PRVI IZVJEŠTAJ O IMPLEMENTACIJI NACIONALNE ... - · PDF file2.1.6 Energetika ... prioritetni zadaci i mjere identifikovane Strategijom se poklapaju sa preporukama iz Evropskog partnerstva1

PRVI IZVJEŠTAJO IMPLEMENTACIJI

NACIONALNE STRATEGIJEODRŽIVOG RAZVOJA

CRNE GORE

za period april 2007 - mart 2008.VLADA CRNE GORE

Kancelarija za održivi razvojVLADA CRNE GORE



Kancelarija za održivi razvoj

1

VLADA CRNE GOREKancelarija za održivi razvoj

Prvi izvještaj o implementaciji Nacionalne strategije održivog razvoja

Crne Gore za period april 2007 – mart 2008. godine

Septembar 2008

Prvi izvještaj o implementacijiNacionalne strategije održivog razvoja

Crne Goreza period april 2007 - mart 2008. godine

Jun 2008

VLADA CRNE GOREKancelarija za održivi razvoj

3

SADRŽAJ

I DIO – Izvještaj o napretku u implementaciji NSOR

Lista skraćenica i akronima .................................................................................................3

1. PROCES PRIPREME PRVOG IZVJEŠTAJA O NAPRETKU U IMPLEMENTACIJI NACIONALNE STRATEGIJE ODRŽIVOG RAZVOJA ...................................................6

1.1 Nacionalna strategija održivog razvoja: osnovne postavke, donošenje i značajdokumentа ....................................................................................................................71.2 Koraci u pripremi Izvještaja ....................................................................................81.3 Struktura Izvještaja ...............................................................................................10

2. PREGLED PO NSOR OBLASTIMA ............................................................................122.1 Ekonomski razvoj .................................................................................................13

2.1.1 Makroekonomska kretanja ....................................................................132.1.2 Regionalni razvoj i zaposlenost ............................................................142.1.3 Saobraćaj ...............................................................................................152.1.4 Turizam .................................................................................................172.1.5 Poljoprivreda i ruralni razvoj ................................................................182.1.6 Energetika ..............................................................................................192.1.7 Industrija ...............................................................................................212.1.8 Nove tehnologije ...................................................................................22

2.2 Životna sredina i prirodni resursi ..........................................................................242.2.1 Zaštita biodiverziteta i očuvanje prirodnih vrijednosti (posebno uzaštićenim područjima) ..................................................................................242.2.2 Vode .......................................................................................................252.2.3 Vazduh ...................................................................................................262.2.4 Zemljište ................................................................................................272.2.5 Šume ......................................................................................................282.2.6 Sistem upravljanja životnom sredinom .................................................302.2.7 Prostorno planiranje ..............................................................................312.2.8 More i obalno područje .........................................................................322.2.9 Klimatske promjene i zaštita ozonskog omotača ..................................332.2.10 Otpad ...................................................................................................34

2.3 Društveni razvoj ....................................................................................................352.3.1 Upravljanje i učešće javnosti u donošenju odluka ................................352.3.2 Obrazovanje ..........................................................................................382.3.3 Zdravstvo ...............................................................................................392.3.4 Ravnopravnost i socijalna zaštita ..........................................................412.3.5 Kultura i mediji .....................................................................................422.3.6 Urbani razvoj .........................................................................................43

3. IZGRADNJA PARTICIPATIVNOG PROCESA I PRAĆENJE IMPLEMENTACIJE NSOR .................................................................................................................................45

4. FINANSIRANJE IMPLEMENTACIJE NSOR .............................................................49

5. OSVRT NA OCJENE O NAPRETKU I PREPORUKE ZA DALJI PROCES IMPLEMENTACIJE NSOR ..............................................................................................53

Prilog 1: Izvori korišćeni u pripremi inputa .......................................................................58

II DIO - Pregled sprovođenja mjera iz Akcionog Plana NSOR ..................................61

5

LISTA SKRAĆENICA I AKRONIMA

AD – Akcionarsko drustvo

ADA – Austrijska agencija za razvoj

AMIS – Agrarni marketinški informacioni sistem

AP – Akcioni plan

BDP – Bruto domaći proizvod

CAMP Crna Gora – Program integralnog upravljanja obalnim područjem Crne Gore

CB – Centralna banka

CDM – Mehanizam čistog razvoja

CETI – Centar za ekotoksikološka istraživanja

CFC – Plan eliminacije hlorofluorougljovodonika

CFCU – Centralna jedinica za finansiranje i ugovaranje

CHF – Američka NVO za pomoć u izgradnji (Cooperative Housing Foundation)

DUP – Detaljni urbanistički plan

EAR – Evropska agencija za rekonstrukciju

EBRD – Evropska banka za rekonstrukciju i razvoj

EC – Evropska Komisija

EEA – Evropska agencija za životnu sredinu

EIA – Procjena uticaja na životnu sredinu

EIB – Evropska investiciona banka

EMAS – Plan za eko–menadžment i reviziju učinaka na životnu sredinu

EPCG – Elektroprivreda Crne Gore

EU – Evropska unija

FODEMO – Projekat razvoja šumarstva u Crnoj Gori koji se realizuje sa Vladom Luksemburga

FP7 – Program za istraživanje i tehnološki razvoj (sedmi okvirni program)

GEF – Globalni fond za životnu sredinu

GIS – Geografski informacioni sistem

GTZ – Njemačka agencija za tehničku saradnju

HACCP sistem – Sistem za analizu rizika i kritičnih kontrolnih tačaka

IBRD – Međunarodna banka za rekonstrukciju i razvoj

IPA – Instrumenti za predpristupnu pomoć EU

IPARD – Instrumenti za predpristupnu pomoć EU za ruralni razvoj

6

IPPC – Integralno sprečavanje i kontrola zagađenja

IRD – Međunarodna organizacija za pomoć i razvoj (International Relief and Development)

IUCN – Međunarodna unija za konzervaciju prirode

KAP – Kombinat Aluminijuma u Podgorici

KGF – kreditni garantni fond

KOR – Kancelarija za održivi razvoj

MAP – Mediteranski akcioni plan

MAP – višegodišnji plan (Multi Annual Plan)

MARPOL – Međunarodna konvencija o prevenciji zagađenja mora sa brodova

MEDPOL – Program za procjenu i kontrolu zagađenja u regionu

MER – Ministarstvo za ekonomski razvoj

MF – Ministarstvo finansija

MKSM – Ministarstvo kulture, sporta i medija

MMF – Međunarodni monetarni fond

Monstat – Zavod za statistiku Crne Gore

MPN – Ministarstvo prosvete i nauke

MPST – Ministarstvo pomorstva, saobraćaja i telekomunikacija

MPŠV – Ministarstvo poljoprivrede šumarstva i vodoprivrede

MSP – mala i srednja preduzeća

MTZŽS – Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine

MZRSS – Ministrastvo rada, zdravlja i socijalnog staranja

NATO – Sjevernoatlanski vojni savez

NF – Nacionalni fond

NMCG – Narodni muzej Crne Gore

NPI – Nacionalni program za integraciju u Evropsku uniju

NSIUOP – Nacionalnom strategijom za integralno upravljanje obalnim područjem

NSOR – Nacionalna strategija održivog razvoja

NVO – nevladina organizacija

ODA – Zvanična razvojna pomoć

OIE – Obnovljivi izvori energije

PDV – Porez na dodatu vrijednost

PP – Prostorni plan

PPPPN – Prostorni plan područja posebne namjene

7

REC – Regionalni centar za životnu sredinu

SDI – Strane direktne investicije

SEA – Strateška procjena uticaja

UN – Ujedinjene nacije

UNCCD –Konvencija o borbi protiv dezertifikacije Ujedinjenih nacija

UNDP – Program za razvoj Ujedinjenih nacija

UNECE – Ekonomska komisija za Evropu Ujedinjenih nacija

UNESCO – Organizacija Ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu

UNFCCC – Okvirna Konvencija Ujedinjenih nacija o klimatskim promjenama

UNIDO – Program Ujedinjenih Nacija za industrijski razvoj

UNWTO – Svjetska turistička organizacija Ujedinjenih nacija

USAID – Agencija Sjedinjenih američkih država za međunarodni razvoj

VSS – visoka stručna sprema

WFD – Okvirne direktive o vodama

WIPO – Svjetska Organizacija za intelektualnu svojinu

ZZZ – Zavod za zapošljavanje

1.PROCESPRIPREME PRVOG IZVJEŠTAJA ONAPRETKU UIMPLEMETNACIJINACIONALNE STRATEGIJE ODRŽIVOGRAZVOJA

9

1.1 Nacionalna strategija održivog razvoja: osnovne postavke, donošenje i značaj dokumenta

Nacionalna strategija održivog razvoja (NSOR) pripremljena je kroz participativan proces na temeljima globalnih vrijednosti i principa definisanih u Deklaraciji iz Rija i Agendi 21, Deklaraciji i Planu implementacije iz Johanesburga, kao i Milenijumskoj deklaraciji UN-a. Strategija je kompatibilna sa Mediteranskom i Strategijom održivog razvoja EU. NSOR je usvojila Vlada Crne Gore aprila 2007. godine.

Neke od ključnih postavki Strategije i izazova za održivi razvoj Crne Gore koji su identifikovani ovim dokumentom kratko su predstavljeni ovdje kroz dva navoda iz samog teksta NSOR:

„Jedan od ključnih izazova odnosi se na implementaciju i ubrzanje ekonomskih reformi i obezbjeđivanje uravnoteženog ekonomskog razvoja, i sa tim povezane izazove poboljšanja životnog standarda i smanjenja siromaštva. Imajući u vidu slabo dosadašnje iskustvo, in-tegracija zahtjeva održivosti u razvojne politike će predstavljati poseban izazov. U nekim slučajevima, ovaj izazov će biti izražen i zbog nesigurnosti i nedostatka informacija potrebnih za donošenje odluka. Podizanje nivoa svijesti i izgradnja kapaciteta za implementiranje kon-cepta održivog razvoja su, zbog toga, od najveće važnosti. Promjene u sistemu upravljanja (poboljšanje saradnje, koordinacije i konsultacija između raznih sektora - unutar vlade, kao i između vlade i privatnog i civilnog sektora), predstavljaju još jedan značajan izazov (u isto vrijeme, to je i preduslov održivog razvoja društva). Pored toga, tu su još i izazovi koje nose procesi evropskih integracija i globalizacije, kao i potreba poboljšanja regionalne saradnje tako da ona doprinese postizanju ciljeva održivog razvoja.” „Da bi se osigurao održiv razvoj jednog društva, neophodan je cjelovit pristup u upravljanju složenim društvenim procesima, i pažljivo balansiranje ekonomskih, socijalnih i ciljeva vezanih za očuvanje životne sredine i prirodnih resursa. Održivi razvoj, takođe, zahtijeva angažovanje svih društvnih aktera i stalan dijalog kako bi se prevazišli/izbjegli obrasci neodrživog rasta i razvoja i obezbijedili konačni rezultati koji će donijeti najveće koristi društvu u cjelini, vodeći računa o budućnosti i slijedećim generacijama.”

Polazeći od ovakvog viđenja održivosti, crnogorskog razvojnog konteksta i principa i vizija održivog razvoja, Strategijom su utvrđeni slijedeći opšti ciljevi:

1. Ubrzati ekonomski rast i razvoj i smanjiti regionalne razvojne nejednakosti;2. Smanjiti siromaštvo; obezbijediti jednakost u pristupu uslugama i resursima; 3. Osigurati efikasnu kontrolu i smanjenje zagađenja, i održivo upravljanje prirod-nim resursima;4. Poboljšati sistem upravljanja i učešća javnosti; mobilisati sve aktere, uz izgradnju kapaciteta na svim nivoima; i5. Očuvati kulturnu raznolikost i identitete.

Značaj Strategije je, prije svega, u tome što ona predstavlja izraz dogovora širokog kruga društvenih aktera o prioritetima održivog razvoja u Crnoj Gori i što njena implementacija može doprinijeti ostvarivanju ciljeva koje zemlja ima u procesu evropskih integracija. Za veći broj oblasti, na primjer, prioritetni zadaci i mjere identifikovane Strategijom se poklapaju sa preporukama iz Evropskog partnerstva1 za Crnu Goru.

1) Vidjeti na primjer preporuke Partnerstva za državnu upravu, pravosuđe, antikorupcijsku politku, pol-joprivredu i ribarstvo, životnu sredinu i druge.

10

U okviru preporuka za životnu sredinu, dokument Evropskog partnerstva između ostalog navodi da treba:

• Otpočeti implementaciju Strategije održivog razvoja i sektorskih strategija (in-tegrisano upravljanje obalnom zonom, biodiverzitet, klimatske promjene); i• Obezbijediti održiv finansijski okvir za implementaciju srednjoročne i dugoročne politike zaštite životne sredine.

O značaju NSOR govori i Drugi UNECE2 pregleda stanja u sektoru životne sredine za Crnu Goru:

„Ako Nacionalnoj strategiji održivog razvoja bude dat visok pravni i politički profil, ona bi mogla da ima važnu ulogu u strateškom planiranju i osiguravanju efikasnog korišćenja ograničenih resursa. U tom slučaju, kao snažna okvirna polazna tačka, Strategija bi mogla da osigura da princip dugoročne održivosti ne bude podređen kratkoročnim ekonomskim interesima, što je zabrinutost koju su izrazile crnogorske nevladine organizacije“

UNECE Pregled stanja u sektoru životne sredine, takođe, preporučuje Vladi Crne Gore da treba harmonizovati sektorske strategije i akcione planove sa prioritetima i i cljevima NSOR.

1.2 Koraci u pripremi Izvještaja

Pored opštih ciljeva, NSOR je utvrdila i prioritetne zadatke za svaku od 24 oblasti koje su obrađene u okviru tri sastavne komponenete (stuba) održivog razvoja: ekonomskog razvoja, životne sredine i prirodnih resursa, i društvenog razvoja. Mjere za ostvarivanje prioritetnih zadataka su sadržane u prvom Akcionom planu (AP) Strategije koji pokriva period 2007 - 2012.

NSOR predviđa da se progres u ostvarivanju ciljeva održivog razvoja prati putem redovnih godišnjih izvještaja koje će pripremati Kancelarija za održivi razvoj (KOR) uz podršku Ministarstva turizma i zaštite životne sredine (MTZŽS) i u saradnji sa ostalim nadležnim Ministarstvima i drugim Vladinim organima i institucijama. Predviđeno je da izvještaje razmatra Nacionalni savjet za održivi razvoj i da se oni dostavljaju Vladi. Na kraju trogodišnjeg perioda (krajem 2010. godine) predviđen je detaljan izvještaj o progresu u implementaciji NSOR sa izmjenama i dopunama Akcionog plana. Temeljna revizija dokumenta predviđena je za kraj 2012. godine.

Jedna od preporuka NSOR u dijelu koji se odnosi na praćenje i ocjenu implementacije bila je da se u ključnim ministarstvima, drugim Vladinim organima i institucijama, kao i u javnim institucijama koje se javljaju kao nosioci većeg broja mjera iz AP NSOR, imenuju kontakt osobe koje bi u komunikaciji sa Kancelarijom za održivi razvoj pratile progres u implementaciji.

Budući da takva mreža kontakt osoba nije uspostavljena tokom prve godine i polazeći od predviđene odgovornosti za pripremu izvještaja o progresu u implementaciji Strategije, KOR je početkom februara 2008. godine inicirala proces kontaktirajući određeni broj ministarstava (ključnih nosilaca mjera iz AP Strategije) i tražeći da se imenuju koordinatori

2) Ekonomska komisija za Evropu Ujedinjenih nacija.

11

za pripremu Prvog izvještaja o napretku u implementaciji NSOR. Kancelarija je, takođe, angažovala eksternog konsultanta za pomoć sa pripremom Izvještaja. Tokom februara 2008. godine, imenovani su koordinatori za oblasti obrađene NSOR i pitanja finansiranja Strategije. Njihova uloga je bila da osiguraju prikupljanje informacija i pripremu materijala za Izvještaj u skladu sa dogovorenom metodologijom i dinamikom. Iz Ministarstva za ekonomski razvoj (MER) imenovana su tri koordinatora za: 1) makroekonomska pitanja, regionalni razvoj i zaposlenost, i industriju; 2) energetiku; i 3) prostorno planiranje i urbani razvoj, dok su iz Ministarstva poljoprivrede šumarstva i vodoprivrede (MPŠV)/Uprave za vode imenovani koordinatori za: 1) poljoprivredu i ruralni razvoj; 2) šume; i 3) vode. MTZŽS je imenovalo dvoje koordinatora koji su organizovali pripremu inputa za: 1) turizam; i 2) biodiverzitet i zaštitu prirode, vazduh, zemljište, sistem upravljanja životnom sredinom, more i obalno područje, klimatske promjene, otpad i nove tehnologije (takođe i dijela inputa za industriju koji se odnosio na zaštitu životne sredine). Ostala Ministarstva su imenovala po jednog koordinatora i to Ministrastvo rada, zdravlja i socijalnog staranja (MZRSS) za oblasti ravnopravnosti i socijalne zaštite i zdravstva; Ministarstvo pomorstva, saobraćaja i telekomunikacija (MPST) za oblast saobraćaja; Ministarstvo prosvete i nauke (MPN) za oblast obrazovanja; i Ministarstvo kulture, sporta i medija (MKSM) za oblast kulture i medija. Koordinator iz Ministarstva finansija (MF) je obradio pitanje finansiranja Strategije i dostavio informacije o makroekonomskim kretanjima i određenom broju opštih indikatora. Za oblast upravljanja i participacije u kasnijem toku pripreme Izvještaja, i za ostale opšte oblasti strategije (izgradnja participativnog procesa, praćenje i ocjena implementacije i sl.) početne materijale za ovaj Izvještaj pripremili su konsultant, KOR i MTZŽS.

Metodologiju odnosno uputstva za način pripreme pojedinačnih izvještaja definisali su eksterni konsultant, KOR i MTZŽS. Sugerisano je da pojedinačni izvještaji treba da sadrže kratak tekstualni dio i tabelarni prikaz sa ocjenama statusa/progresa u sprovođenju mjera iz AP sa raspoloživim indikatorima i relevantnim komentarima. Za tekstualni dio izvještaja sugerisano je da bude sažet, objektivan i informativan, i da u odnosu na zadatke utvrđene Strategijom predoči ostvareni progres (identifikuje uspjehe) odnosno nedostatak progresa (identifikuje probleme i izazove). Tekstualni dio je između ostalog trebalo da pruži odgovore na slijedeća pitanja: • Koji su realizovani i započeti projekti i mjere u cilju ostvarivanja predviđenih

zadataka? • Koje su mjere ili pitanja kod kojih nije ostvaren progres, sa kojima se kasni ili kod

kojih je došlo do nazadovanja (ako takva postoje), uz kratak ali jasan osvrt na razloge?• Koji su glavni problemi sa implementacijom zadataka NSOR i izazovi za naredni

period?

Takođe je sugerisano da se, kad god je to moguće, u izvještaje za NSOR oblasti uključe statistički podaci i pokazatelji kojima se mogu potkrijepiti date ocjene.

Kod Akcionog plana, predloženo je da se status svake mjere iz akcionog plana ocijeni jednom od slijedećih pet kategorija: sprovedeno u potpunosti; pretežno sprovedeno; sprovedeno u manjoj mjeri; pripreme; i bez aktivnosti. Primjenom ovih kategorija se nastojalo doći do ocjene za period na koji se Izvještaj odnosi (april 2007 – mart 2008). I kod Akcionog plana akcenat je stavljen na indikatore tako što je priređivačima pojedinačnih izvještaja sugerisano da daju vrijednosti za indikatore predviđene AP Strategije (odnosno za alternativne indikatore ako ovi nijesu dostupni ili ako postoje bolji).

12

Ovakav pristup tzv „brze ocjene“ ima određenih nedostataka, ali je u datim okolnostima smatran najprikladnijim kako se ne bi propustila prilika da se sprovedu preporuke Strategije o dinamici pripreme redovnih godišnjih izvještaja. Sigurno je da ovaj način ocjenjivanja progresa treba unaprijediti za naredne izvještaje odnosno da (minimum) za detaljni izvještaj 2010. godine treba primijeniti detaljniju i dublju analizu.

Pregled sprovedenih aktivnosti u pripremi Izvještaja dat je u slijedećoj tabeli:

Aktivnosti mart ‘08 (sedmice

1 - 4) april (sedmice 1 - 5)maj jun

1 2 3 4 1 2 3 4 5Sastanak sa koordinatorima o načinu pripreme Izvještaja X

Priprema pojedinačnih priloga X X X

Priprema objedinjenog Izvještaja X X

Prevod Izvještaja, priprema sjednice Savjeta X X

Sjednica Savjeta za OR X

Konsultacije/komentari članova Savjeta X X X

Finalizacija Izvještaja X X

Sjednica Savjeta/usvajanje X

Prilozi za pojedinačne oblasti prikupljeni su zaključno sa prvom sedmicom aprila. Za manji broj mjera iz AP nijesu dobijene kompletne informacije3.. Sinteza pojedinačnih priloga u nacrt Izvještaja urađena je od strane konsultanta KOR; konsultantkinja je, takođe, analizirala prikupljene materijale i dala preporuke za dalji proces implementacije NSOR. Nacrt Izvještaja je predstavljen na aprilskoj sjednici Savjeta za održivi razvoj.

Konsultacije o nacrtu Izvještaja sa članovima Savjeta za održivi razvoj i ostalim zainteresovanim stranama bile su omogućene do sredine maja 2008. godine. U predviđenom periodu, KOR nije dobila nijedan komentar/sugestiju za korigovanje odnosno dopunu nacrta Izvještaja, tako da je utvrđena ova konačna verzija predloga dokumenta za razmatranje i usvajanje na junskoj sjednici Savjeta za održivi razvoj i dostavljanje Vladi.

1.3 Struktura Izvještaja

Uvodne napomene o NSOR i opis procesa pripreme Izvještaja o napretku u implementaciji predmet su ovog prvog poglavlja. Poglavlje 2 sadrži pregled glavnih aktivnosti i razvoja događaja za svaku od 24 oblasti NSOR, dok su u poglavlju 3 date ocjene o sprovođenju preporuka Strategije koje se tiču izgradnje participativnog procesa i praćenja i ocjene implementacije. O finansiranju NSOR govori se u poglavlju 4 Izvještaja, dok poglavlje 5 daje kratku analizu ocjena o napretku u implementaciji Strategije sa preporukama za naredni period.

Pregled ostvarivanja mjera iz Akcionog plana sa ocjenom, indikatorima i komentarima dat je u II dijelu nacrta Izvještaja. Izvori korišćeni u pripremi Izvještaja (za oblasti za koje su dostavljene takve informacije dati su u Prilogu 1. 3) Za ove mjere u tabelarnom pregledu stoje oznake „Bez informacija“ ili „Bez ocjene.”

13

Pregled ostvarenog progresa u implementaciji NSOR koji je dat u ovom poglavlju pripremljen je na osnovu pojedinačnih priloga koje su dostavili koordinatori; dio 2.3.1 - upravljanje i učešće javnosti u donošenju odluka - pripremljen je od strane KOR konsultanta na osnovu raspoloživih informacija.

2.PREGLED PONSOR OBLASTIMA

15

2.1 Ekonomski razvoj

2.1.1 Makroekonomska kretanja

Prioritetni NSOR zadatak

1. Podsticanje razvoja uslužne ekonomije (turizam, pomorstvo i dr.).

U 2006. godini ostvarena su pozitivna makroekonomska kretanja. Prema preliminarnim podacima Monstata nominalni BDP za 2006. godinu iznosio je 2.148,9 mil. €, ili 3.442 € per capita. Realan rast BDP ostvaren je po stopi od 8,6%, stopa inflacije je na niskom nivou od 2,1%, a ukupan javni dug čini samo 32,63 % bruto domaćeg proizvoda. Ostvarena je i niska stopa nezaposlenosti (prema zvanično registrovanom broju nezaposlenih) od 14,6%. Konsolidovani javni izdaci iznose 841,21 mil. €, što čini 39,15% BDP.

Prema podacima iz Biltena (za januar 2008. godine) Centralne banke Crne Gore, pozitivni trendovi su nastavljeni i u 2007. godini. Procijenjeni BDP je 2.278 mil. €, zabilježen je dalji pad nezaposlenosti i budžetski suficit. Inflacija je bila na nešto višem nivou nego prethodnih godina - prosječna stopa (mjerena indeksom troškova života) iznosila je 4,2%.

Vezano za prioritetni NSOR zadatak za ovu oblast i mjere predviđene AP, posebno su relevanti podaci4 o porastu prometa u turizmu i prilivu direktnih stranih investicija. Ukupan broj dolazaka turista u Crnu Goru u 2007. godini iznosio je 1,13 miliona i povećan je za 18,8% u odnosu na 2006; broj noćenja povećan je za oko 23% (na 7,29 miliona). Prema preliminarnim podacima, ukupan priliv stranih direktnih investicija (SDI) u 2007. godini iznosio je 1.007,7 miliona eura, što je za 56,4% više u odnosu na 2006. godinu. Od ukupnog priliva, 51% investicija su bile investicije u nekretnine. Neto strane direktne investicije (priliv minus odliv) iznosile su 524,9 miliona eura, što znači povećanje od 12,5% u odnosu na 2006. godinu.

Od konkretnih mjera koje su sprovedene, a koje vode ostvarivanju prioritetnog NSOR zadatak u ovoj oblasti, izdvojeno je smanjenje stope PDV-a za usluge smještaja u turizmu sa 17% na 7% (izmjenama i dopunama Zakona o porezu na dodatu vrijednost iz 2006. god) i sprovođenje poreskih olakšica za preduzetnike (od početka 2008. god). Ocijenjeno je da je smanjenje stope PDV-a dovelo do povećanja konkurentnosti turističke privrede u Crnoj Gori i podsticajno djelovalo na razvoj turizma. Učešće turizma u BDP je poraslo na oko 20%.

Od mjera za podsticaj razvoja pomorstva, pripremljen je i usvojen na Vladi Elaborat o ekonomskoj opravdanosti ulaganja u nabavku brodova za AD Crnogorska plovidba, dostavljen je Vladi na usvajanje Progam restrukturiranja Luke Bar, a konkretizovane su i aktivnosti za kupovinu brodova za Crnogorsku plovidbu. Aktivnosti na privlačenju SDI se u kontinuitetu sprovode i predstavljaju jedan od najvažnijih instrumenata kojim nacionalna ekonomija podstiče proizvodnju, uvoz „know how-a,” rast zaposlenosti, razvoj infrastrukture, smanjenje siromaštva, itd. Karakteristike SDI u Crnu Goru, u proteklom periodu, u velikoj mjeri su kompatibilne sa ulaganjima u regionu, kako sa stanovišta strukture ulaganja, tako i sa stanovišta porijekla investitora

4) Podaci u ovom pasusu su iz Biltena Centralne banke.

16

i tipa investicije. Radi se o investiranju uglavnom kroz različite oblike privatizacije, sa malim učešćem „Greenfield“ investicija, kao i značajnim prilivom SDI u sektor telekomunikacija (infrastruktura) i bankarski sektor. Poslednjih godina, sa opadanjem političkog rizika i uspostavljanjem jasnijih okvira prava svojine, može se konstatovati porast SDI u svim sektorima, naročito u uslužne djelatnosti i nekretnine.

2.1.2 Regionalni razvoj i zaposlenost

Prioritetni NSOR zadaci

1. Razvoj MSP i povećanje zaposlenosti (prioritet sjevernom regionu odnosno pla-ninskom i eko-turizmu, proizvodnji hrane, posebno zdrave, i održivom šumarstvu) 2. Poboljšanje infrastukture (saobraćaj, vodosnabdijevanje i kanalizacija, snab-dijevanje električnom energijom) kao preduslova razvoja5

Podsticanje preduzetništva, razvoja malih i srednjih preduzeća (posebno u turizmu i poljoprivredi), programi samozapošljavanja i zapošljavanja sprovode se kroz aktivnosti Direkcije za razvoj MSP koja je do sada vodila slijedeće projekte: • Podsticanje konkurentske sposobnosti domaćih preduzeća (projekat sproveden u

potpunosti 2004/2005. god; podržano 53 projekta sa ukupnom vrijednošću kredita od 5,136 mil. €);

• Podsticaj preduzetništvu (projekat sproveden u potpunosti 2006. god; podržana 102 projekta u vrijednost od 3,392 mil. €);

• Podsticanje konkurentnosti i izvoza (projekat sproveden u potpunosti 2007. god. – 41 projekat sa ukupnom vrijednošću kredita od 3,133 mil.€);

• Podsticaj uspješnim je preimenovan u Izbor najboljeg preduzeća i realizovan je u potpunosti za 2005. i 2006. god. (1 prvorangirano preduzeće i 10 najboljih preduzeća u 2005. god., a 3 prvorangirana od 12 preduzeća u užem izboru u 2006. god); realizacija projekta za 2007. godinu je u toku.

MTZŽS podržava niz projekata i aktivnosti, uključujući projekat „Pješačenje i biciklizam“ koji je u završnoj fazi, kao i projekte koji su u fazi implementacije ili se planiraju, a odnose se na razvijanje ljetnjih sportskih i ’laganih zimskih’ aktivnosti, osnivanje info-centara u nacionalnim parkovima, organizovanje tematskih/prirodnih staza, revitalizaciju katuna, razvoj različitih regionalnih proizvoda, izgradnju planinarskog doma u Kolašinu, obuku turističkih vodiča, rekonstrukciju restorana na Žabljaku i drugo.

Razvoj ljudskih resursa je posebno apostrofiran u okviru projekta „Reforma tržišta rada i razvoj radne snage“ i kroz dokument Razvoj ljudskih resursa - Crna Gora 2017. Ovim dokumentom su definisani strateški koraci koje treba preduzeti do 2017. godine u pogledu razvoja ljudskih resursa i potreba tržišta rada. Konkretan doprinos razvoju ljudskih resursa daju i projekti koje realizuje MPN zajedno sa GTZ (njemačka agencija za tehničku saradnju) čija je suština unapređenje stručnog obrazovanja, kao i brojne obuke koje organizuje Zavod za zapošljavanje, kako za poznatog poslodavca, tako i u okviru pripreme za tržište rada.

5) O mjerama za ostvarivanje ovog zadatka govori se kod oblasti kao što su saobraćaj, vode (vodosnab-dijevanje) i sl.

17

Prema podacima Zavoda za zapošljavanje (ZZZ), broj nezaposlenih lica sa visokim obrazovanjem (VSS) na kraju 2006. bio je 1.843, a na kraju 2007. god. 2.149. Procesom obuke u 2006. god. bilo je obuhvaćeno 571 nezaposleno lice, a u prošloj godini 734.

Program zapošljavanje pripravnika je pretežno sproveden. Broj zaposlenih pripravnika u 2006. godini bio je 1.223 (uz dodatnih 327 pripravnika po programu „Šansa mladima“), a u 2007. godini je 1.182. Broj zaposlenih lica kroz program javnih radova u 2006. godini bio je 896, a u 2007. godini je 993.

Program zapošljavanja lica sa invaliditetom je sproveden u manjoj mjeri. Dodjelom kredita za samozapošljavanje u 2006. godini je zapošljeno 12 lica sa invaliditetom, dok je u 2007. godini taj broj bio 7 lica.

Kreiranje novih radnih mjesta i povećanje prilagodljivosti preduzeća - rješavanje problema tehno-ekonomskih viškova je pretežno sprovedeno. U 2006. godini je dodijeljeno 2.043 kredita za samozapošljavanje kojima je uposleno 3.354 nezaposlenih; od ovog broja, 83 kredita su odobrena tehnološkim viškovima (uposlena su 143 lica). Broj kredita u 2007. godini bio je 528 (od toga 14 tehnološkim viškovima), a broj uposlenih kroz ovaj vid podrške samozapošljavanju bio je 805 lica (od kojih su se 23 vodili kao tehnološki viškovi).

2.1.3 Saobraćaj


1. Poboljšanje saobraćajne povezanosti, posebno sjevernog regiona, kroz bolje održavanje postojeće i izgradnju nove infrastrukture, i razvoj kombinovanog transporta2. Puna integracija zaštite životne sredine prilikom izrade infrastrukturnih pro-jekata i donošenja propisa iz oblasti saobraćaja; smanjenje zagađenja od saobaćaja i povećanje bezbjednosti u saobraćaju.

Jedan od osnovnih strateških ciljeva definisanih Nacrtom startegije razvoja saobraćaja Crne Gore iz 2006. godine (za čije usvajanje se čekalo na donošenje Prostornog plana) je kvalitetna integracija u regionalnu i šire u evropsku transportnu mrežu. Prioriteti u oblasti saobraćaja definisani ovim dokumentom su u prethodnom periodu velikim dijelom realizovani.

Nacrtom strategije razvoja saobraćaja definisani su kriterijumi za izbor prioriteta, a kada je upitanju Osnovna saobraćajna mreža, prioriteti su razrađeni kroz MAP.5

Kao rezultat dalje realizacije ovakvih planova i prioriteta proistekao je kratkoročni Program eliminisanja uskih grla na saobraćajnoj mreži u Crnoj Gori (2007 – 2009. godine). Program se odnosi na eliminaciju 16 uskih grla na Osnovnoj saobraćajnoj mreži i njegova realizacija je u toku.

Od konkretnih aktivnosti koje doprinose ostvarivanju prvog prioritetnog NSOR zadatka posebno treba izdvojiti intenzivnu pripremu projektne dokumentacije uključujući:

6) MAP ili višegodišnji plan (Multi Annual Plan) predstavlja regionalnu strategiju i identifikuje značajan broj regionalno važnih reformi i mjera upravljanja u sektoru transporta, a značajan je i sa aspekta finan-sijske održivosti i ekonomske stabilnosti regiona.

6

18

• Studiju izvodljivosti za dva autoputa u Crnoj Gori sa strateškom procjenom uticaja na životnu sredinu;

• Generalni projekat za jadransko-jonski autoput i dvije nedostajuće dionice na autoputu od Bara do Boljara;

• Idejni projekat dionice autoputa od Smokovca do Mateševa; • Studiju o opcijama javno-privatnog partnerstva za autoputeve u Crnoj Gori; • Nacrt Studije za autoput Bar-Boljare; • Transakcionu fazu realizacije izgradnje autoputa Bar-Boljare; u toku su pregovori

sa IFC za transakcionu fazu – priprema tendera, koncesionog akta i ugovora za izgradnju autoputa.

Kroz Instrument pred-pristupne pomoći (IPA), u cilju jačanja infrastrukture i menadžmenta sektora saobraćaja sprovešće se projekat (oko 1,2 mil. €, trajanje projekta 15 mjeseci) čiji je primarni cilj unapređenje kapaciteta institucija odgovornih za upravljanje u saobraćaju. Intezivirane su aktivnosti na harmonizaciji nacionalnog zakonodavstva sa zakonodavstvom EU i odredbama multilateralnih ugovora kojima je Crna Gore pristupila ili će tek pristupiti.

Implementacija zakonskog okvira u oblasti puteva i drumskog saobraćaja jasno je razgraničila nadležnosti organa državne i lokalne uprave, institucija i udruženja u postupku sprovođenja propisa, što je sve uticalo na podizanje obrazovnog nivoa i stručne osposobljenosti vozača i prevoznika i postizanje dobre osnove za zaključivanje međunarodnih ugovora. Preopterećenost teretnih vozila pitanje je implementacije postojećih propisa.

Strategijom restrukturiranja željeznice Crne Gore prišlo se odvajanju operative od infrastrukture. Intezivirane su aktivnosti na: primjeni evropskih sigurnosnih i bezbjedonosnih standarda i preciznom definisanju odgovornosti svih učesnika, uklanjanju kritičnih tačaka na kojima je prevoz usporen i dostizanju projektovanih tehničkih standarda mreže, koordinisanju aktivnosti sa željeznicom Srbije i Albanije i sprječavanju daljeg propadanje mreže, promovisanju međunarodnog saobraćaja na pravcu Bar – granica sa Srbijom, kao i priključenju pruge Bar – Beograd u Trans-evropsku transportnu mrežu.

Pripremljen je predlog Zakona o lukama (predlog dostavljen Vladi na utvrđivanje) i intezivirane aktivnosti na izradi predloga Zakona o zaštiti mora od zagađenja s brodova. Sistem kontrole sigurnosti i bezbjednosti u lukama sve više dobija na značaju uređenjem zakonskog okvira, kadrovskim i administrativnim jačanjem i usklađivanjem sa preporukama i direktivama EU i konvencijama Međunarodne pomorske organizacije.

U prethodnom periodu razmatrane su mogućnosti uspostavljanja kombinovanog transporta, kao jednog od značajnijih vidova transporta kojim se Crna Gora prema Nacrtu strategije saobraćaja planira priključiti na Trans-evropsku transportnu mrežu. Kombinovani transport, uglavnom željeznički i pomorski, dobra su alternativa drumskom saobraćaju, ali su manje fleksibilni i potrebna im je podrška putem olakšica od strane države.

19

2.1.4 Turizam


1. Stvaranje raznovrsnije turističke ponude (razvoj seoskog, agro, eko, planinskog, kulturnog, sportskog i drugih vidova turizma, posebno na sjeveru Republike) u funkciji produženja sezone, kvalitetnije ponude i privlačenja gostiju veće platežne moći (sa krajnjim ciljem povećanja direktnih i indirektnih prihoda od turizma)2. Integrisanje kriterijuma održivosti kod odobravanja razvojnih turističkih projekata (odnosno kod donošenja i ocjene planova), posebno kod primorskog i zimskog planinskog turizma.

Sproveden je niz aktivnosti vezanih za razradu projekata kojima se kreira turistički proizvod zasnovan na održivom korišćenju prirodnih resursa i minimizaciji negativnih uticaja na životnu sredinu. Prije svega, urađeni su projekti kao što je „Eco lodge koncept u Crnoj Gori,” “Arhitektonsko nasljeđe basena Skardarskog jezera,” “Skadarsko jezero – koncept prekograničnog razvoja,” “Savremeni izraz tradicionalnih kuća u Crnoj Gori,” „Vinskim putevima kroz Crnu Goru“ i sl. Pripremljen je i izvještaj „Razvoj sportskog turizma u Crnoj Gori,” rađeno je na promociji i razvijanju kulturnog/vjerskog turizma, wellness/spa ponude u hotelima, razvoju MICE turizma – organizovanju kongresa, seminara, manifestacija itd., kao i na unapređenju programa izletničkih tura.

Formirano je 18 lokalnih, i jedna regionalna turistička organizacija (koja obuhvata pet opština: Kolašin, Bijelo Polje, Berane, Mojkovac i Andrijevica). Formirano je Crnogorsko turističko udruženje, u okviru kojeg postoje sektori hotela, restorana, turističkih agencija, soba i apartmana, kampova i transporta. Početkom godine predstavljen je novi web portal Nacionalne turističke organizacije, uspostavljena je saradnja sa globalnim TV mrežama – CNN, Euronews, Travel channel i Eurosport.

U cilju podsticanja razvoja turizma u ruralnim područjima i diverzifikacije turističke ponude, pokrenut je rojekat „Pješačenje i biciklizam” (koji je u završnoj fazi). U realizaciju projekta su uključeni i MPST, nacionalni parkovi, savezi biciklista i planinara, kao i donatori – GTZ, CHF (Američka NVO za pomoć u izgradnji) i Austrijsko-crnogorsko partnerstvo. Poboljšana je ponuda u nacionalnim parkovima i wellness/spa ponuda u hotelima.

Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine je u 2007. godini odobrilo iznos od 75.000 € kao finansijsku podršku za realizaciju 32 turistička projekta NVO sektora, dok je za 2008. godinu odobreno 120.000 €. Direkcija za razvoj malih i srednjih preduzeća, u saradnji sa bankama, obezbijediće kreditne linije za realizaciju „start up” projekata. Donatori (ADA, GTZ, UNDP, USAID) za veći broj projekata u narednih pet godina planiraju uložiti značajna sredstva.

Usvojena je Strategija razvoja ljudskih resursa u sektoru turizma u maju 2006. godine; u toku su pripremne aktivnosti na uvođenju dualnog sistema obrazovanja u turizmu i hotelijerstvu, uspostavljanju privatno-javne saradnje (osnivanje Hotelsko-edukativnog centra) i sl.

20

Nacionalni Savjet za održivi razvoj je na VII sjednici održanoj marta 2006. godine, na prijedlog Ministarstva turizma, razmotrio i usvojio dokumenta UNWTO-a (Svjetske turističke organizacije Ujedinjenih Nacija) – “Principe za održivi razvoj” i “Smjernice za upravljanje graničnim (maksimalnim) kapacitetom nosivosti područja.” U toku su završne aktivnosti na izradi inovirane verzije Master plana razvoja turizma CG do 2020. g. (usvajanje od strane Vlade CG planirano za III kvartal 2008.).

Od januara 2008. godine, za sve razvojne turističke projekte, u okviru fizibiliti studija, pripremaju se i studije uticaja na životnu sredinu; predviđena je izrada strateške procjene uticaja Master plana za razvoj turizma Crne Gore do 2020.

2.1.5. Poljoprivreda i ruralni razvoj


Obezbjeđivanje stabilne i kvalitetne ponude hrane kroz podizanje konkurent-nosti domaćih proizvođača i održivo gazdovanje resursimaRuralni razvoj i obezbjeđivanje primjerenog životnog standarda za seosko stanovništvo

Usvojeni su Strategija ribarstva i Zakon o slatkovodnom ribarstvu; radi se na novom Zakonu o morskom ribarstvu i daljem usklađivanju sa Zajedničkom politikom ribarstva EU. Od aprila 2007. godine sprovodi se EAR projekat (1,1 mil. €) sa ciljem jačanja institucionalnog i zakonskog okvira za usvajanje i implementaciju glavnih propisa EU za upravljanje resurima u ribarstvu, jačanja kapaciteta laboratorija i stvaranja povoljne klime za investiranje u ribarski sektor.

Agrobudžet je u 2007. godini povećan za 24% u odnosu na 2006 na ukupno 12,3 mil. €. Od ovog iznosa, oko 8 mil. € je utrošeno na sprovođenje mjera tržišno-cjenovne politike i podršku ruralnom razvoju. Za naredne godine se, takođe, planira značajan rast budžetske podrške poljoprivredi u susret kofinansiranju i osposobljavanju za korišćenje EU fondova.

Uz podršku EAR, razmatra se formiranje kreditnog garantnog fonda (KGF) sa posebnim prozorom za poljoprivredu; svrha KGF-a bi bila da olakša pristup kreditima za farmere i prerađivačku poljoprivrednu industriju. Tokom 2007. godine, povećan je udio sredstava za poljoprivredu u ukupnom kreditnom portfelju komercijalnih banaka.

Predviđeno je donošenje Zakona o zadrugama u toku 2008. godine.

Polovinom 2006. godine uspostavljen je Agrarni marketinški informacioni sistem (AMIS) u poljoprivredi, radi prikupljanja i distribucije kvalitetnih i konzistentnih podataka o cijenama poljoprivrednih proizvoda. Na osnovu AMIS-a se objavljuju sedmični bilteni (180 do sada) koji sadrže podatke o cijenama voća i povrća i žive stoke, analize tržišnih kretanja u regionu, kao i savjete za proizvođače.

Zakon o bezbjednosti hrane usvojen je 2007. godine. Potrebno je formiranje fito-sanitarne uprave, unapređenje laboratorijskih i inspekcijskih kapaciteta (uključujući obuku za

21

kontrolu HACCP procedura), kao i utvrđivanje nadležnosti državnih organa koji su odgovorni za pojedina pitanja bezbjednosti hrane (veterinarska, fitosanitarna, sanitarna inspekcija). U dijelu nadležnosti MZRSS, ocijenjeno je da je potrebno dalje jačanje JZU Instituta za javno zdravlje - uključujući laboratorije, akreditacju i usavršavanje osoblja, kao i jačanje sanitarne inspekcije itd.

Za ostvarivanje prioritetnih zadataka NSOR posebno su značajni slijedeći projekti (u pripremi): • Projekat poljoprivredne reforme u Crnoj Gori (podržan od Svjetske banke povoljnim

kreditnim aranžmanom od 15 mil. US$ i donacijom od 5 mil.US$); i• EU/EAR projekti:

a) IPA podrška - uspostavljanje integrisanog sistema bezbjednosti hrane u CG (4 mil. €);b) Identifikacija i registracija malih preživara (1,4 mil. €); c) Priprema dokumentacione osnove za program ruralnog razvoja IPARD (predpristupne pomoći EU za komponentu ruralnog razvoja).

Razvoj organske poljoprivrede je u početnoj fazi. Dosadašnje aktivnosti su uglavnom bile usmjerene na stvaranje normativnih i institucionalnih preduslova, a podrška sredstvima iz Agrobudžeta (u okviru mjera za podsticanje ruralnog razvoja kroz Program razvoja organske poljoprivrede) usmjerena je na pomoć proizvođačima u prilagođavanju tehnologije, učešće u troškovima certifikacije i jačanje kapaciteta za razvoj organske poljoprivrede.

U 2007. godini certifikaciono tijelo „Monteorganica“ izdalo je 7 sertifikata proizvođačima koji su ispunili propisane uslove: 3 za organsku proizvodnju i 4 za prelazni period u organsku poljoprivredu. Površine pod organskom poljoprivredom (u konverziji i sa organskom proizvodnjom) prošle godine iznosile su samo oko 50 ha oranica i višegodišnjih zasada, dok su znatno veće površine registrovane za pašnjake i livade (oko 25,000 ha) i samoniklo ljekovito bilje i šumske plodove (133.800 ha). U saradnji sa italijanskim institutom C.I.H.E.A.M. iz Barija realizovan je projekat pod nazivom “Obuka stručnjaka u organskoj poljoprivredi kao podrška ruralnom razvoju na području Balkana.”

2.1.6 Energetika


1. Racionalna potrošnja električne energije uz povećanje energetske efikasnosti do 2010. godine za najmanje 10% u odnosu na 2005. godinu2. Smanjenje energetske uvozne zavisnosti uz optimalno korišćenje raspoloživih domaćih resursa i prioritet obnovljivim izvorima energije

Akcioni plan za realizaciju Strategije energetske efikasnosti usvojen je od strane Vlade aprila 2007. godine. Izrađeni su i godišnji AP za 2008 i dugoročni Akcioni plan za energetsku efikasnost (EE) do 2012. godine, čije je usvajanje planirano za II kvartal 2008.

Gubici na prenosnoj mreži EPCG za 2006. godinu iznosili su 156,6 GWh (2,7% bruto potrošnje na prenosnoj mreži), dok su gubici (tehnički i netehnički) u distributivnoj

22

mreži iznosili 693,3 GWh (29,1% ukupne potrošnje elektrodistributivnih potrošača). Rezultirajući ukupni gubici električne energije u prenosu i distribuciji u 2006. godini iznosili su oko 850 GWh ili 14,9% bruto potrošnje u prenosnoj mreži što predstavlja izrazito visok nivo gubitaka električne energije. EPCG uspješno sprovodi dugoročni program smanjenja gubitaka električne energije u distributivnoj mreži. Osim aktivnosti koje EPCG sprovodi na smanjenju komercijalnih gubitaka, planirano je i obnavljanje objekata i sanacija mreže. Gubici električne energije u 2007. godini su, usled aktivnosti i mjera koje su preduzete u EPCG, smanjeni ispod 20%, a do 2010 planira se smanjenje na 10 - 12%.

Kroz EAR projekat (kojim je, takođe, podržana priprema godišnjeg i Akcionog plana za EE do 2012) pripremljen je i Akcioni plan za povećanje EE u javnom sektoru, kao i Strategija za grijanje, hlađenje i EE u stambenom sektoru i niz tehničkih dokumenata. Predstoji usvajanje ovih dokumenata i njihova implementacija.

Sredinom 2007. godine pokrenut je proces izrade Programa za razvoj energetske baze podataka sa ciljem da se razvije statistički sistem koji će omogućiti monitoring implementacije Strategije EE, kao i analizu, prognozu i planiranje politike i mjera EE. U okviru toga, razmotriće se zahtjevi za podacima i drugim informacijama dovoljnim za izradu energetskog bilansa u skladu sa Eurostat metodologijom. Završetak Programa se očekuje početkom 2008. godine, nakon čega slijedi usvajanje i implementacija Programa.U toku 2007 godine pokrenute su inicijative za uvođenje finansijskih podsticaja za EE, prvenstveno poreskih i carinskih olakšica; ova problematika će biti detaljno regulisana budućim zakonom o EE čije je donošenje planirano za 2008. godinu.

Ostvarena je intenzivna saradnja sa Svjetskom Bankom na pripremi i finansiranju projekata koji imaju za cilj povećanje EE u zgradama javnog sektora (prvenstveno škole, bolnice i socijalne ustanove), za čiju realizaciju je planiran budžet od 10 mil. US$. Od 2006. godine radi se (na osnovu sporazuma između Direkcije za razvoj MSP i njemačke razvojne banke KfW) na realizaciji programa „Energetska efikasnost i obnovljivi izvori energije u Crnoj Gori“ kojim su predviđene mogućnosti podrške crnogorskim preduzećima da uštedama u energiji utiču na smanjenje troškova i na taj način učine svoje proizvode i usluge konkurentnijim. Ukupan fond za realizaciju je 3 mil. €. U oktobru 2007. godine je otpočela implementacija projekta „Razvoj kapaciteta u oblasti energetskog audita zgrada,” koji finansira Vlada Norveške. Cilj projekta je unapređenje lokalnih kapaciteta za energetski audit/pregled zgrada i pružanje podrške Crnoj Gori za implementaciju EU Direktive 2002/91/EC o energetskim performansama zgrada.

U dijelu jačanja institucionalnih kapaciteta, razmatra se osnivanje Agencije za energetsku efikasnost i obnovljive izvore energije. Uspostavljena je saradnja i sa GTZ-om na projektu „Unapređivanje energetske efikasnosti u Crnoj Gori“ kojim će se (uz ukupan budžet od 1,5 mil. €) podržati izrada propisa u oblasti EE i korišćenja OIE (obnovljivi izvori energije), obrazovanje i usavršavanje nacionalnog stručnog kadra, identifikacija pilot projekata i sl. Strategija razvoja energetike Crne Gore do 2025. godine usvojena je u decembru 2007. godine. U toku je izrada Akcionog plana za petogodišnji period, a njegovo usvajanje je Programom rada Vlade planirano za III kvartal 2008. godine.

Ranije (2006. godine) je usvojena Strategija razvoja malih hidroelektrana (mHE) sa Akcionim planom; tokom 2007. godine usvojena su podzakonska akta od značaja za implementaciju

23

Strategije. Okončana su istraživanja 15 potencijalnih lokacija za izgradnju mHE.A u novembru 2007. upućen je javni poziv zainteresovanim investitorima za dodjelu koncesija po kombinovanom DBOT aranžmanu za istraživanje i izgradnju mHE na 43 vodotoka. Tokom 2007. godine nastavljena je saradnja sa Vladom Republike Italije na procjeni potencijala OIE i mogućnostima za sprovođenje CDM projekata u Crnoj Gori.

U skladu sa obavezama preuzetim potpisivanjem Sporazuma o formiranju Energetske zajednice usvojen je Program subvencioniranja socijalno najugroženijih građana, s ciljem zadovoljavanja minimalnih potreba za električnom i toplotnom energijom. Visina subvencije određena je na nivou od 30% od visine prosječnog minimalnog računa za četvoročlano domaćinstvo (37,23 €), što iznosi 11,2 € mjesečno. Isplata subvencije vrši se tromjesečno od oktobra 2007. godine.

Regulatorna agencija za energetiku je u decembru 2007. godine donijela nove tarife u skladu sa Pravilnikom o tarifama za električnu energiju. Strategijom razvoja energetike se inicira aktivan program odluka regulatornog tijela iz oblasti energetike o postepenom povećanju tarifa, u cilju njihovog približavanja tržišnim cijenama, ali se napominje da je ovaj proces neophodno realizovati imajući u vidu socijalno ugrožene kategorije potrošača.

U oktobru 2007. godine Crna Gora je potpisala Memorandum o socijalnim aspektima u kontekstu Sporazuma o formiranju Energetske zajednice. Memorandum prepoznaje visok značaj socijalne dimenzije, prikazuje principe i kontekst za socijalni dijalog u energetskom sektoru na nacionalnom i regionalnom nivou.

2.1.7 Industrija


1. Poboljšanje učinaka industrije u odnosu na životnu sredinu

Vezano za mjere predviđene za ostvarivanje prioritetnog NSOR zadatka, ocijenjeno je da aktivnosti na razmjeni informacija i uspostavljanju dijaloga između javnog sektora i industrije nijesu sprovedene u potpunosti. Održani su sastanci sa lokalnim samoupravama i ostvaren stalan kontakt, ali se ne može smatrati da je ostvaren plan. IPPC zakon (integrisano sprečavanje i kontrola zagađenja) stupio je na snagu januara 2008; usvojena su podzakonska akta kojima se definišu uslovi za dobijanje integrisane dozvole, uslovi monitoringa, granične vrijednosti emisija i sl. Međutim, nije bilo organizovanog rada na jačanju administrativnih kapaciteta za primjenu ovog zakona.

Princip “zagađivač plaća” se sprovodi na osnovu Uredbe o visini naknada, načinu obračuna i plaćanja naknada zbog zagađivanja životne sredini (Sl. List br.26/97, 9/00, 52/00). U 2007. godini povećan je stepen naplate po osnovu ove Uredbe vezano za emisije u vazduh i stvaranje opasnog otpada. Novim Zakonom o životnoj sredini (koji je u formi nacrta) predviđene su odredbe na osnovu kojih će se donijeti podzakonski akti za transpoziciju EMAS propisa, kao i za uspostavljanje eko-znaka.

Strategija razvoja energetike preporučuje podršku energetskim analizama kompanija i izradu studija opravdanosti za investicije u EE, obezbjeđivanje finansijskih podsticaja

24

kod posebnih sektora i uvođenje odgovarajućih mjera EE. Kao što je pomenuto u dijelu 2.1.6, Direkcija za razvoj MSP implementira projekat „Energetska efikasnost i obnovljivi izvori energije u Crnoj Gori“ kojim se malim i srednjim preduzećima pruža kreditna podrška za povećanje EE. Planirano je da Vlada Crne Gore uskoro obezbijedi dodatne subvencije da bi se pospiješo interes preduzeća za ovaj projekat (do sada je od 5 predviđenih realizovan jedan projekat). Evropska banka za rekonstrukciju i razvoj (EBRD) je u procesu strukturiranja okvira za održivu energiju za region Zapadnog Balkana, koji se finansira od strane EU. Kreditne linije će se proširiti na lokalne banke za kreditiranje krajnjih korisnika za, između ostalog, investicije u energetsku efikasnost u industriji.

Sanacija jalovišta Mojkovac odvija se prema usvojenom planu. Vlada je ispunila dio obaveza u pravcu zbrinjavanja zatečenog opasnog otpada prije prodaje KAP-a – izvršen je izvoz opreme sa piralenskim uljima, kontaminirane zemlje i sl., dok su u toku pripremne aktivnosti na definisanju rješenja za deponiju opasnog otpada. Projektna dokumentacija za sanaciju jalovišta Gradac kod Pljevalja je dostavljena MTZŽS – predstoji njena revizija.

Početak zbrinjavanja opasnog otpada sa deponije KAP-a kasni zato što nije postignut dogovor sa rukovodstvom KAP oko zajedničkog učešća u određivanju sastava i vrsta otpada na deponiji. Potrebno je angažovati specijalizovanu instituciju koja će odrediti klasu opasnosti zatečenog otpada (opasan i neopasan). Novi razgovori su predviđeni u narednom periodu. Takođe, u toku je izrada DUP-a KAP kojim će se definisati i lokacija za deponiju/e.

Kasni se sa formiranjem komisije za reviziju projektne dokumentacije jalovišta Gradac. Nakon prodaje Rudnika olova i cinka »Šuplja stijena«, novi vlasnik firma Gradir-Montenegro nije zainteresovana za obezbjeđivanja rješenja o lokaciji kod Ministarstva za ekonomski razvoj. Tek nakon obezbjeđivanja rješenja o lokaciji, moguće je formirati komisiju za reviziju.

2.1.8 Nove tehnologije


1. Podsticanje istraživanja, razvoja i inovacija

Realizacija prioritetnog zadatka planirana je setom od sedam mjera. Određeni napredak ostvaren je u realizaciji pet mjera, kao što je pokazano u tabelarnom pregledu u dijelu II ovog Izvještaja.

Crna Gora nije otpočela izradu Strategije za razvoj, inovacije i tehnologiju. Ovim pitanjem se, u manjoj mjeri, bavi Strategija naučno-istraživačke djelatnosti koju je uradio Savjet za naučno-istrivačku djelatnost (Strategija će biti dostavljena Vladi do maja 2008. godine, a uslijediće javna rasprava). Inovacije, razvoj i tehnologije su prepoznate kao jedan od osnovnih elemenata društva zasnovanog na znanju. U skladu sa nacrtom Strategije naučno-istraživačke djelatnosti, MPN je pripremilo novi pravilnik za finansiranje naučno-istraživačkih projekata.

U okviru FP7 iniciran je novi projekat u instrumentu „Kapaciteti“ pod nazivom ERANet

25

Innovation koji predstavlja umrežavanje tijela 23 članice konzorcijuma (među kojim su i sve zemlje Zapadnog Balkana) sa ciljem sagledavanja postojećeg stanja, izrade SWOT analize u oblasti inovacija, prepoznavanja mogućnosti i potreba i, kao najvažnije, pripreme nacionalnih planova za implementaciju u domenu inovacija.

U 2007. godini formiran je Zavod za intelektualnu svojinu, ali još uvijek (februar 2008) nije operativan. Crna Gora je članica Svjetske organizacije za intelektualnu svojinu (WIPO) od 2006. i od tada se primjenjuju sve konvencije i protokoli iz ove oblasti čiji je potpisnik bila državna zajednica Srbija i Crna Gora. Direkcija za razvoj MSP realizuje dvije kreditne linije (start-up i podsticanje preduzetništva) u kojima se kreditna sredstva između ostalog odobravaju za nematerijalna ulaganja (nabavku patenata, licenci, posebnih znanja i vještina, know how ili nepatentiranog tehničkog znanja).

Statistički podaci o javnim izdacima za istraživanje i razvoj ne uključuju podjelu na programska sredstva (plate zaposlenih i stalno finansiranje tekućih programa) i projektna sredstva koja se ostvaruju posredstvom naučno-istraživačkog rada. Raspoloživi podaci ukazuju na lagan rast sredstava za istraživanje i razvoj iz javnih izvora u 2007. godini (sa 0,18% BDP u 2006. godini na 0,26%)6. Ne postoje statistički podaci o učešću MSP i privatnog sektora u finansiranju istraživanja i razvoja.

Zabilježen je porast prijava crnogorskih naučnika na konkursima krupnih međunarodnih fondova, prije svega FP7 i NATO Science for Peace. U prvim pozivima za instrument „Kapaciteti“ u martu 2008. godine apliciralo je oko 15 grupa/pojedinačnih institucija. U okviru NATO mreže Science for Peace Seizmološki zavod koordinira projekat o seizmičkom predviđanju vrijedan preko 0,6 mil. €.

Sporazum o pridruživanju FP7 koji je Crna Gora potpisala januara 2008. godine je izuzetno važan događaj za crnogorsku naučnu javnost. Ovim sporazumom Crna Gora je dobila status pridružene članice okvirnom programu što podrazumijeva ravnopravno učešće na svim pozivima i mogućnost da se crnogorski timovi prijavljuju kao koordinatori projekata. Plaćena je participacija za FP7 u iznosu od 130.000 €.

Projekti reforme visokog obrazovanja (uključujući i tehnološko obrazovanje) i prilagođavanja kurikuluma uglavnom su finansirani od strane TEMPUS programa. Crnoj Gori/Univerzitetu Crne Gore je u 2007. godini preko TEMPUS programa odobreno 0,56 mil. €, dok su sredstva za 2008. veća za oko 50%.

Uspješno je realizovana pilot faza uvođenja UNIDO Programa čistije proizvodnje kroz primjenu metodologije kojom se na osnovu analize materijalnog i energetskog bilansa proizvodnog procesa postiže smanjenje emisija zagađujućih materija u životnu sredinu. Ovom fazom projekta bile su obuhvaćene 4 kompanije, a uštede po osnovu smanjenja emisija bile su na nivou od oko 50.000 € godišnje. U toku je priprema trogodišnjeg projekta koji treba da omogući uključivanje 20 dodatnih kompanija. Projektom je predviđeno osnivanje Nacionalnog centra za čistiju proizvodnju pri Metalurško-tehnološkom fakultetu.

7) Lisabonskom strategijom je predvidjeno ulaganje u nauku u zemljama EU od 3% BDP.

7

26

2.2 Životna sredina i prirodni resursi

2.2.1 Zaštita biodiverziteta i očuvanje prirodnih vrijednosti (posebno u zaštićenim područjima)


1. Povećati nacionalno zaštićena područja prirode na 10% teritorije i zaštititi najmanje 10% obalnog područja do 2009. godine; pri identifikaciji zaštićenih područja prirode koristiti evropske tioplogizacije staništa značajnih za zaštitu (EMERALD, Natura 2000), vodeći računa da se obuhvate svi reprezentativni ekosistemi2. Uspostaviti efikasan sistem upravljanja zaštićenim područjima prirode (usklađen sa IUCN kategorijama upravljanja, uz obezbjeđenje participativnog pristupa u upravljanju)3. Unaprijediti zakonski okvir za zaštitu biodiverziteta; jačati kadrovske kapac-itete i izgraditi djelotvoran sistem za monitoring biodiverziteta

U cilju povećavanja teritorije nacionalno zaštićenih područja radi se na proglašenju petog nacionalnog parka Prokletije. Urađeni su fizibiliti studija i izmjene i dopune Zakona o nacionalnim parkovima kojim će se proglasiti park. Zakon je sada u formi nacrta, a nakon javnih rasprava i integracije prihvaćenih mišljenja i sugestija biće proslijeđen Vladi na usvajanje.

Za zaštićena područja u obalnom području napravljen je pomak pokretanjem inicijative da se Tivatska solila proglasi za strogi rezervat prirode. U okviru Memoranduma o razumjevanju između MTZŽS i Regionalnog Centra za specijalno zaštićena područja otpočeće izrada fizibiliti studija za marinska zaštićena područja za 3 lokacije predviđene Strategijom (ostrvo Katići, Platamuni i Stari Ulcinj) koje će posužiti kao pilot projekti za osnivanje marinskih zaštićenih područja u Crnoj Gori.

Vezano za predviđene mjere unapređenja zakonskog okvira, urađen je predlog Zakona o zaštiti prirode koji je uskladjen sa Direktivom o staništima i Direktivom o pticama. Prema Programu rada Vlade usvajanje Zakona je planirano za II kvartal. Nakon toga pristupiće se izradi podzakonskih akata koja će biti završena do kraja godine.

U toku je GEF/UNDP projekat za izradu Nacionalne strategija biodiverziteta sa Akcionim planom. Završetak Strategije se očekuje krajem maja ove godine, a već je urađena Studija o biološkoj raznovrsnosti u Crnoj Gori kao osnov Strategije i Akcionog plana. U narednom periodu radiće se na ažuriranju SAP/BIO programa uz poseban osvrt na uticaj klimatskih promjena na bioraznolikost i eventualne nove nacionalne, sub-regionalne i regionalne prioritete.

Još uvijek se nije počelo sa realizacijom mjera koje su vezane za:• uspostavljanje efikasanog sistema upravljanja zaštićenim područjima prirode;• definisanje mreže zaštićenih područja i stavljanje pod režim zaštite novih ekosistema; • formiranje upravljača za sva zaštićena područja prirode;• donošenje novih planova upravljanja (u skladu sa IUCN preporukama) i dosljedno

sprovođenje postojećih (uz jačanje kapaciteta nadležnih institucija);

27

• jačanje kadrovskih kapaciteta; i • razvijanje djelotvoranog sistema za monitoring biodiverziteta.

2.2.2 Vode

Prioritenti NSOR zadaci

1. Obezbijediti dovoljne količine ispravne vode za piće 2. Uvođenje integralnog upravljanja slivnim područjima, uz neophodne pravne i institucionalne promjene i unapređenje kontrole kvaliteta i monitoringa voda

Da bi se ostvarili prioritetni NSOR zadaci potrebno je prije svega stvoriti pravnu osnovu u skladu sa preporukama direktiva EU, donijeti strateška dokumenta, planove i programe koji će dovesti do poboljšanja postojećeg stanja, a sve to uz adekvatno učešće javnosti u procesu njihove pripreme i realizacije.

U prethodnom periodu doneseni su novi Zakon o vodama (Službeni list RCG br. 27/07) koji je usaglašen za preporukama Okvirne direktive o vodama (WFD 2000/60/EC) i neka pozakonska akta koja iz njega proizilaze. U pripremi je set preostalih podzakonskih akata i Zakon o finansiranju upravljanja vodama.

S obzirom da je osnovna smjernica WFD upravljanje vodama na nivou slivnih područja, vode se određene aktivnosti na uspostavljanju okvira za implementaciju ove preporuke. Ostvarena je komunikacija sa institucijama iz Norveške koje su spremne da daju tehničku i materijalnu podršku za realizaciju pilot projekta upravljanja jednim manjim slivnim područjem, što bi kasnije poslužilo kao model za ostale slivove. Projektni zadatak je pripremljen za slivno područje rijeke Ćehotine i biće kandidovan Vladi Norveške za podršku u slijedećoj budžetskoj godini.

U dijelu obezbjeđenja dovoljne količine ispravne vode za piće u toku su aktivnosti na realizaciji projekta za regionalno vodosnabdijevanje Crnogorskog primorja. Sredstva za ovu namjenu u iznosu od cca 52 mil. € obezbjediće se od međunarodnih finansijskih institucija (Svjetska banka 9 mil. € , IBRD 15 mil. €) i iz domaćih izvora (Vlada 14 mil. €, Regionalni vodovod 6 mil. €). U proteklom periodu urađena je projektna dokumentacija i sprovedena tenderska pocedura za izvođenje radova. Završetak radova očekuje se do juna 2009. godine.

Prioritetna aktivnost je i smanjenje gubitaka u vodovodnim sistemima koji se trenutno kreću u rasponu od 36 do 80%, kao i racionalizacija utroška vode za piće (trenutno se troši od 200 do 2.000 l/st./dan). U tom cilju u prethodnom periodu uložena su značajna sredstva na detekciji gubita i sanaciji otkrivenih kvarova. Ova aktivnost naročito se vodila na primorju uz pomoć sredstava obezbijeđenih od KfW banke, dok je u sjevernom dijelu Crne Gore podršku ovom projektu dao CHF. Mjere koje stimulišu uspostavljanje ekonomskih cijena vode treba da dovedu do smanjenja potrošnje vode i njenog dovođenja u evropski prihvatljive norme koje iznose 150 - 200 l/st./dan. Snabdijevanje vodom ruralnih područja je trajna aktivnost MPŠV i Uprave za vode. Za tu namjenu u periodu 2003 – 2007. godina utrošeno je oko 6 mil. €, a planira se nastavak aktivnosti i u narednom periodu (za 2008. godinu planirano 1,5 mil.€).

28

U oblasti otpadnih voda osnov za tekuće i predstojeće aktivnosti su usvojeni strateški master planovi za kanalizaciju i prečišćavanje otpadnih voda. U proteklom periodu postignut je određeni napredak u ovoj oblasti: obezbijeđena su kreditna sredstva EIB u iznosu od 30 mil. € za implementaciju prioriteta u sjevernom dijelu Crne Gore; izrađene su studije izvodljivosti i procjene uticaja na životnu sredinu za Nikšić, Bijelo Polje i Pljevlja (prva grupa prioriteta); i izvršena je rekonstrukcija postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda Podgorice (1,6 mil. € uz sredstva EAR). Značajne aktivnosti na sanaciji i izgradnji kanalizacionih sistema odvijaju se i u primorskom regionu (više detalja u tabelarnom pregledu).

Primjena IPPC zakona je počela od januara 2008. godine tako da se na ovom polju očekuje intenziviranje aktivnosti.

U dijelu monitoringa voda sprovode se redovne aktivnosti u skladu sa donesenim planovima monitoringa kvaliteta voda. U narednom periodu biće donijeta i nova podzakonska akta i programi i planovi na bazi novog Zakona o vodama, te će se utvrditi i sredstva za tu namjenu.

MZRSS je naglasilo da, iako je Strategijom predviđeno uvođenje kontinuiranog monitoringa kvaliteta vode za piće u svim vodovodnim sistemima sa rokom 2007 – 2009, Institut za javno zdravlje već nekoliko decenija provodi program kontiniranog praćenja kvaliteta i higijenske ispravnosti voda iz gradskih vodovoda u skladu sa sada važećim Pravilnikom o higijenskoj ispravnosti vode za piće.

2.2.3 Vazduh


1. Očuvanje, i ako je moguće poboljšanje kvaliteta vazduha, naročito u urban-im područjima

Usvojen je Zakon o kvalitetu vazduha (Sl. List RCG, br. 48/07) usklađen sa Okvirnom direktivom o kvalitetu vazduha (1996/62/EC). Sva podzakonska akta (ukupno 12) biće donijeta do kraja 2009. godine kada će ovaj zakon moći u potpunosti da se primjenjuje, a trenutno su u izradi dva podzakonska akta7. Ministarstvu TZŽS ekspertsku i tehničku pomoć pri izradi podzakonskih propisa pruža Ministarstvo životne sredine, tla i mora Italije preko sarađujućih institucija.

U toku su pripremne aktivnosti za ratifikaciju tri od osam protokola Konvencije o dalekosežnom prekograničnom zagađenju vazduha (o teškim metalima, o stalnim organskim zagađivačima i o smanjenju acidifikacije, eutrofikacije i prizemnog ozona). Ostalih pet protokola biće ratifikovano do kraja 2010. godine. U toku je i izrada nacionalnog inventara emisija prema ovoj Konvenciji uz ekspertsku pomoć Techne Consulting-a iz Italije. Inventar treba da bude završen do kraja 2008. godine. Izrada Strategije upravljanja kvalitetom vazduha sa Akcionim planom planirana je za 2009. godinu.

Urađen je predlog Uredbe o kvalitetu tečnih goriva naftnog porijekla, čije usvajanje je

8) Uredba o graničnim vrijednostima zagađujućih materija u vazduhu i Uredba o ozonu u vazduhu; ure-dbe će biti donijeti do kraja juna 2008. godine i biće potpuno usklađene sa relevantnim EU direktivama.

8

29

planirano za II kvartal 2008. godine. Stupanjem na snagu ove uredbe motorni benzin sa sadržajem olova većim od 0.005 g/l i dizel gorivo sa sadržajem sumpora većim od 50 mg/kg (50 ppm) se neće moći stavljati u promet na domaće tržište. Od 1. januara 2011. godine granična vrijednost ukupnog sadržaja sumpora u dizel-gorivu biće najviše 10 mg/kg, što je u skladu sa EU direktivama iz ove oblasti

Zakon o IPPC je stupio na snagu 1.1.2008. godine; do sada nije izdata nijedna integrisana dozvola.

Donošenje Uredbe o utvrđivanju lokacija mjernih mjesta državne mreže za stalno praćenje kvaliteta vazduha planirano je za III kvartal 2008. godine. U toku su preliminarna mjerenja kvaliteta vazduha koja će poslužiti kao osnova za utvrđivanje reprezentativnih lokacija stacionarnih mjernih mjesta za monitoring vazduha na teritoriji Crne Gore. Preliminarna mjerenja obavlja Institut za zagađivanje atmosfere iz Italije u saradnji sa CETI-jem i HMZ-om u okviru projekta „Implementacija sistema za praćenje kvaliteta vazduha u Crnoj Gori“ koji se realizuje od avgusta 2007. godine. Mjerenje kvaliteta vazduha na stacionarnim mjernim mjestima biće dopunjeno i jednom mobilnom jedinicom koju Crna Gora dobija na poklon u okviru pomenutog projekta.

2.2.4 Zemljište


1.Unapređenje upravljanja zemljišnim resursom i prevencija uzroka degradacije i oštećenja zemljišta

Vezano za prvu mjeru predviđenu Akcionom planom NSOR (poboljšanje monitoringa i izrada karata o sadržaju opasnih i štetnih materija u zemljištu), programom rada Vlade za 2008. godinu predviđeno je da se cjelokupan Program monitoringa životne sredine (uključujući i zemljište) revidira radi usklađivanja indikatora sa standardima Evropske agencije za životnu sredinu. Nije bilo aktivnosti na izradi karata o sadržaju opasnih i štetnih materija u zemljištu. Osnovni razlog je nepostojanje potrebnih znanja i programa, odnosno nedostatak adekvatanog kadra za podršku realizaciji ove mjere. Generalni problem za implementaciju prioritetnog NSOR zadatka u ovoj oblasti je prije svega nedostatak institucionalnih kapaciteta, a njihovo jačanje ujedno predstavlja i značajan izazov u narednom periodu. Planira se izrada novog Zakon o poljoprivrednom zemljištu koji će biti usklađen sa standardima EU. UN Konvencija o borbi protiv dezertifikacije (UNCCD) ratifikovana je marta 2007. godine (Sl. list RCG br. 17/07). Novim Zakonom o životnoj sredini (usvajanje predviđeno za II kvartal o.g.) definisana je obaveza izrade Nacionalnog plana za borbu protiv dezertifikacije i sprečavanje posljedica suše. Istim Zakonom je predviđena izrada Akcionog programa borbe protiv dezertifikacije i sprečavanja posljedica suše kao i Plana njegove implementacije.

Pitanju zaštite zemljišta do sada nije posvećivana dovoljna pažnja, a jedan od važnih razloga jeste nedostatak institucionalnih kapaciteta.

30

U prilog navedenom idu i ocjene koje su proizašle iz projekta Samostalne procjene nacionalnog kapaciteta za implementaciju tri globalne konvencije8 iz oblasti životne sredine.

Biotehnički institut i centar za zemljište i melioracije svake godine izvode kontrolu plodnosti zemljišta. Kontrola se, međutim, izvodi po pojedinačnim kulturama, tako da je neophodno uskladiti sistem kontrole zemljišta sa EU standardima. U budžetu za 2008. godinu za kontrolu plodnosti zemljišta opredijeljeno je 40.000 €. Zakon o đubrivima je donešen u julu 2007. godine, a podzakonskim aktima koja proizilaze iz istog biće preciznije definisani načini upotrebe đubriva.

O mjeri iz AP NSOR kojom je predviđeno postupno sprovođenje rekultivacije oštećenog zemljišta nema nikakvih informacija o sprovedenim aktivnostima.

Kartiranju erozije treba da prethodi sakupljanje i analiza podataka o zastupljanosti i stepenu erodivnih procesa, jer su dostupni podaci o ovoj pojavi zastareli. Stvaranje uslova za kartiranje erozije je povezano sa monitoringom koji treba da uključi praćenje erodivnih procesa kao jednog od pokazatelja stanja zemljišta. Osnovni razlog nedovoljnog obima aktivnosti u ovoj oblasti jeste neshvatanje važnosti zemljišta kao ograničenog resursa. MPŠV je pristupilo izradi podzakonskih akata koja će bliže definisati aktivnosti u borbi protiv erozije zemljišta, naročito poljoprivrednog.

2.2.5 Šume


1. Dobijanje sertifikata o održivom šumarstvu (po Forest Stewardship Council ili FSC metodologiji)2. Obnavljanje i sanacija degradiranih šuma

Nacionalna šumarska politika je završena i upućena Vladinim komisijama; očekuje se da će ovaj dokument biti razmatran i na sjednici Savjeta za održivi razvoj. Izrada novog Zakona o šumama je u toku; nakon usvajanja Nacionalne šumarske politike započeće aktivnosti oko njegove finalizacije. Zakon o divljači i lovstvu je u završnoj fazi, provedena je javna rasprava, napravljen izvještaj i sada se očekuje da Vlada razmotri prijedlog i uputi ga Skupšini na usvajanje.

Jedinica za monitoring i planiranje formirana je u okviru MPŠV. U proteklom periodu vršena je edukacija osoblja i tehničko opremanje jedinice. Donošenje akata koja definišu nadležnosti u sistemu monitoringa i kontrole kao i implementaciju samog sistema očekuje se nakon usvajanja Nacionalne šumarske politike kroz rad na zakonskoj regulativi iz oblasti šumarstva i lovstva.

9) Radi se o ovdje pomenutoj UNCCD, zatim o UN Konvenciji o biološkoj raznovrsnosti i UN Ok-virnoj konvenciji o klimatskim promjenama.

9

31

Poboljšana metodologija inventarizacije šuma započela ja da se primijenjuje u praksi. U jedinici za monitoring i planiranje radi pet obučenih šumarskih inženjera. Za sve gazdinske jedinice za koje je u toku izrada planova gazdovanja šumama podaci se prikupljaju po poboljšanoj metodologiji. Do sada je u 11 gazdinskih jedinica (površine cca 60.000 ha) izvršena inventarizacija šuma po ovoj metodologiji. Za te namjene nabavljen je i softver koji u potpunosti podržava poboljšanu metodologiju i isti je instaliran kako u Ministarstvu tako i u Upravi za šume i dijelu područnih jedinica u zavisnosti od tehničke opremljenosti. Uporedo sa tim vrši se i obuka osoblja iz Uprave za šume za korišćenje softvera i novih uređaja i instrumentima (obuku sprovodi jedinica za monitoring i eksperti UNDP kancelarije u Podgorici). Obučeno je ukupno je 25 inžinjera šumarstva iz Uprave za šume kao i dio stručnog kadra kod izvođača radova na ovim poslovima. Razvoj kapaciteta za implementaciju nove metodologije planiranja u šumarstvu zasnovane na principima održivosti, ekonomičnosti i konceptu ekološke šumarske privrede uporedo se radi u MPŠV i Upravi za šume. Obuke za primjenu nove metodologije inventarizacije šuma, korišćenje softvera, GIS-a i definisanja novog procesa izrade Plana gazdovanja koji šumske ekosisteme posmatra multifunkcionalno, gdje su zastupljeni i ekološki, ekonomski i socijalni elementi, predstavljaju dobru osnovu za definisanje nove metodologije planiranja. Do kraja 2008. godine planira se zaokruživanje nove metodologije planiranja i izrada Upustva za novu metodologiju .

Centralna baza podataka i GIS-a u šumarstvu i lovstvu formira se u MPŠV u okviru jedinice za monitoring i planiranje. Jedinica je dijelom opremljena kroz projekte FODEMO (projekat koji se realizuje sa Vladom Luksemburga) i UNDP, a dijelom koristi njihovu projektnu opremu. Do sada su skenirane sve dostupne karte gazdinskih jedinica (76 karata) od čega je 19 digitalizovano. Za 36 gazdinskih jedinica postoje planovi gazdovanja u elektronskoj formi koji su rađeni po ranijoj metodologiji. U 2008. god. predstoji rad na jačanju administrativnih kapaciteta i podizanju tehničke osposobljenosti.

Nacionalnu inventuru šuma podržava FODEMO projekat. U toku su pripremni radovi - prva faza.

U 2007. god. donešen je novi Zakon o reproduktivnom materijalu šumskog drveća; u toku je izrada i donošenje podzakonskih akata. Izvršena je revizija postojećih i izdvajanje novih sjemenskih sastojina. Tokom 2008. god. predstoji proces priznavanja sjemenskih objekata kao i izrada izvođačkih projekata na osnovu kojih će se sprovoditi uzgojne i druge mjere.

Aktivnosti na praćenju zdravstvenog stanja šuma (postavljanje bioindikacijskih tačaka) trebale bi da se nastave ove godine kroz rad Uprave za šume. U sklopu aktivnosti na uspostavljanju sistema protivpožarne zaštite šuma (video nadzor), Uprava za šume je ostvarila kontakte sa MUP-om (sistem protivpožarne zaštite se koordinira u jedinici MUP-a za elementarne nepogode) i jedinicama lokalne uprave. Ažurirani su planovi protivpožarne zaštite. U toku su i redovne aktivnosti na realizaciji planirane izgradnje/rekonstrukcije šumskih puteva

U pripremi je zajednički projekat sa MTZŽS na uspostavljanju Emerald mreže koja je prethodnica Naturi 2000.

32

2.2.6 Sistem upravljanja životnom sredinom


1. Uspostavljanje efikasnog zakonskog i institucionalnog okvira zaštite životne sredine (posebno vezano za slobodan pristup informacijama, sprovođenje EIA, SEA i IPPC zakona i jačanje ostalih regulatornih i tržišnih instrumenata upravl-janja životnom sredinom).

Pripremljen je novi Zakon o životnoj sredini; njegovo usvajanje je planirano za II kvartal 2008. godine. Doneseno je 5 podzakonskih akata uz Zakon o procjeni uticja (EIA zakon).

U periodu 2007 - 2008. godine povećan je broj zaposlenih u Sektoru za zaštitu životne sredine za 14 novih službenika. Što se tiče raspodjele nadležnosti u oblasti životne sredine, nije učinjen značajan korak u odnosu na EU standarde i praksu, tako da i dalje postoje preklapanja nadležnosti između ministarstava i nejasna raspodjela odgovornosti za pojedine segmente životne sredine; za pojedine djelove acquis-ja EU za životnu sredinu, MTZŽS nema nikakve nadležnosti. Osnivanje Agencije i Fonda za životnu sredinu su planirani za II kvartal odnosno do kraja 2008. godine.

U cilju efikasnijeg sprovođenja Zakona o starteškoj procjeni uticaja na životnu sredinu, i jačanja kapaciteta za primjenu SEA održaće se radionica u aprilu 2008. godine koja će se fokusirati na primjenu SEA u prostornom planiranju. Pored toga u pripremi je i početak realizacije šestomjesečnog projekta „Jačanje kapaciteta za efikasnu primjenu EIA, SEA i IPPC zakona u Crnoj Gori“ koji finansira Vlada Holandije. Jedan od rezultata ovog projekta biće i izrada Uputstva za primjenu Zakona o strateškoj procjeni koje će znatno olakšati njegovu primjenu, posebno na lokalnom nivou. Pored toga, biće organizovane dvije radinice za usavršavanje kadrova za primjenu navedenih zakona - jedna za ekološke inspektore i druga za kadrove na republičkom i lokalnom nivou. U 2007. godini nije bilo organizovanih obuka, ali su u toku 2006. godine bile organizovane tri radionice za zaposlene u upravi na republičkom i lokalnom nivou za primjenu EIA, SEA i IPPC zakona (u saradnji sa REC Kancelarijom u Podgorici).

Pristup informacijama, učešće javnosti u donošenju odluka o životnoj sredini i pristup pravosuđu u skladu sa zahtjevima Arhuske konvecije biće regulisani novim Zakonom o životnoj sredini, a ratifikacija same Konvencije je planirana do kraja 2008. godine. Usvajanjem zakona o ratifikaciji ove konvencije učiniće se značajan korak ka većem stepenu učešća javnosti u donošenju odluka, adekvatnoj dostupnosti informacija i potpunijoj pravnoj zaštiti u dijelu pitanja koja se odnose na životnu sredinu.

Novi zakoni iz oblasti životne sredine su nedavno stupili na snagu (1. januar 2008.) ili će tek stupiti tokom godine. Značajan broj zakona i podzakonskih akata je u izradi, tako da još nije moguće donositi neke zaključke o njihovoj efikasnoj pripremi, posebno na lokalnom nivou.

33

2.2.7 Prostorno planiranje


1. Donošenje novih i ažuriranje postojećih prostornih planova na svim nivoima (od PP Republike do opštinskih DUP), i integracija zahtjeva održivosti u prostorno plansku dokumentaciju2. Zaštita prirodnog i kulturnog pejzaža

Najznačajniji pomaci koji su ostvareni za ovu oblast su svakako donošenje Prostornog plana Crne Gore (mart 2008) i donošenje Prostornog plana područja posebne namjene (PPPPN) za Morsko dobro (maj 2007).

Aktivnosti koje predstoje u narednom periodu vezane su za usklađivanje PPPPN i prostornih planova opština (PPO) sa Prostornim planom Crne Gore (PPCG). Usvajanjem PPCG stekli su se uslovi za početak revizije svih planskih dokumenata čije je donošenje obavezno.

Opštine Budva, Danilovgrad i Šavnik su donijele svoje Prostorne planove opština paralelno sa izradom predloga PPCG i izvršile usklađivanje. Takođe, tri opštine su ažurirale svoje Generalne urbanističke planove i to: Budva, Bar i Šavnik. Dalje aktivnosti na usklađivanju prostorno-planske dokumentacije na opštinskom nivou će se svakako intenzivirati u predstojećem periodu.

Realizacija PPPPN za Morsko dobro je otpočela raspisivanjem tendera za izradu 17 Studija lokacija čiji će obavezni dio biti i izrada Strateške procjene uticaja na životnu sredinu.

U postupku je izrada studije „Instrumenti implementacije PPRCG, sa regionalizacijom odnosno decentralizacijom ostvarivanja PPRCG na lokalnoj ravni,” kao i studija „Informatička podrška PPCG.” Studijom „Instrumenti implementacije PPRCG” sagledaće se svi implementacioni mehanizmi potrebni za realizaciju PPCG-a i utvrditi načini njihovog povezivanja sa važećim zakonodavstvom. Ona će opredijeliti zadatke pojedinih vladnih resora po pitanjima izvođenja sektorskih segmenata PPCG i međuresorskog usklađivanja.

Studija „Informatička podrška PPCG” treba da obezbijedi, između ostalog, definisanje klasa podataka, u prvom redu sisteme indikatora, za pripremanje, donošenje i monitoring ostvarivanja implementacije Plana. Osim ovoga, ona treba da opredijeli strateške pravce u primjeni informacionih tehnologija u upravljanju prostorom, korišćenju prirodnih resursa i zaštiti životne sredine u Crnoj Gori u okviru informacionog sistema Elektronske Vlade.

34

2.2.8 More i obalno područje


1. Uvođenje integralnog upravljanja obalnim područjem 2. Smanjenje izvora zagađenja mora i obalnog područja

Određeni napredak ostvaren je u realizaciji pet mjera kod prvog NSOR zadatka za ovu oblast. Ratifikovana je (oktobra 2007. godine) Barselonska konvencija i četiri prateća protokola, a u januaru 2008. potpisan je i novi Protokol o integralnom upravljanju priobalnim područjem Sredozemlja, čija je ratifikacija predviđena za IV kvartal 2008. Članstvo u UNEP/MAP-u je obnovljeno početkom 2008. Obalno područje je definisano Nacionalnom strategijom za integralno upravljanje obalnim područjem (NSIUOP, sada u formi predloga), ali nije integrisano u PPCG. Uvođenje linije zabranjene gradnje (koja predstavlja jedan od zahtjeva Protokola) nije prepoznato kao strateška smjernica planiranja namjene prostora u obalnom području. U toku su pripreme (fizibiliti studija) za sprovođenje Programa integralnog upravljanja obalnim područjem (CAMP Crna Gora).

Vezano za ispunjavanje obaveza po MARPOL konvenciji, odvija se proces jačanja kapaciteta započet osnivanjem Odsjeka za sprječavanje zagađivanja mora sa brodova u okviru Uprave pomorske sigurnosti. Međutim, zakonski propisi i tehnički kapaciteti i dalje ne pružaju minimalno potreban okvir za efikasan odgovor na pritiske od zagađenja sa plovila i zaštitu morskog ekosistema.

U pogledu sprovođenja mjera za unaprjeđenje institucionalnog okvira za integralno upravljanje obalnim područjem (sa jasno razgraničenim nadležnostima) i revizije Zakona o morskom dobru ostvaren je određeni napredak kroz izradu predloga NSIUOP.9

U cilju ostvarivanja drugog prioritetnog zadatka NSOR, od 2008. godine sprovodiće se unaprijeđeni monitoring mora u skladu sa MEDPOL metodologijom podržan od strane MTZŽS. Otpočele su aktivnosti na unapređivanju tehničkih kapaciteta, ali ne i na uspostavljanju GIS baze podataka o moru i obalnom području. Aktivnosti na izradi Nacionalnog plana intervencija kod incidentnog zagađenja mora sa brodova, kao osnove za pristupanje Subregionalnom planu za Jadran, otpočele su još 2005. godine u saradnji sa REMPEC-om. Sa donošenjem Plana se kasni (sada je u formi nacrta) pošto je odlučeno da se zakonski osnov za donošenje Plana uspostavi Zakonom o zaštiti mora od zagađenja sa plovila koji je i dalje u fazi izrade. Revizija Nacionalnog akcionog plana za suzbijanje zagađenja sa kopna biće izvršena u predstojećem periodu kroz reviziju Procjene osnovnih unosa (Budget Baseline) na nacionalnom, u skladu sa dinamikom definisanom na međunarodnom nivou; revizija nije završena u prethodnoj godini jer se nije uklopila u akcioni plan i dinamiku UNEP/MAP-a.

10) Do trenutka izrade ovog Izvještaja predlog NSIUOP nije usvojen od strane Vlade. Polazeći od prin-cipa i ciljeva primjene instrumenata integralnog upravljanja obalnim područjem definisanih u relevant-nim medjunarodnim multilateralnim sporazumima, model za institucionalnu organizaciju integralnog upravljanja obalnim područjem Crne Gore koji je predložen NS IUOP nije prihvaćen od strane MTZŽS prilikom razmatranja ovog dokumenta na sjednici Koordinacionog tijela za IUOP.

10

35

Osnovna prepreka za potpuniju implementaciju mjera definisanih za ovu oblast je nepostojanje djelotvornog sistema upravljanja obalnim područjem i nedostatak kapaciteta, koji ujedno predstavljaju i glavne izazove za naredni period. Još jedan značajan izazov je unapređenje sistema indikatora održivog razvoja (uopšte, a i konkretno za ovu oblast). Početak rada Agencije za životnu sredinu treba značajno da doprinese definisanju i praćenju indikatora održivog razvoja kojima bi se unaprijedio informacioni sistem i stvorila osnova za pouzdaniju ocjenu progresa o stepenu usklađenosti nacionalnih programa sa princpima i zahtjevima održivog razvoja.

2.2.9 Klimatske promjene i zaštita ozonskog omotača


1. Ispunjavanje preuzetih obaveza po međunarodnim konvencijama vezano za klimatske promjene i smanjenje upotrebe supstanci koje oštećuju ozonski omotač

Predlog projekta „Aktivnosti na osposobljavanju za pripremu Prvog nacionalnog izvještaja Crne Gore prema UNFCCC“ dostavljen je Globalnom fondu za životnu sredinu (preko UNDP-a kao implementirajuće agencije). Odobravanje sredstava u visini od oko 400.000 US$ se očekuje do kraja maja 2008. godine, poslije čega će uslijediti dvogodišnja (do maja 2010) implementacija projekta sa Prvom nacionalnom komunikacijom o klimatskim promjenama kao konačnim rezultatom. Kroz ranije inicijative i projekte u sklopu ove mjere urađeni su nacrti inventara gasova sa efektom staklene bašte za 1990. i 2003. godinu (uz ekspertsku pomoć Ministarstva životne sredine, tla i mora Italije) i osnovan Odbor za upravljanje projektom izrade Nacionalne komunikacije.

Zakon o ratifikaciji Kjoto protokola (Sl. List RCG, br. 17/2007) usvojen je u predviđenom roku, pa bi ovu mjeru iz Akcionog plana NSOR trebalo preformulisati u „implementacija Kjoto protokola.” Osnovan je Savjet za mehanizam čistog razvoja (CDM) koji vrši ulogu ovlašćenog nacionalnog tijela za odobravanje CDM projekata, čime su stvoreni uslovi za implementaciju Kjoto protokola u Crnoj Gori. Uz ekspertsku pomoć Ministarstva životne sredine, tla i mora Italije urađena je procjena potencijalnih CDM projekata iz oblasti obnovljivih izvora energije, energetske efikasnosti i upravljanja šumama i objavljen je prvi Poziv za iskazivanje zainteresovanosti za potencijalne projekte. U okviru Memoranduma o saradnji između ministarstava životne sredine Italije i Crne Gore u toku su pripreme za projekat kojim će se podržati formiranje tima i kancelarije za implementaciju CDM projekata, jačanje kapaciteta Savjeta za mehanizam čistog razvoja, identifikacija i priprema CDM projekata i sl.

U septembru 2007. godine Vlada je usvojila Nacionalni program za eliminaciju iz upotrebe supstanci koje oštećuju ozonski omotač, koji obuhvata institucionalno jačanje i Plan eliminacije hlorofluorougljovodonika (CFC-a) u Crnoj Gori. Implementacija Programa je počela u januaru 2008. godine i doprinijeće smanjenjenju upotrebe supstanci koje oštećuju ozonski omotač i postizanju obaveza iz Montrealskog protokola (da se potrošnja/uvoz CFC-a svedu na nulu do 2010). Neophodno je uspostaviti sistem koji će omogućiti da se i poslije 1. januara 2010. godine održavaju i servisiraju uređaji koji sadrže CFC supstance, a koji još uvijek neće biti povučeni iz upotrebe, što će se obezbijediti

36

realizacijom Plana konačne eliminacije CFC-a.10 Multilateralni fond za implementaciju Montrealskog protokola je Crnoj Gori odobrio iznos od 270.295 US$ za implementaciju Plana. Kroz komponentu institucionalnog jačanja formirana je Kancelarija za ozon u MTZŽS; formiranje ove Kancelarije podržao je Multilateralni fond sa 30.000 US$.

2.2.10 Otpad


1. Dalje usklađivanje regulative sa EU propisima, uz jačanje kapaciteta za pravilno postupanje sa otpadom i jačanje baze podataka

Aktivnosti na izradi podzakonskih akata na osnovu Zakona o upravljanju otpadom (koji će stupiti na snagu u novembru 2008.) su u toku11 ili u pripremi; planira se da podzakonska akta koja proizilaze iz ovog Zakona budu donešena tokom godine. Ovaj Zakon predviđa i donošenje nacionalnog i lokalnih planova upravljanja otpadom, kao i planova upravljanja za preduzeća koja proizvode otpad u količinama većim od 40 t neopasnog i 200 kg opasnog otpada. Plan upravljanja otpadom u Crnoj Gori za period 2008 – 2012. godine donešen je u februaru, a od jedinica lokalne uprave izrada plana je otpočela u Podgorici (lokalni planovi treba da budu donešenu u roku od godinu dana od donošenja nacionalnog plana).

Početkom 2008. godine u funkciji je samo sanitarna deponija u Podgorici (privremena sanitarna deponija „Lovanja“ nije u upotrebi od 1. januara). Definisane su lokacije za izgradnju ostalih međuopštinskih (regionalnih) sanitarnih deponija, a zbog nedovoljnih finansijskih kapaciteta jedinica lokalne samouprave, Vlada finansira pripremu projektne dokumentacije. U toku su aktivnosti vezane za izradu studija izvodljivosti i studija procjene uticaja na životnu sredinu. Vezano za selektivno sakupljanje otpada i reciklažu, realizovano je nekoliko projekata kao što su nabavka i instalacija reciklažne opreme za deponiju “Lovanja” (oprema će biti prebačena na lokaciju nove deponije) i selektivno sakupljanje otpada u Herceg Novom (u saradnji sa Međunarodnom organizacijom za pomoć i razvoj - IRD). Predstoji izgradnja regionalnog centra za reciklažu i instaliranje linije za tretman vozila van uporebe u Podgorici (projekat podržava Vlade Kraljevine Španije).

MTZŽS je finansiralo nabavku preko 600 kontejnera za pilot projekat selektivnog sakupljanja otpada u svim opštinama Crne Gore. Projekat će biti propraćen adekvatnom medijskom i edukativnom kampanjom (TV spot, brošura). Ministarstvo je, takođe, pokrenulo aktivnosti za smanjenje upotrebe plastičnih kesa, a javnost se redovno informiše o tekućim aktivnostima pri čemu se ističe značaj pravilnog postupanja sa otpadom.

Kod određenog broja mjera iz AP nije ostvaren progres ili se sa njima kasni. U regulatorno-planskim poslovima kasni se sa donošenjem podzakonskih akata zbog nedovoljnog kapaciteta Ministarstva da u kratkom roku pripremi i sprovede proceduru za veliki broj propisa. Donošenjem nacionalnog plana upravljanja otpadom stekli su se uslovi

11) U skladu sa prethodno rečenim, rok za implementaciju odnosne mjere iz AP treba da bude 2010 a ne 2012 godina.12) Pripremljeni su nacrti pravilnika o deponijama i pravilnika o vrstama i metodama ispitivanja otpada (koji sadrži katalog otpada).

11

12

37

za pripremu lokalnih, ali, sa izuzetkom Podgorice, do sada nije bilo pomaka na ovom planu; nedostatak kapaciteta i ovdje može djelovati kao ograničavajući faktor.

U prethodnom periodu nije bilo značajnijih rezultata u pripremama za izgradnju deponije za opasni otpad (izgradnja je Akcionim planom predviđena u 2009. godini). Još uvijek nijesu precizno utvrđene količine opasnog otpada koji se proizvodi niti definisana lokacija za izgradnju deponije. Takođe, još uvijek nije donijeta odluka o tome da li će se graditi deponija za trajno ili privremeno zbrinjavanje opasnog otpada (do njegovog izvoza). Planirana studija izvodljivosti treba da dâ odgovor na ova pitanja.

Podizanje svjesti o značaju pravilnog postupanja sa otpadom i stimulisanje programa za reciklažu je stalni zadatak i sa njim se u narednom periodu mora agresivnije nastaviti.

Glavni problemi u implementaciji NSOR se očekuju u obezbjeđenju sredstava za realizaciju planiranih aktivnosti.

2.3 Društveni razvoj

2.3.1 Upravljanje i učešće javnosti u donošenju odluka


1. Unaprijediti sprovođenje zakona, strateških dokumenata, planova i programa; osigurati adekvatno učešće javnosti u procesu njihove pripreme2. Suzbijanje korupcije3. Decentralizacija

U ostvarivanju prioritetnih NSOR zadataka u oblasti upravljanja i učešća javnosti u donošenju odluka postignut je odredjeni napredak.

Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju između Evropske zajednice, s jedne strane, i Crne Gore, s druge strane, potpisan je u Luksemburgu 15. oktobra 2007. godine. Istovremeno je potpisan i Privremeni sporazum o trgovini i srodnim pitanjima, a Skupština Crne Gore je donijela Zakone o ratifikaciji oba sporazuma 13. novembra 2007. godine, koji su objavljeni u Službenom listu Crne Gore br. 07/07. Evropski parlament dao je saglasnost na ove sporazume 13. decembra 2007. godine, čime su se stekli uslovi za stupanje na snagu Privremenog sporazuma i ratifikaciju SSP u svih 27 parlamenata država članica EU. Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju su do kraja marta, pored crnogorskog i evropskog parlamenta, ratifikovale dvije države članica EU, a skora ratifikacija je najavljena u još nekoliko evropskih parlamenata.

Privremeni sporazum o trgovini i srodnim pitanjima između Evropske zajednice i njenih država članica s jedne strane i Crne Gore, s druge strane, stupio je na snagu 1. januara 2008. godine. U januaru 2008. godine je osnovan i Privremeni odbor, zajedničko tijelo EZ i Crne Gore i održana prva sjednica, a uspostavljeno je i pet privremenih pododbora. Implementacija Privremenog sporazuma o trgovini i srodnim pitanjima između Evropske

38

zajednice i Crne Gore se prati kroz sastanke privremenih pododbora, kao i sastanke Unaprijeđenog stalnog dijaloga. Usvajanje Nacionalnog program za integraciju Crne Gore u Evropsku uniju za period 2008 – 2012. godine (NPI) planirano je za drugi kvartal ove godine. Nacionalni program za integraciju predstavljaće plan implementacije Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju, što je i obaveza Crne Gore prema članu 72 SSP, po kome Crna Gora treba da sačini posebni program za sprovođenje SSP. NPI će obuhvatati i više drugih dokumenata koje je crnogorska administracija do sada redovno pripremala, kao što su Akcioni plan za implementaciju preporuka iz Evropskog partnerstva1 i Akcioni plan za jačanje administrativnih kapaciteta za implementaciju SSP.

Nakon parafiranja Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju, 15. marta 2007. godine, otpočela je nova faza procesa evropskih integracija koja zahtijeva i nove modele i mehanizme koordinacije procesa. Vlada je, svjesna potrebe za modernizovanjem javne uprave i njenim kontinuiranim institucionalnim prilagođavanjem procesu evropskih integracija, uspostavila tri institucionalna mehanizma za koordinaciju procesa: 1) Kolegijum za evropske integracije, kao najviše vladino političko tijelo koje rukovodi pridruživanjem EU i koje se bavi političkim i strateškim pitanjima, a njime rukovodi predsjednik Vlade; 2) Komisija za evropske integracije kojim rukovodi potpredsjednik Vlade za evropske integracije, a predstavlja osnovno stručno tijelo za horizontalnu koordinaciju procesa pridruživanja, bavi se i koordinacijom pretpristupne pomoći. Potpredsjednik Vlade za evropske integracije je istovremeno i Nacionalni IPA koordinator – NIPAC; 3) Grupe za evropske integracije kao osnovna stručna koordinaciona tijela zadužena za različite oblasti Acquis-a, koje odgovaraju strukturi pododbora iz Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju. Sedam grupa za evropske integracije, koje predstavljaju i crnogorski dio odbora za stabilizaciju i pridruživanje imaju i ključnu ulogu u izradi, kao i daljoj implementaciji Nacionalnog programa za integraciju.

U pripremi je Strategija obuke državnih službenika i namještenika za period od 2008 – 2012. Održana je regionalna konferencija „Profesionalizacija i depolitizacija državne službe“ (kao rezultat saradnje Uprave za kadrove, UNDP Podgorica i Zajednice praktičara u oblasti upravljanja ljudskim potencijalima). U toku je veliki broj programa obuke i razvoja kapaciteta javne administracije.

Broj javnih rasprava i ostalih vidova konsultacija u procesu donošenja propisa, politika i planova je znatno uvećan u 2007. godini.

Napravljen je progres u uspostavljanju strateškog i institucionalnog okvira za suzbijanje korupcije. Formirana je Nacionalna komisija za sprovodjenje Akcionog plana za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala, a sprovođenje Akcionog plana se redovno prati. Vlada Republike Crne Gore usvojila je u julu 2005. godine Program borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala, a u septembru 2006. godine Akcioni plan za sprovođenje ovog Programa, u čiju matricu su uvrštene međunarodne obaveze Crne Gore, kao i principi međunarodnih dokumenata u ovoj oblasti: Odluka Savjeta Evropske unije o principima, prioritetima i uslovima sadržanim u Evropskom partnerstvu; Konvencija UN-a o transnacionalnom organizovanom kriminalu (Palermo Konvencija); Konvencija UN-a protiv korupcije; Evropska konvencija o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda; Rezolucija (97) 24 Savjeta Evrope o Dvadeset vodećih principa u borbi protiv korupcije i Deset principa za unapređenje borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala u zemljama koje pristupaju EU, zemljama kandidatima i trećim zemljama. Vlada

39

Crne Gore je u dosadašnjem periodu usvojila dva izvještaja Nacionalne komisije o realizaciji mjera iz Akcionog plana za sprovodjenje Programa borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala, i oba izvještaja su objavljena i dostupna javnosti na sajtu Uprave za antikorupcijsku inicijativu – (http://www.gom.cg.yu/files/1186062653.doc; i http://www.gom.cg.yu/files/1204640240.doc). Vlada je za naredni period najavila i pripremu Inoviranog Akcionog plana za sprovodjenje Programa borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala.

Vlada je donijela Strategiju reforme pravosuđa 2007 – 2012 kao i Akcioni plan za njenu implementaciju. U izradi Strategije učestvovali su i predstavnici pravosudnih organa i međunarodnih organizacija, a posebno je značajno istaći da je Nacrt Strategije bio predmet ekspertize eksperata Savjeta Evrope u okviru Projekta CARDS 2003 za oblast pravosuđa. Zakonik o krivičnom postupku je u proceduri i očekuje se da će u prvoj polovini 2008. godine biti upućen Skupštini. U pripremi su novi zakoni o sudovima i o državnom tužiocu.

Tokom 2007. godine, u procesuiranju slučajeva korupcije, bilo je u radu 45 optuženja protiv 68 lica, donijeto 25 presuda protiv 26 lica, od čega su pravosnažne 11 presuda protiv 11 lica.

Zakon o slobodnom pristupu informacijama se kontinuirano sprovodi, a svi državni organi postupaju u skladu sa Zakonom o slobodnom pristupu informacijama i na taj način doprinose jačanju principa transparentnosti svog rada (kvantitavni podaci dostupni u pojedničnim izvještajima institucija, www.vlada.antikorupc.cg.yu). Novi Zakon o konfliktu interesa je u pripremi, Nacrt ovog zakona se nalazi na javnoj raspravi, nakon čega će biti upućen u Vladinu proceduru.

Nadležni organi sprovodili su intenzivnu javnu kampanju u cilju efikasnijeg učešća građana u borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala koja je uključivala i periodična predavanja u srednjim školama i fakultetima. Uprava carina je u izvještajnom periodu izradila 7 brošura, namijenjenih fizičkim i pravnim licima, koje sadrže neophodne informacije o carinskim postupcima sa robom, koja ova lica treba da znaju prilikom dolaska u Crnu Goru. Uprava za antikorupcijsku inicijativu je, u okviru javne kampanje, u dnevnim novinama, objavila 27 oglasa u kojima se gradjani pozivaju da prijave korupciju i aktivno učestvuju u njenom suzbijanju. U cilju upoznavanje gradjana sa poreskim propisima, u izvještajnom periodu, na web site-u Poreske uprave (www.poreskauprava.vlada.cg.yu) objavljen je i novi materijal pod nazivom «Korupciji kažimo «NE»», koji je takođe u 870 primjeraka distribuiran područnim jedinicama Poreske uprave, kao i nizu privrednih subjekata i organa državne uprave i lokalne samouprave, a u cilju upoznavanja gradjana sa poreskim propisima.

Iako je postignut odredjeni napredak, neophodno je i dalje nastaviti sa realizacijom svih mjera koje su relevantnim anti-korupcijskim dokumentima i procesima planirane za 2008. godinu, što će doprinijeti još efikasnijoj implementaciji Akcionog plana NSOR-a. Kada je riječ o ostvarivanju mjera u okviru prioritetnog zadataka o decentralizaciji, veoma je značajno pomenuti da je krajem 2007. godine Vlada utvrdila predlog Zakona o izmjenama i dopunama zakona o finansiranju lokalne samouprave.

Takođe, potrebno je istaći kao izuzetno pozitivno i usvajanje Programa rada za bolju lokalnu samoupravu. Pri tome, kontinuirano se realizuju i različiti programi obuke,

40

posebno na polju jačanja tehničkih i administrativnih kapaciteta na nivou lokalne uprave. Međuopštinska saradnja dobija na značaju.

2.3.2 Obrazovanje


1. Postizanje kvalitetnog obrazovanja za svu djecu; ostvarivanje Milenijumskih razvojnih ciljeva i ciljeva Nacionalnog akcionog plana za djecu2. Povećanje tematskih sadržaja održivog razvoja u nastavnim programima od predškolskog do univerzitetskog nivoa

Obrazovni sistem u Crnoj Gori se poslednjih godina sistemski mijenja, što predstavlja odgovor na društvenu stvarnost koju determiniše dinamičan razvoj novih tehnologija i sve prisutniji proces globalizacije. Jedan od važnih ciljeva tekuće reforme obrazovanja je da kroz redovni obrazovni sistem (predškolskog, osnovnog i srednjeg obrazovanja) izgradi ličnost učenika/ce koja će poštovati i u budućnosti uvažavati, razumjeti i implementirati osnovne principe i usvojeni koncept održivog razvoja. Obrazovanje ima ključnu ulogu ne samo za ostvarivanja ciljeva održivog razvoja u Crnoj Gori veći i za proces EU integracija.

U prethodnoj godini ostvareni su značajni rezultati u implementaciji NSOR i Strateškog plana reforme obrazovanja u Crnoj Gori. Pored toga, MPN je donijelo i poseban Akcioni plan za integraciju tema održivog razvoja u obrazovni sistem 2007 – 2009, kao dodatak Strateškom planu reforme obrazovanja za period 2005 – 2009. godine.

Izvršena su značajna finansijska ulaganja radi stvaranja uslova za kvalitetnu implementaciju reformisanih obrazovnih programa. U toku 2007. godine, MPN je u rekonstrukciju, izgradnju i opremanje školskih objekata uložilo oko 5 mil. € sopstvenih i još oko 1,1 mil. € donatorskih sredstava. Pored ovoga, kreditnim sredstvima je finansirana izgradnja jedne nove srednje škole (3,9 mil. €) i upravne zgrade za obrazovne ustanove (2,9 mil. €). Za nabavku nove ICT opreme (računara, skenera, dijaprojektora i alarmnih uredjaja) prethodne godine utrošeno je oko oko 2,5 mil. €. Kupljeno je 1.650 novih računara za potrebe osnovnih i srednjih škola, a za primjenu ICT programa obučeno je 95 nastavnika iz 53 škole.

Stopa upisa u osnovnu školu je relativno visoka i prema podacima Monstata za 2003. godinu iznosila je 96,9%; u skladu sa Milenijumskim razvojnim ciljevima, cilj za 2015. godinu je 99%. Broj Romske djece upisane u osnovne škole je u porastu (sa 1.195 u školskoj 2005/06 na 1.236 u 2006/07 godini). Za djecu čiji su roditelji korisnici materijalnog obezbeđenja porodice nastavljeno je sa dodjeljivanjem besplatnih udžbenika. Isti se dodjeljuju i djeci sa posebnim potrebama u inkluzivnom programu, djeci u posebnim ustanovama, djeci bez roditeljskog staranja i djeci palih boraca.

NAPOMENA: više pokazatelja o realizacije ovih i ostalih mjera (opisanih ispod) iz Akcionog plana NSOR dato je u tabelarnom pregledu (u dijelu II ovog Izvještaja).

41

Implementacija novih obrazovnih programa odvija se u skladu sa dinamikom plana reforme tako da je u 2007. godini obuhvaćena većina osnovnih i srednjih škola. Za nove obrazovne programa je do 2007. godine obučeno ukupno 3.551 nastavnika u osnovnom i 1.396 u srednjem obrazovanju. U cilju povećanja tematskih sadržaja održivog razvoja u nastavnim programima, urađeni su sledeći izborni programi:• za osnovne škole: Karakteristike morskog ekosistema, Zanimljiva geografija,

Preduzetništvo, Zdravi stilovi života, Istraživanje humanitarnog prava, Hemija kroz eksperimente i Ljekovito bilje;

• za gimnazije: Građansko obrazovanje, Ekologija, Biodiverzitet, Hemija i život i Metode i tehnike istraživanja u hemiji.

Kroz programe inkluzivnog obrazovanja obuhvaćeno je 185 djece sa posebnim potrebama u predškolskom, 1.591 dijete u osnovnom i 196 djece u srednjoškolskom obrazovanju. Za rad sa djecom sa posebnim potrebama i implementaciju novih obrazovnih programa izvršena je obuka vaspitača i nastavnika, a uvedeni su i mobilni timovi podrške.

Saradnja NVO sektora i MPN je u toku 2007. godine rezultirala sa 11 projekata koji su sprovedeni u osnovnim i srednjim školama sa sadržajima održivog razvoja. Takođe, realizovan je internacionalni projekat RAVE Space „Podizanje svijesti o vrijednosti prostora kroz proces obrazovanja.”

Od mjera predviđenih NSOR, tokom prošle godine nije postignut značajniji progres kod kreiranja 20% slobodnih sadržaja u postojećim programima. Međutim, ovdje treba imati u vidu da se pored definisajna izbornih sadržaja, kreiranje 20% sadržaja može posmatrati i kroz način organizacije rada nastavnika na času, te da, stoga, nije moguće decidno utvrditi koliko progres je postignut.

Neke od izraženih poteškoća/nepovoljnih pokazatelja koji se odnose na sektor obrazovanja uopšte su nizak stepen obuhvata djece predškolskim obrazovanjem (20% odnosno 29% ako se u obzir uzmu djeca koja pohađaju privatne ustanove koje se bave ovim vidom obrazovanja, a čije je licenciranje u toku) kao i skromni rezultati ostvareni na međunarodnom testiranju PISA učenika petnaestogodišnjaka objavljenih krajem 2007. (Napomena: U realizaciji testiranja PISA nisu bila uključena djeca koja su nastavu pratila u skladu sa novim obrazovnim programima, te rezultati PISA istraživanja, upravo, treba tumačiti kao potvrdu neophodnosti reforme obrazovanja.)

2.3.3 Zdravstvo

Prioriteni NSOR zadaci

1. Poboljšati kvalitet života u vezi sa zdravljem (uz promovisanje zdravih stilova života)2. Očuvanje i unapređenje zdravlja stanovništva sa posebnim osvrtom na posebno osjetljive kategorije stanovništva

Za ostvarivanje prioritetnih zadataka NSOR, realizovan je ili započet niz mjera u oblasti zdravstva. Strategija za kontrolu pušenja je rađena za period od 2003 – 2007 tako da su u toku pripreme za izradu nove Strategije i Akcionog plana, a radi se i na imenovanju

42

Nacionalne komisije za kontrolu duvana. U toku je revizija Zakona o ograničenju upotrebe duvanskih proizvoda, a očekuje se i ratifikacija Okvirne konvencije za kontrolu duvana. Završava se novo Globalno istraživanje o potrošnji duvana, a završene su studija prevalence, ekonomska i pravna studija, veliki broj nacionalnih konferencija, edukacija za sprovođenje kampanja na terenu, osmišljeni su i urađeni propagandni materijali itd.

Institut za javno zdravlje je u maju 2007. godine pokrenuo izradu Nacionalnog strateškog odgovora na droge 2008 – 2012 i Akcionog plana za implementaciju aktivnosti iz Strategije za prevenciju narkomanije za period 2008 - 2009. Rad na izradi dokumenata se odvijao kroz međuresorske radne grupe formirane od predstavnika 23 institucije i organizacije. Oba dokumenta su izrađena i proslijeđena MZRSS, a usvajanju će prethoditi javna rasprava koja će uključiti sve zainteresovane strane. Krajem marta 2008. završena je Strategija za prevenciju narkomanije.12

Strategija bezbjedne hrane usvojena je 2006. godine. Po donošenju Strategije pristupilo se izradi Zakona o bezbjednosti hrane koji je usvojen decembra 2007. godine; izrada podzakonskih akata je u toku (usvajanje planirano do maja tekuće godine). U skladu sa preporukama Strategije, formirani su stručni timovi koji su obišli laboratorije koje se bave kontrolom bezbjednosti hrane. Pripremljen je izvještaj na osnovu koga je trebalo da se napravi revizija ovlašćenja, što još uvijek nije urađeno.

U okviru Savjeta za opšte obrazovanje Crne Gore a u koordinaciji Zavoda za školstvo, urađen je Obrazovni plan i program za novi izborni predmet „Zdravi životni stilovi“ koji će se izučavati u 8-om i 9-om razredu osnovnih škola. Sačinjen je i udžbenik za nastavnike (autori su iz Zavoda za školstvo, Instituta za javno zdravlje i Kliničkog centra), koji trenutno prolazi kroz fazu pilotiranja od strane edukovanih nastavnika. U saradnji Instituta za javno zdravlje, Zavoda za školstvo i NVO „CAZAS“ pripremljeni su priručnici za prevenciju narkomanije za srednju školu. Program je implementirala NVO „CAZAS“ putem vršnjačke edukacije.

Program obaveznih imunizacija se permanentno sprovodi već nekoliko decenija. U narednom periodu očekuje se, u skladu sa epidemiološkom situacijom i preporukama SZO, uvođenje novih vakcina koje će doprinijeti boljoj kontroli pojedinih zaraznih bolesti za koje sada ne postoje specifične mjere primarne prevencije.

MZRSS i Institut za javno zdravlje smatraju neprihvatljivom formulaciju i sadržaj mjere Akcionog plana NSOR koja se odnosi na „...liječenje i rehabilitaciji duševno oboljelih, kao i poseban smještaj i liječenje oboljelih od duševnih bolesti koji mogu da ugroze sebe i okolinu u kojoj žive.“ Ocijenjeno je da ovakav pristup doprinosi stigmatizaciji osoba koje pate od poremećaja mentalnog zdravlja i da nije u skladu sa tekućim reformama u ovoj oblasti. Suprotno ovoj mjeri a u skladu sa međunarodnim standardima, reforma u oblasti mentalnog zdravlja ima za cilj veći stepen prihvata osoba koje pate od poremećaja mentalnog zdravlja u zajednicu u kojoj žive odnosno pružanje pomoći kroz Centre za mentalno zdravlje u zajednici (a ne smještaj u posebne institucije). Snažno je sugerisano da se promijeni formulacija „duševno oboljeli“ i sadržaj ove mjere uskladi sa strateškim opredjeljenjima reforme zdravstvenog sektora.

13) Ova oblast je u Crnoj Gori ranije bila definisana kroz nekoliko dokumenata. Stručni tim Vlade RCG je 2001. godine izradio petogodišnji „Plan i program za suzbijanje bolesti zavisnosti u Crnoj Gori.” Nakon toga, Vlada RCG donijela je „Dugoročni plan i program za suzbijanje bolesti zavisnosti u Crnoj Gori.” Uslijedio je „Akcioni plan za prevenciju narkomanije kod djece i omladine u Crnoj Gori“ koji je definisao aktivnosti na suzbijanju narkomanije za period 2002 – 2006.

13

43

Akcioni plan za kontrolu pušenja nije u potpunosti realizovan zbog nedostatka resursa, iako je odrađen veliki dio aktivnosti; jedan dio sprovedenih aktivnosti je podržan od strane Instituta za javno zdravlje, a drugi dio od donatora. Iako nema preciznih podataka o broju pušača, procjenjuje se je taj broj na nivou od oko 50% ukupne populacije.

2.3.4 Ravnopravnost i socijalna zaštita


1. Povećanje kvaliteta usluga socijalne zaštite i ekonomsko osnaživanje lica u stanju socijalne potrebe 2. Jačanje rodne ravnopravnosti

Za ostvarivanje NSOR zadatka koji se tiče poboljšanja sistema socijalne zaštite značajno je unapređenje strateškog okvira koje je postignuto tokom prošle godine. U julu 2007. godine usvojena je Strategija za suzbijanje siromaštva i socijalne isključenosti 2007 – 2011. Ovaj dokument je kompatibilan sa NSOR, Akcionim planom za evropsko partnerstvo, Nacionalnom strategijom za trajno rješavanje problema izbjeglica i interno raseljenih lica i Nacionalnim akcionim planom za Dekadu uključenja Roma 2005 - 2015. Decembra 2007. usvojene su i Strategija razvoja socijalne i dječje zaštite, Strategija razvoja socijalne zaštite starih lica i Strategija integracije osoba sa invaliditetom.

U skladu sa Akcionim planom Strategije razvoja socijalne i dječje zaštite 2008 – 2012 u narednoj godini posebna pažnja biće posvećena preispitivanju visine materijalnih davanja u oblasti socijalne i dječije zaštite, decentralizaciji sistema, razvoju informacionog sistema i zaštiti djece bez roditeljskog staranja i djece sa poremećajem u ponašanju. U cilju zaštite djece sa smetnjama u razvoju nastaviće se aktivnosti na otvaranji dnevnih centara u Beranama, Nikšiću i Pljevljima, a u toku su i pripremne aktivnosti u Herceg Novom i Baru. Navedeni programi se realizuju u saradnji sa lokalnom samoupravom i nevladinim sektorom. Važan segment u oblasti socijalne i dječje zaštite je i ratifikacija međunarodnih konvencija koje tretiraju ovu oblast i njihova implementacija, kao i izvještavanje prema relevantnim institucijama o primjeni ratifikovanih dokumenata.

Priorteti Strategije razvoja socijalne zaštite starih lica 2008 – 2012 su utvrđivanje standarda, podrška lokalnoj samoupravi u donošenju planova i programa socijalne zaštite starih lica, pronalaženje održivog rješenja za program pomoći u kući, kao i nastavak aktivnosti na izgradnji objekata za palijativnu njegu.

Osnovni cilj Strategije za integraciju osoba sa invaliditetom 2008 – 2016 je unapređenje položaja osoba sa invaliditetom u Crnoj Gori i njihovo ravnopravno uključivanje u sve oblasti društva. Za ostvarivanje ove Strategije predviđeno je (II kvartal 2008.) donošenje Akcionog plana za period 2008 – 2010. Donešen je Zakon o kretanju slijepog lica uz pomoć psa vodiča. U ovoj godini će biti donijeti Zakon o zaštiti osoba sa invaliditetom od diskriminacije i Zakon o povlasticama invalidnih lica u unutrašnjem putničkom saobraćaju.

Posebna pažnja u narednom periodu biće posvećena poboljšanju uslova smještaja u Specijalnom zavodu „Komanski most“ koji se bavi zbrinjavanjem osoba koje su

44

umjereno i teško ometene u mentalnom razvoju. U toku su aktivnosti na izradi projektne dokumentacije za izgradnji novog objekta gdje će biti smještena samo djeca.

U ovoj godini će se realizovati programi u skladu sa Strategijom za trajno rješavanje pitanja raseljenih i izbjeglih lica. Crna Gora će aktivno participirati u procesu realizacije Sarajevske deklaracije koja ima za cilj trajno rješavanje problema izbjeglica. Zaštita azilanata, u dijelu nadležnosti MZRSS, realizovaće se donošenjem zakona o socijalnoj zaštiti ovih lica. Relizacija različitih programa zaštite Roma je, takođe, jedna od oblasti koja će se realizovati u narednom periodu shodno Dekadi inkluzije Roma.

Opštine sve više prepoznaju svoju ulogu u pogledu pružanja usluga socijalno ugroženim licima na svojoj teritoriji i njihove aktivnosti se stalno razvijaju i unapređuju. Aktivnosti pospješuje i sve veća saradnja Vlade sa opštinama u svim segmentima za koje postoji interesovanje.

Za prvi Izvještaj o napretku u implementaciji NSOR nijesu dobijene informacije o ostvarivanju mjera predviđenih za jačanje rodne ravnopravnosti.

2.3.5 Kultura i mediji

Prioriteni NSOR zadaci

1. Očuvanje kulturnih dobara i kulturne raznolikosti2. Profesionalizacija medija i ostvarivanje značajnijeg doprinosa medija podi-zanju svijesti o održivom razvoju i slobodnom pristupu informacijama

Na izradi Nacionalne strategije o kulturnoj politici rađeno je tokom 2007. godine, ali zbog odustajanja pojedinih obrađivača materijala, određene oblasti još uvijek nijesu završene. Programom rada Vlade za 2008. godinu planiran je završetak Nacionalne Strategije za III kvartal. Radne grupe za izradu zakona (predviđenih NSOR) su tokom 2007. godine pripremile nacrte zakona o muzejskoj (planirano usvajanje za II kvartal), arhivskoj (IV kvartal) i bibliotečkoj djelatnosti (II kvartal). U toku je izrada nacrta Zakona o kulturnim dobrima (planiran za IV kvartal). Pored toga, Ministarstvo kulture, sporta i medija (MKSM) pristupilo je izradi Zakona o kulturi (planiran za IV kvartal).

Republički zavod za zaštitu spomenika kulture je tokom 2007. godine radio na digitalnoj obradi podataka za svaki od 357 zakonom zaštićenih nepokretnih spomenika kulture. U digitalni dosije unose se svi osnovni normativni i stručni podaci o spomeniku kulture, ali još uvijek nije formirana centralna baza podataka. U Narodnom muzeju Crne Gore (NMCG) u okviru INFO Sistema NMCG DATA za potrebe kompletiranja muzejske elektronske dokumentacije snimljeno je 4.500 muzejskih jedinica i iste su unešene u digitalnu bazu podataka. Još uvijek nije formiran jedinstveni informacioni sistem za umrežavanje institucija iz oblasti zaštite kulturne baštine.

Pristupilo se izradi arheološke karte Crne Gore. Urađen je Program rekognosciranja terena, što je preduslov za izradu arheološke karte. Obavljeno je rekognosciranje na teritorijama opština: Plav, Berane, Andrijevice, Kotor i Herceg Novi.

45

MKSM je uradilo predlog Zakona o ratifikaciji konvencije o zaštiti i promociji raznolikosti kulturnih izraza, koji je usvojen na Vladi u februaru 2008.godine. Menadžment plan zaštićenog područja Svjetskog nasljeđa Kotora je urađen i predat UNESCO-u. Izvještaj je usvojen na 31. zasijedanju Komiteta Svjetske baštine, a date su i preporuke za njegovu dalju implementaciju.

Kad je u pitanju drugi prioritetni NSOR zadatak u ovoj oblasti, progres je ostvaren kod prve dvije mjere (koje se odnose na donošenje zakona i obuku). U 2007. godini urađen je nacrt Zakona o nedozvoljenoj medijskoj koncentraciji, a njegovo usvajanje je planirano za I kvartal 2008.

Institut za medije je u saradnji sa MKSM i Asocijacijom mladih novinara organizovao tri seminara (u Bijelom Polju, Bečićima i Podgorici) posvećena edukaciji građana i NVO-a o sprovođenju Zakona o slobodnom pristupu informacijama. U organizaciji Instituta, u Podgorici su, takođe, održana dva seminara posvećena edukaciji medija o korupciji i organizovanom kriminalu i istraživačkom novinarstvu.

O stepenu sprovođenja treće mjere predviđene AP nije bilo moguće dati preciznu ocjenu budući da u Crnoj Gori trenutno ima više stotina registrovanih štampanih medija i više desetina elektronskih medija a da pri tom ne postoji organizacija koja prikuplja, sintetizuje i statistički obrađuje podatke o zastupljenosti tema održivog razvoja. Preporučeno je da bi zbog značaja Strategije i pitanja održivog razvoja bilo dobro formirati tijelo (moguće komisiju) za praćenje i promociju ovog segmenta medijskih programa. Na taj način bi se za pripremu II godišnjeg izvještaja o implementaciji NSOR dobili egzaktni podaci (npr. broj članaka i broj sati u radio i TV emisijama posvećenih pitanjima održivog razvoja).

2.3.6 Urbani razvoj


1. Zaustavljanje nelegalne gradnje i legalizacija objekata uz poštovanje principa i ciljeva Bečke deklaracije, i korišćenje pozitivnih iskustava drugih zemalja u suzbijanju nelegalne gradnje2. Poboljšanje kvaliteta života i bezbjednosti u urbanim sredinama, sa posebnim osvrtom na uslove života specifičnih (marginalnih) ciljnih grupa; uspostavljanje odgovornog odnosa građana prema urbanoj sredini

Ministar zaštite životne sredine i uređenja prostora je u ime Vlade Crne Gore potpisao Bečku deklaraciju septembra 2004. godine. U istom periodu Ministarstvo je pristupilo izradi Akcionog plana politike stanovanja u Crnoj Gori, kojim su obuhvaćene preporuke i načela Bečke deklaracije, a koji je usvojen na sjednici Vlade Crne Gore krajem aprila 2005. godine.

U matrici broj 4: Neformalna naselja, dati su parameti za sprovođenje Akcionog plana u ovoj oblasti. Ovom matricom bila je predviđena izrada Zakona o legalizaciji čemu se pristupilo u saradanji sa UNDP-om. Pripremljena je radna verzija ovog zakona.

46

Imajući u vidu iskustva zemalja u okruženju da se prilikom pripreme ovog dokumenta značajno povećavao broj bespravnih graditelja, Vlada Crne Gore se opredjelila da novom zakonskom regulativom u oblasti planiranja i izgradnje objekata obuhvati i nelegalne objekte. Podzakonskim aktima novog Zakona o planiranju i izgradnji objekata, koji je u pripremi, urediće se način i uslovi definisanja statusa bespravno izgrađenih objekata, na državnom i lokalnom nivou u zavisnosti od toga u čijoj su nadležnosti predmetni objekti.

3.IZGRADNJAPARTICIPATIVNOGPROCESA I PRAĆENJEIMPLEMENTACIJENSOR

48

U proces izrade NSOR Crne Gore je kroz različite vidove konsultacija bio uključen širok krug društvenih aktera. Strategijom su date preporuke da se u fazi implementacije ulože dodatni napori da se održi zainteresovanost i aktivna uloga aktera koji su bili uključeni u proces njene izrade odnosno da se osigura uključivanje onih aktera koji nijesu u značajnoj mjeri učestvovali u procesu formulacije dokumenta. Posebno je naglašena potreba uspostavljanja trajnog dijaloga i partnerstva između javnog i poslovnog sektora oko postizanja NSOR ciljeva. Kancelarija za održivi razvoj i Nacionalni savjet za održivi razvoj su apostrofirani kao institucije/tijela koja imaju posebnu ulogu u osiguravanju kontinuiranog i poboljšanog učešća i saradnje svih aktera u implementaciji NSOR.

Tokom procesa izrade NSOR su, u skladu sa mogućnostima, učinjeni značajni napori da se tok i rezultati procesa predstave javnosti kroz različite vidove komunikacije. Preporučeno je da se ti napori pojačaju u fazi implementacije dokumenta.

Tokom prve godine implementacije NSOR nije, međutim, bilo značajnog napretka u stepenu saradnje i uključivanju društvenih aktera u ostvarivanju ciljeva održivog razvoja, a zabilježene su i neke pojave koje mogu oslabiti ostvarenu saradnju i uključenost civilnog sekora (ovo se prije svega odnosi na nerazrješavanje konflikata u procesu razmatranja i usvajanja pojedinih strateških dokumenata na Savjetu za odživi razvoj). Izuzetak su inicijative za kreiranje privatno-javnih partnerstava za održivi razvoj, s tim što djelotvornost ovakvih napora tek treba da se testira u praksi. Proteklu godinu, takođe, karakteriše odsustvo napora da se Strategija dalje promoviše i prezentira javnosti.

Vezano za koordinaciju i praćenje implementacije, kao i za preporuke koje je Strategije dala o ovim pitanjima može se konstatovati slijedeće: • nije uspostavljen sistem (imenovanjem kontakt osoba u institucijama koje se javljaju

kao ključni nosioci mjera NSOR Akcionog plana ili na drugi način) za koordinaciju i kontinuirano praćenje implementacije; inter-resorne grupe koje su bile formirane nijesu zaživjele;

• Kancelarija za održivi razvoj jedno vrijeme nije djelovala punim kapacitetom; prepoznate su (i na njihovom prevazilaženju se radi) određene slabosti u načinu organizacije i rada Savjeta za održivi razvoj a kapaciteti dijela administracije koji se bavi životnom sredinom nijesu značajno poboljšani;

• još uvijek se ne može govoriti o značajnom napretku u stepenu koordinacije među različitim djelovima administacije (horizontalno i vertikalno), iako je evidentan porast broja mehanizama i procesa kojima se to teži postići.

Kada je riječ o ocjeni sprovođenja mjera iz Akcionog plana i ocjeni njihove djelotvornosti, u samoj Strategiji je prepoznato da će poseban problem predstavljati slabosti sistema prikupljanja i obrade podataka koje se prisutne u Crnoj Gori u gotovo svim oblastima relevantnim za NSOR. Zato je preporučeno da se daljoj reformi statističkog sistema iusaglašavanju sa EU standardima u svim oblastima posveti posebna pažnja (naglašena je potreba usaglašavanje sistema monitoringa u oblasti životne sredine sa sistemom EEA).

Uprkos realizovanim inicijativama u pojedinim sektorima13 i tekućim/planiranim poboljšanjima monitoringa i informacionog sistema kod većeg broj NSOR oblasti14, može se reći da u 2007. godini nije bilo velikog napretka u dostupnosti pokazatelja za ocjenu

14) Za sektor turizma se, na primjer, ulažu napori na definisanju i praćenju indikatora održivosti; drugi sektori kao što je obrazovanje imaju razvijen sistem indikatora za praćenje procesa i reformi koje su u toku. 15) Uključujući energetiku, prostorno planiranje, životnu sredinu, šumarstvo i druge oblasti.

14

15

49

implementacije NSOR. Ovo je posebno vidljivo u tabelarnom dijelu (II dijelu) ovog Izvještaja gdje su tek za manji broj mjera dati indikatori predviđeni NSOR Akcionim planom (ili neki drugi relevantni indikatori). Pregled dostupnih opštih indikatora predviđenih NSOR (za poslednje dvije, ili za poslednje godine za koje postoje podaci) dat je u slijedećoj tabeli:

NSOR cilj Indikator 2007

(ili poslednja dostupna god)

2006(ili pretposlednja

dostupna god)

Ubrzati ekonomski rast i razvoj i smanjiti regionalne razvojne nejednakosti

BDP po glavi stanovnika 3.443 € (2006) 2.912 € (2005)BDP po regionima Nije dostupan Nije dostupanStopa nezaposlenosti1) 29,6 (2006) 30,3 (2005)Učešće MSP u BDP Nije dostupan Nije dostupanTrgovinski deficit 1.535,39 mil.€ 855,2 mil.€ Direktne strane investicije i ODA2) 1.007,7 mil.€ 644,33 mil.€Godišnje investicije u infrastrukturu3) Međunarodni prihodi od turizma 367 mil.€ 216 mil.€ Učešće broja kreveta koji nijesu locirani u obalnom području u ukupnom broju turističkih kreveta

4% 4%

Javni i privatni izdaci za istraživanje i razvoj 0,26% 0,18%

Potoršnja energije po glavi stanovn.4) - 55,48 GJPotoršnja energije po jedinici BDP (ukupno i po sektorima) Nije dostupan Nije dostupan

Učešće proizvodnje energije iz obnovljivih izvora u ukupnoj proizvodnji energije

65%5) -

Smanjiti siromaštvo; obezbijediti jednakost u pristupu uslugama i resursima

Stopa siromaštva i pokazatelji nejednakosti (Gini koeficijent, decil količnik), ukupno i po regionima odnosno osjetljivim kategorijama stanovništva

-12,2 (stopa s.)6)

0,29 (Gini kf.)7 (decil kol.)

(2002)

Stopa upisa u osnovnu školu 96.9%7) -Pismenost kod uzrasta 15 – 24 godine8)

Stopa smrtnosti odojčadi 11,0 (2006) 9,5 (2005)Stopa smrtnosti djece ispod 5 godina života 12,1 (2006) 11,1 (2005)

Stopa nezaposlenoosti žena8) 30,1 (2006) 35,5 (2005)

Osigurati efikasnu kontrolu i smanjenje zagađenja, i održivo upravljanje prirodnim resursima

Procenat teritorije zaštićen radi očuvanja biodiverziteta 7,72% 7,72%

Površina zaštićenih oblasti mora i obalnog područja - -

Potoršnja vode po glavi stanovnika - 86,1 m3 (2005)Procenat otpadnih voda koje se prečišćavaju - 18,86 % (2005)

Teritorija pod šumama - 44,6% (2005)

Gustina turizma na obali 95% od uk.br. noćenja

96% od uk.br. noćenja

Emisije CO2 po glavi stanovnika - -Potrošnja supstanci koje oštećuju ozonski omotač - -

Poboljšati sistem upravljanja i učešća javnosti; mobilisati sve aktere, uz izgradnju kapaciteta na svim nivoima

Udio poreskih prihoda lokalne samopurave izražen kao procenat od ukupnih poreskih prihoda

- 8,4%

50

NAPOMENE: 1) Izvor podataka o nezaposlenosti je Anketa o radnoj snazi.2) Podaci se odnose samo na bruto direktne strane investicije (prema Biltenu CB), bez zvanične razvojne pomoći (ODA). Neto direktne strane investicije su u 2007. godini bile 524,9 mil. €. Prema podacima MTZŽS investicije u turizam su bile 142 mil. € (2006) i 90 mil. € (2007).3) Dostupan podatak za građevinarstvo za 2006 – 57,013 mil.€.4) Potrošnja finalne energije u 2006. godini je iznosila 34,4 PJ (br. stanovnika

620.000).5) Podatak važi ukoliko se u obnovljive izvore energije svrstaju i velike

hidroelektrane. 6) Svi podaci iz 2002; nema novijih podataka.7) Izvor: Strategija za suzbijanje siromaštva i socijalne isključenosti, Vlada CG, jul 2007. Prema UNICEF podacima za istu godinu stopa je 98%. 8) Prema popisu iz 2003, od ukupno 98.350 lica u ovoj starosnoj kategoriji bilo je 580 nepismenih.9) Izvor podataka je Anketa o radnoj snazi.

4.FINANSIRANJEIMPLEMENTACIJENSOR

52

Politika budžetske potrošnje u 2006. godini bila je usmjerena ka povećanju izvornih prihoda i finansiranju izdataka iz realnih izvora, povećanju kapitalnih izdataka za finansiranje infrastrukture i nabavku opreme, smanjenju učešća izdataka za bruto zarade, i smanjenju državnog duga. U realizaciji ovih ciljeva posebnu važnost je imalo dosledno sprovođenje fiskalne politike koja se kretala u okvirima predviđenim Agendom ekonomskih reformi, a ključni parametri koji je definišu usklađeni su sa okvirima i ciljevima dogovorenim sa MMF-om i Svjetskom bankom.

Ukupni rashodi budžeta u 2006. godini bili su 587,39 mil.€ (porast sa 439,24 u 2004. odnosno sa 581,02 mil.€ u 2005. godini), a ukupne investicije bile su 31,63 mil.€. U odnosu na 2004. godinu, investicije su porasle 2.5 puta. Suficit Budžeta Republike za 2006. godinu iznosio je 80,13 mil.€ odnosno 3,7% BDP. Iz suficita je finansirana otplata državnog duga i povećanje depozita državnog budžeta. Pregled korišćenja budžetskih sredstava za 2005 i 2006. godinu dat je u slijedećoj tabeli:

Organizaciona klasifikacija Ministarstvo ili agencija

Visina budžetskih

rashoda mil.€

(2005)

Udio u ukupnim

rashodima (2005)

Visina budžetskih

rashoda mil.€

(2006)

Udio u ukupnim

rashodima (2006)

240-244 Ministarstvo životne sredine 3,24 0,56% 3,24 0,55%200-204 Ministarstvo zdravlja 7,67 1,32% 9,32 1,59%

290 Direkcija javnih radova 9,34 1,61% 8,99 1,53%280 Direkcija za javne nabavke 6,83 1,18% 7,98 1,36%160 Sudstvo 7,54 1,30% 8,42 1,43%

190 - 195 Ministarstvo kulture 7,51 1,29% 8,80 1,50%120 Ministarstvo PŠV 8,04 1,38% 9,62 1,64%110 Ministarstvo saobraćaja 20,37 3,51% 10,21 1,74%660 Direkcija za državne puteve - - 15,44 2,63%470 Ministarstvo odbrane 40,61 6,99% 39,58 6,74%480 Republički penzioni fond 45,88 7,90% 54,57 9,29%

090 - 091 Ministarstvo rada 43,87 7,55% 45,05 7,67%100 - 102 Ministarstvo unutrašnjih posl 49,73 8,56% 57,41 9,77%

080, 085 Ministarstvo prosvjete i nauke 82,70 14,23% 87,19 14,84%

070 -072 Ministarstvo finansija 159,58 27,47% 134,82 22,95%Ukupni rashodi navedenih

korisnika 489,66 84,84% 500,62 85,23%

Ukupni budžetski rashodi 581,02 100,00% 587,39 100,00%Izvor: Zakon o završnom računu budžeta Republike Crne Gore za 2006. godinu

Ministarstvo finansija je u 2006. godini bilo najveći korisnik budžetskih sredstava (22,95% ukupnog budžeta). Učešće ovog Ministarstva u budžetu smanjeno je za 4,5% u odnosu na 2005. godinu, što je rezultat niže otplate dospjelog duga usled smanjenja zaduženosti države. Značajan korisnik budžetskih sredstava bilo je i Ministarstvo prosvjete i nauke u iznosu od 87,19 mil.€. Ono je u 2006. godini neznatno povećalo učešće u budžetu na blizu 15%. Ministarstvo unutrašnjih poslova učestvovalo je u budžetu sa skoro 10%, Penzioni fond sa 9%, Ministarstvo rada i socijalnog staranja sa 7,67%, a Ministarstvo odbrane sa 6,74% (uz neznatno smanjenje u odnosu na 2005 godinu).

53

Za finansiranje zaštite životne sredine bilo je opredijeljeno 3,24 mil.€ odnosno 0,55% ukupnih izdataka. Najveći dio ovih sredstava realizovan je za zaštitu životne sredine posredstvom Ministarstva zaštite životne sredine i uređenja prostora (2,6 mil. €). Za zaštitu biljnog i životinjskog svijeta utrošeno je 0,44 mil. € posredstvom JP Nacionalni parkove Crne Gore.

NSOR je dala niz preporuka vezano za finansiranje implementacije. Neke od tih preporuka su navedene u tekstu koji slijedi, uz kratak komentar aktivnosti koje su sprovedene u cilju njihove primjene.

Preporuka NSOR: Vlada treba da obezbijedi programsko planiranje budžeta koje će podržati strateške prioritete

Komentar: Aktivnosti usmjerene na poboljšanje kvaliteta javnih finansija u Crnoj Gori u poslednjoj godini odvijaju se u dva pravca. Prvi predstavljaju promjene zakonodavnog okvira, a drugi segment predstavlja implementacija različitih aktivnosti usmjerenih na poboljšanje kvaliteta rada i samih procedura vezanih za programiranje i realizaciju javnih finansija.

U 2007. godini donesene su Izmjene i dopune zakona o budžetu kojima je definisano integrisanje i transformacija van-budžetskih fondova u državne fondove, utvrđena je detaljnija procedura donošenja budžeta lokalnih samouprava i kontrola trošenja sredstava na lokalnom nivou, i definisana implementacija Kapitalnog budžeta.

Osim dopuna zakonodavnog okvira, u toku je i nastavak implementacije programskog budžeta. Kod implementacije programskog budžeta u Crnoj Gori zastupljen je model Budžetskog programa koji predstavlja glavnu aktivnost (program) ili grupu aktivnosti (podprogram i) koji se realizuje preko potrošačkih jedinica. Uvedena su dva nivoa primjene programskog budžeta koji se iskazuju preko programa i podprograma. Reformom programskog budžeta planira se uvođenje logične programske klasifikacije za cjelokupan budžet, kao i priprema IT sistema za monitoring i izvršenje budžeta prema programskoj strukturi. Prelazak sa linijskog na programski budžet predviđa se u 2008. godini, tako da bi budžet za 2009. godinu bio pripremljen sa programskom strukturom. Potpuna implementacija programskog budžeta, koja uključuje indikatore i potpunu primjenu metoda „odozgo na dolje” u procesu pripreme i planiranja budžeta, predviđa se u srednjem roku.

Preporuka NSOR: Od posebne je važnosti ostvarivanje pristupa EU fondovima podrške u okviru procesa stabilizacije i asocijacije

Komentar: Crna Gora ima status potrencijalnog kandidata za članstvo u EU i u pripremi je uvođenje DIS-a, tj decentralizovanog implementacionog sistema u korišćenju sredstava predpristupnih fondova EU15. U Ministarstvu finansija je u toku formiranje CFCU (Centralne jedinice za finansiranje i ugovaranje) i NF (Ncionalnog fonda), kao i neophodne infrastrukture za uvođenje DIS-a. Što se tiče IPA-a sredstava (Instrument za pred-pristupnu pomoć), predviđeno je da Crna Gora u periodu 2007-2009 godine koristi ova sredstva u iznosu od preko 30 mil. € godišnje.

16) Do sada je bio u primjeni centralizovani sistem u kojem je EAR bila implementaciona agencija za korišćenje sredstava pred-pristupnih fondova EU (CARDS, ISPA, SAPARD i dr.).

16

54

Uvođenjem IPA-e Crna Gora učestvuje u raspodjeli evropskih fondova na jednistven način sa državama zapadnog Balkana. Imajući u vidu da Crna Gora ima status potencijalnog kandidata, potrebno je naglasiti da joj je omogućeno učestvovanje u okviru prve dvije komponente IPA-e: Podrška tranziciji i jačanje institucija i Regionalna i prekogranična saradnja. Sredstva su usmjerena na povećanju stepena usklađenosti sa acquis-em i stvaranje osnove za korišćenje komponenti IPA-e dostupnih sticanjem statusa kandidata (Regionalni razvoj; Razvoj ljudskih resursa; Ruralni razvoj).

5.OSVRT NA OCJENEO NAPRETKU I PREPORUKE ZADALJI PROCESIMPLEMENTACIJENSOR

56

Na osnovu pregleda informacija i ocjena koje su prikupljene u procesu pripreme Prvog izvještaja o napretku u implementaciji NSOR, a polazeći od ciljeva, zadataka i preporuka Strategije, napravljena je analiza i izvedeni su određeni zaključci i preporuke. Zaključci i preporuke su prezentirani u daljem tekstu Izvještaja. U periodu na koji se odnosi ovaj Izvještaj iniciran je i djelimično ili u potpunosti realizovan veliki broj aktivnosti, projekata i mjera koje se mogu podvesti pod prioritetne zadatke i mjere projektovane Akcionim planom Strategije. Za veći broj oblasti koje su predmet Strategije evidentni su značajni pomaci u kreiranju zakonodavnog i strateškog okvira kao neophodnih strukturnih pretpostavki za ostvarivanje ciljeva održivosti, a, takođe, je evidentan i napredak u pripremi projekata i projektne dokumentacije. Taj napredak je nešto manje vidljiv (i za manji broj oblasti) u kreiranju institucionalnog okvira. Napredak je najmanje vidljiv u dijelu jačanja administrativnih kapaciteta i u reformi sistema uprave koji su potrebni da bi se koordiniranom akcijom u najkraćem mogućem periodu i uz najmanje troškove postigli zacrtani ciljevi. Vezano za kapacitete, takođe, je primjetno da će primjena novih propisa, strategija i planova predstavljati veliki izazov u narednom periodu implementacije Strategije.

Aktivnosti koje su u toku ili koje su već realizovane se, međutim, u najvećoj mjeri sprovode kao dio redovnog rada organa uprave i relevantnih institucija/drugih aktera i gotovo da i nema indicija da su te aktivnosti rezultat organizovanog i koordiniranog napora da se sprovede NSOR Crne Gore. Izuzetak su pojedini sektori/oblasti za koje se već duže vrijeme implementiraju obuhvatni reformski procesi i kod kojih se sektorski prioriteti u velikoj mjeri poklapaju sa onima koji su definisani Strategijom. Ovakva situacija ima svoju dobru i lošu stranu: dobro je to što je NSOR ’uklopljena’ u tekuće planove i programe, ali je zabrinjavajuće to što sa ovakvim pristupom postoji značajan rizik da se u onim mjerama u kojima se NSOR moguće ne poklapa sa sektorskim pristupima odstupi od projektovanih ciljeva održivog razvoja.

Nedostatak ili nedovoljna koordinacija među različitim sektorima koja se manifestovala i u procesu pripreme ovog Izvještaja je, takođe, značajan rizik za implementaciju Strategije. Ovo uprkos tome što je postignut određeni, ali još uvijek nezadovoljavajući, pomak u integraciji politika i principa održivog razvoja u sektorske politike. Čini se da je integracija pitanja održivosti u sektorske politike (i uopšte integralan pristup u formulisanju i donošenju razvojnih politika) u proteklom periodu bila više deklarativnog karaktera nego što je sprovedena od vrha (ciljeva i principa) do dna (operativnih mehanizama i instumenata) usvojenih politika i programa. Ono što predstavlja jednu od prepreka za značajniji napredak u ovoj oblasti je nedostatak parametara i pokazatelja kojima se može preciznije ocjenjivati da li je određena politika ili program održiva ili ne, što ostavlja prostor za različite interpretacije. Još jedan značajan problem za ostvarivanje ciljeva održivog razvoja je nedostatak otvorenih i efikasnih mehanizama za razrješavanje konflikata koji se javljaju u procesu kreiranja i sprovođenja politika.

U procesu sinteze pojedinačnih priloga u ovaj Izvještaj uočene se određene zajedničke karakteristike dostavljenih materijala (tekstualnih priloga i tabelarnih pregleda sa ocjenom statusa mjera iz Akcionog plana koji čine II dio ovog Izvještaja). Smatrajući da su one relevantne za razumijevanje Izvještaja i sticanje cjelovitog utiska o napretku u implementaciji NSOR, neke od tih karakteristike su prezentirane u narednom pasusu:

57

• Uočeno je da se stepen sprovedenosti nekih mjera ocijenjivao kao veoma visok ako su stvoreni zakonski uslovi ili pripremljena projektna dokumentacija za sprovođenje date mjere.

• Značajan broj priloga za pojedine oblasti je govorio o postignućima iz perioda prije usvajanja NSOR, a kod većine je značajna pažnja posvećena planovima (uglavnom za period do kraja 2008. godinu, ali ponekad i dugoročnijim); ovakav pristup je, naravno, prihvatljiv, ali je bitno da se ne ispusti iz vida da je svrha izvještaja o napretku upravo da se identifikuju ostvareni pomaci u periodu koji se posmatra.

• Primijećeno je da je bilo dosta neujednačenosti u ocjenama o stepenu sprovođenja, što se, donekle, može pripisati i slabostima primijenjene metodologije (koja po svome karakteru ne osigurava potpuno objektiviziranu i preciznu sliku). Međutim, ovo se djelimično može pripisati i nastojanju da se oda priznanje za ono što je učinjeno kroz evidentno značajne napore i rad administracije, odnosno da se istaknu postignuća. Ovakav pristup je razumljiv i prihvatljiv u određenoj mjeri – postignuća svakako treba naglasiti, ali se u isto vrijeme ne trebaju potcjenjivati problemi i eventualni neuspjesi.

• U tekstualnim inputima su uglavnom opisani projekti, programi i mjere na kojima se radi (ili koji su planirani): kod vrlo malog broja priloga za pojedine oblasti učinjen je napor da se identifikuju problemi i njihovi uzroci odnosno da se prepoznaju izazovi za naredni period.

• Ocjene o sprovođenju mjera iz Akcionog plana u većini slučajeva nijesu potkrijepljene indikatorima (posebno ne onim koji su predviđeni Strategijom).

• Kod ocjene mjera sa više nosilaca nije bilo, ili nije bilo dovoljno, koordinacije u pripremi priloga za Izvještaj (što daje osnova da se zaključi da nema dovoljno koordinacije ni u sprovođenju tih mjera). Za pojedine oblasti je jasno da su institucije koje su prepoznate kao glavni nosioci ocjenjivale samo elemente mjera koji su u njihovoj nadležnosti, bez napora da koordiniraju sa ostalima i daju obuhvatnu ocjenu (premda je bilo i primjera organa uprave/institucija koje su se bavile i oblastima koje nijesu bile u domenu njihove direktne odgovornosti).

• Za određeni (manji) broj mjera nije data nikakva ocjena ili nijesu dostavljene nikakve informacije.

Važno je napomenuti da je kod jednog broja mjera bilo sugestija da se određeni aspekti preformulišu ili da se promijeni njihov sadržaj,16 a u određenom broju slučajeva bilo je predloga da se koriguju vremenski rokovi (pomjere unaprijed kada je riječ o kašnjenju, ili na drugi način koriguju); za manji broj mjera je konstatovano da nijesu predviđene drugim planskim dokumentima17 ili da se od njih odustalo. Ovi primjeri, iako nijesu brojni, otvaraju pitanje da li da se Akcioni plan Strategije koriguje (i na koji način/od strane koga) poslije usvajanja Izvještaja, ili je pak bolje da se ovakve sugestije notiraju i koriguju kod predviđene revizije Akcionog plana (2010. godine).

17) Najznačajniji primjer ovakve sugestije je mjera u oblasti zdravstva koja je ocijenjena kao neprim-jerena i neusklađena sa standardima i principima na kojima se zasniva reforma u oblasti mentalnog zdravlja.18) Moguća je dvostruka interpretacija ovog primjera: a) on ukazuje na to da se na implementaciji mjera NSOR uglavnom radi kroz aktivnosti na sprovođenju drugih planova i strategija; ili b) radi se o neute-meljenoj i nepotrebnoj mjeri.

17

18

58

Iako nije moguće dati temeljnu ocjenu18 da li je i u kojoj mjeri implementacija NSOR doprinijela postizanju ciljeva održivosti u prethodnoj godini, imajući u vidu opšte ciljeve Strategije identifikovan je određeni broj pozitivnih pomaka i zabrinjavajućih pojava. Kao pozitivno ocjenjuje se slijedeće:

• Ostvaren je veoma visok stepen ekonomskog rasta i značajno smanjenje nezaposlenosti (mjerene brojem registrovanih nezaposlenih);

• Koncept održivog razvoja je široko prihvaćen, iako ne i uvijek dosljedno integrisan; • Kod razvoja infrastrukture (putevi, regionalni vodovod, izgradnja i/ili rekonstrukcija

kanalizacionih sistema na primorju) napravljen je značajan pomak u pripremi projektne dokumentacije i obezbjeđivanju sredstva; neki infrastrukturni projekti su već u toku;

• Kod rješavanja pitanja prošlih zagađenja ostvaren je značajan napredak u sanaciji jalovišta Mojkovac;

• Napravljeni su izvjesni pomaci u upravljanju otpadom; • Kod upravljanja prirodnim resursima napravljeni su skromni pomaci (usvajanje novog

Zakona o vodama i nacrt Strategije IUOP kao glavna postignuća u 2007, i nešto značajniji pomaci u planiranju upravljanja šumama i uspostavljanju informacionog sistema);

• Reforma obrazovanja je odmakla i uspješno se odvija; • Evidentirano je, iako malo, povećanje izdataka za istraživanje i razvoj;• Napravljen je značajan pomak u kreiranju strateškog okvira za unapređenje sistema

socijalne zaštite u pravcu ostvarivanju principa jednakosti u pristupu uslugama i resursima; implementacija ostaje veliki izazov.

Od negativnih pojava koje predstavljaju razlog za zabrinutost i ukazuju na pravce djelovanja u narednom periodu može se izdvojiti slijedeće:

• Nema jasnih pokazatelja o tome da li je i u kojoj mjeri ostvareni ekonomski rast održiv; ima upozorenja koja se odnose i na moguću ekonomsku, a i na neodrživost u pogledu očuvanja životne sredine i prirodnih resursa; takođe, nema jasnih pokazatelja o tome koliko je rast socijalno održiv tj. koliko su koristi od njega pravično raspoređene za sve članove društva.

• Kod regionalnog razvoja, nema jasnih pokazatelja da se ulažu posebni napori za razvoj Sjevernog regiona (na primjer kroz podršku razvoju MSP, kod zapošljavanja i sl).

• Spor napredak ili izostanak napretka kod oblasti kao što su biodiverzitet i kultura. • Nema značajnih pomaka u primjeni mehanizama i principa održivog razvoja (kao što

su SEA, EIA, koncept integralnog upravljanja, princip predostrožnosti u donošenju odluka, vrednovanje resursa ne samo sa ekonomskog već i sa stanovišta njihovih drugih vrijednosti itd.) radi razrješavnja konflikata među različitim ciljevima. Ovo može biti posebno važno budući da su usvojeni ili pred usvajanjem strateški dokumenti koji će u velikoj mjeri usmjeravati korišćenje najznačajnijih prirodnih resursa Crne Gore (prostor/zemljište, vode, šume, more i obalno podrucje).

• Nema informacija koje ukazuju na to da je budžetom19 značajnije podržana implementacija NSOR. Nije bilo posebnih napora da se osigura dodatna međunarodna razvojna pomoć za implementaciju programa održivosti.

19) Zbog kratkoće perioda na koji se odnosi izvještaj u odnosu na dugoročnije procese koji su karakteristični za ciljeve Strategije, zbog nedostatka pokazatelja, zbog nemogućnosti utvrđivanja tren-dova u kratkom periodu i sl.20) Kod finansiranja je zbog dinamike budžetskog ciklusa rađena analiza za period prije usvajanja Strategije (2005 – 2006); analiza podataka za 2007 će biti predmet slijedećeg Izvještaja.

19

20

59

Kao posebno zabrinjavajući ocjenjuje se nedostatak osjetnijeg napretka u razvoju kapaciteta institucija, posebno onih koje se bave upravljanjem životnom sredinom, vodama i prostornim planiranjem kako na nacionalnom tako i na lokalnom nivou. Kao ilustracija ove ocjene može poslužiti i to da uprkos činjenici da su bili predviđeni svim opštim strateškim dokumentima (od Agende ekonomskih reformi na dalje), Agencija i Fond za životnu sredinu još uvijek nijesu osnovani. Neodstatak značajnijih pomaka kod upravljanja i praticipacije (uključujući suzbijanje korupcije) je, takođe, posebno zabrinjavjući kada se radi o implementaciji NSOR i perspektivi održivog razvoja uopšte.

I pored prepoznatih ograničenja primjenjene metodologije, određenim slabostima u procesu i dosta kratkog vremena koje je bilo na raspolaganju (kao i ograničenih resursa u smislu broja ljudi koji su na izvještaju radili i vremena koje su za to mogli da odvoje), Prvi izvještaj o napretku u implementaciji NSOR, ipak, daje sliku stanja za posmatrani period koja može biti dobar osnov za dalje praćenje procesa i poboljšanja u primjeni principa, ostvarivanju ciljeva i zadataka i sporovođenju mjera NSOR. Na osnovu prethodnih razmatranja mogu se dati slijedeće preporuke:

1. Treba uložiti napore da se bliže utvrde ključni problemi u implementaciji NSOR (odnosno da se provjere/potvrde oni koji su već identifikovani) kako bi se na njiho-vom prevazilaženju uspješnije radilo tokom slijedeće godine. Takođe, treba donijeti odluku o eventualnim korekcijama Akcionog plana. 2. Za slijedeći izvještaj, a u susret planiranoj reviziji Akcionog plana u 2010. godini, potrebno je uspostaviti stalni sistem za praćenje i ocjenu implementacije NSOR. 3. Budući da su reforma statističkog sistema i uspostavljanje adekvatnih monitor-ing strukutra i baza podataka dugoročni procesi, potrebno je utvrditi određeni broj indikatora održivosti u ključnim sektorima i pojačati napore za njihovo sistematsko praćenje. 4. Neophodno je pojačati napore u oblastima koje su u ovom poglavlju Izvještaja prepoznate kao oblasti kod kojih je ostvaren slab progres odnosno kod pojava koje su ocijenjene kao zabrinjavajuće sa stanovišta implementacije Strategije i postizanja ciljeva održivog razvoja. 5. Potrebno je reorganizovati Savjet za održivi razvoj i osigurati potrebne resurse za rad Kancelarije za održivi razvoj imajuću u vidu ključnu ulogu ovog tijela/insti-tucije u procesu implementacije NSOR; neohpodno je dalje razvijati mehanizme koordinacije i integracije principa održivosti u sektorske politike. 6. NSOR komunikacione aktivnosti treba pojačati u narednom periodu.

PRILOG 1:IZVORI KORIŠĆENIU PRIPREMIINPUTA

61

Nove tehnologije

Nacrt Strategije o naučno-istraživačkoj djelatnostiAplikacija projekta prema ECdokumentacija i podaci nadležnih ministarstava za ekonomski razvoj i prosvjete i nauke, turizma i zaštite životne sredine, naučno istraživačkih institucija, Univerziteta Crne Gore, TEMPUS kancelarije za Crnu Goru, Godišnji pregled Monstata, Nacrt Projekta: Osnivanje Nacionalnog centra za čistiju proizvodnju

Vode

Vodoprivredna osnova Crne GoreZakon o vodama ( „Sl.list RCG,” br.27/07)WFD 2000/60/EC, Master plan odvođenja i prečišćavanja otpadnih voda Crnogorskog primorja i CetinjaStrateški Master plan za kanalizaciju i otpadne vode u centralnom i sjevernom regionu Crne Gore Izvještaji o realizaciji budžetskih sredstava Ministartva poljoprivede, šumarstva i vodoprivrede za period 2003-2007. god.Izvještaji o realizaciji budžetskih sredstava Uprave za vode za 2007. god.

More i obalno područje

Nacionalna strategija za integralno upravljanje obalnim područjem Crne GoreStudija uticaja ratifikacije Barselonske konvencije i pratećih protokola na nacionalno zakonodavstvoNacionalni program integracija u EU

Upravljanje i participacija

Izvještaj o realizaciji Akcionog plana za implementaciju preporuka za Evropskog partnerstva u periodu maj – novembar 2007. godine, SEIDruga informacija o realizaciji Akcionog plana za jačanje administrativnih kapaciteta za implementaciju Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju u periodu 1. jun - 30. novembar 2007. godine, SEIIzvještaj o sprovođenju Akcionog plana za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala septembar 2006 - avgust 2007, MANSMontenegro 2007 Progress Report, ECEvropsko partnerstvo sa Crnom Gorom, EC 2007Zdravstvo

Izvori koji su korišćeni za dio o prevenciji pušenja: Strategija za kontrolu pušenja i Akcioni plan Zakon o ograničenju upotrebe duvanskih proizvoda Zakon o duvanu GYTS, studije: prevalence, ekonomska i pravnaOkvirna konvencija o kontroli duvana i sl.

62

Kultura i mediji

U pripremi izvještaja korišćeni su podaci:• Ministarstva kulture, sporta i medija• Republičkog zavoda zazaštitu spomenika kulture• Regionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture• Centra za arheološka istraživanja Crne Gore• Narodnog muzeja Crne Gore• Instituta za medije Crne Gore

PREGLEDSPROVOĐENJAMJERA IZAKCIONOG PLANANSOR

64

Prio

ritet

ni

zada

ci

Mje

re

Rok

ovi

Nos

ioci

St

atus

Po

kaza

telji

pr

ogre

sa

Kom

enta

ri

MA

KR

OEK

ON

OM

SKA

KR

ETA

NJA

V

lada

RC

G

Min

ista

rstv

a: fi

nans

ija,

turiz

ma,

pom

orst

va i

saob

raća

ja

Dal

ja ra

zrad

a i p

rimje

na in

stru

men

ata

kred

itne

i fis

kaln

e po

litik

e u

svrh

u ra

zvoj

a us

lužn

ih s

ekto

ra

2007

– 2

012

Cen

traln

a i p

oslo

vne

bank

e

pret

ežno

sp

rove

deno

O

cjen

a se

odn

osi n

a tu

rizam

; sm

anje

na s

topa

P

DV

-a z

a us

luge

sm

ješt

aja

u tu

rizm

u sa

17%

na

7%

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j P

rivlače

nje

stra

nih

dire

ktni

h in

vest

icija

20

07 –

201

2

Age

ncija

za

prom

ociju

st

rani

h in

vest

icija

pret

ežno

sp

rove

deno

Pods

ticat

i raz

voj

uslu

žne

ekon

omije

(tu

rizam

, po

mor

stvo

i dr

.) (o

pšti

cilj

1)

Dug

oroč

ni p

lan

revi

taliz

acije

i po

dstic

ajni

h m

jera

za

pom

orsk

u pr

ivre

du i

njeg

ova

fazn

a re

aliz

acija

2007

– 2

012

M

inis

tars

tvo

saob

raća

ja,

pom

orst

va i

tele

kom

unik

acija

pret

ežno

sp

rove

deno

BD

P p

o st

an u

20

06 -

€ 3.

442;

SD

I u 2

007

- €

1 m

ilija

rda;

Uče

šće

turiz

ma

u B

DP

-20

,7%

Trgo

vins

ki

defic

it - 3

2,2%

B

DP

-a

Usv

ojen

Ela

bora

t o o

prav

dano

sti u

laga

nja

u na

bavk

u br

odov

a

REG

ION

ALN

I RA

ZVO

J I Z

APO

SLEN

OST

Lo

kaln

e sa

mou

prav

e,

pose

bno

sjev

erno

g re

gion

a

Dire

kcija

za

razv

oj M

SP

Fo

nd z

a ra

zvoj

Fond

a za

razv

oj s

jeve

ra

(FO

RS

Mon

tene

gro)

Zavo

d za

zap

ošlja

vanj

e

Raz

voj M

SP i

poveća

nje

zapo

slen

osti;

pr

iorit

et

sjev

erno

m

regi

onu

odno

sno

plan

insk

om i

eko-

turiz

mu,

pr

oizv

odnj

i hr

ane

(pos

ebno

zd

rave

), od

rživ

om

šum

arst

vu

opšt

i cilj

1

Pod

stic

anje

pre

duze

tniš

tva,

razv

oja

mal

ih i

sred

njih

pre

duzeća

(pos

ebno

u

turiz

mu

i pol

jopr

ivre

di),

sam

ozap

ošlja

vanj

a i z

apoš

ljava

nja;

pr

iorit

et s

jeve

rnom

regi

onu

(pro

gram

i: P

rogr

am z

a ko

ntin

uira

no s

timul

isan

je

zapo

šlja

vanj

a i p

redu

zetn

ištv

a,

Ban

kars

ka p

odrš

ka, P

odst

icaj

di

nam

ično

m p

redu

zetn

ištv

u, F

ond

za

dija

spor

u, P

oveć

anje

kon

kure

ntsk

e sp

osob

nost

i dom

aćih

pro

izvo

žača

, P

odst

icaj

usp

ješn

im i

sl.)

2007

- 20

12

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

MP

ŠV

spro

vede

no u

po

tpun

osti

Pod

stic

anje

ko

nkur

ents

ke

spos

obno

sti:

53

proj

ekta

sa

5,14

m

il €

(200

4/05

)

Pod

stic

aj

pred

uzet

ništ

va:

102

proj

ekta

sa

3,4

mil

€ (2

006)

P

odst

ican

je

konk

uren

tnos

ti i

izvo

za: 4

1 pr

ojek

at s

a 3,

13

mil

€ (2

007)

Ocj

ena

data

od

stra

ne M

ER/ D

irekc

ije z

a ra

zvoj

MSP

, na

osno

vu k

redi

tnih

pro

gram

a (P

odst

ican

je k

onku

rent

ske

spos

obno

sti,

pred

uzet

ništ

va, k

onku

rent

nost

i i iz

voza

) koj

e su

spr

ovel

i u p

erio

du 2

004

- 200

7.

Za

pr

ojek

at "F

ond

za d

ijasp

oru"

nije

bilo

za

inte

reso

vani

h.

D

irekc

ija re

aliz

uje

proj

ekat

"Izb

or n

ajbo

ljeg

pred

uzeć

a"

Ocj

ena

MTZ

ZS: P

roje

kat "

Pje

šače

nje

i bi

cikl

izam

" - p

rete

žno

spro

vede

n, o

stal

i pro

jekt

i u

prip

rem

i

65

Loka

lne

sam

oupr

ave

Raz

voj l

juds

kih

resu

rsa

2007

- 20

12

Zavo

d za

zap

ošlja

vanj

e

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja,

rada

i so

cija

lnog

st

aran

ja

BE

Z O

CJE

NE

B

r.nez

apos

l.sa

viso

kim

ob

razo

vanj

em

(VS

S):

18

43 (2

006)

; 21

49 (2

007)

B

r.nez

apos

l. lic

a ob

uhvaće

n pr

oces

om

obuk

e:

57

1 (2

006)

;

73

4 (2

007)

MZR

SS

/ Zav

od z

a za

pošl

java

nje

nije

su m

ogli

da d

aju

ocje

nu je

dnom

od

pred

lože

nih

kate

gorij

a je

r se

radi

o m

jeri

koja

po

draz

umije

va p

roce

s, š

irok

krug

uče

snik

a,

razl

ičite

vid

ove

isho

da i

sl. A

ktiv

nost

i na

real

izac

iji o

ve m

jere

apo

stro

firan

e u

okvi

ru

proj

ekta

"Ref

orm

a trž

išta

rada

i ra

zvoj

radn

e sn

age"

, pos

ebno

kro

z do

kum

ent R

azvo

j lju

dski

h re

surs

a - C

rna

Gor

a 20

17

Loka

lne

sam

oupr

ave

Za

jedn

ica

opšt

ina

R

azvo

j i s

prov

ođen

je re

gion

alni

h

polit

ika

kroz

pob

oljš

anu

međ

uopš

tinsk

u sa

radn

ju

2007

- 20

12

Vla

da R

CG

BEZ

INFO

RM

AC

IJA

Zavo

d za

zap

ošlja

vanj

e

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja,

rada

i so

cija

lnog

st

aran

ja

Pro

gram

i zap

ošlja

vanj

a ne

zapo

slen

ih

lica;

pos

ebna

paž

nja

kate

gorij

ama

stan

ovni

štva

kod

koj

ih je

sto

pa

neza

posl

enos

ti vi

ša o

d pr

osje

ka

(pro

gram

i kao

što

su

zapo

šlja

vanj

e pr

ipra

vnik

a, j

avni

rado

vi i

sl.)

2007

- 20

12

NV

O

pret

ežno

sp

rove

deno

B

r. za

posl

enih

pr

ipra

vnik

a:

1223

(200

6)

1182

(200

7)

Bro

j zap

osle

nih

lica

kroz

pro

gram

javn

ih

rado

va u

200

7. g

odin

i je

993

.

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja,

rada

i so

cija

lnog

st

aran

ja

Zavo

d za

zap

ošlja

vanj

e Lo

kaln

e sa

mou

prav

e

Pro

gram

i zap

ošlja

vanj

a lic

a sa

in

valid

iteto

m

2007

- 20

12

NV

O

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri B

r. za

posl

enih

lic

a sa

in

valid

iteto

m

12 (2

006)

7 (2

007)

Lica

sa

inva

lidite

ton

zapo

slen

a do

djel

om

kred

ita z

a sa

moz

apoš

ljava

nje

Kre

iranj

e no

vih

radn

ih m

jest

a i

poveća

nje

prila

godl

jivos

ti pr

eduz

eća

– rje

šava

nje

prob

lem

a te

hno-

ekon

omsk

ih v

iško

va

2007

- 20

12

Zavo

d za

zap

ošlja

vanj

e pr

etež

no

spro

vede

no

Br.

kred

ita

(sam

ozap

ošlj.

) te

hnol

oški

m

višk

ovim

a:

83 (z

apos

leno

14

3 lic

a) u

200

6

14 (z

apos

leno

23

lica

) u 2

007

Uku

pan

broj

kre

dita

za

sam

ozap

ošlja

vanj

e je

20

43 (z

apos

leno

335

4 lic

a) u

200

6 i 5

28

(zap

osle

no 8

05 li

ca) u

200

7. g

odin

i.

66

SAO

BR

AĆ

AJ

Min

ista

rstv

o sa

obraća

ja,

pom

orst

va i

tele

kom

unik

acija

Min

ista

rstv

o fin

ansi

ja

Kva

litet

na re

aliz

acija

pro

gram

skog

bu

džet

a M

inis

tars

tva

saob

raća

ja,

pom

orst

va I

tele

kom

unik

acija

baz

irana

na

kra

tkor

očni

m I

dugo

račn

im

plan

ovim

a po

jedi

nih

sekt

ora

(sa

cilje

m

bolje

g od

ržav

anja

pos

tojeće

i in

vest

iranj

a u

novu

infra

stuk

turu

)

2007

– 2

012

Dire

kcija

za

saob

raća

j

spov

eden

o u

potp

unos

ti

Min

ista

rstv

o sa

obraća

ja,

pom

orst

va i

tele

kom

unik

acija

Sar

adnj

a s

međ

unar

odni

m

finan

sijs

kim

inst

ituci

jam

a i

obez

bjeđ

ivan

je p

odrš

ke z

a iz

grad

nju

auto

pute

va (p

riorit

et a

utop

ut/d

jelo

vi

auto

puta

Pod

goric

a –

gran

ica

Srb

ije) i

re

kons

trukc

iju re

gion

alni

h i

mag

istra

lnih

put

eva

2007

-201

2

Dire

kcija

za

saob

raća

j

spov

eden

o u

potp

unos

ti Fi

nans

iranj

e pr

ojek

tne

doku

men

taci

je:

M

SP

T - 1

,3 m

il €

D

irekc

ija z

a sa

ob -

1.5

mil

€

Takođe

fin

ansi

ranj

e od

st

rane

IFC

Urađe

no: s

tudi

je iz

vodl

jivos

ti za

dva

aut

oput

a,

stra

tešk

e pr

ocje

ne u

ticaj

a na

živ

otnu

sre

dinu

; ge

nera

lni p

roje

kti z

a au

topu

t Bar

-Bol

jare

i ja

dran

sko-

jons

ki a

utop

ut; i

dejn

i pro

jeka

t di

onic

e au

topu

ta S

mok

ovac

-Ver

uša;

stu

dija

o

opci

jam

a ja

vno-

priv

atno

g pa

rtner

stva

za

auto

pute

ve; t

rans

akci

ona

faza

real

izac

ije

izgr

adnj

e au

topu

ta B

ar-B

olja

re

Min

ista

rstv

o sa

obraća

ja,

pom

orst

va i

tele

kom

unik

acija

Želje

znic

a C

G

Obj

ezbj

eđen

je fi

nans

ijski

h i

ekon

omsk

ih o

lakš

ica

kom

bino

vano

m

trans

portu

,ugl

avno

m k

roz

podr

šku

žalje

znic

i i p

omor

skom

tran

spor

tu

2007

-200

9

Luka

Bar

pret

ežno

sp

rove

deno

Odr

žane

radi

onic

e i s

emin

ari u

okv

iru T

win

ning

pr

ogra

ma

Min

ista

rstv

o sa

obraća

ja,

pom

orst

va i

tele

kom

unik

acija

Dire

kcija

za

saob

raća

j

Pobo

ljšan

je

saob

raća

jne

pove

zano

sti,

pose

bno

sjev

erno

g re

gion

a, k

roz

bolje

odr

žava

nje

post

ojeć

e i

izgr

adnj

u no

ve

infr

astr

uktu

re;

razv

oj

kom

bino

vano

g tr

ansp

orta

(opš

ti ci

lj 1)

Zašt

ita p

utne

infra

stru

ktur

e od

dal

je

degr

adac

ije iz

azva

ne

preo

pter

ećen

ošću

tere

tnih

voz

ila

2007

-200

8

Crn

agor

aput

Prip

rem

e

P

ravi

lnik

o u

slov

ima

i nač

inu

obav

ljanj

a va

nred

nog

prev

oza

67

Min

ista

rstv

o sa

obraća

ja,

pom

orst

va i

tele

kom

unik

acija

Min

ista

rtsvo

unu

trašn

jih

posl

ova

i jav

ne u

prav

e D

irekc

ija z

a sa

obraća

j

Jača

nje

proc

esa

impl

emen

taci

je

zako

nsko

g ok

vira

u o

blas

ti be

zbje

dnos

ti i s

igur

nost

i sao

brać

aja

i po

veća

nje

efik

asno

sti k

ontro

le u

sk

ladu

sa

zako

nski

m p

ropi

sim

a i

međ

unar

odni

m s

tand

ardi

ma

za s

ve

vido

ve tr

ansp

orta

2007

-201

2

Upr

ava

pom

orsk

e si

gurn

osti

pret

ežno

sp

rove

deno

Pra

viln

ik o

uku

pnom

traj

anju

vre

men

a up

ravl

janj

a vo

zilo

m, o

dmor

ima

vozača

i nači

nu

rada

dvo

jnih

pos

ada

na v

ozili

ma

Min

ista

rstv

o sa

obraća

ja,

pom

orst

va i

tele

kom

unik

acija

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Dire

kcija

za

saob

raća

j

Upo

znat

i sve

uče

snik

e iz

obl

asti

trans

porta

sa

EU

nor

mam

a ve

zani

m

za z

aštit

u ži

votn

e sr

edin

e; p

ripre

ma

plan

a za

fazn

u pr

imje

nu E

U s

tand

arda

ko

d m

otor

nih

vozi

la

2007

-200

8

Upr

ava

pom

orsk

e si

gurn

osti

pret

ežno

sp

rove

deno

P

rimje

njuj

e se

E

UR

O 3

st

anda

rd

Na

snaz

i je

Odl

uka

o us

lovi

ma

koje

mor

aju

ispu

njav

ati k

orišće

na m

otor

na v

ozila

koj

a se

uv

oze

( EU

RO

3),

A P

LAN

IRA

NO

JE

DO

NO

ŠE

NJE

Odl

uke

kojo

m ć

e se

uve

sti

min

imum

sta

ndar

d E

UR

O 4

Min

ista

rstv

o sa

obraća

ja,

pom

orst

va i

tele

kom

unik

acija

Pov

ećat

i efik

asno

st te

hnič

ke k

ontro

le

vozi

la

2007

-200

8

Min

ista

rstv

o un

utra

šnjih

po

slov

a i j

avne

upr

ave

pret

ežno

sp

rove

deno

Odl

uka

o us

lovi

ma

koje

mor

aju

ispu

njav

ati

korišće

na m

otor

na v

ozila

koj

a se

uvo

ze

Min

ista

rstv

o sa

obraća

ja,

pom

orst

va i

tele

kom

unik

acija

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Dire

kcija

za

saob

raća

j

Usv

ojiti

naj

bolje

međ

unar

odne

st

anda

rde

kojim

a se

def

iniš

u sm

jern

ice

stud

ija iz

vodl

jivos

ti u

obla

sti

saob

raća

ja s

cilj

em z

aštit

e ži

votn

e sr

edin

e

2007

-200

8

Upr

ava

pom

orsk

e si

gurn

osti

pret

ežno

sp

rove

deno

Prip

rem

a za

kons

kog

okvi

ra u

skl

adu

sa

prep

oruk

ama

i sta

ndar

dim

a E

U i

međ

unar

odni

m o

rgan

izac

ijam

a u

obla

sti

saob

raća

ja i

pom

orst

va

Min

ista

rstv

o sa

obraća

ja,

pom

orst

va i

tele

kom

unik

acija

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

U

prav

a po

mor

ske

sigu

rnos

ti

Puna

inte

grac

ija

zašt

ite ž

ivot

ne

sred

ine

prili

kom

iz

rade

in

fras

truk

turn

ih

proj

ekat

a i

dono

šenj

a pr

opis

a iz

ob

last

i sa

obraća

ja;

sman

jenj

e za

gađe

nja

od

saob

aćaj

a,

poveća

nje

bezb

jedn

osti

u sa

obraća

ju

(opš

ti ci

lj 3)

Jača

ti or

gani

zaci

one

i teh

ničk

e

kapa

cite

te z

a za

štitu

mor

a od

za

gađe

nja

s br

odov

a u

skla

du s

m

eđun

aron

im s

pora

zum

ima

(MA

RP

OL

Kon

venc

ija i

drug

i re

leva

ntni

spo

razu

mi)

2007

-200

8

JP z

a up

ravl

janj

e m

orsk

im d

obro

m

pret

ežno

sp

rove

deno

Inte

zivi

rane

akt

ivno

sti n

a iz

radi

Pre

dlog

a za

kona

o z

aštit

i mor

a od

zag

ađen

ja s

bro

dova

(P

redl

og z

akon

a se

pla

nira

za

drug

u po

lovi

nu

godi

ne),

prop

isan

a na

dlež

nost

Upr

ave

pom

orsk

e si

gurn

osti

da v

rši p

oslo

ve z

aštit

e m

ora

od z

agađ

enja

s b

rodo

va. U

toku

su

sem

inar

i, ka

drov

sko

jača

nje

u U

prav

i po

mor

ske

sigu

rnos

ti

68

Min

ista

rstv

o sa

obraća

ja,

pom

orst

va i

tele

kom

unik

acija

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Upr

ava

pom

orsk

e si

gurn

osti

JP z

a up

ravl

janj

e m

orsk

im d

obro

m

Pod

izan

je n

ivoa

eko

lošk

e za

štite

u

luka

ma

2007

-200

8

Luke

, bro

dogr

adili

šta,

m

arin

e

pret

ežno

sp

rove

deno

Upuće

n V

ladi

na

utvrđi

vanj

e P

redl

og z

akon

a o

luka

ma

i na

usva

janj

e pr

ogra

m re

stru

ktur

iranj

a Lu

ke B

ar

TUR

IZA

M

Izra

da p

ilot p

roje

kata

za

loka

cije

id

entif

ikov

ane

razv

ojni

m s

tudi

jam

a;

prio

ritet

pro

jekt

ima

kojim

a se

kre

ira

turis

tički

pro

izvo

d za

snov

an n

a od

rživ

om k

orišće

nju

priro

dnih

resu

rsa

odno

sno

na m

inim

izac

iji n

egat

ivni

h ut

icaj

a na

živ

otnu

sre

dinu

2007

- 20

10

Dire

kcija

za

razv

oj m

alih

i s

redn

jih p

redu

zeća

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

P

rivat

ni s

ekto

r M

eđun

arod

ne

orga

niza

cije

N

VO

spov

eden

o u

man

joj m

jeri

Pla

nira

ni p

roje

kti:

“Eco

lodg

e ko

ncep

t u C

rnoj

G

ori”,

“Arh

itekt

onsk

o na

sljeđe

bas

ena

Ska

rdar

skog

jeze

ra”,

“Ska

dars

ko je

zero

–

konc

ept p

reko

gran

ično

g ra

zvoj

a” i

“Sav

rem

eni

izra

z tra

dici

onal

nih

kuća

u C

rnoj

Gor

i”

Form

iranj

e tu

ristič

kih

orga

niza

cija

u

opšt

inam

a u

kojim

a to

do

sada

nije

ur

ađen

o; fo

rmira

nje

regi

onal

nih

turis

tički

h or

gani

zaci

ja

2007

- 20

10

Loka

lna

sam

oupr

ava

Turis

tička

org

aniz

acija

C

rne

Gor

e

pret

ežno

sp

rove

deno

Fo

rmira

no je

18

loka

lnih

, i je

dna

regi

onal

na

turis

tička

org

aniz

acija

(koj

a ob

uhav

ta o

pštin

e:

Kol

ašin

, Bije

lo P

olje

, Ber

ane,

Moj

kova

c i

And

rijev

ica)

Stva

ranj

e ra

znov

rsni

je

turis

tičke

po

nude

(raz

voj

seos

kog,

agr

o,

eko,

pla

nins

kog,

ku

lturn

og,

spor

tsko

g i

drug

ih v

idov

a tu

rizm

a,

pose

bno

na

sjev

eru

Rep

ublik

e) u

fu

nkci

ji pr

oduž

enja

se

zone

, kv

alite

tnije

po

nude

i pr

ivlače

nja

gost

iju v

eće

plat

ežne

moć

i (s

a kr

ajni

m

cilje

m

poveća

nja

dire

ktni

h i

indi

rekt

nih

prih

oda

od

turiz

ma)

(o

pšti

cilj

1)

Form

iranj

e ud

ruže

nja

ili a

soci

jaci

ja

turis

tički

h pr

eduz

eća

u ci

lju

osm

išlja

vanj

a za

jedn

ički

h na

stup

a na

sa

jmov

ima

i kro

z dr

uge

vido

ve

info

rmat

ivno

-pro

paga

ndno

g dj

elov

anja

ra

di p

rivlače

nja

turis

ta v

eće

plat

ežne

m

oći (

pose

bno

inos

trani

h)

2007

- 20

10

Turis

tička

pre

duzeća

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

N

acio

naln

a i l

okal

ne

turis

tičke

org

aniz

acije

pret

ežno

sp

rove

deno

Međ

unar

odni

pr

ihod

i od

turiz

ma:

367

mil

€ (2

007)

sa

216

mil.

€ (2

006)

Uče

šće

broj

a kr

evet

a ko

ji ni

jesu

loci

rani

u

obal

nom

po

druč

ju u

uk

upno

m b

roju

tu

ristič

kih

krev

eta:

4%

(2

007)

, bez

pr

omje

ne u

od

nosu

na

2006

U

dio

broj

a noće

nja

na

obal

i u

ukup

nom

bro

ju

noće

nja:

95%

(2

007)

sa

96%

(2

006)

Form

irano

Crn

ogor

sko

turis

tičko

udr

užen

je, u

ok

viru

koj

eg p

osto

je s

ekto

ri ho

tela

, res

tora

na,

itd. N

ovi w

eb p

orta

l NTO

-a, s

arad

nja

sa

glob

alni

m T

V m

reža

ma

CN

N, E

uron

ews,

Tr

avel

cha

nnel

i E

uros

port.

69

Obe

zbjeđe

nje

sred

stav

a i k

redi

tne

linije

za

real

izac

iju p

roje

kata

20

07 -

2010

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

P

oslo

vne

bank

e S

trani

inve

stito

ri

pret

ežno

sp

rove

deno

D

irekc

ija z

a ra

zvoj

SM

E o

dobr

ava

sred

stva

za

razv

oj p

redu

zetn

ištv

a. U

200

7 za

real

izac

iju

turis

tički

h pr

ojek

ata

prek

o N

VO

izdv

ojen

o €

75.0

00.

Spr

ovođ

enje

med

ijske

kam

panj

e o

mog

ućno

stim

a i z

nača

ju ra

zvoj

a tu

rizm

a u

rura

lnim

pod

ručj

ima

na

prin

cipi

ma

održ

ivog

razv

oja

– di

verz

ifika

cija

turis

tičke

pon

ude

i ra

zvoj

dru

gih

kom

plem

enta

rnih

vid

ova

turiz

ma

2007

– 2

012

(kon

tinui

rano

) Tu

ristič

ke o

rgan

izac

ije

NV

O

pret

ežno

sp

rove

deno

P

roje

kat "

Pje

šače

nje

i bic

ikliz

am",

sa

mar

ketin

g ka

mpa

njom

Edu

kaci

ja k

adro

va

2007

– 2

012

(kon

tinui

rano

) M

inis

tars

tvo

pros

vjet

e i

nauk

eMin

ista

rstv

o tu

rizm

a i z

aštit

e ži

votn

e sr

edin

eTur

istič

ka

priv

reda

Cen

tar z

a st

ručn

o ob

razo

vanj

e,

nauč

no-o

braz

ovne

in

stitu

cije

, međ

unar

odni

pa

rtner

i

pret

ežno

sp

rove

deno

U

svoj

ena

je "S

trate

gija

razv

oja

ljuds

kih

resu

rsa

u se

ktor

u tu

rizm

a C

G",

impl

emen

taci

ja u

toku

Usv

ajan

je i

prim

jena

prin

cipa

i sm

jern

ica

kojim

a se

def

iniš

e od

rživ

i ra

zvoj

turiz

ma,

u s

klad

u sa

dob

rom

m

eđun

arod

nom

pra

ksom

i st

anda

rdim

a (p

olaz

na o

snov

a su

U

NW

TO p

rinci

pi o

drži

vog

turiz

ma)

2007

– 2

012

(k

ontin

uira

no)

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Nac

iona

lni s

avje

t za

održ

ivi r

azvo

j

prip

rem

e

Usv

ojen

i prin

cipi

i sm

jern

ice

održ

ivog

ra

zvoj

a tu

rizm

a, o

rgan

izov

anje

radi

onic

a za

ut

vrđi

vanj

e in

dika

tora

odr

živo

g ra

zvoj

a

Rev

izija

Mas

ter p

lana

razv

oja

turiz

ma

Crn

e G

ore

i nje

govo

us

agla

šava

nja

sa p

rinci

pim

a od

rživ

og ra

zvoj

a"

2007

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

Dom

aći i

međ

unar

odni

ek

sper

ti N

VO

pret

ežno

sp

rove

deno

Usv

ajan

je in

ovira

ne v

erzi

je M

aste

r pla

na

pred

viđe

no z

a III

kva

rtal 2

008.

Inte

gris

anje

kr

iterij

uma

održ

ivos

ti pr

iliko

m

odob

rava

nja

razv

ojni

h tu

ristič

kih

proj

ekat

a (o

dnos

no k

od

dono

šenj

a i

ocje

ne

plan

ova)

, po

sebn

o ko

d pr

imor

skog

i zi

msk

og

plan

insk

og

turiz

ma

(opš

ti ci

lj 3)

Dos

ljedn

a pr

imje

na p

rocj

ene

utic

aja

u re

aliz

aciji

vel

ikih

razv

ojni

h pr

ojek

ata

(pos

ebno

u c

ilju oču

vanj

a bi

odiv

erzi

teta

i os

jetlj

ivih

ek

osis

tem

a, d

ostu

pnos

ti pr

osto

ra n

a ob

ali i

oču

vanj

a au

tent

ično

g iz

gled

a ob

ale

i prio

balja

)

2007

– 2

012

(kon

tinui

rano

)

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

neLo

kaln

e sa

mop

urav

e P

rivat

ni s

ekto

r/ in

vest

itori

JP z

a up

ravl

janj

e m

orsk

im d

obro

m

Stručn

e in

stitu

cije

prip

rem

e

Od

janu

ara

2008

. god

ine,

svi

razv

ojni

tu

ristič

ki p

roje

kti,

u ok

viru

prip

rem

nih

aktiv

nost

i, im

aju

obav

ezu

da p

ripre

me

i st

udiju

utic

aja

na ž

ivot

nu s

redi

nu

70

POLJ

OPR

IVR

EDA

I R

UR

ALN

I RA

ZVO

J U

sklađi

vanj

e po

litke

i pr

opis

a u

obla

sti

ribar

stva

sa

EU

Zaj

edničk

om p

oliti

kom

rib

arst

va; j

ačan

je k

apac

iteta

za

razv

oj

ribar

stva

2007

- 20

10

MP

ŠV

P

rogr

ami E

C

prip

rem

e U

svoj

ena

stra

tegi

ja

ribar

stva

, Zak

on

o sl

atko

vodn

om

ribar

stvu

itd.

EA

R fi

nans

ira p

roje

kat z

a re

form

u rib

arst

va 1

,1

mil

€.

Pov

ećan

je b

udže

tske

pod

rške

(kak

o u

pogl

edu

obim

a ta

ko i

u po

gled

u dj

elot

vorn

osti)

razv

oju

poljo

priv

rede

i rib

arst

va, p

oseb

no m

ladi

m

proi

zvođ

ačim

a

2007

-201

2 (k

ontin

uira

no)

Vla

da R

CG

sp

rove

deno

u

man

joj m

jeri

K

roz

NP

I, de

finis

an je

rast

fina

nsijs

ke i

budz

etsk

e po

drsk

e za

4 o

snov

na s

egm

enta

u

poljo

prvi

redi

za

perio

d 20

07-2

012.

V

ec

kand

idov

ani p

rogr

ami z

a IP

A 2

009

za o

vaj

sekt

or u

vrij

edno

sti o

d 1

mil

€. U

kinu

t pro

gram

za

mla

de p

roiz

vodj

ace,

nije

bio

odr

živ

Obe

zbjeđi

vanj

e bo

ljeg

pris

tupa

kr

editn

im s

reds

tvim

a za

pro

izvođače

u

prim

arno

j pol

jopr

ivre

di i

ribar

stvu

2007

-201

2 (k

ontin

uira

no)

MP

ŠV

D

irekc

ija z

a ra

zvoj

MS

PP

oslo

vne

bank

e

prip

rem

e P

ovec

an

proc

enat

kr

editn

og

portf

elja

na

mije

njen

po

ljopr

ivre

di

kod

kom

erci

jaln

ih

bana

ka

Raz

mat

ra s

e fo

rmira

nje

kred

itnog

gar

antn

og

fond

a (K

GF)

ciju

izra

du p

odrz

ava

EA

R.

Inic

ijaln

a ka

pita

lizac

ija z

a K

GD

je 4

,000

,000

eu

ra (p

redl

og),

gdje

bi p

oten

cija

lni p

artn

eri b

ili

kom

erci

jaln

e ba

nke,

MP

SV

, Dire

kcija

za

razv

oj

MS

P, i

EK

, sa

pose

bnim

pro

zoro

m z

a po

ljopr

ivre

du. S

ustin

a fu

knci

onis

anja

KG

F-a

je

olak

san

pris

tup

kred

itim

a za

farm

ere

i pr

erad

jivac

ku p

oljo

priv

redn

u in

dust

riju

Pos

lovn

o po

vezi

vanj

e po

ljopr

ivre

dnik

a (z

adru

gars

tvo

i dru

gi v

idov

i) ra

di

elim

inis

anja

ned

osta

tka

ekon

omije

ob

ima

2007

– 2

010

(i

dalje

) M

PŠ

V

Udr

užen

ja

poljo

priv

redn

ih

proi

zvođ

ača

Zadr

uge

Stručn

e sl

užbe

prip

rem

e

Pla

nira

no je

don

osen

je Z

akon

a o

poljo

priv

redn

im z

adru

gam

a za

III k

varta

l

MP

ŠV

Udr

užen

ja p

rerađi

vača

Obe

zbjeđi

vanj

e st

abiln

e i

kval

itetn

e po

nude

hra

ne

kroz

pod

izan

je

konk

uren

tnos

ti do

mać

ih

proi

zvođ

ača

i od

rživ

o ga

zdov

anje

re

surs

ima

(opš

ti ci

ljevi

1 i

3)

Raz

voj p

oljo

priv

redn

e trž

išne

in

frast

rukt

ure

i jač

anje

ver

tikal

ne

inte

grac

ije p

rimar

ne p

oljo

priv

rede

i pr

erađ

ivač

ke in

dust

rije

2007

– 2

012

(kon

tinui

rano

)

Međ

unar

odne

or

gani

zaci

je

prip

rem

e 18

0 bi

ltena

sa

cije

nam

a za

zi

vu s

toku

, vo

ce, p

ovrc

e

Rea

lizov

an p

rogr

am A

MIS

(agr

arni

mar

ketin

ski

info

rmac

ioni

sis

tem

) uz

podr

sku

US

DA

(US

m

in.p

olj.)

. Pod

aci s

e sk

uplja

ju iz

regi

onal

nih

cent

ara,

dos

tupn

i su

na s

ajtu

MP

SV

. Pla

nira

se

pov

ecan

a bu

dzet

ska

podr

ska

ovim

m

jera

ma,

ula

ganj

a iz

kre

ditn

ih s

reds

tava

WB

.

71

Age

ncija

za

priv

lače

nje

stra

nih

inve

stic

ija

Priv

lače

nje

inos

trano

g ka

pita

la u

se

ktor

pro

izvo

dnje

hra

ne i

podr

ška

inve

stic

ijam

a u

prer

ađiv

ačke

ka

paci

tete

i ka

nale

dis

tribu

cije

2007

– 2

012

(kon

tinui

rano

)

Dire

kcija

za

razv

oj M

SP

spro

vede

no u

po

tpun

osti

49 p

održ

anih

pr

ojek

ata

sa

2,43

mil

€

Ocj

ena

se o

dnos

i na

podr

šku

kroz

pro

jekt

e D

irekc

ije z

a ra

zvoj

MS

P: "

Pov

ećan

je

konk

uren

tske

spo

sobn

osti

dom

aćih

pr

eduz

eća"

, "P

odst

ican

je p

redu

zetn

ištv

a" i

"Pla

sten

ička

pro

izvo

dnje

".

MP

ŠV

Nad

ležn

e in

spek

cije

Laba

rato

rije

(Vet

erin

arsk

a,

fitos

anita

rana

, la

bara

torij

a za

mlij

eko)

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja

Izgr

adnj

a i s

taln

o un

apređi

vanj

e uk

upno

g si

stem

a k

ontro

le

bezb

jedn

osti

hran

e

2007

– 20

10

(i da

lje)

Pro

gram

i EC

(TA

IEX

i tw

inin

g)

pret

ežno

sp

rove

deno

Pla

nira

no je

form

iranj

e fit

o-sa

nita

rne

upra

ve i

dalje

i ul

agan

je u

jaca

nje

labo

rato

rijsk

ih

kapa

cite

ta

M

ZRSS

: Zak

on o

be

zbje

dnos

ti hr

ane

usvo

jen

2007

, pot

rebn

o da

lje jača

nje

JZU

Inst

ituta

za

javn

o zd

ravl

je -

uključu

jući

labo

rato

rije,

akr

edita

cju,

jača

nje

sani

tarn

e in

spek

cije

itd.

MP

ŠV

A

genc

ija z

a se

rtifik

aciju

(''

Mon

teor

gani

ca'')

M

eđun

arod

ne

orga

niza

cije

Raz

voj o

rgan

ske

poljo

priv

rede

(p

obol

jšan

je p

ravn

og i

inst

ituci

onal

nog

okvi

ra, s

tručn

o os

poso

blja

vanj

e,

pods

ticaj

i)

2007

– 2

010

(i

dalje

)

Stručn

e sl

užbe

prip

rem

e re

gist

rova

no 1

4 pr

vih

proi

zvod

jaca

or

gans

kih

proi

zvod

a

MP

ŠV

Dire

kcija

za

razv

oj M

SP

Udr

užen

ja p

roiz

vođača

i pr

erađ

ivač

a

Pro

moc

ija s

peci

fično

sti c

rnog

orsk

e pr

oizv

odnj

e hr

ane

(vis

okov

rijed

ni,

spec

ifičn

i pro

izvo

di, p

roiz

vodi

sa

zašt

ićen

im g

eogr

afsk

im p

orije

klom

, pr

oizv

odi o

rgan

ske

poljo

priv

rede

i sl

.)

2007

– 2

010

(i

dalje

)

Turis

tička

org

aniz

acija

prip

rem

e

Na

sajm

ovim

a (F

rank

furt,

San

k P

eter

sbur

g,

Nov

i Sad

, itd

.) cr

nogo

rski

pre

hram

beni

pr

oizv

odi d

obili

250

med

alja

za

kval

itet (

130

zlat

nih)

.

MP

ŠV

Stručn

e in

stitu

cije

(B

iote

hnič

ki in

stitu

t) M

eđun

arod

ne

orga

niza

cije

Pro

gram

i EC

Prip

rem

a up

utst

ava/

priručn

ika

za

inte

grac

iju z

aštit

e ži

votn

e sr

edin

e (oču

vanj

e vo

da, p

oljo

priv

redn

og

zem

ljišt

a, ri

blje

g fo

nda,

bio

dive

rzite

ta i

gene

tski

h re

surs

a) u

tehn

ološ

ki ra

zvoj

po

ljopr

ivre

de i

prer

ađiv

ačke

indu

strij

e,

i pro

mov

isan

je d

obre

pra

kse

iz

zem

alja

EU

2008

- 20

09

NV

O s

ekto

r

prip

rem

e

Ova

mje

ra z

ahtij

eva

jaca

nje

savj

etod

ane

sluz

be u

pol

jopr

ivre

di u

z ob

jezb

jedj

enje

od

gova

raju

cih

finan

sijs

kih

sred

stav

a (b

udze

t, kr

edit

WB

, i b

ilate

raln

e do

naci

je)

72

MP

ŠV

Sek

reta

rijat

za

razv

oj

Međ

unar

odne

or

gani

zaci

je

Obe

zbjeđi

vanj

e po

sebn

e po

dršk

e po

druč

jima

sa o

teža

nim

usl

ovim

a pr

ivređi

vanj

a

2008

- 20

10 (i

da

lje)

Pro

gram

i EC

prip

rem

e Za

rura

lni r

azvo

j se

sad

a iz

dvaj

a 6,

1 m

il €

(41%

bu

dzet

a M

in.),

od

nosn

o 6

puta

vi

še u

odn

osu

na 2

002

Oce

kuje

se

pove

cana

pod

rska

nak

on s

tican

ja

stat

usa

zem

lje k

andi

data

EU

. Usv

ojen

a S

trate

gija

rura

lnog

razv

oja,

prip

rem

a se

N

acio

naln

i pro

gram

rura

lnog

razv

oja

MP

ŠV

Sek

reta

rijat

za

razv

oj

Međ

unar

odne

or

gani

zaci

je

Pro

gram

i EC

Pob

oljš

anje

živ

otni

h us

lova

u ru

raln

im

podr

učjim

a pu

tem

una

pređ

ivan

ja

seos

ke in

frast

rukt

ure

2007

– 2

010

(i

dalje

)

Loka

lne

zaje

dnic

e

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri 90

km

seo

skih

pu

teva

(p

robi

jeno

, na

suto

i pr

ocis

ceno

); ug

radj

eno

300

km v

odov

odni

h ci

jevi

u s

eosk

im

podr

ucjim

a,

sani

rana

63

obje

kta

(bis

tijer

ne,

kapt

aze

i re

zerv

oari)

U o

kviru

Agr

o bu

dzet

a za

200

8, 1

,8 m

il €

za

izgr

adnj

u i a

dapt

aciju

seo

ske

infra

stru

ktur

e.

Otv

oren

a kr

editn

a lin

ija z

a na

bavk

u op

rem

e za

na

vodn

java

nje

(MP

SV

fina

nsira

30%

vr

ijedn

osti

kred

ita k

ao b

espo

vrat

nu p

omoc

). U

stan

ovlje

n po

seba

n pr

ogra

m z

a oc

uvan

je

seos

kih

skol

a (1

00,0

00 €

)

MP

ŠV

Udr

užen

ja p

roiz

vođača

Međ

unar

odne

or

gani

zaci

je

Pro

mov

isan

je tr

adic

iona

lnih

i od

rživ

ih

proi

zvod

nih

tehn

olog

ija,

kao

i od

ržav

anje

pej

zaža

u n

jego

voj

este

tsko

j i fu

nkci

ji ra

zvoj

a tu

rizm

a

2007

– 2

012

(kon

tinui

rano

)

Loka

lne

zaje

dnic

e

prip

rem

e

MP

ŠV

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a

Sek

reta

rijat

za

razv

oj

Dire

kcija

za

razv

oj M

SP

Rur

alni

razv

oj i

obez

bjeđ

ivan

je

prim

jere

nog

živo

tnog

st

anda

rda

za

seos

ko

stan

ovni

štvo

(o

pšti

cilje

vi 1

i 2)

Div

erzi

fikac

ija e

kono

msk

ih a

ktiv

nost

i i

izvo

ra p

rihod

a u

rura

lnim

sre

dina

ma,

sa

pos

ebni

m n

agla

skom

na

razl

ičite

vi

dove

turiz

ma

2007

– 2

012

Loka

lne

zaje

dnic

e

prip

rem

e

Pla

nira

se

podr

ska

niza

pilo

t pro

jeka

ta (k

redi

t W

B n

ajav

ljen)

. Pov

ecan

o fin

ansi

ranj

e oc

ekuj

e se

kro

z pr

istu

panj

e IP

AR

D fo

ndov

ima.

M

jere

ce

se re

aliz

ovat

i kro

z in

vest

icio

na

ulag

anja

/ pod

rsku

za

upra

vlja

nje

poljo

priv

redn

im g

azdi

nstv

om n

a od

rziv

nac

in,

uz p

osto

vanj

e ek

olos

kih

prin

cipa

, ocu

vanj

e bi

odiv

erzi

teta

, uvo

djen

je o

rgan

ske

proi

zvod

nje,

po

vezi

vanj

e sa

odg

ovar

ajuc

im k

anal

ima

dist

ribuc

ije it

d, u

vodj

enje

FA

DN

regi

stra

(r

egis

tar m

reze

racu

novo

dstv

enih

pod

atak

a u

poljo

priv

redi

) i s

l.

73

ENER

GET

IKA

M

inis

tars

tvo

za

ekon

omsk

i raz

voj

Izra

da g

odiš

njeg

Akc

iono

g pl

ana

za

impl

emen

taci

ju S

trate

gije

ene

rget

ske

efik

asno

sti

godi

šnje

Jedi

nica

za

ener

gets

ku

efik

asno

st

prip

rem

e

AP

za

real

izac

iju S

trate

gije

ene

rget

ske

efik

asno

sti u

svoj

en je

od

stra

ne V

lade

apr

ila

2007

. god

ine.

Usv

ajan

je p

etog

odiš

njeg

AP

(2

008-

2012

) pre

dvid

ja s

e u

II kv

arta

lu 2

008.

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j S

man

jenj

e te

hnič

kih

i kom

erci

jaln

ih

gubi

taka

u c

ijelo

m e

lekt

roen

erge

tsko

m

sekt

oru

2007

- 20

10

EP

CG

AD

Nik

šić

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri G

ubic

i na

pren

osno

j di

strib

utiv

noj

mre

ži z

nača

jno

su s

man

jeni

i sa

da s

u na

ni

vou

od 2

0%

gubi

taka

što

je

bilo

def

inis

ano

plan

om

Pla

nira

no je

da

se d

o 20

10. g

ubic

i sve

du n

a 12

%

. EP

CG

je o

tpoč

ela

spro

vođe

nje

dugo

ročn

og

prog

ram

a „S

man

jenj

e gu

bita

ka e

lekt

rične

en

ergi

je u

dis

tribu

tivno

j mre

ži,“

a, t

akođ

e,

preu

zim

a ni

z ak

tivno

sti u

okv

iru p

roje

kta

unap

rjeđe

nja

ener

gets

ke e

fikas

nost

i, ko

jim

koor

dini

ra M

inis

tars

tvo

za e

kono

msk

i raz

voj.

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j P

rom

ocija

i sp

rovođe

nje

proj

ekat

a za

po

veća

nje

ener

gets

ke e

fikas

nost

i u

javn

om s

ekto

ru (n

pr. j

avna

rasv

jeta

, šk

ole,

bol

nice

, adm

inst

raci

ja)

i do

mać

inst

vim

a

2007

– 2

010

(i da

lje)

Jedi

nica

za

ener

gets

ku

efik

asno

st

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri P

otro

šnja

fin

alne

ene

rgije

u

2006

. god

ini

je iz

nosi

la 3

4,4

PJ.

Pod

atak

o p

otro

šnji

final

ne i

elek

tričn

e en

ergi

je

po je

dini

ci G

DP

-a n

ije tr

enut

no d

ostu

pan.

Prip

rem

ljen

je A

P z

a po

veća

nje

ener

gets

ke

efik

asno

sti;

Svj

etsk

a ba

nka

je u

200

8. g

odin

i po

kren

ula

kred

itnu

liniju

za

pobo

ljšan

je

ener

gets

ke e

fikas

nost

i u ja

vnom

sek

toru

.

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j Fo

rmira

nje

ener

gets

ke in

form

acio

ne

baze

pod

atak

a, k

oja

bi b

ila s

agla

sna

EU

RO

STA

T si

stem

u pr

ikaz

a na

cion

alni

h en

erge

tski

h po

data

ka

2007

Jedi

nica

za

ener

gets

ku

efik

asno

st

prip

rem

e

Rac

iona

lna

potr

ošnj

a el

ektr

ične

en

ergi

je u

z po

veća

nje

ener

gets

ke

efik

asno

sti d

o 20

10. g

odin

e za

na

jman

je 1

0% u

od

nosu

na

2005

. go

dinu

(o

pšti

cilje

vi 1

i 3)

Obe

zbjeđi

vanj

e po

dstic

ajni

h m

jera

(in

stitu

cion

alni

h i f

inan

sijs

kih)

za

impl

emen

taci

ju p

rogr

ama

ener

gets

ke

efik

asno

sti

2007

– 2

010

(i da

lje)

Vla

da R

CG

sp

rove

deno

u

man

joj m

jeri

U

toku

je p

ripre

ma

ili re

alia

cija

niz

a pr

ojek

ata

podr

ške

od s

trane

EU

, EA

R, N

orve

ške

Vla

de,

KfW

i S

vjet

ske

bank

e.

74

Usv

ajan

je S

trate

gije

razv

oja

ener

getik

e R

epub

like

Crn

e G

ore

do

2025

. god

ine

i izr

ada

Akc

iono

g pl

ana

za n

jenu

impl

emen

taci

ju

2007

M

inis

tars

tvo

za

ekon

omsk

i raz

voj

pret

ežno

sp

rove

deno

S

trate

gija

razv

oja

ener

getik

e do

202

5. g

odin

e us

voje

na u

dec

embr

u 20

07. U

toku

je iz

rada

A

P z

a pe

togo

dišn

ji pe

riod.

Vla

da R

CG

,

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

Stv

aran

je z

akon

odav

nog,

in

stitu

cion

alno

g fin

ansi

jsko

g i

regu

lato

rnog

okv

ira z

a veće

uče

šće

priv

atno

g se

ktor

a i u

laga

nja

u od

rživ

i ra

zvoj

ene

rget

skog

sek

tora

, uz

poje

dnos

tavl

jenj

e pr

oced

ura

za

dobi

janj

a od

gova

rajući

h sa

glas

nost

i

2007

– 2

010

(i

dalje

)

Reg

ulat

orna

age

ncija

za

ener

getik

u

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri Ja

vni p

oziv

zai

nter

esov

anim

inve

stito

rima

za

dodj

elu

konc

esija

po

kom

bino

vano

m D

BO

T ar

anžm

anu

za is

traži

vanj

e vo

doto

ka i

izgr

adnj

u m

alih

HE

obj

avlje

n 19

.11.

2007

. god

ine

za 4

3 vo

doto

ka

Vla

da R

CG

O

drža

vanj

e, re

vita

lizac

ija i

mod

erni

zaci

ja p

osto

jeće

i iz

grad

nja

nove

infra

stru

ktur

e za

pot

rebe

pr

oizv

odnj

e i k

orišće

nja

ener

gije

2007

– 2

012

(i

dalje

)

EP

CG

AD

Nik

šić

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

U 2

006.

god

ini

neto

pr

oizv

odnj

a je

iz

onos

ila 2

818

GW

h, u

voz

je

bio

1706

GW

h,

potro

šnja

el

ektričn

e en

ergi

je je

bila

46

85 G

Wh

U to

ku je

niz

pro

jeka

ta E

PC

G, k

ako

na

proi

zvod

nim

, tak

o i n

a pr

enos

nim

i di

strib

utiv

nim

obj

ektim

a.

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

Reg

ulat

orna

age

ncija

za

ener

getik

u

Obe

zbjeđe

nje

funk

cion

isan

ja

elek

troen

erge

tsko

g si

stem

a na

trž

išni

m p

rinci

pim

a uz

uvođe

nje

tarif

a ko

je b

i ref

lekt

oval

e st

varn

e tro

škov

e

2007

– 2

010

(i d

alje

)

EP

CG

AD

Nik

šić

pret

ežno

sp

rove

deno

U

toku

200

7.

godi

ne b

ila s

u dv

a po

veća

nja

cije

ne e

lekt

rične

en

ergi

je z

a do

mać

inst

va, i

to

prv

o u

julu

za

9,3%

, a d

rugo

u

okto

bru

za

5,8%

; cije

na z

a do

mać

inst

va je

sa

da 6

,65

cEU

R/k

Wh.

Reg

ulat

orna

age

ncija

za

ener

getik

u ra

di n

a us

vaja

nju

Trži

šnih

pra

vila

(u s

klad

u sa

S

pora

zum

om o

EZ)

, usv

ojila

je O

dluk

u o

utvrđi

vanj

u ta

bela

sa

cije

nam

a za

ele

ktrič

nu

ener

gij

Sman

jenj

e en

erge

tske

uv

ozne

za

visn

osti

uz

optim

alno

ko

rišće

nje

rasp

olož

ivih

do

mać

ih

resu

rsa

i pr

iorit

et

obno

vljiv

im

izvo

rima

ener

gije

(o

pšti

cilj

1)

Usk

lađi

vanj

e do

mać

e le

gisl

ativ

e u

obla

sti e

nerg

etik

e sa

legi

slat

ivom

EU

20

07 –

201

0

(i da

lje)

Vla

da R

CG

pr

etež

no

spro

vede

no

U

skl

adu

sa S

pora

zum

om o

form

iranj

u E

Z,

Crn

a G

ora

ima

obav

ezu

da im

plem

entir

a E

U

dire

ktiv

e u

obla

sti e

nerg

etik

e po

def

inis

anom

vr

emen

skom

rasp

ored

u

75

Stv

aran

je u

slov

a za

već

e ko

rišće

nje

obno

vljiv

ih iz

vora

ene

rgije

, ko

mbi

nova

ne p

roiz

vodn

je e

lekt

rične

i to

plot

ne e

nerg

ije (C

HP

) i k

orišće

nje

fosi

lnih

gor

iva

sa č

istim

tehn

olog

ijam

a;

anal

iza

mog

ućno

sti z

a re

aliz

aciju

pr

ojek

ata

u ok

viru

Meh

aniz

ma či

stog

ra

zvoj

a (C

DM

) Kjo

to p

roto

kola

2007

– 2

012

(i da

lje)

Vla

da R

CG

sp

rove

deno

u

man

joj m

jeri

Uče

šće

ener

gije

iz

obn

ovlji

vih

izvo

ra (O

IE) u

uk

upno

j pr

oizv

odnj

i en

ergi

je u

200

7 bi

lo je

oko

65%

(u

ključe

ne

velik

e H

E)

Obj

avlje

n je

Jav

ni p

oziv

za

mal

e H

E.

Nas

atvl

jena

sar

adnj

a sa

ital

ijans

kim

par

tner

ima

na p

rocj

eni p

oten

cija

la O

IE i

mog

ućno

stim

a im

plem

enta

cije

CD

M p

roje

kata

. Pla

nira

se

uvođ

enje

pro

pisa

za

korišće

nje

koge

nera

cija

(C

HP

), sh

odno

Dire

ktiv

i 92/

42/E

EC

(2

004/

8/E

C).

Obe

zbjeđe

nje

dost

upno

sti e

nerg

ije

svim

slo

jevi

ma

stan

ovni

štva

(u

tvrđ

ivan

je c

jeno

vne

i tar

ifne

polit

ike

ener

gena

ta i

izra

da p

rogr

ama

za

subv

enci

onira

nje

soci

jaln

o na

jugr

ožen

ijih

sloj

eva

stan

ovni

štva

)

2007

V

lada

RC

G

Spr

oved

eno

u po

tpun

osti

Sub

venc

ija

određe

na n

a ni

vou

11,2

€

mje

sečn

o (3

0%

pros

ječn

og

min

imal

nog

raču

na z

a če

tvor

očla

no

dom

aćin

stvo

); is

plat

a se

vrš

i tro

mje

sečn

o poče

v od

1.

10.2

007.

Vla

da je

usv

ojila

Pro

gram

sub

venc

ioni

ranj

a so

cija

lno

naju

grož

eniji

h gr

upa

građ

ana,

s

cilje

m z

adov

olja

vanj

a m

inim

alni

h po

treba

u

elek

tričn

oj i

topl

otno

j ene

rgiji

.

IND

UST

RIJ

A

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

In

dust

rijsk

a pr

eduz

eća

i po

slov

na u

druž

enja

Raz

mje

na in

form

acija

i di

jalo

g iz

međ

u ja

vnog

sek

tora

i in

dust

rije

o ob

avez

ama

koje

pro

istič

u iz

nov

o-us

voje

nih

i pla

nira

nih

zako

na o

ži

votn

oj s

redi

ni u

kon

teks

tu E

U

inte

grac

ija (p

oseb

no IP

PC

zak

ona)

; pr

ipre

ma

plan

ova

za p

oste

penu

pr

imje

nu E

U s

tand

arda

2007

- 20

09

Međ

unar

odne

or

gani

zaci

je

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Nije

real

izov

ana

razm

jena

info

rmac

ija s

a in

dust

rijom

. Odr

žan

sast

anak

sa

svim

loka

lnim

sa

mou

prav

ama

i ost

vare

n st

alan

kon

takt

Indu

strij

ska

pred

uzeć

a P

rimje

na o

bave

za iz

IPP

C z

akon

a (d

obija

nje

inte

gral

ne d

ozvo

le,

mon

itorin

g i u

sklađi

vanj

e em

isija

sa

stan

dard

ima)

2008

- 20

09

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

pret

ežno

sp

rove

deno

Zako

n se

prim

jenj

uje

od 1

.1.2

008.

Pobo

ljšan

je

učin

aka

indu

strij

e u

odno

su n

a ži

votn

u sr

edin

u (O

pšti

cilj

3)

Prim

jena

prin

cipa

«za

gađi

vač

plać

a»

kod

indu

strij

e

2007

– 2

009

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

sp

rove

deno

u

man

joj m

jeri

P

oveć

an s

tepe

n na

plat

e po

osn

ovu

Ure

dbe

o vi

sini

nak

nada

, nač

inu

obraču

na i

plać

anja

na

knad

a zb

og z

agađ

ivan

ja ž

ivot

ne s

redi

ni

76

MP

ŠV

E

ko fo

nd

Upr

ava

za v

ode

(Sl.l

ist b

r.26/

97, 9

/00,

52/

00) v

ezan

o za

em

isije

u

vazd

uh i

stva

ranj

e op

asno

g ot

pada

.

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Ohr

abrit

i i s

timul

isat

i pos

lovn

i sek

tor

(pos

ebno

indu

strij

ska

pred

uzeć

a) d

a uv

odi d

obro

voljn

e m

ehan

izm

e za

po

boljš

anje

uči

naka

(EM

AS

, IS

O

stan

dard

i, ek

ološ

ki z

nak)

2007

– 2

009

Pos

lovn

a ud

ruže

nja

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri 13

pre

duzeća

ko

riste

st

anda

rde

zasn

ovan

e na

kv

alite

tu

Dod

ijelje

no je

50.

000,

00 E

ura

za s

ertif

ikac

iju i

impl

emen

taci

ju m

eđun

arod

nih

stan

dard

a za

snov

anih

na

kval

itetu

i to

EM

S, Q

MS

i H

CC

P

(zaš

tita

živo

tne

sred

ine,

sis

tem

men

adžm

enta

kv

alite

tom

i be

zbje

dnos

t hra

ne).

Bro

j pr

eduz

eća

koje

su

koris

tili s

ubve

nciju

je 1

3 u

2007

. god

ini,

dok

je u

200

8. p

roce

s u

toku

. P

ored

toga

, jed

na la

bora

torij

a je

dob

ila p

omoć

u

proc

esu

akre

dita

cije

, kao

pot

vrdu

ko

mpe

tenc

ija p

o m

eđun

arod

nim

st

anda

rdim

a.D

odat

no, p

ojed

ina

indu

strij

ska

pred

uzeć

a (K

AP

, Fab

rika

Elk

troda

, Inp

ek, L

uka

Bar

) uvo

de IS

O s

tand

arde

.

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Ana

liza

mog

ućno

sti z

a kr

eira

nje

pods

ticaj

a za

uvođe

nje či

stiji

h i

ener

gets

ki e

fikas

nijih

tehn

olog

ija i

spor

vođe

nje

izvo

dljiv

ih rj

ešen

ja

(mog

ući v

idov

i pod

stic

aja:

sub

venc

ije,

povo

ljni k

redi

ti, p

ores

ke o

lakš

ice)

2007

- 20

10

Mni

star

stvo

fina

nsija

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri 5

MS

P

uključe

no u

re

aliz

aciju

pr

ojek

ta z

a po

veća

nje

ener

gets

ke

efik

asno

sti

Dire

kcija

za

razv

oj M

SP

real

izuj

e kr

editn

u lin

iju

"Ene

rget

ska

efik

asno

st i

obno

vljiv

i izv

ori

ener

gije

" od

sred

ine

2007

. god

(od

5 pr

ojek

ata

jeda

n re

aliz

ovan

).

Indu

strij

ska

pred

uzeć

a (v

elik

i pot

rošači

vod

e)

MP

ŠV

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

Dal

ja ra

zrad

a i p

rimje

na s

iste

ma

reci

klaž

e vo

de u

indu

strij

skim

po

stro

jenj

ima

2007

- 20

08

Uni

verz

itet

BEZ

INFO

RM

AC

IJA

San

acija

pro

šlih

zag

ađen

ja o

d st

rane

dr

žave

(oba

veze

pre

uzet

e ko

d K

AP

-a;

jalo

višt

a u

Moj

kovc

u i P

ljevl

jima)

2007

201

0 V

lada

RC

G

pret

ežno

sp

rove

deno

San

acija

jalo

višt

a M

ojko

vac

odvi

ja s

e pr

ema

plan

u. Iz

vrše

n je

izvo

z op

rem

e sa

pira

lens

kim

ul

jima,

kon

tam

inira

ne z

emlje

i sl

. iz

KA

P-a

. U

to

ku s

u pr

ipre

mne

akt

ivno

sti z

a de

finis

anje

rje

šenj

a i z

brin

java

nje

opas

nog

otpa

da s

a de

poni

je s

tvor

ene

prije

priv

atiz

acije

KA

P-a

. U

rađe

na p

roje

ktna

dok

umen

taci

ja z

a sa

naci

ju

jalo

višt

a G

rada

c.

77

NO

VE T

EHN

OLO

GIJ

E M

inis

tars

tvo

pros

vjet

e i

nauk

e

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

Prip

rem

a S

trate

gije

za

razv

oj,

inov

acije

i te

hnol

ogiju

20

07 -

2008

Sek

reta

rijat

za

razv

oj

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri N

acrt

Stra

tegi

je

nauč

no-

stra

živačk

e dj

elat

nost

i (ja

vna

rasp

rava

u

maj

u 20

08)

Inic

irana

real

izac

ija E

RA

NE

T IN

NO

VA

TIO

N

proj

ekta

u o

kviru

Sed

mog

Okv

irnog

pro

gram

a E

vrop

ske

kom

isije

-FP

7

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

Kre

iranj

e ek

onom

skih

inst

rum

enat

a (n

akna

de i

subv

enci

je n

ovim

pr

ojek

tima,

usa

vrša

vanj

u te

hnol

ogija

, pa

tent

ima)

koj

im b

i se

pods

takl

i is

traži

vanj

e i r

azvo

j

2007

- 20

09

Uni

verz

itet

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri P

oras

t jav

nih

izda

taka

za

istra

živa

nje

i ra

zvoj

sa

0,18

% B

DP

u

2006

. god

ini n

a 0,

26 %

u 2

007.

go

dini

Akt

ivno

sti k

oje

su u

toku

ukl

juču

ju p

ripre

mu

prop

isa,

osn

ivan

je Z

avod

a za

inte

lekt

ualn

u sv

ojin

u, p

oveć

an b

roj a

plik

acija

u o

kviru

FP7

i N

ATO

Sci

ence

for P

eace

i dr

ugo.

Ocj

ena

MER

je

da

su a

ktiv

nost

i u n

jihov

oj n

adle

žnos

ti sp

rove

dene

u p

otpu

nost

i kro

z kr

edite

za

nem

ater

ijaln

a ul

agan

ja D

irekc

ije z

a ra

zvoj

MS

P

Uni

verz

itet

Ula

ganj

e u

refo

rmu

tehn

ološ

kog

obra

zova

nja

koje

će

prod

ukov

ati

kada

r za

post

avlja

nje

i rea

lizac

iju

novi

h te

hnol

ogija

2007

– 2

012

(k

ontin

uira

no)

Min

ista

rstv

o pr

osvj

ete

i na

uke

pret

ežno

sp

rove

deno

Inte

nziv

irano

uče

šće

u TE

MPU

S p

rogr

amu;

od

obre

na s

reds

tva

od s

trane

TE

MP

US

-a:

560.

000

€ za

200

7 i 8

00.0

00 €

za

2008

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

M

inis

tars

tvo

pros

vjet

e i

nauk

e U

nive

rzite

t

Pods

tican

je

istr

aživ

anja

, ra

zvoj

a i

inov

acija

(o

pšti

cilj

1 i 3

)

Drž

avna

pod

rška

u p

očet

nim

faza

ma

prel

aza

na v

eć "č

iste

tehn

olog

ije" k

roz:

- t

ehničk

u po

moć

, dem

onst

raci

one

proj

ekte

i ob

učav

anje

; i

- for

mira

nje

Cen

tra z

a či

stije

te

hnol

ogije

2007

- 20

10

Međ

unar

odne

or

gani

zaci

je

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Čet

iri k

ompa

nije

uče

stvu

ju u

pro

jekt

u po

dršk

e za

uvođe

nje či

stih

tehn

olog

ija. F

orm

iranj

e na

cion

alno

og C

entra

za či

stije

tehn

olog

ije je

u

toku

78

Fina

nsira

nja

istra

živa

nja

i ino

vaci

ja o

d st

rane

MS

P i

indu

strij

skog

sek

tora

20

07-2

012

Pos

lovn

i sek

tor

prip

rem

e

Poč

etak

izra

de z

akon

skih

i in

stitu

cion

alni

h ok

vira

u o

blas

ti in

ovac

ija; u

svoj

eni Z

akon

o

MS

P u

pot

puno

sti p

održ

ava

spro

vođe

nje

ove

mje

re

Vla

da R

CG

P

oveć

anje

bud

žets

kih

sred

stav

a na

mije

njen

ih n

aučn

o-is

traži

vačk

om

radu

i ra

zvoj

u

2007

– 20

09

Uni

verz

itet

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri P

oras

t jav

nih

izda

taka

za

istra

živa

nje

i ra

zvoj

s

a 0,

18

% B

DP

u 2

006.

go

dini

na

0,26

%

u 2

007.

go

dini

Pra

viln

ik o

fina

nsira

nju

nauč

no-is

traži

vačk

ih

fund

amen

taln

ih, p

rimije

njen

ih i

razv

ojni

h pr

ojek

ata

i ist

raži

vanj

a je

u fa

zi u

svaj

anja

Min

ista

rstv

o pr

osvj

ete

i na

uke

M

obili

zaci

ja m

eđun

arod

nih

fond

ova

obez

bjeđ

ivan

jem

dije

la s

reds

tava

za

parti

cipa

ciju

u m

eđun

arod

nim

pr

ojek

tima

2007

– 2

012

(k

ontin

uira

no)

Uni

verz

itet

pret

ežno

sp

rove

deno

Plaće

na p

artic

ipac

ija (1

30.0

00 €

) za

prid

ruži

vanj

u FP

7; Z

a R

EC

PO

T 1

dost

avlje

no

6 ap

likac

ija d

o m

arta

200

8. g

od

79

Prio

ritet

ni z

adac

i M

jere

R

okov

i N

osio

ci

Stat

us

Poka

zate

lji

prog

resa

K

omen

tari

ZA

ŠTIT

A B

IOD

IVER

ZITE

TA I

OČ

UVA

NJE

PR

IRO

DN

IH V

RIJ

EDN

OST

I (po

sebn

o u

zašt

ićen

im p

odručj

ima)

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

RZZ

P

Faku

ltet z

a bi

olog

iju

Prir

odnj

ački

muz

ej

Inst

itut z

a bi

olog

iju

mor

a B

iote

hnič

ki in

stitu

t O

pštin

ski s

ekre

tarij

ati /

sl

užbe

za

zašt

itu

živo

tne

sred

ine

Def

inis

anje

mre

že z

aštić

enih

po

druč

ja p

rirod

e –

proj

ekci

ja

2007

- 20

10

NV

O

bez

aktiv

nost

i

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

RZZ

P

Opš

tinsk

i sek

reta

rijat

i /

služ

be z

a za

štitu

ži

votn

e sr

edin

e

Sta

vlja

nje

pod

zašt

itu n

ovih

po

druč

ja d

o po

stiz

anja

10%

te

ritor

ije R

epub

like

(prio

ritet

i: N

P

Pro

klet

ije; r

egio

naln

i par

kovi

K

omov

i i B

ioč,

Mag

lić i

Vol

ujak

)

2008

- 20

09

Faku

ltet z

a bi

olog

iju

Inst

itut z

a bi

olog

iju

mor

a

NV

O

pret

ežno

sp

rove

deno

Pok

renu

ta in

icija

tiva

da s

e Ti

vats

ka

solil

a pr

ogla

šena

za

stro

gi re

zerv

at

priro

de.

R

adi s

e na

pro

glaš

enju

pe

tog

naci

onal

nog

park

a P

rokl

etije

: ur

ađen

i su

fizib

iliti s

tudi

ja i

izm

jene

i do

pune

Zak

ona

o na

cion

alni

m

park

ovim

a ko

jim ć

e se

isti

prog

lasi

ti (z

akon

je u

form

i nac

rta, s

lijedi

javn

a ra

spra

va)

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

JP z

a up

ravl

janj

e m

orsk

im d

obro

m

RZZ

P

Opš

tinsk

i sek

reta

rijat

i /

služ

be z

a za

štitu

ži

votn

e sr

edin

e

Poveća

ti na

cion

alno

za

štić

ena

podr

učja

prir

ode

na 1

0% te

ritor

ije

i zaš

tititi

na

jman

je 1

0%

obal

nog

podr

učja

do

2009

. god

ine;

pri

iden

tifik

aciji

za

štić

enih

po

druč

ja p

rirod

e ko

ristit

i ev

rops

ke

tiopl

ogiz

acije

st

aniš

ta

znač

ajni

h za

za

štitu

(E

MER

ALD

, N

atur

a 20

00),

vodeći

raču

na d

a se

obu

hvat

e sv

i re

prez

enta

tivni

ek

osis

tem

i (o

pšti

cilj

3)

Sta

vlja

nje

pod

zašt

itu 1

0% te

ritor

ija

obal

ne z

one

(prio

ritet

i: Ti

vats

ka

solil

a; p

odručj

a u

opšt

ini U

lcin

j -

Sol

ana,

Šas

ko je

zero

, Kne

te i

Ada

B

ojan

a; B

ulja

rica)

; usp

osta

viti

zašt

ićen

a po

druč

ja u

mor

u (z

one

kod

Pla

tam

una,

ost

rva

Sta

ri U

lcin

j i

ostrv

a K

atić

i)

2008

- 20

09

Inst

itut z

a bi

olog

iju

mor

a N

VO

prip

rem

e

U s

arad

nji s

a R

egio

naln

im c

entro

m z

a sp

ecija

lno

zašt

ićen

a po

druč

ja

otpočeće

izra

da fi

zibi

liti s

tudi

ja z

a 3

loka

cije

za

mar

insk

a za

štić

ena

podr

učja

(ost

rvo

Katić

i, P

lata

mun

i i

Sta

ri U

lcin

j)

80

Opš

tinsk

i sek

reta

rijat

i /

služ

be z

a za

štitu

ži

votn

e sr

edin

e

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

JP z

a up

ravl

janj

e m

orsk

im d

obro

m

Form

iranj

e up

ravl

jača

za

sva

zašt

ićen

a po

druč

ja p

rirod

e i

izgr

adnj

a od

gova

rajući

h ka

drov

skih

ka

paci

teta

2007

- 20

09

RZZ

P

bez

aktiv

nost

i

Upr

avljači

zaš

tićen

ih

podr

učja

prir

ode

JP N

acio

naln

i par

kovi

RZZ

P

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

JP z

a up

ravl

janj

e m

orsk

im d

obro

m

Don

ošen

je P

lano

va u

prav

ljanj

a za

sv

a za

štić

ena

podr

učja

prir

ode,

kr

oz p

artic

ipat

ivni

pro

ces

i u s

klad

u sa

IUC

N s

mje

rnic

ama

2007

- 20

09

Opš

tinsk

i sek

reta

rijat

i /

služ

be z

a za

štitu

ži

votn

e sr

edin

e

bez

aktiv

nost

i

JP N

acio

naln

i par

kovi

Opš

tinsk

i sek

reta

rijat

i /

služ

be z

a za

štitu

ži

votn

e sr

edin

e

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

MPŠ

V

NV

O

Usp

osta

viti

efik

asan

sis

tem

up

ravl

janj

a za

štić

enim

po

druč

jima

priro

de (u

skl

adu

sa IU

CN

ka

tego

rijam

a up

ravl

janj

a i u

z ob

ezbj

eđen

je

part

icip

ativ

nog

pris

tupa

u

upra

vlja

nju)

(o

pšti

cilj

3)

Dos

ljedn

a pr

imje

na p

osto

jeći

h pl

anov

a up

ravl

janj

a (r

azvo

ja i

zašt

ite) i

spr

ečav

anje

poj

ava

koje

m

ogu

da n

aruš

e in

tegr

itet

zašt

ićen

ih p

odručj

a pr

irode

(n

epla

nska

gra

dnja

, ne

kont

rolid

sano

kor

išće

nje

biod

iver

zite

ta i

sječ

a šu

ma

u za

štitn

im i

pogr

anič

nim

zon

ama)

, po

sebn

o ko

d N

P D

urm

itor i

Sk

adar

sko

jeze

ro;

jača

nje

kapa

cite

ta J

P N

acio

naln

i par

kovi

i dr

ugih

dje

lova

adm

insi

traci

je

zadu

ženi

h za

zaš

titu

priro

de i

biod

iver

zite

ta

2007

- 20

10

Međ

unar

odne

or

gani

zaci

je

bez

aktiv

nost

i

81

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

(u s

arad

nji s

a U

ND

P)

RZZ

P

JP N

acio

naln

i par

kovi

JP

za

upra

vlja

nje

mor

skim

dob

rom

Opš

tinsk

i sek

reta

rijat

i /

služ

be z

a za

štitu

ži

votn

e sr

edin

e Fa

kulte

t za

biol

ogiju

P

rirod

njač

ki m

uzej

Don

ošen

je i

impl

emen

taci

ja

Nac

iona

lne

Stra

tegi

je z

aštit

e bi

odiv

erzi

teta

sa

Akc

ioni

m p

lano

m

2007

- 20

09

Inst

itut z

a bi

olog

iju

mor

a B

iote

hnič

ki in

stitu

t N

VO

pret

ežno

sp

rove

deno

U o

kviru

GE

F/ U

ND

P p

roje

kta

''Nac

iona

lna

stra

tegi

ja b

iodi

verz

iteta

'' ur

adje

na je

Stu

dija

o b

iolo

škoj

ra

znov

rsno

sti u

Crn

oj G

ori n

a os

novu

ko

je ć

e bi

ti ur

adje

na N

acio

naln

a st

rate

gija

sa

akci

onim

pla

nom

do

kraj

a m

aja

ove

godi

ne.

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

RZZ

P

JP N

acio

naln

i par

kovi

O

pštin

ski s

ekre

tarij

ati /

sl

užbe

za

zašt

itu

živo

tne

sred

ine

Rev

izija

(usa

glaš

avan

je s

a za

kono

davs

tvom

EU

) i

impl

emen

taci

ja p

ropi

sa k

oji s

e tič

u za

štite

bio

dive

rzite

ta, z

aštić

enih

po

druč

ja p

rirod

e, i

zašt

ite p

rirod

e uo

pšte

2007

- 20

10

NV

O

pret

ežno

sp

rove

deno

Prip

rem

ljen

je p

redl

og Z

akon

a o

zašt

iti

priro

de k

oji j

e us

klad

jen

sa D

irekt

ivom

o

stan

ištim

a i D

irekt

ivom

o p

ticam

a;

usva

janj

e je

pla

nira

no z

a II

kvar

tal

2008

.

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

RZZ

P

JP N

acio

naln

i par

kovi

JP

za

upra

vlja

nje

mor

skim

dob

rom

O

pštin

ski s

ekre

tarij

ati /

sl

užbe

za

zašt

itu

živo

tne

sred

ine

Una

prije

diti

zako

nski

okv

ir za

zaš

titu

biod

iver

zite

ta;

jača

ti ka

drov

ske

kapa

cite

te i

izgr

aditi

dj

elot

vora

n si

stem

za

mon

itorin

g bi

odiv

erzi

teta

(o

pšti

cilj

3)

Impl

emen

taci

ja p

riorit

etni

h ak

cija

i N

acio

naln

ih a

kcio

nih

plan

ova

iz

SA

P B

IO iz

vješ

taja

2007

- 20

12

Faku

ltet z

a bi

olog

iju

Inst

itut z

a bi

olog

iju

mor

a N

VO

prip

rem

e

U n

ared

nom

per

iodu

radiće

se

na

ažur

iranj

u S

AP/B

IO p

rogr

ama

uz

pose

ban

osvr

t na

utic

aj k

limat

skih

pr

omje

na n

a bi

oraz

nolik

ost.

82

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

RZZ

P

JP N

acio

naln

i par

kovi

JP

za

upra

vlja

nje

mor

skom

dob

rom

O

pštin

ski s

ekre

tarij

ati /

sl

užbe

za

zašt

itu

živo

tne

sred

ine

Faku

ltet z

a bi

olog

iju

Prir

odnj

ački

muz

ej

Inst

itut z

a bi

olog

iju

mor

a B

iote

hnič

ki in

stitu

t

Obu

ka i

zapo

šlja

vanj

e no

vih

kadr

ova

za n

edos

tajuće

sp

ecija

lnos

ti u

obla

sti z

aštit

e bi

odiv

erzi

teta

i za

štić

enih

pod

ručj

a pr

irode

2009

(i

dal

je)

NV

O

bez

aktiv

nost

i

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

RZZ

UP

JP

Nac

iona

lni p

arko

vi

JP z

a up

ravl

janj

e m

orsk

im d

obro

m

Rev

izija

Pro

gram

a m

onito

ringa

bi

odiv

erzi

teta

i ob

ezbj

eđen

je

neop

hodn

ih fi

nans

ijski

h sr

edst

va z

a nj

egov

u re

aliz

aciju

2007

Opš

tinsk

i sek

reta

rijat

i /

služ

be z

a za

štitu

ži

votn

e sr

edin

e

bez

aktiv

nost

i

VO

DE

Min

ista

rstv

o po

ljopr

ivre

de,

šum

arst

va i

vodo

priv

rede

(MP

ŠV

)

Obe

zbije

diti

dovo

ljne

količ

ine

ispr

avne

vod

e za

piće

(o

pšti

cilje

vi 3

i 2)

Zašt

ititi

i ade

kvat

no k

ontro

lisat

i iz

voriš

ta z

a vo

dosn

abdi

jeva

nje

grad

ova;

spr

iječi

ti de

vast

aciju

šu

ma

u zo

nam

a iz

voriš

ta z

a vo

dosn

abdi

jeva

nje

2006

– 2

012

Loka

lne

sam

oupr

ave

pret

ežno

sp

rove

deno

U to

ku je

izad

a po

dzak

onsk

ih a

kata

ko

ji pr

oizi

laze

iz Z

akon

a o

voda

ma

(Sl.l

ist R

CG

br.

27/0

7) k

ojim

a će

se

u po

ptun

osit

defin

isat

i ova

obl

ast.

83

MPŠ

V U

tvrd

iti n

ova

izvo

rišta

vod

a za

pić

e i

adek

vatn

o ih

zaš

tititi

20

07 -

201

2

Loka

lne

sam

oupr

ave

BE

Z O

CJE

NE

Mje

ra n

ije p

ropi

sana

ni j

edni

m

rele

vant

nim

dok

umen

tom

. V

odop

rivre

dnom

osn

ovom

def

inis

ana

su v

odoi

zvor

išta

koj

a se

tren

unto

ko

riste

za

vodo

snab

dije

vanj

e (d

o 20

11) k

ao i

ona

koja

će

se k

oris

titi u

pe

riodu

do

2022

.

MPŠ

V

Upr

ava

za v

ode

Prip

rem

a pl

anov

a za

nap

ajan

je

rura

lnih

pre

djel

a vo

dom

za

piće

20

07 –

201

0

JP v

odov

odi i

ka

naliz

acije

BE

Z O

CJE

NE

Nije

pre

dviđ

ena

izra

da p

oseb

nih

plan

ova

za v

odos

nabd

ijeva

nje

rura

lnih

pr

edje

la v

eć je

to s

taln

a ak

tivno

st

Min

ista

rstv

a i U

prav

e, u

skl

adu

sa

rasp

olož

ivim

sre

dstv

ima.

MPŠ

V

Upr

ava

za v

ode

Sm

anje

nje

gubi

taka

u v

odov

odni

m

sist

emim

a za

20%

do

2008

. god

ine

i zau

stav

ljanj

e up

otre

be p

ijaće

vod

e u

drug

e sv

rhe,

kak

o bi

se

upot

reba

pi

tke

vode

prib

ližila

EU

sta

ndar

dim

a

2007

– 2

010

JP v

odov

odi i

ka

naliz

acije

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Gub

itak

vode

u

vodo

vodn

im

site

mim

a kr

eće

se u

rasp

onu

od 3

6% d

o 80

%, a

po

trošn

ja v

ode

od 2

50 d

o 20

00 l/

st./d

an.

Oci

jenj

eno

da s

e ov

a m

jera

mor

a tra

jno

spro

vodi

ti da

bi s

e po

stig

ao E

U

stan

dard

od

200

l/st./

dan.

JP v

odov

odi i

ka

naliz

acije

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja,

rada

i so

cija

lnog

st

aran

ja

Uve

sti k

ontin

uira

ni m

onito

ring

kval

iteta

vod

e za

pić

e u

svim

vo

dovo

dnim

sis

tem

ima

2007

- 20

09

Inst

itut z

a ja

vno

zdra

vlje

prip

rem

e

U to

ku je

izad

a po

dzak

onsk

ih a

kata

ko

ji pr

oizi

laze

iz Z

akon

a o

voda

ma

(Sl.l

ist R

CG

br.

27/0

7). R

ok z

a re

aliz

aciju

ove

mje

re je

oci

jenj

en k

ao

optim

istič

an.

M

ZRSS

oc

ijeni

lo d

a In

stitu

t za

javn

o zd

ravl

je

već

neko

liko

dece

nija

pro

vodi

pro

gram

ko

ntin

uran

og p

raće

nja

kval

iteta

i hi

gije

nske

ispr

avno

sti v

oda

iz g

rads

kih

vodo

voda

u s

klad

u sa

sad

a va

žeći

m

Pra

viln

ikom

o h

igije

nsko

j isp

ravn

osti

vode

za

piće

84

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Loka

lne

sam

oupr

ave

Form

irati

cije

nu v

ode

na n

ivou

po

krić

a tro

škov

a (p

rije

sveg

a ek

onom

skih

, a p

otom

/ po

step

eno

i ek

ološ

kih

trošk

ova

kao

što

pred

viđa

E

U W

FD –

Okv

irna

dire

ktiv

a o

voda

ma)

Do

2009

JP v

odov

odi i

ka

naliz

acije

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

C

ijene

vod

e tre

nutn

o po

kriv

aju

ekon

omsk

e tro

škov

e al

i još

uvi

jek

nije

po

stig

nut n

ivo

cije

na k

oji ć

e om

oguć

iti

ulag

anje

u ra

zvoj

site

ma

i pok

riće

ekol

oški

h tro

škov

a. O

cije

njen

o da

je

rok

za re

aliz

aciju

ove

mje

re je

suv

iše

krat

ak.

Loka

lne

sam

oupr

ave

Inve

stic

iono

odr

žava

nje

grad

skih

vo

dovo

da k

ako

bi s

e os

igur

ao

kval

itet v

ode

za p

iće;

utv

rđiv

anje

su

bjek

ata

odgo

vorn

ih z

a up

ravl

janj

e se

oski

m v

odov

odim

a i u

napr

eđen

je

gazd

ovan

ja o

vim

sis

tem

ima

2007

- 2

010

(i da

lje)

JP v

odov

odi i

ka

naliz

acije

Oci

jenj

eno

da je

ovo

traj

an z

adat

ak;

nije

dat

a oc

jena

jedn

om o

d pr

edviđe

nih

kate

gorij

a

Vla

da R

CG

Međ

unar

odne

fin

ansi

jske

org

aniz

acije

Loka

lne

sam

oupr

ave

Izgr

adnj

a re

gion

alno

g vo

dovo

da z

a vo

dosn

abdi

jeva

nje

Prim

orsk

og

regi

ona

2007

– 2

010

JP R

egio

nali

vodo

vod

Oci

jenj

eno

da je

real

izac

ija u

toku

: ur

ađen

a pr

ojek

tna

doku

men

taci

ja,

obez

bijeđe

na s

reds

tva

međ

unar

odni

h fin

ansi

jski

h in

stitu

cija

(SB

9 m

il €

i E

BR

D 1

5 m

il €)

. Nije

dat

a oc

jena

je

dnom

od

pred

viđe

nih

kate

gorij

a

MP

ŠV

P

rogr

am k

orišće

nja

pote

ncija

lnih

iz

voriš

ta z

a re

aliz

aciju

pro

jeka

ta z

a fla

šira

nje

voda

2007

-200

8

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

pret

ežno

sp

rove

deno

Stu

diju

o p

oten

cija

lnim

izvo

rištim

a vo

de n

a te

ritor

iji z

a ko

mer

cija

lne

svrh

e us

voje

na 2

000.

god

.

85

MPŠ

V

Upr

ava

za v

ode

Don

ošen

je n

ovog

Zak

ona

o vo

dam

a us

klađ

enog

sa

EU

O

kvirn

om d

irekt

ivom

o v

odam

a i

Pla

na z

aštit

e vo

da; d

onoš

enje

Za

kona

o fi

nans

iranj

u vo

dopr

ivre

de

i rel

evan

tnih

pod

zako

nski

h ak

ata

2007

- 20

10

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

pret

ežno

sp

rove

deno

Za

kon

o vo

dam

a us

voje

n m

aja

2007

. god

.

U p

roce

duri

je d

onoš

enje

po

dzak

onsk

ih a

kata

, pla

nova

zaš

tite

voda

i Za

kona

o fi

nans

iranj

u up

ravl

janj

a vo

dam

a

Pot

pisi

vanj

e i r

atifi

kaci

ja

međ

unar

odni

h ko

nven

cija

( H

elsi

nki,

Sto

khol

m, P

roto

kol o

vod

i i

zdra

vlju

, i d

r.)

2007

- 20

08

Sku

pštin

a R

CG

; ost

ali

nadl

ežni

ora

gni i

in

stitu

cije

prip

rem

e

Rat

ifiko

vana

Bar

selo

nska

kon

venc

ija

(200

7. g

od)

MPŠ

V U

prav

a za

vod

e M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

neA

genc

ija z

a ži

votn

u sr

edin

u M

inis

tars

tvo

za oj

ek

onom

ski r

azv

Min

ista

rstv

o sa

obraća

ja, p

i tel

ekom

unik

acija

om

orst

va

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja,

ja

rada

i so

cija

lnog

stra

nJP

za

upra

vlja

nje

mor

skim

dob

rom

Jača

nje

kapa

cite

ta z

a sp

rovođe

nje

itim

2007

– 2

009

ve

prip

rem

e

in

tegr

alno

g up

ravl

janj

a sl

ivni

m

podr

učjim

a i p

obol

jšan

je

horiz

onta

lne

i ver

tikal

ne

koor

dina

cije

međ

u ra

zlič

segm

entim

a ad

min

istra

cije

Loka

lne

sam

oupr

aM

PŠV

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

za

štite

živ

otne

sre

dine

Prip

rem

a i s

prov

ođen

je p

roje

kata

20

07 –

201

2 sp

rove

deno

u

za in

tegr

alno

upr

avlja

nje

sliv

nim

po

druč

jima

Tare

i Li

ma

i ek

osis

tem

om S

kada

rsko

g je

zera

Sv

jets

ka b

anka

man

joj m

jeri

Loka

lne

sam

oupr

ave

Uvođe

nje

inte

gral

nog

upra

vlja

nja

sliv

nim

po

druč

jima,

uz

neop

hodn

e pr

avne

i in

stitu

cion

alne

pr

omje

ne i

unap

ređe

nje

kont

role

kv

alite

ta i

mon

itorin

ga

voda

(opš

ti ci

lj 3)

Rea

lizac

ija M

aste

r pla

nova

za

otpa

dne

vode

:

- re

kons

trukc

ija i

izgr

adnj

a pr

ioka

naliz

acio

nih

sist

ema,

- reh

abili

tcija

pum

pnih

sta

nica

(PS

),- iz

grad

nja

prio

ritet

nih

post

orje

nja

za

preč

išća

vanj

e ot

padn

ih v

oda

ritin

ih

2006

– 2

012

JP v

odov

odi i

ka

naliz

acije

spro

vede

no u

Izgr

ađen

a ka

naliz

acio

na m

reže

za

h

man

joj m

jeri

Ti

vat (

4 m

il €)

; reh

abilit

acija

pum

pni

stan

ica

(2 u

Bar

u, 1

u H

. Nov

om -

0,5

mil

€; 2

u U

lcin

ju, 2

u B

udvi

- 0,

6 m

il €)

; rek

onst

rukc

ija P

PO

V u

Pod

goric

i (1

,65

mil

€); f

izib

iliti

stru

dije

i pr

ocje

neut

icaj

a na

živ

otnu

sre

dinu

za

PP

OV

za

86

(Nik

šić,

Pod

goric

a, p

rimor

je),-

pr

iključe

nje

velik

ih p

roiz

vođača

ot

padn

ih v

oda

na k

anal

izac

ionu

m

režu

(po

izgr

adnj

i pos

troje

nja

za

preč

išća

vanj

e) i

osig

urav

anje

ad

ekva

tnog

pre

d-tre

tman

a u

indu

strij

i

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne/

buduća

jedi

nica

za

impl

emen

taci

ju

proj

ekat

a ko

mun

alne

in

frast

rukt

ure

Nik

šić,

Bije

lo P

olje

, Plje

vlja

(0,6

mil

€)

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne /

Age

ncija

za

živo

tnu

sred

inu

Dos

ljedn

a pr

imje

na IP

PC

zak

ona

(uz

fazn

u pr

imje

nu B

AT

zaht

jeva

: od

mah

za

nova

pos

troje

nja,

do

2015

za

post

ojeć

a po

stro

jenj

a)

2008

– 2

009

(i da

lje)

Priv

atni

/pos

lovn

i sek

tor

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

P

ropi

si k

oji r

egul

išu

ovu

obla

st s

tupi

li na

sna

gu o

d 1.

1.20

08. g

od.

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne /

Age

ncija

za

živo

tnu

sred

inu

Dos

ljedn

o sp

rovo

diti

mon

itorin

g kv

alite

ta v

oda

u sk

ladu

sa

prop

isim

a iz

EU

dire

ktiv

a ob

uhvaće

nih

WFD

(Okv

irna

dire

ktiv

a o

voda

ma)

; obe

zbije

diti

adek

vatn

a sr

edst

va z

a re

aliz

aciju

pr

ogra

ma

mon

itorin

ga

2007

- 20

09

(i da

lje)

MPŠ

V

pret

ežno

sp

rove

deno

VAZD

UH

U

skla

diti

naci

onal

ne p

ropi

se s

a E

U

dire

ktiv

ama

iz o

blas

ti kv

alite

ta

vazd

uha

2007

- 20

08

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Usv

ojen

Zak

on

o kv

alite

tu

vazd

uha

(Sl.

List

RC

G,

br.4

8/07

)

Sva

pod

zako

nska

akt

a (u

kupn

o 12

) biće

don

ijeta

do

kraj

a 20

09. g

od

Rat

ifika

cija

rele

vant

nih

(ner

atifi

kova

nih)

pra

teći

h pr

otok

ola

Kon

venc

ije o

dal

ekos

ežno

m

prek

ogra

ničn

om z

agađ

enju

va

zduh

a

2007

- 20

08

Sku

pštin

a R

CG

; os

tali

nadl

ežni

org

ani i

in

stitu

cije

prip

rem

e

U to

ku s

u pr

ipre

mne

akt

ivno

sti z

a ra

tifik

aciju

tri o

d os

am p

roto

kola

uz

ovu

Kon

venc

iju; o

stal

ih p

et d

o 20

10.

Izra

da d

ugor

očne

stra

tegi

je

upra

vlja

nja

kval

iteto

m v

azdu

ha i

Akc

ioni

pla

n

2007

- 20

08

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne

sred

ine/

Age

ncija

za

živo

tnu

sred

inu

prip

rem

e

Pla

nira

no z

a 20

09. g

odin

u.

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Saču

vati,

i ak

o je

m

oguć

e po

boljš

ati

kval

itet v

azdu

ha,

naroči

to u

ur

bani

m

podr

učjim

a

(opš

ti ci

lj 3)

Pos

tepe

no u

kida

nje

korišće

nja

olov

nog

benz

ina

i sm

anje

nje

sadr

žaja

sum

pora

u d

izel

gor

ivu

i na

fti

2007

- 20

09

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski

razv

oj

pret

ežno

sp

rove

deno

Urađe

n P

redl

og u

redb

e o

kval

itetu

tečn

ih g

oriv

a na

ftnog

por

ijekl

a

87

Uvođe

nje

inte

gris

ane

dozv

ole

u sk

ladu

sa

IPP

C z

akon

om

2008

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sr

edin

e/A

genc

ija z

a ži

votn

u sr

edin

u

prip

rem

e

Zako

n o

IPP

C je

stu

pio

na s

nagu

1.

1.20

08. g

odin

e. D

o sa

da n

ije iz

data

ni

jedn

a in

tegr

isan

a do

zvol

a.

Usp

osta

vlja

nje

naci

onal

ne m

reže

za

praće

nje

kval

iteta

vaz

duha

u

skla

du s

a E

U s

tand

ardi

ma

2007

- 20

08

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne

sred

ine/

Age

ncija

za

živo

tnu

sred

inu

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

D

onoš

enje

Ure

dbe

o ut

vrđi

vanj

u lo

kaci

ja m

jern

ih m

jest

a dr

žavn

e m

reže

za

sta

lno

prać

enje

kva

litet

a va

zduh

a pl

anira

no je

za

III k

varta

l 200

8. g

odin

e.

ZEM

LJIŠ

TE

Inst

ituci

je o

dgov

orne

za

mon

itorin

g ze

mljiš

ta /

Age

ncija

za

zašt

itu

živo

tne

sred

ine

Uni

verz

itet C

rne

Gor

e -

Bio

tehn

ički

inst

itut

Pob

oljš

anje

mon

itorin

ga z

emljiš

ta

na s

adrž

aj š

tetn

og i

opas

nog

mat

erija

la; i

zrad

a ka

rata

o s

adrž

aju

opas

nih

i šte

tnih

mat

erija

u

zem

ljištu

2007

– 2

010

CE

TI

prip

rem

e

Ocj

ena

se o

dnos

i na

mon

itorin

g ze

mljiš

ta (p

osto

jeći

Pro

gram

m

onito

ringa

je n

eoph

odno

usk

ladi

ti sa

za

htje

vim

a EE

A).

Za iz

radu

kar

ata

o sa

drža

ju o

pasn

ih i

štet

nih

mat

erija

u

zem

ljištu

, ocj

ena

nije

bilo

akt

ivno

sti.

MPŠ

V

Min

istra

stvo

za

ekon

omsk

i raz

voj

Spr

ečav

anje

(svođe

nje

na n

ajm

anju

m

oguć

u m

jeru

) ne

nam

jens

kog

korišće

nja

poljo

priv

redn

og z

emljiš

ta

kroz

def

inis

anje

pol

itke

korišće

nja

poljo

priv

redn

og z

emljiš

ta,

unap

ređe

nje

zako

nsko

g ok

vira

(d

onoš

enje

Zak

ona

o po

ljopr

ivre

dnom

zem

ljištu

) i

dosl

jedn

u pr

imje

nu p

ropi

sa i

pros

torn

ih p

lano

va

2007

– 2

010

(traj

no)

Loka

lne

sam

oupr

ave

prip

rem

e

2007

S

kupš

tina

RC

G

spro

vede

no u

po

tpun

osti

Rat

ifika

cija

UN

Kon

venc

ije o

bor

bi

prot

iv d

ezer

tifik

acije

(UN

CC

D);

pr

ipre

ma

naci

onal

nog

akci

onog

pr

ogra

ma

za p

reve

nciju

deg

rada

cije

ze

mljiš

ta, u

skl

adu

sa U

NC

CD

2008

- 20

09

MP

ŠV

, Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i z

aštit

e ži

votn

e sr

edin

e

prip

rem

e

Rat

ifiko

vana

U

NC

CD

U

Zak

on o

zaš

titi p

rirod

e uv

ršte

na

obav

eza

izra

de N

acio

naln

og a

kcio

nog

plan

a; p

ripre

me

u to

ku

MPŠ

V U

nive

rzite

t Crn

e G

ore

- B

iote

hnič

ki in

stitu

t

Una

pređ

enje

up

ravl

janj

a ze

mlji

šnim

re

surs

om i

prev

enci

ja

uzro

ka

degr

adac

ije i

ošteće

nja

zem

ljišt

a (o

pšti

cilj

3)

Uvođe

nje

sist

ema

kont

role

pl

odno

sti z

emljiš

ta i

raci

onal

ne

upot

rebe

đub

riva

na o

brad

ivim

po

vrši

nam

a št

o veće

g br

oja

dom

aćin

stva

2007

– 2

010

(traj

no)

Kor

isni

ci z

emlji

šnjo

g re

surs

a

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

88

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne /

Age

ncija

za

živo

tnu

sred

inu

Priv

redn

i sub

jekt

i čijim

je

dje

lova

njem

doš

lo d

o oš

teće

nja

zem

ljišt

a

Pos

tupn

o sp

rovođe

nje

reku

ltiva

cije

oš

teće

nog

zem

ljišt

a, p

rven

stve

no u

pl

jeva

ljsko

j opš

tini

2007

– 2

012

Uni

verz

itet C

rne

Gor

e -

Bio

tehn

ički

inst

itut

bez

aktiv

nost

i

MPŠ

V

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne /

Age

ncija

za

živo

tnu

sred

inu

Kar

tiran

je e

rozi

je p

rem

a ob

licim

a i

step

enu

izra

ženo

sti;

razr

ada

prog

ram

skih

mje

ra z

a za

štitu

i ur

eđen

je e

rodi

rani

h po

vrši

na

2007

– 2

012

Uni

verz

itet C

rne

Gor

e -

Bio

tehn

ički

inst

itut

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

P

rvi k

orak

je id

entif

ikac

ija e

rodi

rani

h po

druč

ja

ŠUM

E Iz

rada

Nac

iona

lne

polit

ike

šum

arst

va C

rne

Gor

e 20

07

MP

ŠV

sp

rove

deno

u

potp

unos

ti

Urađe

na N

ŠP,

pred

log

dost

avlje

n V

ladi

Izra

da n

ovog

Zak

ona

o šu

mam

a,

zako

na o

lovs

tvu,

kao

i pr

ateć

ih

podz

akon

skih

aka

ta

2007

M

PŠ

V

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

P

redl

og Z

akon

a o

divl

jači

i lo

vstv

u do

stav

ljen

Vla

di; Z

akon

o š

umam

a je

pr

ogra

mom

rada

Vla

de p

redv

iđen

za

IV k

varta

l

Pob

oljš

anje

sis

tem

a m

onito

ringa

i ko

ntro

le p

lani

ranj

a i g

azdo

vanj

a u

šum

arst

vu i

lovs

tvu,

uz

adek

vatn

o ut

emel

jenj

e u

zak

onsk

im i

podz

akon

skim

akt

ima

2007

- 20

08

MP

ŠV

sp

rove

deno

u

man

joj m

jeri

Nap

ravl

jeno

upu

stvo

za

izra

du

plan

ova.

Ček

a se

don

ošen

je Z

akon

a o

šum

ama

da s

e u

potp

unos

ti pr

imije

ni

MPŠ

V

Osi

gura

ti od

rživ

o up

ravl

janj

e šu

mam

a i

dobi

janj

e FS

C

sert

ifika

ta

(opš

ti ci

lj 3)

Inst

ituci

onal

ni ra

zvoj

kap

acite

ta z

a im

plem

enta

ciju

po

boljš

ane

met

odol

ogije

inve

ntar

izac

ije š

uma

2007

- 20

08

Upr

ava

za š

ume

pret

ežno

sp

rove

deno

O

buče

no 2

5 in

žinj

era

iz

Upr

ave

za

šum

e; ta

kođe

ob

uka

i kod

iz

vođača

ra

dova

Obu

ke p

lani

rane

za

2007

. su

u po

tpun

osti

spro

vede

ne.

89

MPŠ

V In

stitu

cion

alni

razv

oj k

apac

iteta

za

impl

emen

taci

ju p

obol

jšan

e m

etod

olog

ije p

lani

ranj

a u

šum

arst

vu (z

asno

vano

g na

pr

inci

pim

a od

rživ

osti,

ek

onom

ično

sti

i kon

cept

u ek

ološ

ke

šum

arsk

e pr

ivre

de)

2007

- 20

08

Upr

ava

za š

ume

pret

ežno

sp

rove

deno

U to

ku s

u ob

uke

osob

lja i

izra

da

plan

ova

za 1

1 ga

zdin

skih

jedi

nica

MPŠ

V U

spos

tavl

janj

e ce

ntra

lne

baze

po

data

ka i

GIS

-a u

šum

arst

vu -

lovs

tvu

i obe

zbjeđe

nje

neop

hodn

e op

rem

e i o

buke

2007

- 20

08

Upr

ava

za š

ume

prip

rem

e

Nac

iona

lna

inve

ntur

a š

uma:

- p

ripre

mne

radn

je

- ter

ensk

i rad

ovi

- obr

ada

poda

taka

2007

20

08 –

200

9 20

09

MPŠ

V U

prav

a za

šum

e pr

ipre

me

U

toku

su

obuk

e os

oblja

Pro

izvo

dnja

sje

men

a od

aut

ohto

nih

gene

tski

h re

surs

a:

- rev

izija

pos

tojeći

h i i

zdva

janj

e no

vih

sjem

ensk

ih s

asto

jina

- spr

ovođ

enje

uzg

ojni

h i d

rugi

h m

jera

u i

zdvo

jeni

m s

asto

jinam

a - i

zgra

dnja

obj

ekta

, nab

avka

op

rem

e i o

buka

stručn

jaka

2006

– 2

007

2007

– 2

008

2007

– 2

008

MPŠ

V U

prav

a za

šum

e sp

rove

deno

u

potp

unos

ti

18 n

ovih

sj

emen

skih

sa

stoj

ina

izdv

ojen

o i

regi

stro

vano

Ocj

ena

se o

dnos

i sam

o na

prv

u fa

zu u

sp

rovođe

nju

ove

mje

re -

revi

ziju

po

stoj

ećih

i iz

dvaj

anje

nov

ih

sjem

ensk

ih s

asto

jina

MPŠ

V P

raće

nje

zdra

vstv

enog

sta

nja

šum

a

- pos

tavl

janj

e bi

oind

ikac

ijski

h tača

ka

2007

Upr

ava

za š

ume

spro

vede

no u

po

tpun

osti

MPŠ

V U

spos

tavl

janj

e si

stem

a pr

otiv

poža

rne

zašt

ite š

uma

(vid

eo

nadz

or)

2007

- 20

08

Upr

ava

za š

ume

prip

rem

e

MPŠ

V Iz

grad

nja

50 k

m š

umsk

ih p

utev

a (1

0 km

/god

) i re

kons

trukc

ija 5

0 km

šu

msk

ih p

utev

a (1

0 km

/god

)

2007

–20

12

Upr

ava

za š

ume

spro

vede

no u

po

tpun

osti

16

,85

km

izgr

ađen

ih

pute

va

Dire

kni t

rošk

ovi k

once

sion

ara

- rad

vl

astit

im s

reds

tvim

a - b

ili s

u 33

7.00

0 €.

MPŠ

V

Upr

ava

za š

ume

Inde

ntifi

kaci

ja i

zašt

ita a

utoh

tone

de

ndro

flore

i fa

une

sa p

oseb

nim

os

vrto

m n

a en

dem

ične

i re

liktn

e vr

ste

2007

- 20

10

Kor

isni

ci lo

višt

a

prip

rem

e

90

MPŠ

V O

bnav

ljanj

e i

sana

cija

de

grad

irani

h šu

ma

(o

pšti

cilj

3)

Izra

da p

lans

ke d

okum

enta

cije

20

07

Upr

ava

za š

ume

spro

vede

no u

po

tpun

osti

P

ošum

ljeno

96

ha g

olet

i V

ršen

i su

i dru

gi ra

dovi

na

njez

i, ob

novi

, i s

anac

iji š

uma

ukup

ne

vrije

dnos

ti 64

2.00

0 €.

SIST

EM U

PRA

VLJA

NJA

ŽIV

OTN

OM

SR

EDIN

OM

Iz

vrši

ti iz

mje

ne i

dopu

ne Z

akon

o

živo

tnoj

sre

dini

u s

klad

u sa

te

kućo

m re

form

om z

akon

odav

stva

u

obla

sti ž

ivot

ne s

redi

ne i

nast

aviti

ha

rmon

izac

iju n

acio

naln

og

zako

noda

vstv

a sa

EU

pro

pisi

ma

2007

- 20

08

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

pret

ežno

sp

rove

deno

Usv

ajan

je Z

akon

a o

živo

tnoj

sre

dini

pl

anira

no z

a II

kvar

tal 2

008.

god

ine.

Raz

voj a

dmin

istra

tivni

h ka

paci

teta

za

har

mon

izac

iju z

akon

odav

stva

u

obla

sti ž

ivot

ne s

redi

ne

2007

– 2

010

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Po

veća

n je

bro

j zap

osle

nih

u S

ekto

ru

za z

aštit

u ži

votn

e sr

edin

e za

14

novi

h sl

užbe

nika

. Nije

su n

apra

vlje

ni z

nača

jni

kora

ci k

a pr

ibliž

avan

ju E

U s

tand

ardi

ma

kod

podj

ele

nadl

ežno

sti u

obl

asti

živo

tne

sred

ine.

Obe

zbije

diti

obuk

u i u

savr

šava

nje

kadr

ova

za p

rimje

nu n

ovih

zak

ona

(EIA

, SE

A i

IPP

C) k

ao i

za o

stal

e pr

opis

e iz

obl

asti

živo

tne

sred

ine

čija

je iz

rada

u to

ku (o

dnos

no z

a on

e ko

ji će

biti

izrađe

ni d

o 20

08.

godi

ne n

a sv

im n

ivoi

ma)

2007

- 200

8 M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

pr

ipre

me

N

ije b

ilo o

buka

u 2

007.

god

; 200

6.

godi

ne o

rgan

izov

ane

tri ra

dion

ice

za

obuk

u ka

drov

a na

repu

blič

kom

i lo

kaln

om n

ivou

. U to

ku s

u pr

ipre

mne

ak

tivno

sti z

a or

gani

zova

nje

više

ra

dion

ica

(za

obuk

u ek

ološ

kih

insp

ekto

ra, o

buku

kad

rova

na

repu

blič

kom

i lo

kaln

om n

ivou

i iz

rada

up

utst

va z

a S

EA

, kao

i za

prim

jenu

SE

A za

kona

na

pros

torn

o-pl

ansk

a do

kum

enta

).

Usp

osta

vlja

nje

efik

asno

g za

kons

kog

i in

stitu

cion

alno

g ok

vira

zaš

tite

živo

tne

sred

ine

(pos

ebno

vez

ano

za s

lobo

dan

pris

tup

info

rmac

ijam

a,

spro

vođe

nje

EIA

, SE

A, I

PPC

za

kona

i jača

nje

osta

lih

regu

lato

rnih

i tr

žišn

ih

inst

rum

enat

a up

ravl

janj

a ži

votn

om

sred

inom

) (o

pšti

cilj

3)

Izra

diti

podz

akon

ske

akte

za

zako

n o

proc

jeni

utic

aja,

zak

on o

st

rate

škoj

pro

cjen

i utic

aja

i zak

ona

o in

tegr

isan

oj k

ontro

li za

gadj

enja

Do

2008

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

pr

etež

no

spro

vede

no

5 podz

akon

skih

pr

opis

a uz

EIA

za

kon

91

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Prip

rem

iti p

lan

impl

emen

taci

je IP

PC

za

kona

D

o 20

08

Loka

lne

sam

oupr

ave

prip

rem

e

Efik

asna

prim

jena

pos

tojeći

h za

kona

iz o

blas

ti ži

votn

e sr

edin

e (a

vr

emen

om i

onih

čije

don

ošen

je

pred

stoj

i)

2007

– 2

008

(i da

lje)

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

prip

rem

e

Form

irati

Age

nciju

za

živo

tnu

sred

inu

i stv

oriti

usl

ove

za e

fikas

no

djel

ovan

je o

ve in

stiu

cije

2007

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

pr

etež

no

spro

vede

no

A

genc

ija ć

e bi

ti fo

rmira

na Z

akon

om o

ži

votn

oj s

redi

ni u

II k

varta

lu 2

008.

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

MPŠ

V

CE

TI

HM

Z In

stitu

t za

zdra

vlje

Usk

ladi

ti pr

ogra

m m

onito

ringa

i si

stem

izvj

ešta

vanj

a sa

EEA

st

anda

rdim

a i n

a ta

j nač

in s

tvor

iti

pred

uslo

v za

usp

osta

vlja

nje

sveo

buhv

atno

g in

form

acio

nog

sist

ema

u ob

last

i zaš

tite

živo

tne

sred

ine

2007

- 200

8

RZZ

P

pret

ežno

sp

rove

deno

Usp

osta

vlja

nje

sveo

buhv

atno

g in

form

acio

nog

sist

ema

u ob

last

i ži

votn

e sr

edin

e je

pre

dviđ

eno

novi

m

Zako

nom

o ž

ivot

noj s

redi

ni.

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Loka

lne

sam

oupr

ave

Izra

diti

zaje

dnič

ki p

rogr

am z

a ra

zmje

nu in

form

acija

i ši

renj

e is

tih

međ

u or

gani

ma

repu

blič

ke i

opšt

insk

ih u

prav

a, n

evla

dini

h or

gani

zaci

ja i

osta

lih lo

kaln

ih

orga

niza

cija

, sa

cilje

m d

a se

ohr

abri

i pod

stak

ne uče

šće

javn

osti

u do

noše

nju

odlu

ka o

živ

otno

j sre

dini

, po

sebn

o na

loka

lnom

niv

ou

2007

- 20

08

NV

O

Pre

težn

o sp

rove

deno

Nov

i Zak

on o

živ

otno

j sre

dini

re

gulis

aće

pris

tup

info

rmac

ijam

a,

učešće

javn

osti

u do

noše

nju

odlu

ka o

ži

votn

oj s

redi

ni i

pris

tup

prav

osuđ

u u

skla

du s

a za

htje

vim

a A

rhus

ke

konv

enci

je.

Nad

ležn

i org

ani C

G

Rat

ifika

cija

Arh

uske

kon

venc

ije

2008

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

prip

rem

e

Rat

ifika

cija

pla

nira

na d

o kr

aja

2008

. go

dine

.

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Usv

ojiti

Zak

on o

eko

-fond

u i

osno

vati

eko-

fond

uz

jača

nje

ulog

e ek

onom

skih

inst

rum

enat

a i

dosl

jedn

u pr

imje

nu p

rinci

pa

«zag

ađiv

ać p

laća

»

2006

- 20

07

Min

ista

rstv

o fin

ansi

ja

pret

ežno

sp

rove

deno

P

lani

rano

je d

a se

do

kraj

a 20

08.

godi

ne u

svoj

i Zak

on o

osn

ivan

ju e

ko-

fond

a

92

PRO

STO

RN

O P

LAN

IRA

NJE

M

inis

tars

tvo

za

ekon

omsk

i ra

zvoj

D

onoš

enje

PP

i int

egra

cija

zah

tjeva

od

rživ

osti

u PP

kro

z st

rate

šku

proc

jenu

utic

aja

2007

Par

lam

ent R

CG

spro

vede

no u

po

tpun

osti

U

svoj

en P

P

Don

ošen

je P

rost

orno

g pl

ana

podr

učja

pos

ebne

nam

jene

Mor

sko

dobr

o

2007

P

arla

men

t RC

G

spro

vede

no u

po

ptun

osti

Usv

ojen

P

PP

PN

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j U

sklađi

vanj

e pr

osto

rnih

pla

nova

po

druč

ja p

oseb

ne n

amje

ne i

pros

torn

ih p

lano

va o

pštin

a sa

P

rost

orni

m p

lano

m R

epub

like

2007

- 20

09

Loka

lne

sam

oupr

ave

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Usv

ojen

e iz

mje

ne i

dopu

ne 3

PP

O

Don

ošen

je i

ažur

iranj

e po

stoj

ećih

pr

osto

rnih

pla

nova

spr

ovod

i se

znač

ajni

je i

bolje

. B

udva

, Dan

ilovg

rad

i Šav

nik,

rađe

ni

para

leln

o sa

PP

CG

Loka

lne

sam

oupr

ave

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

Don

ošen

je/a

žurir

anje

GU

P i

DU

P u

op

štin

ama

(prio

ritet

prim

orje

i op

štin

e na

čijo

j ter

itorij

i im

a na

cion

alni

h pa

rkov

a)

2007

- 20

09

Nad

leže

ne s

tručn

e in

stitu

cije

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Usv

ojen

a 3

GU

P-a

B

udva

, Bar

i Š

avni

k, rađe

ni p

aral

elno

sa

PP

CG

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

Loka

lne

sam

opra

ve

Obe

zbjeđe

nje

prav

ovre

men

og i

djel

otvo

rnog

pris

tupa

info

rmac

ijam

a i uče

šća

javn

osti

u iz

radi

pro

stor

no

plan

ske

i urb

anis

tičke

do

kum

enta

cije

2007

- 20

10

NV

O

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

U

izra

di je

nov

i Zak

on o

pla

nira

nju

i ur

eđen

ju p

rost

ora

koji će

obe

zbije

diti

trans

pare

ntno

st.

Loka

lne

sam

oupr

ave

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

Don

ošen

je n

ovih

i a

žurir

anje

po

stoj

ećih

pr

osto

rnih

pl

anov

a na

svi

m

nivo

ima

(od

PP

Rep

ublik

e do

op

štin

skih

DU

P);

inte

grac

ija

zaht

jeva

od

rživ

osti

u pr

osto

rno-

plan

sku

doku

men

taci

ju

(opš

ti ci

lj 3)

Raz

voj k

apac

iteta

(pos

ebno

na

opšt

insk

om n

ivou

) za

kont

inui

rano

pl

anira

nje

i prim

jenu

sav

rem

enih

tre

ndov

a, in

tegr

aciju

zah

tjeva

od

rživ

osti

(kro

z pr

ocje

nu u

ticaj

a pl

anov

a na

živ

otnu

sre

dinu

)

2007

– 2

012

(traj

no)

Dom

aće

stručn

e in

stitu

cije

prip

rem

e

93

PRO

STO

RN

O P

LAN

IRA

NJE

M

inis

tars

tvo

za

ekon

omsk

i ra

zvoj

D

onoš

enje

PP

i int

egra

cija

zah

tjeva

od

rživ

osti

u PP

kro

z st

rate

šku

proc

jenu

utic

aja

2007

Par

lam

ent R

CG

spro

vede

no u

po

tpun

osti

U

svoj

en P

P

Don

ošen

je P

rost

orno

g pl

ana

podr

učja

pos

ebne

nam

jene

Mor

sko

dobr

o

2007

P

arla

men

t RC

G

spro

vede

no u

po

ptun

osti

Usv

ojen

P

PP

PN

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j U

sklađi

vanj

e pr

osto

rnih

pla

nova

po

druč

ja p

oseb

ne n

amje

ne i

pros

torn

ih p

lano

va o

pštin

a sa

P

rost

orni

m p

lano

m R

epub

like

2007

- 20

09

Loka

lne

sam

oupr

ave

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Usv

ojen

e iz

mje

ne i

dopu

ne 3

PP

O

Don

ošen

je i

ažur

iranj

e po

stoj

ećih

pr

osto

rnih

pla

nova

spr

ovod

i se

znač

ajni

je i

bolje

. B

udva

, Dan

ilovg

rad

i Šav

nik,

rađe

ni

para

leln

o sa

PP

CG

Loka

lne

sam

oupr

ave

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

Don

ošen

je/a

žurir

anje

GU

P i

DU

P u

op

štin

ama

(prio

ritet

prim

orje

i op

štin

e na

čijo

j ter

itorij

i im

a na

cion

alni

h pa

rkov

a)

2007

- 20

09

Nad

leže

ne s

tručn

e in

stitu

cije

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Usv

ojen

a 3

GU

P-a

B

udva

, Bar

i Š

avni

k, rađe

ni p

aral

elno

sa

PP

CG

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

Loka

lne

sam

opra

ve

Obe

zbjeđe

nje

prav

ovre

men

og i

djel

otvo

rnog

pris

tupa

info

rmac

ijam

a i uče

šća

javn

osti

u iz

radi

pro

stor

no

plan

ske

i urb

anis

tičke

do

kum

enta

cije

2007

- 20

10

NV

O

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

U

izra

di je

nov

i Zak

on o

pla

nira

nju

i ur

eđen

ju p

rost

ora

koji će

obe

zbije

diti

trans

pare

ntno

st.

Loka

lne

sam

oupr

ave

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

Don

ošen

je n

ovih

i a

žurir

anje

po

stoj

ećih

pr

osto

rnih

pl

anov

a na

svi

m

nivo

ima

(od

PP

Rep

ublik

e do

op

štin

skih

DU

P);

inte

grac

ija

zaht

jeva

od

rživ

osti

u pr

osto

rno-

plan

sku

doku

men

taci

ju

(opš

ti ci

lj 3)

Raz

voj k

apac

iteta

(pos

ebno

na

opšt

insk

om n

ivou

) za

kont

inui

rano

pl

anira

nje

i prim

jenu

sav

rem

enih

tre

ndov

a, in

tegr

aciju

zah

tjeva

od

rživ

osti

(kro

z pr

ocje

nu u

ticaj

a pl

anov

a na

živ

otnu

sre

dinu

)

2007

– 2

012

(traj

no)

Dom

aće

stručn

e in

stitu

cije

prip

rem

e

Form

iranj

e re

gion

alno

g ce

ntra

za

plan

iranj

e (z

a op

štin

e sj

ever

nog

regi

ona)

2007

Lo

kaln

e sa

mou

prav

e

Zb

og z

apoč

inja

nja

proj

ekta

jača

nja

kapa

cite

ta u

opš

tinam

a uz

pod

ršku

S

vjet

ske

bank

e, o

dust

alo

se o

d sp

rovođe

nja

ove

mje

re. U

Min

ista

rstv

u za

eko

nom

ski r

azvo

j je

nagl

ašen

o da

u

okvi

ru n

ovog

Zak

ona

o lo

kaln

oj

sam

oupr

avi p

osto

ji m

oguć

nost

da

se

podr

že p

redv

iđen

e ak

tivno

sti,

ali d

a, z

a sa

da, n

e po

stoj

i mog

ućno

st

regi

onal

nog

pris

tupa

. Kad

a se

bud

e pr

avila

revi

zija

Akc

iono

g pl

ana

Nac

iona

lne

stra

tegi

je o

drži

vog

razv

oja

treba

nap

ravi

ti iz

mje

ne o

ve m

jere

.

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j U

spos

tavl

janj

e in

tegr

alno

g in

form

acio

nog

sist

ema

sa

odgo

vara

jući

m p

odsi

stem

ima

(k

atas

tar,

pros

torn

o pl

anira

nje,

ur

bani

zam

, inf

rast

rukt

ura)

2007

– 2

012

(traj

no)

Loka

lne

sam

oupr

ave

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

U

toku

su

izra

de S

tudi

ja "I

nfor

mac

iona

po

dršk

a P

PC

G" i

"Ins

trum

enti

impl

emen

taci

je P

PC

G"

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j Jača

nje

kapa

cite

ta n

adle

žih

insp

ekci

ja z

a pr

imje

nu z

akon

a i

plan

ova;

pob

oljš

anje

koo

rdin

acije

i ra

zgra

niče

nje

nadl

ežno

sti,

i do

slje

dna

prim

jena

kaz

neni

h m

jera

u

sluč

aju

nepo

štov

anja

pr

opis

a/pl

anov

a

2007

– 2

012

(traj

no)

Loka

lne

sam

oupr

ave

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Don

ošen

je p

oliti

ke z

aštit

e pe

jzaž

a u

skla

du s

a P

redi

onom

kon

venc

ijom

S

avje

ta E

vrop

e

2008

M

inis

tars

tvo

za

ekon

omsk

i raz

voj

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i zaš

tite

živo

tne

sred

ine

je fo

rmira

lo ra

dnu

grup

u za

ra

tifik

aciju

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

N

adle

žne

inst

ituci

je

loka

lne

sam

oupr

ave

Zašt

ititi

priro

dni i

ku

lturn

i pej

zaž

(o

pšti

cilje

vi 3

i 5)

Id

entif

ikac

ija i

vred

nova

nje

pejz

aža,

i i

nteg

raci

ja z

aštit

e pe

jzaž

a u

pros

torn

o pl

anira

nje,

pol

itiku

zaš

tite

živo

tne

sred

ine,

kul

turn

u i o

stal

e re

leva

ntne

pol

itike

2007

- 20

10

Stručn

e in

stitu

cije

(za

urba

niza

m i

proj

ekto

vanj

e, z

aštit

u ku

lturn

og n

asljeđa

, za

štitu

prir

ode,

A

rhite

kton

ski f

akul

tet)

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

U

izra

di je

nov

i Zak

on o

pla

nira

nju

i ur

eđen

ju p

rost

ora

94

MO

RE

I OB

ALN

O P

OD

RUČ

JE

Vla

da R

CG

M

inis

tars

tvo

za

ekon

omsk

i raz

voj

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Def

inis

ati g

rani

cu o

baln

og p

odručj

a pr

ema

smje

rnic

ama

Bar

selo

nske

ko

nven

cije

, pra

teći

h pr

otok

ola

i na

crta

IUO

P p

roto

kola

; pre

pozn

ati

gran

icu

obal

nog

podr

učja

u

Pro

stor

nom

pla

nu R

epub

like

2007

JP z

a up

ravl

janj

e m

orsk

im d

obro

m

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Def

inis

ano

obal

no

podr

učje

u

pred

logu

NS

IU

OP

Vla

da R

CG

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

, M

inis

tars

tvo

za

ekon

omsk

i raz

voj

Izra

diti

i usv

ojiti

Nac

iona

lnu

stra

tegi

ju in

tegr

alno

g up

ravl

janj

a ob

alni

m p

odručj

em C

rne

Gor

e -

NS

IUO

PCG

2007

Koo

rdin

acio

no ti

jelo

za

IUO

P

pret

ežno

sp

rove

deno

U

rađe

n pr

edlo

g N

S IU

OP

Vla

da R

CG

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

JP

za

upra

vlja

nje

mor

skim

dob

rom

Def

inis

ati l

iniju

iza

koje

nem

a gr

adnj

e ili

utv

rditi

par

amet

re p

rem

a ko

jima će

se

u pl

anov

ima

niže

g re

da u

tvrđ

ivat

i ova

lini

ja

2007

Opš

tine

Her

ceg

Nov

i, K

otor

, Tiv

at, B

udva

, B

ar, U

lcin

j

prip

rem

e

Pot

pisa

n pr

otok

ol o

IUO

P

Vla

da R

CG

M

inis

tars

tvo

za

ekon

omsk

i raz

voj

Izm

jeni

ti Za

kon

o m

orsk

om d

obru

(il

i don

ijeti

novi

Zak

on o

oba

lnom

po

druč

ju) i

usk

ladi

ti ga

sa

Bar

selo

nsko

m k

onve

ncijo

m,

prat

ećim

pro

toko

lima

i dr

ugim

m

eđun

arod

nim

kon

venc

ijam

a

2007

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

bez

aktiv

nost

i

Vla

da R

CG

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

Form

irati

inst

ituci

onal

ni o

kvir

(in

stitu

cija

, age

ncija

ili s

l.) z

a pr

imje

nu n

ovih

pro

pisa

i N

acio

naln

e st

rate

gije

IUO

P

2008

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

bez

aktiv

nost

i

Sku

pštin

a R

CG

Uvođe

nje

inte

gral

nog

upra

vlja

nja

obal

nim

po

druč

jem

u

Crn

oj G

ori

(opš

ti ci

lj 3)

Obe

zbje

diti

impl

emen

taci

ju

Bar

selo

nske

kon

venc

ije i

prat

ećih

pr

otok

ola,

MAR

PO

L ko

nven

cije

i dr

ugih

rele

vant

nih

međ

unar

odni

h sp

oraz

uma

(kro

z p

rilag

ođav

anje

do

mać

ih p

ropi

sa, d

onoš

enje

i sp

rovođe

nje

rele

vant

nih

stra

tegi

ja,

akci

onih

pla

nova

i m

jera

).

2007

- 20

12

(fazn

o,

dugo

ročn

o)

Vla

da R

CG

pret

ežno

sp

rove

deno

Ocj

ena

se o

dnos

i na

impl

emen

taci

ju

Bar

selo

nske

kon

venc

ije i če

tiri n

jena

pr

otok

ola

koji

su ra

tifik

ovan

i u 2

007;

ur

ađen

i su

stud

ija o

impl

emen

taci

ji (k

ao p

rilog

Zak

ona

o ra

tifik

aciji)

, NA

P i

SA

P B

IO, k

ao i

pred

log

NS

IUO

P. U

to

ku je

fizi

bilit

i stu

dija

za

CA

MP

.

A

ktiv

nost

i vez

ane

za M

AR

PO

L

95

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Min

ista

rstv

o sa

obraća

ja, p

omor

stva

i t

elek

omun

ikac

ija

konv

enci

ju s

u sp

rove

dene

u m

anjo

j m

jeri.

Vla

da R

CG

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

, M

inis

tars

tvo

za

ekon

omsk

i raz

voj

JP z

a up

ravl

janj

e m

orsk

im d

obro

m

Pre

pozn

ati i

jasn

o ra

zgra

niči

ti na

dlež

nost

i za

inte

gral

no

upra

vlja

nje

na lo

kaln

om,

regi

onal

nom

i na

cion

alno

m n

ivou

2007

- 20

08

Opš

tine

Her

ceg

Nov

i, K

otor

, Tiv

at, B

udva

, B

ar, U

lcin

j

bez

aktiv

nost

i

Vla

da R

CG

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Izra

diti

CA

MP

Mon

tene

gro

(Pro

gram

int

egra

lnog

upr

avlja

nja

obal

nim

pod

určj

em)

2008

- 20

09

(i d

alje

)

JP z

a up

ravl

janj

e m

orsk

im d

obro

m

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

U

toku

je iz

rada

Stu

dije

izvo

dljiv

osti

za

CA

MP

; rea

lizac

ija C

AM

P-a

pla

nira

na

za p

rvu

polo

vinu

200

9. g

odin

e.

Vla

da R

CG

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

M

PŠV

Min

ista

rstv

o sa

obraća

ja, p

omor

stva

i t

elek

omun

ikac

ija

2007

-200

8

JP z

a up

ravl

janj

e m

orsk

im d

obro

m

Opš

tine

Her

ceg

Nov

i, K

otor

, Tiv

at, B

udva

, B

ar, U

lcin

j H

idro

met

eoro

lošk

i za

vod

Sman

jenj

e iz

vora

za

gađe

nja

mor

a i

obal

nog

podr

učja

(opš

ti ci

lj 3)

Izra

diti

sveo

buhv

atni

pro

gram

ko

ntin

uira

nog

prać

nja

okea

nogr

afsk

ih, f

izič

ko-h

emijs

kih,

bi

ološ

kih

i dru

gih

para

met

ara

mor

a i

obal

nog

podr

učja

(mon

itorin

g) k

oji

će in

tegr

isat

i poj

edin

ačne

pro

gram

e i p

repo

znat

i izv

ore

finan

sran

ja;

real

izac

ija p

rogr

ama

od

2007

Obe

zbje

diti

neop

hodn

u op

rem

u za

preće

nje

svih

pa

ram

etar

a m

ora,

usp

osta

viti

GIS

ba

zu p

odat

aka

o m

oru

i oba

lnom

po

druč

ju, o

bezb

jedi

ti m

ehan

izm

e tra

jnog

fina

nsira

nja

i ide

ntifi

kova

ti in

stitu

cije

za

održ

avan

je b

aze

poda

taka

2007

- 20

12

CE

TI

pret

ežno

sp

rove

deno

Ocj

ena

se o

dnos

i na

prog

ram

m

onito

ringa

: u to

ku je

fina

lizac

ija

ugov

ora

za re

aliz

aciju

MED

PO

L m

onito

ringa

sta

nja

mor

skog

ek

osis

tem

a, u

ključu

jući

i pl

an z

a fin

ansi

r. O

cjen

a za

dio

mje

re k

oji s

e od

nosi

na

opre

mu

i GIS

baz

u po

data

ka je

sp

rove

deno

u m

anjo

j mje

ri

96

Inst

itut z

a bi

olog

iju

mor

a, d

ruge

nad

ležn

e in

stitu

cije

V

lada

RC

G

Min

ista

rstv

o sa

obraća

ja, p

omor

stva

i t

elek

omun

ikac

ija

Usv

ajan

je i

spro

vođe

nje

Nac

iona

lnog

pla

na in

terv

enci

ja k

od

inci

dent

nog

zagađe

nja

mor

a sa

br

odov

a, k

ao o

snov

e za

pr

istu

panj

e S

ubre

gion

alno

m p

lanu

za

Jad

ran

2007

-200

8

(i da

lje)

Upr

ava

pom

orsk

e si

gurn

osti

Dru

ge n

adle

žne

inst

ituci

je

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

P

ripre

mlje

n pr

vi n

acrt

plan

a

Vla

da R

CG

U

svaj

anje

Zak

ona

o za

štiti

od

zagađi

vanj

a m

ora

s pl

ovila

, Zak

ona

o lu

kam

a, Z

akon

a o

mor

u, Z

akon

a o

hidr

ogra

fsko

j dje

latn

osti,

Zak

ona

o po

mor

skoj

plo

vidb

i, Za

kona

o

sigu

rnos

ti i b

ezbj

edno

sti p

lovi

dbe

2007

Min

ista

rstv

o sa

obraća

ja, p

omor

stva

i t

elek

omun

ikac

ija

pret

ežno

sp

rove

deno

Usv

ojen

Zak

on o

mor

u; p

ripre

mlje

ni

pred

lozi

zak

ona

o o

zašt

iti o

d za

gađi

vanj

a m

ora

s pl

ovila

, luk

ama,

po

mor

skoj

plo

vidb

i, si

gurn

osti

i be

zbje

dnos

ti pl

ovid

be

Vla

da R

CG

N

adle

žna

min

ista

rstv

a JP

za

upra

vlja

nje

mor

skim

dob

rom

Obe

zbje

diti

meh

aniz

am e

fikas

ne

podj

ele

i koo

rdin

acije

nad

ležn

osti

za k

ontro

lu a

ktiv

nost

i u o

baln

om

podr

učju

(koj

i pod

razu

mje

va

međ

usek

tors

ku s

arad

nju

i sar

adnj

u lo

kaln

ih i

repu

blič

kih

insp

ekci

jski

h or

gana

)

2007

-200

8

Opš

tine

Her

ceg

Nov

i, K

otor

, Tiv

at, B

udva

, B

ar, U

lcin

j

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

P

redl

ogom

NS

IUO

P n

ije u

pot

puno

sti

defin

isan

meh

aniz

mim

a in

stitu

cion

alne

ko

ordi

naci

je

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Rev

izija

i us

vaja

nje

Nac

iona

lnog

ak

cion

og p

lana

za

suzb

ijanj

e za

gađe

nja

sa k

opna

pre

ma

cilje

vim

a na

vede

nim

u S

trate

škom

ak

cion

om p

lanu

usv

ojen

om 1

997.

go

d u

okv

iru U

NE

P/M

AP

2007

i dr

uga

min

ista

rstv

a i

inst

ituci

je u

ključe

ne u

re

aliz

aciju

Bar

selo

nske

ko

nven

cije

i pr

ateć

ih

prot

okol

a n

a op

erat

ivno

m n

ivou

u

Crn

oj G

ori

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

R

eviz

ija n

ije ra

đena

u p

otpu

nost

i jer

se

ta m

jera

nije

ukl

opila

u a

kcio

ni p

lan

i di

nam

iku

UN

EP

/MA

P-a

; za

2008

. go

dinu

pla

nira

n poče

tak

revi

zije

B

udge

t Bas

elin

es k

oje

su p

reds

tavl

jale

os

novu

za

izra

du N

AP

-a.

97

KLI

MA

TSK

E PR

OM

JEN

E I Z

AŠT

ITA

OZO

NSK

OG

OM

OTA

ČA

M

inis

tars

tvo

turiz

ma

i za

štite

živ

otne

sre

dine

/ A

genc

ija z

a ži

votn

u sr

edin

u

Izra

da N

acio

naln

e ko

mun

ikac

ije o

kl

imat

skim

pro

mje

nam

a (u

ključu

jući

in

vent

ar g

asov

a sa

efe

ktom

st

akle

ne b

ašte

, pla

n sm

anje

nja

emis

ija i

prog

ram

za

ubla

žava

nje

posl

jedi

ca k

limat

skih

pro

mje

na)

2007

- 20

08

Hid

rom

eteo

rolo

ški

zavo

d

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

P

ripre

mlje

ni n

acrti

nac

iona

lnih

in

vent

ara

gaso

va s

a ef

ekto

m s

takl

ene

bašt

e za

199

0. 1

998

i 200

3. g

odin

u;

odob

rena

GEF

sre

dstv

a i o

snov

an

Kom

itet z

a up

ravl

janj

e pr

ojek

tom

za

prip

rem

u pr

vog

naci

onal

nog

izvj

ešta

ja

Rat

ifika

cija

Kjo

to p

roto

kola

20

07

Sku

pštin

a R

CG

sp

rove

deno

u

potp

unos

ti

Usv

ojen

Zak

on

o ra

tifik

aciji

K

joto

pro

toko

la

(Sl.

List

RC

G,

br. 1

7/20

07)

Osn

ovan

Sav

jet z

a m

ahan

izam

čis

tog

razv

oja

koji

vrši

ulo

gu o

vlašće

nog

naci

onal

nog

tijel

a za

odo

brav

anje

C

DM

pro

jeka

ta; u

rađe

na p

rocj

ena

pote

ncija

lnih

CD

M p

roje

kata

.

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne/

Impl

emen

taci

ja p

rogr

ama

post

epen

og iz

baci

vanj

a iz

upo

trebe

su

psta

nci k

oje

ošteću

ju o

zons

ki

omot

ač

2007

- 20

12

Age

ncija

za

živo

tnu

sred

inu

pret

ežno

sp

rove

deno

Usv

ojen

Nac

iona

lni p

rogr

am z

a el

imin

aciju

iz u

potre

be s

ubps

tanc

i koj

e oš

teću

ju o

zons

ki o

mot

ač

O

TPA

D

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne/

Age

ncija

za

živo

tnu

sred

inu

Don

ošen

je p

odza

kons

kih

akat

a ko

ja s

e od

nose

na

Zako

n o

upra

vlja

nju

otpa

dom

2007

Nad

ležn

i drž

avni

i or

gani

loka

lne

sam

oupr

ave

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

U

rađe

ni n

acrti

dva

pod

zako

nska

akt

a;

u to

ku je

prip

rem

a za

izra

du o

stal

ih 1

8 po

dzak

onsk

ih a

kata

koj

i tre

ba d

a se

za

vrše

do

kraj

a 20

08.

Dal

je

uskl

ađiv

anje

re

gula

tive

sa E

U

prop

isim

a, u

z jača

nje

kapa

cite

ta z

a pr

aviln

o po

stup

anje

sa

otpa

dom

i jača

nje

baze

po

data

ka

(opš

ti ci

lj 3)

Rep

ublič

ki p

lan

upra

vlja

nja

otpa

dom

20

07

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

spro

vede

no u

po

tpun

osti

Iz

rađe

n P

lan

upra

vlja

nja

otpa

dom

za

perio

d 20

08 -

2012

98

Opš

tinsk

i pla

novi

upr

avlja

nja

otpa

dom

20

08

Loka

lne

sam

oupr

ave

pr

ipre

me

P

odgo

rica

prip

rem

a pl

an, p

lano

vi

osta

lih o

pštin

a u

prip

rem

i. Iz

radu

lo

kaln

ih p

lano

va tr

eba

oček

ivat

i do

kraj

a 20

08 i

poče

tka

2009

.

Loka

lne

sam

oupr

ave

Javn

a ko

mun

alna

pr

eduz

eća

Izgr

adnj

a re

gion

alni

h sa

nita

rnih

de

poni

ja (p

riorit

et d

epon

ijam

a na

P

rimor

ju)

2007

– 2

012

(i

dalje

)

Bud

uća

jedi

nica

za

impl

emen

taci

ju

proj

ekat

a ko

mun

alne

in

frast

rukt

ure

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Iz

građ

ena

depo

nija

u P

odgo

rici;

u to

ku

su p

ripre

me

za iz

radu

stu

dija

iz

vodl

jivos

ti i e

labo

rata

pro

cjen

e ut

icaj

a na

živ

otnu

sre

dinu

za

osta

le d

epon

ije

(urađe

no z

a de

poni

ju u

Ber

anam

a).

Izgr

adnj

a os

talih

dep

onija

i nj

ihov

o st

avlja

nje

u fu

nkci

ju s

e oč

ekuj

e od

no

vem

bra

2009

. god

ine.

Izgr

adnj

a de

poni

je z

a op

asan

otp

ad20

09

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

bez

aktiv

nost

i

Rad

i se

na iz

nala

ženj

u rje

šenj

a za

lo

kaci

ju d

epon

ije z

a pr

ivre

men

o od

laga

nje

opas

nog

otpa

da.

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja,

rada

i so

cija

lnog

st

aran

ja

Vođe

nja

regi

stra

pod

atak

a o

proi

zvod

nji o

tpad

a, u

prav

ljanj

u ot

pado

m i

izda

tim d

ozvo

lam

a (u

sk

ladu

sa čl

anom

44

Zako

na o

up

ravl

janj

u ot

pado

m)

2009

Loka

lna

sam

oupr

ava

bez

aktiv

nost

i

Pita

nja

veza

na z

a vođe

nje

regi

stra

biće

uređe

na p

odza

kons

kim

akt

ima.

M

ZRSS

: U to

ku iz

rada

stra

tesk

og

doku

men

ta k

ojim

ce

se d

efin

isat

i up

ravl

janj

e m

edic

insk

im o

tpad

om iz

ko

jeg će

pro

izić

i pra

viln

ik o

pos

tupa

nju

sa m

edic

insk

im o

tpad

om.

99

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Javn

a ko

mun

alna

pr

eduz

eća

Pod

izan

je s

vije

sti o

znača

ju

prav

ilnog

pos

tupa

nja

sa o

tpad

om

2007

- 20

12

NV

O

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

R

ealiz

uje

se p

ilot p

roje

kat s

elek

tivno

g sa

kupl

janj

a ot

pada

u s

vim

gra

dovi

ma

u C

rnoj

Gor

i; poče

la k

ampa

nja

za

izba

civa

nje

plas

tični

h ke

sa iz

upo

trebe

. A

kcija

"Nek

a bu

de č

isto

" se

real

izuj

e već če

tiri g

odin

e.

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i

zašt

ite ž

ivot

ne s

redi

ne

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski

razv

oj

Loka

lne

sam

oupr

ave

Stim

ulis

anje

pro

gram

a za

reci

klaž

u ot

pada

20

07 -

2012

Priv

atni

sek

tor

bez

aktiv

nost

i

100

Prio

rtie

tni z

adac

i M

jere

R

okov

i N

osio

ci

Stat

us

Poka

zate

lji

prog

resa

K

omen

tari

UPR

AVL

JAN

JE I

UČ

EŠĆ

E JA

VNO

STI U

DO

NO

ŠEN

JU O

DLU

KA

V

lada

i dr

ugi

orga

ni iz

vršn

e vl

asti,

uz

pom

oć

drža

vnih

age

ncija

i in

stitu

cija

Nas

tava

k re

form

i jav

ne

adm

inis

traci

je i

pobo

ljšan

je n

jene

ef

ikas

nost

i u s

klad

u sa

po

treba

ma

koje

pr

oizi

laze

iz p

roce

sa E

U

inte

grac

ija; p

obol

jšan

je

verti

kaln

e i h

oriz

ontln

e ko

ordi

naci

ja u

okv

iru

javn

e ad

min

istra

cije

2007

– 2

010

Uni

verz

itet

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Svi

drž

avni

org

ani

Pol

itičk

e pa

rtije

Una

prije

diti

spro

vođe

nje

zako

na,

stra

tešk

ih

doku

men

ata,

pl

anov

a i

prog

ram

a;

osig

urat

i ad

ekva

tno

učešće

javn

osti

u pr

oces

u nj

ihov

e pr

ipre

me

(o

pšti

cilj

4)

Dal

ji ko

raci

ka

uspo

stav

ljanj

u tra

nspa

rent

nog

i za

javn

ost o

tvor

enog

pr

oces

a do

noše

nja

odlu

ka

2007

– 2

010

(i da

lje)

Civ

ilni s

ekto

r

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Usv

ajan

je N

acio

naln

og p

rogr

am z

a in

tegr

aciju

C

rne

Gor

e u

Evr

opsk

u un

iju z

a pe

riod

2008

–

2012

. god

ine

(NP

I) pl

anira

no je

za

drug

i kva

rtal

ove

godi

ne. N

acio

naln

i pro

gram

za

inte

grac

iju

pred

stav

ljaće

pla

n im

plem

enta

cije

Spo

razu

ma

o st

abiliz

aciji

i pr

idru

živa

nju,

što

je i

obav

eza

Crn

e G

ore

prem

a čl

anu

72 S

SP

, po

kom

e C

rna

Gor

a tre

ba d

a sači

ni p

oseb

ni p

rogr

am z

a sp

rovođe

nje

SSP.

NPI

će

obuh

vata

ti i v

iše

drug

ih

doku

men

ata

koje

je c

rnog

orsk

a ad

min

istra

cija

do

sad

a re

dovn

o pr

ipre

mal

a, k

ao š

to s

u A

kcio

ni

plan

za

impl

emen

taci

ju p

repo

ruka

iz E

vrop

skog

pa

rtner

stva

1 i A

kcio

ni p

lan

za jača

nje

adm

inis

trativ

nih

kapa

cite

ta z

a im

plem

enta

ciju

SS

P.

Bro

j jav

nih

rasp

rava

i os

talih

vid

ova

kons

ulta

cija

u

proc

esu

dono

šenj

a po

litik

a i p

lano

va je

zn

atno

uveća

n u

2007

. god

ini.

Sku

pštin

a R

CG

Vla

da i

orga

ni

izvr

šne

vlas

ti

Suzb

ijanj

e ko

rupc

ije(o

pšti

cilj

4)

Don

ošen

je

antik

orup

cijs

ke p

oliti

ke

sa k

onkr

etni

m m

jera

ma

za s

uzbi

janj

e k

orup

cije

u

poje

dini

m o

blas

tima,

po

sebn

o ko

d pr

ivat

izac

ije, u

rban

izm

a i g

rađe

vina

rstv

a,

prav

osuđ

a, i

upra

vlja

nja

priro

dnim

resu

rsim

a ka

o ob

last

ima

u ko

jima

koru

pcija

mož

e zn

ačaj

no u

groz

iti ja

vni

inte

res

2007

Civ

ilni s

ekto

r (N

VO

, med

iji)

pret

ežno

sp

rove

deno

D

ones

en A

kcio

ni

plan

za

borb

u pr

otiv

kor

upci

je

Vla

da C

rne

Gor

e je

u d

osad

ašnj

em p

erio

du

usvo

jila

dva

izvj

ešta

ja N

acio

naln

e ko

mis

ije o

re

aliz

aciji

mje

ra iz

Akc

iono

g pl

ana

za

spro

vodj

enje

Pro

gram

a bo

rbe

prot

iv k

orup

cije

i or

gani

zova

nog

krim

inal

a, i

oba

izvj

ešta

ja s

u ob

javl

jena

i do

stup

na ja

vnos

ti na

saj

tu U

prav

e za

ant

ikor

upci

jsku

inic

ijativ

u –

(http

://w

ww

.gom

.cg.

yu/fi

les/

1186

0626

53.d

oc; i

ht

tp://

ww

w.g

om.c

g.yu

/file

s/12

0464

0240

.doc

). V

lada

je z

a na

redn

i per

iod

naja

vila

i pr

ipre

mu

Inov

irano

g A

kcio

nog

plan

a za

spr

ovod

jenj

e P

rogr

ama

borb

e pr

otiv

kor

upci

je i

orga

nizo

vano

g kr

imin

ala.

101

Svi

org

ani d

ržav

ne

vlas

ti

Dos

ljedn

a pr

imje

na

Zako

na o

slo

bodn

om

pris

tupu

info

mac

ijam

a

2007

(tr

ajno

)

Civ

ilni s

ekto

r (N

VO

, med

iji)

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Vla

da

Anti-

koru

pcijs

ke

kam

panj

e 2

007

- 201

0

Civ

ilni s

ekto

r (N

VO

, med

iji)

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Ugl

avno

m k

roz

aktiv

nost

i NV

O s

ekto

ra i

Upr

ave

za a

ntik

orup

cijs

ku in

icija

tivu

Sud

stvo

i tu

žila

stvo

A

ktiv

niji

dopr

inos

su

dstv

a u

anti-

koru

pcijs

kim

pr

ogra

mim

a

200

7 - 2

010

Civ

ilni s

ekto

r (N

VO

, med

iji)

bez

aktiv

nost

i

Svi

drž

avni

org

ani

Pol

itičk

e pa

rtije

Civ

ilni s

ekto

r (N

VO

, med

iji)

Dal

je u

napr

edjiv

anje

za

kono

davs

tva

u ob

last

i bo

rbe

prot

iv k

orup

cije

, jača

nje

inst

ituci

ja z

a sp

rovo

djen

je

antik

orup

cijs

ke p

oliti

ke i

rast

efik

asno

sti

prav

osud

nog

sist

ema

(Izm

jene

i do

pune

K

rivič

nog

zako

nika

, po

sebn

o u

obla

sti

jača

nje

kapa

cite

ta

tuži

lašt

va i

uvod

jenj

e m

jera

tajn

og n

adzo

ra )

2007

(tr

ajno

)

Vasp

itno-

obra

zovn

i sis

tem

na

svi

m n

ivoi

ma

bez

aktiv

nost

i

Toko

m 2

007.

god

ine,

u p

roce

suira

nju

sluč

ajev

a ko

rupc

ije, b

ilo je

u ra

du 4

5 op

tuže

nja

prot

iv 6

8 lic

a, d

onije

to 2

5 pr

esud

a pr

otiv

26

lica,

od če

ga

su p

ravo

snaž

ne 1

1 pr

esud

a pr

otiv

11

lica.

Loka

lne

sam

oupr

ave

Vla

da

Dos

ljedn

o sp

rovođe

nje

zako

na o

loka

lnoj

sa

mou

prav

i

2007

- 20

08

Sud

ska

vlas

t

pret

ežno

sp

rove

deno

Dec

entr

aliz

acija

(o

pšti

cilj

4)

Inst

ituci

onal

no i

finan

sijs

ko jača

nje

orga

na lo

kaln

e sa

mou

prav

e, p

oseb

no u

ob

last

ima

u ko

jima

se

novi

m z

akon

skim

rje

šenj

ima

opšt

inam

a da

ju z

nača

jne

i za

htje

vne

nadl

ežno

sti

200

6 - 2

008

Vla

da, p

oseb

no

Min

ista

rstv

o fin

ansi

ja

Org

ani l

okal

ne

sam

oupr

ave

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri U

dio

pore

skih

pr

ihod

a lo

kaln

e sa

mop

urav

e u

ukup

nim

por

eski

m

prih

odim

a - 8

,4%

(2

006)

Uku

pno

ostv

aren

i prih

odi b

udže

ta s

vih

opšt

ina

za 2

007.

god

inu

izno

se 3

05,3

3 m

il. e

ur i

u od

nosu

na

2006

. (16

4,75

mil.

eur

), veći

su

za

85,3

3%. U

stru

ktur

i ost

vare

nih

prih

oda,

prih

odi

loka

lnog

kar

akte

ra uče

stvu

ju s

a 83

,05%

(od

kojih

55,

40%

se

odno

si n

a fis

kaln

e pr

ihod

e -

pore

ze, t

akse

i na

knad

e), u

stup

ljeni

prih

odi

budž

eta

Drž

ave

11,9

1 %

, sre

dstv

a E

galiz

acio

nog

fond

a 3,

56 %

, usl

ovne

dot

acije

iz

budž

eta

Drž

ave

0,52

% i

subv

enci

je iz

bud

žeta

D

ržav

e 0,

96 %

. (B

ilten

Min

ista

rstv

a Fi

nans

ija,

broj

XI)

102

Izgr

adnj

a ka

paci

teta

na

loka

lnom

niv

ou,

pose

bno

u ob

last

ima

u ko

jima

orga

ni lo

kaln

e sa

mou

prav

e im

aju

znač

ajne

i za

htje

vne

nadl

ežno

sti (

prim

jeri

uključu

ju, a

li ni

jesu

og

raniče

ni n

a,

vodo

snab

dije

vanj

e,

upra

vlja

nje

voda

ma,

ot

pado

m, p

rost

orno

pl

anira

nje)

2007

- 20

12

Vla

da, o

rgan

i iz

vršn

e vl

asti,

pa

ra-d

ržav

ne

agen

cije

i in

stitu

cije

U

nive

rzite

t N

VO

M

eđun

arod

ne

orga

niza

cije

i

prog

ram

i

prip

rem

e

Rea

lizov

an m

anji

broj

pro

gram

a ob

uke;

nem

a po

data

ka o

znača

jnom

jača

nju

tehn

ički

h ka

paci

teta

ili l

juds

kih

resu

rsa

Jača

nje

međ

uopš

tinsk

e sa

radn

je i

pris

tupa

rje

šava

nju

prob

lem

a na

re

gion

alno

m n

ivou

2007

- 20

09

Zaje

dnic

a op

štin

a Lo

kaln

e sa

mou

prav

e V

lada

, org

ani

izvr

šne

vlas

ti,

para

-drž

avne

ag

enci

je

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

OB

RA

ZOVA

NJE

M

inis

trast

vo

pros

vjet

e i n

auke

Po

stiz

anje

kv

alite

tnog

ob

razo

vanj

a za

sv

u dj

ecu;

os

tvar

ivan

je

Mile

niju

msk

ih

razv

ojni

h ci

ljeva

i c

iljev

a

Nac

iona

lnog

ak

cion

og p

lana

za

dje

cu

(opš

ti ci

ljevi

1 i

2)

Obe

zbije

diti

da s

va

djec

a os

novn

oško

lsko

g uz

rast

a, p

oseb

no

rom

ska,

upi

šu i

zavr

še o

snov

nu

škol

u

2007

- 20

10

Zavo

d za

ško

lstv

o

pret

ežno

sp

rove

deno

96

,9%

dje

ce

obuh

vaće

no

obav

ezni

m

osno

vnim

ob

razo

vanj

em;

12

36 d

jece

RA

E u

os

novn

im

škol

ama.

Sto

pa p

ism

enos

ti ko

d uz

rast

a 10

go

dina

i st

ariji

- 97

,5%

. Bro

j os

nova

ca k

oji s

u do

bili

besp

latn

e ud

žben

ike

103

Min

ista

rstv

o pr

osvj

ete

i nau

ke

Obe

zbije

diti

besp

latn

e ud

žben

ike

rom

skoj

dj

eci i

dje

ci iz

si

rom

ašni

h ka

tego

rija

stan

ovni

štva

2007

- 20

10

Zavo

d za

ško

lstv

o

pret

ežno

sp

rove

deno

(k

oris

nici

so

c.po

moć

i i R

AE

) -

2863

(od če

ga

232

RA

E).

B

roj g

imna

zija

laca

ko

ji su

dob

ili

besp

latn

e ud

žben

ike

-63.

Min

istra

stvo

pr

osvj

ete

i nau

ke

Ost

varit

i ink

luzi

vno

obra

zova

nje

2007

– 2

010

Zavo

d za

ško

lstv

o

pret

ežno

sp

rove

deno

B

roj d

jece

ob

uhvaće

ne

inkl

uziv

nim

ob

razo

vanj

em:

185

- pre

dško

lsko

; 15

91 o

snov

ne

škol

e i 1

96 s

redn

je

škol

e.

B

roj š

kola

u k

ojim

a su

obe

zbijeđe

ne

tehn

ičke

m

oguć

nost

i za

inkl

uziv

nu n

asta

vu:

36 o

snov

nih

i 6

sred

njih

Min

ista

rstv

o pr

osvj

ete

i nau

ke

Zavo

d za

ško

lstv

o

Cen

tar z

a st

ručn

o ob

razo

vanj

e

Rea

lizov

anje

na

stav

e po

nov

im

obra

zovn

im

prog

ram

ima

2007

- 20

10

Ško

le

spro

vede

no u

po

tpun

osti

Bro

j osn

ovni

h šk

ola

u re

form

i: 11

9 (7

4%);

odno

s uč

enik

/ rač

unar

: 29

,6.

Bro

j sr

ednj

ih š

kola

u

refo

rmi:

49 (1

00);

odno

s uč

enik

/ raču

nar:

21,6

.

104

Min

istra

stvo

pr

osvj

ete

i nau

ke

Izra

da iz

born

ih

prog

ram

a za

os

novn

u šk

olu

2007

– 2

010

Zavo

d za

ško

lstv

o

pret

ežno

sp

rove

deno

B

roj o

snov

nih

škol

a u

kojim

a se

re

aliz

uju

izbo

rni

prog

ram

i: 47

; bro

j uč

enik

a ko

ji iz

učav

aju

izbo

rne

pred

met

e: 1

2.25

0

Min

istra

stvo

pr

osvj

ete

i nau

ke

Izra

da iz

born

ih

prog

ram

a za

gi

mna

zije

2007

- 201

0

Zavo

d za

ško

lstv

o

pret

ežno

sp

rove

deno

B

roj g

imna

zija

u

kojim

a se

real

izuj

u iz

born

i pro

gram

i: 21

+ 2

priv

atne

;

br

oj uče

nika

koj

i iz

učav

aju

izbo

rne

pred

met

e: 4

.138

Min

istra

stvo

pr

osvj

ete

i nau

ke

Cen

tar z

a st

ručn

o ob

razo

vanj

e

Kva

litet

na

impl

emen

taci

ja

Pre

dmet

nih

prog

ram

a ko

ji sa

drže

tem

atsk

e sa

drža

je o

drži

vog

razv

oja

2007

- 20

12

Zavo

d za

ško

lstv

o

pret

ežno

sp

rove

deno

B

r. na

stav

nika

os

novn

ih š

kola

ob

učen

ih n

a ra

dion

icam

a i

sem

inar

ima:

200

6 - 8

74

20

07 -

902

Br.

nast

avni

ka

sred

njih

ško

la

obuč

enih

na

radi

onic

ama

i se

min

arim

a: 2

006

- 337

200

7 - 3

19

Min

istra

stvo

pr

osvj

ete

i nau

ke

Zavo

d za

ško

lstv

o

Poveća

nje

tem

atsk

ih

sadr

žaja

odr

živo

g ra

zvoj

a u

nast

avni

m

prog

ram

ima

od p

redš

kols

kog

do

univ

erzi

tets

kog

nivo

a

(opš

ti ci

lj 3)

Kre

iranj

e 20

%

slob

odno

g sa

drža

ja

pred

met

nih

prog

ram

a od

pr

edšk

olsk

og d

o un

iver

zite

tsko

g ni

voa

sa te

mat

skm

sa

drža

jima

o od

rživ

om ra

zvoj

u

2007

- 20

12

Ško

le

prip

rem

e

105

NV

O

Rea

lizac

ija

pose

bnih

pro

jeka

ta

u šk

olam

a ko

je

nude

NV

O, a

od

nose

se

na

održ

ivi r

azvo

j i

zast

itu ž

ivot

ne

sred

ine

2007

- 20

10

Ško

le

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri B

roj p

roje

kata

koj

i se

real

izuj

u u

sara

dnji

sa

Min

ista

rtsvo

m: 1

1

ZDR

AVS

TVO

M

inis

tars

tvo

zdra

vlja

, rad

a i

soci

jaln

og s

tara

nja

Inst

itut z

a ja

vno

zdra

vlje

Min

ista

rstv

o pr

osvj

ete

i nau

ke

Min

ista

rstv

o un

utra

šnjih

po

slov

a i j

avne

up

rave

Loka

lne

sam

oupr

ave

Pobo

ljšat

i kv

alite

t živ

ota

u ve

zi s

a zd

ravl

jem

(u

z pr

omov

isan

je

zdra

vih

stilo

va

živo

ta)

(opš

ti ci

ljevi

1 i

2)

Pro

moc

ija z

drav

ih

stilo

va ž

ivot

a u

cilju

m

odifi

kaci

je

pona

šanj

a (S

tarte

gija

kon

trole

pu

šenj

a, S

tarte

gija

be

zbije

dne

hran

e,

Stra

tegi

ja

prev

enci

je n

asilja

, A

kcio

ni p

lan

za

prev

enci

ju

nark

oman

ije) i

un

apređe

nje

mje

ra

sigu

rnos

ti u

vezi

sa

zdra

vlje

m

2007

- 20

12

NV

O

pret

ežno

sp

rove

deno

U

rađe

n ob

razo

vni

plan

i pr

ogra

m z

a no

vi iz

born

i pr

edm

et "Z

drav

i ži

votn

i stil

ovi";

P

ripre

mlje

ni s

u pr

iručn

ici z

a pr

even

ciju

na

rkom

anije

;

Urađe

ne s

tudi

je,

održ

ane

konf

eren

cije

, pr

ipre

mlje

ni

prop

agan

dni

mat

erija

li za

ko

ntro

lu p

ušen

ja;

godi

šnje

se

održ

i ok

o 20

- 30

pr

edav

anja

o

kont

roli

puše

nja

i sp

rovo

di s

e re

dovn

a go

dišn

ja

kam

panj

a na

S

vjet

ski d

an b

orbe

pr

otiv

puš

enja

Stra

tegi

ja i

Akc

ioni

pla

n za

pre

venc

iju

nark

oman

ije s

u za

vrše

ni. P

ripre

mlje

ni p

riruč

nici

za

pre

venc

iju n

arko

man

ije, s

prov

odi s

e pr

ogra

m

vršn

jačk

e ed

ukac

ije.

Za p

redm

et "

Zdra

vi ž

ivot

ni s

tilov

i" s

ačin

jen

je

udžb

enik

za

nast

avni

ke.

R

adi s

e no

va S

trat

egija

za

kont

rolu

puš

enja

(p

reth

odna

bila

za

perio

d do

200

7). U

toku

je i

revi

zija

Zak

ona

o og

raniče

nju

upot

rebe

du

vans

kih

proi

zvod

a. Z

avrš

ava

se n

ovo

Glo

baln

o is

traži

vanj

e o

potro

šnji

duva

na, a

za

vrše

ne s

u st

udija

pre

vale

nce,

eko

nom

ska

i pr

avna

stu

dija

, vel

iki b

roj n

acio

naln

ih

konf

eren

cija

, edu

kaci

ja z

a sp

rovođe

nje

kam

panj

a na

tere

nu, o

smiš

ljeni

i ur

ađen

i pr

opag

andn

i mat

erija

li i o

stal

o

106

Nad

ležn

e in

spek

cijs

ke

služ

be

Inst

itut z

a ja

vno

zdra

vlje

Una

pređ

enje

ko

ntro

le

zdra

vstv

ene

ispr

avno

sti ž

ivot

nih

nam

irnic

a i

pred

met

a op

šte

upot

rebe

, kva

litet

a vo

de z

a piće

i dr

ugih

par

amet

ara

koji

utič

u na

zd

ravl

je;

uskl

ađiv

anje

sa

EU

st

anda

rdim

a

2007

- 20

10

CE

TI

pret

ežno

sp

rove

deno

U

svoj

en Z

akon

o

bezb

jedn

osti

hran

e St

rate

gija

bez

bjed

ne h

rane

iz 2

006.

god

ine

pred

vidj

ela

form

iranj

e st

ručn

ih ti

mov

a za

ob

ilaza

k la

bora

torij

a ko

je s

e ba

ve k

ontro

lom

be

zbje

dnos

ti hr

ane;

nap

ravl

jen

je iz

vješ

taj

stručn

ih ti

mov

a.

In

stitu

t za

javn

o zd

ravl

je v

eć n

ekol

iko

dece

nija

pr

ovod

i pro

gram

kon

tinira

nog

prać

enja

kva

litet

a i h

igije

nske

ispr

avno

sti v

oda

iz g

rads

kih

vodo

voda

.

Međ

usek

tors

ki

timov

i M

inis

tars

tvo

zdra

vlja

, rad

a i

soci

jaln

og s

tara

nja

Min

ista

rstv

o tu

rizm

a i z

aštit

e ži

votn

e sr

edin

e S

tručn

e in

stitu

cije

(In

stitu

t za

zdra

vlje

, C

ETI

, itd

.)

Raz

voj

mul

tisek

tors

kih

prog

ram

a sa

cilj

em

utvrđi

vanj

a zn

ačaj

a de

jstv

a sp

oljn

ih

fakt

ora

na z

drav

lje

i prip

rem

a na

cion

alno

g ak

cion

og p

lana

za

zdra

vlje

i ži

votn

u sr

edin

u

2007

-201

0

Međ

unar

odne

or

gani

zaci

je

BE

Z O

CJE

NE

Pos

toje

pre

limin

arni

pla

novi

da

se ra

di n

a re

aliz

aciji

ove

mje

re (M

inis

tars

tva

rada

, zdr

avlja

i s

ocija

lnog

sta

ranj

a i t

uriz

ma

i zaš

tite

živo

tne

sred

ine,

u s

arad

nji s

a S

vjet

skom

zdr

avst

veno

m

orga

niza

cijo

m).

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja, r

ada

i so

cija

lnog

sta

ranj

aM

inis

tars

tvo

pros

vjet

e i n

auke

In

stitu

t za

javn

o zd

ravl

je

Oču

vanj

e i

unap

ređe

nje

zdra

vlja

st

anov

ništ

va s

a po

sebn

im

osvr

tom

na

pose

bno

osje

tljiv

e ka

tego

rije

stan

ovni

štva

(o

pšti

cilje

vi 1

i 2)

Raz

voj i

un

apređe

nje

prog

ram

a ko

ji im

aju

za c

ilj

podi

zanj

e ni

voa

znan

ja u

funk

ciji

prev

enci

je b

oles

ti (p

oseb

no k

od

djec

e i

osta

lih

vuln

erab

ilnih

ka

tego

rija)

2007

-201

0

Nad

ležn

e zd

ravs

tven

e in

stitu

cije

pret

ežno

sp

rove

deno

Nov

i izb

orni

pre

dmet

"Zdr

avi ž

ivot

ni s

tilov

i" te

k tre

ba d

a se

impl

emen

tira.

Spr

ovod

e se

ak

tivno

sti p

redv

iđen

e A

kcio

nim

pla

nom

za

djec

u i v

ezan

o za

Rom

sku

popu

laci

ju.

107

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja, r

ada

i so

cija

lnog

Inst

itut z

a ja

vno

zdra

vlje

Spr

ječa

vanj

e,

prav

ovre

men

o ot

kriv

anje

, liječe

nje

i suz

bija

nje

zara

znih

bol

esti,

uk

ljuču

jući

i va

kcin

aciju

pro

tiv

glav

nih

zara

znih

bo

lest

i, ka

o i

prev

enci

ju i

kont

rolu

loka

lnih

en

dem

skih

bol

esti

2009

- 20

12

Nad

ležn

e zd

ravs

tven

e in

stitu

cije

U p

ripre

mi (

rok

je

2009

- 20

12)

P

rogr

am o

bave

znih

imun

izac

ija s

e pe

rman

entn

o sp

rovo

di v

eć n

ekol

iko

dece

nija

. U s

klad

u sa

ep

idem

iolo

škom

situ

acijo

m i

prep

oruk

ama

SZO

, oč

ekuj

e se

uvođe

nje

novi

h va

kcin

a ko

je ć

e do

prin

ijeti

boljo

j kon

troli

poje

dini

h za

razn

ih

bole

sti.

Spr

oved

ena

je e

radi

kaci

ja d

ječj

e pa

raliz

e i e

limin

acija

dift

erije

; ost

vare

na je

dob

ra

kont

rola

svi

h va

kcin

o pr

even

tibiln

ih o

bolje

nja,

a

naroči

to v

elik

og k

ašlja

, mal

ih b

ogin

ja i

rube

le.N

apom

ena:

Sta

tus

"U p

ripre

mi"

se

odno

si n

a re

aliz

aciju

mje

ra k

oje

se tiču

već

ih

kapi

taln

ih in

vest

icija

u o

voj o

blas

ti (k

ao š

to s

u ot

vara

nja

labo

rato

raija

u o

kviru

Inst

ituta

za

javn

o zd

ravl

je, s

klap

anje

mem

oran

dum

a o

sara

dnji

sa la

bora

torij

ama

za o

tkiv

anje

viru

snih

in

fekc

ija u

inos

trans

tvu

i izg

radn

ja in

fekt

ivne

kl

inik

e) č

iji p

očet

ak je

pla

nira

n te

k za

per

iod

nako

n 20

09.

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja, r

ada

i so

cija

lnog

sta

ranj

a

Zdra

vstv

ena

zašt

ita

stan

ovni

štva

, pri

čem

u su

prio

ritet

dj

ece

i mla

di,

zašt

ita ž

ena

u ve

zi

sa p

lani

ranj

em

poro

dice

, tru

dnoć

om,

porođa

jem

i m

ater

inst

vom

, kao

i z

aštit

a st

arih

2009

-201

2

Nad

ležn

e zd

ravs

tven

e in

stitu

cije

BEZ

OC

JEN

E (r

ok

je 2

009

- 201

2)

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja, r

ada

i so

cija

lnog

sta

ranj

a

Pod

izan

je n

ivoa

m

enta

lnog

zdr

avlja

gr

ađan

a, li

ječe

nje

i re

habi

litac

ija

duše

vno

obol

jelih

, ka

o i p

oseb

an

smje

štaj

i lije

čenj

e ob

olje

lih o

d du

ševn

ih b

oles

ti ko

ji m

ogu

da

ugro

ze s

ebe

i ok

olin

u u

kojo

j živ

e u

skla

du s

a S

trate

gijo

m

2007

-201

2

Nad

ležn

e zd

ravs

tven

e in

stitu

cije

BE

Z O

CJE

NE

Izra

ženo

nes

laga

nje

od s

tran

e M

inis

tars

tva

zdra

vlja

, rad

a i s

ocija

lnog

sta

ranj

a sa

na

čino

m n

a ko

ji je

form

ulis

ana

ova

mje

ra,

zato

što

se

smat

ra d

a ne

dop

rinos

i de

stig

mat

izac

iji (n

apro

tiv!)

osob

a ko

je p

ate

od

pore

meć

aja

men

taln

og z

drav

lja i

da n

ije u

sk

ladu

sa

refo

rmom

men

taln

og z

drav

lja u

Crn

oj

Gor

i. K

ada

se b

udu

prav

ile iz

mje

ne A

P N

SOR

, ov

u m

jeru

treb

a re

defin

isat

i u d

ijelu

ko

rišće

nja

term

ina

"duš

evno

obo

ljeli"

i is

tican

ja m

oguć

nost

i da

ove

osob

e "m

ogu

da u

groz

e se

be i

okol

inu

u ko

joj ž

ive"

.

108

unap

rjeđe

nja

men

taln

og z

drav

lja

Međ

unar

odne

or

gani

zaci

je

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja, r

ada

i so

cija

lnog

sta

ranj

a

Ade

kvat

an tr

etm

an

traum

atiz

ovan

ih

osob

a sa

po

sebn

im o

svrto

m

na s

aobr

aćaj

ni

traum

atiz

am

2007

-201

2

Nad

ležn

e zd

ravs

tven

e in

stitu

cije

BE

Z O

CJE

NE

RA

VNO

PRA

VNO

ST I

SOC

IJA

LNA

ZA

ŠTIT

A

Vla

da R

CG

D

onoš

enje

S

trate

gije

razv

oja

soci

jaln

e i d

ječj

e za

štite

Crn

e G

ore

(Stra

tegi

ju č

ine

prog

ram

i koj

e je

po

trebn

o re

aliz

ovat

i u c

ilju

unap

ređe

nja

soci

jaln

e i d

ječj

e za

štite

)

2007

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja,

rada

i so

cija

lnog

sta

ranj

a

spro

vede

no u

po

tpun

osti

Usv

ojen

a st

rate

gija

; u to

ku

aktiv

nost

i na

izra

di

loka

lnih

pla

nova

za

štite

u

opšt

inam

a P

odgo

rica

i H

erce

g N

ovi

Pre

dsto

ji im

plem

enta

cija

Akc

iono

g pl

ana

Stra

tegi

je. P

riorit

eti s

u: p

reis

pitiv

anje

vis

ine

mat

erija

lnih

dav

anja

, dec

entra

lizac

ija s

iste

ma,

ut

vrđi

vanj

e st

anda

rda,

razv

oj in

farm

acio

nog

sist

ema.

Vla

da R

CG

Poveća

nje

kval

iteta

usl

uga

soci

jaln

e za

štite

; ek

onom

sko

osna

živa

nje

lica

u st

anju

soc

ijaln

e po

treb

e (o

pšti

cilj

2)

Don

ošen

je «

Mre

že

usta

nova

soc

ijaln

e i d

ječj

e za

štite

» -

akta

koj

im s

e ut

vđuj

u i p

lani

raju

vr

ste,

bro

j i

rasp

ored

ust

anov

a na

terit

oriji

CG

2007

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja, r

ada

i so

cija

lnog

sta

ranj

a

OD

US

TALO

SE

O

D R

EA

LIZA

CIJ

E

Im

ajuć

i u v

idu

proc

es d

ecen

traliz

acije

, odu

stal

o se

od

real

izac

ije o

ve m

jere

.

Don

ijeta

je S

trat

egija

razv

oja

soci

jaln

e za

štite

st

arih

lica

(koj

a ni

je b

ila p

redv

iđen

a N

SOR

) sa

Akc

ioni

m p

lano

m. P

riorit

eti:

utvrđi

vanj

e st

anda

rda

u us

luga

ma,

pod

rška

loka

lnoj

sa

mou

prav

i u o

voj o

blas

ti, p

rona

laže

nje

održ

ivog

rješ

enja

za

prog

ram

pom

oć u

kuć

i.

109

Vla

da R

CG

Min

ista

rstv

o ra

da i

soci

jaln

og s

tara

nja

Don

ošen

je

Stra

tegi

je

inte

grac

ija o

soba

s

inva

lidite

tom

u

druš

tven

e to

kove

u

Crn

oj G

ori

2007

NV

O s

ekto

r

spro

vede

no u

po

tpun

osti

Usv

ojen

a st

rate

gija

; u to

ku

izra

da A

kcio

nog

plan

a

Stra

tegi

ja d

ones

ena,

pre

dsto

ji do

noše

nje

i im

plem

enta

cija

Akc

iono

g pl

ana.

Prio

ritet

i: do

noše

nje

Zako

na o

zaš

titi o

soba

sa

inva

lidite

tom

od

disk

rimin

acije

i Za

kona

o

povl

astic

ama

inva

lidni

h lic

a u

unut

rašn

jem

pu

tnič

kom

sao

brać

aju,

otv

aran

ju d

nevn

ih

cent

ara.

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja, r

ada

i so

cija

lnog

sta

ranj

a

Kom

esar

ijat z

a ra

selje

na li

ca

Form

iranj

e ce

ntra

za

loka

lnu

inte

grac

iju

rase

ljeni

h lic

a u

okvi

ru

Kom

esar

ijata

za

rase

ljena

lica

2007

NV

O

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja, r

ada

i so

cija

lnog

sta

ranj

a

Min

ista

rstv

o pr

osvj

ete

i nau

ke

Zavo

d za

za

pošl

java

nje

Dire

kcija

za

razv

oj

mal

ih i

sred

njih

pr

eduz

eća

Pro

gram

i za

pošl

java

nja

rase

ljeni

h lic

a

2007

- 20

10

NV

O

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja, r

ada

i so

cija

lnog

sta

ranj

aM

inis

tars

tvo

za

ekon

omsk

i raz

voj

Loka

lne

sam

oupr

ave

Kom

esar

ijat z

a ra

selje

na li

ca

Pro

gram

i ob

ezbi

jeđi

vanj

a os

novn

og

smje

štaj

a za

ra

selje

na li

ca

2007

- 201

0

Međ

unar

odne

or

gani

zaci

je

pret

ežno

sp

rove

deno

Od

pose

bnog

znača

ja z

a ov

u ob

last

je

dono

šenj

e (ju

l 200

7. g

od.)

Stra

tegi

je z

a su

zbija

nje

siro

maš

tva

i soc

ijaln

e is

ključe

nost

i 200

7 - 2

011,

koj

a je

kom

patib

ilna

je s

a S

trate

gijo

m o

drži

vog

razv

oja,

Akc

ioni

m

plan

om z

a ev

rops

ko p

artn

erst

vo, N

acio

naln

om

stra

tegi

jom

za

trajn

o rje

šava

nje

prob

lem

a iz

bjeg

lica

i int

erno

rase

ljeni

h lic

a i N

acio

naln

im

akci

onim

pla

nom

za

Dek

adu

uključe

nja

Rom

a.

Stra

tegi

je je

usm

jere

na n

a če

tiri k

ljučn

e ob

last

i: zd

ravs

tvo,

obr

azov

anje

, soc

ijaln

u za

štitu

i za

pošl

java

nje,

od

kojih

zav

isi u

napr

ijeđe

nje

soci

jaln

og i

ekon

omsk

og p

olož

aja

ranj

ivih

gru

pa

stan

ovni

štva

. Obu

hvat

a 16

1 pr

ojek

at iz

na

vede

nih

prio

ritet

nih

obla

sti.

110

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja, r

ada

i so

cija

lnog

sta

ranj

aC

entri

za

soci

jaln

i ra

d K

omes

arija

t za

rase

ljena

lica

C

rven

i krs

t N

VO

Pris

tup

sist

emu

soci

jaln

e i d

ječj

e za

štite

i no

včan

a po

moć

za

rase

ljena

lica

2007

- 20

12

Međ

unar

odne

or

gani

zaci

je

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

U to

ku je

izra

da z

akon

a

Min

ista

rstv

o zd

ravl

ja, r

ada

i so

cija

lnog

sta

ranj

aM

inis

tars

tvo

pros

vjet

e i n

auke

U

druž

enje

po

slod

avac

a R

omsk

a ud

ruže

nja

Una

pređ

enje

za

pošl

java

nja

RAE

(R

omi,

Ašk

elji,

E

gipć

ani)

2007

- 20

12

Loka

lne

sam

oupr

ave

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Vla

da R

CG

U

svoj

iti Z

akon

o

rodn

oj

ravn

opra

vnos

ti

2007

Sku

pštin

a R

CG

BEZ

INFO

RM

AC

IJA

Vla

da R

CG

U

svoj

iti N

acio

naln

i pl

an a

ktiv

nost

i za

post

izan

je ro

dne

ravn

opra

vnos

ti

2007

K

ance

larij

a za

ra

vnop

ravn

ost

polo

va

BEZ

INFO

RM

AC

IJA

Min

ista

rstv

a K

ance

larij

a za

ra

vnop

ravn

ost

polo

va

Loka

lne

upra

ve

Impl

emen

tirat

i N

acio

naln

i pla

n ak

tivno

sti z

a po

stiz

anje

rodn

e ra

vnop

ravn

osti

2007

- 20

09

NV

O

BEZ

INFO

RM

AC

IJA

Jača

ti ro

dnu

ravn

opra

vnos

ti (o

pšti

cilj

2)

Osi

gura

ti m

ehan

izm

e za

ra

vnop

rava

n ut

icaj

že

na i

muš

kara

ca

na d

onoš

enje

od

luka

o

ekon

omsk

om

razv

oju

i ras

podj

eli

koris

ti od

nje

ga

2007

- 20

12

Vla

da R

CG

B

EZ

INFO

RM

AC

IJA

111

KU

LTU

RA

I M

EDIJ

I Iz

rada

Nac

iona

lne

stra

tegi

je o

ku

lturn

oj p

oliti

ci

2008

- 20

09

Min

ista

rstv

o ku

lture

, spo

rta i

med

ija

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Zast

uplje

n veći

bro

j rel

evan

tnih

inst

ituci

ja i

poje

dina

ca iz

obl

asti

kultu

re. P

ristu

pilo

se

izra

di

Zako

na o

kul

turi.

Izra

da s

eta

zako

na

o ku

lturn

im

dobr

ima:

- Z

akon

o k

ultu

nim

do

brim

a - Z

akon

o

muz

ejsk

oj

djel

atno

sti

- Zak

on o

arh

ivsk

oj

djel

atno

sti

- Zak

on o

bi

blio

tečk

oj

djel

atno

st

2007

- 20

08

Min

ista

rstv

o ku

lture

, spo

rta i

med

ija

prip

rem

e

Urađe

ne ra

dne

verz

ije n

acrta

tri z

akon

a; u

toku

iz

rada

Zak

ona

o ku

lturn

im d

obrim

a

Rep

ublič

ki z

avod

za

zaš

titu

spom

enik

a

Izra

da b

aza

poda

taka

o

kultu

rnim

dob

rima

(nep

okre

tni i

po

kret

ni

spom

enic

i)

2007

- 20

09

Nar

odni

muz

ej

Crn

e G

ore

prip

rem

e Fo

rmira

no 3

57

digi

taln

ih d

osije

a za

nep

okre

tne

spom

enik

e ku

lture

u

RZZ

SK

i 4.

500

muz

ejsk

ih je

dini

ca

snim

ljeno

i un

esen

o u

NM

CG

D

ATA

RZZ

SK

- R

epub

lički

zav

od z

a za

štitu

spo

men

ika

kultu

re; N

MC

G D

ATA

- Muz

ejsk

i inf

o si

stem

a N

arod

nog

muz

eja

Crn

e G

ore

Izra

da a

rheo

lošk

e ka

rte i

baze

po

data

ka o

ar

heol

oški

m

istra

živa

njim

a

2007

– 2

012

C

enta

r za

arhe

ološ

ka

istra

živa

nja

Crn

e G

ore

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri R

ekog

nosc

irano

5

opšt

ina

Opš

tine

u ko

jima

je o

bavl

jeno

reko

gnos

cira

nje

tere

na: A

ndrij

evic

a, P

lav,

Ber

ane,

Kot

or, H

erce

g N

ovi

Min

ista

rstv

o ku

lture

, spo

rta i

med

ija

Med

ijska

kam

panj

e o

kultu

rnoj

ra

znol

ikos

ti

2007

- 20

08

Loka

lne

sam

oupr

ave

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri

Urađe

n P

redl

og z

akon

a o

ratif

ikac

iji k

onve

ncije

o

zašt

iti i

prom

ociji

razn

olik

osti

kultu

rnih

izra

za

Oču

vanj

e ku

lturn

ih d

obar

a i

kultu

rne

razn

olik

osti

(opš

ti ci

lj 5)

Izra

da

Men

adžm

ent p

lana

po

druč

ja S

vjet

skog

2007

R

egio

naln

i zav

od

za z

aštit

u sp

omen

ika

kultu

re

pret

ežno

sp

rove

deno

M

enad

žmen

t pla

n ur

ađen

i us

voje

n na

Kom

itetu

112

nasl

jeđa

Kot

ora

Kot

or

Svj

etsk

og n

asljeđa

U

NE

SCO

-a

Min

ista

rstv

o ku

lture

, spo

rta i

med

ija

Izra

da i

usva

janj

e

Zako

na o

ne

dozv

olje

noj

med

ijsko

j ko

ncen

traci

ji

2007

- 20

08

Sku

pštin

a R

CG

pret

ežno

sp

rove

deno

Urađe

n na

crt Z

akon

a i u

puće

n na

dlež

nim

tij

elim

a V

lade

na

razm

atra

nje

Med

ijska

ud

ruže

nja

Obu

ka n

ovin

ara

(pos

ebno

vez

ano

za «

istra

živačk

o no

vina

rstv

o»),

dopr

inos

sl

obod

nom

pr

istu

pu

info

rmac

ijam

a i

pita

nja

održ

ivog

ra

zvoj

a)

2007

- 20

08

Med

iji

spro

vede

no u

m

anjo

j mje

ri 3

sem

inar

a za

ed

ukac

iju g

rađa

na

i NV

O-a

i 2

sem

inar

a za

ed

ukac

iju n

ovin

ara

Inst

itut z

a m

edije

u s

arad

nji s

a M

inis

tars

tvom

ku

lture

, spo

rta i

med

ija i

Aso

cija

cijo

m m

ladi

h no

vina

ra C

G, o

rgan

izov

ao je

sem

inar

e za

ed

ukac

iju g

rađa

na, N

VO

-a i

med

ija

Prof

esio

nali-

za

cija

med

ija i

ostv

ariv

anje

zn

ačaj

nije

g do

prin

osa

med

ija

podi

zanj

u sv

ijest

i o

održ

ivom

ra

zvoj

u i

slob

odno

m

pris

tupu

in

form

acija

ma

(opš

ti ci

ljevi

3 i

4)

Poveća

nje

prog

ram

skih

sa

rdža

ja

posv

ećen

ih

pita

njim

a od

rživ

og

razv

oja

u št

ampa

nim

i el

ektro

nski

m

med

ijim

a

(pos

ebno

na

Javn

om s

ervi

su)

2007

- 20

12

Javn

i ser

vis

i ost

ali

elek

trnsk

i i

štam

pani

med

iji

BE

Z O

CJE

NE

Oci

jenj

eno

da b

i zbo

g zn

ačaj

a S

trate

gije

i pi

tanj

a od

rživ

og ra

zvoj

a bi

lo d

obro

form

irati

neko

tije

lo (n

pr. k

omis

iju k

oja

bi p

ratil

a za

stup

ljeno

st s

adrž

aja

održ

ivog

razv

oja

u m

ediji

ma)

da

bi z

a pr

ipre

mu

II go

dišn

jeg

izvj

ešta

ja o

impl

emen

taci

ji N

SO

R-a

bili

dos

tupn

i pr

eciz

ni p

odac

i.

UR

BA

NI R

AZV

OJ

Zaus

tavl

janj

e ne

lega

lne

grad

nje

i le

galiz

acija

ob

jeka

ta u

z po

štov

anje

Izra

da N

acio

naln

e st

rate

gije

za

rješa

vanj

e pr

oble

ma

nele

galn

e gr

adnj

e

2007

- 2

008

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j pr

etež

no

spro

vede

no

P

redv

idje

no n

ovim

Zak

onom

o u

ređe

nju

pros

tora

i iz

grad

nji o

bjek

ata

113

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j Iz

radi

ti ba

zu

poda

taka

ne

lega

lnih

ob

jeka

ta i

prat

iti i

evid

entir

ati

prom

jene

; om

oguć

iti d

a ov

i po

daci

bud

u u

potp

unos

ti do

stup

ni ja

vnos

ti

2007

Loka

lne

sam

oupr

ave

pret

ežno

sp

rove

deno

Fo

rmira

na b

aza

poda

taka

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

prin

cipa

i ci

ljeva

B

ečke

de

klar

acije

, i

koriš

ćenj

e po

zitiv

nih

isku

stav

a dr

ugih

ze

mal

ja u

su

zbija

nju

nele

galn

e gr

adnj

e

(opš

ti ci

ljevi

2 i

4)

Spr

oves

ti ak

ciju

le

galiz

acije

ne

lega

lnih

ob

jeka

ta u

z po

štov

anje

un

aprij

ed u

tvrđ

enih

kr

itete

rijum

a i u

z po

štov

anje

ljud

skih

pr

ava

2007

- 20

08

Loka

lne

sam

oupr

ave

Ova

kve

obav

eze

ne p

rois

tiču

iz Z

akon

a o

uređ

enju

pro

stor

a i i

zgra

dnji

obje

kata

, već

se

one

rješa

vaju

kro

z pr

osto

rno

plan

sku

doku

men

taci

ju. K

ada

se b

ude

prav

ila re

vizi

ja

Akc

iono

g pl

ana

Nac

iona

lne

stra

tegi

je o

drži

vog

razv

oja

treba

nap

ravi

ti iz

mje

ne o

ve m

jere

,

Loka

lne

sam

oupr

ave

Ukl

anja

nje

arhi

tekt

onsk

ih

barij

era

(ivič

njak

a)

i om

oguć

avan

je

prila

za z

a he

ndik

epira

na li

ca

javn

im i

obra

zovn

im

inst

ituci

jam

a

2007

- 20

09

Min

ista

rstv

o za

ek

onom

ski r

azvo

j

spro

vede

no u

po

tpun

osti

Vla

da R

CG

Nad

ležn

a m

inis

tartv

a i

inst

ituci

je

Om

oguć

iti

min

imal

ni n

ivo

infra

stru

ktur

ne

opre

mlje

nost

i (p

ijaće

vod

e,

kana

lizac

ije, i

st

ruje

), po

sebn

o za

na

selja

gdj

e ži

ve

izbj

eglic

e,

rase

ljena

lica

i R

omi

2007

- 20

10

Loka

lne

sam

oupr

ave

BEZ

INFO

RM

AC

IJA

Loka

lne

sam

oupr

ave

Pobo

ljšan

je

kval

iteta

živ

ota

i be

zbje

dnos

ti u

urba

nim

sr

edin

ama,

sa

pose

bnim

os

vrto

m n

a us

love

živ

ota

spec

ifičn

ih

(mar

gina

lnih

) ci

ljnih

gru

pa;

uspo

stav

ljanj

e od

govo

rnog

od

nosa

građa

na

prem

a ur

bano

j sr

edin

i (o

pšti

cilje

vi 2

i 5)

U

spos

tavi

ti veću

be

zbje

dnos

t u

urba

nim

sre

dina

ma

2007

- 20

09

Min

ista

rstv

o un

utra

šnjih

po

slov

a i j

avne

up

rave

BEZ

INFO

RM

AC

IJA

114

Loka

lne

sam

oupr

ave

Mje

sne

zaje

dnic

e

Obe

zbije

diti

pros

tore

, pro

gram

e i a

ktiv

nost

i na

mije

njen

e ok

uplja

njim

a po

jedi

nih

kate

gorij

a st

anov

ništ

va (s

tari,

m

ladi

, žen

e, it

d.)

sa c

iljem

kv

alite

tnije

pon

ude

doda

tnih

sad

ržaj

a za

ove

ciljn

e gr

upe;

stim

ulis

ati

aktiv

nost

i ne

vlad

inih

or

gani

zaci

ja,

pred

uzeć

a, ja

vnih

in

stitu

cija

, ne

form

alni

h gr

upa

građ

ana,

um

jetn

ika

ili d

rugi

h su

bjek

ta

da s

e ra

zvija

ju

prog

ram

i na

mije

njen

i ak

tivira

nju

javn

ih

pros

tora

kao

što

su

trgov

i, pa

rkov

i, ili

drug

e ja

vne

povr

šine

2006

- 20

12

Cen

tri z

a ku

lturu

BEZ

INFO

RM

AC

IJA

Loka

lne

sam

oupr

ave

Mje

sne

zaje

dnic

e

Obe

zbije

diti

pros

tore

, pro

gram

e i a

ktiv

nost

i na

mije

njen

e ok

uplja

njim

a po

jedi

nih

kate

gorij

a st

anov

ništ

va (s

tari,

m

ladi

, žen

e, it

d.)

sa c

iljem

kv

alite

tnije

pon

ude

doda

tnih

sad

ržaj

a za

ove

ciljn

e gr

upe;

stim

ulis

ati

aktiv

nost

i ne

vlad

inih

or

gani

zaci

ja,

pred

uzeć

a, ja

vnih

in

stitu

cija

, ne

form

alni

h gr

upa

građ

ana,

um

jetn

ika

ili d

rugi

h su

bjek

ta

da s

e ra

zvija

ju

prog

ram

i na

mije

njen

i ak

tivira

nju

javn

ih

pros

tora

kao

što

su

trgov

i, pa

rkov

i, ili

drug

e ja

vne

povr

šine

2006

- 20

12

Cen

tri z

a ku

lturu

BEZ

INFO

RM

AC

IJA

Design & print: DIGITAL PRINT

PRVI IZVJEŠTAJO IMPLEMENTACIJI

NACIONALNE STRATEGIJEODRŽIVOG RAZVOJA

CRNE GORE

za period april 2007 - mart 2008.VLADA CRNE GORE




Kancelarija za održivi razvoj

Documents

PRVI IZVJEŠTAJ O IMPLEMENTACIJI NACIONALNE ... - · PDF file2.1.6 Energetika ... prioritetni zadaci i mjere identifikovane Strategijom se poklapaju sa preporukama iz Evropskog partnerstva1