Psihologija skripta (I dio)

7/18/2019 Psihologija skripta (I dio)

http://slidepdf.com/reader/full/psihologija-skripta-i-dio 1/5

1. parcijala

DEFINICIJA PSIHOLOGIJERazlikuje se više definicija psihologije i to zavisnosti od psihološke škole:

1. Psihologija je nauka koja proučava psihički život i ponašanje čovjeka, koje je rezultatfizioloških procesa u organizmu i brojnih utjecaja društvene sredine u kojoj se čovjeknalazi.

2. Psihologija je nauka koja proučava psihičke procese i psihičke osobine čovjeka.Psihologija je sistematsko proučavanje psihičkog života ljudi na osnovu objektivnog ponašanjakao i njihovog neposrednog iskustva.Psihički procesi

• spoznajni/kognitivni – opažanje, pamćenje, zaboravljanje

• emocionalni/afektivni – emocije ili osjećanja

• motivaciono/voljni ili konativni procesi – proces odlučivanja i motivi

Psihičke osobine• sposobnosti• interesi• osobine ličnosti

• temperament• karakter

Model dušeDemokrit- čovjekovo tijelo i duša se sastoje od atoma (poslije smrti nestaju)Sokrat - čovjek posjeduje besmrtnu dušu koja može postojati odvojeno od tijelaPlaton - tijelo i duša su odvojeni, duša je besmrtna i ona se ne može spoznati.Aristotel - duša i tijelo ne mogu postojati jedno bez drugog

Počeci naučne psihologije vezuju se za kraj 19. vijeka, kada je Wilhelm Wundt.

Smatraju ga “

OCEM PSIHOLOGIJE

”U svojim istraživanjima psihičkih procesa oslanjao se na metod introspekcije (opažanje i bilježenje

prirode vlastitih percepcija, misli i osjećanja)

Oslanjanje na introspekciju vremenom se pokazalo neprihvatljivim.

PSIHOLOGIJSKE KOLE

Strukturalizam (Wundt)

Osnovali su je Wundt i njegovi učenici, oni su pokušali odrediti ustrojstvo svjesnih doživljaja u:

- objektivne osjete (vid, ukus, miris itd.)

- subjektivne osjećaje (emocije, volja, mentalne predodžbe).

Prema ovoj školi um funkcioniše kombiniranjem ovih elemenata doživljaja.

Funkcionalizam (William James)

- Bavi se ponašanjem i sviješću.

- Proučava načine kojima nam doživljaji i iskustvo omogućuju prilagodbu ponašanja u okolini u kojoj

se nalazimo - metodom opažanja.

Biheviorizam (John B. Watson)

- primarno proučava ponašanje.

Prema ovoj školi okolina oblikuje ponašanje pojedinca.

1



1. parcijala

Geštaltizam (Max Wertheimer, Kurt Koffka, Wolfgang Kohler)

- Primarni interes percepcija

- perceptivni doživljaji zavise od sklopa podražaja i organizacije iskustva.

Psihoanaliza (Sigmund Frojd)

- u središtu teorije pojam nesvjesnog.

- Nesvjesni procesi imaju veći uticaj na ljudsko ponašanje nego svjesno mišljenje.

PSIHOLO KE GRANE- Teorijske

- primijenjene

Teorijske psihološke grane:1. Opšta (sistemska) psihologija - proučava osnovne psihičke procese i fenomene normalnogodraslog čovjeka2. Eksperimentalna psihologija - do naučnih spoznaja o psihičkom životu čovjeka dolazi seeksperimentalno

3. Fiziološka psihologija - proučava vezu između psihičkih i fizioloških procesa4. Razvojna psihologija - proučava psihički razvoj čovjeka5. Socijalna psihlogija - proučava socijalnu interakciju6. Psihopatalogija - proučava uzroke, simptome i tok različitih psihičkih poremećaja7. Psihometrija - bavi se mjerenjem i različitim analizama u psihologiji, matematičkim istatističkim postupcima, uz primjenu instrumenata8. Psihologija ličnosti - proučava karakteristike ličnosti9. Komparativna psihlogija - bavi se usporednim istraživanjima procesa životinja i čovjeka.10. Psihologija religioznosti - proučava uticaj religije na psihu čovjeka i koako čovjek stvarareligiju, te formuliše određene zakonitosti u tom području

Primijenjene psihološke grane1. Industrijska psihologija - proučava psihologijske probleme u radu i uticaj rada (uvijeta rada iradne okoline) na psihu.2. Školska psihologija - proučava proces učenja i sve aspekte tog procesa.3. Forenzička psihologija - proučava psihički status počinitelja krivičnog djela, te sudjeluje ukreiranju njihove resocijalizacije

4. Klinička psihologija

- istraživanje, prevencija, dijagnostika i tretman poremećaja u ponašanju pojedinca5. Mentalno zdravlje - primjena psihloških saznanja u cilju očuvanja mentalnog zdravlja6. Psihlogija sporta - proučava ponašanje osoba u različitim sportskim aktivnostima7. Vojna psihologija - istražuje psihologijske probleme u vojsci i ratovanju

Vrste metoda istraživanja u psiholgiji- Eksperimentalno istraživanje

2



1. parcijala

- Sistemsko neeksperimentalno istraživanje

Vrste eksperimentalnog istraživanja1. Objektivni eksperiment - praćenje objektivnih manifestacija psihičkih pojava2. Introspektivni eksperiment - registrovanje doživljaja ispitanika

3. Eksperiment jednostavne sukcesije - ispitivanje ispitanika pod određenim uslovima, a zatim ponovno ispitivanje uz navođenje promijenjenih uloga.4. Eksperiment sa kontrolnom grupom - formiranje dvije grupe (eksperimentalna i kontrolna), tezatim njihova usporedba.

Neeksperimentalno istraživanjeSistematsko neeksperimentalno istraživanje zasniva se na sistematskom opažanju- proučava psihičke pojave u normalnim uslovima.

Tehnike istraživanja u psihlogiji- Intervju

- Upitnik- Anketa- Skala procjene- Sociometrijski postupak- Testovi

Podjela psihičkih procesa:1. Intelektualne/spoznajne/kognitivne - omogućavaju spoznaju svijeta2. Emocionalne/aktivne - procesi kojima doživljavamo pojave, ljude, događaje3. Motivacioni/konativni - procesi koji odražavaju aktivnost, od prostog akta do složene akcije

Psihofizika - grana psihologije koja se bavi proučavanjem odnosa osjeta i draži.Apsolutni prag draži (osjetljivost) - najmanji intenzitet draži da bi došlo do osjetaDiferencijalni prag draži (prag razlika) - najmanja količina energije koja dovodi do promjeneregistrovanja osjeta.

Opažanje (percepcija)- cjelovit doživljaj objektivnih predmeta i pojava (boja, oblik veličina …)

Uticaj objektivnih draži na precepciju1. Grupisanje draži u cjelinu (princip blizine, princip sličnosti, simetričnosti i kontinuiteta )2. Opažanje figure i pozadine (razlikovanje predmeta i pojava od njihove okoline)3. Konstantnost opažanja (opažanje predmeta i pojava nepromijenjenih, iako se draži mijenjaju

Uticaj subjektivnih faktora na perecepciju1. Iskustvo2. Motivi (potrebe, želje, očekivanja)

3



1. parcijala

3. Djelovanje vrijednosti i interesa na opažanje4. Djelovanje emocija na precepciju5. Djelovanje sposobnosti na precepciju

Poremećaji precepcije

1. Agnozije (percipira se neki objekat, ali se ne prepoznaje)2. Iluzije (podražaj prisutan ali ga osoba ne prepoznaje u skladu sa njegovim odlikama)3. Halucinacije (osjetilne precepcije koje nastaju bez vanjskog podražaja). Dijele se na : vidne(vizuelene), akustične, taktilne (osjetne), tjelesne, ukusa, mirisa, pokreta i ravnoteže.

Predstava je osnovni psihički proces zasnovan na reprodukciji ranijih opažaja.

U odnosu na osjetne organe koje zahvataju predstave se dijele na:

∙ Vizuelne (vidne)∙ Akustične (slušne)∙ Olfaktivne (mirisne)∙ Gustativne (okusne)∙ Taktilne (dodirne)∙ Kinestetičke i motorne (predstave pokreta)∙ Cenestetičke (predstave o osjetima unutrašnjih organa).

U odnosu na način nastajanja, predstave se dijele na:Predstave pamćenja – oživljavanje u svijesti nečeg što smo ranije opažali.Predstave mašte - predstava koja ne odgovara niti jednoj percepciji, već je kombinacija dijelova

raznih percepcija.

Pažnja

PAŽNJA je usmjeravanje i usredsređivanje mentalne aktivnosti i svijesti na određeni sadržaj - predmet. pojavu, misao, situaciju itd.

KARAKTERISTIKE PAŽNJE1. OBIM PAŽNJE

je broj podražaja koji istovremeno osoba može obuhvatiti. U obrnutom je odnosu sa intenzitetom. Što je obim veći, intenzitet je slabiji.

2. Intenzitet /koncentracija/tenacitet pažnje je stepen usredotočenosti ili usmjerenosti naše svijesti na određeni sadržaj ili predmet.3. Distribucija/vigilnost/pokretljivost pažnje

je brzina preusmjeravanja pažnje sa jednog sadržaja na drugi.4. Fluktuacija/trajanje pažnje je slabljenje ili prekid pažnje na jednom sadržaju.

VRSTE PAŽNJE1. Namjerna/hotimična pažnja je namjerno usmjeravanje naše svijesti i mentalne aktivnosti na

4



1. parcijala

određene sadržaje.2. Nenamjerna/nehotimična pažnja je pažnja koja nastaje spontanim djelovanjem vanjskih

podražaja.3. Sekundarna pažnja nastaje iz namjerne pažnje. Naziva se i emocionalnom pažnjom, jer osjećanja podržavaju pažnju da bude trajna i intenzivna.

METODE ZA ISPITIVANJE PAŽNJE1. Burdon-ov (Burdonov) test – ispitanici imaju zadatak da u jednom ispisanom testu od

nekoliko redova potcrtaju, na primjer, svako slovo A ili svako drugo slovo T. Pri tome se mjeri vrijeme i broj pogrešaka.

2. Whipple-ov (Uiplov) test – ispitanicima se daju slova, nepovezana po smislu, da otkrije njihov smisao.

3. Pieron-Toulouse (Pjeron-Tuluzov) test – u više redova se nanižu kvadrati istih veličina s dodatnim crticama na raznim mjestima kvadrata, a ispitanik ima zadatak da precrta kvadrat na kome su crtice ucrtane na identičnim mjestima. Pri tome se mjeri vrijeme za koje se određeno zadatak završi.

4. Tahistoskop - na aparatu se za određeno vrijeme eksponiraju slova, brojevi ili riječi, poslije čega ispitanik treba da ponovi onako kako ih je zapazio.

5. Slobodno posmatranje – osobito za vrijeme intervjua, zapaža se da li ispitivana osoba može da se koncentriše na određeni problem te da li pri tome pokazuje pojačano skretanje svoje pažnje.

POREMEĆAJI PAŽNJE1. Hipervigilnost je pojačano preusmjeravanje pažnje sa jednog sadržaja na drugi.2. Hipovigilnost je oslabljeno preusmjeravanje pažnje sa jednog sadržaja na drugi.3. Hipertenacitet je pojačana usredotočenost na određene sadržaje.4. Hipotenacitet – oslabljena usredotočenost na određene sadržaje.

5

Documents

Psihologija skripta (I dio)