PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAČAJ PROIZVODNJE MALINE

Student: Mentor:Dajana Vasilić Gordana Rokvić

Dragan Brković

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAČAJ PROIZVODNJE MALINE

Malina (Rubus idealus L.) je najznačajnija vrsta jagodastog voća.

Danas postoji oko 1000 sorti maline sa različitim privredno tehnološkim i biološkim osobinama, ali za nas je u ovom slučaju važna ona osnovna podjela a to je da se one dijele na crvenu, crnu i purpurnu malinu.

Malina je voćna vrsta koja je po mnogo čemu specifična, ali još je važnije napomenuti da je ona jedna od najrentabilnijih voćnih vrsta u svijetu.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAČAJ PROIZVODNJE MALINE

Danas je već skoro u cijelom svijetu poznata Srbija i njena proizvodnja maline. Ona je postala brend Srbije koji svake godine u državnu kasu donosi iznos između 100 i 200 miliona dolara.

Valjda po ugledu na našu susjednu zemlju i u Republici Srpskoj je došlo do blagog povećanja površina pod zasadima maline. Tako da je se broj od 478 ha pod malinama koji su zabilježen 2004. godine povećan na 741 ha sa krajem 2013. godine.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAČAJ PROIZVODNJE MALINE

Iako se povećala površina pod zasadima, na našu veliku žalost, prinosi su nam ostali na istom nivou ili su se čak smanjili u pojedinim godinama.

Razlog tome je svakako nedovoljno ulaganje napora za učenjem novih znanja, novih tehnologija, privrženost tradicionalizmu, kao i nedovoljna informisanost o ovoj perspektivnoj proizvodnji.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAČAJ PROIZVODNJE MALINE

Malina je veoma zahvalna kultura što se tiče klimatskih i zemljišnih uslova, tako da se uspiješno može gajiti na brdsko-planinskim područjima.

Otporna je na niske temperature, što je značajno jer je dolazi do oštećenje kod nje od kasnih proljećnih mrazeva.

Otporna je na veoma niske zimske temperature, te tako može da podnese temperaturu i do -26˚C.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAČAJ PROIZVODNJE MALINE

Malina je takođe karakteristična po tome što ne podnosi izuzetno suve i tople predjele, što automatski ukazuje na značaj navodnjavanje ovo voćne vrste.

Kod ekspozicije terena za malinu su najpogodnije blago nagnute sjeverne ekspozicije, a što se tiče zemljišta, ona najbolje uspijeva i najbolje rezultate daje na dubokim, rstresitim i vlažnim zemljištima bogatim humusom, sa dobrom propustljivošću za vodu (gajnjače i lakše smonice), te na zemljištima kod kojih se pH vrijednost kreće od 5,2 do 6,5.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAČAJ PROIZVODNJE MALINE

Najveći značaj kada se govori o malini i njenim proizvodno-ekonomskim kkk treba dati njenom ispoljavanju plodnosti koje je znatno veće u odnosu na druge voćne vrste.

Pored toga što se veoma lako razmnožava, značajno je i to što počinje da rađa u prvoj ili drugoj godini, a u puno plodonošenje stupa u trećoj godini.

Malina se lako i jednostavno uzgaja, a uz mali napor oko primjene savremenih agro-tehničkih uslova, uz povoljne agro-ekološke uslove daje izuzetno visoke i kvalitetne prinose.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAČAJ PROIZVODNJE MALINE

Veliku važnost sa proizvodno-ekonomskog aspekta imaju atraktivni plodovi maline koji sadrže različiti broj organskih i neorganskih sastojaka.

To su plodovi koji su vrlo uksuni, izvanredne boje i arome, sočni, hranljivi, dijetetske i tehnološke vrijednosti.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAČAJ PROIZVODNJE MALINE

Prilikom otpočinjanja podizanja zasada veoma je značajno odabrati pravi sortiment. .

Ovo je veoma značajan pomak u proizvodnji maline kod nas jer ova sorta ima značajne prednosti u odnosu na prethodno gajenu sortu.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAČAJ PROIZVODNJE MALINE

Veliki značaj u proizvodnji maline ima i njen ekonomski značaj sa izrazito visokim stepenom robnosti i konkurentnosti na pržištu EU gdje se povećava tražnja kako za smrznutim tako i za sviježim proizvodima sa našeg geografkog područja.

Sve to primjetno je kada posmatramo strukturu izvoza u Republici Srbiji, koja najveće količine izvoza ima u ovoj voćnoj kulturi.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAČAJ PROIZVODNJE MALINE

Ekonomski značaj proizvodnje maline determinisan je sl. grupom činilaca: Relativno velika vrijednost proizvodnje, dohotka i

profita na jedinicu uloženog kapitala i ljudskog rada Radno-intenzivan karakter proizvodnje Uticaj proizvodnje maline na ukupan privredni razvoj Pored gore navedenih činilaca, značajni su specifični ekonomski značaji od proizvodnje maline: visoka i raznovrsna upotrebna vrijednost ploda, relativno visoka stopa rentabilnosti u povoljnim agroekološkim uslovima, visoka robnost proizvoda, dopunsko zapošljavanje radne snage, posredan uticaj na ukupan društveno-ekonomski razvoj, malina kao medonosna biljka i sl.

UPOTREBNA VRIJEDNOST PLODA MALINE

Malina je voćna vrsta koja ima širok spektar mogućnosti upotrebe.

Pogodna je za potrošnju u svježem ili smrznutom stanju, takođe zbog svojih pogodnih bioloških i hemijskih osobina pogodna je za tehnološku preradu (sok, džem, pekmez, kaša i sl), ali takođe je veoma važno napomenuti njena ljekovita dejastva koja ovoj voćnoj vrsti značajno podužu tržišnu cijenu.

RENTABILNOST PROIZVODNJE Malina predstavlja vrlo rentabilnu voćnu vrstu. U

našim uslovima granična rentabilnost proizvodnje maline se postiže sa visinom prinosa od 10 do 12 t/ha.

Veoma je značajno napomenuti i veoma brzo stupanje u rod ali i u puno plodonošenje, što značajno utiče na povećanje rentabilnosti proizvodnje, ali i na skraćenje roka opovraćaja investicija.

Prispijevanje plodova maline sredinom juna do sredine avgusta utiiče na ostvarivanje veoma značajne zarade za proizvođače kojima je veoma teško naći neki drugi izvor prihoda u ovom vremenskom periodu.

VISOKA ROBNOST PROIZVODA Za razliku od Srbije koja ima značajnu i stabilnu

izvoznu tražnju, u Republici Srpskoj ne postoji takva ptrivilegija da bi je uživali poljoprivredni proizvođači.

Razlog tome je svakako mali obim proizvodnje ali i nezadovoljavanje standarda koje je neophodno ispuniti kako bi se ovi proizvodi mogli izvoziti na inostrano tržište.

Srpska malina na svjetsko tržište izvozi se po cijeni od 1,4-1,5 Evra i uglavnom zamrznuta. Takođe se izvoze i asvjeđža malina, ekstrakt maline kao i prerađeno sjeme maline.

POSREDAN UTICAJ NA UKUPAN DRUŠTVENO-EKONOMSKI RAZVOJ

Veliki uticaj na društveno-ekonomski razvoj preko proizvodnje maline ostvaruje se kroz veliko sezonsko zapošljavanje radnika.

U periodu berbe potreban je veliki broj radne snage što direktno djeluje na smanjenje nazaposlenosti, na povećanje životnog standarda stanovništva, na povećanje DBP i sl.

Takođe su značajne dodatne aktivnosti koje se pokreću u sklopu ove proizvodnje, kao što su: izgradnja skladišta, hladnjača, poboljšanje transportne mreže, prerađivačke industrije i dr.

ANALIZA PROIZVODNJE MALINE U SVIJETU

U svijetu se malina gaji na relativno malim površinama, iako je proizvodnja u tendenciji blagog porasta.

Po obimu proizvodnje voća malina zauzima 24. mjesto u svijetu.

Najveće količine maline proizvode se u Ruskoj Federaciji, Srbiji, Americi i Poljskoj.

ANALIZA PROIZVODNJE MALINE U REPUBLICI SRBIJI I REPUBLICI SRPSKOJ

Mnogo je faktora koji su uticali na razvoj ove proizvodnje na našim područjima. Među njima su najznačajniji duga tradicija gajenja ove kulture, zatim pogodnosti koje nam pruža zemljište (fizičko-hemijske i vodne kkk) te mikroklimatske specifičnosti koje pogoduju uzgoju maline.

Sve ove prednosti dovele su do toga da je Srbija došla u sami vrh na ljestvici proizvođača maline u svijetu i zauzela 2. mjesto.

Ona danas predstavlja jedan od najvažnijih proizvoda u Srbiji, te predstavlja okosnicu razvoja pojedinih krajeva koji su se posvetili njenoj proizvodnji.

ANALIZA PROIZVODNJE MALINE U REPUBLICI SRBIJI I REPUBLICI SRPSKOJ

Iako je Republikla Srpska daleko ispod Republike Srbije u proizvodnji maline, značajno je naznčiti povećanje površina pod ovom kulturom, što nas vodi do zaključka da učimo od naših susjeda o značaju ove kulture, o pogodnostima njene proizvodnje, kao i o značajnom strateškom položaju koji ova rentabilna proizvodnja omogućuje zemljama u kojima je zastupljena.

SPOLJNOTRGOVINSKA RAZMJENA U strukturi izvoza agroindustrijskih proizvoda

malina predstavlja jedan od najznačajnijih i najprofitabilnijih proizvoda u Srbiji.

Takvoj povoljnoj strukturi izvoza kumuje prvenstveno visokokvalitetan plod koji se proizvodi u Srbiji, što je uzrok pogodnih klimatskih, zemljišnih i bioklimatskih uslova.

Prednosti proizvodnje maline u Srbiji u odnosu na druge zemlje Evrope i Svijeta jesu znatno niži troškovi radne snage koji dominiraju u strukturi troškova uzgoja maline.

ZAKLJUČAK

Iz svega navedenog možemo jasno da zaključimo da je proizvodnja maline veoma zahvalana proizvodnja koja uz male napore može da da visokokvalitetne prinose za kojima postoji potražnji iz cijelog svijeta.

Pored toga značajna je proizvodnja i sa aspekta društveno-ekonomskog razvoja, jer doprinosi razvoju ovog segmenta sa mnogih stanovišta.

U konačnici možemo da se nadamo većoj zastupljenosti ovog oblika proizvodnje kako u Srbiji tako i kod nas, te daljem usavršavanju i poboljšavanju proizvodnje maline.