PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

KLASA VIII

§ 1

Na początku każdego roku szkolnego nauczyciel informuje uczniów oraz rodziców o wymaganiach

edukacyjnych wynikających z realizowanego przez siebie programu oraz o sposobach sprawdzania osiągnięć

uczniów.

§ 2

Przedmiotem oceny są:

A. WIADOMOŚCI / 50 % wagi /kolor czerwony/

Do form sprawdzania osiągnięć uczniów należą:

1. praca klasowa

- obejmuje materiał z ostatniego działu

- zapowiedziana na tydzień wcześniej

- poprzedzony lekcją powtórzeniową

- uczniowie nie otrzymują prac do domu

2. sprawdzian wiadomości

-obejmuje materiał z kilku lekcji, jest zapowiedziany przez nauczyciela

Uczniowie nie otrzymują prac pisemnych do domu

B. UMIEJETNOŚCI / 30 % wagi /kolor niebieski/

1. kartkówka

- obejmuje materiał z co najwyżej z 3 ostatnich jednostek tematycznych,

- może być sprawdzianem samodzielności wykonania pracy domowej,

- termin kartkówki nie musi być znany uczniowi,

- trwa 15-20 minut

- odpowiedź ustna,

/obejmuje materiał z co najwyżej z 3 ostatnich jednostek tematycznych/

- przygotowane referaty, rozwiązania trudnych nietypowych zadań, problemów, itp.

- zeszyt przedmiotowy,

- przygotowanie materiałów wspomagających nauczanie np. plansze, wykresy, itp.

- udział w pracach kółka, zawodach, olimpiadach, konkursach, turniejach,

- prace domowe,

- inne formy aktywności ucznia

C. POSTAWA-AKTYWNOŚĆ / 20 % wagi /kolor czarny/

- ocena jest wystawiana pod koniec semestru w oparciu o plusy i minusy

WIEDZA

UMIEJĘTNOŚCI

POSTAWA

A. Sprawdzian/y

wiadomości

A. wypowiedź pisemna

( wypracowanie na temat )

B. wypowiedź ustna

( przygotowanie się do zajęć

wygłoszenie referatu,

odczytanie notatki,

A. aktywność na zajęciach np.

( praca w grupie,

zajmowanie stanowiska,

wyrażanie opinii

B. przygotowanie do lekcji

istotny wkład w dyskusję)

( poszukiwanie materiałów,

wywiad, notatka, wysiłek

organizacyjny)

1. Ocena z „ postawy” odbywa się na jednej z końcowych lekcji, uzasadnione propozycje nauczyciela

przedstawione są na forum klasy. Zainteresowany oraz inni uczniowie mogą zgłaszać uwagi lub wnioskować

zmianę wystawionego stopnia. Ostateczna decyzja należy do prowadzącego zajęcia.

2. Prace pisemne nie muszą zawierać zadania dodatkowego i wtedy nie wystawia się oceny celującej.

3. Wymagania programowe na poszczególne oceny ulegają obniżeniu w stosunku do uczniów posiadających

orzeczenie z Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej

4. Prace klasowe są obowiązkowe dla ucznia.

5. Uczeń ma możliwość jednorazowego poprawienia oceny w przeciągu dwóch tygodni od oddania prac.

6. Jeżeli z przyczyn losowych uczeń nie może jej pisać z całą klasa w wyznaczonym terminie to przystępuje do

niej w terminie wyznaczonym przez nauczyciela, w przeciwnym wypadku pisze na następnej lekcji.

7. Do dziennika można wpisać każdą ocenę, o ile nie jest to druga ocena niedostateczna z tej samej pracy

klasowej, przy czym obie oceny są brane pod uwagę przy klasyfikowaniu ucznia.

8. Na własną prośbę rodzice mogą zapoznać się z pracami pisemnymi swoich dzieci, podczas spotkań tzw.

konsultacji,

9. Aktywność ucznia na zajęciach nagradzana jest oceną lub +, trzy plusy są równoznaczne z otrzymaniem oceny

bardzo dobrej,

10. Brak przygotowania się do lekcji (brak zeszytu, pracy domowej, przyrządów), niezgłoszony nauczycielowi

na początku lekcji oceniany jest oceną niedostateczną,

11. Uczeń dwa razy w semestrze może zgłosić nieprzygotowanie do zajęć. Każde kolejne zgłoszone

nieprzygotowanie odznaczane jest minusem. Trzy minusy są jednoznaczne z oceną niedostateczną.

12. Każda nieodrobiona praca domowa powinna być wykonana na następne zajęcia lekcyjne. W przeciwnym

wypadku traktowana jest, jako kolejne nieprzygotowanie do zajęć.

13. Ocena śródroczna ustalana jest ze wszystkich ocen cząstkowych z uwzględnieniem preferencji ocen z prac

klasowych i nie jest nią średnia arytmetyczna.

14. Ocena roczna to ocena wystawiona ze wszystkich ocen cząstkowych drugiego semestru uwzględniająca oceną

za semestr pierwszy.

15. Na koniec semestru (roku szkolnego) uczeń nie może odpowiadać by uzyskać wyższą ocenę

16. Na historii i społeczeństwie stosuje się ocenianie sumujące (podsumowujące pracę ucznia, czyli określające

na ile opanował on dane zagadnienie) oraz elementy oceniania kształtującego (OK), według którego

najistotniejsze jest ustalanie kryteriów oceniania – wskazywanie na to, co jest najważniejsze i na co uczniowie

powinni zwrócić szczególną uwagę. Podstawą oceny kształtującej jest informacja zwrotna uwzględniająca to,

co uczeń zrobił dobrze, jak też to, co powinien wykonać inaczej. Ma ona formę ustnego komentarza do pracy

ucznia.

17. Oceny wspomagające uczeń otrzymuje za postawę i umiejętności, oceny sumujące uczeń otrzymuje za

wiadomości

18. Przy ustaleniu oceny klasyfikacyjnej nauczyciel bierze pod uwagę indywidualne możliwości ucznia, jego

predyspozycje intelektualne, rozwój. Dysfunkcje zaobserwowane przez nauczyciela w czasie pracy na lekcji,

jak również potwierdzone orzeczeniem z poradni psychologiczno- pedagogicznej.

19. Nauczyciel uzasadnia każdą ustaloną przez siebie ocenę w sposób ustny. Na pisemny wniosek ucznia lub jego

rodziców (prawnych opiekunów) złożony do dyrektora szkoły nauczyciel powinien ją krótko uzasadnić

pisemnie w terminie 7 dni.

§ 3

KRYTERIA OCEN Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

SPRAWDZIAN TESTOWY – PUNKTACJA

Od 0% do 30 % możliwych do uzyskania punktów

OCENA NIEDOSTATECZNA (1)

Od 31% do 50 % możliwych do uzyskania punktów

OCENA DOPUSZCZAJĄCA (2)

Od 51% do 74% możliwych do uzyskania punktów

OCENA DOSTATECZNA (3)

Od 75% do 90 % możliwych do uzyskania punktów

OCENA DOBRA (4)

Od 91% wymaganych na „5” punktów

OCENA BARDZO DOBRA (5)

Powyżej 91% możliwych do zdobycia punktów i od 80 %

Poprawnych odpowiedzi za zadania dodatkowe

OCENA CELUJĄCA (6)

Niektóre sprawdziany nie będą upoważniać do oceny celującej

W wyniku pracy pisemnej będącej formą sprawdzianu kryteria takie jak poniżej

WYPOWIEDŹ PISEMNA – PUNKTACJA

- Zrozumienie tematu, znalezienie i wybór informacji

0 – 1 pkt.

- Zakres wiedzy, dobór materiału rzeczowego, faktów, wydarzeń, zjawisk i ich hierarchizacja.

0 – 1 pkt

sposób prezentacji jako umiejętność posługiwania się wiedzą

dostrzeganie związków między faktami

ujmowanie zjawisk przyczynowo - skutkowo

analiza, porównywanie, wyjaśnianie, uogólnianie, własna ocena

0 –1 pkt

- Konstrukcja pracy i jej forma graficzna

wstęp, rozwinięcie, zakończenie

akapity, marginesy, literatura, przypisy

0 –1 pkt

OCENA WYPOWIEDZI USTNEJ

NIEDOSTATECZNY

Odpowiedź nie spełnia wymagań podanych niżej kryteriów ocen pozytywnych.

DOPUSZCZAJĄCY

Podczas odpowiedzi możliwe są liczne błędy zarówno w zakresie wiedzy merytorycznej, jak i w sposobie

prezentowania, uczeń zna jednak podstawowe fakty i przy pomocy nauczyciela zasadniczo udziela odpowiedzi na

postawione pytania.

DOSTATECZNY

Uczeń zna najważniejsze fakty (wiedza podstawowa ) i potrafi je zinterpretować, odpowiedź odbywa się przy

niewielkim ukierunkowaniu ze strony nauczyciela, Występują niewielkie błędy rzeczowe i językowe.

DOBRY

Odpowiedź zasadniczo samodzielna, zawiera większość wymaganych treści (wiadomości podstawowe

uzupełnione są o nieco trudniejszą wiedzę rozszerzającą ), poprawna pod względem języka, , dopuszczalne są

jedynie nieliczne - drugorzędne z punktu widzenia tematu – błędy, nie wyczerpuje zagadnienia.

BARDZO DOBRY

Odpowiedź wyczerpująca pod względem faktograficznym (wiedza podstawowa + wiedza rozszerzająca + wiedza

dopełniająca ) swobodne operowanie faktami i dostrzeganie związków między nimi, wyciągane są wnioski,

występuje ocena całościowa, treść nie wykracza poza program.

CELUJĄCY

Odpowiedź wskazuje na szczególne zainteresowanie przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej,

wykracza poza obowiązujący program, zawiera treści zaczerpnięte z literatury popularnonaukowej, zawiera

własne oryginalne przemyślenia i oceny.

§ 4

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

OCENA

OPANOWANE UMIEJĘTNOŚCI I AKTYWNOŚC

POSTAWA WIEDZA

NIEDOSTATECZNA

( 1 )

Nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wykonać

prostych poleceń wymagających zastosowania

podstawowych umiejętności.

Braki w wiedzy są na tyle duże, że

nie rokują one nadziei na ich

usunięcie nawet przy pomocy

nauczyciela.

DOPUSZCZAJĄCA

( 2 )

Przy pomocy nauczyciela potrafi wykonać proste

polecenia wymagające zastosowania podstawowych

umiejętności.

Jego wiedza posiada poważne

raki, które jednak można usunąć w

dłuższym okresie czasu.

DOSTATECZNA

( 3 )

Potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z

podstawowych źródeł informacji.

Potrafi wykonać proste zadania.

W czasie lekcji wykazuje się aktywnością w stopniu

zadawalającym.

Opanował podstawowe elementy

wiadomości programowych

pozwalających mu na rozumienie

najważniejszych zagadnień.

DOBRA

( 4 )

Potrafi korzystać ze wszystkich źródeł informacji (

poznanych na lekcjach )

Umie samodzielnie rozwiązywać typowe zadania,

natomiast zadania o stopniu trudniejszym wykonuje

pod kierunkiem nauczyciela.

Rozwiązuje niektóre dodatkowe zadania o

stosunkowo niewielkiej skali trudności.

Poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo –

skutkowych.

Jest aktywny w czasie lekcji.

Opanował materiał programowy

w stopniu zadawalającym.

BARDZO DOBRA

( 5 )

Sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych i

wskazanych przez nauczyciela źródeł informacji.

Potrafi również korzystając ze wskazówek

nauczyciela dotrzeć do innych źródeł wiadomości.

Samodzielnie rozwiązuje problemy i zadania

postawione przez nauczyciela, posługując się

nabytymi umiejętnościami.

Wykazuje się aktywną postawą w czasie lekcji.

Bierze udział w konkursach, debatach, projektach.

Rozwiązuje dodatkowe zadania o średnim stopniu

trudności.

Potrafi poprawnie rozumować w kategoriach

przyczynowo – skutkowych wykorzystując wiedzę

przewidzianą programem nie tylko z zakresu wos,

ale również pokrewnych przedmiotów.

Opanował materiał przewidziany

programem

CELUJĄCA

( 6 )

Uczeń potrafi samodzielnie zdobyć informacje.

Systematycznie wzbogaca swą wiedzę

Wychodzi z samodzielnymi inicjatywami

rozwiązania konkretnych problemów zarówno w

czasie lekcji jak i pracy pozalekcyjnej.

Bierze aktywny udział w konkursach. Odnosi w nich

sukcesy.

Wyraża samodzielny, krytyczny (w stopniu

odpowiednim do wieku) stosunek do określonych

zagadnień z wos. Potrafi udowadniać swoje zdanie

używając odpowiedniej argumentacji będącej

skutkiem nabytej samodzielnie wiedzy.

Posiada wiedzę wykraczającą

znacznie poza zakres materiału

programowego. Dodatkowa

wiedza jest owocem

samodzielnych poszukiwań i

przemyśleń.

Plan wynikowy do wiedzy o społeczeństwie dla klasy 8 szkoły podstawowej

Temat

Wymagania na poszczególne oceny

Dopuszczająca

[2]

Dostateczna

[3]

Dobra [4] Bardzo

dobra [5]

Celująca [6]

Uczeń potrafi:

1. Człowiek

w

społeczeńst

wie

- wymienić

podstawowe

potrzeby

człowieka;

- wymienić

osoby

[podmioty,

instytucje],

które mają

wpływ

na rozwój

młodego

człowieka;

- podać

przykłady ról

społecznych;

- podać

przykłady norm

społecznych.

- wymienić

podstawowe

kategorie

potrzeb

człowieka;

- podać

przykłady

oddziaływani

a rodziny,

szkoły

i rówieśników

na postawy

i zachowania

jednostki;

- wymienić

podstawowe

społeczne

oczekiwania

wynikające

z pełnienia

roli dziecka i

ucznia;

- podać

przykłady

norm

społecznych

obowiązujący

ch

w wybranych

społecznościa

ch,

np. w rodzinie

, szkole.

- dopasować

wskazane

potrzeby do

właściwych

kategorii;

- wyjaśnić, na

czym polega

różnica

pomiędzy

potrzebami

naturalnymi

a społecznymi

człowieka;

- wyjaśnić

znaczenie

słowa

socjalizacja;

- wyjaśnić,

jaką rolę w

procesie

socjalizacji

odgrywa

rodzina;

- porównać

społeczne

oczekiwania

dotyczące

pełnienia roli

dziecka i

rodzica oraz

ucznia

i nauczyciela;

- podać

przykłady

konfliktu ról

społecznych;

- wymienić

podstawowe

kategorie

norm

społecznych.

- dostrzec

i przedstawić

zależności

pomiędzy

procesem

zaspokajania

potrzeb a

rozwojem

człowieka;

- przedstawić

czynniki

mające wpływ

na samoocenę

człowieka;

- rozpoznać

i dopasować

wskazane

normy

społeczne do

właściwych

kategorii;

- przedstawić

pozytywne

i negatywne

wzorce

zachowań

funkcjonujące

w swoim

środowisku

rówieśniczym

;

- dokonać

autorefleksji,

wskazać

swoje mocne i

słabe strony;

- na

wybranych

przykładach

[tekst,

ilustracja]

dostrzec

konflikt ról

społecznych;

- wskazać

przyczyny

i skutki

nieprzestrzega

nia przez

jednostkę

norm

społecznych.

- przewidzieć

konsekwencje

braku

zaspokojenia

poszczególny

ch potrzeb

człowieka;

- wyjaśnić, na

czym polega

różnica

pomiędzy

normami

formalnymi

a nieformalny

mi;

- na

wybranych

przykładach

dokonać

analizy

sytuacji,

w której

dochodzi

do konfliktu

ról

społecznych

[wskazać

przyczyny,

konsekwencje

, sposoby

rozwiązania

problemu];

- przedstawić

problem

przestrzegani

a norm

społecznych

w swoim

środowisku

[ocena

zjawiska,

dostrzeganie

problemów

i zagrożeń,

wskazywanie

przyczyn

i konsekwenc

ji].

2. Grupy

społeczne

- podać

przykłady grup

społecznych;

- podać

przykłady

konfliktów

społecznych;

- wymienić

podstawowe

sposoby

rozwiązywania

konfliktów w

grupie

rówieśniczej

i w szkole.

- wymienić

podstawowe

cechy grup

społecznych;

- określić,

jakim

rodzajem

grupy jest

grupa

koleżeńska;

- wymienić

grupy

społeczne, do

których

należy;

- wymienić

typowe

konflikty

występujące

w szkole i

grupie

rówieśniczej;

- podać

przykłady

postaw/zacho

wań jednostek

wobec

konfliktu;

- wymienić

podstawowe

sposoby

rozwiązywani

a konfliktów

społecznych.

- rozpoznać

poszczególne

rodzaje grup

społecznych;

- wskazać

cechy grupy

nastawionej

na realizację

zadania,

typowego dla

społeczności

uczniowskiej;

- podać

przykłady

korzyści i

zagrożeń

wynikających

z bycia w

grupie;

- podać

przykłady

zasad

efektywnej

współpracy;

- wskazać

dobre i złe

strony

poszczególny

ch postaw

wobec

konfliktu;

- rozpoznać

typowe

sposoby

rozwiązywani

a konfliktów;

- wymienić

warunki

prowadzenia

skutecznych

negocjacji.

- dopasować

właściwe

cechy

do podanych

grup

społecznych;

- rozpoznać

sytuacje, w

których

łamane są

zasady

efektywnej

współpracy w

grupie;

- porównać

konsekwencje

przyjęcia

określonych

postaw wobec

sytuacji

konfliktowej

dla jednostki

i społeczeńst

wa;

- porównać

różne sposoby

rozwiązywani

a konfliktów,

wskazać ich

dobre i złe

strony;

- uzasadnić

wybór metody

rozwiązywani

a konfliktu

społecznego.

- porównać

cechy grup

nastawionych

na realizację

różnych

typów zadań;

- dokonać

analizy

konkretnej

sytuacji

konfliktowej

[wskazać

strony

konfliktu,

przejawy,

przyczyny

i konsekwenc

je społeczne

konfliktu;

zaproponowa

ć sposoby

rozwiązania

konfliktu,

uzasadnić

wybór

sposobu

rozwiązania

konfliktu].

3. Komunika

cja i

autoprezen

tacja

- wymienić

podstawowe

zasady

skutecznej

komunikacji;

- odróżnić

nadawcę od

odbiorcy

komunikatu;

- wymienić

podstawowe

rodzaje

komunikacji;

- podać

przykłady

komunikatów

niewerbalnyc

h;

- wyjaśnić,

czym różni się

przekaz

werbalny

od niewerbaln

ego;

- wyjaśnić,

jaką rolę pełni

- odczytać

znaczenie i

rolę

komunikatów

niewerbalnyc

h

w zaprezento

wanych

- dokonać

krytycznej

analizy

przekazu

informacyjne

go,

np. reklamy

[wykorzystan

e środki

- podać

przykłady

sytuacji, w

których młody

człowiek

powinien

zachować się

asertywnie

[zachować

dystans,

sprzeciwić się].

- wymienić

czynniki

utrudniające

wystąpienia

publiczne;

- wymienić

podstawowe

cechy

postawy

asertywnej.

komunikacja

niewerbalna;

- określić

nadawcę

i odbiorcę

przedstawione

go

komunikatu;

- wymienić

zasady,

których

należy

przestrzegać

w wystąpienia

ch

publicznych;

- zastosować

w praktyce

zasady

skutecznej

komunikacji,

np.

w wystąpieniu

na forum

klasy;

- rozpoznać

postawy

asertywne

oraz postawy

uległości,

agresji

i manipulacji.

wystąpieniach

publicznych;

- zastosować

wybrane

komunikaty

niewerbalne

w wystąpieniu

publicznym;

- - wyjaśnić,

czym się różni

debata od

dyskusji;

- dostrzec i

opisać

przykłady

łamania zasad

dobrej

komunikacji;

- wyjaśnić,

czym się różni

postawa

asertywna od

postaw:

uległości,

agresji

i manipulacji.

- stosować

w praktyce

warunki

asertywności.

perswazyjne,

przejawy i

sposoby

manipulacji,

wykorzystane

komunikaty

niewerbalne];

- dokonać

krytycznej

analizy

postaw

uznawanych

za asertywne

pod kątem

przestrzegani

a zasad

asertywności;

- zaplanować

[przeprowadz

ić / wziąć

aktywny

udział] akcję

społeczną

propagującą

postawy

asertywne

i zasady

asertywności.

4. Życie

rodzinne

- podać

przykłady więzi

łączących

członków

rodziny;

- wymienić

podstawowe

oczekiwania

społeczne

wobec

poszczególnych

członków

rodziny [dzieci,

rodziców].

- wymienić

cechy rodziny

jako grupy

społecznej;

- wymienić

potrzeby

młodych

ludzi, które

zaspokaja

rodzina;

- wymienić

rodzaje

współczesnyc

h rodzin;

- wymienić

podstawowe

prawa

i obowiązki

- wyjaśnić, w

jaki sposób

rodzina

przyczynia się

do

zaspokajania

potrzeb

człowieka;

- podać nazwy

poszczególny

ch funkcji

rodziny;

- porównać

cechy różnych

typów rodzin /

rozpoznać

poszczególne

typy rodziny;

- wskazywać

przykłady

[rozpoznać

sytuacje]

realizacji

przez rodzinę

poszczególny

ch funkcji;

- rozpoznawać

sytuacje

nieprawidłow

ego

realizowania

przez rodzinę

swoich

funkcji;

- wyjaśnić, jak

na

poszczególny

- zaplanować

[przeprowadz

ić / wziąć

aktywny

udział]

działanie

[projekt

społeczny]

propagujący

na terenie

szkoły lub

społeczności

lokalnej

wybrane

wartości

kształtujące

życie

rodzinne;

dziecka w

rodzinie;

- wymienić

podstawowe

wartości

kształtujące

życie

rodzinne;

- wymienić

podstawowe

problemy

zagrażające

prawidłowem

u

funkcjonowan

iu

współczesnyc

h polskich

rodzin.

- wymienić

czynniki

sprzyjające

zacieśnianiu

więzi

rodzinnych;

- wymienić

instytucje

wspierające

rodziny w

realizacji

swoich

funkcji oraz

formy

pomocy

rodzinie.

ch etapach

życia

jednostki,

zmienia się

rola rodziny

w procesie

socjalizacji;

- wskazać

zależności

pomiędzy

systemem

wartości a

zasadami

funkcjonowan

ia rodziny.

- zaplanować

[przeprowadz

ić / wziąć

aktywny

udział]

działanie

propagujące

wiedzę na

temat

instytucji

wspierającyc

h rodzinę i

form pomocy

rodzinie.

5. Edukacja i

praca

- wymienić

podstawowe

zadania szkoły,

- wymienić

poszczególne

typy szkół

tworzących

strukturę

szkolną

w Polsce,

- wymienić

podstawowe

prawa

i obowiązki

uczniów,

- wymienić

osoby,

u których może

szukać pomocy,

w przypadku

naruszenia

praw ucznia.

- wymienić

funkcje, które

pełni szkoła,

- odczytać

ze schematu

podstawowe

informacje

dotyczące

struktury

polskiego

szkolnictwa,

- przedstawić

różne

warianty

kontynuowani

a edukacji po

ukończeniu

szkoły

podstawowej;

- określić, kto

tworzy

samorząd

szkolny,

- wymienić

formy

organizacji

życia

szkolnego.

- wymienić

działania za

pomocą,

których szkoła

realizuje

poszczególne

funkcje;

- przedstawić

wady i zalety

wyboru

poszczególny

ch wariantów

dalszej

edukacji;

- zaplanować

swoją dalszą

edukację pod

kątem

przyszłej

aktywności

zawodowej

[preferencji

zawodowych]

;

-

scharakteryzo

wać

poszczególne

formy życia

szkolnego

[organizacja,

zadania,

-

zhierarchizow

ać funkcje

szkoły,

- określić, jaki

wpływ na

rozwój

i przyszłość

młodego

człowieka

wywiera

szkoła;

- wyjaśnić,

jakich

umiejętności

oczekuje

współczesny

rynek pracy;

- wymienić

czynniki

umożliwiając

e odniesienie

sukcesu

edukacyjnego

i zawodowego

;

- ocenić pracę

samorządu

szkolnego /

podejmowane

przez niego

działania

i formy pracy;

- zaplanować

[przeprowadz

ić / wziąć

aktywny

udział]

działanie

propagujące

ideę

samorządnośc

i

uczniowskiej;

- zaplanować

[przeprowadz

ić / wziąć

aktywny

udział]

działanie

informujący

społeczność

szkolną, o

sposobach

dochodzenia

swoich praw

w szkole.

formy

działania],

- rozpoznać

przypadki

naruszania

praw ucznia.

- ocenić i

uzasadnić

swoją

aktywność

[pracę]

w ramach

samorządu

szkolnego.

6. Ekonomia

na co dzień

- odróżnić

dochody

rodziny od

wydatków;

- wymienić

podstawowe

wydatki i źródła

dochodów

typowego

gospodarstwa

domowego;

- wymienić

podstawowe

prawa

przysługujące

konsumentowi.

- wymienić

podstawowe

zasady

konstruowani

a budżetu

domowego;

- wymienić

rodzaje źródeł

dochodów

gospodarstwa

domowego;

- wymienić

podstawowe

zasady

prawidłowo

skonstruowan

ego budżetu

domowego;

- podać

przykłady

łamania praw

konsumenta;

- wypełnić

typowy

formularz

reklamacyjny.

- ocenić

[uzasadnić

ocenę], czy

zaprezentowa

ny budżet

gospodarstwa

domowego

jest

prawidłowo

skonstruowan

y;

- wymienić

przyczyny

powstawania

deficytu w

budżecie

domowym;

- opisać

strukturę

typowego

budżetu

domowego;

- napisać

reklamację;

- wymienić

instytucje

chroniące

prawa

konsumenta;

- wymienić

podstawowe

zasady,

którymi

powinien

kierować się

świadomy

konsument.

-

zaprojektowa

ć działania

służące

ograniczeniu

wydatków

budżetu

domowego;

- wyjaśnić, jak

przestrzeganie

zasad

świadomego

konsumenta

wpływa na

funkcjonowan

ie

gospodarstwa

domowego.

- na

wybranych

przykładach

ocenić ofertę

handlową

[przydatność

w gospodarst

wie

domowym,

jakość, cena,

konkurencyjn

ość].

Podsumowanie i

test

1. Czym są

prawa

człowieka?

- podać

przykłady praw

przysługującyc

h dzieciom;

- wymienić

główne

funkcje praw

i wolności

człowieka;

- wymienić

cechy praw i

wolności

człowieka;

- przedstawić

historię

koncepcji

praw i

- wyjaśnić, w

jaki sposób

młodzi ludzie

mogą włączyć

się

- podać

przykłady praw

i wolności

człowieka;

- podać, kto i

kiedy

uchwalił

Powszechną

Deklarację

Praw

Człowieka;

- podać, kto i

kiedy

uchwalił

Konwencję

Praw

Dziecka;

- podać

przykłady

łamania praw

dziecka;

- podać

przykłady

działań

podejmowany

ch przez

UNICEF.

- wyjaśnić, na

czym polega

szczególne

znaczenie

Powszechnej

Deklaracji

Praw

Człowieka;

- wymienić

prawa zawarte

w Konwencji

Praw

Dziecka;

- rozwinąć

skrót UNICEF

wolności

człowieka;

- wyjaśnić,

znaczenie

poszczególny

ch cech praw i

wolności

człowieka.

w działania

prowadzone

przez

UNICEF;

-

zaprezentowa

ć* wybraną

formę

aktywności

UNICEFU.

2. Katalog

praw

człowieka

- wymienić

przykłady

konstytucyjnyc

h praw i

wolności

człowieka.

- podać

przykłady

praw

pierwszej,

drugiej i

trzeciej

generacji;

- podać

przykłady

praw i

wolności

osobistych,

politycznych

oraz

socjalnych,

kulturalnych

i ekonomiczn

ych

zagwarantowa

nych w

Konstytucji

RP;

- wyjaśnić, na

czym polega

różnica

pomiędzy

prawami

pierwszej,

drugiej

i trzeciej

generacji;

- rozpoznać

przykłady

łamania praw

i wolności

człowieka;

- uzasadnić

konieczność

funkcjonowan

ia systemu

ochrony praw

i wolności

człowieka.

- wyjaśnić,

jaką rolę w

państwie

demokratyczn

ym odgrywa

system

ochrony praw

człowieka.

- zaplanować

[przeprowadz

ić / wziąć

aktywny

udział]

kampanię

społeczną

propagującą

ideę ochrony

praw

i wolności

człowieka.

3. Ochrona

praw

człowieka

- podać

przykłady

łamania praw

człowieka we

współczesnym

świecie;

- podać

przykłady

spraw, z

którymi

można

zwrócić się

do Rzecznika

- przedstawić

zagrożenia

wynikające z

łamania praw

i wolności

człowieka;

- porównać

poziom

przestrzegania

praw

człowieka

w państwach

globalnego

- przedstawić

i ocenić

poziom

przestrzegani

a i ochrony

praw

i wolności

- wymienić

instytucje

chroniące

prawa

człowieka w

Polsce.

Praw

Obywatelskic

h i Rzecznika

Praw Dziecka;

- podać

przykłady

organizacji

międzynarodo

wych

zajmujących

się ochroną

praw

i wolności

człowieka;

- podać

przykłady

działań

podejmowany

ch przez

Międzynarod

owy

Czerwony

Krzyż.

- wymienić

przyczyny

łamania praw

człowieka;

- wyszukać

w mediach

opisy sytuacji,

w których

łamane są

prawa

człowieka.

Południa i

globalnej

Północy;

- ocenić

[uzasadnić]

poziom

przestrzegania

praw

człowieka w

Polsce.

człowieka w

wybranym

państwie

świata;

-

zaprezentowa

ć* działalność

wybranej

organizacji

międzynarod

owej na rzecz

ochrony praw

i wolności

człowieka.

4. Bezpieczeń

stwo

nieletnich

- podać

przykłady

zagrożeń

wynikających

z korzystania

z cyberprzestrz

eni;

- podać

przykłady

pozytywnego

i negatywnego

wykorzystania

internetu przez

młodych ludzi.

- określić,

kogo

w świetle

polskiego

prawa,

nazywamy

nieletnim;

- wymienić

podstawowe

zasady

odpowiedzial

ności prawnej

nieletnich;

- wymienić

korzyści

i zagrożenia

wynikające

z korzystania

z interenetu

- wskazać

formy

cyberprzemoc

y.

- określić

podstawowe

zasady

bezpiecznego

korzystania

z internetu;

- przedstawić

wady i zalety

aktywności na

forach

społecznościo

wych.

- wyjaśnić, jak

skutecznie

można się

chronić przed

zagrożeniem

cyberprzemoc

ą

- zaplanować

[przeprowadz

ić/ wziąć

aktywny

udział]

działanie

na rzecz

promowania

wśród

rówieśników

zasad

prawidłoweg

o korzystania

z internetu.

5. Służby

ochrony

prawa

- wymienić

przykłady

działań policji;

- podać

przykłady,

- wymienić

główne

zadania

policji;

- wymienić

zadania

poszczególny

ch służb

- uzasadnić

konieczność

reagowania

w przypadku

występowania

- zaplanować

działanie

[przeprowadz

ić / wziąć

aktywny

innych niż

policja, służb

porządkowych

w Polsce,

- podać

przykłady

działań straży

miejskiej.

- wymienić

główne prawa

przysługujące

policjantom;

- wymienić

prawa

przysługujące

nieletnim

w kontakcie

z policjantem;

- wymienić

rodzaje służ

mundurowych

w Polsce.

- odszukać

informacje

o prawach

przysługujący

ch ofiarom

przestępstwa,

świadkom

i oskarżonym.

mundurowych

w Polsce;

- wymienić

główne prawa

przysługujące

ofiarom

przestępstwa,

świadkom

i oskarżonym;

-uzasadnić

konieczność

znajomości

przysługujący

ch nam praw;

- wyjaśnić,

gdzie należy

szukać

pomocy w

przypadku

występowania

przemocy

domowej

przemocy

domowej,

przemocy

rówieśniczej;

-

zinterpretowa

ć przepisy

prawa

dotyczące

działania służ

porządkowyc

h.

udział]

propagujące

konieczność

[skuteczne

formy]

przeciwdziała

nia przemocy

domowej

[przemocy w

grupie

rówieśniczej /

przemocy w

szkole].

Podsumowanie i

test

1. Czym jest

samorząd?

- określić, kto

tworzy

samorząd

uczniowski;

- podać

przykłady

działań

samorządu

uczniowskiego;

- wymienić

podstawowe

jednostki

podziału

terytorialnego

państwa

polskiego;

- określić, w

której gminie,

powiecie

i województwie

mieszka.

- wymienić

rodzaje

samorządów

działających

w Polsce;

- podać

przykłady

samorządów

zawodowych;

- podać

przykłady

działań

samorządu

terytorialnego

;

- odszukać na

mapie

województwo

, w którym

mieszka;

- rozpoznać

herb

miejscowości,

w której

mieszka;

- wyjaśnić, w

jakim celu

tworzone są

samorządy

zawodowe;

- wyjaśnić, w

czym

przejawia się

zasada

decentralizacj

i władzy

publicznej

w Polsce;

- wymienić

organy

samorządów

terytorialnych

w Polsce;

- określić, jaki

charakter ma

gmina, w

której

mieszka;

- rozpoznać

herb

województwa,

- uzasadnić

konieczność,

angażowania

się w życie

lokalnej

społeczności;

- wyjaśnić,

jaką rolę w

państwie

demokratyczn

ym odgrywa

samorząd

terytorialny;

- wyjaśnić,

czym się różni

gmina

wiejska, od

gminy

miejsko-

wiejskiej i

miejskiej;

- wymienić

organy

państwa, które

mogą

ingerować

-

zaprezentowa

ć* swoją

gminę:

historię,

symbole,

tradycje oraz

miejsca i

osoby, które

odegrały

szczególną

rolę w jej

dziejach;

- zaplanować

[przeprowadz

ić / wziąć

aktywny

udział]

działanie na

rzecz swojej

społeczności

lokalnej.

- odszukać

informacje na

temat osób

pełniących

najważniejsze

funkcje w

swojej

gminie.

w którym

mieszka;

- podać

imiona

i nazwiska

osób

pełniących

aktualnie

najważniejsze

funkcje w

swojej

gminie.

[kontrolować]

działania

władz

samorządowy

ch.

2. Gmina –

podstawowa

jednostka

samorządu

- wymienić

organy gminy,

w której

mieszka;

- podać

przykłady

spraw

załatwianych w

urzędzie

gminy;

- określić, gdzie

znajduje się

urząd gminy, w

której mieszka.

- wymienić

podstawowe

zadania

gminy;

- odróżnić

organy

uchwałodawc

ze od organów

wykonawczyc

h gminy;

- podać

sposób

wyłaniania

władz gminy;

- podać

przykłady

spraw

rozstrzyganyc

h

w referendum

gminnym.

- wymienić

podstawowe

uprawnienia

organów

uchwałodawc

zych

i wykonawczy

ch gminy;

- wymienić

zasady

przeprowadza

nia wyborów

do władz

gminy;

- podać

przykłady

zadań

własnych

i zleconych

gminy;

- wymienić

źródła

finasowania

gminy;

- podać

przykłady

wpływu

mieszkańców

na życie

gminy;

- wyjaśnić

pojęcie budżet

obywatelski;

- wyszukać

informacje na

temat

przedsięwzięć

podejmowany

ch przez

młodzieżowe

- do

poszczególny

ch rodzajów

gminy

dopasować

odpowiadając

e im organy;

-

zinterpretowa

ć przepis

prawa

dotyczący

organizacji

referendum

gminnego;

- wyjaśnić,

jaką rolę

w budżecie

gminy

odgrywają

środki

uzyskiwane

z funduszy

unijnych;

- uzasadnić

konieczność

angażowania

się

mieszkańców

w rozwiązywa

nie

problemów

gminy

i działalność

organów

gminy;

- wyjaśnić, w

jaki sposób

działalność

samorządu

- wyszukać

informacje na

temat

realizacji

lokalnych

inicjatyw

mieszkańców

finansowanyc

h z budżetów

obywatelskic

h;

- przygotować

kampanię

wyborczą do

młodzieżowej

rady gminy;

- uczestniczyć

w pracach

młodzieżowej

rady gminy;

-

zareklamowa

ć / promować

na forum

szkoły ideę

młodzieżowej

rady gminy;

-

zaprezentowa

ć strukturę

budżetu

swojej gminy

[wykres,

tabela,

prezentacja

multimedialn

a].

rady gminy,

miasta.

gminnego

przyczynia się

do rozwoju

społeczeństwa

obywatelskieg

o;

- podać

przykłady

działania

młodzieżowej

rady gminy.

3. Powiat i

województwo

- wymienić

organy powiatu

i województwa;

- podać

przykłady

spraw

załatwianych w

starostwie

powiatowym

i urzędzie

marszałkowski

m;

- określić, gdzie

znajdują się

władze powiatu

i województwa,

w których

mieszka.

- wymienić

podstawowe

zadania

samorządu

powiatowego

i wojewódzki

ego;

- odróżnić

organy

uchwałodawc

ze od organów

wykonawczyc

h powiatu

i województw

a;

- podać

sposób

wyłaniania

władz

samorządowy

ch powiatu

i województw

a;

- podać

przykłady

spraw

rozstrzyganyc

h

w referendum

lokalnym.

- wymienić

podstawowe

uprawnienia

organów

uchwałodawc

zych

i wykonawczy

ch powiatu

i województw

a;

-

zinterpretowa

ć przepis

prawa

dotyczący

przeprowadza

nia wyborów

do władz

uchwałodawc

zych powiatu

i województw

a.

- porównać

strukturę i

sposób

powoływania

władz

samorządowy

ch gminy,

powiatu

i województw

a.

- przedstawić

strukturę

polityczną

sejmiku

swojego

województwa

;

-

zaprezentowa

ć* swój

powiat lub

województwo

[historię,

symbole,

tradycje oraz

miejsca i

osoby, które

odegrały

szczególną

rolę w jej

dziejach].

4. Obywatele a

władza

samorządowa

- podać

przykłady

spraw

załatwianych

przez urząd

gminy,

starostwo

powiatowe,

urząd

marszałkowski;

- sporządzić

wykaz spraw,

które można

załatwić w

gminie za

pomocą

ePUAP;

- wymienić

podstawowe

zasady

- odszukać

informacje

zamieszczane

w Biuletynie

Informacji

Publicznej;

- wyjaśnić,

jaki rodzaj

informacji

- wyjaśnić,

dlaczego

należy

przestrzegać

zasad

etycznego

postępowania

urzędników

administracji;

- zaplanować

[przeprowadz

ić na forum

szkoły]

kampanię

społeczną

promującą

zasady

etycznego

postępowania

- odszukać

stronę

internetową

własnego

urzędu gminy,

starostwa

powiatowego,

urzędu

marszałkowski

ego .

postępowania

etycznego w

pracy

administracji

publicznej;

- wyjaśnić

pojęcie

korupcja;

- wymienić

praw

przysługujące

obywatelowi

w urzędzie;

- wypełnić

wniosek

o wydanie

dowodu

osobistego.

zamieszcza

się w BIP;

- rozpoznać

przypadki

łamania praw

obywateli

w urzędzie.

- wskazać

działania,

które może

podjąć

obywatel

w przypadku

łamania jego

praw

w urzędzie;

- uzasadnić

konieczność

aktywności

obywatelskiej

dla prawidłow

ego

funkcjonowan

ia

społeczności

lokalnej;

-

zaprezentowa

ć strukturę

organizacyjną

swojego

urzędu gminy.

urzędników

administracji

[przeciwdział

ającą

zjawisku

korupcji;

nepotyzmu];

-

zorganizować

debatę /

dyskusję

[wziąć

aktywny

udział w

debacie/

dyskusji] na

temat

przyczyn i

skutków

zjawiska

korupcji

i [lub]

nepotyzmu

w życiu

publicznym;

-

zaprojektowa

ć inicjatywę,

która może

być

sfinansowana

w ramach bud

żetu

obywatelskie

go.

Podsumowanie i

test

1. Naród i

ojczyzna

- podać

przykłady

polskiego

dziedzictwa

narodowego;

- podać

przykłady więzi

łączących

polską

wspólnotę

narodową,

- wymienić

i rozpoznać

polskie

- wymienić

główne

czynniki

kształtujące

polską

tożsamość

narodową;

- wyjaśnić

pojęcie

ojczyzna;

- opisać

polskie

symbole

narodowe;

- wyjaśnić, na

czym polega

różnica

pomiędzy

wspólnotą

narodową

i wspólnotą

etniczną;

- wyjaśnić,

jakie

znaczenie dla

współczesneg

o młodego

człowieka ma

- uzasadnić,

że można

pogodzić

różne

tożsamości

społeczno-

kulturowe -

wyjaśnić, w

jaki sposób

historia

kształtowała

polską

tożsamość

narodową,

- wyjaśnić,

jak

i dlaczego,

jak zmieniały

się

na przestrzeni

dziejów

polskie

symbole

narodowe,

- przedstawić

wybrany

problem

etniczny /

narodowy

symbole

narodowe;

- nazwać swoją

dużą i mała

ojczyznę;

- rozpoznać

Narodowe

Święto

Niepodległości

i Święto

Narodowe

Trzeciego

Maja.

- wymienić

sytuacje, w

których

używa się

polskich

symboli

narodowych;

- wymienić

najważniejsze

polskie święta

narodowe;

- przedstawić

zasady

prawidłowego

zachowania

w trakcie

uroczystości

państwowych,

świąt

narodowych,

wobec

symboli

narodowych.

tożsamość

narodowa;

- przedstawić

historię

polskich

symboli

narodowych;

- wymienić

różne rodzaje

tożsamości

społecznych.

- do podanych

świat

narodowych

dopasować

odpowiadając

e im

wydarzenia

historyczne,

- przedstawić

negatywne

i pozytywne

aspekty

funkcjonowan

ia

społeczeństw

wieloetniczny

ch/

narodowych,

- wyjaśnić, z

czego mogą

wynikać

trudności

w utrzymaniu

polskiej

tożsamości

narodowej.

współczesneg

o świata*,

-

zaprezentowa

ć wybrany

element

polskiego

dziedzictwa

narodowego*

;

- przedstawić

czynniki

utrudniające i

ułatwiające

prawidłową

komunikację

pomiędzy

różnymi

grupami

etnicznymi /

narodowymi.

2. Obywatelst

wo i

narodowoś

ć

- wymienić

podstawowe

prawa

i obowiązki

obywatela RP;

- podać

przykłady cnót

/wartości

obywatelskich;

- wymienić

postaci

najwybitniejszy

ch Polaków XX

i XXI wieku.

- odróżnić

[rozpoznać na

przykładach]

pojęcie

narodowość

od obywatelst

wa;

- wymienić

więzi łączące

obywatela

i państwo;

- wymienić

podstawowe

sposoby

nabycia

obywatelstwa

polskiego;

- wyjaśnić, na

czym polega

zasada krwi;

- wymienić

cechy dobrego

obywatela.

- rozpoznać

różne sposoby

nabywania

obywatelstwa

polskiego;

- wyjaśnić, na

czym polega

różnica

pomiędzy

obywatelstwe

m

a narodowości

ą;

- wymienić

konstytucyjne

prawa i

obowiązki

obywatela RP;

- wyjaśnić,

jaki wpływ

ma państwo

na

kształtowanie

więzi

narodowych.

- porównać

różne sposoby

nabywania

obywatelstwa

polskiego;

- uzasadnić

konieczność

przestrzegania

cnót/wartości

obywatelskich

we

współczesny

m państwie

demokratyczn

ym;

- przedstawić

konsekwencję

odrzucenia

wartości w

życiu

publicznym.

-

zaprezentowa

ć* wzorzec

obywatela

polskiego;

wybór postaci

uzasadnić,

odwołując się

do jego cnót,

postaw,

działań,

osiągnięć.

3. Czym jest

patriotyzm

?

- podać

przykłady

postaw

patriotycznych

i działań na

rzecz dobra

Ojczyzny;

- podać

przykłady

postaw

patriotycznych

wśród

współczesnej

młodzieży.

- wyjaśnić

pojęcie

patriotyzm;

- wymienić

przejawy

patriotyzmu

lokalnego

i gospodarcze

go.

- uzasadnić

potrzebę

patriotyzmu

we

współczesny

m świecie;

- porównać

postawy

patriotyczne

dawniej i

dzisiaj.

- wskazać

zalety i wady

postaw

określanych

jako

patriotyzm

gospodarczy;

- wskazać

zalety i wady

postaw

uznawanych

współcześnie

za przejawy

patriotyzmu,

np. kibicowan

ie na

zawodach

sportowych.

- podjąć na

forum szkoły

lub

środowiska

lokalnego

działania

służące

propagowani

u postaw

patriotycznyc

h

[zaplanować,

aktywnie

uczestniczyć]

;

- podjąć

działania

sprzyjające

rozwojowi

lokalnej

społeczności

[zaplanować,

aktywnie

uczestniczyć].

4. Mniejszośc

i narodowe

i etniczne

w Polsce

- podać

przykłady

mniejszości

etnicznych

i narodowych

we współczesn

ej Polsce;

- wymienić

podstawowe

grupy

cudzoziemców

przebywającyc

h w Polsce.

- wymienić

podstawowe

prawa

przysługujące

mniejszościo

m narodowym

i etnicznym w

Polsce,

- wyjaśnić

pojęcie

Polonia,

- odczytać z

mapy, gdzie

znajdują się

największe

skupiska

mniejszości

etnicznych

i narodowych

w Polsce;

- odczytać z

mapy, gdzie

współcześnie

znajdują się

największe

skupiska

Polonii.

- wymienić

zamieszkując

e Polskę

mniejszości

narodowe i

etniczne, oraz

grupę

posługującą

się językiem

regionalnym;

- wyjaśnić, na

czym polega

różnica

pomiędzy

mniejszościa

mi

narodowymi

i etnicznymi

w Polsce a

cudzoziemca

mi;

- wyjaśnić, na

czym polega

różnica

pomiędzy

pojęciami:

- wyjaśnić, na

czym polega

różnica

pomiędzy

mniejszością

narodową

a mniejszości

ą etniczną;

- wymienić

kryteria, które

decydują

w Polsce o

uznaniu danej

społeczności

za mniejszość

narodową lub

etniczną;

- wymienić

główne

czynniki,

które

zadecydowały

o powstaniu

Polonii;

- uzasadnić

konieczność

szczególnej

-

zaprezentowa

ć* historię,

kulturę, formy

organizacji

wybranej

mniejszości

narodowej lub

etnicznej w

Polsce

imigranci i

uchodźcy;

- wymienić

podstawowe

prawa

przysługujące

uchodźcom

w Polsce;

- wymienić

związki

łączące

Polonię

z Polską.

ochrony

prawnej

mniejszości

narodowych

i etnicznych.

5. Tolerancja

i przejawy

ksenofobii

- podać

przykłady /

rozpoznać

przejawy

ksenofobii,

w tym rasizmu,

szowinizmu

i antysemityzm

u;

- rozpoznać

postawy

tolerancyjne i

braku

tolerancji.

- wyjaśnić

pojęcia:

ksenofobia,

rasizm,

szowinizm;

- wyjaśnić

pojęcie

tolerancja;

- odróżnić

postawę

tolerancyjną

od postawy

bezkrytycznej

akceptacji;

- podać

przykłady

stereotypów.

- wyjaśnić

pojęcie

stereotyp;

- wymienić

cechy

stereotypu;

- wyjaśnić, w

jaki sposób

można

przeciwstawia

ć się

przejawom

ksenofobii, w

tym

szowinizmow

i

i antysemityz

mowi.

- porównać

postawę

patriotyczną

i nacjonalistyc

zną;

- uzasadnić

słuszność

postawy

tolerancyjnej.

- uzasadnić

potrzebę

przeciwstawia

nia się

przejawom

ksenofobii, w

tym

szowinizmow

i

i antysemityz

mowi;

- przedstawić

społeczne

konsekwencje

stereotypizacj

i.

- podjąć na

forum szkoły

lub

środowiska

lokalnego

działania

sprzyjające

kształtowaniu

postawy

otwartości,

akceptacji i

tolerancji

wobec

odmienności

etnicznych,

religijnych

i kulturowych

.

Podsumowanie

i test

1. Państwo i

demokracja

- podać

przykłady

działań władzy

państwowej;

- wymienić

podstawowe

cechy państwa;

- wymienić

nazwy

- wyjaśnić, co

to znaczy, że

państwo jest

suwerenne;

- wymienić

podstawowe

funkcje

państwa;

- - wymienić

podstawowe

formy

demokracji

bezpośredniej

;

- wyjaśnić,

czym się różni

demokracja

- wskazać

wady i zalety

demokracji

bezpośredniej

i pośredniej;

- wskazać na

mapie Europy

monarchie

i republiki;

-

zaprezentowa

ć* sytuację

człowieka

w państwie

totalitarnym

- porównać

pozycję

obywatela

współczesnych

reżimów

politycznych

[demokracja,

autorytaryzm,

totalitaryzm].

- podać

przykłady

realizacji

zasady

przedstawiciel

stwa;

- wymienić

podstawowe

cechy państwa

demokratyczn

ego.

bezpośrednia

od pośredniej;

- wymienić

korzyści, jakie

daje

obywatelom

ustrój

demokratyczn

y;

- wymienić

podstawowe

cechy

autorytaryzm

u

i totalitaryzm

u;

- dopasować

działania

władzy

państwowej

do poszczegól

nych funkcji

państwa;

- wyjaśnić, na

czym polega

różnica

pomiędzy

monarchią a

republiką.

- podać

przykłady

współczesnyc

h państwa

autorytarnych

;

- podać

przykłady

współczesnyc

h

i historycznyc

h państw

totalitarnych.

w państwie

demokratyczn

ym oraz

państwie

autorytarnym

i totalitarnym.

2. Polska

państwem

demokratyczny

m

- wymienić

główne rodzaje

władzy

państwowej;

- wymienić

organy władzy

ustawodawczej,

wykonawczej

i sądowniczej

w Polsce;

- podać nazwę

ustawy

zasadniczej.

- wymienić

podstawowe

zasady ustroju

Polski;

- wyjaśnić, na

czym polega

zasady:

konstytucjona

lizmu,

przedstawiciel

stwa

i trójpodziału

władzy;

- wymienić

źródła

powszechnie

obowiązujące

go prawa w

Polsce;

- wymienić

szczególne

cechy

konstytucji.

- wymienić

rozdziały

Konstytucji

RP;

- wyjaśnić,

czym zajmuje

się Trybunał

Konstytucyjn

y;

- wyjaśnić,

czym jest

preambuła;

- wyjaśnić, na

czym polegają

zasady:

pluralizmu

politycznego,

republikański

ej formy

rządu,

państwa

prawa;

- wyjaśnić,

jakich spraw

może

dotyczyć

referendum

ogólnokrajow

e;

- dokonać

interpretacji

przepisu

Konstytucji

RP

dotyczącego

referendum

ogólnokrajow

ego;

- przedstawić

główne

zasady

nowelizacji

Konstytucji

RP.

- wyjaśnić,

dlaczego

zasady

konstytucjona

lizmu,

przedstawicie

lstwa,

trójpodziału

władzy,

pluralizmu

politycznego,

państwa

prawa są

fundamentem

ustroju

demokratyczn

ego;

- wskazać

wady i zalety

republikański

ej formy

rządów;

- wymienić

wartości, do

których

odwołuje się

preambuła

Konstytucji;

- odszukać

w Konstytucji

RP przepisy

dotyczące

wskazanych

kwestii;

- wyjaśnić,

czego

dotyczyły

referenda

ogólnokrajow

e

przeprowadzo

ne po 1989

roku.

- przedstawić

historię

polskiego

konstytucjona

lizmu.

3. Sejm i Senat

RP

- wymienić

organy władzy

ustawodawczej;

- wymienić

główną funkcję

Sejmu i Senatu;

- określić, z

kogo składa się

Sejm i Senat;

- podać zasadę

zgodnie, z którą

formowany jest

Sejm i Senat;

- podać

przykład partii

politycznej

działającej w

Polsce.

- określić, z

ilu posłów

składa się

Sejm, a z ilu

Senat;

- wymienić

najważniejsze

kompetencje

Sejmu

i Senatu;

- wyjaśnić, na

czym polega

zasada

przedstawiciel

stwa;

- wyjaśnić, w

jaki sposób

podejmowane

są decyzje w

Sejmie

i Senacie;

- wymieć

zasady,

według,

których

odbywają się

wybory do

Sejmu i

Senatu;

- określić, z

kogo składa

się

Zgromadzenie

Narodowe;

- podać

przykład

sytuacji, w

której Sejm i

Senat

obradują jako

Zgromadzenie

Narodowe;

- wyjaśnić

zasady,

według,

których

odbywają się

wybory do

Sejmu i

Senatu;

- wyjaśnić

pojęcie

immunitet;

- wymienić

główne etapy

procesu

ustawodawcz

ego;

- porównać

zasady

wyborów do

Sejmu

i Senatu;

- porównać

rolę Sejmu i

Senatu

w procesie

ustawodawcz

ym;

- wyjaśnić,

jaką rolę w

procesie

ustawodawcz

ym posiada

Prezydent RP;

- wyjaśnić

pojęcia:

mandat,

komisje

sejmowe,

Prezydium

Sejmu,

Konwent

Seniorów,

- wyjaśnić,

jakie

znaczenie

-

zaprezentowa

ć* wybraną

polską partię

polityczną

[struktura

organizacyjna

, program,

działalność,

wartości].

- wymienić

partie

polityczne,

których

przedstawiciel

e zasiadają

w Sejmie

bieżącej

kadencji.

- wyjaśnić, co

jest głównym

celem

działalności

partii

politycznej.

w państwie

demokratyczn

ym ma

aktywność

wyborcza

obywateli;

- wskazać

skutki, jakie

niesie dla

państwa

i społeczeńst

wa niska

frekwencja

wyborcza.

4. Prezydent i

Rada

Ministrów

- wymienić

organy władzy

wykonawczej

w Polsce;

- podać imię

i nazwisko

urzędującej

głowy państwa

oraz Prezesa

Rady

Ministrów;

- określić

sposób

powoływania

Prezydenta RP;

- podać

przykład

uprawnienia

Prezydenta RP.

- przedstawić

główne

zasady

wyboru

Prezydenta

RP;

- wymienić

podstawowe

kompetencje

Prezydenta

RP;

- wymienić

podstawowe

kompetencje

Rady

Ministrów.

-

uporządkowa

ć kompetencje

Prezydenta

RP [polityka

wewnętrzna,

polityka

zagraniczna];

- omówić

główne

zasady

procedury

tworzenia

rządu;

- przedstawić

podstawowe

fakty

dotyczące

życiorysu

politycznego

urzędującej

głowy

państwa oraz

Prezesa Rady

Ministrów.

- wyjaśnić, na

czym polega

kontrola

polityczna

Sejmu nad

Radą

Ministrów;

- wyjaśnić na

czym polega

zasada

kontrasygnaty

;

- przedstawić

główne

zadania

wskazanych

ministerstw;

- wymienić

Prezydentów

RP po 1989 r.

-

zaprezentowa

ć* zadania i

zakres działań

wybranego

ministerstwa;

- na podstawie

zgromadzony

ch informacji,

wyjaśnić, w

jaki sposób

działania

wskazanych

ministerstw

wpływają na

życie

przeciętnej

polskiej

rodziny.

5. Sądy i

trybunały

- podać

przykłady

spraw, z

którymi

człowiek może

zwrócić się do

sądu;

- wymienić

rodzaje sądów

w Polsce.

- wymienić

główne

zasady

postępowania

sądowego;

- wymienić

nazwy

trybunałów

działających

w Polsce;

- określić

główne

- rozpoznać

główne

zasady

postępowania

sądowego,

- wyjaśnić, na

czym polega

zasada

niezależności

sądów;

- wyjaśnić, na

czym polega

- wymienić

zasady

gwarantujące

niezawisłość

sędziów,

- wyjaśnić,

znaczenie

zasady

dwuinstancyj

ności

postępowania

sądowego;

- omówić

strukturę

i hierarchię

sądów

w Polsce;

-

zaprezentowa

ć strukturę

organizacyjną

sądu

rejonowego;

zadanie

Trybunału

Konstytucyjn

ego;

- wyjaśnić,

czym zajmują

się sądy

administracyj

ne.

zasada

niezawisłości

sędziów;

- wyjaśnić,

jaką rolę

pełnią

sędziowie

w procesie

sądowym;

- wymienić

strony

postępowania

sądowego

[postepowani

e karne i

cywilne].

- wyjaśnić, w

jaki sposób

realizowana

jest zasada

dwuinstancyj

ności

postępowania

sądowego,

- wyjaśnić

rolę

Trybunału

Konstytucyjn

ego

i Trybunału

Stanu dla

ochrony

zasady

państwa

prawa.

- zająć

stanowisko

w sprawie roli

ławników w

procesie

sądowym

[zbudować

argumenty

i kontrargume

nty].

6. Organizacje

pozarządowe

- podać

przykłady

organizacji

pozarządowych

;

- podać

przykłady

działań

wolontariuszy.

- podać

przykłady

realizacji

prawa do

swobodnego

zrzeszania się;

- odszukać

przykłady

stowarzyszeń

i fundacji

działających

w swoim

środowisku

lokalnym;

- podać

przykłady

działań

podejmowany

ch przez

związki

zawodowe;

- wymienić

cechy

wolontariatu.

- wyjaśnić

pojęcia:

fundacja

i stowarzysze

nie;

- wyjaśnić, jak

rolę pełnią

związki

zawodowe;

- uzasadnić

konieczność

angażowania

się

w działania

organizacji

pozarządowyc

h;

- przedstawić

korzyści

wynikające

z pracy

w wolontariac

ie;

- wymienić

główne

organizacje

młodzieżowe

działające w

Polsce.

- wyjaśnić,

jaką rolę w

państwie

demokratyczn

ym odgrywa

zasada

swobodnego

zrzeszania się;

- wyjaśnić

różnicę

pomiędzy

fundacją

a stowarzysze

niem;

- wyjaśnić,

czym jest

organizacja

pożytku

publicznego i

w jaki sposób

można

wspomóc jej

działalność.

- aktywnie

uczestniczyć

w działaniach

na rzecz

wspierania

innych ludzi,

rozwoju

środowiska

lokalnego

[aktywność

w organizacja

ch

pozarządowy

ch, praca

w wolontariac

ie];

-

zaprezentowa

ć* wybraną

organizację

pozarządową

[misja,

wartości, cele,

formy

działania,

struktura

organizacyjna

, znaczenie

dla

środowiska];

- przedstawić

historię NSZZ

”Solidarność”

;

- zaplanować

działalność

i strukturę

organizacyjną

dowolnego

stowarzyszeni

a.

7. Media i opinia

publiczna

- podać

przykłady

środków

masowego

przekazu;

- podać

przykłady

pracy

dziennikarzy;

- odszukać

w środkach

masowego

przekazu

przykłady

reklam.

- podać

główne cechy

środków

masowego

przekazu;

- podać

główne cechy

opinii

publicznej;

- wymienić

główne

funkcje

mediów;

- podać

przykłady

mediów

społecznościo

wych;

- odczytać,

zilustrowane

w prostej

formie,

wyniki

wskazanego

sondażu opinii

publicznej;

- wymienić

główne

funkcje

reklamy.

- odczytać cel

wskazanej

kampanii

społecznej;

- wskazać

pozytywne i

negatywne

aspekty

funkcjonowan

ia mediów

społecznościo

wych;

- wymienić

główne

zasady etyki

dziennikarski

ej;

- odszukać w

tekście

publicystyczn

ym fakty i

opinie;

- wymienić

podstawowe

sposoby

perswazji /

manipulacji

stosowane

w mediach.

- dostrzec

środki

perswazji /

manipulacji

zastosowane

we

wskazanej rek

lamie;

- wyjaśnić,

jaką rolę pełni

opinia

publiczna

[sondaże

opinii

publicznej]

w państwie

demokratyczn

ym;

- uzasadnić

konieczność

przestrzegania

zasad etyki

dziennikarski

ej;

- odszukać

przykłady

łamania etyki

dziennikarski

ej;

- uzasadnić

konieczność

oddzielania

faktów od

opinii.

- wyjaśnić, w

jaki sposób

należy strzec

się przed

manipulacją

stosowaną

w reklamach;

- dokonać

krytycznej

analizy

wybranej

reklamy;

- zaplanować

[przeprowadz

ić / wziąć

aktywny

udział]

kampanię

reklamową

[kampanię

społeczną].

Podsumowanie

i test

1. Organizacj

e

międzynar

odowe

- rozwinąć skrót

ONZ;

- rozwinąć skrót

NATO;

- wymienić,

główne cele i

zadania ONZ;

- wymienić

główne cele i

- wyjaśnić,

jaką rolę

pełnią

ambasadorzy

i konsulowie;

- wyjaśnić,

czym różni się

ONZ od

innych

organizacji

-

zaprezentowa

ć* wybraną

misję

pokojową

- podać

przykłady

działań

podejmowanyc

h przez ONZ;

- podać

przykłady

działań

podejmowanyc

h przez NATO.

zadania

NATO;

- rozpoznać

przejawy

realizacji

przez państwo

polityki

zagranicznej;

- wymienić

główne

organy ONZ.

- wyjaśnić,

jakie są

główne cele

polityki

zagranicznej

państwa;

- określić,

kiedy

powstało

ONZ i kiedy

powstało

NATO;

- wyjaśnić,

czym zajmuje

się Rada

Bezpieczeńst

wa ONZ;

-wyjaśnić

pojęcie misja

pokojowa

ONZ, -

wymienić

przykłady

aktywności

Polski w ONZ

i NATO.

międzynarodo

wych;

- wyjaśnić,

jaka rolę

odgrywa

NATO

w polityce

obronnej

państwa

polskiego;

- wymienić

nazwy, innych

niż ONZ

i NATO,

organizacji

międzynarodo

wych, do

których

należy Polska.

ONZ,

w której brały

udział/biorą

wojska

polskie [cele,

zadania,

historia misji,

charakterysty

ka konfliktu,

udział wojsk

polskich,

geografia

polityczna],

- wskazać na

mapie

państwa

członkowskie

NATO.

2. Unia

Europejsk

a

- wymienić rok,

w którym

Polska

przystąpiła do

Unii

Europejskiej;

- wymienić

państwa

sąsiadujące z

Polską, które

należą do Unii

Europejskiej.

- określić,

kiedy i gdzie

podpisano

traktat o

powstaniu

Unii

Europejskiej;

- wymienić

imiona

i nazwiska

Ojców

założycieli

zjednoczonej

Europy;

- wymienić

główne

przyczyny

integracji

europejskiej,

- wymienić

główne

zasady

funkcjonowan

ia Unii

Europejskiej;

- wymienić

główne etapy

integracji

europejskiej;

- wskazać na

mapie

państwa

członkowskie

Unii

Europejskiej;

- odszukać

informacje

o życiorysie

politycznym

Ojców

założycieli

zjednoczonej

Europy;

- wyjaśnić

główne

zasady

funkcjonowan

ia Unii

Europejskiej;

- podać

podstawowe

kompetencje

głównych

organów Unii

Europejskiej,

- przedstawić

wady i zalety

procesu

integracji

europejskiej,

-

zaprezentowa

ć sylwetki

polityczne

Polaków

pełniących

ważne funkcje

w instytucjach

/organach

Unii

Europejskiej.

-

zaprezentowa

ć* wybrane

problemy

[osiągnięcia]

Unii

Europejskiej;

-

zaprezentowa

ć* wybrane

państwa

członkowskie

Unii

Europejskiej

[historia,

kultura,

demografia,

ekonomia,

itp.]

- zaplanować

[zorganizowa

ć / aktywnie

uczestniczyć]

Dzień Europy

w szkole.

.

- podać nazwy

głównych

organów Unii

Europejskiej;

- wymienić

imiona

i nazwiska

Polaków

pełniących

ważne funkcje

w instytucjach

/organach

Unii

Europejskiej.

3. Polska w

Unii

Europejski

ej

- podać

przykłady

praw/korzyści,

które nabyli

obywatele

polscy

po wejściu

Polski do Unii

Europejskiej,

- podać rok,

w którym

Polska

przystąpiła do

Unii

Europejskiej.

- wyjaśnić, w

jaki sposób

nabywa się

obywatelstwo

Unii

Europejskiej,

- wymienić

prawa

wynikające

z obywatelstw

a Unii

Europejskiej,

- wymienić

nazwy

funduszy

unijnych,

z których

korzysta

Polska.

- podać

informacje

dotyczące

głównych

etapów

integracji

Polski z Unią

Europejską

[referendum

ratyfikacyjne]

;

- podać

przykłady

wykorzystani

a funduszy

unijnych;

- wyjaśnić, na

czym polega

Europejski

Rynek

Wewnętrzny.

- ocenić

proces

integracji

Polski z Unią

Europejską -

przedstawić

korzyści i

zagrożenia;

- wyjaśnić, na

jakich

zasadach

funkcjonuje

Strefa

Schengen;

- przedstawić

korzyści

wynikające

z przynależno

ści Polski do

Strefy

Schengen.

-

zaprezentowa

ć* inwestycje

gminne,

finansowane

ze środków

unijnych;

-

zaprezentowa

ć* wybraną

inicjatywę

unijną

dotyczącą

młodzieży.

4. Problemy

współczesn

ego świata

- wymienić

przykłady

ilustrujące

proces

globalizacji;

- podać

przykłady

pomocy

humanitarnej.

- wskazać, na

podstawie

mapy,

państwa

globalnej

Północy i

globalnego

Południa;

- wyjaśnić, na

czym polega

różnica

pomiędzy

państwami

globalnej

Północy

- podać

przykłady

ilustrujące

dysproporcję

rozwojową

pomiędzy

państwami

globalnego

Południa i

globalnej

Północy;

- podać

przykłady

zależności

pomiędzy

państwami

- podać

przyczyny

dysproporcji

rozwojowych

współczesneg

o świata;

- wymienić

korzyści

i zagrożenia

wynikające z

procesu

globalizacji;

- wyjaśnić,

dlaczego

pomoc dla

państw

-

zaprezentowa

ć* działania

wybranej

organizacji

pozarządowej

zajmującej się

udzielaniem

pomocy

humanitarnej;

-

zorganizować

debatę /

dyskusję

[wziąć

aktywny

i globalnego

Południa;

- podać

przykłady

globalizacji

ekonomicznej

i kulturowej

współczesneg

o świata.

globalnej

Północy i

globalnego

Południa;

- uzasadnić

konieczność

udzielania

pomocy

humanitarnej.

biednego

Południa jest

często

nieskuteczna;

- wyjaśnić

pojęcia Grupa

G7.

udział w

debacie /

dyskusji]

dotyczącą

sposobów

udzielania

efektywnej

pomocy

społecznościo

m globalnego

Południa;

-

zaprezentowa

ć* problemy

wybranego

państwa

globalnego

Południa.

5. Konflikty

zbrojne na

świecie

- podać

przykłady

działań

terrorystycznyc

h;

- podać

przykłady

konfliktów

międzynarodo

wych.

- podać

przykłady

organizacji

międzynarodo

wych

zajmujących

się

rozwiązywani

em konfliktów

i walką

z terroryzme

m;

- wymienić

skutki

długotrwałych

konfliktów

międzynarodo

wych.

- na

wybranych

przykładach

przedstawić

przyczyny

współczesnyc

h konfliktów

międzynarodo

wych;

- wymienić

skutki

rozwoju

terroryzmu we

współczesny

m świecie;

- wymienić

cechy

ludobójstwa.

- przedstawić

różne rodzaje

terroryzmu;

- wyjaśnić,

dlaczego

walka z

terroryzmem

jest trudna i

często

nieskuteczna.

-

zaprezentowa

ć* wybrany

konflikt

międzynarod

owy

[lokalizacja

konfliktu na

mapie, strony

konfliktu,

przyczyny

i formy

konfliktu,

sposoby

rozwiązania

sporu].

Podsumowanie

i test

Formy, metody i sposoby dostosowania wymagań u uczniów z dysleksją i innymi dysfunkcjami w oparciu o

objawy zaburzeń, w zakresie przedmiotu nauczania historii

Objawy zaburzeń:

• trudności z zapamiętywaniem nazw geograficznych, nazwisk z historii,

• trudności z opanowaniem systematyki (hierarchiczny układ informacji),

• zła orientacja w czasie (chronologia, daty),

• błędne zapisywanie i odczytywanie cyfr

rzymskich i arabskich,

• trudności z czytaniem i rysowaniem map geograficznych i historycznych,

• trudności z orientacją w czasie i w przestrzeni (wskazywanie kierunków na mapie i w przestrzeni),

Indywidualne dostosowanie wymagań z przedmiotu historia dla uczniów z

diagnozą dysleksja rozwojowa.

• uwzględniać trudności z zapamiętywaniem nazw, nazwisk, dat,

• w czasie odpowiedzi ustnych dyskretnie wspomagać, dawać więcej czasu na przypomnienie, wydobycie z

pamięci nazw, terminów, dyskretnie naprowadzać,

• częściej powtarzać i utrwalać materiał,

• podczas uczenia stosować techniki skojarzeniowe ułatwiające zapamiętywanie,

• urozmaicać proces nauczania,

• zróżnicować formy sprawdzania wiadomości i umiejętności tak, by ograniczyć ocenianie na podstawie

pisemnych odpowiedzi ucznia, niekiedy nawet odpytywać indywidualnie,

• często oceniać prace domowe,

• wydłużenie czasu na wykonania prac pisemnych.

Indywidualne dostosowanie wymagań z przedmiotu historia dla uczniów z

diagnozą: obniżony intelekt, trudności w nauce

· w związku z dużym problemem w selekcji i wyborze najważniejszych informacji z

danego tematu można wypisać kilka podstawowych pytań, na które uczeń powinien

znaleźć odpowiedź czytając dany materiał ( przy odpytywaniu prosić o udzielenie na

nie odpowiedzi ). Podobnie postępować przy powtórkach

· pozostawianie większej ilości czasu na przygotowanie się z danego materiału

(dzielenie go na małe części, wyznaczanie czasu na jego zapamiętanie i odpytywanie).

Indywidualne dostosowanie wymagań z przedmiotu historia dla uczniów z

diagnozą: słabowidzący

· właściwe umiejscowienie dziecka w klasie ( zapobiegające odblaskowi pojawiającemu

się w pobliżu okna, zapewniające właściwe oświetlenie i widoczność )

· udostępnianie tekstów ( np. testów sprawdzających wiedzę ) w wersji powiększonej

· podawanie modeli i przedmiotów do obejrzenia z bliska

· zwracanie uwagi na szybką męczliwość dziecka związaną ze zużywaniem większej

energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych drogą wzrokową (

wydłużanie czasu na wykonanie określonych zadań )

· umożliwienie dziecku korzystania z kaset z nagraniami lektur szkolnych

· w geometrii należy wprowadzać uproszczone konstrukcje z ograniczoną do

koniecznych liczbą linii pomocniczych i konstrukcje geometryczne wykonywać na

kartkach większego formatu niż zwykła kartka papieru

· częste zadawanie pytania- „co widzisz?” w celu sprawdzenia i uzupełnienia słownego

trafności doznań wzrokowych.

Indywidualne dostosowanie wymagań z przedmiotu historia dla uczniów z

diagnozą: słabosłyszący

· zapewnić dobre oświetlenie klasy oraz miejsce dla dziecka w pierwszej ławce w

rzędzie od okna. Uczeń będąc blisko nauczyciela ( od 0,5 do 1.5 m ), którego twarz

jest dobrze oświetlona, może słuchać jego wypowiedzi i jednocześnie odczytywać

mowę z ust. Należy też, umożliwić dziecku odwracanie się w kierunku innych

kolegów odpowiadających na lekcji co ułatwi lepsze zrozumienie ich wypowiedzi

· nauczyciel mówiąc do całej klasy, powinien stać w pobliżu dziecka zwrócony twarzą

w jego stronę - nie powinien chodzić po klasie, czy być odwrócony twarzą do tablicy,

to utrudnia dziecku odczytywanie mowy z jego ust

· należy mówić do dziecka wyraźnie używając normalnego głosu i intonacji, unikać

gwałtownych ruchów głową czy nadmiernej gestykulacji

· trzeba zadbać o spokój i ciszę w klasie, eliminować zbędny hałas m.in. zamykać okna

przy ruchliwej ulicy, unikać szeleszczenia kartkami papieru, szurania krzesłami, to

utrudnia dziecku rozumienie poleceń nauczyciela i wypowiedzi innych uczniów,

powoduje też większe zmęczenie. Takie zakłócenia stanowią również problem dla

uczniów z aparatami słuchowymi, ponieważ są wzmacniane przez aparat

· nauczyciel winien upewnić się czy polecenia kierowane do całej klasy są właściwie

rozumiane przez dziecko niedosłyszące. W przypadku trudności zapewnić mu

dodatkowe wyjaśnienia, sformułować inaczej polecenie, używając prostego, znanego

dziecku słownictwa. Można też wskazać jak to polecenie wykonuje jego kolega

siedzący w ławce

· dziecko z wadą słuchu ma trudności z równoczesnym wykonywaniem kilku czynności

w tym samym czasie, nie jest w stanie słuchać nauczyciela - co wymaga obserwacji

jego twarzy - jednocześnie otworzyć książkę na odpowiedniej stronie i odnaleźć

wskazane ćwiczenie. Często więc nie nadąża za tempem pracy pozostałych uczniów w

klasie

· dziecko niedosłyszące powinno siedzieć w ławce ze zdolnym uczniem,

zrównoważonym emocjonalnie, który chętnie dodatkowo będzie pomagał mu np.

szybciej otworzy książkę, wskaże ćwiczenie, pozwoli przepisać notatkę z zeszytu itp.

· w czasie lekcji wskazane jest używanie jak najczęściej pomocy wizualnych i tablicy

m.in. zapisanie nowego tematu, nowych i ważniejszych słów, dat na lekcji historii itp.

· można przygotować uczniowi z niedosłuchem plan pracy na piśmie opisujący

zagadnienia poruszane w wykładzie lub poprosić innych uczniów w klasie, aby robili

notatki z kopią i udostępniali je koledze

· konieczne jest aktywizowanie dziecka do rozmowy poprzez zadawanie prostych

pytań, podtrzymywanie jego odpowiedzi przez dopowiadanie pojedynczych słów,

umowne gesty, mimiką twarzy

· nauczyciel podczas lekcji powinien często zwracać się do dziecka niesłyszącego,

zadawać pytania – ale nie dlatego, aby oceniać jego wypowiedzi, ale by zmobilizować

go do lepszej koncentracji uwagi i ułatwić mu lepsze zrozumienie tematu

· pisanie ze słuchu jest najtrudniejszą formą pisania, a szczególnie dla dziecka z

zaburzonym słuchem i nieprawidłową wymową, dlatego też należy stosować

ćwiczenia w pisaniu ze słuchu tylko wyrazów lub zdań, wcześniej z dzieckiem

utrwalonych, w oparciu o znane mu słownictwo. Jeżeli pisanie ze słuchu sprawia

dziecku niedosłyszącemu duże trudności można je zastąpić inną formą ćwiczeń w

pisaniu.

Mogą to być ćwiczenia polegające na :

· układaniu zdania z podanej rozsypanki wyrazowej do treści obrazka

· przepisywaniu zdań z uzupełnieniem „luk” odpowiednimi wyrazami

· przy ocenie prac pisemnych dziecka nie należy uwzględniać błędów wynikających z

niedosłuchu, one nie powinny obniżyć ogólnej oceny pracy. Błędy mogą stanowić dla

nauczyciela podstawę, do podjęcia z dzieckiem dalszej pracy samokształceniowej i

korekcyjnej oraz ukierunkowania rodziców do dalszej pracy w domu. Błędy w

pisowni należy oceniać opisowo, udzielając dziecku wskazówek do sposobu ich

poprawienia

· uczeń niedosłyszący jest w stanie opanować konieczne i podstawowe wiadomości

zawarte w programie nauczania ale wymaga to od niego znacznie więcej czasu i

wkładu pracy, w porównaniu z uczniem słyszącym. Przy ocenie osiągnięć ucznia z

wadą słuchu należy szczególnie doceniać własną aktywność i wkład pracy ucznia, a

także jego stosunek do obowiązków szkolnych ( systematyczność, obowiązkowość,

dokładność ).

Indywidualne dostosowanie wymagań z przedmiotu historia dla uczniów z

diagnozą: upośledzenie w stopniu lekkim

· stosowanie ćwiczeń doskonalących szybkość i precyzyjność spostrzegania,

· zwracanie szczególnej uwagi na odróżnianie istotnych szczegółów,

· wydłużanie czasu na zrozumienie prezentowanych treści materiału,

· przekazywanie treści za pomocą konkretów uwzględniając krótkotrwały okres

koncentracji,

· podawanie atrakcyjnego wizualnie materiału mniejszymi partiami,

· wykorzystanie w pracy z uczniem jego dobrego poziomu pamięci operacyjnej oraz

uwzględnianie wolnego tempa uczenia się;

· wydłużanie czasu na opanowanie materiału,

· uwzględnianie problemów z funkcją pamięci logicznej i abstrahowania,

· angażowanie ucznia do wypowiedzi ustnej uporządkowanej,

· formułowanie krótkich i precyzyjnych poleceń w pracach klasowych, kartkówkach

i testach;

· uwzględnianie przy ocenianiu możliwości wystąpienia błędów mających związek

z wadą wymowy,

· ocenianie wkładu pracy w wykonanie ćwiczeń,

· stosowanie zasady oceniania rzeczywistych indywidualnych postępów w nauce, a

nie stanu faktycznego,

· stosowanie różnego rodzaju wzmocnień, tj. pochwały i zachęty,

· ograniczanie w wypowiadaniu się na określony temat do kilku prostych zdań,

· naprowadzanie podczas wypowiedzi ustnych poprzez pytania pomocnicze.

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

KLASA III GIMNAZJUM

§ 1

Na początku każdego roku szkolnego nauczyciel informuje uczniów oraz rodziców o wymaganiach

edukacyjnych wynikających z realizowanego przez siebie programu oraz o sposobach sprawdzania osiągnięć

uczniów.

§ 2

Przedmiotem oceny są:

A. WIADOMOŚCI / 50 % wagi /kolor czerwony/

Do form sprawdzania osiągnięć uczniów należą:

1. praca klasowa

- obejmuje materiał z ostatniego działu

- zapowiedziana na tydzień wcześniej

- poprzedzony lekcją powtórzeniową

- uczniowie nie otrzymują prac do domu

2. sprawdzian wiadomości

-obejmuje materiał z kilku lekcji, jest zapowiedziany przez nauczyciela

Uczniowie nie otrzymują prac pisemnych do domu

B. UMIEJETNOŚCI / 30 % wagi /kolor niebieski/

1. kartkówka

- obejmuje materiał z co najwyżej z 3 ostatnich jednostek tematycznych,

- może być sprawdzianem samodzielności wykonania pracy domowej,

- termin kartkówki nie musi być znany uczniowi,

- trwa 15-20 minut

2. odpowiedź ustna,

/obejmuje materiał z co najwyżej z 3 ostatnich jednostek tematycznych/

3. przygotowane referaty, rozwiązania trudnych nietypowych zadań, problemów, itp.

4. zeszyt przedmiotowy,

5. przygotowanie materiałów wspomagających nauczanie np. plansze, wykresy, itp.

6. udział w pracach kółka, zawodach, olimpiadach, konkursach, turniejach,

7. prace domowe,

8. inne formy aktywności ucznia

C. POSTAWA-AKTYWNOŚĆ / 20 % wagi /kolor czarny/

ocena jest wystawiana pod koniec semestru w oparciu o plusy i minusy

WIEDZA

UMIEJĘTNOŚCI

POSTAWA

B. Sprawdzian/y

wiadomości

A. wypowiedź pisemna

( wypracowanie na temat )

B. wypowiedź ustna

( przygotowanie się do zajęć

wygłoszenie referatu,

odczytanie notatki,

istotny wkład w dyskusję)

A. aktywność na zajęciach np.

( praca w grupie,

zajmowanie stanowiska,

wyrażanie opinii

B. przygotowanie do lekcji

( poszukiwanie materiałów,

wywiad, notatka, wysiłek

organizacyjny)

1. Ocena z „ postawy” odbywa się na jednej z końcowych lekcji, uzasadnione propozycje nauczyciela

przedstawione są na forum klasy. Zainteresowany oraz inni uczniowie mogą zgłaszać uwagi lub wnioskować

zmianę wystawionego stopnia. Ostateczna decyzja należy do prowadzącego zajęcia.

2. Prace pisemne nie muszą zawierać zadania dodatkowego i wtedy nie wystawia się oceny celującej.

3. Wymagania programowe na poszczególne oceny ulegają obniżeniu w stosunku do uczniów posiadających

orzeczenie z Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej

4. Prace klasowe są obowiązkowe dla ucznia.

5. Uczeń ma możliwość jednorazowego poprawienia oceny w przeciągu dwóch tygodni od oddania prac.

6. Jeżeli z przyczyn losowych uczeń nie może jej pisać z całą klasa w wyznaczonym terminie to przystępuje do

niej w terminie wyznaczonym przez nauczyciela, w przeciwnym wypadku pisze na następnej lekcji.

7. Do dziennika można wpisać każdą ocenę, o ile nie jest to druga ocena niedostateczna z tej samej pracy klasowej,

przy czym obie oceny są brane pod uwagę przy klasyfikowaniu ucznia.

8. Na własną prośbę rodzice mogą zapoznać się z pracami pisemnymi swoich dzieci, podczas spotkań tzw.

konsultacji,

9. Aktywność ucznia na zajęciach nagradzana jest oceną lub +, trzy plusy są równoznaczne z otrzymaniem oceny

bardzo dobrej,

10. Brak przygotowania się do lekcji (brak zeszytu, pracy domowej, przyrządów), niezgłoszony nauczycielowi na

początku lekcji oceniany jest oceną niedostateczną,

11. Uczeń dwa razy w semestrze może zgłosić nieprzygotowanie do zajęć. Każde kolejne zgłoszone

nieprzygotowanie odznaczane jest minusem. Trzy minusy są jednoznaczne z oceną niedostateczną.

12. Każda nieodrobiona praca domowa powinna być wykonana na następne zajęcia lekcyjne. W przeciwnym

wypadku traktowana jest, jako kolejne nieprzygotowanie do zajęć.

13. Ocena śródroczna ustalana jest ze wszystkich ocen cząstkowych z uwzględnieniem preferencji ocen z prac

klasowych i nie jest nią średnia arytmetyczna.

14. Ocena roczna to ocena wystawiona ze wszystkich ocen cząstkowych drugiego semestru uwzględniająca oceną

za semestr pierwszy.

15. Na koniec semestru (roku szkolnego) uczeń nie może odpowiadać by uzyskać wyższą ocenę

16. Na historii i społeczeństwie stosuje się ocenianie sumujące (podsumowujące pracę ucznia, czyli określające

na ile opanował on dane zagadnienie) oraz elementy oceniania kształtującego (OK), według którego najistotniejsze

jest ustalanie kryteriów oceniania – wskazywanie na to, co jest najważniejsze i na co uczniowie powinni zwrócić

szczególną uwagę. Podstawą oceny kształtującej jest informacja zwrotna uwzględniająca to, co uczeń zrobił

dobrze, jak też to, co powinien wykonać inaczej. Ma ona formę ustnego komentarza do pracy ucznia.

17. Oceny wspomagające uczeń otrzymuje za postawę i umiejętności, oceny sumujące uczeń otrzymuje za

wiadomości

18. Przy ustaleniu oceny klasyfikacyjnej nauczyciel bierze pod uwagę indywidualne możliwości ucznia, jego

predyspozycje intelektualne, rozwój. Dysfunkcje zaobserwowane przez nauczyciela w czasie pracy na lekcji, jak

również potwierdzone orzeczeniem z poradni psychologiczno- pedagogicznej.

19. Nauczyciel uzasadnia każdą ustaloną przez siebie ocenę w sposób ustny. Na pisemny wniosek ucznia lub jego

rodziców (prawnych opiekunów) złożony do dyrektora szkoły nauczyciel powinien ją krótko uzasadnić pisemnie

w terminie 7 dni.

§ 3

KRYTERIA OCEN Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

SPRAWDZIAN TESTOWY – PUNKTACJA

Od 0% do 35 % możliwych do uzyskania punktów

OCENA NIEDOSTATECZNA (1)

Od 36% do 55 % możliwych do uzyskania punktów

OCENA DOPUSZCZAJĄCA (2)

Od 56% do 75% możliwych do uzyskania punktów

OCENA DOSTATECZNA (3)

Od 76% do 90 % możliwych do uzyskania punktów

OCENA DOBRA (4)

Od 91% wymaganych na „5” punktów

OCENA BARDZO DOBRA (5)

Powyżej 91% możliwych do zdobycia punktów i od 80 %

Poprawnych odpowiedzi za zadania dodatkowe

OCENA CELUJĄCA (6)

Niektóre sprawdziany nie będą upoważniać do oceny celującej

W wyniku pracy pisemnej będącej formą sprawdzianu kryteria takie jak poniżej

WYPOWIEDŹ PISEMNA – PUNKTACJA

Zrozumienie tematu, znalezienie i wybór informacji

0 – 1 pkt.

Zakres wiedzy, dobór materiału rzeczowego, faktów, wydarzeń, zjawisk i ich hierarchizacja.

0 – 1 pkt

Sposób prezentacji jako umiejętność posługiwania się wiedzą

- dostrzeganie związków między faktami

- ujmowanie zjawisk przyczynowo - skutkowo

- analiza, porównywanie, wyjaśnianie, uogólnianie, własna ocena

0 –1 pkt

Konstrukcja pracy i jej forma graficzna

- wstęp, rozwinięcie, zakończenie

- akapity, marginesy, literatura, przypisy

0 –1 pkt

OCENA WYPOWIEDZI USTNEJ

NIEDOSTATECZNY

Odpowiedź nie spełnia wymagań podanych niżej kryteriów ocen pozytywnych.

DOPUSZCZAJĄCY

Podczas odpowiedzi możliwe są liczne błędy zarówno w zakresie wiedzy merytorycznej, jak i w sposobie

prezentowania, uczeń zna jednak podstawowe fakty i przy pomocy nauczyciela zasadniczo udziela odpowiedzi na

postawione pytania.

DOSTATECZNY

Uczeń zna najważniejsze fakty (wiedza podstawowa ) i potrafi je zinterpretować, odpowiedź odbywa się przy

niewielkim ukierunkowaniu ze strony nauczyciela, Występują niewielkie błędy rzeczowe i językowe.

DOBRY

Odpowiedź zasadniczo samodzielna, zawiera większość wymaganych treści (wiadomości podstawowe

uzupełnione są o nieco trudniejszą wiedzę rozszerzającą ), poprawna pod względem języka, , dopuszczalne są

jedynie nieliczne - drugorzędne z punktu widzenia tematu – błędy, nie wyczerpuje zagadnienia.

BARDZO DOBRY

Odpowiedź wyczerpująca pod względem faktograficznym (wiedza podstawowa + wiedza rozszerzająca + wiedza

dopełniająca ) swobodne operowanie faktami i dostrzeganie związków między nimi, wyciągane są wnioski,

występuje ocena całościowa, treść nie wykracza poza program.

CELUJĄCY

Odpowiedź wskazuje na szczególne zainteresowanie przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej,

wykracza poza obowiązujący program, zawiera treści zaczerpnięte z literatury popularnonaukowej, zawiera

własne oryginalne przemyślenia i oceny.

§ 4

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

OCENA

OPANOWANE UMIEJĘTNOŚCI I AKTYWNOŚC

POSTAWA WIEDZA

NIEDOSTATECZNA

( 1 )

Nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wykonać

prostych poleceń wymagających zastosowania

podstawowych umiejętności.

Braki w wiedzy są na tyle duże, że

nie rokują one nadziei na ich

usunięcie nawet przy pomocy

nauczyciela.

DOPUSZCZAJĄCA

( 2 )

Przy pomocy nauczyciela potrafi wykonać proste

polecenia wymagające zastosowania podstawowych

umiejętności.

Jego wiedza posiada poważne

raki, które jednak można usunąć w

dłuższym okresie czasu.

DOSTATECZNA

( 3 )

Potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z

podstawowych źródeł informacji.

Potrafi wykonać proste zadania.

W czasie lekcji wykazuje się aktywnością w stopniu

zadawalającym.

Opanował podstawowe elementy

wiadomości programowych

pozwalających mu na rozumienie

najważniejszych zagadnień.

DOBRA

( 4 )

Potrafi korzystać ze wszystkich źródeł informacji (

poznanych na lekcjach )

Umie samodzielnie rozwiązywać typowe zadania,

natomiast zadania o stopniu trudniejszym wykonuje

pod kierunkiem nauczyciela.

Rozwiązuje niektóre dodatkowe zadania o

stosunkowo niewielkiej skali trudności.

Poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo –

skutkowych.

Jest aktywny w czasie lekcji.

Opanował materiał programowy

w stopniu zadawalającym.

BARDZO DOBRA

( 5 )

Sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych i

wskazanych przez nauczyciela źródeł informacji.

Potrafi również korzystając ze wskazówek

nauczyciela dotrzeć do innych źródeł wiadomości.

Samodzielnie rozwiązuje problemy i zadania

postawione przez nauczyciela, posługując się

nabytymi umiejętnościami.

Wykazuje się aktywną postawą w czasie lekcji.

Bierze udział w konkursach, debatach, projektach.

Rozwiązuje dodatkowe zadania o średnim stopniu

trudności.

Potrafi poprawnie rozumować w kategoriach

przyczynowo – skutkowych wykorzystując wiedzę

przewidzianą programem nie tylko z zakresu wos,

ale również pokrewnych przedmiotów.

Opanował materiał przewidziany

programem

CELUJĄCA

( 6 )

Uczeń potrafi samodzielnie zdobyć informacje.

Systematycznie wzbogaca swą wiedzę

Wychodzi z samodzielnymi inicjatywami

rozwiązania konkretnych problemów zarówno w

czasie lekcji jak i pracy pozalekcyjnej.

Bierze aktywny udział w konkursach. Odnosi w nich

sukcesy.

Wyraża samodzielny, krytyczny (w stopniu

odpowiednim do wieku) stosunek do określonych

zagadnień z przeszłości. Potrafi udowadniać swoje

zdanie używając odpowiedniej argumentacji będącej

skutkiem nabytej samodzielnie wiedzy.

Posiada wiedzę wykraczającą

znacznie poza zakres materiału

programowego. Dodatkowa

wiedza jest owocem

samodzielnych poszukiwań i

przemyśleń.

PLAN WYNIKOWY

KLASA III GIMNAZJUM

Jednostka lekcyjna

zgodna z podręcznikiem

Zakres wymagań

Wymagania podstawowe

Uczeń:

Wymagania ponadpodstawowe

Uczeń:

Wymagania według podstawy programowej

Uczeń:

VII. Ustrój Rzeczypospolitej

30. Konstytucja jako

najważniejszy akt

prawny

potrafi określić rolę, jaką pełni w państwie

konstytucja

zna najważniejsze zasady ustrojowe

zapisane w polskiej konstytucji

zna najważniejsze polskie konstytucje 11.1) wyjaśnia, co to znaczy, że Konstytucja jest

najwyższym aktem prawnym w Rzeczypospolitej

Polskiej

11.2) omawia najważniejsze zasady ustroju Polski

(suwerenność narodu, podział władzy, rządy prawa,

pluralizm)

31. Prawa i obowiązki

wynikające z Konstytucji

potrafi podać przykłady praw i wolności

zapisanych w konstytucji

wie, czym są prawa człowieka

zna organizacje zajmujące się ochroną

praw człowieka

podając przykłady sytuacji, potrafi

wskazać, jakie prawa i wolności są

naruszane

11.3) korzystając z Konstytucji Rzeczypospolitej

Polskiej, omawia podstawowe prawa i wolności w

niej zawarte

10.6) wyjaśnia, czym są prawa człowieka i uzasadnia

ich znaczenie we współczesnej demokracji

32. Władza

ustawodawcza – Sejm

i Senat

na przykładzie państwa polskiego wyjaśnia

zasadę trójpodziału władzy

wie, jak przeprowadzane są w Polsce

wybory parlamentarne

potrafi omówić zadania, zasady działania

i funkcje polskiego parlamentu

zna proces uchwalania ustawy

12.1) wyjaśnia, jak są przeprowadzane w Polsce

wybory prezydenckie i parlamentarne

13.1) przedstawia zadania i zasady funkcjonowania

polskiego parlamentu, w tym sposób tworzenia

ustaw

13.2) sporządza, na podstawie obserwacji

wybranych obrad parlamentu, notatkę prasową o

przebiegu tych obrad i przygotowuje krótkie

wystąpienie sejmowe w wybranej sprawie

33. Władza wykonawcza

Rzeczypospolitej Polskiej

wymienia kilka przykładów uprawnień

prezydenta w różnych dziedzinach

potrafi podać nazwisko aktualnego

premiera i kilku ministrów

wie, w jakim celu powoływana jest służba

cywilna i czym powinien charakteryzować

się urzędnik służby cywilnej

wyjaśnia, jak jest powoływany i czym

zajmuje się rząd

wyjaśnia, na czym polega konstruktywne

wotum nieufności

12.1) wyjaśnia, jak są przeprowadzane w Polsce

wybory prezydenckie i parlamentarne

14.1) wskazuje najważniejsze zadania Prezydenta

Rzeczypospolitej Polskiej i wyszukuje w środkach

masowego przekazu informacje o działaniach

urzędującego Prezydenta

14.2) wyjaśnia, jak jest powoływany i czym zajmuje

się rząd polski; podaje nazwisko premiera,

wyszukuje nazwiska ministrów i zadania wybranych

ministerstw

Jednostka lekcyjna

zgodna z podręcznikiem

Zakres wymagań

Wymagania podstawowe

Uczeń:

Wymagania ponadpodstawowe

Uczeń:

Wymagania według podstawy programowej

Uczeń:

14.3) wymienia zadania administracji rządowej i

podaje przykłady jej działań

14.4) wyjaśnia, co to jest służba cywilna i jakimi

zasadami powinien się kierować urzędnik

państwowy

34. Jak działa system

sądowniczy

w Rzeczypospolitej

Polskiej?

potrafi wymienić organy władzy

sądowniczej

zna zasady, na podstawie których działają

sądy

charakteryzuje organy władzy

sądowniczej w Polsce

opisuje i wyjaśnia zasady, na podstawie

których działają sądy

15.1) przedstawia organy władzy sądowniczej,

zasady, wedle których działają sądy (niezawisłość,

dwuinstancyjność) i przykłady spraw, którymi się

zajmują

35. Organy wymiaru

sprawiedliwości

i kontroli prawnej

wie, jak działają sądy powszechne

wyjaśnia, jaką rolę odgrywa w Polsce

Trybunał Konstytucyjny a jaką Trybunał

Stanu

potrafi określić, czym zajmują się organy

kontroli prawa

15.2) wyjaśnia, czym się zajmuje Trybunał

Konstytucyjny i Trybunał Stanu

VIII. Polska, Europa i współczesny świat

36. Polska w Europie,

Polska na świecie

przedstawia najważniejsze kierunki

polskiej polityki zagranicznej

wyjaśnia, czym zajmują się ambasady i

urzędy konsularne

charakteryzuje relacje Polski

z wybranym krajem na podstawie

samodzielnie zebranych informacji

wymienia najważniejsze cele polskiej

polityki obronnej i podjęte w tym celu

inicjatywy

19.1) przedstawia najważniejsze kierunki polskiej

polityki zagranicznej (stosunki z państwami Unii

Europejskiej i Stanami Zjednoczonymi, relacje

z sąsiadami)

19.3) przedstawia relacje Polski z wybranym krajem

na podstawie samodzielnie zebranych informacji

19.4) wyjaśnia, czym się zajmują ambasady

i konsulaty

37.We wspólnej Europie zna cele integracji europejskiej oraz

wyjaśnia, jak w UE realizowane są zasady

pomocniczości i solidarności

przedstawia etapy integracji europejskiej

oraz wskazuje na mapie Europy starych i

nowych członków Unii Europejskiej

wyjaśnia, czym zajmują się

najważniejsze instytucje Unii

Europejskiej

potrafi sformułować własne stanowisko

na temat dalszego rozszerzenia Unii

Europejskiej oraz pogłębienia integracji

20.1) przedstawia cele i etapy integracji europejskiej

(traktaty rzymskie, traktaty z Maastricht, Nicei i

Lizbony)

20.2) wyjaśnia, czym się zajmują najważniejsze

instytucje UE (Rada Europejska, Rada Unii

Europejskiej, Parlament Europejski, Komisja

Europejska)

20.3) wyjaśnia, jak w Unii Europejskiej są

realizowane zasady pomocniczości i solidarności

20.4) wyjaśnia, skąd pochodzą środki finansowe w

budżecie unijnym i na co są przeznaczane

Jednostka lekcyjna

zgodna z podręcznikiem

Zakres wymagań

Wymagania podstawowe

Uczeń:

Wymagania ponadpodstawowe

Uczeń:

Wymagania według podstawy programowej

Uczeń:

20.5) wskazuje na mapie „starych” i „nowych”

członków Unii Europejskiej i uzasadnia swoją opinię

na temat jej dalszej integracji i rozszerzenia

38. W Polsce, czyli w

Europie

zna podstawowe uprawnienia wynikające z

posiadania obywatelstwa Unii

Europejskiej

formułuje własne wnioski na temat

korzyści płynących z członkostwa w Unii

Europejskiej oraz na temat pozycji Polski

wskazuje przykłady działań mających na

celu pozyskanie i wykorzystanie

unijnych funduszy w najbliższym

środowisku

21.1) przedstawia uprawnienia wynikające

z posiadania obywatelstwa Unii Europejskiej

21.2) wyszukuje informacje na temat korzystania ze

środków unijnych przez polskich obywateli,

przedsiębiorstwa i instytucje

21.3) formułuje i uzasadnia własne zdanie na temat

korzyści, jakie niesie ze sobą członkostwo w UE,

odwołując się do przykładów z własnego otoczenia i

całego kraju

39. Ten niespokojny

świat...

wskazuje najważniejsze przyczyny

współczesnych konfliktów

międzynarodowych

określa na mapie miejsca

najpoważniejszych konfliktów

międzynarodowych, omawia ich przebieg i

próby rozwiązania jednego z nich

wyjaśnia, czym zajmuje się ONZ

zna najważniejsze organy ONZ

22.1) wyjaśnia, czym się zajmuje ONZ, jej

najważniejsze organy (Zgromadzenie Ogólne, Rada

Bezpieczeństwa, Sekretarz Generalny) i wybrane

organizacje międzynarodowe

22.2) wskazuje na mapie miejsca najpoważniejszych

konfliktów międzynarodowych, omawia przebieg i

próby rozwiązania jednego z nich

40. Ten problematyczny

świat...

wyjaśnia, czym jest globalizacja

odwołując się do konkretnych przykładów,

wskazuje jej przejawy w kulturze,

gospodarce i polityce

wymienia najważniejsze problemy

współczesnego świata, wskazuje rejony

ich występowania i ich najważniejsze

przyczyny

podaje przykłady działań, które mogą

doprowadzić do poprawy sytuacji na

świecie

23.1) porównuje sytuację w państwach globalnego

Południa i globalnej Północy i wyjaśnia na

przykładach, na czym polega ich współzależność

23.2) uzasadnia potrzebę pomocy humanitarnej i

angażuje się (na miarę swoich możliwości)

w działania instytucji (także pozarządowych), które

ją organizują

23.3) wyjaśnia, odwołując się do konkretnych

przykładów, na czym polega globalizacja w sferze

kultury, gospodarki i polityki; ocenia jej skutki

23.4) rozważa, jak jego zachowania mogą wpływać

na życie innych ludzi na świecie (np. oszczędzanie

wody i energii, przemyślane zakupy)

23.5) ocenia sytuację imigrantów i uchodźców we

współczesnym świecie

23.6) wyjaśnia, co to jest terroryzm i w jaki sposób

próbuje się go zwalczać

Jednostka lekcyjna

zgodna z podręcznikiem

Zakres wymagań

Wymagania podstawowe

Uczeń:

Wymagania ponadpodstawowe

Uczeń:

Wymagania według podstawy programowej

Uczeń:

IX. Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa

41. Czy warto być

przedsiębiorczym?

definiuje, na czym polega postawa

przedsiębiorcza i wymienia przyczyny, dla

których ludzie podejmują pracę

wymienia 5 rodzajów potrzeb człowieka i

wskazuje, w jaki sposób praca pozwala

zaspokajać ludzkie potrzeby

wymienia cechy i umiejętności człowieka

przedsiębiorczego i wykorzystuje je w

swojej pracy

wskazuje 4 typy osobowości i potrafi je

powiązać z postawą przedsiębiorczą

24.1) wyjaśnia na przykładach z życia własnej

rodziny, miejscowości i całego kraju, w jaki sposób

praca i przedsiębiorczość pomagają w zaspokajaniu

potrzeb

24.2) zna cechy i umiejętności człowieka

przedsiębiorczego i bierze udział

w przedsięwzięciach społecznych, które pozwalają

je rozwinąć

42. Jak stawać się

przedsiębiorczym?

wyjaśnia, jaka jest rola pozytywnej

autoprezentacji w kształtowaniu postawy

przedsiębiorczej

wskazuje, w jaki sposób zbudować

postawę przedsiębiorczą

potrafi przygotować i przedstawić

prezentację o swoich zainteresowaniach

na forum klasy oraz dokonać samooceny

za pomocą analizy SWOT

24.1) wyjaśnia na przykładach z życia własnej

rodziny, miejscowości i całego kraju, w jaki sposób

praca i przedsiębiorczość pomagają w zaspokajaniu

potrzeb

43. Czy więcej, zawsze

znaczy lepiej?

potrafi zinterpretować pojęcie

niewidzialnej ręki rynku oraz zdefiniować

pojęcie rynku

wymienia i definiuje 3 mechanizmy

rynkowe oraz wskazuje, w jaki sposób

wpływają one na siebie

rozumie zjawisko dumpingu i potrafi

odpowiedzieć, dlaczego niektórym

przedsiębiorstwom opłaca się sprzedawać

produkty po zaniżonych cenach

25.4) wyjaśnia działanie prawa podaży i popytu oraz

ceny jako regulatora rynku; analizuje rynek

wybranego produktu i wybranej usługi

44. Budżet domowy – co

kupić a na czym

zaoszczędzić?

przygotowuje zrównoważony budżet

gospodarstwa domowego

wskazuje na związek między

gospodarstwem domowym a gospodarką

kraju

podaje główne źródła dochodów i rodzaje

wydatków gospodarstw domowych

zna i wykorzystuje w planowaniu

najważniejsze zasady racjonalnego

gospodarowania budżetem domowym

zna i rozumie negatywne zjawiska, takie

jak np. sezonowość, które mogą utrudniać

przygotowanie zrównoważonego budżetu

25.1) przedstawia podmioty gospodarcze

(gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, państwo)

i związki między nimi

25.2) podaje przykłady racjonalnego

i nieracjonalnego gospodarowania, stosuje zasady

racjonalnego gospodarowania w odniesieniu do

zasobów, którymi dysponuje

26.1) wyjaśnia na przykładach, jak funkcjonują

gospodarstwa domowe

26.3) przygotowuje budżet konkretnego

przedsięwzięcia z życia ucznia, klasy, szkoły;

rozważa wydatki i źródła ich finansowania

45. Działać z głową –

podstawowe zasady

organizacji pracy

zna i potrafi zastosować najważniejsze

zasady organizacji pracy własnej oraz

pracy grupowej

stosuje w praktyce schemat organizacji

pracy w grupie

wymienia najważniejsze cechy

i umiejętności dobrego lidera

potrafi zaplanować i razem z grupą

wdrożyć w życie wybrany projekt

artystyczny, naukowy lub sportowy

24.3) stosuje w praktyce podstawowe zasady

organizacji pracy (ustalenie celu, planowanie,

podział zadań, harmonogram, ocena efektów)

Jednostka lekcyjna

zgodna z podręcznikiem

Zakres wymagań

Wymagania podstawowe

Uczeń:

Wymagania ponadpodstawowe

Uczeń:

Wymagania według podstawy programowej

Uczeń:

46. U podstaw kariery

potrafi wyjaśnić, jakie znaczenie ma

dobrze skonstruowany plan kariery

zawodowej dla wyboru szkoły średniej i

późniejszej drogi zawodowej

potrafi stworzyć indywidualny plan kariery

edukacyjnej i zawodowej

wymienia cechy i umiejętności dobrego

pracownika oraz branże i zawody, które

będą się w przyszłości rozwijać, jak i te,

które będą zawodami schyłkowymi

30.1) planuje dalszą edukację (w tym wybór szkoły

ponadgimnazjalnej), uwzględniając własne

preferencje i predyspozycje

47. Jak się znaleźć na

rynku pracy?

wskazuje miejsca, w których można

znaleźć aktualne oferty pracy oraz

skorzystać z doradztwa zawodowego

zna najważniejsze zasady sporządzania

dobrego Curriculum Vitae oraz listu

motywacyjnego

potrafi samodzielnie napisać własne CV i

list motywacyjny oraz wymienić

najczęstsze oczekiwania pracodawców i

pracowników

potrafi wyjaśnić, od jakich głównych

czynników gospodarczych i społecznych

zależy sytuacja na rynku pracy

30.2) wyszukuje informacje o możliwościach

zatrudnienia na lokalnym, regionalnym i krajowym

rynku pracy (urzędy pracy, ogłoszenia, internet)

30.3) sporządza życiorys i list motywacyjny

48. Jak zdobyć pracę

i uchronić się przed

bezrobociem?

potrafi omówić problem bezrobocia

w swoim regionie i zdefiniować pojęcie

„stopa bezrobocia”

wymienia główne przyczyny i wynikające

z nich rodzaje bezrobocia oraz wie, w jaki

sposób może zwiększyć swoje szanse na

rynku pracy w przyszłości

wie, jak należy przygotować się do

rozmowy kwalifikacyjnej i wymienia, o

co najczęściej pytają pracodawcy w

czasie rozmów kwalifikacyjnych

wskazuje, jakie zasady autoprezentacji są

szczególnie przydatne na rozmowie

kwalifikacyjnej

30.4) wskazuje główne przyczyny bezrobocia w

swojej miejscowości, regionie i Polsce; ocenia jego

skutki

49. Zakładamy własną

firmę

zna procedurę rejestracji własnej

działalności gospodarczej

potrafi zdefiniować takie pojęcia, jak

działalność gospodarcza, przedsiębiorca i

przedsiębiorstwo indywidualne

wskazuje główne przychody i koszty

działalności gospodarczej oraz rozumie,

kiedy i dlaczego może wystąpić zysk lub

strata

potrafi wyjaśnić, na czym polega

planowanie przewidywanych kosztów i

przychodów w firmie

29.1) wyjaśnia, jak się zakłada i prowadzi

indywidualną działalność gospodarczą

29.2) wyjaśnia, jak działa przedsiębiorstwo, i oblicza

na prostym przykładzie przychód, koszty, dochód i

zysk

X. Współczesny rynek i gospodarka

50. Gospodarka rynkowa

czy centralnie

planowana?

wymienia 3 rodzaje zasobów

w gospodarce oraz zna główne zasady

racjonalnego gospodarowania zasobami

wskazuje najważniejsze cechy gospodarki

centralnie planowanej i wolnorynkowej

oraz przedstawia najważniejsze różnice

między nimi

wie, w jakich krajach występowała

gospodarka centralnie planowana i jakie

przyniosło to skutki gospodarkom tych

państw

25.2) podaje przykłady racjonalnego

i nieracjonalnego gospodarowania, stosuje zasady

racjonalnego gospodarowania w odniesieniu do

zasobów, którymi dysponuje

25.3) charakteryzuje gospodarkę rynkową (prywatna

własność, swoboda gospodarowania, konkurencja,

dążenie do zysku, przedsiębiorczość)

Jednostka lekcyjna

zgodna z podręcznikiem

Zakres wymagań

Wymagania podstawowe

Uczeń:

Wymagania ponadpodstawowe

Uczeń:

Wymagania według podstawy programowej

Uczeń:

51. Płacimy podatki.

Jakie i dlaczego?

wymienia i definiuje rodzaje podatków

występujących w Polsce

potrafi obliczyć podatek dochodowy od

osób fizycznych PIT

wyjaśnia, co to jest podatek VAT i jakie są

podstawowe zasady jego naliczania, kto go

płaci i według jakich stawek

wyjaśnia, czym jest podatek progresywny

i liniowy oraz wskazuje różnice między

nimi

28.3) przedstawia główne rodzaje podatków

w Polsce (PIT, VAT, CIT) i oblicza wysokość

podatku PIT na podstawie konkretnych danych

52. Do czego służą

pieniądze?

wymienia najważniejsze rodzaje pieniądza

występujące w gospodarce

definiuje i szczegółowo opisuje cztery

podstawowe funkcje pieniądza oraz

przedstawia przykład obiegu pieniądza w

gospodarce rynkowej

podaje przyczyny i rodzaje inflacji, w

wyniku której pieniądz traci na wartości,

a gospodarka przestaje się rozwijać

zna aktualny poziom inflacji w Polsce

27.1) przedstawia na przykładach funkcje i formy

pieniądza w gospodarce rynkowej

53. Pieniądze pracują

same – banki, giełda,

inwestycje

wymienia funkcje banku centralnego

i tłumaczy rolę, jaką pełni NBP w polityce

gospodarczej państwa

wymienia główne funkcje banków

komercyjnych w Polsce

wskazuje, o co warto zapytać w banku

przed podjęciem decyzji o wzięciu

kredytu, i wie, jak i gdzie można ulokować

swoje pieniądze w banku

wymienia główne funkcje giełdy papierów

wartościowych

wyjaśnia, skąd pochodzi słowo bank i

jakie ma ono znaczenie współcześnie

27.2) wyjaśnia, czym zajmują się Bank Centralny,

Giełda Papierów Wartościowych, Banki

Komercyjne

27.3) wyszukuje i zestawia ze sobą oferty różnych

banków (konta, lokaty, kredyty, fundusze

inwestycyjne); wyjaśnia, na czym polega

oszczędzanie i inwestowanie

54. Budżet państwa

i wskaźniki gospodarcze

potrafi zdefiniować budżet państwa

i wskazać najważniejsze źródła dochodów

i wydatków

definiuje pojęcie inflacji i określa jej

wpływ na gospodarkę

zna takie pojęcia, jak wzrost gospodarczy i

recesja, oraz potrafi zinterpretować

najważniejsze wskaźniki gospodarcze

państwa – PKB i PNB

wskazuje przyczyny powstawania

deficytu i długu publicznego

28.1) wyjaśnia terminy: produkt krajowy brutto,

wzrost gospodarczy, inflacja, recesja; interpretuje

dane statystyczne na ten temat

28.2) wymienia najważniejsze dochody i wydatki

państwa; wyjaśnia, co to jest budżet państwa

55. Jak państwo chroni

pracowników i

pracodawców?

wskazuje podstawowe prawa i obowiązki

pracownika

określa, jaki jest sens ubezpieczeń

społecznych i zdrowotnych

definiuje i przedstawia najważniejsze

zalety zatrudnienia na umowę o pracę

wskazuje wysokość kosztów pracy

w Polsce oraz wymienia wszystkie

rodzaje składek ubezpieczeniowych,

które płacą pracownicy i pracodawcy

29.4) przedstawia główne prawa i obowiązki

pracownika; wyjaśnia, czemu służą ubezpieczenia

społeczne i zdrowotne

56. Dobry szef, dobry

pracownik – etyczne

państwo

definiuje pojęcie etyki zawodowej oraz

etyki w biznesie i wskazuje na ich

znaczenie w pracy zawodowej

i w gospodarce

wyjaśnia, jakie korzyści osiąga uczciwa

firma i dlaczego „bycie etycznym” leży

w interesie pracodawców

i przedsiębiorców

31.1) przedstawia zasady etyczne, którymi powinni

się kierować pracownicy i pracodawcy; wyjaśnia, na

czym polega społeczna odpowiedzialność biznesu

Jednostka lekcyjna

zgodna z podręcznikiem

Zakres wymagań

Wymagania podstawowe

Uczeń:

Wymagania ponadpodstawowe

Uczeń:

Wymagania według podstawy programowej

Uczeń:

wymienia przykłady nieetycznych

zachowań w pracy i biznesie

31.2) podaje przykłady zjawisk z szarej strefy w

gospodarce i poddaje je ocenia

31.3) wyjaśnia mechanizm korupcji i ocenia skutki

tego zjawiska dla gospodarki

57. Reklama i marketing.

Prawa kupującego.

Obowiązki sprzedawcy

wyjaśnia, w jaki sposób stosując narzędzia

marketingowe, przedsiębiorca może

zwiększyć swoje szanse na sukces

rynkowy

zna swoje podstawowe prawa

konsumenckie oraz obowiązki sprzedawcy

wymienia cechy skutecznej reklamy

wymienia informacje, które powinny być

zawarte w gwarancji, oraz wskazuje

różnice między gwarancją a

niezgodnością towaru z umową

potrafi złożyć reklamację w przypadku

kupna towaru, który posiada ukryte wady

lub nie może być wykorzystany zgodnie

z przeznaczeniem

wskazuje instytucje zajmujące się

ochroną praw konsumenta i wie, jak

skorzystać z ich pomocy

29.3) wskazuje główne elementy działań

marketingowych (produkt, cena, miejsce, promocja)

i wyjaśnia na przykładach ich znaczenie dla

przedsiębiorstwa i konsumentów

Formy, metody i sposoby dostosowania wymagań u uczniów z dysleksją i innymi dysfunkcjami w

oparciu o objawy zaburzeń, w zakresie przedmiotu nauczania wiedzy o społeczeństwie

Objawy zaburzeń:

• trudności z zapamiętywaniem nazw geograficznych, nazwisk z historii,

• trudności z opanowaniem systematyki (hierarchiczny układ informacji),

• zła orientacja w czasie (chronologia, daty),

• błędne zapisywanie i odczytywanie cyfr

rzymskich i arabskich,

• trudności z czytaniem i rysowaniem map geograficznych i historycznych,

• trudności z orientacją w czasie i w przestrzeni (wskazywanie kierunków na mapie i w przestrzeni),

Indywidualne dostosowanie wymagań z przedmiotu historia dla uczniów z

diagnozą dysleksja rozwojowa.

• uwzględniać trudności z zapamiętywaniem nazw, nazwisk, dat,

• w czasie odpowiedzi ustnych dyskretnie wspomagać, dawać więcej czasu na przypomnienie, wydobycie

z pamięci nazw, terminów, dyskretnie naprowadzać,

• częściej powtarzać i utrwalać materiał,

• podczas uczenia stosować techniki skojarzeniowe ułatwiające zapamiętywanie,

• urozmaicać proces nauczania,

• zróżnicować formy sprawdzania wiadomości i umiejętności tak, by ograniczyć ocenianie na podstawie

pisemnych odpowiedzi ucznia, niekiedy nawet odpytywać indywidualnie,

• często oceniać prace domowe,

• wydłużenie czasu na wykonania prac pisemnych.

Indywidualne dostosowanie wymagań z przedmiotu historia dla uczniów z

diagnozą: obniżony intelekt, trudności w nauce

· w związku z dużym problemem w selekcji i wyborze najważniejszych informacji z

danego tematu można wypisać kilka podstawowych pytań, na które uczeń powinien

znaleźć odpowiedź czytając dany materiał ( przy odpytywaniu prosić o udzielenie na

nie odpowiedzi ). Podobnie postępować przy powtórkach

· pozostawianie większej ilości czasu na przygotowanie się z danego materiału

(dzielenie go na małe części, wyznaczanie czasu na jego zapamiętanie i odpytywanie).

Indywidualne dostosowanie wymagań z przedmiotu historia dla uczniów z

diagnozą: słabowidzący

· właściwe umiejscowienie dziecka w klasie ( zapobiegające odblaskowi pojawiającemu

się w pobliżu okna, zapewniające właściwe oświetlenie i widoczność )

· udostępnianie tekstów ( np. testów sprawdzających wiedzę ) w wersji powiększonej

· podawanie modeli i przedmiotów do obejrzenia z bliska

· zwracanie uwagi na szybką męczliwość dziecka związaną ze zużywaniem większej

energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych drogą wzrokową (

wydłużanie czasu na wykonanie określonych zadań )

· umożliwienie dziecku korzystania z kaset z nagraniami lektur szkolnych

· w geometrii należy wprowadzać uproszczone konstrukcje z ograniczoną do

koniecznych liczbą linii pomocniczych i konstrukcje geometryczne wykonywać na

kartkach większego formatu niż zwykła kartka papieru

· częste zadawanie pytania- „co widzisz?” w celu sprawdzenia i uzupełnienia słownego

trafności doznań wzrokowych.

Indywidualne dostosowanie wymagań z przedmiotu historia dla uczniów z

diagnozą: słabosłyszący

· zapewnić dobre oświetlenie klasy oraz miejsce dla dziecka w pierwszej ławce w

rzędzie od okna. Uczeń będąc blisko nauczyciela ( od 0,5 do 1.5 m ), którego twarz

jest dobrze oświetlona, może słuchać jego wypowiedzi i jednocześnie odczytywać

mowę z ust. Należy też, umożliwić dziecku odwracanie się w kierunku innych

kolegów odpowiadających na lekcji co ułatwi lepsze zrozumienie ich wypowiedzi

· nauczyciel mówiąc do całej klasy, powinien stać w pobliżu dziecka zwrócony twarzą

w jego stronę - nie powinien chodzić po klasie, czy być odwrócony twarzą do tablicy,

to utrudnia dziecku odczytywanie mowy z jego ust

· należy mówić do dziecka wyraźnie używając normalnego głosu i intonacji, unikać

gwałtownych ruchów głową czy nadmiernej gestykulacji

· trzeba zadbać o spokój i ciszę w klasie, eliminować zbędny hałas m.in. zamykać okna

przy ruchliwej ulicy, unikać szeleszczenia kartkami papieru, szurania krzesłami, to

utrudnia dziecku rozumienie poleceń nauczyciela i wypowiedzi innych uczniów,

powoduje też większe zmęczenie. Takie zakłócenia stanowią również problem dla

uczniów z aparatami słuchowymi, ponieważ są wzmacniane przez aparat

· nauczyciel winien upewnić się czy polecenia kierowane do całej klasy są właściwie

rozumiane przez dziecko niedosłyszące. W przypadku trudności zapewnić mu

dodatkowe wyjaśnienia, sformułować inaczej polecenie, używając prostego, znanego

dziecku słownictwa. Można też wskazać jak to polecenie wykonuje jego kolega

siedzący w ławce

· dziecko z wadą słuchu ma trudności z równoczesnym wykonywaniem kilku czynności

w tym samym czasie, nie jest w stanie słuchać nauczyciela - co wymaga obserwacji

jego twarzy - jednocześnie otworzyć książkę na odpowiedniej stronie i odnaleźć

wskazane ćwiczenie. Często więc nie nadąża za tempem pracy pozostałych uczniów w

klasie

· dziecko niedosłyszące powinno siedzieć w ławce ze zdolnym uczniem,

zrównoważonym emocjonalnie, który chętnie dodatkowo będzie pomagał mu np.

szybciej otworzy książkę, wskaże ćwiczenie, pozwoli przepisać notatkę z zeszytu itp.

· w czasie lekcji wskazane jest używanie jak najczęściej pomocy wizualnych i tablicy

m.in. zapisanie nowego tematu, nowych i ważniejszych słów, dat na lekcji historii itp.

· można przygotować uczniowi z niedosłuchem plan pracy na piśmie opisujący

zagadnienia poruszane w wykładzie lub poprosić innych uczniów w klasie, aby robili

notatki z kopią i udostępniali je koledze

· konieczne jest aktywizowanie dziecka do rozmowy poprzez zadawanie prostych

pytań, podtrzymywanie jego odpowiedzi przez dopowiadanie pojedynczych słów,

umowne gesty, mimiką twarzy

· nauczyciel podczas lekcji powinien często zwracać się do dziecka niesłyszącego,

zadawać pytania – ale nie dlatego, aby oceniać jego wypowiedzi, ale by zmobilizować

go do lepszej koncentracji uwagi i ułatwić mu lepsze zrozumienie tematu

· pisanie ze słuchu jest najtrudniejszą formą pisania, a szczególnie dla dziecka z

zaburzonym słuchem i nieprawidłową wymową, dlatego też należy stosować

ćwiczenia w pisaniu ze słuchu tylko wyrazów lub zdań, wcześniej z dzieckiem

utrwalonych, w oparciu o znane mu słownictwo. Jeżeli pisanie ze słuchu sprawia

dziecku niedosłyszącemu duże trudności można je zastąpić inną formą ćwiczeń w

pisaniu.

Mogą to być ćwiczenia polegające na :

· układaniu zdania z podanej rozsypanki wyrazowej do treści obrazka

· przepisywaniu zdań z uzupełnieniem „luk” odpowiednimi wyrazami

· przy ocenie prac pisemnych dziecka nie należy uwzględniać błędów wynikających z

niedosłuchu, one nie powinny obniżyć ogólnej oceny pracy. Błędy mogą stanowić dla

nauczyciela podstawę, do podjęcia z dzieckiem dalszej pracy samokształceniowej i

korekcyjnej oraz ukierunkowania rodziców do dalszej pracy w domu. Błędy w

pisowni należy oceniać opisowo, udzielając dziecku wskazówek do sposobu ich

poprawienia

· uczeń niedosłyszący jest w stanie opanować konieczne i podstawowe wiadomości

zawarte w programie nauczania ale wymaga to od niego znacznie więcej czasu i

wkładu pracy, w porównaniu z uczniem słyszącym. Przy ocenie osiągnięć ucznia z

wadą słuchu należy szczególnie doceniać własną aktywność i wkład pracy ucznia, a

także jego stosunek do obowiązków szkolnych ( systematyczność, obowiązkowość,

dokładność ).

Indywidualne dostosowanie wymagań z przedmiotu historia dla uczniów z

diagnozą: upośledzenie w stopniu lekkim

· stosowanie ćwiczeń doskonalących szybkość i precyzyjność spostrzegania,

· zwracanie szczególnej uwagi na odróżnianie istotnych szczegółów,

· wydłużanie czasu na zrozumienie prezentowanych treści materiału,

· przekazywanie treści za pomocą konkretów uwzględniając krótkotrwały okres

koncentracji,

· podawanie atrakcyjnego wizualnie materiału mniejszymi partiami,

· wykorzystanie w pracy z uczniem jego dobrego poziomu pamięci operacyjnej oraz

uwzględnianie wolnego tempa uczenia się;

· wydłużanie czasu na opanowanie materiału,

· uwzględnianie problemów z funkcją pamięci logicznej i abstrahowania,

· angażowanie ucznia do wypowiedzi ustnej uporządkowanej,

· formułowanie krótkich i precyzyjnych poleceń w pracach klasowych, kartkówkach

i testach;

· uwzględnianie przy ocenianiu możliwości wystąpienia błędów mających związek

z wadą wymowy,

· ocenianie wkładu pracy w wykonanie ćwiczeń,

· stosowanie zasady oceniania rzeczywistych indywidualnych postępów w nauce, a

nie stanu faktycznego,

· stosowanie różnego rodzaju wzmocnień, tj. pochwały i zachęty,

· ograniczanie w wypowiadaniu się na określony temat do kilku prostych zdań,

· naprowadzanie podczas wypowiedzi ustnych poprzez pytania pomocnicze.