Publication Date 16.01.2017 02.03.2017 Yrd. Hakkari ...isamveri.org/pdfdrg/G00028/2017_41/2017_41_SUERFR.pdf · eserler, basit úekliyle Besmele’den sonra hamdele ve salveleyle

_____________________________________________________________________________________

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 41, Mart 2017, s. 190-218

Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date

16.01.2017 02.03.2017

Yrd. Doç. Dr. Fatih Ramazan SÜER

Hakkari Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Türk-İslam Edebiyatı Anabilim Dalı

[email protected]

ESMÂ-İ EHL-İ BEDİR’İ MANZÛM SÖYLEYİŞ

Öz

Bedir, Mekke ile Medine arasında Medine’nin 160 km kadar güneybatısında, Kı-

zıldeniz sahiline 30 km uzaklıkta bulunan yerin adıdır. Milâdî 624’te, Hz. Peygam-

ber’in liderliğinde müşriklerle yapılan ilk savaşın burada gerçekleşmesi “Bedir”

ismini kıymetlendirmiştir. Hicretin ikinci senesinin Ramazan ayında vuku bulan bu

savaşın, sayı ve teçhizat yönüyle zayıf taraf olan Müslümanların galibiyetiyle neti-

celenmesi Bedir’in kadrini daha da artırmıştır. Mutlak zaferin, İslam’ın olduğunu

ispatlayan bu şanlı nusret sadece tarih kitaplarında değil edebî eserlerde de yerini

almıştır. Bu minvalde gerek Bedir Gazvesi’nin İslam tarihindeki önemini gerek bu

savaşa katılanların isimlerini / faziletlerini sayan, anlatan mesneviler, risaleler ka-

leme alınmıştır. Bu eserlerden biri “Şâkir” mahlaslı bir şaire ait ashab-ı Bedir’in

isimlerinin sayıldığı mesnevidir. Şair, mesnevisinde Bedrî olunduğuna dair mütte-

fik ve muhtelif olunan 464 sahabeyi yâd etmektedir. Şâkir Efendi, eserinde sahabi-

leri kabilelerine göre ayırmış ve Arap alfabesindeki harf sırasına göre isimleri zik-

retmiştir. Bu makalede mezkûr şairin mühim mesnevisi ilim âlemine sunulacaktır.

Anahtar kelimeler: Divan Edebiyatı, Bedir Gazvesi, Esmâ-i Ehl-i Bedir,

Şâkir Efendi.

Esmâ-i Ehl-i Bedir’i Manzûm Söyleyiş

The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 41, Mart 2017, s. 190-218

191

POETIC UTTERANCE OF THE NAMES OF BADR COMMUNITY

Abstract

Bedir is the name of the place which located about 160 kilometers southwest of

Medina between Medina and Mecca and 30 kilometers from the coast of the Red

Sea. Being carried out the first war with the polytheists under the leadership of

Prophet Muhammad here in 624, increased the value of the name “Bedir”. The vic-

tory result of the of the Muslims who were weak in numbers and equipment in this

war which occurred in the month of Ramadan and the second year of Hijra, increa-

sed the importance of Bedir. This glorious war which proves that absolute victory

of Islam has taken place not only in history books but also literary works. In this

way, masnavis and leaflets were written both about the importance of the Badr War

in Islamic history as well as describing the names / virtues of the participated in

this battle. One of these works is the masnavi of Shakir which includes the names

of Badr community. In his book, the poet talked about 464 Companions who were

well-known or disputed as Badrî. Shakir Efendi divided the companions according

to their tribes and sorts their names according to the order of the letters in Arabic

alphabet. In this article the important masnavi of this poet will be presented to the

scientific world.

Keywords: Divan Literature, the Battle of Badr, the Names of Badr Commu-

nity, Shakir Efendi.

İslamiyet sonrası gelişen Türk Edebiyatının bir kolu olan Divan Edebiyatı, muhteva itiba-

riyle dinî yönü ön planda olan bir alandır. Alanın temel kaynaklarını başta, Kur’an-ı Kerim ve

hadis olmak üzere tefsir, fıkıh, kelam, akaid, tasavvuf, evliya ve enbiya kıssaları, tabakat ve

menâkıp kitaplarının oluşturması böyle bir husûsiyeti beraberinde getirmiştir. Divan Edebiya-

tı’nın bu özelliğini Âmil Çelebioğlu (ö. 1990) şöyle ifade etmektedir: “Bu husûsiyet muhtevâda

olduğu kadar şekil bakımından da tesirini göstermiş, dinî olsun olmasın mensûr veya manzûm

eserler, basit şekliyle Besmele’den sonra hamdele ve salveleyle başlayıp dua veya münâcat ile

bitmesiyle gelenek hâlini olan bir tertip husûsiyeti kazanmıştır.”1 Eski Türk Edebiyatı, Klasik

Türk Edebiyatı, Osmanlı Edebiyatı, İslamî Türk Edebiyatı, Ümmet Çağı Türk Edebiyatı… gibi

farklı isimlerle karşılanan bu alanın dinî bir hüviyyete hâiz olmasına dâir bir değerlendirme de

şöyledir: “Ümmet Çağı Edebiyatı, İslam dininin ortaya koyduğu hükümlere dayanır. Eski metin-

lerde hemen hiçbir sayfa yoktur ki, içinde Kur’an’dan bir ayet, Peygamber hadisinden bir cümle

bulunmasın ve düşünceler bunlara bağlanmış olmasın. Tefsir, kelam, fıkıh gibi İslamî bilimler

kültürün dayanağıdır.”2

Dinî manzûmeler denildiğinde evvelen Allah’ın birliğini, rahmetini ve esmâsını anlatan

türler, sâniyen Hz. Peygamberle alakalı türler, sâlisen yukarıda adları geçen ilim dalları ile ala-

kalı türler akla gelir. Bu manzûmeler arasında bilhassa Hz. Muhammed’i konu edinenler bir

hayli fazladır. Naat, mevlid, hilye, bi’set-nâme, hicret-nâme, gazavat-nâme, mucize-nâme, şe-

faat-nâme… gibi türler hep onunla alâkalı, onun şefâatine nâil olabilme temennisi ile yazılan

1 Âmil Çelebioğlu, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, MEB Yayınları, İstanbul 1998 s.349.



192

şiirlerdir. Türk Edebiyatında, Hz. Peygamberle alâkalı türlerin haylice olması şöyle değerlendi-

rilmektedir: “Şurası gerçektir ki bütün dünyada hiçbir peygambere, hiçbir din veya doktrin mü-

essesine, istisnasız hiçbir şahsa dâir Hz. Peygamber’e olduğu kadar çeşitli şekil ve türlerde,

asırlar boyunca muhtelif eserler devamlı bir tarzda teşekkül etmemiştir. İslam milletleri, edebi-

yatları arasında Türk Edebiyatı da bu bakımdan tahmin edilebileceğinden daha zengindir. Hz.

Peygamberle alâkalı bir edebiyatın teşekkülünde ona olan sonsuz ve samimî bir muhabbet ve

aşkın tesiri bilhassa rol oynamıştır.”3

Yukarıda sayılan Hz. Peygamberle alâkalı türlerden olan gazavat-nâme, asker sayısı az

veya çok olsun savaş için yahut başka bir maksatla hareket edilsin, çarpışma meydana gelsin

veya gelmesin Hz. Peygamber’in katıldığı bütün seferlerin adı olan gazve4 den türetilmiş olup

Hz. Peygamber’in savaşlarını anlatan eserlerin genel adıdır. Hz. Peygamber’in emir ve kuman-

dasında 27 gazve5 gerçekleşmiş olup bunlardan biri de Bedir Gazvesi’dir. Bu savaş en kısa anla-

tımıyla şu şekilde gerçekleşmiştir:

“Hicretin ikinci yılı Ramazan ayı içerisinde [17 Ramazan] Mekkelilerin 30-40 kişi neza-

retindeki ticaret kervanı Suriye’den dönerken Medinedeki Müslümanlar tarafından kuşatılarak

ele geçirilmek istenmiş, buna mukabil kervandakilerin imdat çağrısı neticesinde hazırlanıp yola

koyulan ve Müslümanlara sert bir karşılık vermek isteyen Mekke müşrikleri daha sonra kerva-

nın kurtularak Mekke’ye gelmesine rağmen kararlarından vaz geçmeyerek yollarına devam

etmişlerdir. Diğer taraftan kervandaki malları ele geçirerek Mekke’de müşrikler tarafından ken-

dilerinin şehirden çıkarılmalarından sonra el konulan malların hiç değilse bir kısmını geri ala-

bilmeyi uman Müslümanlar, kervanın kaçışı sonrası iştişare neticesinde Medine’ye saldırmak

üzere yola çıkmış bulunan müşriklerle savaşmaya karar vermişlerdir. Neticede Bedir ovasında

gerçekleşen çarpışmada Müslümanlar (305 kişi idiler) mutlak galibiyet elde etmişler, Mekkeliler

(950 kişi idiler) ise mağlup olmuşlar, çok sayıda esir ve ölü vermişlerdir.”6

“Hz. Peygamber’in askerî dehasını, strateji ve taktik kabiliyetini gösteren Bedir Gazvesi,

İslam cemaatinin başta Medine olmak üzere bütün Arap yarımadasında büyük bir itibar kazan-

masını sağlamış, böylece Hz. Peygamber, İslamiyet’i tebliğ için daha geniş imkânlara sahip

olmuştur. Ehl-i Bedir ise günahlarının Allah tarafından bağışlandığı müjdesiyle bahtiyar olmuş-

lardır.”7

Sayıları 310 küsurü8 bulan ehl-i Bedir’e ayetlerde Allah’ın yardım ettiğinin söylenmesi9

hadislerde Müslümanlar arasında fazilet bakımından en üstün topluluğun ashab-ı Bedir’in oldu-

ğunun10 belirtilmesi, Bedir’de şehit olan Hârise (ra)’nın yerinin Firdevs-i Alâ olduğunun11 söy-

lenmesi ve Bedir ashabının Allah tarafından bağışlanmış olabileceklerinin12 ifade edilmesi gibi

çeşitli muştulu haberler ehl-i Bedir’in yâd edilmesinde önemli etkenlerdir.

2 Âgâh Sırrı Levend, Türk Edebiyatı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2008, s.24. 3 Âmil Çelebioğlu, age., s.356. 4 İbrahim Sarıçam, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı, DİB Yayınları, Ankara 2012, s. 151. 5 el-Vâkıdî, Kitâbü’l-Meğâzî, (Hz. Peygamber’in Savaşları), (Tercüme: Musa Kazım Yılmaz), C. I, İlk Harf

Yayınevi, İstanbul 2014, s.54. 6 Ünal Kılıç, Cafer Kelkit, Ashab-ı Bedir’in İsimleri ve Fazileti, Nasihat Yayınları, Ankara 2013, s.21 7 Mustafa Fayda, “Bedir Gazvesi”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C.V, İstanbul 1992, s.327. 8 İmam-ı Buhârî, Sahih-i Buhârî Tercüme ve Şerhi, (Tercüme: Harun Yıldırım), C.6, Sağlam Yayınevi, İstanbul 2009,

s.282. 9 Âl-i İmrân, 3/123-126; Enfal, 8/9. 10 İmam-ı Buhârî, age., s.296, 305. 11 İmam-ı Buhârî, age., s.294. 12 İmam-ı Buhârî, age., s.525.



193

“Ashab-ı Bedir”, “ehl-i Bedir” ünvanlarıyla şeref-yâb olan sahabenin isimlerini zikret-

mek Müslümanlar tarafından ayrı bir şeref kazanma vesilesi olarak addedilmiş ve bu mübarek

isimler müstakil risaleler hâlinde yazılmış ve okunmuştur.13 Bu eserlerden biri de Millî Kütüp-

hane arşivinde 06 Hk 941 numara ile kayıtlı Manzûme-i Esmâ-i Ehl-i Bedir adlı mesnevidir.

Manzûme-i Esmâ-i Ehl-i Bedir

Millî Kütüphane arşivinde bulunan bir mecmuanın son 22 varağında yer alan, vezinde

aruzun; fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilün kalıbının, tahrirde aklâm-ı sittenin; rikâ türünün kullanıldığı,

569 beyitten müteşekkil bu eser, dinî-destânî mahiyette olan küçük bir mesnevidir.

Umarım elbet olur anlar şefi‘

Rütbe-i Şâkir görünür pek refi‘ (B.562)

beyitinden hareketle eserin “Şâkir” mahlas/adlı bir şaire ait olduğu anlaşılmaktadır. Eserin yaza-

rı hususunda, Ravz-ı Verd 14 ve Tertîb-i Nefis 15 adlı eserlerin sahibi Şâkir Ahmed Paşa (ö.1820)

akla gelen ilk isimdir. Bu eserlerden Ravz-ı Verd; Esmâ-ı Hüsnâ Şerhi ve Gazve-i Bedr-i

A’zamü’l-Gazavât isimli birbirinden bağımsız iki mesneviden oluşmaktadır. İkinci mesnevi,

isminden de anlaşılacağı üzere, bu makalenin konusunu oluşturan eser ile muhteva açısından

birbirine yakındır. Bu yakınlık eserlerin birbirlerinin devamı olma ihtimalini akla getirmektedir.

Ancak eserlerin farklı vezinlerde yazılması, Manzûme-i Esmâ-i Ehl-i Bedir’de dilin daha sade

olması yine bu eserde sadece ehl-i Bedir’in isimleri yâd edilirken, Gazve-i Bedr-i A’zamü’l-

Gazavât’da isimlerle beraber Bedir Savaşı hakkında tarihî malumatın da verilmesi ve Gazve-i

Bedr-i A’zamü’l-Gazavât’ta 387; Manzûme-i Esmâ-i Ehl-i Bedir’de 464 ismin zikredilmesi gibi

farklar mezkûr ihtimali zayıflatmaktadır.

Bedir Gazvesi’ne 300 civarı (30516, 31317, 31918) sahabinin katıldığı malumatı İslam

tarihi ve hadis kitaplarının verdiği bir bilgidir. Bu bağlamda Manzûme-i Esmâ-i Ehl-i Bedir’de

Bedrîlerin sayısının 46419’e ulaşması dikkat çeken bir husustur. Eserin adının hemen altına

Bedrî olunduğu konusunda ittifak edilen ve bu meselede ihtilafa düşülen sahabe sayısı, bu iki

sayının toplamı kırmızı mürekkeple yazılmış ve üç beyitle Allâh (cc) adı zikredilerek konuya

giriş yapılmıştır.

Manzûme-i Esmâ-i Ehl-i Bedir’e göre Bedrî olunduğu konusunda ittifak edilen sayı,

Hz. Peygamberle beraber, 363’tür. Şâkir Efendi, Hz. Peygamber’in Bedrîliğini:

Seyf ile me’mûr olup ol Şâh-ı dîn

Eyledi küffâra cihâd-ı mübîn

13 Risaleler için bkz. M.Sami Akaryalı, Şâkir Ahmed Paşa Ravz-ı Verd (Edisyon-Kritik ve Birinci Bölümün Günümüz

Türkçesine Çevrimi), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

2000, s.25.(44 Nulu dipnot) Ayrıca bkz. Ünal Kılıç, Cafer Kelkit, age., s.38 (12 Nulu dipnot) 14 M.Sami Akaryalı, agt. 15 Alim Yıldız, “Şakir Ahmed Paşa’nın Tertîb-i Nefîs Mesnevisi”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi

Dergisi, Sivas 2008, C 12. S. 2, s.179-223. 16 el-Vâkıdî, age., s.70. 17 Ahmed b. Ahmed Zebîdî, Sahih-i Buhârî Muhtasarı Tecrid-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi, (Mütercim ve şârihi: Kâmil

Miras), Başbakanlık Basımevi, Ankara 1983, C.10, s.138. 18 İmam-ı Müslim, Sahih-i Müslim Muhtasarı (Tercüme: Hanife Akın), Polen Yayınları, İstanbul 2008, s.721. 19 Eserin başlangıcında belirtilen ve içeriğinde yâd edilen isimlerin toplamı 464’tür. Yalnız eserin 2. Bölümü

mahiyetinde olan ve “Muhtelifât”başlığını taşıyan kısımda zikredilen 101 isimden 8’inin “Müttefikler” kısmında da

zikredildiği tespit edilmiştir. İlgili isimler metin kısmında dipnotlarda belirtilmiştir.



194

On yedi ta‘dâdı olup mu‘teber

Gazve-i pâkize-i Hayrü’l-beşer

Cümlesinin eşrâfı vü ekberi

Cümlesinin i‘zamı vü eşheri (B. 4-6)

beyitleri ile ifade etmektedir.

Bedir ashabının isimleri anılarak yapılan duaların kabul olunacağı, bu mübarek isimleri

anan müminleri İlâhî rahmetin, bereketin kuşatacağı20, isimleri yâd edenlerin kalplerinin ve

yüzlerinin nurlanacağı21, hastaların şifa bulacağı, insanların türlü tehlike ve afetlerden koruna-

cağı22 gibi çeşitli inanışlar halk nezdinde geçerliliğini muhafaza etmektedir. Şâkir Efendi de

eserinde bu hâle değinmeyi ihmal etmemiştir:

Bunlar ile kim ki tevessül eder

Zâhir u bâtında o Hakk’a gider

Eylese esmâlarını kim ki ‘ad

Def‘ olur andan ebedî şer ü bed (B.12-13)

Hayatta iken cennetle müjdelenen on sahabi şüphesiz ashab-ı kiram içinde en faziletli

olanlarıdır. Şâkir Efendi bu durumu göz ardı etmeyerek Arap alfabesindeki harf sırasına göre

tertip ettiği eserinde aşere-i mübeşşereyi harf sırasına tâbi tutmamış ve:

Lîk mübeşşere olan ashâbı ben

Cümleden akdem edeyim ser-sühan (B.18)

dedikten sonra yâd etmeye başlamıştır.

Eserde isimler zikredilirken “elif” harfinden başlanmak sûretiyle sırasıyla Muhâcirler,

Hazrecîler ve Evsîler yâd edilmiştir. Bu harfle başlayan isimler bittikten sonra ikinci harfe ge-

çilmiş ve yine Muhacir, Hazrecî, Evsî sıralamasına (Muhtelifât’ta sadece harf sırası vardır.)

riâyet edilerek eser oluşturulmuştur. Bu usûl, alfabenin bitimine kadar devam etmiştir. Ayrıca

kırmızı mürekkeple yazılan harf ve kabile belirten başlıklardan hemen sonra kaç sahabi isminin

zikredileceği de yazılmıştır. “Yâ” harfini mütakip, künyesi ile meşhur olan sahabilere geçilmiş

bu kısımda “el-Künâ” başlığı altında yine Muhâcir, Hazrecî, Evsî sıralaması gözetilerek ehl-i

Bedir’in isimleri zikredilmiştir. Künyesi ile meşhur olanlarla beraber 363 isim zikredilmiş ol-

makta ve bu husûsiyet şöyle ifade edilmektedir:

Toksan üçü cümle Muhâcir bilir

Yetmiş ile dört ki Evsî denir

Yüz dahi toksan dahi altı tamâm

Hazrec’in ashâbı olur ve’s-selâm (B.442-443)

Manzûme-i Esmâ-i Ehl-i Bedir’i, muhaddisler ve müverrihler tarafından Bedrîliği tas-

dik edilen ve edilmeyenler olmak üzere iki bölümde değerlendirmek mümkündür. Eserde,

Bedrîliği tasdik olunanlar yâd edildikten sonra “Tekmile” başlığı altında:

20 Ünal Kılıç, Cafer Kelkit, age., s.39. 21 Hüseyin Akkaya, “Nevres-i Kadîm’in Gazve-i Bedr Adlı Mesnevisi”, Cumhuriyet Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi

Dergisi, Sivas 1998, S.2, s.179. 22 Naime Yasan, Risale-i Bedriyye Mazlumizade Mustafa Efendi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara

Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 1998, s.54.



195

Müttefik u muhtelifin bi’t-tamâm

‘Ad kılıp kîline verdim nizâm

Mu‘teberim yine hurûf-ı hecâ

Yani ola harfü’l-elif ibtidâ

Yanlarına naklini damm edem

Ehl-i nakl sîreti üzere gidem (B.445-447)

beyitleri yazılmış ve daha sonra “Muhtelifât” başlığı altında, Bedrîliğinde ihtilaf olan isimler

yâd edilmiştir. Bu bölümün ehemmiyetli tarafı, 447. beyitte de belirtildiği üzere, isimler -birkaç

isim haricinde- râvîsi ile birlikte zikredilmiştir. Bu bağlamda el-Vâkıdî (ö.823) başta olmak

üzere; Urve b. Zübeyr (ö.713), İbn İshak (ö.768), İbn Hişâm (ö.833), İbn Şâhin (ö.996), Begâvî

(ö.1122), el-Kelbî (ö.1235) ve İbn Hacer (ö.1449) gibi önemli müverrih ve muhaddisler râvî

olarak gösterilen isimlerdir. Bu özelliklere hâiz beyitlerden bazıları şöyledir:

Câriye kim ibn-i Cümeyl eşca‘ı

İbn-i Hacer nakli budur ey sahî (B.459)

Hem de Habîb bin Hırâş ey hümâm

İbn-i Hişâm Bedri dedi ve’s-selâm (B.461)

Bir de Huzeyme ana Sâbit peder

Vâkıdî indinde bu da muteber (B.466)

İsimleri yâd edilen sahabilerin Bedrîliğine dair bazı eserlerin de mesned olarak gösterildiği ol-

muştur:

Zât-ı Uneys bin Cüşeym saydılar

Bunu İsâbe’de23 yazar kıl nazar (B.452)

Bir de Hubâb oldu ki Kıbtî peder

Sîret-i Şâmi’de24 bu da mu‘teber (B.464)

Geleneğe bağlı kalan müellif kısa bir tevhidle başladığı eserini yine âdet olduğu üzere

Hz. Peygamber’e salât ve selamların ardından şükür ve dua ile şöyle bitirmektedir:

Ben kulunu eyleme hayrân u reng

Kılma o dârîyi dil-zâr u teng

Ru’yet-i dîdâr ile mesrûr kıl

Bu dil-i vîrâneyi mağmûr kıl

Eyleme muhtâc-ı der-mâsivâ

Cümle ni‘am Sen’den bana (B.567-569)

Hicret’in 2. yılının 17 Ramazan’ında vuku bulan Bedir Gazvesi, Müslümanlar ile müş-

rikler arasında yapılan ilk savaş olarak tarih sayfalarına kaydolunmuştur. Bu savaşta, Cenâb-ı

Allah’ın yardımı ve Hz. Peygamber’in askerî dehası neticesinde “bir avuç” Müslüman helâk

23 İbn Hacer (ö.1449)’in sahabilerin hayatına dâir eseri. 24 Şemseddin Şâmî (ö.1536)’ye ait Hz. Peygamber’in hayatı ile igili eseri.



196

olmaktan kurtularak muzafferiyete nâil olmuştur. İslamiyet açısından büyük bir değere sahip

olan bu savaşın mücahidleri de Müslümanlar nezdinde en az bu savaş kadar değerlidir. Ehl-i

Bedir’in isimlerini zikretme de ehl-i imân tarafından başka bir değer olarak addedilmiş ve bu

isimler çeşitli vesilerle yâd edilegelmiştir. Ashab-ı Bedir’in yâd edilmesi sadece tarih ve hadis

ilimleriyle sınırlı kalmamış edebiyat sahasında da kendini göstermiştir. Edebî sahada gerek bu

savaş hakkında tarihî malumat veren gerek savaşa katılanların isimlerini yâd eden çeşitli eserler

kaleme alınmıştır. Bu özellikte olan eserlerden biri de üzerinde çalıştığımız müellifi hakkında

kesin bir bilgi veremediğimiz, müstensih Attâr-zâde tarafından Hicrî 1231 (M.1815-1816) yı-

lında istinsah edilen Manzûme-i Esmâ-i Ehl-i Bedir adlı mesnevidir. Bu eserin dikkate şâyân

yanı; ehl-i Bedir olunduğuna dâir verilen sayı25, takdire şâyân yanı ise; bu isimlerin sade bir

Türkçe ile başarılı bir şekilde zikredilmesidir.

Manžûme-i Esmâ-i Ehl-i Bedir

Rıđvânullâhu Te‘âlâ ‘Aleyhim Ecma‘in

Müttefiķ Muħtelif

363 101

464

fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilün

25 Çalışma hazırlanırken başvurulan kaynaklar arasında bu eserde verilen sayıya en yakın rakamın 364

olduğu görülmüştür. (Bkz. Hafız Ali Rıza, Ashâb-ı Bedir (Sadeleştiren: Mustafa Özcan, Neşre hazırlayan: Arif

Pamuk), Pamuk Yayıncılık, İstanbul 2012.)

1 Bismillâhirraĥmânirraĥîm

Fâtiĥ-i esrârı Ħudâ-yı ‘Alîm

2 Ĥamd o Ħudâvenda ki yok miŝl Aña

Žâhir O’dur Bâŧın O’dur bî-merâ

3 Eyledi irsâl-i Resûl-i kerîm

Tâ ola elŧâfı cihâna ‘amîm

4 Seyf ile me’mûr olup ol Şâh-ı dîn

Eyledi küffâra cihâd-ı mübîn

5 On yedi ta‘dâdı olup mu‘teber

Ġazve-i pâkize-i Ħayrü’l-beşer

6 Cümlesiniñ eşrâfı vü ekberi

Cümlesiniñ i‘žamı vü eşheri

7 Ġazve-i Bedr oldu ki Bârî Ħudâ

Ehline ġufrân ile kıldı cezâ

8 ‘İzzet-i İslâm olup âşikâr

Ŝervet-i küffâra gelip inkisâr

9 Keŝret-i a‘dâ var iken ‘avn-i Ĥaķ

Nuśretine kıldı aķallî eĥaķ

10 Üç yüz altmış üç ‘aded Müslimîn

Cümlesi aśĥâb-ı Resûl-i güzîn

11 Nâzil edip ĥaķlarına Ĥaķ nuśûś

Vâsıt-ı Peyġamber ola bâ-ĥuśûś

12 Bunlar ile kim ki tevessül eder

Žâhir u bâŧında o Haķķ’a gider

13 Eylese esmâlarını kim ki ‘ad

Def‘ olur andañ ebedî şer [ü] bed

14 Ekŝer-i esmâda velî iĥtilâf

Eyledi aśĥâb-ı siyer sanma lâf



197

15 Ben daħi taĥķîķine vüs‘üm kadar

Śarf-ı himem eyleyip etdim nažar

16 Müttefiki fih olanı evvelâ

Ĥarf-i hecâ ile edip ibtidâ

17 Sonra tamâmında yazıp ķîlini

Ĥaķ vere tanžîmine teshîlini

18 Lîk mübeşşer[e] olan aśĥâbı ben

Cümledeñ aķdem edeyim ser-süħan

‘Aşeretü’l-Mübeşşere

19 Evvel Ebû Bekr-i şefîķ u refîķ

Ĥażret-i Sıddîķ-i şerîf u ‘atîķ

20 Nâm-ı şerîfini Resûl-i Ħudâ

Eyledi ‘Abdullah ile i‘tilâ

21 Biri daħi Ĥazret-i Fârûķ-ı dîn

Nâm-ı şerîfidir ‘Ömer bil hemîn

22 Ĥażret-i ‘Oŝmân’ı daħi ‘ad eder

Ol ħayr Ĥażret-i Ħayrü’l-beşer

23 Yoġidi bu ġazvede gerçi teni

Verdi aña ecr-i miŝlî Ġani

24 Ĥażret-i Ĥaydâr Esedullâh ‘Ali

Oldu o râyet-keş cünd-i velî

25 Ŧalĥa ki ol hüdhüd-i bezm-i Nebî

Źât-ı rıżâ idi hemân maŧlabı

26 ‘Abdurrahmân oldu ki ibn-i ‘Avf

Say bunu da eyleme sen hîç ħavf

27 Sa‘d ki ol ibn-i Ebî Vaķķâś

Oldu Fedâke ebî 26 naśśıyla ħâś

28 Biri daħi oldu Sa‘îd ibn-i Zeyd

Eyler idi düşmene her dürlü keyd

26 Babam sana feda olsun.

29 Biri Zübeyr ibn-i ‘Avvâm etme şek

Gelmeye tâ gûş-ı dile Heyte lek 27

30 ‘Amir imiş nâmını bildim ‘ayân

Kim bu ‘Ubeyde deyü bulmuşdu şân

31 Oldu bu aśĥâb-ı kirâm-ı ‘aşer

Cennet ile müjdelenip bî-ĥazer

32 Cünd-i Muhâcir’de bu on şâhdır

Evc-i kirâmende güzel mâhdır

Ĥarfü’l-elif el-Muhâcirîn

‘Aded 4

33 Ĥażret-i Erķam bin Ebî’l-Erķam’ıñ

‘Abd-i Menâf ismi o pür-ħurremiñ

34 Aħnes o źât Sülemî kim Ħudâ

Eyleye Rıđvân’ını rûzî aña

35 Biri daħi Enese Mevlâ Resûl

Hizmet-i Peyġamber’i kıldı ķabûl

36 Biri daħi źât-ı şerîf-i İyâs

İbn-i Bükeyr ile gider iltibâs

37 Oldu bu dördü de Muhâcir’de ‘ad

Eyle hemân tarżiye’i lâ-yu‘ad

Ĥarfü’l-elif el-Ħazrecî

‘Aded 5

38 Sonra Ebî bin Ka‘b Ĥażreti

Buldu Bedir’de bu daħi ‘izzeti

39 Es‘ad o kim ibn-i Yezîd’le şehîr

Źât-ı Bedir eyledi źâtıñ münîr

40 Hem Enes ol ibn-i Mu‘âź’ı Ĥudâ

Râżı edip vere cennâtında câ

41 Evs kim ol Ŝâbit’e olmuş veled

Ehl-i siyer kıldı bunu daħi ‘ad

27 Gelsene bana. (Yusuf, 12/23)



198

42 Evs biri Ħavli’niñ oġlu imiş

Ehl-i naķl bunu da Bedrî demiş

43 Oldu bu beş kimse ki aħyârdan

Ĥazrec’e nisbet ile Enśâr’dan

Ĥarfü’l-elif el-Evsî

‘Aded 2

44 Hem de Üneys bin Ķatâde biri

Oldu bu Bedr-i şerifiñ ülkeri

45 Bir de İyâs bin Evs Bedrî’dir

Ehl-i sünen-i mecma‘nıñ śadrıdır

46 Bu iki Evsî olur Enśâr’dır

Tâc-ı ser-zümre-i ebrârdır

Ĥarfü’l-bâ el-Muhâcirî

‘Aded 1

47 Oldu Bilâl bin Rebâĥ ol şerîf

Cünd-i Muhâcir’den o źât-ı laŧîf

Ĥarfü’l-bâ el-Ħazrecî

‘Aded 6

48 Hem de Büceyr bin Büceyr’i Ħudâ

Eyledi bu zümre ile i‘tilâ

49 Hem daħi Bahhâŝ ki bin Ŝâ‘lebe

Erdi bu cünd ile bu da maŧlaba

50 Biri Berâ’dır aña Ma‘rûr eb

Erdi anıñ źâtına da feyż-i Rab

51 Besbese kim ibn-i ‘Amr’dır o źât

Saydı bunu daħi cemi‘ ruvât

52 Biri de Bişr bin Berâ-i Ĥâżreti

Cânib-i ‘izzetden olur ‘izzeti

53 Biri Beşîr ibn-i Sa‘d bî-merâ

Źâtına kıl tarżiye bî-intihâ

54 Oldu bu altı daħi Ĥazrec’de ‘ad

Râżı ede bunları Rabb-i Aĥad

Ĥarfü’t-tâ el-Ħazrecî

‘Aded 2

55 Çünki Temîm oldu o Mevlâ Ħırâş

Ĥâżır-ı Bedr idi bu etme telâş

56 Bir de Temîm bin Ye‘âr ey azîz

Mecma‘-i bî-‘âr ile etdi sitîz

57 Bu ikisi Ħazrecî’dir dediler

‘Aķl ile kılma bu fežâ ki nedir

Ĥarfü’t-tâ el-Evsî

‘Aded 1

58 Hem de Temîm oldu ki Mevlâ Benî

Ġanem ibni’s-Silm olmuş belî

59 Evsi olur cünd-i girân-mâyeden

Bârgeh-i ķurba olur sâyezen

Ĥarfü’ŝ-ŝâ el-Ħazrecî

‘Aded 6

60 Ŝâbit o kim Sa‘lebe’dir aña eb

Tarżiye kıl rûĥuna sen rûz u şeb

61 Ŝâbit olur bir daħi Bedrî ħâś

Ħalid’iñ oġlu ola fehmiñ ĥalâś

62 Ŝâbit imiş bir daħi ey pâk-rû

İbn-i ‘Amr eyleme gel cüst [ü] cû

63 Bir daħi Ŝâbit ki o ibn-i Hezâl

Eyleme aślâ bu maĥalde cidâl

64 Ŝâ‘lebe nâmı daħi vardı belî

İbn-i ‘Amr demek ile müncelî

65 Ŝa‘lebe bir daħi denirse eger

İbn-i ‘Aneme ile versin ħaber

66 Altısı da Ħazrec’iñ ecnâdıdır

Ehl-i Bedir zümresi efrâdıdır



199

Ĥarfü’ŝ-ŝâ el-Evsî

‘Aded 2

67 Ŝâbit olur kim aña Aķram peder

Aķran ile daħi naķle mu‘teber

68 Ŝa‘lebe kim Ĥâŧıb’a oldu veled

Eylediler nâmını defterde ‘ad

69 İkisi de Evsi’dir eşrâfdır

Cümlesi de śâĥib-i esyâfdır

Ĥarfü’l-cîm el-Ħazrecî

‘Aded 4

70 Ĥażret-i Câbir ki aña ‘Abdullâh

İbn-i Riyâb oldu peder kıl nigâh

71 Bir daħi Câbir bu ‘Abdullâh

İbn-i ‘Amr’dır peder çâre-ħâh

72 Biri daħi Ĥażret-i Cebbâr’dır

Aña Śaħr vâlid-i muĥtârdır

73 Biri de Cübeyr bin İyâs oldu bil

Jeng-i ĥayâlâtı bu sayķalla sil

74 Dördü daħi Ĥazrec’iñ a‘lâsıdır

Ehl-i cihâdın katı ra‘nâsıdır

Ĥarfü’l-cîm el-Evsî

‘Aded 1

75 Söyle Cebr bin ‘Atîk’i biri

Evsi ile farķ olunur sâ’iri

Ĥarfü’l-ĥâ el-Muhâcirîn

‘Aded 4

76 Ĥażret-i Ĥamza ki o ‘amm-i Resûl

Seyyid-i pâk şühedâ-yı fuĥûl

77 Ĥâŧıb olur ibn-i Ebî Belte‘a

Say bunu da ĥâśılı bu mecma‘a

78 Ĥâŧıb ise ibn-i ‘Amr Ĥażreti

Kıldı iki hicret ile hicreti

79 Bir de Ĥuśayn oldu ki bî-ķâl u ķîl

Ĥâriŝ’iñ oġlu deyü ta‘dâd kıl

80 Dördünü de cünd-i Muhâcir’de say

Sâyeleri olmaya bizden cüdây

Ĥarfü’l-ĥâ el-Ħazrecî

‘Aded 11

81 Ĥâriŝ’i sordum Ĥazeme-zâdedir

Luŧf-ı Hudâ’ya bu da âmâdedir

82 Ĥâriŝ-i diger bu da bedr-i münîr

İbn-i Ebî Ĥazeme deyü şehîr

83 Ĥâriŝ-i aħer daħi bil cümleden

Śımme’niñ oġlu deyü şöhret veren

84 Ĥâriŝ olur bir daħi kim ibn-i Ķays

Râsiħ idi cengde gûyâ ķabîs

85 Ĥâriŝe kim ibn-i Sürâka şehîd

Olmuş idi her cihet ile sa‘id

86 Ĥâriŝe daħi ki Nu‘mân aña

Olmuş idi vâlid-i şöhret aña

87 Biri Ĥubbâb oldu ki Münzir peder

Eyledi iĥśâ bunu ehl-i eŝer

88 Bir de Habîb Esved’iñ oġlu idi

Naķl edeñ aŝârda böyle dedi

89 Müttefiken oldu birisi Ĥarâm

Vâlidine ĥâśılı Milĥân nâm

90 Biri daħi oldu Ĥureys bin Zeyd

Eylediler defter-i Bedrî’ye ķayd

91 Ĥamza biri daħi ki ibni’l-Ĥumeyyir

Eyledi vâdî-i Bedr içre seyr

92 Ħazrecî’dir ĥâśılı bu on biri

Eyledi taĥķîķ bunu mâhiri



200

Ĥarfü’l-ĥâ el-Evsî

‘Aded 7

93 Ĥâriŝ o kim ibn-i Enes şöhreti

Buldu der-‘âlemde şeref devleti

94 Ĥâriŝ-i aĥer kim olur ibn-i Evs

Râfi‘iñ oġlu ki odur ehl-i ķavs

95 Ĥâriŝ-i diger kim o da ibn-i Evs

İbn-i Mu‘âź pest kalır burc-ı ķavs

96 Ĥâriŝ-i aher ki o bedr-i münîr

Hâŧıb’ıñ oġlu demek ile şehîr

97 Ĥâriŝ-i diger daħi var ‘Arfece

Vâlididir nisbeti yok Ĥazrec’e

98 Ĥâriŝ adı bir daħi var ibn-i Ķays

Bunu daħi ‘ad ider aśĥâb-ı keys

99 Bir daħi var Ĥâriŝ ile müştehir

Kim aña olmuş hele Nu‘mân peder

100 Bu yedidir Evs’de rif‘at bulan

Cümlesi aśĥâb-ı Resûl-i cihân

Ĥarfü’l-ħâ el-Muhâciri

‘Aded 6

101 Ħâlid’i ta‘dâd kıl ibni’l-Bükeyr

Cephe-i pâkinde nümâyân ĥayr

102 Biri de Ħabbâb ki ibni’l-Eret

Ede rıžâsıyla Ħudâ maġfiret

103 Biri yine Ĥażret-i Ħabbâb’dır

‘Utbe’ye Mevlâ deyü iĥsâbdır

104 Biri Ħureym oldu ki Fâtik peder

Oldu aña ey dil-i nâzik nažar

105 Biri Ħuneys bin Ĥuzâfe ‘arîf

‘Ad olur aśĥâb-ı Bedir’den şerîf

106 Havli kim ol ibn-i Ebî Ħavli’dir

Bedri deyü ehl-i eŝer ķavlidir

107 Altı ‘aded cünd-i Muhâcir de bil

Eyleme hîç ‘aķlıñ ile ķâl u kîl

Ĥarfü’l-ħâ el-Ħazrecî

‘Aded 10

108 Ħârice bin Zeyd ki pür-nûrdur

Sıĥr-ı Ebî Bekr ile meşhûrdur

109 Ĥâżret-i Ħâlid dediler ibn-i Ķays

Döner idi seyfi ile ehl-i keys

110 Biri Ħubeyb bin İsâf-ı şerîf

Zümre-i aśĥâb-ı Bedir’den ‘arîf

111 Biri Ħırâş oldu ki Śumme aña

Vâlid-i śulbîsi olur bî-merâ

112 Hem daħi Ħallâd o şâh-ı cihâd

Vâlididir Râfi‘ anıñ eyle yâd

113 Bir daħi Ħallad ki o ibn-i Süveyd

Oldu bu resm ile defâtirde ķayd

114 Ĥażret-i Ħallâd-ı diger ‘Amr olur

Vâlidi ki farķını herkes bilir

115 Var daħi Ħallâd ki ol ibn-i Ķays

Biri daħi oldu Ħuleyd bin Ķays

116 Biri Ħalîfe olur ibn-i ‘Adî

Buldu cihâd ile nice maķśad

117 On neferi Ħazrecî Enśâr’dan

Naķl olunan bu ulû’l-ebśârdan

Ĥarfü’l-ħâ Evsî

‘Aded 2

118 Buldu Ħırâş bin Ķatâde o źât

Zümre-i aśĥâb-ı Bedir’de ĥayât

119 Ĥažret-i Ħavvât ki ibn-i Cübeyr

Seyf ile ķatl etdi nice ehl-i deyr

120 İkisi de Evsi olur nâmda

Tarżiye kıl her şeb u eyyâmda



201

Ĥarfü’ź-źâl el-Muhâcirîn

‘Aded 1

121 Źü’ş-şimâleyn kim deyü etsen su’âl

‘Abd-i ‘Amr-zâde iledir maķâl

122 Eyledi ‘avnî ile Bedr’i şerîf

Hicrini kıldı bu Muhâcir-i laŧîf

Ĥarfü’ź-źâl Evsî

‘Aded 2

123 Hem daħi Źekvân ki ibn-i ‘Ubeyd

Lâf edip olma sakın ehl-i şehîd

124 Bir daħi Źekvân dedi ehl-i eŝer

‘Abdüķays-źâde deyü müştehir

125 İkisi de oldular Enśâr’dan

Sebķat eden Evs’den aĥyârdân

Ĥarfü’r-râ el-Muhâcirîn

‘Aded 1

126 Źât-ı Rabî‘a’dan edersen su’âl

Ekŝem’iñ oġlu bu da bî-ķîl u ķâl

127 Cünd-i Muhâcir’de yegâne bu źât

Nâmını yâd eyle bul ey dil ĥayât

Ĥarfü’r-râ el-Ħazrecî

‘Aded 9

128 Râşid o kim ibn-i Mu‘allâ aña

Nâm-ı şerîf baħş-ı Mu‘allâ aña

129 Râfi‘ o kim Ĥâriŝ’e olmuş veled

Etmemiş inkâr bunu bir aĥad

130 Râfi‘ olur bir daħi Mâlik aña

Vâlid olur Ĥaķ kıla ehl-i śafâ

131 Râfi‘ ise ibn-i Mu‘allâ şehîd

‘İkrime ķatletdi ki oldu bedîd

132 Bir[i] Rabî‘ bin İyas oldu bil

Etmedi aśĥâb-ı eŝer ķâl u ķîl

133 Biri Ruĥayle ki o bin Ŝâ‘lebe

Vâśıl olan bu şeref-i maŧlaba

134 Oldu Rifâ‘a aña Ĥâriŝ peder

Eyle bu vâride keremle güzer

135 Bir de Rifâ‘a aña Râfi‘ peder

Eyle bu źâtı daħi ‘atf-ı nažar

136 Bir daħi vardır ki Rifâ‘a aña

İbn-i ‘Amr-źâde denir bî-merâ

137 Râdde ŧoķuzdur ‘adedi Ĥazrec’iñ

Riķķati śarf eyle de bil maĥreciñ

Ĥarfü’r-râ el-Evsî

‘Aded 4

138 Râfi‘ olur vâlididir Ġuncede

Ba‘żısı taśĥîf iledir ‘Uncede

139 Râfi‘-i aħir daħi ibn-i Yezîd

Seyfi ile düşmene sedd-i sedîd

140 Rib‘ıy o kim vâlidi Râfi‘ olur

İsmini yâd et saña nâfi‘ olur

141 Saydı Rifâ‘a deyü bir źât-ı śâf

İbn-i ‘Abdi’l-Münzir bî-iĥtilâf

142 Evsi deyü dördünü ta‘dâd eden

Çekmez o endîşe-i cevr u miĥen

Ĥarfü’z-zâ el-Muhâcir

‘Aded 2

143 Ĥażret-i Zeyd’iñ ebîdir Ĥâriŝe

Neş’e-i uħrâya olup vâriŝe

144 Zeyd denir ehl-i Bedr-i mihteri

Kim ki ‘Amr Ĥażreti’niñ dâveri

145 Ya‘ni ki Ħaŧŧâb aña olmuş peder

Bu ikisi buldu Muhâcir’de fer



202

Ĥarfü’z-zâ el-Ĥazrecî

‘Aded 5

146 Buldu Ziyâd bin ‘Amr Ĥażreti

Ĥażret-i Peyġamber ile ‘izzeti

147 Bir de Ziyâd bin Lebîd’i Ħudâ

Râżı kılıp eyleye i‘ŧa aña

148 Say hele Zeyd bin Müzeyyen’i daħi

Dîn yoluna bu daħi oldu saħî

149 Hem daħi Zeyd bin Mu‘allâ’yı Ĥaķ

Eyledi Rıđvân-ı na‘ime eĥaķ

150 Bil ki bu Zeyd bin Vedî‘a tamâm

Dîn-i hüdâda bu da oldu imâm

151 Beş kişidir zümre-i Ĥaric’de pîr

Źât u zamânı ile birer münîr

Ĥarfü’z-zâ el-Evsî

‘Aded 2

152 Verdi Ziyâd bin Seken ey hümâm

Ehl-i Bedir silkine ħoş intižâm

153 Zeyd ki ol Eslem’e oldu veled

Lâyıķ aña tarżiye lâ-yu‘ad

154 İkisi de Evs’de buldu nižâm

Eyle tevessüllerine ihtimâm

Ĥarfü’s-sîn el-Muhâcirîn

‘Aded 8

155 Sâlim o kim oldu o Mevlâ ebî

Ħuzeyfe Rabbim vere her maŧlabı

156 Sâ’ib o ‘Oŝmân’a veled kim olur

Ol daħi Maž‘ûn’a veled bâ-ĥużûr

157 Sebre ki Fâtik veledidir şehîr

Cennet-i Rıdvân ola aña maśîr

158 Sa‘d imiş Ħavli’niñ oġlu o ħûb

Tarżiye kıl Ĥaķ kıla keşf görüp

159 Sa‘d odur Ĥâŧıb’a Mevlâ olan

Mâ-ĥaśal ĥubb-ı Ħudâ’yı bulan

160 Oldu Sinân bin Ebî hem Sinân

Bâdiye pederi kılan ĥırz-ı cân

161 Bir de Süheyl bin Vehb’dir ‘ayân

Eyledi aśĥâb-ı siyer ħoş beyân

162 Biri Süveybıŧ o ki bin Ĥarmele

Śıdķ ile say kim saña ĥayrı gele

163 Oldu sekiz źât Muhâcir-i śıddîķ

Bedr-i Ĥuneyn içre Resûl’e refîķ

Ĥarfü’s-sin el-Ħazrecî

‘Aded 21

164 Biri Sürâķa dediler ibn-i Amr

Seyfine karşı ŧuramaz ehl-i ħamr

165 Biri Sürâķa dedim ibn-i Ka‘b

Olmaya tâ kim saña temyîz-i śa‘b

166 Biri de Sa‘d bin Rabî‘-i şerîf

Râżı ola Ĥażret-i Rabbü’l-laŧîf

167 Biri de Sa‘d bin Sa‘d Ĥażreti

Buldu bu pederi de şeref şöhreti

168 Hem daħi Sa‘d bin Sehl’dir be-nâm

Râżı kıla Ĥażret-i Rabbü’l-enâm

169 Say yine Sa‘d bin ‘Ubâde biri

Farķ olunur künye ile sâ’iri

170 Hem de Sa‘d vâlid-i ‘Oŝmân’dır

Her cihetten hâfıž-ı ruĥcândır

171 Bir daħi Süfyân ki ibn-i Nesir

Oldu ġazâda bu da şâh-ı ‘aśır

172 Nâm-ı mu‘allâsı Selîŧ bin Ķays

Ehl-i şecâ‘at dedi aśĥâb-ı keys



203

173 İsmi Süleym oldu ki taśġîr ile

Ĥâriŝ’iñ oġlu deyü taśvîr ile

174 Bir de Süleym bin ‘Amr ĥâśılı

Oldu ġazâda bu rıżâ śâ’ili

175 Hem de Süleym bin Ķays nâmını

Yâd edip eyle güzel encâmını

176 Bir de Süleym oldu ki Milĥân eb

Râżı ola Ĥażret-i Ķayyûm u Rab

177 Söyle Simâk bin Sa‘d ismini

Kıldı fedâ ġazvelere cismini

178 Hem de Sinân kim aña Śayfî olur

Vâlid-i muĥtâr ki gelmez fütûr

179 Sehl dedi Râfi‘iñ oġlu biri

Tâ biline sehl idi ki sâ’iri

180 Sehl denir bir daħi bin ‘Atîķ

Var daħi bu ismile bir kaç şerîk

181 Oldu birisi daħi Sehl bin Ķays

Çün cebel-i râsîh o gûyâ ķabîs

182 Bir de Süheyl oldu ki Râfi‘ peder

Oldu aña eyleme aślâ keder

183 Bir de Sevâd bin Razîn-i güzîn

Râżı ola Ĥażret-i Rabbü’l-‘âlemîn

184 Biri de Sevâd bin Ġaziyye Ħudâ

Râżı edip eyleye bî-mer cezâ

185 Yigirmi bir esmâ-i şerîf oldu bu

Ħazrecî vaśfıyla olan cüst ü cû

Ĥarfü’s-sin el-Evsî

‘Aded 9

186 Gel yine Sâlim ki o ibn-i ‘Umeyr

Mâśadaķ raĥmet-i Ĥaķ źât-ı ħayr

187 Sa‘d biri daħi ki bin Ĥayŝeme

Ħûnı ile ŧolu o gün melhame

188 Oldu birisi daħi Sa‘d bin Zeyd

Eyler idi düşmene śad reng u keyd

189 Biri de Sa‘d bin ‘Ubeyd’dir kerîm

Rażı ola Ĥażret-i Rabb-i Raħîm

190 Hem daħi Sa‘d bin Mu‘âź şânını

Şerĥ-i şemâ’il yazar ‘ünvânını

191 Ehl-i Bedir’den sayılan Seleme

Birisidir Eslem’iñ oġlu hele

192 Bir daħi var Seleme ey merd-i dîn

Ŝâbit’iñ oġludur o ĥaķķe’l-yaķîn

193 Bir de Seleme ki Selâme ebî

Ĥâśıl ola Ĥaķ’dan anıñ maŧlabı

194 Saydıġı Sehl bin Ĥuneyf-i uħrâ

Cümle aśĥâb-ı Bedir fâħiri

195 Saydı ŧoķuz źâtı Evs’den rüvât

Rûĥ-ı cihân-tâb-ı Resûl’e śalât

Ĥarfü’ş-şın el-Muhâcirîn

‘Aded 2

196 Oldu Şücâ‘ bin Vehb’den ‘ayân

Mâĥaśal cünd-i şecâ‘at nişân

197 Hem daħi Şemmâs ki ‘Oŝmân aña

Vâlid olur eyleme aślâ merâ

198 İkisi de oldu Muhâcir-i refîķ

Ĥażret-i Peyġamber’e cünd-i ĥaķîķ

Ĥarfü’ş-şın el-Evsî

‘Aded 1

199 Buldu Şerîk bin Enes ‘izzeti

Ĥażret-i Ĥaķ’dan hele çok devleti

200 Zümre-i Evs’iñ bu da eşrâfıdır

Mecma‘-ı ĥayrıñ bu da aħlâķıdır



204

Ĥarfü’ś-śâd el-Muhâcirîn

‘Aded 3

201 Źât-ı Śabiyĥ oldu śabâhat-nejâd

Bildim o Mevlâ Ebi’l-‘Âs ile yâd

202 Ĥażret-i Śafvân ki ol ibn-i Vehb

Cân verip kıldı nice cânı nehb

203 Źât-ı Śuheyb bin Sinâñ Rûmî’dir

Ķavl-i İśâbe’deki mefhûmudur

204 Oldu bu üç źât Muhâcir’de cünd

Dosta raĥîm düşmene ġayetle tünd

Ĥarfü’ś-śâd el-Ħazrecî

‘Aded 1

205 Biri de Śafî ki o ibn-i Sevâd

Ĥizmet-i Peyġamber ile ber-murâd

206 Oldu bu Ħaric śafının birisi

Cümlesi îmân u ‘amel dirisi

Ĥarfü’đ-đâd el-Ħazrecî

‘Aded 3

207 Ĥażret-i Đaħħâk’ı sayıp gel açıl

Ĥâriŝe’niñ oġludur olma ĥacil

208 Bir daħi Đaħħaķ o ersen-i besîm

‘Abd-i ‘Amr oġlu deyü bil vesîm

209 Đamra ki ol ‘Abd u ‘Amr’dır hemân

Oldu bu aśĥâb-ı Bedir bî-gümân

210 Bu üçü de Ħazrec’iñ ensâbıdır

Faĥr-i cihân yârıdır aśĥâbıdır

Ĥarfü’ŧ-ŧâ el-Muhâcirîn

‘Aded 2

211 Oldu Ŧufeyl Ĥâriŝ’iñ oġlu ĥasîb

Buldu rıżâ-yı ebedîden naśîb

212 Bir de Ŧuleyb bin ‘Umeyr’i Ħudâ

Eyledi maŧlûbuna lâyıķ cezâ

213 İkisi de buldu Muhâcir’de şân

Tarżiye kıl bes saña ey dil-nişân

Ĥarfü’ŧ-ŧâ el-Ħazrecî

‘Aded 2

214 Bir de Ŧufeyl oldu gelen der-‘aķab

Mâlik’iñ oġlu deyü olmuş laķab

215 Biri Ŧufeyl oldu ki Nu‘mân peder

Merdümüñ çeşm-veş ol mu‘teber

216 İkisi de Ħazrec’e verdi şeref

Maġrifet u ‘afv ola ‘ammâ selef

Ĥarfü’l-‘ayn el-Muhâcirîn

‘Aded 22

217 ‘Aķıl o kim ibn-i Bükeyr’e şehîd

‘Âkil isen çeşm-i dilin kıl sefîd

218 ‘Âmir’i bil ibn-i Bükeyr olduġuñ

Bu mu ‘aceb dilde şeref bulduġuñ

219 Bir daħi ‘Âmir imiş kim cümleden

İbn-i Rabî‘a’dır o nâzik beden

220 ‘Âmir o kim ibn-i Füheyrâ be-nâm

Eyledi ta‘mîr kılıp ķıyâm

221 Ĥażret-i ‘Abdullah odur ibn-i Caĥş

Ĥubbunu kıl ‘âķil isen dilde naķş

222 Biri de ‘Abdullah o kim oldu o

Şöhret aña ibn-i Sürâka deyü

223 Hem daħi ‘Abdullah o ibn-i Süheyl

Kâfire kılmışdı o vâdî-yi veyl

224 Bir daħi ‘Abdullah ibn-i Maħreme

Müşrik olan düşdü ġam-ı mübreme

225 Ĥażret-i ‘Abdullah o pür-intibâh

İbn-i Mes‘ûd ile keyd bî-iştibâh

226 Söyleyim ‘Abdullah adıñ bir de ben

İbn-i Maž‘ûn’dır deyü fehm eyle sen



205

227 Bir de ‘Ubeyde deyü taśġîr kıl

Ĥâriŝ’iñ ibni deyü tevķîr kıl

228 ‘Utbe ki ol vâlididir Ġazvân

Eyleye Ĥaķ rûĥunu ķudsî mekân

229 Biri de ‘Oŝmân ki Maz‘ûn olur

Vâlidi kim ecr ile memnûn olur

230 ‘Uķbe desem ibn-i Vehb’dir murâd

Ħazrecîlerde daħi vardır bu ad

231 Hem daħi ‘Ukkâşe ki Mıħśan peder

Olmuş idi ĥâśılı ey tâc-ı ser

232 Bir daħi ‘Ammâr ki Yâsir olur

Vâlidi kim sâ’iķâ etdi žuhûr

233 ‘Amr olur Ĥâriŝ anıñ vâlidi

Yazdı bunu cümle ile Vâķıdî

234 ‘Amr kim o ibn-i Sürâķa deyü

Şöhreti var eyleme hîç cüst [u] cû

235 ‘Amr kim o ibn-i Ebî Serĥ’dir

Źât Beni Minen u bu cünd-i Şerĥ’dir

236 Oldu bu maķtelde ‘Umeyr bin ‘Avf

Ħaśma veren tîġı ile dürlü ĥavf

237 Bir de ‘Umeyr bin Ebî Vaķķâś

Oldu şehâdetle bu da ĥâś ĥâś

238 Hem daħi ‘İyâż bin Züheyr’iñ Ħudâ

Rûĥuñ ede ķurb-ı civârında câ

239 Yigirmi iki źât Muhâcir budur

‘Ayn-ı ħaldir hele žâhir budur

Ĥarfü’l-‘ayn el-Ħazrecî

‘Aded 48

240 ‘Â‘ız’ı bildim aña Mâ‘ıś peder

‘Ayn ile śâd ile olur mu‘teber

241 ‘Âśım o kim ibn-i ‘Uķeyr ede Ĥaķ

Raĥmetine her cihet ile eĥaķ

242 ‘Âmir odur İbn-i Ümeyye aña

Eyleye her vecihle Rıđvân-ı Ħudâ

243 ‘Âmir o da ibn-i Sa‘d dem-be-dem

Ola o âbâd-ı dil u muĥterem

244 ‘Âmir olur ibn-i Seleme biri

Oldu ħarâbât diliñ ‘âmiri

245 ‘Âmir adı ibn-i Muħalled’de var

Şîr-i Ħudâ diyen Muĥammed de var

246 Ĥażret-i ‘Abbâd olur ibn-i Ķays

Tarżiye kıl var ise ger sende keys

247 Biri daħi oldu ‘Ubâde aña

Śâmit olur vâlidi ey śamt-źâ

248 Biri daħi Ĥażret-i ‘Abdullâh

İbn-i Ķays ey felek ‘aķla mâh

249 Bir daħi ‘Abdullah o bin Ŝa‘lebe

Vâśıl ede Ĥaķ anı her maŧlaba

250 Dediler ‘Abdullah olur ibn-i Ced

Râżı ola Bâri Ferd u Śamed

251 Ĥażret-i ‘Abdullah o ibni’l-Ĥumeyyir

Yâd edegör fetĥ ola ebvâb-ı ħayr

252 Mâĥaśal ‘Abdullah o İbnü’r-Rabî‘

Dîn-i Muĥammed’de maķâmı refî‘

253 Bir daħi ‘Abdullah adı olsa yâd

İbn-i Revâĥa olur andan murâd

254 Ĥażret-i ‘Abdullâh o kim ibn-i Zeyd

Mâ’źinîdir deyü defâtirde ķayd

255 Bir daħi ‘Abdullah o kim ‘Âmir’iñ

Oġludur ol ehl-i şeref ŧâhiriñ



206

256 Hem daħi ‘Abdullah olur ehl-i fer

‘Abd-i Menâf oġlu deyü müştehir

257 Eyledim ‘Abdullah adıñ yine yâd

‘Urfuŧa-zâde olur andan murâd

258 Bir daħi ‘Abdullah ile ibn-i ‘Amr

Cenk günü gûyâ ki olurdu temr

259 Sanma ki ‘Abdullah o ibn-i ‘Amîr

Eyledi mecma‘-i Bedrî’de semîr

260 Bir daħi ‘Abdullah añıp nâmını

İbn-i Ķays bildiler encâmını

261 Hem daħi ‘Abdullah olur ibn-i Ka‘b

Tarżiye kıl fetĥ ola her emr śa‘b

262 Bir daħi ‘Abdullah olur ĥâśılı

Vâlidi Nu‘mân demiş vâsılı

263 ‘Abd-i Rabbih Ĥażretidir nâm-ver

İbn-i Ĥaķ olmuş aña şöhretle fer

264 ‘Abd’e kim ol vâlididi[r] Ħaşħâş

Şöhret u şânı ile olmuşdu fâş

265 ‘Abs denir ‘Âmir’e oldu veled

Etmedi inkâr bunu bir aĥad

266 Bir de ‘Ubeyd oldu ki ol ibn-i Zeyd

Böyle deyü eyledi aśĥâbı ķayd

267 Bir daħi ‘Utbân ki vâlid aña

Mâlik olur feyż ede Bârî Ħudâ

268 ‘Utbe’yi bildim ki Rabî‘a deyü

Vâlidini eyledi taśrîĥ ķamu

269 ‘Utbe ki ‘Abdullah olur vâlidi

Dîn-i ķavim içre kavî-bâl idi

270 Mâĥasal ‘Aclân ki Nu‘mân-ı peder

Źâtı bin ‘Acel Ķureyş’e gider

271 Oldu ‘Adî bin Ebî el-Zaġbâ

Zümre-i Bedrî’de bu ehl-i vefâ

272 Seyyidinâ ‘İsme ki ibni’l-Ĥuśayn

Oldu bize tarżiyesi ‘ayn-ı deyn

273 Źât-ı ‘Uśeyme ki olur Eşce‘î

Ķavminiñ ol eşca‘ı vü erķa’ı

274 Hem de ‘Atıyye ki Nüveyrâ ebî

Oldu budur ehl-i siyer mezhebi

275 ‘Uķbe kim ol ‘Âmir’iñ oġlu deyü

Eylemedi erbâb-ı siyer cüstcû

276 ‘Uķbe kim ‘Oŝmân’a olunca veled

Bedrîligin eylemedi kimse red

277 ‘Uķbe imiş bir daħi ibn-i Vehb

İndi Bedir’de nice ervâĥı heb

278 Bir de ‘Ummâre ki o ibn-i Ħazm

Ehl-i eŝer Bedrî deyü etdi cezm

279 Hem daħi ‘Amr bin İyâs’ı Ħudâ

Eylese Rıđvân’ı ile i‘tilâ

280 Bir daħi ‘Amr oldu bu cemi‘iñ feri

Ŝa‘lebe’niñ oġlu ki ġâyet cerî

281 Ĥażret-i ‘Amr bin Cemûĥ-ı şerîf

Zümre-i aśĥâbda oldu nažîf

282 ‘Amr olur Ĥâriŝ’iñ oġlu daħi

Cünd-i śaĥâbîde o źât-ı saħî

283 ‘Amr denir bir daħi var ibn-i Ŧalķ

Eyledi ta‘žîm aña cümle ħalķ

284 Nâm-ı ‘Amr bir daħi var ibn-i Ķays

Kıldı ħarâbe nice dâr-ı kenîs

285 Bir de ‘Umeyr bin Ĥumâm oldu bil

Etmedi erbâb-ı eŝer ķâl u ķîl



207

286 Bir de ‘Umeyr oldu ki ol ‘Âmir’i

Vâlid-i Mâcid deyü saydı biri

287 Ĥażret-i ‘Avf oldu ki Ĥâriŝ-i peder

Câm-ı şehâdetle olan mu‘teber

288 Cümlesi Ħaric’den olan kırk sekiz

Tarżiyeyi şâm u seĥer eyleriz

Ĥarfü’l-‘ayn el-Evsî

‘Aded 18

289 ‘Âśım o Ŝâbit oldu ey hümâm

Rûĥuna tekrîm edegör śubĥ u şâm

290 ‘Âśım o kim oldu o ibn-i ‘Adî

Farķ eden ‘iśmet ile nîk u bedi

291 ‘Âśım o kim Ķays olur vâlidi

Ĥâżır-ı Bedir oldu dedi Vâķıdî

292 ‘Âmir ise ibn-i Seken’dir murâd

Nice taĥiyyât ile sen eyle yâd

293 Ĥażret-i ‘Abbâd-ı mübârek fi‘âl

İbn-i Bişr künyesi śâĥib-ĥiśâl

294 Hem daħi ‘Abdullah o ibn-i Cübeyr

Nâśıyesindeñ bilinir idi ħayr

295 Hem daħi ‘Abdullah anıñ Seleme

Vâlididir düşme sakın eleme

296 Bir daħi ‘Abdullah o kim ibn-i Sehl

Vermedi bir müşrike aślâ mehl

297 Ĥażret-i ‘Abdullah o ibn-i Şerîk

Vaśfına elbette ziyândır rekîk

298 Hem daħi ‘Abdullah o kim vâlidi

Ŧârıķ idi Bedir’de çün şâhidi

299 ‘Abdurraĥmân Ĥażret-i ibn-i Cebr

Ķâtil [u] küffâr u mecûs u kibr

300 Bir de ‘Ubeyd bin Evs Ĥażreti

Def‘ olur dilden ġam u küdûreti

301 Bir de ‘Ubeyd oldu ki Teyhân aña

Vâlid olur eyle gel îmân aña

302 Nâm-ı ‘Ubeyd bin Ebî hem ‘Ubeyd

Oldu defâtirde bu resm ile ķayd

303 Oldu ‘Ummâre daħi ibn-i Ziyâd

Nuśret-i Peyġamber ile ber-murâd

304 Hem daħi ‘Amr vâlidi ki Ma‘bed denir

Vâlidine ehl-i muĥabbet denir

305 Ĥażret-i ‘Amr bin Mu‘âź’ı ‘ayân

Eyledi aśĥâb-ı eŝer hep beyân

306 Hem de ‘Uveym oldu ki bin Sâ‘ide

Rûĥu ola evceh hemân śâ‘ide

307 Cümle Evs oldu bu dem on sekiz

Râżı ola Ĥażret-i Allâh deriz

Ĥarfü’l-ġayn el-Ħazrecî

‘Aded 1

308 Hem daħi Ġannâm ki ol pâk źât

İbn-i Evs ile Resûl’e śalât

309 Oldu bu Ħazrec’de yegâne şerîf

Câlis-i Rıdvân ola rûĥ-ı laŧîf

Ĥarfü’l-fâ el-Ħazrecî

‘Aded 2

310 Bir daħi Fâkih ki o ibn-i Bişr

Rûħu śafâ-yâb ola yevm-i ĥaşr

311 Seyyidinâ Ferve ki ibn-i ‘Amr

Seyfi ile eyledi küffârı ħamr

312 Ħazrecî’dir ikisi bî-iştibâh

Eyleye Rıđvân’ına maķrûn-ı İlâh



208

Ĥarfü’l-ķâf el-Muhâcirîn

‘Aded 1

313 Hem de Ķudâme aña Maż‘ûn peder

Eyle tevessülleri şâm u seĥer

314 Cünd-i Muhâcir’de budur mu‘teber

Oldu iki hicret ile müştehir

Ĥarfü’l-ķâf el-Ħazrecî

‘Aded 4

315 Ķuŧbe kim ol ‘Âmir’iñ oġlu imiş

Müttefiķen ehl-i eŝer sevilmiş

316 Ķays kim ol ibn-i ‘Amr ol güvâh

Źikri ile Ĥaķķ’ı edendim penâh

317 Bir daħi Ķays vâlidi Mıĥśan anıñ

Nâmı gibi kendi de aĥsen anıñ

318 Ĥażret-i Ķays bin Muħalled deyü

Kıldı tevessül dil-i pâkize ħû

319 Dördü de Ħazrec’de şehin-şâhdır

Evc-i sa‘âdetde ‘aceb mâhdır

Ĥarfü’l-ķâf el-Evsî

‘Aded 1

320 Bir de Ķatâde aña Nu‘mân peder

Ķaf-ı ķanâ‘atde bu da mu‘teber

321 Evsî’dir Enśâr’dır eşrâfdır

Śâĥib-i ikrâm u hem efśâfdır

Ĥarfü’l-ķâf el-Ħazrecî

‘Aded 2

322 Ĥażret-i Ka‘b oldu ki Cemmâz imiş

Vâlidi ol ķâtil ġammâz imiş

323 Oldu biri Ĥażret-i Ka‘b bin Zeyd

Etdi İśâb’a bunu da böyle ķayd

324 Ħazrecî’dir ikisi de etme şek

Kim bunu taĥfîfde çekdim emek

Ĥarfü’l-lâm el-Ħazrecî

‘Aded 1

325 Seyyidinâ Lebde o şîr-i veġâ

İbn-i Ķays’dır dedi ehl-i nühâ

326 Ħazrecî’dir bu daħi taĥķîķi bu

Sîre’de hem Vaķıdî tedķîkî bu

Ĥarfü’l-mîm el-Muhâciri

‘Aded 13

327 Mâlik o kim ibn-i Ebî Ħavli’dir

Ehl-i siyer mu‘teberi ķavlidir

328 Mâlik olur kim añadır ibn-i ‘Amr

Düşmene kılmışdı o vâdi bî-ĥacr

329 Muĥriz o kim Nađle pederdir aña

Eyle tevessül ile Ĥaķķ’a du‘â

330 Hem daħi Midlâc ‘Amr-źâdedir

Raĥmet-i Ĥaķķ’a bu da âmâdedir

331 Merŝed o kim ibn-i Ebî Merŝed o

Nâm-ı mu‘allâsı anıñ işte bu

332 Misŧaĥ imiş ibn-i Üŝâŝe velî

Saŧĥ-ı defâtirde yazılmış celî

333 Ĥażret-i Mes‘ûd’ı bilen mu‘teber

İbn-i Rabî‘a deyü verdi ĥaber

334 Mus‘ab imiş ibn-i ‘Umeyr hümâm

Eyleme endîşe-i düşvâr-ı ħâm

335 Hem de Mu‘attib imiş ol ibn-i ‘Avf

Tarżiye kıl tâ gide hep bîm u ħavf

336 Ma‘mer o kim Ĥâriŝ olur vâlidi

Zümre-i aśĥâbda ħoş-ħâl idi

337 Ĥażret-i Ma‘n bin Zeyd’i Ĥudâ

Ni‘met-i vechi ile kılsın cezâ

338 Hem daħi Miķdâd ki bin Esved o

Her cihet u şân ile biñ emced o



209

339 Bir daħi Mıhca‘ ki o źât-ı şehîd

Śâliĥ’iñ oġlu ile oldu bedîd

340 Cünd-i Muhâcir’de on üç źâtdır

Nâmları dâfi‘ afâtdır

Ĥarfü’l-mîm el-Ħazrecî

‘Aded 22

341 Mâlik odur kim aña Duĥşum peder

Düşmen-i dîne erer andan żarar

342 Mâlik olur ibn-i Rabî‘a be-nâm

Memleket-i dîne verir intižâm

343 Mâlik o kim ibn-i Rifâ‘a denir

Milket-i a‘dâyı ħarâbe kılır

344 Mâlik o kim vâlidi Mes‘ûd’dur

Yâr-ı Nebî bende-i Ma‘bûd’dur

345 Oldu Mücezzer ki o ibn-i Ziyâd

Rûĥ-ı revânını Ħudâ ede şâd

346 Hem de Muĥarrer dedi bin ‘Âmiri

Pâk etdi hem bâŧını vü žâhiri

347 Ĥażret-i Mes‘ûd odur ibn-i Evs

Pest kalır rütbesine burc-ı ķavs

348 Hem daħi Mes‘ûd ki bin Ħalde’dir

Bu da şeref-baħşda vü beldedir

349 Bir daħi Mes‘ûd kim ol ibn-i Zeyd

Kıldı tevessül aña nice cüneyd

350 Var yine Mes‘ûd kim ol ibn-i Sa‘d

Seyfi ‘aduya idi gûyâ ki ra‘d

351 Bir de Mu‘âź bin Cebel Ĥażreti

Nice ĥikâyât ile var şöhreti

352 Bir de Mu‘âź oldu ki meşhûr-ı nâs

Ĥâriŝ’iñ ibni deyü eyle ķıyâs

353 Var bu maġâzîde yine bir Mu‘âź

Śımme’niñ oġlu demiş ehl-i nefâź

354 Bir de Mu‘âź bin ‘Amr var belî

Ġazveleri nûrı kılar müncelî

355 Hem de Mu‘âź oldu ki Mâ‘ıś ebî

Ĥażret-i Ĥaķ’dan bula her maŧlabı

356 Ma‘bed o kim vâlidi ‘Abbâd’dır

Her dü cihânda bu da âzâddır

357 Ma‘bed o kim Ķays aña vâlid olur

Raĥmet-i Raĥmân’ı revânı bulur

358 Ĥażret-i Ma‘ķıl ki o Münzir peder

Korkma sakın tarżiye kıl bî-ħazer

359 Oldu Mu‘avviz ki o źât-ı şehîd

Ĥâriŝ’iñ ibni deyü oldu ferîd

360 Hem de Mu‘avviz daħi mu‘teber

İbn-i ‘Amr demek ile müştehir

361 Bir de Müleyl bin Vebere ki o

Etmiş idi ķatl e‘âdîyi ħû

362 Münzir olur ibn-i ‘Amr bil müdâm

Tarżiye [kıl] źâtına eyle ķıyâm

363 Yigirmi iki źât ki Ħazrec’de var

Tarżiye kıl nâmlarıñı kıl şâd

Ĥarfü’l-mîm el-Evsî

‘Aded 10

364 Mâlik olur ibn-i Ķudâme biri

Ĥażret-i Allâh idi nâśırı

365 Mâlik o kim ibn-i Nümeyle aña

Verdi Ħudâ dürlü ‘aŧâ vü cezâ

366 Oldu mübeşşirde şehîd-i ġazâ

Münzir’iñ ‘abdına veled bî-merâ



210

367 Hem de Muĥammed ki o bin Mesleme

Erdi sem‘isiyle reh-i esleme

368 Ĥażret-i Mes‘ûd ki bin ‘abd-i Sa‘d

Maġfiretiñ eyledi Allâh va‘d

369 Oldu Mu‘attib ki o ibn-i ‘Ubeyd

İbn-i Ĥacer kıldı İśâbe’de ķayd

370 Bir de Mu‘attib ki o ibn-i Ķuşeyr

Žâhir olur nâsiyeden külli ħayr

371 Ĥažret-i Ma‘n bin ‘Adî cândır

Râh-ı hidâyatda bir hândır

372 Münzir olur ibn-i Ķudâme be-nâm

Nâ-ħalef olma ħalef ol ey hümâm

373 Münzir imiş ibn-i Muĥammed yaķîn

Râżı ola Ĥażret-i Rabbü’l-Metîn

374 On ‘Adî saydım Evs’den saña

Nâžmına eyle begim ħoş du‘a

Ĥarfü’l-nûn el-Ħazrecî

‘Aded 7

375 Ĥażret-i Nu‘mân ki o ibn-i Sinân

Râżı ola Bâri’i her dü-cihân

376 Bir daħi Nu‘mân ki ‘abd-i ‘Amr

Eyledi bu melĥameyi źât-ı Ĥacer

377 Hem daħi Nu‘mân bin ‘Amr vâlidi bil

Eyleme hîç ‘âķil isen ķâl u ķîl

378 Bir daħi Nu‘mân ki A‘rac laķab

Mâlik’iñ oġlu ola çekme ta‘ab

379 Bir daħi Nu‘mân ki Mâlik peder

Farķ ediyor bunları ehl-i eŝer

380 Bir de Nu‘aymân ki bin ‘Amr olur

Feyż-i Ĥudâ’yı mütevessil bulur

381 Ĥażret-i Nevfel ki bin ‘Abdullâh

Kıldı nevâfille Ħudâ’yı penâh

382 Bu yedidir Ĥazrec’e veren şeref

Neşr oluyor nûrları her ŧaraf

Ĥârfü’l-nûn el-Evsî

‘Aded 3

383 Ĥażret-i Nađr oldu ki Ĥâriŝ aña

Vâlid olur eyleme reyb u merâ

384 Bir daħi Nu‘mân ki Ebî Ħazeme

Ez-dil ü cân bende şeh e‘ažıma

385 Hem daħi Nu‘mân ki ibn-i ‘Aśr

Tarżiyeyi çok eder ehl-i ħayr

386 Bu üçü Evsî’de olup müstebân

Eyledim işte saña keşf u beyân

Ĥarfü’l-vâv el-Muhâcirîn

‘Aded 3

387 Ĥażret-i Vâķıd ki bin ‘Abdullâh

Olmuş idi üç şeref üzre mâh

388 Hem daħi Vehb bin Sa‘d Ĥażreti

Źâtı ile buldu cihân ‘izzeti

389 Bir daħi Vehb bin Ebî Sarĥ nâm

Źât-ı şeref baħşına kıl i‘zâz nâm

390 Bu üçü de oldu Muhâcir’de ‘ad

Tarżiye kıl şâm u seĥer lâ-yu‘ad

Ĥarfü’l-vâv el-Ħazrecî

‘Aded 2

391 Varaķa kim ibn-i İyâs ol saħi

Varaķa râîyle rivâyet daħi

392 Oldu Vedî‘a ki emânet saña

İbn-i ‘Amr’dır deyü bile ey fetâ

393 Ħazrecî’dir bu ikisi ‘âlidir

Ġazvede cân baş fedâ ĥâlidir



211

Ĥarfü’l-hâ el-Ħazrecî

‘Aded 2

394 Oldu Hübeyl bin Vebere daħi

‘İsme denir var idi bir de aħî

395 Hem de Hilâl bin Mu‘âllâ kim ol

Bedir’de olmuşdu canâna vüśûl

396 Ħazrecî’dir bu ikisi şüphesiz

Śubĥ u mesâ tarżiyeler eyleriz

Ĥarfü’l-hâ el-Evsî

‘Aded 1

397 Ĥażret-i Hânî’yi bilenler bilir

İbn-i Niyâr ile telkini kılır

398 Cünd-i Evsî içre şeref-yâbdır

Her biri bir meş‘ale pür-tâbdır

Ĥarfü’l-yâ el-Muhâcirîn

‘Aded 2

399 Oldu Yezîd Aħnes’iñ oġlu şehîr

Źâtı ile kıldı cihâñı münîr

400 Hem de Yezîd bin Ruķayş nâm-ver

Oldu bu cünd içre hele mu‘teber

401 Bu ikisi oldu Muhâcir belî

Tarżiyeyi eyle ħafî vü celî

Ĥarfü’l-yâ el-Ħazrecî

‘Aded 3

402 Bir de Yezîd oldu ki oldur şehîd

Ĥâriŝ’in ibni ile şöhret-i bedîd

403 Hem de Yezîd bin Ĥizâm be-nâm

Ba‘żıları dedi bu lafżı Ĥarâm

404 Bir de Yezîd oldu ki bin Münzir o

Ben aradım śıĥĥatini sû-be-sû

405 Bu üçü de Ħazrecî’dir ey vaĥîd

Râżı ola Ĥażret-i Rabbü’l-mecîd

Ĥarfü’l-yâ el-Evsî

‘Aded 1

406 Bir de Yezîd bin Seken Ĥażreti

Ĥubb-i Resûl ile bulan devleti

407 Evs’den olmuşdu bu źât-ı şerîf

Kalbiñ ola tarżiye ile elîf

el-Künâ el-Muhâcirîn

‘Aded 7

408 Oldu Ebû Ĥuzeyfe bin ‘Utbe

Ehl-i ġazâ defterine ĥuŧbe

409 Hem de Ebû Sebre mine’s-sâbiķîn

Oldu iki hicretine Ĥaķ Mu‘în

410 Bir de Ebû Seleme sâbıķlarıñ

Oldu rıżâ‘â aħî peyġamberiñ

411 Bir de Ebû Kebşe ki ol Fârisî

Vadî-i cengiñ bu idi Fârisî

412 Biri daħi saydılar Ebû Sinân

Düşmene salmakda bu seyf u sinân

413 Bir de Ebû Maĥşiy ki ibn Süveyd

Eylediler ibn-i ‘Adî ile ķayd

414 Bir de Ebû Merŝed’i say ehl-i Bedr

Tâ olasın sen daħi aśĥâb-ı ķadr

415 Say yedi oldu bu Muhâcir tamâm

Bâkî gelen Ħazrec u Evs ey hümâm

el-Künâ el-Ħazrecî

‘Aded 17

416 Oldu Ebü’l-‘Aver o pâkize dîn

Aç gözünü eyleme hiç kibr ü kîn

417 Şimdi Ebü’l-Eyyûb o şöhret şi‘ar

Oldu bu Kostantiniyye şehr-i yâr

418 Bir daħi anlarıñ Ebû Ĥabîb

Tarżiye kıl tâ bula rûhuñ naśîb



212

419 Olmuş idi birisi Ebü’l-Ĥasan

İste şefâ‘atleriñ ey cân sen

420 Bir de Ebû Ħârice’dir nâm-ver

Nuŧķumu fehm eyle de ol mu‘teber

421 Biri daħi oldu Ebû Ħallâd

Eylese Ĥaķ cümlemizi ber-murâd

422 Biri daħi Ebû Ħuzeyme vefî

Eyledi a‘dâyı perişân kefî

423 Naġme-i iĥsân-ı Ebû Dâvud

Eyledi pür-neş’e cihânı sürûd

424 Hem daħi Ebû Dücâne Ĥażreti

Seyfi ile dehre veren zîneti

425 Ebû Salîŧ oldu o yektâ güher

Şöhret ile verdi bu dünyâya fer

426 Oldu Ebû Şeyĥ aħ-i Ĥassân

Tarżiye kıl ŝâbit ola nâm u şân

427 Hem de Ebû Śırme imiş ehl-i tiġ

Dîn yolına malını kılmaz diriġ

428 Bir de Ebû Ŧalĥa’yı yaz deftere

Ġarķ olasın ‘aşķ ile nûra fere

429 Ebû Ķatâde dediler nâmdâr

Tarżiye kıl var ise ger iķtidâr

430 Oldu Ebû Ķays ile źât-ı ‘arîf

İbn-i Mu‘allâ deyü oldu şerîf

431 Hem de Ebû Mes‘ûd o śâĥib-vefâ

Bilirdi nedir nûrunu Muśŧâfâ

432 Bir de Ebü’l-Yüsr ki Bedrî laķab

Kıldı Muĥammedler anı münteĥab

433 On yedidir Ħazrecî bu künyede

Münteşir envârları dünyede

el-Künâ el-Evsî

‘Aded 7

434 Oldu Ebû Ĥabbe’ye Ŝâbit peder

Böyle demiş ķavl-i nesîm mu‘teber

435 Bir de Ebû Ĥanne yâĥûd Ĥayye’dir

Kıl ża‘ifi hele kim Ĥayye’dir

436 Biri daħi oldu Ebû Đayyâĥ

Ba‘żıları dedi Ebû Vażżâĥ

437 Ebû ‘Aķîl oldu biri aç gözün

Var mı buña ‘akl eyle hîç bir sözün

438 Ebû Lubâbe’dir ulu’l-elbâb

Tarżiye kıl elbet olur fetĥ-i bâb

439 Ebû Müleyl oldu melûl olma sen

Tarżiyesi rişte-i hemmi kesen

440 Bir de Ebü’l-Heyŝem olur say tamam

Müttefiķiñ aĥîridir ve’s-selâm

441 Yedi ‘aded oldu Evs bunda ‘ad

Muĥtelif-fihe olur gerçi ĥad

442 Ŧoķsan üçü cümle Muhâcir bilir

Yetmiş ile dört ki Evsî denir

443 Yüz daħi ŧoķsan daħi altı tamâm

Ħazrec’in aśĥâbı olur ve’s-selâm

444 Cümlesine ecr-i cezîl ede Ĥaķ

‘Afv oluna varsa güneh mâsebaķ

Tekmile

445 Müttefiķ u muĥtelifiñ bi’t-tamâm

‘Ad kılıp ķîline verdim niżâm

446 Mu‘teberim yine ĥurûf-ı hecâ

Ya‘ni ola ĥarfü’l-elif ibtidâ

447 Yanlarına naķlini đamm edem

Ehl-i naķl sîreti üzere gidem



213

Muħtelifât

Elif

‘Aded 6

448 Dedi Ebî bin Mu‘âź Vâķıdî

Bedrîler içre bu daħi var idi

449 Erbed o kim ibn-i Cübeyr oldu bil

İsti‘âbda yazılı râvî kıl

450 Bir de Üseyd oldu ki bin Ŝa‘labe

Râvi sâbıķ yine bu maŧlaba

451 Hem de Üseyd bin Ħuđayre Evsî’dir

İbn-i Kelbî râvisi Firdevsi’dir

452 Źât-ı Uneys bin Cüşeym saydılar

Bunu İśâbe’de yazar kıl nažar

453 Ĥażret-i Esved ki odur ibn-i Zeyd

Bunu daħi Vâķıdî kılmışdı ķayd

Ŝâ

‘Aded 5

454 Ŝâ‘lebe bin Zeyd olur Ħazrecî

Ŝâ‘lebe bin Sa‘d daħi Ħazrecî

455 Bu ikisin Vâķıdî taśrîĥ eder

Bedri deyü ĥâśılı taśĥîĥ eder

456 Ŝâbit o kim Ħazrecî Ħuttâb’dır

Eyle varıp Muħtaśır’a bir nažar

457 Ŝâbit olur ibn-i Rabî‘a hele

Ħazrecî’dir Vâķıdî’den hecele

458 Ŝâbit o kim ibn-i ‘Ubeydullâh

uldu Ebû ‘Amr anı taśriĥe râh

Cîm

‘Aded 1

459 Câriye kim ibn-i Cümeyl eşca‘ı

İbn-i Ĥacer naķli budur ey saħî

Ĥâ

‘Aded 5

460 Ĥażret-i Ĥarŝân ki bin ‘Âmiri

Müstenîden yazdı İśâbe yeri

461 Hem de Ĥabîb bin Ħırâş ey hümâm

İbn-i Hişâm Bedri dedi ve’s-selâm

462 Ĥâriŝ o kim ibn-i Süleym oldu bil

Eyle nažar kim ‘Adevî’den bu ķîl

463 Ĥâriŝ olur ibn-i Mu‘âź cümleden 28

Evsi deyü naķl olunur ‘Urve’den

464 Bir de Ĥubâb oldu ki Ķıbŧî peder

Sîret-i Şâmi’de bu da mu‘teber

Ħâ

‘Aded 4

465 Bir de Ħuzeyme ki Evs vâlidi

Nâķili bunuñ bilirim Vâķıdî

466 Bir de Ħuzeyme aña Ŝâbit peder

Vâķıdî ‘indinde bu da mu‘teber

467 Ħâlid olur ibn-i ‘Amr eyle yâd

Naķl-i Hişâm ile bu da müstezâd

468 Oldu Ħırâş bin Ķatâde ‘ayân 29

Dinle Hişâm etdi bunu da beyân

Râ

‘Aded 2

469 Râfi‘ olur Ħâriŝ’iñ oġlu ebedî30

İbn-i İsĥaķ bunu da Bedrî dedi

470 Hem daħi Rab‘î bin ‘Amr ol münîr

Śâĥib-i ĥilye bunu da Bedrî dir

Zâ

‘Aded 5

471 Hem de Ziyâd Âħreş u Âĥres peder

İkisi de vardır İśâbe yazar

28 Sahabinin adı 95. Beyitte de geçmektedir. 29 Sahabinin adı 118. Beyitte de geçmektedir. 30 Sahabinin adı 129. Beyitte de geçmektedir.



214

472 Bir de Ziyâd bin Ka‘b Cühenî

Yazdı İśâbe bunu diñle beni

473 Hem daħi Zeyd bin Reşen ey peser

Yazdı İśâbe ki o İbn-i Ĥacer

474 Bir daħi Zeyd vâlidi ‘Utbe Vaĥîd

Nâķili oldu ‘Adevî ferîd

475 Bir daħi Zeyd vâlididir Ħârice

İbn-i Ĥacer’dir çıkaran Ħârice

Sîn

‘Aded 11

476 Sâlim olur kim ola ol ibn-i ‘Avf

İbn-i İsĥaķ râvisidir etme ħavf

477 Sâ’ib ise vâlidi Ħallâd’dır

Râvi Ebû ‘Ubeyd naķķâddır

478 Hem de Sebî‘ bin Ķays Ħazrecî

İbn-i Şâhin oldu bunuñ maĥreci

479 Ĥażret-i Sa‘d oldu ki Nu‘mân peder

Naķli bunuñ ‘Urve’den ey ħoş nažar

480 Bir de Sa‘id bin Ķays bil ‘ayân

‘Urve’den oldu bu naķl müstebân

481 Hem de Suleym oldu o bin ‘Afureb

Ĥâtim olur dâvîsi ey bü’l-‘aceb

482 Bir de Muhâcir’de Sa‘d oldu yâd 31

Ħavli’niñ oġlu idi rûĥü’l-fevâd

483 Bir daħi Sa‘d ibn-i Süveyd Ħazrecî

Bu ikisiniñ Vâķıdî’dir maĥreci

484 Bir Seleme var ki Ħâŧib aña

Vâlid olur deyü rivâyet şehâ

485 Ĥażret-i Selmân’ı İśâbe yazar

Fârisî vü pîr dir İbn-i Ĥacer

31 Sahabinin adı 158. Beyitte de geçmektedir.

486 Oldu Suleyŧ bin ‘Amr ŝa‘le baş

Vâķıdî tâśrîĥidir etme telâş

Śâd

‘Aded 1

487 Ĥażret-i Śaħr bin Ümeyye śaĥîĥ

İbn-i İsĥaķ eyledi naķl-i śarîĥ

Đâd

‘Aded 1

488 Biri daħi Đamra ki ol ibn-i Ka‘b

Vâķıdî maġrifeti sen sanma śa‘b

Žâ

‘Aded 1

489 Bir de Žüheyr o ki Râfi‘ peder

Vâkıdî’dendir bu daħi mu‘teber

‘Ayn

‘Aded 34

490 Ĥażret-i ‘Âmir ki odur ibn-i ‘Avf

Kaydı İśâbe bu daħi etme ħavf

491 Bir daħi ‘Âmir aña Ŝâbit peder

Bunda katı söz çok olur kıl güzer

492 Ĥażret-i ‘Abdullâh Ħuzâķa baba

Vâķıdî’dir nâķili var bak aña

493 Bir de ‘Abbâd bin Bişr oldu bil32

Naķilidir Vâķidî budur delîl

494 Bir de ‘Ubâde ki odur ibn-i Ķays

İbn-i Sa‘d râvîsi ol ehl-i keys

495 Bir daħi ‘Abdullah odur ibn-i Sa‘d

Bunu Neccârî yazar ey źât-ı sa‘d

496 Hem daħi ‘Abdullah o dir Vâķıdî

Hıķ ya eĥaķdır ya Evs vâlidi

497 Bir daħi ‘Abdullah Ebî Ħavli’niñ

Oġlu demiş zübdesidir ķavliniñ



215

498 Ĥażret-i ‘Abdullah o ‘Abdullâh

Vâlididir Vâķıdî oldu güvâh

499 Bir daħi ‘Abdullah o ibn-i ‘Arfece

Vâkıdî’niñdir bu daħi ey ħâce

500 Hem daħi ‘Abdullah o bin Heyşe’dir

Beġavî taśrîĥine oldu muśirrdir

501 Oldu ‘Ubeyd bin Seken kıl sükût

Vâķıdî’deñ buldu bu zîrâ sübût

502 Ĥażret-i ‘Abdullah o ibn-i Müzeyyen

Vâķıdî’niñ bu daħi bî-reyb u şeyn

503 Bir de ‘Ubeyde ki Rabî‘a tamâm

Vâlid olur aña demişdir Hişâm

504 Hem de ‘Ubeyd oldu ki bin Ŝa‘lebe

Vâķıf imiş Vâķıdî bu maŧlaba

505 Bir daħi ‘Oŝmân ki ibn-i Ĥuneyf

Sermedîdir çekdi bu Bedr içre seyf

506 Ĥażret-i ‘Oŝmân bin ‘Amr ey aħî

‘Urve’den oldu bu rivâyet daħi

507 Bir daħi ‘Oŝmân bin ‘Amr ġazvede

Var dedi isnâd ile bin mesnede

508 Bir de ‘Adî bin Ħalîfe hümâm

Bedri deyü naķleder İbn-i Selâm

509 Hem daħi ‘İsme Esed Bedr-i güzîn

Vâķıdî naķli ile oldu mübîn

510 ‘Uķbe kim ol ibn-i Ĥuleys ey hümâm

Bedri demişdir bunu İbn-i Hişâm

511 ‘Uķbe kim ol ibn-i Rabî‘a hemân

Vâķıdî kıldı bu sözü ħoş beyân

512 ‘Uķbe kim ol Kelde anıñ vâlidi

Böyle dedi śıĥĥat ile Vâķıdî


513 Hem de ‘Amâre pederi bü’l-Ĥasan

İbn-i Seken böyle dedi diñle sen

514 ‘Amr denir Ħârice-zâde’dir o

‘Amr daħi ibn-i Züheyr oldu bu

515 ‘Amr daħi ibn-i ‘Aneme denir

Bu üçünü Vâķıdî taśrîĥ kılur

516 Bir daħi ‘Amr bin Celâs ķavî

Bedrî deyü naķliñ eder Emevî

517 Bir daħi ‘Amr bin ‘Umeyr Reşâd

İbn-i İsĥaķ Bedri deyü kıldı yâd

518 ‘Amr daħi ‘Uķbe’niñ oġlu biri

Bedri’de źikreyledi Müstağferi

519 Biri de ‘Amr bin Ġaziye deyü

Ba‘żı revât ile muśarraĥdır bu

520 Hem daħi ‘Anme ki o ibn-i ‘Adî

İbn-i Hişâm bunu da Bedrî dedi

521 Bir de ‘Amîr oldu ki Ĥâriŝ peder

Vâķıdî taśriĥi ile mu‘teber

522 Hem de ‘Umeyr bin Ĥarâm oldu bak

Vâķıdî taĥķîķi bu ey ehl-i Ĥaķ

Ķâf

‘Aded 3

523 Bir de Ķays bin Seken nâm-ver

Yazdı İśâbe bunu da mu‘teber

524 Bir daħi Ķays Ħâlid anuñ vâlidi

Râzi deyü kaydeder Vâķıdî

525 Ķays kim ol ibn-i Ebî Ka‘b imiş

İbn-i Hişâm bunu da Bedrî demiş

Mîm

‘Aded 6

526 Mâlik olur ibn-i Ümeyye saña

Dedi Ebû ‘Amr bunu Bedrî ha



216

527 Mâlik imiş Râfi‘iñ oġlu daħi

Vâķıdî taśrîĥi budur ey saħî

528 Maĥreme bin Ġânem o ehl-i ĥarem

Vâķıdî saymış bu ġanîmetde hem

529 Hem de Mürâre ki o ibn-i Rabî‘

Şerĥ-i Buħârî’de senedle refi‘

530 Ma‘mer o kim ibn-i Ebî Serĥ olur

Vâķıdî’niñ ķavli ile Şerĥ olur

531 Bir daħi Ma‘mer ki o ibn-i Ĥabîb

Vâķıdî ķavlinden elinden naśîb

Nûn

‘Aded 2

532 Ĥażret-i Nu‘mân ki Fevķal peder

Sîret-i Şâmî’ye var eyle nažar

533 Hem de Nu‘aymân ki bin ‘Amr ibn 33

Źât-ı Rifâ‘a dedi İsĥaķ ibn

Hâ

‘Aded 4

534 Oldu Hezâl bin ‘Amr hem Hezâl

Sîret-i Şâmî vü İśâbe nişân

535 Oldu Hilâl bin Ümeyye be-nâm

Vâķıdî ķavline muśarraĥ tamâm

536 Hem de Hilâl bin Ebî Ħavlî’dir

Vâķıdî’niñ mu‘teber-i ķavlidir

537 Bir daħi Hemmâm ki Ħâriŝ peder

Var belî hiç râvîsi yok mu‘teber

Yâ

‘Aded 1

538 Hem de Yezîd ‘Âmir’iñ ibnidir o

Vâķıdî’den oldu bu da cüst [u] cû


el-Künâ

‘Aded 9

539 Oldu Ebû Bürde ki ibn-i Niyâr

Hâni olur ismi ki bu hâ’da34 var 35

540 Ebû Sinân Śayfi’niñ oġlu deyü36

İbn-i Ĥacer kaydı İśâbe’de bu

541 Ebû ‘Abs kim o da Cebr’e veled

Yazdı İśâbe bunu da etme red

542 Bir de Ebû Nesmele’dir müstebân

Vâķıdî kaydı eyledi kıldı ‘ayân

543 Ebû Sinân bin Vehb Ĥażreti

Śâĥib-i İśâbe yazdı bu şöhreti

544 Ebû Şirâk el-Fehir oldu be-nâm

Vâķıdî kayd etdi bunu ey hümâm

545 Bir de Ebü’l-Ĥamrâ olurmuş beyân

İbn-i Ĥacer’den bu daħi müstebân

546 Bir de Ebû Vâķıd Leyŝî olur

Ķavl-i Neccâri ile kaydıñ bulur

547 Bir de Ebû ‘Ays bin ‘Âmiri

İbn-i Hişâm Bedrî dedi žâhiri

Ħâtime

548 Rabbi ve sellim nebiyyü’l-hüdâ

Mecmu‘ü’l-aħlâķı hüve’l-Muśŧafâ

549 Aĥmed u Maĥmûd Muĥammed şefî‘

Śâĥib-i bürhân u maŧla‘ u maŧî‘

550 Cümleten aśĥâbına evlâdına

Yârına Enśârına aħfâdına

551 Bi’t-teb‘a olsun nice gûnâ selâm

Nice taĥiyyât u durûd-ı ‘ažâm

34 “Hâ” harfi. (ها) 35 Sahabinin adı 397. Beyitte de geçmektedir. 36 Sahabinin adı 178. Beyitte de geçmektedir.



217

552 Ĥamd o Ħudâvend’e ki inŧâk edip

Feyż-i dil u dîdede işrâķ edip

553 Verdi bu cümle baña tevfîķini

Kendi bilir ĥâśılı taĥķîķini

554 Eyledim aśĥâb-ı güzîni beyân

Verdigi ķudret kadar etdim ‘ayân

555 Eyleme ey nâžir gûne nažar

Ba‘żı ķuśûrâtıma ‘aŧf-ı baśar

556 Luŧfederek raĥmet ile yâd kıl

Nâžmını ħayr ile gel şâd kıl

557 Bende ne da‘vâ ola kim ‘âcizem

Dilde ne sevdâ ola kim ‘âcizem

558 ‘Âcizem ‘âcizine şuġl-i günâh

Maġfiret olmazsa baña âh âh

559 Mürtekib cümle ma‘âśi benim

Cerriñ bize eyledi rüsvânınım

560 Lîk umarım maġfiret-i Rabbi ben

Rûz-ı cezâ çekmezem aślâ miĥen

561 Medĥ-i Resûl ile śaĥâbi baña

Rûzi olup kıldı müyesser Ħudâ

562 Umarım elbet olur anlar şefi‘

Rütbe-i Şâkir görünür pek refi‘

563 Şi‘r ile inşâ ile şâ‘irleriñ

Câ’izesi vardır o mâhirleriñ

564 ‘Acz ile dergâhıña gelsem amân

Eyleme rüsvâyını ey Müste‘ân

565 Bâb-ı rıżâñdan beni dûr eyleme

Luŧfuñ ile ehl-i ġurûr eyleme

566 Başı açık yalın ayak her kişi

Bilmedigi demde urdum iş işi

567 Ben kulunu eyleme ĥayrân u reng

Kılma o dârîyi dil-zâr u teng

568 Ru’yet-i dîdâr ile mesrûr kıl

Bu dil-i vîrâneyi maġmûr kıl

569 Eyleme muĥtâc-ı der-mâsivâ

Cümle ni‘am Sen’den baña

Temmet

Ĥarara el-faķîr ‘Alî ibn-i Muĥammed Sirkâneb Sâbıķ el-Ma‘rûf bi-‘Aŧŧâr-zâde

Sene 1231



218

KAYNAKLAR

Ahmed b. Ahmed Zebîdî, Sahih-i Buhârî Muhtasarı Tecrid-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi, (1983),

(Mütercim ve şârihi: Kâmil Miras), Başbakanlık Basımevi, Ankara, C.10, s.138.

Akaryalı, M.S, (2000), Şâkir Ahmed Paşa Ravz-ı Verd (Edisyon-Kritik ve Birinci Bölümün

Günümüz Türkçesine Çevrimi), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üni-

versitesi, İstanbul.

Akkaya, H. (1998), “Nevres-i Kadîm’in Gazve-i Bedr Adlı Mesnevisi”, Cumhuriyet Üniversite-

si İlâhiyat Fakültesi Dergisi, S.2, s.179.

Çelebioğlu, Âmil, (1998), Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, MEB Yayınları, İstanbul.

el-Vâkıdî, Kitâbü’l-Meğâzî, (Hz. Peygamber’in Savaşları), (2014), (Tercüme: Musa Kazım

Yılmaz), C. I, İlk Harf Yayınevi, İstanbul.

Fayda, Mustafa, “Bedir Gazvesi”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C.V, İstanbul 1992, s.327.

Hafız Ali Rıza, Ashâb-ı Bedir, (2012), (Sadeleştiren: Mustafa Özcan, Neşre hazırlayan: Arif

Pamuk), Pamuk Yayıncılık, İstanbul.

İmam-ı Müslim, Sahih-i Müslim Muhtasarı,( 2008), (Tercüme: Hanife Akın), Polen Yayınları,

İstanbul.

İmam-ı Buhârî, Sahih-i Buhârî Tercüme ve Şerhi, (2009), (Tercüme: Harun Yıldırım), C.6, Sağ-

lam Yayınevi, İstanbul.

Kılıç, Ü.; Kelkit, C.; (2013), Ashab-ı Bedir’in İsimleri ve Fazileti, Nasihat Yayınları, Ankara

2013.

Levend, Agâh Sırrı, (2008), Türk Edebiyatı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.

Sarıçam, İbrahim (2012), Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı, DİB Yayınları, Ankara.

Yasan, N, (1998), Risale-i Bedriyye Mazlumizade Mustafa Efendi, Yayımlanmamış Yüksek

Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Yıldız, A. (2008). “Şakir Ahmed Paşa’nın Tertîb-i Nefîs Mesnevisi”, Cumhuriyet Üniversitesi

İlahiyat Fakültesi Dergisi, C 12. S. 2, s.179-223.

Documents

Publication Date 16.01.2017 02.03.2017 Yrd. Hakkari ...isamveri.org/pdfdrg/G00028/2017_41/2017_41_SUERFR.pdf · eserler, basit úekliyle Besmele’den sonra hamdele ve salveleyle