolkte Dahlin bij zowel bij

De Nederlandse Opera als in de Konink-

lijke Muntschouwburg in Brussel. Met

Les Arts Florissants werkte hij aan een

productie van Rameaus Les Indes

galantes. Anders Dahlin ontving ook

veel lof voor zijn vertolking van de

Evangelistenpartij in de passies van

Bach. Bij het Orkest van de Achttiende

Eeuw onder leiding van Frans Brüggen

was Anders Dahlin al meerdere keren

te gast, bijvoorbeeld in Mozarts Die

Entführung aus dem Serail en Bachs

Johannes-Passion.

Konstantin Wolff Christus / basDe Duitse bas Konstantin Wolff stu-

deerde van 2000 tot 2007 bij Donald

Litaker aan de Hochschule für Musik

in Karlsruhe en kreeg een studiebeurs

van de Studienstiftung des Deutschen

Volkes. In 2004 ontving hij de Felix-

Mendelssohn-Bartholdy-Preis van de

Stiftung Preußischer Kulturbesitz. Zijn

operadebuut maakte hij in 2005 bij de

Opéra National de Lyon onder leiding

van William Christie in l’Incoronazione

di Poppea, waarna diverse uitnodigingen

volgden door Les Arts Florissants. Bij

de Berliner Philharmoniker was hij te

gast in Händels Messiah. In 2006 nam

hij deel aan de productie Mozart Short

Cuts in theaters in Frankrijk en de Bene-

lux. In 2007 debuteerde hij in De Munt

in Brussel in de productie Frühlings

erwachen van Benoît Mernier en in 2009

zong hij Obrazzano in Tancredi in Wenen.

Onder leiding van Nikolaus Harnon-

court gaf hij concerten op vele Europese

podia. Ook als concerten liedzanger

wordt Konstantin Wolff veel gevraagd.

Anders Dahlin Konstantin Wolff

30

Amaryllis Dieltiens sopraanSopraan Amaryllis Dieltiens studeerde

zang bij Lieve Van Haverbeke en haar

huidige zangdocente Margreet Honig.

In februari 2004 studeerde ze af aan

het Conservatorium van Amsterdam.

Ze specialiseerde zich gedurende twee

jaar in opera aan de Nieuwe Opera

Academie. Van 1999 tot 2006 behoorde

ze tot de vaste kern van de Capella

Currende en het Currende Consort

onder leiding van Erik Van Nevel. Ama-

ryllis Dieltiens trad de afgelopen twee

jaar op onder leiding van onder anderen

Richard Egarr en Roel Dieltiens, in zo-

wel opera- als oratoriumrepertoire.

Begin 2007 richtte zij met Bart Naes-

sens het ensemble Capriola Di Gioia

op. Ze delen hun passie voor het zeven-

tiende-eeuwse en barokke repertoire.

Rosanne van Sandwijk altRosanne van Sandwijk studeerde cum

laude af aan het Rotterdams Conserva-

torium bij Roberta Alexander en wordt

momenteel gecoacht door Margreet

Honig. Ze was in 2010 meervoudig prijs-

winnaar tijdens het Internationaal

Vocalisten Concours in ’s-Hertogen-

bosch. Als operazangeres vertolkte de

zangeres rollen in composities van on-

der anderen Mozart, Haydn en Purcell.

Bij De Nederlandse Opera debuteerde

ze in Glucks Iphigénie en Tauride onder

leiding van Marc Minkowski en ze

keerde er terug in Wagners Parsifal on-

der leiding van Iván Fischer. Rosanne

van Sandwijk werkte als solist in vo-

caal-symfonisch repertoire met gezel-

schappen als het Nederlands Philhar-

monisch Orkest, het Nederlands Sym-

fonieorkest, het Toonkunstkoor Am-

sterdam en Camerata Salzburg.

André Morsch basAndré Morsch studeerde bij onder an-

deren Margreet Honig en was verbonden

aan de Nieuwe Opera Academie in Den

Haag. In 2003 debuteerde hij bij de Oper

Stuttgart, als Achilla in Händels Giulio

Cesare. Momenteel is hij vast verbonden

aan dit operahuis en vertolkte hij er een

reeks belangrijke rollen. Daar naast was

hij te horen bij bijvoorbeeld de Opéra

Comique in Parijs, de operahuizen van

Leipzig en Zürich, de Nationale Reis-

opera en De Nederlandse Opera. Als

concertzanger was hij te gast bij gezel-

schappen als de Bochumer Symphoni-

ker, het Radio Filharmonisch Orkest,

het Koninklijk Concertgebouworkest

en het Orkest van de Achttiende Eeuw.

Amaryllis Dieltiens Rosanne van Sandwijk

MA

RC

O B

OR

GG

RE

VE

Dolf Drabbels tenorTenor Dolf Drabbels studeerde zang

aan het ArtEZ Conservatorium in Arn-

hem bij Harry van Berne en vervolgens

voor zijn Master aan de Messiaen Aca-

demy. Hij volgde masterclasses bij Ro-

berta Alexander, Beryl Foster en David

Wilson-Johnson. Momenteel wordt hij

gecoached door Hanneke de Wit. Dolf

Drabbel zong solo in onder meer het

Requiem van Mozart, de Johannes-Passion

en Matthäus-Passion van Bach, de Negende

symfonie van Beethoven en de Maria-

Vespers van Monteverdi. Daarnaast

zong hij in diverse cantatas van Bach

en in werken van Haydn en Schubert.

Als solist werkte Dolf Drabbels met de

dirigenten Klaas Stok, Etienne Siebens

en Jan Willem de Vriend. Daarnaast

zingt hij in Cappella Amsterdam, het

Nederlands Kamerkoor, de Nederland-

se Bachvereniging, Consensus Vocalis,

Collegium Ad Mosam en het Laurens

Collegium Rotterdam.

José Pizarro tenor De Spaanse tenor José Pizarro studeerde

bij Jordi Albareda aan het Conservato-

rium van Vlaamse Opera, Collegium

Vocale Gent, Los Músicos de Su Alteza,

alsook geregeld bij Cappella Amsterdam,

Il Gardellino, Musica Ficta, Capella de

Ministrers, Capella de la Torre, La Ca-

pilla Real de Madrid, La Colombina,

Conductus Ensemble, Ensemble Jacques

Moderne en de Max Reger Vereinigung.

Hij beheerst een repertoire van de Mid-

deleeuwen tot hedendaags, met voor-

liefde voor het Duitse Romantische

lied. Hij treedt op met de pianisten

David Aijón en Maria Gabrys en met

diverse Spaanse orkesten en dirigenten.

31

André Morsch Dolf Drabbels

JOR

IS-JA

N B

OS

PH

OTO

GR

AP

HY

32

White zingt regelmatig bij Cappella

Amsterdam, de Nederlandse Bachver-

eniging en het Groot Omroepkoor en

andere ensembles, als lid van het koor

en als solist.

Orkest van de Achttiende Eeuw Het Orkest van de Achttiende Eeuw

werd in 1981 opgericht door Frans

Brüggen en bestaat uit circa vijftig

leden, afkomstig uit zo’n twintig ver-

schillende landen. De musici gelden

allen als specialisten op het gebied van

de achttiende-eeuwse muziek en

spelen op instrumenten uit die tijd of

kopieën daarvan. Op deze wijze probe-

ren zij het doel van het orkest te be-

reiken: de klassieke meesterwerken

van Haydn, Mozart en Beethoven en

werken uit de eerste helft van de acht-

tiende eeuw te laten klinken zoals de

Pierre-Guy Le Gall White Pilatus / basPierre-Guy Le Gall White zong vanaf

zijn tiende bij het San Fransisco Boys

Choir en later bij het San Fransisco

Mens Choir en de San Fransisco en

Oakland Symphony choruses. Hij stu-

deerde aan het Oberlin Conservatory

in Ohio en aan het Sweelinck Conser-

vatorium in Amsterdam bij Max van

Egmond, Peter Kooy en Howard Crook.

Sindsdien trad hij op met verschillen-

de ensembles in Nederland, Frankrijk,

Italië en Duitsland in de grotere wer-

ken van Bach, waaronder het Weih-

nachtsoratorium, de Mis in b-klein, het

Magnifi cat en de vier Lutherse missen,

en in de Johannes- en de Matthäus-Passi-

on in de rollen van Christus en Pilatus.

Daarnaast zong hij in meer dan hon-

derd Bach-cantates. Pierre-Guy Le Gall

José Pizarro Pierre-Guy Le Gall White

33Opera van Keulen en Dionysos van

Wolfgang Rihm tijdens het Holland

Festival (2010). Naast samenwerking

met Nederlandse ensembles en -

orkesten, zoals het Koninklijk

Concertgebouw orkest, Asko|Schönberg

en het Orkest van de Achttiende Eeuw,

werkt het koor met internationale ge-

zelschappen als de Akademie für Alte

Musik Berlin, het RIAS Kammerchor,

musikFabrik, Il Gardellino, de Holland

Baroque Society en het Ests Filharmo-

nisch Kamerkoor.

Cappella Amsterdam ontving in 2009

de VSCD Klassieke Muziekprijs voor

meest indrukwekkende prestatie van

een klein (kamermuziek)ensemble. In

2010 werd het koor genomineerd voor

de Amsterdamprijs voor de Kunst en

voor de Edison Klassiek Luister

Publieksprijs. Cappella Amsterdam is

mede-initiatiefnemer van Tenso, Euro-

pees netwerk van professionele kamer-

koren. Vrijwel jaarlijks verschijnen

cd’s van het koor, zoals de cd Golgotha

van Frank Martin (genomineerd voor

een Grammy) en een met koorwerken

van Janácek (in september 2013 be-

kroond met een Edison). Vorige maand

verscheen een cd met het Stabat Mater

en de Sept Répons de Ténèbres van

Poulenc.

componisten het zich destijds moeten

hebben voorgesteld.

Het Orkest van de Achttiende Eeuw

vormt qua grootte en samenstelling

een afspiegeling van de ‘klassieke’ or-

kesten zoals die in Mannheim, Parijs

en Wenen bestonden. Het orkest komt

drie tot vijf keer per jaar bijeen voor

internationale tournees en maakte

talloze cd-opnamen, welke vaak wer-

den bekroond met belangrijke prijzen.

In 2010 ontving het orkest de Prins

Bernhard Cultuurfonds Prijs, uit han-

den van de toenmalige Prinses Máxi-

ma, ‘vanwege de collectieve toppresta-

tie die het orkest sinds de jaren tach-

tig op artistiek gebied levert’.

Cappella Amsterdam Al vanaf de oprichting in 1970 door

Jan Boeke heeft Cappella Amsterdam

zich zowel op moderne als op oude,

authentieke zangtechnieken toege-

legd, met speciale aandacht voor werk

van Nederlandse componisten, van

Sweelinck tot Andriessen. Sinds 1990

staat het koor onder artistieke leiding

van Daniel Reuss. Het koor werkt gere-

geld samen met uiteenlopende gezel-

schappen. Zo levert het bijdragen aan

operaproducties, zoals in 2011 met

Stockhausens Sonntag aus Licht met de

CHEF-DIRIGENTFrans Brüggen

EERSTE VIOOL Rémy Baudet (concertmeester)

Hans Christian Euler

Kees Koelmans

Franc Polman

Irmgard Schaller

Gustavo Zarba

TWEEDE VIOOL Marc Destrubé

Anthony Martin

Guya Martinini

Marinette Troost

Dirk Vermeulen

Richard Walz

ALTVIOOLEmilio Moreno (& viola d’amore)

Marten Boeken (& viola d’amore)

Else Krieg

Yoshiko Morita

CELLORichte van der Meer

Albert Brüggen

Lidewij Scheifes

VIOLA DA GAMBARainer Zipperling

CONTRABASMargaret Urquhart

Joshua Cheatham

TRAVERSO

Michael Schmidt-Casdorff

Ricardo Kanji

HOBO

Frank de Bruine

Alayne Leslie

FAGOT

Danny Bond

Donna Agrell

THEORBEMike Fentross

ORGELMenno van Delft

Orkest van de Achttiende eeuw34

CHEF-DIRIGENTDaniel Reuss

SOPRAANAndrea van Beek

Marijke van der Harst

Mariëlle Kirkels

Maria Köpcke

Valeria Mignaco

Marjo van Someren

ALTSabine van der Heyden

Mieke van Laren

Åsa Olsson

Inga Schneider

Suzanne Verburg

Desirée Verlaan

TENORJon Etxabe-Arzuaga

Dolf Drabbels

José Pizarro

Albert Riera

Diederik Rooker

Markus Schuck

BAS

Coert van den Berg

Nicolas Boulanger

Christian van Es

Pierre-Guy Le Gall White

Bart Oenema

Robert van der Vinne

Cappella Amsterdam

35

SERIE TROS VOCAAL

18 april 2014, 20.15 uur inleiding Leo Samama 19.30 uur

Vasily Petrenko dirigeert Dvoráks Stabat Mater

Radio Filharmonisch OrkestGroot Omroepkoor

Vasily Petrenko dirigent Lucrecia García sopraanAgnes Zwierko altPeter Auty tenorNathan Berg bas

Dvorák Stabat Mater

SERIE MUZIKALE MEESTERWERKEN

23 mei 2014, 20.15 uur inleiding Emanuel Overbeeke 19.30 uur

Carmen en de legendarische Lemminkäinen

Orkest van de Achttiende EeuwCappella Amsterdam

Pietari Inkinen dirigentBarnabás Kelemen viool

Keuris SinfoniaSaint-Saëns Introduction et Rondo capricciosoBizet/Waxmann Carmen-Fantasie, voor viool en pianoSibelius Lemminkäinen Suite

KOMENDE CONCERTEN IN

Vasily Petrenko

Pietari Inkinen

PROGRAMMERING

Astrid in ’t Veld

PRODUCTIE

Sandra Eil en Manon Tuynman

PUBLICITEIT & PRODUCTIE JONG TALENT

Anne Marie van Doorn

ADMINISTRATIE EN FINANCIËN

Anneke de Vries

PRESENTATIE RADIO 4

Mark Brouwers, Ab Nieuwdorp en Maartje Stokkers

RANDPROGRAMMERING AVROTROS

RADIO4

Thea Derks en Victor Striker

EINDREDACTIE RADIO4 AVROTROS

Tim Moen

CASTING DIRECTOR

Mauricio Fernández

ARTISTIEK LEIDER

Kees Vlaardingerbroek

PROGRAMMATOELICHTING

Clemens Romijn

REDACTIE PROGRAMMABOEK

Clemens Romijn

EINDREDACTIE

Onno Schoonderwoerd

VORMGEVING

Dorine Verharen

DRUK

Van der Weij BV Hilversum

OMSLAGILLUSTRATIE

Gustav Klimt, schets voor een fries in Palais Stoclet, Brussel, 1908-10.

36

CONCERTEN IN DE

SII6

26 april 2014, 14.15 uur Concertgebouw Amsterdam

Twee gitaren op Koningsdag

Radio Filharmonisch Orkest Hans Graf dirigent Izhar Elias gitaarFlorian Magnus Maier elektrische gitaarJoris van Rijn viool

Samama Koningsfanfare opdrachtwerk NTR ZaterdagMatinee, WERELDPREMIÈRE

Mozart Sechs deutsche Tänze KV 571Maier Schattenspiel, voor gitaar, elektri-sche gitaar en orkest opdrachtwerk NTR Radio 4 WERELDPREMIÈRE

Schmidt Intermezzo (uit Notre Dame)Sibelius Vier humoreskenBorodin Polovetser dansen (uit Vorst Igor)

Schattenspiel: een wereldpremière voor de bijna onmogelijke combinatie van klassieke en elektrische gitaar. De Duits-Nederlandse componist Florian Magnus Maier durfde in opdracht van de NTR ZaterdagMatinee de uitdaging aan en geeft de elektronische gitaar de rol van (verraderlijke) schaduw van zijn oudere familielied. Ook Maiers fascinatie voor fl amencomuziek en de klanken van het Midden-Oosten klinken duidelijk door.Op dit feestelijke programma, met naast Maier ook Borodin, Sibelius en Mozart, spatten de kleuren er van af. Toen het werd samengesteld, was echter nog niet bekend dat deze Matinee zou plaatsvinden op de allereerste Konings-dag. Speciaal voor de gelegenheid componeerde Leo Samama daarom een feestelijke opening: een Koningsfanfare.➜ het Concertgebouw is goed bereikbaar –

zie WWW.ZATERDAGMATINEE.NL/KONINGSDAG

colo

fon

Documents

Programmaboekje Johannes-Passion in TivoliVredenburg