PRZEMYŚLANE ZAKUPY ŻYWNOŚCIwiemcojem.um.warszawa.pl/sites/default/files/CKS... · 2017-08-11 · Zakupy żywności – jak się do nich przygotować i na co zwracać uwagę a)Planowanie

PRZEMYŚLANE ZAKUPY ŻYWNOŚCI

m.st. Warszawa | Wiem, co jem

dr inż. Agnieszka Sulich Centrum Komunikacji Społecznej

Program prezentacji

1. Wprowadzenie – marnowanie żywności to poważny problem na skalę światową

2. Zakupy żywności – jak się do nich przygotować i na co zwracać uwagę

a)Planowanie zakupów

b)Czytanie etykiet produktów spożywczych

c) Ocena wizualna produktów spożywczych

3. Przechowywanie żywności w domu

4. Sposoby ponownego wykorzystania produktów spożywczych



Skala marnowania żywności

W POLSCE MARNUJE SIĘ BLISKO 9 MLN TON ŻYWNOŚCI • BRANŻA SPOŻYWCZA (6,6 MLN TON)

• GOSPODARTWA DOMOWE (2 MLN TON)

• INNE (0,35 MLN TON)

NAJCZĘŚCIEJ WYRZUCANE PRODUKTY:

• JOGURTY (33%) • WARZYWA (37%) • WĘDLINY (38%) • OWOCE (39 %) • PIECZYWO (49%)

Źródło: Raport Federacji Polskich Banków Żywności, Nie marnuj jedzenia 2015.


Najczęstsze przyczyny wyrzucania żywności

Źródło: Raport Federacji Polskich Banków Żywności, Nie marnuj jedzenia 2015.

45%

12%

10%

9%

8%

8%

4%

3%

Przegapienie terminu przydatności do spożycia

Niewłaściwe przechowywanie żywności

Zbyt duże porcje posiłków

Zakup złego jakościowo produktu

Zbyt duże zakupy

Niesmaczny produkt

Inne

Brak pomysłów na wykorzystanie składników do różnych dań


1. Planowanie zakupów

2. Wybór produktów

a. Etykiety

b. Produkty promocyjne

c. Ocena wizualna i sensoryczna

Jak żywność kupować aby jej nie marnować

JAKOŚĆ

Źródło: http://bi.gazeta.pl/im/3/10825/z10825493Q,Koszyk-z-zakupami.jpg

„Nie chodź głodny na zakupy” aby uniknąć


Dobrze zaplanowane zakupy to mniejsze straty żywności

• Warto planować posiłki na dłuższy okres czasu, z uwzględnieniem produktów, które już mamy w naszej lodówce

• Stworzenie listy produktów potrzebnych, pozwoli uniknąć nie planowanych zakupów żywności pod wpływem tzw. „impulsu”, którą nie zawsze jesteśmy w stanie wykorzystać przed upływem terminu przydatności

• Produkty które mają stosunkowo krótki termin przydatności warto kupować częściej zaś w mniejszych ilościach

• Należy także uważać na promocje, gdyż często się one wiążą z krótkim terminem przydatności przecenionego produktu i kupując te produkty w większej ilości możemy nie zdążyć ich spożyć

Od 13 grudnia 2014 r. na terenie całej Unii obowiązują nowe, ujednolicone zasady etykietowania żywności

Podstawowym celem jest zwiększenie poziomu wiedzy i bezpieczeństwa konsumentów

Podmiotem odpowiedzialnym za rzetelne oznaczenie żywności jest ten, pod czyja nazwą żywność wprowadzono do obrotu, ewentualnie jej importer

Od 13 grudnia 2016 r. obowiązkowe jest również przekazywanie informacji dotyczących wartości odżywczej produktu

Informacje te powinny być czytelne i zrozumiałe dla konsumentów

Materiał opracowany przez Agatę Skłodowską-Antczak

Nowe zasady etykietowania żywności



Warto czytać etykiety produktów

Informacje zawarte na etykiecie produktów spożywczych: Nazwa produktu;

Wykaz składników produktu;

Wykaz substancji powodujących alergie;

Ilość określonych składników;

Data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia;

Dane dotyczące warunków przechowywania lub użycia żywności;

Informacja o wartości odżywczej;

Nazwa/firma i adres – dane identyfikujące producenta lub importera (dystrybutora produktu);

Kraj lub miejsce pochodzenia;

Instrukcja odpowiedniego zastosowania (jeśli jest to konieczne);

Rzeczywista zawartość objętościowa alkoholu w odniesieniu do napojów o zawartości alkoholu większej niż 1.2% objętościowo;

Informacje dodatkowe np. o pakowaniu w atmosferze ochronnej;

Informacje, że produkty wykonano metodami integrowanymi (IPO);

Znaki towarowe i inne dobrowolnie stosowane przez producenta znakowanie (np. RWS – Referencyjne Wartości Spożycia, oświadczenia zdrowotne, oświadczenia żywieniowe)

Informacje ważne dla konsumenta ze względów zdrowotnych


Sprawdź skład produktu zanim wrzucisz go do koszyka

Wykaz składników na etykiecie zawiera informacje:

• o składzie produktu

• substancjach dodatkowych

• alergenach

• zboża zawierające gluten i produkty pochodne • skorupiaki i produkty pochodne • jaja i produkty pochodne • ryby i produkty pochodne • orzeszki ziemne i arachidowe i produkty pochodne • soja i produkty pochodne • mleko i produkty pochodne • orzechy • seler i produkty pochodne • gorczyca i produkty pochodne • dwutlenek siarki i siarczyny w stężeniach powyżej 10mg/kg/l w przeliczeniu na SO2

• łubin i produkty pochodne • mięczaki i produkty pochodne


Substancje dodatkowe w żywności

Substancje dodatkowe, określane obecnie jako dodatki do żywności, oznaczane są symbolem E i numerem identyfikacyjnym według międzynarodowego systemu

W wykazie składników na opakowaniu żywności, dozwolone substancje dodatkowe określa się ich nazwą lub numerem oraz podaje się ich zasadniczą funkcję technologiczną, którą pełnią w środku spożywczym

• E 100 – E 199 BARWNIKI (barwnik naturalny E 100 – kurkumina; barwniki syntetyczne E 102 – tetrazyna, E 104 żółcień chinolowa; E 110 żółcień pomarańczowa, E 122 azorubina, E 129 czerwień Allura, E 124 czerwień koszenilowa)

• E 200 – E 299 KONSERWANTY (E 200-203 – kwas sorbowy i jego sole; E 210-113 – kwas benzoesowy i jego sole)

• E 300 – E 399 PRZECIWUTLENIACZE (E 300-302 kwas askorbinowy i askorbiniany, E 306-309 tokoferole) • E 400 – E 499 EMULGATORY/STABILIZATORY/ ŚRODKI ZAGĘSZCZAJĄCE (E 400 kwas alginowy) • E 500 – E 599 DODATKI O ZRÓŻNICOWANYM PRZEZNACZENIU • E 600 – E 699 WZMACNIACZE SMAKU (E 620 – kwas glutaminowy, E 621 – glutaminian sodu) • E 900 – E 1299 DODATKI DO ŻYWNOŚCI O RÓŻNYM ZASTOSOWANIU (substancje słodzące:

E 950 acesulfam K, E 951 – aspartam, E 960 glikozydy stewiowe). • E 1300 – E 1400 SKROBIE MODYFIKOWANE


WARTOŚĆ ODŻYWCZA Jest to przydatność żywności do pokrycia potrzeb organizmu na niezbędne

składniki Określa się ją na opakowaniu w przeliczeniu na 100g/100ml/porcję produktu

Wartość energetyczna (kJ/kcal)

Tłuszcz (g) w tym: Kwasy tłuszczowe (g) (NKT, JNKT, WNKT, NWNKT)

Węglowodany (g) w tym: Cukry (g)

Białko (g)

Sól (g)

Błonnik pokarmowy (g)

Witaminy (np. witamina C, witaminy z grupy B, kwas foliowy, inne)

Składniki mineralne (np. wapnia, magnezu, żelaza, inne)


RWS Referencyjne Wartości Spożycia

Informacje te pozwalają na oszacowanie w przybliżeniu ile w ciągu doby dorosły konsument może spożyć z pokarmem energii, tłuszczów, kwasów tłuszczowych, cukrów, soli oraz innych składników jeśli są wymienione

Orientacyjny zalecany poziom spożycia energii oraz poszczególnych składników odżywczych w ciągu doby dla osoby dorosłej


Trwałość produktu

Termin przydatności spożycia – wskazuje datę, po upływie której produkt traci przydatność do spożycia. Należy spożyć do … (dzień/miesiąc/rok)

Data minimalnej trwałości - wskazuje termin, przed upływem którego produkt dobrze przechowywany nie traci swoich właściwości Najlepiej spożyć przed … (dzień/miesiąc/rok),

przy czym gdy trwałość produktu:

• nie przekracza 3 miesięcy może być podany - dzień/miesiąc

• wynosi od 3 do 18 miesięcy może być podany - miesiąc/rok

• przekracza 18 miesięcy może być podany - rok

Warunki przechowywania oraz sposób przygotowania produktu do spożycia powinny być zgodne z deklaracją producenta na opakowaniu

Żywność możesz reklamować z tytułu rękojmi tak, jak każdy inny towar Jedynym ograniczeniem może być termin przydatności do spożycia lub data minimalnej trwałości (art. 52 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia) Na etykietach środków spożywczych lub na półkach sklepowych – w przypadku żywności sprzedawanej luzem, na wagę, znajdują się informację o dacie minimalnej trwałości lub terminie przydatności do spożycia


Reklamacja artykułów spożywczych


1. Jeśli kupiliśmy artykuł spożywczy, który w momencie sprzedaży miał przekroczony jeden z ww. terminów

2. Jeśli żaden z ww. terminów nie upłynął, żywność była przechowywana zgodnie z zaleceniami, a mimo to jest ona zepsuta, niesmaczna, źle pachnie, możemy złożyć do sprzedawcy reklamację, żądając wymiany na produkt świeży, obniżenia ceny lub zwrotu pieniędzy


Kiedy możemy reklamować żywność?



Oświadczenie

„produkt jest źródłem wapnia”

„jest bogaty w błonnik”

„ma obniżoną wartość energetyczną”

Żywieniowe – wskazuje, że dana żywność ma szczególne

właściwości odżywcze.

Zdrowotne – wskazuje, że istnieje związek pomiędzy daną

żywnością, lub jej składnikami a zdrowiem.

„wapń jest potrzebny do prawidłowego rozwoju i wzrostu kości u dzieci”

„błonnik pokarmowy korzystnie wpływa na perystaltykę jelit”


Znaki graficzne na opakowaniach żywności


Kupując jaja zwróć uwagę na

http://bi.gazeta.pl/im/1a/33/f1/z15807258Q,Jak-czytac-opis-jajek.jpg

Na opakowaniu jajek znajduje się także klasa

wskazująca przeznaczenie produktu:

• A (jajka przeznaczone do handlu),

• B i C (jajka przeznaczone do użytku

przemysłowego).


Kupując pieczywo zwróć uwagę na

Im wyższy numer przy oznaczeniu mąki, tym jest ona bogatsza w składniki mineralne, witaminy i błonnik pokarmowy

http://www.cafebabilon.pl/maka/

Dobrej jakości chleb charakteryzuje się: • „krótkim składem” –

mąka, woda, zakwas, sól • dość grubą, twardą,

błyszczącą skórką o złocistym lub ciemnobrązowym kolorze

• gliniastą strukturą, dość twardą, łatwo dającą się kroić w kromki


Kupując świeże mięso zwróć uwagę na

• Świeże mięso jest wilgotne, matowe oraz dość miękkie

• Zalecamy zakup wybranego rodzaju mięsa w kawałku, które można na prośbę zmielić w sklepie lub w domu

• Nieprzyjemny zapach, nietypowe barwy, zbyt miękka, śliska powierzchnia oraz wyciekający płyn oznacza, że produkt nie nadaje się do zakupu


Kupując świeże ryby zwróć uwagę na

• Świeża ryba charakteryzuje się gładką i wilgotną powierzchnią, jej mięso jest zwarte i sprężyste, brzuch nie jest wzdęty, ogon i płetwy są giętkie, oczy błyszczące, a skrzela różowe lub czerwone

• Owoce morza powinny zawierać informacje o gatunku, obszarze połowu:

- złowione w morzu (np. Morze Bałtyckie)

- wodach śródlądowych

- hodowle nazwa państwa

np. złowiono lub wyhodowano w Polsce


Kupując mrożonki zwróć uwagę na

• Kupując mrożonki wybieraj produkty w nieuszkodzonych opakowaniach

• Mrożonki warzywne i owocowe powinny być sypkie, z wyjątkiem produktów bardzo rozdrobnionych lub zamrożonych w postaci płytek

• W trakcie przenoszenia do domu produkty te powinny być zabezpieczone przed rozmrożeniem


Kupując świeże owoce i warzywa zwróć uwagę na

• Porę roku (najlepszą wartość odżywczą mają warzywa i owoce „sezonowe”)

• Wygląd i zapach (warzywa i owoce powinny charakteryzować się naturalnym wyglądem i zapachem, bez śladów uszkodzeń oraz zepsucia)

Owoce i warzywa najlepiej kupować w całości, luzem i na wagę

http://soczystyekoblog.pl/wp-content/uploads/2014/07/Warzywa-i-owoce1.jpg


Sposoby przedłużenia terminu ważności żywności

Suszenie

Wekowanie

Mrożenie Odpowiednie

przechowywanie


Przechowywanie żywności

• Zasada FIFO (First in first out) – produkty o krótszym terminie przydatności powinny być zużywane w pierwszej kolejności

• Produkty żywnościowe przechowują się najlepiej w suchym chłodnym i zacienionym miejscu


Przechowywanie pieczywa

• Świeże pieczywo najlepiej zachowuje jakość gdy jest przechowywane w foliowych woreczkach z otworami lub torbach papierowych w chlebaku, można je owinąć także w bawełnianą ściereczkę

• W zamrażarce pieczywo można przechowywać kilka miesięcy


Przechowywanie produktów suchych

• Mąkę, kasze, trwałe pieczywo oraz przetwory zbożowe (makarony, płatki) powinno się przechowywać w opakowaniach fabrycznych lub specjalnych pojemnikach, w suchym, ciemnym i chłodnym miejscu

• Produkty przesypane do pojemników warto oznaczyć datą ważności, która znajdowała się na opakowaniach fabrycznych


Przechowywanie mleka i produktów mlecznych

• Mleko pasteryzowane, przetwory mleczne fermentowane, sery białe, sery żółte oraz śmietana powinny być przechowywane w temperaturze do 10oC


Przechowywanie jaj

• Jaja mogą być przechowywane w lodówce przez ok. miesiąc lub temperaturze pokojowej przez ok. 7-14 dni

• Mrożona masa jajowa, może być przechowywana w zamrażarce przez kilka miesięcy


Przechowywanie tłuszczy jadalnych

• Tłuszcze jadalne powinny być przechowywane w miejscach chłodnych i zaciemnionych

• Oleje roślinne i oliwa odpowiednio przechowywane zachowują dobrą jakość przez kilka miesięcy

• Masło, margaryny i smalec powinno się przechowywać w lodówce


Przechowywanie warzyw i owoców

• Większość warzyw i owoców powinno być przechowywane w lodówce

• W celu przyśpieszenia dojrzewania owoców egzotycznych takich jak: awokado, banany, mango czy ananasy powinno się przechowywać je poza lodówką

• Poza lodówką powinno się przechowywać także warzywa tj. pomidor (ze względów na walory smakowe) czy ziemniaki (ze względu na ryzyko szybszego zepsucia)

• Warzywa i owoce, w lodówce najlepiej układać w szufladach wyłożonych papierowymi ręcznikami, które chłoną wilgoć, dzięki czemu ułożone na nich produkty dłużej zachowują świeżość


Przechowywanie warzyw i owoców

• Owoce (szczególnie banany i jabłka) wytwarzają etylen (hormon roślinny), który wpływa na przyśpieszenie procesu dojrzewania innych owoców

• Ziemniaki powinny być przechowywane w zacienionym i chłodnym miejscu aby nie zaczęły kiełkować


• Nie przechowuj zbyt dużej ilości pożywienia (brak przestrzeni pomiędzy produktami zaburza cyrkulację powietrza i wpływa niekorzystnie na regulację temperatury w urządzeniu)

• Żywność przechowuj w pojemnikach i torebkach (aby nie traciła wilgotności i smaku)

• Sortuj żywność układając ją w lodówce (zasada FIFO)

• Dokładnie osuszaj warzywa i owoce

• Nie umieszczaj w lodówce gorącej żywności (aby uniknąć podwyższenia temperatury urządzenia)

Zasady przechowywania żywności w lodówce i zamrażarce


Sposoby ponownego wykorzystania produktów żywnościowych

http://m.natemat.pl/dcc2e6c97613cbd76fd607a6afdfdea1,640,0,0,0.jpg


Sposoby wykorzystania czerstwego pieczywa

http://sph.net.pl/wp-content/uploads/2014/10/tarta.jpg

http://static.gotujmy.pl/ZDJECIE_PRZEPISU_ETAP/domowe-grzanki-w-3-smakach-317823.jpg

http://f.internetara.com/onbellek/12/03/28/iuuq_NV_00xxx_SL_ij_AP_mjzfnfltfswjtj_SL_dpn0jnbhf0bzwbmjl_SL_kqh.jpg

http://kuchnianaszpilkach.pl/wp-content/uploads/2016/01/chleb-w-jajku1.jpg

http://www.codogara.pl/wp-content/uploads/2011/04/5484878359_5d6709a688_o.jpg

https://3.bp.blogspot.com/-

W9U3I3U7w3U/U63YbG02E6I/AAAAAAAAIf4/PN

lk4BK_Oss/s1600/DSC_0567.JPG


Sposoby wykorzystania owoców i warzyw Bardzo dojrzałe banany Pozostałości

z wyciśniętego soku marchwiowo-jabłkowego

Ugotowane warzywa z rosołu

http://cdn.przepisy100.pl/v/pl/5/57995a947ba3f40a3afe9bbbe075bfe8.jpg

http://wielkiezarcie.com/file/40200776.jpeg http://2.bp.blogspot.com/-

cEk0snVzqkc/UQdsVH1JrpI/AAAAAAAAANI/Cwk

BZRJuYY4/s1600/Ciasto_marchewkowe_3+copy.

jpg Bardzo dojrzałe owoce i warzywa

http://www.elishacook.ca/wp-content/uploads/2014/05/Smoothie.jpg

http://s.babyonline.pl/i/koktajle-mleczne-dla-dzieci-ARTICLE_MAIN-32694.jpg


Sposoby wykorzystania różnych produktów

Warzywa, ugotowane makarony, kasze, ryż, wędlina, mięso gotowane, jajka gotowane, sery

http://www.odzywianie.info.pl/img/_450x/db23e5ec22.jpg

http://i.iplsc.com/zapiekanka-

goralska/00016PYAK659TGRJ-C122-F4.jpg

http://cafefernando.com/images/biberliomlet.jpg


Sposoby ponownego wykorzystania wybranych produktów żywnościowych

PIECZYWO • grzanki do sałatki, zupy • bułka tarta • tosty • zapiekanki • bruschetta z pomidorami • chleb w jajku

UGOTOWANE ZIEMNIAKI • zapiekanka ziemniaczana • pyzy • kopytka • kotleciki ziemniaczane • talarki zapiekane • sałatka z ziemniakami • quiche (kisz)

UGOTOWANY MAKARON, KASZA, RYŻ • zapiekanka • sałatka • zupy • dodatek do sosu • risotto

UGOTOWANE MIĘSO np. z rosołu • pasztet • potrawka np. z kurczaka • zapiekanka • farsz do naleśników, pierogów, pasztecików • pasta do kanapek

WARZYWA • sałatka jarzynowa • pasztet warzywny • zapiekanka • pasta do kanapek • kotleciki warzywne • quiche (kisz) • omlet

OWOCE • ciasta, muffiny, sałatka, nadzienie do

naleśników

UGOTOWANE STRĄCZKOWE • sałatka • pasta do kanapek • kotleciki • pasztet • farsz

UGOTOWANE JAJA • pasta do kanapek • dodatek do sałatki • farsz WĘDLINY • zapiekanka • jajecznica • omlet • pizza

NABIAŁ • racuchy • naleśniki • farsz • pasta do kanapek • sernik

CIASTA • bajaderka • sernik

Bibliografia

• Gawęcki J. Żywienie człowieka 1 Podstawy nauki o żywieniu. Wydawnictwo Naukowe PWN

• Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 o bezpieczeństwie żywności i żywienia

• Raport Federacji Polskich Banków Żywności, Nie marnuj jedzenia 2015

• Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015, poz. 29)

• http://www.bankizywnosci.pl/

• http://www.zachowajrownowage.pl/pl/?page_id=760&cat=5&subcat=25

• https://www.youtube.com/watch?v=s5G1gXsczXY

• https://www.youtube.com/watch?v=07Fnt1pIuQ4&t=18s

• https://www.youtube.com/watch?v=aFGFRB8UllA&t=1s

• https://www.youtube.com/watch?v=p0rI8ovLANI&t=76s

Documents

PRZEMYŚLANE ZAKUPY ŻYWNOŚCIwiemcojem.um.warszawa.pl/sites/default/files/CKS... · 2017-08-11 · Zakupy żywności – jak się do nich przygotować i na co zwracać uwagę a)Planowanie