538
MUSHOG TESTAMENTO El Nuevo Testamento de nuestro Señor Jesucristo en el idioma Quechua de Huamalíes-Dos de Mayo Huánuco, Perú

Quechua huamalies bible - new testament

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Quechua  huamalies bible - new testament

MUSHOG TESTAMENTO

El Nuevo Testamentode nuestro Señor Jesucristo

en el idiomaQuechua de

Huamalíes-Dos de MayoHuánuco, Perú

Page 2: Quechua  huamalies bible - new testament

El Nuevo Testamentode nuestro Señor Jesucristo

en el idiomaQuechua de

Huamalíes-Dos de MayoHuánuco, Perú

Primera edición, 2003Segunda edición, 2008

Publicado por© La Liga Bíblica 2008

Usted es libre de copiar, distribuir y comunicarpúblicamente la obra bajo las condiciones siguientes:

· Reconocimiento. Debe reconocer los créditos dela Liga Bíblica (pero no de una manera quesugiera que tiene su apoyo o apoyan el uso quehace de su obra).

· No comercial. No puede utilizar esta obra paranes comerciales.

· Sin obras derivadas. No se puede alterar,transformar o generar una obra derivada apartir de esta obra.

Page 3: Quechua  huamalies bible - new testament

CONTENIDO

· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 5San Mateo · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 7San Marcos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 77San Lucas · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 118San Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 185Hechos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 234Romanos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2971 Corintios · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 3272 Corintios · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 356Gálatas · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 373Efesios · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 385Filipenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 395Colosenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4021 Tesalonicenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4092 Tesalonicenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4151 Timoteo · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4182 Timoteo · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 426Tito · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 432Filemón · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 436Hebreos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 438Santiago · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4601 Pedro · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4682 Pedro · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4771 Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4822 Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4903 Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 492Judas · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 494Palabrapita tantyasicuycuna · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 529

Page 4: Quechua  huamalies bible - new testament
Page 5: Quechua  huamalies bible - new testament

Al Lector

Para los traductores es un gozo y un privilegio haber traducido el NuevoTestamento para ponerlo al alcance del quechuahablante. Este libro se ha traducidopara los quechuahablantes de las provincias de Huamalíes y Dos de Mayo deldepartamento de Huánuco.

Esta traducción servirá para que toda persona, sea católica, evangélica o de otrocredo, descubra la revelación de Dios por medio de su hijo Jesucristo y encuentre elperdón y la salvación que Él nos ofrece. Por eso, la principal preocupación ha sidoproducir una traducción que sea el al mensaje original. Para ello, se ha tomado encuenta las tres características de una traducción el: una traducción el es exacta,clara y natural.

1) Una traducción el es exacta, es decir que comunica el signi cado delmensaje original. No podemos cambiar ni agregar ni omitir nada delsigni cado. Para que la traducción sea exacta buscamos el signi cadomediante un estudio profundo del texto original en griego.

2) Una traducción el es clara y comprensible, es decir que debe poderseentender. Lo que se entiende debe ser lo que el autor quiso expresaroriginalmente.

3) Una traducción el es natural, es decir que respeta las realidades del idiomaquechua y usa el lenguaje que la gente habla. Debe ser agradable y fácil deleer.

Pensando en las tres características de una traducción el, no hemos seguidoninguna versión castellana palabra por palabra, sino que según el estudio deloriginal en griego, hemos traducido las palabras, frases y oraciones para mantenerel signi cado exacto del mensaje en una manera clara y natural en el quechua.

Sin embargo, no siempre es posible poner en la traducción toda la informaciónnecesaria para que el lector comprenda el signi cado. En esos casos, hemos puestonotas al pie de página. Por ejemplo, hay una nota en San Lucas 7.38 que explicacómo comía la gente en ese tiempo. Hay también notas que dan al lectorreferencias a otro pasaje bíblico como en San Lucas 23.44,45 donde hay una notaque ayuda a entender el signi cado del velo del templo.

Para que la traducción se entieda mejor, se dan varias ilustraciones. Véase, porejemplo, la ilustración que corresponde a San Mateo xx.xx, que ayuda al lector a

Page 6: Quechua  huamalies bible - new testament

entender cómo es un camello. También hay mapas del mundo bíblico y de losviajes misioneros del apóstol Pablo.

Aunque hemos hecho un esfuerzo para traducir todo el signi cado del original,hay palabras y conceptos desconocidos en el idioma y la cultura quechuas, comolas palabras impuesto cobrag, Faraón, templo, Fariseo, y otras. Esos términosaparecen en un glosario al nal del libro. El glosario se titula Waquin palabrata tantyanansipä tantyasicuycuna. Recomendamos el uso del glosario como unaayuda para la comprensión del texto.

Como la traducción se ha preparado para que sea utilizada por lectores católicosy evangélicos, y como esperamos que la puedan usar con con anza, hemostraducido los textos claves de manera literal para que los puedan interpretar segúnsu orientación teológica. Véase, por ejemplo, San Mateo 16.18,19.

En la Biblia en castellano se encuentra muchas veces la expresión “el Hijo delhombre” empleada por Jesús para referirse a sí mismo y para hacer pensar aloyente en el “Hijo del hombre” mencionado en el libro de Daniel (Daniel 7.13,14),que iba a venir del cielo para reinar. Hemos observado que, cuando “el Hijo delhombre” se traduce literalmente al quechua, crea confusión, tanto que a veces sepierde el sentido de todo el versículo. Por esa razón, la expresión “el Hijo delhombre” se ha traducido con la palabra noga “yo”. Para indicar que en el originalla expresión es “el Hijo del hombre”, la palabra noga aparece en letras mayúsculas,como NOGA.

A veces hay diferencias entre los manuscritos en griego que tenemos del NuevoTestamento. Aunque esas diferencias no afectan ninguna doctrina, el traductortiene que escoger una de las posibilidades para traducir. Por lo general, hemosescogido lo que dicen las copias griegas más antiguas, recomendadas por lasSociedades Bíblicas Unidas en la cuarta edición del Nuevo Testamento en griego.Las palabras que en el texto quechua están entre corchetes ([…]) son las que no seencuentran en los manuscritos más antiguos ni son recomendadas por lasSociedades Bíblicas Unidas, sino que se encuentran en la versión Reina-Valera.Véase, por ejemplo, San Lucas 23.17, 34, y 38.

Para leer todo el Nuevo Testamento, la disciplina es indispensable. Para ayudaral lector se da una guía de lecturas diarias. Leyendo una lectura cada día, unopuede terminar todo el Nuevo Testamento en un año.

Dios revela en el Nuevo Testamento muchas verdades que nos ayudan acomprender los aspectos importantes de su persona y nos enseñan a vivir de unamanera que le agrada. Para ayudar al lector a encontrar algunos de los textos quehablan de temas especí cos, se ha preparado un índice temático con el título deYäsicuy Textucuna.

Esta traducción se ofrece a los lectores con el profundo deseo de que los que laleen y escuchan puedan encontrarse con su creador Dios y experimentar una vidacambiada que le honra en todo aspecto, para luego experimentar el gozo de Dioseternamente en su presencia.

Page 7: Quechua  huamalies bible - new testament

7

Jesucristupa unay castancuna cashgan

(Lucas 3.23-38)

1 1Jesucristo rey David castapitaaywaragmi cargan. Davidnami

cargan Abrahampa castanpita aywarag.Saymi Abrahampita galaycurJesucristupa unay castancuna caycunacayargan:

2 Abrahampa surinmi cargan Isaac.Isaacpa surinmi cargan Jacob.Jacobpa surinmi cargan Judá y

waquin wauguincunapis.3 Judäpa surincunami cayargan

Fareswan Zara.Paycunapa mamanmi cargan

Tamar.Farespa surinmi cargan Esrom.Esrompa surinmi cargan Aram.

4 Arampa surinmi cargan Aminadab.Aminadabpa surinmi cargan

Naasón.Naasonpa surinmi cargan Salmón.

5 Salmonpa surinmi cargan Booz.Boozpa mamanmi cargan Rahab.Boozpa surinmi cargan Obed.Obedpa mamanmi cargan Rut.Obedpa surinmi cargan Isaí.

6 Isaïpa surinmi cargan rey David.Rey Davidpa surinmi cargan

Salomón.Salomón yurergan Uriaspa

viüdanchömi.7 Salomonpa surinmi cargan Roboam.Roboampa surinmi cargan Abías.Abiaspa surinmi cargan Asa.

8 Asapa surinmi cargan Josafat.Josafatpa surinmi cargan Joram.Jorampa surinmi cargan Uzías.

SAN MATEOJesucristupita guelgashgan

Mateoga Jesucristupa discïpulun car paywanmi purergan yachasishgancunatawiyar y milagro rurashgancunatapis ricar. Jesucristupa discïpulun manarä carmiRoma nacionpä impuestuta cobrargan. Mateupita masta musyanayquipä liyinquiSan Mateo 9.9-13.

Cay libruta Mateo guelgargan Jesucristo salvacog cashganta Israel mayincunatatantyasinanpämi. Saynöpis Mateo tantyasergan Jesucristupa wilacuynin pï-mayrunacunapäpis ali cashgantami (San Mateo 28.19-20).

Cay libruta liyirmi musyansi Jesucristo yurishganta (1.1-2.23), wilacushganta(5.1-7.29; 13.1-52; 16.13-20.28), lapanpäpis munayyog cashganta (8.1-9.38), caypasaman cutimunanpä cashganta (24.1-25.46), cruzcho wanushganta (26.1-27.66)y wanushganpita cawarimushgantapis (28.1-20). Más yachasicuycunapis caylibrucho caycanmi.

Page 8: Quechua  huamalies bible - new testament

8

a 1.17 Juc generacionga runa yurishganpita surin yurishganyagmi caycan. Saypita más jucgeneracionna caycan say surinpa surin yurishganyag. Saymi juc generación caycan papäninyurishganpita surin yurishganyag, ayca watayog captinpis. b 1.21 “Jesús” ninanga“Runacunata salvan” ninanmi. c 1.23 Isaías 7.14.

9 Uziaspa surinmi cargan Jotam.Jotampa surinmi cargan Acaz.Acazpa surinmi cargan Ezequías.

10 Ezequiaspa surinmi carganManasés.

Manasespa surinmi cargan Amón.Amonpa surinmi cargan Josías.

11 Josiaspa surinmi cargan Jeconías ywaquin wauguincunapis.

Jeconías cawanan wisanmi Israelrunacunata Babiloniasoldäducuna prësu sarircurapayargan Babilonia nacionman.

12 Saychönami Jeconiaspa surinSalatiel yurergan.

Salatielpa surinmi carganZorobabel.

13 Zorobabelpa surinmi cargan Abiud.Abiudpa surinmi cargan Eliaquim.Eliaquimpa surinmi cargan Azor.

14 Azorpa surinmi cargan Sadoc.Sadocpa surinmi cargan Aquim.Aquimpa surinmi cargan Eliud.

15 Eliudpa surinmi cargan Eleazar.Eleazarpa surinmi cargan Matán.Matanpa surinmi cargan Jacob.

16 Jacobpa surinmi cargan Mariaparunan José.

Mariapa wawanmi cargan Jesús.Paymi cargan Tayta Dioscachamushgan salvamagninsi.

17Saymi Abraham cawashgan wisanpitaDavid yurishganyag chunca chuscu (14)generación cargan.a Saynölami Davidcawashgan wisanpita Israel runacunataBabiloniaman apayashgan wisanyagchunca chuscu (14) generación cargan.Saynölami Babiloniaman apayashganwisanpita Jesucristo yurishganyag chuncachuscu (14) generación cargan.

Jesucristo yurishgan(Lucas 2.1-7)

18Jesucristo caynömi yurergan.Mariawan tänanpä José parlacushcaycarpis paywan manamipunorganräsu. Sayno caycaptinpisMaría gueshyag ricacorgan SantuEspiritupa munayninwanmi. 19Gueshyagricacuptinpis Josëga ali runa carmanami munargansu runacuna Mariatajamuränanta. Saymi mana quejacuylapacachariyta yarpargan. 20Cacharinanpäyarpachacuycaptinmi Tayta Diosninsipaangilnin Josëta sueñuynincho nergan:“Rey Davidpa castan José, Mariagamanami pï runawanpis punushgasugueshyag ricacunanpä, sinöga SantuEspiritupa munayninwanmi gueshyagricacush. Sayno caycaptenga manarabiacuylapa warmiquipä Mariatashuntacuy. 21Olgu wamratami Maríagueshyaconga. Runacunajusalicushgancunata perdonarsalvananpä captinmi say wamrapa jutincanga Jesús.”b Sayno nirmi Josëtasueñuynincho ángil parlapargan.

22Jesús yurinanpämi TaytaDiosninsipa profëtan guelgargan:

23 “Juc doncëlla jipashmi gueshyagricacur olgu wamratagueshyaconga.

Say wamrapämi niyanga ‘Emanuel’cashganta.”c

(Emanuel ninanga caycan “TaytaDiosninsi nogansiwanmi caycan”ninanmi.)

24Sayno niptinmi Josépunuycashganpita riccharcamur TaytaDiosninsipa angilnin nishgannöla

1

Page 9: Quechua  huamalies bible - new testament

9

d 2.6 Miqueas 5.2; 2 Samuel 5.2.

Mariata shuntacorgan warminpä.25Isanga Mariawan taycarpis paywanmanami punorganräsu wawanyurishganyag. Mariapa wawanyuriycuptinmi jutinta José churaparganJesús jutin cananpä.

Goyllarcunata estudiag runacuna Jesucristuta adorananpä Belenman

chäyashgan

2 1Israel nacioncho Herodes reycaycaptinmi Judea provinciacho

caycag Belén marcacho Jesús yurergan.Yuriycuptinmi inti jegamunan caglädupita goyllar estudiag runacunaJerusalenman chaycur tapucuyargan:2“¿Maychötä Israel runacunapamandagnin rey cananpä yureg iticaycan? Inti jegamunan lädupagoyllarnin jegamogtami ricayashcä.Saymi payta adorag shayämushcä.”

3Rey cananpä wamra yurishgantawiyaycurmi rey Herodes yupa rabiaryarpachacorgan imanöpapis saywamrata wanusinanpä. SaymiJerusalencho tag runacuna segaypamansacäyargan cayno yarpäyashpan:“Cananga ¿imatarä ruranga Herodes?”

4Rey Herodisga mandag cüracunata yMoisés guelgashganta yachasegcunatagayaycasir taporgan: “¿Maychötä TaytaDios cachamunanpä cag Cristoyurinanpä caycan?” nir.

5Sayno tapuptinmi paycuna niyargan:“Judea provinciacho caycag Belénmarcacho yurinanpämi guelgaraycan,taytay. Saycho yurinanpämi TaytaDiosninsipa profëtan cayno guelgargan:

6 ‘Belenchömi Israel runacunapamandagnin rey yurengapä.

Saychömi yurenga Judeaprovinciacho jatusag

marcacunapita tacshala caseríocaptinpis. d

7Sayta wiyaycurmi Herodes pacaylapagayasergan goyllar estudiagcunata.Paycuna chaycuyaptinmi taporgan saygoyllarta imaypitana ricayashgantapis.8Imaypita-pasa ricayashgantapiswilayaptinmi Herodes nergan:“Belenman aywaycur say wamrataashiyämuy. Tariycorga wilayämanquinogapis adorag aywanäpä.”

9Sayno niptinmi goyllar estudiagrunacuna aywayargan.Aywaycäyaptinna say ricayashgangoyllarpis paycunapa puntantaaywargan wamra caycashgan cagwayiman chäyashganyag.Chaycuyaptinna say pushag goyllarichicuycorgan wayi janan ciëlucho.10Saycho ichicuycogta ricarmi goyllarestudiagcuna yupa cushicuyargan.11Saymi say wayiman yaycuyashpannatariyargan Jesusta y maman Mariatapis.Jesusta ricaycurmi puntanmangongurpacuycuyashpan paytaadorayargan. Nircurnami garayänanpäapayashgan gorita, inciensuta y mïrranishgan perfümitapis churapäyargan.12Cuticuyänanpä caycäyaptinnamipaycunata Tayta Diosninsisueñuynincho parlapargan Herodescagman manana cutiyänanpä. Saynoparlapaptinmi juc nänipana marcanmancuticuyargan.

Egipto nacionman ñïñu Jesusta José gueshpisishgan

13Goyllar estudiag runacunamarcanman cutisquiyaptinnami Josëtasueñuynincho Tayta Diosninsipaangilnin wilargan: “Rey Herodismi ñïñuJesusta wanusinanpä ashisenga. Manawanusinanpä mamantinta Jesusta

1 2

Page 10: Quechua  huamalies bible - new testament

10

e 2.15 Oseas 11.1. f 2.18 Jeremías 31.15.

Egipto nacionman gueshpisiy. Saychönatanqui cutimunayquipä wilashgäyag.”

14Sayno niptinmi Josëga riccharcamurjinan höra pasa manarä waraptinmamantinta Jesusta apacurcur Egiptupaaywacorgan. 15Saychömi paycunatäyargan Herodes wanushganyag. Saynocananpä captinmi Tayta Diosninsitantyasergan wilacognin profëtataguelgananpä: “Wamrä captinmiEgiptupita gayamushcä.”e

Belencho wamracunata wanusiyashgan

16Goyllarta estudiag runacuna Jesúsmaycho cashgantapis wilag manacutiycuptinmi rey Herodisga yuparabiacorgan. Saymi Jesusta wanusiytamunar soldäduncunata cachargan Belénmarcacho y naupan estanciacunachöpisolgu wamracunata wanusiyänanpä.Goyllarta estudiag runacunaimaypita-pasa goyllarta ricashgantawilapash captinmi Herodestantyacorgan Jesús juc o ishcaywatayogna cashganta. Saymiwamracunata wanusiyargan sayräyurish caycagcunapita ishcaywatayogyag. 17Sayno päsaptinmi TaytaDiosninsipa unay profëtan Jeremíasguelgashganno cumplergan. Paymicayno guelgargan:

18 “Ramá nishgan marcachömipï-maypis laquicuyashpansegaypa wagaycäyan.

Wawancuna wanuycuptinmishogayaptinpis mana chawaypaRaquel wagaycan.”f

Egiptupita ñïñu Jesusta cutisimushgan

19Egiptucho José caycaptinmi Herodeswanorgan. Saymi sueñuynincho Tayta

Diosninsipa angilnin Josëta nergan:20“Mamantinta Jesusta apacurcurIsraelmanna cuticuy. Jesusta wanusiytamunagcuna wanuyashganami.”

21Ángil sayno niptinmi jinan höra JosëgaIsraelman cuticorgan mamantinta wamrataapacurcur. 22Cutiycarnami José musyarganJudea provinciacho rey Herodispa trucansurin Arquelao mandag caycashganta.Sayta musyarmi José mansarerganJudeaman cutiyta. Sayno mansariptinmisueñuynincho Tayta Diosninsi nerganJudeaman aywananpa trucanga Galileaprovinciamanna aywacunanpä. 23Galileaprovinciaman charnami Nazaretmarcaman aywargan saycho tänanpä.Saycho tänanpä cashganpitami TaytaDiosninsipa profëtancuna caynoguelgayargan: “Runacuna niyanga Nazaretruna cashgantami.”

Juan Bautista wilacushgan(Marcos 1.1-8; Lucas 3.1-9,

15-17; Juan 1.19-28)

3 1Jesús wilacuyta manarä galaycuptinmiJuan Bautista Tayta Diosninsipa

wilacuyninta wilacur galaycorgan. Judeaprovinciacho caycag sunyag pasapapuriptinmi runacuna sayman aywayarganwilacushganta wiyayänanpä. 2Chäyaptinmipay wilapargan: “Tayta Diosninsipamaquincho ali cawanapä cag tiempochämushganami. Sayno captengajusalicuycunata cacharir Tayta Diosninsimunashgannöna cawayay.”

3Juan Bautista manarä yuriptinmiTayta Diosninsipa profëtan Isaíaspaypita cayno guelgargan:

“Sunyag jircachömi juc runagayacuypa wilaconga:

‘Mandag runa shamuptinchasquicunayquipä nänita pisarpuestucuyashgayquino

2 3

Page 11: Quechua  huamalies bible - new testament

11

g 3.3 Isaías 40.3. h 3.4 Tayta Diosninsipa profëtan Eliaspis sayno mödanata jaticorgan(2 Reyes 1.8).

jusalicuycunata cacharirpuestucuyay Tayta Diosninsishamuptin

.g4Juan Bautistapa mödanan cargan

camëllupa milwalanpita awashmi.Wachcunpis cargan camëllo garapitarurashmi.h Chucluscunata y tinyagpamishquinta micularmi pay purergan.

5Wilacur puriycashganta wiyarmiJerusalenpita y Judea provinciacho cagmay-say marcacunapitapis asca runacunaJuan cashgan cagman aywayarganwilacushganta wiyayänanpä. 6Juanwilacushganta chasquicurmi say runacunatantyacuyargan jusayog cayashganta.Saymi Tayta Diosta perdontamanacuyaptin Jordán mayucho paycunataJuan bautizargan.

7Sayman asca fariseo y saduceorunacuna bautizacuyänanpä shamogtaricarmi Juan Bautista nergan: “¡Culebracasta runacuna! ¿Imanirtä gamcunayarpaycäyanqui jusayog captiquipisTayta Diosninsi in ernuman managaycuyäshunayquipä cashganta? 8TaytaDiosninsi in ernuman managaycuyäshunayquipäga jusalicuycunatacacharir pay munashgannöna cawayay.9Ama yarpäyaysu Abrahampa castancayashgalayquipita Tayta Diosninsisalvayäshunayquipä cashganta. TaytaDios munarga cay rumicunatapisAbrahampa castanman ticrarasinmanmi.

10“Mana ali wayog jachacunatachaquipita muturir ninamangaycushgansinömi Tayta Diosninsegajusalicogcunata in ernumangaycunanpä listuna caycan. 11Nogagayaculawanmi gamcunata bautizäjusalicuyta cacharir Tayta Diosmunashganno cawayänayquipä. Tayta

Diosninsi cachamushgan Cristumiisanga munayyog caycan SantuEspirituwan y ninawanpisbautizayäshunayquipä. Nogaga manamipayno munayyogsu caycä. 12Paygajurquëtan aptashmi caycan trïgutawayrananpä. Nircurmi trïgu cagtachuranga wayinman. Y punshan cagtanagayconga imaypis mana upeg ninamansaycho rupananpä.”

Jesucristuta Juan Bautista bautizashgan

(Marcos 1.9-11; Lucas 3.21-22)13Jesuspis Galilea provinciapitami

aywargan Jordán mayumanbautizacunanpä. 14Sayman chaptinmipaytaga Juan bautizayta munargansu:“Tayta Diosninsi cachamushgan Cristocaycaptiquega ¿imanöpatä gamtabautizäman? Bautizanäpa trucanganogatacher antesbautizaycalämanquimanga” nishpan.

15Sayno niptinmi Jesús nergan:“Imano captinpis bautizaycalämay.Bautizamänayquitami Tayta Diosninsimunan.”

Sayno niptinmi Juan bautizargan.16Yacupita sharcurcurmi Jesús ricarganciëlo quichacascamuptin Santu Espíritupalomano payman uraycämogta.17Saymi ciëlupita wiyacämorgan TaytaDios cayno nimushgan: “Payga cuyaysurëmi caycan. Noga munashgänolapanta ruraptinmi cushish caycä.”

Jesucristuta jusalicasiyta Satanás munashgan

(Marcos 1.12-13; Lucas 4.1-13)

4 1Saypitanami Jesusta Santu Espíritupushargan sunyag jircaman Satanás

jusalicasiyta camananpä. 2Saychömi

3 4

Page 12: Quechua  huamalies bible - new testament

12

i 4.4 Deuteronomio 8.3. j 4.6 Salmo 91.11-12. k 4.7 Deuteronomio 6.16.l 4.10 Deuteronomio 6.13. m 4.16 Isaías 9.1-2.

chuscu chunca (40) junag y chuscuchunca pagas ayunashpan Tayta DiostaJesús manacorgan. Saypitanami Jesustawanunayparä micanay saricuycorgan.3Sayno micanaycaptinmi Satanásyuripaycur nergan: “Diospa surincaycarga micunayquipä cay rumicunatatantaman ticrasiy, ari.”

4Sayno niptin Jesús nergan: “TaytaDiospa palabrancho caynömi nican:

‘Manami micuyta micularsurunacuna cawayan,

sinöga Tayta Dios nishgancunatacäsucuyashpanpiscawayanmi. i

5Saypitanami elagpita Jesusta Satanásricacascasergan Jerusalén templojanancho. 6Saychönami payta nergan:“Diospa surin carga caypita pampamansaltarpuy. Diospa palabranchögacaynömi guelgaraycan:

‘Angilnincunatami Tayta Dioscachamonga maychocaptiquipis cuidashunayquipä.

Paycunami sariyäshunquipampaman jegaptiqui nichaquilayquitapisrumicunaman manatacacunayquipä. j

7Niptinmi Jesús nergan: “TaytaDiospa palabranchöga caynömi nican:

‘Tayta Diosta ama obligaysuquiquiqui munashgayquitarurasinayquipä. k

8Saypitanami altunnin jirca puntachoJesusta Satanás elagpita ricacascasergan.Saypitanami ricasergan may-saynacioncunata y say nacioncunacho cagriquëzacunatapis. 9Nircurmi nergan:“Gongurpaycur nogata adoramaptiquegacay ricashgayqui nacioncunata y saychocag riquëzacunatami goycushayqui.”

10Sayno niptinmi Jesús nergan:“¡Witicuy, Satanás! Tayta Diospapalabranchöga caynömi nican:

‘Tayta Dioslatami adoranayquiy pay japalantami sirvinayqui. l

11Sayno niptinmi Satanás aywacorgan.Saypitami angilcunapis saymanchäyargan Jesusta yanapäyänanpä.

Galileacho Jesucristo ali wilacuyta wilacur

galaycushgan(Marcos 1.14-15; Lucas 4.14-15)

12Juan Bautista carcilchowichgaraycaptinnami Galileaprovinciacho caycag Nazaret marcamanJesús cuticorgan. 13Saypitanami Nazaretmarcacho tänanpa trucanga Capernaummarcamanna aywargan saycho tänanpä.Say marcaga cargan Galilea gochacuchunchömi, Zabulonpa y Neftalïpacastan runacuna täyashgan cagcho.14Jesús saycho tänanpä captinmi TaytaDiosninsipa profëtan Isaías caynoguelgargan:

15 “Galilea gochapa naupancunachotag mana Israel runacuna,

Jordán mayupa wac simpancho tagrunacuna,

y Zabulonpa y Neftalïpa castanrunacunapis,

lapayqui wiyayämay.16 Sacäpacushno lutan ruraycho cawag

runacunami Tayta Diosninsipawilacuyninta wiyayash.

Tayta Dios nishganta manacäsucogcunapämi intiasicyashganno TaytaDiosninsipa wilacuyninchash.”m

17Isaías guelgashganno Capernaumchotashpanmi Jesús wilacur galaycorgan:

4

Page 13: Quechua  huamalies bible - new testament

13

n 5.1,2 Runacunata lömacho Jesucristo yachasishgan guelgaraycan San Mateo capítulo 5-pitahasta capítulo 7 ushashganyagmi.

“Tayta Diosninsipa maquincho alicawanapä cag tiempo chämushganami.Sayno captenga jusalicuycunatacacharir Tayta Diosninsimunashgannöna cawayay” nir.

Discïpulun cananpä chuscu runacunata Jesucristo

gayashgan(Marcos 1.16-20; Lucas 5.1-11)

18Saypita Galilea gocha cuchunpaaywaycashganchömi Jesús ricarganishcay runacuna redninta yacumanmashtaycäyagta. Paycunami cayarganSimonwan wauguin Andrés. Simonpajucag jutinmi cargan Pedro.19Paycunatami Jesús nergan: “Discïpulöcayänayquipä nogawan aywashun.Gamcunata yachasishayqui pescädutasariyänayquipa trucanga runacunatanaTayta Diosninsipa wilacuynintawilapäyänayquipä.”

20Sayno niptinmi rednintacachariycuyashpan jucla Jesuswanaywayargan.

21Saypita más wacläpaaywaycäyashganchönami ricarganSantiagutawan Juanta. Paycunagataytan Zebedeuwanmi büquinchorednincunata shilpaycäyargan.Paycunatapis discïpulun cananpämiJesús gayargan. 22Gayaptinmipaycunapis jucla Jesuswan aywayargantaytanta büquicho cachaycur.

Asca runacunata Jesucristo aliyäsishgan

(Lucas 6.17-19)23Saypitanami marcan marcan intëru

Galilea provinciapa Jesús purerganTayta Diosninsipa wilacuynintasinagogacunacho yachasishpan.

Saynöpis tucuy-nirag gueshyawangueshyagcunata aliyäsergan. 24Sirianación marcacunachöpisgueshyagcunata Jesús aliyäsishganmusyacargan. Saymi paycunapis Jesúscagman apayargan tucuy-niraggueshyawan gueshyagcunata, supaynacasishgan runacunata, wanuygueshyawan nacagcunata yparalïticucunatapis. Say gueshyagcunatalapantami Jesús aliyäsergan.

25Saysica runacunami Jesustagatiräyargan Galilea marcacunapita,Decápolis marcacunapita, Jerusalenpita,Judea marcacunapita y Jordán mayuwac simpancunapitapis.

Cushish cawanansipä Jesucristo yachasishgan

(Lucas 6.20-23)

5 1,2Saypita juc junagnami ascarunacunata ricar jircanninman

Jesús discïpuluncunawan wisargansaypita yachasimunanpä. Saychojamaycurmi Jesús yachasergan:n

3“Cushishmi cawayanga TaytaDioslaman imaypis yäracur cawagrunacunaga. Paycunatami TaytaDiosninsi naupanman pushangapä.

4“Cushishmi cawayanga laquicogcunaga.Paycunatami Tayta Diosninsi tantyasengamana laquicuyänanpä.

5“Cushishmi cawayanga manayachag-tucuypa runa mayinwan alicawagcunaga. Paycunami mushogpasata Tayta Diosninsipita herenciatachasquiyangapä.

6“Cushishmi cawayangamicanaypanörä y yacunaypanörä TaytaDiosninsi munashganno cawaytamunagcunaga. Paycunatami TaytaDiosninsi imaypis yanapangapä.

4 5

Page 14: Quechua  huamalies bible - new testament

14

7“Cushishmi cawayanga runa mayintacuyapagcunaga. Paycunatami TaytaDiosninsi cuyapangapä.

8“Cushishmi cawayanga manajusalicuypa Tayta Dios munashgannocawagcunaga. Paycunami TaytaDiosninsipa naupanman chäyangapä.

9“Cushishmi cawayanga runa mayintaamistasegcunaga. Paycunatami TaytaDiosninsi: ‘Wamrämi canqui’ nengapä.

10“Cushishmi cawayanga TaytaDiosninsi munashgannocawayashganpita chiquish cagcunaga.Paycunatami Tayta Diosninsinaupanman pushangapä.

11“Nogatachasquicayämashgayquipita runacunaashliyäshuptiqui, chiquiyäshuptiqui ylulacur imaycatapis jitapäyäshuptiquiama laquicuyaysu. 12Saynonacayashgayquipitami Tayta Diosninsipremiuta gloriachopuestupäyäshunquipä. GamcunatanömiTayta Diosninsipa unayprofëtancunatapis nacasiyargan. Saynocaycaptenga imano nacarpiscushicuyay.

Cachino y acsino canansipä Jesucristo yachasishgan

(Marcos 9.50; Lucas 14.34-35)13“Gamcuna cay pasacho cachinömi

caycäyanqui. Cachi sulur rumilanquëdaptin manami imapäpis välinsu.Say mana välegta jitariptin pï-maypisjarucunmi.

14“Saynöpis acsinömi cay pasachocaycäyanqui. Sayno caycaptengaalayrinnincho marca cashgannogamcunapis runacunaricacuyäshunayquipä shumag cawayay.15Manami pipis acsita sarisinsu cajunrurinman pacananpä, ni cawitururinman pacananpäga. Saypa trucangaalayrinninmanmi churan wayicho

lapanta asicyapänanpä. 16Runacunasacaypa ricayänanpä acsirataraycashganno gamcunapis runacunaricacuyäshunayquipä Tayta Diosmunashganno cawayay. Saynocawayashgayquita ricacurmi paycunapistantyacuyanga Tayta Diosninsimunashgannöna cawayänanpä.

Moisés y profëtacuna guelgayashgannöla lapanpis

päsananpä Jesucristo nishgan17“Ama yarpäyaysu Moisés

guelgashgan leycunata y profëtacunaguelgayashgancunata manacagmanchuranäpä shamushgäta. Saypa trucangashamushcä say guelgaraycashgantarunacuna imanöpa cumplinanpäcashganta tantyasinäpämi. 18Ciëluwancay pasa manarä ushacaptinmi Moisés yTayta Diospa waquin profëtancunaguelgayashgancunapis lapancumplengapä. 19Sayno caycaptengapipis say guelgayashgancunata manacäsucur y waquin runatapis manacäsucunanpä yachaserga Tayta Diospanaupancho manacagman churashmicanga. Say guelgayashgancunatacäsucur y waquin runatapiscäsucunanpä yachasirmi isanga TaytaDiospa naupancho aliman churashcanga. 20Sayno caycaptenga TaytaDiosninsipa palabran nishgannocawayay. Fariseo runacunano y Moisésguelgashgan leycunata yachasegrunacunano janan shongulacumpleg-tucorga gamcunapis manamiTayta Diosninsipa naupanman imaypischäyanquipäsu.

Runa mayinsiwan ali cawanansipä Jesucristo

yachasishgan21“Gamcuna musyayanquimi Moisés

guelgashgancho cayno nishganta:

5

Page 15: Quechua  huamalies bible - new testament

15

ñ 5.21 Éxodo 20.13; Deuteronomio 5.17. o 5.27 Éxodo 20.14; Deuteronomio 5.18.p 5.31 Deuteronomio 24.1. q 5.33 Números 30.2.

‘Runa mayiquita ama wanusinquisu.Runa mayinta wanuseg cäga

juzgashmi cangapä.’ñ22Sayno niptinpis noga caynömi në:Manami runa mayinta wanusegcaglatasu Tayta Diosninsi juzganga,sinöga runa mayinta rabiapag cagtapis,runa mayinta ashleg cagtapis y runamayinta manacagman churag cagtapisTayta Diosninsi juzgar in ernumanmigaycongapä.

23,24“Sayno caycaptenga TaytaDiosninsipä ofrendata altarman aparpisruna mayiquiwan resientisinacushcashgayquita yarpar ofrendayquitasaycho cachaycur aywanquiresientisinacuyashgayquiwanamistanayquipä. Nircurrä ofrendataTayta Diosninsipä entreganqui.

25“Saynöpis jaganta mana pägaptiquiquejacushuptiquega autoridämanmanarä char arreglayay. Manaarreglaptiquega juezmanmiapasishunquipä. Jueznamiwardiacunawan carcilmanwichgasishunquipä. 26Saypitagamanami yarguyanquipäsu lapan jagancashgayquita manarä pägapacorga.

Adulteriucho mana canansipä Jesucristo

yachasishgan27“Gamcuna musyayanquimi Moisés

guelgashgancho cayno nishganta: ‘Amaadulteriucho cayanquisu.’o 28Saynoniptinpis noga caynömi në:Yarpaylayquichöpis juc warmitamunaparga maynami adulteriuchocagno caycanqui.

29“Sayno captenga warmita ricarmunaparga nawiquita jorgurirjitariycuy, derëcha cag nawiqui

captinpis. In ernuman gaycushcanayquipa trucanga más alimi canmanwisculapis gloriaman chaptiqui.30Saynöla munapashgayqui warmitayataparga maquiquita cusurir jitariycuy,derëcha cag maquiqui captinpis.In ernuman gaycush canayquipatrucanga más alimi canman jucmaquiyoglapis gloriaman chaptiqui.

Majansipita mana raquicänansipä Jesucristo

yachasishgan(Mateo 19.9; Marcos 10.11-12;

Lucas 16.18)31“Gamcuna musyayanquimi Moisés

guelgashgan leycunacho caynonishganta:

‘Pipis warminwan raquicar imargapapilta rmapäsunraquicashgan musyacänanpä.’p

32Sayno niptinpis noga caynömi në:Pipis warminpita ama raquicäsunsu.Mana jarucuycaptinpis raquicargajusayogmi caycan warmin juc runawantar adulteriucho cananpä. Saynölamiraquicash warmiwan tag runapisadulteriucho caycan.

Mana juranansipä Jesucristo yachasishgan

33“Saynöpis gamcuna musyayanquimiMoisés guelgashgan leycunacho caynonishganta:

‘Imatapis ruranayquipäjurashpayquega managongaylapa cumplinqui.’q

34,35Sayno niptinpis noga caynömi në:Imaypis ama juraysu ‘Por Dios’ nirpis, ni‘Por la tierra’ nirpis ni ‘Por ciëlo’ nirpisni ‘Por Jerusalén’ nirpis. Cay pasagaTayta Diosninsipa chaquin

5

Page 16: Quechua  huamalies bible - new testament

16

r 5.36 Unay Israel runacuna: “Por mi cabëza” nir jurashganga cargan nogansi: “Por mi vïda”nir jurashgansinömi. s 5.38 Éxodo 21.24; Levítico 24.20; Deuteronomio 19.21.t 5.43 Levítico 19.18.

jaruräcunanmi caycan. Ciëloga TaytaDiosninsipa trönunmi caycan.Jerusalenga Tayta Dios acrashganmarcami caycan. Saymi ‘Por la tierra’ o‘Por ciëlo’ o ‘Por Jerusalén’ nirjurashpayquega Tayta Diospa jutintalutala jogaregno caycanqui.36Waquinnami: ‘Por mi cabëza’r nishpanjurayan. Ni saynöpis ama jurayaysu.Tayta Diosnilansimi munayyog caycanagsayquita yanaman y yuragmanticrasinanpäpis. Saymi ‘Por mi cabëza’nir jurarpis Tayta Diospa jutinta lutalajogaregno caycanqui. 37Juranayquipatrucanga aunerga auninqui, manaaunerga ama auninquisu. Jurayparäauniparga jusalicuycanquimi.

Chiquimashgapis mana rabiapänansipä Jesucristo

yachasishgan(Lucas 6.29-30)

38“Musyanquimi Moisés guelgashganleycunacho cayno nishganta:

‘Nawinta jorguptenga quiquinpanawintapis jorgusun.

Quirunta jorguptenga quiquinpaquiruntapis jorgusun.’s

39Sayno niptinpis noga caynömi në:Chiquishuptiquipis ama nanaparaysu.Lagyayäshuptiquipis jucag cärayquitacamapäyanqui. 40Pipisdemandacushushpayqui chompayquitaguechuyäshuptiquega punchuyquitapiscachapariycuyanqui. 41Guepinta medialëwayag apapänayquipäobligashuptiquega juc lëwayagpisapaparinqui. 42Imatapis ‘Garaycalämay’nir manacushuptiquega garaycunqui.Saynöla imatapis ‘Manaycalämay’ nirmanacushuptiquega manaycunqui.

Chiquimagninsitacuyanansipä Jesucristo

yachasishgan(Lucas 6.27-28, 32-36)

43“Saynöpis musyayanquimi runacunacayno niyashganta:‘Cuyanacuyashgayquiwangacuyanacuyanqui. Chiquishogniquitagachiquiyanqui.’t 44Sayno niyaptinpisnoga caynömi në:Chiquishogniquicunata cuyayanqui.Contrayqui ali cawayänanpäpis TaytaDiosninsita manacuyanqui. 45TaytaDiosninsega ali runacunapä y mana alirunacunapäpis intita jegasimunmi.Saynölami ali runacunapä y mana alirunacunapäpis tamyasimun. TaytaDiosninsi cuyapäcog cashgannogamcunapis cuyapäcog carga paypawamranmi caycäyanqui.46Cuyanacuyashgalayquiwancuyanacorga ama yarpäyaysu ali runacayashgayquita. Impuesto cobragrunacunapis cuyanacuyashgalanwangacuyanacuyanmi. 47Quiruyquitincushgalanwan ali cawarga amayarpäyaysu ali runa cayashgayquita.Jusasapa runacunapis saynölagacawayanmi. 48Sayno caycaptenga TaytaDiosninsi cuyapäcog cashgannogamcunapis cuyapäcog cayay.

Pitapis mana wilapaylapa muchogcunata yanapänansipä

Jesucristo yachasishgan

6 1“Runa mayiquita yanapargaalabash cayänalayquipäga ama

yarpachacuyaysu. Sayno cayaptiquegaTayta Diosninsi manami imapremiutapis goyäshunquipäsu.

5 6

Page 17: Quechua  huamalies bible - new testament

17

2“Muchogcunata yanapashpayquegasay yanapashgayquita ama sumäsiyaysuwaquin runacunanöga. Paycunagapilatapis yanapaycorga pï-maypismusyayänanpämi cornëtata tucashpansinagogacunacho y cällicunachöpiswilacuyan. Sayno cayaptinmi runacunaalabayashgalanna premiun canga.3Muchogcunata yanapashpayquega amapitapis wilapanquisu. 4Pitapis manawilapaypa muchogcunatayanapaptiquega Tayta Diosninsimipremiuta goshunquipä.

Tayta Diosta manacunansipä Jesucristo yachasishgan

(Lucas 11.2-4)5“Runacuna ricayänalanpämi waquin

runacunaga yachag-tucuyashpan may höraTayta Diosta manacuyan sinagogacunachoy cälli esquïnacunachöpis. Gamcunagaama paycunano cayaysu. Paycunapägarunacuna alabayashgalannami premiuncanga. 6Gamcunaga Tayta Diosta manacurpipis mana ricayäshunayquipäwayiquiman yaycuycur Tayta Diostamanacuyay. Tayta Diosla wiyashunayquipämanacuyaptiquega paymi premiutagoyäshunquipä.

7,8“Waquin runacuna Tayta Diostamanacorga yaparir yaparir saypalabralawanmi manacuyan. Saynomanacuyan saynöparä Tayta Diosninsiwiyananpä cashganta yarparmi.Gamcunaga ama sayno manacuyaysu.Manarä manacuyaptiquipis TaytaDiosninsega imata nistaycäyashgayquitapismaynami musyaycan. 9Gamcunaga TaytaDiosta cayno manacuyanqui:

Gloriacho caycag Tayta Dios,pï-maytapis tantyaycasilay

respitaycuyäshunayquipä.10 Lapan runacuna gam

munashgayquinocawaycuyäläsun.

Gloriacho munashgayquitarurayashganno cay pasachöpismunashgayquitaruracaycuyäläsun.

11 Micuyänäpä micuynë amapishiyculäsunsu, Taytay.

12 Chiquimagnëcunata nogacunaperdonayashgänojusalicuyashgäcunatapisperdonaycayälämay.

13 Jusalicasiyämayta Satanásmunaptinpis sapaycayälämay,Taytay.

Saynöpis yanapaycayälämay manajusalicuypa imaypiscawayänäpä.

[Lapanpäpis munayyog captiquimigampa maquiquicho imaycapiscaycan, Taytay.

Saymi imayyagpis alabashcanquipä.] Amén.

14“Runa mayiquitaperdonayaptiquega Tayta Diosninsigamcunatapis perdonayäshunquipämi.15Runa mayiquita manaperdonayaptiquega Tayta Diosninsimanami gamcunatapisjusalicuyashgayquitaperdonayäshunquipäsu.

Imano ayunanansipäpis Jesucristo yachasishgan

16“Tayta Diosta manacuyänayquipäayunarga ama waquin runacunanögacayaysu. Paycunaga ayunaycäyashgantarunacuna tantyacuyänanpämiaywapacashga puriyan. Saynoayunaycashganta ricar runacunaalabayashgalannami premiun canga.17Gamcuna ayunayashpayquega pipismana tantyananpä cärayquita shumagmaylacur umayquitapis nagsacurcurayunayay. 18Sayno rurayaptiquegarunacuna manami musyayangasuayunaycäyashgayquita.

6

Page 18: Quechua  huamalies bible - new testament

18

Ayunaycäyashgayquita runacuna manamusyaptinpis Tayta Diosninsimusyaycanmi. Saymi paypita premiutachasquiyanquipä.

Rïcuyaylapä mana yarpachacunansipä

Jesucristo yachasishgan19“Rïcu canalayquipäga ama

yarpachacuyaysu. Cay pasachögariquëzayquita puyupis ushanmi,ismurpis ushacanmi y runapis suwanmi.20Cay pasacho rïcu cayänalayquipäyarpachacuyänayquipa trucangayarpachacuyay muchogcunatayanapäyänayquipä. Sayno cawargagloriacho riquëzayquita churacognömicaycäyanqui. Gloriachöga manamipuyupis ushangasu, ni ismongasu nirunapis suwangasu. 21Rïcu canalayquipäyarpachacorga manami Tayta Diosmunashganno cawayänayquipäyarpachacuycäyanquisu.

22“Cay nishgäcunata tantyacurcäsucuyashpayquega Tayta Diosmunashgannömi cawaycäyanqui.23Mana cäsucorga manami Tayta Diosmunashgannösu cawaycäyanqui. Saynocarmi jusalicuycäyashgayquitapistantyayanquisu.

24“Manami pipis ishcay patrontasirvinmansu. Ishcay patronyog cargajucninta cäsucur jucnintaga manamicäsucongasu. Jucninta cuyar jucnintagamanami cuyangasu. Saynölami rïcucanalanpä yarpachacogcunaga: ‘TaytaDiospa maquinchömi caycä’ nicarpis paymunashganno cawayta camäpacuyansu.

Tayta Diosman imaypis yäracunansipä Jesucristo

yachasishgan(Lucas 12.22-34)

25“Sayno caycaptenga amayarpachacuyaysu: ‘¿Imatarä

micuycushä? ¿Imatarä upuycushä?¿Imatarä jaticuycushä?’ niyashpayqui.Micuyninsi captinpis y mödanansicaptinpis manami saylachösu alicawayta tarinsi. 26Shumag tantyacuyaypishgucuna imano cawayashgantapis.Paycunaga manami murucuyansu, nicosechayansu ni pirwacuyansu. Saynocayaptinpis Tayta Diosninsimi micuytapuestupan. Tayta Diosninsipäga saypishgucunapitapis gamcuna masmiväliyanqui.

27“Mayjina yarpachacurpis ¿piräwinarcunman tamäñunpita juc cucushmaslatapis? 28Sayno caycaptenga¿imanirtä gamcuna yarpachacuyanquiali mödanayog cayänalayquipäga?Tantyacuyay waytacuna imanocuyaylapä tuctuyashgantapis.Waytacunaga mana aruycarpis manapuscacuycarpis cuyaylapämi ricacuyan.29Say waytacuna cuyaylapäcayashgannöga manami unay reySalomón jaticushgan mödanancunapiscuyaylapä cashgasu. 30Saquiptinrupasish cananpä captinpis TaytaDiosninsega alimi guewacunata winasin.Yäracuyniynag runacuna,waytacunatapis cuyaylapätatuctuycäserga ¿manasurä gamcunatapisTayta Diosninsi yanapäyäshunquimödanayquita tariyänayquipä?

31“Sayno caycaptenga ama laquicuyaysu:‘¿Imatarä micushä? ¿Imatarä upushä?¿Imatarä jaticushä?’ niyashpayqui.32Saynöga laquicuyan Tayta Diosmanmana yäracog runacunalami. Gamcunagaama paycunano laquicuyaysu. Imatanistashgayquitapis Tayta Diosninsegamusyaycanmi. 33Nistashgayquicunapäyarpachacuyänayquipa trucanga TaytaDiosninsi munashganno cawayänayquipäimaypis yarpachacuyay. Pay munashgannocawayaptiquega imatanistäyashgayquitapis

6

Page 19: Quechua  huamalies bible - new testament

19

u 7.5 Sayno nerga Jesucristo cayno nirmi tantyasergan: “Jusalicushganpita runa mayiquitamanarä tantyasir puntata quiquiquipa jusayquita cachariy.”

puestupäyäshunquipämi. 34Saynocaycaptenga ama laquicuyaysu warayjunagpäga. Tayta Dios canan junagyanapäshushgayquinölami waray junagpisyanapäyäshunquipä.

Runa mayinsita mana jamuränansipä Jesucristo

yäsishgan(Lucas 6.37-38, 41-42)

7 1“Tayta Dios manajuzgayäshunayquipä runa mayiquita

ama jamuräyaysu. 2Runa mayiquitajamurar washanta rimayashgayquipitamiTayta Diosninsi gamcunatapisjuzgayäshunquipä. 3Quiquiquicunapanawiquicunacho jatuncaray ganrajatiraycaptenga ¿imanirtä runamayiquicunapa nawincho ichicnayla ganracaycagta ricapäyanqui? 4Nawiquicunachojatuncaray ganra caycaptenga ¿imanöparäruna mayiquita: ‘Nawiquicho ichicnaylaganra caycagta jorgapäshayqui’niyanquiman? 5¡Ishcay cära runacuna!Puntataga jorguyay nawiquicunacho ganracaycagtarä. Sayrämi ricayanquipä runamayiquipa nawincho ichicnayla ganracaycagta jorgupäyänayquipä.u

6“Tayta Diosninsipa wilacuynintawilapaptiqui mana chasquicuyäshuptiquegaama wilapaysu mastaga. Chasquicuyta manamunaycagta wilapaptiquega gori sortïjatacuchi jarucunalanpä jitapaycognömicaycäyanqui. Saynölami wilaparexigiptiquega rabiacongapä.

Tayta Diosta manacunansipä Jesucristo yachasishgan

(Lucas 11.9-13)7,8“Imaypis Tayta Diosta manacuyay.

Imata nistarpis ruwacuyay. Puncutatacacognöpis payta gayacuyay. Tayta Diosta

manacogcunaga manacuyashgantachasquiyanmi. Imata nistarpisruwacogcunaga tariyanmi. Puncutatacacogno gayacogtaga Tayta Dios wiyanmi.

9“Maygayquicunatapis wamrayquicunatantata manacuyäshuptiqui ¿rumitaaptaparcuyanquimansurä? 10Saynölapescäduta manacuyäshuptiquipis¿culebrata janchaparcuyanquimansurä?11Mayjina yu carpis ¿manacuwamrayquicunata ali caglataaptapäyanqui? Saynölami TaytaDiosninsita manacuyaptiquega alicagcunata puestupäyäshunquipä.

12“Runa mayiqui ali ricayäshunayquitamunarga gamcunapis paycunata aliricayay. Sayno ali ricanacurcawanansipämi Moisés guelgashgancho yprofëtacuna guelgayashganchöpis nican.

Gloriaman yaycuna puncu quichqui cashganpita

Jesucristo yachasishgan(Lucas 13.24)

13,14“In ernuman aywag puncupis nänipisanchumi caycan. Ascagmi say puncupayaycuycäyan. Gloriaman aywanapä cagmiisanga puncupis nänipis llanula caycan.Walcaglami say puncupa yaycuycäyan.Sayno caycaptenga imanöpapis quichquipuncupa gloriaman yaycuyay.

Lutan yachasicogcuna pï cashgantapis musyanansipä

Jesucristo yachasishgan(Lucas 6.43-44)

15

shamog lutan yachasicogcunata amachasquipäyaysu. Paycunaga TaytaDiosman yäracog-tucurpis atogno yumicaycäyan. 16Lutan yachasicog cashgantamusyayanqui imano cawayashganta

6 7

Page 20: Quechua  huamalies bible - new testament

20

v 8.4 Leprawan gueshyaycag runacuna aliyarcur imata rurananpä cashganpitamusyanayquipä liyinqui Levítico 14.1-32.

ricarmi. Manami imaypis cashacunapitaüvata palansisu. Ni jïgustapis manamiwallancapita cosechansisu. 17,18Trïgupismanami wayunsu cebadillutaga.Saynölami cebadillupis wayunsutrïgutaga. 19,20Trïguta cebadillu manawayushgannömi lutanyachasicogcunapis Dios munashgannocawansu, sinöga mana alicunata rurarcawayan. Sayno cawayaptinmimusyayanqui lutan yachasicogcayashganta. Chacracho cebadillucaptenga sapipita luquirirrupasishgannömi paycunapisin ernuman gaycush cayangapä.

Tayta Diosta cäsucogcunala gloriaman chäyänanpä Jesucristo yachasishgan

(Lucas 13.25-27)21“Manami jutëta jogarishgalanpitasu

pipis Tayta Diospa naupanman changa.Saymanga chäyanga pay munashgannocawagcunalami. 22Juicio nalchögaascagmi niyämanga: ‘Gampawilacuyniquitami wilacur purergä, Taytay.Saynöpis gamman yäracurmisupaycunatapis gargorgä. Saynölamigamman yäracur milagrucunatapisrurargä.’ 23Sayno niyämaptinpis nogagacaynömi nishä: ‘Gamcunataga manamireguësu. ¿Pirä cacuyanquipis? ¡Naupäpitawiticuyay, jusasapa runacuna!’

Cäsucog runa y mana cäsucog runa imano cananpä

cashgantapis Jesucristo yachasishgan(Lucas 6.47-49)

24“Nishgäcunata wiyacamag runagacaycan cimientuta shumag ruraycursharcasish wayinömi. 25Fiyupa tamyar

yacu shamuptinpis y shucucuy vientushamuptinpis ali cimientush wayegamanami juchongasu. 26Nishgäcunatawiyaycar mana wiyacamag cagmiisanga caycan aguysha jananchosharcasish wayino. 27Aguysha jananchosharcasish captinmi tamya yacushamuptin y vientu yupa vientuptinsay wayi juchongapä.”

28Jesús sayno yachasiptinmi runacunacushicuyargan. 29Payga manami Moisésguelgashgan leycunata yachasegnösuyachasergan, sinöga paycunapita másalimi yachasergan.

Leprawan gueshyagta Jesucristo aliyäsishgan

(Marcos 1.40-45; Lucas 5.12-16)

8 1Lömacho yachasishganpita Jesúsurämuptinmi saysica runacuna

payta gatiräyargan. 2Leprawangueshyaycag runami Jesuspapuntanman gongurpacuycurruwacorgan: “Sänu canäpäaliyaycasilämay, taytay” nir.

3Sayno ruwacuptinmi Jesúsyataycorgan: “Cananpitagaaliyashganami canqui” nir.

Sayno nisquiptinmi jinan höraleprawan gueshyaycashganpitaaliyasquergan. 4Nircurmi Jesús nergan:“Ama pitapis wilanquisu nogaaliyäsishgäta. Saypa trucanga Moisésguelgashgancho nishgannöpistempluman ayway aliyashganacashgayquita cüra ricashunayquipä.Nircurna Moisés guelgashganchonishgannöla aliyashgayquipitalapantapis ruranqui.v Aliyashganacashgayquita cüra nishuptiquimilapanpis musyayanga rasunpaypaaliyashgayquita.”

7 8

Page 21: Quechua  huamalies bible - new testament

21

w 8.17 Isaías 53.4.

Capitanpa ashmayninta Jesucristo aliyäsishgan

(Lucas 7.1-10; Juan 4.43-54)5Saypita Capernaum marcaman Jesús

chaptinmi Roma soldäducunapacapitannin Jesusman aywaycurruwacorgan: 6“Ashmaynëchä pasaypaansa wayëcho jitaraycan, taytay.Mananami sharcunanpä valorninpiscannasu” nir.

7Sayno niptinmi Jesús nergan:“Aywashä ari, aliyäsinäpä.”

8Sayno niptinmi capitán nergan:“Israel runacunawan mana Israelrunacuna mana chänacuycäyaptenga¿imanöparächi wayëmanpischanquiman, taytay? Saymi ruwacöashmaynëta caylapitaaliyaycasinayquipä. 9Nogapismandamagnëpa munayninchömi caycä.Saynölami munaynëcho soldädöcunapiscaycäyan. Maygantapis: ‘Ayway’ niptëgaaywanmi. ‘Shamuy’ niptëga shamunmi.Imatapis rurananpä niptëgaashmaynëpis ruranmi. Gamga nogapitamás munayyogmi canqui. Saymi yäracönishgayqui lapanpis ruracänanpäcashganta.”

10Capitán sayno yäracuptinmi Jesúscushicorgan. Saymi paywan aywagrunacunata nergan: “Payno aliyäracamag runataga manami ni Israelrunacunachöpis tarishcäsu. 11May-saynacionpita shamog runacunaga ascagmigloriaman chäyanga Tayta Diosninsipuestushgan micuyta Abrahamwan,Isaacwan y Jacobwanpis cushishlamicunanpä. 12Waquin runacunamiisanga Tayta Diosninsipa wilacuynintayacharpis nogata manachasquicayämashganpita gloriamanchäyangasu. Saypa trucanga mansariypä

sacaymanmi gaycush cayangapä.Saychömi yupa wagar quiruntapisuchuyangapä.”

13Nircurnami capitanta Jesús nergan:“Wayiquipa cuticuy.Yäracamashgayquipitami ashmayniquialiyashna.” Say nishgan höramicapitanpa ashmaynin aliyargan.

Asca gueshyagcunata Jesucristo aliyäsishgan

(Marcos 1.29-34; Lucas 4.38-41)14Saypita Pedrupa wayinman Jesús

aywar tarergan Pedrupa suedranpasaypa ansa ebriwan jitaraycagta.15Saymi gueshyagpa maquinta Jesúsyataycuptin jinan höra aliyasquergan.Aliyarcurnami micuyta paycunatagarargan.

16Pasa sacaycaptinnami Jesusmanapayämorgan supaycuna nacasishganasca runacunata. Say runacunapitamisupaycunata Jesús juc shimilagargorgan. Saynölami tucuygueshyawan gueshyagcunatapisaliyäsergan. 17Sayno aliyäsinanpäcaptinmi profëta Isaías caynoguelgargan:

“Paymi gueshyansita apash.Fiyupa nacanansipä cagtapis paymi

nacash” nir.w

Paywan puriyta munagcunata Jesucristo

tantyasishgan(Lucas 9.57-62)

18Asca runacuna juntapaycuyaptinmidiscïpuluncunata Jesús nergan:“Büquiwan wac simpaman päsashun.”

19Büquiwan päsananpä caycaptinmiMoisés guelgashgan leycunata yachasegruna Jesusta nergan: “Maypaaywaptiquipis gatiräshayquimi, taytay.”

8

Page 22: Quechua  huamalies bible - new testament

22

x 9.1 Nazaret marcacho winash carpis wilacuyta galaycorga Jesucristo targan Capernaummarcachönami. Sayta musyanayquipä liyinqui San Mateo 4.13.

20Sayno niptinmi Jesús nergan:“Atogcunapaga machaynincuna canmi.Saynömi pishgucunapapis gueshuncunacan. NOGAP ÄM I isanga cansu maychopunuycunaläpäpis.”

21Saypitanami juc discïpulun nergan:“Papänë wanuptin pampaycurrämigamwan aywashä, taytay.”

22Saymi Jesús nergan:“Wanushcunaga wanush mayintapampayäsun. Gamwanga aywashun.”

Vientupäwan yacupä Jesucristo munayyog cashgan(Marcos 4.35-41; Lucas 8.22-25)

23Sayno nircurmi büquimandiscïpuluncunawan Jesús wisargan.24Gochata simpaycäyaptinmi Jesúspunucäcorgan. Sayyagmi yupa vientuwanyacu pulchagyar büquita talpucäsinanpänacaycargan. 25Saymi discïpuluncuna Jesustaricchasiyargan: “¡Talpucaycansinami!¡Salvaycayälämay, taytay!” nir.

26Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“¿Imanirtä gamcuna sayjinanpamansacash caycäyanqui? ¿Manacunogaman yäracayämanqui?”

Nircurmi sharcurcur vientutapisyacutapis chawänanpä Jesús olgutupargan.Sayno olgutupasquiptinmi vientupisyacupis chawasquerganna. 27Sayta ricarmidiscïpuluncunaga quiquinpura mansacashniyargan: “Yacupis vientupis saynocäsucuyänanpäga ¡imajinanparämunayyog payga caycan!”

Supaycuna löcuyäsiyashgan runacunata Jesucristo

cachacäsishgan(Marcos 5.1-20; Lucas 8.26-39)

28Gochapa simparmi discïpuluncunawanJesús chäyargan Gadara marca

washaläninman. Saychömi panteonpitasupaycuna löcuyäsiyashgan ishcayrunacuna yargayämorgan. Paycunasegaypa mansaypä cayaptinmi pipispäsagsu say panteón puncupaga. 29Jesustaricäriyashpanmi yupa gaparäyashpanniyargan: “¡Diospa surin Jesús!In ernuman gaycamänayquipä höramanarä chämuptin ¡cay runapita amagargaycalämaysu!”

30Paycuna caycäyashganpita máswashaläninchömi asca cuchicunamicuycäyargan. 31Saymi supaycunaruwacuyargan Jesusta: “Cay runacunapitagargamarga tagay cuchicunamanyaycuyänäpä cachapaycayälämay” nir.

32Sayno manacuyaptinmi Jesúsaunergan manacuyashganta. Auniptinmisupaycuna ishcan runacunapita yarguriryaycucuycuyargan say cuchicunaman.Saymi cuchicunaga löcutäyashpan tunapacörrir gochaman jegacurpuyargan.Saychömi shengaypa wanuyargan.

33Sayta ricaycurmi cuchi misegcunagamansacash cörrila aywayarganmarcaman runacunata wilayänanpä.Chaycurmi wilacuyargan löcuyashrunacunapita supaycunata Jesúsgargushganta y cuchicuna gochamanjegar shengaypa wanuyashgantapis.34Wilayaptinmi marcapita runacunaaywayargan Jesús caycashgan cagmanima päsaycashgantapis ricayänanpä.Chaycurmi segaypa mansacash lapanpisJesusta niyargan saypita aywacunanpä.

Paralítico runata Jesucristo aliyäsishgan

(Marcos 2.1-12; Lucas 5.17-26)

9 1Saypitanami büquiman wisarcurJesusga cutergan taycashgan

marcaman.x 2Saychömi paralítico runata

8 9

Page 23: Quechua  huamalies bible - new testament

23

y 9.13 Oseas 6.6. z 9.15 Waquenga “magta” ninanpa trucanga “mözu” niyanmi.

quirmawan apayargan Jesús cagman.Apagcuna payman yäracuyashgantamusyarmi say gueshyagta Jesús nergan:“Ama laquicuysu, hïjo. Lapan jusayquipitaperdonashganami caycanqui.”

3Sayno niptinmi Moisésguelgashganta yachaseg runacunayarpachacuyargan: “¡Sayno nergaDiospa contranmi parlaycan!” 4Saynoyarpaycäyashganta musyarmi Jesústaporgan: “¿Imanirtä gamcuna saynolutanta yarpaycäyanqui? 5¿Maygantämás aja caycan? ¿Runapa jusancunataperdonaycu? ¿O gueshyaycashgantaaliyäsiycu? 6NOGAM I munayyog caycärunapa jusancunata perdonanäpä. Saytamusyayänayquipämi cay runataaliyäsishä.”

Nircur say gueshyaycag runatanergan: “¡Sharcuy! Quirmayquitaapacurcur wayiquipa aywacuy.”

7Sayno niptinmi say gueshyaycagruna jinan höra aliyarcur wayinpaaywacorgan. 8Sayta ricaycurmirunacuna cushicuyashpan Tayta Diostaalabayargan: “¡Manami imaypismusyashcansisu runacunata TaytaDiosninsi sayno yanapänanpäcashgantaga!” niyashpan.

Discïpulun cananpä Mateuta Jesucristo gayashgan

(Marcos 2.13-17; Lucas 5.27-32)9Saypita aywacur Jesús ricargan

Mateo jutiyog runata impuestuta cobrarjamaraycagta. Saymi payta nergan:“Discïpulö canayquipä gatirämay.”Sayno niptinmi Jesuswan Mateoaywacorgan.

10Saypitanami Jesusta ydiscïpuluncunata Mateo gayaserganwayincho micuyänanpä. Saychomicuycaptinmi impuesto cobrag

runacuna y Diosta mana cäsucogrunacunapis chaycur micuyargan.11Sayta ricarmi fariseo runacunajamuräyashpan Jesuspadiscïpuluncunata niyargan: “¿Imanirtäimpuesto cobragcunawan y Diosta manacäsucogcunawanpis talucaycur Jesúsmicuycan?”

12Sayno nishganta wiyarmi Jesúsnergan: “Gueshyagcuna jampicogtanistäyashgannölami jusasapacunapisTayta Diosninsipa wilacuyninta pilapistantyasinanta nistäyan. 13TaytaDiosninsipa palabranchöpis caynöminican:

‘Nogapä uywacunata altarchorupasishgayquipitapis runamayiquita máscuyapänayquitami munä.’y

Sayno guelgaraycaptinpis gamcunaga¿imanirtä jusasapacunatacuyapanquisu? Nogaga manami TaytaDiosninsi munashganno cawagrunacunalata Diospa wilacuynintawilapänäpäsu shamushcä, sinöga paymunashganno mana cawagrunacunatapis wilapänäpämi.”

Yachasicuynin mushog cashganta Jesucristo

tantyasishgan(Marcos 2.18-22; Lucas 5.33-39)

14Juc cutichömi Juan Bautistapadiscïpuluncuna Jesusta tapuyargan:“Nogacunapis y fariseo runacunapiscadalami ayunayä. Gampadiscïpuluyquicunaga ¿imanirtäayunayansu?”

15Sayno tapuyaptinmi Jesús nergan:“Casaray estaman gayasishgancagcuna ¿ayunayanmansurä? Casaragmagtaz wanuptinmi isangaayunayangapä. Saynölami

9

Page 24: Quechua  huamalies bible - new testament

24

a 9.17 Macwa mödanata y shilicaycag urputa Jesucristo tincusergan unay costumbricunaman.Mushog träputa y sayrä rurash aswatanami Jesucristo tincusergan quiquinpayachasicuyninman.

discïpulöcunapis paycunawancashgäyäga ayunayanmansu.

16“Manami pipis macwa mödanataremendansu mushog träpuwanga.Mushog träpoga guentir masmirachicäsenga macwa mödanata.17Saynöpis sayrä rurash aswata manamiwinansisu shilicaycag urpumanga.Shilicaycag urpuman winashgaga aswapogur say urputa lacsiriycongami.Sayno captenga aswapis jichacangami yurpupis paquir ushacangami. Saymisänu urpuman sayrä rurash aswatawinansi.a Saynölami nogapayachasicuynëpis mushog car gamcunapacostumbriquicunamanga tincunsu.”

Juc autoridäpa surinta cawarisimushgan y yawar

apaywan gueshyaycag warmita Jesucristo

aliyäsishgan(Marcos 5.21-43; Lucas 8.40-56)

18Sayno parlaycaptinmi sinagogachomandag runa chaycushpan Jesuspapuntanman gongurpacuycushpannergan: “Warmi surëmi päsarpush,taytay. Jucla aywayculäshuncawarisimunayquipä.”

19Sayno ruwacuptinmidiscïpuluncunawan Jesús aywayargansay runapa wayinman.20Aywaycäyaptinmi chunca ishcay (12)wata yawar apaywan gueshyaycagwarmi guepalanpa yaycuycur paypamödananta yataycorgan. 21Saynorurargan: “Jesuspa mödanantayataycularpis aliyäshämi” nishpan.22Yataycuptinmi ticraycur Jesúsricargan warmita. Saymi nergan: “Amalaquicuysu, hïja. Yäracuyniquipami

aliyashcanqui.” Sayno niptinmi jinanhöra say warmi aliyargan.

23Saypitanami say Israel runacunapaautoridäninpa wayinman chargan.Charmi tariyargan músico tucagcunasaycho caycagta y runacunapis yupawagaycäyagta. 24Paycunatami Jesúsnergan: “Wagtapa yargucuyay.Autoridäpa surin manami wanushgasu,sinöga punuycanlami.”

Sayno niptinmi wanush caycashgantamusyayashpan saycho caycag runacunaJesús nishganta criyiyargansu. 25Saynocaptinpis Jesús nishgannölami wagtapayargucuyargan. Yargusquiyaptinnamiwanush caycag sutaraycashgan cagmanJesús yaycorgan. Maquinpitaaptarcuptinmi autoridäpa surengacawarircamur sharcarcamorgan.26Sayno cawarisimushgantami saymarcacho y waquin marcacunachöpisrunacuna musyayargan.

Ishcay gapracunata Jesucristo aliyäsishgan

27Saypita Jesús aywacuptinmi ishcaygapracuna paypa guepanpaaywayargan: “¡Rey Davidpa castanJesús, nogacunata cuyapaycayälämay!”nir.

28Posädacushgan wayiman Jesúsyaycuptinpis say gapracunaga paypaguepantami yaycuyargan. Saymi Jesúspaycunata taporgan: “¿Gamcunacriyiyanquicu nawiquita aliyäsinäpäcashganta?”

“Au, criyiyämi aliyäsiyämänayquipäcashganta, taytay” niyargan.

29Sayno niyaptinmi nawincunata Jesúsyataycur nergan: “Yäracayämayniquipaminawiqui ricangana.”

9

Page 25: Quechua  huamalies bible - new testament

25

30Sayno niptinmi jucla nawinaliyargan. Saymi paycunata Jesúsnergan: “Pitapis ama wilapäyanquisualiyäsishgäta.”

31Sayno niptinpis yargurilarmipï-maytapis wilapäyargan Jesúsaliyäsishganta.

Shimin watpash runata Jesucristo aliyäsishgan

32Say gapracunaaywacuycäyaptinnami Jesús cagmanpushayargan shimin mana pashtagrunata. Say runataga supaymi shimintawatpäsergan. 33Say runapita supaytaJesús gargusquiptinmi shiminpashtarcorgan. Sayta ricarmi runacunacushicuyashpan niyargan: “¡Manamiimaypis ricashgansisu caynocachacäsegtaga!”

34Fariseo runacunami isanga:“Manami Tayta Diospa munayninwansusupaycunata runacunapita gargun,sinöga supaycunapa mandagninpamunayninwanmi” niyargan.

Runacunata Jesucristo cuyapashgan

35Saypitanami lapan marcacunapaJesús purergan Tayta Diosninsipawilacuyninta sinagogacunachoyachasishpan. Saynöpis tucuy-niraggueshyawan gueshyagcunatamialiyäsergan. 36Marcan marcan puriryachasiptinmi saysica runacunashuntacäyargan payta wiyananpä.Misegniynag y ogracash uyshacunanocaycagta ricarmi Jesús cuyapashpanlaquicorgan. 37Saymi discïpuluncunatanergan: “Cosëcha poguraycagnömisaysica runacuna caycäyan TaytaDiosninsipa wilacuyninta juclachasquicuyänanpä. Sayno captinpiswalcaglami ali wilacuyta wilacogcunacaycäyan. 38Sayno caycaptenga Tayta

Diosta manacuyay wilacogcuna másasca cayänanpä.”

Ali wilacuyninta wilacur puriyänanpä

apostolnincunata Jesucristo cachashgan

(Marcos 6.7-13; Lucas 9.1-6)

10 1Saypitanami chunca ishcay(12) apostolnincunata Jesús

nergan paypa jutincho runacunapitasupaycunata garguyänanpä ytucuy-nirag gueshyagcunataaliyäsiyänanpäpis.

2Say apostolcuna cayargan Simón(paypa jucag jutinmi cargan Pedro),Simonpa wauguin Andrés, Zebedeupasurincuna Santiaguwan Juan, 3Felipe,Bartolomé, Tomás, Mateo (payga Romanacionpä impuestuta cobragmi cargan),Alfeupa surin Santiago, Tadeo [paypajucag jutin cargan Lebeo], 4“Celote”nishgan Simón y Jesusta entregag cagJudas Iscariote.

5Say chunca ishcay (12)apostolnincuna wilacog aywayänanpäcacharmi Jesús nergan: “Amaaywayanquisu mana Israel runacunapamarcancunamanga, ni yaycuyanquisuSamaria provinciacho caycagmarcacunamanpis. 6Saypa trucangaaywayay Israel runacunalaman.Paycunaga ogracash uyshanömicaycäyan. 7Paycunata wilapäyanqui:‘Tayta Diosninsipa maquincho alicawanapä cag tiempo chämushganami’nir. 8Gueshyagcunata aliyäsiyanqui.Wanushcunatapis cawarisiyanqui.Leprawan gueshyagcunatapisaliyäsiyanqui. Supaycunatapisrunacunapita garguyanqui. Gamcunatayanapashgänöla gamcunapis waquintayanapäyay.

9,10“Arupacog runa arushganpitaimatapis chasquishgannömi gamcunapis

9 10

Page 26: Quechua  huamalies bible - new testament

26

b 10.14 Say wisanga languincho caycag polvuta runacuna tapshiyag Tayta Diosninsijuzgananpä cashganta say marca runacuna tantyacuyänanpämi. c 10.15 Sodoma yGomorracho tag runacuna imano cawayashgantapis musyanayquipä liyinqui Génesis 19.1-29.

wilacuyashgayquipita imatapischasquiyanquipä. Sayno caycaptengaama apayanquisu guellayta ni goritapis.Saynöpis ama apayanquisuguepinayquita, trucacunayquipämödanayquita ni tucruyquitapis.Jatiräyashgayqui languilayquiwanaywayay.

11“May marcaman o mayjalgacunaman charpis tapucuyanquimayganpis ali runa cashganta.Mayganpis ali runa captenga paypawayilancho posädacuyanqui jucmarcaman päsayashgayquiyag. 12Sayrunapa wayinman char niyanqui: ‘Alicawayänayquipä Tayta Diosninsiyanapaycuyäläshunqui.’ 13Alichasquiyäshuptiqueganiyashgayquinömi paypä ali cawaycanga. Mana chasquiyäshuptiquega jucwayimanna aywayanqui posädataashiyänayquipä. 14Runacunawilacuyashgayquita manachasquiyäshuptiquega marcapitapisaywacuyanqui languiquicho caycagpolvuta tapshirishpayqui.b 15Saynomana chasquiyäshushgayquipitamiSodoma y Gomorracho tag runacunacin ernucho nacayänanpä cashganpitapispaycuna más yupa in ernuchonacayangapä.

Chiquimagninsita mana mansacunansipä Jesucristo

yachasishgan(Marcos 13.9-13;Lucas 21.12-17)

16“Shumag tantyacuyay. Gamcunatayu runacuna cayashganman cachaycä

uyshacunata atogman gaycognömi.

Sayno caycaptenga culebranöpisalcäbula puricuyanqui. Isanga imatapislutanta ama rurayaysu.17Chiquishogniqui runacunagaautoridäcunamanpis prësu sarircurapayäshunqui juzgash canayquipä.Saynölami sinagogancunachöpisastayäshunquipä. 18Nogatachasquicayämashgayquipitami naciónmandag reycunamanpisapayäshushpayqui castigayäshunquipä.Saynöpami wilacuynëta paycunata ysaycho cag waquin mana Israelrunacunatapis wilapäyanquipä.19,20Autoridäcunamanentregayäshuptiquipis amalaquicuyanquisu: ‘¿Imatarä nishä?’niyashpayqui. Autoridäcunapanaupancho manami quiquiquipayarpaylayquipitasu parlayanquipä,sinöga Tayta Dios cachamushgan SantuEspiritumi tantyasiyäshunqui imataparlayänayquipäpis.

21“Nogata chasquicamashganpitachiquirmi wauguintapis autoridäcunamanentregayanga wanusish cananpä.Waquinnami surinta entregayangawanusish cananpä y waquinnamitaytantapis entreganga wanusish cananpä.22Nogata chasquicayämashgayquipitamipï-maypis chiquiyäshunquipä. Saynochiquiyäshuptiquipis wanushgayquiyagnogaman yäracayämashpayquimi TaytaDiospa naupanman chäyanquipä. 23Jucmarcacho chiquiyäshuptiquega jucmarcaman gueshpicuyanqui. Manarä lapanIsrael nacioncho cag marcacunapapuriyaptiquimi NOGA cutimushäpä.

24“Maygan yachacogpis manamiyachasegninpita mastaga yachansu.

10

Page 27: Quechua  huamalies bible - new testament

27

Saynöla ashmaypis manamipatronninpita más munayyogsu.25Nogatapis chiquiycämarga gamcunatamasrämi chiquiyäshunquipä. Nogatapis:‘Satanasmi payga’ nicäyämargagamcunatapis Satanáscayashgayquitami runacunaniyäshunquipä.

Pitapis mana mansacunansipä Jesucristo

yachasishgan(Lucas 12.2-7)

26“Cay pasacho runacunachiquiyäshuptiquipis mana mansacuypawilacuynëta wilacuyay. Tayta Diospawilacognin cayashgayquita cay pasachorunacuna mana tantyayaptinpis TaytaDiospa naupanman chäyaptiquimiisanga lapanpis musyayanga wilacognincayashgayquita. 27Sayno caycaptengayachasishgäta mana mayagcunatagamcunana mana mansacuypawilapäyay. Sayno wilacuyänayquipämigamcunata yachaycäsë. 28Amamansayanquisu pipiswanusishunayquipä jurapäshuptiqui.Wanusiyäshushpayquipis almayquitagamanami wanusengasu.Chiquishogniquicunatamansapäyänayquipa trucanga TaytaDiosninsita mansapacuyay. Paymiisanga munayyog caycan almantintapitapis in ernuman gaycunanpä.

29“Tantyacuyay. Chanquishcunatarunacuna mana cäsupaptinpis TaytaDiosninsi lapantami ricaycan.Chanquishtapis sayno ricaycargagamcunata masrämi Tayta Diosninsiricaycäshunqui. 30Saynölamiagsayqui ayca cashgantapis paygamusyaycan. 31Pishgucunapitapis másväleg captiqui Tayta Dioscuidaycäshuptiquega pitapis amamansaysu.

Jesucristupa favornin parlagcuna ali ricash

cayänanpä cashganpita Jesucristo yachasishgan

(Lucas 12.8-9)32“Pipis nogata chasquicamashganta

mana pengacuypa wilacuptenga nogapisTayta Diospa naupancho paycunapafavorninmi parlashäpä. 33Pipisrunacunapa naupancho pengacushpanchasquicamashganta ñëgamaptenganogapis Tayta Diospa naupanchopaycunata: ‘Manami reguësu’nishäpämi.

Payman yäracogcunata chiquiyänanpä cashganpita

Jesucristo yachasishgan(Lucas 12.51-53; 14.26-27)

34“Gamcuna ama yarpäyaysu nogatachasquicayämashgayquipita runacunamana chiquiyäshunayquipä cashganta.Saypa trucanga nogatachasquicamagcunata runacunachiquiyangapämi. 35Nogatachasquicayämashganpitami surinpistaytanpa contran sharconga. Mamanpacontranmi wawanpis sharconga.Saynölami lumsuyninpis suedranpacontran sharconga. 36Saymicuyashunayquipa trucangacastayquicunapis chiquiyäshunquipä.

37“Nogata chasquicayämashganpitamaman chiquiptinpis, taytanchiquiptinpis o surin chiquiptinpis nogamunashgäno imaypis cawayäsun. Noganishgäta cäsucuyänanpa trucangamaman, taytan o surin nishgantacäsucogcunaga manami rasunpaypasuchasquicayämash. 38Sayno captengaimano nacarpis noga munashgänölaimaypis cawayäsun. Wanushganyagnoga munashgäno mana cawag cägamanami rasunpaypasu chasquicamash.

10

Page 28: Quechua  huamalies bible - new testament

28

d 11.7 Juc runa imatapis fäcil criyiptin say wisan runacuna niyargan vientu cuyusishganjachano say runa cashgantami. e 11.10 Malaquías 3.1.

39Noga munashgäno cawananpa trucanquiquin munashganno cawagcunagain ernuman gaycushmi cayangapä. Imanacaycho carpis noga munashgänocawagcunami isanga gloriamanchäyangapä.

Tayta Diosninsipa naupancho premiuta chasquinansipä

cashganta Jesucristo yachasishgan(Marcos 9.41)

40“Gamcunatachasquicuyäshushpayquega nogatamichasquicaycäyäman. Saynöpis nogatachasquicamag cäga Taytätapischasquicuycäyanmi. 41Tayta Diospawilacogninta wayinman chasquicogcäga gloriaman char wilacogcunapremiuta chasquishgannömi paypispremiuta chasquengapä. SaynölamiTayta Dios munashganno cawag alirunata wayinman chasquicog cägagloriaman char say ali runa premiutachasquishganno paypis premiutachasquengapä. 42Chasquicamagcunatapipis noga-raycu juc pusillu yaculatapismacyaptenga Tayta Diosninsi paytapispremiutami gongapä.”

11 1Chunca ishcay (12)apostolnincunata yachasiyta

ushasquirnami Jesusga Galileaprovinciapa marcan marcan purerganTayta Diosninsipa wilacuyninta wilacur.

Juan Bautistapa discïpuluncuna

Jesucristuman tapog aywayashgan(Lucas 7.18-35)

2Carcilcho caycarmi Juan Bautistawiyargan Jesús milagrucunata

ruraycashganta y Tayta Diosninsipawilacuyninta wilacur puriycashgantapis.Saymi discïpuluncunata Jesús cagmancachargan tapumunanpä: 3“¿Gamcushcaycanqui Tayta Dios cachamushganCristo, o juctaräcush shuyacuyäshä?”nir.

4Sayno tapuyaptinmi Jesús nergan:“Cutiyashpayqui Juanta wilayayricayashgayquita ywiyayashgayquitapis. 5Gapracunaricayannami. Puriyta mana puëdegwegrucuna puriyannami. Leprawangueshyagcuna aliyashnami caycäyan.Upacuna wiyayannami. Juc ishcaywanushcunapis cawariyämushganami.Muchogcunapis Tayta Diosninsipawilacuyninta wiyaycäyannami.6Nogaman yäracamashgannöla imaypisJuan yäracamäsun.”

7Juanpa cachancunacutisquiyaptinnami runacunata Jesúsnergan: “Sunyag jircaman Juantaricayänayquipä aywar manami jachatavientu cuyusegta ricayänayquipäsuaywayargayqui.d 8Saynöpis manamifïnu mödanan jatish runataricayänayquipäsu aywayargayqui.Reypa wayincho tagcunalami alimödanan jatish caycäyan. 9Manamisaycunata ricagsu aywayargayqui,sinöga Tayta Diosninsipa profëtantaricayänayquipämi. 10Juanpämi TaytaDiosninsipa palabrancho caynoguelgaraycan:

‘Wilacognëtami cachashärunacunata puestucasinanpä.

Saynöpami puestucush cayangashamuptëchasquicayämänanpä.’e

11Juanpä sayno guelgash captinmi lapanrunacunapitapis payga más puntata

10 11

Page 29: Quechua  huamalies bible - new testament

29

f 11.14 Eliaspita y Juan Bautistapita masta musyanayquipä liyinqui Malaquías 3.1; 4.5-6;San Mateo 17.10-13; San Lucas 1.17; San Juan 1.21. g 11.21 Tiro y Sidón marca runacunaimano cayashgantapis musyanayquipä liyinqui Isaías 23; Ezequiel capítulo 26-pita capítulo 28ushashganyag; Amós 1.9-10.

tantyash Tayta Dios cachamushganCristo cashgäta. Sayno captinpisdiscïpulöcunaga nogawan purish carmiJuanpita masla tantyayan Dioscachamushgan Cristo cashgäta.

12,13“Moisés guelgashgancuna, TaytaDiosninsipa profëtancunaguelgayashgancuna y Juan Bautistawilacushgancunapis nicäyan nogashamunäpä cagpitami. Saymi Juanwilacuyta galaycushganpita-pasa ascarunacuna Tayta Diosninsipawilacuyninta chasquicuycäyan. Saynocaycaptinpis waquin runacunagamanami munayansu say wilacuytawilacunanta, sinöga imanöpapissapatami churapaycäyan. 14SaynölamiTayta Diospa palabrancho guelgaraycanElías shamur wilacunanpä cashganta.Tantyanayquipä aja captinpis JuanBautista wilacuptinmi Elías shamurwilacunanpä guelgaraycashgancumplergan.f 15Nishgäta wiyag cägashumag tantyacuyay.”

16,17Sayno nircur Jesús mastapisnergan: “Canan tiempo runacunagayupay-tucog wamracunanömi caycäyan.Manami chasquicuyämansu nogayachasishgäcunata ni Juan Bautistayachasishgancunatapis. Wamracuna:‘Puclar estata rurashun’ nir quënatatucaptin yanasancuna tushuyta manamunayashgannömi nogayachasishgäcunatapis chasquicuyansu.‘Aya pampayta puclar laquicuypacantashun’ niptinpis yanasancunapuclayta mana munayashgannömi JuanBautista yachasishgancunatapischasquicuyta munayansu. 18JuanBautista imaypis ayunaptin y vïnuta

mana upuptin: ‘¡Payga supaypamunaynincho carmi sayno caycan!’niyan. 19Pï-may runawanpis shuntacarNOGA ima micuytapis micuptë yvïnutapis upuptë ‘Micular upularpuricun’ niyäman. Saynöpis: ‘Jusasaparunacunawan y Romapä impuestocobragcunawan puricog’ niyäman.Sayno mana chasquicayämaptinpisJuantawan nogata Tayta Dioscachamashgan tantyacaycan Tayta Diosmunashganno cawayaptëmi.”

Jusalicogcuna in ernumangaycush cananpä cashganpita

Jesucristo yachasishgan(Lucas 10.13-15)

20Milagrucunata Jesús rurashgantaricarpis waquin runacuna jusalicuycunatamanami cachariyargansu. Saymipaycunapä Jesús nergan: 21“¡Corazínmarcacho tag runacuna! ¡Betsaidamarcacho tag runacuna! ¡Juicio nalchöga

yupami laquicuyanquipä! Gamcunachomilagrucunata rurashgäno Tiro y Sidónmarcacunacho milagrucunata ruraptëgamaynami jusalicuycunata cachariyanmancargan.g Saynöpis jusalicuyashganpitalaquicur maynami cotenciapita rurashmödanata jatish uchpaman jamaycurwagayanman cargan. Gamcunagamilagrucunata rurashgäta ricaycarpisjusalicuycunata cachariyta manamimunayanquisu. 22Saynocayashgayquipitami Tiro y Sidón marcarunacuna in ernucho nacayashganpitapisgamcunaga in ernucho más yupanacayanquipä.

23“Capernaum marcacho tagrunacuna, ¿gamcunaga Tayta

11

Page 30: Quechua  huamalies bible - new testament

30

h 11.23 Sodoma marcata Tayta Diosninsi ninawan ushacäsergan saycho tag runacuna yupajusasapa captin. Saypita musyanayquipä liyinqui Génesis 19; Ezequiel 16.48-50. i 12.4 Saytantata micushganpita musyanayquipä liyinqui 1 Samuel 21.1-6; Levítico 24.5-9.

Diosninsipa naupanman chäyänayquipäcashgantachi yarpaycäyanqui? TaytaDiosninsipa naupanman chäyänayquipatrucanga Hadisman gaycushmicayanquipä. Gamcunacho rurashgämilagrucunata Sodoma marcachoruraptëga jusancunata cachariptincananyagmi say marca caycanmancargan.h 24Sodoma marca runacunain ernucho nacayänanpä cashganpitapisgamcuna más yupami in ernuchonacayanquipä.”

Tayta Diosta Jesucristo manacushgan

(Lucas 10.21-22)25Saychömi yupa cushicushpan

Tayta Diosninsita Jesús manacorgan:“Ciëlucho y cay pasachöpis gammunayyogmi caycanqui, papá.Yachag-tucogcunata manamitantyasishcanquisu nogatacachamashgayquita. Paycunatatantyasinayquipa trucanga yachacuytamunagcunalatami tantyasishcanqui.26Sayno canantami munashcanqui,papá.”

27Nircurnami discïpuluncunatanergan: “Taytämi lapantapismunaynëman churamush, surin captë.Noga imano cashgätapis Taytalämimusyan. Saynömi pay imanocashgantapis nogala musyä. Saymitantyasishgä cagcunala musyayan Taytäimano cashgantapis.

28“Tayta Diosninsi munashgannocawayta mana camäpacorga nogamanyäracayämay. Yäracayämaptiquegayanapäyäshayquimi. 29Nogayachasishgänöla cawayay. Saynöpisshumag tantyacuyay cuyapäcog y mana

runa-tucog cashgäta. Sayno cawarga alicawaytami tariyanquipä. 30Nogayanapaptë Tayta Dios munashgannocawayänayquipäga manami ajasucaycan.”

Sábado jamay junagpä Jesucristo munayyog cashgan(Marcos 2.23-28; Lucas 6.1-5)

12 1Saypita sábado jamayjunagchömi discïpuluncunawan

Jesús päsaycäyargan trïgu poguraycagchacracuna cuchunpa. Saymidiscïpuluncunaga segaypamicanäyashpan trïguta palarcurcuparishpan micuyargan. 2Saynorurayashganta ricarmi fariseo runacunaJesusta niyargan: “Discïpuluyquicunasábado jamay junagcho trïguta palargaMoisés guelgashgan leycunata manamicäsucuycansu.”

3Saymi Jesús nergan: “Sábado jamayjunagcho trïguta palarpis paycunagamanami jusalicuycansu. Asca cutimigamcuna liyiyashcanqui Davidyanapagnincunawan micanar imatarurayashgantapis. Asca cuti liyiycarpis¿manacu tantyayanqui? 4Paymi TaytaDiosta manacuna wayi rurinman yaycurTayta Diosninsipä churaraycag tantatapaywan aywag runacunawanmicuyargan.i Say tanta cüracunalamicuyänanpä caycaptinpis sayta micurDavidga manami jusalicushgasu.

5Saynöpis Moisés guelgashganleycunata asca cuti liyirpis ¿manacutantyayanqui sábado jamay junagtemplucho cüracuna rurayashgancunajusa mana cashganta? 6Saynölamidiscïpulöcunapis jusayogsu caycäyan,sábado jamay junagcho mana jamarpis.

11 12

Page 31: Quechua  huamalies bible - new testament

31

j 12.7 Oseas 6.6. k 12.21 Isaías 42.1-4.

7Gamcunaga manamitantyacuyanquisu Tayta Diospapalabrancho cayno nishganta:

‘Nogapä uywacunata altarchorupasiyashgayquipitapis runamayiquita máscuyapäyänayquitami munä.’j

Say guelgaraycashganta tantyacorgamanami discïpulöcunatajamuraycäyanquimansu. 8NOGAM I

munayyog caycä sábado jamayjunagcho runa rurananpä manarurananpä cagtapis ninäpä.”

Sábado jamay junagcho wanush maquiyog runata Jesucristo aliyäsishgan

(Marcos 3.1-6; Lucas 6.6-11)9Saypita aywar Jesús yaycorgan say

marcacho sinagogaman. 10Saychoshuntacash caycag runacunawanmiwanush maquiyog runapis caycargan.Saymi fariseo runacuna Jesustatapuyargan: “Sábado jamay junagcaycaptin wanush maquiyog runata¿aliyäsinquimancu o manacu?” nir.Sayno tapuyargan aliyäsiptin sayachäquila Jesuspa contransharcuyänanpämi.

11Saymi Jesús nergan:“Maygayquipapis uyshayqui pözumanjegaptin ¿manacu jinan höra jorgogaywayanqui, sábado jamay junagcaycaptinpis? 12Uyshapitapis máscuyaymi runacunaga caycäyan. Saynocaycaptenga sábado jamay junagchöpisgueshyagcunata aliyäsishämi.”

13Nircur say gueshyaycag runataJesús nergan: “¡Maquiquita jogariy!”Jogarcuptinmi maquin sänunaricacorgan. 14Sábado jamay junagchosayno aliyäsiptinmi fariseo runacunasay sinagogapita yarguriyashpan

wilanacuyargan Jesustawanusiyänanpä.

Jesucristo imano cananpä cashgantapis profëta Isaías

unay guelgashgan15Sauraga Jesús sayno

wilanacuyashganta musyaycuraywacorgan say marcapita.Aywacuptinmi asca runacuna guepanpaaywayargan. Guepanpa aywag runacunamayganpis gueshyaptin Jesúsaliyäserganmi. 16Aliyarcasirmi Jesúsnergan: “Pitapis ama wilapäyanquisunoga aliyäsishgäta.” 17Jesús saynocuyapäcog cananpä cashganpitamiprofëta Isaías Tayta Diosninsinishgancunata cayno guelgargan:

18 “Juc sirvimagnë runami shamonga.Acrashgä captinmi paypita yupa

cushicö.Paytami Santu Espíritu shumag

yanapanga.Sayno yanapaptinmi ali cawayta

cay pasaman apamongamay-say nacionchöpisrunacuna noga munashgänocawayänanpä.

19 Runacuna gayapaptinpis manamiimatapis nengasu.

Saynöpis manami purengasu:‘Nogaga más yachagmi cä’nishpan.

20 Fiyupa laquicogcunata manamimanacagman churangasu,sinöga cuyapangami.

Jusalicur cawag runacunatamanami juclasu castiganga,sinöga munashgänocawananpämi tantyasenga.

21 Saynöpami may-say naciónrunacunapis payman yäracursalvacuyangapä.”k

12

Page 32: Quechua  huamalies bible - new testament

32

l 12.24 Satanaspa jucag jutenga Beelzebumi caycan. m 12.29 Runacunata maquinchosarararmi Satanás caycan wayinta täpag calpayog runano.

Satanaspa munayninwan cashganta Jesucristupä

niyashgan(Marcos 3.20-30;

Lucas 11.14-23; 12.10)22Saypita supay gaprayäsishgan y

shiminta watpäsishgan runata Jesúscagman pushayargan cachacäsinanpä.Say runapita supayta Jesúsgargusquiptinmi parlarganna yricarganna. 23Sayno aliyäsegta ricarmirunacuna cushicuyashpan niyargan:“¿Salvamänansipä Tayta Dioscachamushgan rey Davidpa castansuräpayga caycan?”

24Sayno niyashganta wiyar fariseorunacuna niyargan: “Tagay runagamanami Tayta Diospa munayninwansusupaycunata runacunapita gargun,sinöga supaycunapa mandagninBeelzebupal munayninwanmi.”

25Sayno parlaycäyashganta wiyarmiJesús nergan: “Juc nacioncho runacunaquiquinpura chiquinacorga ¿manasuräwanusinacur ushacäyanman? Saynöpisjuc marcacho o juc wayicho tagcunaquiquinpura chiquinacorga ¿manasuräwacpa caypa aywacur ushacäyanman?26Sayno captenga ¿imanirtäyarpaycäyanqui Satanaspamunayninwan supaycunatagargushgäta? Quiquinpuragargunacorga Satanás ushacanmanmi.

27“Waquin runacuna supaycunatagarguyaptin gamcunaga yarpaycanquiTayta Diosninsipa munayninwangarguyashgantami. Noga garguptëga¿imanirtä yarpaycäyanqui Satanaspamunayninwan supaycunatagargushgäta? Sayno yarparga lutantamiyarpaycäyanqui. 28Tayta Dios

cachamushgan Santu Espírituyanapämaptinmi supaycunata gargö.Gargushgäta ricarmi musyayanquiTayta Diospa munayninwan Satanastavincishgäta.”

29Satanaspita más munayyogcashganta tantyasirmi Jesúsyachasergan: “Calpayog runa wayintatäpaycaptenga manami pipissuwapanmansu.m Sayno täpaycaptinpispaypita más calpayog runa shamurmiisanga pancaycur imancunatapisapacurcur aywaconga.

30“Mayganpis mana chasquicamagcäga conträmi caycan. Nogata manacäsumag cäga Satanás munashgantamiruraycan.

31,32“Runacuna jusalicuyashganta ylutancunata parlayashgantapis perdontamanacuyaptenga Tayta Diosperdonangapämi. Saynölami TaytaDiospita shamushgäta mana tantyarconträ parlayaptinpis Tayta Diosperdonanga. Tayta Dios cachamushganCristo cashgäta Santu Espíritutantyaycäsiptin conträ parlagcunatamiisanga Tayta Diosninsi imaypisperdonangapäsu.”

Parlacuyninpa runata reguinansipä cashganpita Jesucristo yachasishgan

(Lucas 6.43-45)33Sayno nircur Jesús mastapis nergan:

“Wayuyninpa jachata reguishgansinömiparlacuyninpa musyansi pipis ali runacashganta o mana ali runa cashgantapis.34¡Fiyu runacuna! Gamcuna¿imanöpashi alita parlaycuyanquiman?Alita parlayänayquipa trucangashonguyqui lutancunatayarpashgalantami imaypis parlayanqui.

12

Page 33: Quechua  huamalies bible - new testament

33

n 12.42 Salomonta watucag shamog warmipita musyanayquipä liyinqui 1 Reyes 10.1-13.

35“Pipis shonguncho alita yarpargaalitami parlan. Shonguncho mana alitayarparmi isanga mana alicunata parlan.36Saymi juicio nalchöchögamanacagcunata parlayashgayquipitaTayta Diosninsi juzgayäshunquipä.37Alita parlayaptiquega jusaynagcayashgayquitami Tayta Diosninsiniyäshunquipä. Mana alitaparlayaptiquimi isanga jusayogcayashgayquita niyäshunquipä.”

Milagrutarä Jesucristo rurananta munayashgan

(Marcos 8.11-12;Lucas 11.29-32)

38Saypitanami waquin fariseorunacuna y Moisés guelgashganleycunata yachaseg runacuna Jesustaniyargan: “Tayta Diosninsi rasunpaypacachamushushgayquita musyayänäpäima milagrutapis rurayculay, taytay.”

39Saymi Jesús nergan: “Gamcunagamanami rasunpaypasu Tayta Diosmanyäracuyanqui. Saymi paycachamashganta criyinayquipämilagruta ruranätarä munaycäyanqui.Munayashgayquinöga manamimilagruta rurashäsu. Saypa trucangaTayta Dios juc milagrutarämi rurangaprofëta Jonasta pescädupa pachanchocaycashganpita yargasimur milagrutarurashganno. 40Quimsa junag quimsapagas jatuncaray pescädupa pachanchocaycashganpita Tayta Diosninsi Jonastayargasimushgannömi NOGATAP IS quimsajunag quimsa pagas pamparashgäpitacawarisimangapä.

41“Jonás wilacushganta wiyarmiNínivicho tag runacunajusalicuyashganta cachariyargan.Jonaspita más munayyog nogacaycaptëpis wilacushgäta canan wisan

runacuna manami chasquicuyansu.Saymi juicio nalcho Nínivicho tagrunacuna sharcayämongapä cananwisan runacunata: ‘Nogacuna Jonáswilacushganta chasquicuycäyaptëga¿imanirtä gamcuna Tayta Diospa surinwilacushganta chasquicuyargayquisu?’niyänanpä.

42“Musyashgayquinöpis Salomonpayachasicuyninta wiyananpämi Sabánacionpita-pasa mandag warmi shamorganJerusalenman.n Paymi juicio nalchosharcamongapä canan wisan runacunata:‘Salomón yachasishganta nogachasquicuycaptëga ¿imanirtä gamcunaTayta Diospa surin yachasishgantachasquicuyargayquisu?’ ninanpä.Salomonpita noga más yachag captëpiscanan wisan runacunaga manamiwiyacuyansu noga wilacushgäcunata.

Maypitapis yargushganman supay cutinanpä cashganpita

Jesucristo yachasishgan(Lucas 11.24-26)

43“Runapita supay yargurna sunyagcunapapurin maychöpis tänanpä ashir. 44Manatariycorga yarpan yargushgan runamanyapay cutiyta. Cutiycushpanmi tarinpisapacush y churapacush jäcuycagwayitano. 45Sayno jäcuycagta tariycurmipaypita más yu ganchis supaycunatapushacurcur say runaman cutin paychotänanpä. Saymi naupata cashganpitaga sayruna más yuna ricacun. Saynömi päsangacanan wisan yu runacunatapis.”

Maman y wauguincuna pï cashgantapis Jesucristo

nishgan(Marcos 3.31-35; Lucas 8.19-21)

46Jesús sayno yachaycäsiptinmimamanwan wauguincuna sayman

12

Page 34: Quechua  huamalies bible - new testament

34

chäyargan. Chaycurmi punculachoshuyaraycäyargan Jesuswan parlaytamunayashpan. 47Paycunata ricarmi jucruna Jesusta wilargan: “Mamayquiwanwauguiquicunami puncuchoshuyaraycäyäshunqui” nir.

48,49Sayno wilaptinmidiscïpuluncunata ricärir Jesús nergan:“Paycunami mamäno ywauguëcunanöpis caycäyan. 50Pipismamäno, wauguëcunano y panëcunanocaycäyan Tayta Dios munashgannocawag cagmi.”

Tayta Diosninsipa wilacuyninta muruman Jesucristo tincusishgan

(Marcos 4.1-9; Lucas 8.4-8)

13 1Say junaglami wayipitayargurir Jesús aywargan Galilea

gocha cuchunman. 2Saymanmi ascarunacuna shuntacäyargan Jesúsyachasishganta wiyayta munar. Aläpaquichquipäyaptinmi gocha cuchunchocaycag büquiman Jesús wisargansaypitana yachasimunanpä.3Nircurnami imamanpis tincusiypa ascayachasicuyta yachasimorgan: “Jucrunashi aywargan trïgu murog. 4Sayshimuruta shicaptin waquin chäyargannäniman. Saycho mashiraycagtamipishgucuna shamur upshacurcuyargan.

5,6“Waquin cag murunashi chäyarganshalaman. Saycho winamurpis alpaaläpa mana captinshi shanaywansaquicäcuyargan. 7Waquin cagmurunashi chäyargan cashacunacashganman. Cashacuna rurinchogarwashtaycälar winamurshiwayuyninpis cargansu.

8“Waquin cag murunashi ali alpamanchäyargan. Saycunaga ali winamurshiali espïgayog cayargan. Waquinespïgashi wayorgan pachac (100)trïgucunata, waquin espïgacunashi

wayorgan sogta chunca (60)trïgucunata y waquinnashi wayorganquimsa chunca (30) trïgucunata.”

9Sayno yacharcasir Jesús nergan:“Nishgäta wiyag cäga shumagtantyacuyay.”

Tincusiypa Jesucristo imanir yachasishganpis

(Marcos 4.10-12; Lucas 8.9-10)10Sayno yachasiptinmi discïpuluncuna

Jesusta niyargan: “Imamanpistincusiypa yachasiyämaptiqui manamishumag tantyayäsu, taytay.”

11Saymi Jesús nergan:“Gamcunataga tincusiypayachasishgäcunata shumagmitantyasiyäshayqui. Manacäsucamagcunatami isanga manatantyasiylapa yachasishä. 12Saynocaptenga mayganpis yachacuytamunagcunaga yachasishgäcunatatantyangapämi. Mana yachacuytamunagcunami isanga wiyarpistantyangapäsu. 13Saymi noga yachasëimamanpis tincusiypa. Saynöpamiyachacuyta mana munagcunagaricaycarpis tantyayansu ywiyaycarpis chasquicuyansu. 14Saynocananpä cashganpitami Tayta Diosnishganta profëta Isaías caynoguelgargan:

‘Gamcuna wiyaycarpis manamitantyayanquisu.

Ricaycarpis manamichasquicuyanquisu.

15 Cay runacunapa shonguncunachucruyashmi caycäyan.

Saymi rinrincunapis sapacashnocaycäyan.

Nawincunapis mana ricagnocaycäyan.

Sayno carmi paycunaga imatayachasishgätapistantyacuyansu.

12 13

Page 35: Quechua  huamalies bible - new testament

35

ñ 13.15 Isaías 6.9-10.

Saymi chasquicayämansujusalicuyashganpita perdonashcayänanpä.’ñ

16“Gamcunami isanga ricayashpayquiy wiyayashpayqui imatayachasishgätapis tantyacuycäyanqui.17Unay profëtacuna y Tayta Diosmunashganno cawag runacunapisreguimaytami munayargan. Reguimaytamunarpis cay pasaman manarä shamushcaptë manami reguiyämashgasu.Saynöpis noga wilacushgäcunatawiyayta munarpis manamiwiyayämashgasu. Gamcunami isangaricaycäyämanqui ywiyaycäyämanquipis.

Muruman tincusishganta Jesucristo tantyasishgan

(Marcos 4.13-20; Lucas 8.11-15)18“Canan tantyasiyäshayqui

murupacog runaman tincusiypayachasishgäta. 19Trïgu muroga TaytaDiosninsipa wilacuyninmi caycan.Chucru näninömi waquin runacunapashongun chucru caycan. Sayno chucrushongu carmi Tayta Diosninsipawilacuyninta wiyarpis chasquicuyansu.Saymi wiyashgalantapis Satanásgongaycasin.

20“Waquin runacunapa shongongashalanömi caycan. Paycunaga TaytaDiosninsipa wilacuyninta wiyarcushishmi chasquicuyan. 21Cushishchasquicurpis shalacho alpa aläpa manacaptin trïgu jegarcamursaquicäcushgannömi paycunapiscaycäyan. Saymi runacunachiquiyaptinpis o ima nacaycho carpiscuticuyan naupata cawayashganmanno.

22“Waquin runacunapa shongongacasha rurincho cag alpanömi caycan.Paycunaga Tayta Diosninsipa

wilacuyninta wiyarpis másyarpachacuyan rïcu cayänalanpä yquiquin munashgannocawayänalanpämi. Saycunalapäyarpachacurmi Tayta Diosninsimunashganno cawayansu.

23“Waquin runacunapa shongonga alialpanömi caycan. Paycunaga TaytaDiosninsipa wilacuyninta cushishchasquicur Tayta Diosninsimunashgannömi cawayan. Saymi alialpacho juc murulapita pachac (100)trïgu o sogta chunca (60) trïgu o quimsachunca (30) trïgu wayushganno sayruna Tayta Diosninsi munashgannocawanga.”

Trïguta muruyashgancho cebadillu winamushganpita

Jesucristo yachasishgan24Juicio nalchöchörä runacuna

juzgash cayänanpä cashganpita yachasirJesús nergan: “Juc runashi chacramanaywargan trïguta murunanpä.25Mururcuptinnashi chiquegnin runasacaypa aywarcur trïgu murushganjananman cebadilluta shicargan. 26Trïguwinamuptinshi cebadillupiswinamorgan. 27Sayno winamuptinshitrïgu tirapagcuna trïgupa duëñuntaniyargan: ‘Acraylata muruycaptiquega¿maypitatä cebadillu winamush,taytay?’ nir. 28Sayno wilayaptinshitrïgupa duëñun nergan: ‘Mayganpischiquipämagnëmi saytaga shicaycush.’Sayno niptinshi arogcuna tapuyargan:‘¿Munanquicu say cebadillutatirapäyänäta?’ nir. 29Sayno niyaptinnergan: ‘Ama saytaga tirapäyaysu.Cebadilluta tiraparga trïgutapisluquiyanquipämi. 30Jina winacusuntrïguwan cebadillu cosëchayag.Cosecharnami achogcuna acrapaylapa

13

Page 36: Quechua  huamalies bible - new testament

36

o 13.35 Salmo 78.2.

achuyangapä. Say acrashgan cagcebadillutanami achurcur ninamangaycuyangapä. Trïgutami isangashuntarcur pirwayangapä.

Diospa wilacuyninta ñäbus muruman Jesucristo

tincusishgan(Marcos 4.30-32;Lucas 13.18,19)

31Mastapis Jesús tincusiypa yachasirnergan: “Tayta Diospa ali wilacuynengañäbus murunömi caycan. 32Ñäbuspamuronga pasaypa tacshala caycarpismuruptin winamur waquinguewacunapitapis más jatunmi ricacun.Saymi pishgucunapis gueshuncunatarämancunacho rurayan. Say tacshalamurulapita ñäbus winarcamur rämanmashtacashgannömi Tayta Diospa aliwilacuynenga may-saymanpis chaycan.”

Diospa wilacuyninta levadüraman Jesucristo

tincusishgan(Lucas 13.20,21)

33Masta yachasir Jesús nergan: “TaytaDiospa ali wilacuynenga levadüranömicaycan. Tantata rurananpä warmiquimsa arröba jarinaman levadüratawinaptenga mäsa shumagmi jacan.Ichicla levadüra mäsatajacasishgannömi Tayta Diosninsipawilacuyninpis may-sayman changapä.”

Imapä Jesucristo tincusiypa yachasishgan

(Marcos 4.33-34)34Runacunata Jesús yachasiyashpanmi

imamanpis tincusiypa imaypisyachasergan. Imamanpis manatincusiypaga manami imaypisyachasergansu. 35Sayno yachasergan

Tayta Diosninsipa profëtan guelgashgancumplinanpämi. Say guelgashgangacaynömi nican:

“Imamanpis tincusiypamirunacunata yachasishä.

Pasata camashganpita-pasa pipis manatantyashgancunatami yachasishä.”o

Cebadilluman tincusiypa yachasishganta Jesucristo

tantyasishgan36Saypitanami runacunata despacharcur

discïpuluncunawan Jesús yaycorgan jucwayiman. Saychömi discïpuluncunaruwacuyargan say cebadillupitayachasishganta tantyasinanpä.

37Saymi Jesús nergan: “Trïguta murogcäga NOGAM I caycä. 38Say chacraga caycanintëru cay pasami. Say trïgu muroga caycanTayta Diosninsipa wilacuyninta chasquicogrunacunami. Say cebadilloga caycan Satanásmunashganno cawag runacunami. 39Saycebadilluta murog cäga Satanasmi caycan.Cosëchaga caycan juicio nalmi. Cosëchatashuntagcunaga caycan angilcunami.

40“Cebadilluta shuntarcur ninamangaycushgannömi juicio nalchöchöpisSatanás munashganno cawag runacunatain ernuman gaycongapä. 41NOGAM I

angilnëcunata cachamushä jusalicasegcunatay jusalicogcunatapis shuntarcur in ernumangaycuyänanpä. 42Saychömi yupa wagarquiruntapis uchuyangapä. 43Tayta Diosninsimunashganno cawagcunami isanga paypanaupancho car cushish cawayangapä.Nishgäta wiyag cäga shumag tantyacuyay.”

Tayta Diospa naupanman chay imaycapitapis más ali

cashganpita Jesucristo yachasishgan

44Mastapis Jesús yachasergan: “TaytaDiospa naupanman chänansipä

13

Page 37: Quechua  huamalies bible - new testament

37

cashganga caynömi caycan. Juc runashichacrapa purir tarergan saysica guellaypamparaycagta. Say guellaytatariycurshi cushicushpanyarpachacorgan: ‘¿Imatatä ruräman cayguellay nogapa cananpä?’ nir. Sayshisay guellayta cashgalanman pampaycurcushish aywar ranticorgan lapanimaycancunatapis. Say guellaywannashirantergan guellay pamparaycashgan cagchacrata. Saynöpashi pamparaycagguellayta jorgur rïcu ricacorgan.Saynölami Tayta Diospa naupanmanchayga cay pasacho imaycayogcashgansipitapis más cushicuypäcaycan.”

45Saynöpis Jesús nergan: “TaytaDiosninsipa wilacuyninta chasquicogrunaga gori ranteg negocianti runanömicaycan. 46Say runaga más alinnin caggorita tariycorga wayintapischacrantapis ranticun say goritarantinan cash. Saynölami Tayta Diospanaupanman chayga más ali caycan caypasacho imaycapitapis.”

Juicio nalcho runacunataTayta Diosninsi acrananpä

cashganpita Jesucristo yachasishgan

47Saynömi Jesús yapay caynoyachasergan: “Musyayashgayquinöpislamarman redta jitarcur lapan castapescädutami sariyan. 48Nircurmi lamarcuchunman jorguyan saycho acrayänanpä.Saychömi micuna cagta canastamanwinayan y mana micuna cagtanamijitariyan. 49Pescäduta acrashgannölamijuicio nalcho lapan runacunataacrananpä Tayta Diosninsi angilnincunatacachamonga. Saynömi ali runacunataraquenga jusalicur cawag runacunapita.50Jusalicur cawag runacunatamiin ernuman gaycongapä. Saychömi yupawagar quiruntapis uchuyangapä.”

Jesucristupadiscïpuluncunapis

yachasiyänanpä cashgan51Sayno yacharcasirmi Jesús taporgan

discïpuluncunata: “¿Cayyachasishgäcunata gamcunatantyayanquicu?” nir.

Sayno tapuptinmi: “Au, tantyämi,taytay” niyargan.

52Saymi Jesús nergan: “Tayta Diosmunashganno runacuna cawayänanpäyachasishgäcunata tantyarga waquinrunacunata gamcunapis yachasiyanqui.Sayno yachaserga pirwapita marancagcunata y sayrä churashgancagcunata jorgarcamur garacognömigamcunapis naupa cagyachasicuycunata y mushogyachasicuycunatapis yachaycäsiyanqui.”

Nazaret marcacho Jesucristo wilacushgan

(Marcos 6.1-6; Lucas 4.16-30)53Sayno yacharcasirmi Jesús saypita

aywacorgan. 54Marcanman charnamiTayta Diosninsipa wilacuynintayachasergan sinagogacho. Saychoyachasiptinmi cushicuyashpan niyargan:“Sayno yachasinanpäga ¿maychötäpayga yachacush? Saynöpis ¿imanöpatäpayga milagrucunata ruran? 55¿Manacupayga carpintëro Josëpa surin caycan?Saynöpis paypa maman ¿manacuMaría? ¿Manacu paypa wauguincunacaycäyan Santiago, José, Simón yJudaspis? 56Saynölami panincunatapisreguinsi. Sayno caycaptenga ¿maychötäyachacamush sayjinanpayachaycunanpäga?”

57Sayno nirmi Jesúsyachasishgancunata chasquicuyargansu.Saymi Jesús nergan: “Waquinmarcacunacho Diospa profëtantachasquicuyaptinpis castancunawan

13

Page 38: Quechua  huamalies bible - new testament

38

marca mayincunaga manamichasquicuyansu.”

58Sayno mana chasquicuyaptinmi jucishcay milagrucunalata saychorurargan.

Juan Bautistata Herodes wanusishgan

(Marcos 6.14-29; Lucas 9.7-9)

14 1Say wisanmi Galileaprovinciapa mandagnin

Herodista runacuna wilayargan Diospawilacuyninta wilacur y milagruta rurarJesús puriycashganta. 2Saymiashmaynincunata Herodes nergan: “Sayrunaga Juan Bautistami cawarimushcanga. Cawarimush carmi munayyogcaycan milagrucunata saynorurananpä.”

3,4Juan Bautista manarä wanuptinmiHerodisga wauguin Felipipa warminHerodiasta suwargan warmin cananpä.Sayno suwash captinmi Juan Bautistanergan: “Wauguiquipa warmintasuwamushpayqui jusalicushcanquimi.”Sayno nishganpitami Juan BautistataHerodes carcilman wichgasergan.

5Tayta Diosninsipa profëtan Juancashganta lapan runacuna niyaptinmiHerodisga wanusiyta munarpismansarergan. 6Saypita Herodispadiancho esta captinmi Herodiaspajipash wawan tushorgan lapangayasishgancunapa naupancho. Shumagtushushganta ricarmi Herodes sellämacushicorgan. 7Saymi say jipashtanergan: “Imatapismanacamashgayquitamipuestupäshayquipä.”

8Sayno niptinmi say jipashga mamanyachasishgannöla Herodista nergan:“Plätuwan Juan Bautistapa umantagoycamay.”

9Sayta manacuptinmi rey Herodesyupa laquicorgan. Juanta wanusiyta

mana munarpis gayasishgancunapanaupancho say jipashta promitish carmiwardiata cachargan Juanpa umantarogurir say jipashta goycunanpä.10Saymi carcilman wardia aywaycurJuanta wanusergan. 11Nircurna umantaroguriycur plätuwan apaycur jipashtaentregargan. Chasquircurnami jipashgamamanta entregaycorgan. 12Saynorurashganta wiyaycurmi Juanpadiscïpuluncuna aywar ayantashuntacuyargan pampayänanpä.Saypitanami Jesusta wilayargan Juantawanusiyashganta.

Pisga waranga runacuna micuyänanpä milagruta

Jesucristo rurashgan(Marcos 6.30-44; Lucas 9.10-17;

Juan 6.1-14)13Saypitanami Herodes musyargan

milagrucunata rurar Jesúspuriycashganta. Herodes musyashgantawiyaycurmi büquiman wisarcushpanJesús sunyagninman aywacorgan.Japalan aywacuptinpis runacunamusyayargan maymanaywaycashgantapis. Saymi chaquilapaaywayargan Jesusta tariyashganyag.14Büquipita urarcurnami Jesús tarerganasca runacuna saycho shuyacuycagta.Paycunata ricaycurmi Jesúscuyapashpan sayman apayashgangueshyagcunata aliyäsergan.

15Pasa tardiyaptinnami Jesustadiscïpuluncuna niyargan: “Caychögamanami imapis cansu runacunatagaranansipä. Tardina caycaptenga lapanrunacuna aywacuyäsun cercacho cagmarcacunapa micuyta rantiyänanpä.”

16Sayno niptin Jesús nergan: “Manamipaycunaga micuy asheg aywayanmansu.Paycunataga gamcuna garayay.”

17Sayno niptinmi discïpuluncunaniyargan: “Pisga tantawan ishcay

13 14

Page 39: Quechua  huamalies bible - new testament

39

pescädulami mircapäcuna caycan,taytay.”

18Saymi Jesús nergan: “Saymircapayquita apayämuy.”

19Nircur discïpuluncunata Jesús nerganrunacunata pashpaman jamasiyänanpä.Saypitanami pisga tantatawan ishcaypescäduta aptarcur Jesús ciëluparicärishpan Tayta Diosta manacuragradëcicorgan. Nircurna paquircurpaquircur discïpuluncunata macyarganlapan runacunata aypuyänanpä. 20Saymilapan micuyargan pacha junta. Nircurnapusupacuyashgancunata discïpulucunashuntayargan chunca ishcay (12) canastajuntata. 21Saycho micogcunaga cayarganpisga warangano (5,000) runacuna,warmicunata y wamracunata manayupaylapa.

Yacu jananpa Jesucristo aywashgan

(Marcos 6.45-52; Juan 6.15-21)22Saypitana discïpuluncunata Jesús

nergan büquiman wisarcur wacsimpaman naupayänanpä.Discïpuluncuna aywacuyaptinmi saychocag runacunata despachacur Jesúsquëdacorganrä. 23Nircurnami jircamanwisargan Tayta Diosta manacunanpä.Saycho manacuycaptinmi pasasacaycarganna. 24Sayyäga büquiwannaupagcuna carutanamiaywaycäyargan. Sayta aywaycäyaptinnayacuta vientu yupa sharcasimorgan.

25Saypita walpa wagay höranocaycaptinna yacu jananpa Jesúsaywargan discïpuluncuna cagman.26Yacu jananpa aywaycagta ricaycurmidiscïpuluncuna yupa mansacargaparäyargan: “¡Achachalay! ¡Almachäyacu jananpa shamuycan!” niyashpan.

27Sayno mansacäyaptinmi Jesúsnergan: “¡Ama mansayämaysu! Nogamicaycä.”

28Saymi Pedro nergan: “Rasunpaypagam carga nogapis yacu jananpa gamcagman shamunäpä niycalämay,taytay.”

29Sayno niptin Jesusga nergan:“Shamuy, ari.”

Sauraga büquipita yargurir yacu jananpaJesús cagman Pedro aywargan.30Aywaycashganchömi yupa vientuyacuta jananman pulchagyäsiptin segaypamansacargan. Talpucarnami gaparargan:“¡Salvaycalämay, taytay!” nir.

31Sayno niptinmi Jesús juclamaquinpita sutarcur nergan:“¡Yäracuyniynag runa! ¿Imanirtäyäracamanquisu?”

32Saypita büquiman wisarcuyaptinvientupis chawarganna. 33Saytaricaycurmi büquicho caycagcunaJesuspa puntanman gongurpacuycurniyargan: “¡Rasunpaypami Tayta Diospasurin gam caycanqui, taytay!”

Genesaretcho gueshyagcunata Jesucristo

aliyäsishgan(Marcos 6.53-56)

34Galilea gochata simparcurnamichäyargan Genesaret pampaman.35Sayman Jesús chashgantamusyaycurmi gueshyagcunata runacunamay-say marcacunapitapis apayargan.36Say apayashgan gueshyagcunamiJesusta ruwacuyargan mödananpacuchulantapis yataycunanpä. Saynoruwacur yataycogcuna aliyäyarganmi.

Runacuna lutancunata yarpar jusayog

ricacuyashganpita Jesucristo yachasishgan

(Marcos 7.1-23)

15 1Saypitanami fariseucuna yMoisés guelgashgan leycunata

yachasegcuna Jerusalenpita

14 15

Page 40: Quechua  huamalies bible - new testament

40

p 15.4 Éxodo 20.12; 21.17; Levítico 20.9; Deuteronomio 5.16. q 15.9 Isaías 29.13.

shayämorgan Jesusta tapuyänanpä.Chaycurnami Jesusta tapuyargan:2“¿Imanirtä discïpuluyquicuna unayrunacunapa costumbrincunata manacäsur micuyänanpä maquincunatamaylacuyansu?”

3Sayno niyaptin paycunatapis Jesúsnergan: “Gamcunapis ¿imanirtä TaytaDiosninsipa palabrantacumpliyänayquipa trucanga saycostumbrilayquicunata máscumpliyanqui? 4Tayta Diosninsipapalabranchöga caynömi nican:

‘Mamayquitawan taytayquita aliricanqui.

Pipis mamanta o taytantamaldicionag cäga wanusishcasun.’p

5,6Mamayquitawan taytayquita aliricayänayquipä niptinpis gamcunagamanami yanapaycäyanquisu. Saymirunacunata yachaycäsiyanqui: ‘TaytaDioslapämi imaycäpis caycan’ nergamamantawan taytanta mananayanapänanpä. Sayno yachasirmigamcunaga Tayta Diosninsipapalabranta manacagmanchuraycäyanqui. 7¡Ishcay cärarunacuna! Gamcuna saynocayänayquipä cashganta musyarmiSantu Espíritu profëta Isaiastatantyasergan. Saymi pay caynoguelgargan:

8 ‘Cay runacunaga janan shongulami:“Tayta Dios, Tayta Dios”nicäyäman.

Saynöpis manami lapanshongunwansu nogatachasquicayäman.

9 Paycunaga wilacuynëtayachasiyänanpa trucangarunacunapa costumbrilantamiyachaycäsiyan.

Sayno captinmi adorayämaptinpispaycunata cäsupäshäsu. q

10Nircurnami runacunata gayaycurJesús nergan: “Cay nishgäcunatalapayqui shumag tantyacuyay.11Manami imatapis micushganpitasupipis jusayog ricacun, sinögalutancunata parlashganpitami.”

12Saymi discïpuluncuna Jesustaniyargan: “Sayno niptiqui fariseorunacuna yupami rabiacuyash.”

13Sayno wilayaptinmi Jesús nergan:“Paycuna ima nishgantapis amachasquipäyaysu. Chacrapita mana alijachacunata luquir jitarishgannömipaycunatapis Tayta Diosninsi juzgarnaupanpita gargongapä. 14Paycunagayachag-tucurpis gapranömi caycäyan.Gapra mayinta gapra pushar ishcanpözuman jegayashgannömi paycunapisy yachasishgancunatachasquipagcunapis in ernuman gaycushcayangapä.”

15Sayno niptinmi Pedro nergan: “Imamicuyta micurpis jusaynag cashganta ylutancunata rimar jusayog cashgantatantyaycasilämay, taytay.”

16Saymi Jesús nergan: “¿Gamcunapismanacu tantyayanquirä? 17Imatamicushgansipis manamijusayogyäsimansisu, sinögamicurcushga päsacunlami.18Shonguncho lutancunatayarpachacurmi isanga pipis jusayogricacun. Sayno carmi runa lutantariman y lutanta ruranpis. 19Runacunagashonguncho lutancunata yarpachacurmiruna mayinta wanusiyan, suwacuyan,lulacuyan y runa mayintapis ashliyan.Saynöpis adulteriucho cayan, runacunachinëru cayan y warmicunapiswaynäcuyan. 20Saycunata rurarmirunacuna jusayog ricacuyan. Sayno

15

Page 41: Quechua  huamalies bible - new testament

41

r 15.22 Cananea runacunaga mana Israel runacunami cargan.

captenga manami micuycunata micursuo maquinsita mana awicuylapa micursujusayog ricacunsi.”

Mana Israel warmi Jesucristuman yäracushgan

(Marcos 7.24-30)21Saypitanami Jesús aywargan Tiro y

Sidón provinciacunaman. 22Saymarcacunachömi Cananear runacunatäyargan. Saymi juc Cananea warmiJesús cagman aywaycur ruwacorgan:“¡Rey Davidpa castan Jesús,cuyapaycalämay! ¡Warmi wawätamisupay löcayäsish!” nir.

23Sayno niptin Jesús manami imatapisparlacorgansu. Saymi discïpuluncunaJesusta niyargan: “Segaypa gaparashpantagay warmega umansitapisnanäsinnachä. Jucla aywacunanpäniyculay, taytay.”

24Sayno niyaptinmi say warmita Jesúsnergan: “Tayta Diosninsi cachamash Israelrunacunalata yanapänäpämi. Paycunagaogracash uyshanömi caycäyan.”

25Sayno niptinmi say warmi Jesuspapuntanman gongurpacuycur nergan:“¡Ama yu caysu! ¡Yanapaycalämay ari,taytay!”

26Sayno ruwacuptinmi Jesús nergan:“Israel mayëcunatarämi yanapäshä.Gamcunata yanapaptëga canmanwamracunapa tantanta guechuriralgucunata jitapaycognömi.”

27Sayno niptin warmi nergan: “Au,taytay. Sayno captinpis ämunpusupacushgantami alguncunapismicuyan.”

28Saymi Jesús nergan say warmita:“¡Lapan shonguyquiwan saynoyäracamashgayqui alimi caycan! Saynoyäracamashgayquipitami wawayquicachacashgana caycan.”

Say hörami say warmipa wawancachacargan.

Gueshyagcunata Jesucristo aliyäsishgan

29Saypita aywacurnami Jesús charganGalilea gocha cuchunman. Nircurnamijuc jircanninman wisarcur saychojamacorgan. 30Saymi Jesús cagman ascarunacuna shuntacäyargan. Saynoshuntacarmi apayargan puriyta manapuëdeg wegrucunata, gapracunata,macllucunata, parlayta manapuëdegcunata y waquin gueshyawangueshyagcunatapis. Paycunatami Jesúslapanta aliyäsergan. 31Saynoaliyäsishganta ricaycurmi runacuna

yupa cushicuyashpan niyargan:“Cananga upacuna parlayannami,macllucunapis aliyaycäyannami, puriytamana puëdeg wegrucunapispuriyannami y gapracunapisricayannami.” Sayno nirmi Israelrunacuna adorayashgan Tayta Diostapaycunapis alabayargan.

Chuscu waranga runacuna micuyänanpä milagruta

Jesucristo rurashgan(Marcos 8.1-10)

32Saypitanami discïpuluncunatagayaycur Jesús nergan: “Cuyapämicaycho nogansiwan caycag runacunata.Paycuna quimsa junagnami nogansiwancaycho caycäyan micuyta manayawaylapa. Micönila wayincunapacuticuyänanpä niptëgaaywaycäyaptilannami vëtapis sarengaimanga.”

33Sayno niptinmi discïpuluncunaniyargan: “¿Sunyag jircacho caycargamaychörä tariycushwan micuyta caysicarunacuna micuyänanpäga, taytay?”

15

Page 42: Quechua  huamalies bible - new testament

42

s 16.4 Jatuncaray pescädupa pachancho quimsa junag caycashganpita Jonás cawaycaryargamushgannömi Jesucristupis quimsa junag pamparaycashganpita cawarircamursharcamush.

34Sayno niyaptinmi paycunata Jesústaporgan: “¿Aycalatä tantayquicaycan?”

“Ganchis tantawan juc ishcaypescädulami caycan, taytay” niyargan.

35Sayno niyaptinmi lapan runacunatanergan jamacuyänanpä.36Jamaycuyaptinnami pescädutawanganchis tantata aptarcur Tayta DiostaJesús manacur agradëcicorgan.Nircurnami paquircur paquircurdiscïpuluncunata macyargan paycunaaypucuyänanpä. 37Saymi lapanmicuyargan pacha junta.Pusushgancunatanami shuntayarganganchis canasta juntata. 38Saychomicogcunaga cayargan warmicunatawamracunatapis mana yupaylapachuscu waranganömi (4,000).39Saypitanami büquiman wisarcurdiscïpuluncunawan Jesús aywacuyarganMagdala partiman.

Milagrutarä Jesucristo rurananta munayashgan

(Marcos 8.11-13;Lucas 12.54-56)

16 1Magdala partimanchaycuyaptinmi fariseo y

saduceo runacuna aywaycur Jesustaniyargan: “Tayta Diosninsi rasunpaypacachamushushgayquita musyayänäpämä ima milagrutapis ruray.”

2Saymi Jesús nergan: “Inti jegashganhöra pucutay garwashtaptin gamcunaniyanqui: ‘Warayga usyangami.’3Saynöpis segaypa pucutaraycar pasawaraptin gamcuna niyanqui: ‘Cananjunäga tamyangami.’ Saycunatatantyaycarga ¿imanirtä tantyayanquisuTayta Diosninsi cachamashganta?

4Gamcunaga manami rasunpaypasuTayta Diosman yäracuyanqui. Saymipay cachamashganta criyinayquipämilagruta ruranätarä munaycäyanqui.Munayashgayquinöga manamimilagruta rurashäsu. Saypa trucangaTayta Dios juc milagrutarämi rurangaprofëta Jonasta pescädupa pachanchocaycashganpita yargasimur milagrutarurashganno.”s

Sayno nisquirmi saypita Jesúsaywacorgan.

Fariseucunapayachasicuyninta mana

chasquicuyänanpä Jesucristo yäsishgan

(Marcos 8.14-21)5Galilea gochata

simpaycäyashganchömi Jesuspadiscïpuluncuna yarparcuyarganmircapanpä tantata mana apayashganta.6Saymi Jesús nergan: “Fariseo y saduceorunacunapa levadüranta cuidächasquicuyanquiman.”

7Sayno niptin discïpuluncunaquiquinpura niyargan: “Tantata manamircapacamushgansipitami saynonicämansi.”

8Sayno parlaycäyashganta tantyarmiJesús nergan: “¡Yäracuyniynagrunacuna! ¿Imanirtä parlaycäyanquitantata mana apayämushgayquipita?Manami tantapitasu parlaycä. 9¿Manacuyarpäyanqui pisga tantalapita pisgawaranga (5,000) runacunamicuyänanpä milagruta rurashgäta?¿Manacu yarpäyanqui pusog tantata sayjunag ayca canastatashuntayashgayquitapis? 10Saynöpis¿manacu yarpäyanqui ganchis

15 16

Page 43: Quechua  huamalies bible - new testament

43

t 16.18 Pedro nishganga rumi ninanmi. u 16.20 Say wisan Israel runacuna yarpäyarganCristuta Tayta Dios cachamuptin Roma runacunata Israel nacionpita gargunanpä cashgantami.Sayno yarpäyaptinpis Jesucristo manami guërrata rurananpäsu shamush, sinöganogansi-raycu cruzcho wanunanpämi. Saymi discïpuluncunata nergan Cristo cashganta pitapismana wilapäyänanpä. Wanushganpita cawarircamurmi isanga nergan pï-maytapiswilapäyänanpä (San Mateo 17.9; 28.19).

tantalapita chuscu waranga (4,000)runacuna micuyänanpä milagrutarurashgäta? ¿Manacu yarpäyanquipusog tantata say junag ayca canastatashuntayashgayquitapis? 11Saynocaycaptenga manami tantapitasuparlaycä. Nogaga parlaycä fariseo ysaduceo runacunapa levadüranpitacuidacuyänayquipämi.”

12Levadüraman ituycasilar saynoniptinmi discïpuluncuna tantyayarganfariseucunapa y saduceucunapayachasicuyninta manachasquipäyänanpä.

Jesucristoga Tayta Dios cachamushgan Cristo

cashganta Pedro nishgan(Marcos 8.27-30; Lucas 9.18-21)

13Cesarea de Filipos distrïtupacaseriuncunaman chaycurmidiscïpuluncunata Jesús taporgan: “¿Pïcashgätatä NOGAP Ä runacunayarpäyan?” nir.

14Sayno tapuptin discïpuluncunaniyargan: “Waquin runacunaga niyanJuan Bautista cashgayquitami.Waquinnami niyan profëta Elíascashgayquita. Waquinnami niyanprofëta Jeremías cashgayquita. Ywaquinnami niyan maygan profëtapiscawarimush cashgayquita.”

15Sayno niyaptin paycunata Jesústaporgan: “Gamcunaga ¿pï cashgätatäyarpäyanqui?”

16Saymi Simón Pedro nergan: “GamgaTayta Dios cachamushgan Cristumicanqui, taytay.”

17Saymi Jesús nergan: “Alitaminishcanqui, Jonaspa surin Simón. Saynoninayquipäga manami runasutantyasishushcanqui, sinöga ciëluchocaycag Taytämi. 18Gamta në Pedrotcashgayquita. Cay rumi jananchömiiglesiäta sharcasishä. Say iglesiatagaSatanaspis ni supaycunapis manamivinciyangasu. 19Gamta goycushayquigloria puncupa llävinpa wawancunata.Saymi cay pasacho lläviptiquigloriachöpis llävish canga. Cay pasachoquichaptiquega gloriachöpis quichashmicanga.”

20Sayno nircurmi discïpuluncunataJesús nergan: “Gamcuna pitapis amawilapäyaysu Tayta Diosninsicachamushgan Cristo cashgäta.”u

Wanunanpä cashganta Jesucristo wilacushgan

(Marcos 8.31-9.1;Lucas 9.22-27)

21Saypitanami discïpuluncunata Jesúswilapargan Jerusalenman aywaptinIsrael mayor runacuna, mandagcüracuna y Moisés guelgashgantayachasegcuna chiquir nacasiyänanpäcayashganta. Saynölami wilaparganwanusiptinpis quimsa junagtacawarimunanpä cashganta.

22Sayno niptinmi jucläman gayaycurPedro olgutupar nergan: “Tayta Dioscachamushgan Cristo caycarga¿imanirtä sayno parlaycanqui? Saynopäsashunayquitaga ama cachapaysu.”

23Sayno niptinmi Jesús tantyarganPedro sayno parlananpä Satanás

16

Page 44: Quechua  huamalies bible - new testament

44

v 17.11,12 Juan Bautista Jesuspä wilacuptinmi cumplish Elías shamunanpä Tayta Diospapalabrancho guelgarashgan. Eliaspita y Juan Bautistapita masta musyanayquipä liyinquiMalaquías 3.1; 4.5-6; San Mateo 11.14; San Lucas 1.17; San Juan 1.21.

yarpayta goshganta. Saymi PedrutaJesús nergan: “¡Naupäpita witicuy,Satanás! Sayno michämashpayquegamanami munanquisu Tayta Diosninsimunashganta ruranäta, sinögayarpashgayquinöla cananta munarmisapata churapaycämanqui.”

24Nircur discïpuluncunata Jesús nergan:“Pipis discïpulö cayta munarga shongunyarpashganno jusalicur ama cawasunsu.Saypa trucanga imano nacarpis nogamunashgänöla imaypis cawasun. 25Nogamunashgäno cawananpa trucan quiquinmunashganno cawagcunaga in ernumangaycushmi cayangapä. Ima nacaychocarpis noga munashgäno cawagcunamiisanga gloriaman chäyangapä.26In ernuman gaycush cananpäcaycaptenga ¿imapätä välin mayjina rïcucashganpis? Mayjina rïcu carpis manamirïcu cashgalanwanga salvaciontarantiyangasu. 27Angilnëcunawan y Taytäpamunayninwan NOGA cutimurmi runacunaalita rurayashganpita premiuta goshä ymana alita rurayashganpita juzgashäpä.28Manarä wanurmi waquinniqui NOGATA

ricayämanquipä lapanpäpis munayyogcashgäta.”

Altunnin jircacho Jesucristo chipipiycag ricacushgan

(Marcos 9.2-13; Lucas 9.28-36)

17 1Saypita sogta junagtami Pedruta,Santiaguta y Santiagupa wauguin

Juanta pushacurcur Jesús wisargan sunyagjircaman. 2Saychömi paycunaricaycäyaptin Jesuspa cäran intinörächipipergan. Mödananpis segaypa yuragricacur empañayparä asicyargan.3Saychömi ricayargan Moiseswan Elíasyuriparcur Jesuswan parlaycäyagta.

4Saymi Jesusta Pedro nergan: “Alipäränogacuna cayman shayämushcä, taytay.Cananga rurayäshä quimsa suclata: juctagampä, jucta Moisespä y jucta Eliaspä.”

5Sayno Pedro parlapaycaptinmichipipiycag pucutay paycunatasapacurcorgan. Saymi pucutay rurinpitaTayta Dios nimorgan: “Payga cuyaysurëmi. Noga munashgäno lapantaruraptinmi cushish caycä. ¡Paynishushgayquicunata cäsucuyay!”

6Sayno nimogta wiyaycurmidiscïpuluncunaga pasaypamansacäyashpan pampamanlätacuycuyargan. 7Saynolätaraycäyaptinmi paycunata yataycurJesús nergan: “Ama mansacäyaysu.Sharcuyay.” 8Sayno niptinnuquircuyänanpäga Jesús japalannamicaycänä.

9Jircapita cutimurmi paycunata Jesúsnergan: “Jircacho ricashgayquita pitapisama wilapäyanquiräsu wanushgäpitaNOGA cawarimushgäyag.”

10Saypitanami discïpuluncuna Jesustatapuyargan: “Moisés guelgashganleycunata yachasegcuna niyan Cristoshamunanpä puntata Eliasrä shamunanpäcashgantami. Sayno nicaptenga ¿imanirtäElías shamunräsu?”

11,12Sayno niyaptinmi Jesús nergan: “Elíasyapay shamunanpä cashgantaniyashgannölami Elías mayna shamush. Elíasshamur wilacuptinpis manami runacunachasquicuyashgasu wilacushganta.Chasquicuyänanpa trucanga payta chiquirmiwanusiyash. Saynölami runacuna NOGATAP IS

chiquimar wanusiyämangapä.”v13Jesús sayno niptin discïpulucuna

tantyayargan Juan Bautistapäparlaycashganta.

16 17

Page 45: Quechua  huamalies bible - new testament

45

w 17.17 Waquenga “magtata” ninanpa trucanga “mözuta” niyanmi.

Wanuy gueshyawan gueshyaycag magtata

Jesucristo cachacäsishgan(Marcos 9.14-29;Lucas 9.37-43a)

14Jircapita cutimurmi runacunashuntacäyashganman Jesús chargan.Saychömi Jesuspa puntanmangongurpacuycur juc runa ruwacurnergan: 15“Surëta cachacaycasilay,taytay. Payta wanuy gueshya sariptinmininamanpis yacumanpis jegan.16Discïpuluyquicunaman apamuptëpismanami cachacäsiytacamäpacuyashgasu.”

17Sayno niptin Jesús nergan:“¡Yäracuyniynag jusasapa runacuna!¿Imayyagrä gamcunawan caycäshä? Mäapamuy say magtata.w”

18Naupanman apaycaptinmi saymagtata nacaycäseg supayta Jesúsolgutupargan. Olgutupaycuptinmisupayga jinan höra magtapita yarguriraywacorgan. Say hörapitanami magtasänuna ricacorgan.

19Saypitanami quiquilancuna caycardiscïpuluncuna Jesusta tapuyargan:“¿Imanirtä nogacuna garguytacamäpacuyashcäsu say supayta?”niyashpan.

20Saymi paycunata Jesús nergan:“Janan shongula Tayta Diosmanyäracurmi gamcunaga garguytacamäpacuyashcanquisu. Ñäbuspamurunno tacshalapis yäracuyniquicaptenga manami imapis ajasugamcunapä canga. Tagay jircatawiticunanpä niyaptiquipiswiticunmanmi. 21[Sayno captinpiscayno cag supaycunaga yarguyanayunashpansi Tayta Diostamanacushgarämi.]”

Wanunanpä cashganta Jesucristo yapay wilacushgan

(Marcos 9.30-32;Lucas 9.43b-45)

22Galilea provinciachodiscïpuluncunawan purirmi Jesúsnergan: “Juc runami NOGATA

entregamanga chiquimagnëcunapamaquinman. 23Sayno captinpiswanusimashganpita quimsa junagtamicawarimushäpä.”

Sayno niptinmi discïpuluncuna yupalaquicuyargan.

Templupä impuestuta Pedro pägashgan

24Saypitanami Capernaummandiscïpuluncunawan Jesús chäyargan.Saychömi templupä impuestocobragcuna Pedruta tapuyargan:“¿Jesusga manacu pägan templunpäimpuestuta?” nir.

25Sayno tapuyaptinmi Pedroganergan: “Au, päganmi.”

Sayno nishpanmi Jesús caycashgancag wayiman aywargan tapunanpä.Manarä tapuptinmi Jesús nergan:“¿Imaninquitä Simón? Nación mandagreycuna ¿pitatä impuestuta cobrayan?¿Surincunatacu o munaynincho caycagjäpa runacunatacu?”

26Sayno tapuptinmi Pedro nergan:“Munaynincho cag jäpa runacunatamiimpuestutaga cobrayan, taytay.”

Sayno niptin Jesús nergan: “Sauraganación mandagpa surin impuestutamana pägashgannömi nogapis, TaytaDiospa surin car, templunpä impuestutapägämansu. 27Sayno captinpiscobragcuna mana rabiacuyänanpägochaman aywar anzuëluyquiwanpescäduta sarimuy. Punta cag pescäduta

17

Page 46: Quechua  huamalies bible - new testament

46

sarimushgayquipa shiminchömi guellaycaycangapä. Say guellaywan nogapita ygampitapis impuestuta pägaycuy.”

Wamrano nogansipis canansipä Jesucristo

tantyasishgan(Marcos 9.33-37; Lucas 9.46-48)

18 1Juc cutimi discïpuluncunaJesusta tapuyargan: “Lapanpis

munayniquichöna captin¿maygäcunatatä churayämanqui másmandag cayänäpä, taytay?”

2Sayno tapuyaptinmi juc wamratanaupanman Jesús gayargan. 3Nircurmidiscïpuluncunata nergan: “Wamracunamandag cananpä manayarpachacushganno gamcunapis amayarpachacuyaysu mandagcayänalayquipäga. Mandagcayänalayquipä yarpachacorga TaytaDiospa naupanman manamichäyanquipäsu. 4Yanapäcog canayquipäyarpachacuyaptiquega Tayta Diospanaupancho mandag cayänayquipämichurayäshayquipä. 5Saynölamaygayquicunapis cay wamratanomana cuentash cagcunata chasquicorganogata chasquicamagnömi caycäyanqui.

Jusaman pitapis mana tunisinansipä Jesucristo

tantyasishgan(Marcos 9.42-48; Lucas 17.1-2)

6“Tayta Diosman yäracogta cuidäpitapis jusalicasiyanquiman. Jusamantunisicogcunataga más alimi canmanmulïnu rumita cuncanman sheguparcurlamarman garpuriyaptinpis. 7Saynocaptinpis jusalicasicog runaga imaypiscangami. ¡Paycunaga juicio nalcho

yupami laquicuyangapä!8“Sayno cananpä caycaptenga

maquiqui o chaquiquijusalicasishuptiqui cusurir jitariycuy.

Imaypis mana upeg ninaman ishcaychaquiyog o ishcay maquiyog gaycushcanayquipa trucanga más alimi canmanjuc chaquiyoglapis o juc maquiyoglapisTayta Diosninsipa naupanmanchaptiqui. 9Saynöla nawiquipisjusalicasishuptiquega ogtirir jitariycuy.Ishcan nawiyog in ernuman gaycushcanayquipa trucanga más alimi canmanwiscu nawilapis Tayta Diosninsipanaupanman chaptiqui.

10“Tayta Diospa naupancho caycagangilcunami payman yäracogcunataimay hörapis ricaycan. Saynocaycaptenga payman yäracogcunatamanacagman ama churayaysu.11[Runacuna jusalicushganpitasalvanäpämi Tayta Diosninsicachamash.]

Ogracash uyshaman tincusiypa Jesucristo

yachasishgan(Lucas 15.3-7)

12“Pipis pachac (100) uyshanpitajucta ograycorga ¿manacu waquin cagtajuc pasaman aylurcur jucla aywanashimunanpä? 13Tariycorga yupamicushicun. Manami saynöga cushicunsumana ogracag uyshancunapäga.14Saynölami ciëlucho caycag TaytaDiosninsi munansu paymanyäracogcuna ni juclaylapis ogracänanta.

Imaypis perdonanacunansipä Jesucristo tantyasishgan

(Lucas 17.3)15“Tayta Diosman yäracog mayiqui

manacagta jitapäshushpayquicontrayqui sharcuptin, perjuiciutarurashuptiqui, lulapäshuptiqui puntatajapalanwan parlanquijusalicuycashganta tantyasinayquipä.Tantyasiptiqui chasquicuptengaperdonanqui. Sayno perdonarga alitami

17 18

Page 47: Quechua  huamalies bible - new testament

47

x 18.24 Griëgucho nican chunca waranga (10,000) talentucuna jagan cashganta. Mayjina rïcucarpis manami pipis aypäsinmansu cargan say guellayta pägananpä. y 18.28 Juc denariogajuc jornalpa chaninmi cargan.

ruraycanqui. 16Tantyasiptiquipis manachasquishuptiquega ishcay o quimsayäracog mayiquita pushanquijusalicuycashganta tantyasiyänanpä.17Paycunatapis mana cäsucuptengalapan yäracog mayiquicunashuntacäyashganman pushaycurtantyasiyanqui jusalicuycashganta.Saychöpis mana cäsucuptenga gampis ylapan yäracog mayiquicunapis paywanamana shuntacäyaynasu. Paygajusasapano y runacuna chiquishganimpuesto cobrag runanömi caycan.

18“Sayno mana cäsucogcunatacorrigiyänayquipä munayyogmigamcuna caycäyanqui. 19Yapaypisgamcunata në: Juc ishcayla carpis TaytaDiosta manacuptiquega paymiyanapäshunqui munashgantaruranayquipä. 20Juc ishcayla carpisDiosta manacuyänayquipä nogapajutëcho shuntacäyaptiquegagamcunawanmi caycäshä.”

Imaypis perdonanacur cawanansipä Jesucristo

yachasishgan21Sayno yachasiptinmi Pedro

taporgan: “Pipis rabianäsimaptenga¿ayca cutitä perdonäman, taytay?¿Ganchis cutisurä?”

22Sayno tapuptinmi Jesús nergan:“Manami ganchis cutilasuperdonanquiman, sinöga perdontamanacushuptiquega ayca cutipisperdonanqui. Saynöla ayca cutirabianäsishuptiquipis amayarparaycanquisu.”

23Saypitanami Jesús nergan: “Jucnación mandag runapashi cargan ascayanapagnin runacuna. Say

yanapagnincunatashi say mandagnergan cuentata goyänanpä.

24“Sayno cuentata manaptinshi jaganrunata apayargan. Say runagayupaytapis mana atipaypäshix saymandagpa jagan cargan. 25Jagantapägananpä mana aypäpacuptinshiashmaynincunata say mandag nergan:‘Cay runata, warminta, surincunata yimaycancunatapis ranticuyay.Ranticurcurna guellayta apayämunquijagäpita.’ 26Sayno niptinshi say runagagongurpacuycur ruwacorgan: ‘Taytay,ama ari ranticaycamaysu. Imanöpapisjagayquitaga pägaycushayquicher’ nir.27Sayno ruwacuptinshi say mandagcuyapashpan lapan jaganta perdonarmanana ranticorgannasu.

28“Sayno perdonarcuptinaywacuycashganchöshi say runatincorgan juc arog mayinwan. Say arogmayenga pachac (100) denariushiyjagan cargan say aywaycag runapa.Sayshi aywaycag runaga cuncapitaaptacurcorgan: ‘¡Jagäta pägamay!’nishpan. 29Sayno ruraptinshi arogmayenga gongurpacuycur ruwacorgan:‘Jagayquitaga pägayculäshayquicher,taytay. Ichiclata shuyaycalämay, ari’nishpan. 30Sayno ruwacuptinpismanashi arog mayinta perdonaytamunargansu. Saypa trucangacarcilmanshi wichgasergan jagantapägashganyag.

31“Sayno rurashganta ricaycurshiwaquin arog mayincunaga yuparabianäyargan. Sayshi mandagmanaywar wilayargan say perdonashganruna arog mayinta carcilmanwichgasishganta. 32Sayshi sayperdonashgan runata gayaycasir say

18

Page 48: Quechua  huamalies bible - new testament

48

z 19.4 Génesis 1.27; 5.2. a 19.5 Génesis 2.24. b 19.7 Deuteronomio 24.1. c 19.12 Saywisanmi runacunata acraycur mandag reycuna capasiyag warmicunata manamunapäyänanpä. Nircurnami say capash runacunata reycuna churayag warmincunatacuidayänanpä carpis o quiquinta mandäsiyänanpäpis.

mandag nergan: ‘¡Mana cuyapäcogruna! ¿Manacu yarpanqui sayjinanpajagä captiquipis ruwacamaptiquilapanta perdonashgäta? 33Saynoperdonaycaptëga ¿imanirtä gamga arogmayiquita perdonashcanquisu?’ 34Sayno

yupa rabiacurshi say mandagcarcilman quiquintapis wichgasergan.Saychömi wardia castigargan saymandagpa jaganta pägananyag.”

35Sayno wilaparcurmi Jesús nergan:“Runa mayiquicunata lapanshonguyquiwan manaperdonayaptiquega gamcunatapis TaytaDiosninsi manamiperdonayäshunquipäsu.”

Majayogcuna mana raquicänanpä Jesucristo

yachasishgan(Marcos 10.1-12)

19 1Sayno yacharcasirmi Galileaprovinciapita aywar Jordán

mayupa wac simpanpa Jesús tumarganJudea provinciaman chänanpä. 2Sayquinranpa puriptin asca runacunamiguepanta aywayargan. Saychömigueshyagcunatapis Jesús aliyäsergan.

3Saymanmi fariseo runacunaaywaycur lutanta parlasinan cash alishimilanpa Jesusta tapuyargan: “¿Imaachäquilapis warminpita runaraquicanmancu o manacu?” nir.

4Sayno tapuyaptinmi Jesús nergan:“¿Manacu gamcuna liyiyashcanquiTayta Diosninsipa palabranta? Saychonican olguta warmita Tayta Dioscamashgantami.z 5Sayno camarcurmiTayta Dios nergan: ‘Sayno captinmiwarmita ashir runa promitin mana

raquicaypa tänanpä. Saymi majasacarnamamanpa taytanpa maquinchocaycashganpita runa yargucunwarminwan tänanpä. Warminwantarnami jäpa carpis paywan saycastalana ricacun.’a 6Sayno cananpäTayta Dios nicaptenga mananami ishcaycastanasu caycäyan, sinöga juccastalanami caycan. Saymi TaytaDiosninsi juclasashgantaga pipisraquinmansu.”

7Sayno niptinmi fariseo runacunatapuyargan: “Sayno captenga ¿imanirtäMoisés guelgashgancho nican raquicarpapilta rmaparcuptin warmiaywacunanpä cashganta?”b

8Sayno tapuptinmi Jesús nergan:“Tayta Diosninsega runata warmitacamargan majasacarnaga manaraquicaypa täyänanpämi. Saynocaptinpis runacuna mana cäsucogcayaptinmi Moisesta Tayta Diostantyasergan sayno guelgananpä.9Sayno captinpis nogaga caynömi në:Maygan runapis warmin manajarucuycaptin warminpita raquicarcurjuc warmiwan targa adulteriuchömicaycan. [Saynöpis runanpita raquicashcag warmiwan pipis targaadulteriuchömi caycan.]”

10Saymi discïpuluncuna niyargan:“Sayno captenga mejor warmitapis amaashishwansu.”

11Sayno niyaptin Jesús nergan:“Sayno niyaptiquipis manami lapansumajaynag cawayta camäpacuyan.Waquilanmi majaynag täcuyänanpäcaycäyan. 12Waquin runacunaga yurishmajaynagla täcunanpämi. Waquengacapash carmic majasacaytapis

18 19

Page 49: Quechua  huamalies bible - new testament

49

d 19.16 Waquenga “magta” ninanpa trucanga “mözu” niyanmi. e 19.19 Éxodo 20.12-16;Levítico 19.18; Deuteronomio 15.16-20.

munayannasu. Waquinnami isangaTayta Diosninsipa wilacuyninta wilacurpuricunan cash mana majasacaylapatäcuyan. Pipis mana majasacaylapatäcuyta munarga japala täcusun.”

Wamracunapä Tayta Diosta Jesucristo manacushgan

(Marcos 10.13-16;Lucas 18.15-17)

13Saypitanami wamracunata Jesúscagman apayargan umanman maquintachuraycur Tayta Diosta manacunanpä.Wamracunata apaycagta ricarmidiscïpuluncuna michäyargan. 14Saymidiscïpuluncunata Jesús nergan:“Wamracunata apacayämunanta amamichäyaysu. Wamrano cagcunami TaytaDiospa naupanman chäyangapä.”

15Sayno nircurmi wamracunapaumanta yataycushpan Tayta Diostamanacorgan. Nircurnami saypitaaywacorgan.

Rïcu runa ajatarä salvacunanpä Jesucristo yachasishgan

(Marcos 10.17-31;Lucas 18.18-30)

16Juc cutichömi juc magtad Jesusmanaywaycur nergan: “[Gam imaycatapismusyanquimi, taytay.] Saymitapuculäshayqui. ¿Imatatä rurämanTayta Diospa naupanman chänäpä?”

17Saymi Jesús nergan: “TaytaDiosnilansimi lapantapis musyaycan.Saymi mayna nimashcansimandamientuncunata cumplir naupanmanchänansipä cashganta. Sayta musyaycarga¿imanirtä tapumanqui?”

18Sayno niptin say magta taporgan:“¿Maygan mandamientucunatatäcumplëman, taytay?”

Saymi Jesús nergan: “Runa mayiquitaama wanusinquisu. Ama adulteriuchocanquisu. Ama suwacunquisu.Manacagtaga ama pitapis tumpanquisu.19Mamayquitawan taytayquita aliricanqui. Saynöpis runa mayiquita lapanshonguyquiwan cuyay.”e

20Saymi magta nergan: “Saycunataga[wamra cashgäpitami] lapantacumplishcä, taytay. ¿Imatä máspishiycäman cumplinäpä?”

21Niptin Jesús nergan: “Lapantacumpliycarpis Tayta Diospa naupanmanchänayquipäga lapan imayquicunatapisranticuycur guellayta muchogcunataaypuy. Sayno rurashpayquegagloriaman riquëzayquita churacognömicaycanqui.”

22Sayno niptinmi segaypa rïcu car saymagta laquish aywacorgan. 23Magta saynoaywacuptinmi discïpuluncunata Jesúsnergan: “¡Ajami caycan rïcu runacunaTayta Diospa naupanman chäyänanpäga!24Auja uchcupa camëllo päsayta manacamäpacushganno rïcu runapisquiquilanpitaga Tayta Diospa naupanmanchayta manami camäpacunsu.”

25Sayta wiyar discïpuluncuna segaypamansacash niyargan: “Sayno captenga¿pirä salvacongapä?”

26Saymi paycunata ricärishpan Jesúsnergan: “Quiquilanpitaga runacunamanami salvacuyta camäpacuyansu.Tayta Dioslami pitapis salvan. SaymiTayta Diosninsipäga imapis ajasu.”

27Saymi Pedro nergan: “Nogacunagalapantami imaycätapis cachariyashcägamta gatiräyänäpä, taytay. Saynoruraycäyaptëga ¿imatä canganogacunapäga?”

28Sayno niptinmi Jesús nergan:“Juicio nalcho lapan runacunata NOGA

19

Page 50: Quechua  huamalies bible - new testament

50

juzgaptëmi chunca ishcay (12)trönucunacho jamacuyanquipä.Saychömi gamcunapis chunca ishcaycastapita mirag Israel mayinsicunatajuzgayanquipä. 29Noga munashgätaruranan cash pipis wayinta,wauguincunata, panincunata, mamanta,taytanta, surincunata ychacrancunatapis cachareg cäga pachac(100) cuti mastami chasquengapä.Saynöpis wanucur Tayta Diospanaupancho imayyagpis cushishmicawangapä. 30Waquin runacuna, rïcucashganpita respitädu carpis, gloriamanmanami chäyangasu. Waquinrunacunami isanga, mana cäsush pobricarpis, gloriaman charcushicuyangapä.”

Mincaycunaman tincusiypa Jesucristo yachasishgan

20 1Saypitami Jesús nergan:“Tayta Diospa maquincho

cawagcuna imano cananpäcashganpitapis canan tantyasiyäshayqui.Juc runashi tuta tutala mincay ashegaywargan üva chacrancho arusinanpä.2Mincayta tariycur aycata pägananpäpisparlarcurshi üva chacrancho arunanpäcachargan.

3“Saypita las nuëvimanno pläzapa yapayyargurshi runacunata tarergan aruyniynagpuriycäyagta. 4Sayshi nergan: ‘Gamcunapisüva chacrächo aruyänayquipäaywaycuyay. Aruyashgayqui-tupumipägayäshayqui.’ Sayno niptin paycunapiscushish aywayargan.

5“Pulan junag caycaptinpis y tardimalway inti caycaptinpis say chacrayogrunaga yapay mincay asheg aywargan.Sayshi tarishgan runacunatapismincacorgan chacranman arogaywayänanpä.

6“Saypita inti jegaycaptinnashi yapaypläzaman aywar runacunata tarergan

aruyniynag caycagta. Sayshipaycunatapis nergan: ‘Gamcunapaga¿manacu aruyniqui can caycho goyaypapuricuyänayquipä?’

7“Sayno niptinshi paycuna niyargan:‘Manami pipis mincacayämashgasuarupäyänäpä, taytay.’

“Saymi nergan: ‘Sauraga gamcunapisaywaycuyay chacrächoarupäyämänayquipä. [Aruptiquegapägashayquimi.]’

8“Pasa sacaycaptinnashi say ämucapatazninta nergan: ‘Lapan arogcunatagayaycasimur pägay guepata arogyaycogcunapita galaycur tutapitayaycogcunayag.’ 9Sayno gayasimuptinshishayämorgan inti jegaycaptin arogyaycogcuna. Paycunashi chasquiyargan jucjornal complëtu päguta. 10Saynochasquiyashganta ricarshi tutapitaarogcunaga shayämorgan más ascatachasquiyänanpä cayashganta yarpar.Sayno yarparpis juc jornal complëtulatashichasquiyargan. 11Waquinchasquishgannöla chasquirshi puntatayaycogcunaga chacrayogta niyargan:12‘Último yaycamogcuna juc höralaaruycäyaptenga ¿imanirtä nogacunatagasayjina shanaycho aruycäyaptëpispaycunata pägashgayquinölapägaycäyämanqui?’ nir.

13“Sayno niyaptinmi chacrayog runanergan: ‘Parlashgansinöla pägaycargamanami gamcunata engañaycäsu.14Parlashgansino päguta chasquiycarga¿imatanatä más munanqui?Nogapitanacher cacun guepayaycamogcunatapis gamcunatanölapägaptëga. 15Gamcunaga ¿imacuentayogtä cayanqui aycatapägacuptëpis? ¿Ali runa cashgäpitacujamuräyämanqui?

16Sayno wilaparcurmi Jesús nergan:“Say arupacuyman punta yaycogwanguepa yaycogpis iwal päguta

19 20

Page 51: Quechua  huamalies bible - new testament

51

chasquishgannömi Diospa wilacuynintamás puntata chasquicogcuna yguepatarä chasquicogcunapis gloriamanchäyangapä. [Salvananpä ascagta TaytaDiosninsi gayasiptinpis walcaglaminaupanman changapä.]”

Wanusish cananpä Jesucristo yapay wilacushgan(Marcos 10.32-34;Lucas 18.31-34)

17Jerusalenmanaywaycäyashganchömi chunca ishcay(12) acrashgan discïpuluncunatajucläman gayaycur Jesús nergan:18,19“Musyayanquimi Jerusalenpaaywaycashgansita. Saychömi mandagcüracuna y Moisés guelgashgantayachasegcunapis NOGATA prësusariyämanga. Nircurmiwanusiyämänanpä mana Israelrunacunapa maquinmanentregayämanga. Paycunanamiasipäyämanga, astayämanga ycruci cayämangapis. Sayno captinpisquimsa junagtaga cawarimushämi.”

Jesucristupa mandäsegnin cayta Santiaguwan Juan

munayashgan(Marcos 10.35-45)

20Saypitami Santiaguta y Juantapushacurcur maman aywargan Jesúscagman. Paymi Jesuspa puntanmangongurpacuycur nergan:“Ruwaculäshayqui, taytay.”

21Sayno niptin Jesús nergan:“Captenga alicher canman.”

Saymi say warmi ruwacur nergan:“Mandag canayquipä Tayta Diosninsichurashuptiqui cay ishcay wawäcunatachurayculanqui gamtamandäsishunayquipä, taytay. Juctaderëchayqui cagman y jucagtanaisogniqui cagman jamaycasilanqui.”

22Saymi mamantawan Santiaguta yJuanta Jesús nergan: “Gamcunaga manatantyacuypachä manacaycäyämanqui.¿Gamcuna awantayanquimansuränogata nacasimashgannonacasiyäshuptiqui?”

Saymi paycuna niyargan: “Au,awantayäshämi, taytay.”

23Sayno niyaptin Jesús nergan:“Rasunpaypami noga nacashgänogamcunapis nacayanquipä. Saynocaptinpis isognëman y derëchämangapitapis jamasishä Tayta Dios nimashgancaglatami.”

24Santiagupawan Juanpa mamanruwacushganta wiyarmi waquin cagdiscïpuluncuna rabianäyargan. 25Saymidiscïpuluncunata gayaycur Jesúsnergan: “Gamcunamusyayashgayquinöpis nación mandagrunacunaga mandag cayninmanatiënicuycur runacunata mandayan.26,27Gamcunachöga manami saynocanmansu. Saypa trucanga waquinrunacunapita más ali ricash caytamunarga runa mayiquita ashmaynölayanapäyay. 28Manami runacunatamunashgäta rurasinäpäsu NOGA

shamushcä, sinöga runacunatayanapänäpämi shamushcä. Saynöpisshamushcä runacuna-raycu wanursalvanäpämi.”

Ishcay gaprata Jesucristo aliyäsishgan

(Marcos 10.46-52;Lucas 18.35-43)

29Jericó marcapita Jesúsaywacuptinmi asca runa paytagatiräyargan. 30Say nänichömi ishcaygapra runacuna jamaraycäyargan.Paycunami Jesús päsaycagta wiyargayacuyargan: “¡Rey Davidpa castanJesús, nogacunata cuyapaycayälämay!”nir.

20

Page 52: Quechua  huamalies bible - new testament

52

f 21.5 Isaías 62.11. g 21.5 Zacarías 9.9. h 21.8 Say wisan costumbri cashgannomarcaman juc rey yaycuptin runacuna cushish chasquicorga jacuncunata, punchuncunata ypalmatapis näniman mashtapäyag. i 21.9 Salmo 118.25-26; 148.1.

31Sayno gayacuyaptinmi runacunaolgutupäyargan upälacuyänanpä. Saynoolgutupäyaptinpis masrämigayacuyargan: “¡Rey Davidpa castanJesús, nogacunata cuyapaycayälämay,ari!” nir.

32Sayno gayacuyashganta wiyarmiJesusga ichisquergan. Nircurnamigayaycur taporgan: “¿Imachoyanapänätatä munaycanqui?” nir.

33Niptin paycuna niyargan:“Nawëcuna ricanantanami munayä,taytay.”

34Sayno manacuyaptinmi paycunatacuyapar nawincunata yataycorgan.Sayno yataycuptinmi jinan höranawincuna ricarganna. Saymipaycunapis Jesusta gaticurcuraywacuyargan.

Jerusalenman Jesucristo yaycuptin runacuna

alabayashgan(Marcos 11.1-11;

Lucas 19.28-38; Juan 12.12-19)

21 1Saypitanamidiscïpuluncunawan Jesús

aywayargan Jerusalenman. Olivoslömacho caycag Betfagé marcamanchäyänanpäna caycar ishcaydiscïpuluncunata puntata cachargan:2“Aywayay Betfagé marcaman. Marcayaycunalanchömi tariyanqui maltawawayog ashnu wataraycagta. Saytapascarir apayämunqui. 3Pipis:‘¿Imanirtä ashnöta pascaycäyanqui?’niyäshuptiquega niyanqui: ‘SeñorJesusmi nistaycan muntacunanpä.Rätumanpaypami cutirasiyämushä.

4Sayno cananpämi Tayta Diosninsipaprofëtan cayno guelgargan:

5 “Jerusalén marcacho tag runacuna,ricayay mandagniqui reyshamuycagta.f

Payga mana runa-tucuylapamimanarä amansashga ashnunmuntash shamuycan.”g

6Jesús nishgannölami discïpuluncunagaaywar malta ashnuta apayämorgan.7Mamantinta apaycur punchuncunata saymalta ashnuta carunaparcuyaptinmi Jesúsmuntacorgan. 8Sayno aywaptinmi ascarunacuna marcapita aywayargan Jesustachasquicog. Saymi waquin jacuncunatapunchuncunata jorgurir Jesús aywashgannäniman mashtayargan. Waquinnamipalmata muturir muturir nänimanmashtayargan payta cushishchasquicuyashpan.h 9Saymi puntantaaywagcuna y guepanta aywagcunapiscushicuyashpan niyargan: “¡TaytaDiosninsi cachamushgan mandamagninsicaychönami caycan! ¡Paymi Davidcastapita mandamagninsi rey caycan!¡Tayta Diosninsi imayyagpis alabashcayculäsun!”i

10Jerusalenman Jesús sayno yaycuptinmirunacuna yargayämorgan payta ricayänanpä.Saymi jucninpis jucninpis tapunacuyargan:“¿Pitä yaycaycämun?” niyashpan.

11Saymi runacuna niyargan: “Paygacaycan Galileacho caycag Nazaretmarcapita shamog Jesusmi. Payga TaytaDiosninsipa profëtanmi caycan.”

Templo patiucho ranticogcunata Jesucristo

gargushgan(Marcos 11.15-19;

Lucas 19.45-48; Juan 2.13-22)12Templo patiuman yaycurirmi saypita

Jesús gargorgan ranticuycagcunata y

20 21

Page 53: Quechua  huamalies bible - new testament

53

j 21.12 Jesús cawanan wisanmi Roma runacunapa guellayninta Israel runacuna manijayagimatapis rantipacuyänanpä. Tayta Diosninsipä ofrendata apayänanpämi isanga templumanapananpä cag guellaytarä rantiyag. k 21.13 Isaías 56.7; Jeremías 7.11. l 21.16 Salmo 8.2.

rantipacuycagcunatapis. Saynölami guellayranticogcunapaj mësantapis y palomaranticogcunapa mësantapis ticwarushargan. 13Gargurmi paycunata nergan:“Tayta Diosninsipa palabranchöga caynömiguelgaraycan: ‘Templöga canga nogatamanacayämänanpämi.’k Saynoguelgaraycaptenga ¿imanirtä gamcunaticrasiyashcanqui suwacunapamachayninmanno?”

14Saychömi gapracuna ywegrucunapis Jesuspa naupanmanaywayargan. Paycunataga lapantamialiyäsergan. 15Sayno aliyaycäsegtaricaycurmi mandag cüracuna y Moisésguelgashganta yachaseg runacunapis

yupa rabianäyargan. Saynölamirabianäyargan wamracunatapis caynonegta wiyar: “¡Mandamänansipä reyDavidpa castan chämushganami! ¡GloriaDios!”

16Sayno rabianäyarmi Jesustaniyargan: “¿Wiyanquicu say wamracunanicäyashganta?”

Saymi Jesús nergan: “Au, wiyämi.¿Manacu gamcuna liyiyashcanqui caynoguelgaraycashganta:

‘Gamta alabayäshunayquipäwasguish wamracunata ychuchuycag wamracunatamitantyasishcanqui, Tayta Dios’?”l

17Paycunata sayno nisquirmi Betaniamarcaman cutergan saychoposädacunanpä.

Jïgus jacha saquinanpä Jesucristo nishgan

(Marcos 11.12-14, 20-24)18Waraynin tuta Jerusalenman Jesús

cutiycarmi micanargan. 19Saymi jïgusjachata ricaycur aywargan wayuyninta

ashinanpä. Wayuyninta ashir manamijuclaylatapis tarergansu. Rapralantatariycurmi nergan: “¡Cananpitagamanami imaypis wayunquipänasu!”

Sayno niptin jinan hörami say jïgusjacha saquicäcorgan. 20Sayta ricaycurmidiscïpuluncuna Jesusta tapuyargan:“¿Imanöpatä say jïgus jacha raslasaquisquish?”

21Saymi Jesús nergan: “Lapanshonguyquiwan Tayta Diosmanyäracorga cay jïgus jachatasaquisishgänölami gamcunapis manacriyiypä cag milagrucunatarurayanquipä. Tagay jircatawiticunanpä niyaptiquipis witicongami.22Lapan shonguyquiwan yäracurimatapis Tayta Diosta manacorgamanacuyashgayquitachasquiyanquipämi.”

Templo patiucho ranticogcunata gargunanpä

Jesucristo munayyog cashgan(Marcos 11.27-33; Lucas 20.1-8)

23Saypita Jerusalenman cutirmitemplo patiuman Jesús yaycorgan.Saycho yachaycäsiptinmi mandagcüracuna y Israel mayor runacunaJesusta tapuyargan: “Gamga ¿imamunayniquiwantä templo patiuchoranticogcunata gargushcanqui? ¿Pitänishushcanqui sayno gargunayquipä?”

24,25Sayno niyaptinmi paycunatapisJesús taporgan: “Gamcunatapis canantapuyäshayqui. ¿Pitä Juantacachamorgan bautizananpä? ¿TaytaDiosninsicu o runacunacu? Tapushgätaniyämaptiquega nogapis wilashayquimipipa munayninwan templo patiupitagargushgätapis.”

21

Page 54: Quechua  huamalies bible - new testament

54

Sayno niptinmi quiquinpurawilanacuyargan: “Ama nishunsu TaytaDiosninsi cachamushganta. ‘TaytaDiosninsimi cachamush’ nishgaga:‘¿Imanirtä criyiyargayquisu?’nimäshunmi. 26Saynöpis ama nishunsurunacuna cachayämushganta. Saynonishgaga runacuna samgarpisushaycamashwanmi. Lapanmi yarpäyanJuanga Tayta Diosninsipa profëtancashganta.” 27Sayno wilanacurcurmipaycuna niyargan: “Manami musyayäsupï cachamushgantapis.”

Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Gamcunapis manawilaycäyämaptiquega nogapis manamiwiläsu pipa munayninwan templopatiupita ranticogcunatagargushgätapis.”

Mandag cüracuna mana ali cashganta Jesucristo

yachasishgan28Saypitana Jesús nergan: “Juc

runapashi ishcay surincuna cargan.Sayshi mayor cag surinta nergan: ‘Ay,hïjo, canan junag arupaycalämay.’29Sayno ruwacuptin surin nergan:‘¡Manami tiempö cansu yanapänäpä!’Sayno nircurpis yarpachacurergataytanta yanapag aywargan. 30Mayorsurin cagta mincacushgannölashi shulcacag surintapis mincacorgan. Sayshi saysurenga: ‘Yanapäshayqui ari, papá’nergan. Sayno aunircurpis manashiaröseg aywargansu.”

31Sayno wilaparcurmi mandagcüracunata y autoridäcunatapis Jesústaporgan: “Say ishcan wauguipita¿maygantä taytan munashgantarurash?” nir.

Sayno niptin: “Mayor cag surinmi”niyargan.

Saymi Jesús nergan: “Say mayor cagsurin ñëgarcurpis yanapashgannömi

Romapä impuesto cobragcuna yjusalicog warmicunapis caycäyan.Jusancunata cacharir Tayta Diosmunashganno cawayashpanmi paypanaupanman chäyangapä. Gamcunamiisanga Tayta Diosta mana cäsucurnaupanman chäyanquipäsu. 32JuanBautistaga yachasergan jusalicuycunatacacharir Tayta Dios munashgannocawayänanpämi. Saynowilacuycaptinpis gamcunaga manamichasquicuyashcanquisu. Runacunachiquiyashgan impuesto cobragcuna yjusalicog warmicunami isanga paywilacushganta chasquicuyash. Paycunachasquicuyashganta ricaycarpisgamcunaga imaypis manamichasquicuyashcanquisu.”

Chacra arrendag runacunaman tincusiypa Jesucristo yachasishgan

(Marcos 12.1-12; Lucas 20.9-19)33Mastapis Jesús tincusiypa

yachasergan: “Juc runashi juc chacraüvata plantargan. Nircurnashiuywacuna mana yaycunanpäguenchasergan. Saypitanashi üvajarucuna pözutapis jinan chacrachorurasergan. Nircurnashi suclatapisrurasergan üvata täpananpä. Lapantaruraycasirnashi chacra arog runacunataarrendacuycur juclä marcapaaywacorgan saycho tänanpä.

34“Cosëcha galaycuptinnashicachargan ashmaynincunata üva chacraarrindunpita cobramunanpä.35Cobracog chaptinshi chacraarrendagcunaga say ashmaycunatawaquinta magayargan, waquintawanusiyargan y waquintanashi samgarushayargan. 36Sayno rurayaptinpischacrayöga yapayshi waquinashmaynincunata cachargan.Paycunatapis saynölashi rurayargan.

21

Page 55: Quechua  huamalies bible - new testament

55

m 21.42,43 Salmo 118.22-23. Say rumiman quiquin Jesucristumi tincusicorgan. SaymiJesucristo nergan payta chiquiyaptinpis Tayta Diosninsi lapanpitapis más munayyog cananpächurashganta. n 21.45 Cay tincusicuy caynömi caycan: Chacra duëñoga Tayta Diosninsimi.Chacra duëñupa ashmaynincunanami Tayta Diosninsipa profëtancuna. Chacra duëñupasurinnami Jesucristo. Chacra arrendag yu runacunanami Jesucristupa contrancuna.

37“Ultimutaga cuyay surintanashicachargan: ‘Surëtaga chasquicuyangami’nir. 38Sayshi say surin chaycagtaricaycur chacra arrendagcunawilanacuyargan: ‘Tagaymi caychacrawan quëdananpä caycan.Nogansipäna cay chacra cananpä paytawanuriycasishun.’ 39Sayshi chaycuptinüva chacrapita jucläman jorgurirwilanacuyashgannöla wanusiyargan.

40“Sayno rurayashganpita say üvachacrayöga ¿imatatä ruranga saychacrata guechuyta munagrunacunata?”

41Jesús sayno tapuptinmi paycunaniyargan: “Say mana ali runacunatagamana cuyapaypami wanusir ushanga.Nircurmi tiempulancho chacraarrindupita pägag cagtana chacrantaarrendacuycongapä.”

42,43Sayno niptinmi Jesús nergan:“Say chacra arrendag mana alirunacunata wanusiyashgannömigamcunatapis Tayta Diosninsiin ernuman gaycuyäshunquipä. Paymunashganno cawagcunatami isangasalvangapä. In ernumangaycuyäshunayquita mana munargaTayta Diosninsipa palabrancho caynoguelgarashganta tantyacuyay:

‘Wayi sharcasegcuna: “Manami alisucay rumi” nir jitariycuyaptinpiswayi esquïnaman cimientupäsay rumi churashganamicaycan.

Cimiento cananpäga TaytaDiosninsimi churash.

Sayno churash captinmi cushicuypäcaycan.’m

44Pipis say cimiento rumi jananmantuneg cäga ushacangami. Saynölamipipa jananmanpis say rumi unyargapasaypa ushacäsenga.”

45Sayno tincusiypa yachasiptinmimandag cüracuna y fariseo runacunatantyayargan tumasipaylapa paycunataJesús sayno nicashganta.n 46Saymirabianäyashpan prësu sariyta munarpiscamäpacuyargansu runacunatamansapäyashpan. Lapan runacunamiparlayag Jesusga Tayta Diosninsipaprofëtan cashganta.

Casaracuy estamantincusiypa Jesucristo

yachasishgan(Lucas 14.15-24)

22 1Saypitanami casaracuyestaman tincusiypa Jesús

yachasergan: 2“Juc mandag reyshi olgusurin casaraptin estata rurargan.3Sayshi ashmaynincunata cachargangayasishgancunata estamanpushayämunanpä. Sayno gayasiptin saygayasishgan runacuna manashimayganpis aywayta munayargansu.4Saypita yapayshi waquinashmaynincunatana cachargan:‘Töröcunata y wera cag wäcäcunatapispishtarcasir micuyta rurasishgälistunami caycan. Gayasishgäcuna juclashayämusun surë casaraptin estachocanansipä.’ 5Sayno gayasiptinpismanashi mayganpis say estamanaywayargansu. Saypa trucanga chacranarogshi waquin aywacuyargan.Waquinshi negociun ranticogaywacuyargan. 6Waquinnashi say reypa

21 22

Page 56: Quechua  huamalies bible - new testament

56

ñ 22.11 Waquenga “magtata” ninanpa trucanga “mözuta” niyanmi. o 22.17 Say wisanRoma autoridäcuna niyargan munaynincho cagcunata impuestuta pägayänanpä cashganta yIsrael runacunana niyargan say impuestuta pägarga Tayta Diosninsipa contrancaycäyashganta. Saymi: “Impuestuta pägashun” Jesús niptin Diospa contran parlashgantaIsrael runacuna niyanman cargan. “Ama pägashunsu” niptenga Roma runacunarabianäyanman cargan.

ashmaynincunata magaycashgalanchowanusiyargan.

7“Sayshi esta rurag reyga yuparabiacur soldäduncunata cacharganashmaynin wanuseg runacunatawanusiyänanpä y marcantapisrupasiyänanpä. 8Nircurshiashmaynincunata nergan: ‘Surëcasaraptin estata ruranäpä lapanpispuestushganami caycan. Saynocaptinpis say gayasishgä runacunamanacagman churamarmishayämushgasu. 9Cananga cällicunapaaywar tariyashgayqui cag runacunatawilayay puestucushgansi estamanshayämunanpä.’

10“Sayno niptinshi ashmaynincunayargur wilayaptin ali runapis mana alirunapis estaman chäyargan wayijuntagpä. 11Sayshi wayicho caycagrunacunata ricananpä yaycur say reyricargan juc runa casarag magtatañmana respitashpan trucacöni saychocaycagta. 12Say respëtuynag runataricaycurmi taporgan: ‘Amïgo,trucacurcur shamunayquipä cashgantamusyaycar ¿imanirtä manatrucacuylapa cayman shamushcanqui?’Sayno tapuptinmi say runapengacushpan imaniytapiscamäpacorgansu. 13Sauragaashmaynincunata say rey nergan: ‘Surëcasaraycaptin trucacöni shamurmanacagman churashganpita chaquipitamaquipita pancayay. Nircurnayanauyaycag sacayman jitarpuyay.Saychömi yupa wagar quiruntapisuchongapä.

14Sayno wilaparcurmi Jesús nergan:“Tayta Dios lapan runacunata gloriamanchänanpä gayasiptinpis waquilanmigloriaman chäyangapä.”

Impuestuta pägananpä o mana pägananpä

cashgantapis Jesucristuta tapuyashgan

(Marcos 12.13-17;Lucas 20.20-26)

15Saypita fariseo runacuna templupitayargurcur wilanacuyargan alishimilanpa Jesusta parlapar lutantaparlasiyänanpä, nircur lutantaparlasishgalanwanna acusayänanpä.16Saymi imata ninanpäpis shumagyacharcasir fariseo runacunacachayargan discïpuluncunatawanHerodispa favornin sharcog runacunata.Paycunami Jesusta niyargan:“Nogacuna musyayämi imatayachasirpis Tayta Dios munashgannoshumag yachaycäsishgayquita, taytay.Saymi yachagtapis mana yachagtapisDiospa wilacuynin nishgannölayachasinqui. 17Gampayarpayniquipitaga Romacho emperadorCesarpä impuestuta ¿pägashwancu omanacu?”o

18Lutanta parlasiyta munar saynotapushganta tantyarmi Jesús nergan:“¡Ishcay cära runacuna! ¿Imanirtälutanta parlasimayta munayanqui? 19Märicasimay say impuesto päganayquipäcag guellayta.”

Sayno niptinmi sararashgan guellaytaJesusta aptaparcorgan. 20Sayta ricaycur

22

Page 57: Quechua  huamalies bible - new testament

57

p 22.21 Tayta Diospa cagtaga Tayta Diosninsita goycuyay ninanga caycan vïdansita paypamaquinman cachaycunansipämi. q 22.24 Deuteronomio 25.5-6. r 22.28 Saduceorunacuna sayno niyargan Tayta Diosninsi wanushcunata cawarisimunanpä cashganta manacriyirmi. s 22.32 Éxodo 3.6.

Jesús taporgan: “Cay guellaycho ¿pïrunapa reträtuntä caycan? Saynöpis¿pipa jutintä guelgaraycan?”

21Sayno tapuptin niyargan:“Emperador Cesarpami.”

Saymi Jesús nergan: “EmperadorCesarpa cagta Cesarta goycuyay. TaytaDiospa cagtaga Tayta Diosninsitagoycuyay.”p

22Sayno niptinmi say runacunaimaniytapis mana camäpacuraywacuyargan.

Wanushcunacawariyämunanpä

cashganpita Jesucristo yachasishgan

(Marcos 12.18-27;Lucas 20.27-40)

23Say junaglami saduceo runacunapisJesusman aywayargan payyachasishganta manacagmanchurananpä. Saymi Jesusta niyargan:24“Moisés guelgashgancho caynöminican, taytay: ‘Warmiyog runa suriynagwanuptin shulca wauguin cuñädanviüdawan täsun. Saynöpamiwamrancuna say wanog cag runapasurinnöna cayanga.’q 25Sayno captengatapucushayqui, taytay. Juc marcachöshiganchis wauguicuna cayargan. Mayorcagshi juc warmiwan targan. Sayshimanarä surin captin wanorgan. Sauragashulca cag wauguinnashi targan sayviüdawan. 26Paypis surin manaräcaptinshi wanorgan. Saypita másshulcan cagna targan say viüdawan.Paypis wanorgan surin manaräcaptinshi. Saynöla lapan wauguincunasay viüdawan täyargan. Suriynagla

lapanpis wanuyargan. 27Saypitanashisay viüdapis wanorgan.28Wanushcunata Tayta Diosninsicawarisimunan junäga say warmilachiganchis wauguipa warmin canga.”r

29Sayno niyaptinmi Jesús nergan: “Saynoniyashpayquega gamcuna manamitantyayanquisu Tayta Diospa palabranchoguelgaraycashganta. Saynöpis manamitantyayanquisu wanushcunatacawarisimunanpä Tayta Dios munayyogcashganta. 30Wanushganpita cawarimorgamananami pipis warmiyogsu ni runayogsucanga, sinöga gloriacho caycagangilcunanölanami majaynagla cayangapä.31Wanushcuna cawariyämunanpäcashgantaga ¿manacu liyiyashcanqui TaytaDiospa palabrancho guelgaraycashganta?Abraham, Isaac y Jacob wanushganpitaasca wata guepatarämi Tayta DiosninsiMoisesta nergan: 32‘Abrahampa, Isaacpa yJacobpa Diosninmi noga caycä.’sWanogcuna mana cawariyämunanpäcaptenga ¿imanöpatä Abrahampa, Isaacpay Jacobpa Diosnin canman? Saynocaycaptenga ¿imanirtä gamcunacriyiyanquisu wanogcunacawariyämunanpä cayashganta?”

33Sayno yachasishganta wiyaycursaycho caycag waquin runacuna yupacushicuyargan: “¡Jesusga alimiyachasimansi!” niyashpan.

Maygan mandamientuta más cäsucunansipä cashganpita

Jesucristo yachasishgan(Marcos 12.28-34;Lucas 10.25-28)

34Saduceo runacunata Jesúsupälasishganta musyaycurmi fariseo

22

Page 58: Quechua  huamalies bible - new testament

58

t 22.37 Deuteronomio 6.5. u 22.39 Levítico 19.18. v 22.44 Salmo 110.1. w 23.5 TaytaDiospa palabranta papilman guelgarcur Israel runacuna cajitaman winayag urcunman oricranman wataycur purisiyänanpä. Say cajitapa jutinmi cargan lacteria. Sayno rurayagÉxodo 13.9-cho guelgaraycashgannölami.

runacuna shuntacaycur wilanacuyarganimanöpapis Jesusta lutanta parlasiyänanpä.35Sayno wilanacurcurmi Moisésguelgashganta yachaseg fariseo runalutanta parlasinan cash ali shimilanpaJesusta taporgan: 36“Taytay, ¿mayganmandamientutatä más cäsucushwan?”

37Sayno tapuptinmi Jesús nergan:

shonguyquiwan y lapan voluntäniquiwanTayta Diosta cuyay.’t 38Say mandamientumilapan mandamientupitapis máscumplinansipä caycan. 39Saynölami jucagmandamientupis nican: ‘Runa mayiquitalapan shonguyquiwan cuyay.’u 40Cay ishcaymandamientuta cumplerga Moisésguelgashgan lapan mandamientucunata yDiospa profëtancuna guelgayashganmandamientucunatapiscumpliycäyanquimi.”

Tayta Dios cachamushgan Cristo Davidnöla mandag

mana cashgan(Marcos 12.35-37;Lucas 20.41-44)

41Saypita fariseo runacuna saychoshuntacash caycäyaptinmi paycunatanaJesús taporgan: 42“Gamcunapäga¿maygan castapitatä Cristo yurenga?”

Sayno tapuptinmi niyargan: “Davidcastapitami, taytay.”

43Saymi Jesús nergan: “Davidcastapita captinpis ama yarpäyaysuDavidnöla mandag rey cashganta.Davidnöla mandag rey captenga¿imanirtä quiquin Davidpis SantuEspíritu tantyasiptin mandagnin reycashganta ninman cargan? Sayta nirmiDavid cayno guelgargan:

44 ‘Munaynincho sararämag mandag reytaTayta Diosninsi caynömi nergan:

Jamacamuy derëcha cagnaupäman lapancontrayquicunatavincishgäyag.’v

45Sayno nicaptenga ¿imanöpatäCristoga Davidnöla mandag rey canmanquiquin Davidpis mandagnin reycashganta nicaptenga?”

46Sayno niptin manami pipiscontestayta camäpacuyargansu. Sayjunagpita-pasaga manami pipis tapupaytaalmitergannasu.

Fariseo runacunata Jesucristo gayapashgan

(Marcos 12.38-40;Lucas 11.37-52; 20.45-47)

23 1Nircurnami runacunatawandiscïpuluncunatapis Jesús

nergan: 2,3“Moisés guelgashgantayachasegcuna y fariseo runacuna TaytaDiospa palabranta yachasiyäshuptiquichasquicuyay. Isanga paycunacawayashgannöga ama cawayaysu.Diospa palabranta yachasirpisquiquincunaga manami cumpliyansu.4Paycunaga runacuna ima ruraytapismana camäpacuyashganyagmi Moisésguelgashgan leycunamanpis yapayaparcur imatapis cumpliyänanpä niyan.Sayno yachasiyashganta runacunacumpliyta mana camäpacuyaptinpisshacyäsinanpa trucanga olgutupäyanmi.

5“Paycunaga waquin runacunapitapislacteriancunataw más jatunta ruraycur

purisiyan ricagcuna: ‘Payga Tayta Diostacäsucog ali runami caycan’niyänalanpämi. Saynöpis waquin

22 23

Page 59: Quechua  huamalies bible - new testament

59

x 23.5 Flëcoga chuscu jïlucunami cargan. Saytami mödananpa chuscun cuchunman icsiyag.Mödanancho ëcuta ricar Tayta Diospa mandamientuncunata yarpäyag. Flëcupita mastamusyanayquipä liyinqui Números 15.37-40; Deuteronomio 22.12.

runacunapita más jatun ëcucunataxmödananpa chuscun cuchunman jiraycurpuriyan ricagcuna: ‘Payga Tayta Diostacäsucog ali runami caycan’niyänalanpämi. 6Micuyänanpägayasiyaptinpis paycunaga mësacagmanrämi jamacuyta munayan.Saynölami sinagogacunachöpis alinninbancumanrä jamacuyta munayan.7Paycunaga pläzacunachöpis yachasicogcashganpita alabash caylatami munayan.

8“Gamcunaga ama paycunanocayaysu. Manamiyachag-tucunayquipäsu nogayachasishcä. Saypa trucangatantyacuyay discïpulöcuna car saywauguila caycäyashgayquita. 9Pïyachasicogtapis TaytaDiosninsitanöräga ama ricanquisu.Tayta Diosmanga manami pipisiwalansu. 10Sayno captenga gamcunawilacuynëta wilacur ama alabash caytamunalar puriyanquisu. Manami alabashcayta munalar puriyänayquipäsugamcunata yachasishcä. 11Maygayquipisali ricash cayta munarga manayachag-tucuypa runa mayiquitayanapanqui. 12Maygantapisyachag-tucogtaga Tayta Diosninsimanami cäsupangasu. Manayachag-tucuypa pï-maytapisyanapagcunatami isanga TaytaDiosninsi cuyapar yanapangapä.

13“¡Moisés guelgashgantayachasegcuna y fariseo runacuna!¡Ishcay cära cayashgayquipitami juicio

nalcho yupa laquicuyanquipä!Wayiman pipis mana yaycunanpäpuncuta wichgapagnömi runacunatawichgapaycäyanqui Tayta Diosninsimunashganta mana yachacuyänanpä.

Saynölami quiquiquicunapis TaytaDiosninsi munashganno cawayanquisu.

14[“¡Moisés guelgashgantayachasegcuna y fariseo runacuna!¡Ishcay cära cayashgayquipitami juicio

nalcho yupa laquicuyanquipä!Gamcunaga Tayta Diosninsitamanacuycarpis ali-tupaylapaviüdacunapa ima pobrëzalantapisapacuycäyanqui. Saynorurayashgayquipitami in ernucho más

yupa nacayanquipä.]15“¡Moisés guelgashganta

yachasegcuna y fariseo runacuna!¡Ishcay cära cayashgayquipitami juicio

nalcho yupa laquicuyanquipä!Gamcunaga may-saypapis yachasegaywayanqui fariseo cayman runacunayaycuyänalanpä.Yachasiyashgayquicunatayachacurcurnami gamcunapita masnaishcay cära cayan. Saynocashgayquipitami gamcunapis ypaycunapis in ernucho segaypanacayanquipä.

16“¡Juicio nalchöga yupamilaquicuyanquipä! Gamcunaganicäyanqui Moisés guelgashganleycunata yachaseg car gapratapusharagno caycäyashgayquitami.Sayno niyashpayquipis quiquiquicunagamanami tantyacuyanquisu lutantayachaycäsishgayquita. Sayno manatantyacuyashpayquimi runacunatayachasir nicäyanqui: ‘Pipis templupajutinta jogarcur promitishganta manacumpliptinpis manami imananpissu.Templo rurincho caycag goripa jutintajogarcur promiteg cag isanga saytacumplisun.’ 17¡Mana tantyacog uparunacuna! ¿Manacu tantyayanqui

23

Page 60: Quechua  huamalies bible - new testament

60

templupa jutinta jogarerga templorurincho caycag goripa jutintapisjogarishgayquita?

18“Saynöpis gamcunaga runacunatayachaycäsiyanqui: ‘Altarpa jutintajogarcur promitishganta manacumpliptiquipis manami imananpissu.Altar janancho churashgan ofrendapajutinta jogarcur promitirmi isanga saytacumpliyanqui.’ 19¡Mana tantyacog uparunacuna! ¿Manacu tantyayanquialtarpa jutinta jogarerga altar jananmanchurashgan ofrendapa jutintapisjogarishgayquita?

20“Altarpa jutincho jurarga manamialtarpa jutilanchösu juraycanqui, sinögaaltar jananman churashganofrendacunapa jutinchöpisjuraycäyanquimi. 21Templupa jutinchojurarpis manami templupa jutilanchösujuraycäyanqui, sinöga templuchocaycag Tayta Diosninsipa jutinchöpisjuraycäyanquimi. 22Ciëlupa jutinchojurarpis saycho Tayta Dios jamaraptinquiquin Tayta Diosninsipa jutinchömijuraycäyanqui.

23“¡Moisés guelgashgantayachasegcuna y fariseucuna! ¡Ishcaycära cayashgayquipitami juicio nalcho

yupa laquicuyanquipä! Gamcunagatempluman apayänayquipä mentapita,anispita y comïnuspitapis diezmutaimaypis raquiycäyanqui: ‘Tayta Diospapalabrancho nishgannöla lapantamiruraycä’ niyashpayqui. Sayno rurarpismanami cäsucuyanquisu máscäsucuyänayquipä cagmandamientucunata. Saymandamientucunata mana cäsucurmiruna mayiquicunata mana aliricaycäyanqui, cuyapaycäyanquisu yauniyashgayquitapiscumpliycäyanquisu. Diezmutatempluman apar Tayta Diosninsipapalabranta cumpliyashgayquinöla runa

mayiquitapis ali ricayanquiman,cuyapäyanquiman y imata aunirpiscumpliyanquiman. 24¡Mana tantyacogupa runacuna! Tayta Diosnishgancunata waquinta cumplirpis máscumpliyänayquipä cagcunata manamicumpliycäyanquisu. Sayno carmiyacucho chushpita shuyshuycurräupurpis mana mayayla jatuncaraycamëlluta ultacurcogno caycäyanqui.

25“¡Moisés guelgashgantayachasegcuna y fariseo runacuna!¡Ishcay cära cayashgayquipitami juicio

nalcho yupa laquicuyanquipä!Gamcunaga pusillupa y plätupajanalanta maylar rurintaga manamaylagnömi caycäyanqui. Saymipusillupa y plätupa rurincho ganracashganno mana aliyarpäyashgayquiwan ambiciösocayashgayquipis shonguyquicunachocaycäyan. 26¡Mana tantyacogfariseucuna! Tayta Diosninsimunashganno cawayänayquipägapuntata jusalicuyashgayquicunataräcachariyay.

27“¡Moisés guelgashgantayachasegcuna y fariseo runacuna!¡Ishcay cära cayashgayquipitami juicio

nalcho yupa laquicuyanquipä!Gamcunaga cuyaylapä rurashnïchu-niragmi caycäyanqui. Nïchupajanan cuyaylapä captinpis rurinchögatulucunapis ismurmi segaypa asyaycan.28Saynölami gamcunapis runacunaricayäshunalayquipä pï-maytapisali-tupäyanqui. Sayno cayaptiquipisishcay cära cayashgayqui y lutanrurayashgayquicunaga pasaypapengacuypämi caycan.

29“¡Moisés guelgashgantayachasegcuna y fariseo runacuna!¡Ishcay cära cayashgayquipitami juicio

nalcho yupa laquicuyanquipä!Gamcunaga profëtacuna

23

Page 61: Quechua  huamalies bible - new testament

61

y 23.35 Abelta wanusishganpita musyanayquipä liyinqui Génesis 4.8. Zacariastawanusishganpita musyanayquipä liyinqui 2 Crónicas 24.20-22. z 23.38,39 Salmo 118.26.

pamparäyashgan jananchonïchuncunata ruraycuradornaycäyanqui. 30Nircurnaminicäyanqui: ‘Say wisan cawarganogacuna manami profëtacunatawanusiyämansu cargan.’ 31Saynonicarpis profëtacuna guelgayashgantamana cäsucurmi runacunatamusyaycäsiyanqui say profëtacunatawanusegcunanöla gamcunapiscaycäyashgayquita. 32¡Profëtacunatawanusishganno cananpis Tayta Diospawilacognin captë wanusiyämay, ari!Unay profëtacunata wanusegrunacunata juzganan junaggamcunataga masmi juzgashunquipä.

33“¡Culebra casta runacuna! TaytaDiosninsi in ernumangaycuyäshunayquipä cashganpita¿imanöparä salvacuyanqui?34Gamcunamanmi cachamushäwilacognëcunata yyachasegnëcunatapis. Sayno captinpisgamcunaga waquinta cruci caypawanusiyanquipä, waquintasinagogacunacho astayanquipä ywaquintana marcan marcangaticachäyanquipä. 35Abeltawanusishganpita-pasami TaytaDiosninsipa profëtancunata runacunaimaypis wanusiyargan Berequiaspasurin Zacariasta altarpa naupanchowanusishganyag.y 36Say wanusegrunacunatanömi canan wisan Israelrunacunata Tayta Diosninsijuzgangapä.”

Jerusalencho tagcunapä Jesucristo laquicushgan

(Lucas 13.34-35)37Saypita Jesús nergan: “¡Jerusalén

runacuna! ¿Imanirtä Tayta Diosninsipa

profëtancunata y cachamushganwilacogcunata naupapita-pasawanuycäsiyanqui? Chipshancunatamaman shuntarcur oglacognöpisgamcunata asca cutimi shuntaytamunargä. Sayno munaptëpis gamcunagamanami munayashcanquisu shuntanäta.38,39Saymi gamcunata Tayta Diosninsimanana sapäshuptiquichiquishogniquicuna shamurmarcayquitapis ushacäsiyangapä.Manami yapay ricayämanquipänasu:‘¡Tayta Diosninsi cachamushgan runacaycarga shacalämuy, taytay!’zniyämashgayquiyag.”

Templo juchusish cananpä cashganta Jesucristo

wilashgan(Marcos 13.1-2; Lucas 21.5-6)

24 1Templo patiupita yargurirJesús aywacuycaptinmi

discïpuluncuna niyargan: “¡Cuyaylapäjatusag rumicunawan templunsitasharcaycasiyashga, taytay!”

2Sayno niyaptin Jesús nergan: “Caylapan ricaycäyashgayqui cuyaylapäcaycaptinpis chipyagmi juchusiyangapä.Manami ni juc rumilapis cananpergaraycashgannöga quëdangapäsu.”

Manarä cutimuptin imano cananpä cashgantapis

Jesucristo nishgan(Marcos 13.3-13; Lucas 21.7-19)

3Olivos lömacho jamapagnömidiscïpuluncuna Jesusta tapuyargan:“Nishgayquinöga ¿imaytä templojuchusish canga? Saynöpiscutimunayquipä y cay pasaushacänanpäga ¿imatä puntata canga,taytay?”

23 24

Page 62: Quechua  huamalies bible - new testament

62

a 24.15 Daniel 9.27; 11.31; 12.11. b 24.15 “Cay guelgashgäta liyeg cäga shumagtantyacusun” nishganga cay libruta guelgag Mateo yapashganmi caycan. c 24.17 Israelnacioncho say wisan wayita gatananpa trucanga terrädo jananman saglarcurmi mituwantortarcuyag. Say jananchönami warmicuna y runacuna awacuyag, agacuyag y trïgutapisacrayag.

4Sayno tapuyaptinmi Jesús nergan:“Pipis lutanta manacriyisiyäshunayquipä shumagtantyacuyay. 5Ascagmi shayämonga:‘Nogaga Cristumi cä’ niyashpan.Sayno nirmi asca runacunataengañayangapä. 6May-saynacioncunachöpis guërra captin ywanusinacuy captin amamansacäyanquisu. Puntatagasaycunalarämi canga. Saynocaptinpis cay pasa manarämiushacangaräsu. 7Juc nacionwan jucnacionmi pelyayanga. Saynölamimuchuypis terremötupis may-saychocangapä. 8Sayno captinpis nacaycunagalaycunalanrämi saycunaga canga.

9“Say wisanmi nogatachasquicamagcunata pï-maypischiquishpan prësu sariyangapä,nacasiyangapä y wanusiyangapäpis.10Sayno nacasiyaptinmiyäracaycäyämashganpita guepamanascag cuticuyanga. Nircurnamiguepaman mana cutegcunata chiquirautoridäcunaman apasiyangacastigash cayänanpä. 11Say wisanmilutan yachasicogcuna TaytaDiosninsipa wilacuynintawilacog-tucur runacunata lutantacriyisiyangapä. 12May-saychöpisrunacuna chiquinacularmicawayanga. Sayno cawarmi runacunacuyanacuyanganasu. 13Saynocaptinpis wanushganyag nogamunashgäno cawagcunaga TaytaDiospa naupanman chäyangapä.14Tayta Diosninsipa wilacuynintamay-say nacioncunachöpis

wilacusquiyaptinrämi nogacutimushäpä.

Fiyupa nacaycuna cananpä cashganta Jesucristo

tantyasishgan(Marcos 13.14-23;Lucas 21.20-24)

15“Tayta Diosninsipa profëtan Danielguelgashgannölami Diosta manacäsucog runaa templo rurimanyaycongapä. (Cay guelgashgätaliyegcunaga shumag tantyacuyäsun.)b16Say yu runa templuman yaycuptinJerusalén marcapita y Judeaprovinciacho caycag waquinmarcacunapitapis gueshpiraywacuyäsun. 17Wayi jananchocagcunapisc jucla gueshpiraywacuyäsun. Imata jorgunanpäpiswayinman amana yaycuyäsunsu.18Chacrancho caycagcunapis juclagueshpir aywacuyäsun. Amacutiyäsunsu wayinman trucacunanpämödanacunata jorgogpis. 19Saynogueshpirmi pasaypa cuyapaypänacayanga gueshyag warmicuna y itiwawayog warmicunapis. 20Tamyaquilacho ni sábado jamay junagcho saygueshpinayqui junag mana cananpäTayta Diosninsita manacuyay. 21Sayjunagcunaga yupami runacunanacayangapä. Cay pasata TaytaDiosninsi camashganpita-pasa manamiimaypis sayjinanpaga runacunanacayashgasu. Saynöpis yapaygamananami sayno nacaycunacangapänasu. 22Acrashgancunatacuyaparmi say nacaycunata Tayta

24

Page 63: Quechua  huamalies bible - new testament

63

d 24.29 Isaías 13.10; 34.4; Joel 2.10. e 24.30 Daniel 7.13.

Diosninsi päsasenga. Say nacayjunagcunata mana päsasiptengalapanpis wanurmi ushacäyanman.

23“Say junagcuna: ‘Tayta Dioscachamushgan Cristo caychömiwacchömi caycan’ niyäshuptiquipis amacriyiyanquisu. 24Saynöpis waquenga:‘Tayta Dios cachamushgan Cristumicaycä’ o ‘Tayta Diosninsipa profëtanmicaycä’ nir lulacuyashpanmipuriyangapä. Runacunata criyisinancashmi ima milagrucunatapisrurayanga. Asca runacunata saynöpaengañarpis Tayta Diosmanyäracogcunataga manami engañaytacamäpacuyangasu. 25Saycuna manaräcaptinmi gamcunata wilaycä lutanyachasicogcunata manachasquipäyänayquipä.

26“Pipis: ‘Tayta Dios cachamushganCristo sunyag jircachömi caycan’niyäshuptiquipis ricag ama aywayaysu.‘Washachömi pacaraycan’niyäshuptiquipis ama criyiyanquisu.27Ciëlucho jucläpita jucläman elgucuyelagpita asicyagta lapan runacunaricayashgannömi NOGA cutimuptëpislapan runacuna ricayämangapä.28Wiscurcuna shuntacagta ricarmimusyansi wanush uywa saychojitaraycashganta. Saynölami caynishgäcuna päsaycagta ricarmusyayanqui cutimunäpänacaycashgäta.

Jesucristo cay pasaman cutimunanpä cashgan

(Marcos 13.24-27;Lucas 21.25-28)

29“Cay pasacho yupa nacaycunacasquiptinrämi intipis y quilapissacacurponga. Saynölami lapangoyllarcunapis shicwayämonga y

ciëlupis sucsucyanga.d 30SaypitanamiNOGATA ricayämanga pucutay jananchochipipiycar cutiycämogta.e Saynoshamuycagta ricayämashpanmimay-saychöpis runacuna mansarirwagayangapä. 31Say junag TaytaDiosninsi cornëtata fuertitucasimuptinmi angilnëcunatacachamushä. Paycunami may-saypitapisnogaman yäracamagcunatashuntayämongapä.

Jïgus jachaman tincusir imay cutimunanpä cashgantapis Jesucristo tantyasishgan

(Marcos 13.28-31;Lucas 21.29-33)

32“Cay yachasishgäta shumagtantyacuyay. Tamya tiempo galaycuptinmusyayanquimi jïgus jachachinquimunanpä cashganta.33Saynölami say nishgä nacaycunachämuptin gamcunapis musyayanquipäcutimunäpäna caycashgäta. 34Canancawaycag runacuna manaräwanuyaptinmi lapan say nishgäcunacumplengapä. 35Ciëlupis y cay pasaushacaptinpis noga nishgäcunagalapanmi cumplengapä.

Jesucristo imay höra cutimunanpä cashganta pipis

mana musyashgan(Marcos 13.32-37;

Lucas 17.26-30, 34-36)36“Imay junag imay höra cutimunäpä

cashgantaga manami angilcunapis ninogapis musyäsu. Saytaga TaytaDioslami musyaycan.

37“Noé cawanan wisan diluvioelagpita cashgannömi NOGAP IS elagpitacutimushäpä. 38Noé cawanan wisanpisdiluvio manarä captinmi runacunaga

24

Page 64: Quechua  huamalies bible - new testament

64

f 25.1 Waquenga “magta” ninanpa trucanga “mözu” niyanmi. g 25.2-4 Say wisan kerosënimanami carganräsu. Saymi olïvu jachapa wayuyninpita rurash aceitiwan acsicuyag.

micur, upyar y majasacar caycäyargan.Sayno cawayargan arcaman Noéyaycushgan junagyagmi. 39Saynocaycäyaptinmi elagpita yupa tamyarcay pasaman yacu juntargan.Saynöpami arcaman mana yaycog lapanrunacuna shengaypa wanurushacäyargan. Saynölami runacunamana musyashgan höra NOGAP IS

elagpita cutimushäpä.40“Cutimushgä junagmi ishcay

runacuna chacrancho aruycagpitachasquicamag cagta pushacushä y manachasquicamag cagtanami cacharishä.41Maraycho ishcay warmicunaagacuycagcunapita chasquicamag cagtapushacushä y mana chasquicamagcagtanami cacharishä. 42Saynocaycaptenga gamcuna shuyacayämaypuestucushla. Manami musyayanquisuimay höra cutimunäpä cashgantapis.

43“Pipis wayinta suwapänanpäcashganta musyarga mana punuypamiwayinta täpanman. 44Saynölagamcunapis puestucushla caycäyay.Mana musyayashgayqui hörami elagpitaNOGA cutimushäpä.

Jesucristo cutimunanpä puestucush canansipä

yachasishgan(Lucas 12.41-48)

45“Patronnin maypapis ilarga másyäracuypä cag ashmaynintamihaciendancho lapantapis shumagricananpä churan. Saymi say ashmaygamincaynincunatapis höralancho garasin.46Patronnin cutimur yäsishganno aliruraycagta tariycorga: ‘Ali ashmaymicanqui’ nengapä. 47Sayno nishpanmipatronnin say ashmaypa maquinmanchuranga lapan imaycantapis ricananpä.

48,49Mana yäracuypä cag ashmaymiisanga: ‘Patronnë manarämicutimongaräsu’ nir ashmay mayintamagan y upyagcunawan micur upyarjitaräcun. 50Sayno caycaptinmi manayarpashgan höra elagpita patronnincutimonga. 51Patronnin yäsishgantamana cäsucur lutanta ruraycagtatariycurmi patronnin mana cuyapaypasay ashmayta castigangapä. Ishcay cärarunacunatawan juntumi Tayta Diosninsimana cuyapaypa in ernuman paytagaycongapä. Saychömi yupa wagarquiruntapis uchongapä.”

Chunca jipashcunaman tincusiypa Jesucristo

yachasishgan

25 1Cutimuptin imano cananpäcashgantapis tantyasishpanmi

Jesús nergan: “Chunca (10)jipashcunashi farolnincunataalistacurcur shuyacog aywayargancasaracog magtaf shamuptin paywan

estaman aywayänanpä. 2-4Shuyacogaywarshi pisga cag jipashcuna aceitintagapayargan farolnincunamanyapayänanpä. Pisga cag jipashcunanashiisanga aceitinta apayargansu. 5Casaragmagta mana chaptinshishuyaraycäyashgalancho lapanpunucäcuyargan.

6“Sayno punucash caycäyaptinshipulan pagas hörano gayacamushganwiyacämorgan: ‘¡Casaracog magtashamuycannami!’ nir. 7Saynogayacamushganta wiyarshi lapanjipashcuna jucla sharcuyargan paytachasquicuyänanpä. 8Saychömifarolnincunaman yapayänanpä aceititamana apag jipashcuna waquin cagjipashcunata niyargan: ‘Farolnë

24 25

Page 65: Quechua  huamalies bible - new testament

65

upicaycannami. Aceitiquitaraquipaycayälämay farolnëcunamanwinayänäpä.’ 9Sayno niyaptinmi aceitiapag jipashcuna niyargan:‘Raquipäyaptëga manamiaypäyämangasu quiquëcunapäpis.Saypa trucanga aceiti ranticogcunamanaywar jucla rantiyämuy.’ 10Aceiti rantegaywayashganyagshi casarag magtachämorgan. Listu shuyaraycagcunatashi

estaman yaycasergan. Fiestamanyaycurirnashi puncutawichgacarcamorgan. 11Aceitita rantegaywayashganpita cutirnashi tariyarganpuncu wichgaraycagta. Sayshigayacuyargan: ‘¡Puncutaquichapaycayälämay, taytay!’ nir.12Sayno gayacuyaptinshi casaracogmagta ruripita contestamorgan:‘Gamcunataga manami reguësu. ¿Piräcacuyanquipis?’ nir.”

13Sayno yacharcasir Jesús nergan:“¡Gamcunapis alistacushla caycäyay!Nogaga elagpitami cutimushä. Manamimusyayanquisu imay junag ni imayhöra cutimunäpä cashgantapis.”

Ashmaynincuna aruyänanpä patronnin guellayta

puestupashgan(Lucas 19.11-27)

14Saypitanami Jesús nergan: “Juc rïcurunashi juc nacionpa aywacurashmaynincunata guellaynintacachapargan cutimushganyag sayguellaywan aruyänanpä.15Habilidänincuna imano cashgantapisshumag tantyaycurshi jucnintacachapargan pisga waranga (5,000)guellayta, jucninta ishcay waranga(2,000) guellayta y jucnintanashicachapargan juc waranga (1,000)guellayta. Nircurshi carupa aywacorgan.16Pisga waranga guellayta chasquegcäga shumag negociuta rurarshi pisga

waranga masta gänargan. 17Ishcaywaranga guellayta chasqueg cagpissaynölashi shumag negociuta rurarishcay waranga masta gänargan. 18Jucwaranga guellayta chasqueg cagshiisanga pañuëluwan shumag guepiycurpampaycunä.

19“Saypitanashi say ashmaycunapapatronnin cutimur puestupashganguellaynincunata cuentata manarganaycata guellaynin wachashgantapis.20Sayno cuentata manaptinshi pisgawaranga guellayta chasqueg cäga pisgawaranga masta entregargan. Sayshi sayashmay nergan: ‘Pisga warangaguellayta cachapämashgayquiwan pisgawaranga mastami gänashcä, taytay.’21Sayno niptinshi patronnin nergan:‘Gamga ali ashmaymi canqui.Walcalapitapis shumag guellaytamirasishgayquipitami cananga másmandag canayquipä churashayqui.Sayno cashgayquipita cananga cushicur

estata rurashun.’22“Saynölashi chargan ishcay waranga

guellayta chasqueg cagpis: ‘Taytay,ishcay waranga guellaytacachapämashgayquiwan ishcay warangamastami gänashcä’ nir. 23Saynoniptinshi patronnin nergan: ‘Gampis aliarog ashmaymi canqui. Walcalapitapisshumag guellayta mirasishgayquipitamicananga más mandag canayquipächurashayqui. Sayno cashgayquipitacananga cushicur estata rurashun.’

24“Saynölashi juc waranga guellaytachasqueg ashmayninpis chaycur nergan:‘Noga musyämi yu cashgayquita,taytay. Gamga manamurushgayquimanmi cosechagaywanqui. 25Sayno yu cashgayquitamusyarmi gamta mansacurguellayniquita pampaycorgä. Saymigayasimaptiqui cashgalantaguellayniquita apamushcä.’ 26,27Sayno

25

Page 66: Quechua  huamalies bible - new testament

66

niptinshi patronnin nergan: ‘¡Gamgamana yäracuypä guela ashmaymicanqui! Mana murushgäpita cosechagcashgäta musyaycarga ¿imanirtäguellaynëta banculamanpischurargayquisu mirashtana cutimurshuntacunäpä?’ 28Nircurnashi saychocaycag runacunata patrón nergan:‘¡Guechuyay sararaycashganguellaynëta! ¡Nircur goycuyay chunca(10) cuti más guellay miraseg cagta!29Guellayta puestupashgätamirasegcunaga mastami chasquiyanga.Mana mirasegcunami isangasararashgalantapis guechushga cayanga.30Sayno captenga cay mana aliashmayta sacayman garguyay.Saychömi yupa wagar quiruntapisuchongapä.’

Juicio nalcho imanocananpä cashganpita

Jesucristo yachasishgan31“Lapan angilnëcunawan cutimurmi

chipipiycag trönöman NOGA jamacushälapan runacunata juzganäpä. 32Sayjunäga may-say nacionpitami lapanrunacunata angilnëcunawanshuntasimushä. Saynoshuntarcasimurnami raquishäpä uyshamiseg uyshancunata cabracunapitaraquishganno. 33Saychömi manachasquicamag runacunata raquishäisognë cagman y chasquicamagrunacunatana derëchä cagman. 34Saynoraquircurnami derëchächocaycagcunata nishä: ‘GamcunatagaTayta Dios segaypami cuyayäshunqui.Naupäman shayämuy lapanpuestushgäcunata chasquiyänayquipä.Saytaga Tayta Diosninsi gamcunapäpuestush cay pasata manarä camarmi.35Gamcunami micanaycar puriptë pachägarayämashcanqui. Saynöpisyacunaycar puriptë upunäpä yacuta

goyämashcanqui. Saynölamiwayiquiman chämuptëpisposädasiyämashcanqui. 36Mödanaynagcaptëpis gamcunami jaticunäpämödanata puestupäyämashcanqui.Gueshyaptëpis gamcunamijampiyämashcanqui. Carcilcho captëpisgamcunami watucayämashcanqui.’

37“Sayno niptëmi say runacunatapuyämangapä: ‘Taytay, ¿imaytämicanar puriycagta garayashcä?Saynöpis ¿imaytä yacunar puriycagtaupunayquipä yacuta goyashcä?38Saynöpis ¿imaytä wayëmanchämushcanqui posädasiyänäpä?Saynöpis ¿imaytä mödanaynagcaycaptiqui jaticunayquipä mödanatapuestupäyashcä? 39Saynöpis ¿imaytägueshyaptiqui o carcilcho captiquiwatucag shayämushcä?’ 40Saynonimaptinmi nishä: ‘Yäracamagcunatamayganpis yanapag cagcuna nogatayanapämagnömi cayashcanqui.’

41“Nircurmi isognëcho caycagrunacunata nishä: ‘¡GamcunatagaSatanaspä y supaycunapä camarishcaycag in ernumanmi canangaycushayqui imayyagpis saycho ruparnacayänayquipä! 42Gamcunagamicanaycar puriptëpis manamigarayämashcanquisu. Saynölayacunaycar puriptëpis manami upunäpäyacuta goyämashcanquisu. 43Saynölamiwayiquiman chämuptëpisposädasiyämashcanquisu. Mödanaynagcaycaptëpis manami jaticunäpämödanata puestupäyämashcanquisu.Gueshyaptëpis carcilcho wichgaraptëpismanami watucayämashcanquisu.’

44“Sayno niptëmi isognëcho cagrunacunapis tapuyämanga: ‘¿Imaytägam micanaycagta, yacunaycagta,wayëman chaycämogta, mödanaynagta,gueshyaycagta, carcilchowichgaraycagta ricaycar

25

Page 67: Quechua  huamalies bible - new testament

67

yanapäyashcäsu, taytay?’ 45Saymipaycunata nishä: ‘Nacaycho cagcunatamana cuyapar nogatamicuyapäyämashcanquisu.

46Sayno wilaparcushpan Jesús nergan:“Say mana cuyapäcog runacunagain ernuchömi imayyagpis nacayangapä.Tayta Dios munashganno yanapäcogrunacunami isanga imayyagpisgloriacho cawayangapä.”

Jesucristuta wanusiyänanpä mandag cüracuna wilanacuyashgan

(Marcos 14.1-2; Lucas 22.1-2;Juan 11.45-53)

26 1Sayno yacharcasirmidiscïpuluncunata Jesús nergan:

2“Musyayashgayquinöpis Pascuagalaycunanpä ishcay junaglanamipishiycan. Saychömi runacuna NOGATA

cruci camangapä.”3Saypita mandag cüracuna y Israel

mayor runacuna shuntacäyargan másmandag cüra Caifaspa wayinman.4Saychömi wilanacuyargan runacunatamana musyasiylapa Jesusta sarircurwanusiyänanpä. 5Saymiwilanacuyargan: “Fiestachöga amasarishunsu. Fiestacho sarishgagacontransimi runacuna sharcuyangapä”nir.

Jesucristupa umanman perfümita warmi

winapashgan(Marcos 14.3-9; Juan 12.1-8)

6Saypitanami Betania marcamanJesús aywargan lepröso niyashganSimonpa wayinman. 7Saymanmi jucwarmi chargan “alabastro” nishganrumipita rurashgan botëllanwanperfümin aptash. Say perfümegaselläma chaninmi cargan. MësachoJesús caycaptinmi say warmega paypa

umanman say perfümita winapargan.8Discïpuluncuna sayta ricar rabiashpanniyargan: “¿Imapätä waläla jicharperdisish say perfümita? 9Saynoperdisinanpa trucanga nogansitagoycamashwan cargan ali chaninchoranticuycur muchogcunatayanapänansipä.”

10Say nishgancunata wiyarmi Jesúsnergan: “Cay warmi alitami ruraycan.Sayno caycaptenga ¿imanirtä paytajamuraycäyanqui? 11Muchogcunagayanapäyänayquipä imaypiscaycäyangami. Nogami isangagamcunawan cashäpänasu. 12Pampashcanäpämi cay warmega perfümitawinapämar alistaycäman. 13Perfümitacay warmi winapämashgantagamay-saychöpis musyayangami.”

Jesucristuta entregananpä mandag cüracunawan Judas

Iscariote conträtuta rurashgan(Marcos 14.10-11; Lucas 22.3-6)

14Saypitanami Jesuspa discïpulunJudas Iscariote aywargan mandagcüracunaman. 15Chaycurmi paycunatanergan: “Runacuna mana cashganchoJesusta prësu sariyänayquipä wilaptë¿aycatatä pägayämanquipä?” nishpan.

Sayno niptinmi: “Nogacunapägayäshayqui quimsa chunca (30)yurag guellaytami” nishpan guellaytayupapasquiyargan. 16Sayno pägutachasquircurmi Judas yarpachacorganimay höra wilacog cutinanpäpis.

Pascua merendata discïpuluncunawan

Jesucristo micushgan(Marcos 14.12-21;

Lucas 22.7-14, 21-23;Juan 13.21-30)

17Levadüraynag Tantata Micunanesta galaycunan junagmi

25 26

Page 68: Quechua  huamalies bible - new testament

68

h 26.31 Zacarías 13.7.

discïpuluncuna Jesusta tapuyargan:“¿Maychötä puestucayämushä Pascuamerendata micunansipä, taytay?”

18Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Marcaman aywar juc runata niyanqui:‘Wanunanpä höran cercana captinshidiscïpuluncunawan Pascua merendatawayiquicho micuyta munaycan.

19Jesús yäsishgannöla aywarmidiscïpuluncunaga Pascua merendata saywayicho puestucuyargan. 20Pasasacaycaptinnami chunca ishcay (12)acrashgan cag discïpuluncunawan Jesúsmësa cagman jamacuyargan. 21Saymimicuycäyashgancho Jesús nergan:“Gamcunapita jucniquimichiquimagnëcunapa maquinmanentregamangapä.”

22Niptin laquicuyashpan jucnin jucninJesusta tapuyargan: “¿Nogasurä caycä,taytay?” niyashpan.

23Saymi Jesús nergan: “Plätuchonogawan juntu tantata ushmaseg cagmichiquimagnëcunapa maquinmanentregamangapä. 24Tayta Diospapalabrancho guelgaraycashgannöla

yupa nacar wanunäpämi caycä.NOGATA entregamag runami isangajuicio nalcho yupa laquicongapä.Payga ama yurinmanpissu cargan.”

25Sayno niptinmi contran sharcog JudasgaJesusta taporgan: “¿Nogasurä caycä, taytay?”

Niptin Jesús nergan: “Quiquiquiminishcanqui.”

Santa Cënata discïpuluncunawanJesucristo upushgan

(Marcos 14.22-26;Lucas 22.14-20;

1 Corintios 11.23-25)26Saypitanami tantata aptarcur Tayta

Diosta Jesús manacur agradëcicorgan.

Nircurnami paquircur paquircurdiscïpuluncunata ayporgan: “Caytantata lapayqui micuyay. Cay tantagacuerpömi” nishpan.

27Saynölami vïnuyog väsuta aptarcurTayta Diosta manacur agradëcicorgan.Nircurnami discïpuluncunata macyargan:“Lapayqui cay vïnuta upuyay. 28Cayvïnoga yawarnëmi. Yawarnëta jicharwanushgä hörami Tayta Dios mushogconträtuta ruranga pï-maytapischasquicamagcunata perdonananpä.29Yapayga manami vïnuta upushänasuTayta Diospa naupancho gamcunawanupushgansiyag.”

30Salmucunata cantasquirnamidiscïpuluncunawan Jesús aywayarganOlivos lömaman.

Pedro ñëgananpä cagta Jesucristo nishgan(Marcos 14.27-31;

Lucas 22.31-34; Juan 13.36-38)31Olivos lömaman chaycurmi Jesús

nergan: “Canan sacay lapayquicachariycamarmi gueshpiraywacuyanquipä. Tayta Diosninsipapalabranchöpis caynömi nican: ‘Uyshamisegta wanuycasiptë uyshancunamashtacarmi aywacuyanga.’h 32Saynocaptinpis wanushgäpita cawarircamurgamcunapita más puntatami Galileamanaywashä saycho tincunansipä.”

33Sayno niptinmi Pedro nergan: “Waquincag cachariyäshuptiquipis nogaga manamicachashayquipäsu, taytay.”

34Sayno niptinmi Pedruta Jesúsnergan: “Canan sacay cacash manaräcantaptinmi quimsa cutireguimashgayquita ñëgamanquipä.”

35Sayno niptinmi Pedro nergan:“¡Ishcansita wanusimänansi captinpismanami ñëgashayquipäsu, taytay!”

26

Page 69: Quechua  huamalies bible - new testament

69

Waquin cag discïpuluncunapissaynölami niyargan.

Getsemanïcho Tayta Diosta Jesucristo manacushgan

(Marcos 14.32-42;Lucas 22.39-46)

36Olivos lömacho caycag Getsemaníhuertaman discïpuluncunawanchaycurmi Jesús nergan: “Tayta Diostamanacamushgäyag gamcuna caylachojamaraycäyay.”

37Nircur Pedruta y Zebedeupasurincuna Santiagutawan Juanta máswashaläman pushargan. Saychömi

yupa laquicur nergan:38“Wanunayparämi laquicuy sarimash.Gamcunapis Tayta Diostamanacushpayqui caylachoshuyaraycäyämay.”

39Sayno nircurmi más washalämanaywargan Tayta Diosta manacunanpä.Saychömi gongurpacuycorgan urcunpispampaman töpashganyag. Saynogongurpacuycurmi Tayta Diostamanacorgan: “Papá, nacanäpäcaycashgäpita salvaycalämay. Isanganoga munashgänöga ama casunsu,sinöga gam munashgayquinocayculäsun.”

40Sayno manacushganpitacutishpanmi tarergan quimsandiscïpuluncuna punucash caycagta.Saymi Pedruta nergan: “Tayta Diostamanacushgäyag ¿manacu juc höralapisricchayta camäpacuyashcanqui?41Punushgayquipita ricchayayna. Diostamanacuyay Satanasta manacäsupäyänayquipä. Cäsupayta manamunarpis Tayta Diosta mana manacorgacäsupäyanquipämi.”

42Sayno nircurmi yapay cutiycur TaytaDiosta manacorgan: “Runacuna nacasimarwanusimänanpä captinpis gammunashgayquino cayculäsun, papá.”

43Tayta Diosta manacushganpitayapay cutiycur tarergan quimsandiscïpuluncuna pasaypa punucashcaycagta. 44Sayno caycagta ricaycurpisyapay cutiycurmi Tayta Diostamanacorgan puntata manacushgannöla.45Saypitanami yapay cutiycurpaycunata nergan: “¿Cananpis gamcunajinalacu punuycäyanqui? ¡Ricchayayna!Tayta Diospita shamush captëpis hörachämushganami jusasapa runacunapamaquinman NOGATA entregayämänanpä.46¡Sharcuyayna! Chiquimagnëcunapamaquinman entregamänanpä cag runashamuycannami.”

Jesucristuta prësu sariyashgan

(Marcos 14.43-50;Lucas 22.47-53; Juan 18.3-12)

47Discïpuluncunawan Jesúsparlaycaptinmi Judas Iscariote charganasca runacunata pushash. JudasgaJesuspa discïpulunmi cargan. Sayrunacunami chäyargan espädancuna ygarrotincuna aptash. Jesusta prësusariyänanpä say runacunata cacharganmandag cüracuna y Israel mayorrunacunami. 48Sayman manarä charmiJudasga pushashgan runacunatayäsergan: “Mayganpis musashgä cagmiJesusga caycan. Payta prësu sariyanqui”nir. 49Saymi chaycur Judasga Jesustasaludashpan musaycorgan. 50Saynosaludaptinmi Jesús nergan: “Judas,¿caymanpis shamuycunquiräcu?”

Sayno niptinmi runacunaga Jesustajucla prësu sariyargan.

51Prësu sariyaptinmi espädantajorgurishpan juc discïpulun másmandag cürapa ashmayninpa rinrintawaluriycorgan. 52Sayno ruraptinmiJesús nergan: “Espädayquita cutisiychuraräcunanman. Pipis espädawanruna mayinta wanuseg cäga

26

Page 70: Quechua  huamalies bible - new testament

70

i 26.53 Say wisan juc tröpacho cargan sogta waranga (6,000) soldäducuna. Saymi Jesúsnergan ganchis chunca ishcay waranga (72,000) angilcunata cachamunanpä cashganta.j 26.61 San Juan 2.19-21. k 26.64 Salmo 110.1; Daniel 7.13.

espädawanmi wanusish canga. 53¿Gammanacu musyanqui Tayta Diostamanacuptëga washämänanpä chuncaishcay (12) tröpai angilcunatacachamunanpä cashganta?54Washämänanpä manacuptëga¿imanöparä cumplicanga runacunawanusiyämänanpä Tayta Diospapalabrancho guelgaraycashganpis?”

55Nircurna say runacunata Jesúsnergan: “¿Imanirtä suwa captënöpisgamcuna shayämushcanquiespädayquicunawan y garrotiquiwanpisprësu sariyämänayquipä? Nogaga waranwaranmi templo patiucho yachasergä.¿Imanirtä saychöga prësusariyämargayquisu? 56Sayno captinpisprësu sariyämänayquipä gamcunashayämuptiquimi Tayta Diosninsipaprofëtancuna guelgayashgancumplicaycan.”

Jesusta prësu sariyaptinnamidiscïpuluncuna gueshpir aywacuyarganjapalanta cachaycur.

Más mandag cüra Jesucristuta tapushgan

(Marcos 14.53-65;Lucas 22.54-55, 63-71;Juan 18.13-14, 19-34)

57Jesusta prësu sarircurmi apayarganmás mandag cüra Caifaspa wayinman.Saychömi Moisés guelgashgantayachasegcuna y Israel mayorrunacunapis shuntacash caycäyargan.58Jesusta sayman apayaptinmi caruguepalanta Pedro gatirargan. Caifaspawayinman chaycur paypis yaycorganpatio rurinyag. Sayman yaycurir templotäpag wardiacunawan jamaraycarganima päsashgantapis ricananpä.

59Mandag cüracunawanautoridäcunanaga imanöpapis Jesustawanusiyänantami munayargan. Saymiashiyargan pilapis Jesús manaparlacushganta jitapänanpä. 60Saynoashiptin ascagmi Jesús manaparlacushganta jitapäyargan. Saynojitapäyaptinpis manami ima jusantapistariyargansu wanusish cananpä. Saypitaishcay runacuna niyargan: 61“Cay runaganergan templuta juchurasir quimsajunaglata yapay sharcasinanpämi.”j

62Saymi más mandag cüra Jesustataporgan: “¿Manacu imatapis ninquisayno jitapäshuptiqui? ¿Imanirtäcontrayqui sayno parlaycäyan?”

63Sayno tapuptinpis manami imatapisJesús parlacorgansu. Saymi más mandagcüra nergan: “Lapanpä munayyog TaytaDios ricaycämashgami gamta tapö:¿Rasunpacu Tayta Dios cachamushganCristo caycanqui? Saynöpis ¿rasunpacuDiospa surin canqui?”

64Sayno tapuptinmi Jesús nergan:“Au, nishgayquino rasunpaypami caycä.Saymi NOGATA ricayämanquipä lapanpämunayyog Tayta Diospa derëcha cagnaupancho jamaraycagta. Saynöpispucutay janancho shamuycagtamiricayämanquipä.”k

65Sayno niptin más mandag cürayupa rabiashpan sotänantapis rachir

ushar nergan: “¡Cay runagaDios-tucuycanmi! Sayno nicaptenga¿imapänatä más testïgutapis ashishun?Gamcuna wiyayashcanquimi Dios-tucurparlaycashganta. 66Sayno captenga¿imaniyanquitä?”

Sayno niptinmi saycho caycagrunacuna niyargan: “¡Jusayogmicaycan! ¡Wanusish casun!”

26

Page 71: Quechua  huamalies bible - new testament

71

67Sayno nirmi Jesuspa cäranmantogapäyargan y cutayargan.Waquinnami lagyar ushayargan:68“Tayta Diosninsi cachamushgan Cristocarga mä niyämay pïmagashushgayquitapis” nir.

Jesucristuta Pedro ñëgashgan(Marcos 14.66-72;

Lucas 22.56-62;Juan 18.15-18, 25-27)

69Sayyäga Pedro jamaraycargansawan rurinchömi. Saycho jamaraycagtaricarmi juc ashmay jipash nergan:“Gamta ricashcä Galileapita cagJesuswan puriycagtami.”

70Sayno niptinmi lapan runacunawiyaycäyaptin Pedro nergan: “Manamimusyäsu imapitaparlapaycämashgayquitapis.”

71Sayno nircurmi Pedroga puncunaupanman aywargan. Saychöpis jucjipash payta ricaycur runacunatanergan: “Nogapis cay runataga ricargäNazaretpita cag Jesuswanpuriycagtami.”

72Sayno niptin Pedro jurashpannergan: “¡Nogaga manami reguësu sayrunataga!”

73Saypita maylantana saycho caycagrunacuna Pedruman aywaycur niyargan:“¡Gamga rasunpaypami paywan puregcanqui! Parlacuyniquipis pay-niragmicaycan.”

74Sayno niyaptinmi Pedro jurashpannergan: “¡Say runaga pishi cacunpis!¡Paytaga manami reguësu!”

Sayno nicaptinmi cacash cantarcorgan.75Sayno cantarcuptinmi Pedro jinan hörayarparcorgan Jesús cayno nishganta:“Manarä cacash cantaptinmi quimsa cutireguimashgayquita ñëgamanquipä.” Saynishganta yarparcurmi Pedro wagtamanyargusquir yupa laquicushpan maquintachogpacurcur wagargan.

Pilätuman Jesucristuta prësu apayashgan

(Marcos 15.1; Lucas 23.1-2;Juan 18.28-32)

27 1Saypita pasa waraycaptinnamilapan mandag cüracuna y Israel

mayor runacuna shuntacaycurwilanacuyargan Jesusta imanöpapiswanusiyänanpä. 2Wilanacurcurnamiliyarcur Jesusta apasiyargan Israelnacionpa mandagnin Pilätuman.

Judas Iscariote jurcacushgan(Hechos 1.18-19)

3Jesusta wanusinanpä Israel mayorrunacuna wilanacuyashgantamusyaycurmi Judas Iscariote yupalaquicorgan. Saymi chasquishganquimsa chunca (30) yurag guellaytacutisergan mandag cüracunaman.4Cutisirmi paycunata nergan: “Jusaynagrunata maquiquiman entregarjusalicushcämi, taytacuna.”

Sayno niptinmi niyargan: “¡Imanöpiscacuy! ¡Nogacunataga manami imapisgocayämansu!”

5Sayno niyaptinmi Judasgachasquishgan guellayta templumanjitariycur aywacorgan. Nircurnamijurcacusquergan.

6Sauraga mandag cüracuna sayguellayta shuntarcur niyargan: “Cayguellayga runapa yawarninpa chaninmi.Sayno caycaptenga manamiofrendacunaman talusishwansu.”

7Sayno nirmi wilanacuyargan sayguellaywan manca rurag runapachacranta rantiyänanpä. Say chacratarantiyargan jäpa runacuna wanuptinsayman pampayänanpämi. 8Jesuspayawarnin chanin captinmi say chacratarunacuna jutinta churapäyargan “YawarPampa” niyashpan. 9Mandag cüracunachacrata sayno rantiyaptinmi Tayta

26 27

Page 72: Quechua  huamalies bible - new testament

72

l 27.10 Zacarías 11.12-13; Jeremías 32.6-9.

Diosninsipa unay profëtan Jeremíasguelgashgan cumplicargan. Sayguelgashganga caynömi nican:

“Paypa chanin ayca cananpäpisIsrael runacunaniyashgannölami quimsachunca (30) guellaytachasquiyargan.

10 Say guellaywanmi Tayta Diosnimashgannöla manca ruragrunapa chacranta rantiyargan.”l

Jesucristuta Pilato tapushgan(Marcos 15.2-5; Lucas 23.3-5;

Juan 18.33-38)11Israel nacionpa mandagnin

Pilätuman Jesusta prësu chäsiyaptinmipay Jesusta taporgan: “¿Rasunpacugamga canqui Israel runacunapamandagnin rey?” nir.

Sayno tapuptinmi Jesús nergan: “Gamnishgayquinölami rasunpaypa caycä.”

12Saycho mandag cüracuna y Israelmayor runacuna imaycatajitapäyaptinpis Jesús manami imatapisparlacorgansu. 13Saymi Pilato taporgan:“¿Manacu imatapis ninqui contrayquiimaycata jitapaycäyäshuptiquipis?”

14Sayno niptinpis Jesusga manamiimatapis parlacorgansu. Saymi Pilätogaimaniytapis camäpacorgansu.

Jesucristutacruci cayänanpä Pilato

mandashgan(Marcos 15.6-15;Lucas 23.13-25;

Juan 18.39-19.16)15Cada watami Pascuacho Pilato

cachareg juc prësuta runacunamanacuyashgan cagta. 16Saychömiprësu wichgaraycargan pï-maypitapisreguish Barrabás jutiyog yu runa.

17,18Israel runacunapa autoridänincunaJesusta chiquir payman prësuapayashganta musyarmi saychoshuntacash caycag runacunata Pilatotaporgan: “¿Maygan prësutatäcacharinäta munayanqui?¿Barrabastacu? ¿O Cristo nishganJesustacu?”

19Pilato saycho juzgarjamaraycaptinmi warmin wilacasergan:“Say runaga jusaynagmi. Ama imatapisruraysu paypa contran. Canan pagaspasaypa mana alicunatamisueñupäcushcä prësu sariyashganpita.”

20Sayno wilacasiptin Jesusta Pilatocachariyta munaptinpis saycho caycagmandag cüracuna y Israel mayorrunacunapis runacunata shimitagoyargan Barrabasta cacharir Jesustawanusinanpä. 21Saymi: “¿Maygantatäcacharishä?” nir Pilato tapuptinrunacuna: “Barrabasta cachariyga”niyargan.

22Sayno niptin Pilato nergan: “Saynocaptenga prësu apayämushgayqui Cristonishgan Jesustaga ¿imatatä rurashä?”

Sayno niptinmi lapan runacuna:“¡Cruci cash casun!” niyargan.

23Saymi Pilato nergan: “Cruci cashcananpäga ¿imatatä jusalicush?”

Sayno niptin runacuna masräniyargan: “¡Cruci casiy!”

24Runacuna timpuypa timpurgayaraptinmi ima ruraytapis Pilatocamäpacorgansu. Saymi yacutaapaycasimur lapanpa naupancho maquintamaylacushpan nergan: “Nogaga manamijusayogsu cä cay jusaynag runatawanusiyashgayquipita. ¡Gamcunamunayashgayquita ruracuyay!”

25Sayno niptin runacuna niyargan:“Nogacuna y wamräcunami cay runawanushganpita jusayog cayäshä.”

27

Page 73: Quechua  huamalies bible - new testament

73

m 27.35 Salmo 22.18. n 27.40 San Juan 2.19-21.

26Runacuna sayno niyaptinmiBarrabasta Pilato cacharergan. NircurnaJesusta astarcasir entregaycorgancruci cash cananpä.

Jesucristuta soldäducuna asipäyashgan

(Marcos 15.16-20; Juan 19.2-3)27Saypita soldäducuna Jesusta

apayargan palacio patiuman. Saymanmilapan soldäducuna juntapäyargan.28Nircurmi payta asipäyänan cashmödananta logtiparir aylupäyargan reyjaticunan puca-chiclu cäpata 29Saynöpiscashapita awash corönata umanmanjatipäyargan. Derëcha cagmaquinmannami värata aptapäyargan.Nircurmi puntanman gongurpacuycurasipar niyargan: “¡Alabash casun Israelrunacunapa mandagnin rey!”

30Saynöpis togapar ushayargan.Aptaraycashgan värata guechurirtrucapänacuypa saywan umachowiruyargan. 31Sayno asiparcurmiaylupashgan puca cäpata logtiparcurquiquinpa mödanantana Jesustajatipäyargan. Nircurmicruci cayänanpä apayargan.

Jesucristuta cruci cayashgan(Marcos 15.21-32;

Lucas 23.26-43; Juan 19.17-27)32Cruci cayänanpä apaycarmi

tincuyargan Cirene marcapita Simónrunawan. Paytami Jesús apaycashgancruzta umrusiyargan.

33Nircurnami Jesusta chäsiyarganGólgota nishganman. Gólgota ninangacargan “Calavëra” ninanmi. 34Saychömivïnuta talusergan ayag jachawanJesusta upusinanpä. Sayno upusiytamunayaptinpis Jesús yawarcur manamiupuyta munargansu.

35Nircurnami Jesusta cruci cayargan.Cruci carcurnami Jesuspa mödananpäsoldäducuna suertita jitayarganmayganpis gänag cag apacunanpä.[Saynöpami Tayta Diosninsipa profëtancayno guelgashgan cumplergan:“Quiquinpura raquipänacuyänanpämimödanäpä suertita jitayargan.”]m36Soldäducunanami saycho täparquëdacuyargan. 37Saypitanami juctablaman letrëruta guelgarcur cruzpapuntanman clävayargan. Sayletrëruchömi guelgaraycargan: “Cayrunaga Israel runacunapa mandagninreymi” nir.

38Jesús cruci caraycashgannaupanmanmi ishcay suwarunacunatapis cruci cayargan, jucnincagta derëcha cag naupanman yjucagtana isog cag naupanman.39Cruzcho caycashganta ricarmisaypa päsag runacuna Jesustaasipäyargan umanta awishpan:40“Templutapis juchurcasir quimsajunaglata sharcasinayquipäcashganta nicarga mä salvacuy, ari.nTayta Diosninsi cachamushgan Cristorasunpaypa carga ¿imanirtä cruzpitaurämunquisu?” nir.

41Saynöpis mandag cüracuna,Moisés guelgashganta yachasegcuna,[fariseo runacuna] y Israel mayorrunacunapis Jesusta asipäyashpanniyargan: 42“Waquinta salvarpis¿imanirtä quiquenga salvacuytacamäpacunsu? Israel runacunapamandagnin rey carga mä cruzpitaurämusun nogansipis criyinansipä.43 ‘Tayta Diosmanmi yäracö’nimargansichä. Saynöpis: ‘TaytaDiospa surinmi cä’ nimargansichä.Rasunpaypa surin captengacuyapashpan Tayta Diosninsi

27

Page 74: Quechua  huamalies bible - new testament

74

ñ 27.46 Salmo 22.1.

maynami cruzpita jorgunmancargan.”

44Saynölami naupanchocruci caraycag suwa runacunapis paytaashliyargan.

Jesucristo wanushgan(Marcos 15.33-41;

Lucas 23.44-49; Juan 19.28-30)45Pulan junag caycaptinmi pasa

sacacäcorgan malway intiyag. 46Malwayinti caycaptinmi Jesús fuertipa nergan:“Elí, Elí, ¿lama sabactani?” Say ninangacaycan: “Diosnë, Diosnë ¿imanirtäcachariycamashcanqui?” ninanmi.ñ

47Sayno nishganta wiyarmi saychocaycag runacuna waquin niyargan:“Tayta Diosninsipa profëtan Eliastamigayacuycan.”

48Sayno niptin juc runa guerupuntanman esponjata watarcur pochgogvïnuman ushmasergan. Nircurna Jesustashogusiyta munargan. 49Shiminmanchurapaptinmi runacuna niyargan:“Ama shogusiysu. Canan ricashun mäcruzpita jorgunanpä Elías shamunäcusho manacush.”

50Saypitanami yapay fuertipagapararcur Jesús päsarporgan. 51Jesúswanushgan hörami templo rurinchosaparag racta cortïna rachicäcorganjanapita urayag. Saymi pasa yupasucsucyaptin gagacunapisrachicäyargan. 52,53Saypita Jesucristocawarimuptinnami Tayta Diosmunashganno cawag runacunapispanteoncho pamparaycashganpita ascagcawariyämorgan. Jerusalén marcamanyaycuyaptinnami asca runacunapaycunata ricayargan.

54Jesusta täpaycag capitán ysoldäduncunapis pasa sucsucyaycagtamayar saynöla lapan

päsashgancunatapis ricar yupamansacäyargan. Saymi niyargan:“¡Rasunpaypami cay runaga Diospasurin cash!”

55Saychömi asca warmicunacarulapita ricaraycäyargan. Saywarmicunami Galileapita-pasa Jesustayanapar paywan aywayargan.56Paycunawanmi caycargan MaríaMagdalena, Santiagupa y Josëpamaman María y Zebedeupa warminpis.

Jesucristuta pampayashgan(Marcos 15.42-47;

Lucas 23.50-56; Juan 19.38-42)57Pasa sacaycaptinnami Pilato cagman

chargan Arimateapita cag José. Paygarïcumi cargan. Saynöpis Jesucristumanyäracog runami cargan. 58Pilato cagmanaywaycurmi manacorgan: “Jesuspaayanta cachapaycalämay pampagapanäpä” nir. Sayno manacuptinmiPilato soldäducunata nergan Jesuspaayanta cachapänanpä. 59Saynocachapasquiyaptinnami lïnupita rurashfïnu säbanaswan wancorgan.60Nircurnami gagacho sayrä uchcusishsepultüraman Jesusta pampargan. Saysepultürataga quiquin pampacunanpämiuchcusish cargan. Saypitanamijatuncaray rumiwan sepultürapapuncunta sapaycur aywacorgan. 61Payaywacuptinpis María Magdalena y jucagMariapis Jesuspa sepultürannaupanchömi jamaraycäyargan.

Soldäducuna Jesucristupa sepultüranta sapashgan

62,63Jesús wanushganpita warayninsábado jamay junagnami mandagcüracuna y fariseo runacunapis Pilatocagman aywaycur niyargan: “Taytay,say lulacog runa: ‘Wanushgäpita quimsa

27

Page 75: Quechua  huamalies bible - new testament

75

o 28.10 Griëgucho nican: “Wauguëcunata wilanqui.” Sayno nergan discïpuluncunapämi.

junagtami cawarimushä’ nishgantamiyarparcuyashcä. 64Saymi shayämushcägamta manacog, taytay.Soldäduyquicunawan sepultürataquimsa junagyag täpaycasilay. Manatäpasiptiquega sacaypa shamurdiscïpuluncuna Jesuspa ayantasuwayangapämi. Nircurnamirunacunata criyisiyanga:‘Wanushganpita cawarimushganami’nir. Sayno lulacuyaptenga masrämirunacuna criyiyanga Jesús‘Cawarimushämi’ nishgantapis.”

65Sayno niyaptinmi Pilato nergan:“Soldäducunata churayämuytäpayämunanpä.”

66Sayno niptinmi aywaycur sepultürasaparaycashgan rumipa juc cuchuntacërawan lagayargan pipis quichaptinimaptenga musyacänanpä. Nircurnamisoldäducunata saycho täpayänanpäcachaycur cuticuyargan.

Wanushganpita Jesucristo cawarimushgan

(Marcos 16.1-8; Lucas 24.1-12;Juan 20.1-10)

28 1Sábado jamay junagjamaparcurnami domingo tuta

saca sacala María Magdalenawan jucninMaría aywayargan Jesuspa ayanmanperfümita winapäyänanpä. 2Saynoaywaycäyaptinmi Tayta Diosninsicachamushgan ángil ciëlupitaurämuptin pasa yupa sucsucyargan.Jesús pamparaycashgan sepultüramanchaycurmi saparag rumita witircasirjananman jamacuycorgan. 3Say ángilelgucuynörämi asicyargan. Mödananpisrashtano yuragmi cargan. 4Angiltaricaycurmi soldäducunaga segaypawatpash ricacuyargan. 5Warmicunachäyaptinnami ángil nergan: “Ama

mansayämaysu. Musyämi cruci caypawanusiyashgan Jesusta ricagshayämushgayquita. 6Mananamicaychönasu caycan. Manarä wanurniyäshushgayquinölami cawarimush.Mayman sutaycuyashgantapis masquiricayay. Mananami cannasu.”

7Nircurnami say warmicunata nergan:“Cananga aywar discïpuluncunatawilayay Jesús cawarimushganta.Saynöpis wilayanqui Galileaman aywarsaycho Jesuswan tincuyänanpäcashganta.”

8Ángil sayno niptinmi warmicunagamansacash caycäyashgancho yupacushicuyashpan Jesuspadiscïpuluncunata wilag apuräaywacuyargan. 9Sayno apuräaywaycäyaptinmi paycunata Jesúsyuriparcur saludargan. Saymigongurpacuycur chaquintamacalacurcur adorayargan. 10SaymiJesús nergan: “Ama mansayämaysu.Discïpulöcunata wilayanquioGalileaman jucla aywayänanpä.Saychönami paycunawan tincushäpä.”

Pamparashganpita Jesucristo elagashganta soldäducuna

wilacuyashgan11Warmicuna cuticuyaptinmi sepultürata

täpag soldäducunapis Jerusalenman aywarmandag cüracunata wilayargan lapan imapäsashgancunatapis. 12Wilayaptinmimandag cüracunaga Israel mayorrunacunawan wilanacusquirsoldäducunata asca guellayta pägayargancayno niyashpan: 13,14“Jesuspa ayanelagashganta Pilato musyaptenganogacunami paywan parlayäshä imatapisgamcunata mana jitapäyäshunayquipä.Gamcunanami runacunata niyanqui:‘Punucasquiyashgäyagmi Jesuspa

27 28

Page 76: Quechua  huamalies bible - new testament

76

discïpuluncuna sacaypa shamuycur ayantasuwar apacuyash.

15Saymi guellayta chasquircurcüracuna niyashgannölasoldäducunaga aywayarganrunacunata wilayänanpä. Saynowilacuyashganpitami cananyagpisIsrael runacunaga mana criyiyansuJesús cawarimushganta.

Ali wilacuyninta wilacunanpä

discïpuluncunata Jesucristo cachashgan

(Marcos 16.14-18;Lucas 24.36-49; Juan 20.19-23;

Hechos 1.6-8)16Jesuspa chunca juc (11) acrashgan

discïpuluncunanami Galileaprovinciaman chaycur aywayargan

mayninchöpis tincuyänanpä Jesúsnishgan jircaman. 17Saychömi Jesuswantincur payta adorayargan. Paytaricaycarpis waquenga manamicriyiyarganräsu cawarimushganta.18Naupanman aywaycurmidiscïpuluncunata Jesús nergan: “Caypasachöpis y gloriachöpis lapanpämunayyog canäpämi Tayta Dioschuramash. 19Saymi gamcunata cachämay-say nacionpapis aywar discïpulöcayänanpä pï-maytapisyachasiyänayquipä.Chasquicamagcunataga bautizayanquiTaytäpa jutincho, nogapa jutëcho ySantu Espiritupa jutincho. 20Saynöpispaycunata yachasiyanqui lapannishgäcunata cäsucuyänanpä. Cay pasaushacaptinpis nogaga gamcunawanmiimaypis caycäshä.” [Amén.]

28

Page 77: Quechua  huamalies bible - new testament

77

Juan Bautista wilacushgan(Mateo 3.1-12; Lucas 3.1-9, 15-17;

Juan 1.19-28)

1 1Cay libruchömi guelgaraycanTayta Diospa surin Jesucristupa ali

wilacuynin.2Jesucristuta runacuna

chasquicuyänanpämi puntata JuanBautista wilacur purergan. Juan

Bautista manarä yuriptinmi TaytaDiosninsipa profëtan Isaías paypitacayno guelgargan:

“Wilacognëtami cachashärunacunata puestucasinanpä.

Saynöpami puestucush cayangashamuptëchasquicayämänanpä.a

3 Sunyag jircachömi juc runagayacuypa wilaconga:

SAN MARCOSJesucristupita guelgashgan

Marcos jutiyog runami cay libruta guelgargan Jesucristo rurashgancunatamusyanansipä. Marcusga apóstol Pabluwan y Bernabëwan purirmi Jesucristupawilacuyninta wilacorgan. Marcuspita masta musyanayquipä liyinqui Hechos 12.12;12.25; 13.4,5; 13.13; 15.36-39; Colosenses 4.10; 2 Timoteo 4.11; 1 Pedro 5.13.

Cay libruchömi Marcos tantyasimansi saysica runacuna Jesucristutagatiräyashganta (1.45; 2.1,2; 2.13; 2.15; 3.7-8; 4.1; 5.21; 6.32-34; 8.1; 10.1).Saynöpis Marcos tantyasimansi Jesucristo munayyog cashgantami. Jesucristogamunayyogmi cargan runacunapa jusancunata perdonananpä (2.1-12), mushogyachasicuyta yachasinanpä (2.18-22), sábado jamay junagcho runa rurananpämana rurananpä cagtapis ninanpä (2.23-28) y lapan micuypis micunansipä alicashganta ninanpäpis (7.1-23).

Saynöpis Jesucristo munayyogmi cargan supaycunata runacunapita gargunanpä(1.21-28; 5.1-20; 7.24-30; 9.14-29) y gueshyagcunata aliyäsinanpäpis (1.31; 1.41;2.12; 3.5; 3.9,10; 5.24-34; 6.5; 6.56; 10.52). Saymi saysica runacunata Jesucristoaliyäsergan (1.32-34; 3.7-12; 6.53-56). Wanush runatapis munayninwanmicawarisimorgan (5.35-43).

Saynöpis Jesucristo munayyogmi cargan vientuta yacuta chawäsinanpä (4.35-41),saysica runacunapä milagruta rurar micuyta aypäsinanpä (6.34-44) y yacu jananpapurinanpäpis (6.45-52). Saynöpis Jesucristo munayyog cashganta tantyansiwanushganpita cawarimush captinmi (capítulo 16).

a 1.2 Malaquías 3.1.

Page 78: Quechua  huamalies bible - new testament

78

b 1.3 Isaías 40.3. c 1.6 Tayta Diosninsipa profëtan Eliaspis sayno mödanata jaticorgan(2 Reyes 1.8).

‘Mandag runa shamuptinchasquicunayquipä nänita pisarpuestucuyashgayquinojusalicuycunata cacharirpuestucuyay Tayta Diosninsishamuptinchasquicuyänayquipä. .b

4,5Isaías unay guelgashgannölamisunyag jircacho Juan Bautista puriptinJudea provinciapita y Jerusalenpitaasca runacuna pay cashgan cagmanaywayargan wilacushgantawiyayänanpä. Chäyaptinmi paycunatanergan: “Tayta Diosninsiperdonayäshunayquipäjusalicuyashgayquita cacharirbautizacuyay.” Juan Bautistawilacushganta chasquicurmi runacunatantyacuyargan jusayog cayashganta.Saymi Tayta Diosta perdontamanacuyaptin Jordán mayuchopaycunata Juan bautizargan.

6Juan Bautistapa mödanan cargancamëllupa milwanpita awashmi.Wachcunpis cargan camëllo garapitarurashmi.c Chucluscunata y tinyagpamishquinta micularmi pay purergan.7Juan Bautista wilacorgan:“Chämonganami nogapita másmunayyog cag runa. Nogaga manamipayno munayyogsu cä. 8Nogagayaculawanmi gamcunata bautizä. Paymiisanga Santu Espirituwanbautizayäshunquipä.”

Jesucristuta Juan Bautista bautizashgan

(Mateo 3.13-17; Lucas 3.21-22)9Saypitanami Galilea provinciacho

cag Nazaret marcapita Jesús charganJuan bautizaycashgan cagman.Chaycuptinmi paytapis Jordán mayucho

Juan bautizargan. 10Yacupitasharcurcurmi Jesús ricargan ciëloquichacascamuptin Santu Espíritupalomano payman uraycämogta.11Saymi ciëlupita wiyacämorgan TaytaDios cayno nimushgan: “Gamga cuyaysurëmi canqui. Noga munashgänolapanta cumpliptiquimi cushish caycä.”

Jesucristuta jusalicasiytaSatanás munashgan

(Mateo 4.1-11; Lucas 4.1-13)12Saypitanami Santu Espíritu Jesusta

pushargan sunyag jircaman. 13Sayjircachömi munti uywacunacaycäyashgancho chuscu chunca (40)junag Jesús goyargan Tayta Diostamanacushpan. Saycho caycaptinmiSatanás jusalicasiyta munargan.Saypitami angilcunapis saymanchäyargan Jesusta yanapäyänanpä.

Galileacho Jesucristo ali wilacuyta wilacur galaycushgan

(Mateo 4.12-17; Lucas 4.14-15)14Saypitanami Galilea provinciaman

Jesús aywargan Tayta Diosninsipawilacuyninta wilacunanpä. Say wisangaJuan Bautistata Herodes maynami carcilchowichgaraycäsergan. 15Galilea provinciachowilacurmi Jesús nergan: “Tayta Diosninsipamaquincho ali cawanapä cag tiempochämushganami. Sayno captengawilacushgäta chasquicuyashpayquijusalicuycunata cacharir Tayta Diosninsimunashgannöna cawayay.”

Discïpulun cananpä chuscu runacunata Jesucristo gayashgan

(Mateo 4.18-22; Lucas 5.1-11)16Saypita Galilea gocha cuchunpa

aywaycashganchömi Jesús ricargan ishcay

1

Page 79: Quechua  huamalies bible - new testament

79

runacuna redninta yacumanmashtaycäyagta. Paycunami cayarganSimonwan wauguin Andrés. 17PaycunatamiJesús nergan: “Discïpulö cayänayquipänogawan aywashun. Gamcunatayachasishayqui pescäduta sariyänayquipatrucanga runacunatana Tayta Diosninsipawilacuyninta wilapäyänayquipä.” 18Saynoniptinmi redninta cachariycuyashpanJesuswan aywayargan.

19Saypita más wacläpaaywaycäyashganchönami ricarganSantiagutawan Juanta. Paycunagacayargan Zebedeupa surincunami.Büquinchömi paycunaga rednincunatashilpaycäyargan. 20Saymi paycunatapisJesús nergan: “Discïpulö cayänayquipänogawan aywashun.” Sayno niptinmipaycunapis Jesuswan aywayargantaytan Zebedeuta y mincaynincunatabüquincho cachaycur.

Supay löcuyäsishgan runata Jesucristo cachacäsishgan

(Lucas 4.31-37)21Saypitanami discïpuluncunawan

Jesús chäyargan Capernaum marcaman.Sábado jamay junag captinmisinagogaman yaycorgan runacunatayachasinanpä. 22Payga manami Moisésguelgashgan leycunata yachasegnösuyachasergan, sinöga paycunapita másalimi yachasergan. Sayno yachasiptinmirunacuna yupa cushicuyargan.

23Say sinagogachömi caycargan supaylöcuyäsishgan runa. Jesusta ricarmi sayrunacho caycag supay gaparargan:24“¡Nazaret marcapita cag Jesús!¿Imatatä munanqui nogacunawan?¿Nogacunata gargayämänayquipäcushamushcanqui? ¡Noga musyämi Dioscachamushgan Cristo cashgayquita!”

25Sayno niptin Jesús olgutupargan saysupayta: “¡Upälala cay runapita juclayarguy!” nir.

26Sayno niptinmi say runata chapiriycursupay yupa gaparar aywacorgan. 27Saytaricaycurmi lapan runacunacushicuyashpan jucninpis jucninpis caynoparlayargan: “¡Imajinanparä munayyogcaycan supaycuna paytacäsucuyänanpäga! ¡Saynöpis manami pipisyachasinsu pay yachasishgannöga!”

28Supayta gargushganta musyarmiintëru Galilea provinciacho runacunaparlayargan Jesús munayyog cashganta.

Asca gueshyagcunataJesucristo aliyäsishgan

(Mateo 8.14-17; Lucas 4.38-41)29Say sinagogapita Jesús yargurnami

Simonpa y Andrespa wayinman aywarganSantiaguta y Juanta pushacurcur.30Sayman chäyänanpäga Simonpa suedran

ebriwan ansa jitaraycargan. Saymi saychocaycag runacuna Jesusta wilayargan saychacwan gueshyaycashganta. 31Saynowilayaptinmi gueshyag jitaraycashganmanJesús yaycorgan. Nircur maquipita sarircursharcasiptinmi jinan höra aliyasquergan.Chacwanga aliyarcurnami micuytapaycunata garargan.

32,33Pasa sacaycaptinnami Jesúscaycashgan wayi puncuman ascarunacuna shuntacäyargan. Saymanmiapayargan tucuy-nirag gueshyawangueshyagcunata y supaycunanacasishgan runacunatapis Jesúscachacäsinanpä. 34Sayno apayaptinmiJesús aliyäsergan say gueshyagcunata.Saynölami runacunapita supaycunatagargorgan. Tayta Dios cachamushganCristo cashganta say supaycunamusyaptinmi Jesús olgutuparganimatapis mana parlacuyänanpä.

Jesucristo wilacur purishgan(Lucas 4.42-44)

35Waraynin saca sacala marcapitaJesús aywargan sunyag jircaman Tayta

1

Page 80: Quechua  huamalies bible - new testament

80

d 1.44 Leprawan gueshyaycag runacuna aliyarcur imata rurananpä cashganpitamusyanayquipä liyinqui Levítico 14.1-32.

Diosta manacunanpä. 36Saymi Jesustawatucarir discípulu mayincunawanSimón aywayargan payta ashir.37Jesusta tarircurna niyargan:“Runacunami ashiycäyäshunqui,taytay.”

38Sayno niyaptin Jesús nergan:“Paycuna ashiyämaptinpis waquinmarcacunapana aywashun TaytaDiosninsipa wilacuyninta wilacunäpä.Waquin marcacunachöpis TaytaDiosninsipa wilacuyninta wilacunäpämishamushcä.”

39Saymi marcan marcan intëru Galileaprovinciapa Jesús purergan TaytaDiosninsipa wilacuynintasinagogacunacho wilacushpan ysupaycunata runacunapita gargushpan.

Leprawan gueshyagtaJesucristo aliyäsishgan

(Mateo 8.1-4; Lucas 5.12-16)40Juc marcachömi leprawan

gueshyaycag runa Jesuspa puntanmangongurpacuycur ruwacorgan: “Sänucanäpä aliyaycasilämay, taytay” nir.

41Sayno ruwacuptinmi Jesúscuyapashpan yataycur nergan:“Cananpitaga aliyashganami canqui.”

42Sayno niptinmi jinan höra aliyargan.43Aliyarcuptinnami Jesús payta yäsirnergan: 44“Ama pitapis wilanquisu nogaaliyäsishgäta. Saypa trucanga Moisésguelgashgancho nishgannöpistempluman ayway aliyashganacashgayquita cüra ricashunayquipä.Nircurna Moisés guelgashganchonishgannöla aliyashgayquipitalapantapis ruranqui.d Aliyashganacashgayquita cüra wilashuptiquimilapanpis musyayanga rasunpaypaaliyashgayquita.”

45Sayno nicaptinpis say runagaaliyashganta pï-maytapiswilacuraycarmi Jerusalenpa aywargan.Saymi may-saypitapis runacuna Jesúscashgan cagman aywayargangueshyaycashganpita aliyäsinanpä.Aläpa runacuna juntapäyaptinmiJesusga marcamanpis yaycognasu.Sunyag jircalacho quëdaptinpisrunacuna saymanpis aywayagmi.

Paralítico runataJesucristo aliyäsishgan

(Mateo 9.1-8; Lucas 5.17-26)

2 1,2Saypita asca junagta Jesús yapaycutergan Capernaum marcaman.

Saycho caycashganta musyarmi ascarunacuna chäyargan pay caycashgancag wayiman. Wayi rurincho segaypaquichqui captinmi puncumanpis ascashuntacäyargan. Saychömi TaytaDiosninsipa wilacuyninta Jesúspaycunata yachasergan. 3Saychoyachaycäsiptinmi chuscu runacunaapayargan paralítico runata. 4Saywayicho runacuna asca captinmipuncupaga say gueshyagta yaycasiytacamäpacuyargansu. Saymi wayijananman wisarcasir wayigataraycashganta quichayargan. Nircurwascawan warcuypa quirmantintauräsiyargan Jesuspa naupanman. 5Sayrunacuna payman yäracuyashgantamusyarmi say gueshyaycag runata Jesúsnergan: “Lapan jusayquipitaperdonashganami caycanqui, hïjo.”

6Gueshyagta Jesús sayno niptinmiMoisés guelgashganta yachasegrunacuna shongulanchoyarpachacuyargan: 7“¿Imanirtä cayruna sayno parlan? Tayta Dioslamimunayyog caycan runacunata

1 2

Page 81: Quechua  huamalies bible - new testament

81

e 2.14 Mateupa jucag jutinmi cargan Leví. f 2.19 Waquenga “magta” ninanpa trucanga“mözu” niyanmi.

perdonananpä. ¡Dios-tucur sayno nergalutantami parlaycan!”

8Sayno yarpaycäyashganta musyarmiJesús taporgan: “¿Imanirtä saynoyarpaycäyanqui? 9¿Maygantä más ajacaycan? ¿Runapa jusancunataperdonaycu? ¿O gueshyaycashgantaaliyäsiycu? 10NOGAM I munayyog caycärunapa jusancunata perdonanäpä. Saytamusyayänayquipämi cay runataaliyäsishä.”

Nircur say gueshyaycag runatanergan: 11“¡Sharcuy! Quirmayquitaapacurcur wayiquipa aywacuy.”

12Sayno niptin jinan höragueshyaycag runa aliyashganasharcorgan. Nircur quirmanta apacurcuraywacorgan lapan runacunaricaycäyaptin. Sayta ricaycurmirunacuna cushicuyashpan Tayta Diostaalabayargan: “¡Manami imaypisricashcansisu pitapis caynoaliyäsegtaga!”

Discïpulun cananpä Mateuta Jesucristo gayashgan

(Mateo 9.9-13; Lucas 5.27-32)13Saypitanami Jesús aywargan Galilea

gocha cuchunman. Sayman ascarunacuna shuntacäyaptinmipaycunatapis yachasergan. 14Saypitamarcaman cutirnami ricargan Alfeupasurin Mateutae impuestuta cobrarjamaraycagta. Saymi Jesús paytanergan: “Discïpulö canayquipägatirämay.” Sayno niptinmi JesuswanMateo aywacorgan.

15Saypitanami Jesusta ydiscïpuluncunata Mateo gayaserganwayincho micuyänanpä. Saychömiimpuesto cobrag runacuna y Diostamana cäsucog runacunapis paywan

micuyargan. Paycunaga ascagmi Jesustagatiräyargan. 16Paycunawan juntumicuycagta ricarmi Moisés guelgashganleycunata yachasegcunawan fariseucunaJesuspa discïpuluncunata niyargan:“¿Imanirtä impuesto cobragcunawan yDiosta mana cäsucogcunawanpistalucaycur Jesús micuycan?”

17Sayno niyashganta wiyarmi Jesúsnergan: “Gueshyagcuna jampicogtanistäyashgannölami jusasapacunapisTayta Diosninsipa wilacuyninta pilapistantyasinanta nistäyan. Nogaga manamiTayta Diosninsi munashganno cawagrunacunalata Diospa wilacuynintawilapänäpäsu shamushcä, sinöga paymunashganno mana cawagrunacunatapis wilapänäpämi.”

Yachasicuynin mushog cashganta Jesucristo tantyasishgan

(Mateo 9.14-17; Lucas 5.33-39)18Juc cutichömi Jesusta runacuna

tapuyargan: “Juan Bautistapadiscïpuluncunawan fariseucunapadiscïpuluncunaga imaypis ayunayanmi.Gampa discïpuluyquicunaga ¿imanirtäpaycunano ayunayansu?”

19Sayno tapuyaptinmi Jesús nergan:“Casaray estaman gayasishgancagcuna ¿ayunayanmansurä? Casaragmagtaf paycunawan caycashganyägamanami ayunayansu. 20Casarag magtawanuptinmi isanga ayunayangapä.Saynölami discïpulöcunapispaycunawan cashgäyägaayunayanmansu.”

21“Manami pipis macwa mödanataremendansu mushog träpuwanga.Mushog träpoga guentir masmirachicäsenga macwa mödanata. 22Sayrärurash aswatapis manami winansisu

2

Page 82: Quechua  huamalies bible - new testament

82

g 2.22 Macwa mödanata y shilicaycag urputa Jesucristo tincusergan unay costumbricunaman.Mushog träputa y sayrä rurash aswatanami Jesucristo tincusergan quiquinpayachasicuyninman. h 2.26 Say tantata micushganpita musyanayquipä liyinqui1 Samuel 21.1-6; Levítico 24.5-9.

shilicaycag urpumanga. Shilicaycagurpuman winashgaga aswa pogur sayurputa lacsiriycongami. Sayno captengaaswapis jichacangami y urpupis paquirushacangami. Saymi sänu urpumansayrä rurash aswata winansi.gSaynölami nogapa yachasicuynëpismushog car gamcunapacostumbriquicunamanga tincunsu.”

Sábado jamay junagpä Jesucristo munayyog cashgan

(Mateo 12.1-8; Lucas 6.1-5)23Sábado jamay junagchömi

discïpuluncunawan Jesúspäsaycäyargan trïgu poguraycagchacracuna cuchunpa. Saypa päsarmiJesuspa discïpuluncuna trïguta palarcurcuparishpan micuyargan. 24Saytaricarmi fariseo runacuna niyargan:“Sábado jamay junag mana arunapäMoisés guelgashgan leycunachonicaptenga ¿imanirtä discïpuluyquicunatrïguta palaycäyan?”

25Saymi Jesús nergan: “Sábado jamayjunagcho trïguta palarpis paycunagamanami jusalicuycäyansu. Asca cutimigamcuna liyiyashcanqui Davidyanapagnincunawan micanar imatarurayashgantapis. Asca cuti liyiycarpis¿manacu tantyayanqui? 26Cüracunapamás mandagnin Abiatar caycaptin TaytaDiosta manacuna wayi rurinman Davidyaycur Tayta Diosninsipä churaraycagtantata micorgan. Nircur paywan aywagrunacunata say tantata gararganpaycunapis micuyänanpä.h Say tantacüracunala micuyänanpä captinpis saytamicur Davidga manamijusalicuyashgasu.” Sayno nirmi Jesús

tantyasergan discïpuluncuna sábadojamay junagcho trïguta micurpis manajusalicuyashganta.

27Nircur Jesús nergan: “Sábado jamayjunagta Tayta Dios manami runacunanacayänanpäsu camargan, sinöga alicawayänanpämi. 28NOGAM I munayyogcaycä sábado jamay junagcho runarurananpä mana rurananpä cagtapisninäpä.”

Sábado jamay junagcho wanush maquiyog runata Jesucristo

aliyäsishgan(Mateo 12.9-14; Lucas 6.6-11)

3 1Saypita say marcachosinagogaman yaycurir Jesús

ricargan juc runa jucag maquin wanushcaycagta. 2Saymi chiquegnincunaJesusta ricapaycäyargan sábado jamayjunagcho aliyäsiptenga say achäquilacontran sharcuyänanpä.

3Sayno yarpaycäyashganta musyarmiwanush maquiyog runata Jesús nergan:“Sharcurcur runacunapa naupanmanichicuy.”

4Nircurna runacunata Jesús taporgan:“Sábado jamay junagcho ¿gueshyaycagrunata aliyäsishwancu o ‘Jinanacacusunpis’ nishwancu?”

Sayno niptin runacuna manamiimatapis niyargansu. 5Mana cuyapäcogcayashganta musyarmi Jesús ajanashpaycunata ricärergan. Nircurnamimaquin wanush runata nergan:“¡Maquiquita jogariy!” Jogarcuptinmimaquin sänuna ricacorgan. 6Sábadojamay junagcho sayno aliyäsiptinmifariseo runacuna yarguriyashpanHerodispa favornin cag runacunawan

2 3

Page 83: Quechua  huamalies bible - new testament

83

i 3.22 Satanaspa jucag jutenga Beelzebumi caycan.

wilanacuyargan Jesustawanusiyänanpä.

Jesucristuwan asca runa shuntacäyashgan

7Sinagogapita yargurirnamidiscïpuluncunawan Jesús aywacorganGalilea gocha cuchunman. Saypaaywaptinmi Galilea runacuna saysicapaypa guepanpa aywayargan. 8Milagrorurashgancunata musyashpanmirunacuna Jesús cagman aywayarganJudea provinciapita, Jerusalenpita,Idumea provinciapita, Jordán mayu wacsimpanpita, Tiro marcapita y Sidónmarcapitapis. 9,10Gueshyagcunatasaycho aliyäsiptinmi waquingueshyagcunapis Jesús caycashgancagman imaycanöpa yaycuytamunayargan yataylapisyataycuyänanpä. Saynojuntapäyaptinmi discïpuluncunata Jesúsnergan: “Büquita alistashla caycäsiyayrunacuna aläpa juntapäyämaptinsayman wisänäpä.”

11Saychömi supaycunalöcuyäsiyashgan runacunapis Jesuspapuntanman gongurpacuycurgaparashpan niyargan: “¡Gamga canquilapanpä munayyog Diospa surinmi!”12Sayno gaparäyaptinmi saysupaycunata Jesús olgutuparganupälacuyänanpä.

Chunca ishcay apostolnincunata Jesucristo acrashgan

(Lucas 6.12-16)13,14Saypitanami jircaman Jesús

wisaptin paywan aywagcunaquëdayargan jirca chaquincho. Nircurmipaycunapita chunca ishcayta (12)gayasergan say jircaman wisäyänanpä.Paycunatami acrargan paywan

puriyänanpä, Tayta Diosninsipawilacuyninta wilacuyänanpä,15runacunapita supaycunatagarguyänanpä [y gueshyagcunataaliyäsiyänanpäpis]. 16Sayacrashgancunapa jutincunami cayarganSimón (paypa jutinta trucasergan Pedrocananpä) 17y Zebedeupa surincunaSantiago y Juan. Santiagutawan JuantaJesús cuyay jutinta churapargan“Boanerges” nishpan. “Boanerges”nishganga “Magacuypa Surin” ninanmi.18Waquin cagpa jutinmi cargan Andrés,Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás,Alfeupa surin Santiago, Tadeo, “Celote”nishgan Simón, 19y Jesusta entregag cagJudas Iscariote.

Satanaspa munayninwan cashganta Jesucristupä niyashgan

(Mateo 12.22-32;Lucas 11.14-23; 12.10)

20Saypita posädaraycashgan wayimanJesús cutiptinmi saymanpis ascarunacuna yapay shuntacäyargan. Saymitiempun cargansu discïpuluncunawanmicuyänalanpäpis. 21Jesús saynocaycashganta musyarmi castancunayarpäyargan löcuyash caycashganta.Saymi pay caycashgan cag wayimanaywayargan shuntayänanpä.

22Saynöpis Jerusalenpita chaycurMoisés guelgashgan leycunatayachasegcuna niyargan: “Cay runagamanami Tayta Diospa munayninwansusupaycunata runacunapita gargun,sinöga supaycunapa mandagninBeelzebupai munayninwanmi.”

23Lutanta sayno parlaycäyashgantamusyarmi Jesús paycunata gayarcasirtantyasergan: “Satanasga manamipitapis yanapansu supaycunatagargunanpä. 24Musyashgansinöpis juc

3

Page 84: Quechua  huamalies bible - new testament

84

j 3.27 Runacunata maquincho sarararmi Satanás caycan wayinta täpag calpayog runano.

nación ishcayman raquicash carquiquinpura chiquinacorgaushacäyanmi. 25Saynöpis juc wayichotagcuna quiquinpura chiquinacorga¿manasurä wacpa caypa aywacurushacäyanman? 26Saynölamisupaycunata gargunanpä Satanás pitapisyanaparga gargunacur ushacanman.”

27Satanaspita más munayyogcashganta tantyasirmi Jesús yachasergan:“Calpayog runa wayinta täpaycaptengamanami pipis suwapanmansu.j Saynotäpaycaptinpis paypita más calpayogruna shamurmi isanga pancaycurimancunatapis apacurcur aywaconga.

28“Runacuna ima jusalicuyashganta ylutancunata parlayashgantapis perdontamanacuyaptenga Tayta Diosperdonangapämi. 29Tayta Dioscachamushgan Cristo cashgäta SantuEspíritu tantyaycäsiptin conträparlagcunatami isanga Tayta Diosninsiimaypis perdonangapäsu.”

30“Satanaspa munayninwanmirunacunapita supaycunata garguycan”nir runacuna contran parlaptinmi Jesússayno nergan.

Maman y wauguincuna pï cashgantapis Jesucristo nishgan(Mateo 12.46-50; Lucas 8.19-21)

31Saypitami Jesuspa mamanwanwauguincuna chäyargan payyachaycäsishgan wayi puncuman.Saycho asca runacuna cayaptinmiyaycuyta mana camäpacur Jesustagayasiyargan wagtalaman. 32SaymiJesuspa naupancho waquinjamaraycagcuna wilayargan:“Mamayquiwan wauguiquicunamipuncucho shuyaraycäyäshunqui” nir.

33,34Sayno wilayaptinmi naupanchojamaraycagcunata ricärir Jesús nergan:

“Paycunami mamäno y wauguëcunanocaycäyan. 35Pipis mamäno,wauguëcunano y panëcunano caycäyanTayta Dios munashganno cawagcagmi.”

Tayta Diosninsipa wilacuyninta muruman Jesucristo tincusishgan

(Mateo 13.1-9; Lucas 8.4-8)

4 1Saypita gocha cuchuncho Jesús yapayyachasiptinmi asca runacuna

shuntacäyargan. Aläpa quichquipäyaptinmigocha cuchuncho caycag büquiman Jesúswisargan saypitana yachasimunanpä.2Nircurnami imamanpis tincusiypa ascayachasicuyta yachasimorgan:3“Yachasimushgäta shumag tantyacuyay.Juc runashi aywargan trïgu murog. 4Sayshimuruta shicaptin waquin chäyargannäniman. Saycho shicaraycagtamipishgucuna shamur upshacurcuyargan.5,6Waquin cag murunashi chäyarganshalaman. Saycho winamurpis alpa aläpamana captinshi shanaywansaquicäcuyargan. 7Waquin cag murunashichäyargan cashacuna cashganman.Cashacuna rurincho garwashtaycälarwinamurshi wayuyninpis cargansu.8Waquin cag murunashi ali alpamanchäyargan. Saycunaga ali winamurshi aliespïgayog cayargan. Waquin espïgashiwayorgan quimsa chunca (30) trïgucunata,waquin espïgacunashi wayuyargan sogtachunca (60) trïgucunata y waquinnashiwayorgan pachac (100) trïgucunata.”

9Sayno yacharcasir Jesús nergan:“Nishgäta wiyag cäga shumag tantyacuyay.”

Tincusiypa Jesucristo imanir yachasishganpis

(Mateo 13.10-17; Lucas 8.9-10)10Saypita runacuna aywacuyaptin

Jesús quëdargan chunca ishcay (12)

3 4

Page 85: Quechua  huamalies bible - new testament

85

k 4.12 Isaías 6.9-10.

acrashgan cag discïpuluncunawan ypaywan aywagcunawanpis. Imapitayachasishgantapis mana tantyarmiJesusta manacuyargan tantyasiyänanpä.

11Sayno manacuyaptinmi Jesúsnergan: “Gamcunataga tincusiypayachasishgäcunata shumagmitantyasiyäshayqui. Manacäsucamagcunatami isanga yachasëimaman tincusirpis mana tantyasiylapa.12Sayno yachasë ricaycarpis manatantyayänanpä y wiyaycarpis manachasquicuyänanpämi. Janan shongulachasquicamash carmi paycunagajusancunapita perdonashgasucayanga.”k

Muruman tincusishgantaJesucristo tantyasishgan

(Mateo 13.18-23; Lucas 8.11-15)13Saymi discïpuluncunata Jesús

nergan: “Say yachasishgäta manatantyarga masta yachasiptëpis manamitantyayanquipäsu. Saymi shumagtantyayänayquipä cananyachasiyäshayqui.

14“Trïgu murunömi Tayta Diosninsipawilacuynin caycan. Trïgu murupacogrunanömi Diospa wilacuynintawilacogcuna caycäyan.

15“Chucru näninömi waquinrunacunapa shongun chucru caycan.Sayno chucru shongu carmi TaytaDiosninsipa wilacuyninta wiyarpischasquicuyansu. Saymiwiyashgalantapis Satanás gongaycasin.

16“Waquin runacunapa shongongashalanömi caycan. Paycunaga TaytaDiosninsipa wilacuyninta wiyarcushishmi chasquicuyan. 17Cushishchasquicurpis shalacho alpa aläpa manacaptin trïgu jegarcamursaquicäcushgannömi paycunapis

caycäyan. Saymi runacunachiquiyaptinpis o ima nacaycho carpiscuticuyan naupata cawayashganmanno.

18,19“Waquin runacunapa shongongacasha rurincho cag alpanömi caycan.Paycunaga Tayta Diosninsipawilacuyninta wiyarpis másyarpachacuyan rïcu cayänalanpä yquiquin munashgannocawayänalanpämi. Saycunalapäyarpachacurmi Tayta Diosninsimunashganno cawayansu.

20“Waquin runacunapa shongonga alialpanömi caycan. Paycunaga TaytaDiosninsipa wilacuyninta cushishchasquicur Tayta Diosninsimunashgannömi cawayan. Saymi alialpacho juc murulapita quimsa chunca(30) trïgu o sogta chunca (60) trïgu opachac (100) trïgu wayushganno sayruna Tayta Diosninsi munashgannocawanga.”

Wilacuyninta acsimanJesucristo tincusishgan

(Lucas 8.16-18)21Sayno nircurmi discïpuluncunata

nergan: “Manami pipis acsita sarisinsucajun rurinman pacananpä, ni cawitururinman pacananpäga. Saypa trucangaalayrinninmanmi churan lapantaasicyapänanpä. 22Saynölamigamcunapis yachasiyashgäcunatapï-maytapis wilapanqui. Saynowilapaptiquimi pï-maypis wilacuynëtamusyayangapä. 23Nishgäta wiyag cägashumag tantyacuyay.”

24Sayno nircurmi Jesús nergan:“Yachasinayquipäga nishgäcunatashumag wiyacayämay. Sayno wiyargayachasishgäta masmi tantyacuyanquipä.25Sayno captenga mayganpisyachacuyta munagcunaga

4

Page 86: Quechua  huamalies bible - new testament

86

yachasishgäcunata tantyangapämi.Mana yachacuyta munagcunami isangawiyarpis tantyangapäsu.”

Tayta Diosninsipa wilacuyninta chasquicog runata winamog

trïguman Jesucristo tincusishgan26-29Saypitanami mastapis Jesús

nergan: “Tayta Diospa ali wilacuynintachasquicog runa trïgu winamognömicaycan. Trïguta muruptin puntatagapashtamun guewanölami.Winarcurnami say trïgoga espigaytagalaycun. Pogurcuptinnami cosechan.Trïgu murog runa cosecharpis manamitantyansu murushgan trïgu imanopashtarcamur winashgantapis.”

Diospa wilacuyninta ñäbus muruman Jesucristo tincusishgan

(Mateo 13.31-32; Lucas 13.18,19)30-32Mastapis Jesús nergan: “Tayta

Diospa ali wilacuynenga ñäbusmurunömi caycan. Ñäbuspa murongapasaypa tacshala caycarpis muruptinwinamur waquin guewacunapitapis másjatunmi ricacun. Saymi pishgucunapisgueshuncunata rämancunacho rurayan.Say tacshala murulapita ñäbuswinarcamur räman mashtacashgannömiTayta Diospa ali wilacuynengamay-saymanpis chaycan.”

Imapä Jesucristo tincusiypa yachasishgan

(Mateo 13.34-35)33Saynölami tincusiypa mastapis

Tayta Diosninsipa wilacuyninta Jesúsyachasergan. Saynöpis yachaserganrunacuna tantyayänanpä-tupulami.34Imamanpis mana tincusiypagamanami imaypis yachasergansu.Discïpuluncunatanami isangatincusiypa yachasishgancunata lapantatantyaseg.

Vientupäwan yacupä Jesucristo munayyog cashgan

(Mateo 8.23-27; Lucas 8.22-25)35,36Runacunata büquipita

yacharcasimurnami pasa sacaycaptinJesús nergan discïpuluncunata: “Acupäsashun gocha wac simpaman.”

Sayno nirmi caycashgan büquilawanwac simpaman aywayargan.Aywayaptinmi asca büquicunawanrunacunapis guepanpa aywayargan.37Gochapa päsaycäyaptinmi yupavientu galaycorgan. Fiyupa vientuptinyacu pulchagyarmi büquita cäsi cäsitalpucäsergan. 38Sayno caycaptinpisbüquicho shumag jaunacuycurmi Jesúspunuraycargan. Saymi Jesustadiscïpuluncuna yupa mansacäyashpanricchasiyargan: “¡Ricchay, taytay!¡Talpucaycansinami!” niyashpan.

39Saymi Jesús sharcurcur vientutawanyacuta olgutupargan chawänanpä.Saymi jinan höra vientuwan yacuchawasquergan. Saypitanami lapanpistranquïluna ricacorgan. 40Nircurnadiscïpuluncunata Jesús nergan:“¿Imanirtä gamcuna sayjinanpamansacash caycäyanqui? ¿Manacunogaman yäracayämanqui?”

41Sauraga discïpuluncunaquiquinpura mansacash niyargan:“Yacupis vientupis sayno cäsunanpäga¡imajinanparä munayyog paygacaycan!”

Supay löcuyäsishgan runata Jesucristo aliyäsishgan

(Mateo 8.28-34; Lucas 8.26-39)

5 1Gochata simparcurna chäyarganGadara nishgan partiman.

2Büquipita Jesús urarcuptinmisupaycuna löcuyäsiyashgan runapanteonpita yargamorgan. 3,4Sayrunaga panteonlachömi täcog. Asca cuti

4 5

Page 87: Quechua  huamalies bible - new testament

87

l 5.9 “Legión” nishganga “asca waranga” ninanmi.

runacuna cadinawan chaquinpitamaquinpita watashgantapis rachirmiushasqueg. Sayno captinmi pipis imaruraytapis camäpacuyargansu. 5Saymigaparaycar sunyag jircapa y panteonpapagasta junagta puricog. Saynöpisrumicunawan tacacurmi maypapispureg.

6Sauraga Jesusta ricarmi cörrilaaywaycur paypa puntanman say runagongurpacuycorgan. 7,8Payta ricaycurmiJesús nergan: “¡Supay, yarguy cayrunapita!”

Sayno niptinmi say runacho cagsupaycuna yupa gaparäyashpanniyargan: “¡Munayyog Diospa surinJesús! ¡Cay runapita amagargaycalämaysu!”

9Sauraga say supaycunata Jesústaporgan: “¿Imatä jutiqui?”

Sayno tapuptin supaycuna niyargan:“Nogapa jutëga Legionmi.l Say jutëgacaycan saysica cayaptëmi.”

10Sayno nircur supaycuna Jesustaruwacuyargan saypita caruman managargunanpä. 11Paycuna caycäyashganwashaläninchömi ishcay warangano(2,000) cuchicuna micuycäyargan.12Saymi say supaycuna Jesustamanacuyargan cuchicunamanyaycuyänanpä.

13Sayno manacuyaptinmicuchicunaman yaycuyänanpä aunergan.Auniptinmi supaycuna runapita yarguriryaycucuycuyargan say cuchicunaman.Saymi cuchicunaga löcutashpan tunapacörrir gochaman jegacurpuyargan.Saychömi shengaypa wanuyargan.

14Sayta ricaycurmi cuchi misegcunagamansacash cörrila aywayarganmarcacho tag runacunata y cercanchotag runacunatapis wilayänanpä.Wilayaptinmi runacuna aywayargan

ima päsashgantapis ricayänanpä.15Sayman chäyashpanmi say löcuyashrunata tariyargan Jesuspa puntanchojuiciunchöna caycagta. Aliyarpayninchöna carmi mödanashganajamaraycargan. Sayta ricaycurmirunacuna mansariyargan. 16Cuchimisegcunami shamogcunata wilargansupaycuna löcuyäsishganpita imanöpasay runa cachacashganta y cuchicunashengaypa wanuyashgantapis. 17Saytawiyaycurmi segaypa mansacashlapanpis Jesusta niyargan saypitaaywacunanpä.

18Cuticunanpä büquiman Jesúswisarcuptinmi say cachacag runaJesusta manacorgan paywanaywacunanpä. 19Sayno manacuptinmiJesús nergan: “Nogawan aywanayquipatrucanga wayiquipa cuticuy. Saychönacastayquicunata wilapanqui TaytaDiosninsi cuyapäshushpayquicachacäsishushgayquita.”

20Sayno niptinmi say runa jinanDecápolis provinciacho mayman charpiswilapargan Jesús cachacäsishganta.Sayno wilacuptinmi lapan wiyagcunacushicuyargan.

Jairupa surinta cawarisimushgan y yawar apaywan gueshyaycag

warmita Jesucristo aliyäsishgan(Mateo 9.18-26; Lucas 8.40-56)

21Saypita Jesús büquiwan gocha wacsimpanman chänanpäga saysica runacunashuntacash payta shuyaraycäyargan.22Saymanmi chargan sinagogachomandag Jairo jutiyog runa. PaymiJesuspa puntanman gongurpacuycushpannergan: 23“Warmi surë wanuycannami.Aywayculäshun aliyäsinayquipä, taytay.”

24Sayno ruwacuptin Jesús aywarganJairuwan. Paywan aywaptinmi asca

5

Page 88: Quechua  huamalies bible - new testament

88

runacuna quichquiyparä Jesustagatiräyargan. 25Say runacunawanmiaywaycargan chunca ishcay (12)watana yawar apaywan gueshyaycagwarmipis. 26Say gueshyawan segaypanacarmi imaycancunatapis ranticurushargan mëdicucunata pägananpä.Imanöpa jampiyaptinpis manashialiyargansu. Aliyänanpa trucangamasshi ansargan. 27Jesús aliyäsinanpämunayyog cashganta musyarmi saywarmega guepalanpa yaycuycur paypamödananta yataycorgan. 28Saynorurargan: “Jesuspa mödanantayataycularpis aliyäshämi” nishpan.29Yataycuptinmi jinan höra yawarapaynin saquisquergan. Saymitantyargan aliyasquishganta.30Mödananta yataycur pipisaliyashganta musyarmi Jesús nergan:“¿Pitä mödanäta yataycamash?”

31Saymi discïpuluncuna niyargan:“Taytay, cayno quichquiaywaycashgaga ¿imanöparämusyashwan mayganyataycushushgayquitapis?”

32Sayno niyaptinpis Jesúsricachacuycargan pï yataycushgantapismusyananpä. 33Sauraga say warmimansarishpan sucsucyaycar Jesuspapuntanman gongurpacuycorgan.Nircurmi wilargan paypa mödanantayataycur aliyashgantapis. 34Saynowilaptinmi Jesús nergan: “Nogamanyäracamashgayquipitami aliyashcanqui.Cananga cushishgana cuticuy.”

35Jesús sayno parlaycaptinrämiJairupa wayinpita wilacog taripaycurJairuta nergan: “Suriquiwanusquishganami. Amana Jesustapushaynasu, taytay.”

36Sayno niptinmi Jairuta Jesúsnergan: “Ama laquicuysu. Nogamanyäracamaptiquega suriquicawarimongami.”

37Sayno nircurmi Jairupa wayinmanJesús aywargan Pedruta, Santiaguta yJuanta pushacurcur. Waquinaywanantaga manami munargansu.38Jairupa wayinman chaycurmi Jesústarergan runacuna saycho yupalaquicushpan wagaycäyagta. SaymiJesús nergan: 39“¿Imanirtä sayjinanpawagaycäyanqui? Jairupa surengamanami wanushgasu, sinögapunuycanlami.”

40Sayno niptinmi wanushcaycashganta musyayashpan saychocaycag runacuna Jesús nishgantacriyiyargansu. Sayno captinpis lapanrunacunata say wayipita wagtamanyarguyänanpä nergan. NircurmiJairutapis, warmintapisdiscïpuluncunatapis pushacurcurJairupa surin sutaraycashgan cagmanyaycorgan. 41Yaycurir wamratamaquinpita aptarcur nergan: “Talita,cumi.” (“Talita, cumi” nishganga“Jipash, sharcuyna” ninanmi.)

42Sayno niptinmi Jairupa surin jinanhöra cawarircamur sharcur purergan.(Payga cargan chunca ishcay (12)watayognami.) Jipachitacawarimushganta ricaycurmi lapansaycho cagcuna selläma cushicuyargan.43Nircurmi mamantawan taytanta Jesúsnergan aliyäsishganta pitapis manawilapäyänanpä. Nircurnami jipachitatapachan garayänanpä nergan.

Nazaret marcachoJesucristo wilacushgan

(Mateo 13.53-58; Lucas 4.16-30)

6 1Saypitana discïpuluncunawanJesús aywargan Nazaret

marcanman. 2Sábado jamay junagcaptinmi yaycorgan sinagogaman.Saycho yachasiptinmi runacunaniyargan: “Cay runaga ¿maychötäsayjinanpa yachacuycush? Saynöpis

5 6

Page 89: Quechua  huamalies bible - new testament

89

¿imanöpatä milagrucunata ruran?3¿Manacu payga caycan Mariapawawan? Saynöpis ¿manacu paygacarpintëro? ¿Manacu Santiago, José,Judas y Simonpis paypa wauguincunacaycäyan? Saynölami panincunatapisreguinsi.”

Sayno nirmi Jesúsyachasishgancunata chasquicuyargansu.4Saymi Jesús nergan: “Waquinmarcacunacho Tayta Diosninsipaprofëtanta chasquicuyaptinpiscastancunawan marca mayincunagamanami chasquicuyansu.” 5Sayno nirmijuc ishcay gueshyagcunalata quiquinpamarcancho aliyäsergan. 6Marcamayincuna payman manayäracuyaptinmi Jesús yupalaquicorgan.

Ali wilacuyninta wilacur puriyänanpä apostolnincunata

Jesucristo cachashgan(Mateo 10.1,5-15; Lucas 9.1-6)

Saypitanami marcacunapapisjalgacunapapis runacunatayachasiraycar Jesús purergan.7Nircurmi chunca ishcay (12) acrashgancag discïpuluncunata gayaycur Jesúsnergan may-saypapis ali wilacuynintawilacog ishcag ishcag aywayänanpä.Saynöpis nergan paypa jutinchorunacunapita supaycunatagarguyänanpä. Nircurmi paycunatanergan: 8“May marcapa aywarpis amaapayanquisu guepinayquita,mircapayquita ni guellayniquitapis,sinöga tucrulayquita apayanqui.9Jatiräyashgayqui languilayquiwanaywayanqui. Ama apayanquisutrucacuyänayquipämödanayquicunatapis. 10May marcamancharpis posädacuyashgayqui wayilachoposädaräcuyanqui juc marcamanpäsayashgayquiyag. 11May marcachöpis

mana chasquiyäshuptiquega saypitaaywacuyanqui languiquicho caycagpolvuta tapshirishpayqui. Saynorurayanqui Tayta Diosninsi paycunatajuzgananpä cashganta tantyacunanpä.[Sayno mana chasquishushgayquipitamiSodoma y Gomorracho tag runacunain ernucho nacayänanpä cashganpitapispaycuna más yupa in ernuchonacayangapä.]”

12Sayno niptinmi acrashgan cagdiscïpuluncuna aywayargan marcanmarcan Tayta Diosninsipa wilacuynintawilacuraycar. Saynöpis wilacuyarganjusalicuyashgancunata cacharir TaytaDios munashgannöna cawayänanpä.13Sayno wilacur purirmi supaycunatapisrunacunapita garguyargan. Saynöpisgueshyagcunapa umanman aceititawinaparcur Tayta Diosta manacuyarganaliyäsinanpä. Saynöpamigueshyashganpita asca runacunaaliyäyargan.

Juan BautistataHerodes wanusishgan

(Mateo 14.1-12; Lucas 9.7-9)14-16Milagrucunata Jesús

rurashgancunapitami may-saychöpisrunacuna parlayargan. Waquinrunacuna niyargan Tayta Diosninsipaprofëtan Elías cashganta. Y waquinnaminiyargan unay profëtacunano profëtacashganta. Sayno parlayashgantawiyarmi rey Herodes nergan: “Sayrunaga Juan Bautistami cawarimushcanga. Cawarimush carmi munayyogcaycan milagrucunata saynorurananpä.”

17,18Naupatami Herodisga wauguinFelipipa warmin Herodiasta suwarganwarmin cananpä. Sayno suwashcaptinmi Juan Bautista nergan:“Wauguiquipa warmintasuwamushpayqui jusalicushcanquimi.”

6

Page 90: Quechua  huamalies bible - new testament

90

Sayno nishganpitami Juan BautistataHerodes carcilman wichgasergan.19,20Carcilman wichgasirpis jusaynag aliruna cashganta musyashpanmi JuantaHerodes respitargan. Saymi warminHerodías Juanta wanusiyta munaptinpisrey Herodisga imaycanöpapis paytasapargan pipis mana wanusinanpä.Isanga Juan wilacushgan ali cashgantatantyarpis Herodes manamichasquicorgansu.

21Saypita rey Herodes diancho estatarurarmi gayasergan autoridäcunata,soldäducunapa más mandagnincunata yGalileacho tag rïcu runacunatapis.22Mësacho lapan jamaraycäyaptinmiHerodiaspa jipash wawan yaycurirtushorgan. Sayno tushushganta ricarmiselläma cushicuyargan rey Herodes ymësacho jamaraycag runacunapis.Saymi jipashta rey Herodes nergan:“Manacamay imata munashgayquitapis.23‘Mandashgayqui nacionta pulantaraquipaycamay’ nimaptiquipisraquipäshayquimi.”

24Sayno niptin maman cagman sayjipash aywaycur taporgan: “¿Imatatämanacöman, mamay?” nir.

Saymi maman nergan: “JuanBautistata wanurcasir paypa umantaapamunanpä manacuy.”

25Maman sayno yäsiptinmi reyHerodes cagman cutiycur nergan: “Nogamunä canan höra Juan Bautistapaumanta plätucho gomänayquitami.”

26,27Sayta manacuptinmi rey Herodesyupa laquicorgan. Juanta wanusiyta

mana munarpis gayasishgancunapanaupancho say jipashta promitish carmiwardiata cachargan Juanpa umantarogurir say jipashta goycunanpä. Saymicarcilman wardia aywaycur Juantawanusergan. 28Nircurna umantaroguriycur plätuwan apaycur jipashtaentregargan. Chasquircurnami jipashga

mamanta entregaycorgan. 29Saynorurashganta wiyaycur Juanpadiscïpuluncuna aywar ayantashuntacuyargan pampayänanpä.

Pisga waranga runacuna micuyänanpä milagruta

Jesucristo rurashgan(Mateo 14.13-21; Lucas 9.10-17;

Juan 6.1-14)30Jesuspa apostolnincunanami ali

wilacuyta wilacushganpita lapancutiyämorgan. Nircurnami Jesustawilayargan may-saychöpis yachasirpurishgancho imano cayashgantapis.31Asca runacuna payman juntapäyaptinmicunanpäpis tiempun mana captinmiapostolnincunata Jesús nergan: “Acuaywashun sunyagninman saychojamapänansipä.”

32Sayno nirmi apostolnincunawanbüquiman Jesús wisarcur gochatapäsayargan sunyagninmanaywayänanpä. 33Saypa aywaptinpisrunacuna tantyayargan maypaaywaycashgantapis. Saymi may-saymarcacunapita jucla aywayarganJesuspita más puntata sunyagmanchäyänanpä. 34Büquipita urarcurnamiJesús tarergan asca runacuna saychoshuyaraycagta. Misegniynaguyshacunano caycagta ricarmi Jesúscuyapashpan paycunata yachasergan.35Pasa tardiyaptinnami Jesustadiscïpuluncuna niyargan: “Caychögamanami imapis cansu runacunamicuyänanpä. 36Tardina caycaptengalapan runacuna aywacuyäsun micuytarantiyänanpä.”

37Sayno niptin Jesús nergan: “Manamipaycunaga micuy asheg aywayanmansu.Paycunataga micuyta gamcunagarayay.”

Sayno niptinmi discïpuluncunaniyargan: “¿Imatatä paycunata

6

Page 91: Quechua  huamalies bible - new testament

91

garayäshä? ¡Puwag (8) quila arurgänashgansinörämi guellay aypangacaysica runacunata garayänäpäga!”

38Sayno niptin Jesús nergan:“Guepiquicho ayca tantayquicunacashgantapis ricayämuy.”

Ricaycurmi niyargan: “Caycan pisgatantawan ishcay pescädulami.”

39Nircur discïpuluncunata Jesúsnergan runacunata raquircur raquircurpashpaman jamasiyänanpä. 40Saynoniptin jamacuyargan pachac-cama (100)y pisga chunca-cama (50).41Saypitanami pisga tantatawan ishcaypescäduta aptarcur Jesús ciëluparicärishpan Tayta Diosta manacuragradëcicorgan. Nircurna paquircurpaquircur discïpuluncunata macyarganlapan runacunata aypuyänanpä.42Saymi lapan micuyargan pacha junta.43Nircurna pusupacuyashgancunatadiscïpulucuna shuntayargan chuncaishcay (12) canasta juntata. 44Saychomicogcunaga cayargan pisga waranga(5,000) runacunami.

Yacu jananpa Jesucristo aywashgan(Mateo 14.22-33; Juan 6.15-21)

45Saypitana discïpuluncunata Jesúsnergan büquiman wisarcur Betsaidamarcaman naupayänanpä.Discïpuluncuna aywacuyaptinmi saychocag runacunata despachapacur Jesúsquëdacorganrä. 46Nircurnami jircamanwisargan Tayta Diosta manacunanpä.

47Pasa sacaycaptinnamidiscïpuluncuna büquiwan carutanaaywaycäyargan. Sayyäga jircalachörämiJesús caycargan. 48Saypita ricarganvientu cutisimuptin büquiwan nacardiscïpuluncuna aywaycäyagta. Walpawagay hörano captinnami paycunacagman yacu jananpa Jesús aywargan.49Büqui naupanpa päsag-tucuycaptinmidiscïpuluncuna payta ricargan. Saymi

alma cashganta yarpäyashpan yupamansacäyargan. 50Saynomansacäyaptinmi Jesús nergan: “¡Amamansayämaysu! Nogami caycä.”

51Sayno nir büquiman wisarcuyaptinvientupis jucla chawargan. Saycunataricarmi discïpuluncunaga segaypamansacashno ricacuyargan.52Paycunaga pisga waranga (5,000)runacunata garananpä milagrutarurashganta ricarpis manamitantyacuyargansu rasunpaypamunayyog Jesús cashganta.

Genesaretcho gueshyagcunata Jesucristo aliyäsishgan

(Mateo 14.34-36)53Galilea gochata simparcurnami

chäyargan Genesaret pampaman.Saychömi discïpuluncuna büquitawatargan yacu mana apananpä.54Büquipita Jesús urarcuptinnamirunacuna jucla payta reguiyargan.55Jesús saycho cashganta wiyashpanmimay-saypitapis runacunagueshyagcunata quirmawan apayargan.56Saypita marcacunapa y jalgacunapapisJesús puriptinmi päsananpä cagnänimanpis gueshyagcunatachurayargan. Saypa päsaptinmigueshyagcuna payta ruwacuyarganmödananpa cuchunta yataylapisyataycuyänanpä. Lapanpis Jesuspamödananta yataycogcunagaaliyäyarganmi.

Runacuna lutancunata yarpar jusayog ricacuyashganpita Jesucristo yachasishgan

(Mateo 15.1-20)

7 1Juc cutimi Jerusalenpita aywarfariseucuna y Moisés guelgashgan

leycunata yachasegcuna Jesús cagmanchäyargan. 2Saychömi Jesuspadiscïpuluncuna maquinta mana

6 7

Page 92: Quechua  huamalies bible - new testament

92

m 7.7 Isaías 29.13. n 7.10 Éxodo 20.12; 21.17; Levítico 20.9; Deuteronomio 5.16.

maylacuylapa micuycagta ricar paycunajamuräyargan.

3Fariseucuna y Israel mayincunagaunay runacunapa costumbrincunatacumplirmi manarä micur maquintarämaylacuyag limpio caycaptinpis. 4Saynocostumbricunata cumplirmipusilluncunatapis, plätuncunatapis,mancancunatapis, [y catrincunatapis]maylagrä limpio caycaptinpis. Saynömirantipacuyashganpita cutirpis maquintamanarä maylacorga jamacuyagsu.5Saymi fariseucunawan Moisésguelgashgan leycunata yachasegrunacuna Jesusta tapuyargan:“¿Imanirtä discïpuluyquicuna unayrunacunapa costumbrincunata manacäsur micuyänanpä maquincunatamaylacuyansu?”

6Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“¡Ishcay cära runacuna! Gamcuna saynocayänayquipä cashganta musyarmiSantu Espíritu profëta Isaiastatantyasergan. Saymi pay caynoguelgargan:

‘Cay runacunaga janan shongulami:“Tayta Dios, Tayta Dios”nicäyäman.

Saynöpis manami lapanshongunwansu nogatachasquicayäman.

7 Paycunaga wilacuynëtayachasiyänanpa trucangarunacunapa costumbrilantamiyachaycäsiyan.

Sayno captinmi adorayämaptinpispaycunata cäsupäshäsu. m

8,9Mastapis Jesús nergan: “Isaíasnishgannölami gamcunapis TaytaDiosninsipa leynincunatacäsucuycäyanquisu. Cäsucunayquipatrucanga runacunapacostumbrincunalatami cumpliycäyanqui.

[Saymi wichicunatapis pusillucunatapisy más waquintapis maylanquirä.]10Moisés guelgashganchöga caynöminican:

‘Mamayquitawan taytayquita aliricanqui.

Pipis mamanta o taytantamaldicionag cäga wanusishcasun.’n

11,12Mamayquitawan taytayquita aliricayänayquipä nicaptinpis gamcunagamanami yanapaycäyanquisu. Saymirunacunata yachaycäsiyanqui: ‘TaytaDioslapämi imaycäpis caycan’ nergamamantawan taytanta mananayanapänanpä. 13Sayno yachasirmigamcunaga Tayta Diosninsipapalabranta manacagmanchuraycäyanqui. Saynölami imatapisgamcunaga quiquiquiyarpäyashgalayquita ruraycäyanqui.”

14Nircurnami runacunata gayaycurJesús nergan: “Cay nishgäcunatalapayqui shumag tantyacuyay.15Manami imatapis micushganpitasupipis jusayog ricacun, sinögashonguncho mana alitayarpashganpitami. 16[Nishgäta wiyagcäga shumag tantyacuyay.]”

17Saysica runacuna saycho captinmipaycunapita witicushpan juc wayimandiscïpuluncunawan Jesús aywargan.Saychönami discïpuluncunaruwacuyargan yachasishgancunatatantyasinanpä. 18-20Saymi Jesús nergan:“¿Gamcunapis manacu tantyayanquirä?¿Manacu runa imata micushganpispäsagla caycan? Saymi micushganpitasurunaga jusayog ricacun, sinögashonguncho lutancunatayarpashganpitami.”

Jesús sayno nergan ima micuypismicunansipä ali cashganta

7

Page 93: Quechua  huamalies bible - new testament

93

tantyasishpanmi. Nircur mastapis Jesúsnergan: 21“Shonguncho lutancunatayarpachacurmi adulteriucho cayan,runacuna chinëru cayan, warmicunapiswaynäcuyan, wanusinacuyan,22suwacuyan, wachacash cayan,lulacuyan, chiquinacuyan, jucpawashanta rimayan, yachag-tucuyan yluta jusalicuyan. 23Lapan say mana aliruraycunaga shonguncho lutantayarpashganpitami caycan. Saynöpamirunacuna jusayog ricacuyan.”

Mana Israel warmiJesucristuman yäracushgan

(Mateo 15.21-28)24-26Saypita Jesús aywargan

Sirofenicia nacioncho cag Tiro marcapa.Sayman chashganta runacuna manamusyayänanpämi pipis mana ricayla jucwayiman posädacorgan. Sayno captinpisjuc warmi musyargan Jesús saymanchashganta. Paypa wawantamigueshyawan supay nacaycäsergan.Saymi Jesús cagman aywaycur paypapuntanman gongurpacuycur ruwacorganwawanpita supayta gargunanpä. Saywarmega manami Israel warmisu cargan,sinöga jinan Sirofenicia nacionpitamicargan. 27Sayno ruwacuptinmi Jesúsnergan: “Puntataga yanapäshä Israelmayëcunatarämi. Gamcunatayanapaptëga canman wamracunapatantanta guechurir algucunatajitapaycognömi.”

28Sayno niptin warmi nergan: “Au,taytay. Sayno captinpis wamracunashicwapacuyashgantami algucunapismicuyan.”

29Sayno niptin Jesús nergan: “Saynonicanqui rasunpaypayäracamashpayquimi. Saynoyäracamashgayquipitami wawayquitanacaseg supay yargushgana caycan.Cananga wayiquipa cushish cuticuy.”

30Sayno niptin wayinman cutirmiwamranta tarergan cachacashganacämancho caycagta. Wamratagueshyaseg supayga yargucushganamicash.

Upa runata Jesucristo aliyäsishgan31Tiro marcapitanami Jesús päsargan

Sidón marcapa. Saypita cutirnamiGalilea gocha cuchunpa päsar charganDecápolis provinciaman. 32Saychocaycaptinmi apayargan mana wiyag nimana parlag runata. ChaycasirnaJesusta ruwayargan say upataaliyäsinanpä. 33Sauraga quiquilantajucläman pusharcur upapa rinrinmandëdunta Jesús jatergan. Nircurtogayninwan dëdunta ushmarcasirmiupapa galluntapis yataycorgan. 34Saynorurarcurna jämayta cacharcur ciëlutaricärir: “¡Efata!” nergan. (“Efata”ninanga caycan “¡Quichacay!”ninanmi.) 35Sayno niptinmi jinan höraupapa rinrin wiyargan y shiminpispashtarganna.

36Sayno aliyarcasirmi saycho caycagrunacunata Jesús nergan aliyäsishgantapitapis mana wilapänanpä. Saynonicaptinpis pï-maytami wilapäyarganupata Jesús aliyäsishganta. 37MilagrutaJesús rurashganpita yupa cushicurmay-saychöpis tincushgan runacunataniyargan: “¡Imaycatapis Jesusgaruraycun segaypa espantaypämi!¡Cananga upacunapis wiyayannami ymana parlagcunapis parlayannami!”

Chuscu waranga runacuna micuyänanpä milagruta

Jesucristo rurashgan(Mateo 15.32-39)

8 1Saypita asca runacuna Jesús cagmanshuntacäyaptin micuyänanpä imapis

cargansu. Saymi discïpuluncunata Jesúsgayaycur nergan: 2“Cuyapämi caycho

7 8

Page 94: Quechua  huamalies bible - new testament

94

ñ 8.18 Jeremías 5.21.

nogansiwan caycag runacunata. Paycunaquimsa junagnami nogansiwan caychocaycäyan micuyta mana yawaylapa.3Waquin cäga shayämush caru marcapitami.Micönila wayincunapa cuticuyänanpäniptëga aywaycäyaptilannami vëtapissarenga imanga.”

4Sayno niptinmi discïpuluncunaniyargan: “¿Sunyag jircacho caycargamaychörä tarishwan micuyta caysicarunacunapäga, taytay?”

5Sayno niyaptinmi paycunata Jesústaporgan: “¿Aycalatä tantayqui caycan?”

Saymi niyargan: “Ganchislami caycan,taytay.”

6Sayno niyaptinmi lapan runacunatanergan jamacuyänanpä.Jamaycuyaptinnami ganchis tantataaptarcur Tayta Diosta Jesús manacuragradëcicorgan. Nircurnami paquircurpaquircur discïpuluncunata macyarganpaycuna aypucuyänanpä. 7Saynölami jucishcay acapala pescädutapis Jesusmanapapäyargan. Saycunatapis aptarcushpanTayta Diosta manacur agradëcicorgan.Nircur saycunatapis discïpuluncunatamacyargan runacunata aypucuyänanpä.

8Saymi lapan micuyargan pachajunta. Pusushgancunatanamishuntayargan ganchis canasta juntata.9Saycho micogcunaga cayargan chuscuwaranganömi (4,000). Micuytaushasquiptinnami lapan runacunataJesús despachargan. 10Saypitanamibüquiman wisarcur discïpuluncunawanJesuspis aywacuyargan Dalmanutanishgan partiman.

Milagrutarä Jesucristorurananta munayashgan

(Mateo 16.1-4)11Dalmanuta nishgan partiman

chaycuyaptinmi fariseucuna aywaycur

Jesusta wajupar niyargan: “TaytaDiosninsi rasunpaypacachamushushgayquita musyayänäpämä ima milagrutapis ruray.”

12Sayno niptinmi Jesús laquicushpannergan: “¿Imanirtä munaycäyanquimilagrutarä ruranäta? Gamcunamunayashgayquinöga manami imamilagrutapis rurashäsu.”

13Nircurna runacunata saychocachaycur büquiman wisarcushpandiscïpuluncunawan aywacuyargangochapa jucag cuchunman.

Fariseucunapa yachasicuyninta mana chasquicuyänanpä

Jesucristo yäsishgan(Mateo 16.5-12)

14Gochata simpaycäyashganchömi Jesuspadiscïpuluncuna yarparcuyargan mircapanpäjuc tantalata apaycäyashganta. 15Saymi Jesúsnergan: “Fariseo runacunapa y rey Herodispalevadüranta cuidä chasquicuyanquiman.”

16Sayno niptin discïpuluncunaquiquinpura niyargan: “Tantata manamircapacamushgansipitami saynonicämansi.”

17Sayno parlaycäyashganta tantyarmiJesús nergan: “¿Imanirtä parlaycäyanquitantata mana apayämushgayquipita?¿Gamcuna manacu tantyayanquirä imatanicashgätapis? 18Milagrucunata rurashgätaricaycarpis gamcunaga mana ricagnömicaycäyanqui. Yachasishgäcunata wiyaycarpismana wiyagnömi caycäyanqui.ñ ¿Manacuyarpäyanqui ricashgayquita ywiyashgayquitapis? 19Pisga tantalapita pisgawaranga (5,000) runacunapä milagrutarurashgäpita pusogta ¿ayca canasta juntatatäshuntayargayqui?”

“Chunca ishcay (12) canastajuntatami shuntayargä, taytay”niyargan discïpuluncuna.

8

Page 95: Quechua  huamalies bible - new testament

95

o 8.30 Say wisan Israel runacuna yarpäyargan Cristuta Tayta Dios cachamuptin Romarunacunata Israel nacionpita gargunanpä cashgantami. Sayno yarpäyaptinpis Jesucristomanami guërrata rurananpäsu shamush, sinöga nogansi-raycu cruzcho wanunanpämi. Saymidiscïpuluncunata nergan Cristo cashganta pitapis mana wilapäyänanpä. Wanushganpitacawarircamurmi isanga nergan pï-maytapis wilapäyänanpä (San Mateo 17.9; 28.19).

20“Saynöpis ganchis tantata chuscuwaranga (4,000) runacunapä milagrutaruraptë pusogta ¿ayca canastatatäshuntayargayqui?”

“Ganchis canasta juntatamishuntayargä, taytay” niyargan.

21Saymi Jesús nergan: “Saymilagrucunata rurashgäta ricaycarpis¿manacu tantyayanquirä?”

Betsaidacho gapra runata Jesucristo aliyäsishgan

22Saypita discïpuluncunawan Jesúschäyargan Betsaida marcaman. Saychocaycaptinna payman pushayargan gaprarunata. Nircur ruwayargan gaprataaliyäsinanpä. 23Sauraga maquinpitajanchacurcur marcapita Jesúsjorgorgan. Saychöna gaprapa nawinmantogaycur maquinta jananmanchurargan. Nircurna taporgan:“¿Ricanquinacu?” nir.

24Saymi gapra ampi ampila ricarnergan: “Au, ricänami ampi ampilagarunacunata jachacunano caycagta.Isanga puriycäyanmi.”

25Sauraga nawinta yapay yataycuptinshumagna ricargan. 26Saynoaliyarcasirmi say runata Jesús nergan:“Marcaman mana chaylapa y pitapismana wilapaylapa wayiquimancuticuy.”

Jesucristoga Tayta Dios cachamushgan Cristo cashganta

Pedro nishgan(Mateo 16.13-20; Lucas 9.18-21)

27Saypita Jesús discïpuluncunawanaywargan Cesarea de Filipuspa

caseriuncunaman.Aywaycäyashganchömidiscïpuluncunata Jesús taporgan: “¿Pïcashgätatä nogapä runacuna yarpäyan?”

28Sayno tapuptin discïpuluncunaniyargan: “Waquin runacunaga niyanJuan Bautista cashgayquitami.Waquinnami niyan Elías cashgayquita.Y waquinnami niyan maygan profëtapiscawarimush cashgayquita.”

29Sayno niyaptin paycunata Jesústaporgan: “Gamcunaga, ¿pï cashgätatäyarpäyanqui?”

Saymi Pedro nergan: “Gamga TaytaDios cachamushgan Cristumi canqui,taytay.”

30Sayno niptinmi Jesús nergan:“Saytaga pitapis ama wilapäyaysu.”o

Wanunanpä cashgantaJesucristo wilacushgan

(Mateo 16.21-28; Lucas 9.22-27)31Saypitanami discïpuluncunata Jesús

wilapargan: “NOGA yupanacasishgarämi cashäpä. Israel mayorrunacuna, mandag cüracuna y Moisésguelgashgan leycunata yachasegcunachiquimarmi wanusimanga. Saypitaquimsa junagtaga cawarimushäpämi.”

32Sayno cananpä cashgantawilapaptinmi Jesusta Pedro gayarganjucläman quiquilanta parlapänanpä.Nircurnami Jesusta nerganwanusinanpä cashganta musyaycargaJerusalenman mana aywananpä.33Sayno niptinmi Jesús tantyarganPedro sayno parlananpä Satanásyarpayta goshganta. Saymi PedrutaJesús nergan: “¡Naupäpita witicuy,

8

Page 96: Quechua  huamalies bible - new testament

96

p 9.12,13 Juan Bautista Jesuspä wilacuptinmi cumplish Elías shamunanpä Tayta Diospapalabrancho guelgarashgan. Eliaspita y Juan Bautistapita masta musyanayquipä liyinquiMalaquías 3.1; 4.5-6; San Mateo 11.14; 17.10-13; San Lucas 1.17; San Juan 1.21.

Satanás! Sayno michämashpayquegamanami munanquisu Tayta Diosninsimunashganta ruranäta, sinögayarpashgayquinöla cananta munarmisapata churapaycämanqui.”

34Nircur discïpuluncunatawanrunacunata gayaycur nergan: “Pipisdiscïpulö cayta munarga shongunyarpashganno jusalicur ama cawasunsu.Saypa trucanga imano nacarpis nogamunashgänöla imaypis cawasun. 35Nogamunashgäno cawananpa trucan quiquinmunashganno cawagcunaga in ernumangaycushmi cayangapä. Ima nacaychocarpis noga munashgäno cawagcunamiisanga gloriaman chäyangapä.

36“In ernuman gaycush cananpäcaycaptenga ¿imapätä välin mayjina rïcucashganpis? 37Mayjina rïcu carpismanami rïcu cashgalanwanga salvaciontarantiyangasu. 38Pipis runacunapanaupancho nogapita y wilacuynëpitapengacuptenga NOGAP IS Tayta Diospaangilnincunawan chipipiycar cutimushpäpayta manami cäsushäsu.”

9 1Saypita Jesús nergan: “Manaräwanurmi waquinniqui

ricayämanquipä lapanpäpis munayyogcashgäta.”

Altunnin jircacho Jesucristo chipipiycag ricacushgan

(Mateo 17.1-13; Lucas 9.28-36)2Saypita sogta junagtami Pedruta,

Santiaguta y Juanta pushacurcur Jesúswisargan jirca puntaman. Saychömipaycuna ricaycaptin segaypachipipergan. 3Saynömi mödananpisrashtano yurag ricacur empañayparäasicyargan. Mayjina tagsharpis manamipipis saynöga yoragäsinsu. 4Saychömi

ricayargan Moiseswan Elías yuriparcurJesuswan parlaycäyagta.

5,6Sayta ricaycurmi paycuna mansacashricacuyargan. Sauraga Pedro manayarpachacuylapa nergan Jesusta: “Alipäminogacuna cayman shayämushcä, taytay.Cananga rurayäshä quimsa suclata: juctagampä, jucta Moisespä y jucta Eliaspä.”

7Sayno parlaycaptinmi pucutaysapacurcorgan. Saypitami Tayta Diosninsinimorgan: “Payga cuyay surëmi. Paynishushgayquicunata cäsucuyay.”

8Saypitaga yapay nuquircuyänanpäJesús japalannami caycänä. 9Nircurnamijircapita cutiycämur paycunata Jesúsnergan: “Jircacho ricashgayquita pitapisama wilapäyanquiräsu wanushgäpitaNOGA cawarimushgäyag.”

10Sayno Jesús niptinmi paycunaga sayricashgancunata pitapis wilapäyargansu.Sayno carpis “Wanushgäpitacawarimushämi” nishganta manamitantyayargansu. Saymi quiquinpuraparlaycäyargan: “¿Imanirtä nicämansicawarimunanpä cashganta?” nir.

11Saypitanami paycuna Jesustatapuyargan: “Moisés guelgashganleycunata yachasegcuna niyan Cristoshamunanpä puntata Eliasrä shamunanpäcashgantami. Sayno nicaptenga ¿imanirtäElías shamunräsu?”

12,13Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Elías yapay shamunanpä cashgantaniyashgannölami Elías mayna shamush.Elías shamur wilacuptinpis manamirunacuna chasquicuyashgasuwilacushganta. Chasquicuyänanpatrucanga payta wanusiyargan TaytaDiosninsipa palabrancho nishgannölami.Saynölami runacuna NOGATAP IS

chiquimar yupa nacasiyämangapä.”p

8 9

Page 97: Quechua  huamalies bible - new testament

97

q 9.19 Waquenga “magtata” ninanpa trucanga “mözuta” niyanmi.

Wanuy gueshyawan gueshyaycag magtata Jesucristo cachacäsishgan

(Mateo 17.14-20; Lucas 9.37-43a)14Quimsa discïpuluncunawan Jesús

say jircapita cutimurmi tarergan Moisésguelgashganta yachasegcunawanwaquin cag discïpuluncunarimanacuycagta. Paycunatami ascarunacuna juntaparaycäyargan.15Sayman Jesús chaycagta ricarmirunacuna cushish cörrila taripäyargansaludananpä. 16Nircurmidiscïpuluncunata Jesús taporgan:“¿Imanirtä Moisés guelgashgantayachasegcunawan rimanacuycäyanqui?”

17Sayno tapuycaptinmi juc runananergan: “Supay upayäsishgan surëtamiapamushcä cachacäsipämänayquipä,taytay. 18Maycho caycaptinpis saysupay elagpitami surëta gaparäsin,pampaman sagtan, pogushaytapisagtusin y quiruntapis uchusin. Saynöpiswanuy gueshyami sarin. Saymidiscïpuluyquicunaman apamuptëpis saysupayta garguyta camäpacuyashgasu.”

19Saymi Jesús nergan saycho cagrunacunata: “¡Yäracuyniynag runacuna!¿Imayyagrä gamcunawan caycäshä? Mäapamuy say magtata.q”

20Sayno niptinmi Jesuspa puntanmansay magtata apayargan. Saymi Jesustaricärir magtata supay pampamansagtariycorgan. Saymi say magtapogushayta agtur pampachogoshpargan. 21Saymi magtapapapäninta Jesús taporgan:“¿Imaypitanatä suriquita supay saynonacaycäsin?”

Sayno tapuptin papänin nergan:“Wamra cashganpita-pasami saynonacaycäsin, taytay. 22Asca cutiwanusiyta munashpanmi ninamanpis

yacumanpis say supay sagtash. Saynomana nacananpä surëtacachacäsipaycalämay, taytay.”

23Sayno ruwacuptinmi Jesús nergan:“Rasunpaypa yäracamaptiquegacachacäsipäshayquimi.Yäracamagcunapäga manami imapisajasu caycan.”

24Sauraga magtapa papänin cushishnergan: “Shumag mana yäracuptëpisyanapaycalämay lapan shongöwangamman yäracunäpä, taytay.”

25Sauraga asca runacuna burrurruylashamuycagta ricarmi say magtachocaycag supayta jucla Jesús gargorgan:“¡Upayäseg y mana parlaseg supay!¡Cay magtapita jucla yarguy!¡Cananpitaga imaypis amana cutiynasucay magtaman!”

26Sauraga say supay gaparar yapaysagtargan magtata. Nircurna yarguriraywacorgan wanushtano cachariycur.Sayno jitaraycagta ricarmi runacunayarpäyargan wanushgana cashganta.27Sauraga maquipita sarircur Jesús saymagtata cachacashtana sharcasergan.

28Saypitana discïpuluncunawan Jesúsjuc wayiman yaycorgan. Saychönamidiscïpuluncuna Jesusta tapuyargan:“¿Imanirtä nogacuna garguytacamäpacuyashcäsu say supayta?”niyashpan.

29Saymi Jesús nergan: “[Ayunar]Tayta Diosninsita manacurrämisay-nirag supaytaga garguyanquipä.”

Wanunanpä cashganta Jesucristo yapay wilacushgan

(Mateo 17.22-23; Lucas 9.43b-45)30Saypita aywacuyashpannami

discïpuluncunawan päsayargan Galileaprovinciapa. Discïpuluncunawanwilanacuyänan cashgami Jesús

9

Page 98: Quechua  huamalies bible - new testament

98

munargansu sayman aywashgantarunacuna musyayänanta. 31Saychömidiscïpuluncunata Jesús nergan: “Jucrunami NOGATA entregamangachiquimagnëcunapa maquinman. Saynocaptinpis wanusimashganpita quimsajunagtami cawarimushäpä.”

32Sayno wilaptinpis Jesúsnishgancunata paycuna manamitantyayargansu. Sayno mana tantyarpistapuytami isanga mansapäyargan.

Wamrano nogansipis canansipä Jesucristo tantyasishgan

(Mateo 18.1-5; Lucas 9.46-48)33Saypita Capernaum marcaman

chaycur wayicho caycashpannadiscïpuluncunata taporgan: “Nänipashamur ¿imapitatäparlaycäyashcanqui?”

34Discïpuluncunaga mandag caytaguechunacur rimanacuyash carmi Jesústapuptinpis pengacuyashpanupälacuyargan. 35Saypita Jesúsjamaycushpan chunca ishcay (12)discïpuluncunata nergan:“Maygayquicunapis más munayyogcayta munarga ashmaynöla pï-maytapisyanapäyay.”

36Nircurnami juc wamrata margarcurpaycunata nergan: 37“Cay wamratanomana cuentash cagcunata chasquicorganogata chasquicamagnömi caycäyanqui.Nogata chasquicamarga cachamagTaytätapis chasquicuycäyanquimi.”

Supayta garguptin mana michäyänanpä Jesucristo yäsishgan

(Lucas 9.49-50)38Saymi discïpulun Juan nergan:

“Nogacuna ricayashcä juc runata gampajutiquicho supaycunata garguycagta,taytay. Saymi nogansiwan manapuriptin jutiquita mana jogarinanpämichäyashcä.”

39Saymi Jesús nergan: “Cananpitagaama michäyanquisu. Nogansiwan manapurirpis jutëcho supaycunata gargorgaalitami ruraycan. Sayno carga manamiconträsu caycan. 40Pipis contransi manasharcorga favorninsimi caycan.41Chasquicamagcunata pipis noga-raycujuc pusillu yaculatapis macyaptengaTayta Diosninsi paytapis premiutamigongapä.”

Jusaman pitapis mana tunisinansipä Jesucristo

tantyasishgan(Mateo 18.6-9; Lucas 17.1-2)

42Jesús cayno mastapis nergan:“Tayta Diosman yäracogta cuidä pitapisjusalicasiyanquiman. Jusamantunisicogcunataga más alimi canmanmulïnu rumita cuncanman sheguparcurlamarman garpuriyaptinpis.

43“Sayno cananpä caycaptengamaquiqui jusalicasishuptiquiroguriycuy. Imaypis mana upegninaman ishcan maquiquiwan gaycushcanayquipa trucanga más alimi canmanjuc maquiyoglapis Tayta Diosninsipanaupanman chaptiqui. 44[In ernumanchagcunaga mana ushacaypaminacangapä.]

45“Chaquiquipis jusalicasishuptiquegaroguriycuy. Imaypis mana upegninaman ishcan chaquiquiwan gaycushcanayquipa trucanga más alimi canmanjuc chaquiyoglapis Tayta Diosninsipanaupanman chaptiqui. 46[In ernumanchagcunaga mana ushacaypaminacangapä.]

47“Nawiquipis jusalicasishuptiquegaogtiriycuy. Ishcan nawiyog in ernumangaycush canayquipa trucanga más alimicanman wiscu nawilapis TaytaDiosninsipa naupanman chaptiqui.48In ernuman chagcunaga manaushacaypami nacangapä.

9

Page 99: Quechua  huamalies bible - new testament

99

r 10.7,8 Génesis 2.24. s 10.17 Waquenga “magta” ninanpa trucanga “mözu” niyanmi.

49“Jusata mana cacharegcunagalapanmi in ernucho imayyagpisnacayangapä. Noga nishgäcunatachasquicogcunami isanga cay pasachomayjina nacarpis gloriaman char alicawayangapä.

50Musyashgayquinöpis cachega alimicaycan micuyta gustuta gonanpä.Micuyta gustuta gonanpä cachi alicashganno gamcunapis runamayiquiwan cuyanacur ali cawayay.”

Majayogcuna mana raquicänanpä Jesucristo yachasishgan

(Mateo 19.1-12)

10 1Capernaumpita Jesúsaywashpan chargan Judea

provinciaman. Nircurna päsarganJordán mayu simpanman. Saychöpisasca runacuna juntapäyaptinmi Jesúsyachasergan imaypis yachasishgannöla.2Saycho yachaycäsiptinmi fariseorunacuna aywaycur lutanta parlasinancash ali shimilanpa Jesusta tapuyargan:“¿Warminpita runa raquicanmancu omanacu?” nir.

3Saymi Jesús nergan: “Moisésguelgashgancho ¿imatatä nican?”

4Sayno niptinmi fariseucuna niyargan:“Moisés yachasergan pipis warminpitaraquicayta munarga papilta rmaparcurraquicänanpämi.”

5Saymi Jesús nergan: “Moisés saynoyachasergan runacuna mana cäsucogcayaptinmi. 6Musyashgansinöpis TaytaDiosninsimi cay pasata camarolgutawan warmita camargan. 7,8‘Saynocaptinmi warmita ashir runa promitinmana raquicaypa tänanpä. Saymimajasacarna mamanpa taytanpamaquincho caycashganpita runayargucun warminwan tänanpä.Warminwan tarnami jäpa carpis

paywan say castalana ricacun.’r Saynocananpä Tayta Dios nicaptengamananami ishcay castanasu caycäyan,sinöga juc castalanami caycäyan.9Saymi Tayta Diosninsijuclasashgantaga pipis raquinmansu.”

10Saypita posädacuyashgan wayichocaycarnami discïpuluncuna Jesustatapuyargan say yachasishganpita.11Tapuyaptin Jesús nergan: “Pï runapiswarminpita raquicarcur juc warmiwantarga adulteriuchömi caycan. 12Saynölapï warmipis runanpita raquicarcur jucrunawan targa adulteriuchömi caycan.”

Wamracunapä Tayta Diosta Jesucristo manacushgan

(Mateo 19.13-15; Lucas 18.15-17)13Saypitanami wamracunata Jesús

cagman apayargan umanman maquintachuraycur Tayta Diosta manacunanpä.Wamracunata apaycagta ricarmidiscïpuluncuna michäyargan. 14Saymidiscïpuluncunata Jesús olgutupargan:“Wamracunata apacayämunanta amamichäyaysu. Wamrano cagcunami TaytaDiospa naupanman chäyangapä. 15PipisTayta Diosninsipa naupanman chaytamunarga papänin nishganta wamracriyishganno Tayta Diosninsi nishgantacriyisun. Wamrano criyegcunalamiTayta Diospa naupanman changa.”

16Nircurnami saycho caycagwamracunata margarcur margarcurumanta yataycushpan Tayta Diosninsitamanacorgan paycunata yanapänanpä.

Rïcu runa ajatarä salvacunanpä Jesucristo yachasishgan

(Mateo 19.16-30; Lucas 18.18-30)17Saypita Jesús aywacunanpäna

caycaptinmi juc magtas cörriyla charganJesús cagman. Paymi gongurpacuycur

9 10

Page 100: Quechua  huamalies bible - new testament

100

t 10.19 Éxodo 20.12-16; Deuteronomio 5.16-20.

nergan: “Gam imaycatapismusyanquimi, taytay. Saymitapuculäshayqui. ¿Imatatä rurämanTayta Diospa naupanman chänäpä?”

18Saymi Jesús nergan: “¿Imanirtäyarpanqui lapantapis musyashgäta?Tayta Diosnilansimi lapantapismusyaycan. 19Tayta Diosninsipanaupanman chänayquipäga paypamandamientucunata cumpliy.Musyanquimi mandamientucuna caynonishganta: ‘Ama adulteriucho canquisu.Runa mayiquita ama wanusinquisu.Ama suwacunquisu. Manacagtaga amapitapis tumpanquisu. Runa mayiquitaama lulapanquisu. Mamayquitawantaytayquita ali ricanqui. t

20Niptin say magta nergan:“Saycunataga wamra cashgäpita-pasamilapanta cumplishcä, taytay.”

21Sayno niptin Jesús cuyaparricärishpan nergan: “Lapantacumpliycarpis Tayta Diospa naupanmanchänayquipäga jucrämi pishëshunquiruranayquipä. Lapan imayquicunatapisranticuycur guellayta muchogcunataaypuy. Nircur nogawan aywashunyachasishgäta yachacunayquipä. Saynorurashpayquega gloriamanriquëzayquita churacognömicaycanqui.”

22Sayno niptinmi segaypa rïcu car saymagta laquish aywacorgan. 23Sauragasaycho caycag runacunata ricärishpandiscïpuluncunata Jesús nergan: “¡Ajamicaycan rïcu runacuna Tayta Diospanaupanman chäyänanpäga!”

24Jesús parlashganta wiyarmidiscïpuluncuna mansacashnoricacuyargan. Saymi Jesús yapaynergan: “¡Ajami caycan rïcu runacunaTayta Diospa naupanmanchäyänanpäga! 25Auja uchcupa camëllo

päsayta mana camäpacushganno rïcurunapis quiquilanpitaga Tayta Diospanaupanman chayta manamicamäpacunsu.”

26Sayno niptin discïpuluncunasegaypa mansacash quiquinpuraparlayargan: “Sayno captenga ¿piräsalvaconga?” nir.

27Saymi paycunata ricärishpan Jesúsnergan: “Quiquilanpitaga runacunamanami salvacuyta camäpacuyansu.Tayta Dioslami pitapis salvan. SaymiTayta Diosninsipäga imapis ajasu.”

28Saymi Pedro nergan: “Nogacunagalapantami imaycätapis cachariyashcägamta gatiräyänäpä, taytay.”

29,30Sayno niptin Jesús nergan: “Nogamunashgäta ruranan cash y TaytaDiosninsipa wilacuyninta wilacunancash pipis wauguincunata, panincunata,mamanta, taytanta, surincunata,wayinta o chacrancunatapis cacharegcäga cay pasacho pachac (100) cutimastami chasquengapä. Saynöpamipaninpis, wauguinpis, mamanpis,taytanpis, chacrancunapis ywayincunapis paypa canga. Isangawilacuynëta wilacushganpita runacunachiquiyangapämi. Sayno captinpis TaytaDiospa naupanman char imayyagpiscushishmi cawangapä. 31Waquinrunacuna, rïcu cashganpita respitäducarpis, gloriaman manami chäyangasu.Waquin runacunami isanga, manacäsush pobri carpis, gloriaman charcushicuyangapä.”

Wanusish cananpä Jesucristoyapay wilacushgan

(Mateo 20.17-19; Lucas 18.31-34)32Nircurnami Jerusalenpa aywar

discïpuluncunapa puntanta Jesúsaywaycargan. Jerusalén autoridäcuna

10

Page 101: Quechua  huamalies bible - new testament

101

Jesusta wanusiyta munaycashgantamusyarmi discïpuluncuna y paywanwaquin aywagcunapis mansariycaraywayargan. Sayno caycäyashgantaricarmi chunca ishcay (12) acrashgan cagdiscïpuluncunata jucläman Jesúsgayargan. Nircurmi ima päsananpäcashgantapis wilargan:33“Musyayanquimi Jerusalenpaaywaycashgansita. Saychömi mandagcüracuna y Moisés guelgashgantayachasegcunapis NOGATA prësusariyämanga. Nircurmi wanusimänanpämana Israel runacunapa maquinmanentregayämanga. 34Paycunamiasipäyämanga, togapäyämanga yastayämangapis. Sayno nacarcasiyämarmiwanusiyämangapä. Sayno captinpisquimsa junagtaga cawarimushämi.”

Jesucristupa mandäsegnin cayta Santiaguwan Juan munayashgan

(Mateo 20.20-28)35Sauraga Jesusman aywaycur

Zebedeupa surincuna Santiaguwan Juanniyargan: “Ruwacuyäläshayqui, taytay.”

36Sayno niyaptin Jesús nergan:“Captenga alicher canman.”

37Saymi paycuna niyargan: “Mandagcanayquipä Tayta Dios churashuptiquigamta mandäsiyänäpä nogacunatachuraycalämay, taytay. Jucnëtajamaycasilämanqui derëchayquicagman y jucnëtana isogniqui cagman.”

38Saymi Jesús nergan: “Gamcunagamana tantyacuypachämanacaycäyämanqui. ¿Gamcunaawantayanquimansurä nogatanacasimashganno nacasiyäshuptiqui?¿Päsamänanpä caycashganta gamcunapäsayanquimansurä?”

39Saymi paycuna niyargan: “Au,awantayäshämi.”

Sayno niyaptin Jesús nergan:“Rasunpaypami noga nacashgäno

gamcunapis nacayanquipä ypäsamashganno päsayäshunquipä.40Sayno captinpis isognëman yderëchämanga pitapis jamasishä TaytaDios nimashgan caglatami.”

41Santiaguwan Juan manacuyashgantawiyarmi waquin cag discïpuluncunarabianäyargan. 42Saymidiscïpuluncunata gayaycur Jesús nergan:“Gamcuna musyayashgayquinöpisnación mandag runacunaga mandagcayninman atiënicuycur runacunatamandayan. 43,44Gamcunachöga manamisayno canmansu. Saypa trucanga waquinrunacunapita más ali ricash caytamunarga runa mayiquita ashmaynölayanapäyay. 45Manami runacunatamunashgäta rurasinäpäsu NOGA

shamushcä, sinöga runacunatayanapänäpämi shamushcä. Saynöpisshamushcä runacuna-raycu wanursalvanäpämi.”

Bartimeuta Jesucristo aliyäsishgan(Mateo 20.29-34; Lucas 18.35-43)

46Saypitanami discïpuluncunawanJesús chäyargan Jericó marcaman.Discïpuluncunawan y más ascarunacunawan Jericöpita yarguycaptinmiTimeupa surin Bartimeo caridätamanacur nänicho jamaraycargan. Paygagaprami cargan. 47“Nazaretpita cagJesús päsaycan” nir wilayaptinmigayacur nergan: “¡Rey Davidpa castanJesús, cuyapaycalämay!”

48Sayno gayacuptinmi runacunaolgutupäyargan upälacunanpä. Saynoolgutupäyaptinpis masrämi gayacorgan:“¡Rey Davidpa castan Jesús,cuyapaycalämay, ari!” nir.

49Sayno gayacushganta wiyarmiJesusga ichisquergan. Nircur gayasiptinaywagcuna Bartimeuta niyargan:“Upälacuyna. Jesusmi gayaycäshunqui.Jucla aywashun.”

10

Page 102: Quechua  huamalies bible - new testament

102

u 11.8 Say wisan costumbri cashganno marcaman juc rey yaycuptin runacuna cushishchasquicorga jacuncunata, punchuncunata y palmatapis näniman mashtapäyag.v 11.10 Salmo 118.25-26; 148.1.

50Sauraga jucla sharcurcur punchuntajitariycushpan Jesús cagman cushishaywargan. 51Chaycuptinna Jesústaporgan: “¿Imacho yanapänätatämunaycanqui?” nir.

Saymi Bartimeo nergan: “¡Nawëricanantami munaycä, taytay!”

52Niptin Jesús nergan:“Yäracamayniquipami canan nawiquiricangana.”

Sayno niptinmi jinan höra Bartimeupanawincuna ricarganna. RicarnamiJesusta gaticurcur aywacorgan.

Jerusalenman Jesucristo yaycuptin runacuna alabayashgan

(Mateo 21.1-11; Lucas 19.28-40;Juan 12.12-19)

11 1Jerusalenman manarä charmiOlivos lömacho caycag Betfagé y

Betania marcacunaman chäyänanpänacaycar ishcay discïpuluncunata Jesúspuntata cachargan: 2“Aywayay Betfagémarcaman. Sayman charnamitariyanquipä pipis manarä muntacushganmalta ashnu wataraycagta. Sayta pascarirapayämunqui. 3Saycho pipis: ‘Ashnöta¿imanirtä pascaycäyanqui?’niyäshuptiquega: ‘Señor Jesusministaycan muntacunanpä.Rätumanpaypami cutirasiyämushä’niyanqui.”

4Saymi discïpuluncuna aywartariyargan Jesús nishgannöla wayipuncucho malta ashnu wataraycagta.Nircurna apananpä pascayargan.5Pascaycagta ricaycurmi saycho caycagrunacuna tapuyargan: “¿Imanirtäashnuta pascaycäyanqui?” nir.

6Sayno niptinmi discïpulucunaniyargan Jesús yachasishgannöla. Sayno

niyaptin: “Sauraga apay, ari” nergan.7Saymi ashnuta janchacurcur Jesúscaycashgan cagman cutiyargan.Chaycasirna punchuncunata ashnumancarunarcuyaptinmi Jesús muntacorgan.8Muntash aywaptinnami runacunacushicuyashpan jacuncunatapunchuncunata aywashgan nänimanmashtayargan. Waquinna palmatamuturir muturir näniman mashtayarganpayta cushish chasquicuyashpan.u9Saymi puntanta aywagcuna y guepantaaywagcunapis cushicuyashpan niyargan:“¡Tayta Diosninsi cachamushganmandamagninsi caychönami caycan!10¡Paymi David castapitamandamagninsi rey caycan! ¡TaytaDiosninsi imayyagpis alabashcayculäsun!”v

11Jerusalenman charna Jesúsaywargan templo patiuman. Saychoricapacusquirmi tardina captin chuncaishcay (12) acrashgan cagdiscïpuluncunawan cutergan Betaniamarcaman.

Jïgus jacha saquinanpäJesucristo nishgan(Mateo 21.18-19)

12Waraynin tuta BetaniapitaJerusalenman Jesús cutiycarmimicanargan. 13Sauraga carupita ricarganjïgus jacha asca raprayog caycämogta.Saymi wayuynin cashganta yarparaywargan palananpä. Chänanpägamanashi wayuynin cargansu manarätiempun captin. 14Saymi Jesús nerganjïgus jachata: “¡Cananpitaga manamiimaypis wayunquipänasu!”

Sayno nishgantami discïpuluncunawiyayargan.

10 11

Page 103: Quechua  huamalies bible - new testament

103

w 11.15 Jesús cawanan wisanmi Roma runacunapa guellayninta Israel runacuna manijayagimatapis rantipacuyänanpä. Tayta Diosninsipä ofrendata apayänanpämi isanga templumanapananpä cag guellaytarä rantiyag. x 11.17 Isaías 56.7; Jeremías 7.11.

Templo patiucho ranticogcunata Jesucristo gargushgan

(Mateo 21.12-17; Lucas 19.45-48;Juan 2.13-22)

15Saypita Jerusalenman chashpannatemplo patiuman yaycorgan.Saychönami ranticogcunata yrantegcunatapis gargorgan. Saynölamiguellay ranticogcunapaw mësantapis ypaloma ranticogcunapa mësantapisticwar ushargan. 16Saynöpis runacunatamichargan cargancunata templo patiupamana päsasinanpä. 17Saypitanamiyachasergan: “Tayta Diosninsipapalabranchöga caynömi guelgaraycan:

‘Templöga canga may-saynacionpitapis shamog runacunanogata manacayämänanpämi.’

Sayno guelgaraycaptenga ¿imanirtägamcuna ticrasiyashcanqui suwacunapamachayninmanno?”x

18Templo patiupita runacunata Jesússayno gargushganta musyarmi mandagcüracuna y Moisés guelgashgantayachasegcuna wilanacuyarganimanöpapis wanusinanpä. Jesúsyachasishganta runacuna cushiyashchasquicuyaptinmi paycunata mansarprësu sarisergansu. 19Pasa sacaptinnamidiscïpuluncunawan Jerusalenpita Jesúscuticuyargan posädaräyashganman.

Jïgus jacha saquicäcushgan(Mateo 21.20-22)

20Waraynin tuta Jerusalenmandiscïpuluncunawan Jesús cutirricayargan jïgus jacha pasaypasaquishgana caycagta. 21Saymi jachasaquish caycagta ricaycur Pedro nergan:“Manami wayunquinasu nishgayqui

jïgus jachata ricäriy, taytay. Pasaypasaquishgana caycan.”

22Pedro sayno niptin Jesús nergan:“Tayta Diosman yäracuyay. 23Lapanshonguyquiwan Tayta Diosmanyäracorga gamcunapis mana criyiypäcag milagrucunatami rurayanquipä.Tagay jircata witicunanpä niyaptiquipiswiticongami. 24Lapan shonguyquiwanyäracur Tayta Diosta manacorgacriyinqui chasquinayquipä cashganta.Sayno criyerga rasunpaypamichasquiyanqui manacuyashgayquita.

25Saynöpis Tayta Diostamanacuycashgayqui höra piwanpisresientisinacush cashgayquita yarpargaayway perdonanayquipä. Saynoperdonayaptiquega gamcunatapisjusalicuyashgayquita Tayta Diosninsiperdonayäshunquipämi. 26[Runamayiquita mana perdonayaptiquegaTayta Diosninsi manami gamcunatapisjusalicuyashgayquitaperdonayäshunquipäsu.]”

Templo patiucho ranticogcunata gargunanpä Jesucristo

munayyog cashgan(Mateo 21.23-27; Lucas 20.1-8)

27Saypita discïpuluncunawan Jesúschargan Jerusalenman. Templopatiucho Jesús puriycaptin paymanshayämorgan mandag cüracuna, Moisésguelgashganta yachasegcuna y Israelmayor runacunapis. 28PaycunamiJesusta tapuyargan: “Gamga ¿imamunayniquiwantä templo patiuchoranticogcunata gargushcanqui? ¿Pitänishushcanqui sayno gargunayquipä?”

29,30Sayno tapuptinmi paycunatapisJesús taporgan: “Gamcunatapis canan

11

Page 104: Quechua  huamalies bible - new testament

104

y 12.11 Salmo 118.22-23. Say rumiman quiquin Jesucristumi tincusicorgan. Saymi Jesucristonergan payta chiquiyaptinpis Tayta Diosninsi lapanpitapis más munayyog cananpächurashganta.

tapuyäshayqui. ¿Pitä Juantacachamorgan bautizananpä? ¿TaytaDiosninsicu o runacunacu? Tapushgätaniyämaptiquega nogapis wilashayquimipipa munayninwan templo patiupitagargushgätapis.”

31Sayno niptinmi quiquinpurawilanacuyargan: “Ama nishunsu TaytaDiosninsi cachamushganta. ‘TaytaDiosninsimi cachamush’ nishgaga:‘¿Imanirtä criyiyargayquisu?’nimäshunmi. 32Saynöpis ama nishunsurunacuna cachayämushganta. Saynonishgaga runacuna samgarpisushaycamashwanmi. Lapanmi yarpäyanTayta Diospa wilacognin Juan cashganta.”

33Sayno wilanacurcurmi paycunaniyargan: “Manami musyayäsu pïcachamushgantapis.”

Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Gamcunapis mana wilaycäyämaptiqueganogapis manami wiläsu pipamunayninwan templo patiupitaranticogcunata gargushgätapis.”

Chacra arrendag runacunaman tincusiypa Jesucristo yachasishgan

(Mateo 21.33-46; Lucas 20.9-19)

12 1Saypita Jesús tincusiypayachasergan: “Juc runashi juc

chacra üvata plantargan. Nircurnashiuywacuna mana yaycunanpäguenchasergan. Saypitanashi üva jarucunapözutapis jinan chacracho rurasergan.Nircurnashi suclatapis rurasergan üvatatäpananpä. Lapanta ruraycasirnashi chacraarog runacunata arrendacuycur juclämarcapa aywacorgan saycho tänanpä.

2Cosëcha galaycuptinnashi cachargan jucashmayninta üva chacra arrindunpitacobramunanpä. 3Say ashmay chaptinshi

yupa magarcur jinaylata gargusquiyargan.4Jinayla cutiycuptinnashi chacrayog yapayjuc ashmaynintana cachargan. Sayashmaytapis chacraman chagta ashliyargany magar umantapis rachiyargan. 5Saynoruraptinpis yapayshi cachargan más jucashmayninta. Paytaga wanusiyarganshi.Saynölashi rurayargan waquincachacushgancunatapis. Waquintashimagayargan y waquintanashi wanusiyargan.

6“Lapan ashmaynincunaushacaptinnashi juclaylana cargancachananpä. Payga cargan japalancuyay surinshi. Ultimutaga say cuyaysurintanashi cachargan: ‘Surëtagachasquicuyangami’ nir. 7Sayshi saysurin chaycuptinna chacra arrendagcunawilanacuyargan: ‘Tagaymi caychacrawan quëdananpä caycan.Nogansipäna cay chacra cananpä paytawanuriycasishun.’ 8Sayshi chaycuptinüva chacrapita jucläman jorgurirwilanacuyashgannöla wanusiyargan.

9“Sayno rurayashganpita say üvachacrayöga ¿imatarä ruranga saychacrata guechuyta munag runacunata?¿Manasurä say yu runacunata lapantawanusir ushanga? Nircorga chacrantapisjuctanami arrendacuycongapä. 10Saynopäsayäshunayquita manamunayashpayquega Tayta Diosninsipapalabrancho cayno guelgaraycashgantatantyacuyay:

‘Wayi sharcasegcuna: “Manami alisucay rumi” nir jitariycuyaptinpiswayi esquïnaman cimientupä sayrumi churashganami caycan.

11 Cimiento cananpäga TaytaDiosninsimi churash.

Sayno churash captinmi cushicuypäcaycan. y

11 12

Page 105: Quechua  huamalies bible - new testament

105

z 12.12 Cay tincusicuy caynömi caycan: Chacra duëñoga Tayta Diosninsimi. Chacra duëñupaashmaynincunanami Tayta Diosninsipa profëtancuna. Chacra duëñupa surinnami Jesucristo.Chacra arrendag yu runacunanami Jesucristupa contrancuna. a 12.14 Say wisan Romaautoridäcuna niyargan munaynincho cagcunata impuestuta pägayänanpä cashganta y Israelrunacunana niyargan say impuestuta pägarga Tayta Diosninsipa contran caycäyashganta.Saymi: “Impuestuta pägashun” Jesús niptin Diospa contran parlashganta Israel runacunaniyanman cargan. “Ama pägashunsu” niptenga Roma runacuna rabianäyanman cargan.b 12.17 Tayta Diospa cagtaga Tayta Diosninsita goycuy ninanga caycan vïdansita paypamaquinman cachaycunansipämi. c 12.19 Deuteronomio 25.5-6.

12Sayno tincusiypa Jesúsyachasiptinmi mandag cüracuna, Moisésguelgashganta yachasegcuna y waquinIsrael mayor runacunapis tantyayargantumasipaylapa paycunata Jesús saynonicashganta.z Saymi Jesusta prësusariyta munarpis asca runacunafavornin cayaptin mansapäyashpanaywacuyargan.

Impuestuta pägananpä o mana pägananpä cashgantapis Jesucristuta tapuyashgan

(Mateo 22.15-22; Lucas 20.20-26)13Saypita say autoridäcuna

cachayargan fariseucunata y Herodispafavornin cag runacunatapis Jesúscagman ali shimilanpa lutantaparlasiyänanpä. 14Saymi Jesusmanchaycur niyargan: “Nogacunamusyayämi rasun caglata imatapisparlashgayquita, taytay. Yachagtapismana yachagtapis Diospa wilacuyninnishgannöla yachasinqui. ¿Romachoemperador Cesarpä impuestutapägashwancu o manacu?”a

15Lutanta parlasinanpä tapuyashgantatantyarmi Jesús nergan: “¿Imanirtälutanta parlasimayta munayanqui? Mäapamuy guellayta ricanäpä.”

16Guellayta ricaycurnami nergan:“Cay guellaycho ¿pï runapa reträtuntäcaycan? Saynöpis ¿pipa jutintäguelgaraycan?”

Sayno tapuptin niyargan: “EmperadorCesarpami.”

17Saymi Jesús nergan: “EmperadorCesarpa cagta Cesarta goycuyay. TaytaDiospa cagtaga Tayta Diosninsitagoycuyay.”b

Sayno niptinmi tapogcuna imaniytapiscamäpacuyargansu.

Wanushcuna cawariyämunanpä cashganpita Jesucristo

yachasishgan(Mateo 22.23-33; Lucas 20.27-40)

18Saypitami saduceo runacunapisJesusman aywayargan payyachasishganta manacagmanchurananpä. Saymi Jesusta niyargan:19“Moisés guelgashgancho caynöminican, taytay: ‘Warmiyog runa suriynagwanuptin shulca wauguin cuñädanviüdawan täsun. Saynöpamiwamrancuna say wanog cag runapasurinnöna cayanga.’c 20Sayno captengatapucushayqui, taytay. Jucmarcachöshi ganchis wauguicunacayargan. Mayor cagshi juc warmiwantargan. Sayshi manarä surin captinwanorgan. 21Sauraga shulca cagwauguinnashi targan say viüdawan.Paypis surin manarä captinshiwanorgan. Saypita más shulcan cagnatargan say viüdawan. Paypis wanorgansurin manarä captinshi. 22Saynölalapan wauguincuna say viüdawantäyargan. Suriynagla lapanpiswanuyargan. Saypitanashi say viüdapiswanorgan. 23Wanushcunata TaytaDiosninsi cawarisimunan junäga say

12

Page 106: Quechua  huamalies bible - new testament

106

d 12.23 Saduceo runacuna sayno niyargan Tayta Diosninsi wanushcunata cawarisimunanpäcashganta mana criyirmi. e 12.26 Éxodo 3.6. f 12.30 Deuteronomio 6.4-5.g 12.31 Levítico 19.18.

warmilachi ganchis wauguipa warmincanga.”d

24Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Sayno niyashpayquega gamcunamanami tantyayanquisu Tayta Diospapalabrancho guelgaraycashganta.Saynöpis manami tantyayanquisuwanushcunata cawarisimunanpä TaytaDios munayyog cashganta.25Wanushganpita cawarimorgamananami pipis warmiyog o runayogcangasu, sinöga gloriacho caycagangilcunanölanami majaynaglacayangapä. 26Wanushcunacawariyämunanpä cashgantaga¿manacu liyiyashcanqui Moisésguelgashganta? Abraham, Isaac y Jacobwanushganpita asca wata guepatarämiTayta Diosninsi rupaycag shiracapitaMoisesta nergan: ‘Abrahampa, Isaacpa yJacobpa Diosninmi noga caycä.’e27Wanogcuna mana cawariyämunanpäcaptenga ¿imanöpatä Abrahampa,Isaacpa y Jacobpa Diosnin canman?Sayno caycaptenga ¿imanirtä gamcunacriyiyanquisu wanogcunacawariyämunanpä cayashganta?”

Maygan mandamientuta más cäsucunansipä cashganpita

Jesucristo yachasishgan(Mateo 22.34-40; Lucas 10.25-28)

28Jesús ali contestashganta wiyarmiMoisés guelgashganta yachaseg runapistaporgan: “Taytay, ¿mayganmandamientutatä más cäsucushwan?”

29Sayno tapuptinmi Jesús nergan:“Más cäsucunansipä cagmandamientoga caynömi guelgaraycan:

‘Israel runacuna, wiyayay.Tayta Diosninsega juclaylami.

30 Shumag tantyacuycur lapanshonguyquiwan y lapanvoluntäniquiwan Tayta Diostacuyay.’f

31Caynöpis guelgaraycanmi: ‘Runamayiquita lapan shonguyquiwancuyay.’g Say ishcan mandamientucunatamás cumplinansitami Tayta Diosninsimunan.”

32Sauraga Moisés guelgashganleycunata yachaseg runa nergan: “Rasuncagtami nishcanqui, taytay.Rasunpaypapis juclaylami Tayta Diosga.Manami más juc Diosga cansu.33Saynöpis rasun cagtami nishcanquimás cäsucunansipä cagmandamientucuna maygancashgantapis. Say ishcaymandamientucunata cumplishgansegauywacunata altarchorupasishgansipitapis más alimi caycan.”

34Sayno niptinmi Jesús nergan:“Alitami nishcanqui. Nishgayquinocawarga Tayta Diosninsipanaupanmanmi chanquipä.”

Saypitaga manami pipis tapupaytaalmitergannasu.

Tayta Dios cachamushgan Cristo Davidnöla mandag mana cashgan(Mateo 22.41-46; Lucas 20.41-44)

35Templo patiucho yachaycäsirmirunacunata Jesús nergan: “¿ImanirtäMoisés guelgashganta yachasegcunaniyan Cristo Davidnöla mandag reycashganta? 36Santu Espíritutantyasiptin quiquin Davidpis caynömiguelgargan:

‘Munaynincho sararämag mandagreyta Tayta Diosninsi caynöminergan:

12

Page 107: Quechua  huamalies bible - new testament

107

h 12.36 Salmo 110.1.

Jamacamuy derëcha cag naupämanlapan contrayquicunatavincishgäyag.’h

37“Sayno nicaptenga ¿imanöpatäCristoga Davidnöla mandag rey canmanquiquin Davidpis mandagnin reycashganta nicaptenga?” Jesús saynoyachasiptinmi asca runacuna cushishwiyayargan.

Moisés guelgashganta yachasegcunano mana

cawayänanpä Jesucristo tantyasishgan

(Mateo 23.1-36; Lucas 20.45-47)38Saynöpis Jesús nergan: “Cuidä

Moisés guelgashganta yachasegrunacunano cayanquiman. Tayta Diosmunashganno cawaycashgantarunacuna yarpäyänalanpämi paycunagapuriyan chaqui puntanyag sotänanjatish. Saynöpis más munayanyachasicog cayashganpita pläzacunachoy cällicunachöpis alabash caylatami.39Saynöpis sinagogacunacho alinnin cagbancumanrä jamacuytami munayan.Micunanpä gayasiyaptinpis mësacagmanrämi jamacuyta munayan.40Saynömi viüdacunapa imapobrëzalantapis apacuyan. Nircurnamialita rurashganta runacunayarpäyänanpä may rätu Tayta Diostamanacuyan. Sayno rurayashganpitamiin ernucho más yupa nacayangapä.”

Viüdapa ofrendan waquin ofrendapitapis más ali cashganta

Jesucristo nishgan(Lucas 21.1-4)

41Saypita templucho Jesúsjamaraycargan ofrendacunatawinacuyänan naupancho. Saychömi rïcurunacuna saysica guellayta sayman

winaycäyagta ricaraycargan. 42Jucmuchog viüdapis sayman chaycushpanishcayla cobri guellayninta winargan.43,44Sayta ricar discïpuluncunatagayaycur Jesús nergan: “Rïcurunacunaga winayash pusogguellaylantami. Viüdami isanga pobricaycarpis winash lapan guellayninta,saylana rantipacunanpä caycaptinpis.”

Templo juchusish cananpä cashganta Jesucristo wilashgan

(Mateo 24.1-2; Lucas 21.5-6)

13 1Templupita yargurirna jucdiscïpulun Jesusta nergan:

“¡Cuyaylapä jatusag rumicunawanmitemplunsita sharcaycasiyashga, taytay!”

2Sayno niyaptin Jesús nergan: “Caylapan ricaycäyashgayqui cuyaylapäcaycaptinpis chipyagmi juchusiyangapä.Manami ni juc rumilapis cananpergaraycashgannöga quëdangapäsu.”

Manarä cutimuptin imano cananpä cashgantapis Jesucristo nishgan

(Mateo 24.3-14; Lucas 21.7-19)3Templo simpan Olivos lömacho

jamapagnömi Pedro, Santiago, Juan yAndrés Jesusta tapuyargan:4“Nishgayquinöga ¿imaytä templojuchusish canga, taytay? Saynocananpäga ¿puntata imatä canga?”

5Sayno tapuyaptinmi Jesús nergan: “Pipislutanta mana criyisiyäshunayquipä shumagtantyacuyay. 6Ascagmi shayämonga:‘Nogaga Cristumi caycä’ niyashpan. Saynonirmi asca runacunata engañayangapä.7May-say nacioncunachöpis guërra captin ywanusinacuy captin ama mansacäyanquisu.Puntataga saycunalarämi canga. Saynocaptinpis cay pasa manarämiushacangaräsu. 8Juc nacionwan jucnacionmi pelyayanga. Saynölami

12 13

Page 108: Quechua  huamalies bible - new testament

108

i 13.14 Daniel 9.27; 11.31; 12.11. j 13.14 “Cay guelgashgäta liyeg cäga shumagtantyacusun” nishganga cay libruta guelgag Marcos yapashganmi caycan. k 13.15 Israelnacioncho say wisan wayita gatananpa trucanga terrädo jananman saglarcurmi mituwantortarcuyag. Say jananchönami warmicuna y runacuna awacuyag, agacuyag y trïgutapisacrayag.

muchuypis terremötupis may-saychocangapä. Sayno captinpis nacaycunagalaycunalanrämi saycunaga canga.9Nogata chasquicayämashgayquipitamiautoridäcunamanpis prësu sarircurapayäshunqui. Israel mayiquicunapiscontrayqui sharcur sinagogancunachoastayäshunquipä. Nación mandagreycunamanpis apayäshunqui juzgashcayänayquipä. Saychömi wilacuynëtapaycunatapis wilapäyanquipä.10Saynöpami cay pasa manarä ushacaptinmay-say nacionchöpis nogapitawilacuyangapä.

11“Autoridäcunamanentregayäshuptiquipis amalaquicuyanquisu: ‘¿Imatarä nishä?’nishpayqui. Paycunapa naupanchoimata ninayquipäpis Santu Espiritumiyarpayta goyäshunquipä. 12Nogatachasquicamashganpita chiquirmiwauguintapis autoridäcunamanentregayanga wanusish cananpä.Waquinnami surinta entregayangawanusish cananpä y waquinnamitaytantapis entregayanga wanusishcananpä. 13Nogatachasquicayämashgayquipitamipï-maypis chiquiyäshunquipä. Saynocaptinpis wanushgayquiyag nogamunashgäno cawarmi Tayta Diospanaupanman chäyanquipä.”

Fiyupa nacaycuna cananpä cashganta Jesucristo tantyasishgan

(Mateo 24.15-28; Lucas 21.20-24)14“[Tayta Diosninsipa profëtan Daniel

guelgashgannölami] Diosta manacäsucog runai templo ruriman

yaycongapä. (Cay guelgashgätaliyegcunaga shumag tantyacuyäsun.)jSay yu runa templuman yaycuptinJerusalén marcapita y Judeaprovinciacho caycag waquinmarcacunapitapis gueshpiraywacuyäsun. 15Wayi jananchocagcunapisk jucla gueshpiraywacuyäsun. Imata jorgunanpäpiswayinman amana yaycuyäsunsu.16Chacrancho caycagcunapis juclagueshpir aywacuyäsun. Amacutiyäsunsu wayinman trucacunanpämödanacunata jorgogpis. 17Saynogueshpirmi pasaypa cuyapaypänacayanga gueshyag warmicuna y itiwawayog warmicunapis. 18Tamyaquilacho say gueshpinayqui junag manacananpä Tayta Diosninsita manacuyay.

19“Say junagcunaga yupamirunacuna nacayangapä. Cay pasataTayta Diosninsi camashganpita-pasamanami imaypis sayjinanpaga runacunanacayashgasu. Saynöpis yapaygamananami sayno nacaycunacangapänasu. 20Acrashgancunatacuyaparmi say nacaycunata TaytaDiosninsi päsasenga. Say nacayjunagcunata mana päsasiptengalapanpis wanurmi ushacäyanman. 21Sayjunagcuna: ‘Tayta Dios cachamushganCristo caychömi wacchömi caycan’niyäshuptiquipis ama criyiyanquisu.22Saynöpis waquenga: ‘Tayta Dioscachamushgan Cristumi caycä’ o ‘TaytaDiosninsipa profëtanmi caycä’ nirlulacuyashpanmi puriyangapä.Runacunata criyisinan cashmi imamilagrucunatapis rurayanga. Asca

13

Page 109: Quechua  huamalies bible - new testament

109

l 13.25 Isaías 13.10; 34.4; Joel 2.10. m 13.26 Daniel 7.13.

runacunata saynöpa engañarpis TaytaDiosman yäracogcunataga manamiengañayta camäpacuyangasu. 23Saycunamanarä captinmi gamcunata wilaycäsay lutan yachasicogcunata manachasquipäyänayquipä.”

Jesucristo cay pasaman cutimunanpä cashgan

(Mateo 24.29-31; Lucas 21.25-28)24“Cay pasacho yupa nacaycuna

casquiptinrämi intipis y quilapissacacurponga. 25Saynölami lapangoyllarcunapis shicwayämonga yciëlupis sucsucyanga.l 26SaychömiNOGATA ricayämanga pucutay jananchochipipiycar shamuycagta.m 27Sayjunagmi angilnëcunata cachamushämay-saypitapis nogamanyäracamagcunata shuntayämunanpä.

Jïgus jachaman tincusir imay cutimunanpä cashgantapis Jesucristo tantyasishgan

(Mateo 24.32-35; Lucas 21.29-33)28“Cay yachasishgäta shumag

tantyayay. Tamya tiempo galaycuptinmusyayanquimi jïgus jachachinquimunanpä cashganta.29Saynölami say nishgä nacaycunachämuptin gamcunapis musyayanquipäcutimunäpäna caycashgäta. 30Canancawaycag runacuna manaräwanuyaptinmi lapan say nishgäcunacumplengapä. 31Ciëlupis y cay pasaushacaptinpis noga nishgäcunagalapanmi cumplengapä.

Jesucristo imay höra cutimunanpä cashganta pipis mana musyashgan

(Mateo 24.36-44)32“Imay junag imay höra cutimunäpä

cashgantaga manami angilcunapis ni

nogapis musyäsu. Saytaga TaytaDioslami musyaycan. 33Gamcunapisalistacushla car [Tayta Diosta imaypismanacuycäyay]. Manamimusyayanquisu imay cutimunäpäcashgantapis.”

34Saymi mastapis Jesús nergan: “Jucwayiyog aywacur wayinta ricananpäashmayninta cachapan imata rurananpäcagtapis yäsircur. Puncuquichapagnintapis tantyasin imayhörapis maya mayala caycänanpä.35Saynölami nogapis elagpitacutimushä: pasa sacaycashgan höra,pulan pagas höra, walpa wagay höra opasa waraycashgan hörapis. Saynocaycaptenga shuyacayämaypuestucushla. Manami musyayanquisuimay höra cutimunäpä cashgantapis.36Maya mayala caycaptiquega elagpitashamur jusalicuycagta manamitarishayquisu. 37Manami gamcunalatasunicä, sinöga lapan runacunatawanmi.Sayno wilaycaptëga maya mayalacaycäyay.”

Jesucristuta wanusiyänanpä mandag cüracuna wilanacuyashgan

(Mateo 26.1-5; Lucas 22.1-2;Juan 11.45-53)

14 1Jesús sayno yachaserganPascua y Levadüraynag Tantata

Micunan esta galaycunanpä ishcayjunag pishiycaptinmi. Say junagmimandag cüracunawan Moisésguelgashganta yachasegcunawilanacuyargan runacunata manamusyasiylapa Jesusta sarircurwanusiyänanpä. 2Sayno wilanacurmiwaquin niyargan: “Ama sarishunsuPascuachöga. Saycho sarishgaga ascarunacunami favornin sharcurticrapämäshun.”

13 14

Page 110: Quechua  huamalies bible - new testament

110

Jesucristupa umanman perfümita warmi winapashgan

(Mateo 26.6-13; Juan 12.1-8)3Betania marcachömi Jesús

posädaraycargan lepröso niyashganSimonpa wayincho. Saymanmi jucwarmi chargan “alabastro” nishganrumipita rurashgan botëllanwanperfümin aptash. Say perfümi nardupitarurash carmi selläma chanin cargan.Sauraga mësacho Jesús caycaptinbotëllapa shiminta paquirir sayperfümita Jesuspa umanman warmiwinapargan. 4Sayta ricarmi waquinsaycho caycagcuna rabiashpanniyargan: “¿Imapätä waläla jicharperdisish say perfümita? 5Saytaranticushwan cargan juc wata arupacurgänashgansipita maschömi. Nircur sayguellaywanna muchogcunatayanapashwan cargan.” Sayno nirmi saywarmita jamuräyargan.

6Saymi Jesús nergan: “Cay warmialitami ruraycan. Sayno caycaptenga¿imanirtä payta jamuraycäyanqui?7Imaypis pobricunaga cangamimunashgayqui höra yanapäyänayquipä.Nogami isanga gamcunawancashäpänasu. 8Cay warmega perfümitawinapämar alistaycäman pampashcanäpämi. 9Perfümita cay warmiwinapämashgantaga may-saychöpismusyayangapämi.”

Jesucristuta entregananpä mandag cüracunawan Judas Iscariote

conträtuta rurashgan(Mateo 26.14-16; Lucas 22.3-6)

10Saypitanami Jesuspa discïpulunJudas Iscariote mandag cüracunamanaywaycur paycunawan wilanacorganJesusta entregananpä. 11Saymi cüracunacushicuyashpan aycata pägananpäpisJudasta niyargan. Sayno

wilanacurcurmi Judas yarpachacorganimay höra wilacog cutinanpäpis.

Pascua merendata discïpuluncunawan

Jesucristo micushgan(Mateo 26.17-25; Lucas 22.7-14, 21-23;

Juan 13.21-30)12Levadüraynag Tantata Micunanesta y Pascuapis galaycunan junagmi

Israel runacuna templucho carnishtapishtayag. Say junagmi discïpuluncunaJesusta tapuyargan: “¿Maychötäpuestucayämushä Pascua merendatamicunansipä, taytay?”

13Sayno niyaptin Jesús ishcaydiscïpuluncunata nergan: “Aywayaymarcaman. Sayman charnamiricayanquipä juc runa uylunwan yacutaapaycagta. Paypa guepalanta aywayanquimay wayimanpis chashganyag.14Saychömi wayiyogta niyanqui:‘¿Mayninchöshi cuarto caycandiscïpuluncunawan Pascua merendataJesús micunanpä?’ 15Sayno niyaptiquimipay ricasiyäshunquipä altuschopisapacush jatun cuartuta. Say cuartuchomerendata puestucuyanqui micunansipä.”

16Sayno niptin aywarmidiscïpuluncunaga chäyargan marcaman.Sayman chaycurmi Jesús nishgannölalapanpis cargan. Say wayichönamipaycuna puestucuyargan Pascuamerendata. 17Pasa sacaycaptinnamichunca ishcay (12) acrashgan cagdiscïpuluncunawan Jesús saymanchäyargan. 18Saymi micuycäyashganchoJesús nergan: “Gamcunapita jucniquimichiquimagnëcunapa maquinmanentregamangapä.”

19Niptin laquicuyashpan jucnin jucninJesusta tapuyargan: “¿Nogasurä caycä,taytay?”

20Saymi Jesús nergan: “Nogawanjuntu tantata plätucho ushmaseg cagmi

14

Page 111: Quechua  huamalies bible - new testament

111

n 14.27 Zacarías 13.7.

chiquimagnëcunapa maquinmanentregamangapä. 21Tayta Diospapalabrancho guelgaraycashgannöla

yupa nacar wanunäpämi caycä.NOGATA entregamag runami isangajuicio nalcho yupa laquicongapä.Payga ama yurinmanpissu cargan.”

Santa Cënata discïpuluncunawan Jesucristo upushgan

(Mateo 26.26-30; Lucas 22.15-20;1 Corintios 11.23-25)

22Saypitanami tantata aptarcur TaytaDiosta Jesús manacur agradëcicorgan.Nircurnami paquircur paquircurdiscïpuluncunata ayporgan: “Caytantata lapayqui micuyay. Cay tantagacuerpömi” nishpan.

23Saynölami vïnuyog väsuta aptarcurTayta Diosta manacur agradëcicorgan.Nircurnami discïpuluncunatamacyargan upuyänanpä. 24Saypitanapaycunata Jesús nergan: “Cay vïnogayawarnëmi. Yawarnëta jichar wanushgähörami Tayta Dios mushog conträtutaruranga pï-maytapischasquicamagcunata perdonananpä.25Yapayga manami vïnuta upushänasuTayta Diospa naupanchoupushgansiyag.”

26Saypita juc salmuta cantasquiraywayargan Olivos lömaman.

Pedro ñëgananpä cagtaJesucristo nishgan

(Mateo 26.31-35; Lucas 22.31-34;Juan 13.36-38)

27Olivos lömaman chaycurmi Jesúsnergan: “Canan sacay lapayquicachariycamarmi gueshpiraywacuyanquipä. Tayta Diosninsipapalabranchöpis caynömi nican: ‘Uyshamisegta wanuycasiptë uyshancuna

mashtacarmi aywacuyanga.’n 28Saynocaptinpis wanushgäpita cawarircamurgamcunapita más puntatami Galileamanaywashä saycho tincunansipä.”

29Sayno niptinmi Pedro nergan:“Waquin cag cachariyäshuptiquipisnogaga manami cachashayquipäsu,taytay.”

30Sayno niptinmi Pedruta Jesúsnergan: “Canan sacay ishcay cuti cacashmanarä cantaptinmi quimsa cutireguimashgayquita ñëgamanquipä.”

31Sayno niptinmi Pedro nergan:“¡Ishcansita wanusimänansi captinpismanami ñëgashayquipäsu, taytay!”

Waquin cag discïpuluncunapissaynölami niyargan.

Getsemanïcho Tayta Diosta Jesucristo manacushgan

(Mateo 26.36-46; Lucas 22.39-46)32Olivos lömacho caycag Getsemaní

huertaman discïpuluncunawanchaycurmi Jesús nergan: “Tayta Diostamanacamushgäyag gamcuna caylachojamaraycäyay.”

33Nircur Pedruta, Santiaguta y Juantamás washaläman pushargan. Saychömi

yupa laquicur nergan:34“Wanunayparämi laquicuy sarimash.Gamcunapis Tayta Diostamanacushpayqui caylachoshuyaraycäyämay.”

35,36Sayno nircurmi más washalämanaywargan Tayta Diosta manacunanpä.Saychömi gongurpacuycorgan urcunpispampaman töpashganyag. Saynogongurpacuycurmi Tayta Diostamanacorgan: “Papá, gampäga imapismanami ajasu. Nacanäpä caycashgäpitasalvaycalämay. Isanga nogamunashgänöga ama casunsu, sinögagam munashgayquino cayculäsun.”

14

Page 112: Quechua  huamalies bible - new testament

112

ñ 14.51 Waquenga “magta” ninanpa trucanga “mözu” niyanmi.

37Sayno manacushganpitacutishpanmi tarergan quimsandiscïpuluncuna punucash caycagta.Saymi Pedruta nergan: “Simón,¿imanirtä punucash caycanqui?¿Manacu juc höralapis ricchaytacamäpacushcanqui? 38Punushgayquipitaricchayayna. Diosta manacuyaySatanasta mana cäsupäyänayquipä.Cäsupayta mana munarpis Tayta Diostamana manacorga cäsupäyanquipämi.”

39Yapay cutiycurmi Jesusga puntatamanacushgannöla Tayta Diostamanacorgan. 40Tayta Diostamanacushganpita yapay cutiycurtarergan quimsan discïpuluncunapasaypa punucash caycagta. Saynotariycuptinmi discïpuluncunaimaniytapis camäpacuyargansu.41Quimsa cuti Diosta manacushganpitacutirnami paycunata nergan:“¿Cananpis gamcuna jinalacupunuycäyanqui? ¡Ricchayayna! TaytaDiospita shamush captëpis hörachämushganami jusasapa runacunapamaquinman NOGATA entregayämänanpä.42¡Sharcuyayna! Chiquimagnëcunapamaquinman entregamänanpä cag runashamuycannami.”

Jesucristuta prësu sariyashgan(Mateo 26.47-56; Lucas 22.47-53;

Juan 18.3-12)43Discïpuluncunawan Jesús

parlaycaptinmi Judas Iscariote charganasca runacunata pushash. JudasgaJesuspa discïpulunmi cargan. Sayrunacunami chäyargan espädancuna ygarrotincuna aptash. Jesusta prësusariyänanpä say runacunata cacharganmandag cüracuna, Moisésguelgashganta yachasegcuna y Israelmayor runacunami. 44Sayman manarä

charmi Judasga pushashgan runacunatayäsergan: “Mayganpis musashgä cagmiJesusga caycan. Payta prësusariyanqui.”

45Saymi chaycur Judasga Jesustasaludashpan musaycorgan. 46Saynomusarcuptinmi Jesusta jucla prësusarergan. 47Prësu sariyaptinmiespädanta jorgurishpan juc discïpulunmás mandag cürapa ashmayninparinrinta waluriycorgan.

48Nircurna say runacunata Jesúsnergan: “¿Imanirtä suwa captënöpisgamcuna shayämushcanquiespädayquicunawan ygarrotiquicunawanpis prësusariyämänayquipä? 49Nogaga waranwaranmi templo patiucho yachasergä.Saycho caycaptëga ¿imanirtä saychögaprësu sariyämargayquisu? Saynocaptinpis prësu sariyämänayquipägamcuna shayämuptiquimi TaytaDiosninsipa palabrancho nishgannölacumplicaycan.”

50Jesusta prësu sariyaptinnamidiscïpuluncuna gueshpir aywacuyarganjapalanta cachaycur. 51Juc magtalamisäbanasnin aylushla guepantagatipargan. Saychömi say magtatañsariyargan. 52Sayno sariptinaylurashgan säbanasta logtiriycur saymagta garapächula gueshpiraywacorgan.

Más mandag cüra Jesucristuta tapushgan

(Mateo 26.57-68; Lucas 22.54-55,63-71; Juan 18.13-14, 19-24)

53Saypita Jesusta prësu apayargan másmandag cürapa wayinman. Saymanmishuntacäyargan mandag cüracuna, Israelmayor runacuna y Moisés guelgashganleycunata yachasegcunapis. 54Jesusta

14

Page 113: Quechua  huamalies bible - new testament

113

o 14.58 San Juan 2.19-21. p 14.62 Salmo 110.1; Daniel 7.13.

sayman apayaptinmi caru guepalantaPedro gatirargan. Más mandag cürapawayinman chaycur paypis yaycorganpatio rurinyag. Sayman yaycurir templotäpag wardiacunawan jamaraycarganninacho mashacushpan.

55Mandag cüracunawanautoridäcunanaga imanöpapis Jesustawanusiyänantami munayargan. Saynocaptinpis manami ima jusantapistariyargansu wanusish cananpänöga.56Jesuspa contran asca runacunasharcurpis manami mayganpis jucyarpaylaga niyargansu. 57Saypitanamiwaquin runacuna Jesuspa contransharcur niyargan: 58“Nogacunawiyayashcä cay runa templutajuchurasir quimsa junaglacho juctanasharcasinanpä nishgantami. Saynöpispayga nergan runa mana sharcasishgantemplo cananpä cashgantami.”o

59Jesuspa contran sayno niyaptinpismanami waquin runacunaniyashgancunaman tincorgansu.60Saymi más mandag cüra Jesustataporgan: “¿Manacu imatapis ninquisayno jitapäshuptiqui? ¿Imanirtäcontrayqui sayno parlaycäyan?”

61Sayno tapuptinpis Jesusgaupälalami cacorgan. Saymi más mandagcüra yapay taporgan: “¿RasunpacuTayta Dios cachamushgan Cristocaycanqui? Saynöpis ¿rasunpacu Diospasurin caycanqui?”

62Sayno tapuptinmi Jesús nergan: “Au,nishgayquino rasunpaypami caycä.Saymi NOGATA ricayämanquipä lapanpämunayyog Tayta Diospa derëcha cagnaupancho jamaraycagta. Saynöpispucutay janancho shamuycagtamiricayämanquipä.”p

63Sayno niptin más mandag cürayupa rabiashpan sotänantapis rachir

saycho caycag runacunata nergan:“Sayno nicaptenga ¿imapänatä mástestïgutapis ashishun? 64Gamcunawiyayashcanquimi Dios-tucurparlaycashganta. Sayno captengagamcuna ¿imaniyanquitä?”

Sauraga lapan saycho juntaraycagautoridäcunami juc yarpayla niyarganpayta wanusiyänanpä. 65Saymi Jesustatogapashpan nawinta träpuwanvendaparcur waquin autoridäcunamagayargan: “¡Mä adivinay pïmagashushgayquitapis!” niyashpan.Saynölami templo täpag wardiacunapispayta lagyayargan.

Jesucristuta Pedro ñëgashgan(Mateo 26.69-75; Lucas 22.56-62;

Juan 18.15-18, 25-27)66Patiucho Pedro caycaptin más

mandag cürapa ashmaynin warmisayman chargan. 67Nina sindiycagchoPedro mashacuycagta ricarmi say warminergan: “Gamta ricashcä Nazaretpitacag Jesuswan puriycagtami.”

68Sayno niptin Pedro nergan: “Nogagamanami payta reguësu, ni tantyäsuimapita parlaycashgayquitapis.”

Sayno nishpanmi sawan yaycunapuncuman witicorgan. [Saymanwiticuptinmi cacash cantarcorgan.]69Saychöpis say ashmay warmi saychocaycag runacunata nergan: “¡Cayrunataga Jesuswan puriycagtamiricashcä!”

70Sayno niptinmi mana reguishgantaPedro yapay nergan. Saypita más rätutasaycho caycag runacuna Pedrutaniyargan: “Rasunpaypami gamgapaywan pureg caycanqui. Galilearunami canquipis.”

71Sayno niyaptinmi Jesustamanacagman churashpan jurar Pedro

14

Page 114: Quechua  huamalies bible - new testament

114

nergan: “¡Say runaga pishi cacunpis!¡Paytaga manami reguësu!”

72Sayno nicaptinmi cacash yapaycantarcorgan. Cacash cantagta wiyarmiPedro yarparcorgan Jesús caynonishganta: “Manarä ishcay cuti cacashcantaptinmi quimsa cutireguimashgayquita ñëgamanquipä.” Saynishganta yarparcurmi Pedro yupalaquicushpan wagargan.

Pilätuman Jesucristuta prësu apayashgan

(Mateo 27.1-2, 11-14; Lucas 23.1-5;Juan 18.28-38)

15 1Saypita pasa waraycaptinnamilapan mandag cüracuna, Israel

mayor runacuna, Moisés guelgashganleycunata yachasegcuna y waquinautoridäcunapis shuntacaycurwilanacuyargan Jesusta wanusiyänanpä.Wilanacurcurnami liyarcur Jesustaapasiyargan Israel nacionpa mandagninPilätuman. 2Sayman chäsiyaptinmiPilato taporgan: “¿Rasunpacu gamgacanqui Israel runacunapa mandagninrey?”

Sayno tapuptin Jesús nergan: “Gamnishgayquinölami rasunpaypa caycä.”

3Saychömi mandag cüracuna Jesuspacontran imaycatapis niyargan. 4SaymiPilato yapay taporgan Jesusta:“¿Manacu imatapis ninqui sayjinacontrayqui nicäyaptin?”

5Sayno niptinpis Jesusga manamiimatapis parlacorgansu. Saymi Pilätogaimaniytapis camäpacorgansu.

Jesucristuta cruci cayänanpäPilato mandashgan

(Mateo 27.15-26; Lucas 23.13-25;Juan 18.39-19.16)

6Cada watami Pascuacho Pilatocachareg juc prësuta runacunamanacuyashgan cagta. 7Say wata prësu

wichgaraycargan Barrabás jutiyog runa.Payga carcilcho wichgaraycarganmandag emperadorpa contransharcushganpita y runatawanusishganpitami. 8Saymi runacunaPilätuman aywaycur manacuyargan jucprësuta say watapis cacharinanpä.9,10Mandag cüracuna Jesusta chiquirpayman apayashganta musyashpanmiPilato nergan: “¿Israel runacunapamandagnin rey Jesustacu cacharinätamunayanqui?”

11Sayno niptinmi mandag cüracunasaycho cag runacunata yachasiyargan:“Barrabasta cachariyga” niyänanpä.12Barrabasta cacharinanpä niyaptinPilato taporgan lapan runacunata:“Israel runacunapa mandagnin reyJesustaga ¿imata ruranätatämunayanqui?”

13Sayno tapuptinmi paycuna niyargan:“¡Cruci cash casun!”

14Sayno niyaptinmi Pilato nergan:“Cruci cash cananpäga ¿imatatäjusalicush?”

Sayno niptin masrä runacunaniyargan: “¡Cruci casiy!”

15Sauraga Pilato runacunawan aliquëdayta munashpan Barrabastacacharergan. Nircurna Jesusta astarcasirentregaycorgan cruci cash cananpä.

Jesucristuta soldäducuna asipäyashgan

(Mateo 27.27-31; Juan 19.2-3)16Saypita soldäducuna Jesusta

apayargan palacio patiuman. Saymanmilapan soldäducuna juntapäyargan.17Nircurmi payta asipäyänan cashaylupäyargan rey jaticunan puca-chiclucäpata. Saynöpis cashapita awashcorönata umanman jatipäyargan.18Sayno jatiparcurmi niyargan:“¡Alabash casun Israel runacunapamandagnin rey!”

14 15

Page 115: Quechua  huamalies bible - new testament

115

q 15.24 Salmo 22.18. r 15.28 Isaías 53.12. s 15.29,30 San Juan 2.19-21.t 15.34 Salmo 22.1.

19Saypitana say soldäducunatrucapänacuypa gueruwan Jesustaumacho wiruyargan. Nircurmitogapashpan respitag-tucur puntanmangongurpacuyargan. 20Sayno asiparcurmiaylupashgan puca-chiclu cäpatalogtiparcur quiquinpa mödanantanaJesusta jatipäyargan. Nircurmicruci cayänanpä apayargan.

Jesucristuta cruci cayashgan(Mateo 27.32-44; Lucas 23.26-43;

Juan 19.17-27)21Jesusta cruci cayänanpä apaycarmi

Cirene marcapita Simonwantincuyargan. Payga cargan Alejandrupay Rufupa taytanmi. Paytami Jesúsapaycashgan cruzta umrusiyargan.22Nircurnami Jesusta chäsiyarganGólgota nishgan lömaman. Gólgotaninanga cargan “Calavëra” ninanmi.23Saychömi mïrra nishgan ayagjachawan vïnuta talusergan Jesustaupusinanpä. Sayno upusiytamunayaptinpis Jesús manami uporgansu.24Nircurnami Jesusta cruci cayargan.Cruci carcurnami soldäducuna Jesuspamödananpä suertita jitayarganmayganpis gänag cag apacunanpä.q25Cruci cashgan höra cargan tuta lasnuëvinömi. 26Saypitanami juc tablamanletrëruta guelgarcur cruzpa puntanmanclävayargan. Say letrëruchömiguelgaraycargan: “Cay runaga Israelrunacunapa mandagnin reymi” nir.

27Jesús cruci caraycashgannaupanmanmi ishcay suwa runacunatapiscruci cayargan, jucnin cagta derëcha cagnaupanman y jucagtana isog cagnaupanman. 28[Say suwa runacunawancruci captinmi Tayta Diospa palabranchoguelgaraycashgannöla päsargan. Say

guelgaraycashganga caynömi nican:“Paytapis yu runatanömi runacunachiquiyangapä.”]r 29,30Cruzchocaycashganta ricarmi saypa päsagrunacuna Jesusta asipäyargan umantaawishpan: “Templutapis juchurcasirquimsa junaglata sharcasinayquipäcashganta nicarga mä quiquiquisalvacushpayqui cruzpita urämuy, ari”niyashpan.s

31Saynöpis mandag cüracunawanMoisés guelgashganta yachasegcunapisJesusta asipäyashpan niyargan:“Waquinta salvarpis ¿imanirtäquiquenga salvacuyta camäpacunsu?32Israel runacunapa mandagnin reycananpä Tayta Diosninsi cachamushganCristo carga mä cruzpita urämusunnogansipis criyinansipä.”

Saynölami Jesuspa naupanchocruci caraycag runacunapis paytaashliyargan.

Jesucristo wanushgan(Mateo 27.45-56; Lucas 23.44-49;

Juan 19.28-30)33Pulan junag caycaptinmi pasa

sacäcorgan malway intiyag. 34Malwayinti caycaptinmi Jesús fuertipa nergan:“Eloi, Eloi, ¿lama sabactani?” Sayninanga caycan “Diosnë, Diosnë¿imanirtä cachariycamashcanqui?”ninanmi.t

35Sayno nishganta wiyarmi saychocaycag runacuna waquin niyargan:“Tayta Diosninsipa profëtan Eliastamigayacuycan.”

36Saymi juc runa gueru puntanmanesponjata watarcur pochgog vïnumanushmasergan. Nircurna Jesustashogusiyta munargan. Shiminmanchurapaptinmi juc runa nergan: “Ama

15

Page 116: Quechua  huamalies bible - new testament

116

u 16.5 Waquenga “magta” ninanpa trucanga “mözu” niyanmi.

shogusiysu. Canan ricashun mä cruzpitajorgunanpä Elías shamunäcush omanacush.”

37Saypitana fuertipa gapararcur Jesúspäsarporgan. 38Jesús wanushgan höratemplo rurincho saparag racta cortïnarachicäcorgan janapita urayag.39Soldäducunapa capitanninnami Jesúswanushganta ricar nergan: “¡Rasunpaypamicay runaga Diospa surin cash!”

40Say höra waquin warmicunapiscarulapita ricaraycäyargan.Paycunawanmi caycargan MaríaMagdalena, shulca cag niyashganSantiagupa y Josëpa maman María ySalomëpis. 41Say warmicunamiGalileacho Jesús puriptin yanapargatiräyargan. Paycunawanmi waquinwarmicunapis saycho caycäyargan. Saywarmicunaga Galileapita JerusalenmanJesús aywaptin paywan aywayargan.

Jesucristuta pampayashgan(Mateo 27.57-61; Lucas 23.50-56;

Juan 19.38-42)42Jesús wanorgan viernes tardimi.

Cada viernes tardimi Israel runacunapuestucuyag sábado jamay junagpä.43Say junag inti jegaycaptinnamiArimatea marcapita cag José aywarganPilato cagman. Chaycurmi caynomanacorgan: “Jesuspa ayantacachapaycalämay pampag apanäpä.”José cargan Israel runacunapaautoridäninmi. Payga shuyaraycarganTayta Diosninsi promitishgannölasalvadorta cachamunanpä cashgantami.

44Ayata cachapänanpä manacuptinmiPilato yarpachacorgan:“¿Wanushganasurä o manasurä?”nishpan. Sauraga capitanta gayaserganwanushganta o manarä wanushgantapistapunanpä. 45Jesús wanushgana

caycashganta wilaptinmi say capitantamandargan Jesuspa ayanta entregananpä.

46Saymi José aywargan lïnupita rurashfïnu säbanasta rantimunanpä. Nircurnamicruzpita jorgurir Jesuspa ayanta saytëlawan wancorgan. Sayno rurarcurmipampag apargan gagacho uchcushsepultüraman. Aywacunanpänamisepultürapa puncunta saparganjatuncaray rumiwan. 47Maymanpampashgantapis musyananpämi MaríaMagdalena y Josëpa maman Mariapiscarulapita ricaycäyargan.

Wanushganpita Jesucristo cawarimushgan

(Mateo 28.1-8; Lucas 24.1-12;Juan 20.1-10)

16 1Sábado jamay junag päsariptinpasa sacaycaptinnami María

Magdalena, Santiagupa maman María ySalomëpis mushcog perfümitarantiyämorgan Jesuspa ayanmanwinapäyänanpä. 2Domingo tuta intijegaycämuptinnami Jesúspamparashganman aywayargan ayantaricayänanpä. 3Aywayashpanmi paycunaniyargan: “¿Pirä sepultüra saparagrumita quichapämäshun?”

4Sepultüraman chaycurnamiricayargan saparag rumiquicharaycagta. 5Saymi sepultürarurinman yaycuycur ricayargan jucmagtau yurag mödanash jamaraycagta.Payga jamaraycargan Jesuspa ayantasutayashgan derëcha cag naupanchömi.Payta ricaycurmi pasaypamansacäyargan. 6Saymi say magtapaycunata nergan: “Amamansayämaysu. Musyämi cruci caypawanusishgan Jesusta ricagshayämushgayquita. Payga manamicaychönasu caycan, sinöga

15 16

Page 117: Quechua  huamalies bible - new testament

117

v 50 16.20 Naupa cag griego copiacunacho versículo 9-pita ushashganyäga manami cansu.

cawarimushganami. Masqui ricayay,sutarashgancho mananami cannasu.”

7Nircurnami say warmicunata nergan:“Cananga aywayay waquindiscïpulucunatawan Pedrutawilanayquipä: ‘Manarä wanurniyäshushgayquinölami Jesús Galileamannaupaycan paywan saychotincunayquipä.

8Sayno niptinmi warmicuna juclaaywacuyargan mansacaywansucsucyaycar. Mansacäyashpanmiricashgancunata pitapis wilapäyargansu.

María Magdalenata Jesucristo yuripashgan

(Mateo 28.9-10; Juan 20.11-18)9[Domingo tuta Jesús cawarimur

puntata yuripargan María Magdalenata.Paypitami naupata Jesús gargorganganchis supaycunata.10Yuriparcuptinmi María aywarwilargan Jesuspa discïpuluncunata.Chänanpäga paycuna Jesúswanushganpitami laquishwagaycäyargan. 11Saymi María chaycurJesús cawarimushganta wilapaptinpispaycuna criyiyargansu.

Ishcay discïpuluncunataJesucristo yuripashgan

(Lucas 24.13-35)12Saypitanami Jesuspa ishcay

discïpuluncuna Jerusalenpitaaywaycäyaptin Jesús tariparcurpaycunawan juntu aywargan saynänipa. Say discïpuluncunaga manamitantyayargansu Jesús cashganta.13Saypita pay cashganta reguircurnamiJerusalenman cutergan discípulumayincunata Jesús yuripashgantawilayänanpä. Jerusalenman chaycurwilayaptinpis manami criyiyargansu.

Ali wilacuyninta wilacunanpä discïpuluncunata Jesucristo

cachashgan(Mateo 28.16-20; Lucas 24.36-49;

Juan 20.19-23; Hechos 1.6-8)14Saypitanami Jesús yuripargan chunca

juc (11) acrashgan discïpuluncunatamësacho micur jamaraycäyaptin.Yuriparcurmi nergan: “Yäracuyniynagrunacuna, cawarimushgätawilayäshuptiqui ¿imanirtäcriyiyashcanquisu? 15Cananpitagamay-saypapis aywayay lapan runacunataali wilacuynëta wilapäyänayquipä.16Mayganpis chasquicamar bautizacorgasalvashmi canga. Manachasquicamagcunami isanga in ernumangaycush cayangapä. 17Runacunatantyacuyänanpäga milagrucunapiscayangapämi. Saymi nogamanyäracamagcuna jutëcho supaycunatagargonga y juc idiömacunatapis parlanga.18Culebra picaptinpis, venënuta garaptinpismanami wanuyangapäsu. Saynölamigueshyaycagcunapa jananman maquintachurar Tayta Diosta manacuptinaliyäyangapä.”

Ciëluman Jesucristo cutishgan(Lucas 24.50-53; Hechos 1.9-11)

19Discïpuluncunata parlapaytaushasquiptinmi Jesucristuta Tayta Diosninsigloriaman pushacorgan. Nircurna derëchacag lädunman Tayta Dios jamaserganmandag cananpä. 20Saypita discïpuluncunamay-saychöpis wilacuyargan Jesucristupawilacuyninta. Paycuna wilacuyaptinmiJesucristo ali yanapargan milagrucunatapisrurayänanpä. Sayta ricarmi runacunatantyacuyargan say wilacushganJesucristupa wilacuynin rasunpaypacashganta. Amén.]v

16

Page 118: Quechua  huamalies bible - new testament

118

1 1-4Cuyay waugui Teó lo:Noga Lucasmi cay libruta

Jesucristupita gampä guelgamö.Jesucristo wilacuytagalaycushganpita-pasami lapanrurashgancunata apostolnincunaricayargan. Ricayashgantawilacuyänanpämi apostolnincunataJesús cachargan. Paycunawilacuyaptinmi wiyagcuna Jesuspitaascag guelgayash. Saymi nogapis caylibruta guelgä, galaycushganpita-pasaimano cashgantapis shumag tapucurcur.Saynöpami Jesucristupitayachasiyäshushgayquita mástantyanquipä.

Juan Bautista yurinanpä cashganta ángil wilacushgan

5Israel nacioncho Herodes mandagrey caycänan wisanmi juc cüra carganZacarías jutiyog. Paymi cargan Abíascürapa castan. Zacariaspa warminmi

cargan Elisabet. Paypa taytanpis cüramicargan. 6Paycunaga Tayta Diosninsimandashgancunata cumplirmi imaypiscawayag. Saymi paycunapäga washantapipis parlayagsu. 7Ishcanpis chachanamicayargan. ChacwanyashganyagpisElisabetpa wawan manami cargansu.

8Saypitami Zacariaspa y cüramayincunapapis turnun chämuptinnaJerusalenman aywayargan templuchoTayta Diosninsita sirviyänanpä.9Saychömi imaypis rurayashgannosuertitarä jitayargan maygan cürapistempluman incienso rupasegyaycuyänanpä. Saymi suertiyargamorgan Zacariaspä. 10SauragaZacarías templo rurinman yaycuycurinciensuta rupasishganyagmi lapanrunacuna Tayta Diostamanacuycäyargan templo patiucho.

11Templucho inciensutarupaycäsiptinmi altarpa derëcha cagläduncho Tayta Diosninsipa angilnin

SAN LUCASJesucristupita guelgashgan

Lucasmi cay libruta guelgargan Jesucristo rurashganta y yachasishgantapismusyanansipä. Lucasga mëdicumi cargan. Apóstol Pablo Tayta Diosninsipawilacuyninta wilacur puriptinmi paywan purergan. Jesucristo imano cashgantapisshumag tapucurcurmi Teó lo jutiyog runapä Lucas cay libruta guelgargan.Guelgananpäga Teó lushi Lucasta gastuncunapä puestupargan. Sayno captinpismanami Teó lulapäsu Lucas guelgargan, sinöga lapan runacuna Jesucristo imatarurashgantapis musyayänanpämi. Saynömi Hechos nishgan librutapis payguelgargan. Lucaspita masta musyanayquipä liyinqui Hechos 16.11-16; 20.5-16;21.1-18; 27.1-44; 28.1-16; Colosenses 4.14; 2 Timoteo 4.11; Filemón 24.

Page 119: Quechua  huamalies bible - new testament

119

a 1.17 Cristo manarä shamuptin Eliasta Tayta Diosninsi cachamunanpä cashganta runacunashuyacuyargan (Malaquías 4.5-6). Eliaspita masta musyanayquipä liyinqui1 Reyes 17.1-19.21; 2 Reyes 2.1-18.

Zacariasta yuripargan. 12Say angiltaricaycurmi Zacarías yupamansacargan. 13Saymi ángil caynonergan: “Zacarías, ama mansamaysu.Tayta Diosninsimi wiyashushcanquimanacushgayquita. Saymi warmiquiElisabet gueshyacongapä olgu wamrata.Paypa jutinta churapanqui Juancananpä. 14Suriqui yuriycuptinmi yupacushicunquipä. Saynöpis lapanrunacunami cushicuyangapä. 15TaytaDiosninsipa wilacuyninta wilacogmisuriqui cangapä. Manami vïnuta ni imashincäsicogcunatapis upongasu.

“Mamanpa pachanchocashganpita-pasami Santu Espíritu paytayanapangapä. 16Saymi Diospawilacuyninta wilacuptin Israel runacunajusancunata cacharir Tayta Diosninsimunashganno cawayangapä. 17TaytaDiosninsipa profëtan Elíaswilacushgannömi paypis wilacongapä.aSaynömi runacunata yäsengawayinchöpis cuyanacur cawayänanpä.Jusalicur cawacogcunatami yäsengaTayta Diosninsi munashgannönacawayänanpä. Saynöpami runacunatayachasenga Cristo shamuptin alichasquicuyänanpä.”

18Ángil sayno niptinmi Zacaríastaporgan: “¿Imanöpatä musyämannimashgayquicuna rasunpaypacashganta? Nogaga auquinnami cä.Saynömi warmëpis chacwanna caycan.Sayno caycaptëga ¿imanöpatä surëcanman?”

19Saymi ángil nergan: “TaytaDiosninsipa wilacognin Gabrielmi caycä.Paymi cachamash suriqui yurinanpäcashganta wilanäpä. 20Caywilashgäcunaga lapanpis

cumplengapämi. Nishgäcunata manacriyishgayquipitami cananga shimiquiwatpash cangapä suriqui yurishganyag.”

21Sayyagmi templo patiuchorunacuna shuyaraycäyargan: “¿Imanirtäcay hörayag Zacarías yargamunsu?”niyashpan. 22Saymi templupitayargarcamurna shimin watpash captinsëñalapana tantyaserganshuyaraycagcunata. Sauragashuyaraycagcuna tantyayargan templorurincho imapis yuripashganta.

23Saypitaga turnunta ushasquirnamiwayinpana Zacarías cuticorgan.24Saypitanami warmin Elisabetgueshyag ricacur pisga quilantinwayinpita mana yarguypa täcorgan.25Cushicushpanmi nergan: “TaytaDiosmi nogata cuyapämash.Cananpitaga runacuna mananamijamuräyämanganasu wawaynagcashgäpita.”

Jesucristo yurinanpä cashganta ángil wilacushgan

26Elisabet gueshyag ricacushganpitasogta quilatanami Tayta Diosninsicachamorgan ángil Gabrielta Galileaprovinciacho caycag Nazaret marcaman.27Saychömi virgen Mariata watucargan.Mariami aunishgana caycargan reyDavidpa castan Josëwan tänanpä.28Chaycurmi ángil nergan: “¡María!¡Tayta Diosninsi acrashganmicaycanqui!”

29Sayno niptinmi Maríayarpachacorgan: “¿Imanirtä saynoniman?” nir. 30Saynoyarpachacuycaptinmi ángil nergan:“María, ama mansamaysu. TaytaDiosninsimi gamta cuyashunqui.

1

Page 120: Quechua  huamalies bible - new testament

120

b 1.54,55 Abrahamta Tayta Diosninsi promitishganta musyanayquipä liyinqui Génesis 12.1-3.

31Cananpitaga gueshyagmi ricacunqui.Wawayqui yurenga olgumi. Paypajutinmi canga Jesús. 32Paygamunayyogmi cangapä. Saymi paytaniyanga Diospa surin cashganta.Paytami Tayta Diosninsi churangamandag rey cananpä, unay castanDavidtano. 33Paypa maquinchömi Israelrunacuna imayyagpis cayangapä.”

34Sauraga María taporgan: “Runatamanarä reguerga ¿imanöpatä gueshyagricacöman?”

35Niptinmi ángil nergan: “SantuEspíritu gamman shamuptinmi TaytaDiosninsipa munayninwan gueshyagricacunquipä. Saymi wawayquipärunacuna niyanga Diospa surincashganta. 36Saynömi castayquiElisabetpis, chacwanna caycar,gueshyacongapä. Paytami runacuna:‘Golog warmi’ niyargan. Sogtaquilanami payga gueshyag caycan.37Tayta Diosninsipäga manami imapisajasu.”

38Saymi María nergan: “Nogaga TaytaDiospa maquinchömi caycä. Saynocaptenga pay munashgannocayculäsun.”

Saypitanami ángil aywacorgan.

Castan Elisabetta María watucashgan

39Ángil nishganpita waraynincunaMaría aywargan Judea provinciajircacho caycag marcaman Elisabettawatucananpä. 40Zacariaspa wayinmanchaycurmi saludargan Elisabetta.41Saludaptinmi Elisabetpa pachanchocaycag wamrapis cuyorgan. SauragaSantu Espiritupa munayninwanmiElisabet cushicushpan nergan: 42“¡Lapanwarmicunapitami Tayta Diosninsigamta acrashushcanqui! Gueshyag

caycashgayqui wawayquita paymiimaypis yanapanga. 43Cristupa mamancaycar watucamänayquipäga ¿pitä cänoga? 44Saludamashgayquita wiyaycurpachächo caycag wawäpis cushicurcuyushmi. 45¡Tayta Diosninsinishushgayquita cumplinanpä cashgantacriyishgayquipitami imaypisyanapäshunquipä!”

Tayta Diosninsita María alabashgan46Saymi María nergan:

“Lapan shongöwanmi TaytaDiosninsita alabä.

47 Salvacog Tayta Diosninsiacramashganpitami cushicö.

48 Mana merëceg captëpis Tayta Dioscuyapämarmi acramash.

Cananpitaga imaypis runacunaniyanga Tayta Diosacramashganta.

49 Munayyog Tayta Diosninsi alimiricamash.

Paynöga manami pipis cansu.50 Pay munashganno cawagcunataga

imaypis cuyapanmi.51 Pipis mana rurashgancunatami

payga ruran.Yachag-tucogcunataga

manacagmanmi churan.52 Mandag cashganpita nación

mandagcunatapis gargun.Mana runa-tucogcunatami isanga ali

cawayänanpä yanapan.53 Muchuycho cagcunatami micuyta

puestupan.Mana cuyapäcog rïcucunatanami

isanga yanapannasu.54,55 Abrahamta promitishganta

cumplirmi paypita miragcunataimaypis yanapan.b

Saymi Israel runacunata managongaylapa cuyapan.”

1

Page 121: Quechua  huamalies bible - new testament

121

Sayno nirmi Tayta Diosninsita Maríaalabargan.

56Elisabet cagcho quimsa quilanotarcurnami wayinpana María cuticorgan.

Juan Bautista yurishgan57Elisabetpa quilan tincusquiptinnami

olgu wamrata gueshyacorgan. 58Wawayogcananpä Tayta Diosninsi paytayanapashganpitami castancuna yreguinacuyashgancunapis cushicuyargan.59Saymi puwag (8) junagyog wamrancaycaptin Zacariaspa wayinman paycunaaywayargan wamranpa cuerpuntaseñalayänanpä. Saychömi taytanpajutilanta jutisiyta munayargan. 60Saymimaman nergan: “¡Manami sayno jutincanmansu, sinöga Juan casun jutenga!”

61Elisabet sayno niptinmi waquinrunacuna niyargan: “Castayquicuna sayjutiyog mana caycaptenga ¿imanirtämunanqui Juan jutin cananta?”

62Sauraga ima jutita churayänanpäpissëñalapa Zacariasta tapuyargan.63Tapuyaptinmi pay manacorgan tacshalatablata saycho guelgananpä. Nircurnasaycho guelgargan: “Juanmi jutin canga”nir. Zacariaspis surinpa jutin Juan canantamunaptinmi saycho cag runacuna äyacashricacuyargan. 64Sauraga jinan höramishimin pashtarcuptin Zacarías TaytaDiosninsita alabargan.

65Saycunata ricaycur lapanreguinacuyashgan cushicuyargan. Saypäsashganpitami pï-maypis parlayarganintëru say marcacunacho. 66Saytawiyagcuna yarpachacuyargan: “¡Caywamra winarcur ima munayyogräcayconga!” Runacuna parlayashgannölamisay wamrata Tayta Diosninsi yanapargan.

Tayta DiosninsitaZacarías alabashgan

67Saymi Santu Espíritu tantyasiptinZacarías nergan:

68 “Israel runacunata yanapag TaytaDiosninsi alabash cayculäsun.

Payga salvamänansipänami caycan.69 Pay munashganno cawag Davidpa

castancunapitami munayyogsalvador yurengapä.

70 Sayno cananpämi unaypita-pasamusyasimargansi wilacogprofëtancunawan.

71 Saynöpis musyasimargansicontransicunapitajorgamänansipä cashganta.

72,73 Abrahamta y paypitamiragcunatapispromitishgancunataga manamigongashgasu.

74,75 Saymi canangachiquimagninsicunapamaquincho cashgansipita TaytaDiosninsi jorgamäshun paymunashganno manamansacuypa waran warancawanansipä.”

76Zacarías sayno niyta ushasquirmiwamrantana nergan:

“Cristuta chasquicuyänanpäwilacuptiquimi runacunamusyayanga Tayta Diosninsipaprofëtan cashgayquita.

77 Wilacognin carmi runacunatatantyasinquipä Tayta Diosninsiperdonar salvananpäcashganta.

78 Runacunata cuyaparmi TaytaDiosninsi Cristuta cachamonga.

79 Saymi Cristo shamur sacäpacushnocawagcunata tantyasengapäjusancunata cacharir TaytaDios munashgannönacawayänanpä.”

80Juanga winaylantami Tayta Diosmunashganno ali cawargan. Sunyagjircalacho targan Tayta Diosninsipawilacuyninta Israel runacunatawilapayta galaycushganyag.

1

Page 122: Quechua  huamalies bible - new testament

122

Jesucristo yurishgan(Mateo 1.18-25)

2 1Say wisanmi Augusto jutiyog runaemperador César cargan. Paymi

mandargan mandashgan cagnacioncunacho lapan runacunacensacuyänanpä. 2Say censacuy carganCirenio jutiyog runa Siria provinciachogobernador caycaptin punta cagcensacuymi. 3Saymi lapan runacunaaywayargan marcancunachocensacuyänanpä.

4,5Josëpa marcanga Judeaprovinciacho cag Belenmi cargan. Belénmarcaga marcan cargan unay castan reyDavid saycho yurish captinmi. SaymiMariawan Josëpis Galilea provinciachocag Nazaret marcapita Belén marcamanaywayargan censacuyänanpä. Sayjunagcuna María quilanchönamicaycargan gueshyacunanpä. 6Belenchocaycaptinnami Mariata wachay nanaysarergan. 7Maychöpis posädacuyänanpämana captinmi guechpa wawanyurergan uywacuna punucunalancho.Incharcurnami naupalanmanpunuycasergan.

Uysha täpagcunataangilcuna yuripäyashgan

8Belén marcapa naupanchömiuyshayogcuna täpaycäyarganuyshancunata. 9Saymanmi TaytaDiosninsipa angilnin elagpitachipipiycar yuripargan. Sayta ricarmiuysha täpagcuna yupa mansacäyargan.10,11Saymi ángil nergan: “Amamansacäyaysu. Tayta Diosninsicachamushgan Cristumi runacunatasalvananpä Davidpa marcanchoyurisquishga. Pay yurishgantamusyarmi lapan runacunacushicuyangapä. 12Belenman aywarmisay itita tariyanquipä uywacuna

punucunalancho mamanpa naupanchoinchash caycagta. Sayno caycagtatarirmi cay nicashgä rasunpaypacashganta musyayanquipä.”

13Sayno nicaptinmi elagpita sayangilpa naupancho yuriyargan más ascaangilcuna Tayta Diosninsita caynoalabar:

14 “¡Ciëlucho Tayta Diosninsi adorashcayculäsun!

¡Cay pasachöpis Tayta Diosninsicuyashgancunapä ali cawaycayculäsun!”

15Saypita angilcuna gloriamancutisquiyaptin uysha täpagcunajucninpis jucninpis cayno ninacuyargan:“Tayta Diosninsi wilasimashgansino acuaywashun Belenman say ititaricanansipä.”

16Sayno nirmi apurä aywayarganBelén marcaman. Chaycurna tariyarganJosëta, Mariata y itintapis uywacunapunucunalancho caycäyagta. 17Saynotariycurna wilapäyargan itipä ángilwilashgancunata. 18Saynowilapäyaptinmi lapan wiyagcunacushicuyargan. 19Marianami paycunaniyashgancunata shongulanchoyarparag. 20Ángil wilashgannölaricaycurmi uysha täpagcuna TaytaDiosninsita alabayashpan cuticuyargan.

Jesucristuta templuman apayashgan

21Saypita puwag (8) junagyogcaycaptinmi costumbrin cashganno itipacuerpunta señalasergan. Saychömijutinta churapargan María manarägueshyag captin ángil nishgannöla. Sayjunagpitanami say itipa jutin carganJesús.

22María gueshyacushganpita chuscuchunca (40) junagtanami Josëwanaywayargan Jerusalén templumanMoisés guelgashgancho nishganno

2

Page 123: Quechua  huamalies bible - new testament

123

c 2.22 Warmi gueshyacushganpita puri cacunanpä cashganpita masta musyanayquipäliyinqui Levítico 12.1-8. d 2.23 Guechpa olgu wamracunata Tayta Diosninsipamunayninman churananpä cashganpita musyanayquipä liyinqui Éxodo 13.2; 13.12-13;Números 3.11-13; 3.45-47. e 2.24 Levítico 12.8.

puri cacunanpä.c Itintapis templumanapayargan Tayta Diosninsipamunayninman churayänanpä. 23Saytarurargan: “Tayta Diospa munayninmanchurayay lapan guechpa olguwamrayquicunata” nir Moisésguelgashgannölami.d 24Warmicunagueshyacuyashganpita templumanimata apayänanpäpis caynömi Moisésguelgargan:

“Ishcay culcushcunata o ishcaypushapa palomata carpisapayanqui.”e

Saymi Mariapis sayguelgaraycashgannöla saycunataapargan templuman.

25,26Say wisanmi Jerusalencho targanSimeón jutiyog runa. Paymi alilatarurashpan Tayta Diosninsita alabarcawargan. Saynöpis shuyarargan Israelrunacuna nacaycäyashganpita Cristoshamur jorgunanpä cashganta. SantuEspiritumi payta musyasergan Cristutaricaycurrä wanunanpä cashganta.27,28Templuman aywananpä SantuEspíritu tantyasiptin Simeón aywarmiricargan Mariawan José itita saymanyaycaycäsegta. Sayman paycunaaywayash cash Moisésguelgashgancunata saychocumpliyänanpämi. Saymi say ititamargarcurna Tayta Diosninsita Simeónalabargan:29,30 “Tayta Dios, cananga

cumplishcanquinaminimashgayquita.

Cananga ricashcänamicachamushgayqui salvadorta.

Ricashgächönaga cushishganamiwanucushäpis.

31 May-saychöpis tag runacunamusyayangami cay wamratagam cachamushgayquita.

32 Saymi mana Israel runacunapistantyayanga runacunatasalvanayquipä cashganta.

Sayno captinmi gamtaalabayäshunqui: ‘¡ImajinanparäIsrael runacunata TaytaDiosninsi cuyargan saycastacho salvadorninsitacachamunanpä!’ niyashpan.”

33Simeón sayno nishgancunatawiyarmi Josëwan María cushicuyargan.34Sauraga Tayta Diosninsita Simeónmanacorgan paycunata yanapänanpä.Nircurna Mariata nergan: “Cay ititaTayta Diosninsi cachamush captinmiwaquin Israel mayinsipis gloriamanchäyangapä. Waquin cagnamiin ernuman gaycush cayangapä. Cay itiwinarcur Tayta Diosninsipawilacuyninta wilacuptinmi ascarunacuna payta chiquiyangapä.35Saynöpami musyacanga runacunayarpäyashgan ali o mana ali cashganpis.Sayno päsaptinmi gampa shonguyquitucsishnörä laquicongapä.”

36Templo patiucho caycargan TaytaDiosninsipa profëtan Ana jutiyogchacwanpis. Paypa taytanmi carganFanuel, Aser castapita. Anami wamrajipashla caycar runawan targan.Runawan tashganpita ganchiswatalatami runan wanorgan. 37Saymiviüdala cacorgan puwag chunca chuscu(84) wata. Payga pagasta junagtamitemplucho ayunashpan TaytaDiosninsita manacur cacog. 38AnapisJesús caycashgan cagman

2

Page 124: Quechua  huamalies bible - new testament

124

chaycushpannami payta ricar TaytaDiosninsita manacur agradëcicorgan.Saynöpis Jesuspita wilapargan TaytaDios cachamushgan Cristutashuyaraycag runacunata.

Josëwan María itinta apacurcur Nazaretman cuticuyashgan

39Tayta Diosninsipa palabranchonishgancunata templuchocumplircurnami Josëwan Maríacuticuyargan Galilea provinciachoNazaret marcanman. 40Tayta Diosninsiali yanapaptinmi winaylanta Jesús másyarpayyog ricacorgan y calpanpisyurergan.

Chunca ishcay watayog caycar templuman Jesucristo aywashgan

41Jesuspa maman Mariawan Josécada watami Jerusalenman aywayagPascuapä. 42Saymi Jesús chunca ishcay(12) watayog caycaptinna paywanpisaywayargan say estaman. 43Pascuaushaynami Josëwan María marcanpanacuticuyargan. Jerusalencho Jesúsquëdacushgantaga manami cuentatagocuyargansu. 44Saymi waquinrunacunawan Jesús aywaycashgantayarpäyashpan juc junag goyatiaywayargan. Saypita castancunacho yreguinacuyashganchöpis Jesusta ashirmanami tariyargansu. 45Manatariycurmi cutiyargan Jerusalenmansaycho ashiyänanpä.

46Cutishganpita waraynin junagrämiJesusta tariyargan templucho caycagta.Saychömi masta yachacunanpä yachagrunacunata tapucur jamaraycargan.47Shumag tantyaycur tapucushgantawiyarmi lapan wiyagcunacushicuyargan. Saynöpis cushicuyarganyachag runacuna tapuyashganta Jesúsali contestaptinmi. 48Sauraga saychotariycurmi Josëwan María yupa

cushicuyargan. Mamanmi nergan:“¿Imanirtä caycho quëdacuycorgayqui?Nogacuna yupa laquicurmi gamtaashiyashcä.”

49Sayno niptin Jesús nergan:“¿Imanirtä ashiycäyämanqui? ¿Manacumusyayanqui Taytäpa templunchocanäpä cashganta?”

50Sayno niptin paycunaga manamitantyayargansu imanir saynonicashgantapis.

51Nircur Jesuswanna cuticuyarganNazaretman. Saychömi mamanwantaytan mandashgancunata Jesúsrurargan. Mamanga shongulanchömiyarparag lapan ima päsashgancunatapis.52Winaylantami Jesús más yachayyogricacorgan. Saynölami respitösu captinTayta Diosninsipis y runacunapis paytacuyayargan.

Juan Bautista wilacushgan(Mateo 3.1-12; Marcos 1.1-8;

Juan 1.19-28)

3 1,2Zacariaspa surin Juan sunyagjircacho caycaptinmi Tayta

Diosninsi nergan wilacuynintawilacunanpä. Say wisanmi Tiberiojutiyog runa emperador Césarcaycargan. Paymi chunca pisga (15)watana lapan nacionpa mandagnincaycargan. Saynöpis Poncio-Pilatogobernador caycargan Judeaprovinciacho. Herodisnami mandagcaycargan Galilea provinciacho.Herodispa wauguin Felipe mandagcaycargan Iturea y Traconitenishgancho. Saynömi Lisaniaspismandag caycargan Abiliniacho.Jerusalenchönami Anaswan Caifás másmandag cüra caycäyargan.

3Saymi Jordán mayu naupancho cagmarcacunapa Juan purerganwilacushpan: “Tayta Diosninsiperdonayäshunayquipä

2 3

Page 125: Quechua  huamalies bible - new testament

125

f 3.6 Isaías 40.3-5.

jusalicuycunata cacharirbautizacuyay” nir. 4Juan Bautistamanarä yuriptinmi Tayta Diosninsipaprofëtan Isaías paypita caynoguelgargan:

“Sunyag jircachömi juc runagayacuypa wilaconga:

‘Mandag runa shamuptinchasquicunayquipä nänita pisarpuestucuyashgayquinojusalicuycunata cacharirpuestucuyay Tayta Diosninsishamuptinchasquicuyänayquipä.

5 Sayno puestucuyay ragracunatapampasagno,

jircacunata pampasagno,wicsu nänicunata derechagnoy uchcu uchcu nänita

pampasagnöpis.6 Saynöpami lapan runacuna

tantyacuyanga Tayta Diosninsisalvananpä cashganta. f

7Runacuna bautizacuyänanpäshayämuptinmi Juan nergan:“¡Culebra casta runacuna! ¿Imanirtägamcuna yarpaycäyanqui jusayogcaptiquipis Tayta Diosninsiin ernuman managaycuyäshunayquipä cashganta?8Tayta Diosninsi in ernuman managaycuyäshunayquipägajusalicuycunata cacharir paymunashgannöna cawayay. Amayarpäyaysu Abrahampa castancayashgalayquipita Tayta Diosninsisalvayäshunayquipä cashganta. TaytaDios munarga cay rumicunatapisAbrahampa castanmanticrarasinmanmi. 9Mana ali wayogjachacunata chaquipita muturirninaman gaycushgansinömi TaytaDiosninsega jusalicogcunata

in ernuman gaycunanpä listunacaycan.”

10Juan sayno niptinmi runacunatapuyargan: “Sauraga ¿imatatärurayäman salvacuyänäpä?”

11Sayno tapuyaptinmi nergan: “Ishcaytrucana mödanayog carga jucag cagmödanayquicunata goycuyaymödanaynag cagta. Saynöpis micuyyogcarga raquipaycuyay micuyniynagcagta.”

12Saynölami impuestutacobragcunapis, bautizacunanpä shamur,tapuyargan: “Taytay, nogacunaga¿imatatä rurayäman salvacuyänäpä?”

13Saymi Juan nergan:“Cobrayänayquipä cashganpita mastagaama cobrayanquisu.”

14Saynölami tapuyargansoldäducunapis: “Nogacunaga ¿imatatärurayäman salvacuyänäpä?”

Saymi Juan nergan: “Ama pipaguellaynintapis guechuyanquisu. Saynoama pitapis manacagtaga tumpanquisu.Aruyashgayquipitachasquiyashgalayquiwancontentacuyanqui.”

15Sauraga Cristo cay pasamanshamunanpä cashganta shuyaragrunacuna yarpachacuyashpan niyargan:“¿Juansurä Tayta Dios cachamushganCristo caycan?” nir.

16Saymi Juan nergan: “Cristogasayrämi shamonga. Nogagayaculawanmi gamcunata bautizä. TaytaDiosninsi cachamushgan Cristumiisanga Santu Espirituwan y ninawanpisbautizayäshunquipä. Nogaga manamipayno munayyogsu caycä. 17Paygajurquëtan aptashmi caycan trïgutawayrananpä. Nircurmi trïgu cagtachuranga wayinman. Y punshan cagtanagayconga imaypis mana upeg ninaman

3

Page 126: Quechua  huamalies bible - new testament

126

g 3.19 Say warmipa jutin cargan Herodías.

saycho rupananpä.” 18Sayno parlaparmiJuan yachasergan Tayta Diosninsipawilacuyninta.

19Saynöpis runacunata Juan nergan:“Wauguin Felipipa warmintag suwaparrey Herodes jusalicush. Saynölami másjusatapis payga ruraycan.” 20Saynoparlaycashganta musyarmi Juanta prësusariycasir Herodes wichgasergancarcilman. Sayno wichgasirmi másjusayog ricacush.

Jesucristuta Juan Bautista bautizashgan

(Mateo 3.13-17; Marcos 1.9-11)21Carcilman Juan manarä yaycurmi

runacunata bautizaycaptin Jesuspischargan bautizacunanpä. BautizacurcurTayta Diosta manacuycaptinmi ciëloquichacascamorgan. 22SaychömiJesusman Santu Espíritu urämorganpalomano. Saymi ciëlupitawiyacämorgan Tayta Dios caynonimushgan: “Gamga cuyay surëmicanqui. Noga munashgäno lapantacumpliptiquimi cushish caycä.”

Jesucristupa unaycastancuna cashgan

(Mateo 1.1-17)23Quimsa chunca (30) watayognöna

caycar bautizacurcurmi Jesús wilacurgalaycorgan Tayta Diosninsipawilacuyninta. Jesuspäga runacunayarpäyargan Josëpa surin cashgantami.

Josënami Elïpa surin cargan.24 Elïmi cargan Matatpa surin.

Matatmi cargan Levïpa surin.Levïmi cargan Melquipa surin.Melquimi cargan Janapa surin.Janami cargan Josëpa surin.

25 Josëmi cargan Matatiaspa surin.Matatiasmi cargan Amospa surin.

Amosmi cargan Nahumpa surin.Nahummi cargan Eslipa surin.Eslimi cargan Nagaipa surin.

26 Nagaimi cargan Maatpa surin.Maatmi cargan Matatiaspa surin.Matatiasmi cargan Semeipa surin.Semeimi cargan Josëpa surin.Josëmi cargan Judäpa surin.

27 Judämi cargan Joanapa surin.Joanami cargan Resapa surin.Resami cargan Zorobabelpa surin.Zorobabelmi cargan Salatielpa

surin.Salatielmi cargan Neripa surin.

28 Nerimi cargan Melquipa surin.Melquimi cargan Adipa surin.Adimi cargan Cosampa surin.Cosammi cargan Elmodampa surin.Elmodammi cargan Erpa surin.

29 Ermi cargan Josuëpa surin.Josuëmi cargan Eliezerpa surin.Eliezermi cargan Jorimpa surin.Jorimmi cargan Matatpa surin.

30 Matatmi cargan Levïpa surin.Levïmi cargan Simeonpa surin.Simeonmi cargan Judäpa surin.Judämi cargan Josëpa surin.Josëmi cargan Jonanpa surin.Jonanmi cargan Eliaquimpa surin.

31 Eliaquimmi cargan Meleapa surin.Meleami cargan Mainanpa surin.Mainanmi cargan Matatapa surin.Matatami cargan Natanpa surin.

32 Natanmi cargan Davidpa surin.Davidmi cargan Isaïpa surin.Isaïmi cargan Obedpa surin.Obedmi cargan Boozpa surin.Boozmi cargan Salmonpa surin.Salmonmi cargan Naasonpa surin.

33 Naasonmi cargan Aminadabpasurin.

Aminadabmi cargan Arampa surin.Arammi cargan Esrompa surin.

3

Page 127: Quechua  huamalies bible - new testament

127

h 4.4 Deuteronomio 8.3. i 4.8 Deuteronomio 6.13. j 4.11 Salmo 91.11-12. k f 4.12Deuteronomio 6.16.

Esrommi cargan Farespa surin.Faresmi cargan Judäpa surin.

34 Judämi cargan Jacobpa surin.Jacobmi cargan Isaacpa surin.Isaacmi cargan Abrahampa surin.Abrahammi cargan Tarëpa surin.Tarëmi cargan Nacorpa surin.

35 Nacormi cargan Serugpa surin.Serugmi cargan Ragaupa surin.Ragaumi cargan Pelegpa surin.Pelegmi cargan Heberpa surin.Hebermi cargan Salapa surin.

36 Salami cargan Cainanpa surin.Cainanmi cargan Arfaxadpa surin.Arfaxadmi cargan Sempa surin.Semmi cargan Noëpa surin.Noëmi cargan Lamecpa surin.

37 Lamecmi cargan Matusalenpa surin.Matusalenmi cargan Enocpa surin.Enocmi cargan Jaredpa surin.Jaredmi cargan Mahalaleelpa surin.Mahalaleelmi cargan Cainanpa surin.

38 Cainanmi cargan Enospa surin.Enosmi cargan Setpa surin.Setmi cargan Adanpa surin.Y Adanmi cargan Tayta Diosninsi

camashgan.

Jesucristuta jusalicasiytaSatanás munashgan

(Mateo 4.1-11; Marcos 1.12-13)

4 1Jordán mayucho Jesúsbautizacushganpitanami Santu

Espíritu payta pushargan sunyagjircaman. 2Saychömi chuscu chunca(40) junagnintin Satanás paytacamargan jusalicasinanpä. Sayjunagcuna ayunar manami imatapismicorgansu. Saymi wanunayparäJesusta micanay saricuycorgan.

3Sayno micanaycaptinmi Satanásyuripaycur nergan: “Diospa surin

caycarga micunayquipä cay rumitatantaman ticrarasiy, ari.”

4Sayno niptin Jesús nergan: “TaytaDiospa palabrancho caynömi nican:

‘Manami micuyta micularsurunacuna cawayan,

[sinöga Tayta Dios nishgancunatacäsucuyashpanpiscawayanmi]. h

5Saypitanami altunnin puntapitaSatanás elagpita ricasergan may-saynacioncunata. 6,7Nircurmi nergan:“Gongurpaycur nogata adoramaptiquegacay ricashgayqui nacioncunata y saychocag riquëzacunatami goycushayqui. Lapanricashgayquicunataga noga chasquishcämunashgä cagta pitapis goycunäpämi.”

8Saymi Jesús nergan: “[¡Witicuy,Satanás!] Tayta Diospa palabranchögacaynömi nican:

‘Tayta Dioslatami adoranayquiy pay japalantami sirvinayqui. i

9Saypitanami elagpita Jesusta Satanásricacascasergan Jerusalén templojanancho. Saychönami payta nergan:“Diospa surin carga caypita pampamansaltarpuy. 10Diospa palabranchögacaynömi guelgaraycan:

‘Angilnincunatami Tayta Diosninsicachamonga maychocaptiquipis cuidashunayquipä.

11 Paycunami sariyäshunqui pampamanjegaptiqui ni chaquilayquitapisrumicunaman manatacacunayquipä. j

12Niptinmi Jesús nergan: “TaytaDiospa palabranchöga caynömi nican:

‘Tayta Diosta ama obligaysuquiquiqui munashgayquitarurasinayquipä. k

13Sauraga yarpashganta rurasiytamana camäpacurcurnami payta

3 4

Page 128: Quechua  huamalies bible - new testament

128

l 4.19 Isaías 61.1-2.

cachaycur Satanás aywacorgan yapaycutimunanyag.

Galileacho Jesucristo ali wilacuyta wilacur galaycushgan

(Mateo 4.12-17; Marcos 1.14-15)14Saypitami Santu Espiritupa

munayninwanna Jesús cutergan Galileaprovinciaman. Intëru saymarcacunachömi paypita runacunaparlayargan. 15Say marcacunacho cagsinagogacunacho Jesús yachasiptinmilapan runacuna: “Ali yachasicogmipayga” niyargan.

Nazaret marcachoJesucristo wilacushgan

(Mateo 13.53-58; Marcos 6.1-6)16Saypitanami Jesús aywargan

naupata tashgan Nazaret marcaman.Saymi imaypis aywashganno sábadojamay junagcho aywargansinagogaman. Saychönami runacunapapuntanman aywargan Tayta Diosninsipapalabranta liyimunanpä. 17Saycholiyimunanpämi macyargan profëtaIsaías guelgashganta. Saymi liyimorgan:

18 “Santu Espiritutami Tayta Diosnogaman cachamushyanapämänanpä.

Paymi acrarcamar yanapaycämanmuchog runacunaman aliwilacuyta apanäpä.

[Saynöpis paymi cachamash laquishcagcunata cushisinäpä.]

Saynöpis cachamash carcilchocagcuna librina cayänanpäcashganta wilanäpä,

gapracunapa nawinta aliyäsinäpä,jucpa maquincho nacaycag

runacunata jorgunäpä19 y Tayta Diosninsita cäsucur ali

cawayänanpä cag tiempo

chämushgantanawilacunäpäpis.”l

20Sayno liyircurnami Isaíasguelgashganta Jesús cutiycasergansinagogacho yanapag runata. Cutiycasirjamacuycuptinmi saycho caycagrunacuna payta ricaraycäyargan.21Saymi Jesús nergan: “Sayliyimushgäta unay guelgargan nogaruranäpä cagcunapitami. Sayguelgaraycashganno cumpliycashgätagamcuna ricaycäyanquinami.”

22Sayno niptinmi runacuna Jesuspacontran parlayargan: “¿Imatatä paymusyan sayno parlananpä? ¿Manacucayga Josëpa surin?”

23Saymi Jesús nergan: “Gamcunacapascher yarpaycäyanquiCapernaumcho milagruta rurashgänocay marcansichöpis milagruta ruranäpäcashganta. Sayno yarpäyashgayquegarunacuna cayno niyashgannölamicaycan: ‘Jampicog carga quiquiquiräjampicuy.

24Nircurmi Jesús nergan: “TaytaDiosninsipa profëtancuna quiquinpamarcancho mana chasquishcashgannömi gamcunapischasquiycäyämanquisu. 25,26YarpäyayTayta Diosninsipa wilacognin Elíascawanan wisan imano päsashgantapis.Quimsa wata sogta quilantin manatamyaptin lapan marcacunachöshimuchuy cargan. Say wisan Israelnacioncho asca viüdacuna caycaptinpisTayta Diosninsi manashi cachargansuEliasta maygan viüdatayanapänanpäpis. Saypa trucangacachargan Sidoncho cag Sareptanishgan marcacho tag viüdalatayanapänanpäshi. 27Saynöpis TaytaDiosninsipa wilacognin Eliseo cawananwisan Israel nacioncho ascagshi

4

Page 129: Quechua  huamalies bible - new testament

129

cayargan leprawan gueshyaycagcuna.Say gueshyawan ascaggueshyaycäyaptinpis Eliseo manashialiyäsergansu maygantapis. Sirianacionpita cag Naamantashi isangaaliyäsergan.”

28Sauraga Jesús sayno nishgantawiyaycur saycho cagcunatantyacuyargan paycunapä milagrutarurananpa trucanga juclämarcacunalacho rurananpäcashgantami. Saymi yuparabianäyargan. 29Gaga jananchopaycunapa marcan captinmi Jesustaapayargan gaga quilunman saypitatangariyänanpä. 30Saypitatangayänanpä apaycäyaptinmipaycunapa chaupinpita yargurir Jesúsaywacorgan.

Supay löcuyäsishgan runata Jesucristo cachacäsishgan

(Marcos 1.21-28)31Saypitami Galilea provinciacho cag

Capernaum marcaman Jesús aywargan.Saychömi cada sábado jamay junagrunacunata yachasergan. 32Jesusgamanami waquin yachasegcunanösuyachasergan, sinöga paycunapita másalimi yachasergan. Sayno yachasiptinmirunacuna yupa cushicuyargan.

33Say sinagogachömi caycargan supaylöcuyäsishgan runa. Paymi gaparargan:34“¡Nazaret marcapita cag Jesús!¿Imatatä munanqui nogacunawan?¿Nogacunata gargayämänayquipäcushamushcanqui? ¡Noga musyämi Dioscachamushgan Cristo cashgayquita!”

35Sayno niptinmi Jesús olgutupargansupayta: “¡Upälala cay runapita juclayarguy!” nir.

Sayno niptinmi lapan runacunapanaupancho say runata sagtariycur supayaywacorgan. 36Sayta ricaycurmi lapanrunacuna cushicuyashpan jucninpis

jucninpis cayno parlayargan:“¡Imajinanparä munayyog caycansupaycuna payta cäsucuyänanpäga!”

37Supayta gargushganta musyarmilapan marcacunacho runacunaparlayargan Jesús munayyog cashganta.

Asca gueshyagcunataJesucristo aliyäsishgan

(Mateo 8.14-17; Marcos 1.29-34)38Sauraga sinagogapitanami Jesús

aywargan Simonpa wayinman.Chänanpämi Simonpa suedran

ebriwan ansa jitaraycargan. Saymisaycho caycag runacuna Jesustaruwacuyargan payta aliyäsinanpä. 39Say

ebrita Jesús olgutupaptinmi Simonpasuedran jinan höra aliyasquergan.Aliyarcurnami micuyta paycunatagarargan.

40Saypita inti jegaycaptinnamiJesusman apayargan tucuy-niraggueshyawan gueshyaycagcunata. Saygueshyagcuna yatayculaptinmialiyäyargan. 41Saynömi waquingueshyagcunapitapis supaycunayarguyargan cayno gaparäyashpan:“¡Gamga Diospa surinmi canqui!” nir.Tayta Dios cachamushgan Cristocashganta wilacuyaptinmi supaycunataJesús olgutupargan imatapis manaparlacuyänanpä.

Jesucristo wilacur purishgan(Marcos 1.35-39)

42Pasa wararcuptinnami marcapitaJesús aywargan sunyagninman. Saymirunacuna ashishpan pay caycashgancagman chäyargan. Saycho tariycurmanacuyargan paycuna cagpita manaaywacunanpä. 43Saymi Jesús nergan:“Waquin marcacunachöpis TaytaDiosninsipa wilacuyninta wilacunämicaycan. Saypämi Tayta Diosninsicachamash.” 44Saymi sinagogacunacho

4

Page 130: Quechua  huamalies bible - new testament

130

m 5.14 Leprawan gueshyaycag runacuna aliyarcur imata rurananpä cashganpitamusyanayquipä liyinqui Levítico 14.1-32.

may-saychöpis Jesús wilacorgan TaytaDiosninsipa wilacuyninta.

Asca pescäducunataSimón sarishgan

(Mateo 4.18-22; Marcos 1.16-20)

5 1,2Tayta Diosninsipa wilacuynintaGenesaret gochacho asca

runacunata yachaycäsishpanmi Jesúsricargan ishcay büquicuna gochacuchuncho jinayla caycagta.Pescagcunaga büquincunapitayargurirmi rednincunatatagshaycäyargan. Jesús yachasishgantawiyayta munarmi asca runacuna paytaquichquiparäyargan. 3Saymi Simonpabüquinman Jesús wisarcur Simontamanacorgan cuchunpita máswashaläman büquinta apananpä. Saybüquiman jamaycurmi saypitanarunacunata yachasergan. 4Yachasiytaushasquirnami Simonta nergan:“Cananga büquiquita apay máschaupi-niragman. Nircur saycho jitayredniquita pescäducunatasariyämunayquipä.”

5Sayno niptin Simón nergan: “Waratipescaycarpis manami ni juclaylatapissariyashcäsu, taytay. Imano captinpisnicämaptiquega yapay jitayäshärednëta.”

6Sayno nirmi redninta jitarcur saysicapescäducunata sariyargan, redninpisrachinashganyag. 7Saymi jucagbüquicho pescag mayincunataguemlacuyargan yanapäyänanpä.Paycuna chaycurmi ishcan büquimanpescäducunata winayarganbüquincunapis talpunäyashganyag.8-10Saychömi caycargan Zebedeupasurincuna Santiaguwan Juanpis.Paycunami cayargan Simonpa pescag

mayincuna. Saysica pescäducunatasarirmi lapanpis segaypa mansacashnoricacuyargan. Saymi Jesuspapuntanman gongurpacuycur SimónPedro nergan: “Jusasapa runami cä,taytay. Sayno caycarga manaminaupayquichöpis cämansu.”

Niptinmi Jesús nergan: “Amamansacaysu. Pescäduta sarinayquipatrucanga runacunatanami TaytaDiosninsipa wilacuynintawilapanquipä.”

11Sayno niptinmi gocha cuchunchobüquincunata y lapan imancunatapiscachariycuyashpan Jesuswanaywayargan.

Leprawan gueshyagtaJesucristo aliyäsishgan

(Mateo 8.1-4; Marcos 1.40-45)12Jesús juc marcacho caycaptinmi

chargan leprawan yupa gueshyaycagruna. Say runami Jesuspa puntanmangongurpacuycur nergan: “Sänu canäpäaliyaycasilämay, taytay.”

13Sayno ruwacuptinmi Jesúsyataycorgan: “Cananpitagaaliyashganami canqui” nir.

Sayno nisquiptinmi jinan höraaliyasquergan. 14Nircurnami Jesúsnergan: “Ama pitapis wilanquisu nogaaliyäsishgäta. Saypa trucanga Moisésguelgashgancho nishgannöpistempluman ayway aliyashganacashgayquita cüra ricashunayquipä.Nircurna Moisés guelgashganchonishgannöla aliyashgayquipita lapantapisruranqui.m Aliyashgana cashgayquitacüra nishuptiquimi lapanpis musyayangarasunpaypa aliyashgayquita.”

15Aliyäsishganta pipis musyanantamana munaycaptinpis may-saychömi

4 5

Page 131: Quechua  huamalies bible - new testament

131

n 5.27 Mateupa jucag jutinmi cargan Leví.

runacuna musyayargan. Saymi ascarunacuna pay cagman shuntacäyarganyachasishgancunata wiyayänanpä ygueshyaycashganpita aliyäyänanpäpis.16Jesusga imaypis sunyagninmanmiaywag Tayta Diosta manacunanpä.

Paralítico runataJesucristo aliyäsishgan

(Mateo 9.1-8; Marcos 2.1-12)17Juc wayicho runacunata Jesús

yachaycäsiptinmi saycho jamaraycarganMoisés guelgashganta yachasegcunawanfariseucuna. Paycuna shayämorganGalilea provinciapita, Judeaprovinciapita y Jerusalenpitapis. TaytaDiosninsipa munayninwanmi Jesúscaycargan gueshyagcunataaliyäsinanpä.

18Saymanmi runacuna quirmawanapayargan paralítico runata.Chaycasirmi imaycanöpapis Jesuspanaupanman yaycasiyta munayargan.19Asca runacuna saycho captinmi wayipuncunpa yaycasiytacamäpacuyargansu. Saymi wayijananman wisarcasir wayigataraycashganta quichayargan. Nircurwascawan warcuypa quirmantintauräsiyargan Jesuspa naupanman. 20Sayrunacuna payman yäracuyashgantamusyarmi say gueshyaycag runata Jesúsnergan: “Lapan jusayquipitaperdonashganami caycanqui, hïjo.”

21Sayno niptinmi Moisés guelgashganleycunata yachasegcunawan fariseucunayarpachacuyargan: “¿Pitä cay runagaDios-tucur lutanta parlananpäga? TaytaDioslami munayyog caycan runacunataperdonananpä.”

22Sayno yarpaycäyashganta musyarmiJesús taporgan: “¿Imanirtä saynoyarpaycäyanqui? 23¿Maygantä más aja

caycan? ¿Runapa jusancunataperdonaycu? ¿O gueshyaycashgantaaliyäsiycu? 24NOGAM I munayyog caycärunapa jusancunata perdonanäpä. Saytamusyayänayquipämi cay runataaliyäsishä.”

Nircur say gueshyaycag runatanergan: “¡Sharcuy! Quirmayquitaapacurcur wayiquipa aywacuy.”

25Sayno niptinmi jinan höragueshyaycag runa aliyashganasharcurcorgan. Nircur quirmantaapacurcur wayinpa aywacorgan TaytaDiosninsita alabashpan. 26Saytaricaycurmi runacuna cushicuyashpanTayta Diosta alabayargan: “¡Cay runaaliyäsishgantanöga manami imaypisricashcansisu!” niyashpan.

Discïpulun cananpä Mateuta Jesucristo gayashgan

(Mateo 9.9-13; Marcos 2.13-17)27Say wayipita Jesús

aywaycashganchömi Mateon jutiyogrunata ricargan impuestuta cobrarjamaraycagta. Saymi Jesús payta nergan:“Discïpulö canayquipä gatirämay.”28Sayno niptinmi cobracuyta cachariycurJesuswan Mateo aywacorgan.

29Discïpulun cananpä Jesúsacrashganpita cushicushpanmi micuytawayincho Mateo rurasergandiscïpuluncunawan Jesús micunanpä.Saychömi impuestuta cobragmayincunawan waquin runacunapisJesuswan ascag micuycäyargan. 30Sayrunacunawan Jesús caycagta ricaycurmiMoisés guelgashganta yachasegcunawanfariseucuna Jesuspa discïpuluncunataniyargan: “¿Imanirtä gamcuna impuestocobragcunawan y Tayta Diosta manacäsucogcunawanpis micuyanqui yupuyanqui?”

5

Page 132: Quechua  huamalies bible - new testament

132

ñ 5.35 Waquenga “magta” ninanpa trucanga “mözu” niyanmi. o 5.38 Macwa mödanata yshilicaycag urputa Jesucristo tincusergan unay costumbricunaman. Mushog träputa y sayrärurash aswatanami Jesucristo tincusergan quiquinpa yachasicuyninman. p 6.4 Say tantatamicushganpita musyanayquipä liyinqui 1 Samuel 21.1-6; Levítico 24.5-9.

31Sayno niyashganta wiyarmi Jesúsnergan: “Gueshyagcuna jampicogtanistäyashgannölami jusasapacunapisTayta Diosninsipa wilacuyninta pilapistantyasinanta nistäyan. 32Nogagamanami Tayta Diosninsi munashgannocawag runacunalata Diospawilacuyninta wilapänäpäsu shamushcä,sinöga pay munashganno mana cawagrunacunatapis wilapänäpämi.”

Yachasicuynin mushog cashganta Jesucristo tantyasishgan

(Mateo 9.14-17; Marcos 2.18-22)33Saypitanami Jesusta tapuyargan:

“Juan Bautistapa discïpuluncunawanfariseucunapa discïpuluncunaga ayunarTayta Diosta imaypis manacuyanmi.Gampa discïpuluyquicunaga ¿imanirtäpaycunano ayunayansu?”

34Sayno tapuyaptinmi Jesús nergan:“Casaray estaman gayasishgan cagcuna¿ayunayanmansurä? 35Casarag magtañwanuptinmi isanga ayunayangapä.Saynölami discïpulöcunapis paycunawancashgäyäga ayunayanmansu.”

36Saymi Jesús mastapis nergan:“Manami pipis mushog mödanatarachinsu macwa mödanataremendananpä. Sayno rurargaperdisengami mushog mödanata. Saymushog mödanapita rachishgan träpogamanami camarangasu macwamödanachöga. 37Saynöpis sayrä rurashaswata manami winansisu shilicaycagurpumanga. Shilicaycag urpumanwinashgaga aswa pogur say urputalacsiriycongami. Sayno captengaaswapis jichacangami y urpupis paquirushacangami. 38Saymi sänu urpuman

sayrä rurash aswata winansi.o [Saynorurashgaga aswapis manami jichangasuni urpupis paquengasu.] Saynölaminogapa yachasicuynëpis mushog cargamcunapa costumbriquicunamangatincunsu.

39“Saynöpis manami pipis pogushvïnuta yawarcur sayrä rurash vïnutaupuyta munansu: ‘Pogush vïnoga manamitincunsu sayrä rurash vïnuman’ nishpan.Saynölami unay yachasicuycunawanyachacash car noga yachasishgäcunatarunacuna chasquicuyta munayansu.”

Sábado jamay junagpä Jesucristo munayyog cashgan

(Mateo 12.1-8; Marcos 2.23-28)

6 1Sábado jamay junagchömidiscïpuluncunawan Jesús

päsaycäyargan trïgu poguraycagchacracuna cuchunpa. Saypa päsarmiJesuspa discïpuluncuna trïguta palarcurcuparishpan micuyargan. 2Sayta ricarmifariseo runacuna niyargan: “Sábadojamay junag mana arunapä Moisésguelgashgan leycunacho nicaptenga¿imanirtä discïpuluyquicuna trïgutapalaycäyan?”

3Saymi Jesús nergan: “Sábado jamayjunagcho trïguta palarpis paycunaga manamijusalicuycäyansu. Asca cutimi gamcunaliyiyashcanqui David yanapagnincunawanmicanar imata rurayashgantapis. Asca cutiliyiycarpis ¿manacu tantyayanqui? 4DavidgaTayta Diosta manacuna wayi rurinmanyaycurmi Tayta Diosninsipä churaraycagtantata micorgan. Nircur paywan aywagrunacunata say tantata garargan paycunapismicuyänanpä.p Say tanta cüracunalamicuyänanpä captinpis sayta micur Davidga

5 6

Page 133: Quechua  huamalies bible - new testament

133

manami jusalicuyashgasu.” Sayno nirmiJesús tantyasergan discïpuluncuna sábadojamay junagcho trïguta micurpis manajusalicuyashganta.

5Nircur Jesús nergan: “NOGAM I munayyogcaycä sábado jamay junagcho runarurananpä mana rurananpä cagtapis ninäpä.”

Sábado jamay junagcho wanush maquiyog runata Jesucristo

aliyäsishgan(Mateo 12.9-14; Marcos 3.1-6)

6Saypita juc sábado jamay junagchönamisinagogaman Jesús yaycorgan yachasinanpä.Saychömi caycargan juc runa, derëcha cagmaquin wanush. 7Sauraga Moisésguelgashganta yachasegcunawanfariseucunami Jesusta ricapaycäyargancayno yarpäyashpan: “Mä sábado jamayjunag caycaptin ¿aliyäsinäcush tagaygueshyagta? Aliyäsiptenga say achäquilamicontran sharcushunpä.”

8Sayno yarpaycäyashganta tantyarmiwanush maquiyog runata Jesús nergan:“Sharcurcur runacunapa naupanmanichicuy.”

Sayno niptinmi say runa ichircorgan.9Nircurna runacunata Jesús taporgan:“Sábado jamay junagcho ¿gueshyaycagrunata aliyäsishwancu o ‘Jinanacacusunpis’ nishwancu?”

10Saypita naupancho caycagrunacunata ricärishpan maquin wanushcaycag runata nergan: “¡Maquiquitajogariy!” Jogarcuptinmi maquin sänunaricacorgan. 11Sábado jamay junagchosayno aliyäsiptinmi fariseucuna yuparabiacuyargan. Nircur wilanacuyarganJesusta wanusiyänanpä.

Chunca ishcay apostolnincunata Jesucristo acrashgan

(Marcos 3.13-19)12Saypita juc sacayna Jesús aywargan

jircaman Tayta Diosta manacunanpä.

Saychömi warargan Tayta Diosninsitamanacuycar. 13Pasa wararcuptinnamidiscïpuluncunata gayargan. Nircurpaycunapita acrargan chunca ishcay(12) runacunata apostolnincunacayänanpä. 14Paycunami cayarganSimón (paytami jutinta churaparganPedro nir), Simonpa wauguin Andrés,Santiago, Juan, Felipe, Bartolomé,15Mateo, Tomás, Alfeupa surin Santiago,“Celote” nishgan Simón, 16Santiagupawauguin Judas y Jesusta entregag cagJudas Iscariotipis.

Asca runacunata Jesucristo aliyäsishgan

(Mateo 4.23-25)17Jircapita Jesús urämurnami juc

pataccho asca discïpuluncuna y saysicarunacunapis juntaraycagta tarergan. Sayrunacunami shayämorgan Judeaprovinciapita, Jerusalenpita, Tiro marcapitay Sidón marcapitapis. Paycunamijuntacäyargan Jesús yachasishgantawiyayta munar y gueshyashgancunapitaaliyash cayta munayashpan. 18Saychowaquinta aliyäsishgannölami supaynacasishgan runacunatapis Jesúscachacäsergan. 19Aliyäsiptinmi pï-maypisJesusta yataylapis yatayta munayargan,gueshyashganpita aliyäyänanpä.

Cushish cawanansipä Jesucristo yachasishgan(Mateo 5.1-12)

20Sauraga discïpuluncunata ricärirmiJesús nergan: “Cay pasacho pobricaycarpis cushishmi cawayanquipä.Gamcunatami Tayta Diosninsinaupanman pushayäshunquipä.

21“Cay pasacho micanarpis cushishmicawayanquipä. Gloriachöga manamimicanäyanquipänasu.

“Cay pasacho wagarpis cushishmicawayanquipä. Gamcunatami gloriacho

6

Page 134: Quechua  huamalies bible - new testament

134

Tayta Diosninsi cushicuytagoyäshunquipä.

22“NOGATA

chasquicayämashgayquipita runacunachiquiyäshuptiqui, garguyäshuptiqui niashliyäshuptiquipis ama laquicuyaysu.23Sayno nacayashgayquipitami TaytaDiosninsi premiuta gloriachopuestupäyäshunquipä. GamcunatanömiTayta Diosninsipa unayprofëtancunatapis nacasiyargan. Saynocaycaptenga imano nacarpiscushicuyay.”

Jusalicur cawag runacunata Tayta Diosninsi juzgananpä cashgan

24Nircurnami Jesús nergan:“¡Rïcucuna! Cay pasacho imaycayogpiscar runa mayiquita manamiyanapäyashcanquisu. ¡Saymi gamcunataTayta Diosninsi mana cuyapaypain ernuman gaycuyäshunquipä!

25“¡Imaycayquicunapis asca captincushicogcuna! In ernuchöga segaypaminacayanquipä.

“¡Quiquilayquicunapä imatapis yarparcushish cawagcuna! Gamcunagalaquicuyashpayquimi wagayanquipä.

26“¡Lapan runacunapita alabashcagcuna! Unay lutan yachasicogcunaalabash cayänalanpä yarpashgannömigamcunapis alabash cayänalayquipäyarpachacuycäyanqui. Saynocayashgayquipitami Tayta Diosninsimana cuyapaypa in ernumangaycushunquipä.

Chiquimagninsita cuyanansipä Jesucristo yachasishgan

(Mateo 5.38-48; 7.12a)27“Cäsucamagcunatami isanga në:

Cuyayanqui chiquishogniquicunata.Contrayquicunatapis ali ricayanqui.28Gayapäshogniquicunapä Tayta Diostaruwacuyanqui ali cawayänanpä.

Saynöla ashlishogniquicunapäpis TaytaDiosta manacuyanqui perdonananpä.29Pipis lagyayäshuptiquega jucagcärayquitapis camapäyanqui.Punchuyquita guechuyäshuptiquegachompayquitapis cachapariycuyanqui.30Runacuna imalatapismanacushuptiquega goycunqui. Saynoimatapis guechurishushpayquiapacuptenga cachapariycuyanqui.31Runa mayiqui ali ricayäshunayquitamunarga gamcunapis paycunata aliricayay.

32“Cuyanacuyashgalayquiwancuyanacorga ama yarpäyaysu ali runacayashgayquita. Jusasapa runacunapiscuyanacuyashgalanwangacuyanacuyanmi. 33Quiruyquitincushgalanwan ali cawarga amayarpäyaysu ali runa cayashgayquita.Jusasapa runacunapis saynölagacawayanmi. 34Yanapäyäshogniquicunalataimachöpis yanaparga ama yarpäyaysu aliruna cayashgayquita. Fiyu runacunapisyanapagnincunataga yanapäyanmiimatapis chasquiyänan-rayculaga.

35“Gamcunaga chiquishogniquicunatacuyayay. Paycunawan ali cawayay.Imatapis pägu-rayculaga manayaysu.Tayta Diosninsega jusasapa runacunatacuyapanmi. Munayyog Tayta Diosninsicuyapäcog cashganno gamcunapiscuyapäcog carga paypa wamranmicaycäyanqui. Cuyapäcogcayashgayquipitami gloriacho premiutachasquiyanquipä. 36Sayno caycaptengaTayta Diosninsi cuyapäcog cashgannogamcunapis cuyapäcog cayay.

Runa mayinsita mana jamuränansipä Jesucristo

yäsishgan(Mateo 7.1-5)

37“Tayta Diosninsi manajuzgayäshunayquipä runa mayiquita

6

Page 135: Quechua  huamalies bible - new testament

135

ama jamuräyaysu. Saynöpis runamayiquita manacagman amachurayaysu. Tayta Diosninsiperdonashunayquipägachiquishuptiquipis perdonayay.38Pï-maywanpis ali cawaryanapänacuyay. Runa mayiquitayanapashgayquinölami gamcunatapisTayta Diosninsi yanapäyäshunquipä.Yanapäshushpayquegayarpashgayquipitapis mastamiyanapäshunquipä.

39“¿Gapra runa gapra mayintapushanmansurä? Pushaycashgancho¿manasurä pözuman ishcanjegacurpuyanman? Saynölami nogayachasishgäta manarä yachacorgagamcunapis gapranöla caycäyanqui.40Maygan yachacogpis manamiyachasegninpita mastaga yachansu.Sayno captinpis shumag yachacorgayachasegninta tariparcongami.

41“Quiquiquicunapa nawiquicunachojatuncaray ganra jatiraycaptenga¿imanirtä runa mayiquicunapa nawinchoichicnayla ganra caycagta ricapäyanqui?42Nawiquicunacho jatuncaray ganracaycaptenga ¿imanöparä runamayiquita: ‘Nawiquicho tacshala ganracaycagta jorgapäshayqui’ niyanquiman?¡Ishcay cära runacuna! Puntatagajorguyay nawiquicunacho ganracaycagtarä. Sayrämi ricayanquipä runamayiquipa nawincho tacshala ganracaycagta jorgupäyänayquipä. Saynölaruna mayiquita jamuränayquipatrucanga yarpachacuyay quiquiquipajusayquicunata cacharinayquipä.

Parlacuyninpa runata reguinansipä cashganpita Jesucristo

yachasishgan(Mateo 7.17-20; 12.34b-35)

43“Jachacuna manami wayunsu juccasta jachapa wayuyninta. 44Saynöla

manami jïguscunata palansisucashacunapita, ni üvata cosechansisushiracacunapitaga. Ima jachatapiswayuyninpa reguishgansinölamirunacunatapis parlacuyninpa reguinsiali runa cashganta o yu runacashgantapis. 45Saymi ali runagashongun alita yarpashganno alitaparlan. Fiyu runami isanga shongunmana alita yarpashganno mana alitaparlan.

Cäsucog runa y mana cäsucog runa imano cananpä cashgantapis

Jesucristo yachasishgan(Mateo 7.24-27)

46“¿Imanirtä gamcuna:‘Maquiquichömi caycä’ niyämanqui,noga nishgäta mana cäsucuycarga?47Nishgäcunata wiyacamag runa imanocashgantapis canan tantyasiyäshayqui.48Payga caycan cimientuta shumagruraycur sharcasish wayinömi. Ascayacu miramur jaytaptinpis alicimientush wayega manami juchongasu.49Nishgäcunata mana wiyacamag cagmiisanga alpa janalancho sharcasishwayino caycan. Segaypa tamyar yacushamuptin sayno sharcasish wayegajuchurmi ushacangapä.”

Capitanpa ashmayninta Jesucristo aliyäsishgan

(Mateo 8.5-13; Juan 4.43-54)

7 1Runacunata sayno parlapaytaushasquirmi Jesús aywargan

Capernaum marcaman. 2Saychömi juccapitanpa cuyay ashmayninwanuycargannana. 3Sauraga Jesuspäparlayashganta say capitán mayaycurmiJesusman cachacorgan Israel mayorrunacunata: “Ruwacaycayämuyashmaynëta aliyäsipaycamänanpä” nir.

4Saymi paycuna chaycur Jesustaruwacuyargan: “Capitanpa ashmayninta

6 7

Page 136: Quechua  huamalies bible - new testament

136

q 7.12 Waquenga “magta” ninanpa trucanga “mözu” niyanmi.

aliyäsipayculay, taytay. Capitanga alirunami. 5Marca mayinsicunawanpispayga alimi cawan. Sayno ali carmisinagogansitapis sharcasipäyämash.”

6Sayno ruwacuyaptinmi Jesúsaywargan paycunawan. Capitanpawayinman Jesús chänanpäcaycaptinnami say capitán cacharganamïguncunata Jesusta ninanpä: “Amashiafanacuycunquisu, taytay. Capitánmusyanshi wayinman yaycuptiqui Israelrunacuna jamuräyäshunayquipäcashganta. 7Israel runacuna mana Israelrunacunawanga ni parlaylapis manaparlashganta musyarshi quiquengashamushgasu manacushunayquipä.Sayshi caylapita niycunqui ashmayninaliyänanpä. 8Paypis mandagninpamunayninchöshi caycan. Saynöshipaypa munaynincho soldäducunapiscaycäyan. Sayshi maygantapis ‘Ayway’niptin aywan, ‘Shamuy’ niptin shamun yashmayninta ‘Cayta ruray’ niptinpisruran. Gamga paypita más munayyogshicaycanqui. Saymi yäracun nishgayquilapanpis ruracänanpä cashganta.”

9Sayno wilayaptinmi Jesúscushicorgan. Saymi paywan aywaycagrunacunata nergan: “Payno aliyäracamag runataga manami ni Israelrunacunachöpis tarishcäsu.”

10Sayno niptinmi capitanpacachancuna cutiycur tariyargan sayashmay aliyashgana caycagta.

Viüdapa wawanta Jesucristo cawarisishgan

11Saypitana discïpuluncunawan Jesúsaywargan Naín marcaman.Paycunawanmi asca runacunaaywayargan. 12Marcaman yaycuycarnaJesús ricargan ayata pampayänanpäapaycäyagta. Say apaycashgan ayaga

cargan viüdapa juclayla magtaqwawanmi. Saymi asca runacunapiswalquiycäyargan pampäsiyänanpä.13Viüda segaypa wagaptinmi cuyaparJesús nergan: “Ama wagaysu.”

14Nircur apagcunaman witiycurquirmanta yataycorgan. Sauraga ayataapagcuna ichiycuptin wanush caycagmagtata Jesús nergan: “¡Magta, sharcuy!”

15Sayno niptinmi wanush caycagmagta jamarcamur parlar galaycorgan.Nircurna Jesús say viüdata nergan:“¡Ama wagaynasu! ¡Wawayquicawarimushganami!”

16Sayta ricaycur lapan runacunacushicuyashpan Tayta Diosninsitaalabayargan: “¡Tayta Diosninsipaprofëtanmi nogansiman chämush!¡Tayta Diosninsimi payta cachamushyanapämänansipä!” nir.

17Saymi Judea provinciacho y naupanmarcacunachöpis Jesús rurashgancunamusyacargan.

Juan Bautistapa discïpuluncuna Jesucristuman tapog aywayashgan

(Mateo 11.2-19)18Jesús rurashgancunatami Juan

Bautistapa discïpuluncuna Juantawilayargan. Sauraga ishcaydiscïpuluncunata Jesusman cachargantapumunanpä: 19“¿Gamcush caycanquiTayta Dios cachamushgan Cristo, ojuctaräcush shuyacuyäshä?” nir.

20Sauraga Juanpa cachancuna Jesúscagman chaycur payta tapuyargan:“Juanmi musyayta munaycan, taytay.¿Gamcush caycanqui Tayta Dioscachamushgan Cristo, o juctaräcushshuyacuyäshä?” 21Sayno tapogchashgan hörami Jesús aliyaycäserganasca gueshyagcunata, supaygueshyasishgancunata y gapracunatapis.

7

Page 137: Quechua  huamalies bible - new testament

137

r 7.24 Juc runa imatapis fäcil criyiptin say wisan runacuna niyargan vientu cuyusishganjachano say runa cashgantami. s 7.27 Malaquías 3.1.

22Say gueshyagcunata aliyarcasirJesús nergan: “Cutiyashpayqui Juantawilayay ricayashgayquita ywiyayashgayquitapis. Gapracunaricayannami. Puriyta mana puëdegwegrucuna puriyannami. Leprawangueshyagcuna aliyashnami caycäyan.Upacuna wiyayannami. Juc ishcaywanushcunapis cawariyämushganami.Muchogcunapis Tayta Diosninsipawilacuyninta wiyaycäyannami.23Nogaman yäracamashgannöla imaypisJuan yäracamäsun.”

Juan Bautista Tayta Diosninsipa profëtan cashgan

24Juanpa cachancunacutisquiyaptinnami runacunata Jesúsnergan: “Sunyag jircaman Juantaricayänayquipä aywar manami jachatavientu cuyusegta ricayänayquipäsuaywayargayqui.r 25Saynöpis manami fïnumödanan jatish runata ricayänayquipäsuaywayargayqui. Reypa wayinchotagcunalami ali mödanan jatishcaycäyan. 26Manami saycunata ricagsuaywayargayqui, sinöga Tayta Diosninsipaprofëtanta ricayänayquipämi.27Juanpämi Tayta Diosninsipapalabrancho cayno guelgaraycan:

‘Wilacognëtami cachashärunacunata puestucasinanpä.

Saynöpami puestucush cayangashamuptëchasquicayämänanpä.’s

28“Juanpä sayno guelgash captinmilapan runacunapitapis payga máspuntata tantyash Tayta Dioscachamushgan Cristo cashgäta. Saynocaptinpis discïpulöcunaga nogawanpurish carmi Juanpita masla tantyayanDios cachamushgan Cristo cashgäta.”

29Saypita Jesús mastapis nergan: “Juannishganta wiyagcuna, hasta más jusasapacagcunapis, tantyayarganmi TaytaDiosninsipa wilacuynin ali cashganta.Saymi paycunata Juan bautizargan.30Fariseucunawan Moisés guelgashgantayachasegcunami isanga bautizacuyargansu,Tayta Diosninsi nishgancunatachasquicuyta mana munayashpan.”

Juan Bautistapä y Jesucristupä runacuna parlayashgan

31Sayno nircur Jesús mastapis nergan:“Canan tiempo runacunaga yupay-tucogwamracunanömi caycäyan. Manamichasquicuyämansu noga yachasishgäcunatani Juan Bautista yachasishgancunatapis.32Wamracuna: ‘Puclar estata rurashun’ nirquënata tucaptin yanasancuna tushuytamana munayashgannömi nogayachasishgäcunatapis chasquicuyansu. ‘Ayapampayta puclar laquicuypa cantashun’niptinpis yanasancuna puclayta manamunashgannömi Juan Bautistayachasishgancunatapis chasquicuytamunayansu. 33Juan Bautista imaypisayunaptin y vïnuta mana upuptin: ‘¡Paygasupaypa munaynincho carmi saynocaycan!’ niyan. 34Pï-may runawanpisshuntacar NOGA ima micuytapis micuptë yvïnutapis upuptë ‘Micular upular puricun’niyäman. Saynöpis: ‘Jusasapa runacunawany Romapä impuesto cobragcunawanpuricog’ niyäman. 35Sayno manachasquicayämaptinpis Juantawan nogataTayta Dios cachamashgan tantyacaycanTayta Dios munashganno cawayaptëmi.”

Perdonash cagcuna Tayta Diosninsita más cuyashgan

36Saypitami fariseo runa wayinmanJesusta pushargan saycho paywan

7

Page 138: Quechua  huamalies bible - new testament

138

t 7.38 Say wisanshi runacuna pampaman weguycur micuyag. Sayno micuycaptinmi Jesuspachaquinta warmi agsanwan pisapargan. u 7.42 Say jusasapa warmita Jesús tincusergan ascajagayog runaman. Say fariseo runatana tincusergan walcala jagayog runaman.

micuyänanpä. Wayinman chaycasirmimësa cagman jamasergan. 37SaymanJesús aywashganta mayaycurmijusasapa warmi aywargan “alabastro”nishgan rumipita rurashganbotëllanwan perfümin aptash. 38Jesuspanaupanman jamaycur wagaptinmiJesuspa chaquinman weguin jutorgan.Say jutushgantanami agsanwansaquisipargan. Nircur Jesuspa chaquintamusarcur winapargan apashganperfümita.t

39Sayta ricaycurmi fariseo runa caynoyarpargan: “Tayta Diospa profëtancarga Jesús tantyanmanmi ima-niragwarmi yataycashgantapis. Mañösawarmi cashganta musyarga manamimunanmansu cargan yataycunantapis.”

40Sayno yarpaycashganta musyarmiJesús nergan fariseo runata: “Simón,rätula wiyarcamay wilapänäpäcashganta.”

Sayno niptinmi payga nergan: “Mäwilaycalämay, taytay.”

41Saymi Jesús nergan: “Ishcay runashijuc runapa jagan cargan. Jucninshijagan cargan ishcay wata arupänanpä.Jucagnashi jagan cargan ishcay quilaarupänanpä. 42Say runacuna jagancayashganta pägayta manapuëdiyaptinshi ishcantapiscobrargannasu. Canan nimay. ¿Maygancagtä say guellayyog runata máscuyanga?”u

43Saymi Simón nergan: “Más aypalajagan cag runacher, taytay.”

Niptinmi Jesús nergan: “Alitaminishcanqui.”

44Sayno nirmi warmita ricärirSimonta Jesús nergan: “Cay warmiwagar chaquëta musash jusasapa

cashganpita perdonash carmi.Costumbrinsi caycaptinpis wayiquimanyaycamuptë gamga manami yacutapuestupämashcanquisu chaquëtaawicunäpä. Cay warmimi isangachaquëman weguin jutushgantapisagsanwan pisapämash. 45Yaycamuptëmanami musamargayquisu. Paymiisanga yaycamushganpita-pasa manauticaypa chaquëta musash.46Umämanpis manami aceititawinapämashcanquisu. Paymi isangachaquëman perfümita winapämash.47Cay warmega jusasapa cashganpitaperdonash carmi sayno ruraycan.Waquenga jusaynag cashganta yarparmiperdonash carpis saynösu ruran.”

48Nircur say warmita nergan: “Lapanjusayquicunapita perdonashganamicaycanqui.”

49Saymi mësacho jamarpaycagrunacuna quiquinpura caynoninacuyargan: “¿Pitä pay runapajusancunata perdonananpäga?”

50Saymi Jesús nergan say warmita:“Yäracamashgayquipitami salvashcaycanqui. Cananga cushishganaaywacuy.”

Jesucristuta yanapag warmicuna

8 1Saypitanami chunca ishcay (12)acrashgan cag discïpuluncunawan

Jesús purergan marcan marcan, TaytaDiosninsipa wilacuynintawilacuyashpan. 2Paywanmi aywayargansupaypa munayninpita jorgushganwarmicuna y gueshyancunapitaaliyäsishgan warmicunapis. Saynöpisaywargan María Magdalena. PaypitamiJesús gargorgan ganchis supaycunata.3Saynöpis aywayargan Herodispa

7 8

Page 139: Quechua  huamalies bible - new testament

139

v 8.10 Isaías 6.9.

yanapagnin Chuzapa warmin Juana,Susana y waquin warmicunapis. Jesustay discïpuluncunata paycunayanapäyargan imalancunawanpiscashganpita.

Tayta Diosninsipa wilacuyninta muruman Jesucristo tincusishgan

(Mateo 13.1-9; Marcos 4.1-9)4Marcacunapita asca runacuna Jesús

cagman aywar shuntacäyaptinmi Jesúswilapargan: 5“Juc runashi aywargantrïgu murog. Sayshi muruta shicaptinwaquin chäyargan näniman. Näniparunacuna purirshi say murucunatajarucuyargan. Saynöshi pishgucunapissay murucunata upshacurcuyargan.6Waquin cag murunashi chäyarganshalaman. Saycho winamurpis alpaaläpa mana captinshi shanaywansaquicäcuyargan. 7Waquin cagmurunashi chäyargan cashacunacashganman. Cashacuna rurinchogarwashtaycälar winamurshiwayuyninpis cargansu. 8Waquin cagmurunashi ali alpaman chäyargan.Saycunaga ali winamurshi wayorgan jucespïgalacho pachacta (100).”

Sayno yacharcasir Jesús nergan:“Nishgäta wiyag cäga shumagtantyacuyay.”

Muruman tincusishganta Jesucristo tantyasishgan

(Mateo 13.10-17; Marcos 4.10-12)9Saypita discïpuluncuna Jesusta

manacuyargan: “Tantyasiyämay saytincusiypa yachasishgayquita, taytay”nir.

10Saymi Jesús paycunata nergan:“Gamcunataga tincusiypayachasishgäcunata shumagmitantyasiyäshayqui. Mana

cäsucamagcunatami isanga yachasëimaman tincusirpis mana tantyasiylapa.Sayno yachasë ricaycarpis manatantyayänanpä y wiyaycarpis manachasquicuyänanpämi.v

11“Say wilapashgäcunaga caynömicaycan: Trïgu murunömi TaytaDiosninsipa wilacuynin caycan. Trïgumurupacog runanömi Diospawilacuyninta wilacogcuna caycäyan.

12“Chucru näninömi waquinrunacunapa shongun chucru caycan.Sayno chucru shongu carmi TaytaDiosninsipa wilacuyninta wiyarpischasquicuyansu. Saymiwiyashgalantapis Satanás gongaycasinmana salvacunanpä.

13“Waquin runacunapa shongongashalanömi caycan. Paycunaga TaytaDiosninsipa wilacuyninta wiyarcushishmi chasquicuyan. Cushishchasquicurpis shalacho alpa aläpa manacaptin trïgu jegarcamursaquicäcushgannömi paycunapiscaycäyan. Saymi runacunachiquiyaptinpis o ima nacaycho carpiscuticuyan naupata cawayashganmanno.

14“Waquin runacunapa shongongacasha rurincho cag alpanömi caycan.Paycunaga Tayta Diosninsipawilacuyninta wiyarpis másyarpachacuyan waraynincuna imanöpiscawayänalanpä, rïcu cayänalanpä yquiquin munashgannocawayänalanpämi. Saycunalapäyarpachacurmi Tayta Diosninsimunashganno cawayansu.

15“Waquin runacunapa shongonga alialpanömi caycan. Paycunaga TaytaDiosninsipa wilacuyninta cushishchasquicur Tayta Diosninsimunashgannömi cawayan. Saymi alialpacho muru winarcamur segaypa

8

Page 140: Quechua  huamalies bible - new testament

140

w 8.30 “Legión” nishganga “asca waranga” ninanmi.

wayushganno Tayta Diosninsimunashgannöla shumag cawayan.”

Wilacuyninta acsiman Jesucristo tincusishgan

(Marcos 4.21-25)16Sayno nircurmi discïpuluncunata

nergan: “Manami pipis acsita sarisinsu cajunrurinman pacananpä, ni cawitu rurinmanpacananpäga. Saypa trucangaalayrinninmanmi churan wayimanyaycogcunata asicyapänanpä. 17Saynölamigamcunapis yachasiyashgäcunatapï-maytapis wilapanqui. Saynowilapaptiquimi pï-maypis wilacuynëtamusyangapä. 18Yachasiyänayquipäganishgäcunata shumag wiyacuyay.Yachasishgäta cäsucogcunagayachayashganpitapis masmi yachacuyanga.Mana cäsucog cagcunami isanga ichiclatayachayashgalantapis gongaycongapä.”

Maman y wauguincuna pï cashgantapis Jesucristo nishgan(Mateo 12.46-50; Marcos 3.31-35)

19Saypita Jesuspa mamanwanwauguincuna chäyargan Jesús caycashgancag wayiman. Asca runacuna captinmi paycaycashgan cagman yaycuytapuëdiyargansu. 20Saymi juc runa Jesustawilargan: “Mamayquiwan wauguiquicunamipuncucho shuyaraycäyäshunqui” nir.

21Sayno niptinmi Jesús nergan: “PipisTayta Diosninsipa wilacuynintacäsucogcunami mamäno ywauguëcunano caycäyan.”

Vientupäwan yacupä Jesucristo munayyog cashgan

(Mateo 8.23-27; Marcos 4.35-41)22,23Juc junagmi discïpuluncunawan

büquiman yaycur Jesús nergan: “Acupäsashun gocha wac simpaman.”

Saymi simpaycäyaptin Jesúspunucäcorgan. Sayyagmi yupa vientuwanyacu pulchagyar büquita talpucäsinanpänacaycargan. 24Saymi discïpuluncuna Jesustaricchasergan: “¡Taytay, taytay!¡Talpucaycansinami!” nir.

Sayno niyaptinmi Jesús sharcurcurolgutupargan vientutawan yacuta.Olgutupasquiptinmi vientupis yacupischawasquergan. 25Nircurnadiscïpuluncunata nergan: “¿Imanirtäyäracayämanquisu?”

Saymi quiquinpura mansacash niyargan:“Yacupis vientupis sayno cäsunanpäga¡imajinanparä munayyog payga caycan!”

Supay löcuyäsishgan runata Jesucristo cachacäsishgan

(Mateo 8.28-34; Marcos 5.1-20)26Saypita chäyargan Gadara nishgan

partiman. Say cargan Galileaprovinciapa simpanchömi. 27BüquipitaJesús urarpuptinmi supay löcuyäsishganruna marcapita shamorgan. Say runamilöcuyashganpita-pasa garapächulapuricog. Saynöpis panteonlachömitäcog. 28,29Say runataga asca cutimisupay rurasergan munashganta.Maquinta y chaquinta cadinawanwatayaptinpis cadinata rachiriycurmisunyag jircacunaman aywacog.Supaycuna paypita yargunanpä Jesúsniptinmi puntanman gongurpacuycuptinpaycho cag supaycuna gaparäyargan:“¡Munayyog Diospa surin Jesús! ¡Cayrunapita ama gargaycalämaysu!” nir.

30Sauraga Jesús say runata taporgan:“¿Imatä jutiqui?” nir.

Niptinmi: “Nogapa jutëga Legionmi”wnergan.

Sayno nergan asca supaycuna paymanyaycush captinmi. 31Saymi say supaycunaJesusta manacuyargan jiu-jiuyaycag

8

Page 141: Quechua  huamalies bible - new testament

141

ragraman mana garpunanpä. 32Paycunacaycäyashganpita más washalä lömachömiasca cuchicuna micuycäyargan. Saymisupaycuna Jesusta manacuyargancuchicunaman yaycuyänanpä. SauragaJesús aunergan manacuyashganta. 33Saymisupaycuna runapita yarguriryaycucuycuyargan say cuchicunaman.Sauraga cuchicuna löcutashpan tunapacörrir jegacurpuyargan gochaman.Saychömi shengaypa wanuyargan.

34Sayta ricaycurmi cuchi misegcunagamansacash cörrila aywayargan marcachotag runacunata y cercancho tagrunacunatapis wilayänanpä.35Wilayaptinmi runacuna aywayargan imacashgantapis ricayänanpä. Saymanchäyashpanmi say löcuyash runatatariyargan Jesuspa puntanchojuiciunchöna caycagta. Ali yarpayninchönacarmi mödanan jatishgana jamaraycargan.Sayta ricaycurmi runacuna mansariyargan.36Cuchi misegcunami shamogcunatawilargan supaycuna löcuyäsishganpitaimanöpa say runa cachacashgantapis.37Saymi segaypa mansacash lapanpisJesusta niyargan saypita aywacunanpä.Sayno niyaptinmi büquiman wisarcur Jesúscuticorgan.

38Manarä aywacuptinmi say cachacagruna Jesusta ruwacorgan paywanaywacunanpä. Saymi Jesús nergan:39“Nogawan aywanayquipa trucangawayiquipa cuticuy. Saycho wilacunquiTayta Diosninsi cachacäsishushgayquita.”

Sayno niptinmi marcapa aywarrunacunata wilapargan Jesúscachacäsishganta.

Jairupa surinta cawarisimushgan y yawar apaywan gueshyaycag

warmita Jesucristo aliyäsishgan(Mateo 9.18-26; Marcos 5.21-43)

40Gadara nishgan partipita Jesúscutiptinmi shuyarpaycag runacuna

cushish chasquicuyargan.41,42Saymanmi chargan sinagogachomandag Jairo jutiyog runa. Chuncaishcay (12) watayog juclayla warmisurinmi wanuycarganna. Saymi Jesuspapuntanman gongurpacuycurmanacorgan surinta aliyäsegaywananpä.

Sauraga Jesús aywaycaptinmi saysicarunacuna quichquiyparä paytagatiräyargan. 43Saymi runacunapachaupincho aywaycargan chunca ishcay(12) watana yawar apaywangueshyaycag warmipis. [Sänu caytamunarshi say warmi imaycantapisranticur ushargan mëdicucunatapägananpä.] Imanöpa jampiyaptinpismanashi aliyargansu. 44Jesuspaguepanpa yaycuycur mödananpacuchunta yataycorgan. Yataycuptinmijinan höra yawar apayninsaquisquergan. 45Saymi Jesús nergan:“¿Pitä mödanäta yataycamash?”

Saycho lapanpis: “Manami nogayatashcäsu” niyaptinmi Pedro nergan:“Quichqui aywaycashgaga mayganyatashushgayquitapis ¿imanöparämusyashwan, taytay?”

46Sayno niptinpis Jesús yapay nergan:“Musyämi mayganpis yataycamaraliyashganta.”

47Saymi say warmi imaniytapis manacamäpacur sucsucyaycargongurpacuycorgan Jesuspapuntanman. Nircurmi wilargan imaniryataycushganta y jinan höraaliyashgantapis. 48Saymi Jesús nergan:“Nogaman yäracamashgayquipitamialiyashcanqui. Cananga cushishganacuticuy.”

49Jesús sayno parlaycaptinrämiJairupa wayinpita wilacog taripaycurJairuta nergan: “Suriquiwanusquishganami. Amana Jesustapushaynasu, taytay.”

8

Page 142: Quechua  huamalies bible - new testament

142

50Sayno wilaptinmi Jesús nergan:“Ama laquicuysu. Nogamanyäracamaptiquega suriquicawarimongami.”

51-53Sauraga Jairupa wayinmanchaycurmi say wanush wamrapäwagaycäyagta ricar Jesús nergan: “Amawagayaysu. Jairupa surenga manamiwanushgasu, sinöga punuycanlami.”

Sayno niptinmi wanush caycashgantamusyayashpan saycho caycag runacunaJesús nishganta criyiyargansu. SaymiJairupa surin wanush caycashgancagman Jesús yaycasergan Pedruta,Juanta, Santiaguta y Jairutapiswarmintinta. Waquin cagyaycuyänantami isanga munargansu.54Nircurna wanush caycagpamaquinpita sarircur Jesús nergan:“¡Jipachita, sharcuy!”

55Sayno niptin wanush caycagjipachita jinan höra cawarircamursharcorgan. Saymi Jesús mandargan sayjipachitata pachan garayänanpä.56Jipachita cawarimushganta ricaycurmamanwan taytan sellämacushicuyargan. Isangacawarisimushganta pitapiswilapäyänanta Jesús manamimunargansu.

Ali wilacuyninta wilacur puriyänanpä apostolnincunata

Jesucristo cachashgan(Mateo 10.5-15; Marcos 6.7-13)

9 1Saypita chunca ishcay (12)apostolnincunata gayaycur Jesús

nergan paypa jutincho runacunapitatucuy-nirag supaycunata garguyänanpäy gueshyagcunata aliyäsiyänanpäpis.2Nircur paycunata cachargan TaytaDiosninsipa wilacuynintawilacuyänanpä y gueshyaycagcunataaliyäsiyänanpäpis. 3Saymi paycunatanergan: “May marcapa aywarpis ama

apayanquisu tucruyquicunata,guepinayquicunata, mircapayquicunata,guellayniquicunata, nitrucacuyänayquipämödanayquicunatapis. 4May wayimanposädacurpis saylachoposädaräcuyanqui juc marcamanpäsayashgayquiyag. 5May marcachöpismana chasquiyäshuptiquega saypitaaywacuyanqui languiquicho caycagpolvuta tapshirishpayqui. Saynorurayanqui Tayta Diosninsi paycunatajuzgananpä cashgantatantyacuyänanpä.”

6Sayno niptinmi apostolnincunaaywayargan marcan marcan TaytaDiosninsipa wilacuyninta wilacuraycar.Saynömi gueshyagcunatapis ascagtaaliyäsiyargan.

Jesucristuta Herodesreguiyta munashgan

(Mateo 14.1-12; Marcos 6.14-29)7-9Jesús pï cashgantapis mana

musyarmi waquin runacuna niyarganJuan Bautista wanushganpitacawarimushganta. Waquin niyarganTayta Diosninsipa profëtan Elíascashganta. Y waquinnami niyarganmaygan profëtapis cawarimushganta.Juan cawarimushganta runacunaniyaptinmi Galilea provinciapamandagnin Herodes imanöpayarpachacurpis atipargansu. Sayminergan: “Juanpa umanta rogusishcaycaptëga ¿pirä canman say runa? Sayrunata nogapis reguiycöman isanga.”

Pisga waranga runacuna micuyänanpä milagruta

Jesucristo rurashgan(Mateo 14.13-21; Marcos 6.30-44;

Juan 6.1-14)10Wilacuyashganpita apostolcuna

cutiycamurmi Jesusta wilapäyargan

8 9

Page 143: Quechua  huamalies bible - new testament

143

x 9.21 Say wisan Israel runacuna yarpäyargan Cristuta Tayta Dios cachamuptin Romarunacunata Israel nacionpita gargunanpä cashgantami. Sayno yarpäyaptinpis Jesucristomanami guërrata rurananpäsu shamush, sinöga nogansi-raycu cruzcho wanunanpämi. Saymidiscïpuluncunata nergan Cristo cashganta pitapis mana wilapäyänanpä. Wanushganpitacawarircamurmi isanga nergan pï-maytapis wilapäyänanpä (San Mateo 17.9; 28.19).

lapan rurayashgancunata. Saypitapaycunata pushacurcur Jesús aywarganBetsaida marcapa cercanman. 11Saypaaywayashganta musyaycurmi guepanpaasca runacuna aywayargan. Paycaycashgan cagman chaycuptin Jesúspaycunata chasquicorgan. Nircurnayachasergan Tayta Diosninsipawilacuyninta. Saynömigueshyagcunatapis aliyäsergan.

12Saymi pasa tardiyaptinnaapostolnincuna Jesusta niyargan:“Runacuna aywacuyäsunna maylachöpisposädata ashiyänanpä. Caychögamanami imapis cansu garanansipä.”

13Saymi Jesús nergan: “Paycunatagamicuyta gamcuna garayay.”

Sayno niptinmi niyargan: “Pisgatantawan ishcay pescädulamimircapäcuna caycan. Micuy rantegmana aywarga ¿imatarä caysicarunacunata garayäshä?”

14Saychömi runacuna caycäyarganpisga warangano (5,000). Saymidiscïpuluncunata Jesús nergan:“Jamasiyay lapan runacunata pisgachunca-camala (50).”

15Sayno niptinmi saycho cagcunatalapanta jamacuyänanpä niyargan.16Saypitanami pisga tantatawan ishcaypescäduta aptarcur Jesús ciëluparicärishpan Tayta Diosta manacuragradëcicorgan. Nircurna paquircurpaquircur discïpuluncunata macyarganlapan runacunata aypuyänanpä.17Saymi lapan micuyargan pacha junta.Nircurna pusupacuyashgancunatadiscïpuluncuna shuntayargan chuncaishcay (12) canasta juntata.

Jesucristoga Tayta Dios cachamushgan Cristo cashganta

Pedro nishgan(Mateo 16.13-19; Marcos 8.27-29)

18Juc junagmi discïpuluncunawanJesús caycar Tayta Diosta manacorgan.Manacuyta ushasquir paycunatataporgan: “¿Pï cashgätatä nogapärunacuna yarpäyan?” nir.

19Saymi discïpuluncuna niyargan:“Waquin runacunaga niyan JuanBautista cashgayquitami. Waquinnaminiyan Elías cashgayquita. Y waquincagnami niyan maygan profëtapiswanushganpita cawarimushcashgayquita.”

20Saypita yapay taporgan:“Gamcunaga ¿pï cashgätatäyarpäyanqui?”

Saymi Pedro nergan: “Gamga TaytaDios cachamushgan Cristumi canqui,taytay.”

Wanunanpä cashgantaJesucristo wilacushgan

(Mateo 16.20-28; Marcos 8.31-9.1)21Sayno Pedro niptinmi

discïpuluncunata Jesús nergan:“Saytaga pitapis ama wilapäyaysu.x22NOGA segaypa nacasishgarämicashäpä. Israel mayor runacuna,mandag cüracuna y Moisés guelgashganleycunata yachasegcuna chiquimarmiwanusiyämanga. Saypita quimsajunagtaga cawarimushäpämi.”

23Nircur mastapis Jesús nergan: “Pipisdiscïpulö cayta munarga shongunyarpashganno jusalicur ama cawasunsu.

9

Page 144: Quechua  huamalies bible - new testament

144

y 9.42 Waquenga “magta” ninanpa trucanga “mözu” niyanmi.

Saypa trucanga imano nacarpis waranwaran noga munashgänöla imaypiscawasun. 24Noga munashgänocawananpa trucan quiquinmunashganno cawagcunaga in ernumangaycushmi cayangapä. Ima nacaychocarpis noga munashgäno cawagcunamiisanga gloriaman chäyangapä.

25“In ernuman gaycush cananpäcaycaptenga ¿imapätä välin mayjinarïcu cashganpis? 26Pipis nogapita ywilacuynëpita pengacuptenga NOGAP IS

Tayta Diospa angilnincunawanchipipiycar cutimushpä payta manamicäsushäsu. 27Manarä wanurmiwaquinniqui ricayämanquipälapanpäpis munayyog cashgäta.”

Altunnin jircacho Jesucristo chipipiycag ricacushgan

(Mateo 17.1-8; Marcos 9.2-8)28Saypita puwag (8) junagtanönami

Jesús wisargan juc jircaman Tayta Diostamanacunanpä. Saypa aywar pusharganPedruta, Juanta y Santiaguta. 29TaytaDiosta Jesús manacuycaptinmi cäranpisjucnöman ticrargan y mödananpischipipiycag ricacorgan. 30Saychömiricayargan Moiseswan Elías yuriparcurJesuswan parlaycäyagta. 31Shumagchipipiycagpa chaupinchömi quimsanparlaycäyargan Tayta Dios munashgannoJerusalencho Jesús wanunanpä cashganta.

32Say hörami ishcay discípulumayincunawan Pedro segaypapununaycashpanpis ricchaycäyargan.Saychömi ricayargan paycunawan Jesúschipipiycar parlaycagta. 33Sauraga sayrunacuna elagasquiyaptinnami manayarpachacuylapa Pedro nergan: “Alipäränogacuna cayman shayämushcä, taytay.Cananga rurayäshä quimsa suclata: juctagampä, jucta Moisespä y jucta Eliaspä.”

34Sayno parlaycaptinmi pucutaysapacurcorgan. Saymi discïpulucunasegaypa mansariyargan. 35Sauragapucutay rurinpitami Tayta Diosninsinimorgan: “¡Payga cuyay surëmi! ¡Payniyäshushgayquicunata cäsucuyay!”

36Saypitaga quiquilanna Jesús ricacorgan.Discïpuluncunaga say ricayashgancunatapitapis manami wilapäyarganräsu.

Wanuy gueshyawan gueshyaycag magtata Jesucristo cachacäsishgan

(Mateo 17.14-18; Marcos 9.14-27)37Waraynin junag say jircapita

cutiycäyämuptinmi asca runacunaJesusta taripäyargan. 38Say runacunachaupinpitami juc runa fuertipanimorgan: “¡Cuyapayculay cay juclaylasurëta, taytay! 39Supaymi elagpitagaparäsin, pampaman sagtan,pogushaytapis agtusin. Mana cachaypami

yupa nacasin. 40Supayta gargunanpädiscïpuluyquicunaman apamuptëpismanami garguyta puëdiyashgasu.”

41Saymi Jesús nergan:“¡Yäracuyniynag jusasapa runacuna!¿Imayyagrä gamcunawan caycäshä? Mäapamuy wamrayquita.”

42Sayno niptin Jesuspa puntanmansay runapa surin witiycaptinnamipampaman supay sagtariycorgan. Saytaricaycurmi supayta Jesús olgutuparganmagtapita yargunanpä. Cachariycuraywacuptinnami jinan höra magtaysänuna ricacorgan. 43Tayta Diospamunayninwan supayta gargushgantaricarmi lapan cushicuyargan.

Wanunanpä cashganta Jesucristo yapay wilacushgan

(Mateo 17.22-23; Marcos 9.30-32)

Sayno rurashgancunata ricarrunacuna cushicuyaptinmi

9

Page 145: Quechua  huamalies bible - new testament

145

z 9.53 Samaria runacuna yarpäyargan Jerusalencho Tayta Diosta alabayänanpa trucangaSamaria provinciacho cag Gerezim jircacho alabayänantami. Saymi yarpäyargan pipisJerusalencho Tayta Diosta alabarga jusalicuycashganta. Sayno yarpaptinmi Jerusalenpaaywag runacunata posädasiyta munayargansu.

discïpuluncunata Jesús nergan: 44“Jucrunami NOGATA entregamangachiquimagnëcunapa maquinman.”

45Sayno wilaptinpis Jesúsnishgancunata paycuna manamitantyayargansu. Sayno mana tantyarpistapuytami isanga mansapäyargan.

Wamrano nogansipis canansipä Jesucristo tantyasishgan

(Mateo 18.1-5; Marcos 9.33-37)46Saypitanami Jesuspa discïpuluncuna

mandag cayta guechunacur rimanacuyargan:“Nogatami Jesús churamanga gamcunapitamás mandag canäpä” niyashpan. 47Saynorimanacuyaptinmi Jesús juc wamratagayargan naupanman. 48Nircur nergan: “Caywamratano mana cuentash cagcunatachasquicorga nogata chasquicamagnömicaycäyanqui. Nogata chasquicamargacachamag Taytätapis chasquicuycäyanquimi.Saymi manacagman mana churaypa pitapisyanaparga mandag cayanquipä.”

Supayta garguptin mana michäyänanpä Jesucristo yäsishgan

(Marcos 9.38-40)49Saymi discïpulun Juan nergan:

“Nogacuna ricayashcä juc runata gampajutiquicho supaycunata garguycagta, taytay.Saymi nogansiwan mana puriptin jutiquitamana jogarinanpä michäyashcä.”

50Saymi Jesús nergan: “Cananpitagaama michäyanquisu. Pipis contransimana sharcorga favorninsimi caycan.”

Santiagutawan JuantaJesucristo rimashgan

51Tayta Diosman cutinanpä tiempochaycämuptinnami wanunanpä

cashganta musyarpis mana mansacuypaJesús aywargan Jerusalenpa.52Aywaycarnami cachacorgan Samariaprovinciacho cag juc marcaman, saychoposädacuyänanpä wayi asheg. 53Saymarcacho runacuna manamichasquicuyta munayargansu,Jerusalenpa aywaycashganta mayar.z54Sayno mana chasquicuyaptinmiSantiaguwan Juan niyargan: “¿[Elíasmanacushganno] Tayta Diosninsitamanacuyämancu ciëlupita shamogninawan cay runacunataushacäsinanpä?”

55Sayno niyaptinmi paycunata Jesúsrimargan: [“Tayta Diosninsipawilacognin caycarga ¿imanirtä saynoparlayanqui? 56Manami runacunataushacäsinäpäsu cay pasaman nogashamushcä, sinöga runacunatasalvanäpämi.”]

Saypitanami juc marcapanaaywacuyargan.

Paywan puriyta munagcunata Jesucristo tantyasishgan

(Mateo 8.19-22)57Sayno aywaycäyaptinmi juc runa

Jesusta nergan: “Maypa aywaptiquipisgatiräshayquimi, taytay.”

58Sayno niptinmi Jesús nergan:“Atogcunapaga machaynincuna canmi.Saynömi pishgucunapapis gueshuncunacan. NOGAP ÄM I isanga cansu maychopunuycunaläpäpis.”

59Saypita juc runata nergan: “Discïpulöcanayquipä nogawan aywashun.”

Niptin say runa nergan: “Papänëwanuptin pampaycurrämi gamwanaywashä, taytay.”

9

Page 146: Quechua  huamalies bible - new testament

146

a 10.12 Sodomacho tag runacuna jusalicur cawayashganta musyanayquipä liyinquiGénesis 19.1-29.

60Saymi Jesús nergan:“Wanushcunaga wanush mayintapampayäsun. Gamwanga aywashunTayta Diosninsipa wilacuynintawilacunayquipä.”

61Saynömi juc runapis nergan:“Nogapis gamwan aywaytami munä,taytay. Isanga wayëcho caycagcunataräwilaycamushä aywanansipä.”

62Saymi Jesús nergan: “Pipis guepaparicacush yapyag cäga mana alimiyapyan. Saynöpis naupata cawashgannocawayta munagcunaga manamidiscïpulö cayanmansu.”

Ganchis chunca ishcay gatiragnincunata Jesucristo

cachashgan

10 1Saypita Jesús acrargan ganchischunca ishcay (72)

gatiragnincunata. Nircur ishcay ishcaycachargan pay aywananpä cagmarcacunaman wilacuynintawilacuyänanpä. 2Paycunata cacharmiJesús nergan: “Cosëchapoguraycagnömi saysica runacunacaycäyan Tayta Diosninsipawilacuyninta jucla chasquicuyänanpä.Sayno captinpis walcaglami aliwilacuyta wilacogcuna caycäyan. Saynocaycaptenga Tayta Diosta manacuyaywilacogcuna más asca cayänanpä.3Shumag tantyacuyay. Gamcunata yurunacuna cayashganman cachaycäuyshacunata atogman gaycognömi.

4“Ama apayanquisuguellayniquicunata, jacuyquicunata, nilanguiquicunatapis. Piwanpis nänichotincorga parlar ama ichiräcuyanquisu.5Pipa wayinman charpis wayiyogtaniyanqui: ‘Ali cawayänayquipä TaytaDiosninsi yanapaycuyäläshunqui.’ 6Say

wayiyog chasquiyäshuptiqueganiyashgayquinömi paypä ali cawaycanga. Mana chasquiyäshuptiquega jucwayimanna aywayanqui posädataashiyänayquipä. 7Saychasquishogniquicunapa wayilanchoposädaräcuyanqui. Ama wayin wayengaposädata ashiyanquisu. Arupacog runaarushganpita imatapischasquishgannömi gamcunapiswilacuyashgayquipita imatapischasquiyänayqui. Saymi imalatapisgarashushgayquita micuyänayqui.

8“May marcamanpis chäyaptiquirunacuna chasquicuyäshushpayquisaycho imalatapisgarayäshushgalayquita micuyanqui.9Say marcacho gueshyaycagcunataaliyäsiyanqui. Aliyarcasir niyanqui:‘Tayta Diosninsipa maquincho alicawanapä cag tiempo chämushganami.’10Isanga may marcaman chäyaptiquipisrunacuna mana chasquiyäshuptiquegacälliman yargurcur niyanqui:11‘Chaquëcunacho caycag polvutapistapshiyä yu cayashgayquimusyacänanpämi. Ima captinpismusyayay Tayta Diosninsipa maquinchoali cawanapä cag tiempuchönacaycashgansita.’ 12Sayno manachasquiyäshushgayquipitami Sodomamarca runacunaa in ernuchonacayänanpä cashganpitapis paycunamás yupa in ernucho nacayangapä.

Jusalicogcuna in ernuman gaycushcananpä cashganpita Jesucristo

yachasishgan(Mateo 11.20-24)

13“¡Corazín marcacho tag runacuna!¡Betsaida marcacho tag runacuna!¡Gamcunaga juicio nalcho yupami

9 10

Page 147: Quechua  huamalies bible - new testament

147

b 10.13 Tiro y Sidón marca runacuna imano cayashgantapis musyanayquipä liyinquiIsaías 23; Ezequiel capítulo 26-pita capítulo 28 ushashganyag; Amós 1.9-10.c 10.18 “Satanás ciëlupita magacuynörä ratamush” ninanga caycan “Satanás munayniynagricacuycan” ninanmi.

laquicuyanquipä! Gamcunachomilagrucunata rurashgäno Tiro y Sidónmarcacunachob milagrucunataruraptëga maynami jusalicuycunatacachariyanman cargan. Saynöpisjusalicuyashganpita laquicur maynamicotenciapita rurash mödanata jatishuchpaman jamaycur wagayanmancargan. Gamcunaga milagrucunatarurashgäta ricaycarpis jusalicuycunatacachariyta manami munayanquisu.14Sayno cayashgayquipitami Tiro ySidón marca runacuna in ernuchonacayashganpitapis gamcunaga más

yupa in ernucho nacayanquipä.15Capernaum marcacho tag runacuna,¿gamcunaga Tayta Diosninsipanaupanman chäyänayquipäcashgantachi yarpaycäyanqui? TaytaDiosninsipa naupanman chäyänayquipatrucanga Hadisman gaycushmicayanquipä.”

16Sayno nircurmi discïpuluncunatanergan: “Gamcuna wilacuyashgayquitachasquicogcunaga nogatamichasquicaycäyäman. Saynöpisgamcunata manachasquicuyäshushpayquega nogatapismanami chasquicaycämansu. Saynocarga Taytätapis manamichasquicuycäyansu.”

Jesucristupa gatiragnincuna wilacuyashganpita cutiyämushgan

17Wilacuyashganpita ganchis chuncaishcay (72) cachashgancuna cushishcutirmi Jesusta wilayargan:“¡Runacunapita supaycunata jutiquichogarguyaptë yarguyashmi, taytay!”niyashpan.

18Saymi Jesús nergan: “Saynogarguptiquimi ricashcä Satanás ciëlupitamagacuynörä ratamushganta.c19Supaycunata garguyänayquipägamunaynëtami chasquiyashcanqui.Saymi supaycunata garguptiquipispaycuna ticrapäyäshunquipäsu.20Supaycunata gargurcushicuyashgayquipitaga masräcushicuyay libro de la vïdachojutiquicuna guelgaraycashganpita.”

Tayta Diosta Jesucristo manacushgan

(Mateo 11.25-27; 13.16-17)21Saychömi yupa cushicushpan

Tayta Diosninsita Jesús manacorgan:“Ciëlucho y cay pasachöpis gammunayyogmi caycanqui, papá.Yachag-tucogcunata manamitantyasishcanquisu nogatacachamashgayquita. Paycunatatantyasinayquipa trucanga yachacuytamunagcunalatami tantyasishcanqui.Sayno canantami munashcanqui, papá.”

22Nircurnami discïpuluncunatanergan: “Taytämi lapantapismunaynëman churamush, surin captë.Noga imano cashgätapis taytalämimusyan. Saynömi pay imanocashgantapis nogala musyä. Saymitantyasishgä cagcunala musyayan Taytäimano cashgantapis.”

23Saypitami discïpuluncunatamastapis nergan: “Noga rurashgäcunataricarmi gamcunaga ricaycäyanqui unayrunacuna mana ricashgancunata.24Unay profëtacuna y mandagreycunapis reguimaytami munayargan.Reguimayta munarpis cay pasaman

10

Page 148: Quechua  huamalies bible - new testament

148

d 10.27 Deuteronomio 6.5; Levítico 19.18. e 10.32 Leví casta runacunata Tayta Diosninsichurargan cüracunapa yanapagnin cayänanpä. Saypita masta musyanayquipä liyinquiNúmeros 3.5-8.

manarä shamush captë manamireguiyämashgasu. Saynöpis nogawilacushgäcunata wiyayta munarpismanami wiyayämashgasu. Gamcunamiisanga ricaycäyämanqui ywiyaycäyämanqui.”

Runa mayinta Samaria runa cuyapashgan

25Juc cutichömi juc yachag runa,Jesús yachashganta o manayachashgantapis musyayta munar,Jesusta taporgan: “Taytay, ¿imatatäruräman gloriaman chänäpä?” nir.

26Sayno niptin Jesús nergan:“¿Imatatä tantyanqui Tayta Diosninsipapalabranta liyir?”

27Saymi say yachag runana nergan:“Gloriaman runa chänanpäga TaytaDiosninsipa palabrancho caynömi nican:

‘Shumag tantyacuycur lapanshonguyquiwan y lapanvoluntäniquiwan Tayta Diostacuyay.

Saynöla runa mayiquita lapanshonguyquiwan cuyay. d

28Sayno niptin Jesús nergan: “Alitaminishcanqui. Say nishgayquita rurargagloriachömi imayyagpis cawanquipä.”

29Sayno niptinmi say yachag runaJesusta yapay taporgan: “Runa mayëtacuyarga ¿lapan runacunatacucuyapäman?” nir.

30Saymi Jesús wilapargan: “Jucrunashi aywaycargan Jerusalénmarcapita Jericó marcaman.Aywaycaptinshi suwacuna paytamagargan. Nircur jatirashganmödananta y guepintapisguechurishpanshi wanushtanocachariycur aywacuyargan. 31Say

nänipashi päsaycargan juc cüra. Saychowanushno jitaraycagta ricaycarpis manaricag-tucushpanshi päsacorgan.32Saypita Leví casta runapisejitaraycashgan cagman chargan. Paypismana ricag-tucushpanshi päsacorgan.33Samaria runapis saymanshi chargan.Israel runacuna Samaria runacunawanchiquinacuycarpis say Samaria runashiisanga jitaraycagta ricaycur cuyapargan.34Sayshi aceitiwan y vïnuwan jampircurträpucunawan watapargan. Nircurashnunman muntarcasir aparganposädacuna wayiman, saycho shumagjampinanpä. 35Saypitashi waraynin tutasay cuyapäcog runa aywacunanpänacaycar wayiyogta pägargan ishcay junagarur gänashgantano: ‘Gueshyagnëtaricaycälanqui, taytay. Mastagastaptiquipis cutimurnami

.36Jesús sayno wilapayta ushasquir say

yachag runata taporgan: “Say quimsanrunacunapita ¿maygan cagtä runamayinta cuyapargan?”

37Sayno niptin say yachag runanergan: “Samaria runami, taytay.”

Saymi Jesús nergan: “Sauraga gampissay runanöla runa mayiquita cuyapay.”

Martapa y Mariapa wayincho Jesucristo yachasishgan

38Saypita discïpuluncunawan aywarJesús chargan juc tacsha marcaman. Saymarcaman chaptinmi wayinman Martachasquicorgan. 39Martapa nanan María,Jesús yachasishganta wiyayta munarmi,paypa naupanman jamacuycorgan.40Martami isanga wayichoruraynincunata ruraycargan. Saymi ascaruraynincuna captin Jesusta nergan:

10

Page 149: Quechua  huamalies bible - new testament

149

“¿Imanirtä nanä saycho jamaräcun nogacaycho nacaycaptë? ¡Niyculayyanapämänanpä, taytay!”

41Saymi Jesús nergan: “Marta, gamgaaläpa yarpachacuycanquirurayniquicunalapämi. 42Saypatrucanga Tayta Diosninsi nishgancunatayachacunayquipä másyarpachacunayqui. Mariami isangayachacuyta munar yachasishgäcunatawiyaycäman. Sayno yachacunantagamanami pipis michanmansu.”

Tayta Diosta manacunansipä Jesucristo yachasishgan

(Mateo 6.9-15; 7.7-11)

11 1Saypita juc cutichömi Jesúsmanacuycargan Tayta

Diosninsita. Manacuyta ushasquiptin jucdiscïpulun Jesusta nergan:“Discïpuluncunata Juan Bautistayachasishganno nogacunatapisyachaycasiyälämay Tayta Diostamanacuyänäpä.”

2Saymi Jesús nergan: “TaytaDiosninsita manacur niyanqui:

‘[Gloriacho caycag] Tayta Dios,pï-maytapis tantyaycasilay

respitaycuyäshunayquipä.Lapan runacuna gam

munashgayquinocawaycuyäläsun.

[Gloriacho munashgayquitarurayashganno cay pasachöpismunashgayquitaruracaycuyäläsun.]

3 Micuyänäpä micuynë amapishiyculäsunsu, Taytay.

4 Chiquimagnëcunata nogacunaperdonayashgänojusalicuyashgäcunatapisperdonaycayälämay.

Jusalicasiyämayta Satanásmunaptinpis sapaycayälämay,Taytay.

[Saynöpis yanapaycayälämay manajusalicuypa imaypiscawayänäpä.]’ ”

5Nircur Tayta Diosta imaypismanacunansipä Jesús wilapargan: “Jucrunashi pulan pagas aywargan amïgunpawayinman: ‘Amïgo, quimsalatatantayquita manaculäshayqui. 6Jucamïgömi wayëman posädacamush.Manami imaläpis cansu garanäpä.’ 7Saynomanacuptinshi amïgun nergan: ‘Amafastidiamaysu. Puncöpis trancashganamicaycan. Wamräcunapis punucashganamicaycäyan. Mananami sharcamömannasutantata macyanäpä.

8Saymi Jesús nergan: “Sharcamuytamana munaycarpis yaparir yaparirmanacuptenga macyangapämi. Fiyurunacunapis sayno yanapäcogcaycaptenga Tayta Diosninsi masrämiyanapämäshun. 9Imaypis Tayta Diostamanacuyay. Imata nistarpis ruwacuyay.Puncuta tacacognöpis payta gayacuyay.10Tayta Diosta manacogcunagamanacuyashganta chasquinmi. Imatanistarpis ruwacogcunaga tariyanmi.Puncuta tacacogno gayacogtaga TaytaDios wiyanmi.

11“Maygayquicunatapis wamrayquicuna[tantata manacuyäshuptiqui ¿rumitaaptaparcuyanquimansurä?] Pescädutamanacuyäshuptiqui ¿culebratajanchaparcuyanquimansurä? 12Saynöpisruntuta manacuyäshuptiqui ¿alacrantaaptapanquimansurä? 13Mayjina yucaycarpis ¿manacu wamrayquicunata alicaglata aptapäyanqui? Saynölami TaytaDiosninsita manacuyaptiquega SantuEspirituta gamcunaman cachamongapä.”

Satanaspa munayninwan cashganta Jesucristupä niyashgan

(Mateo 12.22-30; Marcos 3.20-27)14Juc cutimi shimin mana pashtag

runapita supayta Jesús gargorgan.

10 11

Page 150: Quechua  huamalies bible - new testament

150

f 11.15 Satanaspa jucag jutenga Beelzebumi caycan. g 11.21 Runacunata maquinchosarararmi Satanás caycan wayinta täpag calpayog runano.

Supay yargusquiptinnami say runaparlayta galaycorgan. Sayta ricaycurwaquin runacuna cushicuyargan.15Waquin runacunanami niyargan:“Manami Tayta Diospa munayninwansusupaycunata runacunapita gargun,sinöga supaycunapa mandagninBeelzebupaf munayninwanmi.”

16Waquin runacunanami Jesustaniyargan: “Tayta Diosninsipamunayninwan supayta gargushgayquitamusyanäpäga más juc milagrutaräruray.”

17Paycuna lutanta yarpäyashgantamusyarmi Jesús nergan: “Juc nacionchorunacuna quiquinpura chiquinacorga¿manasurä wanusinacur ushacäyanman?Saynöpis juc wayicho tagcunaquiquinpura chiquinacorga ¿manasuräwacpa caypa aywacur ushacäyanman?18Sayno captenga ¿imanirtäyarpaycäyanqui Satanaspamunayninwan supaycunatagargushgäta? Quiquinpuragargunacorga Satanás ushacanmanmi.

19“Waquin runacuna supaycunatagarguyaptin gamcunaga yarpaycanquiTayta Diosninsipa munayninwangarguyashgantami. Noga garguptëga¿imanirtä yarpaycäyanqui Satanaspamunayninwan supaycunatagargushgäta? Sayno yarparga lutantamiyarpaycäyanqui. 20Santu Espírituyanapämaptin supaycunata gargushgätaricarmi musyayanqui Tayta Diospamunayninwan Satanasta vincishgäta.”

21Satanaspita más munayyogcashganta tantyasirmi Jesúsyachasergan: “Calpayog runa ali tucrushwayinta täpaycaptenga manamiimantapis suwa apangasu.g 22Saynotäpaycaptinpis paypita más calpayog

runa shamurmi isanga tucruntaguechurir wayinpita munashgantaapaconga.

23“Mayganpis mana chasquicamagcäga conträmi caycan. Nogata manacäsumag cäga Satanás munashgantamiruraycan.”

Maypitapis yargushganman supay cutinanpä cashganpita Jesucristo

yachasishgan(Mateo 12.43-45)

24Sayno nircur Jesús mastapis nergan:“Runapita supay yargurmi sunyagcunapapurin maychöpis tänanpä ashir. Manatariycorga yarpan yargushgan runamanyapay cutiyta. 25Cutiycushpanmi tarinpisapacush y churapacush wayitano.26Sayno caycagta tariycurmi paypita más

yu ganchis supaycunata pushacurcursay runaman cutin paycho tänanpä.Saymi naupata cashganpitaga say runamás yuna ricacun.”

Tayta Diosninsipa wilacuyninta chasquicogcuna cushish cawayänanpä cashgan

27Jesús sayno parlaycaptinrämirunacunapa chaupinpita juc warminimorgan: “Tayta Diospa wilacognincashgayquipita ¡ima cushishgarämamayqui caycan!”

28Sayno niptin Jesús nergan: “Mamäcushicushgannölami Tayta Diosninsipawilacuyninta chasquicurwiyacogcunapis cushish caycäyan.”

Milagrutarä Jesucristo rurananta munayashgan

(Mateo 12.38-42; Marcos 8.12)29Saypitami saysica runacuna Jesús

cashgan cagman shuntacäyargan. Saymi

11

Page 151: Quechua  huamalies bible - new testament

151

h 11.30 Tayta Diosninsi ima milagrutapis rurashganta tantyanayquipä liyinquiSan Mateo 12.40. Saynöpis liyinqui Jonás nishgan libruta. i 11.31 Salomonta watucagshamog warmipita musyanayquipä liyinqui 1 Reyes 10.1-13.

Jesús nergan: “Gamcunaga manamirasunpaypasu Tayta Diosmanyäracuyanqui. Saymi paycachamashganta criyinayquipämilagruta ruranätarä munaycäyanqui.Munayashgayquinöga manamimilagruta rurashäsu. Saypa trucangaTayta Dios juc milagrutarämi rurangaprofëta Jonasta pescädupa pachanchocaycashganpita yargasimur milagrutarurashganno. 30Wilacognin Jonáscashganta unay Nínive marcacho tagrunacuna tantyayänanpä Tayta Diosmilagruta rurashgannömi juc milagrutaruranga pay cachamashganta runacunatantyayänanpä.h

31“Musyashgayquinöpis Salomonpayachasicuyninta wiyananpämi Sabánacionpita-pasa mandag warmishamorgan Jerusalenman.i Paymi juicio

nalcho sharcamongapä canan wisanrunacunata: ‘Salomón yachasishgantanoga chasquicuycaptëga ¿imanirtägamcuna Tayta Diospa surinyachasishganta chasquicuyargayquisu?’ninanpä. Salomonpita noga más yachagcaptëpis canan wisan runacunagamanami wiyacuyansu nogawilacushgäcunata. 32Saynöpis Jonáswilacushganta wiyarmi Nínivicho tagrunacuna jusalicuyashgantacachariyargan. Jonaspita más munayyognoga caycaptëpis wilacushgäta cananwisan runacuna manami chasquicuyansu.Saymi juicio nalcho Nínivicho tagrunacuna sharcayämongapä canan wisanrunacunata: ‘Nogacuna Jonáswilacushganta chasquicuycäyaptëga¿imanirtä gamcuna Tayta Diospa surinwilacushganta chasquicuyargayquisu?’ninanpä.”

Tantyacog cagcuna Jesucristuta chasquiyashgan

(Mateo 5.15)33Saypitami Jesús nergan: “Manami

pipis acsita sarisinsu pacagninmanchurananpä, ni cajun rurinmanpacananpäga. Saypa trucangaalayrinninmanmi churan wayimanyaycogcunata asicyapänanpä. 34Lapantaasicyapänanpä runacuna acsitasarisishgannölami nogapis wilacuycälapan runacuna tantyayänanpä. Pipistantyacog cäga wilacushgäta tantyarchasquicuyanmi. Mana tantyacog cagmiisanga wilacushgäta mana tantyarchasquicuyansu.

35Waquin runacuna wilacushgätachasquicushganta nicarpis jananshongulami chasquicush. Cuidä sayrunacunano cayanquiman.36Wilacushgäta rasunpaypa chasquicushcarga acsi asicyashgannömi runacunaricacuyänanpä wilacuynë nishgannocawanquipä.”

Fariseo runacunata Jesucristo gayapashgan

(Mateo 23.1-36; Marcos 12.38-40;Lucas 20.45-47)

37Jesús parlayta ushasquiptinnami jucfariseo runa pushargan wayinchomicuyänanpä. Chaycurmi mësa cagmanJesús jamacorgan. 38Micunanpämanami maquinta awicorgansu fariseorunacunapa costumbrin cashgannöga.Saymi pushag fariseo runayarpachacushpan Jesusta ricapargan.

39Saymi Jesús nergan: “Gamcunagapusillupa y plätupa janalanta maylarrurintaga mana maylagnömi caycäyanqui.

11

Page 152: Quechua  huamalies bible - new testament

152

j 11.50,51 Abelta wanusishganpita musyanayquipä liyinqui Génesis 4.8. Zacariastawanusishganpita musyanayquipä liyinqui 2 Crónicas 24.20-22.

Saymi pusillupa y plätupa rurincho ganracashganno mana ali yarpäyashgayquiwanambiciöso cayashgayquipisshonguyquicunacho caycäyan. 40¡Manatantyacog fariseucuna! ¿Manacumusyayanqui Tayta Diosninsicuerpuyquita camar shonguyquitapiscamashganta? Saymi cuerpuyqui limpiocananpä yarpachacushgayquinoshonguyquipis limpio cananpäyarpachacuyanquiman. 41Gamcunagamuchogcunata imalachöpis yanapäyay.Sayno rurayaptiquirämi pusillupa rurinmaylash cashganno shonguyquicunapislimpio cangapä.

42“¡Fariseucuna! ¡Juicio nalchoyupami laquicuyanquipä! Gamcunaga

templuman apayänayquipä mentapita,rüdapita y waquin jachacunapitapisdiezmuta imaypis raquiycäyanqui:‘Tayta Diospa palabrancho nishgannölalapantami cumpliycä’ niyashpayqui.Sayno rurarpis runa mayiquicunatagamanami ali ricaycäyanquisu nicuyapaycäyanquisu. Diezmutatempluman apar Tayta Diosninsipapalabranta cumpliyashgayquinöla runamayiquitapis cuyayanquiman.

43“¡Fariseucuna! ¡Juicio nalchoyupami laquicuyanquipä! Gamcunaga

imaypis munaycäyanquisinagogacunacho alinnin bancumanräjamacuytami. Saynöpis gamcunamunaycäyanqui cällicunacho waquinrunacunapita más respëtuwan saludashcaylatami.

44“¡Gamcunaga juicio nalchoyupami laquicuyanquipä! Melanaypä

pamparaycag ayanömi caycäyanqui. Saypamparashgan jananpa mana musyarpipis purishgannömi musyansu yuruna cayashgayquita.”

45Sayta wiyar Moisés guelgashgantayachasegpis nergan: “Sayno nerganogacunatapis wiyaycäsimanquichä,taytay.”

46Niptin Jesús nergan: “¡Moisésguelgashganta yachasegcuna!¡Saynölami gamcunapis juicio nalcho

yupa laquicuyanquipä! Gamcunagarunacuna ima ruraytapis manacamäpacuyashganyagmi Moisésguelgashgan leycunamanpis yapayaparcur imatapis cumplinanpäniyanqui. Saynoyachasiyashgayquicunata cumpliytarunacuna mana camäpacuyashgantaricaycarpis yanaparcuyänayquipatrucanga olgutupaycäyanqui.

47“¡Juicio nalcho yupamilaquicuyanquipä! Unay runacunawanusiyashgan profëtacunapamparäyashgan janancho gamcunaganïchuncunata ruraycäyanqui. 48Saynosharcasirpis manami cäsucuyanquisuprofëtacuna niyashgancunata. Saynomana cäsucuyashpayquimi runacunatamusyaycäsiyanqui say profëtacunatawanusegcunanöla gamcunapiscaycäyashgayquita.

49“Sayno captinmi imano cananpäcagtapis musyar Tayta Diosninsi unaynergan: ‘Paycunamanmi cachamushäwilacognëcunata y apostolnëcunatapis.Sayno captinpis paycunaga waquintamiwanusiyanga y waquin cagtanamimarcan marcan gaticachäyangapä.’50,51Say nishgannölami Abeltawanusishganpita-pasa Tayta Diosninsipaprofëtancunata runacuna imaypiswanusiyargan Zacariasta templopuncucho wanusishganyag.j Say wanusegrunacunatanömi canan wisan Israelrunacunata Tayta Diosninsi juzgangapä.

11

Page 153: Quechua  huamalies bible - new testament

153

52“¡Moisés guelgashgan leycunatayachasegcuna! ¡Juicio nalcho yupamilaquicuyanquipä! Wayiman pipis manayaycunanpä llävipa wawantasaricuycognömi runacunatawichgapaycäyanqui Tayta Diosninsimunashganta mana yachacuyänanpä.Saynölami quiquiquicunapischasquicuyanquisu Tayta Diosninsipawilacuyninta.”

53,54Jesús sayno niptin Moisésguelgashganta yachasegcunawanfariseucuna rabiacurcuyargan.Saypitana wajupar Jesusta imaycatapisniyargan lutanta parlaptin saylawanacusayänanpä.

Ishcay cära mana canansipä Jesucristo yachasishgan

12 1Jesús sayno parlaycaptinmiwaranganpa runacuna wayi

puncuman shuntacäyargan. Jesustawiyayta munayashpanmi tanganacurräsaycho caycäyargan. Saymidiscïpuluncunata Jesús nergan:“Fariseucunaga runacunaricayänalanpämi ali-tucuyan. Cuidäpaycunano ishcay cäracaycäyanquiman. 2Pacaylapajusalicuyashgayquipis juicio nalchomusyacangami. Manami imajusalicuyashgayquipis manamusyacaypaga cangasu. 3Saynömipacaylapa wilanacuyashgayquipis ypuncuta wichgacuycurparlacuyashgayquipis juicio nalcholapan mayacangapä.

Pitapis mana mansacunansipä Jesucristo yachasishgan

(Mateo 10.26-31)4“Cuyaynëcuna, ama mansayanquisu

pipis wanusishunayquipäjurapäshuptiqui.Wanusiyäshushpayquipis almayquitaga

manami wanusengasu5Chiquishogniquicunata mansacurcäsucuyänayquipa trucanga TaytaDiosninsita cäsucuyay. Paymi isangamunayyog caycan almantinta pitapisin ernuman gaycunanpä.

6“Tantyacuyay. Chanquishcunatarunacuna mana cäsupaptinpis TaytaDiosninsi lapantami ricaycan.Chanquishtapis sayno ricaycarga gamcunatamasrämi Tayta Diosninsi ricaycäshunqui.7Agsayqui ayca cashgantapis paygamusyaycanmi. Tayta Diosninsi saynoricaycäyäshuptiquega ama mansayaysupipis wanusiyta munayäshuptiqui.

Jesucristupa favornin parlagcuna ali ricash cayänanpä cashganpita

Jesucristo yachasishgan(Mateo 10.32-33; 12.32; 10.19-20)

8“Pipis nogata chasquicamashganta manapengacuypa wilacuptenga NOGAP IS

angilcunapa naupancho paycunapafavorninmi parlashäpä. 9Pipis runacunapanaupancho pengacushpanchasquicamashganta ñëgamaptenga nogapisangilcunapa naupancho paycunata:‘Manami reguësu’ nishäpämi.

10“Tayta Dios cachamushgan Cristocashgäta mana tantyar conträ parlaptengaTayta Dios perdonangapämi. Santu Espíritunogapita tantyaycäsiptin conträ parlaptinmiisanga Tayta Dios imaypis perdonangasu.

11“Gamcunata juzgashunayquipäsinagogacunaman, juezcunaman y waquinautoridäcunaman apayäshuptiquipis amalaquicuyanquisu: ‘¿Imatarä nishä?’nishpayqui. 12Santu Espiritunamitantyasishunquipä imata niyänayquipäpis.”

Wachacash mana canansipä Jesucristo yachasishgan

13Runacunapa chaupinpita juc runanimorgan Jesusta: “Wauguëta niycuyherenciata raquipämänanpä, taytay.”

11 12

Page 154: Quechua  huamalies bible - new testament

154

14Saymi Jesús nergan: “Amïgo,manami juezniquisu ni albasyayquisunoga cä sayno manacamänayquipäga.”

15Nircur runacunata nergan: “Amaimapäpis wachacash cayaysu. Alicawayga manami imaycayogpiscaylachöräsu caycan.”

16Saymi Jesús wilapargan: “Juc rïcurunashi murushganpita ascatacosechargan. 17Sayshi say rïcu runayarpachacorgan: ‘Cananga ¿maymantäsaysica micuyta churashä? Wayëmanami aypannasu micuynëcunatapirwanäpä.’ 18Saynoyarpachacuycashganchöshi nergan:‘Canan pirwa wayëta juchurcasirmijucta sharcasishä más jatuncarayta.Nircurmi sayman lapan shuntashgämicuynëta pirwashäpä. 19Saynopirwacuycuptëga asca watapämimicuynë cangapä. Nircurnami micurupur cushishla cawacushäpä.’ 20Saynoyarpachacuycaptinshi Tayta Diosninsinergan: ‘¡Mana ali yarpayyog runa!¡Canan sacaymi wanunquipä! Lapanpirwacushgayqui ¿pipärä canga?

21Jesús sayno parlayta ushasquirminergan: “Say wanog rïcu runa walälacosëchata shuntashgannömi quiquilanpäimatapis munagcunaga wanur imatapischasquiyangapäsu Tayta Diosninsipita.”

Tayta Diosman imaypis yäracunansipä Jesucristo

yachasishgan(Mateo 6.25-34, 19-21)

22Nircur discïpuluncunatapis Jesúsnergan: “Gamcunaga amayarpachacuyaysu: ‘¿Imatarämicuycushä? ¿Imatarä jaticuycushä?’nir. 23Micuyninsi captinpis y mödanansicaptinpis manami saylachösu alicawayta tarinsi. 24Shumag tantyacuyaypishgucuna imano cawayashgantapis.Paycunaga manami murucuyansu, ni

cosechayansu ni pirwacuyansu. Saynocaptinpis Tayta Diosninsimi micuytapuestupan. Tayta Diosninsipäga saypishgucunapitapis gamcuna masmiväliyanqui. 25Mayjina yarpachacurpis¿pirä winarcunman tamäñunpita juccucush maslatapis? 26Saynölamimayjina yarpachacurpis sayyarpachacushgalanwanga pipistarengasu mödanatapis ni micuytapis.

27“Tantyacuyay waytacuna imanocuyaylapä tuctuyashgantapis.Waytacunaga mana aruycarpis manapuscacuycarpis cuyaylapämi ricacuyan.Say waytacuna cuyaylapäcayashgannöga manami unay reySalomón jaticushgan mödanancunapiscuyaylapä cashgasu. 28Saquiptinrupasish cananpä captinpis TaytaDiosninsega alimi guewacunata winasin.Yäracuyniynag runacuna,waytacunatapis cuyaylapätatuctuycäserga ¿manasurä gamcunatapisTayta Diosninsi yanapäyäshunquimödanayquita tariyänayquipä?

29“Sayno caycaptenga amalaquicuyaysu imata micuyänayquipä niimata upuyänayquipäpis. 30Saynögalaquicuyan Tayta Diosman manayäracog runacunalami. Gamcunaga amapaycunano laquicuyaysu. Imatanistashgayquitapis Tayta Diosninsegamusyaycanmi. 31Nistashgayquicunapäyarpachacuyänayquipa trucanga TaytaDiosninsi munashgannocawayänayquipä imaypisyarpachacuyay. Pay munashgannocawayaptiquega imatanistäyashgayquitapispuestupäyäshunquipämi. 32Saynocaycaptenga, cuyaynëcuna, amalaquicuyaysu. Gamcunatami TaytaDiosninsi acrayäshushcanquiimayyagpis paypa naupanchocawayänayquipä.

12

Page 155: Quechua  huamalies bible - new testament

155

33“Sayno caycaptengaimayquicunatapis ranticuycur sayguellaywan muchogcunata yanapäyay.Sayno yanaparga gloriamanriquëzayquita churacognömicaycäyanqui. Saynöpami gloriamanchar cay pasacho ima riquëzapitapismás ali cagcunata chasquiyanquipä.Saytaga manami suwapis apangasu nipuyupis ushangasu. 34Rïcu canalayquipäyarpachacorga manami Tayta Diosmunashganno cawanayquipäyarpachacuycanquisu.”

Jesucristo cutimunanpä puestucush canansipä yachasishgan

(Mateo 24.45-51)35,36“Noga cutimuptë

chasquicamänayquipä puestucush mayamayala caycäyay. Patronnin casaray

estapita cutimunanta shuyaraycagashmaycunanöla nogatapisshuyacayämay cutimuptëchasquicayämänayquipä. Puncuta juclaquichapäyänanpä ashmaynincunaacsinwan shuyaragno gamcunapispuestucushla caycäyay. 37Saynoshuyämagcunataga mësa cagmanjamaycasir quiquë sirviptëmi yupacushicuyangapä. 38Imay hörapiscutimushämi: pulan pagas carpis owalpa wagay carpis. Sayno caycaptengamaya mayala cutimunäta shuyarämay.Shuyacamagcunaga gloriamanpushaptëmi cushicuyangapä.

39“Pipis wayinta suwapänanpäcashganta musyarga mana punuypamiwayinta täpanman. 40Saynölagamcunapis puestucushla caycäyay.Mana musyayashgayqui hörami elagpitaNOGA cutimushäpä.”

41Sayno niptinmi Pedro taporgan:“Sayno yachasishgayquega¿nogacunalapäcu o lapanrunacunapäwancu caycan?”

42Niptin Jesús nergan: “Patronninmaypapis ilarga más yäracuypä cagashmaynintami haciendancholapantapis shumag ricananpä churan.Saymi say ashmaygamincaynincunatapis höralancho garasin.43Patronnin cutimur yäsishganno aliruraycagta tariycorga: ‘Ali ashmaymicanqui’ nengapä. 44Sayno nishpanmipatronnin say ashmaypa maquinmanchuranga lapan imaycantapis ricananpä.45Mana yäracuypä cag ashmaymiisanga: ‘Patronnë manarämicutimongaräsu’ nir ashmay mayintamagan y micur upyar jitaräcun. 46Saynocaycaptinmi mana yarpashgan höraelagpita patronnin cutimonga.Patronnin yäsishganta mana cäsucurlutanta ruraycagta tariycurmi manacuyapaypa say ashmayta castigangapä.

47,48“Mana musyayninpa juc ashmaylutanta ruraptenga patronnin manamialäpasu castiganga. Patronnin nishgantamusyaycar mana wiyacuypa lutantaruraptinmi isanga patronnin segaypacastiganga. Saynölami TaytaDiosninsipa wilacuyninta musyaycarpipis mana cäsucuptenga más yupajuzgash canga.

Payman yäracogcunata chiquiyänanpä cashganpita

Jesucristo yachasishgan(Mateo 10.34-36)

49“Cay pasaman noga shamushcächasquicamagcuna salvash cayänanpä ymana chasquicamagcuna juzgashcayänanpämi. ¡Maynapis runacunatajuzgar galaycömanna! 50Isangarunacunata salvanäpäga yupanacarrämi wanushäpä. Nacanäpäcashganta musyarmi yupa laquicö.

51“Gamcuna yarpaycäyanqui caypasaman shamush captë runacunacuyanacur alina cawayänanpä

12

Page 156: Quechua  huamalies bible - new testament

156

cashgantami. Manamiyarpäyashgayquinösu canga.52Cananpitaga yäracamagcunata manayäracamagcuna chiquiyangami. Saynocarmi juc wayicho quiquinpurachiquinacuyanga. 53Taytanmi chiquengasurinta y surinmi chiquenga taytanta.Mamanmi chiquenga wawanta ywawannami chiquenga mamanta.Lumsuyninmi chiquenga suedranta ysuedrannami chiquenga lumsuyninta.”

Jusalicuycunata cacharinansipä Jesucristo yachasishgan

(Mateo 16.2-3)54Saypitanami runacunata Jesús

nergan: “Inti jeganan cagpa pucutayyurimuptenga: ‘Tamyanganami’niyanqui, y niyashgayquinölami tamyan.55Inti jegamunan cag derëcha caglädupita vientu vientumuptenga:‘Shanangami’ niyanqui, yniyashgayquinölami shanan.56¡Musyag-tucogcuna! Ciëluta ricar y caypasata ricar imano tiempo cashgantapistantyaycarga ¿imanirtä tantyacuyanquisujusalicuyashgayquipita Tayta Diosninsijuzgayäshunayquipä cashganta?

57“Tiempo cashganyag ¿imanirtäyarpachacuyanquisu salvash cayänayquipä?58¿Manacu pipis quejacuyäshuptiquegaautoridäman manarä char arreglayanqui?Mana arreglayaptiquega juezmanmiapasiyäshunqui. Jueznami wardiacunawancarcilman wichgasiyäshunquipä.59Saypitaga manami yarguyanquipäsulapan jagan cashgayquita manaräpägapacorga.”

Mana cäsucog runa in ernuchonacayänanpä cashganpita Jesucristo yachasishgan

13 1Sayman chaycurmi runacunaJesusta wilayargan: “¡Galilea

runacuna templucho Tayta Diosninsipä

uywacunata rupaycäsiyaptinshi Pilatosoldäduncunata cacharganwanusiyänanpä!”

2Sayno wilayaptinmi Jesús nergan: “Amayarpäyaysu waquin Galilea runacunapitasay wanog runacuna más jusayogcayashganta. 3Manami Tayta Diosninsipacastïgunwansu paycuna wanuyash.Gamcunami isanga Tayta Diosninsipacastïgunwan in ernucho nacayanquipäjusalicuyta mana cachariyashpayquega.4Saynöpis Siloé nishgancho törri juchurchunca puwag (18) runacunatami nitergan.Sayno captinpis ama yarpäyaysuJerusalencho tag waquin runacunapita saywanog runacuna más jusayog cayashganta.5Manami Tayta Diosninsipa castïgunwansupaycunapis sayno wanuyash. Gamcunamiisanga Tayta Diosninsipa castïgunwanin ernucho nacayanquipä jusalicuytamana cachariyashpayquega.”

Mana cäsucog runata mana wayog jïgusman Jesucristo tincusishgan

6Saymi mana cäsucog runata manawayog jïgusman tincusishpan Jesús nergan:“Juc runapa chacranchöshi cargan jïgus.Sayshi jïgusta palag aywar tarergansu nijuclaylatapis. 7Saymi nergan chacranarogta: ‘Quimsa watanami shamö cayjïguspa wayuyninta palag y manami nijuclaylatapis tarishcäsu. Muturir juclajitariy cay chacrapita. Mana wayogtaga¿imapätä walälaga chacrachöpissararäshun?’ 8Sayno niptin chacran arogruna nergan: ‘Shuyaycushun juc watayag,taytay. Iscata winaparcurrä uryashä.9Sayno ruraptëga pagta wayunmanpis.Saycho mana wayuptinmi isanga muturirjitariycushunpä.

Curcuyash warmita sábado jamay junagcho Jesucristo aliyäsishgan

10Juc sábado jamay junagchömisinagogacho Jesús yachaycäsergan.

12 13

Page 157: Quechua  huamalies bible - new testament

157

11Saychömi caycargan supaycurcuyäsishgan warmi. Payminacaycargan chunca puwag (18) watanaderechacayta mana puëdishpan. 12Saywarmita gayaycurmi Jesús nergan:“Cananga aliyashganami caycanquicurcuyash cashgayquipita.”

13Sayno nir yataycuptin jinan höraaliyargan. Aliyarcurna say warmi TaytaDiosninsita alabargan. 14Sábado jamayjunagcho Jesús aliyäsish captinmi saysinagogacho mandag ajanargan. Saymirunacunata nergan: “Sogta junagmicaycan runacuna aruyänanpä. Sayjunagcunacho shayämunqui aliyaytamunarga. ¡Ama sábado jamayjunagchöräga shayämunquisu!”

15Saymi Jesús nergan: “¡Ishcay cärarunacuna! Sábado jamay junagcaptinpis ¿manacu töruyquicunataashnuyquicunata pascarcur yacuseggatiyanqui? 16Chunca puwag (18)watami cay warmita curcuyaycasirSatanás nacasish. Uywayquicunatapissábado jamay junagcho saynocuyapaycäyaptiquega ¿manacu cayIsrael warmitapis cuyapashwan, sábadojamay junag caycaptinpis?”

17Sayno niptinmi chiquegnincunapucayayparä pengacuyargan. Waquinrunacunami isanga cushicuyargan saywarmita aliyäsishganta ricar.

Diospa wilacuyninta ñäbus muruman Jesucristo tincusishgan(Mateo 13.31-32; Marcos 4.30-32)

18,19Mastapis Jesús tincusiypa yachasirnergan: “Tayta Diospa ali wilacuynengañäbus murunömi caycan. Ñäbustamuruptin winamun ata cashganyag.Saymi pishgucunapis gueshuncunatarämancunacho rurayan. Say tacshalamurulapita ñäbus winarcamur rämanmashtacashgannömi Tayta Diospa aliwilacuynenga may-saymanpis chaycan.”

Diospa wilacuyninta levadüraman Jesucristo tincusishgan

(Mateo 13.33)20,21Nircur Jesús caynöpis nergan:

“Tayta Diospa ali wilacuynengalevadüranömi caycan. Tantatarurananpä warmi quimsa arröbajarinaman levadürata winaptenga mäsashumagmi jacan. Ichicla levadüramäsata jacasishgannömi TaytaDiosninsipa wilacuyninpis may-saymanchangapä.”

Gloriaman yaycuna puncuquichqui cashgan

(Mateo 7.13-14, 21-23)22Saypita Jerusalenpa Jesús aywarmi

marcacunapa y jalgacunapapisyachasiraycar päsargan. 23Saychömi jucruna taporgan: “Taytay, ¿walcaglacusalvacuyanga?”

Saymi Jesús nergan:24“Salvacuyänayquipäga quichquipuncupanörämi gloriamanyaycuyänayqui. Ascag yaycuytamunarpis walcaglami say puncupayaycuyanga. 25Wayipa duëñunpuncunta wichgacarcamuptin wagtachoquëdagcuna cayno nirmitacacuyangapä: ‘Quichapaycalämay,taytay’ nir. Sayno gayacuyaptinmi paynengapä: ‘Gamcunataga manamireguësu. ¿Pirä cacuyanquipis?’ 26Sayminiyangapä: ‘¿Imanirtäreguiyämanquisoga? Micurchä upurchäpurergansi. Y marcäcunachöpisyachasergayquichä.’ 27Saymi yapaynengapä: ‘Gamcunataga manamireguësu. ¿Pirä cayanquipis? ¡Nogapitawiticuyay, jusasapa runacuna!’

28“Gloriaman mana yaycur,Abrahamta, Isaacta, Jacobta y TaytaDiosninsipa profëtancunatapis saychocaycagta ricayashpan segaypami

13

Page 158: Quechua  huamalies bible - new testament

158

k 13.35 Salmo 118.26.

wagayangapä. Fiyupa laquicurmiquiruntapis uchuyanga, yaycuyta manapuëdiyashpan. 29May-saypitapis shamogrunacuna gloriaman yaycog cagmiisanga Tayta Diosninsi camarishganmicuyta cushishla micuyangapä. 30Caypasacho mana ali ricash cagcunagaTayta Diosninsi juzganan junag aliricashmi cayangapä.Yachag-tucogcunami isanga say junagin ernuman gaycush cayangapä.”

Jerusalencho tagcunapäJesucristo laquicushgan

(Mateo 23.37-39)31Sayman waquin fariseucuna

chaycurmi Jesusta niyargan: “¡Caypitaaywacuy! Herodismi wanusiytayarpaycäshunqui.”

32Saymi Jesús nergan: “Say algutawilay: ‘Juc ishcay junaglanashisupaycunata runacunapita Jesúsgargonga y gueshyagcunatapisaliyäsenga. Saycunalawannashi ushangalapan rurananpä cagcunata.33Saypitanashi Jerusalenman aywangawanusish cananpä. Diospawilacognincuna Jerusalenchowanuyashgannöshi paypis, Diospawilacognin cayninpa, Jerusalenchöräwanonga.

34Saypita Jesús nergan: “¡Jerusalénrunacuna! ¿Imanirtä Tayta Diosninsipaprofëtancunata y cachamushganwilacogcunata naupapita-pasawanuycäsiyanqui? Chipshancunatamaman shuntarcur oglacognöpisgamcunata asca cutimi shuntaytamunargä. Sayno munaptëpis gamcunagamanami munayashcanquisu shuntanäta.35Saymi gamcunata Tayta Diosninsimanana sapäshuptiquichiquishogniquicuna shamur

marcayquitapis ushacäsiyangapä.Manami yapay ricayämanquipänasu:‘¡Tayta Diosninsi cachamushgan runacaycarga shacalämuy, taytay!’kniyämashgayquiyag.”

Jacapäcuycag runataJesucristo aliyäsishgan

14 1Saypitana sábado jamayjunagcho Jesús aywargan

mandag fariseupa wayinman micog.Saycho waquin fariseucuna Jesustaricapaycäyargan: “Mä sábado jamaycaycaptin ¿imatashi ruranga?”niyashpan. 2,3Intëru cuerpunjacapäcuycag runata Jesús ricarmiMoisés guelgashgantayachasegcunatawan fariseucunatataporgan: “Sábado jamay junagcho¿aliyäsishwancu o manacu?” nir.

4Imatapis mana parlacuyaptinmigueshyaycag runata Jesús yataycuraliyäsergan. Aliyarcasirna nergan:“Cananga wayiquipana aywacuy.”

5Nircur fariseucunata nergan:“Maygayquipapis suriqui o töruyquipözuman jegaptin ¿manacu jinan hörajorgog aywayanqui, sábado jamay junagcaycaptinpis? Say rurashgayquinölaminogapis gueshyagcunata aliyäsë, sábadojamay junag caycaptinpis.”

6Sayno niptin manami imatapisparlacuyargansu.

Ishcay cära mana canansipä Jesucristo yachasishgan

7Saychömi waquin gayasishganrunacuna, ali ricash cayta munar, mësacagmanrä aywayargan jamacuyänanpä.Sayta ricaycur Jesús yachasergan:8,9“Pipis casaray estamangayasiyäshuptiquega mësa cagmanrägaama jamacuyanquisu. Gamcunapita más

13 14

Page 159: Quechua  huamalies bible - new testament

159

respitädu runa chämuptin: ‘Mësapitawiticuy pay jamacunanpä’niyäshuptiqui pengacushmi mësachojamaraycashgayquipita yargunquipä.10Mësa cagman jucla jamacunayquipatrucanga shuyaranquigayasiyäshogniqui: ‘Päsacalämuy mësacagman jamacunayquipä’nishunayquitarä. Saynojamasishuptiquimi mësacho gamwanjamacogcuna ali respitayäshunquipä.”

11Sayno nishpanmi Jesús nergan:“Mayganpis runa-tucogcunagapengaymanmi churash canga. Manaruna-tucogcunami isanga ali ricashcanga.”

Muchogcunata mana gonganansipä Jesucristo yachasishgan

12Nircur wayinman pushag runatapisJesús nergan: “Micuyänayquipä pitapisgayaserga ama gayasiyanquisucuyanacuyashgalayquita,wauguilayquita, castalayquita ni rïcucag vecïnulayquitaga. Paycunatumayquita cutisishushgalayquimipremiuyqui canga. 13Saypa trucangagayasiyanqui muchogcunata,wegrucunata y gapracunatapis.14Paycunaga manami ni imanöpapiscutisiyäshunquipäsu. Paycunatagarashgayquipitaga TaytaDiosninsinami premiuta goshunquijusaynag runacunata cawarisimushganjunag.”

Micuyänanpä gayasishgan runacunaman tincusiypa Jesucristo

yachasishgan(Mateo 22.1-10)

15Saymi mësacho jamaraycashganpitajuc runa nergan Jesusta: “¡Imacushishgarä cayanga Tayta Diosninsicamarishgan micuyta gloriachomicogcuna!”

16Sayno niptin tincusiypa Jesús caynoyachasergan: “Juc runashi ascarunacunata invitargan juc junagchowayinman micog aywayänanpä. 17Sayjunag chämuptinnashi ashmaynintacachargan say invitashgan runacunatapushananpä. 18Say ashmay wilagchaptinshi jucnin nergan: ‘Rantishgächacrata ricagrämi aywanä caycan.Nogapita ama resienticuyculäsunsu.’19Jucagnashi nergan: ‘Pisga par törutamirantishcä. Saymi ali o mana alicashgantapis musyanäpä canan junagyapyag aywashä. Nogapita amaresienticuyculäsunsu.’ 20Jucagnashinergan: ‘Sayrämi warmita jorgushcä.Saymi gayasimashganman aywaytacamäpacushäsu.’ Saynölashi lapaninvitashgan runacuna aywaytamunayargansu. 21Sauraga saycachashgan ashmay cutiycur patronnintawilargan runacuna imano nishgantapis.Sayno wilaptin patronnin yuparabiacorgan. Nircurna ashmaynintanergan: ‘Cällicunapa aywaycur juclapushamuy muchogcunata, gapracunata ywegrucunatapis.’ 22Patronnin nishgantarurarcurnashi ashmaynin nergan:‘Nimashgayquinölami pushamushcä,taytay. Sayno captinpis mësamanmanarämi runacuna juntäyanräsu.’23Saynashi patronnin nergan:‘Nänicunapa y chacracunapapis aywarsaycho tarishgayqui runacunataimaycanöpapis wayëmanjuntäyashganyag pushamuy. 24Naupatagayasimushgäcunaga perdiyashganamiyanucasishgä micuyta.

Wanushganyag discïpulun cananpä cashganpita Jesucristo

yachasishgan(Mateo 10.37-38)

25Ascag runacuna gatiräyaptinmiJesús nergan: 26“Mayganpis discïpulö

14

Page 160: Quechua  huamalies bible - new testament

160

cayta munarga mamanpä, taytanpä,warminpä, surincunapä,wauguincunapä y panincunapäyarpachacunanpa trucanga másyarpachacusun noga munashgätarurananpä.

27“Discïpulöcunaga imano nacarpisnoga munashgänöla imaypis cawayäsun.Wanushganyag noga munashgäno manacawarga manami discïpulö canmansu.28Discïpulö caycashganpitawiticogcunaga wayi rurayta galaycasirmana ushasegnömi caycäyan. Pipiswayita rurananpäga shumagrämiyarpachacun say wayita ushasinanpägastun aypashganta o manaaypashgantapis. 29Cimientuycularcachaycuptenga lapan ricagcunamipayta jamuräyanga: 30‘Say runagapuëdegnöpis wayita rurar galaycasishmanapis ushasinanpä’ nir.

31“Maygan nacionpis juc nacionwanmanarä pelyar ¿manacu puntatagamandagnin reycuna shumagräyarpachacuyan ishcay chunca waranga(20,000) soldäducunata chuncawaranga (10,000) soldädulanwanvincinanpä o mana vincinanpäcashgantapis? 32Pelyayta manapuëdinan captenga jucag cag mandagcarucho caycaptilanrämi wilacognintacachan: ‘Mananashi pelyashunnasu.Munashgayqui cagtashi imäcunatapisapacunqui’ nir wilananpä. 33Saynöladiscïpulö cayänayquipä listula caycäyaynoga-raycu lapan imayquicunatapiscachaycuyänayquipä. Imayquicunatapiscachariyta mana munarga manamidiscïpulö cayanquimansu. [Nishgätawiyag cäga shumag tantyacuyay.]

34,35“Musyashgayquinöpis cachegaalimi caycan micuyta gustuta gonanpä.Sulur rumilan quëdaptinnami isangaimapäpis välinnasu alpapä ni iscapäpis.Sayno captenga jitariycunsinami.

Wanushgayquiyag discïpulö mana cargacuidä gamcunapis Tayta Diosninsipanaupanpita jitarish cayanquiman.”

Ogracash uyshaman tincusiypa Jesucristo yachasishgan

(Mateo 18.12-14)

15 1Impuesto cobragcunawanDiosta mana cäsucog

runacunapis aywayargan Jesúsyachasishganta wiyayänanpä. 2Saytaricar fariseucunawan Moisésguelgashganta yachasegcuna Jesustajamurargan: “¿Imanirtä cay runagaDiosta mana cäsucogcunawanshuntacaycur micun?”

3Sayno niyaptinmi Jesús tantyasergan:4“Pipis pachac (100) uyshanpita juctaograycorga ¿manacu waquin cagta jucpasaman ayluycur jucla aywanashimunanpä? 5Tariycorga cushishmiaparicurcur apan waquin cagmantalunanpä. 6Wayinman chaycurnamivecïnuncunatawanreguinacuyashgancunata shuntaycurcushish wilapan: ‘¡Ograshgä uyshätamitarishcä!’ 7Say runa uyshata tariycurcushicushgannölami TaytaDiosninsiwan angilcunapis cushicuyanjuclaylapis jusasapa runa Diostachasquicuptin. Sayno cushicuyan isgunchunca isgun (99) Dios munashgannocawag runacunapä cushicushganpitamasmi.

Ogracash guellayman tincusiypa Jesucristo yachasishgan

8“Sayno pï warmipis chunca (10)guellayninpita jucta ograycorga acsitasarircasirmi jucla wayinta pisapacunograshgan guellayta ashinanpä.9Ashiycashgancho tariycorgavecïnancunata yreguinacuyashgancunatapis shuntaycurcushishmi wilapan: ‘¡Ograshgä

14 15

Page 161: Quechua  huamalies bible - new testament

161

l 15.14,15 Waquenga “magta” ninanpa trucanga “mözu” niyanmi.

guellaynëtami tarishcä!’ nir. 10SaynömiTayta Diosninsipa angilnincunapiscushicuyan juc runalapisjusalicuycunata cacharir TaytaDiosninsita chasquicuptin.”

Aywacog magtaman tincusiypa Jesucristo yachasishgan

11Mastapis Jesús nergan: “Jucrunapashi ishcay olgu surincunacayargan. 12Sayshi shulca cag surinpapäninta nergan: ‘Papá, nogataraquipämänayquipä cagcunata juclaraquipaycalämay.’ Sayno niptinshipapänin raquipaycorgan paypäcagcunata. 13Saypita juc ishcayjunaglatanashi lapanchasquishgancunata ranticuycorgan.Nircur say guellaywan aywacorgan carumarcapa. Saychönashi munashgantarurar lapan guellaynintamanacagcunacho ushargan.

14,15“Say marcacho caycaptinnashiyupa muchuy cargan. Sayshi say

magtal yupa micanar aruyta ashiptinhacendädo runa payta chasquergancuchinta misipänanpä. 16Cuchitamisirnashi segaypa micanar cuchipamicuynintapis micuyta munargan.Sayno micanaycaptinpis micuy manacaptinshi pipis garargansu. 17Sayshiyarpachacorgan: ‘Papänëpaarognincunaga pacha junta micushchercaycäyan, caycho micanaypitawanunaptë. 18Cayno canäpa trucangapapänë cagpa cuticushä. Chaycorgacaynömi nishä: “Papá,perdonaycalämay. Gomashgayquicunatamanacagcho usharmi jusalicushcä.Manami gam munashgayquinösu niTayta Diosninsi munashgannösururashcä. 19Cananpitaga amachasquimaysu suriquitanöga, sinöga

mincayniquitanölana chasquiycalämay.”’ 20Sayno yarpachacusquir cuticorganpapänin cagpa.

“Sayshi carulatarä shamuycagtaricaycur papänin cushicushpan cörrilaaywar macalacurcorgan. 21Sayshi surinnergan: ‘¡Perdonaycalämay, papá!Gomashgayquicunata manacagchoushar jusalicushcämi. Manami gammunashgayquinösu ni Tayta Diosninsimunashgannösu rurashcä. Cananpitagaama suriquitano chasquimaysu, sinögamincayniquitanölana chasquiycalämay.’

22“Sayno nicaptinshi papäninashmaynincunata nergan: ‘Más ali cagmödanata jucla jorgayämuy surëtrucacunanpä. Saynöpis sortïjata yzapatuta jorgayämuy jaticunanpä.23Nircur werannin turishta pishtayay

estata ruranansipä. 24¡Cay surëgawanushno cashganpita cawarimushnömicaycan! ¡Ogracash cashganpitamiyurimush!’ Sayno nir cushicurshi

estata rurayargan.25“Sayyag mayor cag surenga

chacrachöshi caycargan. Saypitacutimur wayiman chaycashganchöshiwiyargan wayincho estataruraycäyagta. 26Sauraga jucashmayninta gayaycur taporganwayincho imanir estataruraycäyashgantapis. 27Tapuptinashmaynin nergan: ‘Wauguiquimicutimush. Saymi papäniqui pishtasishwerannin turishta wauguiquichämushganpita cushicur.’ 28Saynowilaptinshi yupa rabiashpanwayinman yaycuyta munargansu.Sauraga papänin aywaycurshi ruwarganwayiman yaycunanpä. 29Sayshipapäninta nergan: ‘Gammusyashgayquinöpis manayargucuypami gamta yanapaycä lapan

15

Page 162: Quechua  huamalies bible - new testament

162

nimashgayquicunata rurar. Saynoyanapaycaptëpis manami imaypisgomashcanquisu ni juc cabralatapisamïgöcunawan estata ruranäpä. 30¡Cayguela suriqui jusalicuylacho cawagwarmicunawan guellayniquitaushasquir cutiycamuptinmi isangapishtasishcanqui werannin turishtarä!’

31“Sayno niptin taytan nergan: ‘Imanocaptinpis gamga mana yargucuypaminogawan caycanqui, hïjo. Saymi lapanimaycäcunapis gamlapäna caycan.32Wauguiqui jusalicuyta cacharircutimush caycaptenga imano captinpis

estata rurashun.

Cashganpita runa mayinsita yanapänansipä yäsishgan

16 1Saymi discïpuluncunatayachasir Jesús nergan: “Juc

ashmaynintashi patronnin churarganimaycantapis shumag ricananpä.Saypitashi say patronninta runacunawilapäyargan imaycantapis lutalaashmaynin ushaycashganta. 2Saytamusyaycurna patronnin gayasimorgan.Nircurna nergan: ‘Runacuna gampäparlayan imäcunatapis lutalaushaycashgayquitami. Cananga wilamaylapan imata rurashgayquitapis.Cananpitaga mananamiimaycäcunatapis ricanquipänasu.’3Sayno niptinmi say runayarpachacorgan: ‘¿Imatarä cananrurashä patronnë gargamaptenga?Manami calpä cansu chacracho arunäpä.Caridäta manacuytapis pengacömi.4Al n patronnë gargamaptin jina¿imanäshätä? Jagan runacunayanapäyämänanpä mejor cobrashäpulalanta.’ 5Sayshi patronninpa jagancag runacunata juc jucla gayaycasirpunta cagta taporgan: ‘¿Aycatäpatronnëpa jagan caycanqui?’ nir.6Sayno tapuptin nergan: ‘Paypa jagan

caycä ishcay pachac (200) läta aceitimi.’Saymi say runa nergan: ‘Cananguelgashun pachac (100) lätaaceitilatana päganayquipä.’ 7Saypitajucnin cagtana taporgan: ‘Gamga¿aycatä jagan caycanqui?’ Say runanergan: ‘Paypa jagan caycä ishcaywaranga (2,000) arröba trïgumi.’ Saynoniptinshi nergan: ‘Canan guelgashunwaranga pisga pachac (1,500) arröbatrïgulatana päganayquipä.’ 8,9Saynorurashganta musyaycur patronninnergan: ‘Yanapash cayta munarga ¡sayruna amistä rurayta yachanmi!

Sayno wilaparcur Jesús nergan:“Mana nacananpä say runayarpachacushganno gamcunapisyarpachacuyay imanöpapis gloriamanchäyänayquipä. Saynölaimalayquiwanpis runa mayiquitayanapäyay paycunapis Diospawilacuyninta chasquicur gloriamanchäyänanpä. Sayno rurayaptiquimigloriaman chäyaptiqui cushishchasquicuyäshunquipä. 10Walcalatasararashgayquiwan runa mayiquitayanaparga ascata sarararpisyanapanquipämi. Mana yanapäcogcarga ascata sarararpis manamiyanapäcunquipäsu. 11,12Saynöla imatapaytacushuptiquipis manayatapacuylapa ali ricanqui. Manayatapacog captiquega Diospa aliwilacuyninta wilapaptiquipischasquishunquipämi. Mana yäracuypäcaptiquega manami cäsushunquipäsu niimata niptiquipis.

13“Manami pipis ishcay patrontasirvinmansu. Ishcay patronyog cargajucninta cäsucur jucnintaga manamicäsucongasu. Jucninta cuyar jucnintagamanami cuyangasu. Saynölami rïcucanalanpä yarpachacogcunaga: ‘TaytaDiospa maquinchömi caycä’ nicarpis paymunashganno cawayta camäpacuyansu.”

15 16

Page 163: Quechua  huamalies bible - new testament

163

m 16.23 Hadisga jusalancho wanog runacunapa alman caycashganmi caycan.

14Sayno yachasishganta wiyarmifariseo runacuna Jesusta asipäyargan.Sayno asipargan imaypis rïcu canalanpäyarpachacog carmi. 15Saymi Jesúsnergan: “Gamcuna ishcay cäracaptiquipis Tayta Diosninsi musyanmishonguyquicuna imano cashgantapis.Saymi runacuna respitayäshuptiquipisTayta Diosninsipäga ishcay cäracayashgayqui segaypa mana ali caycan.

Jesucristo yachasishganta cäsucunansipä cashgan

16“Moisés guelgashgancuna, TaytaDiosninsipa profëtancunaguelgayashgancuna y Juan Bautistawilacushgancunapis nicäyan nogashamunäpä cagpitami. Saymi Juanwilacuyta galaycushganpita-pasa ascarunacuna Tayta Diosninsipawilacuyninta imanöpapischasquicuycäyan.

17“Ciëluwan cay pasa ushacaptinpisMoisés y waquin profëtacunaguelgayashgancunaga lapanmicumplengapä.

Majayogcuna mana raquicäyänanpä Jesucristo

yachasishgan18“Pï runapis warminpita raquicarcur

juc warmiwan targa adulteriuchömicaycan. Saynöpis runanpita raquicashwarmiwan pipis targa adulteriuchömicaycan.”

Läzarupita y rïcu runapita Jesucristo wilapashgan

19Saypitanami Jesús wilapargan: “Jucrïcu runashi cargan ali mödanacunalatajaticog. Saynöpis waran waranamïguncunawan estata rurar alimicuycunalata micuyag. 20Say rïcu

runapa wayin puncuchöshi muchogruna Lázaro jutiyog jamarargan.Läzarupa intëru cuerpuntashi gueriushaycargan. 21Payshi rïcu runa micurshicwapacushgalantapis micuytamunargan. Y saychöshi algucunapisLäzarupa guerinta lagwapäyargan.22Lázaro wanusquiptinnashi angilcunaalmanta apayargan Abrahamcaycashgan cagman. Y rïcu runawanuycuptinnashi castancunapampayargan.

23“Mana cuyapäcog rïcu runapaalmannashi aywargan Hadisman.mSaychöshi yupa nacaycashganchocarupita ricargan Läzaruta Abrahampanaupancho caycagta. 24Sauraga rïcuruna gayacorgan: ‘Tayta Abraham,cuyapaycalämay. Läzarutacachaycalämuy dëdunta ushmarcasirshimëta ushmasipämänanpä. Segaypaminacaycä cay ninacho rupar.’ 25Saynoniptinshi Abraham nergan: ‘Yarpaymanarä wanur imaycayogpiscashpayqui ali cawashgayquita.Läzarunami isanga pobri cashpansegaypa nacargan. Saymi cananga paycushish caycho caycan y gamna saychonacaycanqui. 26Saynöpis jatuncarayjiu-jiuyaycag ragrami raquiycämansi.Saymi gam cashgayqui cagman pipissimpämuyta puëdinsu. Sayno gampispuëdimunquisu simpämuyta nogacaycashgä cagman.’

27“Sayno niptinshi rïcu runa nergan:‘Tayta Abraham, papänëpa wayinmanLäzaruta cachayculay. 28Saychopisgarämi wauguëcuna caycäyan.Paycunaman wilacog aywayculäsun caynacayman mana shayämunanpä.’29Saymi Abraham nergan: ‘Paycunasararanmi Moisés y waquin profëtacunaguelgayashgancunata. Saycunata

16

Page 164: Quechua  huamalies bible - new testament

164

cäsucuyäsun.’ 30Sayshi rïcu runa nergan:‘Tayta Abraham, sarararpis saytagamanami cäsucuyangasu. Juc runawanushganpita cawarircur wilacuptinmiisanga jusalicuycunata cachariyanga.’31Sayno niptin Abraham nergan: ‘Moisésy waquin profëtacunaguelgayashgancunata manacäsucuycarga wanushganpita cawarircurwilacog aywaptinpis manamicäsucuyangasu.

Jusaman pitapis mana tunisinansipä Jesucristo

tantyasishgan(Mateo 18.6-7; Marcos 9.42)

17 1Nircurna discïpuluncunataJesús nergan: “Jusalicunayquita

Tayta Diosninsi mana munaptinpisjusaman tunisicogcuna imaypiscayangami. ¡Paycunaga juicio nalcho

yupami laquicongapä! 2Tayta Diosmanyäracogcunata jusalicasiyaptenga másalimi canman mulïnu rumitacuncanman sheguparcur lamarmangarpuriyaptinpis. 3Cuidä gamcunapisjusaman tunisicogcunano cayanquiman.

“Tayta Diosman yäracog mayiquiimalachöpis rabianäsishuptiquegajusalicuycashganta tantyasinqui.Tantyasiptiqui chasquicuptengaperdonanqui. 4Juc junagcho ganchiscuti rabianäsishuptiquipis:‘Perdonaycalämay’ nishuptiquegaperdonanqui.”

5Sayno niptin apostolnincuna Jesustaniyargan: “Yanapaycayämay TaytaDiosninsiman más yäracur runa mayëtanishgayquino perdonayänäpä.”

6Sayno niptinmi Jesús nergan:“Ñäbuspa murunno tacshalapisyäracuyniqui captenga cay jatuncaraysicómoro jachata: ‘Sapipita luquicarcurlamarman jawicämuy’ niyaptiquipisjawicämongami.”

Tayta Diosninsi nimashgansita ashmaynöla cäsucunansipä cashgan

7“Ashmaynincuna arushganpita omisicushganpita chaptin manami pipisashmayninta: ‘Jamayculaymicuyänayquipä’ ninsu. 8Saypatrucanga lapanpis niyan: ‘Yanucamuyrägaramänayquipä. Micusquiptërämigamga micunquipä.’ 9Mandashgantaruraycaptinpis manami ‘Päquilä’ ninsusay ashmayninta.

10“Ashmaynölami gamcunapiscaycäyanqui. Saymi Tayta Diosninsimunashganta rurarpis amashuyacuyanquisu pipis: ‘Alitamirurashcanqui’ niyäshunayquita. Saypatrucanga niyay: ‘Nogacunaga TaytaDiosninsipa ashmayninmi caycäyä.Saymi munashgalanta ruraycäyä.

Leprawan gueshyaycag chunca runacunata Jesucristo aliyäsishgan

11Jerusalenpa aywarmi Jesúspäsargan Samaria y Galileaprovinciacuna cuchulanpa. 12Tacshamarcaman chänanpä caycaptinmileprawan gueshyaycag chunca (10)runacuna payta ricayargan. Saymicarulapitana gayacuyargan: 13“¡TaytaJesús, nogacunata cuyapaycayälämay!”nir.

14Saymi Jesús nergan: “Aywayaycüracunaman ricayäshunayquipä.”

Sayno niptin aywaycäyashgalanchönaaliyäyargan. 15Saymi aliyashgantatantyaycur juc cutergan Jesús cagmanTayta Diosninsita alabaraycar.16Chaycurnami gongurpacuycorganJesuspa puntanman: “¡Päquilä, taytay!”nishpan. Say cuteg runaga carganSamariapitami. 17Saymi Jesús nergansaycho cag runacunata: “Leprapitaaliyagcunaga ¿manacu chuncag (10)cayargan? ¿Maytä waquin cäga?

16 17

Page 165: Quechua  huamalies bible - new testament

165

n 17.20 Jesús runala cashganta yarpar fariseucuna manami tantyayargansu Tayta Dioscachamushgan Cristo Jesús cashganta. ñ 17.32 Lotpa warmin Diosta mana cäsucushgantamusyanayquipä liyinqui Génesis 19.17,26.

18Waquin cag Israel runa caycarpisaliyashganpita Tayta Diostaalabayänanpä manami cutiyämushgasu.Cay runami isanga, mana Israel runacaycarpis, cutimush Tayta Diosninsitaalabananpä.”

19Nircur say runata nergan: “Canangaaywacuyna. Tayta Diosmanyäracushgayquipitami salvashganacaycanqui.”

Jesucristupa cutimuynin imano cananpä cashgan

(Mateo 24.23-28, 37-41)20Juc cutimi Jesusta fariseucuna

tapuyargan: “Israel runacunapamandagnin Cristo chämunanpänacaycashganta ¿imanöpatämusyayäman?”n

Sayno tapuptin nergan: “Tayta Dioscachamushgan Cristo chämunanpänacaycashganta manami lapan runacunasutantyacuyanga. 21Manami pipis nengasumaychöpis caycashganta. Saypatrucanga Tayta Diosninsi cachamushganCristo gamcunawannami caycan.”

22Saypita más rätuntanamidiscïpuluncunata nergan: “Gloriamanaywasquiptë gamcuna segaypamimunayanqui jucla NOGA cutimunäta.Sayno munayaptiquipis manami juclacutimushäsu. 23Pipis: ‘Saychömi owacchömi Tayta Dios cachamushganCristo caycan’ nishuptiquipis amacäsuyanquisu. 24Wiscurcuna shuntacagtaricarmi musyansi wanush uywa saychojitaraycashganta. Saynölami caynishgäcuna päsaycagta ricar musyayanquiNOGA cutimunäpäna caycashgäta. 25Saynomanarä captinmi puntataga runacunachiquimar segaypa nacasimanga.

26“Noé cawanan wisan diluvioelagpita cashgannömi NOGAP IS elagpitacutimushäpä. 27Noé cawanan wisanpisrunacunaga micur, upyar y majasacarmicaycäyargan. Sayno cawayarganarcaman Noé yaycushgan junagyagmi.Sayno caycaptinmi elagpita yupatamyar cay pasaman yacu juntargan.Saynöpami lapan runacuna shengaypawanur ushacäyargan. 28Saynölami Lotcawanan wisanpis runacuna micur,upyar, rantir, ranticur, murupacur ywayitapis sharcasir caycäyargan.29Sodoma marcapita Lotyargusquiptinnami ciëlupitatamyamorgan azufriyog nina. Saychömilapan runacuna rupaycar wanuyargan.30Saycuna elagpita päsashgannömiNOGAP IS elagpita cutimushäpä.

31“Say junäga wayinpita wagtachocaycagcuna ama wayinmanyaycuyäsunsu imancunatajorguyänanpäpis. Saynöla chacrachocaycagcunapis wayinman amanacutiyäsunsu. 32Cuidä Lotpa warminñDiosta mana cäsucog cashgannogamcunapis cayanquiman. 33TaytaDiosta cäsucunanpa trucan quiquinmunashganno cawacuyta munagcunagamanami pipis gloriaman chäyangasu.Tayta Dios munashganno cawagcagcunami isanga gloriaman charimayyagpis cawayangapä.

34“Cutimushgä junagmi juc cämalachoishcag punuycagpita chasquicamagcagta apacushä y mana chasquicamagcagtanami cacharishä. 35Maraychoishcay warmicuna agacuycagcunapitachasquicamag cagta pushacushä y manachasquicamag cagtanami cacharishä.36[Chacracho ishcay runacuna

17

Page 166: Quechua  huamalies bible - new testament

166

aruycagpita nogaman yäracamagcagtami apacushä y mana yäracamagcagtanami cacharishä.]”

37Sauraga sayta wiyaycurdiscïpuluncuna tapuyargan: “Saynoshuntashgayqui höra nogacuna¿maychötä cayäshä, taytay?¿Gamwancu o manacu?”

Sayno tapuyaptinmi Jesús nergan:“Wiscurcuna uywa wanush caycagmanjuntacäyashgannömi gamcunapis nogacashgä cagcho shuntacash cayanquipä.”

Tayta Diosninsita mana ajayaypa manacunansipä Jesucristo

yachasishgan

18 1Mana ajayaypa Tayta Diostamanacuyänanpä

discïpuluncunata Jesús yachasir nergan:2“Juc marcachöshi Tayta Diosta nirunacunatapis mana mansapacog juezcargan. 3Say marcachöshi targan jucviüda warmipis. Payshi say juezmanaywargan: ‘Quejacushgätaarreglaycalämay, taytay’ nir. 4,5Saynoyaparir yaparir aywaptinpis juezgamanashi cäsorgansu. Nircurnashi say juezcayno yarpachacorgan: ‘Diosta manamansapacurpis ni runacunata manamansaparpis cay warmipa demanduntajucla arreglashä. Mana arreglaptëga imayhörapis cutiycämongami fastidiamarumäta nanäsinanpä’.”

6,7Sayno wilaparcurmi Jesús nergan:“Say juez yu runa caycarpis viüdaquejacushganta arreglaycaptenga¿manasurä Tayta Diosninsipis wiyangapayman yäracogcunamanacuyashganta? Manami walälasupagasta junagta Tayta Diosninsitamanacuyanga. 8Manacog cagtaga TaytaDiosninsi mana shuyaräsiylapamiyanapanga. Sayno caycaptinpis caypasaman NOGA cutimushpä ¿tarishäsuräpilapis yäracaycämagta?”

Mana alabacuypa Tayta Diosninsita manacunansipä Jesucristo

tantyasishgan9Juc cutichömi ishcay cära

runacunata Jesús wilapargan: 10“Ishcayrunashi aywayargan templuman Diostamanacuyänanpä. Jucagshi carganfariseo y jucagnashi cargan impuestocobrag. 11Sayshi fariseo cäga ichircurmanacorgan: ‘Päquilä, Tayta Dios.Gamta agradëcicö waquin runacunanomana cashgäpitami. Paycunaga cayansuwa, Diosta mana cäsucog,adulteriucho cag. Saynöpis gamtaagradëcicö tagay impuesto cobragrunano mana cashgäpita. 12Ayunäpissemänacho ishcay cutimi. Saynölamiimaypis diezmöta apä templuman.’13Impuesto cobrag cagnashi isangacarulacho ichicuycorgan. Paygajusasapa carshi ciëluman rircäriylapisrircärergansu. Saypa trucanga yupalaquicushpan: ‘Cuyapaycalämay, TaytaDios. Nogaga jusasapa runami cä’nergan. 14Saymi impuestuta cobragcäga wayinman cutergan jusanpitaperdonashgana. Fariseo cagtami isangaTayta Diosninsi perdonargansu.Saynölami mayganpis ishcay cäracagtaga Tayta Diosninsi perdonangasu.Jusayog cashganta tantyacog cagtamiisanga perdonangapä.”

Wamracunapä Tayta Diosta Jesucristo manacushgan

(Mateo 19.13-15; Marcos 10.13-16)15Saypitanami wamracunata Jesús

cagman apayargan umanman maquintachuraycur Tayta Diosta manacunanpä.Wamracunata apaycagta ricarmidiscïpuluncuna michäyargan. 16Saynomichäyaptinpis wamracunata Jesúsgayargan shayämunanpä. Nircurnamidiscïpuluncunata nergan:

17 18

Page 167: Quechua  huamalies bible - new testament

167

o 18.20 Éxodo 20.12-16; Deuteronomio 5.16-20.

“Wamracunata apacayämunanta amamichäyaysu. Wamrano cagcunami TaytaDiospa naupanman chäyangapä. 17PipisTayta Diosninsipa naupanman chaytamunarga papänin nishganta wamracriyishganno Tayta Diosninsi nishgantacriyisun. Wamrano criyegcunalamiTayta Diospa naupanman chäyangapä.”

Rïcu runa ajatarä salvacunanpä Jesucristo yachasishgan

(Mateo 19.16-30; Marcos 10.17-31)18Juc mandag runami Jesusta nergan:

“Gam imaycatapis musyanquimi, taytay.Saymi tapuculäshayqui. ¿Imatatäruräman Tayta Diospa naupanmanchänäpä?”

19Saymi Jesús nergan: “¿Imanirtäyarpanqui lapantapis musyashgäta?Tayta Diosnilansimi lapantapismusyaycan. 20Tayta Diosninsipanaupanman chänayquipägamandamientucunata cumpliy.Musyanquimi mandamientucuna caynonishganta: ‘Ama adulteriucho canquisu.Runa mayiquita ama wanusinquisu.Ama suwacunquisu. Manacagtaga amapitapis tumpanquisu. Mamayquitawantaytayquita ali ricanqui. o

21Niptin say runa nergan:“Saycunataga wamra cashgäpita-pasamilapanta cumplishcä, taytay.”

22Sayno niptin Jesús nergan: “Lapantacumpliycarpis Tayta Diospa naupanmanchänayquipäga jucrämi pishëshunquiruranayquipä. Lapan imayquicunatapisranticuycur guellayta muchogcunataaypuy. Nircur nogawan aywashunyachasishgäta yachacunayquipä. Saynorurashpayquega gloriamanriquëzayquita churacognömi caycanqui.”

23Sayno niptinmi say runalaquicorgan segaypa rïcu cashpan.

24Laquish caycagta ricar Jesús nergan:“¡Ajami caycan rïcu runacuna TaytaDiospa naupanman chäyänanpäga!25Auja uchcupa camëllo päsayta manacamäpacushganno rïcu runapisquiquilanpitaga Tayta Diospanaupanman chayta manamicamäpacunsu.”

26Sayno niptinmi wiyagcuna Jesustatapuyargan: “Sayno captenga ¿piräsalvaconga?” nir.

27Niyaptin Jesús nergan:“Quiquilanpitaga runacuna manamisalvacuyta camäpacuyansu. TaytaDioslami pitapis salvan.”

28Saymi Pedro nergan: “Nogacunagalapantami imaycätapis cachariyashcägamta gatiräyänäpä, taytay.”

29,30Sayno niptin Jesús nergan: “TaytaDiosninsipa wilacuyninta wilacunayquicash wauguiquicunata, paniquicunata,mamayquita, taytayquita, suriquicunata,wayiquita y chacrayquicunatapiscacharerga cay pasacho pachac (100)cuti mastami chasquinquipä. Saynöpamipaniquipis, wauguiquipis, mamayquipis,taytayquipis, chacrayquicunapis ywayiquicunapis gampa canga. Isangawilacuynëta wilacushgayquipitarunacuna chiquiyäshunquipämi. Saynocaptinpis Tayta Diospa naupanman charimayyagpis cushishmi cawanquipä.”

Wanusish cananpä Jesucristoyapay wilacushgan

(Mateo 20.17-19; Marcos 10.32-34)31Saypitami chunca ishcay (12)

acrashgan cag discïpuluncunatagayaycur Jesús nergan:“Musyayanquimi Jerusalenpaaywaycashgansita. Jerusalenmanchashgami Tayta Diosninsipaprofëtancuna guelgayashgannöla

18

Page 168: Quechua  huamalies bible - new testament

168

lapanpis NOGATA päsamanga. 32Saymiwanusimänanpä mana Israelrunacunapa maquinman autoridäcunaentregayämanga. Paycunamiasipäyämanga, ashliyämanga ytogapäyämangapis. 33Saynöpisastarcamar wanusiyämanga. Saynocaptinpis quimsa junagtagacawarimushämi.”

34Sayno niptin discïpuluncunamanami tantyayargansu imapitaparlaycashgantapis.

Jericó marcacho gaprataJesucristo aliyäsishgan

(Mateo 20.29-34; Marcos 10.46-52)35Saypita Jericó marcaman Jesús

yaycuycaptinna nänicho jamaraycarganjuc gapra runa caridäta manacur.36Sauraga asca runacuna aywaycagtamayarmi say gapra runa tapucorgan pïpäsaycashgantapis musyananpä.37Tapucuptinmi wilayargan:“Nazaretpita cag Jesusmi päsaycan” nir.

38Wilaycuptinmi gayacorgan: “¡ReyDavidpa castan Jesús,cuyapaycalämay!” nir.

39Saymi puntanta aywaycagcunagasay gaprata olgutupäyarganupälacunanpä. Sayno olgutupäyaptinpismasrämi gayacorgan: “¡Rey Davidpacastan Jesús, cuyapaycalämay, ari!” nir.

40Sayno gayacushganta wiyarmiJesusga ichicuycushpan gayasimorgan.Naupanman chaycasiyaptinna taporgan:41“¿Imacho yanapänätatämunaycanqui?” nir.

Gapranami nergan: “¡Nawëricanantami munaycä, taytay!”

42Niptin Jesús nergan: “¡Ricayna!Yäracamayniquipami canan nawiquiricangana.”

43Sayno niptinmi jinan höra gaprapanawincuna ricarganna. RicarnamiJesuspa guepanpa aywargan Tayta

Diosninsita alabaraycar. Sayta ricaycurlapan runacuna Tayta Diosninsitaalabayargan.

Jesucristuta Zaqueo wayinman chasquicushgan

19 1-3Jericó marcachömi targanZaqueo jutiyog rïcu runa. Paymi

cargan impuesto cobragcunapamandagnin. Sauraga Jericó marcapaasca runacunawan Jesús päsaptinmitacshala car ricayta puëdergansu.4Saymi Jesús päsaycagta ricananpäcörrila aywar Zaqueo wisacurcorgansicómoro gueruman. 5Saypapäsaycashgancho Zaqueuta ricärir Jesúsnergan: “Zaqueo, jucla urämuy.Wayiquimanmi aywaycäposädasimänayquipä.”

6Sayno niptinmi Zaqueo jucla urarcurJesusta cushish pushargan wayinman.7Sayta ricaycur lapan runacuna Jesustajamuräyargan: “¿Imanirtä jusasaparunapa wayinman aywaycanposädacunanpä?” nir.

8Wayinchöna caycarmi JesustaZaqueo nergan: “Sararashgäpitapulantami imätapis muchogcunataraquipaycushä, taytay. Sayno pipaimantapis guechushgäpita chuscu cutimastami cutisishä.”

9Sayno niptin Jesús nergan: “Canangasalvashganami caycanqui gampis ywayiquicho tagcunapis. Abrahamyäracushgannömi gampis TaytaDiosninsiman yäracuycanqui.10Jusasapa runacunata salvanäpämiTayta Diosninsi NOGATA cachamash.”

Ashmaynincuna aruyänanpä patronnin guellayta puestupashgan

(Mateo 25.14-30)11Jerusalenman Jesús

aywaycaptinnami runacunayarpäyargan sayman chaycuptin jucla

18 19

Page 169: Quechua  huamalies bible - new testament

169

rey cananpä payta churayänanpäcashganta. Yarpäyashganno manacananpä cashganta tantyasinanpämiJesús quiquin tincusicorgan rïcurunaman: 12“Juc rïcu runashi aywarganjuclä nacionman mandag caytachasquimunanpä. 13Manarä aywarshigayasergan chunca (10)ashmaynincunata. Nircur jucnintapisjucnintapis ayporgan asca guellayta:‘Cutimushgäyag cay guellaywanaruycäyanqui’ nir. 14Sayno niraywacuptin marca mayincuna paytachiquiyashpan guepanta comisiontacachayargan: ‘Manami say runatamandagnë rey cananpä munayäsu’niyänanpä.

15“Sayno marca mayincuna manamunaycaptinpis mandag caytachasquergan. Saypita marcanmancutiycurnashi gayasergan guellayninsararag ashmaynincunata guellayninaycata wachashgantapis musyananpä.16Sayshi puntata shamog cag nergan:‘Guellayniqui mirash gomashgayquipitachunca (10) cuti mastami, taytay.’17Saymi mandagnin nergan: ‘¡Aliashmaymi gam canqui! Walcalapitapisshumag guellayta mirasishgayquipitamichunca (10) marcapa mandagnincanayquipä churashayqui.’ 18Jucagpisshamur nergan: ‘Guellayniqui mirashgomashgayquipita pisga cuti mastami,taytay.’ 19Paytapis nergan: ‘Pisgamarcapa mandagnin canayquipämigamta churashayqui.’

20“Saynöpis jucag ashmaynin shamurnergan: ‘Caycho caycan guellayniqui,taytay. Pañuëluwan guepircurmichuraycorgä. 21Gamga shuntanqui manachurashgayquipita y cosechanqui manamurushgayquipitami. Sayno yucashgayquita musyarmi churaycorgä.’22,23Sayshi patronnin nergan: ‘¡Gamgamana yäracuypä ashmaymi canqui!

Quiquiquipa shimilayquipitamijuzgashayqui. Fiyu cashgäta musyaycar,mana churaycar shuntashgätamusyaycar y mana muruycarcosechashgätapis musyaycarga¿imanirtä banculamanpischurargayquisu mirashtana cutimurshuntacunäpä?’ 24Sayshi nergan saychocaycag runacunata: ‘¡Guechuyaysararaycashgan guellaynëta! ¡Nircurgoycuyay chunca (10) cuti más guellaymiraseg cagta!’ 25Sayno niptinshiniyargan: ‘Payga maynami sararaycanchunca (10) cuti masta, taytay.’26Niptinshi patronnin nergan: ‘Guellaytapuestupashgäta mirasegcunaga mastamichasquiyanga. Mana mirasegcunamiisanga sararashgalantapis guechushgacayanga. 27Mandagnin canäta manamunar chiquimagnëcunataga ¡caymanapaycamur wanusiyay nogaricaycaptë!

Jerusalenman Jesucristo yaycuptin runacuna alabayashgan

(Mateo 21.1-11; Marcos 11.1-11;Juan 12.12-19)

28Sayno wilaparcurmi JerusalenpaJesús aywacorgan. 29Olivos lömachocag Betania y Betfagé nishganmarcacunaman chaycarna ishcaydiscïpuluncunata puntata cachargan:30“Aywayay Betfagé marcaman.Charnami tariyanquipä pipis manarämuntacushgan ashnu wataraycagta.Sayta pascarir apayämunqui. 31Saychopipis: ‘Ashnöta ¿imanirtäpascaycäyanqui?’ niyäshuptiquega:‘Jesusmi munaycan muntacunanpä’niyanqui.”

32Sayno cachaptinmi discïpuluncunaaywar tariyargan Jesús nishgannöla.33Saypita ashnuta pascaycäyaptinmiämun taporgan: “¿Imanirtä ashnötapascaycäyanqui?” nir.

19

Page 170: Quechua  huamalies bible - new testament

170

p 19.36 Say wisan costumbri cashganno marcaman juc rey yaycuptin runacuna cushishchasquicorga jacuncunata, punchuncunata y palmatapis näniman mashtapäyag.q 19.38 Salmo 118.26; 148.1. r 19.46 Isaías 56.7; Jeremías 7.11.

34Sayno niptinmi niyargan: “Jesusmimunaycan muntacunanpä.”

35Saymi ashnuta janchacurcur Jesúscaycashgan cagman cutiyargan.Saychönami punchuncunata carunarcursaripäyargan Jesús muntacunanpä.36Muntash aywaptinnami runacunacushicuyashpan jacuncunatapunchuncunata aywaycashgan nänimanmashtayargan.p 37Olivos lömapauraycäyaptinnami gatiragnincunacushicur Diosta alabayargan lapanmilagrucunata ricayashganpita:38“¡Tayta Diosninsi cachamushganmandamagninsi rey caychönami caycan!¡Tayta Diosninsi imayyagpis alabashcayculäsun!” niyashpan.q

39Saymi saycho caycag fariseucunarunacunapa chaupinpita niyargan:“Olgutupay gatiräshogniquicunaupälacuyänanpä, taytay.”

40Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Paycuna upälacuyaptenga rumicunapisTayta Diosninsita alabayangami.”

41Saypitami Jerusalén marcata ricärirsaycho tag runacunapä Jesús wagargan:42“Ali cawayta apamushgäta cananjunaglapis tantyarga alimicawayanquiman. Sayno caycaptinpismanami tantyayanquisu. 43Saymigamcunapä chämonga nacayänayquipäcag junagcuna. Chiquishogniquicunajiruruypa sapäyäshuptiquega manamimaypapis gueshpiyanquipänasu.44Saypita marcaman yaycuratacashushpayqui wamrantintamiwanusiyäshunquipä. Wayiquicunatapischipyagmi juchusir ushayangapä.Manami ni juc rumilapis pergaraycarquëdangapäsu. Saynömi canga TaytaDiosninsi salvayäshunayquipä

shamushganta manacäsucuyashgayquipita.”

Templo patiucho ranticogcunata Jesucristo gargushgan

(Mateo 21.12-17; Marcos 11.15-19;Juan 2.13-22)

45Jerusalenman Jesús chaycurnamitemplo patiuman yaycuycur saychoranticuycagcunata gargorgan.46Gargurmi paycunata nergan: “TaytaDiosninsipa palabranchöga caynömiguelgaraycan: ‘Templöga canga nogatamanacayämänanpämi.’r Saynoguelgaraycaptenga ¿imanirtä gamcunaticrasiyashcanqui suwacunapamachayninmanno?”

47Nircurnami templo patiucho waranwaran Jesús yachasergan. Saymimandag cüracuna, Moisésguelgashganta yachasegcuna yautoridäcunapis wilanacuyargan Jesustaimanöpapis wanusiyänanpä. 48Lapanrunacuna Jesús yachasishganta shumagwiyaptinmi ima ruraytapiscamäpacuyargansu.

Templo patiucho ranticogcunata gargunanpä Jesucristo

munayyog cashgan(Mateo 21.23-27; Marcos 11.27-33)

20 1Saypitami Diospa aliwilacuyninta templo patiucho

Jesús yachaycäsiptin chäyargan mandagcüracuna, Moisés guelgashgantayachasegcuna y Israel mayorrunacunapis. 2Paycunami tapuyargan:“Gamga ¿ima munayniquiwantä templopatiucho ranticogcunata gargushcanqui?¿Pitä nishushcanqui saynogargunayquipä?”

19 20

Page 171: Quechua  huamalies bible - new testament

171

s 20.17 Salmo 118.22-23. Say rumiman quiquin Jesucristumi tincusicorgan. Saymi Jesucristonergan payta chiquiyaptinpis Tayta Diosninsi lapanpitapis más munayyog cananpächurashganta.

3Sayno tapuyaptin Jesús nergan:“Gamcunatapis canan tapushayqui.4¿Pitä Juanta cachamush bautizananpä?¿Tayta Diosninsicu o runacunacu?”

5Sayno niptinmi quiquinpurawilanacuyargan: “Ama nishunsu TaytaDiosninsi cachamushganta. ‘TaytaDiosninsimi cachamush’ nishgaga:‘¿Imanirtä criyiyargayquisu?’nimäshunmi. 6Saynöpis ama nishunsurunacuna cachayämushganta. Saynonishgaga runacuna samgarpisushaycamashwanmi. Lapanmi yarpäyanDiospa wilacognin Juan cashganta.”7Sayno wilanacurcurmi paycunaniyargan: “Manami musyayäsu pïcachamushgantapis.”

8Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Gamcunapis manawilaycäyämaptiquega nogapis manamiwiläsu pipa munayninwan templopatiupita ranticogcunatagargushgätapis.”

Chacra arrendag runacunaman tincusiypa Jesucristo yachasishgan

(Mateo 21.33-46; Marcos 12.1-12)9Saypita Jesús tincusiypa

yachasergan: “Juc runashi juc chacraüvata plantargan. Nircur say chacrantaarrendacuycur juclä marcapaaywacorgan saycho tänanpä. 10Cosëchagalaycuptinnashi cachargan jucashmayninta üva chacra arrindunpitacobracamunanpä. Say ashmaychaptinshi yupa magarcur jinaylatagargusquiyargan. 11Sayno jinaylacutiycuptinshi say runaga yapaycachargan juc ashmayninta. Saytapisashlircur y magarcurshi jinaylatagargusquiyargan. 12Saypita yapay

cachargan juc ashmayninta. Saytapissaynöla magar ushasquir yawarlatanajinaylata gargusquiyargan.

13“Sauraga chacrayogyarpachacorgan: ‘Canan ¿imatatärurashä? Cachashä juclayla cuyaysurëta. Paytaga pagtachasquicuycunmanpis.’ 14Sayshi saysurin aywaycagta ricasquirwilanacuyargan: ‘Tagaymi caychacrawan quëdangapä. Nogansipänacay chacra cananpä paytawanuriycasishun.’ 15Sayshiwilanacuyashgannöla chaycuptin üvachacrapita jucläman jorgurirwanusiyargan.

“Sayno rurayashganpita say üvachacrayöga ¿imatarä ruranga saychacrata guechuyta munag runacunata?16¿Manasurä say yu runacunatalapanta wanusir ushanga? Nircorgachacrantapis juctanamiarrendacuycongapä.”

Sayno niptinmi runacuna niyargan:“¡Tayta Diosninsi cuyapaycalämäshunsayno nogansitapis manacastigamänansipä!”

17Saymi paycunata ricärir Jesúsnergan: “Sayno päsayäshunayquitamana munayashpayquega TaytaDiosninsipa palabrancho caynoguelgaraycashganta tantyacuyay:

‘Wayi sharcasegcuna: “Manami alisucay rumi” nir jitariycuyaptinpiswayi esquïnaman cimientupäsay rumi churashganamicaycan.’s

18Pipis say rumi jananman tuneg cägaushacangami. Saynölami pipajananmanpis say rumi unyarga pasaypaushacäsenga.”

20

Page 172: Quechua  huamalies bible - new testament

172

t 20.19 Cay tincusicuy caynömi caycan: Chacra duëñoga Tayta Diosninsimi. Chacra duëñupaashmaynincunanami Tayta Diosninsipa profëtancuna. Chacra duëñupa surinnami Jesucristo.Chacra arrendag yu runacunanami Jesucristupa contrancuna. u 20.22 Say wisan Romaautoridäcuna niyargan munaynincho cagcunata impuestuta pägayänanpä cashganta y Israelrunacunana niyargan say impuestuta pägarga Tayta Diosninsipa contran caycäyashganta.Saymi: “Impuestuta pägashun” Jesús niptin Diospa contran parlashganta Israel runacunaniyanman cargan. “Ama pägashunsu” niptenga Roma runacuna rabianäyanman cargan.v 20.25 Tayta Diospa cagtaga Tayta Diosninsita goycuy ninanga caycan vïdansita paypamaquinman cachaycunansipämi. w 20.28 Deuteronomio 25.5-6.

19Sayno niptinmi mandag cüracuna yMoisés guelgashganta yachasegcunatantyayargan tumasipaylapa paycunataJesús sayno nicashganta.t Saymi jinanhöra prësu sarisiyta munayargan. Saynomunarpis manami Jesusta prësusarisiyargansu, runacunatamansapäyashpan.

Impuestuta pägananpä o mana pägananpä cashgantapis Jesucristuta tapuyashgan

(Mateo 22.15-22; Marcos 12.13-17)20Saymi autoridäman prësu

apasinan cash Jesús cagmanrunacunata cachayargan alishimilanpa parlapar lutantaparlasiyänanpä. 21Chaycurmi sayrunacuna Jesusta niyargan:“Nogacuna musyayämi imatayachasirpis Tayta Dios munashgannoshumag yachaycäsishgayquita, taytay.Saymi yachagtapis mana yachagtapisDiospa wilacuynin nishgannölayachasinqui. 22¿Romacho emperadorCesarpä impuestuta pägashwancu omanacu?”u

23Lutanta parlasinanpä tapuyashgantatantyarmi Jesús nergan: 24“Märicasimay guellayta.”

Guellayta ricasiptinmi nergan: “Cayguellaycho ¿pï runapa reträtuntäcaycan? Saynöpis ¿pipa jutintäguelgaraycan?”

Sayno tapuptin niyargan: “EmperadorCesarpami.”

25Saymi Jesús nergan: “EmperadorCesarpa cagta Cesarta goycuyay. TaytaDiospa cagtaga Tayta Diosninsitagoycuyay.”v

26Jesús sayno niptin imatapis lutantaparlasiyta mana camäpacuyashpan sayrunacuna upälacuyargan.

Wanushcuna cawariyämunanpä cashganpita Jesucristo

yachasishgan(Mateo 22.23-33; Marcos 12.18-27)

27Saypitami saduceo runacunapisJesusman aywayargan payyachasishganta manacagmanchurananpä. Saymi Jesusta niyargan:28“Moisés guelgashgancho caynöminican, taytay: ‘Warmiyog runa suriynagwanuptin shulca wauguin cuñädanviüdawan täsun. Saynöpamiwamrancuna say wanog cag runapasurinnöna cayanga.’w 29Sayno captengatapucushayqui, taytay. Juc marcachöshiganchis wauguicuna cayargan. Mayorcagshi juc warmiwan targan. Payshimanarä surin captin wanorgan.30Sauraga shulca cag wauguinnashitargan say viüdawan. Paypis surinmanarä captinshi wanorgan. 31Saypitamás shulcan cagna targan sayviüdawan. Paypis wanorgan surinmanarä captinshi. Saynöla lapanwauguincuna say viüdawan täyargan.Suriynagla lapanpis wanuyargan.32Saypitanashi say viüdapis wanorgan.33Wanushcunata Tayta Diosninsi

20

Page 173: Quechua  huamalies bible - new testament

173

x 20.33 Saduceo runacuna sayno niyargan Tayta Diosninsi wanushcunata cawarisimunanpäcashganta mana criyirmi. y 20.37 Éxodo 3.6. z 20.42,43 Salmo 110.1.

cawarisimunan junäga say warmilachiganchis wauguipa warmin canga.”x

34Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Say warmi manami mayganpapiswarminnasu canga. Cay pasalachömirunacuna warmiyog y warmicunarunayog cayan. 35Wanushganpitacawarircamur gloriaman chaycurmiisanga majaynaglana cayangapä.36Angilcuna mana wanogcayashgannömi paycunapis manawanog cayangapä. Tayta Diosninsipawamran carmi gloriacho cawananpäcawariyämonga.

37“Wanushcuna cawariyämunanpäcashgantaga Moisespis guelgashganchotantyasimansimi. Abraham, Isaac yJacob wanushganpita asca wataguepatarämi Tayta Diosninsi rupaycagshiracapita Moisesta nergan:‘Abrahampa, Isaacpa y JacobpaDiosninmi noga caycä.’y 38Wanogcunamana cawariyämunanpä captenga¿imanöpatä Abrahampa, Isaacpa yJacobpa Diosnin canman? Saynocaycaptenga ¿imanirtä gamcunacriyiyanquisu wanogcunacawariyämunanpä cayashganta?”

39Sauraga Moisés guelgashgantayachaseg runacuna waquin niyargan:“¡Alitami niycushcanqui, taytay!”

40Saypitaga manami pipis tapupaytaalmitiyargannasu.

Tayta Dios cachamushgan Cristo Davidnöla mandag mana cashgan(Mateo 22.41-46; Marcos 12.35-37)

41Saypitanami runacunata Jesúsnergan: “¿Imanirtä runacuna niyanCristo Davidnöla mandag reycashganta? 42,43Quiquin Davidpis Salmolibrucho caynömi guelgargan:

‘Munaynincho sararämag mandag reytaTayta Diosninsi caynömi nergan:

Jamacamuy derëcha cag naupämanlapan contrayquicunatavincishgäyag.’z

44Sayno nicaptenga ¿imanöpatäCristoga Davidnöla mandag rey canmanquiquin Davidpis mandagnin reycashganta nicaptenga?”

Moisés guelgashganta yachasegcunano mana cawayänanpä

Jesucristo tantyasishgan(Mateo 23.1-36; Marcos 12.38-40; Lucas

11.37-54)45Lapan runacuna wiyaycäyaptinmi

discïpuluncunata Jesús nergan: 46“CuidäMoisés guelgashganta yachasegrunacunano cayanquiman. Tayta Diosmunashganno cawaycashganta runacunayarpäyänalanpämi paycunaga puriyanchaqui puntanyag sotänan jatish. Saynöpismás munayan yachasicog cayashganpitapläzacunacho y cällicunachöpis alabashcaylatami. Saynöpis sinagogacunachoalinnin cag bancumanrä jamacuytamimunayan. Micunanpä gayasiyaptinpismësa cagmanrämi jamacuyta munayan.47Saynömi viüdacunapa imapobrëzalantapis apacuyan. Nircurnamialita rurashganta runacuna yarpäyänanpämay rätu Tayta Diosta manacuyan. Saynorurayashganpitami in ernucho más

yupa nacayangapä.”

Viüdapa ofrendan waquin ofrendapitapis más ali cashganta

Jesucristo nishgan(Marcos 12.41-44)

21 1Saypitami templucho Jesúsricaraycargan ofrenda

winacuyänanman rïcucuna

20 21

Page 174: Quechua  huamalies bible - new testament

174

winaycäyagta. 2Saychömi ricarganmuchog viüdatapis ishcayla cobriguellayninta winaycagta. 3,4Sayta ricardiscïpuluncunata Jesús nergan: “Rïcurunacunaga winayash pusogguellaylantami. Viüdami isanga pobricaycarpis winash lapan guellayninta,saylana rantipacunanpä caycaptinpis.”

Templo juchusish cananpä cashganta Jesucristo wilashgan

(Mateo 24.1-2; Marcos 13.1-2)5Nircurmi templo pergarashgan

rumicuna cuyaylapä cashganpita yshumag adornash cashganpitapisdiscïpulucuna parlaycäyargan. SaymiJesús nergan: 6“Cay lapanricaycäyashgayqui cuyaylapäcaycaptinpis chipyagmi juchusiyangapä.Manami ni juc rumilapis cananpergaraycashgannöga quëdangapäsu.”

Manarä cutimuptin imano cananpä cashgantapis Jesucristo nishgan(Mateo 24.3-14; Marcos 13.3-13)

7Sauraga discïpuluncuna tapuyargan:“Nishgayquinöga ¿imaytä templojuchusish canga, taytay? Saynocananpäga ¿puntata imatä canga?”

8Sayno tapuyaptinmi Jesús nergan:“Pipis lutanta manacriyisiyäshunayquipä shumagtantyacuyay. Ascagmi shayämonga:‘Cristumi noga cä’ niyashpan. Saynöpisniyäshunquipä: ‘Tiempochämushganami cay pasa ushacänanpä.’Sayno niyäshuptiquipis gamcuna amacäsupäyanquisu. 9May-saynacioncunachöpis guërra captin ywanusinacuy captin amamansacäyanquisu. Puntatagasaycunalarämi canga. Sayno captinpistempluta manami juchusengaräsu.

10“Juc nacionmi pelyanga jucnacionwan. 11Saynömi may-saychöpis

canga terremöto, segaypa muchuy ytucuy-nirag gueshyacunapis. Saynöpisciëlucho ricacämonga mansariypäimaycacunapis.

12“Saycuna manarä captinmichiquishushpayqui prësusariyäshunquipä. Israel runamayiquicunapis contrayqui sharcurjuzgayäshunquipä. Saynöpiscarcilcunaman wichgayäshunquipä.Nogata chasquicayämashgayquipitamiapayäshunquipä nación mandagreycunamanpis juzgash cayänayquipä.13Saynöpami wilacuynëta paycunatapiswilapäyanquipä. 14Amayarpachacuyaysu autoridäcunamanapayäshuptiqui: ‘¿Imatarä canangaparlashä?’ nir. 15Nogami shumagtantyasishayqui imata niyänayquipäpis.Saymi maygan chiquishogniquipisimaniytapis camäpacuyangasu.16Gamcunapa contrayquicunamisharcuyanga taytayqui, mamayqui,wauguiquicuna, castayquicuna yreguinacuyashgayquicunapis. Saynöpiswaquinniquitaga wanusiyäshunquipämi.17Saynölami nogatachasquicayämashgayquipita pï-maypischiquishunquipä. 18Sayno captinpis amalaquicuyanquisu. Imapäsayäshuptiquipis Tayta Diosninsiyanapäyäshunquipämi.19Wanushgayquiyag Tayta Diosninsimunashganno cawarga paypanaupanmanmi chäyanquipä.

Fiyupa nacaycuna cananpä cashganta Jesucristo tantyasishgan

(Mateo 24.15-21; Marcos 13.14-19)20“Jerusalén ushacänanpäna

caycashganta musyayanquipäsoldäducuna tumaparaycagta ricarmi.21Sauraga Judea provinciachocaycagcuna aywacuyäsun jircacunaman.Marcacho caycagcunapis marcapita

21

Page 175: Quechua  huamalies bible - new testament

175

a 21.27 Daniel 7.13.

gueshpir aywacuyäsun. Chacracunachocaycagcunapis marcaman amaaywayäsunsu. 22Say junagcunami yupanacaycuna cangapä. Saynöpami TaytaDiosninsipa palabranchoguelgaraycashgancuna lapanpiscumplengapä. 23Sayno gueshpirmipasaypa cuyapaypä nacayangagueshyag warmicuna y iti wawayogwarmicunapis. Tayta Diosninsicastigaptin runacuna yupamilaquicuyangapä. 24Waquintamiwanusiyanga y waquin cagtanamiapayanga caru nacioncunaman. ManaIsrael cag runacunami Jerusalentamunaynincho saräyanga tiempuncumplishganyag.

Jesucristo cay pasaman cutimunanpä cashgan

(Mateo 24.29-31; Marcos 13.24-27)25“Inti, quila y goyllarcunapis

mansariypämi ricacuyanga. Caypasachönami lapan runacunamansariywan turbatäyanga lamar yacubunyaypa bunyar segaypa gayaraptin.26Goyllarcuna wacman cayman cuyogtaricarmi runacunata desmäyupis sarenga.27Saychömi NOGATA ricayämangapucutay janancho chipipiycarshamuycagta.a 28Say nishgänölalapanpis ruracar galaycuptengacushicuyanqui. Musyanquinaminacaycunapita jorgunäpänacaycashgäta.”

Jïgus jachaman tincusir imay cutimunanpä cashgantapis Jesucristo tantyasishgan

(Mateo 24.32-35; Marcos 13.28-31)29,30Nircur caynöpis tantyasergan:

“Tamya tiempo galaycuptinmusyayanquimi jïgus jacha y waquin

jachacunapis chinquimunanpäcashganta. 31Saynölami say nishgänacaycuna chämuptin gamcunapismusyayanquipä cutimunäpänacaycashgäta. 32Canan cawaycagrunacuna manarä wanuyaptinmi lapansay nishgäcuna cumplengapä. 33Ciëlupisy cay pasa ushacaptinpis noganishgäcunaga lapanmi cumplengapä.

Jesucristuta puestucushla shuyacunanpä tantyasishgan

34“Mana musyayashgayqui höraelagpita noga cutimur cuidä gamcunatatarëman jusalicuycäyagta, shincashcaycäyagta y imaycayogpiscayänayquipä yarpachacur gongämashcaycäyagta. 35Jusalicogcunaga manamipipis gueshpengasu juicio nalpita.36Sayno cananpä caycaptenga TaytaDiosninsita imaypis manacur listulacaycäyänayqui. Saynöpami shamunanpäcag nacaycunapita gueshpir NOGAP A

naupächo cushishla cawayanquipä.”37Templucho Jesús junagpa

yacharcasir sacaypana Olivos lömamanaywag saycho posädacunanpä. 38Saymitutala cutiptin templuman runacunaaywayag yachasishganta wiyananpä.

Mandag cüracunaman Jesucristuta entregananpä Judas Iscariote

conträtuta rurashgan(Mateo 26.1-5, 14-16;

Marcos 14.1-2, 10-11; Juan 11.45-53)

22 1,2Pascua chaycämuptinmisaysica runacuna Jerusalencho

shuntacäyargan. Jesuswan ascarunacuna tutapita-pasa captinmimandag cüracunawan Moisésguelgashganta yachasegcuna Jesustaprësu sariyta mansacuyargan. Saymiwilanacuyargan walcala runa cashgan

21 22

Page 176: Quechua  huamalies bible - new testament

176

b 22.7 Say wisanga Levadüraynag Tantata Micunan estawan Pascuapis say junaglamigalaycog.

höra Jesusta prësu sariycurwanusiyänanpä.

3Sayno yarpaycäyaptinmi Satanásyaycorgan Judas Iscariotipashongunman. Judaspis Jesuspaapostolninmi cargan. 4Paymi mandagcüracunaman y templo täpagwardiacunapa mandagnincunamanaywaycur nergan: “Jesusta prësu sariytamunaptiquega cutimur wilashayquirunacuna mana cashgancho Jesús imaycaycashgantapis.” 5Sayno niptinmicushicuyashpan wilanacuyargan Judastapägayänanpä. 6Sayno wilanacurcurmiJudas yarpachacorgan imay hörawilacog cutinanpäpis.

Pascua merendata discïpuluncunawan Jesucristo

micushgan(Mateo 26.17-25; Marcos 14.12-21;

Juan 13.21-30)7Levadüraynag Tantata Micunanesta y Pascua estapis galaycunan

junagmi Israel runacuna templuchocarnishta pishtayag.b 8Saymi Jesúscachargan Pedrutawan Juanta: “Pascuamerendata micunansipäpuestucayämuy” nir.

9Saymi paycuna tapuyargan:“¿Maychötä puestucayämushä, taytay?”nishpan.

10Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Marcaman chaycurmi tincuyanquipäjuc runa uyluwan yacuta apaycagwan.Say runapa guepalanpa aywayanquimay wayimanpis chashganyag.11Saychömi wayiyogta niyanqui:‘¿Mayninchöshi cuarto caycandiscïpuluncunawan Pascua merendataJesús micunanpä?’ 12Saynoniyaptiquimi pay ricasiyäshunquipä

altuscho pisapacush jatun cuartuta. Saycuartucho merendata puestucuyanquimicunansipä.”

13Saymi paycuna aywar tariyarganJesús nishgannöla. Saychömipuestucuyargan Pascua merendata.

Santa Cënata discïpuluncunawan Jesucristo upushgan

(Mateo 26.26-30; Marcos 14.22-26;1 Corintios 11.23-25)

14Merenday höranamiapostolnincunawan Jesús jamacorganmicuyänanpä. 15Saychömi Jesús nergan:“Pascua merendata gamcunawan micurcushishmi caycä. Manaräwanushgäyagmi gamcunawan caymerendata micuyta munargä.16Mananami cay merendatamicushänasu Tayta Diosninsipanaupancho micushgansiyag.”

17Sayno nirmi vïnuyog väsutaaptarcur Tayta Diosta manacuragradëcicorgan. Nircurapostolnincunata macyashpanminergan: “Caypita lapayqui upuyay.18Yapayga manami vïnuta upushänasuTayta Diospa naupanchoupushgansiyag.”

19Saynöpis tantata aptarcur TaytaDiosta manacur agradëcicorgan.Nircurnami paycunata paquipargan:“Cay tantaga cuerpömi caycan. Caytantata micur imaypis yarpäyanquigamcuna-raycu wanushgäta” nir.

20Saynölami merendasquir vïnuyogväsuta aptarcur nergan: “Cay vïnutaupur tantyacuyay yawarnëta jichargamcuna-raycu wanushgäta. Saynowanuptëmi Tayta Diosninsi mushogconträtuta ruranga chasquicamagcunataperdonananpä. 21Chiquimagnëcunaman

22

Page 177: Quechua  huamalies bible - new testament

177

c 22.36,37 Isaías 53.12.

entregamänanpä cag runapisnogansiwanmi cay mësacho caycan.22Tayta Diospa palabranchoguelgaraycashgannöla yupa nacarwanunäpämi caycä. NOGATA

entregamag runami isanga juicionalcho yupa laquicongapä. Payga

ama yurinmanpissu cargan.”23Sayno niptinmi jucninpis jucninpis

apostolnincuna tapunacuyargan:“¿Maygansirä say entregag caycansi?”niyashpan.

Mayganpis más mandagcananpä cashgan

24Saypitami mandag caytaguechunacur apostolcunarimanacuycäyargan. 25Saynorimanacuyaptinmi Jesús nergan: “Naciónmandag reycuna mandag cayninmanatiënicuycurmi runacunata mandayan.Sayno mandaptinpis: ‘Ali runami payga’niyan. 26Gamcunaga manami saynocayanquimansu. Saypa trucanga waquinrunacunapita más ali ricash caytamunarga runa mayiquita ashmaynölayanapäyay. 27Musyayanquimi mësachopatrón micuptin ashmaynincunasirviyashganta. Nogaga ashmaynölamigamcunapä caycä. Saymi gamcunapisashmaynöla cayanquiman.

28“Ima nacaycho captëpis gamcunanogawanmi imaypis cayashcanqui.29Saymi gamcunata churashayquimandag cayänayquipä, Taytä nogatamandag canäpä churamashganno.30Saymi mandashgä cagcho gamcunanogawan micuyanquipä y upuyanquipä.Saynöpis lapan runacunata juzgaptëmigamcunapis cada ünuyqui juc trönuchojamacuyanquipä chunca ishcay (12)castapita mirag Israel mayinsicunatajuzganayquipä.”

Pedro ñëgananpä cagtaJesucristo nishgan

(Mateo 26.31-35; Marcos 14.27-31;Juan 13.36-38)

31Saypitami Jesús nergan: “Simón,Satanasmi Tayta Diosninsita manacushgamcuna lapayquicachariyämänayquipä. 32Saynocaptinpis gampä Tayta Diostamanacushcä Satanás munashgantarurasishuptiquipis Tayta Diosninsimanyapay shumag yäracunayquipä. Yapayyäracurnami apóstol mayiquicunatashacyäsinqui paycunapis nogamanshumag yäracayämänanpä.”

33Sayno niptinmi Pedro nergan:“Carcilman apashuptiquipis gamwanmiaywashä, taytay. Gamtawanusishushpayquega nogatapiswanusimäsun.”

34Saymi Jesús nergan: “Pedro, canansacay cacash manarä cantaptinmiquimsa cuti reguimashgayquitañëgamanquipä.”

Jesucristuta chiquir discïpuluncunatapis

chiquiyänanpä cashgan35Saypita apostolnincunata Jesús

taporgan: “Guellayniynagta, jacuynagtay languiynagta wilacuyänayquipäcachaptë ¿imalapispishëyäshorgayquicu?”

Saymi paycuna niyargan: “Manamiimapis pishëyämargansu, taytay.”

36,37Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Tayta Diosninsipa palabrancho caynonirmi guelgaraycan: ‘Jusasaparunatanöpis runacuna payta ricash.’c Sayguelgaraycashganga nogapämi nican.Cananpitaga wilacog aywar jacuyquitapisguellayniquitapis apayanqui. Espädayqui

22

Page 178: Quechua  huamalies bible - new testament

178

mana captenga punchuyquitaranticuycur espädata rantiyay.”

38Saymi discïpuluncuna niyargan:“Caycho caycan ishcay espädacuna,taytay.”

Niptin Jesús nergan: “¡Imatanicashgätapis manami tantyamanquisu!”

Getsemanïcho Tayta Diosta Jesucristo manacushgan

(Mateo 26.36-46; Marcos 14.32-42)39Saypitami Jesús aywargan cadala

aywashganno Olivos lömamandiscïpuluncunawan. 40Saymanchaycurnami discïpuluncunata nergan:“Punushgayquipita ricchayayna. Diostamanacuyay Satanasta manacäsupäyänayquipä.”

41Sayno nircur más washalämanaywargan Tayta Diosta manacunanpä.Saychönami gongurpacuycur TaytaDiosta manacorgan: 42“Papá, nacanäpäcaycashgäpita salvaycalämay. Isanganoga munashgänöga ama casunsu, sinögagam munashgayquino cayculäsun.”

43[Sayno laquicur manacuycaptinmijuc ángil yuriparcur shacyäsergannacananpä captinpis manamansacunanpä. 44Sayno yupa laquicurJesús lapan shongunwan Tayta Diostamanacuycaptinmi südayninpisyawarnörä pampaman jutorgan.]45Tayta Diosta sayno manacushganpitadiscïpuluncuna cagman cutiycur Jesústarergan laquicuypita punucashcaycäyagta. 46Saymi Jesús nergan:“¿Imanirtä punucuyanqui? SharcurTayta Diosta manacuyay Satanastamana cäsupäyänayquipä.”

Jesucristuta prësu sariyashgan(Mateo 26.47-56; Marcos 14.43-50;

Juan 18.3-11)47Sayno parlaycaptinrämi Judas

Iscariote chargan asca runacunata

pushash. Judasga Jesuspa discïpulunmicargan. Nircurnami Jesusman witiycurpayta musargan. 48Saymi Jesús nergan:“Judas, chiquimagnëcunamanentregamänayquipä ¿imanirtä NOGATA

musamanqui?”49Saymi Jesusta prësu apacunanpä

cashganta tantyayashpan discïpuluncunatapuyargan: “Taytay, ¿espädäcunawancugoriyäshä paycunata?”

50Sayno nir juc discïpulun másmandag cürapa ashmayninpa derëchacag rinrinta espädanwan waluriycorgan.51Saymi Jesús nergan: “¡Saytaga amaruraysu!” Nircur say ashmaypa rinrintayataycur aliyascasergan.

52Jesusta prësu apananpä shamogcunacayargan mandag cüracuna, templotäpag wardiacunapa mandagnincuna yIsrael mayor runacunapis. PaycunatamiJesús nergan: “¿Imanirtä suwacaptënöpis gamcuna shayämushcanquiespädayquicunawan y garrotiquiwanpisprësu sariyämänayquipä? 53Nogagawaran waranmi gamcunawan templopatiucho caycargä. ¿Imanirtä saychögaprësu sariyämargayquisu? ¿ImanirtäSatanaspa munayninta rurar prësusariyämänayquipä cananräshayämushcanqui?”

Jesucristuta Pedro ñëgashgan(Mateo 26.57-58, 69-72;Marcos 14.53-54, 66-72;Juan 18.12-18, 25-27)

54Jesusta prësu sarircur apayarganmás mandag cürapa wayinman. Paytaprësu apacuyaptinmi Pedro caruguepalanta aywargan. 55Saymi sawanrurincho ninata sarircasir runacunamashacuycäyargan. Sayman yaycurirmiPedrupis paycunawan mashacuycargan.

56Saymi juc ashmay warmi, Pedromashacuycagta ricaycur nergan: “Cayrunapis Jesuswanmi purergan.”

22

Page 179: Quechua  huamalies bible - new testament

179

d 22.69 Salmo 110.1.

57Sayta wiyaycurmi Pedro nergan:“Nogaga payta manami reguësu.”

58Maylantanami juc runapis paytaricaycur nergan: “Gampis paywanpuregmi caycanqui.”

Niptinmi Pedro nergan: “Nogagamanami paywan imaypis purishcäsu.”

59Saypita juc höratano jucna nergan:“Rasunpaypami cay runaga paywancaycargan. Galilea runami canpis.”

60Sayno niptinmi Pedro nergan:“¡Manami musyäsu imataparlaycashgayquitapis!”

Pedro sayno nicaptinmi cacashcantarcorgan. 61Sauraga Jesús ticraycurricäriptinmi Pedro yarparcorgan Jesúscayno nishganta: “Manarä cacashcantaptinmi quimsa cutireguimashgayquita ñëgamanquipä.”62Saymi Pedro wagtaman yargusquir

yupa laquicushpan maquintachogpacurcur wagargan.

Jesucristuta magayashgan(Mateo 26.67-68; Marcos 14.65)

63Saypitanami prësu sararag runacunaasipäyashpan Jesusta magayargan.64Nawinta vendarcur lagyayargan: “¡Mäniyämay! ¡Pitä lagyashushcanqui!”65Sayno nir tucuyta ashliyargan.

Autoridäcunapa naupancho Jesucristo cashgan

(Mateo 26.59-66; Marcos 14.55-64;Juan 18.19-24)

66Pasa wararcuptinnami Israel mayorrunacuna, mandag cüracuna y Moisésguelgashganta yachasegcunapisshuntacäyargan. Sayman apaycurmiJesusta tapuyargan: 67,68“Mäwilayämay. ¿Rasunpacu gam TaytaDiosninsi cachamushgan Cristocaycanqui?” nir.

Saymi Jesús nergan:niptëpis ni imanöpa tantyasiptëpisgamcunaga manami criyiyämanquisu.69Cananpitaga NOGA caycäshämunayyog Tayta Diosninsipa derëchacag naupanchömi.”d

70Saypita lapan autoridäcunatapuyargan: “Sauraga ¿Diospa surincucanqui?” nir.

Sayno niptinmi Jesús nergan:“Gamcuna niyashgayquinölami caycä.”

71Saymi paycuna niyargan:“Quiquinpis Diospa surin caycashgantanicämashgaga ¿imapänatä mástestïgutapis ashishun? SaynoDios-tucuycarga ¡wanusish casun!”

Pilätuman Jesucristuta prësu apayashgan

(Mateo 27.1-2, 11-14; Marcos 15.1-5;Juan 18.28-38)

23 1Saypitana Jesusta apayarganPilato cagman. 2Saychönami

Pilätuta niyargan: “¡Cay runatagatariyashcä lutancunatayachaycäsegtami! Manami munansuimpuestuta runacuna pägayänanta.Saynöpis nican Tayta Dioscachamushgan Cristo car nogacunapamandagnëcuna cashganta.”

3Saymi Jesusta Pilato taporgan:“¿Rasunpacu gamga canqui Israelrunacunapa mandagnin rey?” nir.

Saymi Jesús nergan: “Gamnishgayquinölami rasunpaypa caycä.”

4Saymi Pilato nergan mandagcüracunata y saycho shuntacash caycagrunacunatapis: “Manami ima jusantapistarësu cay runapataga.”

5Sayno niptin paycunaga masräniyargan: “¡Mandamagninsiemperadorpa contran runacunasharcuyänanpä shimita gormi jusayog

22 23

Page 180: Quechua  huamalies bible - new testament

180

caycan! Galilea provinciachöpis cayJudea provinciachöpis saynölamirunacunata shimita goycan.”

Herodisman Jesucristutaprësu apayashgan

6Sayta wiyar Pilato taporgan:“¿Galileapitacu cay runa?” nir.

7“Au, payga Galileapitami” niyargan.Saymi Galilea provinciapa

gobernadornin Herodes captin Jesustapayman apasergan juzgananpä. Sayjunagcuna Jerusalenchömi Herodispiscaycargan.

8Jesuspä parlashganta wiyashpanminaupapita-pasa Herodes ricaytamunargan milagruta ruraycagta. SaymiJesusta ricaycur cushicorgan. 9Saychoyaparir yaparir Herodes tapuptinpisJesús manami imatapis parlacorgansu.10Saychömi mandag cüracunawanMoisés guelgashganta yachasegcunapisJesuspa contran imaycatapis niyargan.11Saymi soldäduncunawan Herodesasipäyänan cash Jesusta ayluparganHerodispa cäpanta. Nircurnamicutisiyargan Pilato cagman. 12Sayjunagpitanami Herodiswan Pilatoamistayargan naupatachiquinacuyashganpita.

Jesucristuta cruci cayänanpäPilato mandashgan

(Mateo 27.15-26; Marcos 15.6-15;Juan 18.39-19.16)

13Jesusta cutiycasiptinnami Pilatogayasergan mandag cüracunata,autoridäcunata y waquin runacunatapis.14Saycho shuntacasquiyaptinnaminergan: “Gamcuna cay runataapayämushcanqui: ‘Mandamagninsiemperadorpa contranmi sharcuycan’niyashpayqui. Sayno niyaptiquipisnaupayquicho tapur manami imajusantapis tarishcäsu contran

niyashgayquinöga. 15SaynömiHerodispis tarishgasu ima jusantapis.Sayno captenga cay runa manamiimatapis jusalicushgasu wanusishcananpä. 16Saymi payta astarcasilarcacharishä.”

17[Cada watami Pascuacho Pilatocachareg juc prësuta runacunamanacuyashgan cagta.] 18Saymi Jesustacachariycuyta munaptin lapangaparäyargan: “¡Wanusiy paytaga!¡Barrabasta isanga cachariycuy!” nir.19(Barrabás carcilcho wichgaraycarganmandag emperadorpa contranJerusalencho sharcushganpita ywanusicog cashganpitami.)

20Saymi Pilato yapay runacunatanergan Jesusta cacharinanpä.21Niptinpis masrämi gayaräyargan:“¡Cruci cash casun! ¡Cruci cashcasun!” niyashpan.

22Saymi Pilato yapay nergan:“Cruci cash cananpäga ¿imatatäjusalicush? Manami tarësu imajusantapis wanusish cananpäga.Astarcasilarmi cacharishä.”

23-25Sayno niptinpis runacuna masrägayaräyargan cruci casinanpä. Sauragarunacuna manacuyashgannöla JesustaPilato entregaycorgan cruci cashcananpä. Saynöpis runacunamanacuyashgannölami Barrabastacacharergan mandag emperadorpacontran sharcush caycaptinpis ywanusicog caycaptinpis.

Jesucristuta cruci cayashgan(Mateo 27.32-44; Marcos 15.21-32;

Juan 19.17-27)26Saypita Jesusta cruci cayänanpä

apaycäyaptinmi marcaman yaycuycänäCirene marcacho tag Simón. SauragaJesús apaycashgan cruzta paytanamiumrusiyargan Jesuspa guepanpaapananpä. 27Saysica runacunami Jesuspa

23

Page 181: Quechua  huamalies bible - new testament

181

e 23.34 Salmo 22.18. f 23.44,45 Say saparag cortïnapita musyanayquipä liyinquiÉxodo 26.31-33; Hebreos 9.1-10; 10.19,20. g 23.46 Salmo 31.5.

guepanta aywaycäyargan. Saychömiascag warmicunapis laquicuyashpanwagaraycar aywaycäyargan. 28Saymiwagaycag warmicunata Jesús nergan:“Jerusalén warmicuna, ama nogapägawagayaysu. Saypa trucangawawayquicuna y quiquiquicunapisnacayänayquipä cashganpita wagayay.29Fiyupa nacaycunami chämongapä.Saymi laquicuypita runacuna niyanga:‘¡Ima cushishgarä caycan wawaynagwarmicuna!’ 30Saychömi runacunasegaypa mansariyashpan jircacunatapis:‘¡Janäcunaman juchumuy juclawanunäpä!’ niyanga. 31Nogatapis caynonacaycäsiyämarga ¡ima yuparägamcunata y waquin Israelrunacunatapis nacasiyäshunquipä!”

32Cruci cananpä Jesusta apar ishcayjusasapa runacunatapis apayarganJesuspa naupanman cruci cayänanpä.33Calavëra nishgan lömamanchaycasirmi Jesusta cruci cayargan.Apashgan jusasapa runacunatapiscruci cayargan jucnin cagta Jesuspaderëchan cagman y jucagtana isognincagman. 34[Say hörami Jesús nergan:“Taytay, cay cruci camag runacunataperdonayculay. Manami musyayansuimata ruraycäyashgantapis.”]

Soldäducunanami Jesuspa mödananpäsuertita jitayargan mayganpis gänag cagapacunanpä.e 35Saycho runacunaricaraycaptin autoridäcuna Jesustaasipäyargan: “Tayta Dios cachamushganCristo carga jucta salvashgannöla mäcanan quiquin salvacusun.”

36Saynölami soldäducunapisasipashpan Jesusta shogusiyarganpochgog vïnuta: 37“Israel runacunapamandagnin rey cashpayquega mäquiquiqui salvacuy” nir.

38Cruzpa puntanchömi clävaraycargancayno guelgash: “Cay runaga Israelrunacunapa mandagnin reymi” nishpan.[Sayga guelgaraycargan griego, latín yhebreo idiömacunachömi.] 39Saypitanajucag cruci caraycag runa Jesustamanacagman churar nergan: “TaytaDios cachamushgan Cristo carga mäcanan saypita salvacuy, ari. Nircurnogacunatapis caypita jorgayämay.”

40Sayno niptinmi jucnin cagolgutupargan: “Gampis paynonacaycarga ¿manacu Tayta Diostamansapacunqui? 41Nogansegajusansicunapitami nacaycansi. Paypagamanami ima jusanpis cansu.”

42Nircur Jesusta nergan: “Mandagcanayquipä cutimur nogatayarparcalämanqui, taytay.”

43Niptinmi Jesús nergan: “Cananpitaganogawanmi canquipä Taytäpa naupancho.”

Jesucristo wanushgan(Mateo 27.45-56; Marcos 15.33-41;

Juan 19.28-30)44,45Pulan junag caycaptinmi pasa

sacäcorgan malway intiyag. Say höramitemplo rurincho cag cuartuman pipismana yaycunanpä saparag cortïnapisfjanapita uraypa rachicäcurergan.46Saypitami Jesús fuertipa nergan:“¡Taytay! ¡Maquiquimanmi almätachuraycö!”g Sayno nisquirnamipäsarporgan.

47Saycunata ricaycurmisoldäducunapa capitannin:“¡Rasunpaypami cay runaga jusaynagcash!” nir Tayta Diosninsita alabargan.

48Saycho caycag runacunapisaywacuyargan yupa laquishmi.49Jesuswan reguinacogcunami isangacarulapita ricaraycar quëdacuyargan.

23

Page 182: Quechua  huamalies bible - new testament

182

h 23.56 Viernes tardi las seispitami sábado jamay junag galaycorgan.

Saynölami Galileapita-pasa gatiragwarmicunapis saycho quëdacuyargan.

Jesucristuta pampayashgan(Mateo 27.57-61; Marcos 15.42-47;

Juan 19.38-42)50,51Juc runami cargan Dios munashganno

cawag, José jutiyog. Paymi shuyaraycarganTayta Diosninsi promitishganno lapanrunacuna Cristupa maquincho cawayänanpäcashganta. Say runapa marcan cargan Judeaprovinciacho cag Arimateami. Paypis carganIsrael runacunapa autoridäninmi. Waquinautoridäcuna Jesusta wanusinanpäwilanacuyaptinpis payga manamimunargansu wanusiyänanta. 52PaymiPilätuta manacorgan: “Jesuspa ayantacachapaycalämay pampag apanäpä” nir.53Pilato auniptinmi Jesuspa ayanta cruzpitajorgusquir lïnupita rurash fïnu säbanaswanpitorgan. Nircur pampag apargan manaräpipis pampacushgan gagacho uchcushsepultüraman.

54Sayno rurargan sábado jamay junaggalaycunanpäna caycaptinmi. 55GalileapitaJesuswan shamog warmicuna Josëtagatipargan Jesuspa sepultüran maychocashgantapis musyayänanpä. Saychoricayargan Jesuspa ayanta imanochurashgantapis. 56Saypita wayinmancutiycuyashpan puestucuyargan mushcogperfümita Jesuspa ayanmanwinapäyänanpä. Puestucurcurnami TaytaDiosninsipa palabrancho nishgannojamayargan sábado jamay junag captin.h

Wanushganpita Jesucristo cawarimushgan

(Mateo 28.1-10; Marcos 16.1-8;Juan 20.1-10)

24 1Saypita domingo saca sacalawarmicuna cutiyargan Jesús

pamparashgan cagman, puestucuyashgan

mushcog perfümita apacurcur ayanmanwinapäyänanpä. 2Chaycuyänanpägapamparashgan uchcuta saparag rumijucläman witisishgana caycänä. 3Saymanyaycur manami tariyargannasu Jesuspaayanta. 4Saymi mansacash imaruraytapis camäpacuyargansu. Saynocaycäyaptinmi ishcay runacunachipipiycag mödanash paycunapanaupancho ricacuyargan. 5Paycunataricaycur segaypa mansacäyashpanmigongurpacuycuyargan. Sayrunacunanami niyargan: “¿Imanirtäwanushcuna cayashgan cagcho gamcunaashiycäyanqui cawarimushganacaycaptenga? 6,7Manami caychönasucaycan. ¡Payga cawarimushganami!Yarpäyay Galilea provinciachocaycashpan jusasapa runacunapamaquincunaman entregash cananpäcashganta niyäshushgayquita. ¿Manacusaycho niyäshushcanqui cruci caypawanusiyaptinpis quimsa junagtacawarimunanpä cashganta?”

8Sayno niptinmi paycunayarparcuyargan Jesús sayno nishganta.9Saymi Jesús pamparashgan cagpitacutiycuyashpan lapan ricashgancunata ywiyashgancunatapis wilayargan chuncajuc (11) apostolnincunata y saycho cagrunacunatapis. 10Say warmicunagacayargan María Magdalena, Juana,Santiagupa maman María ypaycunawan aywag warmicunapis.11Warmicuna sayno wilayaptinpisapostolcuna manami criyiyargansu,löcutaycäyashganta yarpar. 12Waquincag mana criyiyaptinpis Pedrumi isangacörrila aywargan Jesusta pampashgancagman. Pamparashgan cagtaarcaycurmi säbanaslatana tarergan.Saylatana tariycurmi mansacashcuticorgan.

23 24

Page 183: Quechua  huamalies bible - new testament

183

Emausman aywag nänicho ishcay discïpuluncunata Jesucristo

yuripashgan(Marcos 16.12-13)

13Say junagmi Jesuspa ishcaydiscïpuluncuna aywaycäyargan Emaúsmarcapa. Emaús cargan Jerusalenpitaishcay lëwanölami. 14Paycunagaaywaycäyargan Jesús wanushganpitaparlaraycarmi. 15Sayno parlaraycaraywaycäyaptinmi Jesús taripasquirpaycunawan iwal aywayargan.16Paycunawan aywaycäyaptinpismanami tantyayargansu Jesúscashganta.

17Saymi Jesús taporgan: “¿Imataparlartä aywaycäyanqui?” nir.

Sayno niptin laquishaywaycäyashgancho ichisquiyargan.

18Sauraga Cleofas jutiyog runanergan: “Pascuaman shamogrunacunapis lapanmi musyayan cayjunagcuna Jerusalencho imapäsashgantapis. ¿Manacu gammusyanqui?”

19Niptinmi Jesús taporgan: “¿Imatäcashgaga?” nir.

Sayno tapuptin niyargan: “Nazaretmarcapita cag Jesusmi cargan TaytaDiosninsipa profëtan. Paymi TaytaDiosninsipa munayninwanmilagrucunata rurashpan lapanrunacunata wilapargan Diospawilacuyninta. 20Paytami mandagcüracunawan lapan autoridäcunaPilätuman entregayash cruci caypawanusinanpä. 21Nogacuna yarpäyargäRoma runacunapa munayninpita payjorgamänansipä cashganta. Cananjunagwanga quimsa junagnami Jesúswanushgan. 22,23Canan tutanogacunawan cag waquin warmicunamansacäsiyämash. Paycunami Jesustapampashgan cagman saca sacala aywar

ayanta tariyashgasu. Saypita wayimancutiycamur wilayämash Jesusta manatariyashganta. Angilcuna yuriparcurshiwilash Jesús cawarimushganta.24Sauraga waquin cag discïpuluncunapispamparäyashgan cagman aywarwarmicuna wilayashgannölami Jesuspaayanta tariyashgasu.”

25,26Saymi paycunata Jesús nergan:“Tayta Dios cachamushgan Cristowanushganpita cawarimur paypanaupanman cutinanpäga nacananrämicargan. ¿Imanirtä gamcunatantyayanquisu? ¿Imanirtä ajataräcriyiyanqui Tayta Diosninsipaprofëtancuna niyashgancunatapis?”

27Sayno nishpanmi paycunatatantyasergan quiquinpä imanoguelgaraycashgantapis. Saynoyarpäsergan Moisésguelgashgancunapita galaycur waquinprofëtacuna guelgayashganyagmi.

28Saymi Emaús marcamanchaycuyashpanna paycunapita Jesúspäsag-tucorgan. 29Päsacuytamunaptinmi payta quëdasergan: “Pasasacaycannami, taytay. Caylachönaquëdacushun” nir.

Sayno niyaptinmi Jesús paycunawanquëdacorgan. 30Saypita mësa cagmanJesús jamaycurnami tantata aptarcurTayta Diosta manacur agradëcicorgan.Nircurna paquircur paycunataayporgan. 31Sayno ruraptinmi Jesúscashganta tantyasquiyargan.Tantyasquiyaptinmi elagasquergan.

32Elagasquiptinnami quiquinpuracayno parlayargan: “¡Jesusmi cash!¡Rasuntacher shongunsipis cushicorgannänicho Tayta Diosninsipa palabrantaparlapämashga!”

33Saymi jinan höra Jerusalenmancutiyargan. Chaycurnami tariyarganchunca juc (11) apostolcunata y waquindiscïpuluncunatapis.

24

Page 184: Quechua  huamalies bible - new testament

184

34Chaycuyaptinnami paycunataapostolcuna wilapäyargan:“¡Rasunpaypami Señorninsi Jesucristocawarimush! ¡Simontapis yuripashmi!”nir.

35Niptinnami paycunapiswilapäyargan nänicho imapäsashgancunatapis y tantata Jesúspaquishgan höra paytareguiyashgantapis.

Discïpuluncunata Jesucristo yuripashgan

(Mateo 28.16-20; Marcos 16.14-18;Juan 20.19-23; Hechos 1.6-8)

36Sayno parlaycäyaptinmi elagpitaJesús paycunapa naupancho yuripargan.Jesús yuriparcur saludargan: “TaytaDiosninsi yanapaycuyäläshunqui alicawayänayquipä” nishpan.

37Sayno niptin paycuna yupamansacäyargan alma cashgantayarpäyashpan.

38Saymi Jesús nergan: “¿Imanirtämansacash caycäyanqui? ¿Imanirtänoga cashgäta criyiyanquisu? 39Nogacashgäta musyanayquipä maquëta ychaquëta yatayämay.Ricayämashgayquinöpis manami almasucä. Almaga aysaynag y tuluynagmi.”

40Sayno nishpan ricasergan maquintay chaquintapis. 41Sayno ricar yupacushicuycarpis manarämi shumagcriyiyarganräsu pay cashganta. Saynomana criyiyaptinmi Jesús taporgan:“¿Imalapis cancu micurcunäpä?” nir.

42Sayno niptinmi garayargan jucpedäzo cancash pescädutawan[tinyagpa mishquinta]. 43Saycunatamimicorgan paycuna ricaycäyaptin.44Micusquirnami nergan: “Moisés,waquin profëtacuna y salmucunataguelgagcunapis lapanmi guelgayargannogata päsamänanpä cagcunata.

Gamcunawan caycar maynami wilargälapan say guelgaraycashgancunacumpliyänanpä cashganta. Saywilashgänölami päsamash.”

45Sayno nirmi Tayta Diosninsipapalabranta tantyasergan cayno nir:46“Tayta Diosninsipa profëtancunaguelgayargan pay cachamushgan Cristowanunanpä cashganta y wanushganpitaquimsa junagta cawarimunanpäcashgantapis. 47Say guelgashgancunacumpliyashgana captinmi runacunatawilapäyänayqui nogata chasquicamarjusalicuycunata cachariyänanpä.Saynöpami Tayta Diosninsiperdonangapä jusalicuyashgancunata.Jerusalenpita galaycur may-saypapisaywar lapan runacunata saynowilapäyanqui. 48Wilacunayquipägagamcuna ricayashcanquimi imapäsashgantapis. 49Gamcunamanmi nogacachamushä Taytä promitishgan SantuEspirituta. Isanga Jerusalenlachoshuyaraycäyanqui Santu Espiritutachasquiyashgayquiyag.Chasquircuyaptiquinamiyanapäshunquipä wilacuynëtawilacunayquipä.”

Ciëluman Jesucristo cutishgan(Marcos 16.19-20; Hechos 1.9-11)

50Saypitana discïpuluncunata Jesúspushargan Jerusalenpita Betaniaman.Saycho caycarna maquinta jogarcurTayta Diosninsita manacorganpaycunata yanapänanpä. 51Saynopaycunapä manacuycaptinmi TaytaDiosninsi gloriaman pushacorgan.52Saycho discïpulucuna Jesustaadorasquirmi cushish cuticuyarganJerusalenman. 53Say junagpitanamiTayta Diosninsita alabayänanpä waranwaran templuman shuntacäyag.[Amén.]

24

Page 185: Quechua  huamalies bible - new testament

185

Dios caycar Jesucristo caypasaman shamushgan

1 1,2Imapis manarä captinmiJesucristo mayna caycarganna.

Tayta Dioswanmi pay caycargan. PaymiDiosninsi.

3Paywanmi Tayta Dios camarganlapan imaycatapis. 4Paymi cay pasachocagtaga lapantapis cawayta gon. Saynocawayta gon runacuna Tayta Diosmunashganno cawayänanpämi. 5Saynocaptinpis runacuna jusalancho cawarmisacäpacushno caycäyan. Saymitantyayansu Tayta Diosninsimunashganno cawayänanpä cagtapis.Sayno captinmi Jesucristo runacunatatantyasin jusalicuyta cacharir TaytaDios munashgannöna cawayänanpä.

6,7Jesucristuta runacunachasquicuyänanpämi Juan Bautistawilacorgan. Sayno wilacunanpämiTayta Dios payta acrargan. 8Shumagwilacuptinmi runacuna yarpäyargan

Juan Bautista salvacog Jesucristocashganta. Sayno yarpäyaptinpismanami Jesucristusu payga cargan,sinöga Jesucristuta chasquicuyänanpäwilacoglami.

9Jesucristoga acsinömi caycan. Saymicay pasaman shamorgan runacunapäacsino cananpä. 10,11Cay pasamanshamuptinpis runacuna manamitantyayargansu Jesucristoga TaytaDiospa naupanpita shamushganta.Saynöpis payta manamichasquicuyargansu, Tayta Dioswan caypasata camash caycaptinpis. 12Saynocaptinpis Jesucristutachasquicogcunami isanga TaytaDiosninsipa wamrancunana caycäyan.13Sayno nicaptenga manami mamanpitayurishganpitasu Tayta Diospawamrancuna caycäyan, sinögaJesucristuta chasquicuyashganpitami.

14Tayta Dioswan caycashganpita caypasacho runano yurishpanmiJesucristoga nogacunawan purergan.

SAN JUANJesucristupita guelgashgan

Apóstol Juanmi cay libruta guelgargan. Payga puntata Juan Bautistapadiscïpulunmi cargan (1.35-42). Saypitarämi Jesuspa discïpulun cargan. Jesuswanpurirmi rurashgancunata ricargan y yachasishgantapis wiyargan. Sayno purirmitantyargan salvamänansipä Jesucristuta Tayta Diosninsi cachamushganta.

Juanga cay libruta guelgargan salvamänansipä Jesucristo shamushgantanogansipis musyanansipämi. Saynöpis cay libruta guelgargan Jesucristumanyäracur gloriacho cushishla imayyagpis cawanansipä cashganta musyanansipämi(20.31).

Page 186: Quechua  huamalies bible - new testament

186

a 1.21 Malaquías 4.5-6 guelgashgancho Tayta Dios nergan Jesucristo manarä shamuptin unaywilacognin Elías cutimunanpä cashganta. Eliaspita y Juan Bautistapita masta musyanayquipäliyinqui San Mateo 17.10-13; San Lucas 1.17. b 1.21 Moisés nishganno shamunanpä cagprofëtapita musyanayquipä liyinqui Deuteronomio 18.15-19. c 1.23 Isaías 40.3.

Paywan purirmi ricayargä cuyacogcashganta. Saynöpis wiyayargä Diospawilacuyninta yachasishganta. PaygaTayta Diospa japalan cuyay surinmi.Saymi payta ricar quiquin Tayta Diostaricagnöna cayargä. 15Paypämi JuanBautista wilacorgan: “Jesucristoganogapita más munayyogmi caycan.Payga manarä yuriptë maynamicaycarganna” nir.

16,17Moisesga Tayta Diospamandamientuncunalatami tantyasergan.Jesucristumi isanga cuyamashpansitantyasimansi Tayta Diossalvamänansipä cag mushogwilacuyninta. 18Manami pipis TaytaDiosta ricashgasu. Paytaga ricashjapalan cuyay surin Jesucristulami.Saymi pay cagpita shamush cartantyasimashcansi Tayta Dios imanocashgantapis.

Juan Bautista wilacushgan(Mateo 3.1-12; Marcos 1.2-8;

Lucas 3.15-17)19Jordán mayucho Juan Bautista

runacunata bautizaycaptinmiJerusalenpita autoridäcuna Juancagman cachayargan cüracunatawanLeví casta runacunata. Paycunatacachayargan Cristo cashganta o juccashgantapis tapuyämunanpä. 20Sayrunacuna tapuyaptinnami Juan nergan:“Nogaga manami Cristusu cä.”

21Sayno niptinmi yapay tapuyargan:“Sayno captenga ¿pitä caycanqui?¿Tayta Diospa unay wilacogninEliascu?”a nir.

Saymi Juan Bautista nergan: “ManamiEliassu caycä.”

Saymi yapay tapuyargan: “Sauraga¿Moisés nishganno shamunanpä cagwilacog profëtacu caycanqui?”b nir.

Niptinmi nergan: “Manami paysu cä.”22Sayno niptinmi niyargan: “Sauraga

¿pitä canqui? Autoridäcunatawilayänäpä pï cashgayquitapiswilayämay.”

23Saymi Juan nergan: “Nogaga Isaíasguelgashgannölami Tayta Diospawilacognin caycä. Saymi sunyagjircaman shamog runacunata wilapaycäjusancunata cacharir Cristo shamuptinchasquicuyänanpä.”c

24Juanta tapunanpä autoridäcachashgan runacunaga waquin carganfariseo runacunami. Paycunami Juantatapuyargan: 25“Cristo, ni Elías, niMoisés guelgashganno shamunanpäcaycag profëtapis mana caycarga¿imanirtä runacunata bautizaycanqui?”nir.

26,27Sayno tapuyaptin Juan nergan:“Nogaga yaculawanmi bautizaycä.Isanga jucrämi shamonga nogapita másmunayyog. Nogaga manami paynomunayyogsu caycä. Cay pasachönacaycaptinpis runacuna manamitantyacuyansu salvamagninsi Cristocashganta.”

28Sayno Juanta tapuyargan Jordánmayu simpan Betaniachömi. Saychömirunacunata Juan bautizaycargan.

Jesucristo shamuycagta Juan Bautista ricashgan

29Saypita waraynin junag Jesússhamuycagta ricarmi Juan Bautistanergan: “¡Ricayay Tayta Dioscachamushgan runa shamuycagta!

1

Page 187: Quechua  huamalies bible - new testament

187

Pascuacho carnishtawanusiyashgannömi pay wanongarunacuna jusalicuyashganpita perdonashcayänanpä. 30Nogapita más munayyogcashganta y manarä yuriptë pay maynacaycashgantami noga wilacö.

31“Naupataga manami musyargäsuTayta Dios cachamushgan Cristo pï runacashgantapis. Pï cashganta manarämusyarpis nogaga runacunatabautizaycashcä shamuptin paytachasquicuyänanpämi. 32,33Jesucristo pïcashgantapis musyanäpämi Tayta Diosnimargan: ‘Bautizarcuptiqui mayganrunapa jananman Santu Espíritupalomano rataptinmi musyanquipä sayruna Jesucristo cashganta. Paymimunayyog caycan Santu Espirituwanrunacunata bautizananpä.’ 34Saynimashgannölami Jesusta bautizarcuptëpaypa jananman Santu Espíritupalomano rataycagta ricargä. Saymigamcunata wilapä Tayta Diosninsipasurin pay cashganta.”

Punta cag discïpuluncunata Jesucristo acrashgan

35,36Saypita waraynin junag ishcaydiscïpuluncunawan caycarmi JuanBautista ricargan Jesús päsaycagta.Payta ricarmi Juan Bautista nergan:“¡Ricayay! ¡Salvamagninsi Cristopäsaycan!”

37Sayno niptinmi Jesuspa guepanpasay ishcay discïpulucuna aywayargan.38Ticraycamushganchömi Jesús ricarganguepanpa paycuna aywaycagta. Saymitaporgan: “¿Maypatä aywaycäyanqui?”nir.

Niptinmi niyargan: “Gam cagmanmishamuycäyargä, rabí. ¿Maychötäposädaraycanqui?” (Rabí ninangayachasicog ninanmi.)

39Saymi Jesús: “Acu, posädacushgäwayita reguisiyäshayqui” nergan.

Saymi reguisergan maychoposädarashgantapis. Tardina captinnamiJesuswan quëdacuyarganposädarashgalanchöna.

40Say ishcay discïpuluncuna jucagcargan Simón Pedrupa wauguinAndresmi. 41Saymi jinan höra Andrésaywargan wauguin Simón cagman.Chaycurmi wilargan: “¡TincuyashcäTayta Dios cachamushganCristuwanmi!” nir.

42Nircurnami Jesús cagmanpushargan. Chaycuptinnami Simontaricaycur Jesús nergan: “Jonaspa surinSimón, cananpitaga Pedrunami jutiquicanga.”

Felipitawan Natanaelta discïpulun cananpä Jesucristo acrashgan

43Saypita waraynin junag Galileaprovinciapa Jesús aywananpänacaycarmi tincorgan Felipiwan. Saymipayta nergan: “Discïpulö canayquipänogawan aywashun.”

44Felipega cargan Betsaidamarcapitami. Andreswan Pedrupis saymarcalapitami cayargan. 45Discïpuluncananpä Jesús niptinmi Felipe aywarganNatanaelta wilananpä: “¡Tayta Dioscachamushgan Cristuwanmitincuyashcä! ¡Payga Josëpa surinNazaret marcapita Jesusmi!¿Yarpanquicu Moisés y waquinprofëtacuna pay shamursalvamänansipä guelgashganta?¡Paywanmi tincuyashcä!”

46Niptinmi Natanael nergan:“¿Imanöpatä Nazaret marcapita TaytaDios cachamushgan Cristo canman?”

Sayno niptinmi Felipe nergan: “Acuaywashun ricanayquipä.”

47Saymi Natanael shamuycagta ricarrunacunata Jesús nergan: “Tagayshamuycag runaga ali runami. Paygarasun caglata imatapis parlan.”

1

Page 188: Quechua  huamalies bible - new testament

188

d 1.51 Saypita masta musyanayquipä liyinqui Génesis 28.10-17. e 2.9 Waquenga “magtata”ninanpa trucanga “mözuta” niyanmi.

48Say nishganta wiyashpanmiNatanael taporgan: “¿Imanöpatämusyanqui ali runa cashgäta?”

Niptinmi Jesús nergan: “Manami aliruna cashgalayquitasu musyä, sinögamaycho cashgayquitapis musyämi.Saymi Felipe manarä gayashuptiquipisnogaga ricargä jïgus jacha chaquinchojamaraycashgayquita.”

49Sayno niptinmi Natanael nergan:“¡Tayta Diospa surin imacher gamcaycanqui, taytay! ¡Saynöpis Israelrunacunapa mandagnin rey imachercaycanqui!”

50Sayno niptinmi Jesús nergan:“¿Jïgus jacha chaquinchojamaraycashgayquita ricashgätanishgaläpitacu sayno nimanqui?Cananpitaga milagrucunatarurashgätapis ricanquipämi.”

51Nircurmi saycho caycag runacunataJesús nergan: “Angilcuna ciëlupitauraycämogta y wisaycagtasueñuynincho ricarmi Jacob tantyarganTayta Dios yanapaycashganta.d Saytaricar Jacob tantyashgannömigamcunapis tantyayanquipä Tayta DiosNOGATA yanapaycämashganta.”

Yacuta vïnuman Jesucristo ticrasishgan

2 1Saypita quimsa junagtanamicasaray esta cargan Galilea

provinciacho cag Caná marcacho. Sayestachömi caycargan Jesuspa

mamanpis. 2Say estamanmi Jesusta ydiscïpuluncunatapis gayasiyargan.3Manarä esta ushacaptinmi vïnutaushacäpacuyargan. Saymi Jesustamaman nergan: “Vïnuncunamiushacasquishga. ¿Maypitarä cananvïnuta jorgayämonga?”

4Sayno niptin mamanta Jesús nergan:“Manami hörä chämunräsumunashgayquino milagruta ruranäpä,mamay.”

5Sayno niptinpis sirvienticunatamaman nergan: “Imata ruranayquipäJesús nishuptiquega cäsucuyanqui.”

6Saychömi caycargan rumipita rurashyacuynag sogta urpucuna. Sayurpucunamanmi yacuta winayagcostumbrin cashganno maquintamaylacuyänanpä. Waquinurpucunamanmi yaycog ganchis chunca(70) botëlla yacu y waquinmannamiyaycog pisga chunca (50) botëlla yacu.7Saymi sirvienticunata Jesús nergan:“Say urpucunaman yacuta juntagpäwinayay.”

Saymi yacuta winayarganurpucunaman juntashganyag.8Juntarcasiyaptinnami Jesús nergan:“Ichiclata chagarcur apay mayorsirvienti yawananpä.”

Jesús nishganno rurayaptinmi sayyacu ticrargan vïnuman. 9Saymiapapashgan vïnuta yawarcorgan mayorsirvienti. Isanga manami musyargansumaypita apayashgantapis. Yanapag cagsirvienticunalami musyayargan yacupitavïnuman Jesús ticrasishganta. Sayvïnuta yawarcurnami casarag magtataegayaycur nergan: 10“¡Sayrä apamushganvïnoga waquin vïnupitapis más alimicaycan! ¿Maychötä say vïnutagatarishcanqui? Waquin runacunaga estagalaycunalanchömi alinnin cag vïnutasirvicuyan. Gammi isanga estaushananchörä más alinnin cag vïnutasirvicuycanqui.”

11Saynömi Galileacho cag Canámarcacho Jesús rurargan punta cagmilagruta. Munayyog cashganta ricarmi

1 2

Page 189: Quechua  huamalies bible - new testament

189

f 2.14 Jesús cawanan wisanmi Roma runacunapa guellayninta Israel runacuna manijayagimatapis rantipacuyänanpä. Tayta Diosninsipä ofrendata apayänanpämi isanga templumanapananpä cag guellaytarä rantiyag. g 2.17 Salmo 69.9.

discïpuluncuna tantyayargan Tayta Dioscachamushgan Cristo cashganta.

12Saypitanami mamanwan,wauguincunawan ydiscïpuluncunawanpis Jesús aywarganCapernaum marcaman. Saychömigoyäyargan juc ishcay junag.

Templo patiucho ranticogcunata Jesucristo gargushgan

(Mateo 21.12-13; Marcos 11.15-17;Lucas 19.45-46)

13Pascua galaycunanpäna caycaptinmiJesús aywargan Jerusalén marcaman.14Chashpannami templo patiuchotarergan asca runacuna ranticuycäyagta.Saychömi ranticuycäyargan törucunata,uyshacunata y palomacunatapis.Saynöpis tarergan guellayranticogcunata.f 15Saynoranticuycäyagta tariycushpanmisumbadorta rurarcur uyshantintawäcantinta Jesús gargorgan templopatiupita. Guellay ranticogcunapamësancunatapis ticrar usharganguellaynincunatapis mashishpan.16Sayno gargurmi palomaranticogcunatapis nergan: “¡Caycunatajorguyay! Taytäta adoracuna wayichöga¿imanirtä mercädo captinnöpis caychoranticuycäyanqui?”

17Jesús sayno ruraptinmidiscïpuluncuna tantyayargan TaytaDiospa palabranchoguelgaraycashgannöla ruraycashganta.Say guelgarashganga caynömi nican:“Templuchöga Tayta Diostaadorayänalantami munä.”g

18Sayno garguptinmi Israelrunacunapa autoridänincuna paytaniyargan: “¿Ima munayniquiwantä

ranticogcunata gargushcanqui? Mämilagruta ruray munayyogcashgayquita musyayänäpä.”

19Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Milagruta ricayta munarga caytempluta juchusiyay. Juchusiyaptiquegaquimsa junaglatami nogasharcasishäpä.”

20Sayno niptinmi autoridäcunaniyargan: “Cay templuta sharcasiyarganchuscu chunca sogta (46) watatarämi.¿Imanöpatä canan gam quimsajunaglata yapay sharcarasinquiman?”

21Sayno nir Jesús manami templutayapay sharcasinanpäsu nergan, sinögaquiquin wanushganpita quimsa junagtacawarimunanpä cashgantami nicargan.Saymi autoridäcuna Jesús imapitaparlaycashgantapis tantyayargansu.22Discïpuluncunapis manami juclagatantyayargansu. Jesús wanushganpitacawarimushganta ricarrämitantyayargan templuman ituycasilarquiquinpä parlashganta. Saynöpamimusyayargan Tayta Diosninsipapalabrancho Jesuspitaguelgaraycashgan y Jesúsnishgancunapis rasun cag cashganta.

Runacuna imata yarpäyashgantapis Jesucristo musyashgan

23Pascuacho asca runacunamiricayargan milagrucunata Jesúsruraycashganta. Saynöpamitantyayargan Tayta Dios cachamushganCristo cashganta. 24Saynotantyacuptinpis Jesús musyarganmipayman mana yäracuycäyashganta.25Mana wilaptinpis paygamusyarganmi runacuna imatayarpaycäyashgantapis.

2

Page 190: Quechua  huamalies bible - new testament

190

h 3.5 Santu Espirituta yacuman tincusishganta musyanayquipä liyinqui Ezequiel 36.25-27.i 3.14,15 Tayta Dios mandaptinmi broncipita culebrata Moisés fundergan. Nircurmi guerupapuntanman watarcur jawergan runacuna ricayänanpä. Sayta ricagcunatami Tayta Diosninsialiyäsergan culebra picashganpita. Masta musyanayquipä liyinqui Números 21.4-9.

Nicodemuwan Jesucristo parlashgan

3 1Juc fariseo runami carganNicodemo jutiyog. Payga Israel

runacunapa autoridäninmi cargan.2Paymi sacaylapa Jesús cagmanaywargan parlananpä. Chaycurminergan: “Milagrucunata rurashgayquitamusyarmi tantyayä Tayta Diosyanapaycäshushgayquita, taytay. Saymimusyayä nogacunatayachasiyämänayquipäcachamushushgayquita.”

3Saymi Jesús nergan: “RunacunaTayta Diospa naupanman chäyänanpägayapayrämi yurinman. Yapay manayurerga manami pipis gloriamanchangapäsu.”

4Sayno niptinmi Nicodemo taporgan:“¿Imanöpatä runacuna yapayyuriyanman yurishgana caycarga?¿Cutiyanmansurä mamanpa pachanmanyapay yuriyänanpä?”

5Saymi Jesús nergan: “Manamirunacuna mamanpa pachanmancutiyänanpäsu nicä, sinöga SantuEspiritupa munayninwan yapayyuriyänanpämi. Pipis yacuwanh y SantuEspiritupa munayninwan yapay manayurerga manami Tayta Diospanaupanman changapäsu. 6Manami pipismamanpita yurishgalanpitasu salvashcanga, sinöga Santu Espiritupamunayninwan yurishganpitarämi.7Gloriaman chänanpä lapan runacunayapayrämi yuriyänan niptë amamansacaysu. 8Vientumushgantawiyarpis runacuna manami musyayansumaypita vientu shamushganta ni maypa

aywashgantapis. Saynölami runacunatantyayansu yapay yurishno cananpäSantu Espíritu imata rurashgantapis.”

9Sayno niptinmi Nicodemo nergan:“Nogaläpis saytaga manami tantyäsu,taytay.”

10Sayno niptinmi Jesús nergan: “Israelrunacunapa yachasegnin caycarpis¿manacu sayta tantyanqui? 11Saynishgäcunata mana tantyaptiquipisnogaga gamta wilapaycämusyashgätami. Sayno captinpisgamcuna manami criyiyanquisunishgäta. 12Runacuna yapay yurishnocayänanpä nishgäta mana criyiycarga¿imanöpatä criyiyanquiman mastaniptëpis?

13“Manami pipis gloriaman aywarcurcutimushgasu saycho imanocashgantapis runacunata wilananpä.NOGAM I isanga gloriapita cay pasamanshamushcä. Saymi rasun cagtarunacunata wilapä. 14,15Pipis nogatachasquicamagcunaga gloriachocushishmi imayyagpis cawangapä.Sayno cawayänanpäga puntata NOGA

wanushärämi. Sunyag saqui jircachoculebra picashganpita runacunaaliyäyänanpä broncipita fundishculebrata Moisés shawashgannöminogapis cruzcho wanushä chasquicamagrunacuna salvacuyänanpä.”i

Runacunata Tayta Dios cuyapashgan

16Runacunata cuyashpanmi Tayta Dioscachamorgan cuyay surinta. Saynöpamipipis Tayta Diospa surinta chasquicurpayman yäracog cäga in ernumangaycushganasu cayanga, sinöga

3

Page 191: Quechua  huamalies bible - new testament

191

j 3.29 Waquenga “magta” ninanpa trucanga “mözu” niyanmi.

gloriamanmi chäyanga imayyagpissaycho cawayänanpä. 17,18TaytaDiosninsega surinta cachamorganpayman yäracogcunata salvananpämi.Saymi Tayta Diospa surinman yäracogcäga gloriaman changapä. Mana yäracogcagmi isanga in ernuman gaycushcangapä. 19,20Paycunaga sacäpacushnocawar jusalicuyashgancunata cachariytamanami munayansu. Saymi TaytaDiospa surin cay pasaman shamushcaptinpis payta chasquicuyansu. 21TaytaDiospa surinta chasquicog cagmi isangajusalicuycunata cacharin. Saynocacharinanpäga Tayta Diosninsimi paytayanapan.

Jesucristo shamunanpä cashganta Juan Bautista wilacushgan

22Saypitanami Jesuswandiscïpuluncuna aywayargan Judeaprovinciaman. Saychömi runacunatabautizayargan. 23Juan Bautistanamibautizaycargan Enón nishgan ragracho,saycho asca yacu captin. Enón carganSalim marca cercanchömi. Saychobautizaycashganta musyarmi waquinrunacunaga sayman aywayarganbautizacuyänanpä. 24Say wisanga Juanmanarämi carcilcho wichgararganräsu.

25Saychömi Israel runacunapa jucishcay autoridänincuna Juan Bautistapadiscïpuluncunata nergan: “Jesúsbautizashganmi más ali caycan Juanbautizashganpitaga.” 26Sayno niptinmidiscïpuluncuna Juanta niyargan:“Taytay, ¿yarpanquicu Jordánsimpancho caycar juc runapäwilapäyämashgayquita? Canangapaymannami lapan runacunaaywaycäyan bautizacuyänanpä.”

27Sayno niyaptinmi Juan nergan:“Nogapita más munayyog captinmi

runacuna payman aywaycäyan.28Gamcunata nishgänöpis manami TaytaDios cachamushgan Cristusu nogagacaycä. Saypa trucanga Cristuta runacunachasquicuyänanpä wilacunaläpämi TaytaDios cachamash. 29Jipashwan juc magtajcasaraptin amïgun cushicushgannölaminogapis cushicö runacunaJesucristumanna aywayaptin.30Nogaman shayämunanpa trucanga másalimi caycan paymanna runacunaaywayaptin.

31“Gloriapita shamush carmi Jesucristomusyan saycho imano cashgantapis.Nogaga cay pasalapita carmi manapaynöga musyäsu. Saymi tantyashgalätawilacö. 32Jesucristumi isanga wilacuycangloriacho ricashgancunata ywiyashgancunatapis. Sayno wilacuptinpismana chasquicogcunaga manamitantyayansu rasun cagta wilacushganta.33,34Chasquicogcunami isanga tantyayanrasun cagta wilacuycashganta.Jesucristoga sayno wilacuycan TaytaDiosninsipita shamush carmi. Saynowilacunanpäga Santu Espiritumi paytayanapaycan. Saymi pay wilacushgannögapipis wilacunsu.

35“Surinta cuyarmi Tayta Diosninsilapantapis paypa munayninman churash.36Saymi Diospa surin Jesucristutachasquicog cagtaga gloriaman shuntangasaycho imayyagpis cushish cawayänanpä.Payta mana chasquicog cagtami isangaTayta Diosninsi rabiashpan in ernumangayconga imayyagpis saycho nacananpä.”

Samaria warmiwan Jesucristo parlayashgan

4 1Fariseo runacunami musyayarganJuan Bautista bautizashganpita más

asca runacunata Jesúsbautizaycashganta. 2,3Fariseo runacuna

3 4

Page 192: Quechua  huamalies bible - new testament

192

sayno musyayashganta tantyaycurmiJesuswan discïpuluncuna cutiyarganJudea provinciapita Galileaprovinciaman. Isanga manamiquiquinsu Jesús bautizargan, sinögadiscïpuluncunami runacunatabautizargan.

4Galilea provinciaman chäyänanpägaSamaria provinciaparämi päsayargan.5Saypa päsarmi Samariacho cag Sicarnishgan marca naupanman chäyargan.Saychömi Jacobpa chacran cargan. Saychacratami surin Josëta unaygoycorgan. 6Say chacrachömi carganJacob yacuta jorgunanpä uchcusishganpözu. Say pözu cagman chaycurmi Jesúsuticash jamaycorgan. Say höra carganpulan junagnönami. 7,8Saycho Jesúsjamapashganyagmi discïpuluncunamicuyta ranteg marcapa aywayargan.Micuyta ranteg aywayashganyagmiJesús jamaraycashgan cagman Samariawarmi chargan yacucog. Saymiyacunashpan yacuta Jesús manacorgansay warmita.

9Say wisanga Samaria runacunawanIsrael runacuna contra contramiricanacuyargan. Saymi yacutamanacuptin say warmi nergan Jesusta:“Israel runa caycarga ¿imanirtä yacutamanacamanqui Samaria warmi cashgätamusyaycar?”

10Saymi Jesús nergan: “TaytaDiosninsipa palabranta tantyar y nogapï cashgätapis musyarga gampis yacutamanacamanquimanmi.Manacamaptiquega cawasicog yacutamipuestupäshayqui.”

11Saymi say warmi nergan: “Yacogarurichörämi caycan. Jorgunayquipäimayquipis mana caycaptenga¿imanöpatä jorgamunquiman cawasicogyacuta puestupämänayquipäga? 12Unayawilunsi Jacobmi cay pözutauchcusergan. Cay pözupitami yacuta

upuyargan uywancunapis, surincunapisy quiquinpis. Paypis cay pözupitaräyacuta jorgamush caycaptenga gam¿maypitatä say yacutajorgamunquiman?”

13Sayno niptinmi Jesús nergan: “Caypözupita yacuta upog cäga yapaypisyacunaycäyangami. 14Nogapuestupashgä yacuta upog cagmi isangaimaypis manana yacunäyangapänasu.Paycunaga Tayta Diospa naupanchömiimayyagpis cawayangapä.”

15Sayno niptinmi Jesusta say warminergan: “Imaypis mana yacunänäpä nicay pözumanpis yacucog mananacutiycämunäpä say yacutapuestupaycalämay, taytay.”

16Saymi Jesús nergan: “Aywayrunayquita pushamuy.”

17,18Niptinmi say warmi nergan:“Manami runä cansu, taytay.”

Sayno niptinmi Jesús nergan: “Rasuncagtami gam nimashcanqui. Gamgapisga runawannami tashcanqui. Canantaycashgayqui runapispuripänacuyashgayqui runalamicaycan.”

19Sayno niptin say warmi nergan:“Diospa profëtan imacher gamcaycanqui, taytay. 20Nogacunapaawilöcunaga tagay jircachömi TaytaDiosta adorayag. Gamcunaga, Israelrunacuna carmi, ‘Jerusalenchörä TaytaDiosta adorashun’ nicäyanqui.”

21Sayno niptinmi Jesús nergan:“Tagay jircaman mana aywaypa niJerusalenmanpis mana aywaypa TaytaDiosta adorayänayquipä cag hörachaycämunnami. 22Tayta Diostaadorarpis Samariapita cayashpayquimigamcuna shumag musyayanquisu TaytaDiospa wilacuyninta. Tayta Dioscachamushgan salvacog runa Israel runacaptinmi nogacuna musyayä paypawilacuyninta. 23Israel runacuna y mana

4

Page 193: Quechua  huamalies bible - new testament

193

Israel runacunapis Santu Espíritumunashganno lapan shongunwan TaytaDiosta adorayänanpä cag hörachämushganami. Sayno adoranansitamiTayta Dios munan. 24Tayta DiosninsegaEspiritumi caycan. Saymi lapanshongunsiwan maychöpis paytaadoranansi.”

25Sayno niptinmi say warmi nergan:“Cristo shamunanpä cashgantamusyämi, taytay. Pay shamurnamisaycunata tantyasimäshunpä.”

26Saymi Jesús nergan: “Sayshamunanpä cäga nogami caycä.”

27Micuyta rantiyämushganpitacutiycurmi discïpuluncuna Jesustatarergan say warmiwan parlaycagta.Saymi quiquinpura: “¿Imanirtä caywarmiwan Jesús parlaycan?” niyargan.Isanga mayganpis manamitapupäyargansu imataparlayashgantapis.

28Warminami uyluntacachariycushpan marcaman aywarrunacunata wilargan: 29“Juc runamipözu cagcho caycan. Paymi nimashimano cashgätapis. Acu aywashunricayänayquipä. ¿Manasurä pay caycansalvamagninsi Cristo?” nir.

30Sayno niptinmi runacunaaywayargan Jesús caycashgan cagmanpayta ricayänanpä. 31Sayyagmidiscïpuluncuna Jesusta nergan:“Micushunna, taytay.”

32Saymi Jesús nergan: “Nogapamicuynë jucmi caycan.”

33Saymi discïpuluncuna quiquinpuraparlar niyargan: “¿Pirä micuytaapapämush micunanpä?”

34Sayno yarpashganta tantyarmi Jesúsnergan: “Nogapa micuynëga caycancachamagnë nimashganta ruraymi.35¡Tantyacuyay! ¡Diospa wilacuynintachasquicuyänanpä runacuna listunamicaycäyan! Cananpita chuscu quilacho

cosëcha listu cananpä cashgannömitagay shamuycag Samaria runacunapislistuna caycan wilacuynëtachasquicuyänanpä. 36Wilacuynëtachasquicorga gloriacho cushishmiimayyagpis cawayangapä. Ali cosëchacashganpita murog cagpis cosechagcagpis cushicushgannömi Diospawilacuyninta punta wilacogcuna yguepa wilacogcunapis cushicuyanwilacushganta chasquicuptin.”

37,38Nircurnami Jesús nergan: “Diospawilacuyninta wilacur unay profëtacunamurupacognöpis maynami wilacuyashnoga shamunäpä cashganta. Say unayprofëtacuna wilacuyashganmanmigamcunatapis cachaycä wilacuynëtawilacuyänayquipä. Saymiwilacuyashgayquita runacuna wiyarcushicuyaptin: ‘Juc muruptinpis jucnamicosechan’ niyashgannöla caycan.”

39Marcaman cutiycur: “Jesusminimash imano cashgätapis” nir saywarmi wilacuptinmi asca runacunacriyiyargan Tayta Dios cachamushganCristo cashganta. 40Saymi runacunaJesús cagman chaycärir ruwacuyarganpaycunawan quëdananpä. Saynoruwacuyaptinmi paycuna cagcho Jesúsgoyargan ishcay junag. 41Paycunacagcho goyar wilapaptinmi más ascarunacuna criyiyargan Tayta Dioscachamushgan Cristo cashganta. 42Saymisay warmita runacuna niyargan: “¡Gamniyämashgayquega rasun cagmi caycan!Cananga quiquëcunanami payyachasishganta wiyayashcä. Saymitantyayä runacunata salvananpä TaytaDios cachamushganta.”

Autoridäpa surinta Jesucristo aliyäsishgan

(Mateo 8.5-13; Lucas 7.1-10)43Saycho ishcay junag goyarcurmi

Galilea provinciaman Jesús cutergan.

4

Page 194: Quechua  huamalies bible - new testament

194

44,45Galileaman cutiptinmi marcamayincuna cushicuyargan Jerusalenchomilagruta rurashganno paycunacagchöpis milagruta rurananpäcashganta yarpar. Jerusalenchomilagruta rurashganta ricash carpismanami criyiyargansu Tayta Diospawilacognin cashganta. Marcamayincuna sayno mana criyiyaptinmiJesús nergan: “Tayta Diosninsipaprofëtantaga marca mayincuna manamichasquicuyansu.”

46,47Saypitana Jesús cutergan Galileaprovinciacho caycag Caná marcaman.Saychömi yacuta vïnuman naupataticrasergan. Canácho cashgantamusyaycurmi Capernaum marcapita jucautoridä sayman aywargan. ChaycurmiJesusta ruwacorgan wayinmanaywaycur ansa caycag surintaaliyäsinanpä. 48Saymi Jesús nergan:“¿Imanirtä gamcuna milagrutarä ricaytamunaycäyanqui Tayta Dioscachamashganta criyiyänayquipä?”

49Sayno niptinpis say runa nergan:“Imano captinpis surëta aliyäsinayquipäwayëman jucla aywayculäshun, taytay.Mana aywaptiquega surëwanongacher.”

50Sayno niptin Jesús nergan: “Suriquialiyashganami caycan. Canangacushishgana wayiquipa cuticuy.”

Sayno niptinmi Jesús nishganta criyirwayinpa cuticorgan. 51Wayinmanchaycaptinnashi ashmaynincunataripaycur niyargan: “¡Suriquialiyashganami caycan, taytay!”

52Sayno niyaptin ashmaynincunatataporgan imay höra aliyashgantapis.Sayno tapuptinmi ashmaynincunawilayargan ganyan pulan junagna surinaliyashganta.

53Sayno wilayaptinmi say runayarpargan Jesús say höra: “Suriquialiyashganami caycan” nishganta.

Saypitanami say runa wayinchocagcunawan criyiyargan Jesusga TaytaDios cachamushgan Cristo cashganta.

54Say wamrata aliyäsishganwangaishcay cutinami milagruta Jesúsrurargan Galilea provinciacho.

Betesda pözucho puriyta mana puëdeg runata Jesucristo

aliyäsishgan

5 1Saypitana Jerusalencho TaytaDiosta adorayänanpä esta captin

Jesuspis aywargan say estaman.2Jerusalén yaycunachömi “Uyshayargunan” nishgan puncu caycan.Saychömi caycan jatun pözu. Hebreoidiömachöga say pözupa jutin caycanBetesdami. Say jatun pözupanaupanchöga caycan pisga alarcunami.3Pisgan alarcunachömi jitaraycäyarganasca gueshyaycag runacuna, gaprarunacuna y puriyta mana puëdegrunacunapis. 4[Saychömi paycunashuyaraycäyargan ciëlupita ángilurarcamur yacuta cuyusipänanpä.Yacuta cuyurcasiptinna maygangueshyagpis puntata yacuman yaycogcäga aliyashgana yargamog.]

5Saychömi juc runa gueshyarjitaraycargan quimsa chunca puwag(38) watana. 6Say runa unaypitanagueshyashganta musyarmi Jesústaporgan: “¿Aliyayta munanquicu?” nir.

7Sayno niptinmi say gueshyaycagruna nergan: “Au, aliyaytami munä,taytay. Sayno captinpis manami pïnëpiscansu yacuta ángil cuyusiptin jatunpözuman yaycasimänanpä. Yaycunäpäcaycaptëpis jucmi yaliman.”

8Sayno niptinmi Jesús nergan:“¡Sharcuy! Quirmayquita apacurcuraywacuy.”

9,10Sayno niptin say gueshyaycag runajinan höra aliyargan. Nircurna quirmantaapacurcur cushish aywacorgan.

4 5

Page 195: Quechua  huamalies bible - new testament

195

Quirmanta apaycagta ricarmi Israelrunacunapa autoridänincuna niyargan:“Sábado jamay junag caycaptenga¿imanirtä quirmayqui apashaywaycanqui?”

11Saymi say runa nergan:“Aliyäsimagnë runami nimash quirmätaapacurcur aywacunäpä.”

12Saymi say runata tapuyargan: “¿Pitäsayno nishushcanqui?”

13Sayno tapuyaptin pïaliyäsishgantapis manami musyargansu,asca runacuna saycho captin.

14Saypitana say aliyäsishgan runawantemplucho tincurcur Jesús nergan:“Aliyashgana caycarga amana yapayjusalicuynasu. Yapay jusalicorgagueshyashgayquipitapis masmi imapispäsashunquipä.”

15Sayno niptin say runaautoridäcunaman aywar wilarganaliyäsegnin runa Jesús cashganta.16Wilaptinmi autoridäcuna Jesuspacontran sharcuyargan sábado jamayjunagcho aliyäsishganpita.

17Saypitanami paycunawan tincurJesús nergan: “Taytä alitarurashgannömi nogapis alita rurar sayrunata aliyäsishcä, sábado jamay junagcaptinpis.”

18Sayno niptinmi autoridäcunaJesusta wanusiyta munayargan. Saynowanusiyta munayargan manami sábadojamay junagcho runataaliyäsishgalanpitasu, sinöga: “DiosmiTaytä” nishganpitawanmi. “DiosmiTaytä” niptin paycuna yarpäyarganDios-tucuycashganta.

Diospa surin car Jesucristo munayyog cashgan

19Saymi Jesús nergan: “Diospa surincarmi lapantapis rurä Taytämunashgannöla. 20Imatapis ruranäpägaTaytärämi cuyay surin captë

tantyasiman. Saymi runacunataaliyäsishgalätasu ricayanquipä, sinögamás espantaypä cag milagrutapisricayanquipämi. 21Saymi juicio nalchowanushcunata Taytä cawarisimunanpämunayyog cashganno nogapismunayyog caycä runacunata perdonarmushog cawayta gonäpä.

22“Saynöpis juicio nalcho Taytämanami pitapis juzgangasu, sinögasurin captë nogatami nimashpï-maytapis juzganäpä. 23Sayno nimashquiquinta respitayashgannöla nogatapislapan runacuna respitayämänanpämi.Saymi nogata mana respitamag cägaTaytätapis respitaycansu.

24“Shumag tantyacuyay. Wilacuynëtachasquicur cachamagnë Taytämanyäracogcunaga in ernuman manamigaycushgasu cayanga, sinögagloriachömi imayyagpis cawayangapä.25Saynöpis wilacuynëta chasquicorgawanushno cashganpita mushogcawaytami chasquengapä. Say cawaytagonäpä cag höra maynamichämushgana. Saynölami hörachämonga wanushcunatapiscawarisimunäpä. 26Pitapis cawaytagonanpä Tayta Dios munayyogcashgannömi nogapis munayyog caycäpitapis mushog cawayta gonäpä.27Saynölami Tayta Diospita NOGA

shamush captë lapan runacunatajuzganäpä churamash.

28“Ama yarpäyaysu wanushcunatamana cawarisimunäpä cashgäta. Höranchämuptenga lapan wanushcunatamicawarisimushä. 29Alita ruragcunagacawarircamur imayyagpis gloriachömicawayangapä. Mana alita ruragcunamiisanga cawarimurpis in ernuchoimayyagpis nacayangapä.30Cachamagnë Taytä munashgantamiimaypis rurä. Saymi pay munashgannölalapan runacunata juzgashäpä.

5

Page 196: Quechua  huamalies bible - new testament

196

Tayta Dios cachamushganta Jesucristo tantyasishgan

31,32“Tayta Dios cachamashgantagamanami quiquiläsu në, sinögamilagrucunata ruranäpä yanapämashpanTayta Diospis runacunatamusyaycäsinmi paypita shamushgäta.Sayno musyaycäsishuptiquega tantyayaynishgäcuna rasunpaypa cashganta.

33“Saynölami Tayta Dioscachamashganta Juan Bautistapiswilacush. 34,35Sayno wilacuptin ascagmicushicuyargan shamunäpä cagtamusyashpan. Nogapita Juanwilacushganta yarpaycäsë manami aliwilacog cashganta yarpänayquipäsu,sinöga Tayta Dios cachamashgantacriyishpayqui salvacuyänayquipämi.

36“Nogapä Juan wilacushganta manacriyirpis milagro rurashgäcunataricaycar y yachasishgäcunatawiyaycarga Tayta Dios cachamashgantacriyiyay. 37Saynöpami quiquin manaparlapäyäshushpayquipis y manayuripäshushpayquipis Tayta Diosmusyaycäsiyäshunqui nogatacachamashganta. 38Saynomusyaycäsishuptiquipis nogata manachasquicamarga Tayta Diostapismanami chasquicuycäyanquisu.

Runacuna mana chasquicuyashganpitaJesucristo parlashgan

39“Gamcunaga Tayta Diosninsipapalabranta liyir yachacuycäyanquigloriaman chayta munarmi. Saynoyachacurpis manami tantyayanquisusay guelgashgancuna noga shamunäpäguelgaraycashganta. 40Saymi nogatachasquicamayta mana munarga TaytaDiosninsipa palabranta mayjinayachacurpis gloriaman imaypischäyanquipäsu.

41,42“Noga musyämi janan shongulaTayta Diosman yäracuycäyashgayquita.Saymi gamcuna manachasquicayämaptiquipis nogaga imaypisTaytä nimashganta ruraycäshä.

43“Tayta Diospita shamush captëpisgamcunaga chasquicamayta manamimunayanquisu. Quiquilanpayarpaylanpita shamog runacunanishgancunatami isangachasquicuycäyanqui. 44Saynochasquicuycäyanqui paycunapita aliricash cayta munarmi. Sayno caycarga¿imanirtä yarpaycäyanqui Tayta Diosmunashganno cawaycashgayquita?

45,46“Gamcuna yarpäyanqui nogatamana chasquicamarpis Moisésguelgashgan leycunata cumplirsalvacuyänayquipä cashganta. Saynoyarpäyaptiquipis Moisesga nogashamunäpä cagpitami guelgargan.Moisés guelgashgancunata rasunpaypachasquicuyashpayquega noganishgäcunatapischasquicuyanquimanmi. Manachasquicuyashgayquipitami juicio

nalcho Taytäpa naupancho Moisespisniyäshunquipä jusayog cayashgayquita.47Nogapita Moisés guelgashgantapismana chasquicuycarga ¿imanöparänoga nishgäcunatachasquicuyanquiman?”

Pisga waranga runacuna micuyänanpä milagruta

Jesucristo rurashgan(Mateo 14.13-21; Marcos 6.30-44;

Lucas 9.10-17)

6 1Saypitanami Galilea gochata Jesússimpargan. (Cananga say gochata

niyan “Tiberias.”) 2Gueshyagcunataaliyäsishganta ricarmi paypa guepantaasca runacuna aywayargan.3Saychönami jircanninman aywaycurdiscïpuluncunawan Jesús jamacuyargan.

5 6

Page 197: Quechua  huamalies bible - new testament

197

k 6.14 Say profëtapita masta musyanayquipä liyinqui Deuteronomio 18.15,18.

4(Say junagcuna Pascuachaycämorgannami.) 5Paycunacaycäyashganman asca runacunachaycäyämushganta ricarmi FelipitaJesús nergan: “Caysica runacunapäga¿maypitatä micuyta rantimushun?”

6Sayno nergan: “Mä imanimänäshiFelipe” nishpanmi. Jesúsmusyargannami imanöpa micuytayurisinanpä cashgantapis. 7Saymi Felipenergan: “Puwag (8) quilantinarupacuycur gänapacushgansiwanrantimushgapis manami aypanmansucaysica runacuna walca walcalamicuyänanpäpis.”

8Saymi Simón Pedrupa wauguinAndrés nergan: 9“Caycho juc wamrasararaycan pisga cebäda tantatawanishcay pescädulatami, taytay.”

10Niptinmi Jesús discïpuluncunatanergan: “Lapan runacunata niyayjamacuyänanpä.”

Saymi jamacuyänanpä discïpuluncunaniyaptin pashpaman lapan runacunajamacuyargan. Saychömi olgucagcunalata yupaptin cayargan pisgawarangano (5,000). 11Nircurnami saypisga tantatawan ishcay pescäducunataJesús aptarcur Tayta Diosta manacuragradëcicorgan. Agradëcicurcurnamidiscïpuluncunata macyarganrunacunata aypuyänanpä.

12Lapan runacuna pacha juntamicurcuptinnami discïpuluncunataJesús nergan: “Pusupacuyashgancunatalapanta shuntayämuy.”

13Sayno niptinmi pusushgan tantatadiscïpuluncuna shuntayargan chuncaishcay (12) canasta juntata.

14Say milagro rurashganta ricaycurmirunacuna cushicur niyargan: “Cayrunaga Tayta Dios cachamunanpä cagprofëta imacher caycan.”k

15Sayno niyashpanmi runacunaimaycanöpapis nacionninpa mandagninrey cananpä churayta munayargan.Sayno churayänanta mana munarmijircapa Jesús japalan aywacorgan.

Yacu jananpa Jesucristo aywashgan(Mateo 14.22-27; Marcos 6.45-52)

16Pasa sacaycaptinnami Jesuspadiscïpuluncuna cutiyargan gochacuchunman. 17Jesusmi isanga jircapitacutimorganräsu. Saymi büquimanwisarcur discïpuluncunala Capernaummarcaman aywaycäyargan.18Aywaycäyaptinmi yupa vientuptinyacu pulchagyar galaycorgan. 19Saypitajuc lëwatano aywaycarna Jesustaricayargan yacu jananpa paycunacagmanpa aywaycagta. Paytaricaycurmi yupa mansacäyargan.20Saymi Jesús nergan: “¡Amamansayämaysu! ¡Nogami caycä!”

21Sayno niptinmi büquita ichisiyarganJesús wisänanpä. Saypita maylantanamigocha cuchunman chäyargan.

Jesucristo imayyagpis cawasicog micuyman tincusicushgan

22Milagruta Jesús rurashgan cagchoquëdag runacuna ricayargan saychocaycag juclayla büquiwandiscïpuluncuna aywacuyashgantami.Paycunawan Jesús mana aywashcaptinmi yarpäyargan jircachoquëdacushganta. 23,24Jesustapis nidiscïpuluncunatapis manatariyashpanmi Tiberias marcapitabüquicuna chasquiyaptin saybüquicunawanna Capernaum marcamansay runacuna aywayargan Jesustaashishpan.

25Capernaumcho Jesusta tariycurmipayta tapuyargan: “Taytay, ¿imay

6

Page 198: Quechua  huamalies bible - new testament

198

l 6.31 Éxodo 16.4; Salmo 78.24.

höratä caypa shamorgayqui?”niyashpan.

26Saymi Jesús nergan: “Gamcunaashiycäyämanqui manami Tayta Dioscachamashganta tantyarsu, sinögapacha junta micushgalayquipitami.27Pachalayquipäga amayarpachacuyaysu. Saypa trucangayarpachacuyay mana ushacag cawaytatariyänayquipä. Say cawaytagaNOGAP ITARÄM I chasquinquipä. SaypämiTayta Diosninsi churamash.”

28Sayno niptinmi paycunatapuyargan: “Taytay, ¿imatatärurayäman gloriaman aywayänäpä?”

29Saymi Jesús nergan: “Gloriamanaywayänayquipäga nishgäcunatachasquicuyay. Saytami Tayta Diosmunan. Yäracamagcunata gloriamanpushanäpämi Tayta Dios cachamash.”

30Sayno niptinmi niyargan:“Nishgayquicunata chasquicuyänäpägamä ricayänäpä milagruta ruray.31Sunyag saqui jircacho unay Israelmayinsicunapä maná nishgan micuytaMoisés puestupashganno gampis mänogacunapä micuyta waran waranpuestupäyämay. Micuyta Moiséspuestupashganpitaga Tayta Diosninsipapalabranchöpis caynömi nican:

‘Tayta Diosmi ciëlupita micuytapaycunapä puestupargan.’l

Saynöla gampis nogacunapäpuestumuy.”

32Saymi Jesús nergan: “Shumagtantyacuyay. Moisés unaypuestupashgan micuyga manamirunacuna imayyagpis cawayänanpäsucargan. Cananmi isanga runacunaimayyagpis cawayänanpä Taytägloriapita juc micuytana puestumush.33Say micuytaga maynami ciëlupitacachamush. Say micuyta micurmi

runacuna imayyagpis gloriachocawayangapä.”

34Saymi paycuna niyargan: “Saymicuytaga waran waranpuestupaycayämay, taytay.”

35Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Imayyagpis cawasicog micuyga nogamicaycä. Nogata chasquicamag cäga pachajunta micushnömi imaypis cushishcawanga. Saynöpis nogaman yäracamagcäga yacuta jimashganyag upushnömiimaypis cushish cawanga. 36Saynocaptinpis gamcunaga yachasishgäcunatawiyaycarpis y milagro rurashgäcunataricaycarpis manamichasquicayämanquisu.

37“Gamcuna manachasquicayämaptiquipis Taytäacrashgan cagcunaga lapanpis nogatachasquicayämanmi. Nogatachasquicamagtaga manami pitapisgargushäsu. 38,39Gargunäpa trucanganogata chasquicamag cagtagalapantapis juicio nalchocawarisimushä. Taytä manami munansunogaman yäracamagcuna mayganpisguepaman cuticunanta. Paycunatashumag ricanäpämi cay pasaman Taytäcachamash. 40Saynöpamichasquicamagcunataga cawarisimushägloriacho imayyagpis cawananpä.Saycho cawayänantami Taytä munan.”

41Gloriapita shamog micuy cashgantaJesús niptinmi saycho caycag Israelrunacunapa autoridänincuna niyargan:42“Cay runaga ¿manacu Josëpa surin?Nogansega musyansimi maman taytanpï cashgantapis. ¿Imanirtä payga:‘Gloriapitami shamushcä’ nicämansi?”

43Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Gamcuna mana tantyayashpayquimisayno nicäyanqui. 44Cachamagnë TaytaDios tantyasishganta

6

Page 199: Quechua  huamalies bible - new testament

199

m 6.45 Isaías 54.13.

chasquicogcunalami nogatachasquicayäman. Chasquicamag cagtagagloriacho imayyagpis cawananpämiwanuptinpis cawarisimushä.

45“Tayta Diosninsipa profëtancunaguelgayashganchöpis caynömi nican:

‘Lapan runacunatapis quiquëmimusyasishä noga munashgänocawayänanpä.’m

Say guelgarashgannölami gamcunatapisTayta Dios musyaycäsishunqui. Saynocaptinpis pay tantyasishgantachasquicog cagcunalami nogatachasquicayäman. 46Gloriapita shamushcar nogalami Tayta Diosta ricashcä.Manami pipis más paytaga ricashsu.47Sayno captenga nogata chasquicamagcaglami Tayta Diospa naupanchoimayyagpis cawangapä.

48“Nogaga imayyagpis cawasicogmicuymi caycä. 49¿Manacu sunyagsaqui jircacho unay Israel mayinsicunamicuyargan maná nishgan micuyta?Sayta micurcaycarpis wanuyarganmi.50Gloriapita shamog micuyta micogcagmi isanga imayyagpis cawangapä.51Nogami gloriapita shamog cagmicuyga caycä. Runacuna gloriachoimayyagpis cawananpämi nogawanushäpä. Saymi say micuyta micogcäga wanurpis cawarimonga imayyagpisgloriacho cawayänanpä.”

52Sayno niptinmi say autoridäcunajucninpis jucninpis ninacuyargan:“¿Imanöpatä paytaga micushun?”

53Saymi Jesús nergan: “Say micuytamana micorga y yawarnëta manauporga manami pipis gloriamanchäyangasu. 54Say micuyta micogcagtami y yawarnëta upog cagtamiisanga cawarisimushä gloriachoimayyagpis cawananpä. 55Nogaga caycärasunpaypa cag micuymi y yawarnëga

rasunpaypa cag yacumi. 56Say micuytamicog cagwan y yawarnëta upogcagwanmi imaypis caycäshä.

57“Cachamagnë Taytä imayyagpiscawashgannömi nogapis cawaycä.Saynölami nogata chasquicamag cägaimayyagpis cawanga. Taytäpitaräcawayta chasquishgänölami nogatachasquicamagcunapis nogapitaräcawayta chasquiycäyan. 58Gamcunatagamusyaycäsë gloriapita shamog micuycashgätami. Unay Israel mayinsicunamaná micuyta micurpis wanuyarganmi.Gloriapita shamog micuyta micog cagmiisanga gloriacho imayyagpis cushishlacawayangapä.”

59Jesús sayno yachaserganCapernaum sinagogachömi.

Jesucristuta imaypis mana cachariyänanpä discïpuluncuna

niyashgan60Say yachasishganta wiyayashpan

Jesuspa gatiragnincuna ascagminiyargan: “Sayno parlaptenga ¿pitäpaytaga criyenga?”

61Sayno nicäyashganta tantyarmiJesús nergan: “¿Imanirtä gamcunasayno yarpaycäyanqui? 62Canan saynoyarparpis gloriaman NOGA cutiycagtaricayämashpayquimi tantyayanquipäTayta Dios cachamashgan Cristocashgäta. 63Noga nishgäcunatachasquicuyaptiquega Santu Espiritumiyanapäyäshunqui ali cawayänayquipä ygloriacho cushishla imayyagpiscawayänayquipä. 64Santu Espírituyanapäyäshunayquipä caycaptinpiswaquinniquega nishgäcunata manamichasquicuyanquisu.”

Jesús sayno nergan mayganrunacunapis payta manachasquicuyashganta musyarmi.

6

Page 200: Quechua  huamalies bible - new testament

200

n 6.65 San Juan 6.44

Saynöpis musyarganmi maygandiscïpulun autoridäcunaman paytaentregananpä cashgantapis. 65SaymiJesús nergan: “Waquinniqui manachasquicayämänayquipä cashgantamusyarmi mayna nishcä: ‘Tayta Diostantyasishganta chasquicogcunalaminogata chasquicayäman. n

66Say nishganta mana tantyarmi ascarunacuna Jesusta cachariycuraywacuyargan. 67Runacuna saynoaywacuyaptinmi chunca ishcay (12)acrashgan cag discïpuluncunata Jesúsnergan: “¿Gamcunapis paycunanoaywacuytacu munaycäyanqui?”

68Saymi Simón Pedro nergan:“Gloriaman aywayänäpä shumagyachaycäsiyämaptiquega ¿imata ashirtämaypapis aywayäman, taytay?69Nogacunaga criyiyämi Tayta Dioscachamushgan Cristo cashgayquita.”

70Saymi Jesús nergan: “Chunca ishcay(12) acrashgan cag discïpulöcunacayänayquipäga nogami gamcunataacrashcä. Sayno captinpis gamcunapitajucmi diablo munashganta rurangapä.”71Jesús sayno nergan Simonpa surinJudas Iscariotipämi. Chunca ishcayacrashgan cag discïpuluncunapita carpispaymi autoridäcunata pusharganJesusta prësu sariyänanpä.

Ramäda nishgan estamanJesucristo aywananta wauguincuna

munayashgan

7 1Saypitanami Galilea provinciachocag marcacunapa Jesús purergan.

Judea provinciaman manami aywaytamunargansu Israel runacunapaautoridänincuna payta wanusiytamunayaptin. 2,3Jerusalencho Ramäda

estapä walca junagla pishiycaptinmiwauguincuna Jesusta niyargan:

“Fiestapä Jerusalenman ayway.Saychöpis milagrucunata ruraydiscïpuluyquicuna ricayänanpä.4Reguish cayta munarga manamicaylachösu milagrucunata ruranquiman.Jerusalén marcachöpis milagrucunataruray lapanpis ricayänanpä.”

5Jesuspa wauguincuna saynoniyargan Tayta Dios cachamushganCristo cashganta mana criyiyashpanmi.

6Saymi wauguincunata Jesús nergan:“Nogaga manami aywashäräsu.Gamcunami isanga imay hörapisaywayanquiman. 7Saychöga runacunamanami chasquicayämansu,jusalicushgancunata niptë.Gamcunatami isangachasquicuyäshunqui, jusalicushgantamana niyaptiqui. 8Gamcunala aywayaysay estamanga. Manami hörächämunräsu sayman aywanäpäga.”

9Sayno nirmi Galilea provinciachoJesús quëdacorgan.

Ramäda estaman Jesucristoaywashgan

10Wauguincuna Ramäda estamanaywasquiyaptinrämi pitapis manawilapaylapa Jesuspis aywargan.11Fiestacho Jesusta mana ricarmi Israelrunacunapa autoridänincunaparlayargan: “¿Maychörä say runacaycan?” nir.

12Waquin runacuna niyargan Jesús aliruna cashganta. Y waquinnami niyarganlutanta yachasir puriycashganta.13Isanga autoridäcunatamansapäyashpan manami pipis lutalagaJesuspita parlacorgansu runacunawiyayga.

14Ramäda esta pulanchocaycaptinnami Jerusalenman Jesúschargan. Nircurnami templo patiuman

6 7

Page 201: Quechua  huamalies bible - new testament

201

ñ 7.21 Puriyta mana puëdeg runata aliyäsishganpita musyanayquipä liyinquiSan Juan 5.1-18.

aywaycur Tayta Diosninsipawilacuyninta yachasergan. 15Saychoyachasishganta wiyaycur yachagcashganta tantyarmi autoridäcunaniyargan: “Mana estudiash caycarga¿imanöpatä cay runa ali yachan?”

16Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Nogaga yachä cachamagnë Tayta Diosyachasimash captinmi. Manamiquiquiläpitasu cayno yachä.17Yachasishgäcuna Tayta Diosmunashganno cashganta musyaytamunarga pay munashganno cawayay.Saynöparämi tantyayanquipäyachasishgäcuna Tayta Diospita cashganta.

18“Waquin runacunaga, ali ricash caytamunar, quiquinpa yarpaylanpitamiyachasir puriyan. Nogaga manamipaycunanösu yachasë, sinöga cachamagnëTayta Dios munashgannölami yachasë.19Gamcunaga Moisés guelgashgancunatasararaycanquimi saycunata yachacurTayta Dios munashgannocawayänayquipä. Sayno sarararpismanami maygayquipis paymunashgannösu cawaycäyanqui. Saymiwanusimayta munaycäyanqui.”

20Jesús sayno niptinmi runacunaniyargan: “¿Pitä gamta wanusiytamunaycäshunqui? ¡Supay imachergamta löcutaycäsishunqui!”

21Saymi Jesús nergan: “Sábado jamayjunagcho puriyta mana puëdeg runataaliyäsishgaläpitamiñ gamcunagawanusimayta munaycäyanqui.22Tantyacuyay. Moisés yachasergan olguwamra yurishganpita puwag (8) junagyogcaycaptin cuerpunta señalasinansipämi.(Moisés yachasiptinpis say costumbregacargan más unaypitanami.) Moisésguelgashgancunata cumplir ¿manacusábado jamay junag captinpis olgu

wamrapa cuerpunta señalayanqui?23Olgu wamrayquicunapa cuerpuntasábado jamay junag caycaptinpisseñalaycarga ¿imanirtä nogatarabiapaycäyämanqui sábado jamayjunagcho gueshyag runataaliyäsishgäpita? 24Pï cashgätapis manaräshumag tantyarga ¿imanirtä jusayogcashgäta yarpäyanqui? Shumagjuiciuyquiwan parlayay.”

Maypita cashgantapis Jesucristo parlashgan

25Saymi Jerusalencho tag waquinrunacuna quiquinpura parlar niyargan:“¿Manacu cay runataga ashiycäyanwanusiyänanpä? 26Asca runacunapanaupancho yachasiptinpis ¿imanirtäautoridäcuna upälacuyan?¿Autoridäcunapis Tayta Dioscachamushgan Cristo cashgantasuräyarpaycäyan? 27Manami payga TaytaDios cachamushgan Cristusu canman.Musyansimi may marcapita paycashgantapis. Tayta Dios cachamushganCristo shamuptenga manami pipismusyangapäsu maypita cashgantapis.”

28Runacuna saynoparlaycäyashgantami templo patiuchoyachasishgan höra Jesús wiyargan. Sayminergan: “Gamcuna manami rasunpaypasumusyayanqui maypita shamushgätapis.Manami quiquëpa munayläpitasu caypasaman shamushcä, sinöga Tayta Dioscachamaptinmi shamushcä. 29TaytaDiospita shamush carmi noga musyä payimano cashgantapis.”

30Sayno niptinmi waquin runacunarabiacuyashpan Jesusta prësu sarisiytamunayargan. Isanga prësu sariyargansuhöran manarä captinmi. 31Saynocaptinpis ascagmi criyiyargan Tayta Dios

7

Page 202: Quechua  huamalies bible - new testament

202

o 7.37 Israel runacunapa Ramäda nishgan estanga cargan puwag (8) junagmi. Fiestaushanan junagrämi día junag cargan. Saypita masta musyanayquipä liyinqui Levítico 23.36.p 7.40 Say profëtapita masta musyanayquipä liyinqui Deuteronomio 18.15,18.q 7.42 Miqueas 5.2.

cachamushgan Cristo cashganta. Saymipaycuna niyargan: “Milagrucunatarurashganta ricarmi criyinsi Tayta Dioscachamushgan Cristo cashganta.”

Fariseo runacuna Jesucristuta prësu sarisiyta munayashgan

32Runacuna Jesuspa favornin saynonicäyashganta wiyaycurmi fariseorunacunawan mandag cüracunacachayargan templo täpag wardiacunataJesusta prësu sariyämunanpä. 33Prësusaregcuna chäyänanpäga Jesús caynömiyachaycäsergan: “Gamcunawangamanami asca watasu caycäshäpä.Nogaga cachamagnë Taytä cagmanmicuticushäpä. 34Ashiyämashpayquipismanami tariyämanquipäsu. Nogaaywashgä cagmanga manami aywaytacamäpacuyanquipäsu.”

35Jesús sayno niptinmi Israelrunacunapa autoridänincunaquiquinpura parlar niyargan: “Manatarinansipäga ¿mayparä aywaconga?¿Juclä nacioncho tag marcamayinsicunamansurä aywanga Diostamana criyegcunata yachasinanpä?36¿Imanirtä ashirpis mana tarinansipäcashganta nicämansi? ¿Imanirtä payaywashgan cagman chayta manacamäpacunansipä cashganta nicämansi?”

Jesucristuman yäracogcunapa shonguncho Santu Espíritu

cananpä yachasishgan37Ramäda estacho día junagmio

lapan runacuna wiyayänanpä Jesúsnergan: “Segaypa yacunaypanörä TaytaDiospa maquincho cawayta munag cäganogata chasquicayämäsun. 38Tayta

Diosninsipa palabrancho nishgannöpispucyupita chuya yacuta upurcushicushgannömi chasquicamagcunapis

yupa cushicuyangapä.”39Sayno nishpanmi Jesús tantyasergan

runacunapa shonguncho Santu Espíritucananpä cashganta. Say wisanga SantuEspíritu manami chämorganräsu.Gloriaman Jesús cuticuptinrämi paytachasquicogcunaman Santu Espíritushamorgan.

Jesucristo parlashganpitarunacuna rimanacuyashgan

40Jesús sayno nishganta wiyaycurmisaycho cag waquin runacuna niyargan:“Moisés nishganno shamunanpä cagprofëtap imacher payga caycan.”

41Waquin runacuna niyargan: “PaytamiTayta Dios cachamush salvamänansipä.”

Y waquinnami niyargan: “Galilea runacaycarga ¿imanöpatä payga Tayta Dioscachamushgan Cristo canman? 42TaytaDiosninsipa palabranchöga nicanmandag rey David castapita Cristoyurinanpä cashgantami. Saynöpis nicanBelenchörä yurinanpä cashgantami.Belencho mana yurish carga manamipayga salvamagninsi Cristo canmansu.”q

43Sayno nirmi waquenga Jesuspacontran parlayargan y waquinnamifavornin sharcuyargan. 44Chasquicuytamana munarmi waquincuna prësusariyta munayargan. Sayno munarpismanami sariyargansu.

Jesús Cristo cashganta autoridäcuna mana criyiyashgan

45Saypitami templo täpag wardiacunacuticuyargan mandag cüracunawan

7

Page 203: Quechua  huamalies bible - new testament

203

r 8.6 Roma runacuna, Israel runacunapa mandagnin car, manami munargansu Israelrunacuna pitapis wanusiyänanta. Saymi: “Moisés guelgashgancho nishganno samgashun”Jesús niptenga: “¿Imanirtä Roma autoridäcuna michämashgansita ruranansipä nicämansi?”niyanman cargan. “Ama samgashunsu” niptinpis: “¿Imanirtä cäsunquisu Moisésguelgashganta?” niyanman cargan.

fariseo runacuna caycäyashgan cagman.Cutiycuyaptinmi tapuyargan: “¿ImanirtäJesusta prësu apayämushcanquisu?” nir.

46Sayno tapuyaptinmi wardiacunaniyargan: “¡Pay parlashgantanögamanami imaypis wiyayashcäsu!”

47Sayno niyaptinmi fariseo runacunaniyargan: “¿Gamcunatapiscriyisiyäshushcanquicu Tayta Dioscachamushgan Cristo cashganta? 48Sayrunataga manami mayganautoridäcunapis ni fariseo runacunapiscriyiyansu Tayta Dios cachamushganCristo cashganta. 49Mana yachagrunacunalami paytaga criyiyan. ¡Sayrunacunaga manami musyayansumaycho sengan cashgantapis!”

50,51Sayno niyaptinmi Nicodemonergan: “Leyninsicuna nishgannöpispuntata quiquin parlashgantaräwiyashun imano cashgantapisninansipäga.” (Nicodemoga carganfariseo runami. Paymi naupata Jesúscagman aywargan paywan parlananpä.)

52Saymi paycuna niyargan: “¿Gampispaypa marca mayincu caycanquifavornin sharcunayquipä? ¡TaytaDiosninsipa palabranchöpis manamiimaypis nimansisu Galileapita profëtacananpä cashganta!”

53[Saypitanami wayincunapana lapancuticuyargan.

Runan ganratag warmitaJesucristo perdonashgan

8 1Saypitanami Jesús aywarganOlivos lömaman. 2Saypita waraynin

tuta templo patiuman cutiptinmirunacuna pay cashgan cagman

shuntacäyargan. Saychömi Jesúspaycunata yachasergan.

3Saymanmi Moisés guelgashganleycunata yachasegcunawan fariseorunacuna apayargan jusalicog warmita.Say warmita tariyargan runantaganrataycagta. Sayno tariycurmi saychocaycag runacunapa naupanman saywarmita ichiycasir Jesusta tapuyargan:4“Cay warmita tariyashcä runantaganratar juc runawan punuycagtami,taytay. 5Moisés guelgashganchöganimansi cayno warmicunatagasamgaypa wanusinansipämi. Gamga¿imaninquitä, taytay?”

6Sayno tapuyargan Jesusta lutantaparlasiyta munayashpanmi.r Saynotapuyaptinmi Jesús dëdunwanguelgargan pampacho. 7Yaparir yaparirtapuyaptinnami ichircur Jesús nergan:“Maygayquipis jusaynag carga mä saywarmita samgayay.” 8Sayno nircurmipampacho yapay guelgargan.

9Sayno nishganta wiyaycuyashpanmiauquincunapita galaycur lapanpisgatimaylaman yargur aywacuyargan.Lapan aywacuyaptinnami saywarmilana Jesuspa naupanchoquëdargan. 10Saymi say warmita Jesúsnergan: “¿Maytä samgashunayquipäapamushogniquicuna? ¿Manacu nijuclaylapis samgashushcanqui?”

11Sayno niptin say warmi nergan:“Manami mayganpis samgayämashgasu,taytay.”

Saymi Jesús nergan: “Nogapismanami munäsu samgash canayquita.Cananga wayiquipana aywacuy. Isangaamana jusalicuynasu.”]

7 8

Page 204: Quechua  huamalies bible - new testament

204

s 8.17 Deuteronomio 19.15.

Runacunapä acsinoJesucristo cashgan

12Saypitanami runacunata Jesúsnergan: “Cay pasacho runacunapägaacsinömi caycä. Saymi nogatachasquicamag cäga manami Satanaspamunayninchönasu canga, sinöga TaytaDiospa maquincho car acsichönocushish cawangapä.”

13Sayno niptinmi fariseo runacunaniyargan: “Sayno cashgayquitaquiquilayqui nicaptiquega ¿imanöpatänogacuna criyiyäman?”

14Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Quiquilä niptëpis noga nishgäcunagarasun cagmi caycan. Taytäpa naupanpitashamushgäta y sayman cuticunäpäcashgantapis musyämi. Gamcunagamanami musyayanquisu maypitashamushgäta y mayman cuticunäpäcashgantapis. 15Saymiyarpaylayquicunapita juzgaycäyämanqui.Nogaga manami gamcunanösu pitapisjuzgä. 16Cachamagnë Taytä nogawanimaypis captinmi pitapis juzgarga rasuncaglata juzgä.

17“Moisés guelgashganchöpis caynöminican:

‘Ishcay testïgucuna say yarpaylaniyaptinrämi criyiyanquiimapis rasun cag cashganta.’s

18Say nishgannölami ishcay testïgucunacaycäyan Tayta Dios cachamashganCristo cashgäta ninanpä. CachamagnëTaytämi juc testïgo, y jucag testïgögaquiquëmi caycä.”

19Sayno niptinmi tapuyargan:“Nishgayqui rasunpaypa cashgantatapuyänäpä ¿maychötä taytayquicaycan?”

Saymi Jesús nergan: “Gamcunagamanami musyayanquisu Taytä pï

cashgantapis ni noga pï cashgätapis.Noga pï cashgäta musyarga Taytä pïcashgantapis musyayanquimanmi.”

20Templucho Jesús sayno nerganofrendata shuntacuna churarashgancagchömi. Runacunapa naupanchoyachasiptinpis manami pipis paytaprësu sariyargansu, höran manaräcaptinmi.

Jesucristo pï cashgantapis runacuna mana tantyayashgan

21Saymi Jesús nergan:“Jusalicushgayquipita mana perdonashcarmi gamcunaga aywanäpä cashgancagman imaypis chanquipäsu. Saymiaywacuptë ashimarpistariyämanquipäsu.”

22Sayno niptinmi Israel runacunapaautoridänincuna niyargan: “¿Imanirtäaywacunanpä cashganta nicämansi?¿Wanusicuytasurä payga yarpaycan?Saycher pay cashgan cagman manachänansipä cashgantaga nicämansi.”

23Saymi Jesús nergan: “Nogagagloriapitami shamushcä. Gamcunagacay pasacho yureglami caycäyanqui.24Saymi pï cashgäta wilaptëpiscriyiyämanquisu. Sayno manacriyiyämashgayquipitami gloriamanimaypis chäyanquipäsu.”

25Sayno niptin niyargan: “Saynoparlanayquipäga ¿pitä gam canqui?”

Saymi Jesús nergan: “Pï cashgätapismaynami wilashcä. 26Gamcunatatantyasinäpä ascarämi caycan. Saynocaptinpis noga yachasishgäcuna manamiquiquëpa yarpayläpitasu caycan, sinögacachamagnë Taytä tantyasimashgalanmi.Pay nimashgancunaga lapanpis rasuncagmi caycan.”

27Jesús sayno parlapaycaptinpispaycunaga manami tantyayargansu

8

Page 205: Quechua  huamalies bible - new testament

205

Tayta Diosninsi paypa taytan cashganta.28Sayno mana tantyayaptinmi Jesúsnergan: “NOGA pï cashgäta canan manatantyarpis wanusimashgayqui höramitantyayanquipä pï cashgäta y Taytänimashgannöla wilacushgätapis.29Cachamagnë Taytäga imaypisnogawanmi caycan. Pay munashgannölaruraptëmi imaypis yanapaycäman.”

30Jesús sayno niptinmi ascagcriyiyargan Tayta Dios cachamushganCristo cashganta.

Jesucristuta mana chasquicogcuna diablupa munaynincho cayashgan

31Saypitanami payman criyeg Israelrunacunapa autoridänincunata Jesúsnergan: “Yachasishgänöla imaypiscawarga rasunpaypami discïpulöcunacayanquipä. 32Sayno cawarmitantyayanquipä yachasishgäcuna rasuncag cashganta. Sayno tantyacorgamanami diablupa munayninchönasucawayanquipä.”

33Sayno niptinmi niyargan:“Abrahampa castan caycäyaptëga¿imanirtä sayno niyämanqui?Nogacunaga manami imaypis diablupamunayninchösu cawayashcä, sinögaTayta Diospa maquilanchömi.”

34Saymi Jesús nergan: “Shumagtantyacuyay. Jusalicuycho cawargamanami Tayta Diospa maquinchösucawaycäyanqui. Jusalicog cäga lapanpisdiablupa munayninchömi caycäyan.35Diablupa munaynincho cawargamanami Diospa wamransu caycan,sinöga diablupami. Nogaga Diospa surincarmi munayyog caycä diablupamunaynincho caycagcunata jorgunäpä.36Diablupa munayninchocayashgayquipita noga jorguptëmi TaytaDiospa wamran rasunpaypa cayanquipä.

37“Musyämi Abrahampa castangamcuna cayashgayquita. Abrahampa

castan caycarpis manami nishgäcunatachasquicayämanquisu.Chasquicamänayquipa trucanga¿imanirtä wanusimaytamunaycäyämanqui? 38Taytäpanaupancho caycar musyashgäcunatamigamcunata wilapaycä. Saynowilapaptëpis gamcunaga taytayquimunashgalantami ruraycäyanqui.”

39Saymi paycuna niyargan:“¡Abrahampa castan cayaptë payminogacunapa taytä!”

Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Abrahampa castan caycarpis manamipay cawashgannösu cawaycäyanqui.40Abrahamga manami imaypisyarpargansu Tayta Diospa wilacognintawanusiyta. Gamcunaga wanusimaytamunaycäyanqui Tayta Diosnimashgancunata wilacuptëmi. 41Manachasquicamaptiquimi musyacaycangamcunapa taytayqui diablo cashganta.Saymi pay rurashgannöla imaypisruraycäyanqui.”

Sayno niptin paycuna niyargan:“Nogacunapa Taytäga Tayta Diosmi.Manami diablupa surinsu cayä.”

42Saymi Jesús nergan: “Tayta Diosrasunpaypa taytayqui captenga nogatacuyayämanquimanmi. Paymi gloriapitacachamash cay pasaman shamunäpä.Manami quiquëpa munayläpitasu nogashamushcä. 43¿Imanirtä gamcunatantyayämanquisu nishgäcunata?Chasquicamayta mana munarmi yapariryaparir niptëpis gamcunagatantyacuyanquisu.

44“Gamcunapa taytayquega diablumicaycan. Saymi pay munashgalantaimatapis ruraycäyanqui. Unaypita-pasaruna wanuseg pay cashgannömigamcunapis nogata wanusimaytamunaycäyämanqui. Saynöpis lula carmidiabloga imaypis rasun cagtagaparlansu. 45Nogaga rasun caglatami

8

Page 206: Quechua  huamalies bible - new testament

206

Tayta Diosninsipa wilacuynintagamcunata yachasë. Tayta Diosninsipawilacuyninta chasquicuyta manamunarmi nogatapischasquicayämanquisu.

46“Imaypis mana jusalicush captëmiimatapis niyämänayquipä tariyanquisu.Rasun cagta wilacuycaptëga ¿imanirtächasquicayämanquisu? 47Tayta Diostaytayqui captenga wilacuynintacäsucuyanquimanmi. Wilacuynintamana cäsucuyaptiquimi musyä Diospawamran mana cayashgayquita.”

Abraham manarä yuriptinpis Jesucristo mayna caycashgan

48Sayno niptinmi say autoridäcunaniyargan: “¡Gamga Samaria runacunanömilutanta parlaycanqui! ¡Gamtaga supayimacher löcutaycäsishunqui!”

49Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Nogaga manami löcusu caycä, sinögaTaytä munashgalantami parlaycä. Saynoparlaptëpis gamcunaga manatantyashpayquimi chiquiycäyämanqui.50Runacuna chasquicayämaptinpis omana chasquicayämaptinpis nogagaTaytä munashgannölami wilacuycä.Mana chasquicamag cagtaga Taytämijuzganga. 51Nishgäcunatachasquicogcunami isanga gloriamanchar imaypis wanuyangapäsu.”

52Saymi autoridäcuna niyargan:“Cananmi isanga rasunpaypa musyayäsupay löcutaycäsishushgayquita.Abraham y Tayta Diosninsipaprofëtancunapis lapanmi wanuyash.Sayno caycaptinpis gamga nicanqui:‘Nishgäcunata chasquicogcunagamanami wanuyangapäsu.’ 53Saynonerga ¿mana wanunayquipäcashgantacu yarpaycanqui? Manawanunayquipäga manami Abrahampitamás munayyogsu caycanqui. Paypis yTayta Diosninsipa profëtancunapis

wanush caycäyaptenga ¿pïcashgayquitatä gamga yarpanqui?”

54Saymi Jesús nergan: “Sayno nishgäpitaama yarpäyaysu alabacuycashgäta. Taytäcachamash captinmi rasun caglata nicä.Gamcunaga Taytäta ‘Diosnëmi’ nicarga¿imanirtä criyiyämanquisu nishgäcunata?55Taytä imano cashgantapis gamcunamanami musyayanquisu. Nogami isangalapanta musyä imano cashgantapis. SaymiTaytä nimashgancunalata parlaycä.Gamcuna munayashgayquino yachasergamanami rasun cagtasu parläman, sinögagamcunanölami lulacuycäman.56‘Abrahampa castanmi nogacunacaycäyä’ niyaptiquipis Abrahamgamanami gamcunanösu cargan. Paygacushicorganmi cay pasaman shamunäpäcashganta musyashpan.”

57Saymi autoridäcuna Jesustaniyargan: “Manarä ni pisga chunca (50)watayoglapis caycarga ¿imanöpatäAbrahamta reguinquiman cargan?”

58Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Tantyacuyay. Abraham manaräyuriptin nogaga maynami caycargäna.”

59Jesús sayno niptinmi rumitaaptacuyargan samgaypa wanusiyänanpä.Sayno samgayta munayaptinmirunacunapa chaupinpa päsarir templopatiupita Jesús aywacorgan.

Gapra runata Jesucristo aliyäsishgan

9 1Jerusalencho puriycarmi Jesuspadiscïpuluncuna ricayargan

yurishganpita-pasa gapra runata.2Saymi Jesusta tapuyargan: “Taytay,¿imanirtä cay runa gapra yurish?¿Mamanpawan taytanpa jusanpitacu oquiquinpa jusanpitacu?”

3Sayno tapuyaptinmi Jesús nergan:“Manami quiquinpa ni mamanpa nitaytanpa jusanpitasu cay runa gapra yurish,sinöga aliyäsiptë Tayta Dios munayyog

8 9

Page 207: Quechua  huamalies bible - new testament

207

t 9.22 Sinagogapita autoridäcuna pitapis garguyag imaypis manana cutinanpämi. Saymimanana cutegnasu Tayta Diosta adorananpä ni runacuna sesionta ruraptin parlananpäpis.

cashganta runacuna tantyacuyänanpämi.4Saymi cay pasacho cashgäyagcachamagnë Tayta Dios munashgannorunacunata aliyaycäsë. 5Cay pasachocashgäyäga runacunapä acsinömi caycä.”

6Sayno nishpanmi pampaman Jesústogaycur mituta rurargan. Nircurna saymituwan gaprapa nawinta püchapargan.7Püchaparcurmi nergan: “Siloé nishganpözuman ayway saychomaylacamunayquipä.”

(Siloé ninanga “Cachamush” ninanmi.)Jesús nishganno maylacaramurnami

ricaycarna cutergan. 8Saymivecïnuncuna y payta reguegcunaniyargan: “¿Manacu cay runaga caridätamanacog gapra runa caycan?”

9Waquin niyargan: “Au, paymi.”Waquinnami niyargan: “Manami

paysu. Isanga pay-niragmi.”Sayno niyaptinmi quiquin nergan: “Au,

nogami yurishgäpita-pasa gapra cargä.”10Saymi payta tapuyargan:

“¿Imanöpatä aliyaycushcanqui?” nir.11Sayno tapuyaptinmi nergan: “Jesusmi

togayninwan mituta rurarcur nawëtapüchapämash. Nircurnami cachamashSiloé nishgan pözuman nawëtamaylacunäpä. Saycho maylacushgäpitamicananga nawë ricaycanna.”

12Saymi payta yapay tapuyargan:“¿Maychötä caycan say aliyäsishogniquirunaga?”

Sayno tapuyaptin nergan: “Manamimusyäsu maycho caycashgantapis.”

Aliyash runata fariseorunacuna tapuyashgan

13Saypitana say gapra cashganpitaaliyash runata pushayargan fariseorunacunaman. 14,15Sábado jamay junagaliyash captinmi fariseo runacuna payta

tapuyargan imanöpa aliyashgantapis.Tapuyaptinmi nergan: “Juc runami nawëtamituwan püchapämargan. Saypüchapämashgan mituta maylacusquiptëminawë ricaycanna, taytay.”

16Saymi waquin fariseo runacunaniyargan: “Say aliyäsishogniqui runagamanami Tayta Dios cachamushgansucanman. Tayta Dios cachamushgan runacarga sábado jamay junagchöga manamialiyäsinmansu pitapis.”

Saycho caycag waquin runacunanaminiyargan: “Tayta Dios mana cachamushcaptenga ¿imanöpatä aliyäsinmancargan say runata?”

17Saymi yapay tapuyargan gapracashganpita aliyash runata: “Gamga ¿pïcashgantatä yarpanqui sayaliyäsishogniqui runapäga?”

Sayno tapuyaptinmi nergan: “Nogagayarpä Tayta Diosninsipa profëtancashgantami.”

18Sayno niptinpis Israel runacunapaautoridänincunaga manamicriyiyargansu rasunpaypa gapracashganta. Saymi mamantawan taytantagayaycasimur tapuyargan: 19“¿Cay runasuriquicu? ¿Rasunpacu gapra yurergan?¿Imanöpatä aliyash?” nir.

20Saymi mamanwan taytan niyargan:“Au, payga surëmi. Rasunpaypamiyurishganpita-pasa gapra cash. 21Isangamanami musyayäsu imanöpaaliyashgantapis ni pï aliyäsishgantapis.Payga caycan juiciuyog runanami.Quiquinta tapuyay.”

22Mamanwan taytan sayno niyarganautoridäcunata mansacuyashpanmi.Autoridäcunaga wilanacuyashganamicaycäyargan mayganpis: “Jesusga TaytaDios cachamushgan Cristumi” negcagtaga sinagogapita garguyänanpä.t

9

Page 208: Quechua  huamalies bible - new testament

208

23Sayta mansacurmi mamanwan taytanniyargan: “Payga juiciuyog runanami.Quiquinta tapuyay.”

24Saymi gapra cashganpita aliyashrunata autoridäcuna yapaygayasiyämorgan tapuyänanpä: “Tayta Diosricaycäshunquimi. Rasun cagta wilayämay.Musyayämi say aliyäsishogniqui runatagaTayta Dios mana cachamushganta.”

25Saymi say runa nergan: “Nogagamanami musyäsu Tayta Dioscachamushganta o manacachamushgantapis. Isanga musyä gapracashgäpita aliyäsimashgantami.”

26Sayno niptin yapay tapuyargan:“¿Imatatä rurash aliyäsishunayquipä?”

27Niptinmi nergan: “Maynamigamcunata wilashcäna. Wilaptëpis manamicriyiyämanquisu. ¿Imanirtä yaparir yaparirtapuyämanqui? ¿Gamcunapis paytagatiraytacu munaycäyanqui?”

28Sayno niptinmi rabiacuyashpanniyargan: “Gamcher paypa discïpulongacaycanquega. Nogacunaga Moisésyachasishgancunatami cäsucuyä.29Musyayämi Moisesta Tayta Diosmandamientuncunata entregashganta.Say aliyäsishogniqui runataga, jusasapacaptin, Tayta Dios manami imatapismusyasishgasu.”

30Sayno niyaptinmi gapra cashganpitaaliyash runa nergan: “¿Imanötä sayga?Say runa nawëta aliyaycäsimaptenga¿imanirtä tantyayanquisu Tayta Dioscachamushganta? 31Milagrutarurananpäga Tayta Dios manamiimaypis jusasapacunata yanapansu,sinöga payta adorar munashgannocawagcunalatami. 32Manami imaypiswiyashcansisu yurishganpita-pasa gaprarunata pipis aliyäsishganta. 33Tayta Diosmana yanapaptenga say runa manamiimanöpapis aliyäsimanmansu cargan.”

34Sayno niptinmi autoridäcunaniyargan: “¡Gamga jusasapa carmi

gaprapis yurishcanqui! ¡Sayno caycargamanami imatapis nogacunatayachasiyämanquimansu!”

Sayno niyashpanmi sinagogapita sayrunata garguyargan imaypis mananacutinanpä.

Jesucristuta chasquicogcuna salvash cayänanpä cashgan

35Say aliyäsishgan runatasinagogapita garguyashgantami Jesúsmusyargan. Saymi paywan tincurcurnergan: “¿Tayta Dios cachamushganrunaman yäracunquicu?”

36Niptin say runa nergan: “Reguergapayman yäracömanmi, taytay.”

37Saymi Jesús nergan: “Tayta Dioscachamushgan runawanga maynamitincushcanqui. Say runaga nogamicaycä.”

38Sayno niptinmi Jesuspa puntanmangongurpacuycur nergan: “Gammanyäracömi, taytay.”

39Sayno niptinmi Jesús nergan:“Nogaga cay pasaman shamushcä manatantyacogcunata tantyasinäpä yyachag-tucogcunata upatacäsinäpämi.”

40Sayno nishganta wiyayashpanmisaycho caycag waquin fariseo runacunaniyargan: “¿Nogacunapis upacayashgätacu yarpanqui?”

41Sayno niyaptin Jesús nergan: “Gapraruna chasquicamashganno gamcunapischasquicayämaptiquega Tayta Diosjusayquicunata perdonayäshunquimanmi.‘Salvashganami caycä’ nicarpis nogatamana chasquicamaptiquega Tayta Diosmanami perdonayäshunquipäsu.”

Uyshapa duëñunman Jesucristo tincusicushgan

10 1Mastapis Jesús nergan: “Uyshacunchaman puncupa mana yaycog

cäga suwami caycan. 2Cuncha puncupayaycog cagmi isanga uyshapa ämun caycan.

9 10

Page 209: Quechua  huamalies bible - new testament

209

u 10.3 Cay pasacho Jesús purinan wisanga runacunapa uyshan juc cunchalacho talucashmipunuyag. Saychömi uysha täpag runa puncuta quichapaptin uyshapa ämun uyshancunatajutinpa jutinpa gayag. v 10.11 Jesucristo cawashgan wisan uysha misegcuna uyshancunatawashargan atogpita, löbupita, leonpita, ösupitapis.

3Musyashgansinöpis cuncha puncutaquichapasquiptin uyshapa ämonga jutinpajutinpa gayan uyshancunata.u Saynogayashganta wiyashpanmi cunchapitauyshancuna yargayämun. 4Lapanyargamurnami ämunpa guepanta aywayan,ämunta reguiyashpan. 5Jäpa captengamanami gatiräyansu. Gatiräyänanpatrucanga gueshpirmi aywacuyan.”

6Tincusiypa sayno Jesúsyachasiptinmi saycho cag runacunatantyayargansu sayno tincusir imatayachaycäsishgantapis. 7Saymi Jesúsnergan: “Nogaga caycä uysha cunchapuncunömi. 8,9Saymi cuncha puncupauyshacuna yaycuyashganno nogatachasquicamag runacuna gloriamanyaycuyangapä. Uyshacuna ali guewachoweray weray cayashgannömi nogatachasquicamagcuna ali cawaytatariyangapä. Manarä shamuptë waquinrunacuna lutanta yachasiyashpanpuriyargan: ‘Nogatami Tayta Dioscachamash wilacuyninta wilacunäpä’niyashpan. Sayno yachasiyaptinpisTayta Diosman rasunpaypa yäracogcunapaycunata manami chasquicuyargansu.10Suwaga shamun suwacunanpä,wanusinanpä y ushacäsinanpämi.Nogami isanga shamushcächasquicamag runacuna imayyagpiscushishla cawayänanpä.

11“Saynöpis uyshanta ali misegrunanömi caycä. Uyshancunata wanuycaway misegnin salvashgannömivnogapis uyshäcunata salvanä-raycuwanushäpä. 12Pägu-raycula misipacogcäga löbu shamuptin gueshpirmiaywacun. Sayno aywacun ämun manacashpanmi. Sauraga löbu gaticachaptin

uyshacuna gueshpir mashipa mashirmimay-saypapis aywacuyan. 13Saynomisipacog cäga uyshacuna elagaptinpismanami imapis gocunsu.

14,15“Nogaga rasunpaypa ali misegrunanömi caycä. Saymi Taytätareguishgäno y pay nogatareguimashganno nogapis uyshäcunatareguë y uyshäcunapis nogatareguiyäman. Saynöpisuyshäcuna-raycumi wanushäpä.16Manami caylachösu uyshäcunacaycan, sinöga may-saychöpis caycanmi.Paycunapis nishgäcunata wiyarcäsucayämangami. Saymi paycunatapisshuntamushä juc cunchalachönacananpä. Saynöpis juclaylanami uyshamisegnin cangapä.

17“Taytäta cäsucuruyshäcuna-raycumi wanushä.Nircurnami cawarimushäpä. Saynocäsucog captëmi Taytä cushicun. 18Nogamunayyogmi caycä wanunäpä ycawarimunäpäpis. Saymi quiquë manamunaptëga pipis wanusimanmansu.Sayno captinpis Taytä nimashgannömiwanushä y wanushgäpitacawarimushä.”

19Jesús sayno parlaptinmi Israelrunacunapa waquin autoridänincunayarpäyargan rasun cagta nicashganta ywaquin cagna yarpäyargan quiquinpayarpaylanpita parlaycashganta. 20Saymiwaquin niyargan: “Payta supaylöcutaycäsiptenga ¿imapätäcäsushunpis?”

21Y waquin cagnami niyargan: “Supaylöcutäsish captenga manami saynoparlanmansu. Saynöpis gapra runatamanami aliyäsinmansu cargan.”

10

Page 210: Quechua  huamalies bible - new testament

210

w 10.34 Dios cashganta unay runacuna pipäpis nergan mandag cashganpitami. Saypita mastamusyanayquipä liyinqui Salmo 82.6.

Runacuna Jesucristuta mana chasquicuyashgan

22,23Diciembri quila templupaaniversariun estata rurayaptinmitemplucho Jesús puriycargan Salomónnishgan alarcho. 24Saychömi Israelrunacunapa autoridänincuna Jesustatapuyargan: “¿Imayyagtä shuyäshayquirasun cagta wilayämänayquipä? TaytaDios cachamushgan Cristo cashgayquitao mana cashgayquitapis juclawilayämay.”

25Sayno niyaptinmi Jesús nergan:“Maynami gamcunata wilashcä.Wilaptëpis manami criyiyämanquisu.Taytäpa munayninwan milagrucunataruraycaptëpis manami criyiyämanquisu.26Gamcunaga criyiyämanquisuuyshäcuna mana cayashpayquimi.

27“Uyshäcunami isanga pï cashgätapistantyayashpan cäsucayäman. Saynöpisreguëmi uyshäcuna maygan maygancashganta. 28Nogatachasquicamashganpitami Tayta Diospanaupancho imayyagpis cawayangapä.Maquëcho captinnaga manami pipisguechumanganasu. 29Maquëchocaycarga Taytäpa maquinchöpiscaycanmi. Taytä lapanpäpis munayyogcaptinmi diablupis ni supaypis ni pipispaypa maquinpita jorgongasu.30Taytäwan nogaga juclaylami caycä.”

31Sayno niptinmi say autoridäcunaJesusta samgayta munayargan. 32SaymiJesús nergan: “Gamcunaricayashcanquimi asca milagrucunataTaytäpa munayninwan rurashgäta.¿Sayno alita rurashgäpitacu samgaytamunaycäyämanqui?”

33Saymi say runacuna niyargan:“Manami alita rurashgayquipitasu

samgayta munayä, sinöga runala caycarDios-tucuycashgayquipitami.”

34Sayno niyaptin Jesús nergan: “TaytaDiosninsipa palabrancho caynömi nican:‘Gamcunaga dioscunami caycäyanqui.’w35,36Musyayanquimi Tayta Diospapalabrancho lapanpis rasun caglacashganta. Saymi Diospa wilacuynintaunay wiyagcunapä: ‘Gamcunagadioscunami caycäyanqui’ nicaptenga¿imanirtä: ‘Diospa surinmi caycä’ niptëyarpäyanqui lutanta nicashgäta?Quiquin Tayta Diosninsimi cay pasamancachamash.

37“Milagruta rurashgäcuna Taytämunashganno mana captenga amacriyiyämaysu: ‘Diospa surinmi caycä’niptëpis. 38Nishgäcunata mana criyirpismilagruta rurashgäcunata ricaycargatantyacuyay Taytäwan say yarpaylacayashgäta.”

39Sayno nishganpitami Jesusta yapayprësu sarisiyta munayargan. Saynomunayaptinpis Jesús saypitaaywacorgan. 40Nircurnami Jordán mayusimpanman Jesús cutergan. Saychöminaupata Juan Bautista bautizarganrunacunata. 41Jesús saycho cashgantamusyarmi sayman asca runacunaaywayargan. Paycunami niyargan: “Imamilagrutapis Juan Bautista manaruraptinpis Jesuspä lapannishgancunaga rasun caglami caycan.”

42Sayno nirmi asca runacunacriyiyargan Tayta Dios cachamushganCristo cashganta.

Lázaro wanushgan

11 1Betania marcachömi targan jucruna Lázaro jutiyog. Paymi

pasaypa ansa caycargan. Paypapanincunami cayargan Mariawan Marta.

10 11

Page 211: Quechua  huamalies bible - new testament

211

x 11.2 Saypita musyanayquipä liyinqui San Juan 12.1-8.

2(Mariami Jesuspa chaquinmanperfümita winaparcur agsanwanpisapargan.)x 3Lázaro ansa caycaptinmipanincuna juc runata Jesusmancachacorgan: “CuyanacuyashgayquiLäzarumi wanuycanna, taytay” nirwilananpä.

4Sayno wilaptinmi Jesús nergan:“Läzaruta say gueshya sarish manamiwanushgalancho quëdananpäsu, sinöganoga cawarisimuptë munayyog cashgätarunacuna tantyacuyänanpämi.”

5-7Läzaruwan y panincunawancuyanacurpis Jesús manami juclagaaywargansu. Saypa trucangawanunaycashganta wilaycaptinpiscashgan caglachömi ishcay junaggoyäcorgan. Saypitanamidiscïpuluncunata nergan: “Acu cutishunJudea provinciapa.”

8Saymi discïpuluncuna niyargan:“Ganyancunarächä saycho cag runacunasamgaypa wanusiytamunayäshushcanqui, taytay. ¿Saynocaycaptincu sayman yapay cutiytamunaycanqui?”

9,10Saymi Jesús nergan: “Amamansacuyaysu. Wanusimänanpägamanami hörä chämunräsu.Musyashgansinöpis sacaypapuregcunalami mansacuyan. Junagpapuregcunaga manami mansacuyansu.Saynölami wanusiyämänanpä hörämanarä chämuptin gamcunagamansacuyänayquisu.”

11Nircurnami Jesús discïpuluncunatanergan: “Cuyashgansi Läzarogapunucashlami caycan. Acu aywashunricchasinansipä.”

12Sayno niptinmi discïpuluncunaniyargan: “Ali punuyta tariptinmimusyansi aliyänanpä cashganta,taytay.”

13Lázaro punucash cashganta nirpiswanush cashgantami Jesústumasipaylapa nergan. Saymidiscïpuluncunaga mana tantyarpunucash caycashgalanta yarpäyargan.14Sayno yarpäyaptinmi Jesúsdiscïpuluncunata nergan: “Läzarogawanushmi caycan. 15Wanushganpitacawarisimuptëmi gamcuna mástantyayanquipä Tayta Dioscachamashganta. Saymi cushicö Lázarocashgan cagcho mana cashgäpita. Paycagman acu aywashun.”

16Saymi Milish niyashgan Tomásdiscípulu mayincunata nergan: “Saynocaptenga nogansipis wanunansipäaywashun.”

Wanushcunata cawarisimunanpä Jesucristo munayyog cashgan

17Betaniaman charnami Jesúsmusyargan chuscu junagna Lázaropamparaycashganta. 18,19JerusalenpitaBetaniaman media lëwanöla captinmiasca runacuna aywayargan MartatawanMariata walquiyänanpä. 20“Jesusmishamuycan” negta wiyarmi Martaaywargan taripänanpä. Mariami isangawayicho quëdacorgan. 21Jesuswantincurmi Marta nergan: “Caychocaptiquega turë manachiwanuycunmansu cargan, taytay. 22Imanocaptinpis gammanmi imaypis yäracö.Noga musyämi imata manacuptiquipisTayta Dios wiyashushgayquita.”

23Sayno niptinmi Jesús nergan:“Turiqui cawarimongami.”

24Saymi Marta nergan: “Au, musyämijuicio nalcho wanushcunacawarimuptin turëpis cawarimunanpäcashganta, taytay.”

25,26Niptinmi Jesús nergan: “Nogamicawarisimö wanushcunata. Nogata

11

Page 212: Quechua  huamalies bible - new testament

212

chasquicamag cagtaga wanuptinpiscawarisimushämi gloriacho imayyagpiscawananpä. ¿Sayta criyinquicu?”

27Sayno niptinmi Marta nergan: “Au,taytay. Noga criyëmi. Gammi TaytaDiospa surin caycanqui. Saynöpiscaycanqui Tayta Dios cachamushganCristumi.”

Läzarupä Jesucristo wagashgan28Sayno nircurmi Marta cutergan

nanan María cagman paypis Jesuswantincog aywananpä. Chaycushpannagayaycur wilargan: “Jesusmi chämush.Paymi gayaycäshunqui” nir.

29Sayno niptin María jucla aywargan.30Jesús manarämi marcamancharganräsu, sinöga Martawantincushgalanchörämi caycargan.31Wayipita María jucla yargogtaricayashpanmi payta walqueg runacunaguepanta aywayargan: “Turinpamparaycashganmancher aywaycanwagananpä” niyashpan.

32Jesús cagman María chaycurmipuntanman gongurpacuycur nergan:“Gam caycho captiquega manami turëwanunmansu cargan, taytay.”

33Mariata y walquegnin runacunatapiswagaycagta ricarmi Jesuspis yupalaquicorgan. 34Saymi paycunatataporgan: “¿Mayninchötäpamparaycan?” nir.

Tapuptinmi niyargan: “Mayninchopamparaycashgantapis ricanayquipäaywashun, taytay.”

35Pamparashgan cagman aywaycarmiJesuspis laquicushpan Läzarupäwagargan. 36Saymi waquin runacunaniyargan: “Ricay, segaypachercuyanacuyargan Läzaruwan.”

37Waquinnami niyargan: “Gaprarunatapis aliyaycäserga ¿manasuräLäzarutapis aliyäsinman cargan manawanunanpä?”

Lázaro cawarimushgan38Fiyupa laquishmi Jesús chargan

Lázaro pamparashgan cagman. Saypamparashgan sepultüraga cargangagacho uchcushmi. Puncunnamisaparargan jatun rumiwan. 39Saymanchaycurmi Jesús nergan: “Saparaycagrumita witisiyay.”

Sayno niptinmi Läzarupa panin Martanergan: “Chuscu junagnamipamparaycan, taytay. Cananyägasegaypanacher asyaycan.”

40Sayno niptin Jesús nergan:“¿Manacu nishcä nogamanyäracamaptiquega turiquitacawarisimunäpä cashganta?”

41,42Sauraga saparaycag rumitawitircasiyaptinnami ciëluta ricärir Jesúsnergan: “Manacushgäta imaypiswiyamashgayquipitami gamtaagradëcicamö, papá.Yanapämashgayquita ricarmi caychocaycag runacuna tantyayangapä gamcachamashgayquita.”

43Nircurnami Jesús fuertipa nergan:“¡Lázaro, yargamuy!”

44Sayno niptinmi wanushjitaraycashganpita cawarircamur Lázaroyargamorgan uman wancush y maquinchaquin wancush. YargaramuptinnamiJesús nergan: “Purinanpä pascayay.”

Jesucristuta wanusiyänanpä mandag cüracuna wilanacuyashgan

(Mateo 26.1-5; Marcos 14.1-2;Lucas 22.1-2)

45Läzaruta cawarisimushgantaricaycurmi Mariata walqueg runacunaascag criyiyargan Jesusta Tayta Dioscachamushganta. 46Waquin cagnamifariseo runacunaman aywaycurwilayargan Läzaruta cawarisimuptinasca runacuna paymancriyiycäyashganta. 47Sayta wiyaycurmi

11

Page 213: Quechua  huamalies bible - new testament

213

y 12.3 Say wisanmi runacuna pampaman weguycur micuyag. Sayno micuptinmi Jesuspachaquinta María agsanwan saquisipargan.

mandag cüracunawan fariseo runacunaIsrael runacunapa autoridänincunatagayaycasir niyargan: “Milagrucunataruraptin aläpanami runacunacriyiycäyan Dios cachamushgan Cristocashganta. ¿Imatatä rurashun sayrunata? 48Payta prësu manasarisishgaga milagro rurashgancunataricar lapan runacunami munayanganacionninsipa mandagnin rey cananta.Sayta wiyaycurmi Romacho mandagemperador yupa rabiacushpansoldäduncunata cachamongatemplunsita juchusiyänanpä ylapansitapis wanusimänansipä.”

49Sayno niyaptin más mandag cüraCaifás nergan: “¡Gamcunaga manamiimatapis tantyayanquisu! 50Templunsitamana juchusinanpä y manaushacäsimänansipä say runala wanusun.Saynöpami lapansipis salvacushunpä.”

51,52“Say runala wanusun lapansisalvacunansipä” nir Caifás nergan Romarunacuna Israel runacunataushacäsiyänanta mana munarmi. Paygamanami tantyargansu jusansicunapitawanur Jesús salvamänansipä cashganta.Mana tantyaptinpis sayno parlananpäTayta Dios yarpayninman churarganmás mandag cüra say wata captinmi.Caifás nishgannölami Jesús wanorganIsrael runacunata y mana Israelrunacunatapis salvananpä. 53Sayjunagpitanami autoridäcunawilanacuyargan Jesustawanusiyänanpä.

54Sayta musyarmi Israel runacunapaautoridänincuna ricayga Jesúspurergannasu. Saymi Judeaprovinciapita Jesús discïpuluncunawanaywacuyargan Efraín nishganmarcaman saycho goyäyänanpä. Say

marcaga sunyag jirca cercalanchömicaycan. 55Say junagcuna Pascuagalaycunanpäna caycaptinmimarcancunapita asca runacunaJerusalenman aywayargan Tayta Diosnishganno say estapä puestucog.56Templo patiuchönami runacunaniyargan: “Gamcunaga ¿imatatäyarpäyanqui? ¿Fiestapä Jesússhamongasurä o manasurä?” niyashpan.

57Fariseo runacunawan mandagcüracuna maynami runacunata nishcashga: “Jesusta maychöpisricashpayquega jucla wilayämanquiprësu sarisiyänäpä.”

Jesucristupa chaquinman perfümita María winapashgan

(Mateo 26.6-13; Marcos 14.3-9)

12 1Pascuapä sogta junagpishiycaptinmi Jesús aywargan

Betania marcaman. Saychömiwanushganpita cawarisimushgan Lázarotargan. 2Sayman Jesús chashganpitacushicurmi Läzarupa panincunamerendata yanucuyargan paywanmicuyänanpä. Waquin runacunawanmësa cagman Jesús jamacuptinmiLäzarupis jamargan paycunawanmicunanpä. Saymanmi panin Martapaycunata garargan.

3Saycho micuycäyaptinmi botëllawanMaría apamorgan nardu jachapitarurash chanin cuestag perfümita.Nircurmi Jesuspa chaquinmanwinaparcur agsanwan saquisipargan.ySay perfümimi wayi junta mushcorgan.4Saymi Jesusta entregananpä cagdiscïpulun Judas Iscariote nergan:5“¿Imanirtä cay perfümita perdiycäsin?Saypa trucanga ranticushwan cargan jucwata arupacur gänashgansichöno.

11 12

Page 214: Quechua  huamalies bible - new testament

214

z 12.12,13 Say wisan costumbri cashganno marcaman juc rey yaycuptin runacuna cushishchasquicorga jacuncunata, punchuncunata y palmatapis näniman mashtapäyag.a 12.12,13 Salmo 118.25-26; Sofonías 3.15. b 12.15 Zacarías 9.9.

Nircur say guellaywanna muchogcunatayanapashwan cargan.”

6Judasmi shuntayashgan guellaysararag cargan. Sayno nergan manamimuchogcunata yanapayta munarsu,sinöga quiquinpä guellayta raquinancashmi. 7Saymi Jesús nergan:“Winapämashganpita ama jamuraysu.Say perfümitaga churaräsish manaräwanuptë winapämänanpämi.8Muchogcunaga yanapäyänayquipäimaypis caycäyangami. Nogami isangagamcunawan cashäpänasu.”

Läzarutapis wanusiyta munayashgan9Betania marcacho Jesús

caycashganta musyarmi asca runacunasayman aywayargan. Manami Jesustaricaglasu aywayargan, sinöga Lázarocawarimushganta ricayänanpäwanmiaywayargan. 10,11Läzarutacawarisimushganpita Jesusman ascarunacuna criyiptinmi mandag cüracunaLäzarutapis wanusiyta munayargan.

Jerusalenman Jesucristo yaycuptin runacuna alabayashgan

(Mateo 21.1-11; Marcos 11.1-11;Lucas 19.28-40)

12,13Waraynin tuta runacunamusyayargan Jerusalenman Jesúsaywaycashganta. Saymi Pascuamanaywag asca runacuna, palmacunatamuturcur, apayargan Jesustachasquicuyänanpä.z Jesús chaptinnaniyargan: “¡Tayta Diosninsicachamushgan mandamagninsicaychönami caycan! ¡Paymimandamagninsi rey caycan!”a

14Tayta Diosninsipa palabranchoguelgaraycashgannölami manarä

amansashga orgu ashnun muntashJerusalenman Jesús chargan. Sayguelgaraycashganga caynömi nican:

15 “Jerusalén marcacho tag runacuna,ricayay humildi runanöla

mandagniqui rey manaräamansashga ashnun muntashshamuycagta.”b

16Jerusalenman ashnun muntash Jesúschaptinmi discïpuluncunatantyayargansu imanir saynoruraycashgantapis. Wanushganpitacawarircamuptinrämi tantyayarganJesús rurashgancuna Tayta Diospapalabrancho nishgannöla caycashganta.

17,18Läzaruta cawarisimushgantamusyashpanmi asca runacuna cushishJesusta taripag shayämorgan. Paycawarisimushganta ricag runacunapisTayta Diosta alabaraycaraywaycäyargan. Nänipaaywayashpanmi pï-maytapis tincushgancagta wilapäyargan Läzarutacawarisimushganta.

19Jesusman asca runacunacriyiyashganta ricarmi fariseo runacunaniyargan: “Cananga ¿imatatä rurashun?¡Lapan runacunami paymancriyiycäyan!”

Mana Israel runacuna Jesucristuwan parlayta

munayashgan20Pascua captinmi may-say

nacioncunapitapis Jerusalenmanaywayargan mana Israel runacunapis.21Paycunapita waquin runacunamiFelipita ruwacuyargan: “Jesustareguiycasiyälämay, taytay” nir.(Felipega cargan Galilea provinciachoBetsaida marcapitami.)

12

Page 215: Quechua  huamalies bible - new testament

215

22Sayno manacuyaptinmi Felipeaywaycur Andresta wilargan. Nircurnamiishcan aywaycur Jesusta wilayarganmana Israel runacuna paywan tincuytamunaycäyashganta. 23WilayaptinmiJesús nergan: “NOGA wanunäpä cag hörachaycämunnami. 24Shumag tantyacuyay.Musyashgansinöpis trïguta murur manapampashgaga manami winamunsu.Pampashgami isanga winamur ali wayun.Saynölami noga mana wanuptë pipissalvacongasu. Wanuptëmi isanga ascarunacuna salvacuyangapä.

25“Tayta Diosta cäsucunanpa trucanquiquin munashganno cawacuytamunagcunaga manami pipis gloriamanchäyangasu. Tayta Dios munashgannocawag cagcunami isanga gloriaman charimayyagpis cawayangapä. 26Mayganpisdiscïpulö cayta munag cäga nogacawashgäno cawasun. Imano nacarpismana ajayaypa gatiräyämäsun. Saynogatirämagcunataga Taytä cushishgamichasquengapä.

Wanunanpä cashgantaJesucristo wilacushgan

27“Fiyupa laquicuymi sarimash. Saynolaquish caycarpis manami Taytätamanacömansu wanuypita sapämänanpä.Sayno wanunäpämi cay pasamanshamushcä.”

28Sayno nishpanmi Tayta Diostamanacorgan: “Munayyog cashgayquitarunacuna tantyacuyänanpä gammunashgayquino lapanpis cayculäsun,papá.”

Sayno manacuptinmi ciëlupita TaytaDios nimorgan: “Manacamashgayquitaimaypis rurashgänölami cananpisrurashä.”

29Sayta wiyarmi saycho cag waquinrunacuna: “¡Magacuymi cash!”niyargan. Waquinnami: “¡Angilmiparlamush!” niyargan.

30Saymi Jesús nergan: “Manamigamcuna niyashgayquinösu caycan. TaytaDiosmi sayno parlamush nogamanyäracayämänayquipä. 31RunacunataTayta Diosninsi juzgananpä cag hörachaycämunnami. Saynömi runacunatamunaynincho sararag diablupis vincishcananpä höran chämongana. 32Saymicruci camashganpita cawarircamur Israelrunacunata y mana Israel runacunatapistantyasishä nogaman yäracayämänanpä.”

33Sayno nirmi Jesús tantyasergancruci caypa wanusish cananpäcashganta. 34Saymi runacuna niyargan:“Tayta Diosninsipa palabranchöga nicansalvamagninsi Cristo imayyagpiscawananpä cashgantami. Saynonicaptenga ¿imanirtä nicanquiwanunayquipä cashganta? Saynocaptenga ¿rasunpacu Cristo caycanqui?”

35Sayno niyaptinmi Jesús nergan: “Au,Tayta Dios cachamashgan Cristumi caycä.Sayno captinpis walca junaglanamigamcunawan cashäpä. Saymi gamcunawancaycashgäyag jusayquicunata cachariryachasishgäcunata chasquicuyänayqui.Chasquicorga wanusimaptinpis TaytaDiospa naupanman chäyanquipä.Jusayquicunata mana cacharerga manamiimanöpapis paypa naupanmanchäyanquipäsu. 36Sayno caycaptengayachasishgäcunata chasquicuyay.Saynöpami gamcunapis Tayta Diospawamrancuna cayanquipä.”

Sayno nircurmi Jesús aywacorgan. Saynoaywacuptinnami runacuna musyayargansumaypa aywacushgantapis.

Dios cachamushgan Cristo cashganta runacuna mana

criyiyashgan37Asca milagrucunata Jesús

ruraycashganta ricarpis runacunamanami criyiyargansu Tayta Dioscachamushgan Cristo cashganta.

12

Page 216: Quechua  huamalies bible - new testament

216

c 12.38 Isaías 53.1. d 12.40 Isaías 6.10. e 12.41 Isaías gloriacho ricashgancunatamusyanayquipä liyinqui Isaías 6-ta.

38Sayno mana criyiyänanpäcashganpitami Tayta Diosninsipaprofëtan Isaías unay cayno guelgargan:

“Tayta Dios, wilacuyniquitawilacuptëpis runacuna manamichasquicuyansu.

Milagrucunata ricarpis manamicriyiyansu.”c

39Mastapis paycunapä Isaías caynömiguelgargan:

40 “Tayta Diosmi yarpaynintaupatacäsergan wilacuynintamana tantyayänanpä.

Saynömi shonguntapis chucruyäserganpayman mana yäracuyänanpä.

Saymi payta chasquicuyansujusalicuyashganpita perdonashcayänanpä.”d

41Isaías sayno guelgargan runacunaJesusta mana chasquicuyänanpäcashganta musyarmi. Paytami TaytaDiosninsi ricasergan Jesucristogloriacho munayyog caycagta.e

42Jesucristuta waquin Israel runacunamana chasquicuyaptinpis waquin cag Israelrunacunami isanga criyiyargan Tayta Dioscachamushgan Cristo cashganta.Saynölami Israel autoridäcunapiswaquenga criyiyargan Tayta Dioscachamushgan Cristo cashganta. Saynocriyiycarpis sinagogapita fariseoautoridäcuna gargunantamansacuyashpanmi Jesusmanyäracuyashganta wilacuyargansu. 43TaytaDiospita ali ricash cayänanpa trucangapaycunaga más munayarganrunacunalapita ali ricash caytami.

Jesucristuta chasquicogcuna Tayta Diostapis chasquishgan

44Saypitana fuertipa Jesús nergan:“Nogata chasquicamag cäga

cachamagnë Taytätapischasquicuycanmi. 45Saynöpis nogatareguimag cäga cachamagnë Taytätapisreguiycanmi. 46ChasquicamagcunaTayta Diosta reguir sacäpacushno manacayänanpämi cay pasaman shamushcä.Saymi runacunapä noga acsino caycä.

47,48“Manami runacunata juzganäpäsucay pasaman shamushcä, sinögajusancunata perdonar salvanäpämi.Sayno captinpis nishgäcunata manacäsucamagcunaga manamiperdonashgasu cayanga, sinöga juicio

nalcho in ernuman gaycushmicayangapä.

49“Manami quiquiläpa yarpayläpitasuwilacuycä, sinöga Taytänimashgancunalatami wilacuycä. Paymiimata wilacunäpäpis tantyasimash.50Sayno wilacuptëmi runacunachasquicur gloriaman chäyangapä.Saymi Taytä nimashgannöla imaypiswilacuycä.”

Discïpuluncunapa chaquinta Jesucristo maylapashgan

13 1-5Jesusga musyarganmi paypamunayninman lapantapis Tayta

Dios churamushganta. Saynöpismusyarganmi cay pasapita taytancagman cuticunanpä caycashganta.Saymi Pascua galaycunanpänacaycaptin discïpuluncunawanmerendananpä shuntacäyargan.Saypäga Simonpa surin Judas IscariotitaSatanás maynami yarpayninmanchurashganna cash autoridäcunamanJesusta entregananpä.Discïpuluncunawan Jesúsmerendaycashganchömi mësapitasharcurcur janan cag mödanantajorgorgan. Nircurna discïpuluncunata

12 13

Page 217: Quechua  huamalies bible - new testament

217

f 13.15 Say wisanga ashmaycunalami jucpa chaquinta maylapag. Mana ashmay cagcunagamanami pipa chaquintapis maylapagsu. g 13.18 Salmo 41.9.

cuyashganta tantyasinanpä toällataseglanman watacurcur paycunapachaquincunata maylapargan.Maylaparcurnami toällawanchaquincunata saquisipargan.

6Chaquinta maylapänanpäcaycaptinmi Simón Pedro nergan:“Taytay, ¿imanöpatä gamga chaquëtamaylapaycamanquiman?”

7Sayno niptinmi Jesús nergan: “Gammanami tantyanquisu imanirmaylapänäpä cashgantapis. Nircurrämitantyanquipä.”

8Saymi Pedro nergan: “Imanocaptinpis chaquëta manamimaylapämanquimansu, taytay.”

Sayno niptinmi Jesús nergan:“Chaquiquita mana maylapaptëgamanami discïpulö canquimansu.”

9Niptinmi nergan: “Sayno captengamaquëtapis y umätapismaylapaycalämay, taytay.”

10Saymi Jesús nergan: “Sayräarmacushcunapaga chaquilanmimaylaypä caycan. Sayrä armacushcunalimpio cashgannömijusalicuyashgayquipita perdonashganacar limpiuna caycäyanqui. Jucniquimiisanga jusancunata mana cacharishpanarmacönino caycan.”

11Sayno nergan juc discïpulun paytaentregananpä cashganta musyarmi.

12Discïpuluncunapa chaquintamaylapayta ushasquirnami jorgushganmödananta jaticurcur mësa cagmanyapay jamacorgan. Nircurnami nergan:“¿Tantyayanquicu imanirchaquiquicunata maylapashgätapis?13,14Yachasicog caycar chaquiquicunatamaylapaycaptëga gamcunapisricacayämashgayquinölachaquiquicunata jucniqui jucniquipis

maylapänacuyay. 15Ashmaynöla saynorurashcä ricacamar gamcunapisashmaynöla cayänayquipämi.f16Musyashgansinöpis ashmayga manamipatronninpita más munayyogsu caycan.Saynölami cacha aywagpiscachagninpita más munayyogsu caycan.17Sayno captenga yäsishgänölayanapänacorga cushishmicawayanquipä.

Juc discïpulun contran sharcunanpä cashganta

Jesucristo wilashgan(Mateo 26.20-25; Marcos 14.17-21;

Lucas 22.21-23)18“Manami lapayquipäsu sayno nicä.

Noga musyämi maygayquicunaentregamänayquipä cashganta. TaytaDiospa palabranchöpis saynocananpämi cayno guelgaraycan:‘Nogawan micog cagmi conträsharcush.’g Say guelgaraycashgangacumplengami. 19Sayguelgaraycashganno manarä päsaptinmigamcunata wilapaycä sayno cananpäcashganta. Saymi nishgänöla päsaptinmusyayanquipä Tayta Dioscachamashgan Cristo cashgäta.20Cachashgäcunata chasquicogcunaganogatami chasquicaycäyäman. Sayminogata chasquicamag cäga Taytätapischasquicuycäyan.”

21Sayno nircurmi Jesús yupalaquicushpan nergan: “Gamcunapitamijucniqui chiquimagnëcunapamaquinman entregamanquipä.”

22Jesús sayno niptinmidiscïpuluncuna jucninpis jucninpisricapänacuyargan mayganpänicashgantapis mana musyayashpan.23Saychömi Jesuspa cuyay discïpulun

13

Page 218: Quechua  huamalies bible - new testament

218

paypa naupancho weguraycargan.24Paytami Simón Pedro sëñarganmayganpä parlaycashgantapis Jesustatapunanpä. 25Saymi taporgan:“¿Maygantä entregashogniqui caycan,taytay?” nir.

26Sayno tapuptinmi payta Jesúsnergan: “Sayga caycan tantataushmarcasir macyashgä cagmi.”

Sayno nirmi tantata ushmarcasiraptapargan Simonpa surin JudasIscariotita. 27Say tantatachasquircuptinmi payman Satanásyaycorgan. Nircurnami Jesús nergan:“Ruranayquipä cagtaga jucla ruray.”

28Sayno niptinpis manamidiscïpuluncuna tantyayargansu imanirsayno nicashgantapis. 29Gastuncunapäguellayta puriseg captinmi waquinyarpäyargan merendapä rantipacamogJesús cachaycashganta. Waquindiscïpuluncunami yarpäyarganmuchogcunata yanapänanpäcachaycashganta.

30Tantata chasquircurnami Judas juclaaywargan yarpashganno rurananpä.Sayga cargan pasa sacaycaptinnami.

Cuyanacuyänanpä Jesucristo yachasishgan

31,32Judas yargusquiptinnami Jesúsdiscïpuluncunata nergan: “Hörächaycämunnami NOGA wanunäpä ynircur cawarimunäpäpis. Saynöpamirunacuna tantyayanga noga pï cashgätay Tayta Dios munayyog cashgantapis.

33“Cuyay wamräno cagcuna,gamcunapita aywacunäpänami caycä.Autoridäninsicunata nishgänölamigamcunatapis nicä: Nogata ashimarpismanami tariyämanquipäsu. Gamcunagaaywashgä cagman manarämichäyanquipäräsu.

34“Aywacuptëpis jucniqui jucniquicuyanacuyanqui noga gamcunata

cuyashgänöla. Say nishgäga mushogmandamientumi gamcunapä caycan.35Nishgänöla cuyanacuyaptiquimipï-maypis tantyayanga discïpulöcunacayashgayquita.”

Pedro ñëgananpä cagtaJesucristo nishgan

(Mateo 26.31-35; Marcos 14.27-31;Lucas 22.31-34)

36Sayno niptinmi Simón Pedrotaporgan: “¿Maypatä aywacunquipä,taytay?” nir.

Sayno tapuptin Jesús nergan: “Nogaaywashgä cagmanga manarämiaywayanquipäräsu. Nircurnami isangaaywanquipä.”

37Saynami Pedro taporgan: “¿Imanirtägamwan aywämansu, taytay? Gam-raycuwanunäpäpis nogaga listumi caycä.”

38Saymi Jesús nergan: “¿Rasunpacunoga-raycu wanunayquipä listucaycanqui? Sayno nirpis cacash manaräcantaptinmi reguimashgayquitapisquimsa cuti ñëgamanquipä.”

Tayta Diosman chänansipä Jesucristo näni cashgan

14 1“Ama laquicuyaysu. Saypatrucanga Tayta Diosman

yäracuyay. Saynöla nogamanpisyäracayämay. 2Taytä cashgan cagchögaascami wayicuna caycan täyänayquipä.Saymanmi aywashä alistacamunäpä.Say wayicuna mana captenga manami:‘Alistacog aywashä’ nëmansu.3Alistarcamurnami cutimushägamcunata pushanäpä. Saynöpami nogatashgä cagcho gamcunapis täyanquipä.4Gamcuna musyayanquimi maymanaywanäpä cashgantapis. Saynöpismusyanquimi maygan nänipa saymanchäyänayquipä cashgantapis.”

5Sayno niptinmi Tomás nergan:“Mayman aywanayquipä cashgantapis

13 14

Page 219: Quechua  huamalies bible - new testament

219

mana musyaycarga ¿imanöpatämusyayäman maygan nänipaaywayänäpä cashgantapis, taytay?”

6Saymi Jesús nergan: “Nogami nänegacaycä. Saynöpis nogapa wilacuynëga rasuncagmi caycan. Nogami runacunapä alicawayta apamushcä. Saymi nogata manachasquicamarga Taytä cashgan cagmanmana pipis changapäsu. 7Nogata reguimagcäga Taytätapis reguinmi. Saymicananpitaga musyayanquina Taytä imanocashgantapis.”

8Saymi Felipe nergan: “Nogagamanarämi reguëräsu. Tayta Diostareguiycasilämay nogapis reguinäpä.”

9Saymi Jesús nergan: “Naupapitanagamcunawan caycaptëga ¿manacucananyag reguiyämanquirä? Reguimag cägaTayta Diostapis reguinmi. Reguiycämarga¿imanirtä manacamanqui Tayta Diostareguisinäpä? 10¿Manacu criyinqui TaytaDios nogawan caycashganta y nogapispaywan caycashgäta? Saymi imatapisparlarga pay munashgannöla parlaycä.11Tayta Dioswan noga caycashgäta y paypisnogawan caycashganta nicaptëgacriyiyämänayqui. Nishgäcunata manacriyirpis milagro rurashgäcunata ricaycargatantyacuyay rasun cagta nicashgäta.

12“Wanushgäpita cawarircamur Taytäcagman cuticuptëmi chasquicamagcunaganoga rurashgäno milagruta rurayangapä.Sayno milagruta rurayaptinmi más ascarunacuna tantyacur nogatachasquicayämanga. 13Nogapa jutëchoTaytäta manacuptiquega manacushgayquitarurashämi. Sayno rurashä may-saychöpisTayta Dios alabash cananpämi. 14Nogapajutëcho manacuptiquega imatapisrurashämi.

Santu Espiritutacachamunanpä cashgan

15“Nogata cuyamarga lapannishgäcunata cäsucuyay. 16Tayta

Diostami manacushä Santu Espiritutagamcunaman cachamunanpä. Paynamiimayyagpis gamcunawan caycangayanapäyäshunayquipä. 17Tayta Diostamana cäsucogcunaga Santu Espiritutamanami chasquicuyangasu. Paycunagamanami tantyayansu Santu Espíritucashgantapis. Gamcunami isanganogawan purir tantyanqui SantuEspíritu cashganta. Santu Espíritushamurnami gamcunawan imayyagpiscangapä.

18,19“Ama yarpäyaysu mananatincunansipä cashgantaga, sinögawanushgäpita cawarircamuptë yapaymitincushunpä. Tayta Diosta manacäsucogcunaga mananamiricayämanganasu. Noga wanurpiscawarimushgänölami gamcunapiscawariyämunquipä. 20Say höramitantyayanquipä Tayta Dioswancaycashgäta y gamcunawancaycashgätapis.

21“Nishgäcunata cäsucog cägarasunpaypami cuyaman. PaytagaTaytäpis y nogapis cuyashämi. Saynöpistantyasishämi imaypis paywancaycashgäta.”

22Sayno niptinmi Santiagupa surincag Judas taporgan: “Nogacunawancanayquipä caycaptenga ¿imanirtäwaquin runacunawanpis canquipäsu?”

23Saymi Jesús nergan: “Pipiscuyamarga nishgäcunata cäsucamanmi.Cuyamar cäsucamagcunatami Taytäwannoga cuyashä. Saymi cawarircamurpaycunawan imayyagpis cashä.Saynölami Taytäpis paycunawancangapä. 24Nogata mana cuyamag cägamanami nishgäcunata cäsucunsu. Ynoga nishgäcunaga manami quiquëpayarpayläpitasu caycan, sinögacachamagnë Taytäpitami.

25“Lapan caycunata nicä gamcunawancaycashgäyagmi. 26Aywacuptënami

14

Page 220: Quechua  huamalies bible - new testament

220

Tayta Dios nogapa trucä gamcunamanSantu Espirituta cachamonga. Paymilapan yachasishgäcunatayarpäsiyäshunquipä ytantyasiyäshunquipäpis.

27“Gamcunapita aywacuptë amalaquicuyaysu ni mansacäyaysu.Aywacurpis yanapaycäshayquimi imapäsashuptiquipis tranquïlocawayänayquipä. Noga yanapashgänögamanami pipis yanapäyäshunquipäsu.28Gamcunata nishcänami aywacurpiscutimunäpä cashganta. Lapanpäpismunayyog Taytä cagman aywacuptëama laquicunquisu. Rasunpaypacuyamarga laquicuyänayquipa trucangacushicuyay. 29Gamcunata saynowilapaycä manarä aywacurmi.Aywacuptënami musyayanquipänishgäcuna rasunpaypa cashganta.

30“Satanás yarpäsishganta rurar prësusarimänanpä cag runacunashayämonganami. Saymi gamcunawanparlanäpä tiempo canganasu. Satanasgaimata ruramänanpäpis manamimunayyogsu caycan. 31Saynocaycaptinpis Taytäta cuyarcäsucushgäta lapan runacunamusyayänanpämi pay nimashgannölalapantapis cumplishä. Acu, caypitaaywacushunna.”

Üvaman Jesucristo tincusicushgan

15 1Saypitanami Jesús nergan:“Nogaga caycä üvapa

guerunnömi. Taytänami caycan üvauryagno. 2Nogaman yäracamagcunaüvapa rämancunanömi caycäyan. Saymimaygan rämapis mana wayuptengaTaytä muturiycun. Wayog cagtamiisanga Taytä shumag rämapan máswayunanpä. 3Üvata rämapaptin limpiocashgannömi gamcunapis nishgäcunatachasquicur jusayquicunapita limpiunacaycäyanqui.

4“Ima rämapis gueruncho mana cargamanami wayunsu. Saynölamigamcunapis nogaman manayäracayämaptiquega Tayta Diosninsiyanapäyäshunquipäsu paymunashganno cawayänayquipä. Saynocaycaptenga nogamanyäracayämashpayqui imaypis cawayay.Sayno yäracayämaptiquegagamcunawanmi imaypis caycäshäpä.

5“Noga caycä üvapa guerunnömi.Gamcunanami rämäcunanocaycäyanqui. Saymi cäsucayämarga üvaali wayushganno gamcunapis alita rurarcawayanquipä. Mana cäsucamargamanami imanöpapis Tayta Diosmunashganno cawayanquipäsu. 6Pipismana cäsucamag cäga guerunpitamutush rämanömi canga. Saynöpis saymutush rämata shuntarcur rupasishcashgannömi rupasish cangapä.

7“Nogapa munaynëchocawayashpayqui yachasishgäcunataimaypis cumpliyaptiquega TaytaDiosninsi imata manacuyashgayquitapiswiyayäshunquipämi. 8Nogamunashgäno cawashpayquimirasunpaypa discïpulöcuna caycäyanqui.Sayno cawayaptiquimi runacunatantyacuyashpan Tayta Diostachasquicuyangapä.

9“Taytä cuyamashgannömi nogapisgamcunata cuyä. Sayno cuyaycaptëgaimaypis cäsucamar cawayay.10Nishgäcunata cäsucayämaptiquegaimaypis cuyashayquimi. Saynölaminimashgancunata cäsucuptë nogatapisTaytä cuyaman. 11Gamcunata saynonicä noga cushish cawashgänogamcunapis cushish cawayänayquipämi.

12“Nishgäcunatacäsucayämashpayquega jucniquijucniquipis cuyanacuyay gamcunatanoga cuyashgäno. 13Cuyashgansirunataga ima päsaptinpis wanuy

14 15

Page 221: Quechua  huamalies bible - new testament

221

h 15.25 Salmo 35.19; 69.4.

cawaymi yanapansi. 14Lapannishgäcunata cäsucayämaptiquegagamcunatapis wanuy cawaymiyanapäshayqui. 15Ashmaytaga manamipatronnin wilapansu imatayarpashgantapis. Gamcunata cuyarmiTaytä nimashgancunata lapantawilapashcä.

16“Manami acrayämashgayquipitasucuyä, sinöga gamcunata nogaacrashgäpitami. Saymi gamcunatacachaycä Tayta Diosninsipawilacuyninta wilacuptiqui runacunasalvacionta tariyänanpä. Wilacuyaptiquiyanapäyäshunayquipäga nogapa jutëchoTaytäta manacuyanqui.Manacuyaptiquegayanapäyäshunquipämi. 17Saynocaycaptenga jucniqui jucniquipiscuyanacur cawayay.

Jesucristuta y payman yäracogcunata runacuna

chiquiyashgan18“Runacuna chiquiyäshuptiquega

ama laquicuyaysu. Nogatachiquiyämashgannölami gamcunatapischiquiyäshunquipä. 19Paycunanojusalicur cawayaptiquimi isangacuyayäshunquiman.Chiquiyäshuptiquipis Tayta Diosmunashganno cawayänayquipämigamcunata acrashcä.

20

más munayyogsu’ nishgänölamicananpis gamcunata në: Patrontachiqueg cäga ashmaynincunatapischiquinmi. Saynölami nogata chiquimagcäga gamcunatapis chiquiyäshunquipä,y nogata chasquicamag cägagamcunatapis chasquicuyäshunquipämi.21Runacuna chiquiyäshunquipädiscïpulöcuna cayashgayquipitami.

Paycunaga cachamagnë Taytänishgancunata manami cäsucuyansu.

22-24“Tayta Diosninsipa wilacuynintawilacur y pipis mana rurashganmilagrucunata rurarmi runacunatatantyasishcä pay cachamashganta.Sayno tantyaycäsiptëpis runacunagachiquimarmi jusayog caycäyan.Mayganpis nogata chiquimag cägaTaytätapis chiquiycanmi. 25TaytaDiosninsipa palabranchöpis caynöminican: ‘Jusaynag caycaptëpis runacunachiquiyämashmi.’h Sayguelgarashgannölami lapanpiscumplicaycan.

26“Gamcunamanmi Taytä cagpitaSantu Espirituta cachamushä imaypisyanapäyäshunayquipä. Saynöpis payminogapita tantyasiyäshunqui.27Gamcunapis nogawan imaypis purishcaycarga nogapita runacunatatantyasiyay.

16 1“Say lapanta gamcunata nicärunacuna chiquiyäshuptiquipis

nogaman imaypisyäracayämänayquipämi.2Chiquiyäshushpayquimi sinagogapitapisgarguyäshunquipä. Saynöpis Tayta Diosmunashganta ruraycashganta yarparmiwanusiyäshunquipä. 3Saynorurayäshunquipä nogata ni Taytätapismana chasquicayämarmi. 4Saynopäsayäshuptiqui yarpäyay nishgänölalapanpis cumpliycashganta. Naupatagagamcunata manami wilargäräsu saynopäsayäshunayquipä cashganta.Aywacunäpä carnami chiquishcayänayquipä cashganta wilaycä.

Santu Espíritushamunanpä cashgan

5,6“Cananga Taytä cagmancuticunäpänami caycä. Sayno captinpis:

15 16

Page 222: Quechua  huamalies bible - new testament

222

i 16.10 Jesucristo cay pasacho car runacunata tantyasergan paycuna Tayta Diosta manacäsucushganta. Ciëluman cuticuptinnami Santu Espirituna runacunata tantyaycäsin manacäsucushganta.

‘¿Maypatä aywanqui?’ nirtapumänayquipa trucanga ¿imanirtälaquish caycäyanqui? 7Amalaquicuyaysu. Aywacurpis SantuEspiritutami cachamushä gamcunawancananpä. Mana aywacuptëga manamiSantu Espíritu shamongasu. 8Payshamurnami runacunata tantyasengajusayog cayashganta, Tayta Diostamana cäsucog cayashganta yjusalicushganpita juzgash cayänanpäcayashgantapis. 9Jusayogcayashgantaga Santu Espíritutantyasenga nogata manachasquicayämaptinmi. 10Tayta Diostamana cäsucog cashgantaga SantuEspíritu tantyasenga Taytä cagmancuticuptënami.i 11Runacunata TaytaDios juzgananpä cashganta SantuEspíritu tantyasenga Satanásvincishgana captinmi.

12“Ascarämi caycan gamcunatayachasinäpä. Sayno captinpis manamilapantaga yachasishayquiräsu. Lapantayachasiptëga manami yarpäyanquipäsu.13Santu Espíritu shamurnami manayachasishgä cagcunatatantyasiyäshunquipä. Saynölamitantyasiyäshunquipä ima päsananpäcagcunatapis. 14Santu Espíritu nogapitasayno tantyasiyäshunquipä nogaalabash canäta munarmi. 15Taytäpamaquincho cagcunaga maquëchömicaycäyan. Sayno captinmi nishcä SantuEspíritu nogapita tantyasishunayquipäcashganta.

Laquicuyashganpita discïpuluncuna cushicuyänanpä cashgan

16“Más rätutaga nogata manamiricayämanquipänasu. Saypita

waraynincunaga yapaymi gamcunaricayämanquipä.”

17Sayno niptin discïpuluncunajucninpis jucninpis niyargan: “Saynonishpan ¿imatarä nicämansi? ¿Imanirränimansi: ‘Más rätutaga manamiricamanquipänasu’? Y nircorga¿imanirrä nican: ‘Saypitawaraynincunaga yapaymiricayämanquipä’? Saynöpis ¿imanirrä:‘Taytä cagman aywacushämi’nicämansi? 18¿Imaypitarä paytaricashunsu? Manami tantyansisuimapita parlaycashgantapis.”

19Discïpuluncuna saynoyarpachacuyashganta musyarmi Jesúsnergan: “¿‘Más rätutaga manamiricayämanquipänasu’ y ‘Saypitawaraynincunaga yapaymiricayämanquipä’ nishgäpitacu gamcunayarpachacuycäyanqui? 20Aywacuptëwaquin cushicuptinpis gamcunagalaquicuyashpayqui wagayanquipämi.Sayno laquicurpis nircorgacushicuyanquipämi. 21Musyansimiwachay nanay sariptin warmicunalaquicuyashganta. Yuripacurirnamiisanga cushicur manana yarpäyannasunanaywan nacashgantapis. 22Saynölamigamcuna canan laquicurpis yapaytincushga cushicuyanquipä. Saycushicuyashgayquitaga imapäsashuptiquipis manamigongäyanquipäsu. 23Yapay tincushgagamananami tapuyämanquipänasu imanirsayno parlashgätapis.

“Shumag tantyacuyay. Nogapajutëcho manacuyaptiquega Taytäwiyashunquipämi. 24Naupataga Taytätamanacurpis manami jutëchösumanacuyashcanqui. Cananpitaga

16

Page 223: Quechua  huamalies bible - new testament

223

nogapa jutëcho Taytäta imatapismanacuyay. Manacuyaptiquegamanacuyashgayquita wiyashunquipämi.Manacuyashgayquita wiyaptinmicushicuyanquipä.

25“Gamcunata cananyag imamanpistincusiypa yachasiptë manami shumagtantyayämashcanquisu. Nircurmi isangagamcunata yachasishayqui imamanpismana tincusiylapana. Saynoyachasiptëmi isanga lapannishgäcunatapis tantyayanquipä.26Yachasishgäcunata tantyacurnaminogapa jutëchöna Tayta Diostamanacuyanquipä. Saymi shuyarangasunogarä gamcunapä manacunäta, sinögagamcuna manacuyashgayquitapiswiyashunquipämi. 27Tayta Diosninsegagamcunata cuyayäshunquimi. Saynocuyayäshunqui paypita shamushgätacriyir cuyayämaptiquimi. 28Taytäpanaupanpitami cay pasaman nogashamushcä. Saynölami Taytäpanaupanman cuticushäpä.”

29Sayno niptinmi discïpuluncunaniyargan: “¡Cananmi isanganiyämashgayquicunata tantyayä!Mananami tumasipaylapanasuparlapaycäyämanqui. 30Saynöpamimusyayä gam lapanta musyashgayquita.Tantyasiyämänayquipä manamanacuyaptëpistantyaycäsiyämanquimi. Saymi TaytaDiospa naupanpita shamushgayquitacriyiyä.”

31Saymi Jesús nergan: “¿Rasunpacucriyiycäyämanqui? 32Cananga hörachämushganami japaläta cachariycamarwacpa caypa aywacuyänayquipä. Saynocachariyämaptiquipis manami japaläsucaycäshä, sinöga Taytäwanmi cashäpä.

33“Gamcunata sayno nicä runacunachiquiyäshuptiquipis mana ajayaypaimaypis yäracayämänayquipämi. Caypasacho cayashgayquiyäga

nacayanquirämi. Nogapis nacargamcuna-raycu wanurmi Satanastavincishäpä. Sayno captenga cay pasachonacarpis ama laquicuyaysu.”

Tayta Diosta Jesucristo manacushgan

17 1Saypitanami junagpanuquircur Tayta Diosta Jesús

manacorgan: “Wanunäpä cag hörächaycämunnami, papá. Wanuptëpiscawariycasilämay munayyogcashgayquita runacuna tantyayänanpä.2Gammi lapan runacunapäpismunayyog canäpä churamashcanqui.Saynöpis churamashcanquiacrashgayqui cagcunata perdonarsalvanäpämi. 3Salvashgana cargloriaman charmi reguishushpayquigam japalayqui Dios cashgayquitamusyayangapä, papá. Saynölaminaupayquicho caycagta ricamashpancay pasaman cachamashgayquitapismusyayangapä.

4“Lapan shongöwanminimashgayquicunata cay pasachocumplishcä. 5Cay pasata manarä camarnaupayquicho munayyog cashgänocananpis munayyog canäpäpushacalämayna, papá.

6“Saynölami discïpulöcunapäpis gamtamanacamö, papá. Paycunatagaacrashcanqui maquëcho cawayänanpämi.Saymi paycunaga wilacuyniquitayachasiptë chasquicuyash. 7,8Saynochasquicurmi cananga musyayannalapan yachasishgäcuna gammunashgayquinöla cashganta. Saynöpisyachasishgäta chasquicurmi tantyayashgam cachamashgayquita.9Discïpulöcunapä manacamur manamilapan runacunapäsu manacamö, sinögamaquëman churamushgayquicagcunalapämi. 10Nogapa maquëchocarga gampa maquiquichöpis caycanmi,

16 17

Page 224: Quechua  huamalies bible - new testament

224

papá. Paycunaga tantyacuyashmi gamcachamashgayquita.

11“Nogaga gampa naupayquimannashacamur manami cay pasachocashäpänasu. Paycunami isanga caypasacho caycangarä. Saymi paycunapägamta manacamö imaypisyachasishgänöla cawayänanpä.Saynöpami nogansi say yarpaylacashgansino paycunapis cuyanacur sayyarpayla cayangapä. 12Cay pasachocashpä maquëman churamushgayquicagcunataga lapantami shumag ricashcä.Sayno ricaptëmi mayganpis nogamanyäracamashganpita witicushgasu. Jucmiisanga Satanás munashganta rurarwiticush. Pay witicunanpägapalabrayquicho maynami guelgaraycash.

13“Gampa naupayquiman cutimunäpäcaptinmi cushish caycä, papá. Saymidiscïpulöcunapä gamta manacamö nogacushish cashgäno paycunapis cushishcawayänanpä. 14Gampa wilacuyniquitapaycunata maynami wilapashcä. Saytacäsucur manami waquin runacunanönasucawaycäyan, sinöga noga cawashgänönamicawaycäyan. Sayno cawayaptinmi runacunapaycunata chiquiyan. 15Runacunachiquiyaptinpis manami cay pasapita juclapushacunayquipäsu gamta manacamö,sinöga cay pasacho cayashganyagSatanaspita sapaycunayquipämi. 16Imanocaptinpis naupayquicho cawanäpäcashgannömi paycunapis naupayquichocawayänanpä caycäyan.

17“Wilacuyniquita wilapashgätapaycunata shumag yarpaycasilay, papá.Wilacuyniquita yarpäyashpanmi gammunashgayquino shumag cawayangapä.18Wilacunäpä cachamashgayquinölamipaycunatapis noga cachaycä aliwilacuyniquita wilacuyänanpä.19Munashgayquino paycunacawayänanpämi nogapis wilacuyniquinishgannöla cawaycä.

20“Manami paycunalapäsu gamtamanacamö, sinöga paycuna wilacuyashgantachasquicogcunapäpis manacamömi.21Nogansi juc yarpayla cashgansinopaycunapis juc yarpayla cayänanpämi gamtamanacamö, papá. Sayno cawayashgantaricacurmi cachamashgayquita tantyarwaquin runacunapis chasquicayämangapä.22Nogansi cuyanacur cawashgansinopaycunapis cuyanacur cawayänanpämiwilacuyniquita yachasishcä. 23Cuyanacurcawayänanpämi paycunawan imaypiscaycäshä. Saynölami gampis nogawancaycanqui. Cuyanacur cawayashgantaricarmi cachamashgayquita tantyashpanwaquin runacunapis chasquicayämangapä.Saynöpis tantyayanga nogatacuyamashgayquino paycunatapiscuyashgayquita.

24“Lapan acrashgayqui cagcunagloriacho nogawan canantami munä.Gloriacho carnami ricayämanga segaypachipipiycar munayyog cashgäta.Saynömi cargä cay pasata manaräcamashgapis. Sayno munayyog caycagtaricayämänantami munä, papá.

25,26“Gam imata munashgayquitapisrunacuna manami tantyayansu. Nogamiisanga tantyä, gampa naupayquipitashamush car. Chasquicamagcunapismunashgayquita tantyananpämi paycunatayachasishcä. Wanushgäpita cawarircamurmastapis munashgayquita yachasishärämi.Saynöpami cuyanacushgansino paycunapiscuyanacur cawayangapä. Saycunatamigamta manacamö, papá.”

Jesucristuta prësu sariyashgan(Mateo 26.47-56; Marcos 14.43-50;

Lucas 22.47-53)

18 1Tayta Diosta Jesús manacuytaushasquirmi discïpuluncunawan

simpäyargan Cedrón nishgan ragrata.Simpärirnami chäyargan Olivosjachacuna cashgan chacraman.

17 18

Page 225: Quechua  huamalies bible - new testament

225

j 18.9 San Juan 6.38,39. k 18.14 San Juan 11.49-52.

2Discïpuluncunawan Jesús cadalasayman aywash captinmi Jesustaentregag cag Judas Iscariote musyargansayman aywayashganta. 3Saymi Jesuspacontran cag runacunata pushacurcurJudas sayman aywargan Jesustaentregananpä. Say runacunaga cayarganmandag cüracunawan fariseo runacunacachayashgan wardiacuna y ascasoldäducunami. Paycunami aywayarganacsincunawan y espädancunawanpis.

4Prësu sarinanpä shamushgantamusyaycarpis Jesús aywargan sayrunacunawan tincunanpä. Tincurmitaporgan: “¿Pitatä gamcunaashiycäyanqui?” nir.

5Saymi niyargan: “Nazaret marcapitacag Jesustami ashiycäyä.”

Saymi Jesús nergan: “Nogami caycä.”6Jesús: “Nogami caycä” niptinmi

lapan runacuna mansacaywanancalaypa tuniyargan. Judas Iscariotipispaycunawanmi caycargan. 7Jesús yapaytaporgan: “¿Pitatä ashiycäyanqui?” nir.

Niptinmi yapay niyargan: “Nazaretmarcapita cag Jesustami ashiycäyä.”

8Saymi Jesús nergan: “Maynaminishcä noga cashgäta. Nogata ashimarganogalata prësu apayämay.Discïpulöcunataga ama sariyaysu.”

9Sayno päsananpämidiscïpuluncunapä mayna nergan:“Discïpulöcunataga shumagmi ricashcänogaman yäracamashganpita mayganpismana witicuyänanpä.”j

10Saymi Simón Pedro espädanta jorgurirjuc runapa derëcha cag rinrintawaluriycorgan. Say runa cargan másmandag cürapa ashmayninmi. Paypajutinmi cargan Malco. 11Sayno ruraptinmiPedruta Jesús nergan: “¡Espädayquitacutisiy churaräcunanman! Wanunäta Taytämunaptenga listumi caycä wanunäpäpis.”

Más mandag cüramanJesucristuta apayashgan

(Mateo 26.57-58; Marcos 14.53-54;Lucas 22.54)

12Nircurnami Jesusta liyarcur lapansoldäducuna mandagninwan ywardiacunapis payta apayargan.13Nircurnami chäsiyargan Anaspawayinman. Anasga cargan Caifaspasuedrunmi. Caifasga cargan más mandagcürami. 14Autoridä mayincunataCaifasga maynami nergan: “Say runalawanusun lapansi salvacunansipä.”k

Jesucristuta Pedro ñëgashgan(Mateo 26.69-70; Marcos 14.66-68;

Lucas 22.55-57)15Simón Pedruwan jucag discïpulunmi

Jesusta gatiräyargan caru guepalanta. Jucagdiscïpulunmi más mandag cürawanreguinacuyash car sawan rurinmanyaycorgan Jesuspa guepanta. 16Pedrogaquëdacuycorgan punculachömi. Saymipuncucho cuidag warmita más mandagcürawan reguinacog discïpuloga ruwacorganPedrutapis ruriman yaycasinanpä.

17Saymi puncucho cuidag warmiPedruta taporgan: “¿Manacu gampis sayrunapa discïpulun caycanqui?”

Saymi Pedro nergan: “Manami nogagapaypa discïpulunsu cä.”

18Saypitanami yupa alaptin ninatasarircasir mashacuycäyargan ashmaycunay templo täpag wardiacunapis. SaychömiPedrupis paycunawan mashacuycargan.

Más mandag cüraJesucristuta tapushgan

(Mateo 26.59-66; Marcos 14.55-64;Lucas 22.66-71)

19Saypitanami Jesusta Anás taporgandiscïpuluncuna pï cashganta y imata

18

Page 226: Quechua  huamalies bible - new testament

226

l 18.32 San Juan 12.32-33.

yachasishgantapis. 20,21Saymi Jesúsnergan: “¿Imanirtä sayno tapumanqui?Nogaga manami imatapis pacaylapagayachasishcäsu. Sinagogacunacho ytempluchöpis yachasiptë lapanrunacunami wiyamash. Yachasishgätawiyamag runacunata tapumuy.Paycunami musyayan imatayachasishgätapis.”

22Sayno niptinmi juc wardia Jesustalagyaycorgan: “¿Imanirtä más mandagcürata sayno ninqui?” nir.

23Sayno niptinmi Jesús nergan:“¿Imatatä mana alita parlashcä? Manaalita parlash captëga mä tantyasimay.Lutanta mana parlaycaptëga ¿imanirtälagyamanqui?”

24Nircurnami liyashlata Jesusta Anásapasergan más mandag cüra Caifáscagman.

Jesucristuta Pedroyapay ñëgashgan

(Mateo 26.71-75; Marcos 14.69-72;Lucas 22.58-62)

25Sayyagmi Simón Pedromashacuycargan waquin runacunamashacuycäyashgan cagcho. Saychomashacuycaptinmi niyargan: “¿Gampismanacu say runapa discïpuluncanqui?”

Saymi Pedro nergan: “Nogagamanami paypa discïpulunsu cä.”

26Maylantanami más mandag cürapaashmayninpis nergan: “Gamta paywancaycagtami ricashcä olivos jachacunacashgan chacracho.”

(Sayno neg runapa castanparinrintami Pedro walurish cash.)

27Saymi Pedro yapay nergan:“Manami paypa discïpulunsu cä.”Sayno nicaptinmi cacashcantarcorgan.

Pilätuman Jesucristutaprësu apayashgan

(Mateo 27.1-2, 11-14; Marcos 15.1-5;Lucas 23.1-5)

28Pasa manarä waraptinmi Caifaspawayinpita Jesusta apayargan Pilätupadespächunman. Payga Roma autoridämicargan. Israel autoridäcunami isangasayman yaycuyargansu: “Roma runapawayinman yaycorga leyninsi nishgannoPascua micuycunata manamimicushunpänasu” niyashpan. 29Saymidespächunpita yargurir Pilato taporgan:“¿Ima jusatatä cay runa rurash caymanapayämunayquipäga?” nir.

30Sayno tapuptinmi niyargan:“Jusayog captinmi caymanapayämushcä. Jusan mana captengamanami apayämömansu cargan.”

31Saymi Pilato nergan: “Nogajuzganäta munarga wilayämay imajusan cashgantapis. Sinöga, paytaapacuyay leyniquicunaguelgarashganno quiquiquicunajuzgayänayquipä.”

Sayno niptinmi Israel runacunapaautoridänincuna niyargan:“Musyashgayquinöpis nogacunagamanami munayyogsu cayä pitapiswanusiyänäpä.”

32Sayno nirmi Pilätuta manacuyarganJesusta cruzcho wanusiyänanpä.Cruzcho wanusiyaptinmi cumplerganJesús cruci cash cananpä nishganta.l

33Despächunman Pilato yaycurirmiJesusta gayaycur taporgan:“¿Rasunpacu gamga canqui Israelrunacunapa mandagnin rey?” nir.

34Saymi Jesús nergan: “¿Musyaytamunarcu sayno tapumanqui, o Israelautoridäcuna nishuptiquicu saynotapumanqui?”

18

Page 227: Quechua  huamalies bible - new testament

227

m 19.6 Israel runacunata munaynincho sararar Roma runacuna manami munayargansu Israelrunacuna jusayogcunata wanusinanta. Saypa trucanga quiquin Roma autoridäcunarämijusayogcunata wanusiyargan. Saymi Pilato: “Sauraga gamcuna cruci cayay” niptinpis Israelautoridäcuna payta yapay manacuyargan Jesusta cruci casinanpä.

35Sayno niptin Pilato nergan: “Nogagamanami Israel runasu cä saycunatamusyaycänäpäga. Marcamayiquicunawan mandag cüracunamiprësu apamushushcanqui. ¿Imatatärurashcanqui prësuapayämushunayquipä?”

36Saymi Jesús nergan: “Nogagamanami cay pasacho mandagsu cä. Caypasacho mandag captëga nogamanyäracamagcuna pelyanmanmi carganautoridäcuna prësu manasariyämänanpä.”

37Sayno niptin Pilato taporgan:“¿Sayno captenga rasunpacu Israelrunacunapa mandagnin rey caycanqui?”

Saymi Jesús nergan: “Au, gamnishgayquinölami mandag rey caycä.Mandag rey canäpämi cay pasachoyurishcä. Saynöpis cay pasamanshamushcä Tayta Diosninsipawilacuyninta wilacunäpämi. TaytaDiosninsipa wilacuynintachasquicogcunaga nishgäcunatachasquicuyanmi.”

38Sayno niptin Pilato nergan:“¿Cansuräpis manasurä Diospawilacuynenga?”

Jesucristuta cruci cayänanpäPilato mandashgan

(Mateo 27.15-31; Marcos 15.6-20;Lucas 23.13-25)

Jesusta tapurcushpan despächunpitaPilato yapay yargurir Israel runacunapaautoridänincunata nergan: “Nogamanami tarësu cay runapa imajusantapis. 39Gamcunagamusyayanquimi Pascuacho juc prësutacacharinäpä cashganta. ¿Munayanquicu

Israel runacunapa mandagnin reyJesusta cacharinäta?”

40Sayno niptin niyargan: “¡Barrabastacachariyga! ¡Jesustaga ama cachariysu!”

Barrabasga cargan Romacho mandagemperadorpa contranmi.

19 1Mana cacharinanpä niyaptinmiPilato astasergan Jesusta.

2Soldäducunami cashapita corönatarurarcur Jesuspa umanmanjatipäyargan. Saynöpis puca-chiclucäpata aylupäyargan. 3NircurnamiJesusta lagyayashpan niyargan:“¡Alabash casun Israel runacunapamandagnin rey!”

4Despächunpita Pilato yapayyargurcur nergan: “Yapaymi say runatajorgamushä jusaynag cashgantatantyayänayquipä.”

5Sayno nirmi Jesusta jorgamorgancashapita rurash corönan jatishta ypuca-chiclu cäpan jatishta. Saymi Pilatonergan: “¡Ricayay cay runata!”

6Jesusta ricaycurmi Israel runacunapaautoridänincunawan templo täpagwardiacunapis niyargan: “¡Cruci cashcasun! ¡Cruci cash casun!”

Sayno niyaptinmi Pilato nergan:“Cruci cash cananta munargaquiquiquicuna cruci cayay ima, ari.mNogaga manami ima jusantapis paypatatarësu wanusish cananpäga.”

7Sayno niptinmi say autoridäcunaniyargan: “Cay runaga: ‘Diospa surinmicä’ nishganpita wanusish casun. Saynonegcuna wanusish cayänanpämileynëcunacho nican.”

8“Diospa surinmi cä” nishgantawilayaptinmi Pilato yupamansarergan. 9Saymi despächunman

18 19

Page 228: Quechua  huamalies bible - new testament

228

cutiycur Jesusta yapay taporgan: “¿Gammaypitatä caycanqui?” nir.

Sayno tapuptin Jesús manamiimatapis parlacorgansu. 10Saymi Pilatonergan: “Tapuycaptëga ¿manacuimatapis contestamanqui?Cruci casinäpä o cacharinäpäpismunayyog cashgäta ¿gam manacumusyanqui?”

11Sayno niptin Jesús nergan: “Gampamaquiquiman Tayta Dios manachuramaptenga manami imamunayniquipis canmansucruci casimänayquipä nicacharimänayquipäpis. Saymi gampitamás jusayog caycan maquiquimanentregamag cag runa.”

12Sayno niptinmi Pilätoga cachariytamunargan. Cachariyta munaptinmiIsrael runacunapa autoridänincunamasrä gaparäyargan: “¡Mandag-tucurmiJesusga emperador Cesarpa contrancaycan! ¡Saymi Jesusta cacharergagampis emperador Cesarpa contrancanquipä!” nir.

13Sayno niyaptinmi Pilatojorgasimorgan Jesusta. Nircurnami“Gábata” nishgan alarman aywaycurmandacunan sillëtaman jamacorgan.(Hebreo idiömachöga Gábata nishganga“Läja rumicunawan rurash” ninanmi.)14Saypitami Israel runacunapaautoridänincunata nergan:“¡Mandagniqui reyta ricayay!”

(Saycuna päsayargan viernes pulanjunagmi. Say tardi sábado jamay junaggalaycorgan.)

15Saymi runacuna fuertipa niyargan:“¡Wanusish casun! ¡Wanusish casun!¡Cruci casiy!” nir.

Saymi Pilato nergan:“¿Mandagniquita cruci casinätacumunayanqui?”

Saymi cürapa mandagnincunaniyargan: “¡Nogacunapa mandagnëga

emperador Cesarlami! ¡Paypita jucmandagnëga manami pipis cansu!”

16Sayno niyaptinmi Jesusta Pilatoentregaycorgan cruci cayänanpä.

Jesucristuta cruci cayashgan(Mateo 27.32-44; Marcos 15.21-32;

Lucas 23.26-43)17Saymi Jesusta apayargan cruzta

umrurcasir “Calavëra” nishganjircaman. (Hebreo idiömachöga Gólgotaniyanmi say jircata.) 18Saymanchaycasirnami Jesusta cruci cayargan.Saynömi ishcay runacunatapiscruci cayargan Jesuspa ishcanlädunman.

19Saypitanami Pilato clävasergancruzpa puntanman juc letrëruta. Sayletrëruchömi cayno guelgarargan:“Nazaretpita cag Jesús, Israelrunacunapa mandagnin reymi.”20Jerusalenpa cercalancho cruci cashcaptinmi Israel runacuna ascagliyiyargan say letrëruchoguelgaraycagta. Say letrërogaguelgarargan hebreo, latín y griegoidiömacunachömi. 21Saymi mandagcüracuna Pilätuta niyargan:runacunapa mandagnin reymi’ nergaama guelgaräsunsu, sinöga: ‘Israelrunacunapa mandagnin rey-tucogmi’ nirguelgaräsonga.”

22Sayno niptin Pilato nergan:“Guelgashgäga guelgashganamicaycan.”

23Jesusta cruci casquirnami paypamödananta saycho cag chuscusoldäducuna aypunacuyargan. Rurinchocag jatirashgan mödanataaypunacuyänanpämi isanga, costüraynagcaptin, niyargan: 24“Saytaga amarachishunsu, sinöga suertitarä jitashunmaygansipis apacunansipä.”

Saynöpami cumplergan Tayta Diospapalabrancho Jesuspä cayno

19

Page 229: Quechua  huamalies bible - new testament

229

n 19.24 Salmo 22.18. ñ 19.28 Salmo 22.15; 69.21. o 19.31 Israel runacunapäga sábadojamay junag galaycorgan viernes las seis tardimi. p 19.31 Cruci caraycagpa chancancunataavëcis paquiyag rasla wanunanpämi. Chancanta paquircuptinnami imamanpis ichicuyta manacamäpacushpan jämaysaypa wanog. q 19.36 Éxodo 12.46; Números 9.12; Salmo 34.20.r 19.37 Zacarías 12.10.

guelgarashgan: “Suertitami jitayashmayganpis mödanäta apacunanpä.”nSay nishgannölami soldäducunarurayargan.

25Cruci caraycashgan cagchömicaycargan Jesuspa maman, mamanpananan, Cleofaspa warmin María y MaríaMagdalenapis. 26Saymi mamanta ycuyashgan discïpulunta ricärishpanJesús nergan: “Mamay, nogapa trucäJuannami wawayqui canga.”

27Nircurnami cuyashgandiscïpuluntapis nergan: “Canangamamäta ricayculanqui mamayquitano.”

Jesús sayno niptinmi say junagpitanamamanta pushacorgan wayinman.

Jesucristo wanushgan(Mateo 27.45-56; Marcos 15.33-41;

Lucas 23.44-49)28Wanunanpä carnami Tayta

Diosninsipa palabranchoguelgaraycashgan cumplinanpä Jesúsnergan: “Yacunaycämi.”ñ

29Saychömi soldäducuna upuyänanpäcag pochgog vïnu caycargan wichijunta. Saymi gueru puntanmanesponjata watarcur say pochgogvïnuman ushmarcasir Jesustashogusiyta munayargan. 30Say vïnutayawarcurnami Jesús nergan:“Lapantanami cumplishcä.”

Sayno nisquirnami päsarporgan.

Jesucristupa llapsha pachanpa soldädo tucsishgan

31Pascuacho sábado jamay junaggalaycunanpäna caycaptinmio Israelrunacunapa autoridänincuna

munayargansu pipis cruci caraycarquëdayänanta. Saymi Pilätutamanacuyargan cruzcho wanuytanacaycagcunapa chancancunatapaquircur cruzpita jorgunanpä.p32Saymi soldäducuna aywaycushpanJesuspa naupancho cruci caraycagrunacunapa chancancunatapaquiyargan. 33Jesuspachancancunatami isanga mananapaquergannasu, wanushgana caycagtatariycur.

34Wanushgana caycaptinpis llapshapachanpa Jesusta tucsergan juc soldädo.Sayno tucsiptinmi yargamorganyawarwan yacu. 35Jesuspa discïpuluncarmi lapan saycunata ricargä. Saymiimano cashgantapis guelgaycäsalvamagninsi Cristo cashgantagamcunapis criyiyänayquipä. 36Lapansaycuna päsargan: “Manami ni juctululanpis paquishgasu canga”q nirTayta Diosninsipa palabranchoguelgaraycashgan cumplinanpämi.37“Runacuna ricayangamitucsishganta”r nir guelgaraycashganpiscumplerganmi.

Jesucristuta pampayashgan(Mateo 27.57-61; Marcos 15.42-47;

Lucas 23.50-56)38Saypitami Arimatea marcapita José

jutiyog runa Pilätuta manacorgan:“Jesuspa ayanta cachapaycalämaypampag apanäpä” nir. Israelautoridäcunata mansacushpanmi paygaJesusman yäracushganta wilacorgansu.Manacushganta Pilato auniptinmiJesuspa ayanta apargan pampananpä.

19

Page 230: Quechua  huamalies bible - new testament

230

s 19.39 Mïrraga cargan jachapa weguinmi. Aloipis cargan juc jachami. Saycunatami Israelrunacuna saquircasir ñuchcu agayag. Nircurmi ayaman winayag mana asyänanpä.

39Saynömi Nicodemupis paywanaywargan quimsa arröba mïrra y aloenishgantas apacurcur. 40Israelrunacunapa costumbrin cashgannömisay apashganta Josëwan Nicodemosäbanasman winayargan. WinarcurnamiJesuspa ayanta pituyarganpampayänanpä.

41Jesusta cruci cayashgannaupanchömi cargan frütacunaplantarashgan juc huerta. Saychömicargan pitapis manarä pampayashganmushog sepultüra. 42Sábado jamayjunag galaycunanpäna captinmi saysepultüralamanna Jesustapampayargan.

Wanushganpita Jesucristo cawarimushgan

(Mateo 28.1-10; Marcos 16.1-8;Lucas 24.1-12)

20 1Domingo tutami MaríaMagdalena saca sacala

aywargan Jesús pamparaycashgancagman. Sayman charmi tarergansepultüra saparag rumi witisishcaycagta. 2Sayta ricaycurmi cörrilacutergan Jesús cuyashgan discïpuluntay Simón Pedruta wilananpä.Chaycurnami paycunata wilargan:“¡Jesuspa ayantami apacuyash!¡Manami musyayäsu maypaapacuyashgantapis!”

3,4Sayno wilaptinmi Pedruwan Jesúscuyashgan discïpulun cörrilaaywayargan Jesusta pampayashgancagman. Pedruta yalirirmi puntata jucagdiscípulu chargan. 5Saychönamipunculapita watgaycur ricargansäbanaslana jitaraycagta. 6,7SimónPedrumi isanga ruriman yaycorgan.Saychömi paypis säbanaslata tarergan.

Jesuspa umanta watapashgan träputapisjuclächo churaraycagtami tarergan.8Saypitarämi jucag discïpulunpisruriman yaycur Jesús cawarimushgantacriyergan. 9Sayno caycaptinpis manamitantyayarganräsu Tayta Diospapalabrancho cawarimunanpäguelgaraycashganta. 10Saypitanamidiscïpuluncuna cuticuyarganposädaräyashgan wayiman.

María MagdalenataJesucristo yuripashgan

(Marcos 16.9-11)11,12Marianami isanga pamparashgan

cagman cutiycur wagar puncuchoquëdacorgan. Wagaycashganchoruriman watgaycurmi ricargan ishcayangilcuna yurag mödanash caycagta.Jucag jamaraycargan Jesuspa umancashgan cagcho y jucagnamijamaraycargan chaquin cashgan cagcho.13Say angilcunami Mariata tapuyargan:“¿Imanirtä wagaycanqui?” nir.

Sayno tapuyaptin nergan: “Jesuspaayantami apacuyash, taytay. Manamimusyäsu maypa apacuyashgantapis.”

14Sayno nir ticraycushganchömiJesusta ricargan. Isanga manamitantyargansu pay cashgantaga. 15SaymiJesús taporgan: “¿Imanirtäwagaycanqui? ¿Pitatä ashiycanqui?”nir.

Sayno tapuptinmi huertacho arogruna cashganta yarpar María nergan:“Maymanpis Jesuspa ayanta apash cargashuntacamunäpä wilaycalämay, taytay.”

16Saymi Jesús nergan: “¡María!”Mariata jutinpa gayaptinmi

tantyargan Jesús cashganta. Saymi“¡Raboni!” nergan. Raboni ninangayachasicog ninanmi.

19 20

Page 231: Quechua  huamalies bible - new testament

231

17Nircurmi Jesús nergan: “Amasarimaysu. Manarämi Taytä cagmancutishcäräsu. Saypa trucanga aywaywilamuy discïpulöcunata Taytämancuticunäpä cashganta. Paycunagawauguëcunami caycäyan. NogapaTaytäga gamcunapapis taytayquimi yDiosnëga gamcunapapis Diosniquimi.”

18Sayno niptinmi María juclaaywargan Jesús yuripashganta ynishgancunatapis wilananpä.

Discïpuluncunata Jesucristo yuripashgan

(Mateo 28.16-20; Marcos 16.14-18;Lucas 24.36-49)

19Jesús cawarimushgan sacaymidiscïpuluncuna shuntacäyargan jucwayicho. Israel runacunapaautoridänincunata mansacurmi puncutatrancacurcur caycäyargan. Saychocaycäyaptinmi elagpita paycunapanaupancho Jesús ricacorgan. ElagpitaJesús yuriparcur saludargan: “TaytaDiosninsi yanapaycuyäläshunqui alicawayänayquipä” nishpan.

20Sayno nirmi maquinta y llapshapachanta ricasergan. Saymi Jesustaricaycur discïpuluncuna yupacushicuyargan. 21Saypitana Jesús yapaynergan: “Tayta Diosninsiyanapaycuyäläshunqui alicawayänayquipä.”

Nircurna nergan: “Taytäcachamashgannölami gamcunatapiscachaycä wilacuynëta wilacuyänayquipä.”

22Sayno nishpanmi discïpuluncunacagman pücashpan nergan: “SantuEspirituta chasquiyay. 23Cananpitaganogata chasquicamagcunatatantyasinqui jusancunapitaperdonashgana cayashganta y manachasquicamagcunataga wilayanquijusancunapita mana perdonashcayashganta.”

Jesucristo Tomaswan tincushgan24Discïpuluncuna juntaraycäyashgan

cagman Jesús chänanpäga Milishnishgan Tomás manami saychösucargan. 25Tomaswan tincurnami waquincag discípulu mayincuna wilayargan:“¡Señorninsi Jesustami ricayashcä!”niyashpan.

Saymi Tomás nergan: “¡Quevä!Rasunpaypa cawarimushgantacriyinäpäga maquinman clävoyaycushgan uchcutarämi ricäman ysayman dëdötarämi jatëman, saynöpisllapsha pachanpa tucsishgantarämiyatäman.”

26Saypita juc semänatadiscïpuluncuna yapay shuntacäyarganjuc wayiman. Saychömi isangaTomaspis caycargan. Saycho puncutatrancacurcur caycäyaptinmi Jesúspaycunapa naupancho elagpita yurircursaludargan: “¡Tayta Diosninsiyanapaycuyäläshunqui alicawayänayquipä!”

27Nircurnami Tomasta nergan:“Tomás, maquëta ricay y clävoyaycushganman dëduyquita jatiy.Llapsha pachäpa tucsimashgantapisyatay. ¿Imanirtä cawarimushgätacriyinquisu?”

28Sayno niptinmi Tomás nergan:“¡Gamga Diosnëmi canqui, taytay!”

29Jesusnami nergan:“¿Ricaycamarräcu criyinqui? ¡Manaricaycämarpis cawarimushgätacriyegcunaga cushishmi cayangapä!”

Cay libruta Juan imapä guelgashganpis

30Asca milagrucunatami Jesúsrurargan discïpuluncuna ricaycaptin.Saycunaga manami lapansu caylibrucho guelgaraycan. 31Cay libruchocagcunaga guelgaraycan Jesusga

20

Page 232: Quechua  huamalies bible - new testament

232

t 21.1 Tiberias nishgan gochaga Galilea gochami caycan.

salvamagninsi Cristo cashganta y Diospasurin cashganta criyiyänayquipämi.Saymi payta chasquicorga gloriachocushishla imayyagpis cawayanquipä.

Ganchis discïpuluncunata Jesucristo yuripashgan

21 1Saypitanami Tiberiast nishgangocha cuchuncho Jesús yapay

discïpuluncunata yuripargan. 2Saygocha cuchunchömi caycäyargan SimónPedro, Milish nishgan Tomás yNatanaelpis. Natanaelga cargan Galileaprovinciacho Caná marcapitami.Zebedeupa ishcan surincuna más ishcaydiscípulu mayincunapis saychömicaycäyargan. 3Saymi Simón Pedronergan: “Pescagmi aywaycä.”

Sayno niptinmi discípulu mayincunaniyargan: “Nogacunatapisyanapäyänäpä pushayämay.”

Sayno nirmi büquiman wisarcur lapanaywayargan. Say sacay waratipescaycarpis manami ni jucpescädulatapis sariyargansu. 4Pasawaraycaptinnami discïpulucunaricayargan juc runa gocha cuchunchocaycagta. Isanga manamimusyayargansu Jesús cashganta. 5Paymigayacorgan: “¿Naganacu pescädutasariyashcanqui?” nir.

Saymi discïpulucuna niyargan: “Manamini juclaylatapis sariyäräsu, taytay.”

6Saymi Jesús discïpulucunata nergan:“Redniquita mashtayay büquipaderëcha cag lädunman. Saypitamipescäduta sariyämunquipä.”

Nishganno redta mashtarnamisariyargan saysica pescäduta, sutaytapismana puëdiyashganyag. 7Saymicuyashgan cag discïpulun Jesúscashganta tantyasquir Pedruta nergan:“¡Payga Jesusmi!”

Sayno niptinmi jorgushgan cagmödananta jaticurcur Simón Pedro juclaJesús cagman nadyaypa aywargan.8Waquin cag discïpuluncunami isangabüquiwan aywayargan. Gochacuchunpita pachac (100) metrunölacaptinmi red junta pescäduta yacucuchunman garachayargan. 9Saymancharnami redta cachaycur büquipitayarguyargan. Saychömi tariyarganshansha janancho pescädo cancashcaycagta y tantatapis.

10Saymi Jesús nergan: “Saysariyämushgayqui pescäduta jucishcayta apayämuy cancanansipä.”

11Sayno niptinmi Simón Pedrobüquiman wisarcur redta garachamorganpescäducunata shuntayänanpä. Sayredchöga cargan pachac pisga chuncaquimsa (153) jatusag pescäducunami.Saysica pescädo caycaptinpis red manamirachergansu. 12Saymi Jesús nergan:“Micunansipä shayämuyna.”

Jesús cashganta musyarmi maygandiscïpulunpis tapupargansu pïcashgantapis. 13Jesús cashgan cagmanchaptinnami tantatawan pescädutapaycunata ayporgan.

14Saywanga quimsa cutinamidiscïpuluncunata Jesús yuripargan.

Simón PedruwanJesucristo parlashgan

15Micuyta ushasquirnami Jesústaporgan Simón Pedruta: “Jonaspa surinPedro, ¿lapanpitapis mascu gamcuyamanqui?”

Sayno tapuptin Pedro nergan: “Autaytay, gam musyanquimi cuyashgäta.”

Saymi Jesús nergan: “Sayno cargamisicog runa uyshancunata ricashgannonogaman yäracamagcunata shumagricanqui.”

20 21

Page 233: Quechua  huamalies bible - new testament

233

u 21.18 Waquenga “magtalarä” ninanpa trucanga “mözularä” niyanmi.

16Jesús yapay taporgan SimónPedruta: “Jonaspa surin Simón, ¿gamcuyamanquicu?”

Sayno tapuptin Pedro nergan: “Autaytay, gam musyanquimi cuyashgäta.”

Niptinmi nergan: “Sayno cargamisicog runa uyshancunata ricashgannonogaman yäracamagcunata shumagricanqui.”

17Saypita Jesús yapay taporgan SimónPedruta: “Jonaspa surin Simón, ¿gamrasunpacu cuyamanqui?”

Quimsa cuti Jesús saynölatapuptinmi Pedro laquish nergan:“Gam lapantapis musyanquimi, taytay.Saynöpis musyanquimi gamtacuyashgäta.”

Niptinmi Jesús nergan: “Sayno cargamisicog runa uyshancunata ricashgannonogaman yäracamagcunata shumagricanqui. 18Magtalaräu cargaquiquilayquimi mödanayquitajaticorgayqui maypapismunashgayquipa aywanayquipä.Auquinna captiquinami isangaricrayquita mashtarcuptiqui jucnamödanayquita jatipäshunquipä.Saynöpis aywayta manamunashgayquipami apayäshunquipä.”

19Sayno nirmi Jesús tantyaserganpayman yäracushganpita Pedrocruci caypa wanusish cananpäcashganta. Nircurnami Pedruta nergan:“Nishgäcunata imaypis cumpliy.”

Libro ushanan20,21Saypitanami Pedro ticrarcamur

Jesús cuyashgan cag discïpuluntaricargan pay cagman aywaycagta. Paytaricärirmi Jesusta taporgan: “Taytay,paytaga ¿imatä päsanga?”

(Manarä Jesús wanuptinmi cuyashgandiscïpulun naupalancho micorgan.Saychömi payta taporgan maygandiscïpulun contran sharcunanpäcashgantapis.)

22Pedro sayno tapuptinmi Jesúsnergan: “¿Imanirtä paypätapuycämanqui? Cutimushgäyagcawanan captinpis gamga nishgäcunatalapanta cumpliy.”

23Sayno niptinmi waquindiscïpulucuna yarpäyargan saycuyashgan discïpulun imaypis manawanunanpä cashganta. Saynoyarpäyaptinpis Jesusga manami manawanunanpä cashgantasu nergan, sinöga:“Cutimushgäyag cawanan captinpis¿imanirtä paypä tapuycämanqui?”nergan.

24Jesuspa cuyashgan discïpulun carmicaycunata guelgashcä. Lapanguelgashgäcunaga rasun caglamicaycan. 25Jesús rurashgancunaga cayguelgashgäcunapitapis masrämi caycan.Lapan rurashgancunata guelgargamanami imaypis ushämansu cargan.[Amén.]

21

Page 234: Quechua  huamalies bible - new testament

234

Santu Espirituta chasquicuyänanpä wilashgan

1 1Jesucristo lapan rurashgancunata yyachasishgancunatami punta cag

libröcho guelgamorgä. Saytaguelgamorgä ima päsashgancunatapisgam musyanayquipämi, Teó lo. 2,3Jesúswanushganpita cawarircamurnamiciëluman manarä aywacurapostolnincunata chuscu chunca (40)junagyag asca cuti yuripargan.Rasunpaypa cawarimushgantamusyayänanpämi tucuynöpa paycunatatantyasergan. Nircurmi paycunatanergan Santu Espíritu yanapaptinwilacuyninta wilacur puriyänanpä.

4Apostolnincunawan Jesúscaycashpanmi paycunata nergan:“Jerusalenpita maypapisaywacuyanquiräsu. Saypa trucanga

jinalancho shuyaräyanqui Taytäpromitishgan Santu Espiritutachasquiyänayquipä. Santu Espiritutachasquiyänayquipä cashgantagamaynami nergä. 5Naupataga JuanBautista yacuwanmi runacunatabautizargan. Cananmi isanga gamcunaSantu Espirituwan bautizashcayanquipä. Sayno bautizashcayänayquipäga walca junaglanamipishiycan.”

Ciëluman Jesucristo cutishgan6Jesucristuwan shuntacash caycarmi

apostolnincuna tapuyargan: “Taytay,¿canansurä cay Israel nacionpita Romarunacunata gargunqui, paycunapamaquincho cayashgäpita gampamaquiquichöna cayänäpä?”

7Sayno tapuyaptinmi Jesús nergan:“Imaypis say päsananpä cashgantaga

HECHOSApostolcuna rurayashgan

Lucasmi Bibliacho caycag ishcay librucunata guelgargan. Punta cag librumicaycan “San Lucas”. Guepa cag librunami caycan “Hechos”. San Lucas libruchömiguelgargan Jesucristo rurashgancunata musyanansipä. Hechos libruchönamiguelgargan Jesucristupa apostolnincuna Santu Espiritupa munayninwanrurayashganta musyanansipä. Saymi cay libruta liyir musyansi Santu Espírituyanapaptin Jesucristupa wilacuyninta may-saychöpis apostolcuna wilacuyashganta.

Teó lo jutiyog runapämi Lucas cay libruta guelgargan. Teó lushi Lucastagastuncunapä puestupargan Jesucristupa apostolnincuna wilacuyashganta yrurayashganta guelgapänanpä. Sayno captinpis manami Teó lulapäsu Lucasguelgargan, sinöga lapan runacuna yachacuyänanpäwanmi. Saynömi San Lucasnishgan librutapis guelgargan.

Page 235: Quechua  huamalies bible - new testament

235

a 1.13 Bartolomëpa jucag jutinmi cargan Natanael (San Juan 1.45-49; 21.2). Santiagupa surinJudaspa jucag jutinmi cargan Tadeo (San Mateo 10.3; San Marcos 3.18).

Tayta Dioslami musyaycan. Paylamimunayyog caycan saycunatarurananpäga. 8Sayno captinpis SantuEspíritu gamcunaman shamuptinmipoderninta chasquiyanquipä. Saytachasquircurmi wilacuynëtawilacuyanquipä Jerusalencho, Judeaprovinciacho, Samaria provinciacho ymay-say nacioncunachöpis.”

9Sayno parlayta ushasquiptinmi TaytaDiosninsi gloriaman Jesustapushacorgan. Apostolnincunaricaraycäyaptinmi pucutay rurinmanyaycur elagasquergan. Saypitagamananami ricayargannasu. 10Saynoricaraycäyaptinmi elagpita ishcayrunacuna yurag mödanash naupanchoyuripäyargan. 11Say runacunaminiyargan: “Galilea runacuna, ¿imanirtäciëlupa ricaraycäyanqui?Naupayquicunapita Jesucristo ciëlumanaywacushganta ricayashgayquinölamiyapay cutimongapä.”

Judaspa trucan apóstol cananpä Matiasta acrayashgan

12Sayno niptinmi Olivos lömachocaycäyashganpita Jesucristupaapostolnincuna cuticuyarganJerusalenman. Say lömapitaJerusalenman cargan medialëwanölami. 13Chaycuyashpannamiwisäyargan posädaräyashgan altusman.Paycunami cayargan Pedro, Juan,Santiago, Andrés, Felipe, Tomás,Bartolomé, Mateo, Alfeupa surinSantiago, Simón “Celote” nishgan ySantiagupa surin Judas.a 14Saywayichömi Tayta Diostamanacuyänanpä imaypis paycunashuntacäyag. Paycunawanmishuntacäyag Jesucristupa maman María,

Jesucristupa wauguincuna y waquinwarmicunapis.

15Say junagcunami Jesucristumanyäracogcuna pachac ishcay chuncano(120) shuntacäyargan apostolcunawan.Saymi Pedro nergan:16-19“Waugui-panicuna,musyashgansinöpis Judas Iscariotenogacunawanmi purergan. Paytapisapóstol cananpämi nogacunatanölaJesús acrargan. Sayno acrash caycarpisJudasmi runacunata pushargan Jesustaprësu sariyänanpä.”

(Sayno pushashganpita guellaytachasquishganwanmi chacrata rantergan.Say chacrachömi uray sengaypajegargan pachan pashtagpä. SaypitamiJerusalencho tag runacuna say chacrapajutinta churapäyargan ‘Acéldama’ nir.Acéldama ninanga ‘Yawar Pampa’ninanmi.)

Nircurmi Pedro mastapis nergan:“Jesucristuta entregar Judas wanunanpäcashganta musyarmi rey Davidta SantuEspíritu tantyasergan Judaspäguelgananpä. 20Say guelgashgangaSalmo librucho cayno nirmiguelgaraycan:

‘Tashgan wayi cacharish casun.Ama pipis saycho täsunsu.’

Saynölami juc salmuchöpis caynoguelgaraycan:

‘Pay rurananpä cagta jucnarurasun.’

“Say salmo guelgarashgannölamiJudasta päsash. 21,22Saymi juctanachuranansi paypa trucan apóstolcananpä. Say runata acrashun Jesúsbautizacushganpita-pasa ciëlumancuticushganyag paywan puregta.Jesucristuwan sayno puregcunaganogansiwanmi caycäyan. Saymi

1

Page 236: Quechua  huamalies bible - new testament

236

paycunapita maygantapis juctachuranansi Judaspa trucan apóstolcananpä. Paymi nogacunano apóstol carJesús cawarimushganta wilacurpurenga.”

23Pedro sayno niptinmi ishcayrunacunapä yarpäyargan. Jucmi carganMatías. Jucagnami cargan José. Waquinrunacuna Josëta niyag Barsabás ywaquinnami niyag Justo. 24Paycunapitamayganpis apóstol cananpä cashgantamusyayänanpämi Tayta Diosninsitamanacuyargan: “Taytay, gammimusyanqui lapan runacunapa shongunimano cashgantapis. Saymi cananmunayä cay ishcay runacunapitamayganta acrashgayquitapismusyasiyämänayquita. 25Mayganpisacrashgayqui cagmi apostolniqui cangaJudas Iscariotipa trucan. Judasgajusalicurmi apóstol caycashganpitayargucush destïnunman aywacunanpä.”

26Tayta Diosta saynomanacusquiyashpanmi suertitajitayargan. Saymi suerti yargamorganMatiaspä. Say junagpitanami MatiaspisJesucristupa apostolninna cargan.

Santu Espíritu shamushgan

2 1Jesucristo cawarimushganpitaganchis semänata Pentecostés esta

junagmi Jesucristuman lapanyäracogcuna juc wayichoshuntacäyargan. 2Saychojamaraycäyaptinmi elagpitawiyacämorgan yupa gaparar shucucuyvientunöpis ciëlupita shamuycashgan.Sayga chargan paycunashuntaraycäyashgan wayimanmi.3Saymi say wayicho shuntaraycagcunaricayargan mechëro sindiycagnölaninacuna paycunaman chagta. 4Sayhörami Santu Espirituta lapanchasquiyargan. Santu Espírituparlasiptinmi paycuna parlayargan

imaypis mana parlayashganidiömacunapa.

5Say wisanmi may-saynacioncunapitapis Israel runacunaJerusalenman chäyargan Pentecostés

estapä. 6Saymi say wayicho shucucuyvientuno gaparashganta wiyayashpanrunacuna sayman aywayargan imapäsashgantapis ricayänanpä. Saychömilapanpis wiyayargan may-saypitapisshamog runacunapa idiömancunachoparlaycäyagta. Sayno parlaycäyashgantawiyarmi cushicuyargan. 7Saynocushicuyashpanmi niyargan: “Lapan cayparlaycagcunaga ¿manacu Galilearunacuna caycäyan? 8Galilea runacunacaycarga ¿imanöpatä paycunayachacuyash nogansipa idiömansichoparlayänanpä? 9ShamushcansiPartiapita, Mediapita, Elampita,Mesopotamiapita, Judeapita,Capadociapita, Pontupita, Asiapita,10Frigiapita, Pan liapita, Egiptupita,Libiacho cag Cirenipa cercancunapita yRomapitapis. Waquinninsegayurishgansipita-pasami Israel runacunacaycansi. Y waquinninsinami manaIsrael runacuna caycarpis Diostachasquicushcansi Israel runanacanansipä. 11Cretapitapis, Arabiapitapiscaycho shuntacashmi caycansi.May-saypita cashgapis quiquinsipaidiömansichömi Tayta Diosninsipawilacuyninta parlapaycämansi.”

12Saymi yupa cushicur quiquinpuraparlayargan: “¿Imatä päsaycan?”

13Sayno niyaptinmi burlacuyashpanwaquin runacuna niyargan: “Caycunagashincash carmi imata parlayashgantapismusyayansu.”

Jesucristupa wilacuyninta Pedro wilacushgan

14Sayno niyaptinmi apóstolmayincunawan jamaraycashganpita

1 2

Page 237: Quechua  huamalies bible - new testament

237

b 2.17 Waquenga “magtacunapis” ninanpa trucanga “mözucunapis” niyanmi. c 2.17 TaytaDiosninsi ricasishgancunata musyanayquipä liyinqui Hechos 9.7,10; 10.3,10; 12.7; 18.9.d 2.21 Joel 2.28-32. e 2.28 Salmo 16.8-11.

ichircur Pedro nergan: “Jerusalencho ymay-saychöpis tag Israel mayëcuna,shumag wiyayämay. 15Manamigamcuna yarpäyashgayquinösunogacuna shincash caycäyä. 16Saypatrucanga Tayta Diosninsipa profëtanJoel guelgashgannölami canancumplicaycan. 17Paymi Tayta Diosninsinishgancunata cayno guelgargan:

‘Tiempo chämuptinnami SantuEspirituta cachamushä lapanchasquicamagcunaman.

Santu Espirituta chasquicurnaminogapa wilacuynëtawilacuyanga olgu suriquicuna ywarmi suriquicunapis.

Magtacunapisb nogaricasishgäcunatami elagpitaricayangapä.c

Saynölami auquincunatasueñuynincunacho imapäsananpä cagcunatapismusyasishä.

18 Say wisanmi munashgätaruragcunaman Santu Espiritutacachamushäpä.

Saynöpami warmipis olgupiswilacuynëta wilacuyangapä.

19,20 Ciëluchömi ricacäsimushä imaypismana ricayashgayquita.

Intimi sacacäconga.Quilami yawar-nirag ricacäconga.Cay pasachöpis runacuna segaypa

wanusinacogtami ricayanquipä.May-saychöpis rupaptinmi cay pasa

goshtaywan sapash caycagtaricayanquipä.

Saypitarämi chämonga nogajuzganä junag.

Say chämushgan junagnöga manamiimaypis yapay canganasu.

21 Sayno cananpä captinpis nogatamanacamag cäga salvashmicayangapä. d

22Tayta Diosninsipa profëtan Joelsayno guelgashganta yarparcasirmiPedro nergan: “Israel mayëcuna, cayparlamushgäcunata shumag wiyayämay.Nazaret marcapita cag Jesusga TaytaDiosninsi cachamushgan runami cargan.Sayno cashgantaga Tayta Diosninsimusyasimashcansi milagrucunataruraptinmi. 23Sayno caycaptinpisgamcunami Jesusta prësu sarircurjusasapa runacunapa maquinmanentregayashcanqui cruci caypawanusinanpä. Sayno entregaptiquimiTayta Diosninsi palabranchoguelgarashgancuna cumpliyargan.24Sayno wanusiptinpis manamiwanushgalanchöga usharashgasu. Saypatrucanga Tayta Diosninsimi paytacawarisimush. 25Sayno cawarimunanpäcashganpitami rey David caynoguelgargan:

‘Imaypis nogawanmi caycanqui,Tayta Dios.

Saymi imatapis mansarësu.26 Shongöpis cushicunmi.

Cushishlami cantashäpis.Saymi gamman yäracular cawaycä.

27 Munashgayquita ruraptëmi almätaHadischo cachanquipäsu.

Saynöpis manami cacharinquipäsupamparashgalächo ayäismunanta.

28 Gammi tantyasimashcanquimunashgayquino cawanäpä.

Imaypis yanapämaptiquimicushishla cawaycä. e

29Sayno David guelgashgantawilapayta ushasquirmi Pedro nergan:

2

Page 238: Quechua  huamalies bible - new testament

238

f 2.34,35 Salmo 110.1.

“Israel mayëcuna, sayno guelgar unayrey David manami quiquinpäsuguelgargan, sinöga Jesucristupämi.Musyansimi David wanur mayninchopamparashgantapis. 30Tayta Diosninsipaprofëtanmi rey Davidga cargan. PaytamiTayta Diosninsi nergan castanpita jucruna yurir imayyagpis mandag reycananpä cashganta. 31Saymi Davidgaquiquinpä guelgananpa trucan sayyurinanpä cagpita guelgargan. Paygasalvamagninsi Jesucristumi caycan.Jesucristo cawarimushgantaricaycagnöpis paypämi Davidguelgargan Hadischo almanta TaytaDios mana cacharinanpä cashganta ycuerpun pamparashgalancho manaquëdananpä cashgantapis. 32Davidguelgashgannölami Jesucristuta TaytaDiosninsi cawarisimush. Cawarircamurpuriptinmi lapä ricayashcä.33Cawarircasimurnami Jesusta derëchacag lädunman Tayta Diosninsi jamasishlapanpäpis munayyog cananpä.Saypitanami Tayta Diosninsipromitishgan Santu Espiritutanogacunaman cachamush. Saynocachamush captinmi juc idiömacunapaparlasiyämashganta cananwiyaycäyanqui. 34,35Shumagtantyacuyay. Davidga manamiwanushganpita cawarircamur ciëlumanwisashgasu. Señorninsi Jesucristumiisanga wanushganpita cawarircamurciëluman wisash. Ciëluman wisarcurTayta Diospa naupanman jamacunanpäcashganpitami David cayno guelgargan:

‘Mandag reyta Tayta Diosninsicaynömi nergan:

“Jamacamuy derëcha cagnaupäman lapancontrayquicunatavincishgäyag. f

36Saypita Pedro yapay nergan: “Israelmayëcuna, shumag tantyacuyay.Gamcuna Jesusta cruzcho wanusishcaptiquipis Tayta Diosninsimi paytachurash maquincho sararämänansipä ysalvamagninsi cananpäpis.”

37Sayno niptinmi runacuna yupalaquicuyashpan tapuyargan Pedruta ywaquin cag apostolcunatapis: “Saynocaptenga ¿imatatä rurayäman?”niyashpan.

38Saynami Pedro nergan: “TaytaDiosninsi jusayquicunataperdonayäshunayquipäjusalicuyashgayquita cacharirJesucristupa jutincho bautizacuyay.Saynöpami gamcunapis Santu Espiritutachasquicuyanquipä. 39SantuEspiritutaga manami nogacunalapäsuTayta Diosninsi cachamush. Saypatrucanga cachamush gamcunapä,suriquicunapä y Jesucristutachasquicogcunapäga may-saychotaptinpis lapanpämi.”

40Pedro mastapis tantyasergan:“¡Waquin runacuna jusalicurcawayaptinpis gamcunaga amajusalicuyaysu!”

Punta cag yäracogcuna imano cawayashganpis

41Pedro nishganta chasquicogcunalapan say junag bautizacuyargan. Saybautizacogcunaga cayargan quimsawaranganömi (3,000). 42Paycunamiimaypis shuntacäyag apostolcunayachasiyashgancunata yachacuyänanpä,Santa Cënata upuyänanpä y TaytaDiosninsita manacuyänanpäpis.

43Apostolcuna milagrucunatarurayashganta ricarmi lapanyäracogcuna espantash ricacuyargan.44Paycunaga imaypis

2

Page 239: Quechua  huamalies bible - new testament

239

shuntacäyashpanmi cashganpitaimatapis nistashgan-tupuraquipänacuyag. 45Saynömichacrancunatapis y imaycancunatapisranticuyag. Say guellaytanaministäyashgan-tupu aypunacuyag.46Waran waranmi templo patiumanshuntacäyag Tayta Diostamanacuyänanpä. Wayincunachöpisshuntacäyashpan Santa Cënata upurcurcushishlami micuytapis micuyag.47Paycunaga imaypis Tayta Diostaagradëcicuyag yanapashganpita. Lapanrunacunami paycunata respitayag.Saynöpis waran waranmi runacunaJesucristuta chasquicuyag.

Puriyta mana puëdeg runata apostolcuna aliyäsiyashgan

3 1Juc junagmi, malway inticaycaptin, Pedruwan Juan imaypis

aywayashganno templumanaywayargan Tayta Diostamanacuyänanpä. 2Saychömi juc runacaycargan yurishganpita-pasa ishcanchaquin wanush. Say runatami waranwaran castancuna apayag templucho“Cuyaylapä” nishgan puncuman. Saypuncuchömi templo patiumanyaycogcunata caridäta manacog.3Pedruwan Juan templo patiumanyaycuycagta ricarmi paycunatapis sayruna caridäta manacorgan. 4Saynomanacuptinmi Pedro nergan:“¡Ricayämay!”

5Saymi say runa paycunata ricararganimalawanpis yanapänanpä cashgantayarpashpan. 6Nircurmi say runata Pedronergan: “Manami guellaynëpis nigorëpis cansu gamta yanapänäpä. Saynocaptinpis ¡Nazaret marcapita cagJesucristupa jutincho jucla sharcurpuriy!”

7Sayno nishpan Pedro derëcha cagmaquinpita aptarcur sharcasiptinmi

jinan höra chaqui moguncunapis sänuricacorgan. 8Saymi jucla sharcurcur sayruna puriyta galaycorgan. Nircurmipaycunawan templo patiumanyaycorgan cushicur saltashpan y TaytaDiosta alabashpan. 9,10Tayta Diostaalabashpan saltaycachar puriycagtaricarmi lapan runacuna cushicuyargan.Saymi niyargan: “¡Ricay! ¡Cuyaylapänishgan puncucho caridäta manacogmana pureg runa puriycanna!”

Jesucristupita runacunata Pedro wilapashgan

11Ishcan chaquin wanush cashganpitaaliyag runa manami cachaycorgansuPedrutawan Juanta. Paycuna Salomónnishgan alarcho caycagta ricarmirunacuna cushicuyashpan saymancörrila aywayargan ricayänanpä.

12Chaptinnami runacunata Pedronergan: “Israel mayëcuna, ¿imanirtänogacunata ricapaycäyämanqui?Manami quiquëcunapa munaynëwansuni jusaynag cayashgäpitasu cay runataaliyäsiyashcä. 13Saypa trucangaJesucristupa munayninwanmialiyäsiyashcä. Paytami Abraham, Isaac,Jacob y unay Israel runacunayäracuyashgan Tayta Diosninsi churashlapanpita más munayyog cananpä.Sayno captinpis gamcunaga paytaautoridäcunaman entregayashcanquiwanusish cananpä. Pilato cachariytamunaptinpis gamcunaga manamimunayashcanquisu. 14Saypa trucangaPilätuta manacuyashcanqui jusayogcagta cacharir jusaynag alilata ruragcagta wanusinanpä. 15Saynöpamiwanusiyashcanqui cawaytagomagninsita. Sayno wanusiyaptiquipispaytami Tayta Diosninsi cawarisimush.Cawarircamur yuripäyämaptinminogacuna ricayashcä. 16Paymi aliyäsishpuriyta mana puëdeg runata.

2 3

Page 240: Quechua  huamalies bible - new testament

240

g 3.22 Deuteronomio 18.15. h 3.23 Deuteronomio 18.19; Levítico 23.29.i 3.25 Génesis 22.18. j 4.2 Saduceucunaga manami criyiyargansu runacuna wanushganpitacawariyämunanpä cashganta.

Jesucristuman yäracuyaptëmiricayashgayquinöpis cananga sänunacaycan.

17“Israel mayëcuna, gamcuna yautoridäninsicunapis manamitantyayashcanquisu salvamänansipäTayta Diosninsi payta cachamushganta.Sayno mana tantyarmi Jesustawanusiyashcanqui. 18Tayta Diosninsipaunay profëtancuna maynami guelgarganCristuta runacuna wanusiyänanpäcashganta. Saymi gamcuna paytawanusiyaptiqui cumplish sayprofëtacuna guelgayashgannöla.

19“Cananga Cristutawanusiyashgayquipitaperdonashunayquipä Tayta Diostamanacuyay. Saynöpis jusalicuytacacharir pay munashgannöna cawayay.20Saynöpami Tayta Diosninsi lapanjusalicuyashgayquicunataperdonayäshuptiqui cushishcawayanquipä. Saynöpis Jesucristutagamcunaman yapay cachamongamaquincho lapantapis sararänanpä.21Cutimunanpä cag höra manarächämuptinmi Jesucristoga ciëluchöräcaycan. Cutimurnami lapantapischuranga Tayta Dios munashgannönacananpä. Sayno cananpä cashgantagaTayta Diosninsipa profëtancunaunaypita-pasami wilacuyargan.

22“Saynömi Moisespis unay Israelrunacunata Jesucristo shamunanpäcashganta wilapargan: ‘TaytaDiosninsimi castansipita juc runatachuranga nogano wilacog cananpä.Payta gamcunaga cäsucuyay.’g23Mastapis Moisés caynömi nergan:‘Pipis say wilacogta mana cäsucog cägajuzgashmi canga.’h

24“Moisés wilacushgannömi TaytaDiospa waquin profëtancunapiswilacuyargan canan wisanpäsaycashganta. Sayno wilacuyarganSamuel wilacushganpita-pasami.25Saymi Jesucristuta chasquicuptiquiprofëtacuna wilacuyashgannöla TaytaDiosninsi salvayäshunquipä. SaynöpamiTayta Diosninsi cumpliycan Abrahamta,Isaacta y Jacobta promitishganta:‘Gampita miragpitami pï-mayrunacunapis bendiciontachasquiyangapä.’i 26Abrahamtapromitishgannölami Jesucristutachasquicur say bendiciontachasquiycansi. Say bendiciongajusalicushgansicunata cacharir TaytaDios munashganno cawanansipäJesucristo salvamashgansimi caycan.Paytami Tayta Diosninsi nogansimancachamorgan waquin runacunapitagamcuna puntata paytachasquicuyänayquipä.”

Autoridäcunapa naupancho Pedruwan Juan cashgan

4 1Pedruwan Juan saychowilacuycaptinmi chäyargan

cüracunawan saduceucunapis. Saynöpischargan templo täpag wardiacunapacapitanninpis. 2Paycuna chaycurmiwiyayargan Pedruwan Juanyachaycäsishganta: “WanushganpitaJesús cawarimush captinmi lapansipiswanushgansipita cawarimushunpä.”Sayno yachasiyashganta wiyarmi yuparabianäyargan.j 3Saynorabiacuyashpanmi Pedrutawan Juantaprësu sariyargan. Tardina captinmicarcilman wichgaycuyargan waraynintutayag. 4Sayno captinpis Pedruwan

3 4

Page 241: Quechua  huamalies bible - new testament

241

k 4.11 Salmo 118.22.

Juan wilacuyashgancunata wiyarascagmi Jesucristuta chasquicuyargan.Say chasquicogcunaga cayargan pisgawaranganömi (5,000), warmicunata niwamracunatapis mana yupaylapa.

5Waraynin tutanami Jerusalenchoshuntacäyargan Israel runacunapaautoridänincuna, Israel mayor runacunay Moisés guelgashgan leycunatayachasegcunapis. 6Paycunawanmishuntacäyargan cüracunapa másmandagnin Anaspis. Saychömicaycäyargan Caifás, Juan, Alejandro yAnaspa waquin castancunapis. 7Saycholapan shuntacaycur Pedrutawan Juantacarcilpita jorgurcasimur tapuyargan:“¿Ima munayniquiwantä gamcunaaliyäsiyashcanqui ishcan chaquin wanushrunata? Sayno aliyäsiyänayquipäga ¿pitägamcunata cachayämushushcanqui?” nir.

8Sauraga Santu Espíritu valorta goptinPedro nergan: “Israel mayor runacuna,wiyayämay. 9,10Ishcan chaquin wanushrunata imanöpa aliyäsiyashgätapismusyayta munayaptiquega canantantyasishayqui imanöpaaliyäsiyashgätapis. Paytagaaliyäsiyashcä Nazaret marcapita cagJesuspa jutinchömi. Jesustami gamcunacruci caypa wanusiyashcanqui. Saynowanusiyaptiquipis paytaga TaytaDiosninsimi cawarisimush. Saytamusyayay gamcuna y Israelcho taglapan runacunapis. 11Saymi TaytaDiosninsipa palabrancho Jesuspä nican:

‘Wayi sharcasegcuna: “Manami alisucay rumi” nir jitariyaptinpiswayi esquïnaman cimientupäsay rumi churashganamicaycan.’k

12Saymi Jesucristo japalansalvamagninsi caycan. Manami paypitamás jucga cansu salvamänansipä.”

13Ishcan apostolcuna manamansariypa wilacuyaptinmiautoridäcuna quiquinpura niyargan:“Paycunaga shumag mana estudiashcaycar ¿imanöpatä sayno aliwilacuyan?” Saynöpami tantyacuyarganJesuspa discïpuluncuna cayashganta.14Saymi imata niytapiscamapacuyargansu, say aliyäsishganruna saycho captin.

15,16Nircurmi Pedrutawan Juantawagtaman jorgurcasir quiquinpurawilanacuyargan: “¿Imatatä rurashunpaycunata? Jerusalencho tag lapanrunacunami musyayan say runataaliyäsiyashganta. Saytaga manamiñëgashwansu. 17Waquinmarcacunachöpis say aliyäsishgan manamayacänanpä paycunata mandashuncananpitaga Jesuspita pitapis mananawilapäyänanpä.”

18Sayno wilanacurcuyarmiapostolcunata wagtapita gayascasimurniyargan: “Canan junagpitaga amapitapis Jesuspita wilapäyanquisu niyachasiyanquisu.”

19Niptinmi Pedruwan Juan niyargan:“Shumag tantyacuyay, taytacuna.Manami alisu canman Tayta Diosninsitacäsucuyänäpa trucan gamcunatacäsucuyaptëga. 20Ricayashgätawiyayashgätaga nogacuna pitapiswilapäyäshämi.”

21Ishcan chaquin wanush runataaliyäsiyashganpita lapan runacuna TaytaDiosninsita alabayaptinmi autoridäcunapaycunata manana castigayargannasu.Saypa trucanga niyargan: “Saynölawilacur puriyaptiquegacastigayäshayquimi.” Saynojuraparcurmi cachariyargan. 22Jesuspamunayninwan aliyag runaga chuscuchunca (40) watapita masnami cargan.

4

Page 242: Quechua  huamalies bible - new testament

242

l 4.26 Salmo 2.1-2.

Tayta Diosninsita manacuyashgan23Pedruwan Juan carcilpita

yargusquirna aywayarganwaugui-panicuna juntaraycäyashganwayiman. Paycunatami wilapäyarganmandag cüracuna y Israel mayorrunacuna jurapäyashganta. 24Saynowilapäyaptinmi lapanpis Tayta Diostamanacuyargan: “Tayta Dios, gammicamashcanqui ciëlutapis, cay pasatapis,lamartapis y lapan imacunatapis.25Santu Espiritupa munayninwanmi reyDavidta tantyasishcanqui guelgananpä:

‘¿Imanirtä runacuna rabiash caycäyan?¿Imanirtä manacagcunata

wilanacuyan?26 Saynölami más mandag

autoridäcunapis shuntacaycurwilanacuyan Tayta Diospacontran y cachamushgayquisalvacogpa contranpissharcuyänanpä.’l

27“Rey David guelgashganchonishgannölami Herodispis,Poncio-Pilätupis, Israel mayëcunapis ymay-saypita shamog runacunapis cayJerusalén marcacho shuntacäyargancachamushgayqui Jesucristupa contransharcuyänanpä. 28Paypa contransharcuyänanpä cashgantagaunaypita-pasami musyashcanqui.29Cananpis autoridäcunajurapäyämashganta ricaycanquimi, TaytaDios. Gamlamanmi nogacuna yäracuyä.Canan valorta goycayälämay,wilacuyniquita mana mansariypawilacuyänäpä. 30YanapaycayälämayJesucristupa jutincho gueshyagcunataaliyäsiyänäpä y milagrucunatapisrurayänäpä.”

31Tayta Diosta manacuytaushasquiyaptinmi shuntaraycäyashgan

wayi sucsucyargan. Saymi SantuEspíritu paycunata valorta gorganJesucristupa wilacuyninta manamansariypa wilacuyänanpä.

Jesucristuman yäracogcuna yanapänacuyashgan

32Saycho Jesucristuman lapanyäracogcuna, ascag carpis, sayyarpaylami cayargan. Quiquincunapäquëdasicunanpa trucanga lapantamiaypunacuyag. 33Mana mansacuypamiapostolcunaga Señorninsi Jesucristocawarimushganta wilacuyag.Jesucristuta chasquicogcunata TaytaDiosninsi lapanchöpis shumagmiyanapargan.

34,35Paycunaga manami mayganpismuchuyargansu. Muchuycho pipis manacayänanpämi chacrancunatawayincunata ranticuycur say guellaytaapostolcunaman apayag. Paycunanamimuchuycho cagcunata aypuyagnistäyashgan-tupu.

36Saynölami rurargan José jutiyogrunapis. Pay cargan Leví castami.Saynöpis cargan Chipre islapitami.Paypa cuyay jutintami apostolcunachurapäyargan “Bernabé” nir. Sayjutega “cuyapäcog runa” ninanmi.37Paypis chacranta ranticusquirmiapostolcunaman guellayta aparganpaycunana say guellaywanmuchogcunata yanapäyänanpä.

Warmin Sa rawan Ananíaslulacuyashgan

5 1Saychömi caycargan Ananíaswarmin Sa rawan. Paycunapis

wilanacurirmi chacranta ranticuyargan.2Saymi ishcan yachasinacurcurchacranta ranticuyashgan guellaytaraquicuriyargan. Nircur waquilantana

4 5

Page 243: Quechua  huamalies bible - new testament

243

m 5.6 Waquenga “magtacuna” ninanpa trucanga “mözucuna” niyanmi.

apostolcunaman Ananías apargan:“Caylami chacräpa chanin guellay”nishpan.

3Sayno lulacuptinmi Pedro nergan:“Ananías, ¿imanirtä Satanásyäsishushgayquita chasquipar SantuEspirituta lulapänayquipäwilanacuyashcanqui? ¿Imanirtä waquinguellayta raquicurir: ‘Caylami chacräpachanin guellay’ nicanqui?4Ranticuyashgayqui chacraga ¿manacuquiquiquicunapa cash? Chacrayquipachanin guellaypis ¿manacuquiquiquicunapana cash? Saynocaycaptenga ¿imanirtä saynorurayashcanqui? Runacunata lulaparpisTayta Diosta manami lulapaytacamäpacunquipäsu.”

5Pedro sayno nishganta wiyarmiAnanías jinan höra wanusquergan.Sayno wanushganta musyarmi runacunasegaypa mansacäyargan. 6Magtacunamchaycamurmi Ananiaspa ayantanapiturcur apar pampayargan.

7Saypita quimsa höratano charganAnaniaspa warmin Sa ra. Pay manamimusyargansu runan wanushganta.8Chaycuptinmi Pedro taporgan: “Mäwilamay. ¿Runayqui apamushganguellaylachöcu chacrayquitaranticuyashcanqui?”

Saymi Sa ra nergan: “Au, saylachömiranticuyashcä.”

9Niptin Pedro nergan: “Santu Espíritumusyaycaptin ¿imanirtäyachasinacuyashcanquilulacuyänayquipä? ¡Ricay!Puncuchönami caycäyan runayquipaayanta pamparcur cutimog magtacuna.Lulacushgayquipita canan gampisrunayquinölami wanunquipä.”

10Sayno niptinmi Pedrupa naupanchoSa rapis wanusquergan. Saypita

magtacuna yaycur tarergan wanushganajitaraycagta. Saymi paytapis piturcurapar runanpa naupanman pampayargan.11Ananiaswan Sa ra lulacuyashganpitawanuyashganta musyaycurmiwaugui-panincuna y waquinrunacunapis yupa mansacäyargan.

Gueshyagcunata apostolcuna aliyäsiyashgan

12Runacuna ricaycäyaptinmi Diospamunayninwan apostolcunamilagrucunata rurayag. Saynöpis TaytaDiosninsiman yäracogcuna imaypistempluman shuntacäyag Salomónnishgan alarman. 13Ananiasta TaytaDiosninsi sayno castigashgantamusyaycurmi waquin runacunapaycunawan shuntacäyargannasu.Paycunawan mana shuntacarpispaycunata alimi ricayag. 14Ali wilacuytawiyagcunaga waran waranmi warmipisolgupis Jesucristuta chasquicuyargan.Saynöpami más ascayäyarganJesucristuman yäracogcuna. 15CällipaPedro päsaptinmi gueshyagcunatajorgayämog cämantinta caynoyarpäyashpan: “Pedro päsaptinlantuylanpis jananman chaptengaaliyangami.” 16Cercacho cagmarcacunapitapis gueshyagcunatawansupay nacasishgancunatapisapacurcurmi Jerusalenman runacunashayämog. Say apayashgangueshyagcunatami apostolcuna lapantaaliyäsiyargan.

Apostolcunata autoridäcunaprësu sariyashgan

17Gueshyagcunata aliyäsishgantamusyarmi más mandag cüra y paywanpureg saduceo runacunapisapostolcunapa contran sharcuyargan.

5

Page 244: Quechua  huamalies bible - new testament

244

18Saymi prësu sariycasir carcilmanwichgasiyargan. 19Say sacaymi TaytaDiosninsipa angilnin chaycur cárcilpuncucunata quichapargan. Nircurmiwagtaman jorgurir apostolcunatanergan: 20“Aywayay templupa jatunpatiunman. Saycho runacunatawilapäyay Jesucristuta chasquicuptinTayta Diosninsi salvananpä cashganta.”

21Saymi templupa jatun patiunmanwaraynin tuta apostolcuna yaycuyargan.Saychömi ángil nishgannöla runacunatawilapäyargan.

Más mandag cüranami cüramayincunawan gayasimorgan Israelrunacunapa lapan autoridänincunatasesionta rurayänanpä. Paycunawanwilanacurcurmi wardiacunatacachayargan carcilpita apostolcunatajorgayämunanpä. 22Wardiacunacarcilman chaycuyashpan manamitariyargannasu apostolcunata. Saymicutiycur niyargan: 23“Cárcil puncutashumag wichgaraycagtami tariyashcä.Prësu cuidagcunatapis puncucunachoichiraycäyagtami tariyashcä. Rurimanyaycurmi isanga maygan prësutapistariyashcäsu.”

24Sayta wiyaycurmi más mandagcürapis, templucho wardiacunapacapitanninpis y waquin mandagcüracunapis yarpachacuyargan:“¿Imanöparä gueshpisquiyash?¿Imatanarä masta rurasquiyanga?”niyashpan.

25Sayno yarpachacuycäyaptinmi jucruna chaycur nergan: “¡Carcilmanwichgayashgayqui runacunaga templopatiuchömi runacunata yapayyachaycäsiyan!”

26Sayno niptin wardiacunatapushacurcur capitán aywarganapostolcunata prësu sarimunanpä. Manamagaylapami prësu sarircur apayarganrunacuna samgayänanta

mansacuyashpan. 27Saymiapostolcunata chäsiyargan autoridäcunashuntaraycäyashganman. Saychönamimás mandag cüra nergan: 28“¿Manacugamcunata niyashcä imaypis Jesuspitamanana yachasiyänayquipä? Saynonicäyaptëga ¿imanirtä yachaycäsiyanquirunacunata? Nircurpis nogacunatajitapaycäyämanqui: ‘Paycunami Jesustawanusiyash’ niyashpayqui.”

29Sayno niptin Pedro y waquin cagapostolcunapis niyargan: “Runacunatacäsucuyänäpa trucanga TaytaDiosninsitami cäsucuyäshä. 30GamcunaJesusta cruci caypa wanusiyaptiquipisunay Israel mayinsicuna yäracuyashganTayta Diosninsimi wanushganpitacawarisimush. 31Nircurmi lapanpita másmunayyog cananpä payta derëcha caglädunman jamasish. Saynöpis churashmandamagninsi y salvamagninsicananpämi. Sayno churash carmi paytachasquicogcunata lapantapisjusalicushgancunata perdonash.32Saycunata wilacuyänäpämi SantuEspirituta Tayta Diosninsi nogacunamancachamush. Pï-maytapis pay nishgantacäsucogtaga Santu Espírituyanapaycanmi.”

33Sayno niyashganta wiyaycurmiautoridäcuna yupa rabiacuyashpanwanusiyta munayargan.34Paycunawanmi caycargan Moisésguelgashgan leycunata yachaseg jucfariseo runa. Paypa jutinmi carganGamaliel. Lapan runacunami paytarespitayag. Paymi wardiacunatamandargan apostolcunata wagtamanrätula jorgusquiyänanpä. 35Saynojorgurcasirmi saycho caycagautoridäcunata nergan: “Israelmayëcuna, cay runacunapa contranimatapis manarä rurar shumagyarpachacuyay. 36¿Yarpäyanquicu juccuticho Teudas jutiyog runa: ‘Yachag

5

Page 245: Quechua  huamalies bible - new testament

245

runami cä’ nir sumäsir purishganta?Paytami gatirargan chuscu pachac (400)runacuna. Sayno puriycagtawanuscasiyaptin gatiragnincuna wacpacaypami mashtacar aywacuyargan.37Saypita censacuy cashgan wisanpurergan Galilea provinciapita shamogJudaspis. Saynölami paytapiswanuscasiptin lapan gatiragnincuna,asca carpis, mashtacar ushacäcuyargan.38Saymi noga yäsë cay runacunawanmana churacänansipä. Saypa trucangapaycunata amana cäsupäshunsu.Quiquinpa yarpaylanpitawilacuyaptenga saylachönamiusharanga. 39Tayta Diosninsipawilacuynin captenga imata rurashgapissïguengami. Shumag mana tantyacuypapaycunata wanuserga cuidä Diospacontran ruraycashwan.”

40Saymi Gamaliel nishgantacäsucuyashpan apostolcunata mananawanusiyargannasu. Wanusiyänanpatrucanga cutiycasimurmi astasergan.Astarcasirmi niyargan: “¡Cananpitagaamana wilacuyanquisu Jesuspita!”Sayno juraparcurmi cachasquiyargan.41Cachasquiyaptinmi apostolcunacushish aywacuyargan. Saynocushicuyargan Jesucristu-raycuautoridäcuna astayashganpitami.42Autoridäcuna michaycäyaptinpispaycunaga waran waranmi runacunatayachasiyargan: “Jesusga salvamagninsiCristumi” niyashpan. Saynölami templopatiucho y wayicunachöpis wilacuyag.

Micuyta aypuyänanpä acrayashgan

6 1Apostolcuna sayno wilacuyaptinmiJesucristuta chasquicuyargan asca

runacuna. Say chasquicogcuna waquincayargan griego idiömata parlagcuna ywaquinnami cayargan hebreo idiömataparlagcuna. Paycunacho muchogviüdacuna captinmi waran waran

micuyta aypuyag. Hebreo parlagviüdacunata más yanapäyaptinmigriego parlagcuna jamurar niyargan:“Griego parlag cag viüdacunata manacäsuypami hebreo parlagcunagaquiquinpurala micuyta aypunacuyan”nir. 2-4Sayno niyaptinmi Jesucristumanyäracogcunata shuntarcur apostolcunaniyargan: “Waugui-panicuna,micuycunata aypucuyänanpäganogansipita acrashun ganchis yäracogmayinsicunata. Paycuna cayäsun aliricash runacuna, Santu Espíritumunashganno cawag y ali yarpayyog.Saynöpami nogacunapa tiempöcunacanga Tayta Diosninsita manacuyänäpäy ali wilacuyninta wilacurpuriyänäpäpis.”

5Sayno wilanacurcurmi ganchisyäracog mayincunata acrayargan.Paycunapa jutincuna cayargan Esteban,Felipe, Prócoro, Nicanor, Timón,Parmenas y Antioquía marcapita cagNicolaspis. Nicolasga naupatanamiTayta Diosta chasquicur cuerpuntaseñalacorgan Israel runa cananpä.6Nircur say acrayashgan ganchiswauguicunapa umancunaman maquintachuraycur apostolcuna TaytaDiosninsita manacuyargan paycunatayanapänanpä.

7Saymi Jesucristupa wilacuynintaJerusalencho wilacuyaptinJesucristuman yäracogcunaascayäyargan. Saynölami waquincüracunapis chasquicuyargan saywilacuyta.

Estebanta prësu sariyashgan8Estebantaga Tayta Diosninsi

shumagmi yanapargan paymunashganno cawar wilacuynintawilacunanpä. Saynöpis yanapargan ascamilagrucunata rurananpä. 9Saynomilagrucunata rurar Jesucristupa

5 6

Page 246: Quechua  huamalies bible - new testament

246

n 7.2 Templuta manacagman Esteban churaycashganta yarpar autoridäcuna contransharcuptinmi Esteban tantyasergan templo manarä captinpis unay Israel runacunaMesopotamiacho, Harancho y Egiptuchöpis Tayta Diosta adorayashganta.ñ 7.3 Génesis 12.1. o 7.7 Génesis 12.7; 15.13-14; Éxodo 3.12.

wilacuyninta wilacuptinmi paywanrimanacuyargan waquin Israelmayincuna. Say runacuna cayarganCirene marcapita, Alejandría marcapita,Cilicia provinciapita y Asiaprovinciapitapis. Paycunamishuntacäyargan “Ashmay cashganpitayargush” nishgan sinagogacho. 10SantuEspiritupa munayninwan Estebanparlaptinmi rimanacurpis paycunagavinciyta puëdiyargansu.

11Saymi say runacuna pacaylapawaquin runacunata pägayarganEstebanpa contran sharcurautoridäcunata niyänanpä: “Moisespa yTayta Diosninsipa contranmi Estebangaparlaycan.” 12Sayno nishgantawiyaycurmi Israel mayor runacuna,Moisés guelgashgan leycunatayachasegcuna y waquin runacunapis

yupa rabiacuyargan. NircurnamiEstebanta prësu sarircur apayargan másmandag autoridäcunashuntaraycäyashganman. 13Saymanmipägayashgan cag runacunatapushayargan Estebanpa contranniyänanpä: “Cay runaga templunsipacontran y Moisés guelgashganleycunapa contranmi imaypis parlaycan.14Saynöpis cay runaga nish TaytaDiosninsipa templunta Nazaretmarcapita cag Jesús juchusinanpäcashganta. Saynöpis yachaycäsin Moisésguelgashgan leycunata manacäsucunansipämi. Sayno parlashgantagaquiquëcunami wiyayashcä.”

15Sayno niyaptin autoridäcuna ypaycunawan caycagcunapis Estebanpacäranta ricäriyashgancho angilpacärantano ricayargan.

Autoridäcunapa naupancho Esteban wilacushgan

7 1Saypita más mandag cürataporgan Estebanta: “¿Rasunpacu

cay runacuna niyashganno gamparlashcanqui?” nir.

2Saymi Esteban nergan:n “Shumagwiyayämay, taytacuna.Musyashgansinöpis unay awilunsiAbrahamta munayyog Tayta Diosninsiyuripargan. Sayno yuriparganMesopotamialachörä taycaptinshi.3Saycho yuriparcurshi nergan:‘Taycashgayqui marcata y castayquitacachaycur aywacuy maychöpistänayquipä ricasinäpä cagman.’ñ

4“Sayno niptinshi MesopotamiapitaAbraham aywacorgan Harán marcachotänanpä. Taytan Taré wanuycuptinnashiTayta Diosninsi pushamorgantaycashgansi cagmanna. 5Caymanpushaycamurpis quiquinpa cananpämanashi chacratapis ricasergansu. Manaricasirpis surin manarä captinshi TaytaDiosninsi Abrahamta nergan: ‘Caytaycashgayqui naciontami gampitamiragcunata ricasishä paycunapanacananpä.’ 6Saynöpis Tayta Diosninsipayta nergan: ‘Gampita miragcunamichuscu pachac (400) wata juc nacionchojäpa runacunapa ashmaynin cayanga.Say nacionchömi segaypa nacayangapä.7Ashmaytano sararäyashganpitami saynación runacunata noga castigashäpä.Ashmay caycäyashganpitayargamurnami caycho cushishlanatäyanga munashgäta rurar. o

8“Saypitanashi Abrahamta nergancuerpunta quiquin señalacunanpä y

6 7

Page 247: Quechua  huamalies bible - new testament

247

p 7.8 Israel runacuna cuerpunta señalacunanpä Dios nishganta musyanayquipä liyinquiGénesis 17.9-14.

olgu surincuna yuriptin paycunapacuerpuntapis señalananpä.p SayshiTayta Diosninsi nishgannöla Abrahamseñalacorgan. Nircurshi surin Isaacpacuerpuntapis señalaserganyurishganpita puwag (8) junagyogcaycaptin. Saynölashi Isaacpis surinJacobta señalasergan y Jacobpis chuncaishcay (12) surincunata señalasergan.Say chunca ishcay surincunapitamilapan Israel runacuna mirayash.

9,10“Jacobpa surin Josëtashiwauguincuna chiquiyashpan Egiptupaaywag negocianticunataranticusquiyargan. Saynegocianticunanashi Egiptumanchaycasir ranticuycuyargan.Egiptuchöpis Tayta Diosninsi imaypisJosëta yanapagshi. Sayshi yachagcananpä yanapaptin Egipto nacionpamandagnin faraón payta churarganpalaciuncho arogcunata mandananpä yEgipto naciontapis mandäsinanpä.

11“Say wisanshi Egipto nacioncho yCanaán nacionchöpis yupa usyacargan. Sayshi unay Israel mayinsicunamicuyänanpäpis cargansu.12Egiptuchöshi isanga usya manaräcaptin asca trïguta José pirwasergan.Muchuy captinnashi say pirwashgantrïguta Egiptucho ranticuycashgantamusyaycur surincunata Jacob cachargantrïgu ranteg aywayänanpä. 13Saypitatrïgu ranteg yapay cutirpis manaräshitantyayargansu José paycunapawauguin cashganta. Sayno manatantyayaptinshi José wilaparganpaycunapa wauguin cashganta.Nircurnashi mandag faraonwanwauguincunata reguinacuyäsergan.14Saypitana José gayasergancastancunatawan taytan Jacobta Egipto

nacionman. Sayshi Egiptumanaywagcuna lapan cayargan ganchischunca pisga (75) runacuna.15Saynöpashi Egiptuman surincunawanJacob aywayargan saycho täyänanpä.Saylachönashi paypis y surincunapiswanuyargan.

16“Paycuna wanuycuyaptinnashiayanta saquircasir Siquem marcamanapayargan pampayänanpä. SaychöshiAbraham pamparashgan machaymanpampayargan. Say machayga Abrahamrantishgan chacrachöshi cargan. Saychacrataga rantergan Hamor jutiyogrunapa surincunapitashi.

17“Tayta Diosninsega manashigongargansu Abrahamtapromitishganta: ‘Gampitamiragcunatami Egiptucho ashmaycashganpita noga shuntamushäpä.’Nishgannöla shuntamunanpä cagtiempo cumplinanpäna caycaptinshiIsrael runacuna Egiptucho aläpamirayargan. 18Say wisanshi juc runanayaycorgan Egiptucho mandag faraóncananpä. José wanushgana captinshipayga musyargansu José pïcashgantapis. 19Sayshi Israel runacunamirananta mana munar say mandagfaraón waran waran paycunata aläpaarusergan. Saynöpis Israel castacho olguyureg cagtaga yuriylanta wanusinanpänergan.

20“Say wisanshi Moisespis yurergan.Paytashi Tayta Diosninsi segaypacuyargan. Saynölashi taytan mamanpiscuyar wayilancho pacaylapaashmayargan quimsa quilayogcashganyag. 21Saypita wanusinantamana munashpan Moisesta mayucuchunman pacaycuyargan. Sayshifaraonpa warmi surin shuntacur

7

Page 248: Quechua  huamalies bible - new testament

248

q 7.34 Éxodo 3.5-10. r 7.37 Deuteronomio 18.15.

quiquinpa wawantano ashmacorgan.22Saypita Egiptucho estudiarshi yachagy munayyog ricacorgan.

23“Chuscu chunca (40) watayogcaycarnashi Moisés yarpargan marcamayincunaman watucag aywayta.24Yarpashgannöla watucag aywarshitarergan Israel runata Egipto runamagaycagta. Sayshi Israel runapafavornin sharcur Moisés wanurasergansay Egipto runata. 25Moisés yarparganEgiptupita jorgamunanpä TaytaDiosninsi acrashganta Israel mayincunatantyacunantashi. Sayno yarpaptinpisIsrael mayincunaga Moisesta manashicäsupäyargansu.

26“Saypita waraynin junagshi Moiséstarergan ishcay Israel mayincunapelyaycagta. Sayshi paycunatawashashpan nergan: ‘Gamcuna saycastala caycarga ¿imanirtäpelyaycäyanqui?’ 27Sayshi magag cagrunaga Moisesta tangarishpan nergan:‘Gamta ¿pitä churashushcanquinogacunapa mandagnë y jueznëcanayquipä? 28¿Egipto runata ganyanwanusishgayquinöcu nogatapiswanusimayta munaycanqui?’ 29Saynoniptinshi Moisés yupa mansacorgan,Egipto runata wanusishganta faraonpismusyashgantana yarpashpan. Sayshigueshpir aywacorgan Madián partiman.Gorpanöla saycho taycaptinshi ishcayolgu surincuna yurergan.

30“Madiancho chuscu chunca (40)wata taycarnashi Moisés aywargan Sinaínishgan sunyag jircapa cercanman.Saychöshi shiraca rupaycagcho juc ángilyuripargan. 31Sayta ricarshi Moisés imaruraytapis camäpacorgansu. Sayshishumag ricananpä yaycuycashganchowiyargan Tayta Diosninsi caynonimogta: 32‘Unay castayquicuna

Abrahampa, Isaacpa y JacobpaDiosninmi noga caycä.’ Sayta wiyarshiMoisés sucsucyashpan ricäriytapismansarergan. 33Saynöpis TaytaDiosninsi nergan: ‘Caychöga nogamicaycä. Sayno caycaptengarespitamashpayqui jatirashgayquilanguiquita jorguy.’ 34Nircurnashinergan: ‘Noga ricaycämi Israel runacunaEgipto nacioncho nacarwagaycäyashganta. Saymi Egiptumangamta cachashayqui paycunatajorgamunayquipä.’q

35“Mandagnin ni jueznin Moiséscananta Israel mayincuna manamunaycaptinpis Tayta Diosninsirupaycag shiracacho yuripag angilwanwilacasergan Egiptupita jorgamunanpäy mandagninpis cananpä. 36SayshiEgipto nacionpita Israel mayincunatajorgamunanpä Moisés milagrucunatarurargan Egiptucho y Puca lamarchöpis.Saynölashi chuscu chunca (40) watasunyag jircacho caycarpismilagrucunata rurargan. 37MoisesshiIsrael mayincunata nergan: ‘TaytaDiosninsimi gamcunapa castayquipitajuc runata churanga nogano wilacogcananpä. [Payta gamcunagacäsucuyay.]’r 38Saynöpis Moisesshi Sinaíjircacho Tayta Diosninsi cachamushganangilpita chasquerganmandamientucunata. Saymandamientucunatami runacunatayachasergan Tayta Diosninsimunashganno cawayänanpä.

39“Unay Israel runacunaga sunyagsaqui jircachöpis manashi Moisestacäsucuyargansu. Mana cäsuyashpanshiEgiptuman cuticuyta munayargan.40Sayshi Sinaí jircaman wisashganpitaMoisés jucla mana cutimuptin Aarontaniyargan: ‘Manami musyansinasu

7

Page 249: Quechua  huamalies bible - new testament

249

s 7.43 Amós 5.25-27. t 7.44 Tabernäculupita yarpäserga autoridäcunata Estebantantyasergan templo manarä captin tabernäcululacho payta adoraptinpis Tayta Diospaycunawan caycashganta. u 7.50 Isaías 66.1-2.

Egiptupita jorgamagninsi Moisesta imapäsashgantapis. Moisés elagashganacaycaptenga yanapämänansipä goripitajuc diosta rurayculay.’ 41Saynomanacuyaptinshi goripita ruraparganbecërru-nirag ïduluta diosnin cananpä.Nircur say rurayashgan diosnin paycunamanacuyashganta wiyananpäshiuywacunata wanurcasir paytaadorayashpan rupasiyargan. Nircurnashisay ïdulupä estata rurayargan.

42“Sayno rurayaptinshi TaytaDiosninsi yupa rabiacushpanpaycunata manana yanapargannasu.Sayshi goyllarcunamanna, intimanna yquilamanpis yäracur manacuyargan.Sayshi unay profëtan guelgananpäTayta Diosninsi nergan:

‘Chuscu chunca (40) watantinsunyag jircapa puriyashpayquigamcunaga uywacunataaltarcho nogapä rupasirpisjanan shongulamiadorayämashcanqui.

43 Sayno cashcanqui rurayashgayquiMoloc ïdulupä yarpacushpurirmi.

Saynöpis Refán nishgan ïdulupagoyllarnin-niragtaadorayashcanqui.

Sayno rurayashgayquipitamigarguyäshayquipä Babiloniamarcaman.’s

44“Sunyag saqui jircacho unay Israelrunacunaga toldërapita rurashtabernäculutashit purisiyargan saychoTayta Diosta manacur adorayänanpä.Say tabernäculutaga rurayarganMoisesta Tayta Diosninsitantyasishgannölashi. 45Saytabernäculuta apacurcurshi Josué y

lapan Israel runacuna yaycayämorgancay taycashgansi nacionman.Yaycayämuptinshi Tayta Diosninsi caymarcacunacho tag runacunatagargorgan. Sayno garguptinnashi caynación unay Israel runacunapanaricacorgan. Say tabernäculoga caymarcansicunachöshi quëdargan reyDavid cawashgan wisanyag. 46TaytaDiosninsi yanapaptinshi Davidgatemplutana sharcasiyta munargan TaytaDiosninsipä. 47Sayno yarpaptinpis surinSalomonräshi sharcasergan saytempluta.

48“Templuta Salomón sharcasiptinpislapanpä munayyog Tayta Diosninsegamanami tansu runacuna rurayashgantempluchöga. Sayshi unay profëtanguelgananpä Tayta Diosninsi nergan:

49 ‘Ciëloga trönömi.Runa tashgan pasaga chaquë

jaruräcunanmi.Sayno caycaptenga manami ima

wayipis nogapä aypangasu.¿Ima wayirä noga tänäpä

aypaycunman?50 Nogami camashcä ciëlutapis y runa

tashgan pasatapis. u51Sayno nircurmi Esteban nergan:

“Gamcunaga unay Israelmayinsicunanölami Santu Espiritupacontran caycäyanqui. Tayta Diosta manacäsucog cayashpayquimi mana yäracogrunacunanöla caycäyanqui. 52TaytaDiosninsipa profëtancunata unayrunacuna chiquiyashgannömigamcunapis Tayta Diosninsipawilacognincunata chiquiycäyanqui. TaytaDios cachamushgan salvacogshamunanpä cashganta wilacuyaptinpiswanusishgannömi gamcunapis Tayta Dios

7

Page 250: Quechua  huamalies bible - new testament

250

v 7.58 Waquenga “magtata” ninanpa trucanga “mözuta” niyanmi.

cachamushgan salvamagninsiJesucristuta entregayashcanqui wanusishcananpä. 53¡Gamcunaga manami TaytaDiosninsita cäsucuyanquisu, leynincunataangilcunawan apasimuptinpis!”

Estebanta runacuna wanusiyashgan54Esteban nishganta wiyashpanmi

autoridäcuna yupa rabianäyargan.55Estebannami Santu Espíritu yanapaptinciëluta ricärishgancho ricarganchipipiycag munayyog Tayta Diospaderëcha cag läduncho Jesúsichiraycämogta. 56Sayta ricaycur nergan:“¡Ricaycämi ciëlo quicharaycämogta!¡Saynöpis ricaycämi Diospa derëcha cagläduncho Jesucristo caycämogta!”

57Sayno niptin paycuna rinrincunatapissapacurcuyargan masta manawiyayänanpä. Saypita yupa rabiashpanEstebanman cörricuycuyargan. 58Nircurnamarcapita jorgurcur samgayargan.Runacuna payta samgayänanpä janan cagmödanancunata jorgurir paytacuyarganSaulo jutiyog magtata.v

59Paycuna samgaycäyaptinmi Estebanmanacorgan: “Señor Jesús,¡maquiquimanmi almäta churaycö!” nir.60Saypitana gongurpacuycur fuertipanergan: “¡Cay samgaycämag runacunataperdonayculay, taytay!”

Nircur päsarporgan.

8 1,2Estebanta wanusiyashgantaricarmi Sauloga cushicorgan.

Wanuscasiyaptinmi Tayta Diosninsimunashganno cawagcuna Estebanpaayanta pampayargan yupa laquicurwagayashpan.

Jesucristuta chasquicogcunata chiquiyashgan

Estebanta wanusiyashganjunagpitanami Jesucristuta

chasquicogcunata runacuna segaypachiquiyargan. Sayno captinmi Judea ySamaria provinciacunapa gueshpiraywacuyargan. ApostolcunalanamiJerusalencho quëdacuyargan.3Saulunami Jesucristutachasquicogcunata wayin wayin ashirtarishgan cagta warmitapis olgutapiscarcilman wichgasergan.

Samaria provinciacho Jesuspa wilacuyninta Felipe wilacushgan

4Jerusalenpita gueshpegcunamimay-saychöpis wilacuyargan Jesucristosalvamagninsi cashganta. 5SaynömiFelipipis gueshpir Samaria provinciachocag juc marcaman aywargan. Saychömirunacunata salvananpä Jesucristoshamushganta wilacorgan.6Jesucristupa munayninwanmimilagrucunatapis Felipe rurargan. Saytaricarmi wilacushgantapis asca runacunachasquicuyargan. 7SaynöpisJesucristupa munayninwan supaycunatarunacunapita garguptinmigaparäyashpan yarguyargan. Saynömiasca wegrucunatapis yparalïticucunatapis aliyäsergan. 8Saynoruraptinmi say marcacho tagcunacushicuyargan.

9,10Saychömi cargan juc brüju. Paypajutinmi cargan Simón. “Nogaga yachagrunami cä” nishpanmi Samariarunacunata naupapita-pasa criyisergan.Olgupis, warmipis y wamracunapislapanmi Simón nishgancunatawiyashpan niyargan: “¡Cay runatagaTayta Diosninsimi yanapaycan imatapisrurananpä!” 11Sayno yarpäyarganSimonga brüju cashpan imatapisrurashganta ricarmi.

12Jesucristo salvamagninsi cashgantaFelipe wilacuptinnami runapis warmipis

7 8

Page 251: Quechua  huamalies bible - new testament

251

w 8.27,28 Say wisanmi runacunata acraycur mandag reycuna capasiyag warmicunata manamunapäyänanpä. Nircurnami say capash runacunata reycuna churayag warmincunatacuidayänanpä carpis o quiquinta mandäsiyänanpäpis.

pay wilacushgantana chasquicuyashpanbautizacuyargan. 13Saychömi SimonpisJesucristuta chasquicushpanbautizacorgan. Nircurna milagrucunataFelipe rurashganta ricar paywannacushish purergan.

14Saypita Jerusalencho caycagapostolcuna mayayargan Jesucristupawilacuyninta Samaria provinciachorunacuna chasquiyashganta. Saytamusyarmi sayman cachayarganPedrutawan Juanta. 15,16Saymanchaycurmi musyayargan Jesuspajutincho bautizacush caycarpis SantuEspirituta paycuna manarächasquiyashganta. Saymi PedruwanJuan Tayta Diosninsita manacuyarganpaycunapis Santu Espiritutachasquiyänanpä. 17Paycunapaumancunaman maquinta churaycursayno manacuyaptinmi Santu Espiritutachasquicuyargan.

18,19Santu Espirituta chasquicushgantaricarmi say brüju Simongaapostolcunata nergan: “Saymunayniquita ranticaycalämay nogapisrunapa umanta yataycur manacuptëSantu Espirituta chasquicuyänanpä.”

20Sayno niptinmi Pedro nergan:“¿Imanirtä Tayta Diosninsipa munayninrantina cashganta yarpaycanqui? ¡Saynoyarpashgayquipita guellaynintintamisupayniqui apashunqui! 21¡Gamgamanami Tayta Diosninsimunashgannösu cawaycanqui! ¡SaymiTayta Dios yanapäshunquipäsunogacuna rurayashgäno ruranayquipä!22Lutancunata yarpänayquipa trucangaTayta Diosta manacuyperdonashunayquipä. Saynomanacuptiquega pagta

perdonashunquimanpis. 23Gamgaenvidiöso car lutan ruraycunatapismanami cacharinquisu.”

24Sayno niptinmi Pedrutawan Juantanergan: “Sayno captëga TaytaDiosninsita manacuycuyälayperdonaycamänanpä.”

25Saycho runacunata yacharcasirnamiPedruwan Juan saypita aywayarganSamaria provinciacho cag waquinmarcacunachöpis Jesucristupawilacuyninta wilacuyänanpä.Saypitanami Jerusalenpa cuticuyargan.

Etiopía nacioncho tag runa Jesucristuta chasquicushgan

26Saypita Tayta Diosninsicachamushgan ángil Felipita nergan:“Jerusalenpita Gaza marcaman aywagnänipa ayway. Say nänega sunyagjircapami päsaycan.” 27,28Saymi ángilnishganno Felipe say nänipa aywargan.Sayno aywarmi ricargan Etiopíanacionman capash runaw cuticuycagta.Paymi reina Candacipa tesorëruncargan. Tayta Diosninsita adoragJerusalenman aywashganpitami sayrunaga cuticuycargan. Saypa aywagnoliyiycargan profëta Isaías guelgashganlibruta. 29Saymi Felipita Santu Espíritunergan: “Say cärruwan aywaycagrunapa naupanman ayway.” 30Saynishganno aywarmi Felipe ricargan sayEtiopía runa Isaías guelgashgan librutaliyiycagta. Saymi Felipe taporgan:“¿Tantyanquicu say liyiycashgayquita?”nir.

31Sayno niptinmi nergan: “Pipis manatantyasimaptenga ¿imanöparätantyashä? Cayman wisämuytantyasimänayquipä.”

8

Page 252: Quechua  huamalies bible - new testament

252

x 8.33 Isaías 53.7-8.

32Say liyiycashgan libruchögacaynömi guelgaraycargan:

“Wanusinanpä uyshataapashgannömi payga apashcargan.

Milwanta rutuptin uysha upälalacashgannömi payga upälalacargan.

33 Manacagman churayaptinpismanami favornin pipissharcorgansu.

Payta wanusiyashpan segaypajusayogmi ricacorgan.”x

34Saymi Etiopía runa Felipitataporgan: “Tantyaycasilämay, taytay.Profëta Isaías cayta guelgar ¿pipätäguelgargan? ¿Quiquinpäcu o jucpäcu?”

35Saymi Felipe tantyasergan sayliyishgan Jesucristupitaguelgaraycashganta. Nircurmitantyasergan runacunata salvananpäJesucristuta Tayta Diosninsicachamushganta. 36Saypitaaywaycäyashgancho yacu cashganmanchaycur say Etiopía runa nergan:“Caycho yacu caycaptenga ¿manasuräbautizaycalämanquiman?”

37[Saymi Felipe nergan: “Lapanshonguyquiwan criyir Jesucristutachasquicuptiquega bautizashayqui, ari.”

Sayno niptinmi Etiopía runa nergan:“Rasunpaypami criyë Jesucristo TaytaDiosninsipa surin cashganta.”]

38Saymi aywaycäyashgan cärrutaichiycasir yacu cagman uräyargan.Saychömi say runata Felipe bautizargan.39,40Yacupita yargarcayämuptin SantuEspíritu Felipita Azoto marcachoelagpita ricacäsimorgan. SaypitagaEtiopía runa Felipita mananamiricargannasu. Payta mana ricarpiscushishmi marcanpa aywacorgan.Felipinami marcan marcan purergan

Jesucristupa wilacuyninta wilacushpan.Sayno wilacuraycarmi Cesareamarcaman chargan.

Jesusta Saulo chasquicushgan(Hechos 22.6-16; 26.12-18)

9 1,2Saulunami Jesucristutachasquicogcunata wanusiyta yarpar

prësu sareg aywargan. Saymi másmandag cüraman aywargan ordintajorgamunanpä. Say ordinwannamiDamascuman aywargansinagogacunacho Jesucristutachasquicogcunata tarerga warmitapisolgutapis prësu apananpä.

3Say ordinwan Damasco marcamanchaycaptinnami elagpita acsi paymanchilapyämorgan ciëlupita. 4Saynochilapyämuptinmi pampaman Saulotunergan. Saychönami wiyarganciëlupita cayno nimogta: “Saulo, Saulo,¿imanirtä nogapa conträsharcuycanqui?”

5Sayta wiyarmi taporgan: “¿Pitäcanqui, taytay?” nir.

Tapuptinmi nergan: “NogagaJesucristumi caycä. Yäracamagcunatagaticacharga nogapa conträmicaycanqui. [Sayno rurashpayquegapicata jaytag törunöpis quiquiquiminacanquipä.”

6Sayta wiyarmi mansacashsucsucyashpan Saulo nergan: “¿Imataruranätatä munanqui, taytay?”

Saynami Jesús nergan:] “AywayDamasco marcaman. Saychönaminishunquipä imata ruranayquipäcashgantapis.”

7Sauluwan aywaycagcunagaparlamushganta wiyarpis manamipitapis ricayargansu. Pitapis manaricarmi yupa mansacäyargan.8Tunishganpita sharcur Saulo

8 9

Page 253: Quechua  huamalies bible - new testament

253

gaprayashgana car manami imatapisricargansu. Saymi paywan aywagrunacuna janchaylapa chäsiyarganDamasco marcaman. 9Saycho quimsajunagmi gaprayashla cargan. Manamimicuytapis micorgansu ni yacutapisuporgansu.

10Damascuchömi targan Jesucristutachasquicog Ananías. Paytami Jesucristoyuriparcur nergan: “¡Ananías!”

Niptin nergan: “¿Imatä, taytay?”11Sayno niptinmi Jesucristo nergan:

“Ayway Derëcha nishgan cälliman.Judaspa wayinman chaycur tapucunquiTarso marcapita Saulo jutiyog runapä.Say wayichömi Tayta Diosta paymanacuycan. 12Manacuycashganchömiricashushcanqui paymanchaycashgayquita. Saychömiricashushcanqui gapra caycashganpitayapay ricananpä payta yataycurmanacushgayquita.”

13Niptinmi Ananías nergan: “Paymanaywaytaga mansarëmi, taytay. Ascagmiwilayämash say runa segaypa yu cargamman yäracogcunata chiquishganta.Jerusalencho gamman yäracogcunatashigaticachar segaypa nacasergan.14Cananpis más mandag cürapaordinninwanshi cay marcaman shamushgamman yäracogcunata prësuapananpä.”

15Saymi Jesús nergan: “¡Manamansacuypa ayway! Nogami sayrunataga acrashcä wilacuynëtawilacunanpä. Paymi wilapanga juclänación runacunata, más mandagautoridänincunata y Israelrunacunatapis. 16Paytami nogamusyasishä noga-raycu yupanacananpä cashganta.”

17Sayno niptinmi Ananías aywarganSaulo caycashgan cag wayiman.Chaycurna Saulupa umanta yataycurnergan: “Waugui Saulo, shamuycaptiqui

yuripäshogniqui Señor Jesusmicachamash gapra caycashgayquipitaaliyänayquipä y Santu Espiritutachasquicunayquipäpis.”

18Ananías parlayta ushasquiptinmijinan höra Saulupa nawinpitapescädupa escämanno shicwasquiptinricarganna. Nircurnami bautizacorgan.19Saypita micurcurnami cawarircorgan.Nircurnami asca junagrä Jesucristutachasquicogcunawan Damascuchogoyargan.

Jesuspita Damascucho Saulo wilacushgan

20Saypitanami sinagogacunacho Saulotantyasergan Jesucristo TaytaDiosninsipa surin cashganta. 21Saymilapan wiyagcunaga mansacashnoricacur niyargan: “¿Manacu cay runagaJesucristuta chasquicogcunataJerusalencho prësu sareg caycan?¿Manacu caymanpis shamushJesucristuta chasquicogcunata prësusarircur mandag cüracunamanapananpä?”

22Sayno niyaptinpis manamansacuypami Saulo tantyasergancruzcho wanog Jesús salvamagninsiCristo cashganta. Saymi Damascuchotag Israel runacuna segaypayarpachacuyargan: “¿Alitasurä o manaalitasurä nicämansi?” niyashpan.

Israel runacuna wanusiyänanpä cashganpita Saulo gueshpishgan

23Saypitanami Israel runacunapaautoridänincuna wilanacuyarganSauluta wanusiyänanpä. 24Wanusiytamunarmi pagasta junagta paycunashuyaräyargan marca yargunapuncucho. Sayno wanusiytamunashgantami Saulo musyargan.25Sayta musyaycurmi Jesucristutachasquicogcuna Sauluta yanapäyargan

9

Page 254: Quechua  huamalies bible - new testament

254

y 9.36 Dorcas ninanga quechua idiömachöga “luychu” ninanmi.

gueshpinanpä. Saymi Jesucristutachasquicog mayincuna juc pagas jatuncanastaman winarcur marca tumaragjatun perga jananpa uräsiyargangueshpicunanpä.

Saulo Jerusalencho wilacushgan26Saypita Jerusalenman Saulo chaycur

Jesucristuta chasquicogcunawanshuntacayta munargan. Shuntacaytamunaptinpis manami criyiyargansuJesusman yäracushganta. Saymipaywan shuntacayta mansariyargan.27Sayno mansariyaptinmiapostolcunaman Sauluta Bernabépushargan. Chaycasirnami paycunatawilapargan Señorninsi Jesucristutanänicho Saulo ricashganta. Saynöpiswilapargan payta Jesús parlapashganta.Nircur wilapargan Damascucho manamansacuypa Jesucristupa wilacuynintaSaulo wilacushgantapis. 28Bernabésayno wilapaptinmi apostolcuna Saulutachasquicuyargan. Jerusalenchogoyarnami paycunawanna Saulopurergan. Saychömi runacunatapismana mansacuypa wilapargansalvamänansipä Jesucristuta Tayta Dioscachamushganta. 29Griego idiömataparlag Israel runacunatapiswilapaptinmi say runacuna paytawanusiyta munayargan. 30Saytamusyarmi waugui-panicuna Saulutapushayargan Cesarea marcaman.Saypitana marcan Tarsumanaywacunanpä payta despachayargan.

31Say wisanga Jesucristutachasquicogcunata autoridäcuna manamipitapis prësu sarisiyargannasu. SaymiJudea, Galilea y Samariaprovinciacunachöpis Jesucristutachasquicogcuna tranquïlunacawayargan. Waran waranmi

Jesucristupa wilacuynintayachacuyargan pay munashgannocawayänanpä. Saynöpis Santu Espírituyanapaptinmi Jesucristutachasquicogcuna más ascayarganna.

Lida marcacho Eneas aliyashgan32Pedrunami may-saypa purir Lida

marcamanpis chargan Jesucristutachasquicogcunata watucananpä.33Saychömi tarergan Eneasta. Paymiparalítico car puwag (8) watacämalancho jitarargan. 34Saymi Pedronergan: “Eneas, Jesucristumialiyäsishunqui. ¡Sharcuy! ¡Cämayquitashuntay!”

Sayno niptinmi Eneas jinan hörasänuna sharcorgan. 35Saymi Lidamarcacho tag runacuna y Sarónmarcacho tag runacunapis sänunacaycagta ricashpan Jesucristutachasquicuyargan.

Wanushganpita Tabita cawarimushgan

36Say wisanmi Jope marcacho Tabitajutiyog warmi targan. Tabita ninangagriego idiömachöga Dorcasy ninanmi.Say warmimi Jesusman yäracur imaypisalilata rurag y muchogcunatapisyanapag. 37Say marcachömigueshyawan Tabita wanorgan.Wanuycuptin armarcasir sutayarganaltuscho caycag cuartuman. 38JopipitaLida marcamanga cercalami caycan.Saymi Lidacho Pedro caycashgantawiyar ishcay runacunata cachayarganpayta jucla pushamunanpä.

39Saymi Pedro paycunawanaywargan. Chaycuptinmi yaycasiyarganaya sutaraycashgan cag cuartuman.Saychömi Tabita yanapashganviüdacuna wagashpan Pedruta

9

Page 255: Quechua  huamalies bible - new testament

255

z 10.14 Mana micunapä cag uywacuna maygan cashgantapis musyanayquipä liyinquiLevítico 11.1-47; Deuteronomio 14.3-20.

ricasiyargan paycunapä rurapashganmödanancunata. 40Sauraga Pedrosaycho caycagcunata wagtamangargurir gongurpacuycur TaytaDiosninsita manacorgan. Manacurirnawanush caycagta nergan: “¡Tabita,sharcuy!” Sayno niptinmi wanushcaycashganpita jinan höracawarimorgan. Cawarircurmi Pedrutaricärir jamarcorgan. 41Nircurmaquinpita sarircur Pedro ichisergan.Saypita wagtacho caycagcunatagayargan Tabita cawarimushgantaricayänanpä. 42Tabitacawarimushgantaga musyayargan intëruJope marcachömi. SaynöpamiSeñorninsi Jesucristuta ascagchasquicuyargan. 43Say marcacho ascajunagmi Pedro posädacorgan suëlarurag Simonpa wayincho.

Pedruta Cornelio gayasishgan

10 1Cesarea marcachömi targan jucruna Cornelio jutiyog. Payga

“Italiano” nishgan batallunpacapitanninmi cargan. 2Paymi wayinchotagcunawan Tayta Dios munashgannocawargan. Sayno carmi nisidächocagcunata imaypis yanapargan y TaytaDiosninsita imaypis manacorgan.3Saymi juc junag, malway intinocaycaptin, Cornelio ricargan TaytaDiosninsipa angilninta. Say angilminergan: “¡Cornelio!”

4Saymi segaypa mansacashricaraycashgancho angilta taporgan:“¿Imatä, taytay?” nishpan.

Sayno niptinmi ángil nergan: “TaytaDiosninsi wiyashushcanquimimanacushgayquita. Muchogcunatayanapashgayquitapis ricashmi.5Cananga Tayta Diosninsipa

wilacuyninta tantyasishunayquipäcachacuy Jope marcaman Simontapushamunanpä. Simonpa jucag jutinmicaycan Pedro. 6Payga posädaraycansuëla rurag Simonpa wayinchömi.Paypa wayin caycan lamarcuchunchömi.”

7Ángil aywacuptinnami Corneliogayargan ishcay ashmaynincunata y jucyäracushgan soldädutapis. Saysoldädoga cargan Tayta Diosninsimunashganno cawagmi. 8Paycunatamiángil nishgancunata wilaparcurcachargan Jope marcaman.

9-11Waraynin pulan junagnamiCornelio cachashgan runacuna Jopemarcaman chaycargan. Pedroposädacushgan wayichönami micuytasayrä yanucuycargan. Saymimicanaycarpis Pedro wisargan wayijananman Tayta Diosninsitamanacunanpä. Tayta Diostamanacuycashganchömi elagpitaricargan ciëlo quicharaycämogta.Saychömi ricapacorgan jatuncarayjacu-nirag uraycämogta. Say jacutagachuscun puntanpita watashtamiuräsimorgan. 12Naupanmanchaycuptinmi ricargan lapan manamicunapä cag uywacunata. Saychömicaycargan chuscun chaquinpa puregtucuy casta uywacuna, lashtaypapuregcuna y vuelagcunapis.13Saypitanami wiyargan ciëlupita:“Pedro, say uywacunata pishtarcurmicuy” nimogta.

14Sayno niptinmi Pedro nergan:“Manami say uywacunataga nogamicömansu, taytay. Manami imaypismicushcäsu mana micunäpä nishgayquiuywacunataga.”z 15Sayno niptin yapaynimorgan: “Micunayquipä nicaptënaga

9 10

Page 256: Quechua  huamalies bible - new testament

256

ama yupaytupämaysu: ‘Sayuywacunataga manami micömansu’nishpayqui.”

16Pedruta sayno nimorgan quimsacutimi. Nircurnami say jacutauywantinta ciëlupa cutisicorgan.

17“¿Imapärä cayta ricasimash?” niryarpachacuycaptinmi Corneliocachashgan runacuna chäyarganposädaraycashgan wayiman.18Chaycuyashpannami niyargan:“Tapuculäshayqui, taytay. Simón Pedro¿caychöcu posädaraycan?” nir.

19Say hörami ricashganpita Pedroyarpachacuycargan. Saynoyarpachacuycaptinmi Santu Espíritupayta nergan: “Simón, quimsarunacunami ashiycäyäshunqui. 20Amamansariysu paycunawan aywayta.Nogami say runacunata cachamushcäpaycunawan aywanayquipä.”

21Sayno niptinmi jucla tincupar sayrunacunata Pedro nergan: “Sayashiycashgayqui runaga nogami caycä.¿Imalapätä ashiycäyämanqui,taytacuna?” nergan.

22Saymi paycuna niyargan: “CapitánCorneliumi cachayämash gammanshayämunäpä, taytay. Payga TaytaDiosninsi munashganno cawag alirunami. Sayno captinmi payta cuyanIsrael runacunapis. Gamtagayasishunayquipäshi Tayta Diosninsipaangilnin payta nish. Wayinmanshiaywayculäshun Tayta Diosninsipawilacuyninta yachasinayquipä.” 23Pasatardina captinmi Pedro paycunataposädasergan posädarashgan wayicho.

Saypita waraynin tutanami Pedroaywargan Cornelio cachacushganrunacunawan. Paycunawanmiaywayargan Jopicho tag waquinwauguicunapis. 24Aywayashganpitawarayninrämi chäyargan Cesareamarcaman. Paycuna chäyänanpämi

castancunawan ycuyanacuyashgancunawanpis wayinchoCornelio shuyacuycäyargan.25Chaycuyaptinnami Cornelioyargamorgan payta chasquicunanpä.Nircur Pedrupa puntanman maquintachogpacuycur gongurpacuycorgan.26Saymi Corneliuta Pedro nergan:“¡Sharcuy! Nogapis gamno runalamicä.”

27Saypitanami parlaraycaryaycuyashpan tarergan asca runacunaCorneliupa wayincho juntaraycäyagta.28Saymi Pedro nergan: “Gamcunamusyayanquimi mana Israelrunacunawanga mana shuntacäyänäpäni wayinmanpis mana chäyänäpäcashganta. Sayno caycaptinpis TaytaDiosmi tantyasimash mana Israelrunacunamanpis chänäpä. 29Saymigayasimaptiqui jucla shamushcä. Canannimay imapä gayasimashgayquitapis,taytay.”

30Saymi Cornelio nergan: “[Ayunar]Tayta Diosninsita manacuycaptëmi cayhörano chipipiycag mödanash runayuripämash. Say yuripämashganpitacananwanga chuscu junagnami päsash.31Yuriparcamarmi nimash: ‘¡Cornelio!Tayta Diosninsi wiyashmimanacushgayquita. Ricashmimuchogcunata yanapashgayquitapis.32Cachacuy Jope marcaman Simontapushamunanpä. Paypa jucag jutinmicaycan Pedro. Paymi Tayta Diosninsipawilacuyninta tantyasishunquipä.Pedroga posädaraycan suëla ruragSimonpa wayinchömi. Suëla ruragSimonpa wayenga caycan lamarpacuchunchömi.’ 33Sayno nimaptinmi juclacachacamushcä pushamushunayquipä.Shamushgayquipita cushicö, taytay.Tayta Diosninsipa wilacuyninta wiyaytamunarmi lapäcuna shuntacaycur caychoshuyaraycäyashcä.”

10

Page 257: Quechua  huamalies bible - new testament

257

Corneliupa wayincho Pedro wilacushgan

34Saymi Pedro nergan: “Cananrasunpaypami musyä Tayta Diosninsegapï-maytapis cuyapashganta. 35Paygacuyapanmi munashganno cawagcagtaga pitapis. 36Gamcunamusyayanquimi Israel runacunata TaytaDiosninsi musyasishgan ali wilacuy imacashgantapis. Say wilacuymi nicanJesucristuta chasquicogcunata TaytaDiosninsi perdonananpä cashganta.Jesucristoga lapan runacunapaDiosninmi caycan. 37Jesucristo manaräwilacuptinmi Juan Bautista Galileaprovinciapita-pasa runacunabautizacuyänanpä wilacorgan. 38Saywisanmi Nazaret marcapita cag Jesuspiswilacur galaycorgan. Paymanmi SantuEspirituta Tayta Diosninsi cachamorganmunayyog cananpä. Saymi marcanmarcan purergan milagrucunata rurar ydiablo gueshyasishgan runacunatacachacäsir.

39,40“Nogacunami ricayashcäJerusalencho, Judea provinciacho ywaquin marcacunachöpis Jesúsrurashgancunata. Cruzchowanusiyaptinpis quimsa junagtamiTayta Diosninsi payta cawarisimush.Saymi paywan tincuyashcä.41Cawarircamuptin manami lapanrunacunasu paywan tincush, sinöganogacunalami. Paywan tincuyänäpägaTayta Diosninsimi naupapita-pasaacrayämash. Saymi wanushganpitacawarimuptin paywan juntu micur upurcayargä. 42Nircurnami lapanrunacunaman Jesús cachayämashwilacuyänäpä: ‘Jesustami TaytaDiosninsi churash lapan runacunatajuzgananpä. Manami cawagcunalatasujuzganga, sinöga wanushcunatapiscawarircasimur juzgangapämi.’

43Manami nogacunalasu TaytaDiosninsipa wilacuyninta wilacuycä,sinöga Tayta Diosninsipa unayprofëtancunapis wilacuyashmi.Paycunapis cayno nirmi wilacuyargan:‘Tayta Diosninsi cachamushgansalvadorta pipis chasquicuptengajusancunapita perdonashmi canga.’ ”

Mana Israel runacuna Santu Espirituta chasquiyashgan

44Tayta Diosninsipa wilacuynintawilapaycaptinmi Corneliupa wayincholapan shuntacash caycagcunaman SantuEspíritu chargan. 45,46Sayno charmipaycunata juc idiömacunapaparlasergan. Sayno parlasiptinmi TaytaDiosninsi cuyapäcog cashgantacushishla lapanpis parlayargan. Saynoparlayashganta wiyarmi Pedruwanaywag Israel runacuna niyargan:“¡Mana Israel runa caycaptinpis TaytaDiosninsi paycunaman Santu Espiritutacachamush!” 47Saymi paywan aywagIsrael runacunata Pedro nergan:“Nogansino paycunapis Santu Espiritutachasquicuycäyaptenga juclapaycunatapis bautizashun.”

48Pedro sayno niptinmi Jesucristupajutincho paycunata bautizayargan.Saypitanami Corneliupa wayinchojuntaraycag runacuna Pedrutaruwayargan ishcay quimsa junaglapispaycunata goyäpänanpä.

Mana Israel runacunapisJesusta chasquicuyashganta

Pedro wilashgan

11 1Mana Israel runacunapisJesucristupa wilacuyninta

chasquicuyashgantami Judeaprovinciacho musyayargan apostolcunay waquin waugui-panicunapis. 2,3SaymiJerusalenman Pedro cutiycuptin waquinwauguicuna payta jamuräyargan:

10 11

Page 258: Quechua  huamalies bible - new testament

258

“Israel runa caycarga ¿imanirtä manaIsrael runacunapa wayinmanyaycushcanqui? Saynöpis ¿imanirtäpaycunawan micushcanqui?” nir.

4Sayno niyaptinmi paycunata Pedrowilapargan: 5“Tayta Diosninsita Jopemarcacho manacuycashgächömi ricargäjatuncaray jacu-nirag ciëlupitauraycämogta. 6Saycho shumagricaycunäpämi caycänä lapanpis manamicunapä cag uywacuna. Saycunagacargan chuscun chaquinpa pureguywacuna, chucaru uywacuna,lashtaypa puregcuna y vuelagcunapis.7Saychömi wiyargä ciëlupita: ‘Sayuywacunata pishtarcur micuy’ nimagta.

8“Sayno nimaptinmi nergä: ‘Manamisay uywacunataga noga micömansu,taytay. Manami imaypis micushcäsumana micunäpä nishgayquiuywacunataga.’

9“Saymi ciëlupita yapay nimargan:‘Sayno nish captëpis micunayquipänicaptënaga ama yupaytupämaysu: “Sayuywacunataga manami micömansu”nishpayqui.’ 10Saynöga nimarganquimsa cutimi. Nircurnami say jacutaciëlupa cutisicorgan.

11“Say hörami nogata ashimashpanposädaraycashgä wayimanchäyämorgan quimsa runacuna Cesareamarcapita. 12Saymi Santu Espíritunimargan mana mansariypapaycunawan aywayänäpä. Saynonimaptinmi aywayargä cay sogtawauguicunawan. Lapämi yaycuyargämana Israel runapa wayinman.13Saychömi wayiyog wilayämarganwayincho juc ángil yuriparcur caynonishganta: ‘Cachacuy Jope marcamanSimonta pushamunanpä. Paypa jucagjutinmi caycan Pedro. 14Paymitantyasishunquipä lapancastayquicunawan imanöpasalvacuyänayquipäpis.’

15“Wayiyog sayno wilamaptinmiJesucristupa wilacuyninta parlapargalaycorgä. Saycho parlapaycaptëminogansiman shamushgannölapaycunamanpis Santu Espíritu shamush.16Saychömi noga yarparcorgä Jesucristocayno nimashgansita: ‘Juan Bautistagayaculawanmi bautizargan runacunata.Tayta Diosninsimi isanga SantuEspirituwan bautizayäshunquipä.’ 17Saynishgannölami Jesucristumanyäracushga Santu Espirituta TaytaDiosninsi nogansiman cachamush.Nogansiman cachamushgannopaycunamanpis cachaycämuptenga¿pitä cä noga Tayta Diosninsita sapatachurapänäpä?”

18Sayno wilapaptinmiwaugui-panicuna Pedruta mananajamuräyargannasu. Saypa trucangacushicuyashpan niyargan: “¡Saynocaptenga mana Israel runacunatapisTayta Diosninsi salvaycanmi!”

Antioquiachöpis Jesucristuta runacuna chasquicuyashgan

19Estebanta wanurcasirnami Israelrunacunapa autoridänincunaJesucristuta chasquicogcunata waquintaprësu sarircur carcilman wichgayargan.Sayno carcilman wichgayaptinmiwaquin Jerusalenpita gueshpicuyarganFeniciapa, Chipripa y Antioquiapapis.Say marcacunaman chaycurmi Israelrunacunalata wilapäyargan Jesucristupaali wilacuyninta. Mana Israelrunacunataga manami pitapiswilapäyargansu. 20Chipripita yCirenipita Antioquiaman aywagrunacunami isanga tantyarganJesucristupa wilacuynin mana Israelrunacunapäpis cashganta. Saymi manaIsrael runacunatapis wilapäyarganJesucristuta chasquicur salvacuyänanpä.21Sayno wilacuyänanpäga Tayta

11

Page 259: Quechua  huamalies bible - new testament

259

a 12.4 Say wisanga Levadüraynag Tantata Micunan estawan Pascuapis say junaglamigalaycog.

Diosninsimi yanapargan. Saynöpamijusalicuycunata cacharir Jesucristutaascag chasquicuyargan.

22Sayta wiyashpanmi apostolcunaJerusalenpita Bernabëta cachayarganAntioquiaman saycho cagcunatayachasinanpä. 23,24Bernabëga ali runamicargan. Saynöpis Tayta Diosninsimanyäracur Santu Espíritu munashgannömiimaypis cawag. Antioquiaman Bernabéchaycurmi ricargan runacuna TaytaDiosninsi munashganno alicawaycäyashganta. Saymi cushicushpanpaycunata shacyäsergan TaytaDiosninsiman yäracur imaypiscawayänanpä. Saycho Bernabéyachasiptinmi más asca runacunaJesucristuta chasquicuyargan.

25Saypitami Tarso marcaman Bernabéaywargan Sauluta Antioquiamanpushananpä. 26Antioquiaman paywancutiycurnami juc wata asca runacunatayachasiyashpan Bernabëwan Saulosaycho täyargan. Antioquíamarcachörämi “Cristiäno” niytarunacuna galaycuyargan Jesucristutachasquicogcunata.

27Say wisanmi Tayta Diosninsipaprofëtancuna aywayargan JerusalenpitaAntioquiaman. 28-30Saychömi profëtaAgabuta Santu Espíritu musyasergan:“Fiyupa muchuymi cangamay-saychöpis” nir wilacunanpä. Saynowilacuptinmi Jesucristutachasquicogcuna wilanacuyarganimatapis cashganpita shuntarcur Judeaprovinciacho cag waugui-panicunapäapasiyänanpä. Say shuntayashgantamiBernabëwan Saulo apayargan Judeaprovinciaman. Saychönami mayorwauguicunata entregayargan paycunanamuchuy wisan aypucuyänanpä. Agabo

nishgannölami rasunpaypapis muchuycargan. Say muchuyga cargan Romachoemperador Claudio mandashganwisanmi.

Carcilcho Pedro wichgarashgan

12 1Say wisanmi Jerusalencho reyHerodes Jesucristuta

chasquicogcunata prësu sarisergan.2Saychömi apóstol Juanpa wauguinSantiaguta espädawan wanusinanpämandargan. 3Santiaguta wanusiptinmiIsrael runacunapa autoridänincunacushicuyargan. Saymi LevadüraynagTantata Micunan esta wisan Pedrutapisprësu sarisergan wanusiyänanpä. 4Pedrutasarircasirmi Herodes wichgasergancarcilman. Carcilchömi chunca sogta (16)soldäducunata churargan chuscu-camatrucanacuypa Pedruta cuidayänanpä.Pascuaa ushayrä lapan runacunapanaupancho Herodes juzgananpä captinmicarcilcho wichgaräsergan.

5Carcilcho Pedro wichgaraycaptinmiJesucristuta chasquicogcuna TaytaDiosninsita manacuycäyargan.

Carcilpita Pedruta ángil jorgush6Waraynin tuta juzgananpä captinmi

carcilcho Pedro ishcan maquinpitacadinawan llävish punuycargan ishcaysoldäducunapa chaupincho. Waquin cagsoldäducunanami täpaycäyargan cárcilpuncucho. 7Sauraga Tayta Diosninsicachamushgan ángil elagpita asicyarPedruta yuripargan cárcil rurincho.Riccharcasirmi nergan: “¡Apurä sharcuy,Pedro!” Niptinmi jinan höra Pedrupamaquinpita lläviraycashgan cadinacunacachacasquiyargan.

8Saypitami ángil yapay nergan:“¡Wachcacurcur jucla languiquita

11 12

Page 260: Quechua  huamalies bible - new testament

260

jaticuy!” Jaticurcuptinnami ángilnergan: “¡Punchuyquitapis jaticurcurguepaläpa yargamuy!”

9Saymi angilpa guepalanpa Pedroaywargan. Manami shumagtantyargansu rasunpaypayarguycashganta o sueñuylanchoyarguycashgantapis. 10Ruricho cagsoldäducunata y chaupi puncucho cagsoldäducunata päsarcur chargancälliman yarguna cag ërro puncuman.Say puncu quiquilanquichacasquiptinmi yarguyargancällimanna. Saypita juc esquïnataaywaycäyaptinmi ángil elagasquergan.

11Saymi japalanna caycashgantatantyacusquir Pedro nergan: “Cananmiisanga rasunpaypa musyä Tayta Diosnogaman angilninta cachamushganta.Sayno cachamurmi salvamash Herodispamaquinpita y Israel autoridäcunawanusiyämänanpä caycashganpita.”

12Carcilpita yargushganta shumagtantyarnami Pedro aywargan Juanpamaman Mariapa wayinman. Juanpajucag jutinmi cargan Marcos. Saychömiascag shuntacaycur Pedrupämanacuycäyargan Tayta Diosninsita.13Chaycur sawan puncuta Pedrotacacuptinmi yargamorgan Rode jutiyogjipash, pï cashgantapis ricananpä. Sayjipashga cargan Mariapa yanapagninmi.14Manarä sawan puncuta quicharmiparlacuyninpa Pedro cashgantareguisquergan. Saymi ruriman cörriylacutergan puncucho Pedro caycashgantawilananpä.

15Wilaptinmi ruricho caycagcunaniyargan: “¿Imanöpatä pay canga?¡Wiyapacushcanqui imacher!”

Niyaptinpis: “Manamiwiyapacushcäsu. ¡Rasunpaypami paycaycan!” nergan.

Saymi paycuna niyargan: “Manamipayga canmansu. Paypa angilnin

parlamog imatacherwiyapacushcanqui.”

16Sayyäga Pedro yaparir yaparirmipuncuta tacacorgan. Puncuta quicharirpayta ricaycurnami saycho cagcunawatpash ricacuyargan. 17Saymimaquinwan Pedro sëñarganupälacuyänanpä. Nircur wilapargancarcilpita Tayta Diosninsi imanöpajorgamushgantapis. Saypitana nergan:“Carcilpita yargamushgäta wilayculaySantiagutawan waquinwaugui-panicunatapis.” Saypita yarguriraywacorgan jucläpana.

18Pasa wararcuptinnami Pedrutatäpag soldäducuna ima päsashgantapismana tantyar quiquinpuratapunacuyargan: “¿Maytä Pedro?”niyashpan. 19Carcilcho manatariycuyashpannami soldäducunawanHerodes may-saypapis ashisergan. Manatariycuyaptinmi täpag soldäducunatanawanusiyargan.

Herodes wanushgan

Saypitana Herodes aywacorgan Judeaprovinciapita Cesarea marcachotänanpä. 20Tiro y Sidón marca runacunaHerodispa contran rurash captinmiHerodes rabiacushpan saymarcacunaman micuyta apayänantamunargannasu. Saymi saymarcacunacho yupa muchuy cargan.Sayno captinmi say runacunawilanacuyargan Herodisman parlagaywayänanpä. Manarä Herodiswanparlarmi paypa yanapagnin Blastuwanamistäta rurayargan. PaynamiHerodiswan parlargan Tiro y Sidónrunacunawan parlayänanpä. 21SaymiHerodes jitapargan juc junag Tiro ySidón runacunawan parlayänanpä. Sayjitapashgan junagmi jaticorgan másalinnin cag mödananta. Nircurnamitrönunman jamaycushpan runacunata

12

Page 261: Quechua  huamalies bible - new testament

261

b 12.25 Waugui-panicuna shuntayashganta musyanayquipä liyinqui Hechos 11.28-30.c 13.7,8 Griego idiömachöga Elimas ninanga brüju ninanmi.

parlapämorgan. 22Parlamushgantawiyaycurmi runacuna fuertipa niyargan:“¡Cay parlaycämog runaga manamirunalasu! ¡Payga Tayta Diosninsimi!”23Saymi: “Tayta Dioslata alabayay”ninanpa trucanga Herodes cushicorganrunacuna: “Gamga Diosmi canqui”niyaptin. Sayno Dios-tucuptinmi jinanhöra Tayta Diosninsipa angilnincastigargan. Saymi curu ushaypawanorgan.

24Saypitanami Jesucristupa wilacuynintawilacuyaptin may-saychöpis Jesucristutarunacuna chasquicuyargan. 25BernabëwanSaulunami waugui-panicunashuntayashgantab entregaycurAntioquiaman cutiyargan Marcos nishganJuanta pushacurcur.

Bernabëtawan Sauluta Santu Espíritu acrashgan

13 1Antioquiachömi cargan TaytaDiosninsipa profëtancuna y

yachasicogcunapis. Paycuna cayarganBernabé, “Yana Runa” nishgan Simón,Cirenipita cag Lucio, Manaén y Saulupis.Manaentami ashmayargan reyHerodistawan say wayilacho.2Jesucristuman yäracogcuna ayunar TaytaDiosta alabaycäyaptinmi Santu Espíritunergan: “Bernabëtawan Saulutami acrashcäali wilacuyta wilacur puriyänanpä.”

3Sayno niptinmi umancunaman maquintachuraycur paycunata yanapänanpä TaytaDiosninsita manacuyargan. Nircurnamipaycunata despachargan Jesucristupawilacuyninta wilacur puriyänanpä.

Jesucristupa wilacuyninta Chipricho wilacuyashgan

4,5Santu Espíritu nishgannowilacuyänanpä aywarmi Bernabëwan

Saulo chäyargan Seleucia marcaman.Marcos nishgan Juantapis paycunapushayargan yanapänanpä. Saymibüquiman wisarcur Seleuciapitaaywayargan Chipre nishgan islaman.Salamina marcaman chaycurmisinagogacunacho wilacuytagalaycuyargan.

6Jesucristupa wilacuyninta wilacurintëru Chipripa puriyargan Pafosmarcaman chäyashganyag. Saychömitariyargan Israel runa Barjesús jutiyogbrüjuta. Paymi: “Diospa wilacogninmicä” nir runacunata criyisergan. 7,8Brüjucaptinmi payta Elimas niyag.c Saybrüjoga amistäta rurargan Chipre islamarcacunapa mandagnin SergioPauluwanmi. Sergio Pauloga aliyarpayyog runa carmi BernabëtawanSauluta gayasergan wilacuyashgantawilapänanpä. Paycuna wilapäyashgantatantyarmi Jesucristuta chasquicuytamunargan. Chasquicuyta munaptinmisay brüju payta michargan manachasquicunanpä. 9Sayno michaptinmiSaulo rabianargan. Saulupanami jucagjutin cargan Pablo. Paymi SantuEspiritupa munayninwan say brüjutanergan: 10“¡Gamga ruraycanqui diablomunashgantami! ¡Saymi Tayta Diospacontran caycanqui! ¿ImanirtäJesucristupa wilacuyninta runacunachasquicuyänanta michaycanqui?11¡Sayno cashgayquipitami TaytaDiospa castïgunwan gapra ricacunquipä!Saymi juc tiempuyag asicyag pasataricanquipäsu.”

Sayno niptinmi jinan höra Elimasgapra ricacorgan. Saymi ruwacorganpilapis jancharcur wayinmanpushananpä. 12Sayno gaprayashgantaricarmi Sergio Paulo tantyargan Tayta

12 13

Page 262: Quechua  huamalies bible - new testament

262

d 13.22 1 Samuel 13.14.

Diosninsi rasunpaypa munayyogcashganta. Saymi Jesucristuta juclachasquicorgan.

Pisidiacho cag AntioquiachoPablo yachasishgan

13Saypitanami büquiman wisarcuryanapagnincunawan Pablo aywayarganPafos marcapita Pan liacho caycagPerge marcaman. Saycho paycunatacachariycurmi Marcos nishgan Juancuticorgan Jerusalenman. 14SaypitanamiBernabëwan Pablulana aywayarganPisidiacho cag Antioquía marcaman.Sábado jamay junag captinnamisinagogaman aywayargan. 15Saychömiyachasegcuna Tayta Diosninsipapalabranta liyimorgan. NircurmiBernabëwan Pablo jamaraycäyashgancagman juc runata cachayarganninanpä: “Wauguicuna, imalapisyachasimänayquipä captengapuntamanshi aywayanquiyachasiyämänayquipä.”

16Saymi puntanman aywarcurmaquinta Pablo jogarerganupälacuyänanpä. Nircurmi nergan:“Israel runacuna y mana Israelrunacunapis, yachasimushgäta shumagwiyayämay. 17Tayta DiosninsimiAbrahamta, Isaacta y Jacobta nerganpaycunapita miragcunata imaypisyanapänanpä. Say nishgannölami Egiptonacionchöna taycar Jacobpawilcancunapita mirayargan jatun naciónricacuyashganyag. Nircurnami TaytaDiosninsi milagrucunata rurashpanEgiptupita paycunata shuntamorgan.18Saypita chuscu chunca (40) watanosunyag jircapa puriyargan. Sayno purirTayta Dios nishgancunata manacäsucuptinpis Tayta Diosninsipacenciacorganmi. 19Saypita Canaán

nacionman chaycasirnami ganchisnacioncunata ushacäsiyänanpä TaytaDiosninsi yanapargan. Saynöpamipaycuna say marcancunataaypunacuyargan. 20,21Egiptuchocayashganpita Canaán nacionchomarcacunata aypunacuyashganyagpäsargan chuscu pachac pisga chunca(450) watanömi.

“Canaáncho carnami Israel runacunaquejanacuyaptin arreglananpä TaytaDiosninsi churargan juezcunata.Saypitanami profëtan Samuel wisannajuezcuna cananpa trucanga Israelrunacuna Tayta Diosninsitamanacuyargan rey cananpä. Saymi reycananpä Dios churapargan Benjamíncasta Cispa surin Saulta. Paymi chuscuchunca (40) wata mandag rey cargan.22Saypitanami Saulpa trucan Davidtanachurargan mandag rey cananpä. Manarärey captin Davidpäga Tayta Diosninsicaynömi nergan: ‘Isaïpa surin Davidmiisanga munashgäno cawag runa caycan.Payga lapan nishgäcunatamicäsucongapä.’d

23“Rey David castapitanami TaytaDiosninsi promitishgannöla Israelnacioncho juc salvador yurergan. PaygaJesucristumi. 24Jesucristo manaräwilacuptinmi Israel runacunata JuanBautista wilapargan jusancunatacacharir bautizacuyänanpä.25Nircurnami Juan Bautista nergan:‘Manami yarpäyashgayquinösu nogasalvador cä. Runacunata salvananpägajucrämi shamonga. Nogaga manamipayno munayyogsu caycä.’ Saynonergan Jesucristo wilacur puriytagalaycunanpä caycaptinnami.

26“Israel runacuna y mana Israelrunacunapis, shumag wiyayämay.Gamcunamanmi chämush

13

Page 263: Quechua  huamalies bible - new testament

263

e 13.32,33 Salmo 2.7. f 13.34 Isaías 55.3. g 13.35 Salmo 16.10.h 13.40,41 Habacuc 1.5.

salvacunayquipä cag ali wilacuy.27Jerusalencho tag runacuna yautoridänincunapis manamitantyayargansu salvamänansipäJesucristuta Tayta Dioscachamushganta. Sayno tantyayargansuTayta Diosninsipa profëtancunaJesucristupä guelgashganta cada sábadojamay junagcho liyirpis. Manatantyarmi paycuna Jesucristutawanusiyargan. Sayno wanusiyaptinmiCristuta wanusiyänanpä cashgantaTayta Diospa wilacognin profëtacunaguelgayashgannöla päsargan.28Wanusish cananpäga manami ni imajusantapis tariyargansu. Sayno captinpisPilätuman entregayarganjusayogtanöpis wanusinanpä. 29Saynoentregayaptinmi lapanpis päsarganTayta Diosninsipa profëtancunaguelgayashgannöla. Wanurcuptinnamipayman yäracogcuna pampayargan.30Pampash caycagtanami TaytaDiosninsi cawarisimorgan.31Wanushganpita cawarircasimuptinmiasca cuti Jesús yuripargan GalileapitaJerusalenman paywan aywagdiscïpuluncunata. Paycunami Jesúscawarimushganta wilacuycäyan.

32,33“Saymi Bernabëwan caychocaycäyä Jesucristupa wilacuynintagamcunata musyasiyänäpä. Cananwisanmi Tayta Diosninsi unaypromitishganta cumplish Jesucristutawanushganpita cawarisimur. Ishcay cagsalmuchöpis Tayta DiosninsiJesucristupita nergan:

‘Gamga cuyay surëmi canqui.Saymi gamta churä lapanta

mandanayquipä.’e34“Jesucristo wanushganpita

cawarimunanpä cashgantaga Tayta

Diosninsi palabrancho mastapiscaynömi nican: ‘Davidtapromitishgäcunataga lapantamicumplishä.’f 35Say promitishganpitamiSalmo libruchöpis David caynoguelgargan:

‘Cuyashgayqui cagtaga manamipamparashgalanchögacacharinquipäsu,

ni ayantapis ismunantamunanquipäsu.’g

36Manami quiquinpäsu David saynoguelgargan. Davidgapamparashgalanchömi ismurushacargan. 37Jesuspa ayanmi isangaismushgasu. Saypa trucanga TaytaDiosninsi payta cawarisimorgan.

38“Waugui-panicuna, canan nishgätashumag tantyacuyay. Tayta Diosninsicawarisimushgan Jesucristutachasquicur payman yäracuyaptiquimijusayquicunata perdonayäshunquipä.39Payman yäracuyaptiqui saynoperdonayäshunquipä Moisésguelgashgan leycunata mana cumpliytacamäpacuyaptiquipis. 40,41Jesucristutamana chasquicogcunapäga TaytaDiosninsipa profëtancunapis caynömiguelgayargan:

‘Tayta Diosninsi nishganta manacäsucogcuna,

segaypa nacanayquipä cashgantatantyacuyay.

Manami yarpanquiräsu imanonacanayquipä cashgantapis. h

Saymi Pabluwan Bernabé saynowilaparcur nergan: “Cuidä profëtaguelgashgancho niycashgannogamcunatapis päsayäshunquiman.”42Saypitanami sinagogapita lapanyarguyargan. Ali yachasish captinmipaycunata ruwacuyargan jucag cag

13

Page 264: Quechua  huamalies bible - new testament

264

i 13.47 Isaías 49.6. j 13.51 Say wisanga languincho caycag polvuta runacuna tapshiyagTayta Diosninsi juzgananpä cashganta say marca runacuna tantyacuyänanpämi.

säbadupis yapay yachasiyänanpä.43Sinagogapita Pabluwan Bernabéaywaptinmi Israel runacuna y manaIsrael runacunapis paycunawan ascagaywayargan. Paycunatami Pabloshacyäsergan cuyapäcog TaytaDiosninsiman imaypis yäracuyänanpä.

Pisidia provinciacho mana Israel runacunatana Pablo yachasishgan

44Saypita sábado jamay junagPabluwan Bernabé yapay cutiptin saymarcacho cagcuna cäsi lapanshuntacäyargan Jesucristupawilacuyninta wiyayänanpä. 45Saynoshuntacäyashganta ricaycurmi Israelrunacuna Pablupa contransharcuyargan: “Pabloga lutantamiyachaycäsin” niyashpan.

46Sayno niyaptinmi PabluwanBernabé mana mansacuypa niyargan:“Israel mayëcuna cayaptiquimiJesucristupa wilacuyninta puntatagamcunata wilapaycä. Saynowilapaptëpis Tayta Diospa naupanchoimayyagpis cawayta mana munarmichasquicuyanquisu. Saymi wilapashgätamana chasquicuyaptiqui mana Israelrunacunatana wilapäyäshä. 47ManaIsrael runacunapis Jesucristupawilacuyninta chasquicunanpämiguelgaraycan:

‘Mana Israel runacunapäpis acsinocanayquipämi gamtachurashcä.

Saynöpami may-saychöpis runacunasalvacuyangapä. i

48Pabluwan Bernabé saynoparlayashganta wiyarmi mana Israelrunacuna cushicuyargan, paycunapäpissalvación cashganta wiyayashpan.Saynöpami Tayta Diosninsi acrashgan

cagcuna gloriacho cawayänanpäJesucristuta chasquicuyargan.

49Saynöpami Jesucristupa wilacuyninwilacush cargan saycho cag lapanmarcacunapa. 50Saymi say marcachocag ali ricash warmicunata yrunacunatapis Israel runacuna shimitagoyargan Pablutawan Bernabëtachiquiyänanpä. (Say warmicunagasinagogacho sábado junagcunashuntacäyag.) Sayno chiquiyashpanmiIsrael runacuna Pablutawan Bernabëtagarguyargan say marcacunapita.51Sayno garguyaptinmi languinchocaycag polvuta tapshirishpanjaywacuyargan Iconio marcapana.52Jesucristuta chasquicogcunaga SantuEspíritu imachöpis yanapaptincushishmi cawayargan.

Iconio marcacho Jesucristupa wilacuyninta Pabluwan Bernabé

wilacuyashgan

14 1Iconio marcachöna caycarPabluwan Bernabé aywayargan

sinagogaman. Saycho shonguncunamanchagpä Jesuspä wilapäyaptinmi Israelrunacuna y mana Israel runacunapisJesucristuta chasquicuyargan. 2Saynochasquicuyaptinmi waquin cag Israelrunacuna rabianäyashpan runacunatashimita goyargan Jesucristutachasquicogcunata chiquiyänanpä.

3Saychömi Pabluwan Bernabétäyarganrä. Saycho tarmi TaytaDiosninsiman yäracuyashpan pitapismana mansacuypa Jesucristupa aliwilacuyninta wilapäyargan. Saywilacuyashgan rasunpaypa cashgantarunacuna musyayänanpämi PablutawanBernabëta Tayta Diosninsi yanaparganmilagrucunata rurayänanpä.

13 14

Page 265: Quechua  huamalies bible - new testament

265

k 14.12 Latín idiömachöga Zeusta niyan Júpiter y Hermestana niyan Mercurio. l 14.14 Saywisanmi Diospa contran pipis parlaptin jatirashgan mödananta runacuna rachiyag. Saynölami

yupa laquicushpanpis jatirashgan mödananta rachiyag. Say costumbripita mastamusyanayquipä liyinqui Génesis 37.29; Josué 7.6; 2 Reyes 2.12; San Marcos 14.63.

4Jesucristupa wilacuynintawilacuyaptinmi Israel runacunapaycunata chiquiyargan. Saymi waquinrunacuna apostolcunapa contransharcuyargan y waquin cagnamiapostolcunapa favornin sharcuyargan.5Apostolcunapa contran sharcogcunaga,Israel runacuna y mana Israelrunacunapis, autoridäcunawanwilanacuyargan apostolcunatasamgaypa wanusiyänanpä. 6,7Saytamusyaycurmi Pabluwan Bernabégueshpicuyargan Licaoniaprovinciaman. Nircurnami Listraman,Derbiman y say provinciacho cagwaquin marcacunamanpis aywarJesucristupa wilacuynintawilacuyargan.

Listra marcacho Pabluta samgayashgan

8Listra marcachömi juc wegru runacargan, yurishganpita-pasa mana pureg.9Say runami jamaraycargan Pabloparlashganta wiyar. Payta ricärirmiPablo tantyargan aliyänanpä TaytaDiosninsiman yäracuycashganta.10Saymi fuertipa nergan: “¡Sharcurcurshumag ichiy!” Sayno niptinmi juclaichircushpan puriyta galaycorgan.

11Sayta ricaycurmi quiquincunapaidiömancho runacuna cushicuyashpanniyargan: “¡Dioscunami runa-tucularnogansiman shayämush!”

12Bernabëpä yarpäyargan Zeusnishgan diosnin cashganta. YPablupäna, wilacog captin, yarpäyarganHermes nishgan diosnin cashganta.k13Say marca yaycunachömi Zeusnishgan diosninta adoracuyänan templo

cargan. Say templucho cag cüramipuncuman apamorgan waytan walgashtörucunata. Saycho lapan runacunawantörucunata wanusiyta munayarganapostolcunata adorayänanpä.

14Paycunata adorayta munayashgantatantyasquirmi Bernabëwan Pablolaquicuyashpan jatirashgan mödanantarachiriycuyargan.l Saymi runacunamanaywaycur niyargan: 15“¡Ama saytarurayaysu! Nogacunapis gamcunanorunalami cayä. Gamcunaman yachasegshayämushcä say manacag dioscunatacacharir rasunpaypa cag TaytaDiosninsitana adorayänayquipämi.Paymi ciëlutapis, cay pasatapis,lamartapis y lapan imatapis camargan.16Jesucristupa ali wilacuyningamcunaman manarä chämuptinmiTayta Diosninsi cachaparishushcanquimanacag dioscunata adorarcawayänayquipä. 17Sayno captinpistantyaycäsishunqui rasunpaypa cag Dioscashganta musyayänayquipämi. Saymicuyapäshushpayqui tamyasimun alicosëchata shuntar cushishcawayänayquipä.”

18Apóstol Pablo sayno nirtantyasiptinpis ajatarämi runacunatantyayargan Pablutawan Bernabëtamana adorayänanpä.

19Saypita waraynincunamiapostolcunata chiqueg Israel runacunaAntioquiapita y Iconiupitapis Listramanchäyargan. Say runacunami shimitagoyargan Pablupa contransharcuyänanpä. Paycuna niyashgantachasquiparmi runacuna Pablutasamgayargan pitegpä. Nircurwanushgana cashganta yarparmi

14

Page 266: Quechua  huamalies bible - new testament

266

garachashga apaycur marca cuchunmanjitasquiyargan. 20Saymi Jesucristutachasquicogcuna Pablo jitaraycashgancagman shuntacäyargan ayantashuntayänanpä. Saynojuntaparaycäyaptinmi cawarircamurnamarcaman cutergan. Saypitawarayninna Bernabëwan aywacuyarganDerbe marcaman.

21Derbiman chaycurnami Jesucristupawilacuyninta wilacuyargan. Saynowilacuyaptinmi asca runacuna Jesustachasquicuyargan. Nircurnamicutiyargan Antioquía, Listra y Iconiomarcacunaman. 22Say marcacunamancharmi Jesucristuta chasquicogcunatashacyäsiyargan Tayta Diosninsimanmana ajayaypa yäracuyänanpä.Saynöpis tantyasiyargan Diospanaupanman manarä chaptin runacunachiquiyänanpä cayashganta. 23Saynöpiscada marcacho mayor wauguicunatachurayargan waugui-panicunata saychoyachasiyänanpä. Nircurnamiayunayashpan Tayta Diosninsitamanacuyargan paycunatayanapäyänanpä.

Siriacho cag Antioquiaman Pabluwan Bernabé cutiyashgan

24Pisidia provinciapita aywacurmiPan lia provinciamanna chäyargan.25Saychönami Perge marcachöpisJesucristupa wilacuyninta yapaywilacuyargan. Nircurna aywayarganAtalia marcaman. 26Saypitanamibüquiwan Antioquiaman cuticuyargan.Saychömi yapay shuntacäyarganwaugui-panicunawan. Saywaugui-panicunami Tayta Diostamanacurir Pabluta y Bernabëta naupatacachargan may-saypapis wilacurpuriyänanpä. 27Antioquía marcamancharnami waugui-panicunashuntacaptin cushish wilapäyargan:

“¡Wilacuyninta wilacuyänäpä TaytaDiosninsi alimi yanapäyämash! ¡Saymimana Israel runacunapis Jesucristutachasquicuyash! ¡Paycunapis canangaTayta Diosmannami yäracuycäyan!” nir.Sayno wilayaptinmi wiyagcunapis

yupa cushicuyargan. 28PabluwanBernabé saycho asca quilamiwaugui-panicunata yachasir täyargan.

Jerusalencho apostolcuna wilanacuyashgan

15 1Say wisanmi Judeaprovinciapita Antioquiaman

waquin wauguicuna aywayargan.Chaycurmi waugui-panicunata caynoyachasiyargan: “Moisés guelgashganleycunata cumplir cuerpuyquitaseñalacurrämi salvacuyanquipä.”2Sayno yachasiyaptinmi PabluwanBernabé paycunata michäyargan saynomana yachasiyänanpä. Saymi sayyachasicogcuna Pabluwan Bernabëwan

yupa rimanacuyargan. Saynorimanacuyaptinmi Antioquíawaugui-panicuna Pablutawan Bernabëtaniyargan: “Saypita wilanacuyänayquipämejor aywayay Jerusalenman.Saychönami apostolcunawan y mayorwauguicunawanpis shumag parlayanquiseñalacunansipä o manaseñalacunansipä cashgantapis.” Saynoniyashpanmi waquin wauguicunatapisacrayargan paycunawan Jerusalenmanaywayänanpä.

3Jerusalenpa aywarmi Fenicia ySamaria provinciacunamanpischäyargan. Sayman charmiwilacuyargan mana Israel runacunapisTayta Diosninsita chasquicuyashganta.Sayno wilapäyaptinmi waugui-panicunacushicuyargan.

4Jerusalenman chäyaptinnamiPablutawan Bernabëta chasquicuyarganapostolcuna, mayor wauguicuna y

14 15

Page 267: Quechua  huamalies bible - new testament

267

m 15.16 David castapita reyta churananpäga nergan Jesucristupämi. David castapitaJesucristo yurishganta musyanayquipä liyinqui San Mateo 1.1; San Lucas 1.60; 23.3.n 15.18 Amós 9.11-12; Isaías 45.21.

saycho cag lapan waugui-panicunapis.Paycunatami Pabluwan Bernabéwilapäyargan may-saychöpis TaytaDiosninsi yanapashganta. Saynöpiswilapäyargan mana Israel runacunapissalvacuyänanpä Jesucristutachasquicuyashganta. 5SaymiJesucristuta chasquicog fariseorunacuna niyargan: “Manami paycunasalvacuyangasu Moisespa leynincunatamana cumplir. Saynöpis manamisalvacuyangasu cuerpunta manaseñalacorga.”

6Sayno niyaptinmi apostolcuna ymayor wauguicunapis shuntacäyargansay nishganpita wilanacuyänanpä.7Saycho waquin cag wauguicunaparlayämushganta wiyarmi Pedronergan: “Wauguicuna, musyayanquimimana Israel runacunata wilapänäpäTayta Diosninsi cachamashganta. Saynocachamash paycunapis wilacuynintachasquicur salvacuyänanpämi.8Cachamashgannöla mana Israelrunacunata wilapaptëmi paycunapisJesucristuta chasquicuyash. Rasunpaypachasquicushganta musyarmi TaytaDiosninsi Santu Espiritutapaycunamanpis cachamush. Nogansichasquicushgansinölami paycunapisSantu Espirituta chasquicuyash.9Saynöpami musyansi Jesucristutachasquicog cagta, Israel runa captinpismana Israel runa captinpis, TaytaDiosninsi perdonar salvashganta.10Sayno caycaptenga shumagyarpachacuyay. Mana Israel runacunataama obligashunsu Moisés guelgashganleycunata cumpliyänanpä. Saycunatagaunay Israel runacuna ni quiquinsipismanami cumpliyta puëdishcansisu.

Mana Israel runacunata Tayta Diosninsisalvashganta ¿imanirtä manacagmanchurayta munayanqui? 11¡ManamiMoisés guelgashgan leycunatacumplishgansipitasu Tayta Diosninsisalvamansi, sinöga SeñorninsiJesucristuta chasquicushgansipitamicuyapämashpansi salvamansi Israelruna cashgapis mana Israel runacashgapis!”

12Pedro sayno niptinmi saycho cagrunacuna lapan upälacuyargan.Saynami Pabluwan Bernabéwilapäyargan Tayta Diosninsiyanapaptin mana Israel runacunacagchöpis milagrucunata rurayashganta.

13Sayno wilapayta ushasquiyaptinmiSantiago nergan: “Wauguicuna,wiyayämay. 14Simón Pedrowilamashcansi mana Israelrunacunatapis cuyapashpan TaytaDiosninsi salvashganta. 15Pedrowilamashgansinölami unayprofëtancunawanpis Tayta Diosninsiwilacasergan:

16 ‘Israel nacioncho Davidpa castanrey mana captinpis juctamipaypa castanpita churashä reycananpä.m

17 Sayno rurashäpä Israel runacunapisy mana Israel runacunapisnogaman yäracayämänanpämi.

Sayno ruraptëmi lapan acrashgä cagrunacuna salvacuyangapä.

18 Sayno päsananpä cagtami TaytaDiosninsi unaypita-pasanasaycunatamusyasimashcansi. n

19Sayta yarparcasirmi Santiagomastapis nergan: “Tayta Diosninsipalabrancho sayno nicaptenga imatapis

15

Page 268: Quechua  huamalies bible - new testament

268

ama sapata churapäshunsu mana Israelrunacunapis Jesucristutachasquicuyänanpä. Saynöpis amaobligashunsu Moisés guelgashganleycunata cumpliyänanpä. 20Imanocaptinpis Israel waugui-panicunawanmana Israel waugui-panicuna aliricanacuyänanpä cartacushun. Saycartacho mana Israel waugui-panicunatawilashun ïdulucunapa jutinchopishtashgan aysata mana micuyänanpä,runacuna chinëru mana cayänanpä,warmicunapis mana waynäcuyänanpä,mana pishtaypa wanush uywacunapaaysanta mana micuyänanpä y uywapayawarnintapis mana upuyänanpä nimicuyänanpäpis. 21Saycunatacumpliyänanpäga sinagogacunachömiMoisés guelgashgan leycunata cadasábado jamay junag yachaycäsiyan.”

Mana Israel waugui-panicunaman cartacuyashgan

22Sayno niptin apostolcuna, mayorwauguicuna y waquinwaugui-panicunapis ishcaywauguicunata acrayargan PabluwanBernabé Antioquiaman cutiyaptinsaycho cag waugui-panicunata imatawilanacuyashgantapis wilayänanpä. Saywauguicunami cayargan JudaswanSilas. Judaspa jucag jutinmi carganBarsabás. Judastawan Silastami lapanwaugui-panicunapis cuyashpanrespitayag. 23Paycunawanmicartacuyargan Antioquiacho cagwaugui-panicunaman. Say cartatamicayno guelgayargan:

Antioquía marcacho cagwaugui-panicuna y Siria y Ciliciaprovinciacunacho cag waquinwaugui-panicunapis:

Apostolcuna y mayor wauguicunacarmi gamcunapä salüdötaapasiyämö.

24Nogacuna musyayashcä waquinwauguicuna gamcuna cagman shamurlutanta yachasiyäshushgayquitami.Paycunataga nogacuna manamicachayämushcäsu. Manacachaycäyämuptëpis paycunagagamcunata pantacäsir lutantashiyachasiyäshushcanqui:“Salvacuyänayquipäga cuerpuyquitaräseñalacuyay. Saynöpis Moisésguelgashgan leycunatarä cumpliyay”niyäshushpayqui.

25-27Sayta musyarmi lapäwilanacuyashcä gamcuna cagmanJudasta y Silasta cachayämunäpä.Paycunami tantyasiyäshunqui caycartacho guelgaraycashgancunata.Pabluwan Bernabëwanmi paycunashayämonga. Pabluwan Bernabëmiwanuytapis mana mansaypamay-saychöpis Jesucristupawilacuyninta wilacuycäyan.

28,29Santu Espiritumitantyasiyämashga cuerpuyquita manaseñalacurpis salvacuyashgayquita.Saymi wilanacuyashcä salvashganacaycarga ïdulucunapa jutinchopishtashgan aysata manamicuyänayquipä, ima uywapayawarnintapis mana upuyänayquipä,jurcacaypa wanush uywacunapaaysanta mana micuyänayquipä,runacuna chinëru mana cayänanpä ywarmicunapis manawaynäcuyänanpä. Cay cartachonishgäcunata cumpliyaptiquega alimicanga. Saylatami niyämö caycartacho.30Say wilanacuyashgannölami say

chuscun wauguicuna aywacuyarganAntioquiaman. Sayman chaycurmiwaugui-panicunata shuntayarganapayashgan cartata liyipäyänanpä.31Say cartata liyipäyaptinmi lapancushicuyargan. 32Judaswan Silaspis

15

Page 269: Quechua  huamalies bible - new testament

269

ñ 16.2 Waquenga “magta” ninanpa trucanga “mözu” niyanmi.

Tayta Diosninsipa profëtancunamicayargan. Saymi waugui-panicunatashumag tantyasir shacyäsiyargan TaytaDiosninsi munashganno imaypiscawayänanpä. 33Saychogoyarcuyaptinnami Tayta Diostaagradëcicuyashpan waugui-panicunaJudastawan Silasta despachayarganJerusalenman cuticuyänanpä. 34[Saynocaptinpis Silasmi isanga shumagyarpachacurir Antioquiachoquëdacorgan.] 35Pabluwan BernabëpisAntioquiachömi quëdacuyargan.Saychömi waquin wauguicunawanJesucristupa ali wilacuyninta yachasirtäyargan.

Marcan marcan wilacog Pablo yapay aywashgan

36Saypita asca quilatanami BernabëtaPablo nergan: “Acu cutishunJesucristupa wilacuynintawilacushgansi cag marcacunamanwaugui-panicunata watucamunansipä.”

37Sayno wilanacurmi Bernabépushayta munargan Juanta. Juanpajucag jutinmi cargan Marcos. 38Pablumiisanga Marcusta pushayta munargansu,punta cag aywaynincho Pan liapitacachariycur cuticush captin. 39SaymiPabluwan Bernabé say jananrimanacuyargan. Saynorimanacurcurnami Marcustapushacurcur büquiwan Bernabéaywargan Chipriman.

40Pablunami Silasta pushacurcuraywargan wilacuyashganmarcacunaman. Saypa aywayänanpämiwaugui-panicuna Jesucristutamanacuyargan paycunata yanapänanpä.41Siria y Cilicia provinciacunacho cagmarcacunaman charmi Pabluwan Silaswaugui-panicunata shacyäsiyargan

Tayta Diosninsi munashganno shumagcawayänanpä.

Pablutawan Silasta Timoteo walquishgan

16 1Saypita Derbe y Listramarcacunaman Pabluwan Silas

chäyargan. Listra marcachömiTimoteuwan reguinacuyargan.Timoteupa taytan mana Israel runacaptinpis mamanga Israel warmimicargan. Saynöpis Timoteupa mamangaJesucristuta chasquicushmi cargan.2Listra y Iconio marcacunacho tagwaugui-panicuna lapanpis parlayarganTimoteo ali magtañ cashganta.

3Timoteupa taytan mana Israel runacaptinmi Israel runacuna musyayarganTimoteupa cuerpun mana señalashcashganta. Saymi walquinanpä Pablopushayta munar Israel runacuna manajamuräyänanpä Timoteupa cuerpuntaseñalasergan. 4Saypita quimsannamarcan marcan aywayarganJesucristupa wilacuyninta wilacuraycar.Marcan marcan charmi apostolcuna ymayor wauguicuna apasiyashgancartata liyipashpan waugui-panicunatashacyäsergan cartacho guelgashgannölalapantapis cumpliyänanpä. 5Saynotantyasiyaptinmi waugui-panicuna

yupa cushicuyargan. Saymi waranwaran runacuna Jesustachasquicuyargan.

Macedonia provinciapitaruna gayacamogta Pablo sueñuynincho ricashgan

6Saypitami Pablo walquegnincunawanAsia provinciaman aywaytamunayargan Jesucristupa aliwilacuyninta wilacuyänanpä. Saynoyarpaptinpis Santu Espíritu manami

15 16

Page 270: Quechua  huamalies bible - new testament

270

o 16.10 Troaspitami cay libruta guelgag Lucaspis Pabluwan purir galaycorgan.

saypa aywayänanta munargansu.Saynami Frigia y Galaciaprovinciacunacho cag marcacunamanchaycuyashpan Jesucristupawilacuyninta wilacuyargan. 7Misiaprovinciaman chaycurnami aywaytayarpäyargan Bitinia provinciapa.Saychöpis Santu Espíritu manamimunargansu saypa aywayänanta. 8Misiaprovinciapa päsarmi chäyargan Troasmarcaman. 9Saychönami sueñuyninchoPablo ricargan Macedonia provinciapitajuc runa gayacaycämogta: “Caymansimpaycalämuy nogacunatayanapäyämänayquipä, taytay” nir.10Pablo sayno ricashgantawilayämaptinmi tantyayargäo saymarcacunamanpis wilacuynintachäsiyänäpä Tayta Dios munashganta.Saymi jucla puestucuyargäMacedoniaman aywayänäpä.

Filipos marcacho Jesucristupa wilacuyninta Pabluwan Silas

wilacuyashgan11Troas marcapita büquiwan aywar

chäyargä Samotracia islaman. Saypitawaraynin junagrämi chäyargä Neápolismarcaman. 12Saypitana Macedoniaprovinciaman aywar chäyargä Filiposmarcamanpis. Say marcaga carganRoma runacuna täyashgan marcami.Say marcachömi nogacuna juc ishcayjunag goyäyargärä.

13Saycho goyarmi yarpäyargä TaytaDiosninsita manacuyänanpä Israelrunacuna sábado jamay junag captinmayu cuchuncho shuntacäyashganta.Sayman aywarmi tariyargä shuntacashcaycag warmicunata. PaycunatamiJesucristupa ali wilacuynintawilapäyargä. 14Say warmicunawanmicaycänä Tayta Diosninsiman yäracog

Lidia jutiyog warmipis. Payga Tiatiramarcapita carmi morädo fïnu tëlacunataranticog. Jesucristo salvamagninsicashganta Pablo wilapaptinmi Lidiashumag tantyacur Jesucristutachasquicorgan. Saynochasquicunanpäga Tayta Diosninsimipayta tantyasergan. 15Saypita Lidiapacastancunapis Jesucristutachasquicuyaptinmi paycunatabautizayargä. Nircurnami nogacunataLidia ruwacayämargan: “NogapisJesucristuta chasquicushganacaycaptëga wayëman aywayculäshun,taytay, saycho goyäpäyämänayquipä”nir. Sayno niyämaptinmi posädacuyargäpaypa wayinchöna.

Pablutawan Silasta carcilman wichgayashgan

16Juc cutimi Diosta manacuyänäpäcagman aywaycashgächo tincuyargäsupaypa munayninwan adivinagjipashwan. Say jipash adivinaptinmipatronnincuna asca guellaytagänayargan. 17Say jipashmi nogacunatagatiräyämargan: “¡Cay runacunagamunayyog Tayta Dios munashgannocawagmi! ¡Paycunami gamcunatatantyasiyäshunquipä imanosalvacuyänayquipä cashgantapis!” nir.

18Sayno waran waran büllata rurargatiräyämaptinmi Pablo rabiacushpanjipashcho caycag supayta nergan:“¡Jesucristupa jutinchömi gamta gargöcay jipashpita yargunayquipä!” Saynoniptinmi jinan höra say jipashpita supayyargorgan.

19Saymi say jipashpa patronnincunaguellayta mana gänayänanpä captinnaprësu sariyargan Pablutawan Silasta.Nircurna autoridäcunaman apayarganpläzacho lapan runacunapa naupancho

16

Page 271: Quechua  huamalies bible - new testament

271

p 16.31 Say wisanga Jesucristuta papänin chasquicuptin warminpis surincunapis lapanmichasquicuyag.

juzgayänanpä. 20-22Autoridäcunamanapayaptinmi asca runacunapispaycunata gatiräyargan. ChaycasirmiPabluta tumpayashpan niyargan: “CayIsrael runacunami marcansichoyachaycäsin Israel runacunapacostumbrincunata rurayänanpä.Nogansega Roma runa cashpansimanami say costumbricunatagachasquipashwansu. Sayno yachasiptinmirunacuna yupa rabiash caycäyan.”

Sayno niyaptinmi saycho caycagrunacunapis paycunapa contransharcuyargan. Saymi autoridäcunapisPablupa y Silaspa janan cag mödanantalogtirir yupa wirusiyargan. 23Saynowirurcasirnami paycunata carcilmanwichgasiyargan. Nircurna prësucunacuidag runata nergan: “Managueshpiyänanpä paycunata segurollävinqui.” 24Sayno niyaptinmiwichgargan más ruri cag calapösuman.Nircurmi chaquincunata “cëpo” nishganracta tablapa ishcay uchcuncunamanjatergan mana yargunanpä.

25Saypita pulan pagasno caycaptinmiPabluwan Silas Tayta Diosninsitamanacurir cantayargan. Saynocantayashgantaga waquin cagprësucunapis wiyayarganmi. 26Saynocantaycäyaptinmi elagpita yupa pasasucsucyar carcilta cuyusergan. Saynöpislapan puncucuna jucla quichacäcorgany prësucuna wataräyashgancadinacunapis pascacäcuyargan.27Saymi prësucunata cuidag runapispasa sucsucyaptin riccharcamunanpägapuncucuna quichacash caycäyargan.Saymi prësucuna gueshpicuyashgantayarpar espädanta jorgurir quiquinwanusicuyta munargan. 28Saynowanusicuyta munaptinmi Pablo fuertipa

nergan: “¡Ama wanusicuysu! ¡Caycholapämi caycäyä!”

29Saymi prësucunata cuidag runagaacsicurcur carcilman cörrila yaycorgan.Pabluwan Silas caycäyashganmanchaycur sucsucyashpan puntanmangongurpacuycorgan. 30Nircurnacarcilpita paycunata jorgurir taporgan:“¿Imatarä ruräman salvacunäpä,taytacuna?” nir.

31Sayno tapuptinmi Pabluwan Silasniyargan: “Señor Jesucristutachasquicuy. Sayno chasquicurmi gamsalvacunquipä. Gam chasquicuptiquegawayiquicho tagcunapischasquicuyashpan salvacuyangapämi.”p

32Nircurnami say runata y wayinchocaycagcunatapis tantyaserganJesucristupa ali wilacuyninta. 33Saymiprësucunata cuidag runaga PablutawanSilasta jampergan garanpis pashtagpärunacuna wiruyashganta. NircurnamiJesucristuta chasquicushpan paypis ywayincho tagcunapis juclabautizacuyargan. 34Saypita wayinmanpushaycur micuyta garargan.Jesucristuta chasquicur TaytaDiosninsiman yäracuyashpanmiwayincho tagcunawan yupacushicuyargan.

35Waraynin tutanami autoridäcunawardiacunata cachayargan prësucunacuidag runaman, Pablutawan Silastacacharinanpä. 36Saymi prësucunatacuidag runa Pabluta wilargan:“Autoridäcuna wilacasiyämushgamcunata cacharinäpämi. Canangaaywacuyanquinashi” nir.

37Saymi wardiacunata Pablo nergan:“Roma runa caycaptëpis lapanpanaupancho mana tapupämaylapanogacunata wirusiyämash. Sayno mana

16

Page 272: Quechua  huamalies bible - new testament

272

tapupämaylapami cay carcilmanwichgasiyämash. ¿Saynowirurcasimarcu carcilpita pacaylapagargasimayta munaycäyan?¡Quiquincunarä shayämusun caypitajorgayämänanpä!”

38,39Sayno niptinmi wardiacunaautoridäcunaman cutiycuyashpanwilayargan Pabluwan Silas Romarunacuna cayashganta. Saytamusyaycurmi autoridäcunamansariyashpan aywayargan PabluwanSilas wichgaraycashgan cagman.Chaycurnami niyargan: “Roma runacashgayquita mana musyarmicastigasiyashcä, taytay. Saynocastigasiyashgäpitaperdonaycayälämay.”

Nircurnami carcilpita jorgurirpaycunata autoridäcuna ruwacuyargansay marcapita aywacuyänanpä.40Saypitanami Pabluwan Silasaywayargan Lidiapa wayinman.Saychömi waugui-panicunatashacyäsergan Tayta Diosman imaypisyäracuyänanpä. Nircurnami Filiposmarcapita aywacuyargan.

Tesalónica marcacho Pablupa contran sharcuyashgan

17 1Saypita Anfípolis y Apoloniamarcacunapa päsar Pabluwan

Silas Tesalónica marcaman chäyargan.Saychömi sinagoga cargan. 2Saymisinagogaman imaypis aywashgannoPablo say sinagogamanpis aywargan.Saychömi quimsa sábado yachasergan:3“Palabranchöga Tayta Diosninsinimansi salvamagninsi wanunanpäcashganta y nircur cawarimunanpäcashgantami. Say guelgarashgannölamiwanushganpita Jesusga cawarimush.Saynöpami musyansi salvamagninsiCristo cashganta. Saycunatami nogawilacur puriycä” nir.

4Sayno yachasiptinmi waquin Israelrunacuna, waquin mana Israel runacunay waquin rïca warmicunapisJesucristuta chasquicuyargan. 5Israelrunacunapa autoridänincunami isanga

yu runacunata shuntaycur shimitagoyargan Pablupa y Silaspa contransharcuyänanpä. Say yu runacunanamiasca runacunata shuntarcur Jasunpawayinman rabiash aywayarganPablutawan Silasta prësu sariyänanpä.

6Saycho mana tariycurna Jasuntawanwaquin wauguicunatanaautoridäcunaman garachashgaapayargan. Paycunami levantayargan:“¡Pablo y paywan pureg runacunamimay-saychöpis lutanta yachaycäsin!¡Cananga nogansimanna shayämushlutanta yachasimänansipä! 7¡Jasunmisay runacunata wayinman posädasish!¡Say runacunaga niyan Romachomandamagninsi emperadorpitapis Jesúsjutiyog runa más munayyog reycashgantami! ¡Sayno niyashpanmileyninsicunataga cäsucuyannasu!” nir.

8Sayno niyaptinmi saycho cagrunacuna y autoridäcunapis yuparabiacuyargan. 9Sayno rabiacuyaptinpisJasunwan waquin cag wauguicunaguellayta garantía churaycuryarguyargan.

Pabluwan Silas Berea marcacho Jesucristupa wilacuyninta

wilacuyashgan10Say sacaymi Pablutawan Silasta

waugui-panicuna cachayargan Bereamarcaman. Bereaman chaycurmi sábadojamay junag aywayargan sinagogaman.11Berea marca runacunaga manamiTesalónica marcacho runacunanösucayargan, sinöga Jesucristupawilacuyninta cushishmichasquicuyargan. Sayno carmi waranwaran Pablo yachasishgancunata Tayta

16 17

Page 273: Quechua  huamalies bible - new testament

273

Diosninsipa palabranman tincusiyarganrasun cagta yachaycäsishgantamusyayänanpä. 12Say marcachögaJesucristuta ascagmi chasquicuyargan,Israel runacuna y mana Israelrunacunapis. Saynömi chasquicuyarganmana Israel rïca warmicunapis.

13Berea marcachöna Pabloyachaycäsishganta wiyarmi Tesalónicamarcacho contran cag runacunaBereaman aywayargan saychöpisPablupa contran sharcuyänanpä.14Saymi waugui-panicuna Pablutagueshpisiyargan lamar cuchunmanjucläpa aywacunanpä. SilaswanTimoteunami Bereacho quëdacuyargan.15Lamarpa cuchunman chaycurmiwalquegnincuna Pabluta pushayarganAtenas marcaman. Saypitana Bereamancutiyargan Silastawan Timoteuta Pablocagman jucla cachayänanpä.

Atenas marcacho Jesucristupa wilacuyninta Pablo wilacushgan

16,17Atenas marcacho SilastawanTimoteuta shuyacushganyagmisinagogaman Pablo aywargan.Saychömi Israel runacunata y manaIsrael runacunatapis tantyaserganJesucristo pï-maytapischasquicogcunataga salvananpäcashganta.

Saynöpis Atenas marca cällicunapapuriycashgancho Pablo ricargan ascaïdulucuna caycagta. Sayta ricarmi Pablo

yupa laquicorgan. Saymi pläzachocaycag runacunata tantyaserganJesucristuta chasquicur TaytaDioslatana adorayänanpä.

18Pläzachömi Epicúrio nishgan yEstoico nishgan yachag runacunaimaypis shuntacäyag. Saymipaycunatapis Pablo tantyaserganJesucristupa ali wilacuyninta. Saynöpiswilapargan wanushcuna

cawariyämunanpä cayashganta.Saycunapita tantyasiptinmi waquinrunacuna niyargan: “Caygayachag-tucushpan ¿imataräparlacunpis?” Y waquinna niyargan:“Cayga mana reguishgansi dioscunaimapitacher parlapaycämansi.”

19,20Sayno nirmi Pabluta pusharganyachag runacuna shuntacäyashganAreópago nishganman. Saychömiwilanacuyänanpä mayor runacunaimaypis shuntacäyag. Say runacunamiPabluta niyargan: “Gam yachaycäsinquiimaypis mana wiyayashgätami. Sayyachaycäsishgayquita nogacunapisshumag musyaytami munayä.”

21(Atenas runacunaga y saycho tagjäpa runacunapis mushog yachasicuycaptenga shumag mayaytami munayag.Nircurmi waran waran saywiyashgancunalapita parlayag.)

22Saymi yachasishganta wiyaytamunayaptin Pablo nergan: “¡Atenasrunacuna! Asca dioscunataadorayänayquipä capillancunatarurayashgayquitami ricashcä.23Capillacunata ricapacurpuriycashgächömi ricashcä juccapillacho guelgaraycagta: ‘Caycapillaga mana musyashgansi diospämi’nir. Cananga mana musyaycarpis sayadorashgayqui Dios pï cashgantapisgamcunata tantyasiyäshayqui.

24“Paymi cay pasata y lapanimaycatapis camash. Ciëlutapis y caypasatapis munaynincho sarararmi runarurashgan capillacho tansu. 25Paymicawanansipä jämaytapis gomansi.Saynölami cawanansipänistashgansicunatapis puestupämansi.Manami nogansisu payta imatapispuestupansi, sinöga paymi nogansitalapantapis puestupämansi.

26“Juc runalata camashganpitamiascaman mirashcansi. Paymi

17

Page 274: Quechua  huamalies bible - new testament

274

destinamashcansi maycho tänansipä yimay wanunansipäpis. 27,28Cananpis paymana yanapämashgaga manamicawashwansu. Sayno captenga manamiajasu caycan Dios cashgantatantyacunansipä. Marca mayiquipisshumag yarpachacurir cayno nirmi unayguelgargan: ‘Lapansitapis TaytaDiosninsimi camamashcansi.’

29“Sayno caycaptenga amayarpäshunsu goripita, guellaypita, orumipita rurashgan ïdulucunano TaytaDios cashganta. 30Ïduluno cashgantarunacuna yarpäyaptinpis naupatagamanami castigargansu. Cananmi isangalapan runacunata nican ídolo adoraytacacharir pay munashgannönacawayänanpä. 31Pay munashgannomana cawagcunata juc junagjuzgananpämi juc runata churash. Sayruna pï cashgantapis musyanansipämiwanushganpita cawarisimush.”

32Wanushganpita cawarimushgantaPablo niptinmi waquin runacunaburlacur asipäyargan. Waquinrunacunanami niyargan: “Yapaypiscutiycalämunqui, taytay, mastapistantyasiyämänayquipä.”

33Saypitanami say mayor runacunashuntacäyashganpita Pablo aywacorgan.34Sayno captinpis juc ishcayrunacunalami Pablo wilapashgancunatachasquicuyargan. PaycunachömiAreopagucho shuntacag autoridäDionisio jutiyog runapis cargan. NircurDámaris jutiyog warmi y más waquincagpis Pablo wilacushgantachasquicuyargan.

Corinto marcacho Jesucristupa ali wilacuyninta Pablo wilacushgan

18 1Atenas marcapita aywacurmiCorinto marcamanna Pablo

chargan. 2Saychömi Aquila jutiyogIsrael runawan reguinacuyargan.

Aquilaga Ponto nishgan provinciachoyureg runami cargan. Payga Romachotashganpitami warmin Priscilawansayrä Corinto marcaman chäyashcaycäyargan. Sayman aywacuyarganlapan Israel runacunata Romapitaemperador Claudio garguptinmi.3Priscilawan Aquilami toldëra ruraytayachayargan. Pablupis toldëra ruraytayacharmi paycunawan targan toldëratarurayashpan.

4Cada sábado jamay junagmisinagogaman Pablo aywargan.Saychömi Israel runacunata y manaIsrael runacunatapis yachaserganJesucristuta Tayta Diosninsisalvamänansipä cachamushganta.5Macedonia provinciapita SilaswanTimoteo chäyaptinnami Pablogaaruyninta cachaycur waran waranJesucristupa wilacuyninta wilacorgan.Wilacurmi Israel mayincunatatantyasergan runacunata salvananpäJesucristo shamushganta. 6Saymi Israelrunacuna Pablupa contransharcuyashpan payta tucuytaashliyargan. Saymi mödanantatapshirishpan Pablo nergan:“Jesucristuta manachasquicuyashpayquimi quiquiquicunajusayog caycäyanqui Tayta Diosninsiin ernuman gaycushunayquipä.Jesucristupa wilacuynintawilapashgächönaga manamijusayognasu cä. Gamcuna chasquicuytamana munayaptiquimi mana Israelrunacunamanna aywashä Jesucristupawilacuyninta wilapänäpä.”

7Sayno nirmi say sinagogachoyachasinanpa trucanga Pablo aywarganTicio Justupa wayinman saychönayachasinanpä. Justoga mana Israel runacaycarpis Tayta Diosninsi munashgannocawag runami cargan. Paypa wayengacargan sinagogapa naupalanchömi.

17 18

Page 275: Quechua  huamalies bible - new testament

275

q 18.12 Acaya provinciachömi Corinto marca cargan. r 18.18 Saypita mastamusyanayquipä liyinqui Números 6.1-21.

8Saycho yachasiptinmi sinagogapamandagnin Crispo jutiyog runawayincho tagcunawan Jesucristutachasquicuyargan. Jesucristuta Crispochasquicushganta wiyaycurmi Corintomarcacho waquin runacunapisJesucristuta chasquicurbautizacuyargan.

9Juc sacaymi Pabluta yuriparcurJesucristo nergan: “Mana mansapaypapitapis wilacuynëta wilapay. 10Manacachaypami gamta yanapaycä caymarcacho imapis manapäsashunayquipä. Nogatachasquicamänanpäga asca runacunamicaycäyan cay marcacho.”

11Sayno niptinmi Corinto marcachoPablo targan juc wata sogta quilantin,Jesucristupa ali wilacuynintayachasishpan.

12Galión jutiyog runa Acayaqprovinciapa mandagnin canan wisanmiPabluta sarircur Israel runacunaapayargan Galionpa despächunman.13Saychömi paycuna niyargan: “Cayrunaga Romacho mandamagninsiemperador mana munashganreligiontami yachaycäsin. Saymi paytagamman apayämushcä lutantayachasishganpita castiganayquipä.”

14Pablo parlananpä caycaptin Israelrunacunata Galión nergan: “Cay runaleyninsicuna niyashganta rasunpaypamana cäsuptenga nimashgayquicunatachasquëmanmi.15Costumbrilayquicunapitarimanacuyaptiquega manami imatapismusyayta munäsu. Sayrimanacuyashgayquitaga quiquiquicunaarreglacuyay.”

16Sayno nirmi paycunatadespächunpita gargorgan.

17Paycunawanmi caycargan sinagogapamandagnin Sóstenes. Israel runacunatagarguptinmi despächo puncucho manaIsrael cag runacuna chiquishpanSóstenesta magayargan. Despächopuncucho magayaptinpis Galiongamanami washargansu.

Antioquía marcamanPablo cutishgan

18Saypita asca quilarämi Pablo targanCorinto marcacho. Nircurnamiwaugui-panicunapita despidicurCencrea marcaman aywargan.Saychönami agsanta rutucorgan TaytaDiosninsita promitishgantacumplinanpä.r Saypitanami Priscilawany Aquilawan Siria provinciamanbüquiwan aywayargan.

19Efeso marcaman chaycurmisinagogaman aywargan Jesucristosalvamagninsi cashganta wilacunanpä.Saypitanami Priscilatawan Aquilatacachaycur Efesupita Pablo aywacorgan.20Sayno aywacuycaptinmi saysinagogacho shuntacag runacunaPabluta ruwacuyargan paycunatagoyäpänanpä. 21Sayno ruwacuyaptinpisPablo despidicorgan: “[CanangaPascuapämi Jerusalenman imaycanöpischayta munaycä.] Tayta Diosmunaptenga yapaymi cutimushä.”Sayno nishpanmi büquiwan EfesupitaPablo aywacorgan.

22Cesarea marcaman charnaJerusalenman aywargan saycho cagwaugui-panicunata watucananpä.Saypitana aywargan Antioquíamarcaman saycho tänanpä. 23Saychotarcurnami Galacia y Frigiaprovinciacunapa yapay aywarganmarcan marcan, waugui-panicunata

18

Page 276: Quechua  huamalies bible - new testament

276

Jesucristupa wilacuynintayachasishpan.

Efeso marcacho Apolos wilacushgan24,25Say wisanmi Efeso marcaman

chargan Apolos jutiyog Israel runa.Payga cargan Alejandría marcapitami.Tayta Diosninsipa palabranta aliyacharmi churaypa churar runacunatashumag yachaseg. Sayno captinpisJesucristupita Juan Bautistawilacushgalantami payga musyargan.26Sinagogachömi Jesucristupita Apolospitapis mana mansapaypa wilacorgan.Juan Bautista yachasishgancunalataApolos yachasiptinmi PriscilawanAquila wayinman pushaycurJesucristupita masta tantyasiyargan.

27Saypita Acaya provinciaman Apolosaywayta yarpaptin waugui-panicunashacyäsiyargan saypa aywananpä. Saymicartacorgan Acayacho cagwaugui-panicuna Apolos chaptin alichasquicuyänanpä. Sayman chaycurnawaugui-panicunata shumag tantyaserganJesucristupa ali wilacuyninta. 28SaynöpisIsrael runacunata tantyasergan TaytaDiosninsipa palabrancho Jesuspäguelgaraycashgancunata. Saynöpamitantyasergan Jesusga salvamagninsiCristo cashganta.

Efeso marcacho Jesucristupa ali wilacuyninta Pablo wilacushgan

19 1,2Corintucho Apoloscaycaptinmi Antioquiapita

Pablo chaquilapa aywargan Efesuman.Chaycurmi tarergan Juan Bautistayachasishganta chasquicogcunata.Paycunatanami nergan: “¿GamcunagaSantu Espiritutachasquicuyashcanquicu?”

Sayno tapuptinmi paycuna niyargan:“Manami imaypis mayayashcäsu SantuEspíritu cashgantaga.”

3Saymi Pablo yapay taporgan: “Saynocaptenga ¿pipa yachasicuynintatäwilapäshushcanquibautizacuyänayquipä?”

Sayno niptinmi niyargan: “JuanBautistapa yachasicuynintamiwilapäyämash bautizacuyänäpä.”

4Saymi Pablo nergan: “JuanBautistaga runacunata bautizarganjusancunata cacharir Dios munashgannocawayänanpämi. Nircurmi paycunatayachasergan Jesucristo shamuptinpayman yäracuyänanpä.”

5Pablo sayno niptinmi saywauguicuna Jesucristupa jutinchobautizacuyargan. 6Nircurnamipaycunapa umanta yataycur TaytaDiosninsita Pablo manacorgan. Sayhörami Santu Espirituta lapanpischasquicuyargan. Saymi jucidiömacunapa parlayashpan TaytaDiosninsi tantyasishgancunataparlargan. 7Say wauguicuna chuncaishcaynömi (12) cayargan.

8Efesucho tarmi quimsa quila Pabloaywargan sinagogaman. Saychömirunacunata shumag tantyaserganJesucristupa ali wilacuyninta. 9,10Saynoyachasiptinpis waquin runacunagamanami chasquicuyta munayargansu.Chasquicuyta mana munarmipaycunaga runacunata shimitagoyargan Pablo yachasishganta manachasquicuyänanpä. Sayno cayaptinmiwaugui-panicunawan Tiranno jutiyogrunapa escuëlanman Pablo aywargan.Saychönami ishcay wata waran waranyachasergan. Saynöpami Asiaprovinciacho tagcuna, Israel runa carpisy mana Israel runa carpis, wiyayarganJesucristupa wilacuyninta.

11Saychömi Tayta Dios yanapaptinmilagrucunatapis Pablo rurargan.12Saymi runacuna pañuëlunta o imamödanantapis Pabluta töparcasir

18 19

Page 277: Quechua  huamalies bible - new testament

277

s 19.24 Latín idiömachöga Artemisata niyan Diana.

gueshyagcunaman apayargan. Saytayataycurnami say gueshyagcunaaliyäyargan. Saynölami supaycunapisrunacunapita yarguyargan.

13Jesuspa jutincho supaycunatarunacunapita gargushganta musyarmiwaquin Israel runacunapis Jesuspajutincho supaycunata garguytamunayargan. Saymi niyargan: “Pablowilacushgan Jesuspa jutinchömi caynacasishgayqui runapita gamta gargö.”

14Sayno rurayargan Esceva jutiyogrunapa ganchis surincunami. Escevagacargan mandag cürami. 15Paycuna juccuticho sayno garguyta camaptinmisupay nergan: “Noga reguëmi Jesusta.Saynömi Pablo pï cashgantapis musyä.Gamcunaga ¿pitä cayanqui nogatagargamänayquipäga?”

16Sayno nirmi say supay nacasishganruna löcutashpan Escevapa surincunata

yupa magar mödanancunatapis rachirushargan. Saymi pasaypa yawarlanagarapächula say wayipita gueshpiraywacuyargan. 17Saynorurashgancunata wiyar Efesucho Israelrunacuna y mana Israel runacunapis

yupa mansariyargan. Say päsashgantawiyarmi may-saychöpis runacunamusyayargan Jesucristo munayyogcashganta.

18Saynöpis waquin runacunaJesucristuta chasquicuyashpanjusalicuyashganta wilacuyargan:“Jesucristuta chasquicushgana carmicananga say jusalicuycunatacachariyashcäna.” 19Saynölami brüjururacunan libruncunatapis ascataapayämorgan lapanpa naupanchorupasiyänanpä. Say librucuna aycacuestashgantapis cuentata jorguptinchargan pisga chunca waranga (50,000)jornalpa chaninman. 20Saynöpami

Jesucristupa wilacuynin may-saymanpischaptin runacuna tantyayarganlapanpäpis Jesucristo munayyogcashganta.

21Saypitanami Pablo yarparganJerusalenpa aywananpägaMacedoniacho cag waugui-panicunata yAcayacho cag waugui-panicunatawatucaytarä. Saynöpis yarparganJerusalenpitaga Romapana aywananpäcashganta. 22Sayno yarparmi Macedoniaprovinciaman naupananpä cacharganTimoteutawan Erastuta. Pablumi isangaAsia provinciacho quëdacorganrä.

Efeso marcacho Pablupa contran sharcuyashgan

23Say wisanmi Efesucho waquinrunacuna yupa rabiacuyarganJesucristuta chasquicuyänanpä Pablowilacuptin. 24Saychömi Artemisasnishgan ïdulupa tacsha capillantarunacuna rantiyag wayinchosararäyänanpä. Say capillacunatamiDemetrio jutiyog runa guellaypita rurag.Say capillacunata ranticurmiDemetrioga capilla ruragmayincunawan asca guellayta gänayag.25Sauraga arog mayincunatashuntaycurmi Demetrio nergan:“Gamcuna musyayanquimi caycapillacunata rurar ali gänashgansita.26Gamcuna ricayashgayquinöpis ywiyayashgayquinöpis Pabloyachaycäsin: ‘Runa rurashganïdulucunaga manami rasunpaypaDiossu’ nishpan. Sayno yachasircriyisishga asca runacunatami. Manamicay Efeso marcalachösu saynoyachasish, sinöga intëru Asiaprovinciachöpis saynölami yachasish.27Runacunata sayno criyisiptin capillarurashgansita mananami

19

Page 278: Quechua  huamalies bible - new testament

278

rantimäshunpänasu. Saynömi Artemisadiosninsipa templuntapis manacagmanchurayanga. Sayno captengaArtemisatapis runacuna mananamiadorayanganasu. Paytagamay-saychöpis runacuna adorayanmi.”

28Demetrio sayno niptinmi arogmayincuna yupa rabiacur niyargan:“¡Artemisa diosninsi ali ricash casun!”

29Artemisata manacagman Pablochurashganta nir puriyaptinmi saymarcacho runacunapis rabiacuyargan.Saymi yupa büllata rurayashpanGayutawan Aristarcuta prësu sarircurapayargan runacuna shuntacäyänanpampaman. (Gayuwan AristarcogaMacedoniapitami shayämorgan Pablutayanapäyashpan.) 30Sayno apayaptinmirunacunawan parlananpä Pablo saymanaywayta munargan. Aywaytamunaptinpis waugui-panicuna paytamichäyargan mana aywananpä.31Waquin autoridäcunapis, Pabluwanreguinacurmi, wilacasergan runacunashuntacash caycäyashganman manaaywananpä.

32Runacuna shuntacäyashganchömiwaquin cag jucno parlayargan y waquincagna jucno parlayargan. Sayno büllatarurar gaparäyaptinmi runacunamusyayargansu imapä saymanshuntacäyashgantapis. 33Paycunatapisjitapänanpä cashganta yarparmi Israelrunacuna Alejandro jutiyog runatayaycasiyargan paycunapa favorninparlamunanpä. Saymi runacunapanaupanman Alejandro yaycuycurmaquinwan sëñargan upälacuyänanpä.34Alejandroga Israel runa cashgantamusyashpanmi say runacuna masräishcay hörano rabiashpan niyargan:“¡Diosninsi Artemisa ali ricash casun!”

35Sayno niyaptinmi más mandagautoridä sëñata rurargan runacunaupälacuyänanpä. Upälacuyaptinmi

nergan: “¡Efeso runacuna!May-saychöpis runacuna musyayanmiArtemisapa templun cay marcachocaycashganta. Saynöpis musyayanmiciëlupita unyamushgan Artemisa-niragrumitapis sararashgansita. 36Saytagamanami pipis ñëgayta puëdinsu. Imanirgaparashgayquitapis mana musyaycargaupälacuyay. 37Gamcunaapayämushgayqui runacuna manamiimatapis lutantaga rurayashgasu. Nidiosninsi Artemisatapis manamimanacagman churayashgasu. 38Saynocaycaptenga Demetrio y arogmayincuna cay runacunata quejacuytamunarga autoridäcunamanquejacuyäsun sayta arreglayänanpä.39Saypita maspis quejacuyänayquipäcaptenga lapan autoridäcunatashuntaycur saycunapita parlacushun.40Cayno büllata rurar puriyaptiquegaRoma autoridäcuna: ‘¿Imanirtäshuntacar büllata rurayashcanqui?’ nirtapumashgaga manami imaniytapiscamäpacushunpäsu.” 41Sayno nircurmilapan runacunata nergan wayinpanacuticuyänanpä.

Macedonia y Acaya provinciacunaman Pablo

aywashgan

20 1Bülla chawarcuptinnamiwaugui-panicunata Pablo

gayaycasir shacyäsergan Tayta Diosninsimunashganno imaypis cawayänanpä.Saypitanami aywacorgan Macedoniaprovinciapana. 2Macedoniaprovinciachöna marcan marcanpurergan Jesucristuta chasquicogcunatashumag tantyasir. Saypitana päsarganAcaya provinciaman. 3Saychömi targanquimsa quila. Saypita Siria provinciamanbüquiwan cuticunanpä caycar mayarganAcayacho tag Israel runacuna paytawanusiyänanpä wilanacuyashganta.

19 20

Page 279: Quechua  huamalies bible - new testament

279

t 20.5 Cay libruta guelgag Lucaspis Pabluwanmi purergan. u 20.9 Waquenga “magta”ninanpa trucanga “mözu” niyanmi.

Saymi büquiwan aywananpa trucangaMacedonia provinciapa päsarchaquilapana aywargan. 4Paywanmiaywayargan Pirrupa surin Sópater,Aristarco, Segundo, Gayo, Timoteo,Tíquico y Tró mupis. Pirrupa surinSópaterga Berea marcapitami cargan.Aristarcuwan Segundoga Tesalónicamarcapitami cayargan. Gayoga Derbemarcapitami cargan. Tíquico yTró munami Asia provinciapitacayargan. 5Paycuna naupacurnogacunatat shuyäyämargan Troasmarcacho. 6Levadüraynag TantataMicunan esta päsariptinmi Filiposmarcapita nogacuna büquiwanaywayargä Troas marcaman. Saypitapisga junagta Troas marcachonaupagcunata taripäyargä. Saychömiquëdacuyargä ganchis junag.

Euticuta Pablo cawarisishgan7Troaschönami Jesucristuta

chasquicog mayëcunawan domingojunag shuntacäyargä Tayta Diostaalabayänäpä y Santa Cënataupuyänäpäpis. Waraynin tuta Pabloaywacunanpäna carmi juc wayipaquimsa cag pïsuncho yachasergan pulanpagasyag. 8Saychömi ascamechërucunata sarisiyarganasicyänanpä. 9Say shuntacäyashgäcuartupa ventänanchömi juc magtauEutico jutiyog jamaraycargan. Pabloyachaycäsiptinmi say magtapunucäcushpan ventänapitajegacurporgan pampaman. Saypitawanushtana jogarcuyargan. 10SauragaPablo urarpur say wanush magtatamacalacurcorgan. Nircurwaugui-panicunata nergan: “Amamansacäyaysu. Cawarimushganami.”

11Nircur Pablo yapay wisarganyachaycäsishgan cagman Santa Cënataupuyänäpä. Saycho pasa warashganyagyacharcasir aywacorgan. 12Saymagtatanami cawaycagtana wayinmanpushayargan. Magtacawarimushganpitami lapanpiscushicuyargan.

Troaspita Miletuman Pablo aywashgan

13Troas marcapita Asonyag Pablochaquilapami aywargan. Nogacunanamibüquiwan naupacuyargä, AsonchönaPabluta shuntayänäpä. 14Asonchoshuntacarnami lapäcuna aywacuyargäbüquiwan Mitilene marcaman.15Mitilenipitanami waraynin junagchäyargä Quío nishgan islapasimpanman. Saypita waraynin junagnachäyargä Samos nishgan islaman.Saypita [Trogilio marcacho punurcur]juc junagtarä chäyargä Mileto nishganmarcaman. 16Pentecostés nishgan

estapä Jerusalenman imaycanöpapisPablo chayta munaptinmi Efesumanmana chaylapana aywayargä.

Mayor wauguicunata Pablo yäsishgan

17Mileto marcachönami Pablogayasimorgan Efesucho tag mayorwauguicunata paycunawan parlananpä.18Chäyämuptinmi nergan: “Gamcunagamusyanquimi cay Asia provinciamanchämushgä junagpita-pasa imanocashgätapis. 19Israel runacunachiquimaptinpis nacashpä wagarpisTayta Diosninsi munashgantami imaypisrurashcä. 20Jesucristupa aliwilacuyninta lapantami gamcunatayachasishcä cällicunachöpis y

20

Page 280: Quechua  huamalies bible - new testament

280

wayiquicunachöpis. 21Israel runacunatay mana Israel runacunatapis wilapashcäjusancunata cacharir SeñorninsiJesucristuta chasquicuyänanpämi.22Santu Espíritu nimaptinmi canangaJerusalenman aywaycä. Isanga saymanchaptë ima päsamänanpä cagtapismanami musyäsu. 23Maymarcacunachöpis runacuna carcilmanwichgamänanpä y nacasimänanpäcashgantami isanga Santu Espíritumusyasimash. 24Sayta musyarpismanami laquicösu. Nogagawanushgäyagmi cumplishäwilacuyninta wilacunäpä Jesucristochuramashganta. Saymi pï-maytapiswilapäshä Jesucristo salvamagninsicashganta.

25-27“Cananpitaga manamimaygayquipis ricayämanquipänasu.Jesucristupa wilacuyninta lapantamiwilapashcä. Wilapashgäpitanagamanami jusayogsu cä runacuna manachasquicuyaptinpis. 28Ama gongäyaysusalvamänansipä Jesucristo cruzchowanur yawarninta jichashganta.Nogansi-raycu wanush caycaptengacuidä jusalicuyanquiman. Saynöpismayor wauguicuna cayänayquipä SantuEspíritu churaycäyäshuptiquegawaugui-panicunata shumag ricayaymisicog runa uyshancunata aliricashganno.

29“Noga musyämi aywacuptëga lutanyachasicogcuna yu atognöpisshayämunanpä cayashganta. Paycunagawaugui-panicunata pantacäsirmilutancunata yachasenga. 30Manamipaycunalasu lutanta yachasenga, sinögagamcunapitapis waquin sharcuyangamilutanta yachasicog. Manami Jesucristomunashganno cawananta munarsuyachasenga, sinöga quiquincunatacäsucuyänanta munarmi. 31Sayno manacayänayquipä shumag tantyacuyay.

Yarpäyay quimsa wata sacaypapisjunagpapis avëcis hasta wagapaypapislapayquita shumag yachasishgäta.

32“Wauguicuna, Tayta Diosninsimunashganno cawanayquipämi imaypispayta manacuycä. Ama gongäyaysucuyamagninsi Jesucristupa wilacuynintayachasishgäcunata. Say wilacuynintacäsucorga Tayta Diosninsimunashgannömi cawayanquipä.Saynöpami gloriaman char lapanyäracogcunawan juntu herenciatachasquicuyanquipä. 33Gamcuna cagchocaycar manami pitapis resientipashcäsuni guellayninpä, ni gorinpä, nimödananpäpis.34Musyayashgayquinöpis quiquëmiarorgä nistashgäcunapäga. Saynoarurmi yanapargä nogawanpuregcunatapis. 35Gamcunapis saynorurar waquin cagta yanapänayquipämiimaypis yachasishcä. Saynoyanapänacur cawanansipämiJesucristupis yachasergan: ‘Pipisyanapäshunayquita shuyacunayquipatrucanga runa mayiquitayanapänayquitami Tayta Diosninsimunan.

36Sayno yäsircurmi Pablogongurpacuycur paycunawan TaytaDiosninsita manacuyargan.37,38“Cananga manami másricayämanquipänasu” nishganpitamilapanpis laquish wagar Pablutamacalayargan. Nircurnami büquicaycashgan cagman aywayargan paytadespachayänanpä.

Jerusalenman Pablo aywashgan

21 1Saycho yäracog mayëcunapitadespidicurir büquiwan

aywayargä Cos nishgan islayag.Warayninnami aywayargä Rodasnishgan islayag y saypitana chäyargäPátara nishgan marcayag. 2,3Pátaracho

20 21

Page 281: Quechua  huamalies bible - new testament

281

tariyargä Feniciaman aywag büquita.Saymi say büquiwanna aywar Chipreisla naupanpa päsayargä. Saynöpamichäyargä Tiro marcaman, saycho saybüqui cargancunata cacharinanpäcaptin. 4Saycho waugui-panicunawantincurmi paycuna cagcho goyäyargäganchis junagnintin. Paycunami SantuEspíritu tantyasiptin Pabluta niyarganJerusalenman mana aywananpä.5Nircurnami say marcapitaaywacuyaptë wauguicunapispanicunapis y wamracunapis lamarcuchunyag churayämargan. Saychömigongurpacuycur Tayta Diosninsitamanacuyargä. 6Saypita despidinacurirwisäyargä büquiman. Y paycunanawayincunapa cuticuyargan.

7Tiro marcapita yargurmi Tolemaidamarcayag chäyargä. Saychowaugui-panicunawan tincurmipaycunawan quëdayargä juc junag. 8Saymarcapita waraynin junag aywarchäyargä Cesarea marcaman. Saychoposädacuyargä Felipipa wayincho.Paymi Jesucristupa ali wilacuynintawilacog cargan. Paytami sogtawauguicunatawan naupata acrayarganJerusalencho micuyta aypunanpä.9Felipipa chuscu japala warmisurincuna cargan. Paycunami cayarganTayta Diosninsipa profetïsancuna.

10Saycho asca junagna caycäyaptëJudea provinciapita shamorgan Agabojutiyog waugui. Paypis TaytaDiosninsipa profëtanmi cargan.11Nogacuna cayashgä cagman shamurPablupa wachcunta aptarcur maquintay chaquintapis quiquin pancacorgan.Nircurnami nergan: “Caypancarashgänömi cay wachcupaduëñunta Israel autoridäcunapancaräsiyanga Jerusalencho. Nircurmana Israel runacunapa maquinmanmientregayanga. Sayno päsananpä

cashgantami Santu Espíritutantyasimash.”

12Say nishganta wiyaycurnogacunapis Cesareacho caycagwaugui-panicunapis Pabluta ruwayargäJerusalenman mana aywananpä.13Sayno ruwacuyaptë Pabloniyämargan: “Nogatapislaquinaycäsimanquinami. Amawagayaysu. Señorninsi Jesucristupawilacuyninta wilacushgäpita manamipancaränaläpäsu listu caycä, sinögaJerusalencho wanunäpäpis listumicaycä.”

14Niyashgäcunata Pablo manacäsuyämaptinmi mana másruwayargänasu. Saypa trucanga: “TaytaDios munaptenga jina saynöpiscangacher” niyargä.

15Saypitanami puestucuyargäJerusalenman aywayänäpä. 16Saymiwaquin wauguicuna Jerusalenyagpushayämargan. Saychönami Mnasonpawayinman posädacuyänäpä aywayargä.Mnasonga Chipripitami cargan. Payganaupapitanami Jesucristuta chasquicogcargan.

Santiaguta watucag Pablo aywashgan

17Jerusalenchönami waugui-panicunacushish chasquicayämargan.18Waraynin junagnami Pabluwanaywayargä Santiaguta watucayänäpä.Saychömi tariyargä lapan mayorwauguicunatapis shuntacash caycagta.19Paycunata saludarcurmi Pablowilapargan: “Jesucristupa wilacuynintamana Israel runacunata wilapaptë TaytaDiosninsi paycunatapis tantyasishchasquicuyänanpä.” Sayno wilashpanmimana Israel runacuna cagcho lapanpäsashgancunatapis wilapargan.

20Sayta wiyaycushpan TaytaDiosninsita paycuna manacur

21

Page 282: Quechua  huamalies bible - new testament

282

v 21.23 Nazareo runa cayman yaycogcunaga manami üvata micogsu. Saynöpis manamivïnuta ni ima shincäsicogtapis upogsu. Saynömi ayatapis yatagsu ni agsantapis rutucogsu.Sayta rurayag juc tiempuyaglami. Nazareo runa cananpä tiempo cumplircuptinnami agsantatemplucho rutusicorgan. Nazareo runapita masta musyanayquipä liyinqui Números 6.1-21.w 21.24 Israel runacunapa costumbrin cargan juclä marcapita cutiycur templumanyaycunanpäga saycho cag pözucho armacogrä puri cash cananpä. Saynömi Pablupistempluman yaycunanpäga puri cacogrä. x 21.24 Nazareo runa cananpä tiempocumplircuptinnami Tayta Dios nishganno templuman apayargan juc watayog carnishta, jucwatayog china uyshata, juc pogush carnita, juc canasta tantata y más waquintapis. Saypitamusyanayquipä liyinqui Números 6.14-15.

agradëcicuyargan. Nircurmi Pablutawilayargan: “Waugui Pablo,waranganpami Israel runacunaJesucristuta chasquicuyash. Jesucristutachasquicurpis paycuna munaycäyanMoisés guelgashgan leycunata pï-maypiscumpliyänantami. 21Paycunatamijucläpita shamog runacuna gampacontrayqui shimita gosh: ‘Pablogamay-saycho tag Israel runa mayinsitamiyachaycäsin Moisés yachasishganleycunata mana cumpliyänanpä.Saynöpis yachaycäsincostumbrinsicunata manacumpliyänanpä y wamrancunapacuerpunta mana señalasiyänanpä’ nir.

22“Cananga chämushgayquitamusyashpan shuntacaycur ¿imatarärurayäshunqui? 23Imanöpapispaycunata tantyasishun Moisésguelgashgan leycunapa contran manayachaycäsishgayquita. Nogacunapayarpaynëpitaga cayno rurashun: Chuscuwauguicunami Moisés guelgashganchonishgannöla Nazareo runa caymanyaycuyash.v Nazareo runa carmiagsanta templucho rutusicongapä. Sayrutusicunanpä cag junagchaycämunnami. 24Saymi costumbrinsicashganno templo yaycunachopuri cacurirw paycunawan yaycunquitemplo patiuman. Saychöna chuscuwauguicuna nistäyashgancunatarantipanqui Moisés guelgashganleycunacho nishganno altarman

apayänanpä.x Saynöpami runacunatantyayanga gampis Moisés guelgashganleycunata cumpliycashgayquita.

25“Mana Israel cagwaugui-panicunapä maynamicartacushcansi Moisés guelgashganleycunata mana cumplirpis Jesucristutachasquicur salvacuyänanpäcayashganta. Say cartachonishgansinöla salvashgana caycargaïdulucunapa jutincho pishtashganaysata ama micuyäsunsu, ima uywapayawarnintapis ama upuyäsunsu nimicuyäsunsu, mana pishtaypa wanushuywacunapa aysanta ama micuyäsunsu,runacuna chinëru ama cayäsunsu ywarmicunapis ama waynäcuyäsunsu.”

26Sayno niyaptinmi waraynin tutawilanacuyashgannöla say chuscunwauguicunawan templuman Pabloaywargan. Saychönami cüracunatawilargan say wauguicunawan agsanrutusicog ganchis junagtacutiyämunanpä cayashgantapis.

Pabluta templo patiucho prësu sariyashgan

27,28Saypita ganchis junagtanamitempluman Pablo yaycorgan saychuscun wauguicunawan. Saychocaycaptinmi Asia provinciapita shamogIsrael runacuna ricayargan templuchoPablo caycagta. Sauraga yupa rabiarPabluta prësu saripacuyargan: “¡Israelmayëcuna, cay runata prësu

21

Page 283: Quechua  huamalies bible - new testament

283

sarësiyämay! Cay runami may-saymarcacunapa purin contransi parlar.Saynöpis lutanta yachasirmi leyninsita ytemplunsitapis manacagman churaycan.Templunsita mana respitashpanmimana Israel runacunatapisyaycasimush” nir.

29Mana Israel runata templumanyaycasishganta yarpäyarganTró mutawan Pabluta cällichopuriycagta ricash carmi. Tró moga Efesomarcapita mana Israel runami cargan.

30Sayno niyaptinmi runacunarabiashpan Pabluta garachashgajorguyargan Israel runacunalashuntacäyänan templo patiupita jucagcag patiuman. Jorgurcurna puncutawichgayargan. 31Nircurmi saysicarunacuna Pabluta wanusiyta munarmagayargan. Saynomagaycashgantanami Romasoldäducunapa comandantin wiyargan.32Saymi soldäducunata shuntarcur juclaaywargan Pabluta magaycäyashgancagman. Soldäducuna chaycagtaricasquirmi Pabluta cachariycuyargan.33Say comandantinami Pabluta prësusarircur ishcay cadinawan watasergan.Saypita runacunata taporgan: “¿Pitä cayruna? ¿Imatatä rurash?” nir. 34Saynotapuptinmi waquin juc yarpaytaniyargan y waquinna juc yarpaytaniyargan. Sayno niyaptinmi imapäsashgantapis mana musyar Pablutacuartilman apasergan. 35Apaycäyaptinrunacuna magayta munaptinmisoldäducuna Pabluta wintuypacuartilman wisäsiyargan. 36Paycunataasca runacunami gatiräyargan:“¡Wanusish casun!” niyashpan.

Runacunapa naupancho Pablo wilacushgan

37Cuartilman yaycasinanpäcaycaptinnami Pablo nergan say

comandantita: “Rätula gamwanparlaytami munaycä, taytay.”

Niptin say comandanti Pablutanergan: “¿Griego parlayta yachanquicu?38Gam Egipto runami canqui, ¿au?¿Manacu gam gobiernupa contrannaupata sharcorgayqui? ¿Manacu gampurergayqui sunyag jircapa chuscuwaranga (4,000) wanusicog runacunatapushacurcur?”

39Saymi Pablo nergan: “Nogagamanami Egipto runasu caycä, sinögaIsrael runami, taytay. Ciliciaprovinciacho cag Tarso marcachoyuregmi cä. Cananga rätulacachaparcamay Israel mayëcunawanparlarcunäpä.”

40Sayno niptinmi say comandantiruwacushganta aunergan. Saymi Pablogrädacho ichiycur maquinwan sëñarganrunacuna upälacuyänanpä. Lapanupälacuyaptinna hebreo idiömapaparlapargan.

22 1Saymi Pablo nergan:“Taytacuna, wiyayämay.”

2Quiquincunapa idiömancho Pabloparlashganta wiyarmi lapanpisupälacuyargan. Saymi nergan:3“Nogapis Israel runami caycä. Ciliciaprovinciacho cag Tarso marcachömiyurishcä. Isanga winashcäJerusalenchömi. Gamalielmiyachasimash Moisés guelgashganleycunata. Sayno carmi TaytaDiosninsipa leynincunata lapanshongöwan cumplir gamcunano cargä.4Alita ruraycashgäta yarparmi Jesustachasquicogcunata ushacäsiyta munarwarmitapis olgutapis carcilmanwichgasergä. 5Sayno rurashgätamusyarmi más mandag cüra y lapanIsrael mayor runacunapis ordintagoyämargan Damascucho cagautoridäcuna yanapäyämänanpä. Saymiaywaycargä Jesucristuta

21 22

Page 284: Quechua  huamalies bible - new testament

284

chasquicogcunata Jerusalenman prësuapaycamur castigasinäpä.

Jesucristuta imanöpa chasquicushgantapis Pablo

wilacushgan(Hechos 9.1-19; 26.12-18)

6“Damascuman chänäpänacaycaptëmi pulan junagno elagpitanogaman ciëlupita elgucuynochipipimorgan. 7Saymi pasaman tunirwiyargä cayno nimogta: ‘Saulo, Saulo,¿imanirtä nogapa conträsharcuycanqui?’ 8Sauraga taporgä ‘¿Pitäcanqui, taytay?’ Sayno niptëminimargan: ‘Nogaga Jesucristumi caycä.Yäracamagcunata gaticacharga nogapaconträmi caycanqui.’

9“Say asicyämogta ricar nogawanaywagcuna yupa mansacäyargan.Isanga Jesucristo parlapämashgantagamanami wiyayargansu. 10Paytachiquiycashgäta nimaptinmi taporgä:‘¿Imatatä ruräman, taytay?’ Saynaminimargan: ‘Sharcurcur ayway Damascomarcaman. Saychönami juc runanishunquipä imata ruranayquipäcashgantapis.’ 11Ciëlupitaasicyämushganwan gaprayash captëminogawan aywaycagcuna janchaylapachäsiyämargan Damasco marcaman.

12“Say marcachömi targan Ananíasjutiyog runa. Paymi Moisés guelgashganleycunata cumplir Tayta Diosninsimunashganno cawargan. Damascuchotag Israel runacuna payga ali runacashgantami niyan. 13Ananíasricamagnë shamurmi nimargan:‘Waugui Saulo, cananpita yapaynamiricanqui.’ Sayno nimaptinmi jinan höraricargä. 14Nircurmi nimargan: ‘Israelrunacuna adorayashgan TaytaDiosninsimi acrashushcanqui paymunashganno cawanayquipä, Jesucristoyuripäshunayquipä y

parlashgancunatapis wiyanayquipä.15Sayno ricash y wiyash carmipï-maytapis Jesucristupa wilacuynintawilapanquipä. 16Canan jucla bautizacurTayta Diosninsita manacuy lapanjusalicushgayquicunataperdonashunayquipä.’

17,18“Sauraga Jerusalenmancutiycamur templucho Tayta Diosninsitamanacuycaptë Jesucristo yuriparcamarnimargan: ‘Jerusalenpita jucla yarguy.Caychöga manami chasquicuyangasuwilacuynëta wilacuptiqui.’ 19Saynonimaptinmi noga nergä: ‘Paycunamusyayanmi contrayqui naupatacashgäta. Saynöpis musyayanmimay-say sinagogaman aywar gammanyäracogcunata maga magarcurcarcilman apashgäta. 20WilacogniquiEstebanta wanusiyaptinpis saychömicaycargä “¡Wanusiy!” nishpä. Nogamisararargä wanusegcunapa janan cagmödanancunatapis. Sayno contrayquicaycarpis gamta chasquicushgätarunacuna musyayanmi. Saytamusyaycarga ¿manasurä paycunapisricacayämashpanchasquicuyäshunquipä, taytay?’ 21Saynoniptëpis Jesucristo nimargan: ‘Saynoyarpaptiquipis gamta cachaycä carumarcacunapa aywar mana Israelrunacunata nogapa wilacuynëtawilapänayquipämi.

Comandantipa munayninchoPablo cashgan

22Mana Israel runacunaman wilacogaywananpä nishganta Pablo wilaptinmirunacuna yupa rabiashpan niyargan:“¡Say runa ama cawasunsu! ¡Juclawanusishun!” nir. 23Sayno rabiashpanmijanan cag mödanancunatapis logtirirtapshiyargan. Nircurmi alpatapisjunagpa mashiyargan yupagaparäyashpan. 24Sayno niyaptinmi

22

Page 285: Quechua  huamalies bible - new testament

285

y 23.5 Éxodo 22.28.

Pabluta cuartil rurinman yaycaycasirsay comandanti soldäducunata nergan:“Cay runata castigayay. Sayrämiwilamäshun imanir paypa contranrunacuna sharcuyashgantapis.”25Castigananpä wataraycäsiptinnamisay soldäducunapa capitanninta Pablonergan: “Nogaga Roma runami caycä.Autoridäcunapis manarämijuzgayämanräsu. Sayno caycaptenga¿imanirtä castigamaytamunaycäyanqui?”

26Sayno niptinmi capitán aywargancomandantiman Pablo nishgantawilananpä. Saymi chaycur nergan: “Sayrunaga Roma runashi. ¿Canangaimatatä rurashun, taytay?”

27Sayno niptinmi say comandantiaywaycur Pabluta taporgan:“¿Rasunpacu Roma runa canqui?” nir.

Niptin Pablo nergan: “Au, taytay.Roma runami caycä.”

28Saymi comandanti nergan: “NogaRoma runa canäpäga asca guellaytarämipägashcä.”

Saymi Pablo nergan: “Nogaga Romaruna cä yurishgäpita-pasami.”

29Sayno niptinmi castigananpäsararag soldäducuna Pablutacachariycuyargan. Say comandantipisRoma runa cashganta musyarmansarergan cadinasishganpita.

Autoridäcuna shuntacäyashgancho Pablo cashgan

30Waraynin junag say comandantimusyayta munargan Pabluta imanirrunacuna chiquiyashgantapis. Saymimandag cüracunatawan Israelrunacunapa autoridänincunatagayasergan. Nircur Pabluta apasergansay autoridäcuna shuntacäyashgancagman.

23 1Saymi autoridäcunata ricärirPablo nergan: “Taytacuna,

manami imatapis lutantaga rurashcäsu.Sayno cawashgätaga Tayta Diosmusyanmi.”

2Sayno niptinmi runacunata másmandag cüra Ananías nergan Pablutashimicho lagyananpä. 3Saynolagyasiptin Pablo nergan: “Saynolagyasimashgayquipita quiquiquitamiTayta Diosninsi castigashunquipä.Caycho gam jamaraycanquileyninsicuna niyashganno jusäcashganta mana cashgantapisjuzgamänayquipämi. Leyninsichögamanami ninsu pita lagyasinayquipäpis.Sayno caycaptenga ¿imanirtäleyninsicunata mana cäsurlagyasimashcanqui?”

4Sayno niptinmi saycho caycagrunacuna niyargan: “¿Imanirtägayapanqui Tayta Diosninsi acrashganmás mandag cürata?”

5Saymi Pablo nergan: “Mandag cüracashgantaga manami musyargäsu. TaytaDiosninsipa palabrancho nicanautoridäninsita mana gayapänansipäcashgantami.”y

6Pablo musyargan say autoridäcunawaquin cag saduceo cashganta ywaquin cagna fariseo cashganta. Saymifuertipa nergan: “¡Taytacuna!Awilöcuna fariseo runa cashgannöminogapis fariseo runa cä. WanushcunataTayta Diosninsi cawarisimunanpäcashganta yachasiptëmijuzgaycäyämanqui.”

7Sayno niptinmi Pablupa favorninfariseucuna sharcur saduceucunawanrimanacur galaycuyargan.8Saduceucuna yachasiyag wanushcunamanana cawariyämunanpä cashganta.Saynöpis yachasiyag angilpis ni almapis

22 23

Page 286: Quechua  huamalies bible - new testament

286

z 23.17 Waquenga “magtata” ninanpa trucanga “mözuta” niyanmi.

mana cashgantami. Fariseucunanamiisanga yachasiyag wanushcunacawariyämunanpä cashganta, ángilcashganta y alma cashgantapis. 9Sayjanan yupa rimanacuyaptin Moisésguelgashgan leycunata yachasegfariseucuna waquin niyargan: “Cayrunaga manami imatapis mana alitagarurashgasu. Cay runataga pagta jucangilpis o juc almapis parlapash.”

10Saymi rimanacur más büllatarurayaptin comandantega caynoyarpargan: “Capasmi caycunaga Pablutawanusiyanmanpis.” Sayno yarparmisoldäducunata gayasimorgan Pablutacarcilman cutisinanpä.

11Saypita waraynin sacay PablutaJesucristo yuriparcur nergan: “Pablo,ama mansariysu. Jerusalenchowilacuynëta wilacushgayquinömiRomachöpis wilacunquipä.”

Pabluta wanusiyänanpä wilanacuyashgan

12Autoridäcuna shuntacäyashganpitawaraynin junagmi waquin autoridäcunajurayargan Pabluta wanusiyänanpä:“Pabluta manarä wanuserga amaimatapis micushunsu ni upushunsu”niyashpan. 13Sayno wilanacog runacunacayargan chuscu chuncapita (40)masmi. 14Nircurmi aywayargan mandagcüracunaman y Israel mayorrunacunaman niyänanpä: “Nogacunajurayashcä Pabluta manarä wanusergaimatapis mana micuyänäpä niupuyänäpämi. 15Canangaautoridäcunawan gamcuna: ‘Pablutashumag tapuyta munayä’ neg-tumpalacomandantita niyay waray tuta Pablutaapasimunanpä. Nogacunaga listulamicaycäyäshä apaycämoglatawanusiyänäpä.”

16Sayno parlayashgantami wiyarganPablupa sobrinun. Saymi carcilmanaywaycur wiyashgancunata Pablutawilargan. 17Wilaptin Pablo jucsoldäduta gayarcur nergan: “Caymagtataz comandantiman pushay,wilamashganta paytapis wilananpä.”

18Sayno niptinmi say magtatacomandantiman pusharcur nergan:“Pablumi gayaycasimar ruwacamashcay magtata gamman pushamunäpä.Paymi imata wiyashgantapiswilashunqui.”

19Saymi comandanti say magtatajucläman pusharcur taporgan: “¿Imatäcaycan wilamänayquipä?” nir.

20Saymi magta nergan: “Israelrunacunapa waquin autoridäninmiwilanacuyash Pablo imano cashgantapismusyayta munag-tumpala waray tutaautoridäcuna shuntacäyänan cagmanpayta apasinayquipä. 21Sayta amacriyiysu. Chuscu chuncapita (40) masmirunacuna jurayash Pabluta manaräwanuserga imatapis mana micuyänanpäni upuyänanpäpis. Say runacunamishuyaraycäyan Pablutaapaycäsiptilayquina wanusiyänanpä.”

22Wilarcuptinnami say magtatacomandanti nergan: “Ama pitapiswilapanquisu cay wilamashgayquitaga.”Sayno wilarcurmi say magta wayinpanacuticorgan.

Cesarea marcaman Pabluta apayashgan

23Sayta musyarcurmi comandantiishcay soldäducunata gayaycasir nergan:“Canan alistacuy ishcay pachac (200)soldäducuna chaquipa aywayänanpä,nircur ganchis chunca (70) soldäducunacaballun muntash aywayänanpä ynircur ishcay pachac (200) soldäducuna

23

Page 287: Quechua  huamalies bible - new testament

287

lanzanwan aywayänanpä. Paycunatamimandanqui canan sacay las nuëviCesarea marcaman aywayänanpä.24Saynöpis Pablo muntacunanpäcaballuta puestupay Judea provinciapamandagnin Félixman ali chänanpä.”

25Sayno nircurmi paycunawanapasinanpä cartata guelgargan. Saycartacho caynömi guelgaraycargan:

26Tayta Félix:Noga Claudio Lisias gamta saludä.

27Israel runacunami cay runata magarwanusiyänanpäna caycäyargan. SaymiRoma runa cashganta musyashpäsoldäducunawan aywashcä paycunataguechunäpä. 28Nircurnami imapitachiquishgantapis musyayta munarapayashcä Israel runacunapaautoridänincuna shuntacashcaycäyashganman. 29Saychönamichiquegnincuna niyargan: “Cayrunaga manami leyninsicunatacumplinsu.” Sayno niyaptinpis nogagamanami ima jusantapis tarishcäsuwanusish cananpä ni carcilchowichgaränanpäpis. 30Israel runacunaPabluta wanusiyänanpäwilanacuyashganta musyaycurmigamman apaycäsimö. Saynölamipaycunatapis nishcä naupayquichöräarreglayänanpä. Saylatami cananguelgarcamö.31Saymi comandanti mandashgannöla

say sacay soldäducuna Pablutaapayargan Antipatris marcayag.32Waraynin tuta chaquilapa aywagsoldäducuna cutiyämorgancuartilninman. Y caballuwanaywagcunana aywayargan PabluwanCesareaman. 33Cesareamanchaycurnami Félixta cartata goycurPablutapis entregaycuyargan.34Saynami Félix cartata liyirishpanPabluta taporgan maypita cashgantapis.Cilicia provinciapita cashganta

musyaycur nergan: 35“Contrayquicunachämuptinrämi musyashäpä imanircontrayqui sharcuyashgantapis.”

Nircur Pabluta wichgasergan reyHerodispa despächuncho caycagcarcilman.

Félixpa naupancho Pablo parlashgan

24 1Saypita pisga junagtanamiJerusalenpita Cesarea

marcaman chämorgan más mandag cüraAnanías. Paywanmi shayämorgan Israelmayor runacuna, Tértulo jutiyogabogädun pushash. Paycunaaywayargan Félixpa despächunmanPablupa contran niyänanpä. 2Saymidespächunman Pabluta chäsiptinTértulo nergan: “Tayta Félix, gam alimandag captiquimi ali cawayä. Saynöpiscay marcäcunacho ali cagcunatamirurasishcanqui. 3May-saychöpisrurasishgayquita ricarmi cushicuyä.

4“Aläpa tiempuyquita manaperdisinäpä gamta ruwacö rätulawiyarcamänayquipä. 5Cay prësutaapayämushgan runaga Nazaretpita cagJesuspa yachasicuynintayachasishpanmi may-saychöpis Israelrunacunata chiquinacaycäsin. 6Saynöminogacunapa templötapis manacagmanchurayta munargan. Saypitami prësusarircur [leynëcuna niyashgannojuzgayta munayashcä. 7Prësusararaycäyaptëmi Lisias jutiyog capitánmaquëcunapita Pabluta guechuyämash.8Nircurmi niyämash gampanaupayquichörä ima jusan cashgantapisshimpiyänäpä.] Canan quiquin Pablutatapushpayquimi musyanquipä lapanniyashgäcunapis rasun cag cashganta.”9Tértulo nishgannölami saycho cagIsrael autoridäcunapis niyargan.

10Sayno niyaptinmi Pabloparlamunanpä Félix sëñargan. Saymi

23 24

Page 288: Quechua  huamalies bible - new testament

288

Pablo nergan: “Tayta Félix, musyämiasca watana cay nacioncho gamautoridä cashgayquita. Saymimanacagcunapita paycuna conträsharcushganta wilapäshayqui.11Sayrämi chunca ishcay (12) junagJerusalenman chashcä Diostaadoranäpä. Pitapis tapucuptiquegarasun cagta nicashgätamiwilayäshunquiman. 12Templucho nisinagogacunachöpis ni maychöpismanami piwanpis rimanacuycagtasu nipitapis rabiaycäsegtasu tariyämash.13Cay runacunaga lulacuyashpanmilevantaycäyäman. Rasunpaypa paycunaniyashganno lutanta rurash captëgacanan mayganpis shimpimäsun.

14“Isanga paycuna niyashgannoJesucristupa ali wilacuynintamichasquicushcä. Jesucristupawilacuyninta chasquicur lutantaruraycashgäta yarpäyaptinpis paycunacriyiyashgannölami nogapis criyëMoisés guelgashgan leycunata y Diospaprofëtancuna lapan guelgashgancunata.15Saymi paycuna criyiyashgannonogapis criyë lapan runacunatawanushganpita Tayta Dioscawarisimunanpä cashganta. Saynocawarisimonga alita ruraptin mana alitaruraptinpis. 16Sayta musyarmi TaytaDios munashganno pï-maywanpis alilatarurar cawaycä.

17,18“Saymi waquin nacioncunachopurishgäpita unaytarä Jerusalenmancutishcä muchogcunapä guellayta apar.Jerusalenman chaycurmi templumanaywargä ofrendata churanäpä. Saychocaycaptënami Asia provinciapitashamog Israel runacuna tariyämargan.Manami asca runacunatawansu nipitapis büllata ruraycäsegtasutariyämargan. 19Saycho tarimagcunamicayman shayämunman cargan imatapismana alita rurash captëga

naupayquicho shimpiyämänanpä.20Saynöpis Jerusalencho cagautoridäcunapa naupancho imatapislutanta parlash captëga mäwiyanayquipä cayman shamogautoridäcuna jucla shimpiyämäsun.21Jerusalencho cag autoridäcunapanaupanchöga manami imatapis lutantanishcäsu. Saypa trucanga caynöminergä: ‘Gamcunaga cananjuzgaycäyämanqui wanushcunata TaytaDiosninsi cawarisimunanpä cashgantacriyiptëmi.

22Pablo wilacushganta shumagwiyaycurmi Félix tantyargan say Israelrunacuna manacagcunata Pablutajitapaycäyashganta. Sayno captinpisPabluta y contran cagcunata nergan:“Comandanti Lisias chämuptinmi mastatapushä. Saypitarämi gamcunataarreglayäshayquipä” nir.

23Nircur Pabluta cuidag soldädutanergan: “Carcilman Pabluta cutisiy.Prësu captinpis ama michanquisuwatucag shamuptin ricayänanpä.”

24Saypita waraynincunamidespächunman Félix cutergan warminDrusilawan. Drusilami cargan Israelcasta warmi. Despächunman Félixgayasiptinmi Pablo paycunatatantyasergan Jesucristuta chasquicurpayman yäracur cawayänanpä.25Saynöpis tantyasergan Diosmunashganno cawayänanpä, shumagtantyacuycur imatapis rurayänanpä yjuicio nalcho Tayta Diosninsi lapanrunacunata juzgananpä cashgantapis.Say nishgancunata wiyashpanmi Félixmansacäcur nergan:“Wichgarashgayquiman cuticuyna.Tiempö cashgan hörami yapaygayasimushayqui mastatantyasimänayquipä.”

26Saypita Félix pacaylapa päganantamunar Pabluta gayasimorgan asca cuti

24

Page 289: Quechua  huamalies bible - new testament

289

parlananpä. 27Mana pägaptinmi Pablutacachargansu. Saymi ishcay watantinPablo saycho wichgarargan. SaypitaFélixpa trucan jucna yaycorgan Judeaprovinciapa mandagnin. Paypa jutinmicargan Porcio-Festo. Félix yargucurnamiali autoridä cashganta Israel runacunayarpänanta munargan. Saymi Pablutaprësu caycashganpita cacharergansu.

Festupa naupancho Pablo parlashgan

25 1Saypita Judea provinciapamandag cayninta chasquircur

Festo chargan Cesarea marcaman.Chashganpita quimsa junagtarämiaywargan Jerusalenmanautoridäcunawan tincunanpä.2,3Jerusalenman chaycuptinmi mandagcüracuna y Israelcho más mandagautoridäcunapis aywayargan Festupadespächunman. Paycunaga maynamiwilanacuyashga cashga Jerusalenmanapaycaptilanna Pabluta wanusiyänanpä.Saymi Festupa despächunmanchaycuyashpan Pablupa contran sharcurtucuyta niyargan. Nircurnami Festutaruwacuyargan Pabluta Jerusalenmanapasinanpä. 4Ruwacuyaptinmi Festonergan: “Pabloga Cesarea marcachömiprësu caycan. Nogapis saymanaywanäpänami caycä. 5Saymanwaquinniquiwan aywashun, ima jusancashgantapis shimpiyänayquipä.”

6Jerusalencho juc semänano goyarcurFesto cuticorgan Cesareaman.Chashganpita waraynin junagnamidespächunman Pabluta apasergan.7Despächunman Pablo yaycuriptinmiJerusalenpita aywag Israel autoridäcunaPabluta tumpayargan lutancunatarurashganta. Sayno tumparpis manamiimatapis jusanta shimpiyänanpätariyargansu. 8Sayno manacagcunatatumpayaptinmi Pablo nergan: “Nogaga

manami imatapis mana alitagarurashcäsu Moisés yachasishganleycunapa contranga. Templutapismanami manacagman churashcäsu.Saynöpis Romacho mandamagninsiemperadorpa contranpis manamiimatapis parlacushcäsu.”

9Festoga tantyargan JerusalenmanPabluta cutisiyta Israel autoridäcunamunaycäyashgantami. Saymipaycunapita ali ricash cayta munarPabluta taporgan: “¿Jerusalenmanaywayta munanquicu saychojuzganäpä?” nir.

10Sayno tapuptin Pablo nergan:“Romacho mandamagninsiemperadormi gamta churashushcanquipitapis juzganayquipä. Saymi munayyogcaycanqui caylachönajuzgamänayquipä. Musyashgayquinöpismanami imatapis mana alitagarurashcäsu Israel autoridäcunapacontranga. 11Imatapis mana alita rurashcaptëga munayyogmi caycanquiwanusimänayquipäpis. Jusä manacaptenga manami pipis munayyogsucaycan wanusimänanpä. Saymi jusayogcashgäta manarä musyargaentregamanquimansu Israelrunacunaman. Juzgamayta manacamäpacushpayquega Romachomandamagninsi emperadorpadespächunman apasimay quiquinjuzgamänanpä.”

12Sayno niptinmi Festoyäsegnincunawan wilanacurir Pablutanergan: “Mandamagninsi emperadorCésar Romacho juzgashunayquitamunaptiquega canan paymanmiapasishayqui.”

Rey Agripapa naupanchoPablo cashgan

13Saypita warmin Bereniciwan reyAgripa mandashgan provinciapita

24 25

Page 290: Quechua  huamalies bible - new testament

290

a 26.5 Waquenga “magta” ninanpa trucanga “mözu” niyanmi.

chargan Cesareaman Festuwantincunanpä. 14Saycho goyaptinmi Festowilapargan: “Félix yargucur Pablojutiyog runata carcilpita manamicacharishgasu. 15Jerusalencho caycaptëmandag cüracuna y Israel mayorrunacunapis manacayämash say runawanusish cananpä. 16Saymi noga nergä:‘Roma autoridäcunaga manami pitapislutalaga wanusinsu contrancuna manaräshimpiptenga. Saymi paytashimpiptiquirä musyashä ima jusancashgantapis.’ 17Saymi paycunachaycayämuptin waraynin junag juclaaywargä despächöman arreglanäpä.Nircur apasimorgä say prësuta. 18Saychocontrancuna manami imatapisniyargansu noga yarpashgänöga. 19Saypatrucanga paycuna Pabluta tumpayargancostumbrincunata manacagmanchurashgalantami. Saynöpis paycunarimanacuyash wanushgana caycag Jesúsjutiyog runapitami. Pabloga nican sayruna cawaycashganta. 20Saynishgancunapita mana tantyarmi Pablutataporgä: ‘¿Jerusalenman apasinätamunanquicu saycho cag autoridäcunaarreglayäshunayquipä?’ nir.21Jerusalenman aywayta mana munarmisay runa manacamash Romamanapasinäpä. Payga munaycan saychönamandamagninsi emperador arreglananta.Saymi jinala prësu caycan saymanapasishgäyag.”

22Sayno wilaptin Agripa nergan:“Nogapis say runa nishganta wiyaytamunaycämi.”

Saymi Festo nergan: “Munaptiquegawaray gayasimushun pay nishgantawiyanayquipä.”

23Saypita waraynin junagmishuntacäyänan jatun cuartumanyaycuyargan warminwan rey Agripa,

mandag soldäducuna y lapanautoridäcunapis. Sayman lapanshuntacasquiyaptinnami Pabluta Festoapasimorgan. 24Chaycasiptinna Festonergan: “Tayta Agripa, lapayqui caychoshuntacash caycagcuna. Cay runawanusish canantami Jerusalenchöpis ycaychöpis Israel runacuna munaycäyan.25Paycuna sayno munayaptinpis manamiima jusantapis tarishcäsu wanusishcananpäga. Sayno carpis quiquinmimanacamash Romacho mandamagninsiemperador arreglananpä. Sauraga paymanacushgannölami Romamanapasinäpäna caycä. 26Manarä Romamanapasishpä puntata cartata guelgämanimanir apasishgätapis emperadormusyananpä. Saymi gamcunatagayasimushcä quiquinta tapurcur imayarpaylatapis goyämänayquipä.27¿Imanöpatä juc prësuta Romamandamagninsi emperadormanapasishwan imanir apasishgansitapismana tantyaserga?”

Agripapa naupanchoPablo parlashgan

26 1Festo sayno niptinmi Agripanergan Pabluta: “Imano

cashgantapis canan wilayämay.”Saymi Pablo nergan: 2“Tayta Agripa,

naupayquicho car cushicömi. Cananmusyanayquipä wilashayqui Israelautoridäcuna manacagcunatatumpaycäyämashganta. 3Gamgamusyanquimi Israel runacuna imanocayashgantapis y imapitarimanacuyashgantapis. Saymi maslatatantyarcunayquipä canan wilapäshayqui.

4“Marcächo y Jerusalenchöpis Israelmayëcuna lapanmi musyayan wamracashgäpita-pasa imano cawashgätapis.5Saynöpis musyayanmi magtaa

25 26

Page 291: Quechua  huamalies bible - new testament

291

cashgäpita-pasa fariseo runa cashgäta.Sayno cashgätaga quiquincunapiswilapäyäshunquimanmi. Waquinrunacunapitaga fariseucuna masmicumpliyan Moisés guelgashganleycunata. Saynölami fariseo runa carnogapis lapanta cumplergä.

6,7“Tayta Dios unaypita-pasami Israelrunacunata promitergansalvamagninsita cachamunanpäcashganta. Sayta wilacushgäpitamiIsrael autoridäcuna prësu sariyämash.Quiquincunapis Israel autoridäcunagacriyiyanmi salvamagninsita Tayta Dioscachamunanpä cashgantaga. Saymipagasta junagta Tayta Diosta manacurshuyaraycäyan say nishgannosalvamagninsita cachamunanpäcashganta. Say salvacogta Tayta Diosmayna cachamushgantawilacushgäpitami chiquiycäyäman. 8Saycachamushgan salvacogtagawanuscasiyaptinpis Tayta Dioscawarisimushgami. Gamcuna ¿manacucriyiyanqui wanushcunata Tayta Dioscawarisimunanpä cashganta?

9“Nogapis manarä tantyar conträcunachiquiyämashgannölami Nazaretmarcapita cag Jesucristutachasquicogcunata chiquergä. 10Mandagcüracuna cachamaptinmi Jesucristutachasquicogcunata Jerusalencho ascagtacarcilman wichgasergä. Saynölamipaycunata wanusiptinpis: ‘Alimiwanusinqui’ nergä. 11Lapansinagogacunacho ascagtami nacaseg cäJesusta ñëgayänanpä. Fiyupa chiquirmimay-saypitapis prësu sarircur apamog cä.

Jesucristuta imano chasquicushgantapis Pablo

wilapashgan(Hechos 9.1-9; 22.6-16)

12“Sayno prësu sarimunäpämiaywaycargä Damasco marcaman

mandag cüracuna cachayämaptin.13Saymi pulan junagno caycaptinciëlupita nogacunaman chilapyämorganintipita masrä. 14Sayno chilapyämuptinlapäcuna tuniyargä. Saychömi hebreoidiömacho cayno nimushganta wiyargä:‘Saulo, Saulo, ¿imanirtä nogapa conträsharcuycanqui? Sayno rurashpayquegapicata jaytag törunöpis quiquiquiminacanquipä.’ 15Saymi nergä: ‘¿Pitäcanqui, taytay?’ Saymi nimargan:‘Nogaga Jesusmi caycä.Yäracamagcunata gaticacharga nogapaconträmi caycanqui. 16¡Sharcuy! Gamtayuripashcä canan ricashgayquicunata ytantyasinäpä cagcunatapiswilacunayquipämi. 17Canan gamtacachashayqui Israel runacunaman ymana Israel runacunamanpiswilacuynëta wilacunayquipä. Wanusiytamunashogniquicunapa maquinpitamijorgushayquipä. 18Nishgäcunatawilaptiquimi runacuna tantyacuyangajusalicur cawaycäyashganta cacharirnoga munashgänöna cawayänanpä.Saynöpami Satanaspa munayninchocawayashganpita Tayta Diospamaquinchöna cawayangapä. Nogamanyäracayämashpanmi lapanjusancunapita perdonash cayanga.Saynöpami lapanpis gloriaman charTayta Diospa naupancho imayyagpiscushish cawayangapä.’

Jesús mandashganta Pablo cäsucushgan

19“Jesucristo sayno nicämaptenga¿imanirtä rurämansu nimashgancunata,tayta Agripa? 20Saymi wilacuynintawilapar galaycorgä Damascucho cagrunacunata. Nircurmi wilacorgäJerusalencho y Judea provinciacho cagwaquin marcacunachöpis. Nircur manaIsrael runacunatapis wilapargäjusancunata cacharir Tayta Diosninsi

26

Page 292: Quechua  huamalies bible - new testament

292

b 27.1 Cay libruta guelgag Lucaspis Pabluwanmi Romaman aywargan.

munashganno alicunata rurarcawayänanpämi. 21Saytawilacushgäpitami Israel autoridäcunatemplucho prësu sarircamar wanusiytamunayämargan. 22Prësusararämaptinpis Tayta Diosninsimiyanapaycäman yachagtapis manayachagtapis wilacuyninta wilapänäpä.Nogaga wilacuycä Moisés y waquinprofëtacuna guelgayashgancunalatami.23Paycuna guelgayargan Tayta Dioscachamushgan salvacog Cristowanunanpä cashganta, nircur lapanrunacunapitapis más puntatacawarimunanpä cashganta. Sayguelgaraycashgannölami Jesucristocawarimorgan Israel runacunata y manaIsrael runacunatapis jusancunataperdonar salvananpä.”

Jesusman yäracunanpä Agripata parlapashgan

24Pablo sayno wilaptinmi Festonergan: “¡Pablo, aläpaestudiashgayquipitami löcuyashcaycanqui!”

25Sayno niptinmi Pablo nergan:“Manami löcusu caycä. Nogagajuiciöchömi caycä, taytay. 26Caynishgäcunataga lapan runacunapismusyayanmi. Saytaga tayta Agripapismusyanmi. Saymi paypa naupanchoparlaycämö mana mansacuypa. 27TaytaAgripa, canan nimay. Tayta Diosninsipaprofëtancuna niyashganta criyiycarga¿imanirtä Jesucristo salvamagninsicashgantapis wilaptë criyinquisu?”

28Saymi Agripa nergan: “¿Saynimashgalayquiwan chasquicunäpäcashgantacu yarpanqui?”

29Niptin nergan: “Imano captinpisnoga munä gampis y caychowiyamagcunapis Jesucristuta

chasquicuyänayquitami. Isanga manamimunäsu Jesucristutachasquicuyashgayquipita noganocadinash cayänayquitaga.”

30Saypitanami Agripa, warminBerenice, Festo y saycho lapanjamaraycagcunapis yargucuyargan.31Nircurmi quiquinpura parlayargan:“Cay runapataga manami ima jusantapistarësu wanusish cananpä ni carcilchowichgaränanpäpis.”

32Saymi Agripa nergan Festuta:“Romacho arreglananpä manamanacush captenga cay runatacacharishwanmi cargan. Cananga imanocaptinpis Romamanrä apasishunmanacushgannöla saychoarreglananpä.”

Pabluta Romaman apasishgan

27 1Romaman aywayänäpäbcaptinmi autoridäcuna waquin

prësucunatawan Pabluta entregayargancapitán Juliuman. Payga caycargan“Augusto” nishgan tröpapacapitanninmi. 2Saymi wisäyargäAdramitiupita shamog büquiman. Saybüqui Asia provinciamanmi aywananpäcaycargan. Pabluta walquinäpämiAristarcuwan aywayargä. Aristarcogacargan Macedonia provinciacho cagTesalónica marcapitami. 3Cesareapitaaywarmi waraynin junag chäyargäSidón marcaman. Saychömi Pabluwanyachanänacur capitán Julio jucsoldädupa maquinman churarganreguinacuyashgancunaman aywananpä:“Reguinacuyashgayquicunaman aywayimalawanpis yanapäyäshunayquipä” nir.4Sidonpita yarguyaptënami yupavientumorgan. Saymi aywayargä Chiprenishgan isla cuchulanpa, saypa manaaläpa vientuptin. 5Saypita Cilicia y

26 27

Page 293: Quechua  huamalies bible - new testament

293

Pan lia simpanpa aywar chäyargäLiciacho cag Mira marcaman.

6Saychömi capitán Julio tarerganAlejandriapita shamog büquita. Italiapayargunanpäna captinmi say büquimanwisäsiyämargan aywayänäpä. 7Ascajunagtarä nacar chäyargä Gniduyag.Saypita aywaycäyashgä cagpa yupavientu sapäyämaptinmi aywayargäCreta nishgan isla naupanpa. Saypaaywar päsayargä Salmón marcanaupanpa. 8Nircurnami chäyargä sayislacho “Buenos Puertos” nishganmarcaman. Say cargan Lasea marcapitajuc ishcay lëwanölami.

9Sayman chäyänäpäga asca junagräminacayargä. Saymi tamya tiempocaptinna alinasu cargan saypitapäsayänäpä. Saymi büquicho cagrunacunata Pablo nergan: 10“Taytacuna,caynöla captenga manami alisu cangacaypita aywanansipä. Jinapaaywashgaga büquipis cargapisushacangami. Saynöla nogansipiscapascher ushacashwan.”

11Pablo sayno niptinpis capitangamanami cäsorgansu Pablo nishganta,sinöga büquiyogta y büqui manijagtamicäsupargan. 12Paycuna jucla Cretachocag Fenice marcaman aywaytamunayargan tamya quila päsashganyagsaylacho goyäyänäpä. Tamya quilacaptinmi Buenos Puertos nishganchobüqui ichinanpä alisu cargan.Fenicichöshi isanga ali cargan büquiichinanpä. Saymi capitán aunerganFeniciman aywayänäpä.

Vientuntin tamyapisyupa cashgan

13Aywayänä cagpa ali vientuptinyarpäyargä: “Cananmi isanga Fenicimanchäshun” nir. Saypita aywayargä Cretaisla cuchulanpa. 14Yarguyashgäpita másrätunninta “Euroclidón” nishgan

huracán Cretapita yupa vientömorgan.15Say huracanmi büquita apargalaycorgan. Saymi vientushamushganpa aywayta mana atiparbüqui manijagcuna cachapariycuyarganvientu apashgalanpana büquiaywacunanpä. 16Saypita Clauda nishgantacsha islapa aywar chäyargä aläpamana vientushgan cagman. Saychosegaypa nacarrä garachaypa apashgantacsha büquita wisarcasirmi büquijananman watayargan. 17Saypitanamiwascacunawan aywaycashgä jatunbüquitana watayargan manalacsicänanpä. Nircur lamar rurincho“Sirte” nishgan agushaman chänantamansarir büquita cachapargan vientuapashlanpana aywacunanpä. 18Saypitawaraynin junagpis saynöla yupavientumuptinmi apashgan cargatajitariyargan lamarman. 19Saypitawaraynin junag saynölavientumuptinmi büquipa gueruncuna yracta tëlancuna trucasiyänanpäapayashganta lamarman jitariyargan.20Asca junag yupa pucutay sapashcaptinmi ricacargansu inti nigoyllarcunapis. Saynöla yupavientumuptinmi cawayänäpäcashgantapis manana criyiyargänasu.

21Say junagcuna manami imatapismicuyargäsu. Saymi Pablo nergan:“Taytacuna, Creta islapita manayargamunansipä tantyasishgätacäsucayämaptiquega manami cayjinanpanacashwansu cargan ni imacunatapislamarman jitashwansu cargan. 22Saynocaptinpis ama laquicuyaysu. Manamimaygansipis wanushunsu. Saynocaptinpis büquimi isanga ushacangapä.23Maquincho sararämag Tayta Diosmicanan sacay nogaman cachamushangilninta. Say angilmi yuriparcamarnimash: 24‘Pablo, ama mansariysu.Romacho más mandag emperadorpa

27

Page 294: Quechua  huamalies bible - new testament

294

despächunman chanquipämi. Pipis manawanunanpä gam-raycumi Tayta Diosninsisalvanga büquicho cagcunata.’ 25Ángilsayno nicämaptenga ama mansariyaysu,taytacuna. Tayta Diosmanmi nogagayäracö. Ángil nimashgannölami cangapä.26Büqui ushacaptinpis isla cuchunmanmilamar jitarimäshunpä.”

27Ishcay semäna päsarcuptinnamiAdriático nishgan lamarchöna vientuwacman cayman purisiyämargan. Pulanpagasno caycaptinmi büquimanijagcuna: “Lamar cuchunmannamiïlu chaycansi” niyargan. 28Sauragayacupa jundunninta tupuptin quimsachunca sogta (36) metro cargan. Yapaytupuptin ishcay chunca ganchis (27)metrulana caycargan. 29Rumicunamanbüqui tacacänanta mansarirmi büquiichinanpä chuscu jatuncaray alaushayog

ërrucunata watarcur yacumanjitayargä. Nircur shuyaräyargä pasawarashganyagrä. 30Saycho büquitaichiseg-tumpala naupagman aywaycurbüqui manijagcuna tacsha büquitauräsiyta munayargan saywangueshpicuyänanpä. 31Saynoyarpaycäyashganta tantyarmi Pablowilargan capitantawan soldäducunata:“Büqui manijagcunami gueshpicuytamunaycäyan. Paycuna aywacuyaptengalapansimi wanushunpä.”

32Sayno niptinmi pipis managueshpiyänanpä soldäducuna tacshabüqui watarag wascacunata cusurirlamarman say büquita jitasquiyargan.

33Pasa wararcuptinnami runacunataPablo nergan: “Micushunna, taytacuna.Ima päsananpä cagtapis mana musyarishcay semänanami micushcansisu.34Cananga valorninsi mana ushacänanpämicushunna. Manami maygansipiswanushunpäsu.”

35Nircur lapanpa naupancho TaytaDiosta manacurir Pablo tantata micur

galaycorgan. 36Saymi Pablo micuycagtaricar waquin cagpis micuyargan. 37Saybüquichöga ishcay pachac ganchischunca sogta (276) runacunamicayargan. 38Saymi lapan micuyarganpacha junta. Nircur tacacänanpäcashganta yarpar büqui ancashyänanpäapayashgan trïgucunata lamarmanjitayargan.

Lamarman büqui talpucashgan39,40Pasa warasquiptinnami büqui

manijagcuna musyayargansu maychocayashgantapis. Lamar cuchunmanbüquita yaycasinanpä ali cashgantaricarnami say chuscu jatuncarayalaushayog ërrucunata cacharinanpäwatarag wascacunata cususquiyargan.Nircurmi timunninta pascarcur büquitavientu apananpä cag jatun racta tëlatawisäsiyargan. Saymi lamar cuchunmanbüqui aywar galaycorgan.41Aywaycashganchömi büquipa puntanagushaman jaticäcorgan. Saymi yacujaytaycälar büquipa guepan cagtapaquergan.

42Saymi soldäducuna prësucunatawanusiyta munayargan managueshpiyänanpä. 43Saynoyarpäyaptinpis Pabluta wanusinantamana munarmi capitán micharganpitapis mana wanusinanpä. Sayminadyayta yachag cagcunata nergan yacucuchunman yarguyänanpä. 44Nadyaytamana yachag cagcunatanami nerganbüqui paquishgan tablacunatasaricurcur paycunapa guepalanta yacucuchunman yarguyänanpä. Saynöpamilapäcuna yacupita yarguyargä.

Malta islacho Pablo cashgan

28 1Sauraga lamarpita lapäyargurmi musyayargä Malta

islacho caycäyashgäta. 2Saycho tagrunacunaga alimi chasquiyämargan.

27 28

Page 295: Quechua  huamalies bible - new testament

295

Saymi tamyar alaptin ninata sarircasirgayayämargan saycho mashacuyänäpä.3Ninaman gaycunanpämi Pablupisrämacunata shuntag aywargan. Saymishuntarcur ninaman gaycuycaptin rämarurinpita culebra yargamur Pablupamaquinta amucurcorgan. 4Maquinchowarcaraycagta ricaycur saycho tagrunacuna pasaypa mansacäyashpanniyargan: “¡Cay runaga runa mayintaimatacher wanusish! Saycher lamarpitacawaycar yarguptinpis desgraciapäsaycan.”

5Culebratanami maquinpita ninamanPablo tapshiriycorgan. 6Saymi lapanricagcuna yarpäyargan culebrapicashgan venënuwan jacaylapisjacananpä cashganta o wanunanpäcashgantapis. Sayno yarpäyaptinpisculebra canishgan manamiimanarganpissu. May höra imapis manapäsaptinmi runacuna niyargan: “¡Cayrunaga Diospis cacuncher!”

7Say mashacuycäyashgäpitacercanchömi Publio jutiyog autoridäpachacrancuna cargan. Paymi wayinmanchäyaptë ali chasquiyämargan. Saymipaypa wayincho quimsa junag goyäyargä.8Saychömi Publiupa taytan disenteriawanansa car cämacho ebriwan jitaraycargan.Saymi gueshyaycagman yaycuycur paytaaliyäsinanpä Tayta Diosninsita Pablomanacorgan. Nircur paypa jananmanmaquinta churaycuptinmi aliyargan. 9Sayruna aliyashganta musyaycur waquin caggueshyagcunapis shayämorgan Pabluman.Saychömi lapanta Tayta Diosninsialiyäsergan. 10Sayno aliyarcurcushicushpanmi ali ricayämargan.Saynölami aywacuyaptëna lapannistashgäcunata puestupäyämargan.

Romaman Pablo chashgan11Tamya quilacuna päsashganyagmi

Alejandriapita shamog büqui say islacho

cargan. Saymi quimsa quila say islachotarcur tamya quilacuna päsaptin saybüquiman wisäyargä aywacuyänäpä.Say büquipa umancho laglaypa dibujashcaycargan Cástor y Pólux nishgandiosnincuna. 12Saypita Siracusamanchaycur saycho goyäyargä quimsajunag. 13Siracusapitanami aywayargälamar cuchulanpa Regio nishganyag.Vientu ali yanapäyämaptinmi Regiupitaishcay junaglatana chäyargä Puteolimarcaman. 14Saychönami büquipitayargur tincuyargä waquinwauguicunawan. Paycunaruwacayämaptinmi juc semänapaycunata goyäpäyargä. Saypitanamichaquilapa aywayargä Romaman.15Sayman aywaycäyashgätami Romachocag waugui-panicuna musyayargan.Saymi paycuna shayämorgan Foro deApio nishganyag saychotaripäyämänanpä. Waquin cagnamiQuimsa Taberna nishganchoshuyaräyämargan saycho tincuyänäpä.Paycunata ricaycurmi Tayta DiosninsitaPablo cushish agradëcicorgan.16Romaman chaycuyaptënamiprësucunata entregargan cuartilman.Pablutami isanga juc wayimannaapargan saycho wichgaränanpä.Saychömi juc soldädo payta ricargan.

Israel runacunata RomachoPablo wilapashgan

17Chäyashgäpita quimsa junagtanamiIsrael mayor runacunata Pablogayasimorgan.Shuntacascayämuptinnami nergan:“Taytacuna, manami imatapis lutantarurashcäsu. Costumbrinsicunatapismanami manacagman churashcäsu.Lutanta imatapis mana ruraycaptëmiJerusalencho prësu sariycamar Israelchocag Roma autoridäcunamanentregayämash. 18Say autoridäcuna

28

Page 296: Quechua  huamalies bible - new testament

296

c 28.27 Isaías 6.9-10.

tapumarpis manami ima jusätapistariyargansu wanusiyämänanpä. Saymipaycuna cacharimayta munayargan.19Sayno captinpis Israel autoridäcunawanusimayta munayämargan. Saymimanacorgä caychörä mandagemperador arreglamänanpä. Saynomanacorgä manami say wanusimaytamunamag Israel mayinsicunata acusanäcashgasu, sinöga paycunapa maquinpitasalvacunäpämi. 20Lapan Israelrunacunanölami nogapis criyë TaytaDiosninsi salvadorta cachamunanpäcashganta. Say salvadorta maynacachamushganta wilacushgaläpitamicaycho prësu caycä. Saytamusyasinäpämi canan gamcunatagayasimushcä.”

21Sayno niptinmi saycho shuntacashcaycag Israel mayor runacuna niyargan:“Judea provinciapita manami imacartatapis chasquiyashcäsu imanocashgayquitapis musyayänäpä. Israelmayinsicunapis cayman chämurmanami imatapis parlacuyashgasugampitaga. 22Isanga may-saychöpisrunacuna parlaycäyan gamyachasishgayquicuna lutancashgantami. Saymi lutantayachasishgayquita o alitayachasishgayquitapis quiquëcunawiyayta munayä.”

23Sayno niyaptinmi juc junagshuntacäyänanpä jitapänacuyargan.Nishgan junag chämuptinnaposädaraycashgan wayiman ascagshuntacäyämorgan. Saymi tutapitatardiyag Moisés guelgashganleycunapita y Tayta Diosninsipaprofëtancuna guelgayashgancunapitapisPablo tantyasergan Jesucristosalvamagninsi cashganta. 24Saynotantyasiptinmi waquin runacuna Jesusta

chasquicuyargan y waquin runacunanachasquicuyta munayargansu.25Jesucristuta chasquicuyta manamunayashpanmi aywacuycäyarganna.

Saymi paycunata Pablo nergan:“Rasun cagtami Tayta Diospa unayprofëtan Isaiasta Santu Espíritutantyasergan cayno guelgananpä:

26 ‘Runacunata ninqui:“Gamcuna wiyaycarpis manami

tantyayanquisu.Ricaycarpis manami

chasquicuyanquisu.”27 Cay runacunapa shonguncuna

chucruyashmi caycäyan.Saymi rinrincunapis sapacashno

caycäyan.Nawincunapis mana ricagno

caycäyan.Sayno carmi paycunaga imata

yachasishgätapistantyacuyansu.

Saymi chasquicayämansujusalicuyashganpita perdonashcayänanpä.’c

28Isaías nishgannölami gamcunapiscaycäyanqui. Saymi cananga manaIsrael runacuna salvacuyänanpäpaycunamanna Jesucristupa wilacuyninchaycan. Paycunami isangachasquicuyangapä.”

29[Pablo sayno yachasishganpitamiIsrael runacuna quiquinpura parlaraycaraywacuyargan.]

30Ishcay watami Pablo targanarrendashgan wayicho. Saymanmipï-maypis watucag aywag. 31Saychöpislapan runacunatami Pablo wilapargan:“Tayta Diosninsipa maquinchocawanayquipäga Jesucristutarächasquicuyay. Paymi salvamagninsicaycan” nishpan. Runacunatayachasiptin manami pipis michargansu.

28

Page 297: Quechua  huamalies bible - new testament

297

Carta galaycunan

1 1Roma marcacho caycag yäracogmayëcuna:

Noga Pablo, Jesucristupa wilacognincarmi, cay cartata gamcunapäapaycäsimö. Jesucristupa apostolnincanäpämi Tayta Diosninsi acramash.Saymi Jesucristupa ali wilacuynintawilacur puriycä.

2,3Say ali wilacuyninta wilacorgaTayta Diospa surin Jesucristosalvamagninsi cashgantami wilacuycä.Pay salvamänansipä shamunanpäcashgantaga Tayta Diosninsipaprofëtancuna unaynami guelgayargan.Guelgayashgannölami salvamagninsi

cananpä rey David castapita Jesucristoyurergan. 4Paytami runacunawanusiyaptinpis Santu Espíritucawarisimush. Saymi musyansiJesucristo Tayta Diosninsipa surincashganta.

5Jesucristo nogansi-raycuwanushganpitami Tayta Diosninsicuyapämashpansi jusansicunataperdonamansi. Saymi Tayta Diosninsiapostolnincunata may-saynacioncunaman cachaycan say wilacuytawilacuyänanpä. Sayno wilacuycäyanrunacuna Jesucristuman yäracur TaytaDios munashganno cawayänanpämi.

6,7Romacho tag yäracog mayëcuna,gamcunapis Jesucristuta chasquicush carmi

ROMANOSRoma marcacho tag yäracog mayincunaman

apóstol Pablo cartacushgan

Roma marcaga Italia nacionpa capitalninmi cargan. Say marcapitami mandagemperador may-say nacioncunata mandargan. Romaman manarä aywarmi saychotag yäracog mayincunaman apóstol Pablo cay cartata cartacorgan. Cay cartatagacartacorgan Corinto marcapitami.

Cay cartachömi apóstol Pablo tantyasergan lapan runacuna jusayog caycarpisJesucristuta chasquicuyaptenga Tayta Diosninsi jusancunata perdonashganta(1.18-8.39). Saynöpis tantyasergan Israel runacunawan Tayta Diosninsi conträtutarurash captinpis Jesucristuta mana chasquicur mana salvash cayänanpä cashganta(9.1-11.36). Nircur Pablo tantyasergan Jesucristuta chasquicogcuna Tayta Diosninsimunashganno cawayänanpä cayashganta (12.1-15.13).

Saynöpis Romacho cag yäracog mayincunata Pablo wilargan Españamanaywagnöla watucayta munaycashganta. Saynöpis paycunata manacorgan Españapaaywaptin yanapänanpä (15.14-33). Carta ushananchönami Romacho caycagyäracog mayincunata saludargan (16.1-27).

Page 298: Quechua  huamalies bible - new testament

298

a 1.17 Habacuc 2.4.

Tayta Diosninsita cäsucuycäyanqui. Paymicuyar acrayäshushcanqui wamrancunacayänayquipä. Tayta Diosninsita ySeñorninsi Jesucristutami ruwacuycäcuyapäyäshushpayqui ali cawaytagoycuyäshunayquipä.

Romaman watucag Pabloaywayta munashgan

8Jesucristuta chasquicuyashgayquitamay-saychöpis runacuna parlayaptinmiTayta Diosninsita manacur agradëcicö.9Surinpa wilacuyninta wilacur sirvishgäTayta Dios musyaycanmi waran warangamcunapä manacuycashgäta. 10Saymipayta manacuycä gamcuna cagmanwatucag shamur ali chämunäpä.11Gamcunamanmi imaycanöpapisshamuyta munaycä Santu Espírituhabilidäta gomashganwan Jesucristupawilacuyninta yachasinäpä. 12Saynöpamijucninsi jucninsipis shacyäsinacuyäshunpäTayta Diosninsi munashganno cawanansipä.

13Waugui-panicuna, asca cutimigamcunaman watucag shamuyta munashcä.Shamuyta munarpis sapa captinmishamuyta camäpacushcäsu. Waquinmarcacunacho wilacuptë runacunaJesucristuta chasquicuyashganno gamcunacagchöpis runacuna Jesucristutachasquicuyänanpämi wilacuyta munaycä.14Reguish runacuna captinpis, mana reguishrunacuna captinpis, yachag runacunacaptinpis, mana yachag runacuna captinpis,lapantami Jesucristupa wilacuynintawilapänä caycan. 15Saymi Romamanimaycanöpapis shamuyta munaycäJesucristupa wilacuyninta wilacunäpä.

Ali wilacuyninta chasquicogcunata Tayta Diosninsi salvashgan

16Ali wilacuyninta chasquicurJesucristuman yäracogcunata Tayta

Diosninsi perdonar salvaycanmi, Israelruna captinpis o mana Israel runacaptinpis. Sayno captinmi manapengacuypa Jesucristupa wilacuynintapï-maytapis wilapaycä. 17Saywilacuyninmi tantyasimansi paymanyäracur salvash canansipä cashganta.Saymi palabranchöpis caynoguelgaraycan: “Tayta Diosman yäracogcaglami perdonash cangapä.”a

Runacuna jusasapa cayashgan18Tayta Diosman yäracog cagla

perdonash cananpä captinpis waquinrunacuna Tayta Diosman manamiyäracuyansu. Yäracuyänanpa trucangalutan yarpayman uman churacash carmijusalicular cawacuyan. Saynocawayaptinmi waquin runacunapispaycunata ricacuyashpan TaytaDiosninsi munashganno cawayansu.Sayno cawagcunataga Tayta Diosninsimanami jusalicushganta perdonangasu,sinöga rabiacushpan mana cuyapaypamiin ernuman gaycongapä.

19Runacunataga tantyacogtami TaytaDiosninsi camash. Saymi paycunamusyayan Tayta Diosninsi lapantapiscamashganta. 20Lapancamashgancunata ricarmi musyaycäyanTayta Diosninsi lapanpä munayyogcashganta. Saytaga unay runacunapismusyayarganmi. Saymi juicio nalchopipis sapacongasu: “Noga manamimusyashcäsu Tayta Diosninsi lapanpämunayyog cashganta” nishpan.

21Tayta Diosninsi lapanpä munayyogcashganta musyaycarpis runacunagamanami payta cäsucuyansu niagradëcicuyanpissu. Saypa trucangashonguncuna chucruyash captinmiTayta Diosninsi munashgannocawayänanpä tantyacuytapis

1

Page 299: Quechua  huamalies bible - new testament

299

camäpacuyansu. 22Paycunaga yarpäyanquiquincuna yachag cayashganta. Saynoyarpäyaptinpis yarpaynincunaupatacashmi caycäyan. 23Saymiimayyagpis cawag Tayta Diosninsitaadorayänanpa trucanga runa-niragïdulucunata ruraycular adorayan.Saynöpis adorayan vuelagcunatanoruraycur, uywacunatano ruraycur ylashtaypa puregcunatano ruraycur.

24Ïdulucunata sayno adorayaptinmipaycunata Tayta Diosninsi rabiashpan:“Jina munashganno imanöpiscawacuyäsun” nergan. Saymipaycunaga quiquin munashgannocawayashpan chïnäcur waynäcurpengacuypa cawayan. 25Sayno cawarmiTayta Diosninsipa wilacuynintachasquicuyansu. Tayta Dioslataadorananpä cashganta musyaycarpispay camashgancunata adorayan. TaytaDiosnilansi adorash cayculäsun. 26Sayrunacunaga Tayta Diosta mana cäsucurolgupis warmipis jucwan jucwanjusalicurmi puricuyan. Saynömiwarmicuna runawan tänanpa trucangapengacuypä warmipura shanaripacurolguwannöpis punucuyan. 27Saynölamirunacunapis warmiwan tänanpatrucanga olgupura munapänacurwarmiwannöpis punucuyan. Saynocayashganpitami paycunata TaytaDiosninsi yupa rabiashpanin ernuman gaycongapä.

28Pay munashganno cawayta manamunayaptinmi Tayta Diosninsirabiashpan cachapariycush manapengacuypa jusalicular cawacuyänanpä.29Sayno cawarmi imaycajusalicuycunatapis jusalicuyan,[runacuna chinëru cayan, warmicunapiswaynäcuyan,] quiquilanpä imatapismunayan, chiquinacuyan, runa mayintawanusiyan, wajucuyan, lulacurrasuntanörä imatapis parlayan y

washarima cayan. 30Saynölami pitapisjamuräyan, runa mayinpa contranimatapis parlayan, Tayta Diostacäsucuyansu, pï-maywanpisrimanacuyan, runa-tucuyan, alabacuyany lutancunata ruranalanpäyarpachacuyan. Paycunaga mamantapistaytantapis manami cäsucuyansu.31Imata yäsiptinpis chasquicuyansu,aunishganta cumpliyansu,cuyapäcuyninpis manami cansu y runamayintapis perdonayta manamimunayansu. 32Paycunaga musyayanmisayno cawagcuna in ernuman gaycushcayänanpä cayashganta. Saytamusyaycarpis mana mansacuypamijusalicuylacho cawayan. Saynölamipaycunaga waquin runacunatapisshacyäsiyan lutancunata rurayänanpä.

Jusaynag-tucogcunatapisTayta Diosninsi in ernuman

gaycunanpä cashgan

2 1Waquin runacunagajusaynag-tucuyashpan capascher

nicäyan: “¡Jusalicog cagtaga TaytaDiosninsi in ernuman gaycusun!” Saynonicarpis manami tantyayansuquiquincunapis jusalicuycäyashganpitain ernuman gaycush cayänanpäcashganta. 2Jusaynag-tucogcunatain ernuman gaycorga Tayta Diosninsijuzgananpä nishgannölami juzganga.3Sayno caycaptenga ama yarpäyaysujusasapa runacunalata in ernumangaycunanpä cashganta, sinögajusaynag-tucogcunatapis in ernumanmigaycongapä. 4Sayno captinpisrunacunata jusalicuyashganpitain ernuman jucla mana gaycuptin amayarpäyaysu Tayta Diosninsi manajuzgananpä cashganta. Paygain ernuman jucla gaycunanpa trucangarunacunata cuyapar shuyaraycanjusalicuyta cachariyänantami.

1 2

Page 300: Quechua  huamalies bible - new testament

300

5Tayta Diosninsi runacunatacuyapaycaptinpis waquin runacunagajusalicuycunata manami cachariyansu.Sayno mana cachariyaptinmi TaytaDiosninsi yupa rabiashpan juicio

nalcho in ernuman gaycongapä. 6Sayjunäga imanöpis cawashgan-tupumilapan runacunata juzgangapä.

7Mana jusalicuypa Tayta Diosninsimunashganno cawagcunaga paypanaupanchömi imayyagpis cawayangapä.8Tayta Diosninsi munashganno manacawagcunatami isanga rabiashpan manacuyapaypa in ernuman gaycongapä.9Saychömi paycunaga yupanacayangapä. Sayno nacayanga Israelruna carpis mana Israel runa carpis.10Tayta Diosninsi munashgannocawagcunami isanga pï carpisgloriaman char cushish cawayangapä.

11Tayta Diosninsega lapan runacunatamana jananpaylapami juzgangapä.12Saymi paypa mandamientuncunatamusyagcunata y mana musyagcunatapisjusancunapita Tayta Diosninsi juzgarin ernuman gaycongapä. 13Saynocaptenga Tayta Diosninsipamandamientuncunatawiyashgalanwanga manami pipissalvacongasu, sinögamandamientuncunatacumplegcunalatami salvangapä.

14,15Diospa mandamientuncunatamana musyag runacunapis lutancunatarurarga laquicuyanmi. Manamusyaycarpis say mandamientucunaniyashganno alita rurarga tranquïlumicawayan. Say mandamientucunatamana musyarpis paycunagatantyayanmi mana alita ruraycashganta.16Saymi juicio nalcho Diospamandamientuncunata mana musyagrunacunatapis jusalicuyashganpitaJesucristo juzgangapä. Saynojuzgananpämi Tayta Diosninsi

Jesucristuta churash. Saymi runacunasalvacuyänanpä may-saychöpiswilacuycä.

Mana cäsucog cag Israelrunacuna gloriaman mana

chäyänanpä cashgan17Waquinniquicunaga Israel runa

carmi Moisés guelgashgan leycunatayachacushgayquipita cushishcaycäyanqui. Saynöpis cushishcaycäyanqui unay castansicunawanconträtuta rurar Tayta Diosninsicuyayäshushgayquipita. 18Gamcunagapaypa leynincunata yachar waquinrunacunapitapis masmi tantyanquiTayta Dios munashganta ruranayquipä.19Saynöpis mana yachagcunatayachasinqui gaprano mana cayänanpä.Mana tantyagcunatapis tantyasinquipaycunapis Tayta Diospitamusyayänanpä. 20Saynölami Moisésguelgashgan leycunata yachacush carnicäyanqui: “Wamra-japuy cagcunatapisyachasë shumag tantyacuyänanpä.”

21Sayno waquin runacunatapisyachaycäserga ¿imanirtäquiquiquicunaga lutancunataruraycäyanqui? Mana suwacuyänanpäyachaycäserga ¿imanirtäquiquiquicunaga suwacuycäyanqui?22Warmipis runapis adulteriucho manacayänanpä yachaycäserga ¿imanirtäquiquiquicunaga adulteriuchocaycäyanqui? Gamcunaga Israel runacar ïdulucunata ricaytapis manamunaycarga ¿imanirtä ïdulucunapacapillanman yaycuyanquiadornuncunata suwacunayquipä?23Moisés guelgashgan leycunatayacharpis mana cumplerga TaytaDiosninsita manacagmanmichuraycäyanqui. 24Sayno cawayaptiquirasuntacher Tayta Diosninsipapalabranchöpis nican:

2

Page 301: Quechua  huamalies bible - new testament

301

b 2.24 Isaías 52.5. c 3.3 Israel runacunataga Tayta Diosninsi acrargan wamrancunacayänanpämi. Sayno acrarmi paycunawan conträtuta rurargan imaypis yanapänanpä. Israelrunacunanami say conträtuta chasquicur promitergan Dios nishgancunata imaypiscäsucuyänanpä cashganta (Éxodo 19.5-6; 24.7). d 3.4 Salmo 51.4.

“Gamcuna lutanta rurarcawayaptiquimi TaytaDiosninsipa wilacuynintamanacagman runacunachurayan.”b

25Gamcuna Israel runa carcuerpuyquita señalacuycäyanquisaynöpa salvacunayquipä cashgantayarpar. Señalacush caycarpis TaytaDiospa waquin mandamientuncunatamana cumplerga gloriaman manamichäyanquipäsu. 26Mana señalacushcagcunapis, Tayta Diosninsimunashganno cawarga, ¿manasuräpaycunapis salvash cayanga? 27Manaseñalacush carpis paycunami juicio

nalcho niyäshunquipä: “Señalacushcaycarpis y Moisés guelgashganleycunata shumag yachaycarpis¿imanirtä Tayta Diosninsitacäsucuyargayquisu?”

28Sayno caycaptenga manamimamayqui o taytayqui Israel runacayashgalanpitasu salvash caycäyanqui.Saynöpis manami cuerpuyquiseñalacush cayashgalayquipitasusalvash caycäyanqui. 29Saypa trucangasalvash caycäyanqui jusalicuycunatacacharir lapan shonguyquicunawan Diosmunashganno cawarmi. Saynöpamicuerpuyqui mana señalash captinpisshonguyquicuna señalashno caycäyan.Sayno cawagcunami rasunpaypa Israelrunacunaga caycäyan. Paycunatamirunacuna manacagman churayaptinpisTayta Diosninsega: “Alitamirurashcanqui” nengapä.

3 1Jusalicuyashganpita Israelrunacunapis gloriaman mana

chäyänanpä cashganta musyar ama

yarpäshunsu Israel runacunata TaytaDiosninsi manana cuyashganta.2¿Manacu Tayta Diosninsimandamientuncunata Moisestatantyasergan Israel runacunatatantyasinanpä? Israel runacunamiwaquin runacunatapis saymandamientucunata yachaycäsiyan.Saynöpami musyansi Israel runacunataTayta Diosninsi cuyashganta.

3Sayno caycaptinpis waquin Israelrunacunaga Jesucristuta manamichasquicuyansu. Mana chasquicurmipaycunaga cumpliyansu paycunawanTayta Diosninsi rurashgan conträtuta.cSay conträtuta mana cumpliptinpis amayarpäshunsu Tayta Diosninsi conträtorurashganta mana cumplinanpäcashganta. 4Israel runacuna Jesucristutamana chasquicur conträto rurashgantamana cumpliptinpis Tayta Diosninsegaconträto rurashganta imaypiscumplinmi. Payta cäsucogcunatayanaparga conträto rurashgantamicumpliycan. Saynölami payta manacäsucogcunata castigarpis conträtorurashganta cumpliycan. TaytaDiosninsipa palabranchöpis caynömiguelgaraycan:

“Jusalicogcunata Tayta Diosninsicastigarga castigananpänishgalantami cumpliycan.”d

5-7Sayno captinpis mana tantyashpanwaquin Israel runacuna nicäyan: “TaytaDiosninsita mana cäsucushgapispapäninsi caycarga ¿imanöparäin ernuman gaycamäshun? In ernumangaycamashpansega nogansiwanconträtuta rurashganta manamicumplengasu.” Waquin Israel runacuna

2 3

Page 302: Quechua  huamalies bible - new testament

302

e 3.12 Salmo 14.1-3; 53.1-3. f 3.13 Salmo 5.9; 140.3. g 3.14 Salmo 10.7.h 3.17 Isaías 59.7-8. i 3.18 Salmo 36.1.

sayno niyaptinpis manami paycunaniyashgannösu canga. Jesucristutamana chasquicogcunataga pï captinpisTayta Diosninsi in ernumanmigaycongapä. Jesucristuta manachasquicushganpita Israel runacunatain ernuman gaycurpis paycunawanconträto rurashganta manamimanacagman churaycansu. Sayrunacuna yarpäyashganno in ernumanmana gaycunanpä captenga juicio

nalpis manami canmansu.8Jesucristuta chasquicogcuna

jusancunapita perdonash cayashgantawilacuptëmi waquin runacunaga lulacurcayno jitapaycäman: “Pablogayachaycäsin jusalicushgarä TaytaDiosninsi cuyapämashgansitami. Saynonirmi Pabloga pï-maytapis shimitagoycan jusalicular cawananpä.” Saynojitapäyämaptinpis manami saynösuyachaycäsë. Sayno neg runacunatagaTayta Dios mana cuyapaypamiin ernuman gaycongapä.

Lapan runacuna jusayog cayashgan9Sayno captenga Israel runacunatapis

jusalicuyashganpita Tayta Diosninsiin ernumanmi gaycongapä. Maynamitantyasishcä Israel runacunapis manaIsrael runacunapis jusayog cayashganta.10Lapan runacunapis jusayogcayashgantaga Tayta Diosninsipapalabranchöpis caynömi nican:

“Manami juclaylapis cansujusaynäga.

11 Tayta Diosninsi munashgannocawananpäga manami pipisshumag tantyacog cansu.

Saynöpis manami pipis TaytaDiosninsi munashgannocawananpä yarpachacunsu.

12 Lapan runacunapis jusalicularmicawaycäyan.

Saynölami lapan runacunapis lutanrurayman churacash caycäyan.

Manami juclaylapis alilata ruragcansu.e

13 Runa mayinta ashlir ushayan.Imaypis lulacuyanmi.Saynöpis resienticogpä ashlir runa

mayinta pasaypa manacagmanchurayan.f

14 Pitapis: ‘Tagaytaga supayninpisapasun’ nergamaldicionaycäyanmi.g

15 Imalapitapis runa mayintawanusiyan.

16 Maychöpis runa mayinta rimanacasirmana ali cawayman churayan.

17 Saynöpis runa mayinwanrimanacular cawayan.h

18 Sayno rurayashganpita Tayta Diosin ernuman gaycunanpäcashganta musyarpis manamansacuypami lutancunatarurayan.”i

19Tayta Diosninsipa palabrancho saynoniptinmi musyansi Israel runacunapisjusayog cayashganta. Lapan runacunapisjusayog carmi Tayta Diosninsi juzgaptinpengacush mayarpäyangapä. 20Jusayogcayashpanmi pipis gloriamanchangapäsu Moisés guelgashganleycunata cumplishganta yarparpis. Sayleycunaga manami gloriamanchänansipäsu caycan, sinöga lapansipisjusayog cashgansitatantyacunalansipämi.

Jesucristuta chasquicur salvacunansipä cashgan

21,22Sayno caycaptenga manamiMoisés guelgashgan leycunata

3

Page 303: Quechua  huamalies bible - new testament

303

j 4.3 Génesis 15.6.

cumplishgaräsu perdonash caycansi,sinöga Jesucristuta chasquicur paymanyäracurrämi. Tayta Diosninsimanyäracur perdonash canansipämiguelgaraycan Moisés guelgashganleycunacho y profëtacunaguelgayashganchöpis. SaymiJesucristuta chasquicog cagtagapï-maytapis perdonan.

23Lapan runacunapis jusayogmicaycäyan. Saymi jusalicushganpitagloriaman quiquilan chayta pipiscamäpacunsu. 24,25Lapan runacunajusayog captinpis Tayta Diosninsegacuyapäcog cashpanmi Jesucristutacachamorgan nogansi-raycu cruzchowanunanpä. Saymi payman yäracushgajusalicushgansipita in ernumangaycamäshunnasu, sinögaperdonamashpansi salvamäshunpä.Jesucristo cruzcho wanushganpitamanami nogalansitasu perdonamansi,sinöga unay runacunatapis TaytaDiosman yäracuyaptin perdonarganmi.26Saynölami cananpis Jesucristumanyäracogcunataga perdonaycan.27,28Sayno captenga manami pipisalabacongasu: “Jesucristuta manachasquicurpis Moisés guelgashganleycunata cumplishgäpitami TaytaDiosninsi perdonamash” nishpan. Saynoalabacogcunata perdonananpa trucangaTayta Diosninsi pitapis perdonanJesucristuta chasquicur paymanyäracushganpitami.

29,30Lapansipäpis Tayta Diosninsegajuclaylami caycan. Paylami Israelrunata mana Israel runatapisJesucristuman yäracogcunatagajusancunata perdonan. Saynocaycaptenga ama yarpäyaysu Israelrunacunalata Tayta Diosninsisalvananpä cashganta, sinöga mana

Israel runacunatapis salvaycanmi. Saynosalvan manami Moisés guelgashganleycunata cumpliyashganpitasu, sinögaJesucristuta chasquicur paymanyäracuyashganpitami. 31Jesucristumanyäracushpansi salvash caycarga¿manacagmansurä Moisés guelgashganleycunata churaycansi? Manamimanacagmansu say leycunatachuraycansi. Saypa trucangaJesucristuta chasquicuryachasishgancunata cäsucurmi sayleycunata cumpliycansi.

Yäracuptin Abrahamtapis Tayta Diosninsi salvashgan

4 1Musyansimi Abrahampita lapanIsrael runacuna mirayashganta.

Sayno caycaptenga canan tantyacushunTayta Diosninsi jusancunataperdonananpä Abraham imanocawashgantapis. ¿Alita rurarcawashganpitasurä jusancunapitaAbrahamta perdonargan o TaytaDiosninsi nishganta criyishganpitasurä?2Manami alita rurar cawashganpitasupayta Tayta Diosninsi perdonargan,sinöga Tayta Diosninsi promitishgantacumplinanpä cashgantacriyishganpitami. Alita rurashganpitaTayta Dios perdonaptengagäla-tucunmanmi cargan. 3TaytaDiosninsipa palabranchöpis caynömiguelgaraycan:

“Tayta Diosman yäracurpromitishganta cumplinanpäcashganta Abrahamcriyishganpitami jusancunataperdonargan.”j

4Musyashgansinöpis arupacog runaarushganpitaga pägunta chasquinmi.Mana aruycar imatapis chasquergagaray-tucuycanlami. 5Mana arog runa

3 4

Page 304: Quechua  huamalies bible - new testament

304

k 4.8 Salmo 32.1-2. l 4.17 Génesis 17.5.

garay-tucushgannölami nogansipis TaytaDiosninsipita perdonta garay-tucognölachasquinsi. Garay-tucuy caycaptengamanami alicunata rurashgansipitasuTayta Diosninsi jusansicunataperdonamansi, sinöga payman yäracurJesucristuta chasquicushgansipitamiperdonamansi. 6Jusalicogcunata TaytaDiosninsi perdonashganta tantyarmi reyDavidpis cayno guelgargan:

7 “Cushishmi cawan jusalicushganpitaTayta Diosninsi perdonashganruna.

8 Pï runatapis perdonargajusalicushgancunata TaytaDiosninsi manamiyarparannasu.”k

9Jesucristuta chasquicog cagtagaseñalash captinpis señaläni captinpisTayta Diosninsi perdonaycanmi.Abrahamtapis Tayta Diosninsimanyäracuptinmi jusalicushgancunataperdonargan. 10¿Cuerpuntaseñalacuptinräsurä Abrahamtaperdonargan o manaräseñalacuptinsurä? Paytapis perdonargancuerpunta manarä señalacuptinmi.11,12Perdonarcurnami Tayta DiosninsiAbrahamta nergan cuerpuntaseñalacunanpä. Sayno señalacorganTayta Diosman yäracushganta managongänanpämi. Sayno caycaptengaseñaläni cagcunata y señalashcagcunatapis Abrahamno yäracuptengaTayta Diosninsi perdonarsalvaycämansimi. Sayno yäracurmimaygan casta carpis Abraham castacaycansi.

Abrahamno yäracushga Tayta Dios perdonamashgansi

13Sayno caycaptenga manami Moisésguelgashgan leycunata

cumpliyashganpitasu Abrahampis y payyäracushganno yäracogcunapis TaytaDiosninsi promitishgantachasquiyangapä, sinöga Diosmanyäracur perdonash cayashganpitami.Say promitishganga caycan mushogpasata herenciata chasquiyänanpämi.14Sayno captinpis waquin Israelrunacuna mana tantyashpanmi nicäyan:“Nogaga Abrahamta promitishgantachasquishä Moisés guelgashganleycunata cumplirmi.” Say runacunaniyashganno captenga Tayta DiosmanAbrahampis walälami yäracunmancargan. Sayno captenga AbrahamtaTayta Dios promitishganpis walälamicaycan. 15Saynöpis say runacunaniyashganno captenga manami pipisperdonta tarinmansu cargan, sinögajusalicush captin lapan runacunapisin ernuman gaycush canman.

16Sayno captenga manami leycunatacumplishgansipitasu Tayta Diosninsiperdonamansi, sinöga paymanyäracushgansipitami. Saymi Israel runacarpis mana Israel runa carpisAbrahamno yäracushgagacuyapämashpansi jusansicunataperdonamansi. Abraham yäracushgannoTayta Diosninsiman yäracorga maygancasta carpis Abrahampa castanmicaycansi. 17May nación runacunapisJesucristuta chasquicur Abrahampacastan cananpä cashgantaga TaytaDiosninsi caynömi nergan: “Gamtaacrashcä may-saychöpis tag runacunapataytanno canayquipämi.”l Surin manaräyuriptinpis Tayta Diosninsipromitishganman yäracurmiAbrahamga criyergan surinpitamiragcuna asca nacionmanmirayänanpä cashganta. Abrahamgaauquinna caycarpis criyergan Tayta

4

Page 305: Quechua  huamalies bible - new testament

305

m 4.18,19 Génesis 15.5.

Diosninsi nishganno lapanpis cananpäcashganta.

18,19Abrahampa warmin Sarachacwanna caycaptinpis y quiquinAbraham pachac (100) watayogcaycaptinpis paypa surin manamicarganräsu. Sayno captinpis TaytaDiosninsi payta nergan paypitamiragcuna asca nación runacunacayänanpämi. Saynöpis nergan paypitamiragcuna goyllarnörä saysicacayänanpämi.m Auquin caycarpis ywarmin Sara chacwan caycaptinpisAbrahamga say nishganta criyirmiTayta Diosninsiman yäracorgan.20Payga manami: “¿Imanötä saycanga?” nergansu. Saypa trucanga TaytaDiosninsita alabar payman masmiyäracorgan. 21Payga musyarganpromitishganta imanöpapis TaytaDiosninsi cumplinanpä cashgantami.22Sayno yäracushganpitamijusalicushgancunata Abrahamta TaytaDiosninsi perdonar jusaynagtanachasquergan.

23,24Manami Abrahamlatasu TaytaDiosninsi perdonargan, sinöga paymanyäracushga nogansitapisperdonamansimi. Tayta Diosmanyäracurmi criyinsi wanushganpitaJesucristuta cawarisimushganta.25Cruzman clävaycur wanusiyaptinpispayga cawarimorgan jusansipitaperdonamänansipämi.

Jesucristo salvamashgansipita cushicushgansi

5 1Señorninsi Jesucristumanyäracushgami Tayta Diosninsi

lapan jusalicushgansicunataperdonamansi. 2Saymi payman yäracurcushish caycansi Tayta Diosninsipanaupanman chänansipä cashganta

musyar. 3Saynöpis cushish caycansiimano nacashgapis payman manaajayaypa yäracunansipä Tayta Diosninsiyanapaycämashgansita musyarmi.4Payman mana ajayaypa yäracunansipäyanapämashgami pay munashgannoimaypis cawashunpä. Pay munashgannocawarmi musyansi gloriamanshuntacamänansipä cashganta.5Saynöpis shuntacamänansipäcashganta musyansi Tayta Diosninsicuyamashpansi Santu Espiritutanogansiman cachamushganpitami.

6Tayta Diosninsi munashgannocawayta mana camäpacur jusayogcashgami Jesucristo nogansi-raycuwanorgan. 7Ali runapa trucanga maypilapis wanuyta munanmanmi. Jusayogrunapa trucanga manami pipis wanuytamunanmansu. 8Jesucristumi isangacuyapämashpansi jusayog cashgapisnogansi-raycu cruzcho wanorgan.Nogansi-raycu wanunanpä Jesucristutacachamush captinmi musyansi TaytaDiosninsi cuyamashgansita. 9,10Saynocuyamashpansimi in ernuman mananagaycamäshunnasu, sinögagloriamannami pushamäshunpä. TaytaDiosninsi gloriaman pushamänansipägajusalicur contran caycashgapis surinJesucristumi yawarninta jichar cruzchowanurpis cawarimorgan. Saynöpamiperdonamashcansi lapanjusalicushgansita. 11Saymi TaytaDiosninsita cushish alabaycansiperdonamänansipä Jesucristowanushganpita.

Jusata Adán rurashganpitawanuy cashgan

12Tayta Diosninsi nishganta manacäsucurmi Adán jusalicorgan. Saynojusalicushganpitami mana wanunanpä

4 5

Page 306: Quechua  huamalies bible - new testament

306

caycarpis wanorgan. Saynölami paylapitamirash car lapan runacunapis jusalicuyany wanuyanpis. 13Mandamientuncunatarunacuna manarä musyaptinpis TaytaDiosninsipäga jusayogmi caycan. Jusayogcashganta wilacushgami waquin runacunaniyan: “¿Imanötä jusayog cäman TaytaDiospa mandamientuncunata manamusyaycarga?” 14Sayno niyaptinpis TaytaDiosninsi nishgancunata Adannomusyarpis o mana musyarpis lapanrunacuna jusayog cashganta musyansijusalicuyashganpita wanuptinmi.

15Adán jusalicushganpita lapanrunacuna wanuptinpis Jesucristocuyamashpansi cruzcho wanushganpitapayta chasquicogcuna lapanmi gloriachoimayyagpis cawayangapä. 16-18TaytaDiosta Adán mana cäsucushganpita lapanrunacuna in ernuman gaycushcayänanpä captinpis Jesucristo cruzchowanushganpita payta chasquicogcunagaperdonashmi caycäyan. 19Juc runalaTayta Diosta mana cäsucushganpita lapanrunacuna jusalicur cawayaptinpis jucrunala cruzcho wanur Tayta Diostacäsucushganpitami paytachasquicogcunaga perdonashganacaycäyan.

20Tayta Diosninsega leynincunatagomashcansi jusayog cashgansitatantyacunansipämi. Mayjina jusayog carpisperdonta manacushgaga Tayta Diosninsicuyapäcog carmi perdonaycämansi.21Sayno perdonamashpansimi in ernumangaycamäshunnasu, sinöga SeñorninsiJesucristo nogansi-raycu cruzchowanushganpita gloriamanmi pushamäshunimayyagpis saycho cawanansipä.

Mana jusalicunansipä yachasicuy

6 1Waquin runacuna lutanta yarparcaynömi niyan: “Tayta Diosninsi

perdonamänanpä caycaptengajusalicularpis cawacushä, ari.”

2¡Manami say runacuna niyashgannösucaycan! Jesucristuta chasquicushganacaycarga ¿imanöparä jusalicurcawaycushwan? 3¿Manacumusyayanqui Jesucristo cruzchowanushganno nogansipisbautizacushpansi jusalicuycunapägawanushnöna caycashgansita?4,5Jesucristo pampash cashgannöminogansipis bautizacushpansi pampashnocaycansi mana jusalicunansipä.Jusalicunansipa trucanga TaytaDiosninsi mushog cawayta gomashcansipay munashganno cawanansipämi.Saynöpis Jesucristuta Tayta Diosninsicawarisimushgannömi nogansitapiswanushgansipita cawarisimäshunpä.

6,7Jesucristuta manarä chasquicorgajusalicuyta manami cachariytacamäpacushcansisu. Paytachasquicurnami isanga perdonashganacar jusalicuycunata cacharishcansi paymunashgannöna cawanansipä. 8Saymiwanushgansiyag payman yäracorgapaypa naupancho imayyagpiscawashunpä.

9Musyashgansinöpis wanushganpitaJesucristo cawarimushgana caycargamanami yapay wanonganasu.10,11Wanushganpita Jesucristocawarimush captinmi nogansipisjusalicuyta cacharir cawarimushnönacaycansi salvash canansipä. Saynocaycaptenga amana jusalicurcawashunnasu. Saypa trucanga TaytaDiosninsi munashganno cawashun.12Sayno caycarga jusalicuyyarpayniquiman chämuptinpis amanajusalicuyaynasu. 13Saynöpis amaimamanpis lutan ruraycunamangajaticäyaysu. Saypa trucanga mushogcawayta chasquicushgana caycargaTayta Diosninsi munashgannöna alicagcunalata rurar cawayay. 14Moisésguelgashgan leycuna ali captinpis say

5 6

Page 307: Quechua  huamalies bible - new testament

307

leycunapa munaynincho cawargamanami jusalicuycunata cachariytacamäpacushcanquisu. Jesucristutachasquicur perdonacog TaytaDiosninsipa maquincho cawarnamiisanga jusalicuycunata cacharir paymunashgannöna cawaycansi.

Tayta Diospa maquincho caycashgansi

15Cuyapäcog Tayta Diosninsipamaquincho cashgami imaypisjusansicunata perdonaycämansi. Saynocaycaptenga ¿jusalicularsuräcawacushun? ¡Manami saytaruraycushwansu! 16Jusalicurcawayaptiquega Satanasmi patronniquicaycan. Satanás patronniqui captengain ernuman gaycushmi cayanquipä.Tayta Diosninsi munashgannocawayaptiquimi isanga paynapatronniqui caycan. Pay patronniquicarga gloriamanmi pushayäshunquipä.17,18Jesucristupa wilacuyninta manarächasquicorga gamcunapis Satanaspamunaynincho carmi jusalicuyargayqui.Jesucristupa wilacuyninta lapanshonguyquiwan chasquicurnagamananami Satanaspa munayninchönasucaycäyanqui, sinöga Tayta Diosninsipamaquinchönami caycäyanqui. TaytaDiosninsitami agradëcicö wilacuynintachasquicur pay munashgannönacawayashgayquipita.

19Sayno tantyaycäsë jusalicurcawayänayquipa trucanga TaytaDiosninsi munashganta rurarcawayänayquipämi. Jesucristutamanarä chasquicur jusalicur cawashcarpis cananga jusalicuyaynasu, sinögaTayta Diosninsi munashgannönacawayay. 20Jesucristuta manarächasquicorga Tayta Diosninsimunashganno cawayänayquipa trucanjusalicurmi cawacuyargayqui. 21Sayno

cawayashgayquipita ¿imatatäjorguyashcanqui? Tantyacuriyaptiquegasay lutan rurayashgayquicuna lapanpispengacuypämi caycan. Saynocawayashgayquipitami in ernumangaycush cayänayquipä caycäyargayqui.22Sayno captinpis Jesucristutachasquicuyaptiqui Tayta Diosninsiperdonayäshushpayquisalvashushcanqui paypa naupanmanchäyänayquipämi. Saynöpisyanapaycäyäshunqui paymunashgannöna cawayänayquipämi.23Jusalicushgansipitami Tayta Diosninsiin ernuman gaycamänansipä cargan.Sayno captinpis Jesucristutachasquicushga garay-tucuytanömisalvacionta gomashcansi naupanchoimayyagpis cawanansipä.

Moisés guelgashgan leycunapa munaynincho manana cashgansi

7 1-3Waugui-panicuna, Jesucristutachasquicushgana caycarga manami

Moisés guelgashgan leycunapamunayninchönasu caycansi.Musyayashgayquinöpis runancawaycaptenga warmi manami jucrunawan tanmansu. Runan cawaycaptinjucwan targa adulteriuchömi caycan.Runan wanuptinmi isanga warmi librinacaycan juc runawan täcunanpä. Saymijuc runawan täcurpis adulteriuchönasucaycan. 4Waugui-panicuna, runanwanuptin warmi jucwan tänanpä libricashgannömi nogansipis Moisésguelgashgan leycunapa munayninchocashgansipita librina caycansi. Saynolibri caycansi Jesucristo nogansi-raycucruzcho wanushganpitami. Saynocaptenga manami Moisés guelgashganleycunapa munayninchönasu cawansi,sinöga Tayta Diosninsi munashgannocawanansipä wanushganpita cawarimogJesucristupa maquinchönami.

6 7

Page 308: Quechua  huamalies bible - new testament

308

n 7.7 Éxodo 20.17; Deuteronomio 5.21.

5Moisés guelgashgan leycunapamunaynincho carga mana munaycarpisjusalicushcansimi. Say leycunaprohibiyashganta musyaycarpismasrämi jusalicushcansi. Saymiin ernuman gaycush canansipäcargansi. 6Cananga say leycunapamunaynincho cawanansipa trucan SantuEspiritupa maquinchönami cawaycansi.Paymi mushog cawayta gomashcansiTayta Diosninsi munashgannönacawanansipä.

Moisés guelgashgan leycunata yachacurpis jusalicuyta

munashgansi7Moisés guelgashgan leycunapa

munaynincho mana cawarpis amayarpäshunsu say leycuna mana alicashganta. Say leycuna manatantyasimashgaga manamimusyashwansu cargan jusa imacashgantapis. Say leycunacho “Amawachacash canquisu”n nishganta manamusyarga manami musyashwansucargan wachacash cay jusa cashganta.Jusa ima cashganta tantyasimashgamimusyansi say leycuna ali cashganta.8Say leycunata yachacurmi nogapistantyacushcä wachacash cay jusacashganta. Sayta tantyacurpis saywachacash yarpaycuna manamishongöpita yargushgasu. Saypatrucanga quiquëpa caycaptinpismastarämi munashcä. Saymi sayleycunata yachacur jusa ima cashgantatantyarpis avëcis masrä jusalicunsi.

9Saynölami Moisés guelgashganleycunata shumag manarä tantyarrunacuna aläpa yarpansu jusayogcayashganta, sinöga ali runacayashgalantami yarpäyan. Sayleycunata yachacurnami isanga

tantyayan jusayog cayashganta. 10,11Sayleycunata yachacur cumpliytacamäpacuyänanpä cayashgantamirunacuna yarpäyan. Sayno yarparpismanami cumpliyta camäpacuyansu.Sayno captinmi say leycunatayachacurpis runacuna salvacuyansu,sinöga mana cumplishganpitamiin ernuman gaycush cayangapä.

12Sayno captinpis ama yarpäshunsuMoisés guelgashgan leycuna mana alicashganta. Say leycuna TaytaDiosninsipa mandamientuncuna caralimi caycan. 13Jusalicuymi isangamana ali caycan. Sayno caycaptengamanami Moisés guelgashgan leycunatayachacuyashganpitasu runacunain ernuman gaycush cayanga, sinögajusalicuyashganpitami. 14Say leycunaali captinpis runacuna jusayog carmicumpliyta camäpacuyansu.

15Nogapis say leycunata cumpliytamayjina munarpis manamicamäpacorgäsu. Cumplinäpa trucangajusalicorgämi. Manami tantyargäsuimanir jusalicushgätapis. 16Saynocaptinpis Tayta Diosninsipa leynincunacaptin ali cashgantami tantyacö. 17-20Alicashganta tantyarpis jusalicuylapäshongö yarparaptinmi cumpliytacamäpacushcäsu. Sayno carmi alitarurayta munarpis mana alita rurargä.“Cananpitaga mananamijusalicushänasu” nicarpis yapaymijusalicog cä.

21-23Sayno carmi Tayta Diosninsitalapan shongöwan cäsucuyta munarpiscäsucushcäsu. Saynölami jusalicuypamunaynincho caycashgäpitagayarguytapis camäpacushcäsu. 24,25Saymi

yupa laquipaypä caycashcä.Jusalicuylaman churacashcaycashgäpita quiquilä yarguyta mana

7

Page 309: Quechua  huamalies bible - new testament

309

camäpacuptëpis Jesucristo noga-raycuwanushganpitami jusalicuypita SantuEspíritu jorgamash. Saymi yupacushicur Tayta Diosninsita lapanshongöwan agradëcicö.

Santu Espíritu munashganno cawanansipä yachasicuy

8 1,2Jesucristuta chasquicushcashganami jusalicuylaman

churacash cawaycashgansipita SantuEspíritu jorgamashcansi. Saynojorgamashcansi paypa maquinchönacawanansipämi. Cananga SantuEspiritupa maquincho cawashganamiTayta Diosninsi in ernuman mananagaycamäshunpänasu, sinögaperdonamashpansi gloriamannapushamäshunpä. 3Moisés guelgashganleycunata yachacur runacuna salvacuytamunarpis jusayog cayashpan manamisalvacuyta camäpacuyansu. SaymiTayta Diosninsi salvamansi surinJesucristuta cachamushpan. Jesucristonogansino runa yurircur cruzchowanushganpitami Tayta Diosninsijusansicunata perdonaycämansi. 4Saynoperdonamashpansimi Moisésguelgashgan leycunata lapantacumplegtanöna Tayta Diosninsichasquimansi. Saymi jusalicurcawanansipa trucanga Santu Espíritutantyasimashgansinöna cawaycansi.

5Santu Espiritupa maquincho manacawagcunaga shongun yarpashgantarurar cawayänanpämi yarpachacuyan.Santu Espiritupa maquinchocawagcunami isanga yarpachacuyanmana jusalicuypa Tayta Diosninsimunashganno cawayänanpä. 6Shongunyarpashganta rurar cawayänanpäyarpachacogcunaga in ernumangaycushmi cayangapä. Santu Espíritumunashganno cawayänanpäyarpachacogcunami isanga Tayta

Diospa naupancho imayyagpis cushishcawayangapä.

7,8Pipis jusalicur shongunmunashganno cawagcunaga TaytaDiosninsipa contranmi caycan. ManamiTayta Diosninsi munashganno cawaytamunayansu ni camäpacuyanpissu.9Shonguyquicho Santu Espíritu captengamanami saynönasu cawaycäyanqui,sinöga paypa maquinchönamicawaycäyanqui. Jesucristocachamushgan Santu Espirituta manachasquicush carga manamiJesucristutapis chasquicuyashcanquisu.10Jesucristuta chasquicorgajusalicuyashgayquipita gamcunaperdonashganami caycäyanqui. Saymiwanurpis Tayta Diospa naupanman charimayyagpis cawayanquipä. 11Saynöpisgamcunacho caycag Santu EspiritumiJesucristuta cawarisimushgannocawarisiyämushunquipä.

12Waugui-panicuna, saynocaycaptenga ama yarpäyaysu jusalicurcawanayquipä destinashcaycäyashgayquita. 13Jusalicuylachocawayaptiquega in ernumanmi TaytaDiosninsi gaycuyäshunquipä. SantuEspíritu munashganno cawayaptiquimiisanga gloriaman pushayäshunquipä.

14Lapanpis Santu Espíritumunashganno cawagcunaga TaytaDiospa wamranmi caycäyan. 15TaytaDiospa wamran cananpä Santu Espíritushuntacushgan cagcunaga manamansapaypami “Papá” nir Tayta Diostamanacuyan. 16Tayta Diosta “Papá” nirmanacunansipäga Santu Espiritumitantyasimansi Diospa wamrancashgansita. 17Tayta Diospa wamrancarga surin Jesucristo nacashgannonacarpis Tayta Diosninsiman imaypisyäracushun. Saynöpami Jesucristogloriacho cawashganno nogansipisgloriacho cawashunpä.

7 8

Page 310: Quechua  huamalies bible - new testament

310

Gloriaman chänansipä yachasicuy18-21Pï-may runacunapis wanur

ushacashgannömi Tayta Diosninsi lapancamashgancunapis ushacagla caycan.Sayno ushacagla captinpis TaytaDiosninsi wamrancunata gloriamanshuntarcurmi lapancamashgancunatapis mushogmanticrasenga mana ushacagna cayänanpä.Sayno cananpä cashganta musyarmiTayta Diosninsi camashgancuna mayamayala shuyaraycäyan.Shuntarcamashpansi lapancamashgancunata mushogmanticrasinanpä caycaptenga amalaquicushunsu cay pasacho imanonacarpis.

22Wachayta nacar wawan juclayurinanta warmi munashgannömi TaytaDiosninsi camashgancunapismushogman jucla ticrasish caytamunaycan. 23-25Saynömi nogansipisSantu Espirituta chasquicush carmunaycansi cay nacay pasapita TaytaDiosninsi jucla shuntacamänansita. Caypasacho cawashpansega manarämiherenciata chasquinsiräsu. TaytaDiosninsipa naupanman charnamiisanga wamrancuna cashpansi mushogcuerputa chasquicur imayyagpis cushishcawashunpä. Gloriaman charchasquinansipä cashganta musyarmi caypasacho nacarpis cushishshuyarpaycansi.

26Cay pasacho cawashgansiyag TaytaDiosta manacurpis manami shumaglagacamäpacunsisu pay munashganno imatamanacuytapis. Sayno captinmi SantuEspirituna Tayta Diosta shumagruwacun yanapämänansipä.27Nogansipä Santu Espíritu manacorgaimaypis Tayta Dios munashgannömimanacun. Yarpashgansicunata TaytaDiosninsi musyarmi Santu Espíritu

nogansipä manacushgancunatapismusyaycan.

Tayta Dios cuyamashgansita pipis mana michänanpä cashgan

28,29Tayta Diosninsita cuyashgami imapäsamashgapis mana cachaypayanapaycämansi Jesucristo jusaynagcashganno canansipä. Saynocanansipämi manarä yurishgapis TaytaDiosninsi acramashcansi. 30Saynoacramashpansimi Tayta Diosninsitantyasimashcansi Jesucristutachasquicunansipä. Jesucristutachasquicushgami jusalicushgansicunataperdonamashcansi.Perdonamashpansimi gloriamanpushamäshun imayyagpis naupanchocawanansipä.

31Sayno caycaptenga ¿imatanatä másmunashun? Tayta Diosninsi favorninsicaycarga naupanman pushamashgapis¿pirä michanga? 32Nogansi-raycucruzcho wanunanpä cuyay surinJesucristutapis cay pasamancachaycämorga ¿manasurä gloriamanpispushamäshun?

33Sayno caycaptenga ¿pirä sapatachurapämäshun gloriaman manachänansipä? ¿Tayta Diosninsisurä?Manami. Tayta Diosninsega lapanjusalicushgansipitamiperdonamashcansi. 34¿Jesucristusuräsapata churapämäshun gloriaman manachänansipä? Manami. Jesucristogasalvamänansipämi cruzcho wanush.Nircurmi cawarircamur Tayta Diospaderëcha cag naupanman aywarcurnogansipa favorninsi parlaycan.35Jesucristoga imaypis cuyamansimi.Saymi cachaycamansisu imanonacashgapis, laquicushgapis, runacunachiquimashgapis, micanashgapis,mödanansi ushacaptinpis y runacunawanusiyta munamashgapis. 36Rey

8

Page 311: Quechua  huamalies bible - new testament

311

ñ 8.36 Salmo 44.22. o 9.6-8 Génesis 21.12. p 9.9 Génesis 18.10,14.

Davidpis nacaycunata päsarmiguelgargan:

“Tayta Dios, gam munashgayquinocawaptëmi runacunachiquiyämashpan imaypiswanusimayta munaycäyan.

Pishtananpä destinash uyshatanöminogacunatapis wanusiytamunayäman.”ñ

37Say guelgaraycashgancho nishgannowanusiyta munamashgapis onacashgapis Tayta Diosninsicuyapämashpansimi imaypisyanapaycämansi pay munashgannocawanansipä.

38Tayta Diosninsi sayno cuyamansicawashgapis, wanushgapis, supaycunacontransi sharcuptinpis. Imapäsamashgapis Tayta Diosninsegaimaypis cuyamansimi. 39Pucutayjanancho cashgapis, pasa rurinchocashgapis, maycho cashgapis TaytaDiosninsi cuyapämashpansi manamicachamansisu. Manami imapis paycamashgancunaga sapangasu paycuyamashgansita. Saynöpiscuyamashgansita tantyasimashcansiJesucristuta nogansi-raycu cruzchowanunanpä cachamushpanmi.

Israel mayincuna Jesucristuta mana chasquicuyaptin Pablo

laquicushgan

9 1-3Waugui-panicuna, cananwilashayqui Israel mayëcunapä

laquicushgäta. Paycuna Jesucristutamana chasquicuyaptin shongöpisnanayparämi laquicuy sariman.Jesucristuta chasquicur gloriamanchäyänan-raycoga alimi canmanpaycunapa trucan in ernuman gaycushcaptëpis. Mana lulacuypa nicashgätagaSantu Espiritupis musyaycanmi.

4Israel runacunataga Tayta Diosninsiacrargan wamrancuna cayänanpämi.Sayno acrarmi paycunawan conträtutarurargan imaypis yanapänanpä. SaynöpisMoisesta Tayta Diosninsi leynincunataentregargan paycunata yachasinanpä.Saynöpis paycunatami Tayta Diosninsitantyasergan templuta rurarcur paytaimano adorayänanpäpis. PaycunamiAbrahamta promitishgantapischasquiyargan. 5Abraham, Isaac yJacobpitami Israel runacuna caycäyan.Israel castapitami Jesucristupis caycan.¡Payga lapanpä munayyog Diosninsimicaycan! ¡Imayyagpis pay alabashcayculäsun! Amén.

Acrashgan cagcunalata Tayta Diosninsi salvashgan

6-8Sayno captinpis ama yarpäyaysulapan Israel runacuna Tayta Diosninsipromitishgancunata chasquiyänanpäcayashganta. Saynöpis manachasquicuyaptin ama yarpäyaysu TaytaDiosninsi promitircur manacumpliycashganta. Manami lapan Israelrunacunasu say promitishgancunatachasquiycäyan, sinöga Tayta Diosninsiacrashgan caglami. SaynölamiAbrahampa ishcay surincuna captinpisjucnin caglata Tayta Diosninsi acrarganpromitishganta chasquinanpä. Saynoacrashgantami Tayta Diosninsipapalabranchöpis cayno guelgaraycan:“Isaacpita miragcunalamipromitishgäcunata chasquiyangapä.”o9Saynöpis Isaac yurinanpämi TaytaDiosninsi Abrahamta promitir nergan:“Watan cananno wisan cutimuptëwarmiqui Sara wawayognamicaycanga.”p

10Isaac winarcurnami Rebecawantargan. Rebecapa wawan milish yurirmi

8 9

Page 312: Quechua  huamalies bible - new testament

312

q 9.11-13 Génesis 25.23. r 9.11-13 Malaquías 1.2-3. s 9.15 Éxodo 33.19.t 9.17 Éxodo 9.16. Mandag faraonpa shongunta chucruyäsiptinmi Israel runacuna Egiptonacionpita yargucunanta munargansu. Sayno mana munaptinmi faraón cuenta Egipto runacunataTayta Diosninsi castigargan. Castigaptinmi may-saychöpis runacuna musyayargan Tayta Diosninsimunayyog cashganta. Saypita masta musyanayquipä liyinqui Éxodo capítulo 4-pita 14-yag.

puntata yurergan Esaú y guepalantanayurergan Jacob. 11-13Manarä paycunayuriyaptinmi Rebecata Tayta Diosninsinergan: “Guepa yureg cag wawayquipamunayninchömi punta yureg cagwawayqui canga.”q Sayno cananpäcaptinmi Tayta Diosninsipapalabranchöpis nican: “Esaüta acranäpatrucanmi Jacobta acrashcäyanapänäpä.”r Say nishgannölamimanarä yuriptin Jacobta TaytaDiosninsi acrargan. Saymi alita o manaalita rurashganpita acrananpa trucangaTayta Diosninsi acrargan quiquinmunashgan cagta.

14Esaüta acrananpa trucan Jacobtaacrarga ¿Tayta Diosninsi lutantasurärurash? ¡Manami lutantasu rurash!15Moisestapis Tayta Diosninsi caynonirmi tantyasergan: “Nogaga munashgäcaglatami pitapis cuyapä.”s 16Saynocaycaptenga manami quiquinsipitasuTayta Diospa naupanman chäshunpä,sinöga pay cuyapar acramashgarämi.

17Sayno acrarpis waquinrunacunapataga shonguncunata TaytaDiosninsi chucruyäsin. Egipto nacionpamandagnin faraonpa shonguntapis TaytaDiosninsi chucruyäserganmi. Saynochucruyäsishganpitami Tayta Diosninsipapalabrancho cayno guelgaraycan:

“Gam cuenta Egipto runacunatacastigaptëmi may-saycho tagrunacuna munayyog cashgätamusyayangapä.”t

18Saynömi Tayta Diosninsi waquinrunacunata cuyapan y waquinrunacunatanami shongunta chucruyäsinpayta mana cäsucunanpä.

19Sayno niptë gamcuna capasniyämanquipä: “Waquin runacunapashongunta quiquin chucruyäserga¿imanirtä jusayog cashganta TaytaDiosninsi nican?” 20Sayno niptiquipisnogaga caynömi në: Runacunapashongunta chucruyäsiptenga manamininquimansu Tayta Diosninsi mana alitarurashganta. Manami mitu mancapis:“Sayno canäpäga ¿imapätäruramargayqui?” ninmansu rurag cagta.21Mitu manca ruräga munayyogmicaycan imapäpis mancata rurananpä.Say mitulapitami juc mancata ruranyanucunanpä y juc mancatana ruranganrapata shuntananpä. SaynölamiTayta Diosninsipis munayyog caycanmunashgannöla waquin runacunatacuyapänanpä y waquin runacunatanashongunta chucruyäsinanpä.

22Tayta Diosninsi rabiashpanin ernuman jucla mana gaycuptinpis amayarpäyaysu munayniynag pay cashganta.Saypa trucanga pay munayyogmi caycanmunashgan höra pitapis in ernumangaycunanpä. 23Saynöpis munayyogmicaycan cuyapashgan cagcunata perdonargloriaman pushananpä. 24Say salvashgancagcunaga nogansimi caycansi. Cuyaparsalvamänansipäga Tayta Diosninsimiacramashcansi waquinninsita Israelrunacunapita y waquinninsitana manaIsrael runacunapita.

25Mana Israel runacunatapis TaytaDios salvananpä cashgantaga profëtaOseas guelgashgancho caynömi nican:

“Mana chasquicamag runacunatamitantyasishä nogatachasquicamänanpä.

9

Page 313: Quechua  huamalies bible - new testament

313

u 9.25 Oseas 2.23. v 9.26 Oseas 1.10. w 9.28 Isaías 10.22-23. x 9.29 Isaías 1.9.y 9.33 Isaías 8.14. Jerusalenman churashgan rumega Jesucristumi caycan.z 9.33 Isaías 28.16. a 10.5 Levítico 18.5.

Saynöpis mana cuyashgäcagcunatami cuyashä.”u

26Mastapis Oseas caynömi guelgargan:“Tayta Diospa wamrancuna mana

captinpis cananga paycunataTayta Diosninsi chasquishwamrancuna cayänanpämi.”v

27Israel runacunapänami isanga Isaíascayno guelgargan:

“Lamar cuchuncho aguyshanöräIsrael runacuna saysicacayaptinpis manami lapantasuTayta Diosninsi salvanga,sinöga acrashgancagcunalatami.

28 Mana acrashgan cagcunataga TaytaDiosninsi yupamicastigangapä.”w

29Isaías mastapis caynömi guelgargan:“Lapanpä munayyog Tayta Dios

mana cuyapämashpansegaSodoma y Gomorramarcacunataushacäsishgannöminogansitapis ushacäsimashwancargan.”x

Jesucristuta Israel runacuna mana chasquicuyashgan

30Saymi Moisés guelgashganleycunata mana yacharpis mana Israelrunacuna Jesucristuman yäracurperdonashgana caycäyan. 31,32Israelrunacunanami isanga say leycunatayacharpis Jesucristuman mana yäracurjusancunapita perdonashgasu caycäyan.Jesucristuman yäracuyänanpa trucangapaycuna yarpäyan say leycunatacumpliyashpan salvacuyänanpäcayashgantami. Sayno yarparpisJesucristuman mana yäracuyashganpita

manami salvashgasu cayangapä. 33TaytaDiosninsipa palabranchöpis caynoguelgaraycan:

“Jerusalén marcaman noga jucrunata cachamushä alinninrumi cimientupä cashgannopaypis cananpä.

Say rumiman tacacagcunataganogami juzgashäpä.y

Payta chasquicogcunatami isangacushish chasquishäpä.”z

10 1Waugui-panicuna, TaytaDiosninsita lapan shongöwan

ruwacö Israel mayëcuna Jesucristutachasquicur gloriaman chäyänanpämi.2Paycunaga Tayta Dios munashgannocawayta munarpis shumag manamitantyayansu Jesucristuta chasquicurräDios munashganno cawayänanpäcashganta. 3Saynöpis manamitantyayansu Jesucristuta chasquicurräperdonash cayänanpä cayashganta.Saypa trucanga yarpäyan Jesucristutamana chasquicurpis Moisés guelgashganleycunata cäsucuyaptin Tayta Diosninsiperdonananpä cashgantami. 4Saynoyarpäyaptinpis Jesucristoshamushganyaglami say leycunatacumplinansipä cargan. Sayno captengamanami say leycunatacumplishgansipitasu Tayta Diosninsiperdonamansi, sinöga Jesucristutachasquicushgansipitami.

5Jesucristo manarä shamuptin Moiséscayno nirmi guelgargan:

“Leycunata cumplegcunaga lapanleycunata mana pantaypacumpliyäsun.”a

6,7Moisés sayno niptinpis sayleycunataga lapanta cumpliyta manamicamäpacunsisu. Saymi perdonash

9 10

Page 314: Quechua  huamalies bible - new testament

314

b 10.8 Deuteronomio 30.12-14. c 10.11 Isaías 28.16. d 10.13 Joel 3.23.e 10.15 Isaías 52.7. f 10.16 Isaías 53.1. g 10.18 Salmo 19.4.

canansipäga Tayta Diosninsimanyäracur paypa ali wilacuynintachasquicunsi. Tayta Diosninsipapalabranchöpis caynömi guelgaraycan:

“Manami ciëluchöräsu TaytaDiosninsipa wilacuynin caycansayman wisaycuryachacunayquipäga.

Saynöpis manami pasa rurinchöräsucaycan sayman yaycuycuryachacunayquipäga.”

Say nishgannölami Tayta Diosninsipawilacuyninta tantyasimänansipä pipisciëluman aywanmansu Jesucristuta caypasaman pushamunanpä. Saynöpisperdonash canansipä cashgantawilamänansipä manami pipis pasarurinman aywanmansu Jesucristutawanushganpita cawarisimunanpä.8Tayta Diosninsipa palabranchomastapis caynömi nican:

“Tayta Diosninsipa wilacuynintamusyaycanquinami.

Paypa wilacuynenga shonguyquichoy yarpayniquichöpiscaycannami.”b

Say wilacuynintami nogacunapiswilacuycäyä Jesucristuman yäracurperdonash canansipä. 9,10Saywilacuynenga caynömi nican:Jesucristuta chasquicushgayquita manapengacuypa wilacorga y wanushganpitaTayta Diosninsi cawarisimushgantacriyerga salvashmi canquipä. 11TaytaDiosninsi palabranchöpis caynöminican: “Payta chasquicogcunatagacushishmi chasquishäpä.”c 12Saynocaycaptenga Israel runa carpis manaIsrael runa carpis Jesucristutachasquicog cagtaga lapantami TaytaDiosninsi perdonan. Perdonash cananpämanacog cagtaga pï-maytapis salvanmi.

13Tayta Diosninsipa palabranchöpiscayno nirmi guelgaraycan:

“Perdonash cananpä pipis TaytaDiosninsita manacorgasalvashmi cangapä.”d

14Sayno captinpis ¿imanöparäperdonash cayänanpä Tayta Diostamanacuyanga pay cashganta manacriyerga? ¿Imanöparä criyiyanga paypawilacuyninta manarä wiyarga?¿Imanöparä say wilacuynintawiyayanga pipis mana wilapaptenga?15¿Pirä wilacurpis purenga wilacunanpäpipis mana cachaptenga? TaytaDiosninsipa palabranchöpis caynöminican: “Ali wilacuyta wilacurpuriptenga cushicuypämi caycan.”e

16Wilacogcuna wilacuyaptinpismanami lapan Israel runacunasu TaytaDiosninsipa wilacuyninta chasquicuyan.Tayta Diosninsipa profëtan Isaíasguelgashganchöpis caynömi nican:

“Tayta Dios,wilacuyniquita wilacuptëpis

runacuna manamichasquicuyansu.”f

17Imano captinpis Tayta Diosninsipawilacuyninta wiyarrämi Jesucristumanyäracur pipis payta chasquicuyan.

18¿Manasurä Israel runacunawiyayash Jesucristupa wilacuyninta?Au, wiyayashgami. Tayta Diosninsipapalabranchöpis caynömi guelgaraycan:

“Ciëlo wilacushgangamay-saymanpis chaycanmi.

Saymi may-saychöpis runacunatantyaycäyan Tayta Diosninsimunayyog cashganta.”g

May-saychöpis Tayta Dios munayyogcashgan musyacashgannömimay-saymanpis Jesucristupa aliwilacuynin chaycan runacuna

10

Page 315: Quechua  huamalies bible - new testament

315

h 10.19 Deuteronomio 32.21. i 10.20 Isaías 65.1. j 10.21 Isaías 65.2.k 11.3 1 Reyes 19.10,14. l 11.4 1 Reyes 19.18.

chasquicuyänanpä. 19Jesucristupa aliwilacuyninta wiyarpis Israel runacuna¿manasurä tantyayan paytachasquicuyänanpä cashganta? Moisésguelgashganchöpis Tayta Diosninsicaynömi nican:

“Jäpa runacunata y manareguishgayqui runacunatamiwamräcuna cayänanpäshuntashä.

Gamcunata salvanäpa trucanpaycunatanami salvashä.

Sayno salvaptëmi yuparabianäyanquipä.”h

20Moisés guelgashgannöla Isaiaspismana mansacuypa cayno guelgargan:

“Jusalicur cawagcunatamiwilacuynëta tantyasishä.

Nircurnami naupata manachasquicayämash captinpismunashgänöna cawayangapä.”i

21Say guelgaraycashgannömi manaIsrael runacuna Jesucristupawilacuyninta chasquicur salvacuycäyan.Israel runacunapämi isanga TaytaDiosninsi nergan:

“Nogata chasquicayämänanpäwaran waran tantyasiptëpispaycunaga chucru shongu carmanami cäsucayämansu.”j

Waquin Israel runacuna Jesucristuta chasquicuyänanpä

Tayta Diosninsi acrashgan

11 1Sayno mana cäsucushganpitaTayta Diosninsi Israel runacunata

¿cachariycushsurä? Manami saynösu.Nogapis Abraham casta car Israel runamicaycä. Benjamín casta cagrämi caycäpis.Sayno captëpis salvamashmi. Saynölamiwaquin Israel runacunatapis salvangaJesucristuta chasquicuyaptenga.

2Unaypita-pasami waquin Israelrunacunata Tayta Diosninsi yanapashpayta cäsucuyänanpä. ¿Manacumusyayanqui Tayta Diosta manacurEliaspis cayno nishganta? 3“Tayta Dios,lapan profëtayquicunatami wanusiyash.Saynöpis altarniquicunata may-saychojuchusirmi ushayash. Lapan Israelrunacunapis manamiadorayäshunquinasu. Saymi nogajapaläna gamta adoraycä. Cananganogatapis wanusiyämänanpänamiashiycäyäman.”k 4Elías sayno niptinmiTayta Dios nergan: “Manami gamyarpashgayquinösu caycan. Israelnacionchöga ganchis waranga (7,000)runacunami Baalta adorayänanpatrucan nogata adoraycäyäman.”l

5Elías cawashgan wisannölamicananpis waquin Israel runacuna TaytaDiosninsita cäsucuycäyan. Saynocäsucurmi Jesucristutachasquicuycäyan. Paycunatacuyapashpanmi Tayta Diosninsiunaypita-pasa acrargan salvananpä.6Manami Moisés guelgashganmandamientuncunatacumpliyashganpitasu paycunataacrargan, sinöga jusayog cayaptinpiscuyapäcog carmi acrargan.

7Waquin Israel runacunatasalvananpä Tayta Diosninsi acrarpiswaquinta manami acrashgasu, sinögashonguncunata chucruyäserganwilacuyninta mana cäsucuyänanpä.Sayno captinmi Israel runacunaunaypita-pasa salvacuyänanpäcayashganpita yarparpis salvacuyansu.8Waquin Israel runacunapa shonguntachucruyäsishganpitami TaytaDiosninsipa palabranchöpis caynoguelgaraycan:

10 11

Page 316: Quechua  huamalies bible - new testament

316

m 11.8 Deuteronomio 29.4; Isaías 29.10. n 11.10 Salmo 69.22-23.

“Mana tantyacog cananpämipaycunapa shonguncunataTayta Diosninsi chucruyäsish.

Saymi cananyagpis paycunagaricaycarpis tantyayansu ywiyaycarpiswiyag-tucuyansu.”m

9Sayno cagcunapä rey Davidnishgancunapis caynömi guelgaraycan:

“Conträ sharcogcunata elagpitacastigayculay, Tayta Dios.

Ali alilata micur ama tantyayäsunsugam castiganayquipäcashganta.

10 Yarpaynincunata pantacaycasilaywilacuyniquita manatantyayänanpä.

Arushgancunapis walälacayculäsun.”n

Chiquegnincunata sayno päsananpä reyDavid manacushgannölami Jesucristutamana chasquicog Israel runacunatapispäsaycan.

11,12Waquin Israel runacunapashongun chucruyash captinpis¿mananasurä nircorga imaylapisJesucristuta chasquicuyanga? ¡Au,paycunapis chasquicuyangami! Israelrunacuna Jesucristuta manachasquicuyashganpitami mana Israelrunacunatana wilacogcunawilapaycäyan Jesucristutachasquicuyänanpä. Mana Israelrunacuna Jesucristuta chasquicuptinTayta Diosninsi yanapaycashgantaricarmi Israel runacunapis Jesucristutachasquicuyangapä. Fiyupacushicuypämi canga Israel runacunapisJesucristuta chasquicur jusancunapitaperdonash cayaptin.

13Waugui-panicuna,musyayashgayquinöpis Tayta Diosninsichuramash mana Israel runacunata ali

wilacuyninta wilapänäpämi. Saynochuramash captinmi lapan shongöwanali wilacuyninta wilapaycä. 14Saynowilacuycä cayno yarpashpämi: “ManaIsrael runacuna Jesucristutachasquicuptin Tayta Diosninsiyanapaycashganta ricar pagta Israelmayëcunapis tantyacuyashpanJesucristuta chasquicuyanman salvashcayänanpä.” 15Israel mayëcunapisJesucristuta chasquicuyaptinmi yupacushicuypä cangapä. Paycunapis salvashcarmi wanushno cayashganpitacawarimushnöna cayangapä.

Tayta Diosninsi salvashganpita mana Israel runacuna mana alabacuyänanpä yäsishgan

16Masaracur primiciata Tayta Diosnishganno templuman apaptengamanami say apashgan tantalatasu TaytaDiosninsi bendicin, sinöga micunanpäquëdag cag tantatapis bendicinmi.Saynöpis juc jachata Tayta Diospäacraptenga manami tronculansu paypäcaycan, sinöga lapan jachami. Olïvujachapa troncunnömi Abraham, Isaac yJacobpis caycan. Paycunapita mirashcarmi Israel runacunaga olïvu jachaparämancunano caycäyan. 17Saynocaycarpis Jesucristuta mana chasquicurolïvu jachapita muturish rämanömicaycäyan. Gamcunami isanga,Jesucristuta chasquicur, purun olïvuparämancunano caycarpis jitarishganrämapa trucan ali olïvu jachamaninjertashnöna caycäyanqui. SaymiAbrahamta y paypita miragcunatasalvashgannöla gamcunatapis TaytaDiosninsi salvaycäyäshunquiwamrancuna cayänayquipä.

18Israel runacunapa trucan gamcunaJesucristuta chasquicur olïvu jachaman

11

Page 317: Quechua  huamalies bible - new testament

317

ñ 11.27 Isaías 59.20-21.

injertashno caycarga ama alabacuyaysuIsrael runacunapita más välegcayashgayquita yarpar. Manami jachaparämansu jachata cawayta gon, sinögajachapa sapinmi. Saynöpis manamigamcunapitasu salvación caycan, sinögarunacunata salvananpä AbrahamtaTayta Diosninsi promitishganpitami.

19Capascher gamcuna nicäyanqui:“Imano captinpis Israel runacunagamutush rämacunanölami caycäyan.Paycunata salvananpa trucanganogacunatanami Tayta Diosninsisalvaycäyäman.” 20Au,niyashgayquinölami caycan. Saynocaptinpis gamcuna salvashcayashgayquipita y waquin runacunamana salvash cayashganpitaga amaalabacuyaysu. Alabacuyänayquipatrucanga shumag tantyacuyay. TaytaDiosninsita mana cäsucorga gamcunapiscuidä mutush rämano ricacuyanquiman.21Abrahampita mirag Israel runacunatasalvananpä promitish carpis manacäsucogcunataga Tayta Diosninsimanami salvangasu. Saynölamigamcunatapis mana cäsucuyaptiquegaTayta Diosninsi salvayäshunquipäsu.

22Saymi Tayta Diosman yäracur paymunashganno cawagcunataga cuyaparsalvaycan. Mana cäsucogcunatami isangasalvananpa trucan in ernumangaycongapä. Jesucristutachasquicuyaptiquimi gamcunatapiscuyapäyäshushpayquisalvayäshushcanqui. Sayno captinpisJesucristuta mana chasquicog Israelrunacuna in ernuman gaycushcayänanpä cayashgannömi gamcunatapispay munashganno mana cawayaptiquegain ernuman gaycuyäshunquipä.

23Jesucristuta manachasquicuyashganpita Israel runacuna

mana salvash cayaptinpis paytachasquicorga salvashmi cayanga.Salvashgana carmi jachapita mutushrämata yapay troncunmancutisishganno cayanga. 24Mana Israelruna car gamcunaga purun olïvurämanömi caycäyanqui. Purun olïvuparämanno cayaptiquipis Jesucristutachasquicuyaptiquimi Tayta Diossalvayäshushcanqui. Israel runacunagalegítimo cag olïvupa rämannocaycaptenga Jesucristuta chasquicuptinTayta Diosninsi paycunatapis¿manasurä salvanga?

Israel runacunapissalvacuyänanpä cashgan

25Waugui-panicuna, salvananpä cagmana Israel runacunata salvaytacumplitarcurnami Israel runacunatanaTayta Diosninsi tantyasenga paycunapisJesucristuta chasquicuyänanpä. Saynocaptenga Israel runacunata amamanacagman churayaysu gamcunalataTayta Diosninsi salvayäshushgayquitayarpar. 26Tayta Diosninsi tantyasiptinmilapan Israel runacunapis Jesucristutachasquicur salvash cayangapä. Saynocayänanpä cashganpitami TaytaDiosninsipa palabranchöpis caynoguelgaraycan:

“Jerusalenpita salvacog shamurmiIsrael runacunata tantyasengajusalicuyashgancunatacachariyänanpä.

27 Abrahamta promitishgätacumplirmi jusalicuyashgantaperdonashä.”ñ

28,29Tayta Diosninsi imatapispromitishgantaga imaypis cumplinmi.Saynölami pitapis yanapänanpä acrargaimaypis yanapan. Saymi Abrahamta,Isaacta y Jacobta promitishganta

11

Page 318: Quechua  huamalies bible - new testament

318

o 11.34 Isaías 40.13.

cumplir Tayta Diosninsi Israelrunacunata tantyasenga Jesucristutachasquicuyänanpä. Sayno captinpiscananga Israel runacuna Jesucristutachasquicuyta mana munar TaytaDiosninsipa contranmi caycäyan.30Jesucristuta chasquicuyta manamunayaptinmi mana Israelrunacunatana wilapaycäyan Jesucristutachasquicuyänanpä. Saymi naupataTayta Diosta mana cäsucuypa cawashcarpis cananga Jesucristuta chasquicogcagcuna payta cäsucuycäyan. SaymiTayta Diosninsi paycunata cuyaparjusancunata perdonaycan.

31Israel runacunaga manamitantyayansu Jesucristutachasquicuyaptinrä Tayta Diosninsijusancunata perdonar salvananpäcashganta. Saymi Jesucristuta manachasquicur Tayta Diosta cäsucuyansu.Jesucristuta canan mana chasquicurpismana Israel runacuna Jesucristutachasquicushganta ricar tantyacuyangamiJesucristuta chasquicuyänanpä.32Saynöpami Israel runacunatapis manaIsrael runacunatapis Jesucristutachasquicuyaptin Tayta Diosninsi cuyaparsalvaycan.

33Sayno captenga ¡Tayta Diosninsialabash cayculäsun! Waquin runacunataimanir salvashganta y waquinrunacunata imanir manasalvashgantapis mana tantyashgapisTayta Diosninsega salvaycan pitapiscuyapar acrashgan cagcunatami.

34 ¿Pirä Tayta Dios yarpashgancunatamusyanman?

¿Pirä imata rurananpäpis paytayäsircunman?o

35 ¿Pirä: “Alicunata rurashgäpitasalvamay” nir Tayta Diosninsitaobliganman?

36 Lapantapis Tayta Diosninsimicamash.

Pay munaptinmi lapan imaycapiscaycan.

Saymi lapanpäpis payga munayyogcaycan.

¡Imayyagpis Tayta Diosninsi alabashcayculäsun! Amén.

Juc habilidäta juc habilidätaTayta Dios gomashgansi

12 1Waugui-panicuna, TaytaDiosninsi cuyapaycämashgaga:

“Maquiqui chaquiquichömi caycä”niyashpayqui pay munashgannoimaypis cawayay. Saynocawayänayquipämi Tayta Diosninsisalvayäshushcanqui. 2Waquin runacunajusalicur cawayaptinpis gamcunagaama jusalicuyaysu. Saypa trucangalutan yarpaycunata y jusalicuycunatacacharir yarpachacuyay Tayta Diosninsimunashganno cawayänayquipä. Saynocawarmi tantyayanquipä TaytaDiosninsi munashganno cawaygamaypis cawacuypä cashganta.

3Wilacognin canäpä Tayta Diosninsichuramash captinmi gamcunata në:Yäracog mayinsitaga manacagman amachurayaysu. Saypa trucangatantyacuyay lapayquitapis paymanyäracuyaptiqui Tayta Diosninsiyanapaycäshushgayquita. 4Maquinsi,chaquinsi, umansi y pachansicuerpunsicho captinpis juc cuerpulamicaycansi. 5Saynölami Jesucristutachasquicogcuna ascag carpis juccuerpunöla caycansi.

6Juc cuerpunöla cashgami TaytaDiosninsega jucninsita jucninsitapishabilidäta gomansi pay munashgantaruranansipä. Saymi ali wilacuynintawilacunayquipä habilidäta

11 12

Page 319: Quechua  huamalies bible - new testament

319

p 12.19 Deuteronomio 32.35 q 12.20 Proverbios 25.21-22.

goshuptiquega Tayta Diosninsimanyäracushpayqui wilacuyninta wilacuy.7Waquintapis yanapänayquipähabilidäta goshuptiquega cushishlapitapis yanapay. Saynöpis wilacuynintayachasinayquipä habilidätagoshuptiquega shumag yachasiy TaytaDiosninsi munashganno. 8Pitapisshacyäsinayquipä habilidätagoshuptiquega mana guelanaypashacyäsiy Tayta Diosninsi munashgannocawananpä. Mana engañaypa shacyashacyala arunayquipä habilidätagoshuptiquega Tayta Diosninsipitabendicionta chasquishgayquiwanmuchuycho cagcunata cushishlayanapay. Mayor waugui canayquipähabilidäta goshuptiquega shumagyarpachacushpayqui cumpliy.Cuyapäcog canayquipä habilidätagoshuptiquega cushishla pitapisyanapay.

Jesucristuta chasquicush car imano cawanansipä yachasicuy

9Janan shongula cuyanacuyänayquipatrucanga lapan shonguyquiwan jucniquijucniquipis cuyanacuyay.

Lutancunata rurayänayquipäga amayarpaylapis yarpäyaysu. Saypa trucangalutan ruraycunata cacharir alilata rurarcawayay.

10Cuyanacur lapayquipis shumagcawayay.

Saynöpis jucniqui jucniquirespitanacuyay. Alabacuyänayquipatrucanga alita rurashganpita waquincagta alabayay.

11Mana guelanaypa cushishla TaytaDiosninsi munashganta rurayay.

12Saynöpis cushi cushila cawayayTayta Diospa naupanmanchäyänayquipä cashganta musyar.

Imano nacarpis Tayta Diosninsimanyäracuyay.

Saynöla imaypis payta manacuyay.13Jesucristuman yäracog mayinsi

nisidächo caycaptenga cuyaparyanapäyanqui. Mana reguish captinpisyäracog mayinsitaga cushishlawayiquiman posädasiyanqui.

14Chiquishogniquipa washanta amarimayaysu. Saypa trucanga TaytaDiosninsita manacuyaychiquishogniquitapis yanapänanpä.

15Cushish cagcunawan cushicuyay.Wagagcunawan wagayay.

16Nanaparänacuyänayquipa trucangashumag cuyanacur cawayay. Saynöpisyachag-tucur runa-tucuyänayquipatrucanga mana yachag cagcunawanpiscuyanacur cawayay.

17Pipis chiquishuptiquega amachiquiyaysu. Saypa trucanga pï-maypisricacunanpä alilata rurar cawayay.18Washayquita rimayaptinpis amaresienticuyaysu. Saypa trucangapaycunawan ali cawanayquipä imaypisyarpachacuyanqui.

19Waugui-panicuna,chiquishogniquicunata ama vengayaysu.Saypa trucanga Tayta Diosninsipamaquinman churaycuyay payjuzgananpä. Sayno cananpämi TaytaDiosninsipa palabranchöpis nican:“Nogami juzgashä lutan ruragcunataga.”p20Mastapis caynömi nican:

“Chiquishogniqui micanaptengapachanta garaycunqui.

Yacunaptenga yacutapis macyanquiupunanpä.

Sayno rurayaptiquega lutantarurashganta tantyacursegaypami pengacongapä.”q

21Runacuna chiquiyäshuptiqui gampischiquerga paycunanölami mana alita

12

Page 320: Quechua  huamalies bible - new testament

320

r 13.9 Levítico 19.18.

ruraycäyanqui. Chiquinacurcawayänayquipa trucanga cuyanacurcawayanqui.

Autoridäcunata respitanansipä yachasicuy

13 1Lapan autoridäcunatapis TaytaDiosninsi churash

cäsucunansipämi. Tayta Diosninsichurash caycaptenga autoridäcunatacäsucuyay. 2Autoridäcunata manacäsucorga Tayta Diosninsitapis manamicäsucuycäyanquisu. Saymiautoridäcunata mana cäsucogcunatagapitapis Tayta Diosninsi juzgangapä.3,4Saynöpis autoridäcunata TaytaDiosninsi churash ali ruragcunapafavornin sharcunanpä y lutanruragcunata castigasinanpämi. Saynocaycaptenga autoridäcuna manacastigayäshunayquipä alita rurarcawayay. Saynöpami autoridäcunapitamansa mansala puriyanquipäsu. 5Saynocaycaptenga autoridäcunanishgancunata cäsucuyay. Saynocäsucuyanqui manami autoridäcunacastigayäshunayquipä cashgantamansacularsu, sinöga Tayta Diosninsitacäsucurmi.

6,7Saynöpis marcata ali ricarmejorasinanpämi autoridäcunata TaytaDiosninsi churash. Sayno caycaptengaimpuestucunata pägayay. Cötatashuntananpä wilanacuyaptenga saytapiscumpliyay. Autoridä cagtaga lapantapisrespitayay.

Cuyanacorga Diospa mandamientuncunata

cumplishgansi8Trampöso canayquipa trucanga pipa

jagan carpis jucla pägapacuyay.Pï-maywanpis cuyanacur cawayay.

Runa mayiquita cuyarga Moisésguelgashgan lapan leycunatamicumpliycäyanqui. 9Say leycunachocayno nirmi guelgaraycan:

“Ama adulteriucho canquisu.Runa mayiquita ama wanusinquisu.Ama suwacuysu.[Manacagtaga ama pitapis

tumpanquisu.]Ama wachacash caysu.”

Tayta Diosninsipa más waquinmandamientuncunapis caycanmi. Saymandamientucunata cumplerga caynishgantapis cumpliycanquimi: “Runamayiquita lapan shonguyquiwancuyapanqui.”r 10Say nishganno runamayiquita cuyarga lutantarurayänayquipa trucan imatapis alicaglata rurayay. Sayno cawarmi Moisésguelgashgan lapan leycunatacumpliycäyanqui.

Jusalicuycunata cacharinansipä yachasicuy

11,12Jesucristo cutimurshuntamänansipä cag tiempochaycämunnami. Sayno caycaptengajusalicuycunata cacharir shumagyarpachacuyay Tayta Diosninsimunashgannöna cawayänayquipä. Saynocawarmi ali alistacush soldädunocashunpä. 13Jesucristuta chasquicushganacaycarga mana jusalicuypana cawashun.Amana estan estan puricur ni upyacurcayaysu. Saynöpis ama adulteriuchocayaysu, majaynag caycar jucwan jucwanama punucuyaysu, ama gayapänacuynasuni chiquinacuynasu. 14Saypa trucangaganra mödanata logtisquishgayquinojusalicuycunata cacharir Jesucristupamaquincho cawayay. Amayarpachacuyaysu lutancunatarurayänayquipäga.

12 13

Page 321: Quechua  huamalies bible - new testament

321

s 14.1,2 Say wisanga uywacunata pishtayag ïdulucunapa jutincho. Say aysa manami estachomicunalanpäsu cargan, sinöga ranticuyänanpäwanmi. Israel runacuna yarpäyargan pipis sayaysata micorga supaycunata adoraycashgantami. Saymi Jesucristuta chasquicurpis micuytamunayargansu. Jesucristuta chasquicog mana Israel runacunami isanga tantyacuyargan sayaysata micurpis supaycunata mana adoraycashganta. Saymi paycunaga ïdulucunapäpishtashgan aysata micuyargan. t 14.11 Isaías 45.23.

Mana jamuränacunansipä yachasicuy

14 1,2Jesucristuta chasquicogmayinsi waquin yarpaycäyan

aysata micur mana jusalicuyashganta.Waquinnami yarpaycäyan aysata micurjusayog cayashganta.s Sayno captinpisama jamuränacuyaysu. Yäracog mayinsitantyashgayquino mana tantyaptinpispaywan ama rimanacuyaysu. 3Aysatamicurpis mana micurpis Jesucristutachasquicog cäga lapanpis TaytaDiosninsipa wamranmi caycäyan. Saynocaptenga aysata micog cäga amajamuräsunsu aysata mana micog cagta.Aysata mana micog cagpis amajamuräsunsu aysata micog cagta. 4¿Pitägam canqui Jesucristuta chasquicogmayiquita jamuränayquipäga?Jusalicuptenga Jesucristumi juzgangapä.Jusalicuptinpis Jesucristoga imaypistantyaycäsinmi jusalicushgantacacharinanpä.

5Waquin yäracog mayinsicunamiyarpäyan Tayta Diosninsita alabananpäreguish junagla ali cashganta.Waquinnami yarpäyan Diostaalabananpä maygan junagpis alicashganta. Reguish junagta acraptinpiso juc junagta acraptinpis ishcanpis alimicaycan Tayta Diosninsita alabaptenga.6Shuntacaycur Tayta Diosninsitaalabananpä juc junag waquin junagpitamás ali cashganta yarparpis TaytaDiosta cäsucuyta munarmi saynoyarpaycäyan. Aysata micogcunapisTayta Diosninsita agradëcicurmi

micuyan. Aysata mana micogcunapisTayta Diosta agradëcicurmi micuynintamicuyan.

7,8Cawarga Tayta Diosninsimunashganta ruranansipämicawaycansi. Wanurpis Tayta Diospanaupanman chänansipämi caycansi.Saymi cawarpis wanurpis Jesucristupamaquincho caycansi. 9Cawashgapiswanushgapis maquinchosararämänansipämi SeñorninsiJesucristoga cruzcho wanush ynircurnami wanushganpita cawarimush.10Lapansipis paypa maquincho caycarga¿imanirtä yäracog mayinsicunatajamurar manacagman churaycäyanqui?Lapansitami imano cawashgansi-tupuTayta Diospa naupancho Jesucristojuzgamäshunpä. 11Tayta Diosninsipapalabranchöpis cayno nirmiguelgaraycan:

“Lapan runacunapis nogapapuntämangongurpacayämongapä.

Saychömi pï-maypis niyangapälapanpäpis munayyogcashgäta.”t

12Sayno munayyog captin lapansimiTayta Diosninsita imatarurashgansitapis cuentata goshunpä.

Yäracog mayinsita mana jusalicasinansipä yachasicuy

13Sayno caycaptenga aysatamicushganpita mana micushganpitaamana jamuraynasu. Saypa trucangashumag ricanacuyay yäracogmayinsicuna Jesucristuman imaypis

14

Page 322: Quechua  huamalies bible - new testament

322

u 14.14 Micuycunapita Jesús yachasishganta musyanayquipä liyinqui San Marcos 7.19-ta.v 15.3 Salmo 69.9.

yäracuyänanpä. 14Micunansipä aysa alicashganta Jesucristo yachasishcaptinpisu waquin yäracog mayinsicunamanami tantyacuyansu. Paycunagaïdulupa jutincho pishtashgan aysatamicur yarpäyanjusalicuycäyashgantami. Aysata micurjusalicuyashganta yarpaptenga alimicanman aysata mana micuyaptin.15Gamcunapis aysatamicuyashgayquipita pipisyarpachacuyman churacänanpäcaptenga ama micuyaysu. Aysatamicuptiquega yäracog mayinsicunalutanta yarpar Jesucristuman mananamiyäracuyanganasu. Paycunatasalvananpä Jesucristo wanushcaycaptenga ama aysata micuyaysu.16Lapanta micuyänayquipä libricayaptiquipis yäracog mayinsi aysatamicuyashgayquipita lutanta yarpänanpäcaptenga ama micuyaysu.

17Tayta Diospa maquinchocawaycarga micunalansipäupunalansipäga ama yarpachacushunsu.Saypa trucanga yarpachacushun alilataruranansipä, pï-maywanpis alicawanansipä y Santu Espiritupayanapayninwan cushishcawanansipäpis. 18Jesucristumanyäracur sayno cawarga Tayta Diosninsimunashgantami ruraycansi. Saynocawashgaga manami pipisjamurämäshunsu.

19Saynöpis yäracog mayinsicunawanama jamuränacuyaysu. “¿Imanirtänogano yarpanquisu?” nir pitapismanacagman churayänayquipa trucangajucniqui jucniquipis shacyäsinacuyayTayta Diosninsi munashgannocawayänayquipä. 20Tayta Diosninsicamashgan micuyga lapanpis alimi

caycan micunansipä. Sayno captinpisïdulupa jutincho pishtashgan aysataama micuyaysu Jesucristuta chasquicogmayiqui lutanta yarpänanpä captenga.21Jesucristuta chasquicog mayiquilutanta yarpachacuptin aysatapis amamicuyaysu ni vïnutapis ama upuyaysu.Saynöla imapis jusa cashgantayarpaptenga ama rurayaysu.

22Sayno captinpis Señor Jesucristonishganno ima micuypis micunansipäali cashganta tantyarga alitamitantyaycäyanqui. Sayno captinpismicuyta mana munag cagtagamicuyänanpä ama exigiyaysu.23Micunanpä mana ali cashgantatantyarga mejor ama micusunsu. Manaali cashganta yarpaycar micorgajusalicuycanmi. Saynölami mana alicashganta yarpaycar imatapis rurarganogansipis jusalicuycansi.

Jesucristuta chasquicog mayinsiwan ali cawanansipä yachasicuy

15 1Yäracog mayinsi imapis jusacashganta yarpaptenga sayta

ama rurashunsu. 2Saypa trucangaimatapis rurashun yäracog mayinsiTayta Diosninsi munashganno alicawananpä. 3Señorninsi Jesucristupissayjina nacaycar lapanta rurarganrunacuna Tayta Diosninsi munashgannoali cawayänanpämi. Nacananpäcashganpitaga Tayta Diosninsipapalabranchöpis cayno nirmiguelgaraycan:

“Tayta Dios,gamta mana

cäsucuyäshushpayquimi pï-mayrunapis nogatagachiquiycäyäman yashliycäyäman.”v

14 15

Page 323: Quechua  huamalies bible - new testament

323

w 15.9 Salmo 18.49. x 15.10 Deuteronomio 32.43. y 15.11 Salmo 117.1.z 15.12 Isaías 11.10.

4Tayta Diosninsipa palabranchoguelgaraycagcunaga manami unayrunacunala tantyacuyänanpäsu cargan,sinöga nogansipis tantyacunansipämicaycan. Palabranta tantyacurmimusyansi Tayta Diosninsiyanapaycämashgansita y naupanmanchänansipä cashgantapis. 5CuyapäcogTayta Diosninsega imaypisyanapaycämansimi munashgannocawanansipä. Saymi payta manacöJesucristo cuyamashgansino jucniquijucniquipis cuyanacur alicawayänayquipä. 6Sayno cuyanacurcawayashpayquimi SeñorninsiJesucristupa taytan Diosninsita lapayquisay yarpayla alabayanquipä.

Israel runacunawan mana Israel runacunapis ali ricanacuyänanpä

yachasishgan7Jesucristuta chasquicog mayiquiwan

mana jamuränacuylapa cawayay.Jamuränayquipa trucanga jucniquijucniquipis cuyanacuyay Jesucristocuyayäshushgayquinöla. Saynocuyanacuyaptiquega waquinrunacunapis Jesucristuta chasquicurTayta Diosta alabayangapämi. 8Israelrunacunatapis mana Israelrunacunatapis Jesucristutachasquicuptin jusalicuyashganta TaytaDiosninsi perdonaycaptengamaygayquipis manacagman amachuranacuysu. Payta chasquicog Israelrunacunata Tayta Diosninsiperdonaycan Abrahamta, Isaacta yJacobta promitishganta cumplirmi.9Payta chasquicog mana Israelrunacunatapis perdonaycan TaytaDiosninsi cuyapäcog cashganpitaalabayänanpämi. Rey David Tayta

Diosninsita alabashganpis cayno nirmiguelgaraycan: “Mana Israel runacunapanaupanchöpis alabashayquimi.”w

10Mana Israel runacunapis TaytaDiosninsita alabayänanpämiguelgaraycan:

“Israel runacuna Tayta Diosninsitaalabayashganno mana Israelrunacunapis Tayta Diosninsitaalabayay” nir.x

11Maspis cayno nirmi guelgaraycan:“May-say nacioncunacho tag

runacuna,lapayqui Tayta Diosta alabayay.”y

12Tayta Diosninsipa profëtan Isaiaspisguelgargan mana Israel runacunapä:

“Gueruta muturiptin troncunpitachinquimushgannömi Isaïpasurin David castapita jucmandag yurengamandamänansipä.

Manami Israel runacunalatasumandanga, sinöga may-saychotag runacunatami.

Sayno mandaptinmi mana Israelrunacunapis paymanyäracuyangapä.”z

13Tayta Diosninsiyanapaycuyäläshunqui payman yäracurjucniqui jucniquipis alicawayänayquipä, Santu Espiritupamaquincho cawayänayquipä ygloriaman chäyänayquipä cashgantamusyar waran waran cushishcawayänayquipäpis.

Mana Israel runacunata wilapar Pablo may-saypa purishgan

14Waugui-panicuna, Tayta Diosninsimunashganno ali cawayashpayquimigamcunaga pï-maytapisyanapaycäyanqui. Saynöpis

15

Page 324: Quechua  huamalies bible - new testament

324

a 15.21 Isaías 52.15.

Jesucristupa wilacuynintayachacuyashpayquimi waquintapisyäsiycäyanqui Tayta Diosninsimunashganno cawayänanpä. 15,16Maynayachacush cayaptiquipis cay cartatagamcunaman cartacamö Tayta Diosninsimunashganta yarpäsinäpämi. Saynocartacamö mana Israel runacunamanJesucristupa ali wilacuynintawilacunäpä Tayta Diosninsi churamashcaptinmi. Saymi gamcunapis y waquinmana Israel runacunapis Santu Espírituyanapäshuptiqui Tayta Diosninsimunashgannöna cawayänayquipäwilacuyninta wilacuycä.

17Mana Israel runacunapisJesucristuta chasquicur paymunashgannöna cawayaptinmi cushicö.18Saynöpis cushicö wilacur purinäpäJesucristo yanapämaptinmi. Paypawilacuyninta wilacuptë y runacunaricacuyänanpä cawaptëmi mana Israelrunacuna may-saychöpis Jesucristutachasquicur Tayta Diosninsitacäsucuycäyan. 19Saynöpis runacunatantyacuyänanpämi Santu Espírituyanapaycäman milagrucunata ruranäpä.Saynöpami Jesucristupa wilacuynintashumag wilacushcä Jerusalenpitagalaycur may-saypapis Iliriamanchashgäyag.

20Wilacur purirpis manami jaticaycäsuwaquin mayna wilacuyashgan cagmarcacunamanga. Saypa trucangaJesucristupa wilacuyninta pipis manaräwilacushgan marcacunamanmi wilacogimaypis aywä. 21Tayta Diosninsipapalabranchöpis caynömi guelgaraycan:

“Tayta Diosninsipa wilacuynintamana wiyagcunamiwiyayangapä.

Wilacuyninta wiyarnamitantyacuyangapä.”a

Romaman Pablo aywayta yarpashgan

22May-saypapis sayno wilacur purirmigamcuna cagman shamuyta munarpismanarä camäpacushcäsu. 23Caypurishgä cag marcacunachoJesucristupa wilacuynintawilacushcänami. Saymi naupapita-pasayarpashgänöla gamcuna cagmanshamushäpä. 24Gamcunawangoyarcurnami Españapa aywaytayarpaycä. Sayman aywanäpägagamcuna yanapäyämänayquipäcashgantami yäracuycä.

25Cananga Jerusalenparämi aywaycäsaycho cag yäracog mayinsicunapäshuntayashgan ofrendata apar.26Macedonia provinciacho y Acayaprovinciacho yäracog mayinsimi sayofrendata shuntayashga Jerusalenchocaycag muchog waugui-panicunatayanapäyänanpä. 27Sayta shuntar alitamipaycuna rurayash. PaycunapisJesucristupa wilacuyninta Jerusalenpitagalaycur wilapaptinmi chasquicuyash.Wilapashganpita cushicuyashpanmiofrendata shuntayash Jerusalenchocaycag muchog waugui-panicunamanapanäpä. 28Say shuntayashganofrendata Jerusalenchowaugui-panicunata entregaycurnamiEspañapa aywagnöla gamcunatawatucayäshayquipä. 29Gamcunacagman chämuptë Jesucristoyanapämäshun jucninsi jucninsipisshacyäsinacur cushicunansipä.

30Waugui-panicuna, SeñorninsiJesucristuta chasquicush cayaptiqui ycuyanacunansipä Santu Espírituyanapämashgami gamcunata ruwacöTayta Diosninsita nogapämanacuyänayquipä. 31Tayta Diosninsita

15

Page 325: Quechua  huamalies bible - new testament

325

manacuyay Jerusalenman chaptëJesucristuta mana chasquicog Israelrunacuna mana wanusiyämänanpä.Saynöpis Tayta Diosta manacuyayapashgä ofrendata Jerusalencho cagwaugui-panicuna cushishchasquicuyänanpä. 32Jerusalencholapanpis ali camacänanpä TaytaDiosninsi yanapämaptenga gamcunacagman chämuptë cushishmigoyäshunpä.

33Tayta Diosninsi lapanchöpisgamcunata yanapaycuyäläshunqui.Amén.

Yäracog mayincunapä salüdunta Pablo apasishgan

16 1Paninsi Febimi gamcunacagman watucag shamongapä.

Payga caycan Cencrea iglesiachodiaconïsami. 2Marcanchöga yäracogmayinsicunata shumagmi yanapash.Saynölami nogatapis wilacur puriptëyanapämash. Jesucristuta chasquicogmayinsi caycaptenga chämuptin paytachasquiycuyälay. Saynöpis lapannistashgancunata puestupaycuyay.

3Priscilatawan Aquilata salüdötagoycuyälanqui. Paycunami Jesucristupawilacuyninta wilacur puriptë aliyanapäyämash.4Yanapäyämashganpitami paycunatarunacuna wanusiyta munayargan.Sayno yanapäyämashgantaga imaypisyarparaycämi. Saynölami may-saychocaycag mana Israel yäracog mayinsipispaycunapä imaypis yarparaycäyan.5Saynöpis paycunapa wayinchoshuntacag yäracog mayinsicunatasalüdöta goycuyälanqui.

Saynöpis salüdöta goycuyälanquicuyanacuyashgä Epenëtuta. Paymi Asiaprovinciacho lapanpita más puntataJesucristuta chasquicush. 6SaynölaMariatapis salüdöta goycuyälanqui.

Paymi gamcunata aliyanapäyäshushcanqui. 7Saynöpissalüdöta goycuyälanqui marcamayëcuna Andronicuta y Juniastapis.Paycunawanmi juntu carcilchowichgaräyashcä. Saynöpis paycunaminogapita más puntata Jesucristutachasquicuyash. Paycunapisapostolcunanömi marcan marcanpuriyash Jesucristupa wilacuynintawilacur. May-saychöpis paycunatayäracog mayinsi alimi ricayan.

8Saynöpis salüdöta goycuyälanquicuyanacuyashgä Ampliatuta. 9Saynölawilacog mayë Urbanuta ycuyanacuyashgä Estaquistapiswilayculanqui paycunapäyarparaycashgäta. 10Saynöla salüdötagoycuyälanqui Apelista. Imano nacarpisJesucristuman ali yäracuptinmi paytalapan yäracog mayinsicuna respitayan.Saynöpis salüdöta goycuyälanquiAristóbulupa castancunata. 11Saynölasalüdöta goycuyälanqui marca mayëHerodionta. Saynöla salüdötagoycuyälanqui Narcisupa castancunatapis.12Saynöla salüdöta goycuyälanquiTrifenatawan Trifosata. Say warmicunamiJesucristupa wilacuyninta wilacogcunataali yanapaycäyan. Saynöla salüdötagoycuyälanqui paninsi Persidata. PaypisJesucristupa wilacuyninta wilacogcunataalimi yanapaycan. 13Saynöla salüdötagoycuyälanqui waugui Rufuta. Saynölamamantapis wilayculanqui paypäyarparaycashgäta. Paypis mamänömi aliricamash. 14Saynöla salüdötagoycuyälanqui Asincrituta, Flegonteta,Hermesta, Patrobasta, Hermasta ypaycunawan shuntacagwaugui-panicunatapis. 15Saynöla salüdötagoycuyälanqui Filologuta, Juliata,Nereuta, Nereupa paninta, Olimpasta ypaycunawan shuntacagwaugui-panicunatapis.

15 16

Page 326: Quechua  huamalies bible - new testament

326

16Lapayquipis shuntacarcuyanacuyanqui. May-saycho caycagwaugui-panicunapis gamcunapäsalüdunta apasicayämunmi.

17Waugui-panicuna, pipischiquinacuyänayquipä o Jesucristupawilacuyninta mana cäsupäyänayquipäshimita goyäshuptiqui cuidächasquipäyanquiman. Shimita saynogogcunaga lutantami yachasiyäshunqui.Sayno cagcunapitaga witicuyay.18Paycunaga manami Jesucristo alabashcananta munarsu yachasiyan, sinögaquiquincuna alabash cayta munalarmi.Paycunaga ali shimilanpa parlaparmimay-saychöpis mana tantyacogwaugui-panicunata lutantacriyiycäsiyan. 19Say lutanyachasicogcunata manachasquipashgayquitaga may-saychöpisyäracog mayinsicuna musyayanmi.Sayno cayashgayquita musyar nogapiscushicömi. Cananpis shumagyarpachacuyay lutan yachasicogcunatamana chasquipar imaypis alilata rurarcawayänayquipä. 20Saynocawayaptiquimi Tayta Diosninsi imaypisyanapäshunqui Satanastavincinayquipä. Señorninsi Jesucristolapanchöpis yanapaycuyäläshunqui paymunashganno cawayänayquipä.

21Yanapämag wauguinsi Timoteupisgamcunapä salüdunta apasicamunmi.Saynölami marca mayëcuna Lucio,Jasón y Sosípaterpis salüduntagamcunapä apasicayämun.

22Cay cartata Terciumi dictashgänölaguelgapämash. Paypis salüduntagamcunapä apasicamunmi.

23Saynölami Gayupis salüduntagamcunapä apasicamun. Paymiwayinta puestupämash posädacunäpäy waquin yäracog mayinsicunapisposädacunanpä. Saynölami caymarcapa tesorërun Erastupis ywauguinsi Cuartupis gamcunapäsalüdunta apasicayämun.24[Señorninsi Jesucristocuyapäyäshushpayquiyanapaycuyäläshunqui. Amén.]

Carta ushanan25¡Tayta Diosninsita alabayculäshun!

Paymi salvamansi naupanchoimayyagpis cawanansipä. Saytamiwilacur puriycä. Gamcunata y waquinmana Israel runacunatapis saynosalvayäshunayquipä cashgantagarunacuna naupata manamimusyayargansu. Sayno captinpis caypasata manarä camarmi mana Israelrunacunata salvananpä Tayta Diosninsimayna yarpargan. ¡Saynosalvamashgansipita Tayta Diosninsitaalabayculäshun! 26Mana Israelrunacunatapis salvananpä cashgantaprofëtacuna wilacuyashgannölamicananga imayyagpis cawag TaytaDiosninsipa wilacuyninta may-saynacioncunachöpis wilacuycäyan.Saynöpami pï-maypis Jesucristumanyäracur Tayta Dios munashgannocawayangapä.

27¡Salvamänansipä Jesucristutacachamushganpita Tayta Diosninsitaimaypis alabayculäshun! ¡Saynosalvamänansipäga manami pipis TaytaDiosninsino yachag cansu! Amén.

16

Page 327: Quechua  huamalies bible - new testament

327

Carta galaycunan

1 1Corinto marcacho caycag yäracogmayëcuna:

Jesucristupa apostolnin canäpä TaytaDiosninsi acramash captinmi noga Pablowauguinsi Sosteneswan ishcäcuna cay

cartata apaycasiyämö. 2GamcunatapisTayta Diosninsimi acrayäshushcanquipaypa maquincho car cuyashganwamrancuna cayänayquipä. Saynoacrayäshunayquipäga Jesucristumicruzcho wanushpanperdonayäshushcanqui lapan

1 CORINTIOSCorinto marcacho tag yäracog mayincunamanapóstol Pablo punta cag cartata cartacushgan

Corinto marcaga Grecia nacioncho caycag Acaya provinciachömi cargan. Corintogajatuncaray marcami cargan. Manarä apóstol Pablo Corinto marcaman chaptin manamipipis saycho musyarganräsu Jesucristupa ali wilacuyninta. Sayman chaycur Pablowilacuptinrämi Jesucristuta waquin runacuna chasquicuyargan. Saychömi Pablo targan jucwata sogta quila Jesucristupa wilacuyninta chasquicogcunata yachasishpan. CorintuchoPablo caycaptin ima päsashgancunata masta musyanayquipä liyinqui Hechos 18.1-17.

Jesucristuta chasquicush caycarpis apóstol Pablo aywasquiptin Corintucho cagwaugui-panicuna manami Diosninsi munashgannösu cawayargan. Saymiquiquinpura chiquinacuyargan (1.10-17; 3.1-4), yachag-tucuyargan (3.18-23),Pabluta jamuräyargan (4.1-21), jusalicog wauguita chasquipäyargan (5.1-13),autoridäcunaman jucninpis jucninpis quejanacuyargan (6.1-11) y majanwanpunuytapis munayargannasu (7.1-7). Saynömi ïdulucunapa jutincho pishtayashganaysata micuyargan (8.1-13; 10.14-11.1) y apóstol caycaptinpis Pabluta manacagmanchurayargan (9.1-27). Saynölami warmicunapis runanta respitayargansu (11.2-16),Santa Cënatapis jusalicush caycarmi upuyargan (11.17-34), Santu Espíritu imanoyanapashgantapis manami tantyayargansu (12.1-31), imano cuyanacuyänanpäcashgantapis manami tantyayargansu (13.1-13) y runa mana tantyashgan idiömapaDiospa wilacuyninta yachasiyargan (14.1-40). Saynöpis wanushganpitacawariyämunanpä cashganta manami criyiyargansu (15.1-58).

Sayno cawayaptinmi paycunaman cay cartata apóstol Pablo apasergan shumagtantyacuyänanpä. Saynöpis Jesucristupa wilacuyninta runacuna manacagmanchurayaptinmi paycunata Pablo tantyasergan ali wilacuyninta chasquicogcunata Tayta Diossalvananpä cashganta (1.18-2.16). Saynöpis yachasergan majayog cayänanpä o majaynagcayänanpä cashganpitapis (7.8-40) y ofrendata shuntayänanpä cashganpitapis (16.1-4).

Page 328: Quechua  huamalies bible - new testament

328

a 1.12 Apolos pï cashganta musyanayquipä liyinqui Hechos 18.24-28.

jusalicuyashgayquita. Saynölamimay-saychöpis paytachasquicogcunataga perdonaycan. 3TaytaDiosninsita y Señorninsi Jesucristutamiruwacuycä cuyapäyäshushpayqui alicawayta goycuyäshunayquipä.

Jesucristuta chasquicogcunata Tayta Dios yanapashgan

4Jesucristuta chasquicuyashgayquipi-tami Tayta Diosninsi imaypisyanapaycäyäshunqui. Saymi gamcunapäTayta Diosninsita imaypis agradëcicurmanacö. 5Sayno yanapäyäshuptiquimiali wilacuyninta tantyacur juctapiswilapaycäyanqui. 6Saymitantyaycäyanqui Jesucristupawilacuynin rasunpaypa cashganta.

7Tayta Diosninsi saynoyanapäyäshushpayquimi tucuyhabilidäcunata goyäshushcanquiJesucristo cutimushganyag paymunashganno cawayänayquipä. 8SaymiJesucristo cutimushpan tariyäshunquipämana jusalicuypa pay munashgannocawaycagta. 9Pay munashgannocawayänayquipämi Tayta Diosninsipromitishgannöla imaypisyanapaycäyäshunqui. Payminaupapita-pasa acrayäshushcanqui surinJesucristupa maquincho cawayänayquipä.

Waugui-panicuna mana chiquinacuyänanpä yachasicuy

10Waugui-panicuna, Jesucristupajutinchömi gamcunata ruwacö manachiquinacuyänayquipä. Jesucristutachasquicushgana caycarga juc shongulacuyanacur cawayay.

11Paninsi Cloé casta shamurmi wilayämashgamcuna chiquinacur rimanacurcawaycäyashgayquita. 12Waquinniquishinicäyanqui noga yachasishgäcuna más ali

cashganta. Waquinniquinashi nicäyanquiApolosa yachasishgan más ali cashganta oPedro yachasishgan más ali cashganta.Waquinniquinashi sayno negcunapita witicuryachag-tucuycäyanqui: “NogacunagaJesucristupa wilacuyninta masmi yachä”niyashpayqui.

13Waugui-panicuna, sayno yarpargalutantami yarpaycäyanqui. Jesucristogajuclaylami; manami ascamanraquicashgasu caycan. Saynöpis manaminogacunasu gamcuna-raycu cruzchowanuyashcä. Saynöpis manaminogacunapa jutëcunachösubautizacuyashcanqui. 14-16Gamcuna cagchocar Crisputawan Gayulatami bautizashcä.Saynöpis Estéfanas castalatami bautizashcä.Saypita cagtaga manami pitapisbautizashcäsu. Gamcuna cagcho ascagtamana bautizashgäpitami cushicö. Ascagtabautizaptëga capascher máschiquinacuyanquimanpis cargan: “Pablobautizamashganga masmi välin”niyashpayqui. 17Manami runacunatabautizar purinäpäsu Jesucristo nogatacachamash, sinöga ali wilacuyninta wilacurpurinäpämi. Say ali wilacuyta wilacorgamanami yachag cashgäta runacunayarpäyänanpäsu wilacö, sinöga Jesucristutachasquicuyänanpämi. Yachag-tucurwilacuptëga runacuna Jesucristutachasquicuyänanpa trucanga nogalatanamialabayämanman cargan. Runacunaalabamänanpä wilacorga Jesucristorunacuna-raycu cruzcho wanushgantamimanacagman churäman cargan.

Jesucristupa wilacuyninta manacagman churayaptinpis chasquicogcunata salvananpä

cashgan18Jesucristuta mana

chasquicushganpita in ernuman

1 1

Page 329: Quechua  huamalies bible - new testament

329

b 1.19 Isaías 29.14.

gaycush cayänanpä cagcunaga yarpäyanwaläla Jesucristo cruzcho wanushganta.Nogansimi isanga tantyansi cruzchowanushgan salvacunansipä cashganta.19Sayno captinmi Tayta Diosninsicumpliycan palabranchoguelgaraycashgannöla. Sayguelgaraycashganga caynömi nican:

“Yachag runacunapayarpaynincunatapismanacagmanmi churashä.

Yachag caylanwanga manamiimanöpapis salvacuyangasu.”b

20Sayno nicaptenga mayjina yachagcarpis Jesucristupa wilacuyninta manachasquicorga manami pipissalvacongasu. 21Saymi walälapäwilacushgäta yarpäyaptinpis saywilacushgäta chasquicogcunataga TaytaDiosninsi salvaycan.

22Jesucristupa wilacuynin rasunpaypacashganta musyananpäga Israelrunacuna milagrucunatarämi ricaytamunayan. Mana Israel runacunanamimunayan yachasicognincunayachasiyashgannörä nogacunapisyachasiyänäta. 23Sayno munayaptinpismanami mana Israel runacunamunayashgannösu yachasiyä, ni Israelrunacuna munayashgannösumilagrucunata rurayä. Saypa trucangaJesucristo nogansi-raycu cruzchowanushgantami wilacuyä. Sayta wilacurpuriyaptëmi Israel runacunagarabiäyashpan nicäyan: “Diospa surincaycarga manami cruzcho wanunmansucargan.” Mana Israel runacunanamiyarpäyan manacagcunata yachasishgäta.24Tayta Diosninsi acrashgan cagcunamiisanga Israel runacuna carpis manaIsrael runacuna carpis wilacushgätacushish chasquicuyan. Paycunagatantyacuyan Jesucristuta

chasquicuyaptin Tayta Diosninsisalvananpä cashgantami. 25Saymiwilacushgä mana yachag runacunalapäcashganta yarpäyaptinpis say wilacuytachasquicogcunataga Tayta Diosninsijusancunata perdonaycan. SaynöpisJesucristo cruzcho wanushgantarunacuna manacagman churayaptinpiswilacuyninta chasquicogcunataga TaytaDiosninsi perdonaycanmi.

Yachag cashgalanpita ni munayyog cashgalanpitaga pipis mana salvacunanpä yachasicuy

26,27Waugui-panicuna, aläpa manayachag, ni munayyog, ni rïcucayashgayquipita runacunamanacagman churayäshuptiquipisgamcunataga Tayta Diosninsimiacrayäshushcanqui salvashcayänayquipä. Saynöpami juicio

nalcho salvash caycagtaricayäshushpayqui say manacagmanchurayäshogniqui pengacuyangapä.28Say junagmi tantyayanga yachagcashganpita ni munayyog cashganpitapipis mana salvacunanpä cashganta.29Sayno captenga Tayta Diospanaupancho manami pipisalabaconganasu: “Yachag caynëpaminogataga salvamash” nishpan.

30Nogansega manami yachagcashgansipitasu salvacushcansi, sinögaJesucristo nogansi-raycu cruzchowanushganpitami. Saynöpamijusalicushgansita perdonamashpansijusaynagtana Tayta Dios chasquimansi.Nircurnami munayninmanchuramashcansi pay munashgannönacawanansipä. 31Tayta Diosninsipapalabranchöpis caynömi nican: “Pipisalabacunanpa trucanga Tayta Diostaalabasun.”

1 1

Page 330: Quechua  huamalies bible - new testament

330

c 2.9 Isaías 64.4. d 2.16 Isaías 40.13.

Tayta Diosninsi yarpashgancunata Santu Espíritu tantyasishgan

2 1Waugui-panicuna, gamcuna cagchocar manami yachag cashgäta yarpar

alabayämänayquipäsu ni aja tantyaypalabracunawansu Jesucristupawilacuyninta yachasishcä. 2Nogagagamcunata yachasishcä Jesucristosalvacog cashganta y nogansi-raycucruzcho wanushgalantami. 3Saynoyachasirpis laquicushcä shumag manatantyayänayquipä cashganta yarparmi.4Saymi Santu Espíritu yanapämaptin manatumasipaylapa gamcunata Jesucristupawilacuyninta wilapargä. 5Sayno captengamanami quiquëpa yarpaynëpitatantyasishgäpitasu wilacushgätachasquicuyashcanqui, sinöga SantuEspíritu tantyasiyäshuptiquimi.

6Manacagcunalata wilacushgätawaquin runacuna yarpäyaptinpisJesucristuta chasquicogcunami isangatantyacuycäyan Diosninsi munashgannowilacushgä ali cashganta. Jesucristupawilacuynenga manami yachag runacunani munayyog runacunayarpäyashgannösu caycan, sinögaquiquin Tayta Diosninsi munashgannömi.Say runacunaga munayyog carpis caypasacho ushacaglami caycäyan. 7Yachagrunacuna yarpäyashganno manacaptinpis Jesucristupa wilacuynengaimayyagpis gloriacho cawanansipämicaycan. Gloriaman pushamänansipägacay pasata manarä camarmi TaytaDiosninsi yarpargan. 8Cay pasachomandagcunaga manami tantyayargansuTayta Diosninsi sayno yarpashgancunata.Israel runacunapa autoridänincuna saytatantyarga manami Jesucristuta cruzchowanusiyänanpä Roma autoridäcunamanentregayanmansu cayargan.

9Tayta Diosninsipa palabranchöpiscaynömi guelgaraycan:

“Pipis mana ricashgantani mana wiyashgantani mana yarpashgantami

payta cuyagcunapä Tayta Diosninsicamarish.”c

10,11Say camarishgantaga SantuEspirituwanmi Tayta Diosninsimusyasimashcansi. Runa imatayarpashgantapis shongulanmusyashgannömi Santu Espiritupis TaytaDiosninsi imata yarpashgantapismusyaycan. 12Saynöpis Santu Espiritutachasquicurmi tantyansi Tayta Diosninsicuyapämashpansi salvamashgansita. SantuEspirituta manarä chasquicorga manamitantyargansisu salvación cashganta.

13Gamcunata sayno wilapaycä manamiquiquëpa yarpayläpitasu, sinöga SantuEspíritu tantyasimashgannölami. 14SantuEspirituta mana chasquicogcunagamanami tantyayansu imanirJesucristupa wilacuyninta runacunachasquicuyashgantapis. Paycunayarpäyan waläla runacunachasquicuyashgantami. 15SantuEspirituta chasquicogcunami isangatantyayan Jesucristupa wilacuynintasalvacuyänanpä cashganta.16Jesucristupa wilacuynin walälacashganta yarpag runacunapämi TaytaDiosninsipa palabranchöpis caynoguelgaraycan:

“Manami pipis Tayta Diosninsiyarpashgancunata tantyansu.

Manami pipis payta yachasinanpäyachag cansu.”d

Say guelgaraycashgannölami paycunatantyayansu Jesucristupa wilacuynintachasquicur salvacuyänanpäcayashganta. Nogansimi isangatantyansi Jesucristupa wilacuyninta

1 2

Page 331: Quechua  huamalies bible - new testament

331

chasquicur salvacunansipä cashganta.Sayta tantyansi Jesucristo yarpashgannoyarparmi.

Waugui-panicuna rimanacur chiquinacur mana cawayänanpä

yachasicuy

3 1Waugui-panicuna, sayno captinpisgamcunaga caycäyanqui pishi

wamrano mana tantyacoglarämi. SantuEspíritu munashganno cawayänayquipäcashganta manarä tantyacuyaptiquimigamcuna cagcho caycar sayräyachacuycag wamracunatanöpis yapariryaparir saylata yachasishcä. 2Itiwamrata micuyta manarä micuptinchuchulawan maman ashmashgannöminogapis gamcunata galaycunan cagyachasicuycunalatarä yachasishcä.Cananyagpis mana tantyacog carmipishi wamranölarä caycäyanqui.3¿Imanirtä sayno caycäyanqui? Nogamayashcä gamcuna chiquinacurrimanacur cawaycäyashgayquitami.Sayno cawarga Jesucristuta manachasquicog runacunanölamicawaycäyanqui. 4Waquinniquega:“Pablo yachasishgantami chasquicuyä”y waquinniquega: “Apolosyachasishgantami chasquicuyä”niyashpayqui chiquinacuycäyanquimi.Sayno chiquinacorga Jesucristuta manachasquicog runacunanölamicawaycäyanqui.

5Sayno niyänayquipäga ¿pitä cänogaga? Saynöpis ¿pitä Apolusga?Nogacunaga Tayta Diosninsipawilacognilanmi caycäyä. Paypawilacuyninta wilacuyaptëga manaminogacunatasu chasquiyämashcanqui,sinöga Jesucristutami. 6Muruta murogruna murushgannömi gamcunatawilapashcä Jesucristutachasquicuyänayquipä. Apolusnami jucruna murushganta pargognöpis

Jesucristupa wilacuyninta mastanatantyasiyäshushcanqui. Murushgansitawinasimushgannöpis Tayta Diosninsimigamcunata shumagtantyasiyäshushcanqui Jesucristumanyäracuyänayquipä. 7Manami nogansisumurushgansita jegarcasimur winasinsi,sinöga Tayta Diosninsimi winasimun.Saynölami wilacushgäta chasquicuryachacunayquipäga nogasu ni Apolussumunayyog caycäyä, sinöga TaytaDiosninsimi.

8Murog cagpis pargog cagpis chacraali wayunanpä arushgannömi nogapisApoluspis Tayta Dios munashgannocawayänayquipä yachaycäsiyä.Chacracho arogcuna aruyashganpitapäguta chasquiyashgannömi nogapis yApoluspis gloriaman chäyashpächasquiyänäpä cagta chasquiyäshäpä.9Nogacunaga mincaynölami TaytaDiospa wilacognin caycäyä.Gamcunanami Tayta Dios aruycäsishganchacrano caycäyanqui.

Jesucristuta chasquicogcuna Tayta Diosninsi sharcaycäsishgan wayino

cayashganpita yachasishgan

Saynöpis gamcunaga caycäyanquiTayta Dios sharcaycäsishgan wayinömi.10,11Jesucristunami wayipa cimientunnocaycan. Apóstol car paypa wilacuynintawilacurmi nogapis wayipa cimientuntasharcasegno caycä. GamcunatanamiTayta Diosninsi yanapaycäyäshunquisay cimientulaman wayita sharcasegalbañilno cayänayquipä. 12Jesucristomunashganno ali cawayashpayquegagoriwanpis guellaywanpis o cuyaylapächipipiycag rumicunawanpis wayitasharcasegnömi caycäyanqui.Jesucristuta chasquicush carpis lapanshonguyquiwan pay munashgannomana cawayashpayquimi isangagueruwan, ogshawan, o

1 2 3

Page 332: Quechua  huamalies bible - new testament

332

e xo 3.19 Job 5.13. f 3.20 Salmo 94.11.

rämacunawanpis wayita sharcasegnocaycäyanqui.

13Imanöpis cawashgansipitami juicionalcho Jesucristo juzgamäshunpä. Say

junag juzgamashpansega lapanrurashgansicunata ninawanmicamarcongapä. 14Goriwanpisguellaywanpis o cuyaylapärumicunawanpis sharcasish wayinorurashgansicuna captenga say ninamanami ushangasu. Saymi gloriachopremiuta chasquishunpä. 15Gueruwan,ogshawan, o rämacunawanpissharcasish wayino rurashgansicunacaptinmi isanga nina rupar ushangapä.Saymi gloriaman char ima premiutapischasquishunpäsu. Sayno captinmiwayita nina rupaptin runa imaycanöpagueshpir salvacushganno nogansipisapënas salvacushunpä.

16¿Manacu musyayanqui TaytaDiosninsi täcunan templuncaycäyashgayquita? Saynöpis ¿manacumusyayanqui Santu Espíritugamcunacho taycashganta? 17SaymiJesucristuta chasquicog mayiquitamanacagman churarga paycunachocaycag Santu Espiritutapis manacagmanchuraycäyanqui. Tayta Diosninsipatemplun captenga paymanyäracogcunata manami manacagmanchurashwansu. Pitapis sayno ruragcagtaga Tayta Diosninsiushacäsengapämi.

Waugui-panicuna mana yachag-tucuyänanpä yäsicuy

18Sayno caycaptenga shumagtantyacuyay manayachag-tucuyänayquipä. Yachagcayashgayquiman atiënicuyänayquipatrucanga mana yachag-tucuylapacawayay. Sayno cawarmi

tantyacuyanquipä Tayta Diosninsimunashganno cawayänayquipä.19Yachag-tucog runacunataga TaytaDiosninsi manacagmanmi churangapä.Palabranchöpis caynömi guelgaraycan:

“Tayta Diosninsegayachag-tucogcunata manamicäsupangasu.”e

20Saynöpis caynömi guelgaraycan:“Tayta Diosninsi musyaycanmi

yachag runacunamanacagcunatayarpaycashganta.”f

21Sayno nicaptenga runacuna yachagcayashganman ama atiënicuyaysu.22,23Sayno caycaptenga nogaman niApolusman ni Pedrumanpis amaatiënicayämaysu. GamcunatapisJesucristumi salvayäshushcanqui.Saynöpis Jesucristoga TaytaDiosninsiwanmi caycan. Mushogpasatapis chasquinquipämi. Saynocaycaptenga cawarpis wanurpis ni imapäsashuptiquipis runamanyäracuyänayquipa trucanga TaytaDiosninsiman yäracuyay.

Waugui-panicunata yachasinanpä apóstol Pablo munayyog cashgan

4 1Sayno captenga nogapis, Pedrupisy Apoluspis Jesucristupa

wilacognin cayashgaläta tantyayay.Nogacunaga manamiatiënicayämänayquipäsu wilacuycäyä,sinöga Jesucristupa wilacuynintachasquicur salvacuyänayquipämi.2Wilacognin canäpä SeñorninsiJesucristo churamash captinmi paymunashgannöla wilacuycä. 3,4Saynowilacurmi mana ali wilacog cashgätayarpäyaptiquipis laquicösu. Juicio

nalchöchöga manami gamcunasujuzgayämanquipä ali o mana ali

1 3 4

Page 333: Quechua  huamalies bible - new testament

333

wilacog cashgäta, sinöga TaytaDiosninsimi.

5Sayno caycaptenga Jesucristupawilacognincunata ama jamuräyaysu.Señorninsi Jesucristo cutimurnamijuzgangapä ali o mana ali wilacognincayashgantapis. Pay juzgamänansijunagmi nimäshun pacaylapajusalicushgansicunata y shongulansicholutanta yarpashgansitapis. Paymunashganno cawashgansi-tupumiTayta Diosninsi premiuta gomäshunpä.

6Gamcunaga waquinwaugui-panicunata shimitagoycäyanqui: “Apolosyachasishgancunata yachacuyänayquipänogacunaman shacayämuy. PaygaPablupitapis masmi yachan”niyashpayqui. Waugui-panicuna, TaytaDiosninsipa palabranta rasunpaypacäsucorga manami saynoniyanquimansu. 7Shimita saynogonayquipäga ¿pitäshacyäsiyäshushcanqui? ¿Pïcayashgayquita yarpartä gamcunagawaquin cagta manacagmanchuraycäyanqui? Saynöpis ¿imanirtäyarpaycäyanqui yachag cayashgayquiquiquilayquipita cashganta?Rasunpaypa yachag cargatantyacuyanquimanmi TaytaDiosninsipitarä ima yachaytapischasquicuyashgayquita.

8Sayno caycaptenga ¿imanirtäyarpaycäyanqui aläpa yachagcayashgayquita? Sayno carga ¿pïcayashgayquitatä gamcunayarpaycäyanqui? Rey cayashgayquitayarpar mananachä cäsuycamanquinasu,¿au? Rasunpa maynapis reycaycäyanquiman isanga nogacunapismandäsiyänäpä. 9Tantyaynëchögaapostolcunata Tayta Diosninsichurayämash lapanpitapis másnacayänäpämi. Imayca lutan rurag

runatanöpis nogacunatagawanusiyämaytami munayäman. Saynonacayashgätaga lapan runacunapisangilcunapis ricaycäyämanmi.10Jesucristo salvamagninsi cashgantawilacur puriyaptë ¿imanirtä waquinrunacuna upa cayashgätayarpäyashganno gamcunapisyarpaycäyanqui? Nacar puriyaptë¿imanirtä waquin runacunamunayniynag cayashgätayarpäyashganno gamcunapisyarpaycäyanqui? Achyä pero,gamcunaga nogacunapitapis más aliricashcher caycäyanqui.

11Cananyagpis nogacunaganacayashcä micanar, yacunar,mödanäcuna llapsha captin aläsicur.Saynöpis magar ushash puriyashcä.Wayiläcunapis quiquëcunapaga manamicansu. 12Nistashgäcunapäuticäyashgäyag quiquëcunarämiarucuyä. Runacuna ashliyämaptinpisnogacunaga upälacuyämi. SaynöpisTayta Diosninsita manacuyä paycunataperdonayänanpä. Saynölamimay-saycho chiquirgaticachäyämaptinpis manaresienticuypa puriyä. 13Washäcunatarimayaptinpis nogacunaga alishimiläpami parlapäyä. Cananyagpisnogacunataga mana väleg runatanömiricayäman. 14Manami gamcunatapengayman churanäpäsu sayno nirguelgaycämö, sinöga shumagtantyacuyänayquipämi. Gamcunagacuyay surënömi caycäyanqui.

15Chunca waranga (10,000)yachasishogniquicuna cayaptinpisjuclaylami puntata wilapäshushcanquiJesucristuta chasquicuyänayquipä. Saywilapäshogniquega nogami caycä.Saynöpami gamcunapa taytayquinocaycä. 16Saymi gamcunata yäsë nogacawashgäno gamcunapis Tayta Diosninsi

1 4

Page 334: Quechua  huamalies bible - new testament

334

g 5.7 Pascuacho carnishta wanusishganpita musyanayquipä liyinqui Deuteronomio 16.1-8.

munashganno cawayänayquipä.17Gamcuna cagcho imano cawashgätapisyarpäsishunayquipämi Timoteutagamcunaman cachamushä. Imaycacuyay surënömi payga caycan. Saynöpispayga cawaycan Tayta Diosninsimunashgannömi. Saymi may-saychöpisyachasishgäno gamcunatapis shumagyachasiyäshunquipä.

18Waquinniquega mana shamunäpäcagta yarparshi segaypa yachag-tucurconträ sharcuyashcanqui. 19Saynoyarpäyaptiquipis Tayta Diosninsiyanapämaptenga shamushämigamcunata watucanäpä. Saychönamimusyamanga say yachag-tucogcuna.20Tayta Diospa maquincho cawaygamanami yachag-tucur parlaysu, sinögapay munashganta rurar cawaymi.21Gamcuna cagman shamur manamipitapis olgutupayta munäsu. Manaolgutupänäpäga lutanrurayashgayquicunata cacharir alicawayay. Sayno cawayaptiquimigamcuna cagman shamur cushicushäpä.¿Rabiash chämunätacu o cushishchämunätacu gamcunagamunaycäyanqui?

Madrastanwan punog runata waugui-panicuna manana

chasquipäyänanpä Pablo yäsishgan

5 1Musyashcä gamcunacho juc runamadrastanwan taycashgantami.

Sayno rurashganga pasaypa pengacuypäjusami caycan. Jesucristuta manachasquicog runacunapis sayno jusalicurcawag runataga segaypami jamuräyan.2Sayno caycaptenga ¿imanirtägamcunaga say runatachasquipaycäyanqui? ¿Imanirtäyarpaycäyanqui say runatachasquipäyänayquita Tayta Diosninsi

munashganta? Say runatachasquipäyänayquipa trucanga¿imanirtä pengacuyanquisu? Saynöpissay-nirag runataga ¿imanirtäshuntacäyashgayquipita garguyanquisu?

3Gamcuna cagcho mana carpismaynami yarpachacushcä say runatamanana chasquipäyänayquipä.4,5Cananga Señorninsi Jesucristupajutincho shuntacar say runata niyanquijusalicuycashganta mana cachariptengapaywan manana shuntacäyänayquipäcashganta. Sayta ninayquipäshuntacaptiqui gamcunapä TaytaDiosninsita manacaycämushämi manamansacuypa payta tantyasinayquipä.Tantyasiyaptiquipis mana cäsucuptengapaywan amana shuntacäyaynasu. Saynorunataga cachapariy Satanásmunashganta rurasinanpä. Sayno car

yupa nacashpan capascher tantyacurjusalicushganta cacharinmanpis.Saynöpami perdonashgana captinSeñorninsi Jesucristo cutimur gloriamanpushangapä.

6Say runa alita ruraycashganta yarparchasquiparga gamcuna manami TaytaDios munashgannösu cawaycäyanqui.“Walca levadüralami mäsata jacasin”niyashgannölami jusayog runatajusalicushganta mana corrigergagamcunapis jusalicuymanchuracäyanquipä.7Musyayashgayquinöpis Pascuagalaycunanpä Israel runacunalevadürata wayincunapita jitariyanmi.Gamcunapis saynöla say jusalicur cawagrunata garguyay gamcunawan mananashuntacänanpä. Pascuacho carnishtaIsrael runacuna wanusiyashgannömiJesucristupis nogansi-raycu cruzchowanush jusansicunata cacharir TaytaDios munashganno cawanansipä.g

1 4 5

Page 335: Quechua  huamalies bible - new testament

335

8Sayno caycaptenga jusalicuycunatacacharir Tayta Dios munashgannocawayay.

9Naupa cag cartacamushgächöpismaynami nishcä jusalicur cawagrunacunawan manashuntacäyänayquipä. 10,11Manami lapanrunacunapita witicuyänayquipäsu saynonishcä, sinöga Jesucristutachasquicog-tucur jusalicur cawagrunacunawan manashuntacäyänayquipämi. Jesucristutachasquicushganta nicarpis paycunagachïnäcur puricuyan, imapäpiswachacash cayan, ïdulucunamanyäracur cawayan, runapa washantarimayan, upyacuyan y suwacuyanpis.Say-nirag runacunawan manashuntacäyänayquipämi apasimushgäcartachöpis gamcunata maynatantyasishcä. Paycunawangamicuyänayquipäpis ama shuntacäyaysu.Jesucristuta mana chasquicogrunacunapita isanga ama witicuyaysu.Cawaycashgansiyäga imaypispaycunawan shuntacaycäshunrämi.

12,13Manami munayyogsu caycansiJesucristuta mana chasquicogrunacunata juzganansipä. Paycunatagaquiquin Diosninsimi juzgangapä.Jesucristuta chasquicog mayinsicunajusalicuyaptinmi isanga juzganansipä ycorriginansipäpis munayyog caycansi.Sayno caycaptenga madrastanwancacog runata shuntacäyashgayquimanama chasquipäyaysu.

Autoridäcunaman quejanacuy mana ali cashgan

6 1Gamcuna imapitapis rimanacorga¿imanirtä quejanacog

aywaycäyanqui autoridäcunaman?Saypa trucanga ¿imanirtä quiquiquipuraarreglayanquisu? 2¿Manacu gamcunamusyayanqui Jesucristuta mana

chasquicog runacunata juzganansipäTayta Diosninsi churamänansipäcashganta? Sayno caycaptenga¿imanirtä imapis captin quiquiquipuraarreglayanquisu? 3¿Manacumusyayanqui angilcunatapisjuzganansipä cashganta? Saynocanansipä caycaptenga ¿imanirtäarreglashwansu waugui-panicunarimanacuyaptinpis? 4Sayno caycaptengamaygan wauguiwan o paniwanpisrimanacurcur ama aywayaysuJesucristuta mana chasquicogautoridäcunamanga. 5¿Manacugamcunacho pilapis can saynorimanacuyaptiquiarreglayäshunayquipä? Quiquiquipuraarreglayänayquipa trucangapengaypämi autoridäcunaman gamcunaaywaycäyanqui quejanacuyänayquipä.6Sayno rimanacorga mana alitamiruraycäyanqui. Nircurpispengacuyänayquipa trucangaJesucristuta mana chasquicogautoridämanrä aywaycäyanquiquejanacuyänayquipä.

7Autoridäcunacho quejacurgänayaptiquipis Tayta Diosta manacäsucog runacuna jamuräyäshunquimi.Sayno caycaptengarabianäsiyäshuptiquipis ¿imanirtäupälacuyanquisu?Suwapäyäshuptiquipis ¿imanirtä:“¿Imanäshätä? Jina apacusunpis”niyanquisu? 8Jesucristutachasquicushgana caycarga ¿imanirtägamcuna rabianäsinacur suwapänacurcawaycäyanqui?

9¿Manacu gamcuna musyayanquijusalicur cawag runacunaga TaytaDiospa naupanman mana chäyänanpäcayashganta? Manami paypanaupanman chäyangasu chinërucuna,waynäcogcuna, ïdulucunamanyäracogcuna, adulteriucho cagcuna,

1 5 6

Page 336: Quechua  huamalies bible - new testament

336

h 6.16 Génesis 2.24.

olgupura warmiwanno punucogcuna,10suwacogcuna, wachacashcuna,upyagcuna, washarimacuna ysaqueapacogcunapis. Manamimayganpis sayno jusalicogcunagaDiospa naupanman chäyangasu.11Gamcunapis waquinniquega naupatasaynölami jusalicur cawayargayqui.Sayno caycäyaptiquimi Santu Espíritutantyasiyäshushcanqui Jesucristutachasquicuyänayquipä. Jesucristutachasquicuyaptiquinami lapanjusayquicunata Tayta Diosninsiperdonayäshushcanqui paypamaquinchöna cawayänayquipä.

Prostitüta warmicunaman mana aywayänanpä tantyasishgan

12Gamcuna nicäyanquimunashgayquita rurayänayquipä librinacaycäyashgayquita. Niyashgayquinocaptinpis manami jusalicurcawayänayquipäsu libri caycäyanqui,sinöga Tayta Diosninsi munashgannocawayänayquipämi. 13Waquin runacunaniyan: “Wanur pachansita apacunansipäcaycaptenga cawashgansiyag micushunupushun.” Waugui-panicuna, runacunasayno niptinpis nogansega gloriachocawanansipämi caycansi. Saynöpismanami prostitüta warmiwanpuricunansipäsu Tayta Diosninsicuerpunsita camamashcansi, sinöga paymunashganno cawanansipämi.14Saynöpis manami say runacunaniyashganno ushacänalansipäsucaycansi, sinöga Jesucristuta TaytaDiosninsi cawarisimushgannölaminogansitapis cawarisimäshunpä.

15¿Manacu musyayanqui Jesucristutachasquicur Tayta Diospa wamrancaycashgansita? ¿Tayta Diospa wamrancaycarsurä prostitüta warmiwan

punucushun? ¡Wauguicuna, saytagaama rurayaysu! 16¿Manacu gamcunamusyayanqui prostitüta warmiwanpunorga juc casta carpis paywan saycastalana caycashgayquita? Warmiwanpunogcunapäga Tayta Diosninsipapalabranchöpis caynömi guelgaraycan:

“Warminwan tarnami jäpa carpispaywan say castalanaricacun.”h

17Say guelgaraycashgannölamiJesucristuta chasquicorga Jesucristuwansay castalana caycansi. Jesucristuwansay castala caycarga ¿imanöpatäprostitüta warmicunawanpunucushwan?

18,19¿Manacu musyayanquigamcunacho cananpä Santu EspiritutaTayta Diosninsi cachamushganta?Saynöpis ¿manacu musyayanqui SantuEspíritu tashgan templocaycäyashgayquita? Santu Espíritutashgan templo caycargamajayquiwanno ama piwanpis lutalapunucuyaysu. 20Tayta Diosninsigamcunataga Jesucristupayawarninwanmi rantiyäshushcanqui.Tayta Diosninsi rantiycäyäshuptiquinagamana jusalicuypana cawayay.

Majanwan mana michänacuyänanpä yäsishgan

7 1Canan tantyasiyäshayquicartacamur

tapucayämashgayquipita. Saycartachöga gamcuna niyämashcanquimajanwan punorgajusalicuycäyashgantami. 2Saynoniyaptiquipis manami saynösu caycan.Majayog cagcunaga majanwanpunucusun. Majayquiwan manapunuptiquega capascherchïnäcunmanpis o waynäcuyanmanpis.

1 6 7

Page 337: Quechua  huamalies bible - new testament

337

i 7.10 Majayogcuna majanpita mana raquicänanpä Jesucristo nishganta mastamusyanayquipä liyinqui San Mateo 5.32; 19.9; San Marcos 10.11-12; San Lucas 16.18.

3,4Runantaga warmin cuerpunta amamichäsunsu. Saynöla warmintaga runancuerpunta ama michäsunsu. Saypatrucanga warminta runan jimasisun ywarmipis runanta jimasisun. 5,6Saynocaycaptenga gamcunaga amanacuerpuyquita michänacuynasu.Majayquiwan wilanacurcurmi isangawilanacuyashgayqui junagyagawantacuyanquiman. Waquenga saynowilanacuyan ayunar Tayta Diosta lapanshongunwan manacuyänanpämi. Saynocaptinpis manami michaycäsuayunagcuna majanwan punucunanta.Gamcunapitanacher sayga caycan.Isanga say wilanacuyashgayqui junagcumplisquiptin majayquiwanpunucuyanqui. Sayno manapunuyaptiquega jucwanpis Satanásjusalicaycasiyäshunquimanmi.

Majaynagcuna y majayogcuna imano cawayänanpä cashganpis

7Nogapa yarpaynëpitaga lapayquipisnogano majaynagla cacuyaptiqui alimicanman. Imano captinpis TaytaDiosninsimi camamashcansi majayog omajaynag canansipäpis.

8Viüdacunatawan viüducunataganoga yäsë nogano majaynagtäcuyänanpämi. 9Sayno niptëpismajaynag täcuyta mana camäpacurmajayog caylapä yarparaycäyänanpatrucanga majanta ashicuyäsun. Majantaasherga manami jusalicuycäyansu.

10Majayogcunaga majanpita amaraquicäsunsu. Pipis majanpita manaraquicäyänanpämi SeñorninsiJesucristupis nergan.i 11Sayno captinpisrunanpita raquicar imarga manayapapacuylapa täcusun. Japalancacuyta mana camäpacorga jucwan

mana taptenga runanwan amistacusun.Saynöla runa cagpis warminpita amaraquicäsunsu.

12Jesucristuta warmiqui manachasquicushganpita waquinniquicunamusyayta munaycäyanqui paypitaraquicänayquipä o manaraquicänayquipäpis. SaypitagaJesucristo manami imatapis nergansu.Sayno captinpis Santu Espíritutantyasimaptinmi në: Jesucristutawarmiqui mana chasquicuptinpisgamwan tayta munaptenga paypita amaraquicaysu. 13Saynöla Jesucristutarunayqui mana chasquicuptinpispaypita ama raquicaysu. 14Jesucristutachasquicog warmiwan targa runantantyacur capascher Jesucristutachasquicunmanpis. Warmi cagpisJesucristuta chasquicog runawantaycarga tantyacur capascherJesucristuta chasquicunmanpis. Saynölawamrancunapis taytan o mamanJesucristo munashganno cawagta ricarcapascher payta chasquicuyanmanpis.

15Sayno captinpis Jesucristuta majanchasquicushgan achäqui warmi cag oruna cag cachariyta munaptinimaptinmi isanga raquicäcunman. TaytaDiosninsega manami munansumajayogcuna mala vïdata päsayänanta.16Capascher mana raquicaptenga runacagpis o warmi cagpis Jesucristutachasquicuycunman salvash cananpä.17Imano carpis Jesucristutachasquicushgana caycarga amayarpäyaysu Jesucristuta majayqui manachasquicuptin raquicänayquipäcashganta. Saypa trucangamajayquiwan cuyanacur ali cawayayJesucristuta chasquicush captinpis omana chasquicush captinpis. Sayno

1 7

Page 338: Quechua  huamalies bible - new testament

338

cawayänayquipä gamcunatatantyasishgänölami may-saychöpiswaugui-panicunata tantyaycäsë.

Señalacush carpis mana señalacush carpis Jesucristo munashgannöla

cawanansipä yäsicuy18Cuerpuyqui mana señalash caycar

Jesucristuta chasquicorga amayarpachacuyaysu cuerpuyquitaseñalacunayquipä cashganta. Saynöpiscuerpuyqui señalash caycar Jesucristutachasquicorga ama pengacuyaysu cuerpuyquiseñalash cashganpita. 19Señalash cashgayquiy mana señalash cashgayquipis iwal-lamicaycan Tayta Diosninsipäga. Isanga paygamunan señalash o mana señalash carpispayta cäsucur cawayänayquitami.20Jesucristuta chasquicushgana caycargaama laquicuyaysu señalash o mana señalashcayashgayquipita.

Ashmay carpis mana ashmay carpis Jesucristo munashgannöla

cawanansipä yäsicuy21Saynöpis ashmay caycäyashpayqui

Jesucristuta chasquicorga ama laquicuyaysuashmay cayashgayquipita. Sayno captinpisashmay caycäyashgayquipita pilapisjorgushuptiquega alimi canmanyargucuptiqui. 22Ashmay carpis o manaashmay carpis Jesucristuta chasquicorgapaypa maquinchönami caycäyanqui.23Tayta Diosninsi gamcunata Jesucristupayawarninwanmi rantiyäshushcanqui. Saynocaycaptenga mana jusalicuypa cawayay.24Majayog carpis majaynag carpis, señalashcarpis mana señalash carpis, ashmay carpismana ashmay carpis gamcunaga Tayta Diosmunashgannöla imaypis cawayay.

Majayog cananpä o japala täcunanpä yachasishgan

25Japala cagcuna majayog cananpä omana majayog cananpä cashganpitaga

Señorninsi Jesucristo manami imatapisparlacushgasu. Sayno captinpisapostolnin canäpä acramash captinmicanan yäsiyäshayqui.26,27Musyayashgayquinöpis Jesucristutachasquicushgansipita yupaminacaycansi. Sayno caycaptenga nogapatantyaynëpitaga majaynag cagcunagajapala täcusun. Majayog carmi isangamajanpita raquicäyanmansu. 28Majantaashicorga manami pipis jusalicuycansu.Saynölami jipashpis tänanpä runataauniparga mana jusalicuycansu. Isangamajayog ricacur imapis aptarcunanpämana captin nacangapämi. Saymi nogayarpä sayno nacananpa trucanga japalatäcunanpä.

29Waugui-panicuna, yupash watalamicay pasacho cawashunpä. Saynocaycaptenga majayog carpis majaynagcarpis Jesucristo munashgannocawayay. 30Saynöla laquish carpis ocushish carpis pay munashgannocawayay. Imata rantirpis saylapäga amayarparäyaysu. 31Cay pasacho imaycapisushacagla cananpä caycaptengariquëzalayquipäga ama yarparäyaysu.32,33Warmiyog wauguicunaga másyarpachacuyan warminwan alicawayänanpä y wamrancunata aliashmayänanpämi. Warmiynag cagwauguicunami isanga Tayta Diosmunashganta rurayänanpä másyarpachacuyan. Sayno caycaptenga másalimi canman warmiynaglatäcuyaptiqui. 34Saynölami jipashcunapisjapala car Tayta Dios munashgantarurayänanpä yarpachacuyan. Majayogcag warmicunami isanga runanwan alicawananpä más yarpachacuyan. 35Saytanë manami majayog canayquitamicharsu, sinöga majayog canayquipä omajaynag canayquipäpis shumagyarpachacuyänayquipämi. Imano carpisTayta Dios munashganno cawayay.

1 7

Page 339: Quechua  huamalies bible - new testament

339

j 8.1 Say wisanga Diosninsita mana chasquicog runacuna ima estata rurarpis ïdulucunapajutincho uywata pishtayag micuyänanpä. Sayno rurayag ïdulucuna Dios cashganta yarparmi.Jesucristuta chasquicogcunami isanga tantyayargan ïdulucuna Dios mana cashganta. Saynotantyarpis costumbrin cashgannömi say estacunaman micog aywayargan. Sayno aywaptinmiwaquin waugui-panicuna niyargan say micuyashgan jusa cashganta. Saymi jusa cashganta omana jusa cashganta musyayta munar apóstol Pabluta tapucur cartacuyargan. Saytapucushgantami Pablo cay cartawan tantyasergan.

36Sayno captinpis pï jipashta warmincananpä parlaparcur jorguyta munargawarminpä jorgusun. Sayno majasacargamanami jusalicuycansu. 37Saynöpis pïjipashta warminpä jorguyta manamunarga ama parlapäsunsu. 38Saynocaptenga warminpä jorgurpis alitamiruraycan. Isanga más alimi canmanjapala täcuptin.

39Runan cawashganyäga warmimanami librisu caycan juc runawanmajasacänanpä. Runan wanuptinmiisanga librina caycan jucwanmajasacänanpä. Sayno captinpisJesucristuta mana chasquicogrunawanga ama majasacäsunsu.40Sayno captinpis nogapayarpaynëpitaga viüda mananamiyapapacunmannasu. Sayno nicä nogapisSantu Espirituta chasquicush carmi.

Ïdulucunapa jutincho pishtayashgan aysata mana

micuyänapä yäsishgan

8 1Waugui-panicuna,tantyaycäyanquinami ïdulucunapa

jutincho pishtayashgan aysatamicuyashgayqui jusa mana cashganta.Sayta tantyarpis yarpachacuyay waquincag yäracog mayinsicunatayarpachacuyman manachurayänayquipä.j 2Tantyacogcashgayquita yarparpis yäracogmayinsita yarpachacuyman churargamanami rasunpaypaga tantyacogsucaycanqui. 3Tayta Diosta cuyar yäracogmayinsicunapä yarpachacuyaptiquega

Tayta Diosninsimi lapanchöpisyanapäyäshunquipä.

4-6Jesucristuta mana chasquicurwaquin runacuna yarpäyan ciëluchöpisy cay pasachöpis saysica dioscunacayashgantami. Sayno yarpäyaptinpislapanpä munayyog Tayta Diosninsegajuclaylami caycan. Paypita más manamijuc diosga cansu. Sayno caycaptengamanami ïdulucunasu cay pasata niciëlutapis camash, sinöga JesucristuwanTayta Diosninsimi. Tayta Diosninsiminogansitapis camamashcansi Jesucristomunashganno cawanansipä.

7Ïdulucuna munayniynag captinmijutincho pishtashgan uywapa aysantamicuptiquipis jusasu caycan. Jusa manacaptinpis waquin waugui-panicunayarpäyan jusa cashgantami. Jesucristutamanarä chasquicurmi paycunaga sayaysata micur ïdulucunata adorayag.Saymi Jesucristuta chasquicusquirpissay aysata yapay micur yarpäyanïduluta adoragnöpis caycäyashganta.8Sayno yarpäyaptinpis waquinniquitantyaycäyanqui say micuyta micurpismana jusalicuyashgayquita.Rasunpaypapis manami esta micuytamicushgansipitasu ni manamicushgansipitasu Tayta Diosninsisalvamansi, sinöga Jesucristutachasquicushgansipitami.

9,10Sayno captinpis shumagtantyacuyay say estaman manaaywayänayquipä. Runacunawanshuntacaycur ïdulucunapa jutinchopishtayashgan aysata micuycagta

1 7 8

Page 340: Quechua  huamalies bible - new testament

340

k 9.8,9 Deuteronomio 25.4.

ricayäshushpayquega mana tantyacogwaugui-panicunapis micuyangapämi.11Say micuyta micurmi ïdulutaadoraycäyashganta yarpäyashpangajacäyanga. Saynöpami paycuna-raycuJesucristo cruzcho wanush captinpissalvacuyanganasu. 12Paycuna guepamancuticuyänanpä cayashganta musyaycarsay aysata micorga jusalicuycansimi.13Sayno caycaptenga ïdulupa jutinchouywata pishtayashgan aysata amamicushunsu.

Apóstol cananpä Pabluta Tayta Diosninsi acrashgan

9 1,2¿Imanirtä yarpaycäyanquiJesucristupa apostolnin mana

cashgäta? Sayno yarpäyaptiquipisSeñorninsi Jesucristo yuriparcamaracramash captinmi nogapis apostolnincaycä. Apostolnin car ali wilacuynintawilapaptëmi chasquicuyashcanqui.Saymi waquin runacuna manatantyacuyaptinpis gamcunagaapostolnin cashgäta tantyacuyänayqui.

3Gamcunata imatapis manamanacuptë waquinniqui nicäyanqui:“Pabloga Jesucristupa apostolnin manacarmi imatapis manacamansisu. Apóstolmana captincher imata chasquinanpäpisderëchun cansu.” 4Sayno niyaptiquipiswaquin yachasicogcunapanölaminogapapis derëchö caycanposädasiyämänayquipä y pachätagarayämänayquipäpis.

5Musyayashgayquinöpis Pedruwanwaquin cag apostolcuna y Jesucristupawauguincunapis Jesucristupawilacuyninta wilacur puriptinwarmintintami yanapaycäyan. Apóstolcaycaptëga nogapapis derëchö caycanmiwarmiynag captëpisyanapäyämänayquipä.

6Waquin apostolcunapapis derëchuncaycaptenga ¿imanirtä yarpäyanquiBernabëpawan nogalapa derëchöcunamana cashganta? 7¿Pitä soldädocayman yaycunman quiquinpagastuncunawan? Saynöpis ¿pitäcosechapacog aywar paylaynintachasquinsu? Saynöpis ¿pitä uyshayogcar milwanta puscananpä rutunsu?8,9Saynölami nogapapis derëchö caycanapóstol caycaptëgayanapäyämänayquipä. Moisésguelgashgan leycunachöpis cayno nirmiguelgaraycan: “Pachanta managaraylapaga yuntacunata amaarusiyaysu.”k Tayta Diosninsi saynonergan yuntacunata pachantagarashgansino wilacuynintawilacogcunatapis yanapänansipämi.10Arogcuna jornalninta chasquiyänanpäderëchun cashganno y cosechagcunapispaylayninta chasquiyänanpä derëchuncashgannömi Jesucristupa wilacuynintawilacogcunapis wilacuyashganpitachasquiyänanpä derëchun caycan.11Nogacunami gamcunatapisJesucristupa wilacuyninta wilapäyashcä.Saymi nogacunapapis derëchöcunacaycan gamcuna yanapäyämänayquipä.12Waquin wilacogcunatayanapänayquipä derëchun caycaptengaapóstol captë nogacunapapisderëchöcuna caycanmiyanapäyämänayquipä.

Sayno captinpis noga yarpachacushcägamcunapita imatapis manachasquinäpämi. Musyayashgayquinöpiswilacushgäpita imalatapis chasquiptërunacuna jamuräyämanmanmi: “Paygawilacuycan guellaypä-rayculami”niyashpan. Sayno jamuräyämashpanwilacushgäta manamichasquicuyangasu. Sayta mana

1 8 9

Page 341: Quechua  huamalies bible - new testament

341

munarmi quiquëcuna aruyashcägastöcunapä. Saynölami imatapis manachasquiylapa may-saychöpiswilacuycäyä Jesucristupa wilacuynintapï-maypis chasquicuyänanpä.

13Sayno captinpis derëchö caycanmiwilacushgäpita chasquinäpä.Gamcunaga musyayanquimi templuchocag altarta pisapacogcuna ychurapacogcunapis altarcho pishtashganaysata micur cawayashganta.14Saynölami Jesucristupa wilacuynintawilacogcunapapis derëchun caycanwilacuyashganpita chasquiyänanpä.Sayno cananpämi Señorninsi Jesucristonish.

15Derëchö sayno captinpis nogacushicömi gamcuna cagcho imatapismana chasquiylapa wilacushgäpita.Saynöpis manamiyanapämänayqui-raycusu cay cartatacartacaycämö, sinöga Jesucristupaapostolnin cashgätatantyacuyänayquipämi. Wilacushgäpitacobranäpa trucanga jina wanucömanpis.

16Manami quiquiläpitasu wilacuycä,sinöga Tayta Diosninsiacramashganpitami. Saynoacraycämaptin mana wilacuptëga jinaalgupis apacamanman. 17Quiquiläpitawilacorga cobrämanpis carganmi. TaytaDiosninsi wilacunäpä churamashcaptinmi cobräsu. Saypa trucangapägupä mana yarparaylapa ashmayarushganno nogapis pägupä manayarparaylapa Jesucristupa wilacuynintawilacuycä. 18Päguta chasquircushicunäpa trucanga mana cobraylapawilacushgäpita runacuna Jesucristutachasquicuyaptinmi noga cushicö. Saymimana cobraylapa wilacuycä,wilacushgäpita imata chasquinäpäderëchö captinpis.

19Saynölami mayman charpisrunacuna imano cawayashgantapis

shumag tantyacur nogapis paycunanocawä pï-maypis Jesucristupawilacuyninta chasquicuyänan cash.20Saymi Israel runacunawanshuntacarga paycuna cawayashgannonogapis cawaycä. Moisés guelgashganleycunata paycunacumpliyashgannölami nogapiscumpliycä. Isanga tantyacö sayleycunata cumplishgalanwanga pipismana salvacunanpä cashgantami. Saynocaptinpis Jesucristutachasquicuyänan-raycumi paycunacawayashganno nogapis cawaycä.

21Mana Israel runacunawanshuntacarpis paycunacawayashgannölami nogapis cawaycä.Isanga paycunawan shuntacar manajusalicuypa Jesucristomunashgannölami cawaycä. Saynocawaycä paycunapis Jesucristutachasquicuyänan-raycumi.22,23Saynölami imalapis jusa cashgantarunacuna niyaptenga nogapä jusa manacaptinpis sayta ruränasu. Saynomay-saychöpis cawaycä Jesucristupawilacuyninta pï-maypis chasquicuyänancashmi.

24Gamcuna musyayanquimi ascagcörrirpis lapanta yaleg cagla premiutachasquishganta. Yaleg cag premiutachasquishganno gamcunapis Tayta Diosmunashganno imaypis cawayayciëlucho premiuta chasquiyänayquipä.25Cörrinanpä o puclananpäpisyachacogcunaga shumagmi alistacuyan.Paycunaga sayno alistacuyan gänarlaurel jachapita rurash corönatachasquiyänalanpämi. Nogansimi isangaalistacuycansi mana ushacag corönatachasquinansipä. 26Saymi cörregcunacörreg mayincunata yalinanpä shumagcörrishganno o puclagcunagänayänanpä shumag puclayashgannonogapis Tayta Diospa naupanman char

1 9

Page 342: Quechua  huamalies bible - new testament

342

l 10.3 Éxodo 16.4-31. m 10.4 Éxodo 17.1-7; Números 20.2-13. n 10.7 Éxodo 32.6.ñ 10.8 Números 25.1-9. o 10.9 Números 21.4-7. p 10.10 Números 14.1-38; 16.41-49.

premiuta chasquinäpä paymunashganno imaypis cawaycä.27Cörregcuna yachacäyänanpä waranwaran cörriyashgannömi imanonacarpis Tayta Diosninsi munashgannocawaycä. Manasayga waquinta shumagyacharcasirpis quiquëga Diospanaupanman manami chäshäsu.

Sunyag jircacho Israel runacuna Diosta mana cäsucur

cawayashganno manacawanansipä yäsicuy

10 1,2Waugui-panicuna, gamcunamusyayanquimi Israel

runacunata unay ima päsashgantapis.Egipto nacionpita jorgamurmi TaytaDiosninsi milagrucunata rurargan. Saymipucutayta yurisimorgan say pucutayguepalanpa Israel runacunaaywayänanpä. Saynöpis Puca Lamartaishcayman raquergan chaupinpapäsayänanpä. Saymi Jesucristutachasquicur nogansi bautizacushgansinopaycunapis Moiseswan lamar chaupinpapäsar bautizacushno cayargan.3Saynöpis Tayta Diosninsipuestupashgan micuyta paycunalapanmi micuyargan.l 4Saynölamiyacunaypita wanunanpä caycäyaptingagapita yacuta Diosninsipashtasimorgan lapan upuyänanpä.m Saygagaga yarpäsimansi Jesucristupitami.Saynölami sunyag jircacho Diosninsiwaran waran nistashgancunatapispuestupargan. 5Say milagrucunataricaycarpis Tayta Diosninsita ascagmicäsucuyargansu. Saymi sunyag jircachomana cäsucogcunataga Tayta Diosninsiushacäsergan.

6Israel runacunata sayno castigargannogansipis tantyacur mana

jusalicunansipämi. 7Saynöpisïdulucunata ama adorayaysu. Israelrunacunaga goripita rurash becërrutaadorar jusalicushganpitami TaytaDiosninsipa palabrancho caynoguelgaraycan:

“Goripita becërrutano ruraycurmilapan micuyargan yupyayargan.

Micuyta ushasquirnami Diosta manachasquicogcunanöpis olgucunawarmicunawanjusalicuyargan.”n

8Saynöpis warmicunawan amajusalicuyaysu. Israel runacunagawarmicunawan jusalicuyashganpitamiTayta Diosninsi juc junaglacho ishcaychunca quimsa waranga (23,000)runacunata ushacäsergan.ñ

9Saynöpis Tayta Diosninsita amaobligashunsu quiquinsi munashgansitarurasinansipä. Israel runacuna quiquinmunashganno obligayta munayaptinmiTayta Diosninsi castigarganculebracunawan picasiypa. Saycastïguwanmi saysica wanuyargan.o10Saynöpis Israel runacunatayanapänanpä Tayta Diosninsi Moisestachuraptinpis waquenga paypacontranmi rimayargan. Saynorimayaptinmi angilninta Tayta Dioscachamorgan paycunata wanusirushacäsinanpä.p

11Unay Israel runacunata saynocastigashganta Tayta Diosninsipapalabrancho guelgaraycan nogansicanan wisanpis tantyacunansipämi.Jusalicushganpita Israel runacunatacastigashgannömi nogansitapisjusalicushgaga castigamäshunpä.12Sayno caycaptenga cuidä TaytaDiosninsi munashganno

1 9 10

Page 343: Quechua  huamalies bible - new testament

343

q 10.26 Salmo 24.1.

cawaycashgayquicho gamcunapisjusalicuyanquiman.13Jusalicasimänansipäga cay pasachoimalapis caycanmi. Sayno captinmiimanöpapis mana jusalicunansipä TaytaDiosninsi tantyasimansi. Paytantyasimashgansita cäsucorga manamijusalicushunpäsu.

Ïdulucunata manaadorayänanpä yäsishgan

14Israel runacuna ïdulutaadorayashganpita Tayta Dios castigashcaycaptenga gamcunapis,waugui-panicuna, ïdulucunata amaadorayaysu. 15Tantyacog runacunacarga tantyacuyanquimanmi caynicashgä rasunpaypa cashganta. 16SantaCënacho vïnuta upur ¿manacu yarpansiJesucristo nogansi-raycu yawarnintajichashganta? Saynöpis Santa Cënachotantata paquipänacur ¿manacu yarpansiTayta Dios salvamänansipä Jesucristocruzcho wanushganta? 17Santa Cënachojuc tantalata lapansi micur Tayta Diostaadorarmi maysica carpis juclaylanocaycansi. 18Israel runacunapis TaytaDiosta adoracunan altarchopishtayashgan aysata micur lapanpisjuclaylano caycäyan. Saynölami pipisïdulucunapa jutincho pishtashganaysata micorga say ïdulucunataadoragcunawan juclaylano caycäyan.

19Ïdulucunaga manami munayyogsucaycan. Ïdulupa jutincho uywatapishtaptinpis say ïduloga imachöpisyanapansu. 20Saymi ïdulucunapajutincho pishtashgan aysata micorgaïdulucunata adorananpa trucangasupaycunatami adoraycan. Saynocaycaptenga ídolo adorag runacunawansay aysata micur gamcunapissupaycunatami adoraycäyanqui. Nogaga

manami munäsu supaycunataadoranayquita. 21Santa Cënacho vïnutaupuycarga ¿imanirtä Jesucristuta manachasquicog runacunawan shuntacarïdulucunata adorananpä apayashganvïnutapis upuycäyanqui? Say vïnutauporga supaycunatami adoraycäyanqui.Saynöpis Santa Cënacho tantatamicuycarga ¿imanirtä waquinrunacunawan shuntacar ïdulucunataadorananpä apayashgan aysatamicuycäyanqui? Say aysata micorgasupaycunatami adoraycäyanqui.22Ïdulucunata adorananpä apayashganvïnuta upur y aysata micorga TaytaDiosninsitami rabianaycäsiyanqui.¿Manacu tantyayanqui TaytaDiosninsita rabianäsiyaptiquicastigayäshunayquipä cashganta?

23Say aysata micunayquipä y vïnutaupunayquipä libri caycarpis amagongäyaysu micuyaptiqui yäracogmayinsicuna jusalicuyashgayquitayarpäyänanpä cayashganta.Jusalicuyashgayquita yarparga ¿imatarägamcunapita yachaconga Tayta Diosmunashganno cawayänanpä? 24Saynocaptenga ama quiquilayqui alicawanayquipä yarpachacuyaysu, sinögayäracog mayinsicunapis alicawayänanpä yarpachacuyay.

25Mercäducho aysata rantergaïdulucunapä pishtayashganta o manapishtayashgantapis mana tapupaylaparantiyay. 26Cay pasacho cagcunagalapanpis Tayta Diosninsi camashganmicaycan.q 27Sayno caycaptenga pilapismicunayquipä gayasishuptiqui manatapupaylapa garashushgayquitamicuyay. 28,29Say gayasishogniqui imaïdulupäpis say micuyta rurashgantawilashuptiqui isanga say micuytamicuyaynasu. Wilaycäshuptiqui say

1 10

Page 344: Quechua  huamalies bible - new testament

344

micuyta micuyaptiquegagayasishogniqui runa yarpangagamcunapis say ïdulucunata adorarmicuycäyashgayquitami.

Sayno niptë waquinniqui nicäyanqui:“Runacuna lutanta yarpashgalanpitaga¿imanirtä micömansu? 30Micuytapuestupämashganpita Tayta Diostaagradëcicur micuptëga manami pipisjamuräyämanmansu” nir. 31Saynonicarpis lutala micuyaptiquegarunacuna yarpäyanga ïdulucunataadoraycäyashgayquitami. Saynoyarparmi Jesucristutachasquicuyangasu. Saymi micurpis,upurpis y imata rurarpis Jesucristutarunacuna chasquicuyänanpä shumagcawashun. 32Sayno caycaptengayäracog mayinsi Israel runa captinpismana Israel runa captinpis shumagyarpachacushun guepaman manacuticunanpä. 33Saymi nogapis shumagräyarpachacö ima micuytapis micunäpä omana micunäpäpis. Lapantapis nogarurä runacuna Jesucristuta chasquicursalvacuyänanpämi.

11 1Jesucristuta cäsucurcawayashgänöla gamcunapis

cawayay.

Tayta Diosta alabayänanpä shuntacäyashgancho warmicuna umancunata shucutacuyänanpä

yäsishgan2Gamcuna imaypis

yarparäyämaptiquimi cushish caycä.Saynöpis cushicömi Jesucristupawilacuyninta yachasishgäta managongäyaptiqui. 3Yachasishgätachasquicog cayaptiquimi mastapisyäsircushayqui. Jesucristuta chasquicogwarmicunaga runanta cäsucunanpämicaycäyan. Runacunaga Jesucristutacäsucur cawananpämi caycäyan.Jesucristunami Tayta Diosta cäsucuycan.

4Waugui-panicunashuntacäyashgancho costumbrinsicashgannöpis Tayta Diosta manacur owilacuyninta wilacur runacunagamanami umanta shucutacuyanmansu.Umanta shucutacurcur Tayta Diostamanacog runaga Jesucristutamimanacagman churaycan.5Warmicunami isanga waugui-panicunashuntacäyashgancho Tayta Diosninsitamanacur o wilacuyninta wilacurumanta shucutacuyanman.Costumbrinsi cashganno umanta manashucutacorga runantami manacagmanchuraycan. Agsanta rutucur warmipengaypä cashgannömi umanta manashucutacorga pengaypä caycan.6Umanta shucutacuyta mana munagwarmega mejor lapan agsantapis garaputuypa rutucusun. Agsanta rutucuytapengacorga umanta shucutacusun.

7Runata camar Tayta Diosninsiquiquin-niragtami camargan. Saymiwaugui-panicuna shuntacäyashganchoTayta Diosninsita alabar runacunagaumanta shucutacuyanmansu.Warmicunami isanga runanpamunaynincho cayashpan umantashucutacuyanman. Saynoshucutacuyanman runapita warmitaDiosninsi camash captinmi. 8Manamiwarmipitasu runata Tayta Diosninsicamash, sinöga runapitami warmitacamash. 9Saynöpis manami warmijapala captinsu runata camash, sinögaruna japala captinmi warmita camash.10Saymi costumbrinsi cashgannowarmicuna umanta shucutacuyanmanrunanpa munaynincho cayashpan.Umanta shucutacur runanpamunaynincho captinmi angilcunapiscushicuyan.

11Sayno captinpis ama yarpäyaysurunapita warmi menos välishganta.Warmi mana captenga runa manami

1 10 11

Page 345: Quechua  huamalies bible - new testament

345

canmansu. Runapis mana captengawarmi manami canmansu.12Musyansimi olgupita warmita TaytaDiosninsi camashganta. Saynölamimusyansi warmipita olgupisyurishganta. Sayno cananpämi TaytaDiosninsi camargan.

13Waugui-panicuna, shumagtantyacuyay. Shuntacäyashgayquicho¿alisurä caycan warmicuna umantamana shucutacuylapa Tayta Diostamanacuyaptin? 14¿Manasuräpengacuypä caycan runa agsantawinasiptin? 15Sayno captinpiswarmicuna agsanta winasiyaptengacamaraglami caycäyan. Ata agsayog carshucutacushno captinmi musyansiwarmicuna shucutacuyänanpäcashganta. 16Pipis say costumbrinsitamanacagman churayta munarga shumagtantyacusun. Waugui-panicunashuntacäyashgancho panicuna umantaimaypis shucutacuyanmi. Saypita másjuc costumbritaga nogacuna manamimusyayäsu.

Santa Cënata shumag tantyacuycur upuyänanpä yäsicuy

17,18Gamcunapä wilayämash SantaCënata upuyänayquipä shuntacargaresientisinacuycäyashgayquitami.Gamcunaga pagta rasunpaypapis saynocaycäyanqui. Santa Cënataupuyänayquipä saynoresientisinacuyaptiquega manamigamcunata: “Alitami ruraycäyanqui”nëmansu. 19¡Achyauca! Saynoresientisinacushpayquega TaytaDiosninsi munashgannöchercawaycäyanqui ¿au?

20Sayno resientisinacush caycar SantaCënata upuyashpayquega manamiDiosninsi munashgannönasucawaycäyanqui. 21Santa Cënataupuyänayquipä shuntacarshi

waquinniquega ali micuyta apaycurmicuycäyanqui. Muchogcunanashimunapar ricarpaycäyäshunqui. Paycunamicöni caycäyaptinpis gamcunagapachayqui juntashganyagshimicuycäyanqui yshincäyashgayquiyagshi vïnutapisupuycäyanqui. 22¡Sayno cargajusalicuycäyanquimi! Waquin cagtasayno munapäsiyänayquipa trucanga¿imanirtä wayilayquicunachomicucuyanquisu? ¿Imanirtä sayno rurarmicuyniynag cagta yawasiyanquisu?¡Sayno rurarga Tayta Diosninsitamanami cäsucuycanquisu! Saynocashgayquipitaga manami gamcunata“Alitami rurayashcanqui” nishayquisu.

Santa Cënata discïpuluncunawan Jesucristo upushganpita

yachasishgan(Mateo 26.26-29; Marcos 14.22-25;

Lucas 22.14-20)23Señorninsi Jesucristo Santa

Cënapita yachasishgalantami nogapisyachaycäsë. Wanusish cananpäentreganan sacaymi SeñorninsiJesucristo tantata aptarcur Tayta Diostamanacur agradëcicorgan. 24Nircurtantata paquircur nergan: “Cay tantagacuerpömi caycan. Cay tantata micurimaypis yarpäyanqui gamcuna-raycuwanushgäta” nir. 25Merendasquirnamivïnuyog väsuta aptarcur nergan:“Cananpitaga cay vïnuta upur imaypisyarpäyanqui yawarnëta jichargamcuna-raycu wanushgäta. Saynowanuptëmi Tayta Diosninsi mushogconträtuta ruranga chasquicamagcunataperdonananpä.” 26Jesucristo sayno nishcaptinmi Santa Cënata uporga yarpansinogansi-raycu cruzcho wanushganta.Sayno yarpararmi Jesucristocutimushganyag Santa Cënata upunansicaycan.

1 11

Page 346: Quechua  huamalies bible - new testament

346

Jusalicurcur Santa Cënata mana upunansipä yäsicuy

27Pipis jusalicush caycar Santa Cënatauporga más jusayogmi ricacun. Saynouporga Jesucristo wanushgantamanacagmanmi churaycan. 28SaymiSanta Cënata upuyänayquipäga shumagtantyacuyay imanocawaycäyashgayquitapis. 29Jusayogcaycar Santa Cënata upuyaptiquegaTayta Diosninsi castigayäshunquipämi.30Waquinniquicuna saynoupuyashgayquipitashi mana aliyaypagueshyaycäyanqui y juc ishcaygawanushganashi canpis. 31Santa Cënataupuyänayquipäga shumagrätantyacuyay jusalicushgayquipitaperdonta manacuyänayquipä. Perdontamanacuyaptiquega Tayta Diosninsimanami castigayäshunquipäsu.32Castigarpis castigamansijusalicushgansicunatacacharinansipämi. Sayno tantyacurjusalicushgansicunata cacharishgagaTayta Dios mananami in ernumangaycamäshunpänasu.

33Sayno captenga, waugui-panicuna,Santa Cënapä shuntacargashuyänacuyanqui lapayquiupuyänayquipä. 34Micanarga manaräshuntacar wayiquicunacho imalatapispuntata micucuyay. Saynöpami SantaCënacho shuyänacur lapantapis alirurayaptiqui Tayta Diosninsicastigayäshunquipänasu.

Shamurnami waquin arreglaypäcagtaga arreglashäpä.

Santu Espíritu tucuyhabilidäcunata gomashgansi

12 1Waugui-panicuna, lapansitaSantu Espíritu habilidäta

gomashgansitami cananga musyasiytamunaycä. 2Musyayashgayquinöpis

Jesucristuta manarä chasquicurgamcunaga mana tantyacuyashpayquiwaquin runacunanömi ïdulucunataadorar cawayargayqui. 3Sayno cawargaJesucristuta manami cäsucorgayquisu.Jesucristuta mana cäsucogcunagamanami mayganpis Santu Espiritutachasquicushgasu. Saynöpis Jesucristutachasquicur maquincho cawagcunagalapanmi Santu Espiritutachasquicuyash.

4Santu Espiritupitami waquinwaugui-panicuna juc habilidätachasquiyan y waquinnami juc habilidätachasquiyan. Manami lapanwaugui-panicuna say habilidälatasuSantu Espiritupita chasquiyan, sinögawaquin jucta chasquiyan y waquinjuctana chasquiyan. 5Waquinninsi juchabilidäta chasquir y waquinninsi juchabilidäta chasquirpis lapansimiSeñorninsi Jesucristuta maqui maquisirviycansi. 6Saynölami waquinninsi juchabilidäta chasquishga y waquinninsijuc habilidäta chasquishgapis TaytaDiosninsi lapansita yanapämansimunashganta ruranansipä. 7Cadaünunsitami Santu Espíritu habilidätagomansi jucninsi jucninsipisyanapänacunansipä.

8Waquin waugui-panicuna SantuEspiritupita habilidäta chasquiyanshumag tantyacurcur waquintatantyasiyänanpämi. Y waquinnamiSantu Espiritupita habilidäta chasquiyanyachacurcur waquin cagtapisyachasiyänanpä. 9Saynölami waquincagpis Santu Espiritupita habilidätachasquiyan Tayta Diosman shumagyäracur imatapis manacuyänanpä.Waquinnami habilidäta chasquiyangueshyagcunata aliyäsiyänanpä.10Waquinnami habilidäta chasquiyanTayta Diosninsiman yäracurmilagrucunata rurayänanpä y waquin

1 11 12

Page 347: Quechua  huamalies bible - new testament

347

cagnami habilidäta chasquiyanJesucristupa wilacuynintawilacuyänanpä. Saynölami waquinpisSantu Espiritupita habilidäta chasquiyanpipis lutanta yachaycäsishgantatantyacuyänanpä. Waquin cagnamihabilidäta chasquiyan Santu Espírituparlasiptin mana tantyashganidiömacunacho parlayänanpä ywaquinnami habilidäta chasquiyan pipisjuc idiömapa parlaptin runacunatantyayashgan idiömanchöna sayparlashganta tantyasiyänanpä.11Lapansitami Santu Espíritu quiquinmunashganno jucno jucno habilidätagomansi waugui-panicunatayanapänansipä.

Jesucristupa maquincho car juclaylano cashgansita

tantyasishgan12,13Musyansimi runapa ricrancuna,

chancancuna y umanpis juc cuerpulachocashganta. Saynölami Santu Espiritutachasquicushpansi lapansipisjuclaylanöna caycansi. Sayno carnamiJesucristupa maquincho caycansi Israelruna carpis y mana Israel runa carpis,ashmay carpis y mana ashmay carpis.Jesucristupa maquincho carmilapansipis Santu Espiritutachasquicushcansi.

14Runapa cuerpunchöga uman,chancan, maquin välinmi. 15Chaquipis¿“Mana maqui carga manamicuerpupasu cä” nishganpitasurävälinmansu? 16Saynöla rinripis ¿“Mananawi carga manami cuerpupasu cä”nishganpitasurä välinmansu?17Cuerpunsi nawila captenga¿imawanrä wiyashwan? Saynöpiscuerpunsi rinrila captenga ¿imawanrämushcuytapis mayashwan? 18TaytaDiosninsi munashgannömicamamashcansi umansitapis,

ricransicunatapis y chancansicunatapis.19¡Imanörä cashwan cargan umalansicaptin o chancalansi captenga! 20Ascaparti carpis cuerpoga juclaylami caycan.

21Manami nawinsipis maquinsitaninmansu: “Manami gamta nistäsu.”Saynölami umansipis chaquinsitaninmansu: “Manami gamta nistäsu.”22-24Saypa trucanga cuerpunsita TaytaDiosninsi camash más pishitöpaycagcunata y mana ricacag cagcunatamás cuidanansipämi. Saymi pishitöpaycaptin nawinsita más cuidansi.Ricransita chancansita manami aläpacäsupansisu. Sayno waquin cagparticunata más cuidarpis manamiyarpansisu mana väleg cashganta.Saynölami pengayninsitapis pipis manaricananpä sapacunsi. Sapacurpismanami yarpansisu pengayninsi manaväleg cashgantaga. 25Sayno captengapishi töpay captinpis mana pishi töpaycaptinpis, runa ricananpä captinpis omana ricananpä captinpis cuerpunsichocagcunata lapantami nistansi.26Cuerpunsicho imalansipis nanaptengalaquicunsimi. Aliyarga cushicunsimi.

27Jesucristuta chasquicushgana cargacuerpo juclayla cashganno lapansimijuclaylano caycansi. 28SaymiJesucristuman yäracogcunata TaytaDiosninsi waquinta churash apostolcunacayänanpä, waquinta churashwilacuyninta wilacuyänanpä ywaquintana churash yachasiyänanpä.Saynöpis waquinta churashmilagrucunata rurayänanpä, waquintachurash gueshyagcunata aliyäsiyänanpä,waquinta churash muchogcunatayanapäyänanpä, waquinta churashshumag yäsicog cayänanpä ywaquintanami churash manatantyashgan idiömacunachoparlayänanpä. 29Manami lapantasuTayta Diosninsi churash apóstol

1 12

Page 348: Quechua  huamalies bible - new testament

348

cayänanpä, ni wilacog cayänanpä, niyachasicog cayänanpä, nimilagrucunata rurayänanpäpis.30Saynöpis manami lapantasu TaytaDiosninsi churash gueshyagcunataaliyäsiyänanpä, ni mana tantyashganidiömacunapa parlayänanpä, ni manatantyashgan idiömapa parlashgantarunacunata tantyasiyänanpäpis. Saynocaycaptenga ama laquicuyaysu SantuEspíritu goshushgayqui habilidä waquinwaugui-panicunata goshgan habilidänomana captin. 31Laquicuyänayquipatrucanga yarpachacuyay Tayta Diosmanyäracog mayinsiwancuyanacuyänayquipä.Cuyanacuyänayquipä cagpitami canantantyasiyäshayqui.

Cuyanacunansipäpis tantyasicuy

13 1Cay pasacho lapanidiömacunata parlarpis o

angilcunapa idiömanta parlarpis manacuyacog captëga platïlluta lutala tucarchinchinyagnölami lapanparlashgäcunapis caycäyan. 2Jesucristupawilacuyninta shumag wilacurpis o imapäsananpä cagcunata musyarpis o pï-mayrunapita más yacharpis mana cuyacogcarga manami imapäpis välësu.Saynölami Tayta Diosninsiman yäracurjirca witicunanpä niptë witicuptinpismana cuyacog carga manami imapäpisvälësu. 3Saynöpis muchogcunata lapanimaycäcunata raquiparpis o runamayë-raycu wanuyta tarirpis manacuyacog carga manami imapäpis välësu.

4Cuyacog carga runa mayinsi imataashlimashgapis awantacunsimi.Saynöpis cuyacog carga runa mayinsitamanami chiquinsisu, sinögacuyapansimi. Saynöpis manami musyagyachag-tucunsisu ni runa-tucunsisu.5Saynöpis manami manacagcunataparlansisu, ni michapis cansisu.

Saynöpis manami rabianaycansisu nipitapis nanag nawinsipa ricapaycansisu.6Saynöpis manami pitapiscushipaycansisu. Mana alicunataruraptin cushicunansipa trucangaalicunata ruraptinmi cushicunsi.7Cuyacog carga runa mayinsichiquimashgapis manami washantarimansisu. Jucpa washanta rimaptinpismanami rimäsinsisu. Lutanta ruraptinpistantyasinsimi alita rurar cawananpä.Imata ashlimashgapis upälacunsimi.

8-10Jesucristoshuntacamashgansiyaglamiwilacuynintapis wilacuycäshun, SantuEspiritupis juc idiömacho parlasimäshuny wilacuynintapis tantyasimäshun. TaytaDiospa naupanman charnaga saycunatamananami nistäshunnasu. Saynocaptinpis Tayta Diosninsiwan y runamayinsiwanmi isanga imayyagpiscuyanacuycäshunpä. 11Nogapis wamracarga wamranölami parlargä yyarpachacorgäpis. Auquinyarnagamananami wamranönasu yarpachacö.Saynölami Jesucristo shuntacamashgaSantu Espíritu gomashgansihabilidäcunatapis nistäshunnasu.12Cananga macwa espëjuwanricacognöpis shumäga manarämitantyansiräsu Diosninsi imanocashganta. Gloriacho paywan tincurnamiisanga shumag tantyashunpä.

13Cay pasacho lapan ushacaptinpismanami imaypis ushacangasu TaytaDiosninsiman yäracushgansi, gloriamanpushamänansipä promitimashgansi ycuyanacushgansipis. Say quimsanpitapismás alega caycan cuyanacushgansimi.

Mana tantyashgan idiömacunacho Santu Espíritu parlasishgan

14 1Sayno caycaptenga gamcunashumag cuyanacur cawayay.

Saynöpis Tayta Diosninsita manacuyay

1 12–14

Page 349: Quechua  huamalies bible - new testament

349

paypa ali wilacuyninta pï-maytapisshumag tantyasiyänayquipä. 2Runacunamana tantyashgan idiömapawilacuptiquega manami pipistantyashunquipäsu imataparlaycashgayquitapis. Saypa trucangaTayta Diosnilansimi tantyashunquipä.3Tantyashgan idiömapawilacuyaptiquimi isanga lapannishgayquitapis runacunatantyayäshunquipä. Saymi cushicurshumag yachacuyanga Tayta Diosninsimunashganno cawayänanpä. 4Manatantyashgan idiömapa wilacorga saywilacog waugui quiquilanmi cushicun.Runacuna tantyayashgan idiömapawilacuptinmi isanga lapanpis cushicurtantyacuyan Tayta Diosninsimunashganno cawayänanpä.

5Ama yarpäyaysu manatantyayashgan idiömachowilacuyashgayqui mana ali cashganta.Sayno captinpis más ali caycanrunacuna tantyayashgan idiömachowilacuyaptiquimi. Mana tantyayashganidiömacho wilacuptiquega juc waugui ojuc pani canman runacunatatantyasinanpä. Sayno tantyasegcaptenga alimi canman juc idiömachowilacuptiquipis.

6Waugui-panicuna, shumagtantyacuyay. Gamcunaman watucacogshamur mana tantyayashgayquiidiömacho yachasiptë ¿imanöparäyachacuyanquiman? Tantyayashgayquiidiömacho yachasiptëmi isanga cushicurshumag chasquicuyanquipä.7Pincullutapis arpatapis lutalatucaptenga manami tantyacansu imatatucaycashganpis. 8Saynöpis guërramanaywar cornëtata lutala tucaptengasoldäducunapis manamialistacuyanmansu pelyamanaywayänanpä. 9Saynölami cangawaugui-panicuna shuntacäyashgancho

mana tantyashgan idiömapawilacuyaptiquega. Imataniyashgayquitapis mana tantyarmanami imatapis yachacuyangasu.Sayno wilacorga walälamiwilacuycäyanqui.

10Musyashgansinöpis ascamiidiömacuna caycäyan. Lapan idiömatamana tantyarpis quiquinpa idiömantagapipis tantyanmi. 11Sayno captinpismana tantyashgä idiömacho pipisparlapämaptenga imatanicämashgantapis manami tantyashäsu.Saynölami paycuna mana tantyashganidiömacho parlaptë imata nicashgätapistantyayämangasu. 12Sayno caycaptenga¿imanirtä munaycäyanqui runacunamana tantyayashgan idiömachowilacuyta? Saypa trucangayarpachacuyay runacuna tantyayashganidiömacho shumag wilacuyänayquipä.Saynöpami runacuna yachacuyangaTayta Diosninsi munashgannocawayänanpä. 13Imano captinpisrunacuna mana tantyashgan idiömachowilacuyta munarga Tayta Diosninsitamanacuyay wilacushgayquitatantyasiyänayquipä.

14Saynölami caycan Santu Espírituparlasimaptin mana tantyashgäidiömacho Diosta manacuptëpis. Manatantyashgä idiömacho Diostamanacorga manami tantyäsu imatanicashgätapis. 15Sayno captengamanami Santu Espíritu parlasimashganidiömalachösu manacushä, sinögatantyashgä idiömachöpis TaytaDiosninsita manacushämi. Saynöpismanami Santu Espíritu parlasimashganidiömalachösu Tayta Diosta alabashä,sinöga tantyashgä idiömachöpisalabashämi. 16Gamcunapis runa manatantyashgan idiömalacho Tayta Diostaalabayaptiquega waquin runacunagamcunawan juntu manami alabayta

1 14

Page 350: Quechua  huamalies bible - new testament

350

r 14.21 Isaías 28.11-12.

camäpacuyangasu. 17Lapanshonguyquiwan cushishalabayaptiquipis paycunaga upälalamiricaräyäshunquipä.

18Gamcunatayanapäshushgayquinölami nogatapisSantu Espíritu yanapäman manatantyashgä idiömacho Tayta Diostamanacunäpä y alabanäpäpis. Saynoyanapämaptinmi Tayta Diostaagradëcicö. 19Sayno captinpiswaugui-panicunashuntacäyashganchöga manami manatantyayashgan idiömachösu parlä,sinöga tantyayashgan idiömachömi.Largu rätu mana tantyashgan idiömachoparlanäpa trucanga más alimi caycanwalcalatapis tantyashgan idiömachoparlaptë.

20Waugui-panicuna, runa manatantyashgan idiömachowilacuyashpayqui ¿imanirtäyarpaycäyanqui ali wilacogcayashgayquita? Sayno yarparga wamrayarpashgannölami yarpaycäyanqui.Jusalicuycunapämi isanga wamrayarpayla cayanquiman. 21TaytaDiosninsega palabranchöpis caynöminican:

“Israel runacunata castigarmi jucnacionpita runacunatacachamushä munayninmanchurananpä.

Mana tantyashgan idiömachoparlapäyaptinmi imataparlayashgantapistantyayangasu.

Sayno castigaptëpis manamicäsucayämangasu.”r

22-25Say guelgaraycashgannömigamcuna cagchöpis runa manatantyashgan idiömacho parlaptiquiJesucristupa wilacuyninta

chasquicuyangasu. Chasquicuyänanpatrucanga löcu cayashgayquitamiyarpäyanga. Tantyashgan idiömachowilacuyaptiquimi isanga tantyayangaTayta Diosninsi gamcunawancaycashganta. Saynöpis tantyayangaTayta Diosta mana cäsucurjusalicuycashganta. Saymigongurpacuycur perdontamanacuyashpan Tayta Diosninsitaalabayangapä.

Waugui-panicunashuntacäyashgancho desordinta

mana rurayänanpä yäsicuy26Sayno captenga

shuntacäyashgayquicho salmucunatacantarpis, Jesucristupa wilacuynintayachasirpis, Tayta Diostantyasiyäshushgayquicunatawilacurpis, runa mana tantyashganidiömacho parlarpis y say parlashgantawaugui-panicunata tantyasirpis lapantarurayay waugui-panicuna yachacurTayta Diosninsi munashgannocawayänanpä. 27Mana tantyashganidiömacunacho parlarga juc ishcaywauguila trucanacuypa parlayäsun. Sayparlayashgantaga juc wauguinatantyasisun. 28Pilapis tantyasinanpämana captenga upälacuyäsun. Manatantyashgan idiömacho parlananpatrucanga shongulanchöna TaytaDiosninsita manacuyäsun.

29Saynöla waugui-panicunashuntacäyashgancho pipis: “Diosninsimicayno tantyasimash” nir wilacurpis jucishcayla wilacusun. Nircur wiyagcunatantyacuyäsun say wilacushganDiosninsipita cashganta o manacashgantapis. 30Imatapis wilacunanpäjuc wauguita Tayta Diosninsitantyasiptenga parlaycag waugui

1 14

Page 351: Quechua  huamalies bible - new testament

351

s 15.6 Sayno nishpanmi Pablo tantyasergan cay cartata guelgashgan wisan cawaycashganta.

upälacusun jucag wauguinaparlamunanpä. 31Saynöpami lapanpisparlayta munag cäga parlamongawaugui-panicuna yachacuyänanpä.32Parlanayquipä Tayta Diosninsitantyasishuptiquega ama yarpäyaysujucla parlayänayquipä cashganta. Saypatrucanga jucniqui jucniquipisparlayänayquipä shuyänacuyay. 33TaytaDiosninsega desordin cananta manamimunansu, sinöga lapanpis shumagordenädu canantami munan.

34May-saychöpis waugui-panicunashuntacäyashgancho warmicuna lutalamana parlacuyashganno gamcunacagchöpis warmicuna lutalaga amaparlacuyäsunsu. Lutala parlacunanpatrucanga Tayta Diosninsi palabranchonishganno warmega runacunatarespitanman. 35Sayno captenga imatapismana tantyar imarga desordintarurananpa trucan wayinman cutiycurrunanta tapucusun. Waugui-panicunashuntacäyashgancho lutala imatapisparlarga respëtuynagmi caycan.

36¿Imanirtä yarpaycäyanquigamcunala Jesucristupa wilacuynintayachayashgayquita? 37RasunpaypaTayta Diosninsipa wilacognin carga oSantu Espíritu tantyasishgan runa cargatantyacunquimanmi cay cartachonishgäcuna Jesucristo munashgannocaycashganta. 38Cay cartachonishgäcunata pipis manachasquicuptenga payta amacäsupäyaysu.

39Sayno caycaptenga Tayta Diosninsitantyasiyäshushgayquicunata runacunatantyayashgan idiömacho wilacuyay.Sayno captinpis mana tantyashganidiömacho wilacuptin pipis tantyasegcaptenga ama michäyaysu. 40Isangashuntacäyashgayquicho Tayta Diosninsi

munashgannöla lapantapis ordenädururayay.

Jesucristo cawarimushgan

15 1Waugui-panicuna, gamcunacagman shamur Jesucristupa

wilacuyninta wilacuptë cushishmichasquicuyashcanqui. Cananpissaynölami cushishla yachacuycäyanquipayman yäracur imaypiscawayänayquipä. 2Say ali wilacuynintachasquicur Tayta Dios munashgannocawarga gloriamanmi chäyanquipä.Tayta Dios munashganno mana cawargawalälami wilacuynintapischasquicuyashcanqui.

3Gamcunata yachasishcäyachacushgalätami. Say yachasishgägacaynömi nican: Jusalicushgansitaperdonamänansipämi Tayta Diosninsipapalabrancho guelgaraycashgannölaJesucristo cruzcho wanush. 4SaynöpisTayta Diosninsipa palabranchoguelgaraycashgannölami Jesucristowanur pamparashganpita quimsajunagta cawarimush.5Cawarircamurnami puntata yuriparganPedruta. Saypitanami yuriparganchunca ishcay (12) apostolnincunata.6Nircurnami pisga pachac (500)waugui-panicuna shuntacashgacaycagtapis yuripargan. Saywaugui-panicuna juc ishcaywanucushgana captinpis waquengacawaycäyanrämi.s 7Santiagutayuriparcurnami waquinapostolnincunatapis yuripargan.8Saypitarämi mana väleg captëpisnogata yuripämash.

9,10Jesucristo manarä yuripämaptinnogaga payta chasquicogcunatagaticacharmi ushargä. Sayno lutantarurash caycaptëpis Tayta Diosninsimi

1 14 15

Page 352: Quechua  huamalies bible - new testament

352

t 15.27 Salmo 8.6.

cuyapämashpan acramash apostolnincanäpä. Apostolnin canäpächurarcamashpanmi yanapaycämanJesucristupa wilacuyninta wilacunäpä.Sayno yanapämaptinmi waquinapostolcunapitapis masrä Jesucristupawilacuyninta wilacuycä. 11Waquinwilacuptinpis o wilacuptëpisJesucristupa wilacuynintamiwilacuyashcä. Say ali wilacuytawiyarmi Jesucristutachasquicuyashcanqui.

Wanush runacuna cawariyämunanpä cashgan

12Jesucristo wanushganpitacawarimush caycaptenga ¿imanirtäwaquinniqui parlaycäyanquiwanushcuna mana cawariyämunanpäcayashganta? 13Wanushcuna manacawariyämunanpä captengaJesucristupis wanushganpita manamicawarimunmansu cargan. 14Manacawarimush captenga walälami paypawilacuyninta wilacuyäman. Saynocaptenga Jesucristuta walälamichasquicuyanquimanpis cargan.15Saynöpis wanushcuna manacawariyämunanpä captenga JesucristutaTayta Diosninsi cawarisimushgantawilacurpis lulacurmi puriyäman.

16Wanushcuna manacawariyämunanpä captengaJesucristupis wanushganpita manamicawarimushgasu. 17Saynöpis Jesucristomana cawarimush captenga paytachasquicurpis jusalicushgansipitamanami perdonashgasu cashwan.18Sayno captenga Jesucristumanyäracuycar wanogcunapiswanuyashgalanchömi usharäyanmancargan. 19Wanushgansipita manacawarimunansipä captenga

Jesucristuman yäracushgansipiswalälapämi caycan.

20Waugui-panicuna, shumagtantyacuyay. Jesucristoga rasunpaypamiwanushganpita cawarimush. Puntatapay cawarimush captinmi musyansinogansipis cawarimunansipä cashganta.21Adán jusalicushganpita wanunansipäcashganta musyashgansinömi Jesucristocawarimushganno nogansipiscawarimunansipä cashganta musyansi.22Adanlapita mirash car lapan runacunawanoglami caycäyan. Jesucristutachasquicurmi isanga lapancawariyämonga gloriacho cawayänanpä.

23Puntataga Jesucristutami TaytaDiosninsi cawarisimush. Jesucristocutimuptinrämi payta chasquicogcunatacawarisimongapä. 24Saypitanami juicio

nal cangapä. Saychönami Satanasta ycontran sharcogcunatapis Jesucristoin ernuman gaycongapä. Nircurnamilapan imaycatapis Tayta Diospamunayninman entregangapä. 25TaytaDiosninsipa palabranchöpis nican lapancamashgancunata maquincho sararashpancontran cagcunata vincinanpäcashgantami. 26Tayta Diosninsimanlapanta entregaycuptinnami wanuypismanana canganasu. 27Tayta Diospapalabranchöpis Jesucristupä caynöminican: “Paypa munayninman lapantamiTayta Diosninsi churash.”t (Saynoniptinpis Jesucristoga Tayta Diosninsipamaquinchömi caycan.) 28Jesucristupamunayninman Tayta Dios lapantapischurash captinmi Jesucristupis TaytaDiospa munayninman lapanta cutisengapä.Saynöpami Tayta Diosninsi lapanimaycatapis maquincho sararangapä.

29Waugui-panicuna, ¿imanirtäyarpaycäyanqui wanushcuna manacawariyämunanpä cashganta?

1 15

Page 353: Quechua  huamalies bible - new testament

353

u 15.32 Isaías 22.13. v 15.45 Génesis 2.7.

Wanushcunata Tayta Diosninsi manacawarisimunanpä caycaptenga¿imalapärä wanushcunapa trucanwaquinniqui bautizacuyanquipis?30Saynöpis wanushcuna manacawariyämunanpä captenga ¿imapäräwanuy cawaypis wilacur puriycäyäman?31Say wilacuyta wilacur puriptëmiwaran waran maypa aywaptëpiswanusimayta munaycäyan. Saynocaptinpis manami laquicösu, sinögasalvacuyänayquipä Jesucristutachasquicuyaptiquimi cushicö. 32CayEfeso marcachöpis yu runacunachiquiyämashpanmi wanusimaytamunayämargan. Wanushcuna manacawariyämunanpä captenga ¿sayjinanpaimalapärä sayno chiquishgapispurëman? Sayno chiquish canansipatrucanga waquin runacunaniyashgannöla nogansipis cawashun.Paycunaga caynömi nicäyan: “Wanurpispachansitami apashonga.Cawashgansiyagmi micunansiupunansi.”u

33Runacuna sayno niyashgantaga amacäsupäyaysu. Mana ali amïgucunagalutan ruraycunamanmigarpuriycuyäshunquipä. 34Shumagtantyacuyashpayqui jusalicuycunatacachariyayna. Waquinniquegajusalicuylacho cawayashpayqui TaytaDiosninsita manami rasunpaypasuchasquicuyashcanqui. Saynocawayashgayquega pengaypämi caycan.

Wanushcuna cawariyämuptin cuerpun imano cananpä cashganta

tantyasishgan35Wanushcuna mana

cawariyämunanpä cashganta yarparmiwaquinniquega nicäyanqui: “¿Imanöräushacashgana caycarga wanushcuna

cawariyämonga? Cawarimuptin¿imanörä cuerpun canga?” nir.36,37Sayno yarparga upa yarpaymicaycäyanqui. Nogansi imatapis murorgamanami jachatasu murunsi, sinögamurutami. Saypitarämi shulunwinamun trïgu carpis o maygan saquimicuy carpis. Sayno winamuptinmanami mamantasu ricansi, sinögajachatanami. Mamanga ismurushacanmi. 38Maman ismurushacaptinpis Tayta Diosninsicamashgannölami cada casta murupitajacha winamun. 39Lapan casta aysapisjuc-nirag juc-niragmi caycäyan: runapacarpis, uywapa carpis, vuelagpa carpis ypescädupa carpis. 40,41Saynölamiintipapis, quilapapis y goyllarcunapapisasicyaynin juc-nirag juc-nirag caycäyan.Saynöpis ciëlucho cagcunaga manamicay pasacho cagcunanösu caycäyan.42,43Saynölami nogansipapiscawarimuptinsi ciëluchöga cuerpunsijuc-niragna cangapä. Canan cagcuerpunsega wanuptinsiushacänalanpämi caycan. Cawarimogcag cuerpunsimi isanga imaypisushacanganasu. 44Canan cagcuerpunsega cay pasachocawanalansipämi caycan.Wanushgansipita cawarimushgamiisanga cuerpunsi gloriachocawanansipäna canga.

45Tayta Diosninsipa palabranchöpisnican alpapita camarcur Adantacawayta goshgantami.v Adanta cawaytagoshgannölami nogansitapis manaushacag cawayta Jesucristogomäshunpä. 46-49Cay pasacho cashgagaAdanpa cuerpun ushacaglacashgannömi nogansipapis cuerpunsiushacagla caycan. Gloriachocashganami isanga Jesucristupa cuerpun

1 15

Page 354: Quechua  huamalies bible - new testament

354

w 15.54,55 Isaías 25.8; Oseas 13.14.

mana ushacag cashganno nogansipapiscuerpunsi mana ushacagna cangapä.Isanga puntata chasquinsi ushacagcuerputa cay pasacho cawanansipä.Saypitarämi mana ushacag cuerputachasquishun gloriacho imayyagpiscawanansipä. 50Sayno captinmi aysantintuluntenga pipis Diospa naupanmanchangasu. Ushacag cuerpunsegamanami gloriacho cawanansipäsucaycan, sinöga cay pasachocawanalansipämi.

51Waugui-panicuna, ama yarpäyaysulapansi wanunansipä cashganta, sinögaJesucristo cutimur shuntamashpansimiwanush cashgapis o cawaycashgapiselagpita cuerpunsita mushog cuerpumanticrasengapä. 52Saynöga elagpitaticrashunpä último cag cornëtatatucascamuptinmi. Say junagmiwanushcuna mana ushacag mushogcuerpuyogna cawariyämongapä.Cawaycagcunapis saynölami mushogcuerpuyog elagpita ricacuyangapä.53Mushog cuerpuyogrämi ricacushunTayta Diosninsipa naupanchoimayyagpis cawanansipäga.

54,55¡Tayta Diosninsi camarishganmana ushacag cuerputa chasquishpansiima jinanparä cushicuycushunpä!Saychöga wanuy mananami canganasu.Sayno cananpämi Tayta Diosninsipapalabranchöpis cayno guelgaraycan:“Wanuyga manacagman churashganamicaycan.”w 56Palabrancho saynoguelgaraycaptinpis Tayta Diospamandamientuncunata manacäsucuyashganpitami runacuna lapanpiswanuyan. 57Jesucristuta cachamurTayta Diosninsi salvamashgami isangawanushgansipita cawarimushunpä.Sayno salvamashgansipita TaytaDiosninsita imaypis agradëcicushun.

58Sayno caycaptenga, cuyaywaugui-panicuna, wanushgansiyagTayta Diosninsi-raycu imaypiscawashun. Saynöpis cushi cushilaJesucristupa wilacuyninta imaypiswilacushun. MusyayashgayquinöpisTayta Diosninsita sirviycashgansegamanami walälasu caycan.

Muchog waugui-panicunapäofrendata imanöpis shuntayänanpä

yäsishgan

16 1Jerusalencho cag muchogwaugui-panicunapä ofrendata

shuntarga shuntayay Galaciaprovinciacho caycar yäsishgänöla.2Paycunata yäsir caynömi nergä:Semäna arur gänapacushgayquipitacada domingo shuntayanqui sayofrendata. Sayta shuntayanqui nogachämuptë entregayämänayquipä. Amashuyaräyaysu noga chämuptëräshuntayänayquipä. 3SaynöpisJerusalenman shuntayashgayquiofrendata apar aywayänanpä juc ishcaywauguicunatapis acrayay. Quiquëchaycamurnami paycunapä cartatarurashä Jerusalenman ofrendataapayaptin waugui-panicunachasquicuyänanpä. 4Nogapis aywanäpäcamacaptenga paycunawanmiaywashäpä.

May-saypapis aywananpäPablo yarpashgan

5Gamcuna cagman shamur Macedoniaprovinciaparämi tumamushä.6Chaycamorga capasmi tamya quilapäsashganyag saycho täshärä.Saypitanami gamcuna yanapäyämanquiwaquin marcacunamanpis aywanäpä.7Manami pasädalaga gamcunatawatucayta munäsu. Saypa trucanga

1 15 16

Page 355: Quechua  huamalies bible - new testament

355

x 16.8 Pentecostés nishgan estata rurayag mayo quila ushay o junio quila galaycunanchömi.

Tayta Diosninsi munaptin gamcunacagcho täshärämi. 8Say nishgäno cayEfesupita shamushä Pentecostés estaxushasquiptinrämi. 9Runacunachiquiycäyämaptinpis Tayta Diosninsiyanapaycämanmi cay marcacunacho aliwilacuyninta wilacunäpä. Saynowilacuptëmi asca runacuna Jesucristutachasquicuycäyan.

10Wauguinsi Timoteupis noganömiJesucristupa wilacuyninta wilacurpuriycan. Gamcuna cagman paychämuptin cushishla chasquicuyanqui.11Paytaga maygayquipis manacagmanama churayaysu. Shumagchasquicuyaptiquega cushishmi nogacagman cutimongapä. Nogacunapispayta caycho shuyacuycäyämi.

12Gamcuna cagman waquinwauguicuna shayämuptinmi Apolustapisruwacorgä gamcunaman shamunanpä.Sayno ruwacuycaptëpis pay manamishamuyta camäpacushgasu. Maynircurrämi shamongapä.

Carta ushanan13Imapitapis alcäbu cayay. Imano

nacarpis Tayta Diosninsi munashgannocawayay. Saynöla imatapis manamansacuypa Tayta Diosninsimanimaypis yäracuyay. 14Pï-maywanpiscuyanacur shumag cawayay.

15Waugui-panicuna, musyayanquimiwauguinsi Estéfanas castancunawanAcaya provinciacho Jesucristutapuntata chasquicuyashganta.

Saypita-pasami paycuna Tayta Diosninsimunashganno cawaycäyan. Saymipaycunaga waugui-panicunataimachöpis yanapaycäyan. 16Paycunanocagcunataga pitapis cäsucuyay.

17Estéfanas, Fortunato y Acaicogamcuna cagpita watucamagchaycayämuptin yupami cushicushcä.18Gamcunatashacyäsishushgayquinölaminogacunatapis paycunashacyäsiyämashga cushishlaJesucristupa wilacuynintawilacuyänäpä. Paycunata shumagrespitayanqui.

19Cay Asia provinciacho caycagwaugui-panicunapis gamcunapäsalüdunta apasicayämunmi. SaynöpisAquila y Priscila y wayincho shuntacagwaugui-panicunapis gamcunapäsalüdunta apasicayämunmi. 20Saynölachasquicuyay lapan waugui-panicunapasalüdunta. Gamcunapis cushishgalasaludanacuyay.

21Cay cartata dictashgäno jucguelgapämash captinpis ushanantagaquiquëmi guelgamö.

22Pipis Jesucristuta mana cuyag cägain ernuman gaycushmi canga. ¡SeñorJesucristo cutimunanpänami caycan!

23Señorninsi Jesucristoyanapaycuyäläshunqui imaypis alicawayänayquipä. 24Jesucristumanyäracog mayë cayaptiquimilapayquicunapä salüdöta apasicamö.[Amén.]

1 16

Page 356: Quechua  huamalies bible - new testament

356

Carta galaycunan

1 1Corinto marcacho y Acayaprovinciacho caycag yäracog

mayëcuna:Tayta Dios acramash captin

Jesucristupa apostolnin carmi nogaPablo wauguinsi Timoteuwan ishcäcunacay cartata gamcunapä apaycäsiyämö.2Tayta Diosninsita y SeñorninsiJesucristutami ruwacuycäcuyapäyäshushpayqui ali cawaytagoycuyäshunayquipä.

Imano nacashgapis Tayta Dios yanapaycämashgansi

3¡Señorninsi Jesucristupa taytanDiosninsi alabash cayculäsun! Paymiima nacaycho cashgapisyanapaycämansi payman imaypisyäracunansipä. 4Saynoyanapämashgami tantyansi yäracogmayinsicuna nacayaptin cuyapar imanoshacyäsinansipäpis. Saynoshacyäsishgami paycuna ima nacaychocarpis Tayta Diosman yäracuyangapä.

2 CORINTIOSCorinto marcacho tag waugui-panicunaman

apóstol Pablo guepa cag cartata cartacushgan

Corintoga Grecia nacioncho caycag Acaya provinciachömi cargan. Corintogajatuncaray marcami cargan. Manarä apóstol Pablo Corinto marcaman chaptinmanami pipis saycho musyarganräsu Jesucristupa ali wilacuyninta. Saymanchaycur Pablo wilacuptinmi Jesucristuta waquin runacuna chasquicuyargan.Saychömi apóstol Pablo targan juc wata sogta quilantin Jesucristupa aliwilacuyninta chasquicogcunata shumag yachasishpan. Saypita mastamusyanayquipä liyinqui Hechos 18.1-17.

Corinto marcapita aywashpan waquin marcacunapana Pablo wilacurpuriycashganyagmi lutan yachasicogcuna Corintuman chäyargan. Say lutanyachasicogcunami yachasiyargan: “Pabloga manami Jesucristupa apostolninsucaycan. Saymi runacunata engañar puriycan” niyargan.

Sayno niyashganta musyaycurmi apóstol Pablo cay cartata Corintuman apasergansay lutan yachasicogcunata mana chasquipäyänanpä. Cay cartawanga ishcaycartatanami Corintucho cag waugui-panicunaman apasergan. Saynöpistantyasergan Moisés guelgashgan leycunapita Jesucristupa ali wilacuynin más alicashganta (3.7-18), mushog cuerputa chasquinansipä cashganta (5.1-10), imanonacarpis wilacushganta (6.3-13), ofrendata cushishla shuntananpä cashganta(8.1-9.15) y gueshyaptin Tayta Dios payta yanapashgantapis (12.7-10).

Page 357: Quechua  huamalies bible - new testament

357

5Jesucristuman yäracushgansipitarunacuna yupa nacasimashgapis TaytaDiosninsimi yanapaycämansi manaajayaypa payman yäracunansipä.6Sayno captinmi Jesucristupa aliwilacuyninta gamcunata wilapänä cashnacarpis laquicösu. Saypa trucanganacarpis cushicömi gamcunapissalvacushpayqui cushishcawayänayquipä cashganta musyar.Saynöpis musyayä nogacunatayanapämashgannöla gamcunatapisTayta Diosninsi yanapäshunayquipäcashganta. 7Saymi musyayä segaypanacarpis Tayta Diosninsiman imaypisyäracuyänayquipä cashganta.

8Waugui-panicuna, cay Asiaprovinciacho runacuna yupaminacasiyämash. Sayno nacasimaptinmanami cawanäpä cashgantayarpargänasu. 9,10Wanusiyämänanpäcashganta yarpaptëpis Tayta Diosmisalvamash. Pay mana yanapämaptengamanami imanöpapis maquincunapitagueshpëmansu cargan. Manamisaylachösu yanapämash, sinöga imaypisyanapaycämanmi. Saymi wanushcunatacawarisimog Tayta Diosman imaypisyäracö runacunapa maquinpitasalvamänanpä. 11Fiyu runacunapamaquinpita salvamänanpä Tayta Diostamanacuycuyälay. Saynomanacuyaptiquega wanusiyämänanpäyarparpis manami wanusiyämangasu.Saymi cawaycashgäta musyar ascawaugui-panicuna Tayta Diostaagradëcicuyangapä.

Corintuman Pablo imanirmana aywashgan

12Musyayashgayquinöpis gamcunacagcho car pitapis mana lulapaypa ymana engañaypami cawayashcä. Saynoali cawayänäpäga Tayta Diosmiimachöpis yanapäyämash.

13Cartacamushgächöpis manatumasipaylapami tantyayänayquipäcaglata guelgamushcä. 14Sayno lapantaruraycä Jesucristupa wilacognincashgäta lapayqui tantyarcushicunayquipämi. SaynöpisSeñorninsi Jesucristo cutimunan junagpaypa naupanman chäyaptiqui nogacushicushämi.

15Sayno captinmi yarpargä ishcay cutigamcunata watucayta. 16Saymiyarpashcä Macedoniapa aywanäpäpisgamcunamanrä puntata chämuyta.Saynöpis yarpargä MacedoniapitaJudeaman päsagnöla gamcunata yapaywatucayta. 17Gamcunaman shamunäpäyarpash caycarpis manamiyarpashgänösu camacash. Puntatawilacasimushgäno manashamushgäpitaga ¿imanirtäwaquinniquicuna nicäyanqui shumagmana yarpachacuypa shamunäpäwilacasimushgäta? 18Tayta Dios imaypismana lulacushgannömi nogacunapisgamcunata lulapashcäsu. 19TaytaDiospa surin Jesucristupis cay pasachocar rasun caglatami pï-maytapis nergan.Saymi Silvanupis, Timoteupis y nogapispaypa wilacognin car rasun caglatapitapis wilapaycäyä.

20Runacunata salvananpä Tayta Dioslapan promitishgancunata cumplerganJesucristuta cay pasaman cachamurmi.Saymi payta chasquicushgasalvamashcansi payta alabarcawanansipä. 21Promitishgancunatacumplirmi Tayta Diosninsi yanapämansiJesucristupa maquinchöna cawanansipä.22Saynöpis Santu Espirituta nogansimancachamush shongunsi señalashnönacananpä. Santu Espirituta chasquicushcarmi musyansi Diospa naupanmanchänansipä cashganta.

23Yarpashgäno gamcunaman manashamush captë ama lutanta yarpäyaysu.

2 1

Page 358: Quechua  huamalies bible - new testament

358

a 2.13 Tito Pabluwan tincur wilashganta musyanayquipä liyinqui 2 Corintios 7.6-15.

Gamcunawan resientisinacuyta manamunarmi shamushcäsu. Tayta Diosmusyanmi nicashgä rasun cagcashganta. 24Mana munaycagta favornësharcuyänayquipä niptëga guepamanpiscuticuyanquiman cargan. Saymitantyacuyänayquitarä shuyaycushcäcushishla chasquicayämänayquipä.

2 1Naupata gamcuna cagmanshamuptë resientisinacushgansino

yapay resientisinacuyta manamimunäsu. 2Gamcunata resienticasiptëga¿pilanarä cushircasimangapis? 3Saymishamunäpa trucanga gamcunapäcartacamushcä, conträ sharcur lutantarurashgayquita tantyacuyänayquipä.Manami munashcäsu gamcuna cagmanchämuptë resienticasimänayquita,sinöga lapansipis cushicunansitamimunashcä. 4Cartata gamcunapäguelgamur resienticushla cashgayquitayarparmi yupa laquicur wagargä.Manami resienticushla canayquipäsuguelgamorgä, sinöga gamcunapäimaypis yarparaycashgätamusyayänayquipämi.

Contran sharcog runataPablo perdonashgan

5Mayganpis conträ sharcorga manaminogalatasu laquicasimash, sinögagamcunatapis laquicuymanmichurayäshushcanqui. 6Conträsharcunayquipä shimita goshogniquirunata corrigishpayqui paywan manashuntacäyaptiqui tantyacushganami.7Sayno captenga payta perdonarchasquiyayna gamcunawan yapayshuntacänanpä. Tantyacuycaptinpismana chasquiptiquega resienticushpanshongun segaypami chucruyangapä.8Saymi noga munä paytachasquiyänayquita.

9Naupata gamcunapä maynamicartacamorgä say runatacorrigiyänayquipä. Saynöpamimusyayta munargäcäsucayämänayquipä cashganta o manacäsucayämänayquipä cashgantapis.10Corrigishgayqui runatantyacuptinnaga perdonarchasquicuyayna. Gamcunaperdonayaptiquega nogapis Jesucristomunashganno payta perdonashämi.11Musyansimi Tayta Diosman manayäracunanpä Satanasga runacunataimaycanöpapis lutanta yarpäsishganta.Sayno caycaptenga Satanás lutantamana yarpäsinanpä say runata perdonarchasquiyayna.

Cartata Pablo apasishganta waugui-panicuna ali

chasquicushgan12Troas marcaman chaptë imapis

manami sapa cashgasu Jesucristupa aliwilacuyninta wilacunäpä. 13Saynocaptinpis gamcuna cagpita Tito manamayacämuptinmi yupa laquicorgäcartacamushgäta imanochasquishgayquitapis mana musyar.Saymi Troascho quëdanäpa trucangaMacedonia provinciaman päsacorgäTituta ashinäpä. Saychönami paywantincorgä.a

14Cartacamushgäta alichasquiyashgayquita Tito wilamaptinmi

yupa cushicur Tayta Diostaagradëcicorgä. Tayta Diosninsimiyanapaycäman wilacuyninta wilacuptëmay-saychöpis chasquicuyänanpä.15Jesucristupa ali wilacuynintawilacuptëmi chaycan chasquicuyänanpäcagcunamanpis mana chasquicuyänanpäcagcunamanpis. 16Manachasquicogcunapäga wanush uywa

2 1 2

Page 359: Quechua  huamalies bible - new testament

359

b 3.7 Saypita masta musyanayquipä liyinqui Éxodo 34.29-35.

ismur yupa asyaptin melanaypäcashgannömi wilacushgäpis melanaypäcaycan, in ernuman gaycush cananpäcaptin. Chasquicogcunapämi isangawayta mushcushganno wilacushgäcaycan. Sayno caycan paycunagloriaman chänanpä captinmi. Saynocaptinmi Tayta Diosta imaypismanacuycä wilacuptë yanapämänanpä.17Jesucristo cachamash captinmiwaquinnösu imatapis chasquinä-rayculayarpaynëcunata yaparcur wilacuynintawilacuyä. Saypa trucanga TaytaDiosninsi imay hörapisricaycämashganta musyarmi paypawilacuyninta rasun caglata wilacuyä.

Corinto waugui-panicunarecomendación cartano cashgan

3 1Sayno niptë ama yarpäyaysualabacunäpä imatapis nicashgäta.

Tayta Diospa wilacognin cashgätamusyayänayquipäga manamiwaquinnösu recomendación cartawanräpuriycä. Saynöpis manami gamcunapitarecomendación cartataräsu nistäyäwaugui-panicunaman chaptëchasquicayämänanpä. 2Saypa trucangayachasishgäno Tayta Dios munashgannocawashgayquita musyarmiwaugui-panicuna chasquicayämanrecomendación carta mana captinpis.Gamcuna quiquiquimi recomendacióncartä caycäyanqui. 3Say cartagamanami tintawan läja rumichösuguelgash caycan, sinögashonguyquicunachömi Santu Espírituguelgash caycan.

4Recomendación carta cashgayquitamusyä Jesucristupa apostolnin canäpäTayta Dios acramash captinmi.5Manami yachag cashgäpitasuJesucristupa wilacuyninta wilacuyä,

sinöga wilacuyänäpä Tayta Dioschuramash captinmi wilacuyä. 6Saymipï-maytapis wilapaycäyäperdonamänansipä mushog conträtutanogansiwan Tayta Diosninsirurashganta. Say mushog conträtogamanami ninsu Moisés guelgashganleycunatarä cumplinansipä cashganta,sinöga Santu Espirituta chasquicur paymunashganno cawanansipäcashgantami. Moisés guelgashganleycunata cumplinalanpä yarpachacorgamanami pipis salvacongasu. SantuEspirituta chasquicur munashgannocawarmi isanga salvacushunpä.

Moisés guelgashgan leycunapita Jesucristupa wilacuynin

más ali cashgan7Läja rumicho guelgaraycag

mandamientucunata Tayta Diospitachasquircur Israel runacunaman Moiséschäsergan cäran yupa chipipiycarmi.bSay chipipiycashgan elagänanpäcaptinpis Moisespa cäranta runacunamanami ricayta camäpacuyargansu.Cäran yupa chipipiycar Moisésapamuptinpis say leycunaga manamisalvacunansipäsu cargan. 8Jesucristupaali wilacuyninta Santu Espíritutantyasimashgansi mushog wilacuymiisanga salvacunansipä caycan. 9Moisésapamushgan leycunalata chasquicurmanami pipis salvacushgasu.Jesucristupa mushog wilacuynintachasquicushgami isanga jusansicunataTayta Dios perdonar salvamansi.10Saymi cäran chipipiycar Moisésleycunata apamush captinpis tincunsuJesucristupa mushog wilacuyninmanga.

11Say leycunaga Jesucristoshamushganyagla runacunacäsucuyänanpämi cargan. Jesucristupa

2 2 3

Page 360: Quechua  huamalies bible - new testament

360

mushog wilacuyninmi isangaimayyagpis caycanga. 12Moisésapamushgan leycunapita Jesucristupamushog wilacuynin más ali cashgantamusyarmi may-saypapis wilacurpuriycä. 13Moisesga cäranta sapacuptinrunacuna manami tantyayargansuchipipiynin päsagla cashgannoapamushgan leycunapis päsaglacashganta. Jesucristupa mushogwilacuyninmi isanga imaypis päsangasu.Paypa wilacuynin imayyagpis cananpäcashgantami nogacuna pï-maytapiswilapaycä. 14-16Moisés apamushganleycuna päsagla cashganta Israelrunacunaga manami tantyayargansu.Cananpis say leycunata liyiycarpisyarpaynincuna upatacaptinmitantyayansu päsagla cashganta.Jesucristuta chasquicuptinmi isangaTayta Diosninsi tantyasin sayleycunapita Jesucristupa ali wilacuyninmás ali cashganta.

17Jesucristoga Santu Espirituwan jucyarpaylami caycan. Saymi Jesucristutachasquicushga Santu Espíritutantyasimansi jusalicuyta cacharir TaytaDios munashgannöna cawanansipä.18Saynöpami Jesucristo jusaynagcashganno nogansipis waran waranjusaynag ricacushunpä. Tayta Diosmunashganno cawaycagtaricacamashpansimi runa mayinsicunatantyayanga Tayta Dios yanapäcogcashganta.

Jesucristupa wilacuyninta Pablo mana ajayaypa wilacushgan

4 1Tayta Dios cuyapäcog carminogacunata churayämash

Jesucristupa ali wilacuynintawilacuyänäpä. Saymi mana ajayaypasay wilacuyta wilacuycäyä.2Nogacunaga manami pitapisengañaycäyäsu. Saynöpis manami

lutanta yachasiyäsu runacunachasquicayämänan cash. Sayno rurarimarga pengacuyämanmi. Saynöpismanami quiquëpa yarpayläpitasuJesucristupa wilacuyninta wilacuycäyä,sinöga paypa wilacuylantamiwilacuycäyä. Saynowilacuycäyashgätaga Tayta Diosninsipisy waquin runacunapis musyayanmi.

3Rasun caglata wilacuyaptëpis waquinrunacunaga, in ernuman gaycushcayänanpä carmi, wilacushgätachasquicuyta munayansu.4Wilacushgäta manachasquicuyänanpämi paycunapayarpaynincunata Satanás upatacäsin.Saymi sacäpacushno car Tayta Diospasurin Jesucristupa ali wilacuynintawilapaptëpis tantyayansu.

5Jesucristupa ali wilacuynintawilacorga manami quiquëcunamunayyog cayashgätasu wilacuyä,sinöga Señorninsi Jesucristolapanpitapis más munayyogcashgantami. Nogacunaga Jesucristupamaquincho cayashpämi gamcunapaashmayniquinöla caycäyä. 6Cay pasatacamar yupa sacaylarä captinmi TaytaDiosninsi nergan asicyay cananpä.Saynölami naupata nogansipissacäpacushno caycashga Tayta Diostantyasimashcansi Jesucristutachasquicunansipä. Saymi canangatantyansina Jesucristupa wilacuyninlapanpitapis más ali cashganta.

Imano nacarpis Diosman yäracular Pablo wilacushgan

7Mitu manca paquir ushacaglacashgannömi nogacunapis wanurushacagla caycäyä. Sayno caycäyaptëpisJesucristupa wilacuynintashongöcunaman churamushpan TaytaDiosninsi imaypis yanapaycäyämanimano nacarpis pay munashganno

2 3 4

Page 361: Quechua  huamalies bible - new testament

361

c 4.13 Salmo 116.10.

cawayänäpä. 8Saymi paypawilacuyninta wilacushgäpita runacunachiquiyämashpan nacasiyämaptinpismana ajayaypa wilacuycäyä. Fiyupayarpachacurpis manami aläpagalaquicuyäsu. 9Runacunachiquiyämaptinpis Tayta Diosyanapaycäyämanmi. Conträsharcuyaptinpis Dioslamanmi imaypisyäracuyä. 10,11May-sayman charJesucristupa wilacuynintawilacushgäpitami wanusimaytarunacuna munayäman. Sayno captinpismanami laquicösu, sinöga listumi caycäJesucristo wanushganno nogapiswanunäpä. 12Imano nacarpiswilacuyaptëmi gamcunagachasquicuyashcanqui gloriamanchäyänayquipä.

13Tayta Diosninsipa palabranchocayno nirmi guelgaraycan: “Gammanyäracurmi wilacushcä.”c Sayguelgaraycashgannölami nogacunapisTayta Diosman yäracur Jesucristupawilacuyninta mana ajayaypawilacuycäyä. 14Runacunawanusiyämaptinpis Jesucristuta TaytaDios cawarisimushgannölaminogacunatapis cawarisiyämangagamcunawan juntu paypa naupanchoimayyagpis cawanansipä. 15Nogacunaimano nacarpis Jesucristupawilacuyninta wilacuycäyä runacunapayta chasquicur salvacuyänanpämi.Sayno chasquicuyaptinmimay-saychöpis Tayta Diosninsi cuyaparjusancunata perdonaycan. Saynoperdonash carmi may-saychöpis TaytaDiosninsita alabaycäyan.

16Wanurpis cawarimunäpä cashgantamusyarmi laquicösu. Cay cuerpöauquinyarpis shongö cushishmi caycanTayta Diosninsiman waran waran más

yäracuptë. 17Cay pasacho nacaycunagapäsaglami caycan. Nacarpis manaajayaypa Tayta Diosman yäracurmigloriacho imayyagpis cushishcawashunpä. Say cawaymanga manamiimapis cay pasacho cagcuna tincunsu.18Sayta musyarmi aläpa laquicunsisucay pasacho runacuna pasaypachiquimashgapis. Cay pasacho lapanpisushacagla captinmi yarparaycansigloriacho imayyagpis cushishcawanansipä cashganta.

Mushog cuerputachasquicunansipä cashgan

5 1Musyansimi cay pasachoushacashgapis mana ushacag

mushog cuerputa Tayta Diosninsipitachasquinansipä cashganta. Caypasachöga ushacag suclanölamicuerpunsi caycan. Ciëluchömi isangamushog cuerpunsi ali rurash wayinönacanga. 2¡Sayno caycaptenga maynapismushog cuerputa chasquicushwanna!3Wanur manarä say mushog cuerputachasquicorga garapächucashgansinölami cuerpuynag cashunpä.Mushog cuerputa chasquicurmi isangamushog mödanata jaticushnönacashunpä.

4Cay pasacho cuerpunsi ushacaglacaptinmi nacar laquicunsi. Saynocaptinpis wanur cuerpuynag canansipatrucanga más alimi canman manawanuylapa jucla mushog cuerputachasquicushga. Mushog cuerputachasquircorga mananami imaypiswanushunpänasu. 5Mushog cuerpuyogcanansipämi Tayta Diosninsisalvamashcansi. Saynöpis SantuEspirituta gomashcansi mushogcuerputa chasquinansipä cashgantamusyanansipämi.

2 4 5

Page 362: Quechua  huamalies bible - new testament

362

6-8Cay pasacho cawashgansiyägamanami Tayta Diosninsita ricansiräsu.Wanur ushacag cuerpunsita cacharirmiisanga Tayta Diosninsipa naupanchoimayyagpis cawashunpä. ¡Maynapis paypanaupancho caycashwanna! Sayno cananpäcaycaptenga wanunansipä caycarpismanami laquicunsisu. Saypa trucanga caypasacho cawashgansiyag Jesucristumanyäracurmi cushish cawaycansi. 9TaytaDiosninsipa naupanman chänansipäcaycaptenga Jesucristo cutimushganyagcawarpis o manarä cutimuptin wanurpisTayta Diosninsipa shongunpäno imatapisruraycäshun. 10Lapansimi Jesucristupanaupanman chäshunpä imanocawashgansipitapis payta cuentatagonansipä. Saychömi premiutachasquishunpä cay pasacho imanöpiscawashgansi-tupu.

Contrancuna lutanta yarpaptinpis Tayta Dios munashganno Pablo

wilacushgan11Tayta Diosninsita cuentata gonansipä

cashganta musyarmi payta mansapacurwilacuyninta runacunata imaycanöpapisnogacuna tantyaycäsiyä. Paymunashganno wilacuycashgätaga TaytaDios musyanmi. Gamcunapis tantyayaypaypa wilacognin cayashgäta. 12Saynonicä manami yachag cayashgätasumäsirsu, sinöga Tayta Diospa wilacognincayashgäta tantyayänayquipämi. Saytatantyarmi pipis conträ parlaptin favornësharcuyanquipä. Paycunaga conträsharcuyashpan yachag-tucurpis ricaylanmicaycäyan. Saymi tantyacuyansu Tayta Diosmunashganno cawayänanpäcayashgantapis. 13Löcu cayashgätapaycuna yarpäyaptinpis nogacunagaJesucristupa wilacuynintami wilacuycäyäpay munashganno cawayänayquipä.

14,15Sayno wilacuycäyä Jesucristocuyamashpansi cruzcho wanushganta

musyarmi. Saynöpis cawarimorganmanami jusalicur cawanansipäsu,sinöga pay munashgannönacawanansipämi. 16Pay munashgannocawarnami nogacunaga pipäpis lutantayarpäyäsu Diosman mana yäracogrunacunanöga. Naupataga nogapismana yäracog runanölami Jesucristupälutanta yarpargä. Cananga manamisaynönasu yarpä. 17Jesucristutachasquicorga manami naupatacawashgansinösu cawansi, sinögamushog cawaytanami chasquicushcansi.Saymi jusalicuycunata cacharir TaytaDiosninsi munashgannöna cawaycansi.

Perdonamashpansi jusansicunata Tayta Dios manana yarparashgan

18,19Say mushog ali cawaytagachasquicushcansi Tayta Diosninsipitami.Mushog cawayta gomänansipämiJesucristo cruzcho wanorgan. Saynöpisjusalicushgansita perdonamashpansegamananami yarparannasujusalicushgansicunata. Paytachasquicuptinsi perdonamashgansitawilacuyänäpämi Tayta Diosninsiacrayämash. 20Saymi nogacunagaJesucristupa wilacognin caycäyä.Wilacognin carmi quiquin TaytaDiosninsi ruwacuycagno pï-maytapisruwacuyä Tayta Diosta perdontamanacuyänanpä. 21Perdonashcanansipämi Tayta Diosninsi jusaynagsurinta lapan jusansicunata jitapargannogansi-raycu cruzcho wanunanpä.Saynöpami Jesucristuta chasquicushgaTayta Diosninsi perdonamansijusaynagna paypa naupanmanchänansipä.

6 1Tayta Diospa wilacognin carmigamcunata ruwacuyä cuyacog

Tayta Diosninsita manayupaytupäyänayquipä. 2Palabranchöpiscaynömi guelgaraycan:

2 5 6

Page 363: Quechua  huamalies bible - new testament

363

d 6.2 Isaías 49.8. e 6.16 Levítico 26.12; Ezequiel 37.27.

“Manacamashgayquita wiyarmi gamtasalvashayquipä.”d Saymi maygayquipisperdonash cayta munarga canan junagjucla Tayta Diosta manacuyaysalvashunayquipä.

Imano nacarpis Pablo wilacushgan3Nogacunaga wilacuyashgäcunata

pipis manacagman mana churayänanpämanami imatapis lutanta rurayäsu.4Saypa trucanga Tayta Diospawilacognin cayashgäta lapanpistantyacuyänanpämi pay munashgannölacawayä imano nacarpis, imapishëyämaptinpis, yupa laquicurpis,5runacuna astayämaptinpis, carcilmanwichgayämaptinpis, yupamagayämaptinpis, segaypa uticashcaycar wilacurpis, punuyta micuytamana tarirpis. 6Saynöpis Tayta Diosmunashganno alilata rurä, salvacogcashganta criyë, runacunachiquimaptinpis cäsupäsu, ali shongucä, Santu Espiritupa maquincho cawä,pï-maytapis cuyapä, 7rasun caglatawilacö y Tayta Diosninsi yanapämaptinimatapis rurä. Pay munashgannocawayä runacuna wilacuyashgäta wiyarJesucristuta chasquicuyänanpämi.

8Waquin runacunami ali ricayäman ywaquinnami mana ali ricayäman.Saynöpis waquinmi favornë parlayan ywaquinnami washäta rimayan. Rasuncaglata parlayaptëpis lulacuyashgätayarpäyan. 9Waquenga reguiycämarpismanami regueg-tucuyämansu.Wanusimayta munar segaypamagamaptinpis maquipitamigueshpishcä. 10Runacunachiquiyämashganpita laquicurpiscushishmi cawaycäyä. Pobri cashgätarunacuna yarpäyaptinpis Jesucristupaali wilacuyninta wilacö runacuna

salvacionta riquëzatanochasquiyänanpämi. Saynölami caypasacho quiquëcunapa mana captinpisnistashgäcunata Tayta Dios imaypispuestupäman.

11Corintucho caycagwaugui-panicuna, rabiacunayquipäcaptinpis rasun cagtami gamcunata caycartacho nicämö. 12Gamcunata managongaypa yarparaycaptëga ¿imanirtaggongaycayämashcanqui? 13Surincunapäpapänin yarparashgannömi nogacunapisgamcunapä yarparaycäyä. Saynocaycäyaptëga gamcunapisyarparcayälämay.

Tayta Diosta mana cäsucogcunawan mana talucänansipä cashgan

14Waugui-panicuna, tantyacuyay.Manami pipis yügunsu ashnutawantörutaga. Saynölami gamcunapisJesucristuta chasquicush caycargatalucäyanquimansu jusasaparunacunawanga. ¿Imanöparä jusalicurcawag runacunawan Tayta Diosmunashganno cawag runacunatantyanacuyanman? 15DiabluwanJesucristupis manami say yarpaylasucaycäyan. Sayno caycaptengaJesucristuta chasquicogcunawan manachasquicogcuna ¿imanöparä sayyarpayla cayanman? 16Saynöpis¿imanöparä ali canman Tayta Diospatemplunman ïdulucunata jamasish?Nogansega Tayta Diospa templunmicaycansi. Saymi palabranchöpis TaytaDiosninsi nican:

“Paycunawanmi täshä.Paycunawanmi purishä.Paycunapa Diosninmi cashä.Paycunami wamräcuna

cayangapä.”e

2 6

Page 364: Quechua  huamalies bible - new testament

364

f 6.17 Isaías 52.11; Ezequiel 20.34. g 6.18 2 Samuel 7.14. h 7.5 Macedonia provinciamanapóstol Pablo aywashganpita musyanayquipä liyinqui 2 Corintios 2.13.

17Mastapis Tayta Dios palabranchocaynömi nican:

“Jusalicur cawag runacunapitawiticuyay.

Ama imatapis jusalicuyaysu.Jusaynag cawayaptiquega

cushishmi chasquiyäshayquipä.f18 Gamcunapa taytayquimi cashä.

Gamcunami wamräcunacayanquipä.

Lapanpä munayyog Dios carmisayno në.”g

7 1Cuyay waugui-panicuna, TaytaDios sayno nicämashgaga ama

jusalicushunsu, ni lutan yachasicuytapisama chasquipäshunsu. Tayta Diostamansapacur pay munashgannölaimaypis cawashun.

Corintucho cag waugui-panicunaPablo yäsishganta chasquicuyashgan

2Waugui-panicuna, yarparcayälämay,ari. Gamcunata manami maygayquitapissaqueashcäsu ni lulapashcäsu niengañashcäsu. 3Gamcunata sayno nicämanami manacagman churarsu.Naupata nishgänöpis gamcunatagaimaypis mana gongaypamiyarparaycäshayqui. 4Canangamusyänami apasimushgä cartata liyirtantyasishgäcunata chasquishgayquita.Saymi imano nacarpis resienticönasu nilaquicönasu. Saypa trucangacushishgana cawaycä.

5Runacuna chiquiyämaptin ygamcuna conträ sharcushgayquitayarpachacur Macedonia provinciamanchashgäpita-pasah manami tranquilidätatarishcäsu. 6Imano captinpis cuyapäcogTayta Diosninsi manami imaypisgongansu payman yäracogcunataga.

Saymi laquish caycaptë gamcunacagpita Tito chämuptin cushicushcä.7Manami Tito chämushgalanpitasucushicushcä, sinöga cartachotantyasishgäta chasquicuyashgayquitawilamaptinmi cushicushcä. Paymiwilamash gamcunaman watucagshamunäta munaycäyashgayquita ynogatashuyacarcaycäyämashgayquitapis.Sayno wilamaptin masrämi cushicushcä.

8Apasimushgä cartata liyirlaquicuyänayquipä cashganta musyarminogapis laquicorgä. Say cartachotantyasishgäcunata alichasquiyashgayquita Titowilamaptinnami isanga laquicunäpatrucanga cushicushcä. 9Manamigamcunata laquicasishgäpitasucushicushcä, sinöga Tayta Diosmunashgannöna cawaycäyashgayquitamusyarmi cushicushcä. 10Waquengajusalicuyashganta tantyacurpisrätulapämi laquicuyan.Laquicuyashpanpis manami jusalicuytacachariyansu. Sayno cagcunataga TaytaDiosninsi manami perdonangasu.Jusalicuyta cacharegcunatami isangaTayta Dios perdonangapä.

11Gamcunaga cartächotantyasishgäcunata liyir laquicurpistantyacuyashcanquimi Tayta Diosmunashgannöna cawayänayquipä.Saymi cananga munaycäyanqui watucagshamunäta. Conträ sharcogrunacunatapis gamcunamichäyashcanqui washäta rimar manapuriyänanpä. Sayno rurayashgayquitamusyarmi cushish caycä. 12Sayapasimushgä carta manami conträsharcog runata corriginalayquipäsucash, sinöga quiquiquicunapis

2 6 7

Page 365: Quechua  huamalies bible - new testament

365

tantyasiyashgäta chasquicurcäsucuyänayquipämi.13Tantyasiyashgänölacäsucayämashgayquita musyarmicushicö.

Titupis cushishmi cutimushyachasishushgayquita alichasquicuyaptiqui. Sayno cushishcutimuptinmi nogapis masräcushicushcä. 14Manarä gamcuna cagmanTito shamuptinmi payta shacyäsergä“Paycuna alimi chasquiyäshunquipä”nishpä. Say nishgänölami lapanpiscamacash. 15Cananga Titupis gamcunapäyarparaycan yachasishushgayquicunatacushish chasquicurcäsucuyashgayquipitami. 16Tayta Diosmunashganno cawayashpayquimicananga yäracuypäna caycäyanqui.

Ofrendata shuntayänanpä cayashgan

8 1Macedonia provinciacho tagwaugui-panicunata cuyapäcog

Tayta Dios alimi yanapash ofrendatacushishla shuntayänanpä. 2Jerusalenchocag waugui-panicunata yanapänanpäniptë paycunaga muchog caycarpiscushishlami saysica ofrendatashuntayash. 3Quiquëmi ricashcäofrendananpä cagpita mastaofrendayashgantapis. 4Pobri cayaptinsaysicata chasquiyta mana munaptëpispaycuna ruwacayämashshuntayashgancunata Jerusalencho cagwaugui-panicunaman apanäpä.5Saysicata shuntananpä cashgantagamanami ichiclatapis yarpargäsu.Puntataga paycuna promitiyash TaytaDiosninsi palabrancho nishgancunatalapantapis cumpliyänanpämi.Saypitanami nogacunatapis niyämashimata yäsishgätapis cumpliyänanpä.

6Gamcunapis ofrendatashuntayänayquipä Tito galaycasish

cashuptiquimi payta ruwacorgägamcuna cagman cutimur ofrendatashuntäsiyäshunayquipä. 7GamcunatagaTayta Diosninsi lapanchöpis alimiyanapaycäyäshunqui paymanyäracuyänayquipä, wilacuynintawilacuyänayquipä, yachasicuynintayachacuyänayquipä y cushishla paymunashganno cawanayquipäpis. TaytaDios sayno yanapaycäyäshuptiquegagamcunapis Jerusalencho cagwaugui-panicunata yanapäyänayquimi.

8Sayno nicä manami manamunaycagta shuntayänayquipäobligarsu, sinöga Macedoniawaugui-panicuna cushishshuntayashganno gamcunapis ofrendatashuntayänayquipä cagta musyarmi.Sayno shuntayaptiquimi cuyapäcogcayashgayqui may-saychöpismusyacangapä. 9Gamcunamusyayanquimi Señorninsi Jesucristupiscuyapäcog cashganta. Saymi gloriachorïcu cayninta cacharishpan cay pasamanshamur muchognöla ricacorgan. Saynoricacorgan nogansipis gloriaman charrïcuno canansipämi.

10Waugui-panicuna, ganyan watanamigamcuna waquinpita más puntataofrendata shuntar galaycuyargayqui.11Sayno captinpis cananyag shuntaytamanarä ushayaptiquimi yarpäsimöofrendata cushish shuntaytaushayänayquipä. 12Ama laquicuyaysushuntayashgayqui ofrenda walcalacaptinpis. Diosninsega cashganta manacashgantapis musyanmi.

13Manami muchuyman churaytayarparsu gamcunata sayta nicä, sinögalapansipis yanapänacunansita munarmi.14Paycunapa mana captinpisgamcunapaga canrämi. Gamcunamuchuycho captiquinami paycunapisyanapäyäshunquipä. Jucninsi jucninsisayno yanapänacushgaga manami

2 7 8

Page 366: Quechua  huamalies bible - new testament

366

i 8.15 Éxodo 16.18. j 8.18 Say waugui pï cashganpis manami musyacansu. k 8.22 Saywauguipa jutin ima cashganpis manami musyacansu.

pishipacushunpänasu. 15TaytaDiosninsipa palabranchöpis caynöminican:

“Ascata shuntagpis manamipusupacorgansu,

ni walcalata shuntagpis manamipishëpacorgansu.”i

Corintuman Tito walquegnincunawan cutishgan

16Tayta Diosninsitami agradëcicöTitupis noganöla gamcunapäyarparaptin. 17Saymi gamcuna cagmancutimunanpä niptë yupa cushicorgangamcuna cagcho cayta munashpan.18Tituwanmi juc wauguitapiscachaycämö.j Say waugui Jesucristupawilacuyninta wilacogcunata imaypisyanapanmi. Saypitami Macedoniawaugui-panicuna niyan ali wauguicashganta. 19Saymi payta acrayashCorintupita Jerusalenman ofrendataapayaptë walquiyämänanpäpis. Sayofrendata Jerusalenman chäsiyaptëmisaycho cag waugui-panicunacushicuyashpan Tayta Diostaagradëcicuyanga. Saynöpis tantyayangagamcuna yanapäcog cayashgayquita.20,21Diosninsi musyanmi manayatapacog cashgäta. Sayno captinpiswaquin runacuna nogapä lutanta manayarpäyänanpämi say wauguitapushayäshä.

22Paycunawanmi cachaycämö jucwaugui mastapis.k Paypis Diosmunashganno cawag wauguimi. Alichasquiyänayquipä cashganta musyarmipaypis cushish caycan.

23Saycho Tito pï cashgantapistapuyäshuptiqui wilayanqui nogawanwilacur pureg cashganta. Saynöla sayishcan wauguicuna pï cashgantapis

tapuyäshuptiquega wilayanqui caychocag waugui-panicuna paycunatacachayämushganta. Saynöpiswilayanqui Tayta Dios munashgannocawaycäyashganta. 24Gamcuna cagmanchäyämuptin paycunata shumagchasquiycuyälay. Saynöpamimay-saychöpis waugui-panicunamusyayanga nishgänöla cuyapäcogcayashgayquita.

9 1,2Cuyapäcog cayashgayquitamusyarmi Macedonia provincia

waugui-panicunata wilargä ganyanwatana ofrenda shuntaytagalaycuyashgayquita. Sayno wilaptëmipaycunapis shuntaycäyan. 3Gamcunapisofrendata shuntarcur alistacushlashuyäsiyämänayquipämi say quimsawauguicunata gamcuna cagmancachaycämö. 4Macedoniapitawauguicunawan shayämuptë cuidäsayrä shuntaycagta tariyäman. Manaräshuntagta tariptë nogapä ygamcunapäpis pengacuypämi cangapä.5Saymi quimsan naupamongashuntäsiyäshunayquipä. Saynöpamishuntayänayquipä nishgayquinölaofrendayqui listuna canga noga chämurapanäpä. Chämuptërä shuntayaptiquegarunacuna yarpäyanga mananiraycarshuntaycäyashgayquitami.

Yanapäcogcunata Tayta Dios yanapashgan

6Musyashgansinöpis walcalata murogcäga walcalatami cosechan. Ascatamurog cäga ascatami cosechan.7Saynöla gamcunapis aycataofrendanayquipä cagtapis shumagyarpachacurir cushishla ofrendayay.Shonguyqui nanaycaptenga amaofrendayaysu. Cushishla ofrendag

2 8 9

Page 367: Quechua  huamalies bible - new testament

367

l 9.9 Salmo 112.9.

cagtaga Tayta Diosninsi cuyanmi.8Gamcunapis cushishofrendayaptiquega imapis manapishëyäshunayquipämi Tayta Diosninsiyanapäyäshunquipä. Saynöpamiimayquipis canga waquintayanapäyänayquipä. 9Tayta Diosninsipapalabranchöpis caynömi nican:

“Muchogcunatapis paygayanapanmi.

Mana ajayaypami imaypisyanapan.”l

10Yanapäcog cayaptiquegamurushgansita wayuseg TaytaDiosninsimi gamcunatapisyanapäyäshunqui waquinta cushishlayanapäyänayquipä. 11Saynöpami imapispishëyäshunquipäsu waquintayanapäyänayquipä. Saynoyanapäyaptiquimi yanapashgayquicagcuna Tayta Diosninsita cushishlaagradëcicuyangapä.

12Saymi ofrendatashuntayashgayquita chäsiptëJerusalencho cag waugui-panicunacushicuyashpan Tayta Diostaagradëcicuyangapä. 13Saynöpisyanapäcog cayashgayquipita yJesucristupa ali wilacuynintacäsucuyashgayquipitami Tayta Diostaalabayanga. 14Saymi gamcunapä TaytaDiosta manacur agradëcicuyangapaycunata yanapäyashgayquipita.

15Nogansipis Tayta Diostaagradëcicushun cuyapäcog carnogansi-raycu cuyay surintacachamushganpita.

Contran parlag runacunata mana chasquipäyänanpä Pablo yäsishgan

10 1Jesucristo cuyapäcogcashganno nogapis ali shimiläpa

gamcunata ruwacö conträ parlag

runacunata mana chasquipäyänayquipä.Paycunaga nogapä caynömi nicäyan:“Nogansicho Pablo carga mansamansalami ali shimilanpa parlapämansi.Juclä marcacho cashpanmi isangayachag-tucur olgutupaypa cartanchonimansi.” 2Sayno nirmi paycunaganiyan Diosta mana cäsucog runanölacashgäta. Saymi gamcunata ruwacösayno negcunata manachasquipäyänayquipä. Gamcunataolgutupayta mana munarpis say lutanyachasicogta chasquipäyaptiquegagamcuna cagman chämushpäolgutupäyäshayquipämi.

3Nogacunaga manami Diosta manacäsucog runacunanösu de endicuyä.4Saypa trucanga Tayta Diosmunashgannömi cawayä diablutavinciyänäpä. 5Saynöpis paymunashganno cawarmi lutanyachasicogcunapa yachasicuynintamanacagman churayä. Saynöpami lutanyarpaycunata cachariyashpan runacunatantyacur Jesucristutachasquicuyangapä. 6Saynöpisnishgäcunata cäsucayämaptiquegagamcuna cagman chämurna conträparlagcunata shuntacäyashgayquichoolgutupäshä imamanpis manamëticunanpä.

7¿Imanirtä ali parlayashgalanpitapitapis chasquipäyanqui lutancunatayachasiyaptinpis? Sayno runacunagalutanta yachasirpis niyan Tayta Diospawilacognin cayashganta. Diospawilacognin rasunpaypa cargatantyayanmanmi nogapis Diospawilacognin cashgäta. 8Sayno manatantyarmi manacagman churayäman:“Pabloga adrëmi apostol-tucun”niyashpan. Sayno niyaptinpisrasunpaypami Tayta Dios churamash

2 9 10

Page 368: Quechua  huamalies bible - new testament

368

m 10.17 Jeremías 9.24.

apóstol car gamcunata yachasinäpä.Say-nirag runacunataga amacäsupäyaysu. 9,10Saynöpis paycunanogapä caynöshi niyan: “Paygacartalachömi mansariypäolgutupämansi. Quiquin caycho cargamanami shumag yachasiytapiscamäpacunsu.” Sayno nir shimitagoyäshuptiquipis ama cäsupäyaysu.11Mana wiyacuyaptiquega cartäcunachonishgänölami gamcuna cagmanchaycamurpis olgutupäyäshayquipä.

12Sayno conträ parlagcunaga upacayninpami waquin runapitapis másyachag cayashganta yarpäyan. Saynoalabacuyashganga ¿imapätä välin?Paycunaga shongunman ällarmi pay-niragcashgäta yarpäyan. Sayno nerga senganmaycho cashgantapis paycunaga manamimusyayansu. 13Sayno nicä manamipaycunano yachag-tucursu. NogacunatagaTayta Diosninsimi cachayämashwilacuyninta gamcunata wilapäyänäpä.

14Musyayashgayquinöpis Jesucristupawilacuyninta wilacunäpä gamcunacagman chämur manami pipiswilacushgan jananman jaticashcäsu.15Saypa trucanga manaräwilacushganmanmi Jesucristupawilacuyninta chäsishcä. Gamcunamanpuntata chämush captëmi pipis sapatachurapämanmansu Jesucristupa aliwilacuyninta gamcunata yachasinäpä.

16Manami gamcuna caglachösuwilacuyta yarpaycäyä, sinöga waquinmarcacunachöpis wilacuytamiyarpaycäyä. Isanga pipis manaräwilacushgancunachömi wilacuyäshä.Saynöpami juc wilacushgancunamangajaticäyäshäsu: “Nogacunamiyachasiyashcä” nir manaalabacuyänäpä. 17Tayta Diosninsipapalabranchöpis caynömi nican:

“Pipis alabacunanpa trucanga TaytaDiosta alabasunyanapashganpita.”m

18Saymi alabacunansipa trucangashuyänansi juicio nalchöchörä TaytaDios: “Alitami rurashcanqui”nimänansita.

Corintucho cag waugui-panicunapäPablo laquicushgan

11 1Apóstol car imanonacashgätapis wilapaptë waquin

yachasicogta wiyayashgayquinölanogatapis wiyayämay. 2“Capascherlutan yachasicuytapis chasquicuycäyan”nirmi segaypa gamcunapä laquicuycä.Jesucristupa ali wilacuynintawilapaptëmi gamcuna Jesucristutachasquicuyashcanqui. Saymi jipashsurinta manarä olgu reguegta runamanentregayta munashganno gamcunatapislutan yachasicuycunata manachasquipaycagta Jesusman entregaytamunaycä. 3Saynöpis laquicö EvataSatanás engañashganno gamcunatapislutan yachasicogcunaengañayäshunayquitami. Nogagamanami munäsu Jesucristumanyäracuycäyashgayquipita guepamancuticuyänayquita.

4¿Imanirtä gamcunagachasquicuycäyanqui Jesucristumanituycasilar lutanta yachasiyäshuptiqui?Saynöpis ¿imanirtä chasquicuycäyanquiSantu Espirituman y salvacionmanituycasilar lutanta yachasiyäshuptiqui?5Say lutan yachasicogcunaga: “Másalinnin cag apostolmi cä” nicarpismanami rasunpaypasu apóstolcaycäyan. Nogatami isanga quiquinJesucristo churamash apostolnincanäpä. 6Paycuna ricamaptengacapascher runacunapa naupancho

2 10 11

Page 369: Quechua  huamalies bible - new testament

369

shumag parlaytapis camäpacösu. Manayachashgäta paycuna niyaptinpismusyämi imata nicashgätapis. Paycunaniyashganno mana cashgätagagamcunapis musyayanquimi.

Mana cobraylapa Pablo wilacushgan

7¿Lutantasurä rurargä gamcunatamana cobraylapa Jesucristupawilacuyninta wilapashpä? Cobranäpatrucanga gamcuna cagcho cargastöcunapä arorgämi. Sayno arorgäJesucristupa wilacuyninta chasquicursalvacuyänayquipämi. 8,9Gastöcunapälaquicuyänayquita mana munarmipishëmaptinpis nistashgäcunapämaygayquitapis manacorgäsu. Saypatrucanga Macedonia provinciapitamigastöcunapä waugui-panicunaapasiyämorgan. 10Tayta Dios musyanmirasun caglata nicashgäta. Manami pipismichämanmansu Jesucristupa aliwilacuyninta mana cobraylapawilacunäpä. 11Sayno niptë amayarpäyaysu gamcunapita resienticushcaycashgäta. ¡Tayta Diosninsegamusyanmi gamcunata cuyashgäta!

12Gamcunacho Jesucristupawilacuyninta wilacunäpä nogagaimaypis manami say lutanyachasicogcunanösu gastöcunapämanacushcä. Sayno mana manacuptëmisay lutan yachasicogcunaga niyanmansupaycunano cashgäta. 13-15Paycunagamanami Jesucristupa apostolninsucaycäyan, sinöga Satanás munashgantarurarmi runacunata engañanan cashapostol-tucuyan. Saynölami quiquinSatanaspis runacunata engañanan cashali angil-tucur puriycan. Satanásmunashganta rurar runacunataengañashganpitami Tayta Diosninsi saylutan yachasicogcunata manacuyapaypa in ernuman gaycongapä.

Pablo nacashgancuna16,17Alabacunäpä Tayta Dios mana

cachamaptinpis apóstol car nacashgätatantyacunayquipä canan ichiclatapiswilaparcushayqui. 18Alabacogcunaniyashgancunatapis wiyaycarga canannoga nishgäcunatapis wiyaycalämay.

19Gamcuna rasunpaypa yachag carga¿imanirtä cushishla chasquicuyanquisay lutan yachasicogcuna alabacurniyäshushgayquita? 20¿Imanirtä upälalacaycäyanqui munashgantarurasiyäshuptiquipis, imatasuwapäyäshuptiquipis,engañayäshuptiquipis, mana runatanoricayäshuptiquipis ylagyayäshuptiquipis? 21¡Achyä pë,paycuna sayno rurashganga alichercaycan! ¿Nogapis sayno ruranätacumunaycäyanqui?

Paycuna alabacuryachasishushgayquita chasquicuycarga¿imanirtä noga nishgäcunatachasquicuyanquisu? Isanga paycunanoalabacur pengacömi. 22Paycuna hebreocasta cayashgannölami nogapis hebreocasta caycä. Paycuna Israel runacayashgannölami nogapis Israel runacaycä. Paycuna Abrahampa castancayashgannölami nogapis Abrahampacastan caycä. 23Paycuna Jesucristupaapostolnin cayashganta nirpis manamirasunpaypasu nogano Jesucristupaapostolnin caycäyan. Paycunamay-saychöpis wilacuyashganta nirpismanami rasunpaypasu noganomay-saypapis wilacur puriyash.Wilacuyashganpita carcilchowichgaräyashganta nirpis manaminoganösu wilacushganpita asca cuticarcilcho wichgarash. (Quiquëpitasayno parlar pengacömi.)

Asca cutimi autoridäcuna astamash.Saynöpis asca cutimi chiquimag

2 11

Page 370: Quechua  huamalies bible - new testament

370

n 12.1 Punta cag ciëloga caycan pucutay caycashganyaglami. Ishcay cag ciëloga caycangoyllarcuna, quila y inti caycashgan cagmi. Quimsa cag ciëlunami caycan Tayta Dios trönuncaycashgan cag.

runacuna wanusimayta munamash.24Pisga cutimi quimsa chunca isgun (39)maqui yupa astamash Israelrunacunapa autoridänincuna. 25SaypitaRoma autoridäcunapis quimsa cutimigueruwan yupa wiruyämash. Saynöpisrunacuna samgarmi ushamash. Quimsaviäjimi aywaycäyashgä büquipistalpucargan. Büqui talpucaptin jucpagas juc junagmi guerutamacalacurcular lamarcho aynargä.26Jesucristupa ali wilacuynintawilacurmi may-saypapis purishcä. Ascacutimi mayupis cäsi apamash.Suwacunapa maquinpitapis asca cutimigueshpergä. Israel runacunapis y manaIsrael runacunapis wanusimaytamimunayämash. Marcachöpis,sunyagchöpis y lamarchöpis cäsi cäsimiwanushcä. Jesucristumanyäracog-tucogcunapis wanusimaytamimunayämash. 27Mayman charpisarushcämi. Asca cutimi yarpachacurpunuytapis tarishcäsu. Saynöpismicanarmi yacunarmi purishcä. Mödanällapshala captin aläsicushcämi. 28Sayjananmanmi may-saycho caycagwaugui-panicunapä: “¿Imanöräcaycäyan?” nishpä yarpachacö.29Waugui-panicunacho mayganpisnacaptenga yupami laquicö. Pitapisjusalicasiptenga jusalicaseg runapäyupami rabiä.30Sayno captinpis manami

nacashgäcunapita alabacuyta munäsu,sinöga Tayta Diosyanapämashganpitami imaypiswilacushä. 31Señorninsi JesucristupaTaytan Diosmi musyan rasun caglataparlaycashgäta. Payla imaypis alabashcayculäsun. 32Imaypis

yanapämashgannölami Damascomarcacho caycaptëpis gueshpinäpäyanapämargan. Saychömi rey Aretaspagobernadornin wardiacunata churarganmarca puncupa yarguptë prësusariyämänanpä. 33Sayno prësusariyämänanpä shuyacaycäyämaptinmiTayta Diosman yäracog mayinsicunacanastaman winarcur perga jananpawarcuypa uräsiyämargan. SaynöpamiTayta Dios yanapämargan sayrunacunapa maquinpita gueshpinäpä.

Pabluta ciëlumanTayta Dios apashgan

12 1Sayno nir alabacuycashgätayarpäyaptiquipis canan

wilayäshayqui Jesucristo quimsa cagciëluchon ricasimashgancunata.2Jesucristo quimsa cag ciëlumanpushamashgan chunca chuscu (14)watanami päsash. Tayta Dioslamimusyan cuerpuntin aywashgäta oalmalä aywashgantapis. 3,4Imano cashcaptinpis musyämi Tayta Diospanaupanman chashgäta. Saychömiwiyargä imaypis mana wiyashgäcunata.Say wiyashgäcunataga imanotantyasiytapis manami camäpacösu.

5Tayta Diospa naupanmanchashgäpita cushicurpis masmi cushicöpay munashganno cawanäpä Tayta Diosimaypis yanapämashganpita. 6Nogaquimsa cag ciëluman charricashgäcunapitaga manami aläpaparläsu, rasunpaypa sayman chashcaycarpis. Saycunalata parlaptëgasantuna cashgätami runacunayarpäyanga. Saytaga manami munäsu.Saypa trucanga imano cawashgätapisrunacuna ricacamänantami munä.

2 11 12

Page 371: Quechua  huamalies bible - new testament

371

Pablo gueshyaptinpis Tayta Dios payta yanapashgan

7Ciëlucho ricashgäcunapita manaalabacunäpämi Tayta Diosninsigueshyasimash. Say gueshyagacuerpöcho casha jatiraycagnöpis

yupami nacaycäsiman. Saygueshyatami Satanás utilizash yupalaquicasimänanpä. 8Saymi TaytaDiosninsita quimsa cuti manacorgägueshyashgäpita aliyäsimänanpä. 9Saynomanacuptëpis manami aliyäsimashgasu.Saypa trucanga caynömi nimargan:“Gueshyashgayquipita manaaliyäsiptëpis gamwan imaypiscaycaptëga ama laquicuysu.Nacaptiquipis yanapaptëmitantyanquipä imaypis gamwancaycashgäta. Saynöpami imano nacarpisnoga munashgäno cawanquipä.” TaytaDios sayno nimaptinmi Jesucristoyanapaycämashganta musyargueshyaycarpis cushicö. 10Saymilaquicönasu gueshyarpis, runacunaashliyämaptinpis, ima pishëmaptinpis,wilacushgäpita runacunachiquiyämaptinpis y Jesucristu-raycuimano nacarpis. Nacaptë Tayta Diosyanapämaptinmi pay munashgannocawanäpä tantyaycä.

Corintucho cag waugui-panicunaPablupa contran sharcuyashgan

11Apostol-tucogcuna nogapa conträparlayaptenga ¿imanirtä favornësharcuyargayquisu? Nogapa favornëparlayaptiquega manami guelgamömansucargan quiquë alabacushpä. Mana välegruna cashgäta conträcuna yarpäyaptinpisnogaga Jesucristo acrashgan apostolmicaycä. 12Jesucristupa apostolnincashgätaga gamcuna tantyacuyashcanquipaypa munayninwan milagrucunatarurashgäta ricarmi. 13Isanga waquin

marcacunacho gastöcunapäwaugui-panicunata manacushgänögagamcunata manami manacushcäsu.¿Mana manacushgaläpitasurä conträsharcuyargayqui?

14Alistacushganami caycä gamcunacagman yapay shamunäpä. Cananwangaquimsa cutinami shamushäpä. Manamiquiquëpä imatapis ashirsu gamcunamanshamushä, sinöga gamcunatayachasinäpämi. Musyashgansinöpiscalpanman chashganyag papäninmisurincunapä imatapis puestupan. Manaräcalpancho carga manami surincunasutaytanpä imatapis puestupan. 15Saynölamigamcunata imatapis manacunäpatrucanga yanapäyäshayqui Jesucristumanshumag yäracuyänayquipä. Gamcunatacuyaycaptëga ¿imanirtä nogapitajuc-niragyash caycäyanqui?

16Gamcuna cagcho mana cobraylapawilacuycaptëpis waquinniquicunashinicäyanqui muchogcunapä neg-tumpalaquiquëcunapä guellaytashuntaycäsishgäta. 17,18¿Imanirtägamcuna sayno yarpaycäyanqui?Musyayashgayquinöpis Titutawan jucwauguita gamcunaman cachamuptëmanami imatapis saqueayäshushcanquisu.Tito mana saqueapacog cashgannöminogapis saqueapacösu. Paywan nogagasay yarpaylami caycäyä.

19Cuyay waugui-panicuna, manamiJesucristupa apostolnin cashgätamusyasilarsu sayno guelgaycämö, sinögaJesucristo munashgannocawayänayquita munarmi. Saynoyarpashgätaga Tayta Diosninsimusyanmi. 20Gamcuna cagman shamurjusalicur cawaycagta tarinäpä cagtamilaquicöga. Jusalicuycagta tarerga

yupami olgutupäyäshayquipä. Saynöpisrimanacuycagta, chiquinacuycagta,rabiäsinacuycagta, jucpa washantarimaycagta, jamuränacuycagta,

2 12

Page 372: Quechua  huamalies bible - new testament

372

ñ 15 13.1 Deuteronomio 19.15.

runa-tucuycagta y rabiapänacuycagtatarinäpä cagtami laquicöga. 21Saynöpisjusalicuycagta tarir gamcunapitapengacunäpä cagpitami laquicö.Chïnäcur waynäcur puriycagta tarirwaganäpä cagpitami laquicöga.

Jusalicuyashgantamana cachariptin Pablo olgutupänanpä cashgan

13 1Cananwanga quimsa cutinamigamcunaman watucag

shamushä. Yarpäyay Tayta Diosninsipapalabrancho cayno guelgaraycashganta:

“Lutanta rurashgan musyacänanpägaishcay o quimsa runacunarämilutanta rurashganta ninman.”ñ

2Saynölami ishcay cag shamuynëchogamcunata mayna nergäjusalicuycäyashgayquitacachariyänayquipä. Canan cutimursaynöla jusalicuylacho cawaycagta tarergamana cuyapaypami olgutupäshayquipä.

3Gamcunaga munaycäyanquiJesucristupa apostolnin car jusalicogcunataolgutupänätarä. Chämur olgutupaptërämimusyamanquipä. Apostolnin canäpächuramag Jesucristupis manami pitapisjananpansu, sinöga munayyogmi caycanjusalicogcunata pitapis castigananpä.Saymi jusalicuycagta tarerga corönayquijatish captiquipis lapayquitaolgutupäshayqui. 4Jesucristo cruzchowanush caycaptinpis Tayta Diosninsimipayta cawarisimush. Saynölami nogapaconträ sharcuyaptiquipis Jesucristumanyäracuptë Tayta Dios yanapämangamcunata corriginäpä.

5Quiquiquicuna imanocayashgayquitapis tantyacuyay. SaynöpisJesucristuta rasunpaypachasquicushgayquita o manachasquicushgayquitapis shumag

tantyacuyay. Payta rasunpaypachasquicush cayaptiquegatantyacanmanmi Jesucristupa maquinchocaycäyashgayqui. Cuidä payman jananshongula yäracuycäyanquiman.6Rasunpaypa payta chasquicorganogapäpis tantyayanquimanmiJesucristupa apostolnin cashgäta.

7-9Apóstol cashgä musyacänanpägaconträ runacuna munayan gamcunacagman shamur jusalicogcunataolgutupänätarä. Paycuna saynomunayaptinpis gamcuna cagmanchämur alita ruraycagta tarir manamipitapis olgutupäshänasu. Noga másmunä watucag shamur Tayta Diosmunashganno gamcuna cawaycagtatariytami. Saymi Tayta Diostamanacuycäyä jusalicuycunata cacharirpay munashganno cawayänayquipä.10Cay guelgamushgäcunatacäsucuyaptiqui gamcuna cagmanchämushpä mananamiolgutupäshayquinasu. Manamilaquicasinäpäsu Tayta Dios churamashapóstol canäpä, sinöga shumagshacyäsinäpämi.

11Waugui-panicuna, imaypiscushicuyay. Tayta Diosninsimunashganno cawanayquipä caycartacho tantyasishgäno cawayay.Jucniqui jucniquipis cuyanacur alicawayay. Sayno cawayaptiquimicuyapäcog y ali cawayta gomagninsiTayta Dios imaypis yanapäyäshunqui.12Jucniqui jucniquipis cushishlasaludanacuyay. 13Saynöpis caychocaycag waugui-panicuna salüduntamigamcunapä apasicayämun.

14Señorninsi Jesucristuwan TaytaDiosninsi y Santu Espiritupis gamcunataimaypis cuyapaycuyäläshunqui.[Amén.]

2 12 13

Page 373: Quechua  huamalies bible - new testament

373

Carta galaycunan

1 1Galacia provinciacho caycagyäracog mayëcuna:

Noga apóstol Pablumi cay cartatagamcunapä apaycäsimö. Apóstolcanäpäga manami runacunasuchuramash, sinöga Señorninsi Jesucristoy payta cawarisimog Tayta Diosninsimi.

2Caycho caycag waugui-panicunapisgamcunapä salüduntami apasicayämun.3Tayta Diosninsita y SeñorninsiJesucristutami ruwacuycäcuyapäyäshushpayqui ali cawayta

goycuyäshunayquipä. 4Tayta Diosninsimunashgannömi Jesucristo cruzchowanush lutan ruraycunapitajorgamänansipä y jusansicunata TaytaDiosninsi perdonamänansipä. 5Saynoperdonamashgansipita Tayta Diosninsiimayyagpis alabash cayculäsun. Amén.

Galaciacho tag waugui-panicunalutan yachasicuyta chasquicuyashgan

6Manami imaycanöpa yarpachacurpisatipäsu Jesucristuta chasquicurcur lutanyachasicuytana

GÁLATASGalacia provinciacho tag waugui-panicunaman

apóstol Pablo cartacushgan

Galacia provinciacho caycag marcacunacho Jesucristupa wilacuyninta apóstol Pablowilacuptinmi runacuna Jesucristuta chasquicuyargan. Saypita juclämanna Pabloaywargan wilacunanpä. Sayyagmi Israel nacionpita shamog lutan yachasicogcunaGalaciacho caycag waugui-panicunaman chaycur Pablupa contran parlayargan:“Pabloga manami apostolsu caycan Jesucristupa wilacuyninta yachasinanpä”niyashpan. Saynöpis niyargan Jerusalencho caycag apostolcuna yachasiyashgannoPablo mana yachasishganta. Saymi cay cartacho Pablo tantyasergan say runacunamana tantyar rasun cagta mana parlaycäyashganta (1.11-2.21).

Saynöpis say lutan yachasicogcuna caynöshi yachasiyargan: “Jesucristutachasquicush carpis salvash cayänayquipäga Moisés guelgashgan leycunataräcumpliyay.” Sayno nir yachasishganta musyarmi Pablo cay cartacho tantyasergansay leycuna Tayta Diosninsipita captinpis Jesucristo shamushganyagla cäsucunansipäcashganta. Saynöpis tantyasergan Jesucristuta chasquicogcuna Moisés guelgashganleycunata mana cumplirpis salvashgana cayashganta (3.1-5.12).

Moisés guelgashgan leycunata mana cumpliptinpis Pabloga manami munargansuyäracog mayincuna jusalicuyänanta. Saymi waugui-panicunata cay cartachoyachasergan Santu Espiritupa maquinchöna cawayänanpä cashganta (5.13-6.10).

Page 374: Quechua  huamalies bible - new testament

374

a 1.12 Pablutami Jesucristo tantyasergan runacuna cuerpunta mana señalacurpis Jesucristutachasquicorga salvacuyänanpä cayashganta. Saynöpis tantyasergan Israel runacunacawayashganno mana cawarpis Jesucristuta chasquicur salvacuyänanpä cayashganta(Efesios 3.2-6). Saycunata tantyasinanpäga manami runasu Pabluta tantyasergan, sinögaJesucristumi. Jesucristo cay pasacho yachasishgancunata y rurashgancunatami isanga waquincag apostolcuna Pabluta wilapäyargan (1 Corintios 11.23-26; 15.3-7).

chasquicuycäyashgayquita. Jesucristupawilacuyninta yachasiptë gamcunamusyayashcanquimi Jesucristo cruzchowanushganpita Tayta Diosninsijusansicunata perdonamashgansita.Sayta musyaycarga ¿imanirtä lutanyachasicuycunatanachasquicuyashcanqui?

7Manami lutan yachasicuytachasquicursu jusansicunapita perdonashcaycansi, sinöga Jesucristupawilacuyninta chasquicurmi. Saynocaptinpis waquin runacuna shimitagoycäyäshunqui Jesucristupawilacuyninta yachasishgäta mananacäsupäyänayquipä. 8Gamcuna cagchonogacuna yachasiyashgäta manacagmanchurar lutanta pipisyachasiyäshushpayquega in ernumangaycushmi cayangapä. Quiquëpis lutantayachaserga in ernuman gaycushmicashäpä. Saynölami gloriapita shamuycurjuc angilpis lutanta yachasiptenga TaytaDiosninsi in ernuman gayconga.9Gamcunataga yapay caynömi në: PipisJesucristupa wilacuyninman lutanyachasicuyta tacusiptenga TaytaDiosninsi in ernumanmi gaycongapä.

10¿Imanirtä yarpaycäyanqui runacunaalabamänan cashla Jesucristupawilacuyninta yachasishgäta? Nogagamanami runacuna alabayämänanpäsuyachasë, sinöga quiquin Tayta Diosninsi:“Munashgäno alimi yachasishcanqui”nimänanpämi. Runacuna alabayämänancash acra acraycular yachasergamanami Tayta Diosninsipa wilacogninsucaycäman.

Apostolnin cananpä Pabluta Jesucristo churashgan

11Waugui-panicuna, shumagtantyacuyay. Runacuna salvacuyänanpäwilacushgäga manami runacunapayarpayninsu caycan. 12Jesucristupawilacuyninta yachasishgäga manamirunacuna tantyasiyämashgansu caycan,sinöga Jesucristo tantyasimashganmi.a13Gamcuna musyayashcanquiminaupata imano cashgätapis. Jesucristutamanarä chasquicorga paytachasquicogcunapa contran sharcurgaticachargä. Sayno rurargäJesucristuta pipis mananachasquicuyänanpämi. 14Lapan winaymayëpitapis masmi Moisésguelgashgancunata noga cumplishcä.Saymi waquin Israel mayëcunapitapismás välisishcä costumbrëcunata.

15Sayno caycar Jesucristupawilacuyninta manacagman churaptëpisTayta Diosninsi cuyapämashpanchuramash Jesucristupa wilacuynintawilacur purinäpämi. Saynowilacunäpämi Tayta Diosninsi acramashmanarä yuriptë. 16Saymi Jesucristoyuriparcamar mana Israel runacunatawilacuyninta wilapänäpä nimash. Saynonimaptinmi pitapis tapucorgänasutantyasimänanpä. 17Saynöpis manamipunta cag apostolcunawan parlagpisJerusalenman aywashcäsu. Saypatrucanga aywacorgä Arabia nacionpami.Saypitanami yapay cutergä Damascomarcaman. 18Damascuman cutishgäpitaquimsa watatarämi Jerusalenpa

1

Page 375: Quechua  huamalies bible - new testament

375

b 1.21 Cilicia provinciacho cargan Pablupa marcan Tarso (Hechos 9.30). Siriaprovinciachönami cargan Antioquía (Hechos 11.25-26). c 1.22 Judea provinciachögaJerusalenmi cargan.

aywargä Pedruwan parlanäpä.Paywanmi ishcay semäna saychogoyargä. 19Saychömi tincorgäSeñorninsi Jesucristupa wauguinSantiaguwanpis. Paycunapita mastagamanami maygan apostoltapisreguishcäräsu. 20Tayta Diosninsimusyanmi mana lulacuypa saynonicashgäta.

21Saypitanami aywargä Siria y Ciliciaprovinciacunapa.b 22Judeacprovinciacho caycagwaugui-panicunaga manarämimayganpis reguiyämarganräsu.23Jesucristupa wilacuyninta wilacurpuriycashgätami isanga musyayargan.Paycunata runacuna wilayargan:“Jesucristuta chasquicogcunatagaticachag Pablushi canangaJesucristupa wilacuyninta wilacurpuriycan” niyashpan. 24Sayno negtawiyarshi Tayta Diosta agradëcicuyarganpaypa wilacogninna cashgäpita.

Jerusalencho cag apostolcuna Pabluta chasquicuyashgan

2 1Saypita chunca chuscu (14)watatarämi Bernabëwan

Jerusalenman yapay cutergä Titutapushacurcur. 2Sayman cutergä TaytaDiosninsi aywanäpä tantyasimashcaptinmi. Mana Israel runacunata imatawilapashgätapis Jerusalencho cagapostolcuna manami musyayargansu.Saymi paycunawan shuntacartantyasishcä: “Maypa aywarpis manaIsrael runacunata wilapä cuerpuntamana señalacurpis Jesucristutachasquicuptin Tayta Diosninsijusancunata perdonananpä cashganta.”Sayno nir tantyasergä apostolcuna

lutanta yachaycäsishgäta manayarpäyänanpämi. Lutanta yachasishgätapaycuna yarpäyaptin rimanacuyaptëgawilacushgäpis manacaglapämi canmancargan. 3Saymi wilacushgäta tantyasiptëpaycuna niyämargan ali wilacushgäta.Noga tantyashgänölami paycunapistantyayash cuerpunta manaseñalacuptinpis Tayta Diosninsirunacunata salvananpä cashganta.Saymi mana Israel runa cashgantamusyarpis Tituta obligayargansucuerpunta señalacunanpä.

4Tito señalacunanpä o manaseñalacunanpäpis sayno wilanacuyargäwaquin Israel runacuna shuntacäyashgäcagcho señalacunanpä niptinmi.Paycuna mana parlacuyaptenga manamipipis parlacunmansu cargan Titoseñalacush o mana señalacushcashganpita. Señalacunanpä obligaytamunag runacunaga Jesucristutachasquicuyashganta nicarpis manamirasunpaypasu payta chasquicuyash.Paycunaga niyan Moisés guelgashganleycuna lapanta cumplinansipäcashgantami. 5Sayno yachasiyaptinminogacunaga michäyashcä mananayachasiyänanpä. Nogacunaga manamimunayäsu Jesucristupa aliwilacuyninman pipis lutanyarpaycunata tacurcur yachasiyänanta.

6Mana Israel runacunata imatayachasishgätapis wilapaptëJerusalencho cag apostolcunatantyacuyashpan cushicuyarganmi.Wilacunäta paycuna michäyämaptinpisTayta Diosninsi tantyasimashgannölamiimaypis wilacushä. Wilacunätamichäyämaptenga apostolcunacayaptinpis Tayta Diosninsi

1 2

Page 376: Quechua  huamalies bible - new testament

376

d 2.11,12 Moisés guelgashgan leycuna nishganno Israel runacuna waquin uywacunatamanami micuyargansu. Mana Israel runacunami isanga micuyargan Israel runacuna manamicushgan cag uywacunata. Saymi Israel runacunaga mana Israel runacunata segaypamelanäyashpan paycunawan shuntacaytapis munayargansu.

juzgangapämi. 7,8Imano captinpispaycuna manami michäyämargansu,sinöga tantyargan mana Israelrunacunata wilapänäpä Tayta Diosninsichuramashgantami. Saymi paycunaganiyämargan: “Israel runacunatawilapänanpä Pedruta Tayta Diosninsichurashgannömi gamtapis TaytaDiosninsi churashushcanqui mana Israelrunacunata wilapänayquipä.”

9Sayno captinmi Santiago, Pedro yJuanpis tantyayargan ali wilacuynintawilacur purinäpä Tayta Diosninsiacramashganta. Saymi Bernabëtawannogata maquinta goyämargannogacunapis paycunanöla wilacogcayashgäta waugui-panicunamusyayänanpä. Saypitanamiwilanacuyargä paycuna Israelrunacunaman ali wilacuyta wilacogaywayänanpä y nogacunana mana Israelrunacunaman ali wilacuyta wilacogaywayänäpä. 10Saynöpis paycunaniyämargan may-saychöpismuchogcunapä ofrendata shuntayänäpä.Paycuna niyashgannölami nogapisnaupapita-pasa muchogcunapäofrendata shuntayta munargä.

Pedruta Pablo olgutupashgan11,12Saypita Antioquiaman Pedro

chaycamur mana Israelwaugui-panicunawan cushishmishuntacaycur micuyag. Santiaguwanpureg wauguicuna chämuptinmi isangajamuräyänanta mansacushpan manaIsrael waugui-panicunawanshuntacargannasu.d 13Pedruta ricacurmiwaquin waugui-panicunapis yBernabëpis mana Israel

waugui-panicunawan micuyänanpämanana shuntacäyargannasu. 14Saynomanana shuntacäyaptinmiwaugui-panicunapa naupancho Pedrutacayno olgutupargä: “Mana Israelwaugui-panicunawan micunayquipäshuntacayta mana munargamanacagmanmi paycunatachuraycanqui. Quiquiquipis mana Israelrunano cawaycarga ¿imanirtämunaycanqui paycunawanmicunayquipä Israel runacunanöräcawayänanta?

15,16“Yurishgansipita-pasa Israel runacaycar Moisés guelgashgan leycunatacumplish carpis cananga tantyacunsisay leycunata cumplishgalanwan pipismana salvacushgantami. Sayminogansega Jesucristuta chasquicurpayman yäracuycansi Tayta Diosninsiperdonamänansipä.” Sayno nirmiPedruta tantyasergä.

17Leycunata cumplir salvacunansipatrucanga Jesucristuta chasquicurmisalvacushcansi. Sayno captinmi waquinIsrael mayëcuna niyan Jesucristutachasquicushgansipita jusayogcashgansita. Paycuna sayno niyaptinpismanami rasunpaypasu jusayog caycansi.18,19Moisés guelgashgan leycunata liyirtantyansi Jesucristo shamushganacaptin say leycunapa munayninchomanana cawanansipä cashganta, sinögaJesucristupa maquinchöna cawanansipäcashgantami. Sayno caycaptenga sayleycunapa munaynincho yapay cawargaTayta Diosninsita manamicäsucuycansisu. Jesucristupa maquinchocawarrämi Tayta Diosninsitacäsucuycansi.

2

Page 377: Quechua  huamalies bible - new testament

377

e 3.6 Génesis 15.6. f 3.8 Génesis 12.3; 18.18; 22.18. g 3.9 Say bendiciongajusalicushgansicunata cacharir Tayta Dios munashganno cawanansipä Jesucristosalvamashgansimi. Sayta musyanayquipä liyinqui Hechos 3.26.h 3.10 Deuteronomio 27.26.

20Jesucristuta chasquicush carmi paycruzcho wanush cashganno nogapisjusalicuypä wanushnöna caycä. Saymiquiquin Jesucristo yanapaycäman TaytaDiosninsi munashganno cawanäpä.Saymi cawashgäyäga Tayta Diospa surinJesucristuman yäracur cawaycä. Paymicuyamashpansi nogansi-raycu cruzchowanush. 21Manami Moisés guelgashganleycunata manacagmansu churaycä.Sayno captinpis say leycuna manamiperdonash canansipäsu caycan. Moisésguelgashgan leycunata cäsucushgaräTayta Dios perdonamashgaga walälamiJesucristo cruzcho wanunmanpis cargan.

Moisés guelgashgan leycunata mana cumplirpis Jesucristuta chasquicur salvash cashgansi

3 1¡Mana tantyacog runacuna!Nogansi-raycu Jesucristo cruzcho

wanushganta tantyaycäsiptëga ¿pitägamcunata pasaypacriyisiyäshushcanqui lutan yachasicuytachasquicuyänayquipä? 2Nishgätashumag tantyacuyay. Gamcunagamanami Moisés guelgashgan leycunatacumplirsu Santu Espiritutachasquicuyashcanqui, sinögaJesucristuman yäracur ali wilacuynintachasquicuyashgayquipitami. 3TaytaDiosninsipa naupanman chäyänayquipäSantu Espirituta chasquicuycarga¿imanirtä cananga yarpaycäyanquiMoisés guelgashgan leycunatacumplirrä Tayta Diospa naupanmanchäyänayquipä cayashgayquita? 4Saynoyarparga ¿walälasurä Santu Espiritutachasquicuyashcanqui? Manachi saynomanacagman churaycuyanquimansu.

5¿Say leycunatacäsucuyashgayquipitasurä TaytaDiosninsi Santu Espiritutagoyäshushcanqui? Saynöpis ¿leycunatacäsucuyashgayquipitasurä Santu Espírituyanapaycäshunqui milagrucunatarurayänayquipä? Manami leycunatacäsucuyashgayquipitasu Santu Espiritutachasquicuyashcanqui, sinögaJesucristuman yäracur ali wilacuynintachasquicuyashgayquipitami.

Tayta Diosman Abraham yäracushganno yäracur salvash

cashgansi6Tayta Diosninsiman yäracur pay

promitishgancunata cumplinanpäcashganta criyishganpitamiAbrahamtapis jusancunata perdonarjusaynagtana chasquergan.e 7Abrahamyäracushganno nogansipis TaytaDiosninsiman yäracorga maygan castacarpis paypa castanmi caycansi.

8Abrahamta Tayta Diosninsipromitergan: “Gampita miragpitamipï-may runacunapis bendiciontachasquiyangapä” nirmi.f Saypromitishganta Tayta Diosninsicumpliycan mana Israel runacunatapisJesucristuman yäracogcunatagajusancunapita perdonarmi. 9Abrahamyäracushganno nogansipis TaytaDiosninsiman yäracorga Abrahambendicionta chasquishgannömibendicionta chasquiycansi.g

10Moisés guelgashgan leycunapägaTayta Diosninsipa palabranchöpiscaynömi guelgaraycan: “Leycunatalapanta mana cumplerga maldicionäducasun.”h Sayno captinmi say leycunata

2 3

Page 378: Quechua  huamalies bible - new testament

378

i 3.11 Habacuc 2.4. j 3.12 Levítico 18.5. k 3.13 Deuteronomio 21.23.

lapanta mana cumpleg cäga pipissalvacongasu. 11Say leycunata lapantagapipis cumpliyta mana camäpacuptinmiTayta Diosninsiman yäracogcunalaperdonash caycäyan. Sayno cananpämiTayta Diosninsipa palabrancho caynoguelgaraycan: “Tayta Diosman yäracogcaglami salvash cangapä.”i 12Saynölamimastapis nican: “Leycunatacumplegcunaga lapan leycunata manapantaypa cumpliyäsun.”j

13Sayno niptinmi Moisés guelgashganleycunata lapanta cumpliyta manacamäpacur lapansipis maldicionäducaycargansi. Saymi Tayta Diosninsipasurin Jesucristuta cachamorgannogansipa trucansi maldicionädurunano cruzcho wanunanpä. TaytaDiosninsipa palabranchöpis caynöminican: “Jusayog cagcunaga gueruchowarcuypa wanusish car maldicionädumicaycan.”k 14Jusaynag carpis Jesucristocruzcho sayno wanorgan AbrahamtaTayta Diosninsi promitishganbendicionta Israel runacunapis manaIsrael runacunapis chasquirsalvacuyänanpämi. SaymiJesucristuman yäracur lapansipis TaytaDiosninsi promitishgan Santu Espiritutachasquicushcansi.

Abrahamta Tayta Dios promitishganno Jesucristuta chasquicur salvash cashgansi

15Waugui-panicuna,musyayashgansinöpis runacunaconträtuta rurar rmaptengawanushganyag cumplinanpämi sayconträto caycan. Say rmashganconträtutaga juc conträtuta rurarpismanami trucasinsu ni mana välishgantaninsu. Saypa trucanga say puntarurashgan conträtoga imayyagpis

cumplinanpämi caycan. SaynölamiTayta Diosninsi Abrahamwan conträtutarurashganpis caycan. Paywan rurashganconträtutaga Tayta Diosninsiimayyagpis cumplengapämi.16,17Abrahamwan conträtutarurashganpitaga chuscu pachac quimsachunca (430) wata guepatarämi Israelrunacunawan Tayta Diosninsiconträtuta rurargan. Say conträtutarurargan leycunata Moisestatantyasishpanmi. Abrahamwanrurashgan conträtuta imaypiscumplinanpä caycaptenga Moisésguelgashgan leycuna say conträtutamanami manacagman churashgasu.

Tayta Diosninsi promitishgangaAbrahampä y paypita miragpäwanmicargan. Tayta Dios manami nishgasuAbrahampita lapan miragcunagapromitishganta chasquiyänanpäcayashganta, sinöga paypita miragjuclayla chasquinanpä cashgantami. Pïchasquinanpä cashganta Abraham manamusyaptinpis nogansimi isanga musyansiJesucristupä sayno nicashganta.18Saynöpami Jesucristuta chasquicurnogansipis Tayta Dios promitishgantachasquinsi salvash canansipä. Saynocaycaptenga manami Moisés guelgashganleycunata cumplishgansipitasusalvacionta chasquinsi, sinögaAbrahamta promitishganta TaytaDiosninsi cumplishganpitami. Moisésguelgashgan leycunata cumplishgansipitasalvacunansipä captenga Tayta Diosninsipromitishganpis walälami canmancargan.

Moisés guelgashganleycuna imapä cashganpis

19Sayno captenga ¿imapätä MoisestaTayta Diosninsi leynincunata

3

Page 379: Quechua  huamalies bible - new testament

379

l 3.19 Say leycunata angilcuna entregayashganta musyanayquipä liyinqui Deuteronomio 33.2;Salmo 68.17; Hechos 7.38,53; Hebreos 2.2. m 4.1,2 Waquenga “magtayarga” ninanpatrucanga “mözuyarga” niyanmi.

entregargan? Say leycunata TaytaDiosninsi Moisesta entregarganrunacuna tantyacur manajusalicuyänanpämi. Sayno captinpisTayta Dios promitishgan salvadorshamushganyaglami say leycunatarunacuna cäsucuyänanpä cargan. Sayleycunata Moisesta entregananpägaangilcunalatami Tayta Diosninsicachamorgan.l 20Abrahamta promitirmiisanga angilcunata cachamunanpatrucan quiquin Tayta Diosninsiparlapargan.

21Sayno caycaptenga amayarpäshunsu Moisés guelgashganleycuna mana ali cashganta o TaytaDios promitishgancunata leycunamanacagman churashganta. Moisésguelgashgan leycunaga alimi caycan.Sayno captinpis say leycuna manamisalvamänansipäsu caycan.Salvamänansipä captenga say leycunatacumplir salvacushwanmi cargan.22Tayta Diospa palabrancho nicanlapansipis jusayog car Tayta Diostamana cäsushgansitami. Saynocaycaptenga Jesucristuta chasquicurpayman yäracushgarämi TaytaDiosninsi promitishganno salvamansi.

23-25Ashmagninpa maquinman surintarïcu runa churashgannömi naupata Israelrunacunatapis Tayta Diosninsi churarganMoisés guelgashgan leycunapamunayninman. Sayno churargan manajusalicuyänanpä y Jesucristo shamuptinpayta chasquicur salvacuyänanpämi.Wamra shacsharcur ashmag runapamaquincho manana cashgannömiJesucristuta chasquicur say leycunapamunayninchönasu caycansi, sinögaJesucristupa maquinchönami.

Jesucristuta chasquicogcuna Tayta Diosninsipa wamranna cayashgan

26Waugui-panicuna, Jesucristutachasquicur payman yäracurnamicananga lapansipis Tayta Diosninsipawamrancunana caycansi. 27Saynöpisbautizacushpansimi Jesucristupamaquinchöna caycansi paycawashganno nogansipis cawanansipä.28Saymi Israel runa carpis mana Israelruna carpis, ashmay carpis manaashmay carpis, olgu carpis warmi carpisJesucristuta chasquicushna carga TaytaDiosninsipa wamranna caycansi.29Saynöpis Jesucristuta chasquicorgaAbrahampa castannami caycansi.Castan carmi Abrahamtapromitishgancunata nogansipischasquiycansi.

4 1,2Musyashgansinöpis papäninwanuptin surincunapä herencian

quëdashganta. Sayno captinpis wamramanarä magtayargam ashmagninpamaquilanchörämi caycan. 3SaynölamiIsrael runacunapis cayargan Jesucristutamanarä chasquicur. Ashmagninpamaquincho wamra caycashgannömipaycunapis Moisés guelgashganleycunapa munaynincho cayargan.

4Say leycunapa munayninchocaycaptinmi Tayta Diosninsi surinJesucristuta cay pasaman cachamush.Paypis cay pasacho yurircur Israelrunacunano say leycunapamunaynincho cargan. 5Nircur cruzchowanorgan jusalicushgansipitaperdonamaptinsi paypa wamrancunanacanansipämi. 6Wamran cashgami TaytaDiosninsi nogansiman cachamush surinJesucristo promitishgan Santu

3 4

Page 380: Quechua  huamalies bible - new testament

380

Espirituta. Santu Espiritutachasquicurnami cananga Tayta Diostamanacur imaypis: “¡Papá!” nicansi.7Santu Espirituta chasquicushganacaycarga manami ashmaynönasucaycansi, sinöga Tayta Diosninsipawamrancunanami caycansi paypromitimashgansi herenciatachasquinansipä.

Waugui-panicunapä Pablo laquicushgan

8Jesucristuta manarä chasquicurmigamcunaga Diostanöpis ïdulucunataadorar Satanaspa munayninchocayashcanqui. Saymi paypaashmayninnöla cawayargayqui. 9Saynocawaycäyashgayquipita Tayta Diosninsiperdonaycäyäshuptiquega ¿imanirtäyapay ashmayno cayta munaycäyanqui?Moisés guelgashgan leycunatacumpliyta munarga yapaymi ashmaynoricacuycäyanqui. 10Noga musyashcäIsrael runacunapa diawardancunata yaniversariuncunatapisrespitaycäyashgayquita. Saynöpismusyashcä lulu quilacunata ypaycunapa waquin estancunatapisrespitaycäyashgayquita. ¿Imanirtäyarpaycäyanqui say diawardacunatarespitarrä Tayta Diosninsi munashgannocawaycäyashgayquita? 11Saynocayaptiquega ¿walälasurä Jesucristupawilacuyninta gamcunatayachaycasishcä?

Lutan yachasicogcunata mana chasquipäyänanpä Pablo

tantyasishgan12Waugui-panicuna, Moisés

guelgashgan leycunapa munayninchonoga mana cashgäno gamcunapiscayanquiman. Gamcuna cagcho captëalimi chasquiyämashcanqui. ¿Imanirtäcananga yachasishgäta manacagman

churaycäyanqui?13Musyayashgayquinöpisgueshyaynëpami gamcuna cagmanshamorgä Jesucristupa wilacuynintawilacunäpä. 14Sayno gueshyaptëpisgargayämänayquipa trucangacuyapäyämashpayqui angiltanörämichasquicayämargayqui. Saynöpischasquicayämargayqui quiquinSeñorninsi Jesucristutanömi. 15Cananga¿imanacasquiyashcanquitä mana alinaricayämänayquipä? Naupatagacuyapäyämashpayqui nawë trucasinacaptenga nawiquita jorgurirchuraparcayämanquimanmi cargan.16¿Sayno caycarsurä Jesucristupawilacuyninta yachasishgäpita cananganogapa conträ sharcuycäyanqui?

17Lutan yachasicogcunaga: “TaytaDiosninsi munashganno cawayänayquitamimunaycä” neg-tumpalami lutantayachaycäsiyäshunqui. Paycuna saynoyachaycäsiyäshunqui manami TaytaDiosninsi munashganno cawanayquitamunarsu, sinöga quiquincunayachasiyashgancunata chasquicurnogacuna yachasiyashgäcunatamanacagman churayänayquita munarmi.18Sayno runacunataga amachasquipäyaysu. Gamcunawan captë manachasquipäyashgayquinöla gamcunawanmana captëpis ama chasquipäyaysu.

19Cuyay waugui-panicuna, Jesucristupawilacuyninta shumag manatantyayaptiquimi wawan lutanta ruraptinwarmi laquicushganno gamcunapänogapis yupa laquicö. 20¡Gamcunacagcho maynapis caycämanna shumagtantyasinäpä! Saymi gamcuna cagmanshamuyta mana camäpacur cay cartalatacartacaycämö.

Agarman y Saraman tincusishgan21Moisés guelgashgan leycuna

niyashganno cawayta munarga pay

4

Page 381: Quechua  huamalies bible - new testament

381

n 4.22 Génesis 16.15; 21.2-3. ñ 4.24,25 Galacia provinciacho tag runacuna niyargan jircachaquincho tag runacuna jircapa munaynincho cashgantami. Saynöpis niyargan say jircapaycunapa maman cashgantami. Saymi apóstol Pablupis nergan Moisés guelgashganleycunata cumplegcunapa maman Sinaí jirca cashganta. Paycunaga manami Sinaí jircachaquinchösu targan, sinöga Jerusalencho y waquin marcacunachömi. Sayno captinpisapóstol Pablo sayno nergan say leycunapa munaynincho cashganpitami. o 4.26 Nogansipamamansi ciëlucho cag Jerusalén cashganta apóstol Pablo nerga tantyaycäsimansi TaytaDiospa munaynincho cashgansitami. p 4.27 Isaías 54.1. q 4.30 Génesis 21.10.

imata guelgashgantapis shumagtantyacuyay. 22Moisésguelgashganchöga nican Abrahamishcay suriyog cashgantami. Jucag surincargan ashmaynin Agarcho y jucagsurinnami cargan warmin Saracho.n23Ashmaynincho cag surenga manamiTayta Diosninsi promitishgan cagsurinsu cargan. Warmincho cag surinmiisanga Tayta Diosninsi promitishgancargan.

24,25Abrahampa ashmaynin AgargaArabiacho caycag Sinaí jircanömi caycan.Say jircachömi Israel runacuna TaytaDiosta promitergan Moisés guelgashganleycunata imaypis cumpliyänanpä. SaymiAgar ashmay cashganno Moisésguelgashgan leycunata cumplegcunagaJerusalencho tagcuna y waquin Israelrunacunapis ashmayno caycäyan.Paycunapa mamanga Sinaí jircamicaycan.ñ 26Jesucristuta chasquicushganogansipa mamansega ciëlucho cagJerusalenmi caycan.o Saymi mananaashmaynönasu caycansi, sinöga librinamicaycansi Tayta Dios munashgannocushish cawanansipä.

27Ciëlucho cag Jerusalén ascawawayog cananpä cashganpitaga TaytaDiosninsipa palabranchöpis caynöminican:

“Wawaynag carpis laquicunayquipatrucanga cushicuy.

Cananga lapan warmicunawawayog cashganpitapis másasca wawayognami canquipä.”p

28Waugui-panicuna, gamcunagaJesucristuta chasquicur ciëlucho cagJerusalenpa wawancunamicaycäyanqui. Saynöpis gamcunamiSarapa wawan Isaacno Tayta Diospromitishganta chasquiyänayquipäcaycäyanqui.

29Agarpa wawan Sarapa wawantachiquishgannömi cananpis Moisésguelgashgan leycunata cumplisegcunagaJesucristuta chasquicogcunatachiquiycäyan. 30Isaacta Agarpa wawanchiquiptin ¿manacu yarpäyanqui TaytaDiosninsipa palabranchöpis Sara caynonishganta:

“Manami ashmaypa wawanwanwawä herenciataraquipänacuyanmansu.

Sayno caycaptenga ashmay cagwarmitaga wawantintagarguriycuy”?q

Say guelgaraycashgannöla gamcunapisleycunata cumplisiyta munagcunatashuntacäyashgayquicho amachasquipäyaysu. 31Waugui-panicuna,nogansega manami ashmay cagwarmipa wawannösu caycansi, sinögaSarapa wawannömi.

Moisés guelgashgan leycunapa munaynincho manana cashgansi

5 1Señorninsi Jesucristutachasquicushgana caycarga manami

Moisés guelgashgan leycunapamunayninchösu caycansi. Saynocaycaptenga say leycunata

4 5

Page 382: Quechua  huamalies bible - new testament

382

r 5.14 Levítico 19.18.

cumpliyänayquipä pipisobligayäshuptiqui ama cäsupäyaysu.2Apostolnin canäpä Jesucristo churamashcaptinmi noga në: Ama yarpäyaysucuerpuyquita señalacuyaptiquiräJesucristo salvayäshushgayquita. Saynoyarpäyaptiquega paysalvayäshushgayquita manacagmanmichuraycäyanqui. 3Yapaypis caynömi në:Pipis: “Tayta Diosninsi jusäcunapitaperdonamänanpä cuerpöta señalacushä”nerga Moisés guelgashgancunatalapantarä cumplisun. 4Moisésguelgashgan leycunata cumpliyashpayquisalvacuyta munarga cuyapäcogJesucristuta manacagmanmichuraycäyanqui. Sayno carga manamisalvashgasu cayanquipä.

5Jesucristuman yäracur Santu Espíritumunashganno cawarmi isanga salvashcashunpä. 6Sayno salvash cashunpäcuerpunsi señalash captinpis o manaseñalash captinpis. Sayno caycaptengacuerpunsi señalash cashganpitapis másalega caycan Jesucristuta chasquicurcuyanacur cawashgansimi.

7Jesucristuta chasquicur salvashganacaycarga ¿imanirtä yarpaycäyanquiMoisés guelgashgan leycunata cumplirräsalvacuyänayquipä cashganta? 8Saynoyarpäyashgayquega manamiacramagninsi Tayta Diosninsimunashgannösu caycan. 9“Walcalevadüralami mäsata jacasin”niyashgannölami lutan yachasicuyta jucrunalapis chasquicuptenga waquinpischasquicuyangapä. 10Noga yäracuycämicay yäsishgäta chasquiyänayquipäcashganta. Lutan yachasicogcunatagaTayta Diosninsimi pï captinpisjuzgangapä.

11Cuerpunta señalacunanpä cashgantanogapis yachaycäsishgätami waquin

runacuna nicäyan. Sayno nerga paycunamanacagtami jitapaycäyäman.Jesucristuta chasquicogcuna cuerpuntaseñalacunanpä nogapis yachasiptëgaIsrael mayëcuna manamichiquiyämanmansu. Saynöpissalvamänansipä Jesucristo cruzchowanushganta manami manacagmanchurayanmansu. 12“Gamcunaseñalacurrämi salvacuyanqui” niryachasishogniquicunaga alimi canmancuerpunta cutapita cusuriycuyaptinpis.

Santu Espiritupa maquincho cawanansipä yachasicuy

13Waugui-panicuna, Jesucristosalvayäshushcanqui Moisés guelgashganleycunapa munayninchocayashgayquipita librinacayänayquipämi. Librina caycarga amayarpaylapis yarpäyaysujusalicuyänayquipä libricayashgayquita. Jusalicuyänayquipatrucanga jucniqui jucniquipis cuyanacurali cawayay. 14Moisés guelgashganleycunachöpis cayno nirmiguelgaraycan: “Runa mayiquita lapanshonguyquiwan cuyapanqui.”r Saynishganno runa mayiquita cuyargalapan leycunatami cumpliycanqui.15Sayno caycaptenga ¿imanirtächiquinacur mishiwan algu pelyaycagnocaycäyanqui? Sayno chiquinacorgaresientisinacuyashpayquigargunacuyanquipämi.

16Waugui-panicuna, lutanyarpashgayquicunata rurarcawayänayquipa trucanga SantuEspíritu tantyasiyäshushgayquinölacawayay. 17Lutan yarpashgayquicunatarurar cawayashpayquega SantuEspiritupa contranmi caycäyanqui.Santu Espíritu manami munansu sayno

5

Page 383: Quechua  huamalies bible - new testament

383

cawayänayquita. Sayno caycaptengalutan yarpaycuna yarpayniquimanshamuptin ama cäsupäyaysu. 18Saynöpisama yarpäyaysu Moisés guelgashganleycunatarä cumpliyänayquipäcashganta, sinöga Santu Espíritutantyasiyäshushgayquita cäsucuyay.

19Jusalicur cawagcunaga adulteriuchocayan, runacuna chinëru cayan,warmicunapis waynäcuyan,20ïdulucunata adorayan y runa mayintabrujeasiyan. Saynöpis runa mayincunatachiquiyan, imalapitapis rabiacuyan,nanaparänacuyan, rimanacayäsin,resientisinacuyan, 21envidiöso cayan,[runa mayinta wanusiyan,] upyalamanchuracäyan, shincacurcur lutancunatarurayan y saynöla imatapis masta manaalicunata rurayan. Gamcunata wilä saynocawagcunaga Tayta Diospa naupanmanmana chäyänanpä cayashgantami.

22Santu Espiritupa maquinchocawarmi isanga cuyanacunsi, cushicunsi,ali cawansi, imapitapis pacenciacunsi,runa mayinsita yanapansi, alita ruransi yaunishgansitapis cumplinsi. 23Saynöpismanami yachag-tucunsisu y imatapisalilata ruranansipä shumag tantyacunsi.Sayno cawarga manami ima leytapismanacagman churaycansisu.24Jesucristuta chasquicushgana caycargajusalicuycuna yarpayninsimanshamuptinpis manami cäsupansinasu.25Saypa trucanga Santu Espiritupamaquincho caycarga paytantyasimashgansino imaypis cawashun.26Sayno cawaycarga amaruna-tucushunsu. Saynöpis runamayinsiwan chiquinacushunsu.

Runa mayinsiwan yanapänacunansipä yäsicuy

6 1Maygan yäracog mayinsipisjusalicushganta musyarga Santu

Espíritu munashganno cawag cagcuna

tantyasiyay jusalicuycashgantacacharinanpä. Isanga mana jamuraylapashacya shacyala tantyasiyay Tayta Diosmunashganno yapay cawananpä.Jamuraycäyashgayquicho pagtaräquiquiquicunapis jusalicuyanquiman.2Lapayquipis Tayta Dios munashgannocawanayquipä jucniqui jucniquipisshacyäsinacuyay. Sayno cawargaSeñorninsi Jesucristo nishgannömicuyanacur cawaycäyanqui.

3Shacyäsinacur cawayänayquipatrucanga cuidä jamuränacuyanquiman.Runacuna niyashgannöpis: “Quiquinpisjamuraypä caycarga ¿imanirtä juctajamuran?” 4Yäracog mayinsi imanocawashgantapis jamurargajusaynag-tucuycanquimi. Yäracogmayinsita jamuräyänayquipa trucangaquiquiqui shumag tantyacuyay imanocawayashgayquitapis. Saynöpamijusaynag-tucur cushicuyänayquipatrucanga Tayta Diosninsi munashgannocawayashgayquipita cushicuyanquipä.5Runacuna niyashgannöpis: “Juctajamuränansipa trucanga shumagtantyacushun quiquinsi imanocawashgansitapis.”

6Jesucristupa wilacuynintayachacogcunaga yachasegnintaimalawanpis yanapäyäsun.

7Tayta Diosninsitaga manami pipisengañansu. Payga musyanmi imanocawashgansitapis. Murushgansitacosechashgansinömi imanöpiscawashgansipita Tayta Diosninsijuzgamäshunpä. 8Jusalicogcunagain ernumanmi gaycush cayangapä.Santu Espíritu tantyasishgannocawagcunami isanga Tayta Diospanaupanman chäyangapä. 9,10Saynocaycaptenga mana ajayaypa pï-maytapisyanapäshun. Saynöla Jesucristumanyäracog mayinsi nacapacaptengaimaycanöpapis yanapäshun. Alilata

5 6

Page 384: Quechua  huamalies bible - new testament

384

imaypis rurashgansipitami TaytaDiosninsipa naupanman char premiutachasquishunpä.

Carta ushanan yäsicuycuna11Cay cartata dictashgänöla juc

guelgapämash captinpis cay ushanancagtaga quiquënami jatusagletracunawan guelgaycämö. 12Israelrunacuna cuerpunta señalacuyashgannogamcunapis cuerpuyquita señalacursalvacuyänayquipäyachasishogniquicunaga lutantamiyachaycäsiyäshunqui. Paycuna saynoyachaycäsiyäshunqui Israelmayincunapita chiquish cayta manamunalarmi. 13Saynoyachasiyäshushpayquipis Moisésguelgashgan leycunata manamiquiquincunapis cumpliytacamäpacuyansu. Sayno carpis alabacurpuriyänalanpämi say leycunatacumpliyänayquipä obligaycäyäshunqui.

14Nogami isanga alabacunäpatrucanga Señorninsi Jesucristonogansi-raycu cruzcho wanushgantamay-saychöpis wilacur puriycä. Saymi

runacuna lutanta yachaycäsishgätaniyaptinpis imapis gocamansu.15Nogansega salvash caycansi manamicuerpunsita señalacushgansipitasu,sinöga Jesucristuta chasquicur yapayyurishno cashgansipitami. 16Saytatantyacogcunaga, Israel runa carpismana Israel runa carpis, TaytaDiosninsipa wamrancunami caycäyan.Paycunata Tayta Diosninsicuyapashpan lapanchöpisyanapayculäsun.

17Cananpitaga Moisés guelgashganleycunata cumpliyänayquipäyachasiyäshuptiqui ama pitapischasquipäyaysu. Sayno pipisyachasiyäshushpayquega nogapaconträmi caycäyan. Jesucristupa aliwilacuyninta wilacushgäpitamagayämashgan siräcunata ricarmitantyacuyanqui paypa wilacognincashgäta. Saymi nogapa conträ cargaTayta Diosninsipa contranpis caycäyan.

18Waugui-panicuna, SeñorninsiJesucristo cuyapäyäshushpayquilapanchöpis yanapaycuyäläshunqui.Amén.

6

Page 385: Quechua  huamalies bible - new testament

385

Carta galaycunan

1 1Efeso marcacho caycag yäracogmayëcuna:

Señorninsi Jesucristupa apostolnincanäpä Tayta Diosninsi acramashcaptinmi noga Pablo cay cartatagamcunapä cartacaycämö. GamcunapisJesucristuta chasquicush carmi TaytaDiosninsipa wamranna caycäyanqui.2Tayta Diosninsita y SeñorninsiJesucristutami ruwacuycäcuyapäyäshushpayqui ali cawaytagoycuyäshunayquipä.

Jesucristuta chasquicushga Tayta Dios yanapämänansipä cashgan

3¡Tayta Diosninsita alabashun! Paymicaycan Señorninsi Jesucristupa taytan.Jesucristuta chasquicushgami SantuEspirituta cachamush imachöpisshumag yanapämänansipä. 4Cay pasata

manarä camarmi Tayta Diosninsiacramashcansi perdonash car paypanaupancho jusaynag cawanansipä.5Saynöpis cuyapämashpansimiunaypita-pasa destinamashcansiJesucristuta chasquicur wamrancanansipä.

6Saymi cananga Jesucristutachasquicur Tayta Diospa wamrancunanacaycansi. Wamran canansipäacramashgansipita Tayta Diosninsiimaypis alabash cayculäsun.7Cuyapämashpansi Tayta Diosninsipasurin Jesucristo cruzcho wanuryawarninta jichargan. Saynöpami lapanjusalicushgansita Tayta Diosninsiperdonamashcansi. 8Saynöpiscuyapämashpansimi pay munashgantatantyacunansipä yachaytapis TaytaDiosninsi gomashcansi.

9,10Tayta Diosninsi unaypita-pasamidestinargan ciëlucho cagcuna y cay

EFESIOSEfeso marcacho tag waugui-panicunaman

apóstol Pablo cartacushgan

Efeso marcaga cargan Asia provinciapa capitalninmi. Lamar cuchuncho jatunmarca captinmi may-saypitapis runacuna büquiwan aywayag rantipacuyänanpä yimatapis apayag ranticuyänanpä. Efeso marcaman apóstol Pablo chaycurrunacunata wilapargan Jesucristupa wilacuyninta. Wilacushgantachasquicuyaptinmi Pablo Efesucho targan ishcay wata Jesucristutachasquicogcunata yachasir. Saypita masta musyanayquipä liyinqui Hechos 19.1-41.

Cay cartachömi apóstol Pablo Efesucho tag waugui-panicunata tantyaserganTayta Diosninsi cuyapäcog cashganta y salvacog cashgantapis (1.1-3.21). Saynöpistantyasergan Tayta Diosninsi munashganno cawayänanpä (4.1-6.24).

Page 386: Quechua  huamalies bible - new testament

386

pasacho cagcunapis Jesucristupamaquincho cayänanpä. Saytaga TaytaDiosninsi unay runacunata manamimusyasergansu. Cananmi isangasaycunata musyansi apostolnincunataJesucristo musyasish captin.11Nogansitapis Tayta Diosninsiunaypita-pasami destinamashcansiJesucristuta chasquicur gloriachoherenciata chasquinansipä. TaytaDiosninsega lapantapis munashgannorurag carmi promitimashgansiherenciata gomäshunpä. 12Gloriachoherenciata chasquirmi Tayta Diosninsitaimayyagpis alabashunpä. 13Aliwilacuyninta wiyar Jesucristutachasquicurmi gamcunapis TaytaDiosninsi promitishgan Santu Espiritutachasquicuyashcanqui. Saymishonguyquicuna señalashgana caycanTayta Diosninsipa wamrancayashgayqui musyacänanpä.14Saynöpis Santu Espiritutachasquicurmi musyansi ciëluman charherenciata chasquinansipä cashganta.Sayno salvamashgansipita TaytaDiosninsita imayyagpis alabayculäshun.

Waugui-panicunata yachayta gonanpä Tayta Diosta Pablo

manacushgan15,16Ciëlucho herenciata

chasquinayquipä cashganta musyar,Señorninsi Jesucristuman shumagyäracuyashgayquita musyar ywaugui-panicunawancuyanacuyashgayquita musyarmi TaytaDiosninsita manacur imaypis paytaagradëcicö. 17Saynöpis SeñorninsiJesucristupa taytan Diostami manacöwilacuyninta shumagtantyasiyäshunayquipä. 18Saynöpismanacuycä gloriacho chasquinansipäcag herencia segaypa ali cashgantatantyasishunayquipämi. Say

herenciamanga manami imapis caypasacho cagcunaga tincunsu.

19Saynöpis Tayta Diosninsitantyaycasishunqui lapanpäpismunayyog cashganta y paytachasquicogcunata imaypisyanapaycashganta. 20Munayyogcashpanmi Jesucristuta wanushganpitacawarircasimur derëcha cag naupanmanjamasish lapanta mandananpä.21Cananga Jesucristuta Tayta Diosninsichurash lapan runacunapitapis, lapanangilcunapitapis y lapansupaycunapitapis cay pasacho yciëluchöpis munayyog cananpämi. Caypasa ushacaptin mushog pasachöpissaynölami munayyog cangapä.22Munayyog captinmi JesucristutaTayta Diosninsi churash lapanimaycapis paypa munaynincho cananpä.Sayno munayyog carmi paytachasquicogcunata imaypis yanapaycan.23Jesucristuta chasquicogcunaga paypamaquinchönami caycansi. Saymimay-saychöpis nogansiwan caycan.

Cuyapämashpansi Tayta Diosninsi salvamashgansi

2 1Unayga gamcuna jusalicurwanush-japuymi cawayargayqui.

2Saymi Jesucristuta mana chasquicogrunacunanöla gamcunapis Tayta Diostamana cäsucur cawayargayqui. Saynocawayashpayquimi Satanaspamunaynincho cayargayqui. Saynölamilapanpis Jesucristuta manachasquicogcuna Satanaspamunaynincho caycäyan. 3Jesucristutamanarä chasquicorga nogansipisjusalicurmi cawargansi. Saynocawashgansipitami Tayta Diosninsi

yupa rabiar in ernumangaycamänansipä caycargan.

4,5Sayno caycaptinpis Tayta Diosninsicuyapäcog carmi Jesucristuta

1 2

Page 387: Quechua  huamalies bible - new testament

387

a 2.11,12 Israel runacunata promiterga Tayta Diosninsi wilargan paycunata imaypisyanapäyänanpä, ascaman mirayänanpä y quiquincunapa nacionnin cayänanpäpis. Israelrunacunata Tayta Diosninsi promitishgancunata musyanayquipä liyinqui Génesis 15.7-21;17.1-22; 26.2-5; 28.13-15; Éxodo 24.1-8; 2 Samuel 7. Jesucristuta chasquicushgaminogansitapis promitimashcansi imaypis yanapämänansipä y gloriaman shuntamänansipäpis.

cachamorgan nogansi-raycu cruzchowanunanpä. Cruzcho wanurmijusalicuylacho wanush-japuycaycashgapis perdonamashpansisalvamashcansi. 6Saymi cay pasachocaycarpis Jesucristupa naupanchocaycagnöna caycansi.7Cuyapämashpansimi Tayta Diosninsisayno salvamashcansi cuyacogcashganta pï-maypis tantyacuyänanpä.

8,9Tayta Diosninsi cuyapäcog carmiJesucristuta chasquicuptinsi paymanyäracushga perdonamashcansi.Perdonamänansipäga manami imatapisalita rurashcansisu. Saypa trucangajusayog cashgapis cuyapämashpansimiperdonamashcansi. Saymi pipisalabacongasu: “Alicunatarurashgäpitami Tayta Diosninsiperdonamash” nishpan. Saypa trucangaTayta Diosta agradëciconga jusasapacaptinpis perdonar salvashganpita.10Sayno salvamashpansimi mushog alicawaytana gomashcansi. Mushogcawayta gomashcansi alicunata rurarcawanansipämi. Sayno cawanansipägaunaypita-pasami destinamashcansi.

Jesucristuta chasquicur alicawayta tarishgansi

11,12Ama gongäyaysu Jesucristutamanarä chasquicur imanocayashgayquitapis. Israel runa manacayaptiqui Tayta Diosninsipromitishgancunaa manamigamcunapäsu cargan. Saynöpis caypasacho gamcunaga cawayargayquiTayta Diosninsita manacäsucuyashpayquimi. Sayno cawarmi

Tayta Diosninsipa naupanmanpischäyanquimansu cargan. Saynocayaptiquimi Israel runacunamanacagman churayäshorgayqui.Saynöpis manacagmanchurayäshorgayqui paycuna señalashcayashganno mana señalashcayaptiquimi.

13Sayno captinpis Tayta Diosninsipromitishgancunatachasquicuyänayquipämi Jesucristoyawarninta jichar cruzcho wanorgan.14-16Sayno wanushganpitami Israel runacarpis mana Israel runa carpisJesucristuta chasquicushgana caycargasay castalana ricacunsi. Say castalacashgami Moisés guelgashgan leycunasapata churapämansinasu cuyanacurcawanansipä. Sayno caycaptenga amanachiquinacuyaynasu, sinöga jucniquijucniquipis cuyanacurna cawayay.17Sayno captinmi Jesucristupawilacuynin lapansipä caycan, Israelruna cashgapis o mana Israel runacashgapis. 18Jesucristuta chasquicurmiIsrael runa carpis mana Israel runacarpis Santu Espirituta chasquicushcansiimay hörapis Tayta Diosninsitamanacunansipä.

Tayta Diosninsipa tänantemplun cashgansi

19Sayno captenga manami jäpanasucaycäyanqui, sinöga salvash cag Israelrunacunanölami Tayta Diosninsipawamrancuna caycäyanqui. 20Tayta Diospawamrancuna carnami paypa templunnacaycansi. Templun cashgami nogansichopay caycan imaypis yanapämänansipä.

2

Page 388: Quechua  huamalies bible - new testament

388

Templupa cimientunnömi apostolcuna yprofëtacuna yachasiyashgan caycan.Jesucristunami caycan templo manajuchunanpä cimientucho más alinnin cagrumino. 21Jesucristuta chasquicur Diospatemplun cashgami rumita pergar shumagcamacäsishganno nogansitapis cadaünunsita churaycämansi paymunashganta ruranansipä. 22Saynömigamcunapis, mana Israel runa carpis,Jesucristuta chasquicorga say templopergashgan rumino caycäyanqui. TaytaDiospa templun cashgami shongunsichönaSantu Espíritu caycan.

Mana Israel runacunaman ali wilacuyta apananpä Pabluta

Jesucristo churashgan

3 1,2Waugui-panicuna,musyayashgayquinöpis mana Israel

runacunaman ali wilacuyninta apanäpämiTayta Diosninsi churamash. Saynochuramash captinmi gamcunata y waquinmana Israel runacunatapis aliwilacuyninta wilapargä. Saynowilacushgäpitami cananga carcilchowichgaraycä. 3Ali wilacuynincho imatanicashgantapis Tayta Diosninsimitantyasimash. Say wilacuynintami caycartachöpis gamcunata musyaycäsimö.4Saymi cay cartata liyir tantyacuyanquipäJesucristupa wilacuynin imatanicashgantapis. 5Say wilacuyta manamipipis unayga musyarganräsu. Cananrämiapostolcunata y profëtacunatapis SantuEspíritu tantyaycäsin wilacuyänanpä.6Tayta Diospa wilacuynenga caynöminican: Jesucristuta chasquicurmi manaIsrael runacunapis salvaciontachasquiyangapä. Saymi Jesucristutachasquicog Israel runacunanöla manaIsrael runacunapis Tayta Diosninsipromitishgan herenciata chasquiyangapä.

7,8Jesucristuta chasquicogcunatachiquir carcilman wichgasish captëpis

Tayta Dios perdonamashpanmichuramash mana Israel runacunata aliwilacuyninta wilapänäpä. 9Saynocaptinmi canan musyaycäsëcamamagninsi Tayta Diosninsipawilacuyninta runacuna naupata manamusyash captinpis.

10,11Say wilacushgäta chasquicogcagtami Israel runacunata y mana Israelrunacunatapis Tayta Diosninsijusancunata perdonaycan. SeñorninsiJesucristo cruzcho wanuptin saynoperdonananpäga Tayta Diosninsi caypasata manarä camarmi maynayarpargan. Yarpashgannöla Tayta Dioslapanta cumpliycashgantami Satanaspis,supaycunapis y lapan angilcunapisricaycäyan.

12Sayno captinmi nogansipisJesucristuman yäracur TaytaDiosninsita imay hörapis manacunsi.Payta manacushgaga imaypiswiyamansimi. 13Sayta musyaycarga aliwilacuyta wilacushgäpita prësuwichgaraptëpis gamcuna amalaquicuyaysu. Nogapis laquicunäpatrucanga cushicö gamcunata wilapaptësalvacionta tariyaptiquimi.

Jesucristupa cuyacuyninimano cashganpis

14,15Cay pasacho y ciëlucho lapantapiscamag Tayta Diosninsiperdonamashgansita musyarmigongurpacuycur imaypis gamcunapämanacö. 16Lapanpäpis munayyogcaptinmi Tayta Diosta manacö SantuEspíritu imaypis yanapäyäshunayquipä.17,18Saynöpis manacö Jesucristumanyäracular imaypis cawayänayquipämi.Sayno cawarmi tantyacuyanquipäJesucristo cuyamashgansita. Paymicuyamansi may nacionpita cashgapis,mayjina jusalicog cashgapis, yachagmana yachag cashgapis. 19Jesucristo

2 3

Page 389: Quechua  huamalies bible - new testament

389

b 4.8 Salmo 68.18.

cuyamashgansinöga manami pipiscuyamansisu. Saymi payta manacöcuyacuyninta shumagtantyasiyäshunayquipä. SaynöpamiTayta Dios munashganno waran warancushishla shumag cawashunpä.

20Munayyog Tayta Diosninsegamanacushgansipita y yarpashgansipitapismasmi yanapämansi. ¡Saynoyanapämashgansipita Tayta Diosninsiimaypis alabash cayculäsun! 21SaynöpisJesucristo nogansi-raycu wanursalvamashgansipita imayyagpis paytaalabashun. Amén.

Santu Espirituta chasquicur juclaylano cashgansi

4 1Waugui-panicuna, Jesucristupawilacuyninta wilacushgäpita prësu

caycarpis gamcunata yäsë Tayta Diosmunashganno imaypis cawayänayquipämi.Sayno cawayänayquipämi Tayta Diosninsijusalicuyashgayquitaperdonayäshushcanqui. 2Paymunashganno cawarga manayachag-tucuylapa y mana jamuränacuypacuyanacur cawayay. Yäracog mayinsicunaimatapis lutanta rurayaptengagayapäyänayquipa trucanga alishimilayquipa shumag tantyasiyanqui.3Saynöla lapayquipis manachiquinacuylapa ali cawayay. Saynocawayänayquipäga Santu Espiritumiyanapaycäyäshunqui.

4Cuyanacur cawanansipäga caycunatashumag tantyacushun:

Jesucristuta chasquicur lapansimijuc cuerpula caycansi.

Lapansimi Santu Espiritutachasquicushcansi.

Lapansimi shuyacuycansi TaytaDiosninsipa naupanmanchänansipä.

5 Lapansimi Jesucristupa maquinchocaycansi.

Lapansimi payman yäracunsi.Lapansimi wilacuyninta chasquicur

bautizacushcansi.6 Saynöpis Tayta Diosninsega

lapansipami taytansi caycan.Payga lapansitami maquincho

sararaycämansi,yanapaycämansi yricaycämansipis.

7Lapansi juc cuerpula cashgapis cadaünunsitami habilidäta Jesucristogomansi imatapis pay munashgantaruranansipä. 8Sayno habilidätagomänansipämi Tayta Diosninsipapalabrancho nican:

“Satanasta y supaycunatavincircurmi ciëlumancuticonga.

Saypitanami runacunatahabilidäcunataaypumongapä.”b

9Say guelgaraycashgancho Jesucristociëluman cuticunanpä nican caypasaman shamush captinmi. 10Caypasacho cashganpita ciëluman cuticushcarmi lapanpäpis munayyog caycan.

11Chasquicogcunata SeñorninsiJesucristo habilidäta goshpanmiwaquinta churash apóstol cayänanpä,waquintana profëta cayänanpä,waquintana ali wilacuyninta wilacurpuriyänanpä y waquintana pastor caryachasicog cayänanpäpis. 12PaycunataJesucristo sayno churash yachasimashgapay munashgancunata ruranansipämi.13Yachasimashgansita cäsucushpansegajuc shongula carmi Diospa surinJesucristuman yäracur cuyanacushunpä.Saynöpis cäsucushpansimi Jesucristocawashganno nogansipis TaytaDiosninsi munashganno cawashunpä.

3 4

Page 390: Quechua  huamalies bible - new testament

390

c 4.25 Zacarías 8.16. d 4.26 Salmo 4.4.

14Sayno cawar manami pishiwamranönasu cashunpä pipis lutantacriyisimänansipä. 15Saypa trucangaTayta Diospa ali wilacuylanta cäsucurcuyanacurmi cawashunpä. SaynöpamiJesucristo imanöpis cawashgantatantyacur nogansipis Tayta Diosninsimunashganno cawashunpä.16Jesucristoga munayyog carmichuramashcansi cuyanacunansipä,yanapänacunansipä y aliricanacunansipäpis. Jucninsi jucninsipissayno cuyanacorga winaylanta wamratantyacushgannömi nogansipis TaytaDios munashganno cawanansipätantyacushun.

Jesucristuta chasquicur ali cawanansipä cashgan

17Sayno captinmi SeñorninsiJesucristupa apostolnin car gamcunatayäsë Tayta Diosta mana chasquicogrunacuna manacagcunata yarpachacurcawayashganno mana cawayänayquipä.18Say runacunapa shonguncunachucruyash captinmi yarpaynincunapisupatacashno caycan. Sayno carmi TaytaDiosninsi munashgannocawayänanpäpis yarpachacuyansu.19Paycunaga ima jusatapis manapengacuypami ruracuyan. Saymichïnäcur waynäcur lutala puricuyan.Mana ajayaypami jusalicun.

20Paycuna sayno cawaptinpisgamcuna manami lutancunata rurarcawayänayquipäsu Jesucristutachasquicuyashcanqui. 21,22Jesucristupawilacuyninta tantyacurmi paytachasquicuyashcanqui. Paytachasquicushgana caycarga lutanruraycunata cacharir naupatacawayashgayquinöga amanacawayaynasu. 23,24Saypa trucanga

lutan yarpäyashgayquicunata y lutanrurayashgayquicunatapis cachariycurTayta Diosninsi munashgannönacawayay. Sayno cawayänayquipämiTayta Diosninsi ali yarpaycunatagoyäshushpayqui imaypisyanapaycäyäshunqui.

25Sayno caycaptenga maygansipislulapänacushunnasu.c Lapansipis TaytaDiospa wamran caycarnaga rasuncaglatana parlashun.

26Rabianarpis ama piwanpisrimanacuysu.d Rabiar imarga sayjunagla rabianäsishogniquiwanamistayay. 27Rabiashla cargashonguyquitami Satanastaquichapaycäyanqui.

28Suwacogcunaga suwacuyäsunnasu.Suwacuyänanpa trucanga arucuyäsunna.Saynöpami imalanpis cangamuchogcunata yanapäyänanpä.

29Ama imatapis lutancunatagaparlayaysu. Saypa trucangawiyashogniqui runacunatapisshacyäsiyänayquipä ali cagcunalataparlayanqui.

30Lutancunata rurar SantuEspirituta ama resienticasiyaysu.Paymi señalamashcansi TaytaDiosninsipa cashgansimusyacänansipä. Sayno señalashcagcunalami Jesucristo cutimunanjunag salvash cashunpä.

31Gamcuna pitapis amananaparäyaynasu, rabiapäyaynasu,gayapäyaynasu ni ashliyaynasu. Saynölaimatapis lutan ruraycunataga amarurayaynasu. 32Sayno cawayänayquipatrucanga jucniqui jucniquipiscuyapänacur cawayay. Rimanacurimarga Tayta Diosninsi gamcunataperdonayäshushgayquinöla jucniquijucniquipis perdonanacuyay.

4

Page 391: Quechua  huamalies bible - new testament

391

Tayta Diospa wamran car imano cawanansipäpis cashgan

5 1,2Cuyapäcog carmi Jesucristonogansi-raycu cruzcho wanorgan

jusalicushgansipita perdonashcanansipä. Gamcunapis Tayta Diosninsicuyashgan wamrancuna caycargaJesucristo cuyamashgansino runamayiquita cuyayay.

3Jusayquicunapita perdonashganacaycarga chinëru cayänayquipä,waynäcuyänayquipä ni wachacashcayänayquipäga parlaylapis amaparlayaysu. 4Saynöpis runacunataasipäyänayqui cash lutancunataimatapis ama parlayaysu, ni warmitaburlacuyänayqui cash lutancunata amaparlapäyaysu. Lutancunataparlayänayquipa trucanga imatapis alicagcunalata imaypis parlayay. SaynöpisTayta Diosninsita imaypisagradëcicuyay.

5Chïnäcur puricogcuna y wachacashcagcunapis ïduluta adoragnömi jusasapacaycäyan. Gamcunamusyayashgayquinöpis sayno cagcunagaTayta Dioswan Jesucristo caycashgancagman manami chäyangapäsu. 6,7TaytaDiosninsega lapan jusalicogcunatamirabiashpan in ernuman gaycongapä.Sayno caycaptenga jusalicuyänayquipäpipis shacyäsiyäshuptiqui amachasquipäyaysu.

8Gamcunapis naupataga manatantyacurmi jusalicur cawayargayqui.Sayno cawash carpis Jesucristutachasquicushgana caycarga waran waranpay munashgannöna cawayay.9Jesucristo munashgannöna cawargacuyapäcogmi cansi, alilatami ruransi yrasun caglatami parlansipis. 10Saynocaycaptenga Tayta Diosninsimunashganno cawayänayquipä shumagyarpachacuyay.

11Tayta Diosta mana cäsucogrunacuna lutancunata rurayaptinpisgamcunaga ama jusalicuyaysu, sinögaTayta Diosninsi munashganno cawayay.Saynöpis jusalicogcunata tantyasiyaymana jusalicuyänanpä. 12Paycunapacaylapa jusalicuyashganga pasaypapengacuypämi caycan. 13,14Lutan ruragcarpis Jesucristupa wilacuynintachasquicurmi paycunapis tantyacuyangajusalicuyashgancuna pengaypäcashganta. Lutan ruragcuna saynotantyacuyänanpämi ninsi:

“Punucashno cagcuna, lutantaruraycäyashgayquitatantyacuyay.

Wanush-japuy cagcuna, Jesucristutachasquicuyay.

Payta chasquicuyaptiquega TaytaDios munashgannocawayänayquipämi Jesucristotantyasiyäshunquipä.”

15Sayno caycaptenga imanocawaycäyashgayquitapis shumagtantyacuyay. Mana tantyacuypagaimatapis ama rurayaysu. Saypatrucanga shumag yarpachacurir TaytaDiosninsi munashganno imatapisrurayay. 16Runacuna mana alita rurarcawayaptinpis gamcunaga alilata rurarimaypis cawayay. 17Lutantarurayänayquipa trucanga shumagtantyacuycur Diosninsi munashgantarurar cawayay. 18Saynöpis amaupyayaysu. Shincash runacunagalutancunata rurarmi cawayan. Saynocawayänayquipa trucanga SantuEspirituta cäsucur paytantyasishushgayquinöla imaypiscawayay. 19Sayno cawargasalmucunata, himnucunata ycörucunatapis cantashpayqui lapanshonguyquicunawan Tayta Diostaalabayay. 20Saynöla imapäsayäshuptiquipis Jesucristuman

5

Page 392: Quechua  huamalies bible - new testament

392

e 5.31 Génesis 2.24. f 6.2,3 Éxodo 20.12; Deuteronomio 5.16.

yäracuyashpayqui Tayta Diosninsitaagradëcicuyay.

Majayogcuna imanöpis cawayänanpä yachasicuy

21Jesucristuta chasquicush caycarnagajucniqui jucniquipis cuyanacurcawayay.

22,23Warmicuna runan nishgantacäsucuyäsun. Salvash cagcunaJesucristupa maquincho cayashgannowarmipis runanpa maquincho casun.24Saynöpis Jesucristuta cäsucushgannorunanta cäsucusun.

25,26Warmiyog runacuna, Jesucristocuyashushgayquino gamcunapiswarmiquita cuyayay. Warmiquitacuyanayquipäga tantyacuyay Jesucristoimano cuyamashgansitapis. Paymicuyamashpansi cruzcho wanorganperdonashgana canansipä. Saynöpiscuyamashpansimi wilacuynintatantyasimashcansi bautizacur TaytaDios munashganno cawanansipä.27Saynöpis cuyamashpansimijusaynagtana Tayta Diospa naupanmanpushamäshunpä.

28-30Manami pipis cuerpuntadesmantelacunsu, sinöga managueshyananpä cuidacunmi. SaynölamiJesucristupis maquincho cashgacuidamansi y imaypis yanapämansi.Saynöla gamcunapis warmiquitacuidayanqui quiquiquicuidacushgayquino. Pipis warminwancuyanacorga alimi cawan.

31Tayta Diosninsipa palabranchöpiscaynömi guelgaraycan:

“Sayno captinmi warmita ashir runapromitin mana raquicaypatänanpä.

Saymi majasacarna mamanpawantaytanpa maquincho

caycashganpita runa yargucunwarminwan tänanpä.

Warminwan tarnami jäpa carpispaywan say castalanaricacun.”e

32Warmiwan runa majasacar say castalaricacushgannömi nogansipisJesucristuta chasquicur TaytaDiosninsipa wamranna ricacunsi.33Sayno caycaptenga warminta runacuyasun. Saynöla warmipis runantarespitasun.

Surincunawan taytan imano cawayänanpä yachasicuy

6 1Wamracuna, Jesucristutachasquicush caycarnaga

mamayquitawan taytayquita imaypiscäsucuyay. Sayno cäsucuyänayquitamiTayta Diosninsi munan.2,3Mandamientunchöpis Tayta Diosninsicaynömi nergan:

“Mamayquitawan taytayquita aliricanqui.

Sayno respitashpayquimi caypasacho asca wata alicawanquipä.”f

Cay mandamientoga waquinpromësayog cag mandamientupita máspunta cag mandamientumi caycan.

4Wamrayog cagcuna,wamrayquicunata amarabianäsiyanquisu. Saypa trucangalutancunata rurayaptin shumagtantyasiyanqui Jesucristo munashgannocawayänanpä.

Ashmaywan patrón shumag ricanacuyänanpä yachasishgan

5Saynöla ashmaycunapis,patronniquita respitarmandashushgayquita lapantarurayanqui Jesucristuta cäsucuycagno.

5 6

Page 393: Quechua  huamalies bible - new testament

393

6Patronniqui ricaycäshuptiquiräruranayquipa trucanga manaricaycäshuptiquipis nishushgayquitashumag ruranqui. Jesucristumanyäracuycarga mana guelanaypa lapanvoluntäniquiwan arunqui. 7Saynoarunqui quiquin Jesucristupäaruycagno. 8Gamcunamusyayanquinami ashmay carpis manaashmay carpis alita rurashgansipitaciëlucho Jesucristo premiutagomänansipä cashganta.

9Saynöla patroncunapisashmayniquicunata gayapänayquipatrucanga ali shimilayquipashacyäsiyanqui aruyänanpä. Gamcunatantyacuyay ashmay carpis patróncarpis ciëlucho caycag patronninsipamaquincho caycashgansita. Paygalapansitami cuyaycämansi.

Jesucristuta chasquicogcuna supaycunata ichipänanpä yäsishgan

10Waugui-panicuna, SeñorninsiJesucristo nishgancunata yachacurimaypis camaricushla caycäyay diablutamana chasquipäyänayquipä.11,12Nogansega guërrachömi caycansi.Contransega manami runacunasucaycäyan, sinöga lutanta rurasicogSatanás y supaycunami. Satanaspissupaycunapis mana ricacaylamimay-saypapis puriycäyan. Saymipelyananpä soldädo alistacushgannoalistacunansi Satanasta y supaycunataichipänansipä. 13Shumag camaricushcanansipäga Tayta Diosninsimunashganno imaypis cawashun. Saynocawashgaga supaycuna manamiimatapis jusalicasimäshunsu niengañamäshunsu.

14Sayno caycaptenga pï-maywanpisrasun caglata parlashun. Saynöpamisoldädo pelyaman aywananpä seglantachachac wachcacur contranta

ichipashganno nogansipis supaycunashamuptin ichipäshun.

Saynöpis alilata rurar imaypis cawashun.Sayno cawarmi ëcha mana päsananpä lätachalëcushno cashga supaycunaatacamashpansipis vincimäshunpäsu.

15Saynöpis Jesucristupa wilacuynintaimaypis wilacushun. Sayno wilacurmisoldäducuna guërracho bötasnin jatishpelyananpä alistacush cashgannonogansipis supaycunata vincinansipäalistacush caycäshunpä.

16Saynöpis Tayta Diosman lapanshongunsiwan imaypis yäracushun. TaytaDiosninsiman yäracurmi escüduyognöpissupaycunapita sapacushun.

17Saynöpis salvash carmi ali cascushsoldäduno caycansi supaycunalutancunata mana yarpäsimänansipä.

Tayta Diospa palabrantapis shumagyachacushun. Paypa palabrangaespädanömi caycan. Say espädawanmiSantu Espíritu yanapämansisupaycunata vincinansipä.

18Saynöla imay hörapis Tayta Diosninsitamanacuyay. Imata manacurpis manacuyaySantu Espíritu tantyasiyäshushgayquinöla.Tayta Diosninsiman yäracogmayinsicunapäpis mana gongaypa imaypismanacuyay. 19Nogapäpis Tayta Diostamanacuycuyälay wilacuyninta wilacur manamansapaypa pitapis shumag tantyasinäpä.Nogaga wilacuycä pï-maypis Jesucristutachasquicuptin Tayta Diosninsisalvashgantami. 20Ali wilacuynintapï-maytapis wilapänäpäga Tayta Diosninsimicachamash. Wilacushgäpitami caycho prësuwichgaraycä. Sayno captinpis TaytaDiosninsita manacuyay cay carcilchöpismana mansapaypa pitapis wilapänäpä.

Carta ushanancho salüduntaPablo apasishgan

21Wauguinsi Tíquicutamigamcunaman cachaycämö imano

6

Page 394: Quechua  huamalies bible - new testament

394

caycäyashgätapis wilayäshunayquipä.Paymi Jesucristupa wilacuynintawilacuptë shumag yanapäman. 22Prësuwichgaraptëpis ama laquicuyaysu. Alicaycashgäta Tíquicowilayäshuptiquimi gamcunacushicuyanquipä. 23Tayta Diosninsi y

Señorninsi Jesucristo gamcunatayanapaycuyäläshunqui paymanyäracur cuyanacuyänayquipä y alicawayänayquipäpis. 24SeñorninsiJesucristuta lapan shongunwancuyagcunata Tayta Diosninsi imaypisyanapayculäsun. [Amén.]

6

Page 395: Quechua  huamalies bible - new testament

395

Carta galaycunan

1 1Filipos marcacho caycag mayorwauguicuna, diäconucuna y waquin

cag yäracog mayëcunapis:Noga Pablo, Jesucristupa wilacognin

carmi cay cartata Timoteuwangamcunapä cartacayämö. 2TaytaDiosninsita y Señorninsi Jesucristutamiruwacuycä cuyapäyäshushpayqui alicawayta goycuyäshunayquipä.

Tayta Diosninsita Pablo manacushgan

3Waugui-panicuna, gamcunapäimaypis Tayta Diosninsitami agradëcicö.4Agradëcicushgä hörami imaypis payta

cushish manacöyanapaycuyäshunayquipä. 5Manamigongäsu Jesucristupa ali wilacuynintawilacur purinäpä imaypisyanapäyämashgayquita. Saynoyanapäyämashcanqui Jesucristupawilacuynintachasquicuyashgayquipita-pasami.6Sayno captinmi noga musyä SeñorninsiJesucristo cutimunan junagyag TaytaDiosninsi imaypis yanapäyäshunayquipäcashganta. Sayno yanapäyäshuptiquimipay munashganno cawayänayquipäwaran waran tantyacuycäyanqui.

7Saymi Jesucristupa wilacuynintawilacur purinäpä imaypisyanapäyämashcanqui. Saynölami canan

FILIPENSESFilipos marcacho tag waugui-panicunaman

apóstol Pablo cartacushgan

Grecia nacioncho caycag Macedonia provinciachömi Filipos marcaga cargan.Saymanmi apóstol Pablo chargan Jesucristupa ali wilacuyninta wilacunanpä (Hechos16.11-40). Saycho wilacushganpita aywacurnami Jesucristupa ali wilacuynintawilacur waquin marcacunamanpis Pablo aywargan. Saypita guepatarämi Macedoniaprovinciacho cag marcacunaman cutergan yapay wilacunanpä. Say quinran wilacurpurishganpita Jerusalenman chaycuptinmi payta autoridäcuna prësu sariyargan.Saypitami päsasergan Cesareaman y Romaman saychöpis prësu wichgaränanpä.

Carcilcho cashganta musyaycurmi Filipuscho caycag waugui-panicuna Epafroditutacachayargan Pabluta watucananpä. Epafrodito aywaptinmi Pablupä shuntayashgantagastunpä apasiyargan. Say apasiyashganta chasquircurmi Pablo cay cartatacartacorgan Filipuscho caycag waugui-panicunata agradëcicushpan (1.5; 4.10-19).Saynöpis cay cartacho wilargan Epafrodito gueshyashganpita aliyashganta (2.25-30).

Cay cartata liyirmi tantyacunsi imano nacarpis cushicunansipä cashganta (3.1; 4.4; 4.7;4.12). Saynöpis tantyacunsi Tayta Diosninsiman yäracur imano cawanansipä cashgantapis.

Page 396: Quechua  huamalies bible - new testament

396

prësu caycaptëpis yanapaycäyämanqui.Saymi mana gongaypa imaypisgamcunapä yarparaycä. 8TaytaDiosninsi musyaycanmi Jesucristocuyashushgayquinöla gamcunata cuyaryarparaycashgäta. Gamcunawantincuyta munarmi shongö segaypaachpitanrä. 9Saymi gamcunapä TaytaDiosninsita manacuycätantyacuyashpayqui imaypiscuyanacular cawayänayquipä.10Saynöpis manacuycä ali mana alicashganta shumag tantyacur Jesucristocutimushganyag pay munashgannocawayänayquipämi. 11Jesucristoyanapaycuyäläshunqui imaypis alilatarurayänayquipä. Alita rurarcawayashgayquita ricacurmi waquinrunacunapis Tayta Diostachasquicuyashpan payta alabayangapä.

Jesucristupa ali wilacuyninta waugui-panicuna wilacuyaptin

Pablo cushicushgan12Mana wilacunäpä prësu

wichgaräsiyämaptinpis caycho wilacuptëy wagtacho cagcunapis wilacuyaptinrunacuna chasquicuycäyanmiJesucristupa ali wilacuyninta. 13Paypawilacuyninta caycho wilacuptëmi lapanwardiacunawan waquin runacunapisJesucristuta chasquicuycäyan. Saynöpismusyaycäyan Jesucristupa wilacuynintawilacushgäpita prësu caycashgäta.14Caycho wilacuptëmi waquinwaugui-panicunapis mana mansariypaJesucristupa ali wilacuynintamay-saychöpis wilacuycäyan.15-17Wilacuyninta wilacunäpä TaytaDiosninsi churamashganta tantyarminoga wilacushgäno paycunapiswilacuycäyan runacuna Jesucristutachasquicuyänanta munar. Waquinmiisanga wilacuycäyan runacunapitamay-saychöpis reguish cayta munalar.

Paycuna yarpaycäyan nogapita másreguish cayaptin rabianänäpäcashgantami. 18Paycuna saynoyarpäyaptinpis manami rabianäsu.Nogata manacagman churamayta munarwilacuyaptinpis cushicömi Jesucristupaali wilacuyninta wilacuyaptin.

Cawaypis wanuypisPablupä ali cashgan

19Saynöpis cushicömi carcilchowichgaraycashgäpita yargamunäpä TaytaDiosta manacuyaptiqui. Gamcunamanacuyashgayquinöla Santu Espírituyanapämaptinmi yargamushäpä.20Maychöpis mana mansariypawilacushgänölami autoridäcunawanusiyämänanpä wilanacuptinpisJesucristupa ali wilacuyninta manamansacuypa wilacuyta munaycä.21,22Autoridäcuna manawanusiyämaptenga Jesucristupawilacuyninta wilacunaläpämi cawashä.Wanucurnami isanga Jesucristupanaupancho cushishgana cawashäpä. Saymiwanuypis cawaypis nogapäga ali caycan.23Sayno captinmi maygan acraytapis nogacamäpacösu. Nogapäga más alimi canmancay pasata cacharir Jesucristupanaupanmanna aywacuptë. 24Saynocaptinpis gamcunata yanapänä cashmaslata cawaptëpis alimi canman.25Gamcuna-raycu Tayta Dios sapämaptinmiautoridäcuna wanusiyämangasu. Saymicarcilpita yargarcamur gamcunatayachasiyäshayqui Tayta Diosninsimanyäracur cushish cawayänayquipä.26Saychönami gamcunawan yapay canäpäyanapämashganpita cushicushpansiSeñorninsi Jesucristuta alabashunpä.

Nacasimashgapis mana mansarinansipä yäsicuy

27Jesucristupa ali wilacuyninnishgannöla imaypis cawayay.

1

Page 397: Quechua  huamalies bible - new testament

397

Shamurpis mana shamurpis musyaytamunaycä nacarpis laquicurpis Jesucristomunashganno cawaycäyashgayquita,imaypis cuyanacuycäyashgayquita yrunacuna chiquiyäshuptiquipisJesucristupa ali wilacuynintawilacuycäyashgayquitami.28Jesucristuman yäracuyashgayquipitarunacuna chiquiyäshuptiquipis amamansariyaysu. Mana mansacuypa TaytaDiosninsi munashganno cushishcawayashgayquita ricacurmi paycunatantyacuyanga gloriamanchäyänayquipä cayashgayquita yquiquincuna in ernuman gaycushcayänanpä cayashgantapis. 29Amayarpäyaysu Jesucristuman yäracurmana nacayänayquipä cayashgayquita.Payta chasquicushgansipitaganacashunpärämi. 30Naupata imanonacashgätapis y canan imanonacaycashgätapis gamcunamusyayanquimi. Nogapis gamcunapisJesucristupa wilacuynintawilacushgansipita nacashunpämi.

Waugui-panicunata manacagman mana churanansipä yäsicuy

2 1Jesucristuman yäracuptiquimi payyanapaycäshunqui shacyäsinacur

yanapänacur cawayänayquipä. SaynöpisSantu Espiritumi gamcunawan caycanali ricanacur cuyanacurcawayänayquipä. 2Sayno caycaptengasay yarpayla cashpayqui juc shongulaimaypis cuyanacur cawayay. Saynocuyanacuyashgayquita musyarmi nogacushicushäpä.

3Yäracog mayinsita ama chiquiyaysuni imapitapis yachag-tucuyaysu. Amapitapis jamuräyaysu: “Nogaga paypitamás yachagmi cä” niyashpayqui. Saypatrucanga tantyacuyay lapansitapis TaytaDiosninsi cuyamashgansita.4Quiquilayqui ali cawanayquipäga ama

yarpachacuyaysu. Saypa trucangayarpachacuyay yäracog mayinsicunapisali cawayänanpä. 5Jesucristupis waquinrunacuna ali cawayänanpäyarpachacushganno gamcunapisyäracog mayinsicuna ali cawayänanpäyarpachacuyay.

6 Jesucristoga Diosninsi caycarpismanami ciëlulachösu täcuytamunash.

7 Saypa trucanga cay pasamanshamush runano yurinanpä.

Nircurnami lapanpä munayyogcaycarpis ashmayno ricacorgan.

8 Tayta Dios munashganta rurarmijusaynag caycarpis cruzchowanush.

9 Sayno captinmi Tayta Diosninsipayta churash lapanpitapis másmunayyog cananpä.

10 Saymi ciëlucho cagcuna, caypasacho cagcuna ypamparagcunapiscawarircamur Jesucristupapuntanmangongurpacuyangapä.

11 Nircurmi payta alabayanga:“¡Gamga lapanpäpismunayyogmi caycanqui,Taytay!” niyashpan.

Saynölami Tayta Diostapisalabayanga surin Jesucristutacachamushganpita.

Tayta Diosninsi munashganno cawanansipä cashgan

12,13Waugui-panicuna, saynocaycaptenga gamcunawan caycaryachasishgäcunatacäsucuyashgayquinöla imaypiscäsucuyay. Payta cäsucurcawayänayquipäga Tayta Diosninsimitantyaycäsishunqui yshacyaycäsishunqui. Sayno captinpispayta mana cäsucur cawayaptiquega

1 2

Page 398: Quechua  huamalies bible - new testament

398

juzgashunquipämi. Mana cäsucogcunatajuzgananpä cashganta musyaycargamansapacuyashpayqui Tayta Diosninsimunashganno imaypis cawayay.

14Mana jamuränacuypa y manarimanacuylapa imaypis ali cawayay.15,16Sayno cawayaptiquega runacunamanami washayquita rimayangasu.Tayta Diosninsipa wamrancunacaycarnaga ama cawayaysu Diosta manachasquicog runacuna cawayashgannöga.Saypa trucanga Jesucristupa aliwilacuynin nishganno imaypis cawayay.Sayno cawarga sacaycho acsiasicyashgannömi gamcuna caycäyanqui.Saynöpami Jesucristo cutimuptin paypanaupancho gamcunawan tincur yupacushicushäpä. Saycho tincushpansimimusyashä Jesucristupa wilacuynintaalipä wilapashgäta.

17Autoridäcuna wanusiyämänanpäcaptinpis nogaga manami laquicösu.Tayta Diosninsi munashgannocawayänayquipä wilacushgäpitawanusiyämaptinpis cushishmiwanushäpä. 18Ima päsamaptinpis amalaquicuyaysu. Saypa trucangacushicuyay Tayta Diospa naupanchotincunansipä cashganpita.

Timoteuta Filipusman Pablo cachananpä yarpashgan

19Imano captinpis musyämi manawanusimänanpä Señorninsi Jesucristosapaycämashganta. Saymi imanocaycäyashgayquitapis musyanäpägamcuna cagman Timoteutacachamushä. Gamcuna cagpitacutiycamur imano caycäyashgayquitapiswilamaptinmi cushicushäpä. 20Manamipipis Timoteunöga gamcunatayanapäshunayquipä yarpachacuycansu.21Waquenga Jesucristo munashgantarurananpa trucanga quiquincunayarpäyashgalantami ruracuyta munayan.

22Gamcunapis musyayanquimi TaytaDios munashganno Timoteo cawashganta.Payga surënömi ali yanapaycämanJesucristupa ali wilacuyninta wilacunäpä.23Saymi prësu cashgäpita yargamunäpä omana yargamunäpä cashgantapismusyaycurna gamcuna cagman paytacachacamushäpä. 24Tayta Diosninsiyanapämaptenga nogapis gamcunacagman watucanäpä shamushämi.

Epafrodituta Filipusman Pablo cutisinanpä wilashgan

25Wauguinsi Epafroditutapis gamcunacagman cutisimushämi. Yanapämänanpäalipämi payta cachaycayälämushcanqui.Tayta Diosninsipa soldädunno cashpanmiimano nacarpis yanapaycäman. 26Paygueshyaptin laquicuyashgayquitamusyarmi cananga gamcuna cagmancutimuyta munaycan. 27Rasunpaypapispayga pasaypa ansami gueshyash.Wanunanpäna caycaptinmi TaytaDiosninsi cuyapashpan payta aliyäsish.Wanuptin imaptenga nogapis yupamilaquicöman cargan.

28Saymi paywan tincurcushicuyänayquipä gamcuna cagmanpayta cutiycäsimö. Payta ricarcushicuyaptiquimi nogapis gamcunapämanana laquicushänasu. 29Paychämuptenga imalawanpis lapayquiyanapaycuyälay. Waquinwaugui-panicunatapis paynoyanapäcogcunataga alichasquicuycuyälay. 30Paygayanapämänanpä shamur pasaypaansami chämush. Sayno gueshyarmicäsi wanush.

Jesucristuta chasquicushgansi lapanpitapis más ali cashgan

3 1Waugui-panicuna, SeñorninsiJesucristupa maquinchöna

cawaycashpayquega cushicuyay.

2 3

Page 399: Quechua  huamalies bible - new testament

399

Cushish cawanayquita munarmi caycartacho gamcunata shacyaycäsë.

2Lutan yachasicogcunapayachasicuynincunata amachasquipäyaysu. Say runacunaga:“Tayta Diosninsi salvashunayquipägacuerpuyquitarä señalacuyay” nirmilutanta yachaycäsiyan. 3Saynoyachasiyaptinpis manami cuerpunsitaseñalacushgansipitasu salvash caycansi,sinöga nogansi-raycu Jesucristowanuptin paytachasquicushgansipitami. Saynocaptenga lapan shongunsiwanJesucristuta chasquicorga cuerpunsimana señalash captinpisseñalashnönami caycansi.

4Moisés guelgashgan leycunatacumplishgansipita salvacunansicaptenga nogapis say leycunatacumplirmi salvacöman cargan.Noganöga manami pï runapis sayleycunata cumplishgasu. 5Say leycunaniyashgannölami yurishgäpita puwag(8) junagyog caycaptë cuerpötaseñalayämargan. Saynöpis Benjamíncastapita carmi Israel runa cä. Saynöpisfariseo runa carmi say leycunachoguelgarashganta imaypis cumplergä.6Manami pipis jamuräyämagsu: “Moisésguelgashgan leycunata manamicumplishgasu payga” nishpan. TaytaDios munashganta ruraycashgätayarparmi Jesusman yäracogcunatapischiquir nacaseg cä.

7Nogaga yarpargä say leycunatacumplir salvacunäpä cashgantami.Cananmi isanga tantyacö Jesucristutachasquicogcunala salvash cayänanpäcashganta. 8,9Saymi Jesucristutachasquicushgämanga imanöpapisnaupata cawashgäcunaga tincunnasu.Moisés guelgashgan leycunatacumplishgäcunapis manami välishgasusalvacunäpä. Jesucristuta chasquicur

payman yäracuptërämi Tayta Diosperdonamar jusaynagtana chasquimash.

10Perdonashgana captëmi Tayta Diosyanapaycäman Jesucristo cawashgannocawanäpä. Saynöpami listu caycä paynacashganno nacanäpä y paywanushganno wanunäpäpis. 11Saymicananga shuyacuycä Jesucristuta TaytaDiosninsi cawarisimushganno nogatapiswanuptë cawarisimänanpä.

Waran waran Tayta Diosninsi munashganno cawanansipä

cashgan12,13Nogaga manami nicäsu santuna

caycashgäta. Sayno captinpis jusatacacharinäpä Jesucristoyanapaycämashganta musyar waranwaranmi Tayta Diosninsi munashgannocawaycä. Jusalicur cawashgäcunatayarparänäpa trucanga waran waranmiyarpachacö Tayta Diosninsita cäsucurpay munashganno canäpä.14Imaycanöpapis premiutachasquiyänanpä yalinacur cörregnöminogapis Tayta Diospa naupanmanchänäpä pay munashganta rurarcawaycä. Paypa naupanmanchänansipämi Jesucristo nogansi-raycucruzcho wanush.

15Jesucristuman yäracur paymunashganno cawagcunaganishgäcunata tantyacuyäsun.Maygayquicunapis tantyayta manacamäpacuyaptiquega Tayta Diosninsimitantyasiyäshunquipä. 16Imano carpisJesucristuta chasquicush caycarga paymunashganno imaypis cawayay.

17Waugui-panicuna, noga cawashgänogamcunapis cawayay. Saynöpiscawayay waquin waugui-panicunanogata ricacamar ali cawayashganno.18Waquin runacunaga Jesucristutachasquicuyashganta nicarpis manamiTayta Diosninsi munashgannösu

3

Page 400: Quechua  huamalies bible - new testament

400

cawaycäyan. Paycuna manamicriyiyansu mana jusalicuypacawanansipä Jesucristo cruzchowanushganta. Sayno mana criyirmiJesucristupa contran caycäyan. Waquinrunacuna sayno cayashgantaga ascacutinami yupa laquicur gamcunatanergä. 19Jesucristo munashgannocawayänanpa trucanga paycunashongun yarpashgalanta rurarmicawaycäyan. Saynöpis lutancunatarurayashganpita pengacuyänanpätrucanga cushicuyashpan sumäsirwilacuyanrämi saypis. Paycunagamanami yarpäyansu saynocawayashganpita Tayta Diosninsijuzgananpä cashganta.

20Nogansimi isanga gloriachoimayyagpis cawanansipä cashgantamusyar Tayta Diosninsi munashgannocawaycansi. Saymi shuyacuycansisalvamagninsi Jesucristo gloriapitacutimur shuntacamänansipä cashganta.21Pay cutimurnami lapanpäpismunayyog cashpan cuerpunsita mushogcuerpuman ticrasengapä. Say mushogcuerpunsega quiquin Jesucristupacuerpunno mana ushacagmi cangapä.

Jesucristuman yäracur cushish cawanansipä yäsicuy

4 1Waugui-panicuna, gamcunataimaypis yarpararmi watucag

shamuyta munaycä. Yachasishgänocawayaptiqui Tayta Diospa naupanchoshuntacänansipä cashganta musyarminogaga yupa cushicö. Sayyachasishgänöla imaypis cawayay.

2Jesucristuta chasquicushganacaycarga Evodiawan Síntique manachiquinacuypana cawayäsun. 3WauguiSícigo, wilacog mayë caycargapaycunata amistaycasilay. Clementita ywaquin wilacog mayëcunatapis alimipaycuna yanapäyash Jesucristupa

wilacuyninta wilacuyänanpä. TaytaDiospa naupancho imayyagpiscawananpä cag libruchömi paycunapajutincunapis guelgaraycäyan.

4Jesucristupa maquincho cawaycargaimaypis cushicuyay. Yaparir yaparircushicuyänayquipä nirpis manamiajayäsu sayno niyta. 5Saynöpisyanapäcog cayashgayquita pï-maypismusyayäsun. Señorninsi Jesucristocutimunanpäna caycashganta amagongäyaysu.

6“¿Waray junag imanörä canga?” nirimapitapis ama laquicuyaysu.Laquicuyänayquipa trucanga TaytaDiosninsita manacuyayyanapäyäshunayquipä. Saynöpisyanapäyäshushgayquipita paytaagradëcicuyay. 7Saynomanacuyaptiquimi Tayta Diosninsiyanapäyäshunqui Jesucristumanyäracur imaypis cushishcawayänayquipä.

8Waugui-panicuna, alilatarurayänayquipä y alilataparlayänayquipä imaypisyarpachacuyay. Runacuna mana alitarurayashganta yarparänayquipatrucanga alita rurayashgan cagcunapäyarpäyay. Saynöpis runacuna mana alitarurayashganta parlayänayquipa trucangaalita rurayashgan cagcunapä parlayay.

9Gamcuna cagcho caycaryachasishgänöla, tantyasishgänöla yimano cawashgätapisricacamashgayquinöla imaypis cawayay.Sayno cawayaptiquimi Tayta Diosninsicuyapäyäshushpayqui imaypisgamcunawan cangayanapäyäshunayquipä.

Waugui-panicuna apasiyashganta chasquir Pablo agradëcicushgan

10Waugui-panicuna, Tayta Diostamiagradëcicö apasicamashgayquita

3 4

Page 401: Quechua  huamalies bible - new testament

401

chasquir. Noga tantyämi yanapämaytamunarpis carucho cayashpayqui manacamäpacuyashgayquita. 11Manamipishëpacursu sayno në. Yachacashmicaycä imäpis cashgalanwan cushishcawacuyta. 12Noga musyämi rïcu cayimano cashgantapis y muchog cayimano cashgantapis. Tayta Diosninsimitantyasimash imano carpis paymanyäracur cawanäpä. Saymi cushishcawaycä pacha junta carpis, micanarpis,rïcu carpis o pobri carpis. 13Jesucristoyanapämaptinmi imano carpis cushishcawaycä.

14Sayno captinpis nistaycashgä höraapasicamushgayquita chasquir yupamicushicushcä. 15Manami caycho captiläsuyanapäyämashcanqui, sinögaJesucristupa ali wilacuynintawilacunäpä Macedonia provinciapitaaywacuptëpis yanapäyämargayquimi.Waquin mana yanapäyämaptinpisgamcunaga imaypisyanapaycämanquimi. 16Saynöpisagradëcicömi Tesalónica marcachocaycaptë nistashgäcunapä yapariryaparir apasicayämushgayquipita.17Manami yapay apasicayämunayquitamunarsu sayno nicä, sinögaagradëcicushpämi. Sayno

yanapäyämashgayquipitaga TaytaDiosninsi gamcunatapis masmiyanapäyäshunquipä.

18Epafrodituwanapasicayämushgayqui unapisnistaycashgä hörami chämush. Saytachasquirmi yupa cushicushcä. TaytaDiosninsipis cushicunmi saynoyanapänacushga. 19Jesucristutachasquicur sayno yanapäyämaptiquimiTayta Diosninsi gamcunatapis imatanistäyashgayquitapuestupäyäshunquipä. 20¡TaytaDiosninsi imaypis alabash cayculäsun!Amén.

Carta ushanan21Gamcuna cagcho lapan

waugui-panicunata salüdögoycuyälanqui. Saynölami nogawancaycag waugui-panicunapis salüduntagamcunapä apasicayämun. 22Saynömicay marcacho waquinwaugui-panicunapis salüduntagamcunapä apasicayämun. EmperadorCesarpa wayincho arogwaugui-panicunapis salüduntaapasicayämunmi.

23Señorninsi Jesucristo lapayquitacuyapaycuyäläshunqui. [Amén.]

4

Page 402: Quechua  huamalies bible - new testament

402

Carta galaycunan

1 1Colosas marcacho caycag yäracogmayëcuna:

Noga Pablo, Jesucristupa apostolnincanäpä Tayta Diosninsi acramash captinmiwauguinsi Timoteuwan gamcunapä caycartata cartacayämö. 2GamcunagaJesucristuman yäracuyashpayquimi paymunashgannöna cawaycäyanqui. TaytaDiosninsita y [Señorninsi Jesucristutami]manacuycä cuyapäyäshushpayqui alicawayta goycuyäshunayquipä.

Tayta Diosninsita Pablo manacushgan

3,4Waugui-panicuna, Jesucristumanshumag yäracuyashgayquitami

musyayashcä. Saynöpis musyayashcäyäracog mayinsicunawan shumagcuyanacuycäyashgayquitami. Saytamusyarmi Señorninsi Jesucristupataytan Diosninsita agradëcicuyashpäimaypis manacuycäyäyanapaycuyäshunayquipä. 5Saynocuyanacur cawaycäyanqui TaytaDiosninsiwan gloriacho imayyagpiscawayänayquipä cayashgayquitamusyarmi. Gloriacho cushishlacawayänayquipä cayashgayquitagamusyayashcanqui Jesucristupawilacuyninta chasquicurmi.

6Say ali wilacuynin gamcunamanchämushgannömi may-saymanpischaycan. Say ali wilacuyta chasquicurmirunacuna alina cawaycäyan. Gamcunapis

COLOSENSESColosas marcacho tag waugui-panicunaman

apóstol Pablo cartacushgan

Colosas marcaga Asia provinciachömi cargan. Colosas marcamanga manamiapóstol Pablusu Jesucristupa wilacuyninta chäsergan, sinöga Epafrasmi (1.7-8).Saycho wilacuptinmi runacuna y warmicunapis Jesucristuta chasquicuyargan.

Carcilcho apóstol Pablo prësu wichgaraycarmi musyargan Colosasman lutanyachasicogcuna chäyashganta (2.8). Say lutan yachasicogcunaga niyargan Moisésguelgashgan leycunacho nishganno estacunatarä rurayänanpä cashganta y sábadojamay junagta respitayänanpä cashgantapis (2.16-17). Saynöpis niyargan waquinmicuycunata mana micuyänanpä (2.21) y angilcunata adorarrä gloriamanchäyänanpä cayashganta (2.18).

Saymi apóstol Pablo cay cartacho yachasergan lapanpitapis Jesucristo másmunayyog cashganta (1.15-20) y cruzcho wanur salvamashgansita (1.21-22;2.14-15). Saynöpis cay cartacho tantyasergan Jesucristo munashgannocawanansipä cashganta (3.1-4.18).

Page 403: Quechua  huamalies bible - new testament

403

Jesucristupa ali wilacuynintachasquicurmi jusalicuycunata cachariralina cawaycäyanqui. 7Say wilacuynintachasquicuyänayquipäga wilacog mayëEpafrasmi gamcunatayachasiyäshushcanqui. PaygaJesucristupa wilacuyninta alimi wilacun.8Epafras chaycamurnami wilayämashSantu Espíritu yanapäyäshuptiquicuyanacur shumagcawaycäyashgayquita.

9Sayta musyayashgä junagpitamiwaran waran gamcunapä Tayta Diostamanacuycäyä yachasiyäshunayquipä ytantyasiyäshunayquipäpis. 10Saynöpamipay munashganno imaypiscawayanquipä y waran waran shumagtantyacuyanquipä Tayta Diosninsicuyapäcog cashganta, munayyogcashganta y alilata rurag cashgantapis.11Saynöpis Tayta Diosninsitamanacuycäyä imaypisyanapäyäshuptiqui alicawayänayquipämi. Saynoyanapäyäshuptiquimi ima nacaychocarpis mana ajayaypa pay munashgannocawayanquipä. 12Sayno cawarmicushicuyashpayqui payta imaypisagradëcicuyanquipä.

Paymi salvayäshushcanqui gloriacholapan salvash cagcunawan herenciatachasquiyänayquipä. 13Say herenciatachasquinansipämi Satanaspamunaynincho cawaycashgansipita TaytaDiosninsi jorgamashcansi. Saynöpamicananga cuyashgan surin Jesucristupamaquinchöna cawaycansi. 14SurinJesucristo cruzcho wanur yawarnintajichashganpitami Tayta Diosninsijusansicunata perdonar salvamashcansi.

Lapanpitapis Jesucristo más munayyog cashgan

15Jesucristo cay pasaman shamushcaptinmi musyansi Tayta Diosninsi

imano cashganta. Jesucristupamaquinchömi lapan camashgancunapiscaycan. 16Paywanmi Tayta Diosninsicamargan ciëlucho cagcunata, caypasacho cagcunata, ricacagcunata,mana ricacagcunata y lapanangilcunatapis. Lapantapis camarganJesucristuta alabayänanpämi. 17Imapismanarä captinmi Jesucristoga maynacaycarganna. Lapan camashgancunapispaypa maquinchömi caycan.

18Lapanpitapis más munayyog carmiJesucristoga wanushganpitacawarimush. Saynöpami paytachasquicogcuna lapansipis maquinchocaycansi. 19Tayta Diosninsi lapanpäpismunayyog cashgannölami Jesucristupismunayyog caycan. 20Cruzcho wanuryawarninta jichashganpitami paytachasquicogcunata lapanta TaytaDiosninsi perdonaycan. Saynölami caypasacho cagcunata y ciëluchocagcunatapis munaynincho sararaycan.

21Naupataga jusalicur Tayta Diosninsitamanami cäsucorgansisu. Sayno cawarmiTayta Diospa contran cargansi. 22Saynocawaycashgami Jesucristo cay pasamanshamur cruzcho wanush Tayta Diosninsiperdonamänansipä. Saynoperdonamashcansi paypa naupanchojusaynagna imayyagpis cawanansipämi.23Naupancho imayyagpis cawanansipägaJesucristuman imaypis yäracur aliwilacuyninta cäsucur cawashun.Jesucristupa wilacuyninta chasquicursalvashgana caycarga ama guepamancuticushunsu. Say wilacuytagamay-saychöpis wilacuycäyanmi.Saynölami nogapis say wilacuytawilacuycä.

Jesucristupa wilacuyninta Pablo wilacushgan

24Jesucristupa wilacuyninta runacunachasquicuyaptinmi wilacushgäpita

1

Page 404: Quechua  huamalies bible - new testament

404

runacuna nacasiyämaptinpis laquicösu.Perdonash canansipämi Jesucristocruzcho wanush. Sayta yarpararmiimano nacarpis ali wilacuynintamay-saymanpis chaycäsë.Musyashgansinöpis nacarrämi paypawilacuyninta may-saymanpis chäsinsi.

25May-saymanpis ali wilacuynintachäsinäpämi Tayta Diosninsi acramash.Saynöpami mana Israel runacunapissalvacuycäyan. 26Unayga paycunamanami musyayargansu saywilacuyninta. Cananmi isangaJesucristupa wilacuyninta musyar paytachasquicuycäyanna. 27Say aliwilacuynenga caycan Jesucristutachasquicushga nogansiwan pay imaypiscaycashganmi. Nogansiwan carmimay-say nacionpita cashgapis gloriamanshuntamäshunpä.

28Tayta Diospa naupanmanjusaynagna chänanta munarmi shumagyarpachacurcur pï-maytapis wilapäyäJesucristuta chasquicuyänanpä. 29Saymimayjina nacarpis y runacunachiquiyämaptinpis Jesucristupawilacuyninta wilapaycä. Saynowilapänäpäga Jesucristumiyanapaycäman.

2 1Mana gongaypami imaypis TaytaDiosninsita manacuycä gamcunapä,

Laodicea marcacho cag yäracogmayinsicunapä y waquin manareguimagcunapäpis. 2Noga manacuycäTayta Dios munashganno cushishcawayänayquipä y jucniqui jucniquipiscuyanacur cawayänayquipämi. Saynocawarga Tayta Diospa y Jesucristupawilacuyninta shumagmitantyacuyanquipä. 3Wilacuynintatantyacur Jesucristutachasquicuyaptiquega paymi imaypisyanapäyäshunqui Tayta Diosmunashganno cawayänayquipä.Saynöpis naupanman pushayäshunquipä

gloriacho imayyagpis cawayänayquipä.4Gamcunata sayno yachaycäsë pipislutanta mana criyisiyäshunayquipämi.5Gamcunapäga imaypis yarparaycämi.Cuyanacuyashgayquita y Jesucristumanshumag yäracuyashgayquita musyarmicushicö.

Jesucristuta chasquicur salvashgana cashgansi

6Señorninsi Jesucristutachasquicushgana caycarga paymanyäracular imaypis cawayänayqui.7Saynöpis wilacuynintayachacuyashgayquinöla paymanyäracur agradëcicur imaypis cawayay.

8Cuidä pipis lutancunatacriyisiyäshunquiman. Lutanyachasicogcunaga manami Jesucristupawilacuynintasu yachasiyan, sinögaquiquincunapa yarpaylanpitamimanacagcunata yachasiyan. Saynolutanta yachasinanpäga Satanasmiyarpäsin.

9Jesucristoga cay pasacho carpisDiosninsimi cargan. 10Saymiangilcunapis supaycunapis paymangatincunsu. Munayyog captinmi paytachasquicur gamcunapis salvashganacaycäyanqui. 11Saynöpis Jesucristutachasquicur señalashganamicaycäyanqui. Señalash cayänayquipägamanami runacunasu cuerpuyquitaseñalayäshushcanqui, sinögaJesucristumi mana ali yarpaycunatashonguyquicunapita jorgurseñalayäshushcanqui.

12Saynöpis Jesucristo wanurpamparashgannömi gamcunapisbautizacur pampashno caycäyanquimana jusalicunayquipä. SaynöpisJesucristo wanushganpitacawarimushgannömi gamcunapisbautizacur cawarimushnönacaycäyanqui Tayta Diosninsi

1 2

Page 405: Quechua  huamalies bible - new testament

405

munashganno cawayänayquipä. Saynocaycäyanqui munayyog TaytaDiosninsiman yäracurmi. PaymiJesucristutapis wanushganpitacawarisimush.

13Naupataga Jesucristupawilacuyninta mana tantyarmijusalicuylacho cawayargayqui.Jusalicuycho cawarpis Jesucristutachasquicuyaptiquimi Tayta Diosninsiperdonayäshushcanqui. SaynöpisJesucristuta wanushganpitacawarisimushgannömi gamcunatapismushog cawaytana goyäshushcanqui.14Saymi jusalicushgansipita in ernumangaycush canansipä caycashga Jesucristocruzcho wanorgan perdonamänansipä.

15Saynöpis Jesucristo cruzchowanurmi Satanasta y supaycunatapisvincish. Vincishgan cag soldäducunataliyarcushpan purisir juc reymanacagman churayashgannömiSatanasta y supaycunata vincirJesucristo manacagman churash.

Lutan yachasicogcunata mana chasquipänansipä cashgan

16Sayno captinpis lutanyachasicogcuna nicäyan: “TaytaDiosninsi munashgannocawanayquipäga waquin micuycunataama micuysu ni vïnutapis ama upuysu.”Saynöpis caynömi nicäyan: “Moisésguelgashgan leycunacho nishganno luluquila estata y waquin estacunatapisrurayay. Sábado jamay junagtapisrespitayay.” Paycuna saynoniyäshuptiquipis ama cäsupäyaysu.17Moisés guelgashgan leycunagajachapa lantuyninnölami caycan.Jesucristumi isanga quiquin jachanocaycan.

18Sayno captenga cuidächasquipäyanquiman lutanyachasicogcunata. Say lutan

yachasicogcunaga santu-tucuyashpanniyan Tayta Diosninsita adoranansipägaangilcunatarä adoranansipäcashgantami. Paycunaga: “TaytaDiosninsimi sueñuynëchorevelayämash” nirpis lulacuycanmi.Sayno yachasishgancunata chasquipargamanami gloriaman chäyanquipäsu.19Say lutan yachasicogcunaga manamiJesucristupa maquinchösu caycäyan.Nogansimi isanga paypa maquinchönacaycansi. Saymi pay imaypisyanapämansi wilacuyninta waran warantantyacur Tayta Diosninsi munashgannocawanansipä.

20Jesucristupa maquinchöna caycarga¿imanirtä lutan yachasicogcunatachasquipaycäyanqui? 21Say lutanyachasicogcunaga nicäyäshunquiwaquin micuycunata manamicuyänayquipä cashgantami. 22Saynoyachaserga quiquincunapajamuylanpitami yachaycäsiyan. Micuyushacagla caycaptenga amayarpäshunsu paycuna prohibiyashganmicuyta mana micushgansipitasalvacunansipä cashganta. 23Say lutanyachasicuycuna ali cashganta waquinrunacuna yarpar chasquicuptinpismanami jusalicuytaga cachariytacamäpacuyansu. Say yachasicuytachasquicogcunaga yachag-tucushpanalabacularmi puriyan.

Jesucristuta chasquicushgana caycar imano cawanansipä

cashganpis

3 1-3Jesucristo wanushganpitacawarimushgannömi gamcunapis

Jesucristuta chasquicush carcawarimushnöna caycäyanqui.Jusalicuycunapämi isanga wanushnönacaycäyanqui. Sayno caycaptengajusalicur cawanayquipa trucan TaytaDiosninsi munashgannöna cawayay.

2 3

Page 406: Quechua  huamalies bible - new testament

406

Ama gongäyaysu salvamagninsiJesucristo Tayta Diosninsipa derëchacag naupancho caycashganta. 4Saychocaycashganpita Jesucristo cutimurnamishuntamäshun gloriacho paywanimayyagpis cawanansipä.

5Gloriacho cawayänayquipäcaycaptenga ima jusatapis amarurayaysu. Sayno captenga chïnäcurwaynäcur ama puricuyaysu. Saynöpisrïcuyaylapäga ama yarpachacuyaysu.Ïduluta adoragcuna Tayta Diostagongaycushgannömi rïcu caylapäyarpachacogcunapis Tayta Diosninsitagongaycuyan. 6Say-nirag runacunatagaTayta Diosninsi rabiashpan manacuyapaypami in ernuman gaycongapä.

7Gamcunapis naupataga saynömicawayargayqui. 8Jesucristutachasquicush caycarnaga ama saynocawayaynasu. Saynöpis amarabiacuyaynasu, runa mayiquita amachiquiyaynasu, pipa washantapis amarimayaynasu y manacagcunataga amaparlayaynasu. 9Saynöpis jucniquijucniqui amana lulapänacuysu.Gamcunaga tantyacuycäyanquinamiunay cawayashgayquino mananacawayänayquipä cashganta. 10Unaycawayashgayquino manacawayänayquipämi mushog cawaytanaTayta Diosninsi goyäshushcanqui.Saynöpis Tayta Dios imano cashgantawaran waran tantyacuptiquimi payyanapaycäyäshunqui munashgannocawayänayquipä. Sayno cawanansipämiTayta Diosninsi camamashcansi.11Saymi Israel runa cashgapis manaIsrael runa cashgapis, cuerpunsiseñalash o señaläni cashgapis, yachagmana yachag cashgapis y rïcu o pobricashgapis Jesucristuta chasquicorgalapansi salvashgana caycansi.

12Gamcunatapiscuyayäshushpayquimi Tayta Diosninsi

acrayäshushcanqui salvashcayänayquipä. Sayno caycaptengajucniqui jucniquipis cuyapänacuyanqui,yanapänacuyanqui, manayachag-tucuypa cawayanqui, alishimilayquipa pitapis parlapäyanqui yima captinpis pacenciacuyanqui.13Saynöpis Jesucristuta chasquicogmayiquiwan imaypis ali cawayay.Maygayquipis resientisinacur imargaJesucristo perdonashushgayquinölaperdonanacuyay. 14Imano carpiscuyanacuyay. Cuyanacorga jucniquijucniquipis alimi cawayanquipä.

15Sayno cuyanacur alicawayänayquipämi Tayta Diosninsiacrayäshushcanqui. Sayno caycaptengaTayta Diosninsi ali cawaytagoyäshushgayquinöla pï-maywanpis alicawayay. Saynöpis Tayta Diosninsitaimaypis agradëcicuyay waran waranyanapäyäshushgayquipita. 16Jesucristupaali wilacuyninta imaypis cäsucurcawayay. Sayno cawayänayquipägashumag tantyasinacur shacyäsinacuyay.Tayta Diosninsita agradëcicur paytacushish alabayay salmucunawan,himnucunawan y cörucunawanpis.17Señorninsi Jesucristo munashgannölaimatapis rurayay y imatapis parlayay.Jesucristo salvashushgayquipita TaytaDiosninsita imaypis agradëcicuyay.

Majansiwan y wamransicunawan imano cawanansipä cashganpis

18Runayog warmicuna, SeñorJesucristuta chasquicushgana caycargarunayquita cäsucuyay.

19Warmiyog runacuna, warmiquitacuyayay. Saynöpis olgutupänayquipatrucanga ali shimilayquipa tantyasiyay.

20Wamracuna, mamayquitawantaytayquita imaypis cäsucuyay. Saynocäsucuyänayquitami Tayta Diosninsimunan.

3

Page 407: Quechua  huamalies bible - new testament

407

21Wamrayog cagcuna,wamrayquicunata ama lutalagaolgutupäyaysu. Lutalaolgutupäyaptiquegaresienticuyangapämi.

Ashmaycuna y ashmayyogcuna imano cawayänanpä cashganpis

22Ashmaycuna, imatapisrurayänayquipä patronniquinishushgayquita mana guelanayparurayay. Ricashushgayqui höralaga amaarog-tucuyaysu, sinöga Tayta Diosninsiricaycäshushgayquita musyaycargalapan voluntäniquiwan aruyay.23Jesucristuman yäracog caycarga cushicushila shumag aruyay. Patronniquipäarurpis Jesucristupä arognömicaycanqui. 24Señorninsi Jesucristorasunpaypa cag patronniqui captinmilapan voluntäniquiwan arushgayquipitagloriacho herenciata chasquiyanquipä.25Guelanaycar mala voluntäwanarogcunatami isanga pï captinpis TaytaDiosninsi mana jananpaylapajuzgangapä.

4 1Patroncuna, ashmayniquicunataali ricar imachöpis yanapanqui.

Gampapis patronniqui ciëluchömicaycan. Paymi juzgashunquipäashmayniquita mana ali ricaptiquega.

Jesucristupa wilacuyninta wilacunansipä cashgan

2Tayta Diosninsitaagradëcicuyashpayqui lapanshonguyquicunawan payta imaypismanacuyay. 3Nogapäpis Tayta Diostamanacuycuyälay ali wilacuynintawilacuptë shumag chasquicuyänanpä.Paypa wilacuynenga pï-maypisJesucristuta chasquicogcunasalvacuyänanpämi caycan. Saywilacuyninta wilacushgäpitamicarcilchöpis wichgaraycä. 4Saynöpis

Tayta Diosninsita manacuycuyälay aliwilacuyninta runacunata wilaparshumag tantyasinäpä.

5Jesucristuta mana chasquicogrunacunawan ali cawayay. SaynöpisJesucristupa wilacuynintatantyasiyänayquipä listula caycäyay.6Tantyaserga ali shimilayquipaparlapäyanqui. Saynöpis camaricushlacaycäyay pipis tapucuyäshuptiquitantyasiyänayquipä.

Carta ushanan7,8Caycho prësu carpis ali caycashgäta

wilashuptiqui cushicuyänayquipämicuyay wauguinsi Tíquicuta gamcunacagman cachaycämö. Payministashgäcunata puestupaycäman.Saynölami paypis Jesucristupawilacuyninta wilacuycan.9Tíquicuwanmi marca mayiqui cuyaywauguinsi Onésimutapis cachaycämö.Paycunami wilayäshunquipä caychoima päsashgancunatapis.

10Nogawan prësu caycag wauguinsiAristarcumi gamcunapä salüduntaapasicamun. Saynömi Bernabëpaprïmun Marcuspis salüduntaapasicamun. Marcos chämuptinyäsishgänöla shumag chasquicuycuyay.11Saynölami Justo niyashgan Jesuspissalüdunta gamcunapä apasicamun.Aristarco, Marcos y JustumiJesucristupa wilacuyninta aliwilacäsiyämash. Paycunanöga manamiwaquin Israel mayëcunawilacäsiyämashgasu. Israel mayëcunaconträ sharcuyaptinpis paycuna manamicachaycayämashgasu.

12Marca mayiqui Epafraspissalüduntami gamcunapä apasicamun.Paymi gamcunapä Tayta Diosninsitaimaypis lapan shongunwan manacuycanDiosninsi munashganno alicawayänayquipä. 13Payga segaypami

3 4

Page 408: Quechua  huamalies bible - new testament

408

gamcunapä laquicuycan. Saynölamilaquicuycan Laodiceacho yHierápolischo caycagwaugui-panicunapäpis.

14Cuyanacuyashgä médico LucaswanDimaspis salüduntami gamcunapäapasicayämun.

15Salüdöta goycuyälanquiLaodiceacho cag waugui-panicunatapis.Saynöpis salüdöta goyculanqui Ninfatay wayincho shuntacagwaugui-panicunatapis.

16Cay cartata liyircurnaapasiyanqui Laodiceacho cagwaugui-panicunaman paycunapisliyiyänanpä. Gamcunapä cay cartatacartacamushgänölami Laodicea

marcacho caycagwaugui-panicunamanpis juc cartatacartacushcä. Say apasishgä cartataliyircurmi paycunapis apasiyämongagamcunapis liyiyänayquipä.

17Wauguinsi Arquiputa niyanqui:“Señorninsi Jesucristupa wilacuynintawilacunayquipä churash caycarga managuelanaypashi wilacunqui.”

18Cay cartata dictashgänöla jucguelgapämash captinpis cay salüdötagaquiquëmi guelgarcamö. Managongaylapa Tayta Diosninsitamanacuyay prësu caycashgäpitajorgaycamänanpä.

Tayta Diosninsi lapayquitacuyapaycuyäläshunqui. [Amén.]

4

Page 409: Quechua  huamalies bible - new testament

409

Carta galaycunan

1 1Tesalónica marcacho caycagyäracog mayëcuna:

Wauguinsi Silaswan y Timoteuwannoga Pablo quimsäcunami cay cartatagamcunapä apaycäsiyämö.

Tayta Diosninsita y [SeñorninsiJesucristutami] manacuycäcuyapäyäshushpayqui ali cawaytagoycuyäshunayquipä.

Tesalónica marcacho waugui-panicuna Tayta Dios munashganno cawayashgan

2,3Waugui-panicuna, imaypis TaytaDiosninsitami manacuyä

yanapäyäshunayquipä. Saynöpis paytamanacur agradëcicuycäyä paymanyäracuyashgayquipita, ali cagcunalatarurar cawayashgayquipita ypï-maywanpiscuyanacuyashgayquipitami. Saynöpispayta agradëcicuyä gamcuna imanonacarpis Jesucristo cutimunanpäcashganta musyar mana ajayaypashuyacuyaptiquimi.

4,5Gamcuna cagcho Santu Espiritupamunayninwan wilacuyaptë Jesucristupawilacuyninta cushishmichasquicuyargayqui. Saynochasquicuyargayqui wilacuyashgä rasuncag cashganta Santu Espíritutantyasiyäshuptiquimi. Sayno

1 TESALONICENSESTesalónica marcacho tag waugui-panicunamanapóstol Pablo punta cag cartata cartacushgan

Tesalónica marcaga Macedonia provinciachömi cargan. Macedonia provincianami Grecianacioncho cargan. Tesalónica marcaman chaycur apóstol Pablo wilacuptinmi waquinrunacuna cushishla Jesucristuta chasquicuyargan. Waquinmi isanga Pablo lutantawilacuycashganta yarpar paypa contran sharcuyargan. Saymi chiquir wanusiyta munayaptinPablo aywacorgan Berea marcaman. Pablo aywacuptinnami Jesucristuta chasquicogcunatachiquir contran sharcuyargan. Saypita masta musyanayquipä liyinqui Hechos 17.1-15.

Atenas marcacho caycarmi Pablo yupa laquicorgan Tesalonicacho cagwaugui-panicunapä. Saymi imano caycäyashgantapis musyayta munashpan paycunatawatucananpä Timoteuta cachargan (2.17-3.5). Pablunami Corinto marcaman aywargan.Saycho caycaptinnami Pablo cagman Timoteo cutiycur wilargan Tesalonicacho cagwaugui-panicunaga runacuna chiquiyaptinpis Jesucristuman ali yäracuycäyashganta(3.6-13). Sayno wilaptinmi Pablo cushicur jucla cay cartata cartacorgan paycuna cagman(1.1-2.16). Cay cartacho waugui-panicunata tantyasergan Tayta Diosninsi munashgannocawayänanpä cayashganta (4.1-12) y Jesucristo cutimunanpä cashgantapis (4.13-5.11).

Page 410: Quechua  huamalies bible - new testament

410

chasquicuyaptiquimi tantyacuyä TaytaDiosninsi cuyapar acrayäshushgayquita.

Ricayämashcanquimi gamcuna-raycuimano cawayashgätapis. 6Saymi aliwilacuyta chasquicuyashgayquipitanogacunano y Jesucristunonacayaptiquipis Santu Espírituyanapaycäyäshunqui cushishlacawayänayquipä.

7Sayno cawayashgayquita musyarmiMacedonia y Acaya provinciacunachocag waugui-panicuna tantyacuycäyanrunacuna nacasiyaptinpis gamcunanoTayta Diosninsiman yäracur cushishcawayänanpä. 8Saynölami gamcunapitawilacogcuna aywaycäyanmay-saychöpis Jesucristupawilacuyninta wilacuyänanpä. WilacorgaTayta Diosman shumagyäracuyashgayquitapis wilacuycäyanmi.Saymi mana wilapaptëpis may-saychorunacuna musyaycäyan TaytaDiosninsiman yäracuycäyashgayquita.9Saynölami may-saychöpismusyaycäyan shumagchasquicayämashgayquita. Saynöpismusyaycäyan ïdulucunataadorayänayquipa trucanga TaytaDiosninsitana adoraycäyashgayquitami.10Saynöpis musyaycäyan Tayta Diospasurin Jesucristo gloriapita cutimunanpäcashganta shuyacuycäyashgayquitami.Paytami Tayta Diosninsi cawarisimush.Paymi salvamäshun Tayta Diosninsirabiashpan juicio nalcho in ernumanmana gaycamänansipä.

Tesalónica marcacho Pablo wilacushgan

2 1Waugui-panicuna, wilacushgätachasquicuyaptiqui manami

walälapäsu gamcunata yachasishcä.2Musyayashgayquinöpis gamcunacagman manarä chämuptë Filiposmarcacho chiquiyämashpan runacuna

segaypami magayämargan. Gamcunacagchöpis runacuna saynölamichiquiyämash. Sayno caycaptinpis TaytaDiosninsimi yanapäyämash aliwilacuyninta mana mansariypawilacuyänäpä.

3Gamcuna cagcho nogacuna manamilutan yachasicuytasu wilacuyashcä,sinöga Jesucristupa ali wilacuynintami.Saynöpis manami pitapis saqueayänäcashgasu ni pitapis lutanta criyisiyänäcashgasu wilacuyashcä. 4Saypa trucangaTayta Diosninsi munashgannölamiwilacuycäyä. Paymi cachamash aliwilacuyninta wilacuyänäpä. Saymiwilacuyninta runacuna manachasquicuyaptinpis Tayta Diosmunashgannöla ali wilacuynintawilacuycäyä. Payga shongunsi imatayarpashgantapis musyaycanmi.

5Musyayashgayquinöpis manamigamcunata alabapäyashcäsu:“Paycunata alabapaptëgachasquicayämangami” niyashpä.Saynöpis manami imaypisyarpäyashcäsu pipa guellaynintapislulapaylapa jorguyta. Saynocayashgätaga Tayta Diosninsimusyanmi. 6Saynöpis manamigamcunapis ni waquin runacunapisyachag cayashgäta yarpänayquipäsugamcuna cagcho wilacuyashcä.

Jesucristupa apostolnin caycargagamcunata gastöcunapä manacömanmicargan. 7Manacunäpa trucanga wawantamaman cuyashgannömi gamcunatapiscuyashpä mana cobraylapa Jesucristupawilacuyninta wilapargä. 8Gamcunatacuyarmi listu cayargä gamcuna-raycuwanuyänäpäpis. 9Waugui-panicuna,musyayashgayquinöpis gamcuna cagchocar manami munayargäsu gastöcunapäpuestupäyämänayquita. SaymiJesucristupa wilacuyninta wilacunäpäquiquëcuna aruyargä.

1 1 2

Page 411: Quechua  huamalies bible - new testament

411

10Gamcunapis y Tayta Diosninsipismusyanmi gamcuna cagcho car manajusalicuypa pï-maywanpis manarimanacuypa ali cawayashgäta.11Saynöpis musyayanquimi surincunatataytan cuyar shacyäsishgannogamcunata shacyäsiyashgäta.12Shacyäsirmi gamcunata tantyasergäTayta Diosninsi munashgannocawayänayquipä. Gamcunataga TaytaDiosninsimi acrayäshushcanqui paypanaupancho imayyagpis cushishcawayänayquipä.

13Jesucristupa ali wilacuynintagamcunata wilapaptë manamiyarpäyashcanquisu wilapäyashgäcunarunacunapa yarpaynin cashganta,sinöga tantyacuyashcanqui TaytaDiosninsipa wilacuynin cashgantami.Sayno tantyashpayquimi lapanshonguyquicunawan say ali wilacuytachasquicuyashcanqui. Saynochasquicuyaptiquimi Tayta Diosninsiyanapaycäyäshunqui pay munashgannocawayänayquipä. Saynoyanapäyäshushgayquipitami imaypisTayta Diosta agradëcicuyä.

14Jesucristutachasquicuyashgayquipita manamigamcunalasu nacaycäyanqui, sinögaIsrael nacioncho cagwaugui-panicunapis Jesucristutachasquicuyashganpita nacaycäyanmi.Sayno captinpis ama yarpäyaysu TaytaDiosninsi gongaycuyäshushgayquita.15Señorninsi Jesucristutapis runacunachiquiyarganmi. Payta chiquirmiautoridäcunaman entregayarganwanusish cananpä. Saynölami TaytaDiosninsipa profëtancunatapis chiquirunay Israel runacuna wanusiyargan.Sayno runacunaga nogacunatapischiquiyämarmi may marcamanchäyaptëpis gargaycäyäman.16Paycunaga Jesucristupa wilacuyninta

pipis wilacunanta mana munarmisapata churapaycan. Nogacunatapissapata churapaycäyäman mana Israelrunacunaman Jesucristupa aliwilacuyninta apaptë. Saynocayashganpitami paycunataga TaytaDiosninsi yupa rabiashpanin ernuman gaycongapä.

Tesalonicaman Timoteuta Pablo cachashgan

17Waugui-panicuna, gamcunawanjuntu mana carpis gamcunapä imaypisyarparaycäyämi. Saymi imaycanöpapisyapay watucacog cutimuyta munaycäyä.18Sayno cutimuyta munayaptëpis ascacutimi Satanás sapata churapäyämash.Saymi shamuyta camäpacuyashcäsu.19,20Jesucristupa ali wilacuynintawilacuyashgäta chasquicur paymanmana ajayaypa yäracuycäyashgayquitamusyarmi nogacuna cushicuyä.Saynöpis Señorninsi Jesucristocutimuptin paypa naupanchogamcunawan tincunansipä cashgantamusyarmi yupa cushicuyä.

3 1,2Gamcuna cagman shamuytamana camäpacurmi yupa

laquicushcä. Saymi imanocaycäyashgayquitapis musyayta munarwauguinsi Timoteuta cachamorgä.Sayno gamcunaman cachamorgä Atenasmarcacho japalä quëdacunäpä carpis.Musyayashgayquinöpis Timoteoganogawanmi purin Jesucristupa aliwilacuyninta wilacäsimashpan. Paymishacyäsiyäshunqui runacunanacasiyäshuptiquipis Jesucristumanyäracuyänayquipä.

3Musyayanquimi Jesucristutachasquicushgansipita runacunachiquimänansipä cashganta. Saynocaycaptenga runacunachiquiyäshuptiquipis ama laquicuyaysu.4Gamcunawan caycar wilargä

1 2 3

Page 412: Quechua  huamalies bible - new testament

412

Jesucristuman yäracushgansipitarunacuna chiquimänansipä cashganta.Say nishgänölami lapanpis päsaycan.5Saymi yupa laquicur Timoteutagamcuna cagman cachamorgä:“Nacaptin pagta diabloga lutantacriyiycäsin Jesucristuman mananayäracuyänanpäpis. Sayno captengaJesucristupa wilacuyninta walälapiswilacuyashcächi” nir.

Tesalonicapita ali novedäwan Timoteo cutishgan

6Gamcuna cagpita cutimushpannamiTimoteo wilamash Tayta Diosninsimanshumag yäracuycäyashgayquita ycuyanacuycäyashgayquitapis. Saynöpiswilamash cutimunätamunaycäyashgayquitami. Saynölaminogacunapis gamcuna cagman watucagcutiyämunäpä yarpaycäyä. 7TaytaDiosman shumagyäracuycäyashgayquita Timoteowilamaptinmi yupa cushicuyä. Saymilaquicuyäsu runacuna nacasimaptinpis oima nacaycho carpis. 8Sayno captinmiJesucristupa wilacuynintamay-saychöpis más wilacuytamunaycäyä. 9Tayta DiosninsiyanapäyäshushgayquipitamiTimoteuwan ishcäcuna yupa cushicurlapan shongöwan payta agradëcicuyä.10Saymi imaypis payta manacuycäyägamcunaman yapay cutiyämunäpä.Cutimurnami masta yachasiyäshayquiTayta Diosninsi munashgannocawayänayquipä.

11Tayta Diosninsiwan SeñorninsiJesucristo yanapaycayämäsungamcunaman watucacog cutiyämunäpä.12Señorninsi Jesucristoyanapaycuyäläshunqui gamcunatacuyashgänöla quiquiquipura y waquinrunacunawanpis cuyanacuyänayquipä.13Saynöpis yanapaycuyäläshunqui

imano nacarpis pay munashgannocawayänayquipä. Saynöpami Jesucristoangilnincunawan cutimuptin TaytaDiosninsipa naupanman cushishchäyanquipä.

Tayta Diosninsi munashganno cawanansipä yäsicuy

4 1,2Waugui-panicuna, SeñorninsiJesucristupa wilacognin carmi

gamcunata yachasishcä Tayta Diosmunashganno cawayänayquipä.Yachasishgänöla alicawaycäyashgayquita musyarmicushicö. Saymi cananpis gamcunataruwacö imaypis say yachasishgänölacawayänayquipä.

3Tayta Diosninsi munan manajusalicuypa cawayänayquitami. Manamimunansu chïnäcur ni waynäcurpuricuyänayquitaga. 4Saypa trucangamajayog cagcuna majanwan respitanacurali cawayänantami munaycan. 5Olgucunawarmicunalaman umayqui churacashama cayaysu. Saynöla warmicunapis amaolgucunalaman umayqui churacashpuricuyaysu. Saynöga cawayanJesucristuta mana chasquicogcunalami.

6Olgupis jucpa warminwanga ywarmipis jucpa runanwanga amacacuyäsunsu. Gamcunata wilashcänamisayno cawagcunataga Tayta Dios manacuyapaypa in ernuman gaycunanpäcashganta. 7Manami jusalicurpuricunansipäsu Tayta Diosperdonamashcansi, sinöga paymunashganno cawanansipämi. 8Cayyachasishgäcunata pipis manachasquicorga manami nogatasumanacagman churaycäman, sinögaTayta Diosninsitami. Paymi SantuEspirituta nogansiman cachamushgacäsucur cawanansipä.

9,10Macedonia provinciacho tag lapanwaugui-panicunawan ali

1 3 4

Page 413: Quechua  huamalies bible - new testament

413

a 4.15,16 Arcángil manami jutisu caycan, sinöga lapan angilcunapa mandagnin ninanmi.

cuyanacuycäyashgayquita musyarmicushicö. Sayno cuyanacuyänayquipägaTayta Diosninsimitantyaycäsiyäshunqui. Mana ajayaypasaynöla imaypis cuyanacur cawayay.11Piwanpis mana rimanacuylapacawayay. Runa mayiqui imanocawacushgantapis ricapar amapuriyaysu. Saypa trucanga yäsishgänölaima aruylachöpis arucuyay. 12Saynoaruyaptiquimi imapispishëyäshunquipäsu. Arucurcawayaptiquega Jesucristuman manayäracogcunapis respitayäshunquipämi.

Señorninsi Jesucristocutimunanpä cashgan

13Waugui-panicuna, wanurpiscawarimunansipä cashgantamusyayänayquitami munä. Waquinrunacunaga wanur pamparashgalanchoushacäyänanpä cashganta yarparmi

yupa laquicuyan. 14Nogansega amapaycunano laquicushunsu.Wanushganpita Jesucristutacawarisimushgannölami paytachasquicogcunatapis Tayta Diosninsicawarisimonga gloriaman pushananpä.

15,16Ciëlupita cutimushpanmiSeñorninsi Jesucristo fuertipagayacamonga, arcangilpisagayacamonga y Tayta Diospa cornëtantatucamushganpis wiyacämonga. Sayhörami Jesucristuta chasquicushganacaycar wanush caycagcuna juclacawariyämongapä. Saypitaräminogansitapis cawaycagcunatashuntacamäshunpä.17Shuntacamashgami pucutay jananchoSeñorninsi Jesucristuwan lapansitincushunpä. Saypitanami paywanimayyagpis cawashunpä. 18Saynocananpä caycaptenga jucniqui

jucniquipis shacyäsinacuyay Jesucristocutimuptin cushishlachasquicuyänayquipä.

5 1,2Waugui-panicuna,musyayashgayquinöpis sacaypa

suwa elagpita shamushgannömiSeñorninsi Jesucristupis elagpitacutimongapä. 3Payga cutimonga imapismana päsananpä cashganta runacunayarpaycäyaptinmi. Pay cutimuptinmiTayta Diospa castïgun elagpita cangapä,warmita gueshyacuy nanay elagpitasarishganno. Tayta Diosta mana cäsucogrunacunaga say castïguwan lapanmiushacäyangapä.

4Waugui-panicuna, gamcunagamanami Tayta Diosta mana cäsucogrunacunanösu caycäyanqui Jesucristocutimur puestucönitasapuycuyäshunayquipä. 5Saypatrucanga Tayta Diosninsi munashgannocawar camaricushganami caycäyanquiJesucristo cutimuptinchasquicuyänayquipä. 6Saynocaycaptenga waquin runacuna punucashcayashgannöga ama cashunsu, sinögaricag ricagla Jesucristutashuyacuycäshun. 7Waquin runacunagapunucashno car y shincashno carJesucristo cutimunanpä cashgantamusyaycarpis manami imapis gocunsu.8Nogansega Tayta Dios munashgannocawar Jesucristo cutimunanta ricagricagla shuyacuycäshun. Saynöpis TaytaDiosninsiman imaypis yäracushun ypï-maywanpis cuyanacur cawashun.Gloriaman chänansipä cashgantamusyaycarga Satanás lutantayarpäsimashgapis ama cäsupäshunsu.

9Manami in ernumangaycamänansipäsu Tayta Diosninsisalvamashcansi, sinöga paypanaupancho imayyagpis cawanansipämi.

1 4 5

Page 414: Quechua  huamalies bible - new testament

414

10Naupancho cawanansipägaJesucristumi nogansi-raycu cruzchowanorgan. Saymi cutimushpan wanushcashgapis o cawaycashgapis paytachasquicog cagtaga gloriamanpushamäshunpä. 11Sayno cananpäcaycaptenga imaypisshacyäsinacuyashgayquinöla jucniquijucniquipis shacyäsinacuyayJesucristuta cushishlashuyacuyänayquipä.

Waugui-panicuna imanöpis cawayänanpä yäsishgan

12Mayor wauguicunata ali ricayay.Paycunaga Señorninsi Jesucristupa aliwilacuynintami yachasishunqui.Paycuna yachasishushpayquegatantyaycäsiyäshunqui imatapislutancunata mana rurayänayquipämi.13Yachasicog cayänanpä Tayta Dioschurash caycaptenga paycunata alichasquicuyay. Saynöpis manachiquinacuypa lapayqui shumagcawayay.

14Waugui-panicuna, guela cagcunatayäsiyay arucuyänanpä y laquishcaycagcunatapis shacyäsiyaycushicuyänanpä. Pipis Jesucristutachasquicushgana caycar shumag manayäracuptin shacyäsinqui paymanyäracunanpä. Pï-maypäpispacienciayqui casun. 15Runa mayiquichiquishuptiquipis gamcunaga amachiquiyaysu. Saypa trucanga imachöpisyanapar pï-maywanpis ali cawayay.16Imaypis cushishla cawayay. 17Imayhörapis Tayta Diosninsita manacuyay.18Ima päsashuptiquipis Tayta

Diosninsita agradëcicuyay. Jesucristutachasquicush cayaptiquimi saynoagradëcicur cawayänayquita TaytaDiosninsi munan.

19Santu Espíritutantyasishushgayquita manacagmanama churayaysu. 20,21Pipis: “TaytaDiosninsimi nimash” nir wilacuptinshumag tantyacuyay say wilacushganTayta Diosninsipa palabranmantincushganta o mana tincushgantapis.Tayta Diosninsipa palabranmantincuptenga chasquicuyay. 22Imatapisjusataga ama rurayaysu.

23Ali cawayta gomagninsi TaytaDiosninsi yanapaycuyäläshunqui paymunashganno imaypiscawayänayquipä. Saynöpiscuerpuyquita, almayquita yespirituyquitapis ali ricayculäsunJesucristo cutimur jusaynagtatariyäshunayquipä. 24SalvamagninsiTayta Diosninsi nishgancunata imaypiscumplinmi. Saymi imaypisyanapämäshun jusaynagtatarimänansipä.

Carta ushanan25Waugui-panicuna, gamcunapis

nogacunapä Tayta Diosninsitamanacuyay. 26Saycho jucniquijucniquipis cushi cushilasaludanacuyay. 27SeñorninsiJesucristupa wilacognin carmigamcunata në lapan waugui-panicunatacay cartata liyipäyänayquipä.

28Señorninsi Jesucristo gamcunatacuyapäshushpayqui imaypisyanapaycuyäläshunqui. [Amén.]

1 5

Page 415: Quechua  huamalies bible - new testament

415

Carta galaycunan

1 1Tesalónica marcacho caycagyäracog mayëcuna:

Wauguinsi Silaswan y Timoteuwanquimsäcunami noga Pablo cay cartatagamcunapä apaycäsiyämö. 2TaytaDiosninsita y Señorninsi Jesucristutamiruwacuycä cuyapäyäshushpayqui alicawayta goycuyäshunayquipä.

Jusalicogcunata Tayta Diosninsi juzgananpä cashgan

3Waugui-panicuna, Jesucristumanyäracuyashgayquita y jucniquijucniquipis cuyanacuyashgayquitamusyarmi nogacuna yupa cushicurTayta Diosta agradëcicuyä. 4Saymiwaugui-panicuna shuntacäyashganmanchar imaypis yarparcuyä runacuna

chiquiyäshuptiquipis Jesucristumanimaypis yäracuycäyashgayquita.

5Runacuna contrayqui sharcuyaptinnacarpis mana ajayaypa Jesucristumanyäracuyaptiquimi musyayä TaytaDiospa naupanman chänayquipäcashganta. 6Say contrayquisharcogcunataga juicio nalchömi TaytaDios juzgangapä. 7Cay pasachonacashgapis Señorninsi Jesucristoangilnincunawan chipipiycar cutimurmishuntacamäshun manana nacanansipä.

8Tayta Diosta mana cäsucurJesucristupa ali wilacuyninta manachasquicogcunataga in ernumanmigaycongapä. 9Paycunaga munayyogTayta Diospa naupanman manamichäyangapäsu. Saypa trucangain ernuchömi imayyagpis nacayangapä.10Jesucristuman yäracogcunami isanga

2 TESALONICENSESTesalónica marcacho tag waugui-panicunamanapóstol Pablo guepa cag cartata cartacushgan

Tesalónica marcaga Macedonia provinciachömi cargan. Macedoniaprovincianami Grecia nacioncho cargan. Tesalónica marcaman punta cag cartatamanarä apasirmi apóstol Pablo musyargan say marcacho waugui-panicunatachiquiycäyashganta. Saynöpis musyargan lutan yachasicogcuna: “Jesucristocutimunanpä tiempo cumplishganami” nir runacunata criyisir puriycäyashganta.Sayno niyashganta criyirmi waquin waugui-panicunaga manana arucuyargannasu.Saypa trucanga wayin wayin puricuyargan runapa vïdanta parlar.

Sayno caycäyashganta musyarmi apóstol Pablo cay cartata cartacorganTesalónica marcacho caycag waugui-panicunaman. Cay cartachömi tantyaserganJesucristo cutimunanpä caycaptin anticristo yurimunanpä cashganta (2.1-12) yrunapa vïdanta ashir puricuyänanpa trucanga arucuyänanpä cashgantapis (3.6-12).

Page 416: Quechua  huamalies bible - new testament

416

Tayta Diospa naupanchocushicuyashpan Señorninsi Jesucristutaadorayangapä. Saynömi gamcunapispaypa naupanman char cushishadorayanquipä. Sayno cangaJesucristupa ali wilacuynintawilacuyashgätacäsucuyashgayquipitami.

11Ali wilacuyta cäsucuyaptiquimiTayta Diosninsita waran waranmanacuyä imaypisyanapaycushunayquipä. Saynöpamialilata rurar imaypis payman yäracurcawayanquipä. 12Saynoyanapäshuptiquimi runacunatantyacuyashpan Señorninsi Jesucristutachasquicur payta alabayangapä. Saymigamcunapis gloriaman chäyaptiqui TaytaDiosninsiwan Señorninsi Jesucristocushish chasquicuyäshunquipä.

Jesucristo cutimunanpä cashgan

2 1Waugui-panicuna, SeñorninsiJesucristo cutimur

shuntacamänansipä cashganta shumagtantyacuyänayquitami munä.2Gamcunaga ama cäsupäyaysu:“Jesucristo cutimunanpä cag tiempocumplishganami” nir pipis lutantayachasishuptiqui. Saynöpis amacriyiyaysu: “Quiquin Diosninsimitantyasimash cutimunanpänacaycashganta” nir yachasishuptiqui.Saynöpis ama criyiyaysu: “Pabloapasimushgan cartachöpis saynölaminican” nir yachasishuptiquipis.3Jesucristo cutimunanpägaanticristurämi puntata shamonga.Saynöpis Jesucristo cutimunanpägapayta chasquicogcunapa contran ascarunacunami sharcuyanga. Saycunapäsarcuptinrämi Señorninsi Jesucristocutimonga.

4Anticristo shamorga manamimunangasu ni Diosninsita ni imatapis

runacuna adorayänanta, sinögaquiquilantana adorayänantami munanga.Saynöpis Dios-tucushpanmi Jerusaléntempluman yaycur jamanga lapantamandananpä. 5Sayno cananpä cashgantagagamcunata maynami wilapäyashcä.

6,7Saynöpis tantyasishcänamianticristuta ima saparaycashgantapis. Saysaparaycagta Tayta Diosninsijorguriptinnami anticristo yurimongapä.Anticristo manarä shamuptinpis Satanasgamaynami runacunata lutanta yarpaycäsinTayta Diosninsita mana cäsucuyänanpä.8Anticristo shamuptinnami SeñorninsiJesucristo chipipiycar cutimurin ernuman gaycongapä.

9Jesucristo manarä cutimuptinmiSatanaspa munayninwan anticristogatucuy-nirag milagrucunata rurangapä.10,11Milagrucunata rurarmi Jesucristupawilacuyninta mana chasquicogcunatacriyisenga Tayta Diosta adorananpatrucanga paylatana adorayänanpä.Saymi ali runa cashganta yarpar cushishchasquicuyangapä. 12Saynöpami TaytaDiosta mana cäsucur jusalicogcunalapanpis in ernucho nacayangapä.

Salvash canansipä Tayta Diosninsi acramashgansi

13Waugui-panicuna, manaräyuriyaptiquimi Tayta Diosninsiacrayäshushcanqui salvashcayänayquipä. Saypitami payta imaypisagradëcicuyä. Sayno acrash cayaptiquiSantu Espiritumi yanapaycäyäshunquiJesucristuta chasquicur Tayta Diosninsimunashganno cawayänayquipä.14Jesucristuta chasquicur salvashcayänayquipäga paypa aliwilacuynintami gamcunatawilapäyashcä. Saymi Jesucristochipipiycar cutimur gloriamanpushayäshunqui saycho cushishlaimayyagpis cawayänayquipä.

2 1 2

Page 417: Quechua  huamalies bible - new testament

417

15Waugui-panicuna, sayno cananpäcaycaptenga Jesucristuman imaypisyäracuyashpayqui ama gongäyaysucartapapis y shimilapapisyäsiyashgäcunata. 16,17SalvamagninsiSeñorninsi Jesucristo y cuyamagninsiTayta Diosninsi yanapaycuyäläshunquimana laquicuyänayquipä, pï-maytapisali shimilayquipa parlapäyänayquipä ypay munashgannöla cawayänayquipäpis.

Pablupä Tayta Diosta manacuyänanpä cashgan

3 1Waugui-panicuna, nogacunapäTayta Diosta manacuyay ali

wilacuyninta may-saymanpischäsiyänäpä. Payta manacuyaygamcunata wilapaptë cushishchasquicuyashgayquinöla waquinrunacunapis chasquicuyänanpä.2Saynöpis manacuyay Diosta manacäsucog runacuna manawanusiyämänanpä. Musyashgayquinöpismanami lapan runacunasu Tayta Diostacäsucur cawayan, sinöga waquilanmi.

3Tayta Diosninsega imaypisyanapaycäyäshunqui pay munashgannocawayänayquipämi. Saynöpiscuidaycäyäshunqui ima jusatapis Satanásmana jusalicasiyäshunayquipämi. 4Saynoyanapäyäshuptiquimi gamcuna imaypisyachasiyashgäta cäsucuyanquipä. 5TaytaDiosninsi yanapaycuyäläshunqui paycuyacog cashganno gamcunapis cuyacogcayänayquipä. Saynöpisyanapaycuyäläshunqui ima nacaychocarpis Jesucristo cawashgannocawayänayquipä.

Waugui-panicuna arucunanpä yäsishgan

6Nogacuna musyayashcä gamcunacagcho waquin waugui-panicunaarucuyänanpa trucan runapa vïdantaashilar puriycäyashganta. Saymi Señorninsi

Jesucristupa jutincho gamcunata yäsësay-nirag waugui-panicunawan manashuntacäyänayquipä.

7Musyayashgayquinöpis gamcuna cagchocar nogacuna aruyashcämi. Manamiimaypis arucunäpa trucan jitaräcorgäsu.8Pitapis manacuyänäpa trucangapachäcunapä imaypis aruyashcämi.9Jesucristupa apostolnin caycaptëyanapäyämänayqui captinpis aruyargägamcuna ricacamar arucuyänayquipämi.

10Gamcuna cagcho caycar maynamiyachasergä pipis aruyta mana munagtagapachanta mana garananpä. 11Saynoyachaycäsiptëpis ¿imanirtä waquinwaugui-panicuna arucuyänanpa trucangaruna imanöpis cawacushganta ricapälarpuriycäyan? 12Señorninsi Jesucristupajutinchömi sayno cawag waugui-panicunatanë: Wayin wayin puriyänayquipa trucangamicuyänayquipä arucuyay.

13Waugui-panicuna, mana ajayaypaali cagcunalata rurar imaypis cawayay.14,15Cay cartacho guelgamushgätamaygan waugui-panicunapis manachasquicuptenga mana rabianaylapashumag tantyasiyanqui cäsucuyänanpä.Tantyasiyaptiquipis mana cäsucuptengapengacunanpä paywan amashuntacäyaynasu.

Carta ushanan16Tayta Dios imaypis

yanapaycuyäshunqui ali cawanayquipä.Saynöpis lapayquita imaypisyanapaycuyäshunqui pay munashgannocawayänayquipä.

17Cay cartata dictashgänöla jucguelgapämash captinpis ushanantagaquiquëmi guelgarcamö. Lapancartacushgäcunachöpis ushanantagaimaypis quiquëmi guelgä. 18SeñorninsiJesucristo gamcunatacuyapäshushpayqui imaypisyanapaycuyäläshunqui. [Amén.]

2 2 3

Page 418: Quechua  huamalies bible - new testament

418

Carta galaycunan

1 1,2Waugui Timoteo:Cuyay surëno captiquimi noga Pablo

gampä cay cartata cartacaycämö.Salvacog Tayta Diosninsi yyäracushgansi Señorninsi Jesucristumiacrarcamar churamash apostolnincanäpä. Saymi Tayta Diosninsita ySeñorninsi Jesucristutapis manacuycäcuyapäshunayquipä, lapanjusayquicunata perdonashunayquipä yali cawayta goshunayquipäpis.

Lutan yachasicogcunata michänanpä Timoteuta yäsishgan

3Macedonia provinciaman aywacurmiEfeso marcacho gamta cachaycamorgälutan yachasicogcuna yachasiptinmichänayquipä. 4Say lutanyachasicogcunaga quiquinpayarpaylanpitami yachaycäsiyan.Saynöpis paycunaga Moisésguelgashgan leycunaman yaparcur unay

runacuna maygan casta cashgalantamiyachaycäsiyan. Sayno yachasiyaptinmiwaugui-panicuna Tayta Diosmanyäracuyänanpa trucangamanacagcunapita rimanacularcawaycäyan. 5Manacagcunapita manarimanacuyänanpä waugui-panicunatayachasinqui say lutan yachasicogcunatamana chasquipäyänanpä. Saynöpisyachasinqui rimanacuyänanpa trucancuyanacur cawayänanpä. Cuyanacurcawayänanpäga mana jusalicuypacawayäsun, pï-maywanpis alicawayäsun y lapan shongunwan TaytaDiosninsiman yäracuyäsun.

6Say lutan yachasicogcunaga manamisayta tantyayansu. Mana tantyarmimanacagcunalata yachaycäsiyan.7Paycunaga Tayta Diosninsipaleynincunata ali yachaseg-tucuyashpanmirunacuna alabayänalanta munayan.Sayno carpis manami rasunpaypagatantyayansu leynincunata Tayta Diosninsiimapä gomashgansitapis.

1 TIMOTEOTimoteuman apóstol Pablo

punta cag cartata cartacushgan

Timoteoga magta cashganpita-pasami apóstol Pabluwan purergan Jesucristupawilacuyninta wilacur. Nircurnami Timoteuta Pablo churargan Efeso marcachowaugui-panicunata yachasinanpä. Saycho paycunata imano yachasinanpäcashgantapis musyananpämi cay cartata payman apasergan. Cananpis cay cartataliyir yachacunsi Tayta Diosninsi munashganno shumag cawanansipämi.Timoteupita masta musyayänayquipä liyinqui Hechos 16.1-3; 17.14-15; 18.5;19.22; 20.4; Filipenses 2.19-22; 2 Timoteo 1.5; 3.15; Hebreos 13.23.

Page 419: Quechua  huamalies bible - new testament

419

8Tayta Diosninsipa leynincunatayachaserga shumag yachasishun.9Leynincunata Tayta Diosninsigomashcansi manami jusaynagrunacunata corriginanpäsu, sinögajusalicogcunata corriginanpämi. Saymisay leynincuna caycan manacäsucogcunapä, yu runacunapä,jusasapacunapä, Diosta manarespitagcunapä, taytantawan mamantamagagcunapä y runa mayintawanusegcunapäpis. 10Saynöpis paypaleynincuna caycan chïnäcur waynäcur,olgupura warmiwannöpisjusalicogcunapä, warmipurarunawannöpis jusalicogcunapä, ashmaycananpä runa mayinta ranticogcunapä,lulacogcunapä y Jesucristupawilacuyninta mana cäsucur ima jusatajusalicogcunapäpis. 11Jusalicuycunatacacharinansipä Tayta Diosninsipaleynincuna nishgannölami Jesucristupaali wilacuyninpis nican. Wilacuynintawilacunäpämi Tayta Diosninsichuramash.

Pabluta Tayta Dios cuyapashgan12Señorninsi Jesucristutami agradëcicö

wilacuyninta wilacunäpä imaypisyanapämashganpita. Fiyu runacaycaptëpis cuyapämashpanmi acramashwilacuyninta wilacur purinäpä.13Jesucristuta manarä chasquicur paytamanacagmanmi churargä. Saymipayman yäracogcunatapis ashi ashiycurcarcilman wichgasergä. Sayno rurarpismanami tantyargäsu lutantaruraycashgäta. Mana musyaynëpalutanta rurash captëmi Tayta Diosninsicuyapämashpan perdonamash.14Perdonamashpanmi tantyasimashJesucristuman shumag yäracunäpä ypï-maytapis cuyapänäpä.

15Jusasapa runacunataperdonananpämi Jesucristo cay

pasaman shamorgan. Saygarasunpaypami caycan. Saymi nogatapisJesucristo perdonamash, lapanrunacunapita más jusayog caycaptëpis.16Sayno perdonamashganta musyarmiwaquin runacunapis tantyacuycäyanpaycunatapis perdonar salvananpäcashganta. 17¡Saymi Tayta Diosninsitaimaypis alabanansi! ¡Paymi lapanpäpismunayyog, imayyagpis cawag y manaricacag Dios caycan! ¡Manami pipispaynöga munayyog cansu! ¡Amén!

Jesucristupa wilacuyninta Timoteo imaypis wilacunanpä yäsishgan

18Cuyay waugui Timoteo, imaypiswilacunayquipä wauguicunashacyäsiyäshushgayquita ama gongaysu.Mana gongarga ali soldädo managueshpiypa pelyashgannömi gampismana cachariypa Jesucristupawilacuyninta imaypis wilacunquipä.19Sayno wilacuycarga Jesucristumanyäracur lutancunata ama ruraysu.

Waquin runacunaga, Jesucristupawilacuyninta yachacush caycarpislutantami yachaycäsiyan. Paycunagamananami Jesucristumanyäracuyannasu. 20SaynölamiAlejandruwan Himeneupislutancunatana yachaycäsiyan. Saymipaycunata michashcä Jesucristumanyäracogcunawan mananashuntacäyänanpä. Manashuntacäyaptinnami Satanás imanacaycunawanpis nacasenga. Saynonacarga capascher tantyacur lutantayachaycäsishganta cachariyanmanpis.

Tayta Diosninsitamanacunansipä yäsicuy

2 1Timoteo, waugui-panicunatashacyäsinqui Tayta Diosninsita

agradëcicur lapan runacunapä imaypismanacuyänanpä. 2Saynöpis Tayta

1 1 2

Page 420: Quechua  huamalies bible - new testament

420

Diosninsita manacuyäsun naciónmandag reycuna y waquinautoridäcunapis ali mandayänanpä. Alimandayänanpä Tayta Diosninsiyanapaptinmi nogansipis tranquïlocawar Tayta Diosninsi munashgannocawashunpä.

3Lapan runacunapä Tayta Diostamanacorga pay munashgannömimanacuycansi. 4Payga munan lapanrunacuna, ali wilacuyninta chasquicur,salvash cayänantami. 5Paypawilacuynenga caynömi nican:

Pï-maypäpis juclaylami TaytaDiosninsega.

Saynöpis Tayta Dioswan alicawanansipä juc runalamisalvamagninsi.

Say salvamagninsi runagaJesucristumi caycan.

6 Paymi wanush lapan runacunataTayta Diosninsi perdonarsalvananpä.

Sayno salvacog cashgantagamay-saychöpiswilacuycäyanmi.

7Say wilacuyta wilacunäpämi TaytaDiosninsi churamash. Saymi apostolnincar may-saychöpis mana Israelrunacunata ali wilacuynintayachaycäsë.

8May-saychöpis shuntacäyashganchoTayta Diosta manacuyänanpägawauguicuna manami piwanpisrimanacuyashgasu cayanman ni pitapisnanaparaycäyanmansu. 9Warmicunapispengacuypäga ama jaticuyäsunsu.Saynöpis ama yarpachacuyäsunsuagsanta aläpa alsacuyänanpä ni aläpaadornacuyänanpäpis. 10Fïnumödanalapä yarpachacuyänanpatrucanga Dios munashganno alicunatarurar cawayänanpä yarpachacuyäsun.

11Iglesiacho yachasiyashgantawarmicuna upälala chasquicuyäsun.

12-14Musyashgansinöpis Adantacamarcurrämi Evata Tayta Diosninsicamargan. Saynöpis manami AdantasuSatanás engañargan Tayta Diosninsimandashgancunata mana cäsucunanpä,sinöga Evatami. Saymishuntacäyashgancho warmicunaolgucunata yachasiyanmansu nimandayanmanpissu. 15Sayno cananpatrucanga warmicuna wawancunatashumag ashmayäsun. Nircur TaytaDiosninsiman yäracur pï-maywanpiscuyanacur cawayäsun. Sayno cawargasalvacuyangami.

Mayor waugui imanocayänanpä cashganpis

3 1Musyashgayquinöpiswaugui-panicuna niyan: Mayor

waugui cayta munagcunaga alitamiyarpaycäyan. 2Mayor wauguicunacayanman pipitapis mana jamurash, jucwarmiyogla, shumag tantyacog, shumagyarpachacurir imatapis rurag,respëtuyog, runa mayinta cuyaparposädasicog y yachasinanpähabilidäyog. 3Saynöpis cayanman manaupyag, pitapis mana wajupag, pitapiscuyapag y guellaylapä mana wachacash.4Surincunata y wayincho tagcunatapisshumag ashmayanman. Saynöpissurincunata yachasiyanman cäsucog carpï-maytapis respitayänanpä.5Surincunata shumag mana ashmarga¿imanöparä Jesucristutachasquicogcunatapis shumagyachasiyanman? 6SaynöpisJesucristuman sayrä yäracuycagcunagamanami mayor waugui cayanmansu.Mayor waugui cayänanpä churayaptincapascher yachag-tucuyanmanpis.Sayno yachag-tucorga Satanás castigashcashgannömi paycunapis castigashcayangapä. 7Mayor wauguicunagacayanman pï-maypitapis ali ricash.

1 2 3

Page 421: Quechua  huamalies bible - new testament

421

a 3.8 Diäconoga imachöpis yanapäcog cayänanpä cag acrash wauguimi caycäyan.

Mana ali cawarga Satanásmunashgantami ruraycan. Saymi manaali cawashganta ricar Jesucristupawilacuyninta parlapaptinpis runacunachasquicuyanganasu.

Diäconucuna imanocayänanpä cashganpis

8Saynöpis diäconucunagaa cayanmanali ricash, rasun caglata parlag, manaupyag y mana saqueapacog.9Jesucristupa wilacuynintayachacuyashgannöla mana jusalicuypacawayanman. 10Sayno alicawayashganta ricaycurrä diáconocayänanpäga churash casun.

11Saynöla diaconïsapis canman aliricash, pipa washantapis mana parlag,shumag tantyacog y Tayta Diosninsimunashganno imaypis cawag.

12Diäconucunaga juc warmiyoglacayanman. Saynöpis surincunata ywayincho tagcunatapis shumagyachasiyanman Tayta Diosninsimunashganno cawayänanpä.

13Ali cawagcunata diácono cananpächurayaptenga pï-maypisrespitayangapämi. Saymi Jesucristupawilacuyninta parlapaptinpischasquicuyangapä.

Pablo imapä cay cartata cartacushganpis

14Timoteo, gam cagman shamuytayarparpis puntataga cay cartalatamicartacarcamö. 15Jucla manashamuptëpis cay cartata liyirnamitantyanquipä Jesucristutachasquicogcunata imano ricanayquipäcashgantapis. Jesucristutachasquicogcunaga Tayta Diospawamrancunami caycäyan.Paycunatami Tayta Diosninsi churash

wilacuyninta pï-maytapis shumagtantyasiyänanpä.

16Lapansimi musyansi Jesucristupawilacuynin lapanpitapis más alicashganta. Saymi himnutapis cantansi:

Jesucristumi runanöla yurergan.Wanushganpita Santu Espiritumi

cawarisimorgan.Angilcunapis paytami adoraycäyan.May-saychöpis wilacuynin

wilacushmi caycan.May-saychöpis paymanmi

yäracuycäyan.Gloriaman cutirmi Tayta Diospa

naupanchöna caycan.

Lapan micuyta micunansipä y majayog canansipäpis yäsicuy

4 1Santu Espiritumi tantyasimansiguepacunataga waquin runacuna

Jesucristuta chasquicurcurpis lutanyachasicogcunata chasquipäyänanpäcayashganta. Say lutanyachasicogcunaga Satanásmunashgantami yachasiyangapä.2Paycunaga lulacuyashpanmi ishcaycära cayanga. Saymi lutancunatayachasirpis paycunataga imapisgocuyangasu.

3,4Canan wisanpis lutanyachasicogcuna yachaycäsiyan majayogcay mana ali cashgantami. Saynöpisyachaycäsiyan waquin cag micuycunatamana micuyänanpämi. Saycuna manaali cashganta paycuna niyaptinpis TaytaDiosninsi camashgancunaga lapanpisalimi caycan. Saymi lapanmicuycunapis ali caycan Jesucristumanyäracogcuna agradëcicur micuyänanpä.Majayog caypis Tayta Diosninsipitarämicaycan. Sayno caycaptengamanacagman ama churashunsu. 5TaytaDiosninsipa palabranchöpis nicämansi

1 3 4

Page 422: Quechua  huamalies bible - new testament

422

b 4.5 Majayog cay ali cashganta nican Génesis 2.18-cho. Imayca micuypis ali cashganta nicanGénesis 9.3-cho y San Marcos 7.18-20-cho. c 4.12 Waquenga “magtalarä” ninanpa trucanga“mözularä” niyanmi. d 5.1 Waquenga “magtacunatapis” ninanpa trucanga “mözucunatapis”niyanmi.

micuycunapis y majayog caypis alicashgantami.b

Jesucristo munashganno ali yachasicog cayänanpä yäsishgan

6Cay cartacho guelgashgäcunatawaugui-panicunata yachasiy. SaynöpisJesucristupa wilacuyninta imaypisyachacuy. Saynöpami Jesucristomunashganno ali yachasicog canquipä.

7Ama chasquipaysu runacuna lutantayachasishgancunataga. Lutanyachasicuyta chasquicunayquipatrucanga Tayta Diosninsi munashgannowaran waran caway. 8Tayta Diosninsimunashganno cawayga más alimicaycan fïsicata rurashgansipitapis. Físicarurayga cay pasachocawashgansiyaglami ali caycan. TaytaDiosninsi munashganno cawaymi isangacay pasacho y gloriachöpis alicawanansipä caycan. 9Sayyäsishgäcunata lapan runacunapischasquicuyaptenga alimi canga. 10TaytaDiosninsi munashganno cawaylapanpitapis más ali cashgantamusyarmi imano nacarpis paymunashganno imaypis cawaycansi.Saymi may-saychöpis wilacuynintawilacuycansi Jesucristuta pï-maypischasquicuyänanpä. Paytachasquicuyaptenga pï-maytapis TaytaDiosninsi salvangami.

11Cay nishgäcunata mana gongaypalapan runacunata yachasiy.12“Magtalaräc caycar ¿imanöpatäTimoteo yachasimäshun?” nir runacunaniyaptinpis ali shimilayquipapï-maytapis parlapay. Saynöpis manajusalicuypa caway, runa mayiquita

cuyapay y Tayta Diosninsiman imaypisyäracuy. Sayno cawaptiquimi yäracogmayinsicuna ricacur tantyacuyangapäpaycunapis Dios munashgannocawayänanpä. 13Chämushgäyag TaytaDiosninsipa palabrantawaugui-panicunata liyipanqui,yachasinqui y shacyäsinqui paymunashganno cawayänanpä. 14Aliwilacuyta wilacunayquipä SantuEspiritupita habilidäta chasquishcaycarga imaypis wilacuy. Sayhabilidäta chasquishgayquitaga SantuEspiritumi mayor wauguicunatatantyasergan. Saymi umayquimanmaquinta churaycur gampä TaytaDiosta manacuyargan wilacurpurinayquipä.

15Say yäsishgäcunata lapanta managongaypa imaypis ruray. Yäsishgänölaali cawashgayquita ricashushpayquimirunacuna tantyayanga Tayta Diosninsimunashganno cawaycashgayquita.16Cuidä jusalicunquiman. Saynöpiscuidä lutanta yachasinquiman. Rasuncaglata yachasir Tayta Diosninsimunashgannöla imaypis caway. Saynocawashpayquimi quiquiquipis yyachasishgayquicunatachasquicogcunapis Tayta Diosninsipanaupanman chäyanquipä.

Yäracog mayincunata respitananpä Timoteuta yäsishgan

5 1Lutancunata ruraptinauquincunata ama olgutupaysu.

Saypa trucanga taytayquitanorespitashpayqui ali shimilayquipatantyasiy. Magtacunatapisdwauguiquitano ali shimilayquipa

1 4 5

Page 423: Quechua  huamalies bible - new testament

423

e 5.16 Waquenga “magtana” ninanpa trucanga “mözuna” niyanmi.

tantyasiy. 2Chacwancunatapismamayquitano respitashpayqui alishimilayquipa tantyasiy. Saynölajipashcunatapis paniquitano respitay.

Viüdacunata yanapänanpä yäsishgan

3Castaynag cag viüdacunatagawaugui-panicuna imalawanpisyanapäyäsun. 4Wawayog cag owilcayog cag viüdacunatagawawancuna y wilcancunanayanapäyäsun. Paycuna amagongäyäsunsu quiquincunatapis cuyarimano ashmashgantapis. Mamanta oawilanta yanapaptinmi Tayta Diosninsicushicun.

5Waugui-panicuna yanapäyänanpäcag viüdacunaga cayäsun pïninpis manacagcuna, Tayta Diosman yäracogcuna yimaypis payta manacogcuna. 6Lutanrurayman uman churacash cawagviüdacunataga waugui-panicuna amayanapäyäsunsu. Sayno cag viüdacunagacawaycarpis wanush-japuymi caycäyan.7Sayta waugui-panicunata yachasiy.Yachasishgayquino viüdacunatayanapäyaptinmi waugui-panicunatarunacuna jamuräyangasu. 8Mayganpismamanta, awilanta y wayinchotagcunata mana yanaparga Jesucristupawilacuyninta manacagmanmichuraycan. Sayno carmi payga TaytaDiosta mana cäsucog runanöla caycan.

9,10Yanapänapä cag viüdacunagasogta chunca (60) watayogrä cayanman.Saynöpis cayanman juc runalawan tash,alita rurashganpita shumag ricash,wamrancunata shumag ashmash,wayinman chagcunata posädaseg,Diosman yäracogcunata ali shongunwanyanapag, muchogcunata cuyapag y alitarurag.

11Manarä sogta chunca (60) watayogcag viüdacunataga manamichuranquimansu yanapänapä cagviüdacunapa listanmanga. Listachocagcunaga Jesucristuta promitiyanyäracog mayincunata imachöpisyanapar mana yapapacuylapacawayänanpämi. Jipashlarä cagviüdacunaga Jesucristuta saynopromitircurpis avëcis yapay runayogcayänalanpä yarpachacuyan.12Yarpachacushganno yapapacurmiJesucristuta promitishgantapis manacumplir jusayog ricacun. 13Waquinnamiwayincho ima ruraynincunatapiscacharir wayin wayin puricuyan runapawashanta parlar. Saynöpis runacunapavïdanta ashir manacagcunata rimarpuricuyan.

14,15Sayno purirmi paycunaga Satanásmunashganta rurar jusalicurnacawaycäyan. Sayno captinmi jipash cagviüdacunaga listaman yaycuyanmansu.Yaycuyänanpa trucanga runawan yapaytäyanman. Saynöpami manana wayinwayin puriyanganasu pipäpismanacagcunata parlar, sinögawawancunata ashmar wayincho cagruraynincunatanami rurayangapä.Sayno cawayaptenga mananami pipispaycunata jamuräyanganasu.

16Viüdacunapa wawancuna magtanaeo jipashna carga paycuna mamantaashmayäsun. Saynöpamiwaugui-panicuna shuntayashgangaaypanga castaynag cag viüdacunatayanapäyänanpä.

Mayor wauguicuna shumag ricash cayänanpä cashgan

17Timoteo, waugui-panicunatayachasinqui mayor wauguicunatashumag respitayänanpä. Saynöpis

1 5

Page 424: Quechua  huamalies bible - new testament

424

f 5.18 Deuteronomio 25.4; San Lucas 10.7.

yachasinqui yachasishganpita shumagpägayänanpä. 18Tayta Diosninsipapalabranchöpis caynömi nican:

“Yuntatapis ama arusiysu pachantamana garaylapaga.”

Saynöpis caynömi nican:“Arupacogcunaga aruyashganpita

pägash cayäsun.”f19Maygan mayor wauguipäpis

jusalicuycashganta juc runala niptengaama criyiysu. Jusalicuycashganta ishcayo quimsa runacuna nishuptiqui isangasay mayor wauguiman aywarjusalicuycashganta cacharinanpätantyasinqui. 20Jusalicuycashgantamana cachariptenga payta rimaywaugui-panicunapa naupancho. Saynorimaptiquimi waquinpis mansapacurtantyaconga mana jusalicuyänanpä.21Pipapis favornin mana sharcuylapasay nishgänöla lapantapis shumag ruray.Tayta Diosninsi, surin Jesucristo yangilcunapis musyaycäyanmi gamtasayno nishgäta.

22Pitapis mayor waugui cananpächuranayquipäga shumagrä musyayimano cawashgantapis. Jusalicuycagtamayor waugui cananpä churargagampis jusayogmi canquipä.Quiquiquipis Tayta Diosninsimunashgannöla caway.

23Pacha nanaywan saynölagueshyarga yaculata upunayquipatrucanga jampilapä vïnutapis upunqui.

24Waquin runacuna jusalicuyashgangajuclami musyacan. Waquin runacunapajusancunami isanga ajatarä musyacan.Sayno caycaptenga imano cashgantapismanarä musyar Diospa wilacuynintayachasicog cananpä ama juclagachuraysu. Saypa trucanga ali o mana alicashgantapis musyaycurrä churanqui.25Saynöpis alita rurashgancuna

waquinpaga juclami musyacan.Waquinpami isanga nircurrä musyacan.

Patronninta respitar cäsucunanpä ashmaycunata yäsishgan

6 1Tayta Diosninsiman yäracushcaycarnaga ashmaycuna shumag

cäsucuyäsun patronninta. SaynöpamiTayta Diosninsita y wilacuyninta pipismanacagman churangasu.2Jesucristuman yäracog mayinpatronnin captinpis ashmaynin respitarimaypis cäsucusun. Ama yarpanmansuyäracog mayin cashganpita manarespitananpä cashganta. Ashmaycunasayno cayänanpä shumag yachasinqui.

Pobri carpis cashgalanwan cushish cawanansipä yäsicuy

3Waquin runacunaga: “SeñorninsiJesucristupa ali wilacuyninta yachasë”nicarpis lutantami yachaycäsiyan.4Yachasishgancuna más ali cashgantayarparpis paycunagamanacagcunalatami yachasiyan.Yachag-tucur lutanta yachasiyaptinmirunacuna cawayan chiquinacur,ashlinacur y resientisinacur.5Manacagcunata yachasiyashgannölamiquiquinpurapis manacagcunalapitarimanacuyan. Paycunaga manamitantyayansu Jesucristupa wilacuyninima cashgantapis.

Saynöpis say lutan yachasicogcunagarïcuyayta yarparmi yachasiyan.Paycunaga yarpäyan rïcu caylacho alicaway cashgantami. [Paycunawanga amashuntacäyaypissu.] 6Ali cawayga manamirïcu caychöräsu caycan. Saypa trucangarïcu carpis o pobri carpis Tayta Diosninsimunashganno cawaymi más alega caycan.7Jinaylami yurishcansi. Saynölamiwanurpis jinayla aywacushunpä. 8Juc

1 5 6

Page 425: Quechua  huamalies bible - new testament

425

vïdaman imatapis mana apanansipäcaycaptenga nistashgansicunata TaytaDiosninsi puestupämashgansiwancushishla cawashun.

9,10Rïcu caylata munagcunatariyashgalanwanga manacontentacuyashpanmi imayca lutanruraycunaman churacäyan. Saynocawayashganpita yupami nacayangapä.Waquin waugui-panicunapis rïcuyaylapäyarpachacurmi Jesucristuman mananayäracuyannasu. Sayno cayashganpitamicananpis nacaycäyan.

Tayta Diosninsi munashganno cawananpä yäsishgan

11Timoteo, Tayta Diosta chasquicushcaycarga lutancunata ama ruraysu. Rïcucanayquipä yarpachacunayquipatrucanga yarpachacuy Tayta Diosninsimunashganta imaypis ruranayquipä,paylaman yäracunayquipä, runamayiquita cuyapänayquipä, imacaptinpis pacenciacunayquipä y pitapismanacagman mana churanayquipä.

12Guërracho soldäducuna managueshpiypa pelyashganno gampis manaajayaypa Tayta Diosninsi munashgannömicawanayqui. Paypa naupancho imayyagpiscawanayquipämi Tayta Diosninsiacrashushcanqui. Say cawaytachasquishcanqui yäracog mayinsicunapanaupancho Jesucristo munashganno imaypiscawanayquipä cashganta promitirmi. Saytamana gongaylapa yarparay.

13Timoteo, ama gongaysuJesucristupis wanushganyag TaytaDiosninsi munashganno cawashganta.Wanusish cananpä cashganta musyarpisPoncio-Pilätupa naupancho manamansacuypami Israel runacunapamandagnin rey cashganta nergan. Saymicawayta gomagninsi Tayta Dios y surinJesucristupis ricaycämashga gamta në:14Tayta Diosninsi nishgancunata

lapantapis mana gongaylapa cumpliySeñorninsi Jesucristo cutimushganyag.

15Señorninsi Jesucristutaga elagpitamiTayta Diosninsi cay pasamancachamonga. Tayta Diosninsegamunayyogmi caycan nación mandagreycunapä, autoridäcunapä ypï-maypäpis. 16Payga imayyagpiscawagmi y yupa chipipiycagchömicaycan. Paytaga manami pipis ricansu.May-saychöpis lapan runacuna paytaalabaycuyäläsun. Paypa maquincholapan runacunapis caycuyäsun. Amén.

17Musyansimi riquëzacunagaushacagla cashganta. Saymi rïcu cagwaugui-panicunata yachasinayqui rïcucayashganpita mana runa-tucuyänanpä.Saynöpis yachasinqui riquëzancunamanatiënicuyänanpa trucangaDiosnilansiman yäracuyänanpä. Paymiimachöpis yanapämansi lapannistashgansicunata tarinansipä.18Saynöpis rïcucunata yachasinqui runamayinta ali ricayänanpä ymuchogcunatapis yanapäyänanpä.19Tayta Diosninsiman yäracur alicunatarurarmi rïcucuna gloriacho riquëzantachuracogno caycäyan. Saynöpamigloriacho mana ushacag cawaytatariyanga y cay pasachöpis alicawayangapä.

Carta ushanan20Timoteo, cay cartacho

yachasishgäcunataga mana gongaylaparuray. Ama cäsupaysu lutanyachasicogcunataga. Say runacunagayachag cayashganta yarparpismanacagcunalatami yachasiyan.21Waquenga sayno lutancunatayachasirmi Jesucristupa wilacuynintacäsucuyannasu.

Gamta y gamwan caycagcunatapisTayta Diosninsi imaypisyanapaycuyäläshunqui. [Amén.]

1 6

Page 426: Quechua  huamalies bible - new testament

426

Carta galaycunan

1 1,2Waugui Timoteo:Cuyay surëno captiquimi noga

Pablo gampä cay cartata cartacaycämö.Gampämi Tayta Diosninsita ySeñorninsi Jesucristutapis manacuycäimaypis cuyapäshunayquipä y alicawayta goshunayquipäpis.

Señorninsi Jesucristupa apostolnincanäpämi Tayta Diosninsi acramash.Saymi may-saychöpis wilacuycäJesucristupa wilacuyninta. Saywilacuyta chasquicur Jesucristumanyäracogcunaga cay pasacho ygloriachöpis cushishmi cawayangapä.

Timoteupä Tayta Diosta Pablo manacushgan

3Timoteo, unay castäcunacawayashganno nogapis Tayta Diosmunashganno cawarmi paytaagradëcicuycä imaypisyanapaycäshushgayquipita. Saymiwaran waran Tayta Diosta gampä

manacuycä saynöla imaypisyanapäshunayquipä. 4Wagaycagtacacharimushgäta yarparmi laquicuycä.Saymi gamwan tincuyta munaycäimano caycashgayquitapiswilapämänayquipä. 5Noga musyämiTayta Diosninsiman yäracur paymunashganno cawaycashgayquita.Sayno cawaycanqui awilayqui Loida ymamayqui Eunicipis Tayta Diosmanyäracur cawayashgannömi.

Jesucristupa wilacuyninta pitapis mana mansapaypa Timoteo

wilacunanpä yäsishgan6Tayta Diosninsiman shumag

yäracushgayquita musyarmi gamtayarpaycäsë Jesucristupa wilacuynintamana mansapaypa wilacunayquipä.Pitapis mana mansapaypawilacunayquipäga Santu Espiritumiimaypis yanapaycäshunqui. Saynoyanapaycäshunqui umayquimanmaquëta churaycur gampä Tayta Diostamanacushgä junagpita-pasami.

2 TIMOTEOTimoteuman apóstol Pablo

guepa cag cartata cartacushgan

Roma carcilcho caycarmi apóstol Pablo cay cartata cartacorgan Timoteuman.Timoteoga Efeso marcachömi say wisan waugui-panicunata Jesucristupawilacuyninta yachaycäsergan. Jesucristupa wilacuyninta wilacushganpitamiautoridäcuna Pabluta wanusiyänanpäna caycäyargan. Saymi manarä wanurTimoteuman cartacorgan imaypis Tayta Diosninsi munashganno cawananpäyäsishpan.

Page 427: Quechua  huamalies bible - new testament

427

7Manami pitapis mansanansipäsu TaytaDiosninsega Santu Espiritutanogansiman cachamush, sinöga manamansapaypa ali wilacuyninta pitapiswilapänansipä, pï-maytapiscuyapänansipä y shumag tantyacuycurimatapis ruranansipämi.

8Santu Espíritu saynoyanapaycäshuptiquega manapengacuypa Jesucristupa wilacuynintawilacuy. Saynöpis ama pengacuysu aliwilacuyninta wilacushgäpita wanusicogrunatano prësu wichgaräsiyämaptinpis.Saypa trucanga runacunanacasiyäshuptiquipis ali wilacuynintaimaypis wilacuy. Saynowilacunayquipämi Tayta Diosninsiimaypis yanapaycäshunqui.

Tayta Diosninsi salvamashgansita Pablo wilacushgan

9Tayta Diosninsega jusansicunataperdonar salvamashcansi paymunashgannöna cawanansipämi.Salvamänansipäga manami imatapisalita rurashcansisu. Saypa trucangajusayog cashgapis cuyapämashpansimisalvamashcansi. Cuyapämashpansisayno salvamänansipäga TaytaDiosninsi cay pasata manarä camarmimayna acramargansi. 10SaymiJesucristuta cay pasamansalvamänansipä Tayta Diosninsicachamorgan. Paypa wilacuynintachasquicur salvash carnamiwanushpansi pamparashgalansichögaquëdashunpänasu, sinöga cawarircamurgloriachömi imayyagpis cawashunpä.

11Jesucristupa wilacuyninta wilacurpurinäpämi Tayta Diosninsi nogataacramash. Saymi apostolnin carpï-maytapis say ali wilacuytayachaycäsë. 12Sayno wilacushgäpitamicarcilcho wichgaraycä. Jesucristupawilacuyninta wilacushgäpita carcilcho

wichgararpis manami pengacösu. Imanonacarpis noga musyä payman yäracuptëgloriaman pushamänanpä cashgantami.

13Timoteo, Jesucristupa wilacuynintayachasishgänöla gampis yachasinqui.Saynöpis Jesucristuman imaypisyäracunqui y pï-maytapis cuyapanqui.14Jesucristupa wilacuyninta pipislutanta yachasiptengawaugui-panicunata tantyasinqui saylutan yachasishgancunata manachasquipäyänanpä. TantyasinayquipägaSantu Espiritumi yanapäshunquipä.Paymi shongunsicho imaypis caycanyanapämänansipä.

Pabluta Onesíforo ali yanapashgan15Musyashgayquinöpis Asia

provinciacho tag waugui-panicunasaysicami Jesucristupa wilacuynintawilacushgäta manana criyiyannasu.Saynömi Figeluwan HermogenispisJesucristupa wilacuyninta wilacushgätamanana cäsucuyannasu.

16,17Onesíforumi isanga Romamanchaycamur jucla ashimargantarimashganyag. Carcilcho prësucaycaptë yanapämashganpita runacunajamuräyänanpä cashganta musyarpispayga mana pengacuypami imaypiswatucamash. Paypa wayinchotagcunapä Tayta Diosninsipabendicionnin cayculäsun. 18SaynölamiEfeso marcachöpis payga shumagyanapämashcansi. Señorninsi Jesucristopayta cuyapayculäsun runacunatajuzganan junag.

Jesucristupa ali wilacuyninta Timoteo mana ajayaypa wilacunanpä yäsishgan

2 1Timoteo, Jesucristoyanapaycäshuptiquega mana

ajayaypa ali wilacuyninta wilacuy.2Saynöpis wilacuyta munag cag

2 1 2

Page 428: Quechua  huamalies bible - new testament

428

a 2.12 Jesucristo munashganno cawagcuna paywan mandayänanpä cagta másmusyanayquipä liyinqui Apocalipsis 20.4-6.

wauguicunata acraycur nogayachasishgäcunata yachasinqui.Saynöpami paycunapis yachacurcurJesucristupa ali wilacuynintayachasiyangapä.

3Imano nacarpis Jesucristupawilacuyninta imaypis wilacunqui. Saynowilacunayquipäga yarpachacunqui alisoldädo cashganno gampis canayquipä.4Manami pï soldädupis soldädocaycashganpita quiquinpa aruyninmanarog aywacunsu. Saypa trucanga imanonacarpis mandagnin nishgantami ruran.5Saynölami puclagcunapis premiutagänayänanpä puntataga shumagräentrenayan. Shumag mana entrenargapuclayta mana camäpacuyashpanpremiuta manami chasquiyangapäsu.6Saynöpis cosechapacogcunaga päguntachasquiyänanpä puntata arunrämi. 7Saynishgäcunata shumag yarpachacuptiquegaTayta Diosninsimi yanapäshunquiJesucristupa ali wilacuyninta manaajayaypa wilacunayquipä.

8Timoteo, musyashgayquinöpis TaytaDiosninsimi Jesucristuta cawarisimorgan.Saynöpis pay promitishgannölami reyDavid castapita Jesucristo yurergan.Saycunataga ama gongaysu. Nogapissayno cashgantami wilacuycä. 9Saynöpissay ali wilacuyta wilacushgäpitami

yupa nacashcä. Cananpis imayca runawanusegnömi carcilcho wichgaraycä.Carcilcho wichgaraptëpis Jesucristupawilacuynintaga imapis manami sapansu.Saypa trucanga may-saychöpis saywilacuyninta wauguicunawilacuycäyanmi. 10Saymi imano nacarpismana ajayaypa Jesucristupawilacuyninta wilacuycä. SaynöpamiTayta Diosninsi acrashgan cagcunaJesucristuta chasquicur salvacuyangapä.

11Cay cantashgansicunaga rasuncagtami nican:

Jesucristuman yäracushgansipitarunacuna wanusimashgapiscawarircamur imayyagpis paypanaupanchömi cawashunpä.

12 Wanushgansiyag pay munashgannocawarga paywanmi imayyagpismandashunpä.a

Payta ñëgashgaga nogansitapisñëgamäshunpämi.

13 Wanushgansiyag sirvinansipäpromitircur mana cumplishgapisJesucristoga perdonacog carmiperdonta manacushga imaypisperdonamansi.

Lutan yachasicuycunata mana yachasinanpä yäsishgan

14Say cantashgansicho nishgantagawaugui-panicunata imaypis yarpäsiy.Saynöpis tantyasiy Tayta Diospapalabranta yachacuyashganpita manayachag-tucuyänanpä. Saynoyachag-tucorga manami yachacuyangasuTayta Diosninsi munashgannocawayänanpä. Sayno cashganta ricarmiwaquin waugui-panicunapis shuntacaytamanana munayanganasu.

15Tayta Diosninsi munashgannoimaypis cawanqui. Saynöpis Jesucristupawilacuyninta shumag yachacunqui paymunashganno imaypis yachasinayquipä.Sayno yachaserga arupacog runa aliarushganpita mana pengacushgannömiTayta Diospa naupanman char gampispengacunquipäsu. 16Waquin runacunamanacagcunata yachasiyaptinpis gamgamanacagcunata ama yachasiysu.Manacagcunata yachasiptiquegawaranlan waranlanmi shonguyqui ywiyashogniquicunapa shongunpis

2 2

Page 429: Quechua  huamalies bible - new testament

429

b 2.19 Números 16.5. c 2.19 Isaías 52.11. d 2.22 Waquenga “magtacunanöga” ninanpatrucanga “mözucunanöga” niyanmi.

chucruyangapä. 17,18Cuidä Himeneo yFiletuno lutanta yachasir purinquiman.Paycunaga: “Wanushgansipita manamicawarimushunsu” nirmi lutantayachaycäsiyan. Say yachasicuyga imaycacontagiacog yu gueshyanömimay-saychöpis miraycan. Paycuna saynoyachasiyaptinmi waquinwaugui-panicunaga Jesucristutachasquicush carpis payman mananayäracuyannasu.

19Sayno captinpis payta rasunpaypachasquicogcunapäga Tayta Diosninsipapalabrancho caynömi nican: “Nogatachasquicamagcunataga munashgänocawananpämi imaypis tantyasishä.”bSaynöpis caynömi nican: “Nogamanyäracamagcunaga amanajusalicuyäsunnasu.”c

20Rïcu runapa wayincho manamigorilapitasu ni guellaylapitasu imaycamanëjuncunapis caycan, sinögacaycanmi guerupitapis mitupitapis.Goripita guellaypita plätucunagasaywan micunanpämi caycan. Guerupitamitupita cagcunami isanga ganrapatashuntanalanpä caycan. 21Gori plätunogampis canayquipäga mana jusalicuypacaway. Saynöpis say lutanyachasicogcuna yachasiyashgantagaama yachasiysu. Saynöpami goripitarurash manëjuta rïcu runautilizashganno gamtapis Tayta Diosninsiutilizashunquipä pay munashgantaimatapis ruranayquipä.

Tayta Diosninsipa wilacognin car Timoteo imano cawananpäpis

tantyasishgan22Waquin magtacunanögad ama

lutanta rurar cawaysu. Saypa trucangaJesucristuta chasquicog mayiquicuna

cawayashganno gampis Tayta Diosninsimunashno cawanqui, payman imaypisyäracunqui, yäracog mayinsicunawancuyanacunqui y lapan runacunawanpisali cawanqui.

23Manacagcunataga ama yachasiysu.Manacagcunata yachasiptiquegarunacuna musyag-tucurresientisinacuyangapämi. 24TaytaDiosninsipa wilacognin caycargapiwanpis mana musyag-tucuylapacaway. Saynöpis listula caycayJesucristupa wilacuyninta pitapisyachasinayquipä. Manacäsucuyäshuptiquipis ama resienticuysu.25Resienticunayquipa trucangacontrayqui sharcogcunata alishimilayquipa tantyasiy. Saynotantyasiptiqui capascher tantyacurTayta Dios munashgannönacawanmanpis. 26Sayno cawargaSatanaspa munayninchocaycäyashganpita Tayta Diosninsipamaquinchönami cawayangapä.

Runacuna imano cayänanpä cashgantapis tantyasishgan

3 1Timoteo, Jesucristo cutimunanpänacaycaptin runacuna lutan rurayman

churacäyänanpä cashganta tantyacuy.2Runacuna cayanga mana yanapäcog,guellaylapä wachacash, imalapitapisruna-tucog, Tayta Diospa contrantaimatapis parlag, mamantawan taytantamana cäsucog, mana cuyacog y TaytaDiosninsipa palabrantapis manacagmanchurag. 3Saynöpis manami cuyacuynin nicuyapäcuyninpis cangasu. Washarimamicayanga, mana tantyacuypa imatapislutala rurayanga y Dios munashgannocawagcunapa contranpis sharcuyanga.4Traicionërumi cayanga, mana

2 2 3

Page 430: Quechua  huamalies bible - new testament

430

yarpachacuypa imatapis rurayanga ysegaypami yachag-tucuyanga. Tayta Diosmunashganta rurayänanpa trucangaquiquin munashgalantami rurayanga.5Runacuna ricayänalanpämi TaytaDiosninsiman yäracog-tucuyanga. Saynocawarga manami Tayta Diosninsimunashgannösu cawayanga. Sayno cagrunacunawanga ama talucaysu.

6,7Cananpis waquin runacuna saynocarmi warmicunapa wayincunamanpischäyan lutanta yachasir munayninmanchurayänanpä. Say warmicuna TaytaDiosninsipa palabranta mana tantyacogcarmi mana alita yachasiyaptinpis juclachasquicuyan. Sayno carmi saywarmicunaga Jesucristupa wilacuynintaimaypis shumag tantyayansu.

8Janiswan Jambres Moisespa contranunay sharcuyashgannömi say lutanyachasicogcunapis Jesucristupawilacuyninta wilacogcunapa contransharcuyan. Say runacunaga lutancunatayarpachacurmi imaypis tantyayangasuJesucristupa wilacuyninta. 9Ali-tupaylapayachasiyaptinpis tantyacuyangami lutanyachasicog cayashganta. SaymiJanistawan Jambrista unay runacunamana cäsupäyashganno say lutanyachasicogcunatapis cäsupäyanganasu.

Pablo cawashganno Timoteupis cawananpä yäsishgan

10,11Gamga manami say lutanyachasicog runacunanösu caycanqui.Saypa trucanga Tayta Diosninsimunashganno cawashgätaricacamashpayqui y yachasishgätashumag tantyacushpayquimi gampis paymunashganno ali cawaycanqui.Musyanquimi Tayta Diosnilansimanyäracushgäta, pï-maytapis cuyashgäta yimano nacarpis y runacunachiquiyämaptinpis Jesucristupawilacuyninta mana ajayaypa

wilacushgätapis. Saynöpis musyanquimiAntioquiacho, Iconiucho y Listrachorunacuna conträ sharcuyashganta. Saynocaptinpis Tayta Diosninsimi sapämashmana wanusiyämänanpä. 12Nogatachiquiyämashgannömi lapanpis Jesucristomunashganno cawagcunata runacunachiquiyangapä. 13Say chiquicogcunagawaquinta engañaptinmi quiquinpashongunpis waran waran chucruyangapä.

Tayta Diosninsipa palabranta yachacunanpä tantyasishgan

14Yachasishogniquicuna Tayta Diosmunashganno cawayashgantapismusyanquimi. Sayta musyaycarga paycunayachasiyäshushgayquinöla imaypis caway.15Paycunaga wamra cashgayquipita-pasamiyachasiyäshushcanqui Tayta Diosninsipapalabranta. Palabranta yachacurmiJesucristuman yäracur paytachasquicushcanqui. Saynochasquicuptiquimi Tayta Diosninsiperdonar salvashushcanqui.

16Tayta Diosninsipa palabrantagaquiquinmi guelgasergan. Saymi alicaycan yachacunansipä, lutanrurashgansita tantyacunansipä y TaytaDiosninsi munashganno cawanansipäpis.17Saymi Tayta Diosninsipa palabrantayachacogcunaga imaypis camaricushcaycäyan ali cagcunata rurayänanpä.

Jesucristupa wilacuyninta imaypis wilacunanpä tantyasishgan

4 1Musyanquimi Jesucristo shamurwanushcunata cawarircasimur lapan

runacunata juzgananpä cashganta. Saynocaptinmi gamta në: 2Runacunachasquicuyänanpä captin o manachasquicuyänanpä captinpis Jesucristupawilacuyninta imaypis wilacuy. Wilacorgashumag tantyasinqui, anyapanqui yshacyäsinqui Tayta Diosninsimunashganno cawayänanpä.

2 3 4

Page 431: Quechua  huamalies bible - new testament

431

3,4Watacuna päsaptin Jesucristupawilacuyninta runacuna manami wiyaytamunayanganasu. Saypa trucanga lutanyachasicogcuna yachasiyashgalantamichasquicuyta munayanga. 5Saynocananpä caycaptenga shumag tantyacuylutanta mana yachasinayquipä. Imanonacarpis Jesucristupa wilacuyninta manaajayaypa wilacunqui. Waugui-panicunatayachasinayquipä Tayta Dioschuraycäshuptiquega mana guelanaylapalapan yäsishgäcunata cumplinqui.

6Nogaga musyämi autoridäcunawanusiyämänanpäna caycashganta.7Runacuna chiquimar conträsharcuyaptinpis y nacasiyämaptinpisJesucristupa wilacuynintami imaypiswilacushcä. Ruranäpä cagcunatagalapantami cumplishcä. 8Canangashuyaraycä Tayta Diosninsipanaupanman chänäpä caglatanami.Saychömi Tayta Dios nimashgantacumplishgäpita premiuta chasquishäpä.Manami nogalasu premiuta chasquishäpä,sinöga Jesucristo cutimushganyagshuyacogcunaga lapanmichasquiyangapä. Say premiutachasquenga Señorninsi Jesucristupitami.Payga shumag juzgag juezninsimi caycan.

Carcilcho imano caycashgantapis Timoteuta Pablo wilapashgan

9Timoteo, tincunansipä juclashamuyculay. 10Wauguinsi Dimasmirïcuyayta munashpan cacharimarTesalónica marcaman aywacush.Crescentitami cachashcä Galaciaprovinciaman. Titutanami cachashcäDalmacia marcaman. 11Lucaslanaminogawan caycan yanapämänanpä.Shamorga Marcusta pushacamunqui.Payga Jesucristupa wilacuyninta alimiwilacäsiman. 12Wauguinsi Tíquicutanami

Efesuman cachaycämö. 13Troaschömiwauguinsi Carpupa wayincho punchöpaytacaraycan. Shamorga say punchötaapacarcalämunqui. Saynölalibröcunatapis apacarcalämunqui.

14Fiërro tacag Alejandrumi pasaypaconträ ricacush. Sayno cashganpita TaytaDiosninsimi juzgangapä.15Alejandrupitaga gampis alcäbu cacunqui.Payga Jesucristupa wilacuynintawilacogcunapa contranmi sharcush.

16Autoridäcunapa naupancho puntataparlaptë manami pipis yanapämashgasu.Lapanmi japaläta cachariycamaraywacuyash. Sayno cachariyämashganpitaTayta Diosninsi paycunataperdonayculäsun. 17Paycunacachariyämaptinpis Tayta Diosninsi manamicachaycamashgasu. Sayno yanapämaptinmiautoridäcunapa naupanchöpis aliwilacuyninta wilacorgä. Saynöpis TaytaDiosninsimi sapämash leoncunacayashganman gaycamänanpä captinpis.18Saynölami Tayta Diosninsipa naupanmanchashgäyag quiquin yanapämanga manajusalicuypa imaypis cawanäpä. Saynoyanapäcog cashganpita Tayta Diosninsiimaypis alabash cayculäsun.

Carta ushanan19Salüdöta goyculanqui Priscilatawan

Aquilata. Onesíforupa castantapissalüdöta goyculanqui. 20CorintuchömiErasto quëdacamush. MiletuchömiTró mutapis gueshyaycagtacachaycamorgä. 21Tamya quila manarächämuptin apurä shamunqui. Eubulo,Pudente, Lino, Claudia y waquinwaugui-panicunapis salüduntami gampäapasicayämun.

22Señorninsi Jesucristo imachöpisyanapaycuyäläshunqui gamta y saychocaycag waugui-panicunatapis. [Amén.]

2 4

Page 432: Quechua  huamalies bible - new testament

432

Carta galaycunan

1 1Cuyay waugui Tito:Tayta Diosninsi munashganta rurag

carmi noga Pablo cay cartata gampäapaycäsimö.

Apostolnin canäpä Jesucristoacramash captinmi may-saypapiswilacuyninta wilacur puriycä. Saywilacuynintami wilacuycä Tayta Diosacrashgan cagcuna Jesucristumanyäracur pay munashgannocawayänanpä. 2Wilacushgätachasquicurmi cushishna cawaycäyangloriaman pushananpä Tayta Diosninsipromitishganta musyar. Gloriamanpushananpämi Tayta Diosninsi caypasata manarä camarpis mayna nergan.Nishgancunataga imaypis TaytaDiosninsi cumplinmi. 3Cananga

salvacog Tayta Diosninsimiwilacuynincho musyasimashcansisalvamänansipä cashganta. Saywilacuyninta wilacunäpä acramashcaptinmi wilacur puriycä.

4Saymi cay cartata gampä cartacamö,imayca cuyay surëno captiqui. TaytaDiosninsita y salvamagninsiJesucristutami manacuycäcuyapäyäshushpayqui ali cawaytagoyculäshunayquipä.

Jesucristupa wilacuyninta yachasicogcuna imano cayänanpä

cashganpis5Creta islapita aywacur gamta nergä

waugui-panicuna cayashgan cagmarcacunaman aywar mayorwauguicunata churanayquipämi. Saynoruranayquipä cagtaga ama gongaysu.

TITOTituman apóstol Pablo cartacushgan

Jesucristupa wilacuyninta wilacurmi Titoga naupapita-pasa apóstol Pabluwanpurergan. Titumi Jesucristupa wilacuyninta yachasergan Creta islacho. Say islachocaycashganpita Pablo aywacurmi Tituta cachaycorgan waugui-panicuna cayashganmarcacunacho yachasicog wauguicunata churananpä. Saymi yachasicogcunatashumag ricapaycur acrananpä cay cartata Tituman Pablo cartacorgan (1.5-9).

Saynöpis Creta islacho waugui-panicunaman lutan yachasicogcuna chäyaptinmiPablo guelgargan paycunata mana chasquipänanpä (1.10-16). Saynöpis guelgarganwaugui-panicuna imano cawayänanpä cayashgantapis yachasinanpä (2.1-10) yTayta Diosninsi cuyapämashpansi imano salvamashgansita yachasinanpäpis(2.11-14; 3.3-7).

Titupita masta musyanayquipä liyinqui 2 Corintios 2.13; 7.6; 7.13-14; 8.16-17;8.23; 12.17,18; Gálatas 2.1; 2.3; 2 Timoteo 4.10.

Page 433: Quechua  huamalies bible - new testament

433

6Mayor wauguita churanayquipägapï-maypitapis ali ricash cayanman.Saynöpis juc warmiyogla cayanman.Surincunapis Tayta Diosninsimanyäracur alilata rurag cayanman.Saynöpis mamantawan taytanta cäsucogcayanman. 7Saynöpis mayorwauguicunaga cayanman pï-maypitapismana jamurash, mana runa-tucog, manarabiacog, mana upyag, mana pelyag ymana saqueapacog. 8Saynöpiscayanman posädasicog, ali yarpayyog,alilata rurag, Tayta Diosninsimunashganno imaypis cawag y lutalagaimatapis mana rurag. 9Jesucristupawilacuyninta yachacuyashgannölashumag yachasiyanman. Tayta Diosninsimunashganno cawayänanpäwaugui-panicunata shacyäsiyanman ylutan yachasicogcunatapis shumagtantyasinman Diospa wilacuynintachasquicuyänanpä.

Lutan yachasicogcunata mana chasquipänanpä yäsishgan

10Musyashgansinöpis ascagmi lutanyachasicog runacuna puriycäyanwaugui-panicunata engañayashpan.Paycunaga mana tantyacuypamiyachasiyan: “Runacunasalvacuyänanpäga Moisés guelgashganleycunata cumplir cuerpuntaräseñalacuyäsun” nir. 11Waquinwaugui-panicunataga maynami lapancastancunatawan lutanta yachasirengañayash. Imatapissaqueanan-rayculami paycunaga lutantayachaycäsiyan. Sayno caycaptengapaycunata ama cachapaysu lutantayachasiyänanpä.

12Marca mayin runapis unayguelgargan Creta runacuna lulacayashganta, yu cayashganta,pachan-raycula imatapis rurayashgantay guela cayashgantami. 13Rasun

cagtami say runaga guelgargan.Cananpis Creta runacunaga saynölamicawaycäyan. Saymi lutanyachasicogcunata shumag tantyasinquijusalicuycunata cacharir Tayta Diosmunashgannöna cawayänanpä.

14Saynöpis waugui-panicunatatantyasinqui lutan yachasicogcunatamana chasquipäyänanpä. Say lutanyachasicogcunaga quiquinpayarpaylanpitami imano cawayänanpäpiswaugui-panicunata yachaycäsiyan.Saynöpis paycunaga Tayta Diospapalabran jananman quiquinpayarpaynintami yapayan. 15Saynöpisshongunman ällashpanmi yarpäyanimapis mana ali cashganta. Jesucristupawilacuyninta chasquicogcunami isangatantyacuyan Diosninsicamashgancunaga lapanpis alicashganta.

16Say lutan yachasicogcunaga:“Nogaga Tayta Dios munashgannömi alicawaycä” niyan. Sayno niyaptinpislutancunata rurar cawayashgantaricarmi lapan runacuna tantyayanDiosninsita mana cäsucuycäyashganta.Paycunaga Diosninsita mana cäsucurmiruna mayinta chiquiyashpan imatapisalitaga rurayansu.

Tito shumag yachasinanpä yäsishgan

2 1Gamga Jesucristupa wilacuyninnishgannöla waugui-panicunata

imaypis yachasiy. 2Runacunatayachasinqui shumag yarpachacurcurimatapis ali rurayänanpä. Saynöpisyachasinqui pï-maywanpis alicawayänanpä, ali yarpayyog cayänanpä,pï-maytapis cuyapäyänanpä y imanonacarpis Tayta Diosninsimanyäracuyänanpä.

3Saynöla warmicunatapis yachasinquiTayta Diosninsi munashgannöla shumag

1 2

Page 434: Quechua  huamalies bible - new testament

434

a 2.6 Waquenga “magtacunatapis” ninanpa trucanga “mözucunatapis” niyanmi.

cawayänanpä, runapa washanta rimarmana puriyänanpä y mana upyagcayänanpäpis. Say yachasishgayquitachasquicur warmi mayincunatapisyachasiyäsun ali cawayänanpä.4Saynöpis runawan sayrä taycagwarmicunata yachasiyäsun runantashumag ricayänanpä y wamrancunatashumag ashmayänanpäpis. 5Saynöpisyachasiyäsun majanta manajarucuyänanpä, wayinchoruraynincunata shumag rurayänanpä yrunanta cäsucuyänanpäpis. Sayno alicawagta ricarmi Jesucristutachasquicogcunapa washanta pipisrimayangasu.

6Saynöla magtacunatapisa shacyäsiymana jusalicuyänanpä. 7,8Paycunaricacuyänanpä Tayta Diosninsimunashganno imaypis caway. Yachagcashgayquiman atiënicuycorga amayachasiysu, sinöga shacya shacyalayachasinqui Jesucristupa wilacuynintachasquicuyänanpä. Sayno aliyachasiptiquega manami pipismanacagman churashunquipäsu.Saynöpis contransi cagcuna manamiimatapis washansita rimayangasu.

9Saynöla ashmaycunatapisyachasinqui patronnin nishgancunataimaypis cäsucuyänanpä. Guelanaycarcäsucunanpa trucanga imatapiscushishla rurayänanpä yachasinqui.Saynöpis yachasinqui shimisapa manacayänanpä. 10Patronninpa imaycantapisama suwapäyäsunsu. Suwapäyänanpatrucanga alilata rurayäsun patronninyäracunanpä. Jesucristuta chasquicogashmaycuna sayno cawagta ricarmiJesucristupa wilacuynin ali cashgantarunacuna tantyacuyangapä.

11Jesucristuta cachamushpanmi TaytaDios musyasimashcansi lapan

runacunata cuyapashganta. Saynocuyapämashpansimi payta chasquicogcagtaga salvamansi. 12Saynöpiscuyapämashpansimi waran waranyanapaycämansi mana jusalicunansipäy pay munashgannöna cawanansipäpis.13Saynöpis yanapaycämansi SeñorninsiJesucristo cutimushganyagcamaricushla shuyacunansipä.Jesucristumi lapanpä munayyogDiosninsi car chipipiycar lapanrunacuna ricayay cutimongapä.

14Jesucristoga nogansi-raycumicruzcho wanorgan lapanjusalicushgansita Tayta Diosninsiperdonamänansipä. Saynöpamiperdonamargansi pay munashgantarurar cuyashgan wamrancuna canansipä.

15Waugui Tito, cay yäsishgäcunatapitapis mana mansacuypa shumagyachasir shacyäsinqui cäsucunanpä.Mana cäsucogcunataga tantyasinquijusalicuyashganta cachariyänanpä.Yachasicog canayquipä Tayta Dioschuraycäshuptiquega pipis manacagmanchurashuptiqui ama cäsupanquisu.

Jesucristuta chasquicogcuna imaypis alita rurayänanpä

yäsishgan

3 1,2Waugui-panicunata yachasinquinación mandagcunata y marca

autoridäcunatapis respitayänanpä.Saynöpis listula caycäyäsun imatapisautoridäcuna mandaptengarurayänanpä. Saynöpiswaugui-panicunata tantyasinqui alilataimaypis rurayänanpä, washarima manacayänanpä, pitapis manawajupäyänanpä y pï-maywanpis aliricanacur cawayänanpä.

3Jesucristuta manarä chasquicorganogansipis waquin runacunanölami

2 3

Page 435: Quechua  huamalies bible - new testament

435

mana tantyacur Tayta Diostacäsucorgansisu. Payta manacäsucushpansimi jusalicuycunatacachariyta camäpacorgansisu. Saynocarmi chiquinacur rimanacurcawargansi. 4Sayno mana alicawaycashgami Tayta Diosninsicuyapämashpansi perdonamashcansi.5,6Perdonamänansipäga manamiimatapis alita rurashcansisu. Saypatrucanga jusayog cashgapiscuyapämashpansimi perdonamashcansi.Santu Espiritutapis Jesucristocachamush mushog cawaytagomänansipämi. Saymi waran waranSantu Espíritu yanapaycämansi TaytaDiosninsi munashganno cawanansipä.7Saynöpami gloriaman chäshunpäimayyagpis Tayta Diospa naupanchocawanansipä.

8Saytaga waugui-panicunata manaajayaypa imaypis yachasinqui. Saynoyachasiptiquimi paycuna tantyacuyangaTayta Diosninsi munashgannoyanapänacur cawayänanpä.

9Waquin runacunaga rimanacuyanunay Israel runacunapa castancuna pïcashgalanpitami. Saynöpis rimanacuyanMoisés guelgashgan leycunatacumpliyänanpä cashgalanpitami.Paycuna rimanacuyashganwangamanami pipis salvacongasu.Paycunanöga gam ama piwanpisrimanacuysu. 10Yäracog mayinsichopitapis rimanacunanpä shimitagoptenga payta tantyasinqui pitapismana rimanacayäsinanpä.

Tantyasiptiquipis mana cäsuyäshuptiquiyapay tantyasinqui pitapis manarimanacayäsinanpä. Saynotantyasiptiquipis manacäsucuyäshuptiquega say-niragrunawanga waugui-panicuna amanashuntacäyäsunnasu. 11Sayno manacäsucog runacunaga jusalicuylachocawar Tayta Diosninsita manamicäsucuyansu. Sayno cayashganpitamipaycunaga in ernuman gaycushcayangapä.

Carta ushanan12Noga yarpaycä wauguinsi Artemasta

carpis o Tíquicuta carpis gam cagmancachamuytami. Mayganpischämuptenga trucayqui paytacachaycur jucla shamunquiNicópolisman saycho tincunansipä.Tamya quila päsashganyag saychotänäpämi yarpaycä. 13AbogädoZenaswan Apolos chämuptin imanistashgantapis lapayquipuestupäyanqui. 14Sayno puestuparmiwaugui-panicuna yachacuyanga waquincagtapis sayno puestupäyänanpä.Alicunata sayno rurashpansega TaytaDiosninsi munashgannömi cawaycansi.

15Caycho caycag waugui-panicunalapanmi gampä salüduntaapasicayämun. Saynöla nogapasalüdötapis waugui-panicunatagoyculanqui. Lapayquipis alicawayänayquipä Tayta Diosninsicuyapar yanapaycuyäläshunqui.[Amén.]

3

Page 436: Quechua  huamalies bible - new testament

436

Filemonta Pablo saludashgan1Cuyay wilacog mayë Filemón:Noga Pablo Jesucristupa wilacuyninta

wilacushgäpita carcilcho caycarmiyäracog mayinsi Timoteuwan ishcäcunacay cartata cartacayämö. 2Saynöpis caycartata cartacaycämö paninsi Apiapä yJesucristupa wilacuyninta wilacogmayinsi Arquipupäpis. Saynölawayiquicho shuntacaycur TaytaDiosninsita alabagcunapis cay cartataliyiyäsun. 3Tayta Diosninsita ySeñorninsi Jesucristutami ruwacuycäcuyapäyäshushpayqui ali cawaytagoycuyäshunayquipä.

Jesucristuman yäracog mayincunawan Filemón cuyanacur

ali cawashgan4Waugui Filemón, imaypis

manacushgä hörami gampä TaytaDiosninsita agradëcicö. 5Señorninsi

Jesucristuman yäracur paymunashganno cawaycashgayquitamiwilayämash. Saynöpis wilayämashTayta Diosninsiman yäracogcunawancuyanacuycäyashgayquitami. 6Saynocuyapäcog caycanqui TaytaDiosninsiman yäracurmi. Saymi paytamanacuycä imaypis cuyapäcogcanayquipä. Saynöpami Jesucristo alicawayta goshushgayquita shumagtantyacunquipä. 7Yäracogmayinsicunata Tayta Diosninsimunashganno cawayänanpäshacyaycäsishgayquitami musyashcä.Sayta musyarmi nogapis cushicö.

Onésimuta ali chasquinanpä Filemonta Pablo ruwacushgan

8-10Filemón, nogaga Jesucristupawilacuyninta wilacushgäpitamicarcilcho wichgaraycä. Saynöpismusyanquimi auquinyashgäyagpispaypa wilacuyninta wilacushgäta. Prësu

FILEMÓNFilemonman apóstol Pablo cartacushgan

Apóstol Pablumi cay cartata guelgargan yäracog mayin Filemonpä. Filemongatargan Colosas marcachömi. Say wisanmi rïcucuna runacunata rantiyag ashmaynincayänanpä. Saynölami Filemonpis ashmaynin cananpä Onésimo jutiyog runatarantergan. Ämun Filemonpita gueshpir aywacurmi Onésimoga apóstol Pabluwancarcilcho tincorgan. Saycho apóstol Pablo Jesucristupa ali wilacuynintawilapaptinmi Jesucristuta Onésimo chasquicorgan. Shumag yacharcasirnamiapóstol Pablo Onésimuta nergan: “Gueshpimush captiquipis chasquishunayquipäcay cartata apacurcur patronniqui Filemón cagman cuticuy.” Sayno niptinmiOnésimo cutergan Filemón cagman.

Page 437: Quechua  huamalies bible - new testament

437

caycashgä cagman ashmayniquiOnésimo chämuptin wilapaptëmiJesucristuta chasquicush. Saymicananga surënöna caycan. Saynocaptinmi gamta ruwacö Onésimutacachamuptë ali chasquiyculänayquipä.Jesucristupa apostolnin carmi nogagagamta obligarpis obligäman. Saynocaptinpis manami munashgäta rurasiytamunäsu, sinöga cuyacog captiquimiruwacuycä Onésimuta alichasquicunayquipä.

11Ashmayniqui carpis naupatagamanami shumaglagayanapäshorgayquisu. Cananmi isangaJesucristuta chasquicushgana carwauguinsina caycan. 12Saymi segaypacuyarpis Onésimuta gam cagmancachaycämö. 13Jesucristupawilacuyninta wilacushgäpita caychoprësu caycashgäyag gampa trucayquiyanapämänanpä quëdasicuptëpis alimicanman cargan. 14Isanga manamisararäcömansu noga munashgäno,sinöga quiquiquirämi ashmayniquicaycaptenga yanapämänanpä o manayanapämänanpäpis ninquiman.

15,16Maquiquipita gueshpimushcaptinpis Tayta Diosninsega naupämanchäsimush wilacuyninta wilapaptëJesucristuta chasquicunanpämi. Saymiashmayniquinönasu canga, sinögacuyay wauguinsinami. Saynocaycaptenga noga cuyashgänölamaquiquiman cutimuptin gampiscuyayculay.

17Saymi gampis Jesucristumanyäracog mayë captiqui ruwacö nogatachasquicaycämagnöla paytachasquiycunayquipä. 18AshmayniquiOnésimo imayquitapis suwacushcaptenga o jagayqui captin imaptengawilaycamay noga päganäpä. 19Manapäganäpä cashgantaga ama yarpaysu.Isanga ama gongaysu Jesucristupa aliwilacuyninta wilapashgäpita gampisjagä cashgayquita. 20Filemón, yäracogmayë captiquimi gamta ruwacö caynishgäta cumplinayquipä.Ruwacushgäta cumpliptiquegacushicushämi.

21Saymi cay cartata gamtacartacayämö imatapis nishgätagaruranayquipä cashganta musyar. 22Nogachämuptë posädasimänayquipäpuestucuycay. Tayta Diosninsitamanacushgayquino carcilpitayargamorga gamcuna cagman rajacogshamushämi.

Carta ushanan23Epafrasmi salüdunta gampä

apasicamun. Paypis Jesucristupa aliwilacuyninta wilacushganpitaminogawan juntu prësu wichgaraycan.24Saynölami salüdunta apasicamunMarcos, Aristarco, Dimas y Lucaspis.Paycunami lapanchöpisyanapaycäyäman.

25Señorninsi Jesucristocuyapäshushpayqui imaypisyanapayculäshunqui. [Amén.]

FILEMÓN

Page 438: Quechua  huamalies bible - new testament

438

Lapanpitapis más munayyog Jesucristo cashgan

1 1Naupataga Tayta Diosninsimiprofëtancunata cachargan Israel

mayinsicunata wilacuynintatucuynöpa wilapäyänanpä. 2Cananmiisanga Diospa surin Jesucristunashamush wilacuynintawilapämänansipä. Paywanmi TaytaDiosninsi camargan cay pasatawanciëlutapis. Nircurmi payta churashlapantapis munayninchosararänanpä. 3JesucristogaDiosninsimi caycan. Lapancamashgancunatapis munaynincho

sararaptinmi cananyagpis caycanrä.Jusansipita perdonash canansipäcruzcho wanurcurmi gloriamancutergan. Cananga Tayta Diospaderëcha cag naupanchojamarashpanmi lapanpäpismunayyog caycan.

Jesucristo angilcunapitapis más munayyog cashgan

4,5Sayno caycaptenga Tayta Diospasurin Jesucristoga lapanangilcunapitapis más munayyogmicaycan. Saymi Jesucristuta TaytaDiosninsi nergan:

“Gamga cuyay surëmi canqui.

HEBREOSManami musyansisu cay libruta pï guelgashgantapis. Waquin runacuna yarpäyan

Bernabé guelgashganta (Hechos 4.36; 13.1-5); waquin runacunanami yarpäyanApolos guelgashganta (Hechos 18.24,25; 1 Corintios 1.12; 3.4-8; 3.22,23).Waquinnami yarpäyan maygalanpis cay libruta guelgashganta. Maygan carpis caylibruta guelgargan Jesucristuta chasquicog Israel runacunapämi.

Canan tantyacushun cay libruta liyir imata yachacunansipä cashgantapis.1) Cay libruta liyirmi yachacushun Jesucristo angilcunapita más munayyog

cashganta (1.4-2.18), Moisespita más munayyog cashganta (3.1-4.13) ymandag cüracunapitapis más munayyog cashganta (4.14-5.10; 7.1-28).

2) Cay libruta liyirmi yachacushun Tayta Diosninsi salvamänansipä mushogconträtuta rurashganta (8.1-13).

3) Cay libruta liyirmi yachacushun uywacunata altarcho rupasinansipatrucanga Jesucristuta chasquicushga Tayta Diosninsi perdonamänansipäcashganta (9.1-10.18).

4) Cay libruta liyirmi yachacushun Jesucristuman yäracushgansipita guepamanmana cutinansipä cashganta (5.11-6.20; 10.19-39).

5) Cay libruta liyirmi yachacushun imano nacarpis Tayta Diosman imaypisyäracunansipä cashganta (11.1-12.29). Más yachasicuycunapis caylibrucho guelgaraycanmi (13.1-25).

Page 439: Quechua  huamalies bible - new testament

439

a 1.4,5 Salmo 2.7. b 1.4,5 2 Samuel 7.14. c 1.6 Deuteronomio 32.43.d 1.7 Salmo 104.4. e 1.9 Salmo 45.6-7. f 1.11,12 Salmo 102.25-27.g 1.13 Salmo 110.1. h 2.1-4 Say mandamientucunaga caycan Moisés yachasishganmandamientucunami. Saypita musyanayquipä liyinqui Hechos 7.53; Gálatas 3.19.

Saymi gamta churä lapantamandanayquipä.”a

Saynölami mastapis Tayta Diosninsinergan:

“Nogaga gampa taytayquimi cä.Gammi nogapa surë caycanqui.”b

Manami maygan angiltapis sayno nergansu.6Saynölami surin Jesucristo gloriaman

cutiptin Tayta Diosninsi nergan: “Lapanangilcunapis payta adorayäsun.”c

7Angilcunapäga Tayta Diosninsipapalabrancho caynömi nican:

“Angilcunata ticrasë vientumancarpis o ninaman carpismandashgäta rurayänanpämi.”d

8Surin Jesucristupänami isanga nican:“Gamga Dios carmi imayyagpis

mandag caycanqui.Gamga pitapis mana jananpaypami

juzganquipä.9 Gamga munanqui lapan runacuna

noga munashgäno alilata rurarcawayänantami.

Saymi taytayqui car gamtachurashcä lapanpäpismunayyog canayquipä.

Gam munayyog cashgayquinögamanami pipis munayyog cansu.

Saymi gam imaypis cushishcaycanqui.”e

10Saynöpis Jesucristo cay pasatawanciëluta camash captinmi Tayta Diospapalabrancho nican:

“Lapanpä munayyog carmi caypasatawan ciëlutapiscamashcanqui, Taytay.

11,12Lapan camashgayquicunaga mödananoushacaglami caycan.

Mödananta runa trucacushgannömigampis lapan

camashgayquicunatatrucasinquipä.

Lapan ushacaptinpis gamgaimayyagpis caycanquipämi.”f

13Manami maygan angilcunatapisTayta Diosninsi nishgasu:

“Jamacamuy derëcha cag naupämanlapan contrayquicunatavincishgäyag.”g

14Angilcunaga Tayta Diosninsimandashganta ruragcunalami caycäyan.Paycunatami Tayta Diosninsi cachamunJesucristuta chasquicogcunatacuidayänanpä.

Jesucristupa wilacuyninta cäsucunansipä yäsicuy

2 1-4Angilcunapitapis Jesucristo másmunayyog caycaptenga paypa

wilacuyninta shumag cäsucushun.Quiquinmi cay pasaman shamushga aliwilacuyninta tantyasinanpä. Nircurnamiapostolcuna wilacuyargan nogansipismusyanansipä. Wilacuynin rasunpaypacashganta musyansi apostolcunamilagrucunata rurayänanpä Tayta Diosyanapaptinmi. Saynöpis wilacuyninrasunpaypa cashganta musyansichasquicogcunata Santu Espíritutucuynöpa yanapaptinmi. Saynocaycaptenga shumag wiyacushun saywilacuyninta. Say wilacuyninta manawiyacushgaga waranlan waranlanmishongunsi chucruyangapä. Angilcunaapamushgan mandamientutah manawiyacog runacunata Tayta Dios manacuyapaypa castigaycarga ¡imajinanparäcastigamäshun quiquinpa surinapamushgan wilacuynintachasquicurcur mana cäsucushgaga!

1 2

Page 440: Quechua  huamalies bible - new testament

440

i 2.8 Salmo 8.4-6. j 2.12 Salmo 22.22. k 2.13 Isaías 8.17-18.

Jesucristo nogansino runa cashpan cuyapämashgansi

5Tayta Diosga manami angilcunapamaquinmansu churash imaycatapismunaynincho sararänanpä, sinögaJesucristupa maquinmanmi. Payga caypasacho runano yurirpis angilcunapitamás munayyogmi caycan. 6Saymi TaytaDiosninsipa palabrancho nican:

“Runacunata cuyashgayquipitamigamta alabä, Tayta Dios.

7 Cay pasacho cawashganyaglamiangilcunapita menos munayyogcananpä runata churashcanqui.

8 Sayno captinpis cay pasacho lapancamashgayquicunatamunaynincho sararänanpämirunata churashcanqui.”i

Tayta Diospa palabrancho saynoniptinpis runacuna manarämi Diosninsilapan camashgancunata munayninchosararäyanräsu. 9Jesucristumi isangaTayta Diospa derëcha cag naupanchojamaraycan lapantapis mandananpä.Jesucristoga cay pasacho yurish carpiscananga gloriacho angilcunapitapis másmunayyogmi caycan. Sayno munayyogcananpä Tayta Diosninsi payta churashlapan runacuna-raycu cruzchowanushganpitami. 10Saynowanushganpitami paytachasquicogcunata Tayta Diosninsilapantapis perdonar salvangapä.

11Jesucristuta chasquicogcunaga TaytaDiospa wamrancunanami caycäyan. SaymiJesucristupis, Diospa surin car, paycunatamana pengacuypa: “Wauguëcuna ypanëcunami cayanqui” nican. 12TaytaDiosninsipa palabranchöpis caynömi nican:

“Wilacuyniquitamiwauguëcunatawan panëcunatayachasishä.

Paycunawan shuntacaycurmi gamtaalabashayqui.”j

13Yapaypis nican: “Tayta Dioslamanmiimaypis yäracushä.” Mastapis caynöminican: “Caychömi caycä Tayta Diosmanyäracogcunawan.”k

14Jesucristoga nogansino runalayurircur cruzcho wanushpanmi diablutavincish. 15Diabluta vincirmi paypamaquincho caycagcunata jorgursalvaycan. Saymi wanuytamansanansita diablo munaptinpisJesucristuman yäracorga wanuytapis nidiablutapis mansacunsinasu.

16Jesucristoga manami angilcunatayanapänanpäsu shamushga, manasaygaAbrahamno Tayta Diosmanyäracogcunata yanapänanpämi.17,18Yanapämänansipämi nogansinölacay pasacho runano yurergan.Nogansino runa captinmi paytapisSatanás jusalicasiyta camargan. Sayminogansitapis Satanás jusalicasiytacamamashga Jesucristotantyaycäsimansi payta manacäsupänansipä. Saymi cananga TaytaDiospa naupancho cuyapäcog mandagcüransi caycan. Mandag cüransi carcruzcho wanorgan jusansicunata TaytaDios perdonamänansipä.

Moisespitapis Jesucristo más munayyog cashgan

3 1-5Waugui-panicuna,perdonashgana carmi musyansi

apostolninsi y yanapäcog mandagcüransi Jesucristo gloriamanpushamänansipä cashganta. Saynocaycaptenga tantyacushun JesucristoMoisespitapis más munayyog cashganta.Moisespita Jesucristoga más munayyogcaycan Tayta Diosninsi lapanpitapis másmunayyog cashgannömi. Jesucristupis

2 3

Page 441: Quechua  huamalies bible - new testament

441

l 3.11 Salmo 95.7-11. m 3.15 Salmo 95.7-8.

Moisespis Tayta Dios nishgancunatacumpleg captinpis Moisesga wayisharcaseg albañilnölami cargan.6Jesucristumi isanga Tayta Diospa surincar wayipa duëñun caycan. Payganogansipapis duëñunsimi caycanpayman yäracur nishgancunata imaypiscumplishgaga.

Jesucristuta chasquicogcunaTayta Dios nishgancunata cäsucuyänanpä yäsishgan

7Saymi Tayta Diosninsipapalabranchöpis Santu Espíritu nican:

8 “Shonguyquicunatachucruyäsiyänayquipa trucanganishgäcunata canan junag juclawiyacuyay.

Ama cayaysu sunyag jircacho Israelrunacuna mana cäsucogcayashgannöga.

9 Saychömi descontento car paycunarabianäsiyämargan chuscuchunca (40) watantinmilagrucunata rurashgätaricaycarpis.

10 Saymi pasaypa rabianar nergä:‘Cay runacunaga nishgäcunata

manami cäsucayämansu.Saymi paycunaga jusalicular

puricuyan.’11 Mana wiyacog cayaptinmi nergä:

‘Paycunaga promitishgäjamayta manami imaypistariyangasu. l

12Waugui-panicuna, Tayta Diospapalabrancho Santu Espíritu saynonicaptenga gamcunapis shumagtantyacuyay. Cuidä munayyog TaytaDios nishgancunata mana wiyacogcayanquiman. 13Sayno captengacawayashgayquiyag lapayquipis waranwaran shacyäsinacuyay Tayta Dios

munashganno cawayänayquipä.Saynöpami shonguyquicunachucruyangapäsu.

14Wanunansiyag Jesucristumanyäracur pay munashgannocawashpansimi paypa naupanmanchäshunpä. Saychömi Jesucristoherenciata chasquishganno nogansipisherenciata chasquishunpä. 15Saynocananpä caycaptenga ama gongäshunsuTayta Diosninsipa palabrancho caynonishganta:

“Shonguyquicunatachucruyäsiyänayquipa trucangaTayta Dios nishushgayquitacanan junag jucla wiyacuyay.

Ama cayaysu unay Israel runacunaTayta Diosta mana cäsucogcayashgannöga.”m

16Say mana cäsucog runacunagaMoisés jorgamushgan Israel runacunamicayargan. 17Egiptupita jorgamurpismana cäsucog cayashganpitami chuscuchunca (40) watantin Tayta Diosninsipaycunawan rabiash cargan. Saynorabiashpanmi say mana cäsucogrunacunata sunyag jircachoushacäsergan. 18,19Canaán nacionmanyaycasinanpä promitirpis mana cäsucogIsrael runacunataga manamiyaycasishgasu.

Tayta Diosninsi promitishgan jamayta tarinansipä cashgan

4 1Unay Israel runacunata Canaánnacionman yaycasinanpä

promitishgannölami nogansitapis TaytaDiosninsi nicämansi gloriamanpushamänansipä cashganta. Saynonicämashgaga cuidä mana cäsucogcashwan. Mana cäsucog carga manamigloriaman chäshunpäsu. 2-4NogansiJesucristupa wilacuyninta

3 4

Page 442: Quechua  huamalies bible - new testament

442

n 4.2-4 Salmo 95.11. ñ 4.2-4 Génesis 2.2. o 4.5 Salmo 95.11. p 4.7 Salmo 95.7-8.

musyashgansinömi unay Israelrunacunapis musyayargan Tayta Diosnishganta. Musyaycarpis manacäsucuyashganpitami Tayta Diosnergan: “Paycunaga promitishgäjamayta manami imaypis tariyangasu.”nTayta Dios nishganno say jamaytapaycuna mana tariyaptinpis nogansimiisanga cäsucog carga tarishunpä. Sayjamayga canga Tayta Dios lapantacamayta ushasquir jamashgannömi.Tayta Diosninsi jamashganpitagapalabranchöpis caynömi nican:“Lapanta camarcurmi ganchis cagjunagcho Tayta Dios jamargan.”ñ

Saymi gloriaman chaptinsi caypasacho nacashgansipita TaytaDiosninsi jamayta gomäshunpä. 5Saynocaptinpis mana cäsucogcunaga manamisay jamayta tariyangasu. PaycunapägaTayta Diospa palabrancho caynöminican: “Paycunaga promitishgä jamaytamanami imaypis tariyangasu.”o

6Say nishgannölami unay Israelrunacuna mana cäsucog cayashpanTayta Dios promitishgan jamaytatariyargansu. Sayno captinpisnogansega Tayta Diosninsipromitimashgansi jamaytachasquishunpä pay nishgancunatacäsucurmi. 7Say jamaytachasquinansipämi Tayta Diosninsi reyDavidta tantyasergan guelgananpä:

“Shonguyquicunatachucruyäsiyänayquipa trucangaTayta Dios nishushgayquitacanan junag jucla wiyacuyay.”p

8Tayta Dios nishganta chasquicurnogansipis promitishgan jamaytachasquinansipä captenga amayarpäshunsu Canaán nacioncho unayIsrael runacuna say jamaytatariyashganta. Canaánman yaycur say

jamayta tariyash captenga TaytaDiosninsi manami promitimashwansucargan say jamayta tarinansipäcashganta. 9Say jamayga cangarasunpaypa cag jamaymi. 10Cay pasatacamar usharcur Tayta Diosninsijamashgannömi nogansipisnacashgansicunapita jamar gloriachopayta cushish alabashunpä. 11Saynocaycaptenga shumag yarpachacushungloriaman char say jamayta tarinansipä.Cuidä Israel runacuna mana wiyacogcayashganpita Canaán nacionman manayaycuyashganno nogansipis manawiyacog cashgansipita gloriamanyaycushwansu.

12Tayta Diosninsipa palabrangamunayyogmi caycan. Saymi ishcanwagtanpa ali a lash espädano carshongunsimanpis, yarpayninsimanpis ytogshunsimanpis chaycun imanocashgansitapis tantyasimänansipä.13Lapan camashgancuna nawilanchocaptinmi Tayta Diosninsipita pacacuytacamäpacunsisu. Imata rurashgapispayga ricaycämansimi. Saymi lutantarurashgansitapis parlashgansitapisjuzgamäshunpä.

Lapanpitapis más munayyog mandag cüra Jesucristo cashgan

14Tayta Diosninsipa surin Jesucristogloriacho mandag cüransimi caycan.Sayno caycaptenga payman yäracurmana ajayaypa Tayta Diosmunashganno imaypis cawashun. 15Caypasacho caycaptinmi JesucristutaSatanás jusalicasiyta munargan. Saynomunaptinpis Jesucristoga manamijusalicushgasu. Saymi nogansitapisSatanás jusalicasiyta munamashgagaJesucristo tantyaycan tentación imanocashgantapis. Sayta tantyarmi

4

Page 443: Quechua  huamalies bible - new testament

443

q 5.1 Jerusalencho Israel runacunapa templun juchusishgana captinmi cananga uywacunataaltarcho rupasiyannasu. r 5.5 Salmo 2.7. s 5.6 Salmo 110.4.

yanapämansi tentacionta manacäsupänansipä.

16Imaypis yanapämänansipäcaycaptenga cuyapäcog Diosninsitamana mansacuypa manacushun. Paytamanacorga trönuncho paywanparlaycagnömi caycansi. TaytaDiosninsita manacushgaga ima nacaychocashgapis pay yanapämäshunmi.

5 1Israel nacioncho más mandagcüraga Tayta Diosta manacuyan

runacuna jusancunapita perdonashcayänanpämi. Saynöpis altarchorupasiyan runacuna apayämushganuywacunata y cosëchapita shuntarcurapayämushgancunatapis.q 2Más mandagcürapis runala carmi imalachöpisjusayog caycan. Saymi runacuna manatantyacuypa jusalicuyaptin cuyapan.3Nircurmi uywata altarcho pishtarcurrupasin quiquinpa jusancunapita yrunacunapa jusancunapitapis.

4Saynöpis mandag cüraga manamiquiquinpa munaylanpitasu yaycunmandag cüra cayman. Saypa trucangaAaronnöpis mandag cüra caymangapipis yaycun Tayta Diosninsichuraptinrämi. 5Saynölami JesucristupisTayta Diosninsi churaptinrä mandagcüra cayman yaycushga. JesucristupäTayta Diosninsipa palabranchöpiscaynömi guelgaraycan:

“Gamga cuyay surëmi canqui.Saymi gamta churä lapanta

mandanayquipä.”r6Mastapis Tayta Diosninsi caynöminergan:

“Gamga imayyagpisMelquisedecnömi cüracanquipä.”s

7Cruzcho wanunanpä caycarmiJesucristo wagashpan lapan shongunwan

munayyog Tayta Diosta manacorgan:“Yanapaycalämay munashgayquinolapanpis camacaycunanpä, Taytay”nishpan. Tayta Dios nishganta Jesucristocumpleg captinmi ruwacushgantawiyargan. 8Saynöpami Tayta Diospasurin Jesucristo cruzcho wanunanpäcaycarpis taytanta cäsucorgan. 9Saynocäsucog carmi payta chasquicogcunataJesucristo salvaycan Tayta Diospanaupancho imayyagpis cawayänanpä.10Sayno captinmi Tayta Diosninsi paytachurargan Melquisedecno lapanpitapismás mandag cüra cananpä.

Jesucristuta chasquicogcuna guepaman mana cutiypa cawayänanpä yäsishgan

11Jesucristo mandag cüransicashganta tantyasinäpäga ascarämicaycan. Sayno captinpis manarä shumagtantyayaptiquimi aja caycan gamcunatamasta yachasinäpä. 12Cananyäga maynayachasicogna caycäyanquiman. Saynocayänayquipä captinpis yapaygalaycunanpitarämi yachacuytamunaycäyanqui. Shacshana caycarmicuytana micuyänayquipa trucangalichilatarä upucuyta munaycäyanqui.13Sayno caycarga chuchuycagwamracunanölarämi caycäyanqui.Saymi shumag tantyacuyanquiräsuTayta Diosninsi munashnocawayänayquipä cayashgayquita.14Chuchuycag wamrano cayänayquipatrucanga micuyta micognönacayanquiman. Micuyta micognöna cargaimapis ali cashganta y mana alicashganta maynami tantyayanquiman.

6 1,2Jesucristuta chasquicushganacaycarga shumag yachacuyay

Jesucristupa wilacuyninta

4–6

Page 444: Quechua  huamalies bible - new testament

444

t 6.14 Génesis 22.17.

galaycunanpita ushananyag.Yachacushgana cayaptiquega manamiyaparir yaparir gamcunatayachasëmannasu Jesucristutachasquicur jusalicuycunatacachariyänayquipä cashganta, TaytaDiosman yäracur salvacuyänayquipäcashganta, bautizacuyänayquipäcashganta, mayor wauguicunaumayquiman maquinta churaycur TaytaDiosta manacuyänanpä cashganta,wanushcuna cawariyämunanpäcashganta y cay pasa ushacaptin TaytaDiosninsi lapan runacunata juzgananpäcashgantapis. 3Tayta Diosninsiyanapämashgaga saycunapita másyachasicuycunatapis yachacushunmi.

4Jesucristuta chasquicushganacaycarga Tayta Diospa naupanchocawaycagnömi cushish cawaycansi.Saynöpis Santu Espiritutachasquicushgana caycarga Tayta Diospawamrancunanami caycansi.5Jesucristupa wilacuynin shongunsimanchaptinmi yachacuycansi Tayta Diosmunashganno cawanansipä. 6Saynocaycarpis guepaman cutergaJesucristuta yapay cruci cagnömicaycansi. Guepaman cutir perdontamanacuyta mana munashgaga TaytaDiosninsi manami perdonamäshunsu.

7Jesucristuman imaypisyäracogcunaga shumag ali chacranömicaycan. 8Jesucristuman mananayäracogcunami isanga gachpa chacranocaycäyan. Sayno cagcunataga chacrachocasha caycagcunata rupasiyashgannömiTayta Diosninsipis in ernumangayconga saycho imayyagpisrupayänanpä.

9Cuyay waugui-panicuna, sayno nirpismanami yarpäyäsu gamcuna chucrushonguyar Jesucristuman manana

yäracuyänayquipä cashgantaga. Saypatrucanga yarpäyä Tayta Diosmunashganno imaypis cawar gloriamanchäyänayquipä cayashgayquitami.10Imano nacarpis paymanyäracuyashgayquitaga Tayta Diosninsimanami gongangasu. Saynöpis manamigongangasu waugui-panicunawancuyanacur yanapänacuyashgayquita.Sayno cawayashgayquipitami gloriamanchäyaptiqui premiuta goyäshunquipä.

11Jesucristutachasquicuyashgayquipita-pasa alicawayashgayquinöla Tayta Diosninsimunashganno imaypis cawayay.Wanuyashgayquiyag sayno cawargaTayta Diosninsipa naupanmanmichäyanquipä. 12Chucru shongu amacayaysu. Saypa trucanga Tayta Diosmanunay yäracogcuna cawayashgannölagamcunapis payman yäracur imaypiscawayay. Tayta Diosman yäracurcawagcunaga lapansipis paypromitishgancunata chasquishunpämi.

Salvamänansipä Tayta Diosninsi promitimashgansita imaypis

cumplinanpä cashgan13Abrahamta promitirmi Tayta

Diosninsi nergan: 14“Gamtarasunpaypami bendicionnëtagoshayquipä. Saynöpis gampitamiragcunata yanapäshä ascamanmirayänanpä.”t

15Sayno niptinmi Abrahamga surinyurinanpä cashganta criyir cushishshuyacorgan. Saypitanami Tayta Diospromitishgannöla surin yurergan.

16Runacuna maquinta goshpanimatapis promitiptinmi musyansi saypromitishganta rasunpaypacumplinanpä cashganta. 17,18SaynölamiTayta Diosninsipis Abrahamta nergan

6

Page 445: Quechua  huamalies bible - new testament

445

u 7.1-3 Diezmoga caycan cada chuncapita jucmi. Melquisedecpita masta musyanayquipäliyinqui Génesis 14.17-20-ta.

promitishganta cumplinanpä. Saymimusyansi Abrahamta promitishgantacumplir salvamänansipä cashganta.Sayta musyaycarga imano nacarpispayman yäracushun. 19,20SaynöpisTayta Dios salvamänansipäpromitimashgansita lapanshongunsiwan criyishun. Mandag cüratemplucho cag cortïnata päsar LugarSantísimuman yaycushgannömiJesucristupis gloriacho caycagtempluman yaycush Tayta Diospanaupanman pushamänansipä.Imayyagpis más mandag cüransi carmiJesucristo sayman pushamansi. Paygaunay Melquisedecno mandag cüramicaycan.

Melquisedec pï cashgantapis tantyasishgan

7 1-3Lapantapis camag Tayta Diosacrashgan cürami Melquisedecga

cargan. Saynöpis payga Salem marcachoreymi cargan. Melquisedec ninangacaycan “Ali mandag” ninanmi. Salemmarcaga “Ali täcuy marca” ninanmi.Saymi Melquisedecga maypis täcuymunay marcapa mandagnin cargan.Melquisedecpitaga manami pipismusyansu maygan casta cashganta nimaman ni taytan pï cashgantapis.Saynöpis manami pipis musyansu imayyurishganta ni wanushgantapis. SaymiDiospa surin Jesucristuno imayyagpiscüra cashganta yarpaycansi.

Guërracho mandagcunatavincishganpita Abrahamcutiycämuptinmi Melquisedec tariparpayta chasquicorgan. Nircurnami TaytaDiosta manacorgan Abrahamtayanapänanpä. Abrahamnami guërrachovincir lapan shuntamushgancunapita

diezmuta Melquisedectaentregaycorgan.u 4Sayno entregaptinmitantyacunsi Abrahampita másmunayyog Melquisedec cashganta.

5Moisés guelgashgan leycunachonican Leví casta cüracuna Israelmayincunapita diezmutachasquiyänanpä cayashgantami. 6,7Levícasta mana caycarpis mandag reyMelquisedec cüra cashpan munayyogmicargan Abraham entregashgan diezmutachasquinanpä. Diezmuta chasquircurmiMelquisedecga Abrahamta bendiciontagorgan. Sayno captinmi tantyansiMelquisedecga Abrahampita másmunayyog cashganta. Sayno másmunayyog caycan Tayta Diosninsipromitishganta Abraham chasquishcaptinpis.

8Tayta Diospa palabranchöga manamiimaypis ninsu Melquisedecwanushganta. Leví casta cüracunawanuyashgantami isanga nican. Saynocaptinmi tantyansi Melquisedec Levícasta cüracunapita más munayyogcashganta.

9,10Abrahampa wilcancunamirayashgancunapitami Leví castacüracuna caycäyan. Sayno captinmiMelquisedecta Abraham diezmutaentregaptin Leví casta cüracuna manaräyurirpis diezmuta entregagno cayashga.Saynöpapis tantyansi Leví castacüracunapita y AbrahampitapisMelquisedec más munayyog cashganta.

11Saynöpis Leví casta cüracunaaltarcho rupasiyashgalanwan runacunaperdonash cayaptenga ¿imapänatäJesucristo shamorgan? PaygaMelquisedecnöpis manami Leví castacürasu caycan. 12-14MusyashgansinöpisJesucristoga Judá castapitami yurish.

6 7

Page 446: Quechua  huamalies bible - new testament

446

v 7.17 Salmo 110.4. w 7.21 Salmo 110.4.

Say castapita cüra cananpä cagtagaMoisés manami imatapis rimacushgasu.Sayno captinpis cüransi cananpäJesucristutami Tayta Diosninsi churash.

Judá castapitana cüra cananpätrucasirmi Moisés guelgashganleycunatapis trucasish. 15Moisésguelgashgan leycunata trucasishgantamusyansi Melquisedec cüra cashgannoJesucristupis cüra cananpä Tayta Dioschurash captinmi. 16Leví castapitamandag cüra cananpä Tayta Dios nishcaptinpis Jesucristoga manami Levícastasu cargan. Paytaga mandag cüracananpä Tayta Diosninsi churashimayyagpis cawag cashganpitami.17Jesucristo cüra cananpämi caypasacho manarä yuriptinpis TaytaDiospa palabrancho caynoguelgaraycan: “Gamga imayyagpisMelquisedecnömi cüra canquipä.”v

18,19Say nishgannölami Jesucristutacüra cananpä Tayta Diosninsi churarMoisés guelgashgan leycunatapistrucasish. Leycuna niyashganno Levícasta cüracuna cumpliyaptinpis runacunamanami Tayta Dios munashgannocawayta camäpacuyashgasu. SaymiJesucristutana Tayta Diosninsi churashcüransi cananpä. Paymi isanga lapanjusansicunata perdonamashpansi TaytaDios munashganno cawanansipäyanapaycämansi. Pay cüransi captinmiTayta Diosta manacushpansi paypanaupancho caycagnöna caycansi.

20Jesucristo cüra cananpä TaytaDiosninsi churarmi promiterganimayyagpis cüra cananpä. Manamimaygan cüratapis cüra cananpä churarsayno promitergansu. 21Jesucristutamiisanga sayno promitir nergan:

“Tayta Diosninsimi gamtapromitishorgayqui:

‘Gamga imayyagpisMelquisedecnömi cüracanquipä.’

Say promitishushgayquitaga TaytaDios cumplengami.”w

22Jesucristo cüransi cananpä churashcaptinmi payga garantiansi caycanTayta Diosninsi perdonamänansipä.Tayta Diosninsi saynoperdonamänansipämi mushogconträtuta rurash. Mushog conträtogamás alimi caycan Israel runacunawanpunta cag rurashgan conträtupitapis.

23Punta cag conträtuchöga mandagcüra wanuptin juc cüratanami churayagtrucan cananpä. 24Jesucristumi isangamana ushacag car imayyagpis mandagcüransi caycan. Paytaga manamiimaypis trucasengasu. 25Mandag cüracarmi payta chasquicogcunapäga TaytaDiosninsita imaypis Jesucristomanacuycan. Paycunatami salvan TaytaDiospa naupancho imayyagpiscawayänanpä.

26,27Jesucristoga manami cay pasachomandag cüranösu caycan. Paygajusalicur cawag runacunawan purirpismanami imaypis jusalicushgasu.Saynöpis cananga lapanpä munayyogcarmi Tayta Diospa derëcha cagnaupancho caycan.

Cay pasacho mandag cüraga waranwaran uywacunata pishtarcur altarchorupasiyan quiquincunapa y waquinrunacunapa jusancuna perdonashcayänanpämi. Jesucristumi isanga juccutila cruzcho wanushga nogansi-raycu.Saynöpami imayyagpis paymanyäracogcunapa jusancunata TaytaDiosninsi perdonan salvash cayänanpä.

28Leví casta mandag cüracunagajusayog runalami caycäyan. TaytaDiospa surin Jesucristumi isanga

7

Page 447: Quechua  huamalies bible - new testament

447

x 8.5 Tabernáculo cashgantanölami Jerusalencho templutapis sharcasiyargan. Tabernáculoimano cashganta musyanayquipä liyinqui Hebreos 9.1-7; Éxodo 25.40; 26.30.y 8.12 Jeremías 31.31-34.

jusaynag caycan. Saymi paytaga TaytaDios churash imayyagpis mandagcüransi cananpä.

Runacunata salvananpäTayta Diosninsi mushog

conträtuta rurashgan

8 1,2Mandag cüransi Jesucristogagloriacho cag templuchömi Tayta

Diospa derëcha cag naupanchojamaraycan nogansipä imaypismanacushpan. Say templutaga manamirunacunasu sharcasiyash, sinögaquiquin Tayta Diosninsimi.

3Cay pasacho más mandag cüragarunacuna jusalicuyashganpitauywacunatami pishtarcur altarchorupasin. Jesucristumi isangajusansicunata perdonamänansipänogansi-raycu cruzcho quiquin wanush.4Cay pasalacho carga Jesucristomanami cüra canmansu cargan. Caypasachöga Moisés guelgashganleycunacho nishganno maynamicüracuna caycäyan runacunaapayämushganta altarchorupasiyänanpä. 5Cay pasacho cagcüracunaga gloriacho caycagtemplu-niragta rurayashgalanchömiTayta Diosta sirviyan. Sayta musyansiMoisesta Tayta Diosninsi nish captinmi:“Gloriacho cag templo imanocashgantapis jircacho ricasishgätanölatabernäculutax rurasinqui.” 6Caypasacho cag cüracuna runa rurashgantemplucho sirviyaptinpis más mandagcüransi Jesucristumi isanga ciëlucho cagtemplucho caycan. Saychömi TaytaDiosta manacuycan mushog conträtonishganno jusansicunataperdonamänansipä. Say mushog

conträtoga naupa cag conträtupitapismás alimi caycan.

7Naupa cag conträtulawanrunacunapa jusancunata perdonargamanami yapay juc conträtuta TaytaDios ruranmansu cargan. 8Punta cagconträtuta runacuna cumpliyta manacamäpacuyaptinmi Tayta Diosninsinergan:

“Israel runacunawan y Judárunacunawan mushogconträtuta ruranäpä cag junagchämonganami.

9 Say conträtoga manami Israelrunacunata Egiptupita jorgamurrurashgä conträtunösu canga.

Naupa cag conträtuta manacumpliyashganpitamipaycunata cäsupashcänasu.

10 Sayno captinpis Israel runacunawanyapaymi conträtuta rurashä.

Sayno rurarmi leynëcunatashongunman guelgashä imaypisyarparäyänanpä.

Paycunapa Diosninmi cashä.Paycunami maquëcho cayangapä.

11 Say wisanga mushog conträtutachasquicogcuna wamracunapitagalaycur auquin runacunayagmilapanpis musyayanga TaytaDiosnin cashgäta.

Saymi pipis yachaycäsenganasuTayta Diosnin cashgätamusyayänanpä.

12 Saynöpis lapan jusancunataperdonar mananamijusalicuyashgancunata imaypisyarpäshänasu.”y

13Say nishgannöla mushog conträtutaTayta Diosninsi rurashgana captinminaupa cag conträtuta cumplinsinasu.

7 8

Page 448: Quechua  huamalies bible - new testament

448

z 9.2 Say mechërupita y mësapita masta musyanayquipä liyinqui Éxodo 25.23-40;a 9.6 Sayrurayashgancunata musyanayquipä liyinqui Éxodo 27.20-21; 30.7-8; Levítico 24.8-9.b 9.10 Naupa cag conträtucho micuycunapita y puri cacuypita leycuna imata nishgantapismusyanayquipä liyinqui Levítico 11.2,25; 15.8; Números 6.3; 19.13.

Unay cag conträto imano cashgantapis tantyasishgan

9 1Unay cag conträtuchöga TaytaDiosninsita adorayag

tabernäculuchömi. Saynöpismandamientucuna carganmiyachacuyänanpä. 2Saymi Tayta Diosnishganno tabernäculuta rurayarganishcay cuartuyogta. Punta cagcuartuchömi caycargan goripita rurashganchis ricrayog mechëro, Tayta Diospächurayashgan tanta y tanta churacunamësapis.z Say cuartupa jutinmi caycan“Lugar Santu”. 3Más ruri cag cuartupajutinmi caycan “Lugar Santísimu”. Sayishcay cuartucunaga racta cortïnawanmiraquirargan. 4Lugar Santísimuchömicargan goripita rurashga altar. Say altarjananchömi inciensuta rupasiyag.Saynöpis say cuartuchömi caycarganTayta Diospa babulnin. Say babultamijananpa rurinpa gorita lagapargan. Saybabulchömi winarargan goripitarurashga tazun. Say tazunchömi Israelrunacunata Tayta Dios puestupashganmaná nishgan micuy churarargan.Saynöpis say babulchömi winararganAaronpa chinquimushgan tucrun yishcay läja rumicunacho guelgaraycagchunca mandamientupis. 5Say babuljananchönami caycäyargan goripitarurashga ishcay querubin angilcuna. Sayquerubincunami babul janancho älanmashtash caycäyargan. Maspiscaycanrämi saycunapita tantyasinäpäga.

6Say tabernäculucho punta cagcuartumanga waran waran cüracunayaycuyag leycuna nishganno lapantarurayänanpämi.a 7Lugar

Santísimumanga más mandag cüralamiwatacho juc cuti yaycog. Saymangayaycog uywapa yawarnintaapacurcurmi. Say yawarta aparganquiquinpa jusanpita y runacunapismana tantyacuypa jusalicuyashganpitaperdonta manacunanpämi. 8LugarSantísimuman más mandag cüralayaycuptinmi Santu Espíritutantyasimansi unay cag conträtutasïguerga nogansipis Tayta Diospanaupanman mana chänansipäcashganta.

9Naupa cag conträto nishgannocüracuna uywacunata altarchorupasiyaptinpis saylawanga runacunamanami perdonashgasu cayargan.10Saynöpis naupa cag conträtuchögaguelgaraycan imata micunansipä imatamana micunansipäpis, imataupunansipä imata mana upunansipäpis,saynöla yacuwan puri cacunansipäpis.bSaycunataga runacuna cumpliyänanpäcargan Tayta Dios mushog conträtutarurashganyaglami.

Yawarninta Jesucristo jichashganpita perdonash

cashgansi11Mushog conträtuchöga

Jesucristunami mandag cüransi caycan.Paymi gloriacho caycag templumanyaycush. Say temploga manami caypasacho runa rurashgan templusucaycan, sinöga gloriacho quiquin TaytaDios rurashgan templumi. 12Gloriachocaycag templuman yaycunanpägamanami cay pasacho cüracunarurayashganno chïvupa becërrupayawarninta aparcursu yaycushga,

9

Page 449: Quechua  huamalies bible - new testament

449

c 9.20 Éxodo 24.8.

sinöga quiquinpa yawarninta jicharmiyaycush. Cay pasacho cag templumanmandag cürano cada wata yaycunanpatrucanga juc cutilami gloriacho caycagtempluman yaycushgachasquicogcunata salvananpä.

13Naupa cag conträtuchöga nicantörucunapa chïvucunapa yawarninta yternërata rupasiyashgancunapauchpancunatapis runacunapa jananmanmashtayänanpämi. Say nishgannölamashtayaptinmi runacuna Tayta Diostaadorayänanpä puri cash cayargan.14Jesucristo yawarninta cruzchojichaycaptenga manami janalanpasupuri cash caycansi, sinögajusalicushgansipita perdonash carshongunsipis maylashganami caycan.Sayno perdonash canansipämi SantuEspíritu Jesucristuta yanapargan TaytaDios munashganno nogansi-raycucruzcho wanunanpä. Saynoperdonamashcansi cushishla Tayta Diosmunashganno cawar alabanansipämi.

Mushog cag conträto välinanpä Jesucristo yawarninta jichashgan

15Sayno nogansi-raycu cruzchowanuptinmi Tayta Diosninsi mushogconträtuta rurargan. Saynöpami TaytaDiosninsi acrashgan cagcuna perdonashcar promitishgan herenciata gloriachochasquiyangapä. Manami nogalansitaperdonamänansipäsu Jesucristowanorgan, sinöga punta cag conträtutachasqueg runacunatapisperdonananpämi wanorgan.

16,17Tayta Dios runacunawanrurashgan conträtoga testamentunömicaycäyan. Testamentu ruraseg runacawashganyäga testamentururasishganpis manami välinräsu.Testamentu ruraseg wanusquiptinnami

isanga say testamentu välin. SaynölamiTayta Diosninsi rurashgan mushogconträtupis välinanpäga Jesucristuräyawarninta jichar cruzcho wanorgan.

18Punta cag conträtupis välinanpägauywacunatarä Moisés pishtaserganyawarninta jichananpä. 19Manaräpishtarmi runacunata liyiparganconträtucho guelgaraycashganmandamientucunata y leycunatapis.Liyiparcurmi becërrucunatawanchïvucunata pishtasir yawarnintachasquergan. Nircurmi saychasquishgan yawarman yacutayaparcur hisöpo nishgan jachaparämancunata puca jïluwan jucgueruman watapargan. Saywanmisagsupargan guelgaraycashganleycunata y lapan runacunatapis.20Nircurmi paycunata Moisés nergan:“Cay yawarwan gamcunata sagsupaycägamcunawan Tayta Diosninsi conträtutarurashgan välinanpämi.”c 21Saynölamitabernäculutapis y tabernäculuchomanëjucunatapis lapanta sayyawarlawan Moisés sagsupargan.

22Moisés guelgashgan leycunachöganican imapis puri cash cananpägayawarwan sagsupashga cananpämi.Yawarwan mana sagsupaptenga manamipipis jusancunapita perdonashgasucanman. 23Sayno captinmi cay pasachocag templuman mandag cüra yaycuruywacunapa yawarninwan sagsupan.Gloriacho cag templuman Jesucristoyaycunanpäga manami uywacunapayawarnintasu jichargan, sinögaquiquinpa yawarnintami.

Jesucristo cruzcho wanushganpita Tayta Dios perdonamashgansi

24Jesucristo Tayta Diosta nogansipämanacunanpäga manami runacuna

9

Page 450: Quechua  huamalies bible - new testament

450

d 10.7 Salmo 40.6-8.

rurayashgan templumansu yaycorgan,sinöga gloriacho caycag templumanmi.25Sayman yaycunanpäga juc cutilamiquiquinpa yawarninta jichar wanush.Sayno carga manami cay pasachomandag cüranösu Jesucristo caycan.Cay pasacho mandag cüraga cadawatami Lugar Santísimuman yaycunuywacunapa yawarninta saychosagsunanpä. 26Gloriacho cag templumanJesucristo cada wata cuterga cadawatami wanuycanman. Sayno carga caypasata camashganpita-pasa ayca cutishiwanunman cargan. Asca cuti saynowanunanpa trucanga Jesucristo juccutilami cruzcho wanushgajusansicunata perdonamänansipä.27Saynölami lapan runacunapis juccutila wanuyan. Wanushganpitacawarircasimurmi Tayta Dios lapanrunacunatapis juzgangapä. 28Runacunajuc cutila wanuyashgannömiJesucristupis juc cutila wanushgajusansicunata Tayta Diosperdonamänansipä. Jesucristo caypasaman cutimorga manami yapayrunacunapa jusancunapitawanunanpäsu cutimonga, sinöga paymunashganno cawagcunata gloriamanpushananpämi.

10 1Moisés guelgashgan leycunagamanami salvamänansipäsu

cargan, sinöga salvacionpitatantyasimänalansipämi. Saymi sayleycuna nishganno wata watauywacunata altarcho rupasiyaptinpissaycunalawanga runacunata Tayta Diosperdonargansu. 2Uywacunata altarchorupasiyashgalanwan perdonash cayargarunacuna manami jusayog cayashgantayarparaycäyanmansu. Saynöpis manamiwata wata uywata apayanmansujusalicuyashganpita rupasiyänanpä.

3Cada wata uywacunata rupasirmijusalicuyashgancunata yarpaycäyan.4Chïvucunata törucunata pishtaryawarninta jicharpis runacuna manamisaylawanga perdonashgasu caycäyan.

5Saymi cay pasaman Jesucristoshamur Tayta Diosta nergan:

“Uywacunata y saqui micuycunatarupasiyashgantaajayashcanquinami.

Saymi cay pasamancachamashcanquimunashgayquita ruranäpä.

6 Uywacunata y saqui micuycunatarunacuna apayämushganpismanami shonguyquipänösucashga.

7 Saymi noga nergä:‘Guelgaraycashganchonishganno munashgayquitaruranäpä listumi caycä, TaytaDios. d

8“Runacunapa jusancuna perdonashcayänanpä uywacunata y saquimicuycunata rupasiyashgantaajayashcanquimi” nerga punta cagconträtucho nishgancunatami Jesucristoyarpäsimansi. 9“Guelgaraycashganchonishganno munashgayquita ruranäpälistumi caycä, Tayta Dios” nergamushog conträtuta Tayta Diosrurashgantanami Jesucristo nergan.10Tayta Dios munashganta rurarJesucristo nogansi-raycu juc cutilawanorgan jusansicunapita TaytaDiosninsi perdonamänansipämi.Perdonamashpansimishuntacamashcansi paypa maquinchönacawanansipä.

11Israel cüracunaga waran waranmiuywacunata altarcho rupasiyan TaytaDiosman yäracogcuna jusancunapitaperdonash cayänanpä. (Sayno

9 10

Page 451: Quechua  huamalies bible - new testament

451

e 10.17 Jeremías 31.33-34. f 10.19,20 Lugar Santísimu imano cashganta musyanayquipäliyinqui Hebreos 9.3.

rupasiyaptinpis manamisaycunalawanga runacunata Tayta Diosperdonargansu.) 12Cüransi Jesucristumiisanga juc cutila cruzcho wanushjusansicunapita perdonamänansipä.Wanushganpita cawarircamur canangalapanpäpis munayyog cashpanmi TaytaDiospa derëcha cag naupanchojamaraycan. 13Saychömi jamarangalapan contrancunata Tayta Diosninsivincishganyag.

14Jesucristo cruzcho wanushgacaptinmi payta chasquicogcunata TaytaDiosninsi lapan jusancunataperdonaycan. Saynöpis waran waranpaycunata yanapaycan manajusalicuypa cawayänanpä. 15Saynocananpä cashgantami Santu Espiritupiscayno nergan:

16 “Paycunawanmi conträtuta rurashä.Sayno rurarmi leynëcunata

shongunman guelgashä imaypisyarparäyänanpä.

17 Saynöpis lapan jusancunataperdonar mananamijusalicuyashgancunata imaypisyarpaycäshänasu.”e

18Jesucristuta chasquicur saynoperdonamashgami cananga uywacunatani saqui micuytapis rupasinsinasujusalicushgansipita perdonashcanansipä.

Tayta Dios munashganno cawanansipä yäsicuy

19,20Waugui-panicuna, Jesucristonogansi-raycu yawarnintajichashganpita Lugar Santísimumanfyaycognömi Tayta Diosninsipanaupancho cananpis caycansi.21Saynöpis Jesucristo gloriacho másmandag cüransimi caycan. 22Sayno

caycaptenga mana mansapaylapa TaytaDiosninsita imay hörapis manacushun.Saynöla lapan voluntäninsiwan paymunashganta rurashun. Imano nacarpispayman lapan shongunsiwan imaypisyäracushun. Jusansitaperdonamashgansipita paytaagradëcicushun. Saynöpis lapanjusalicushgansicunata cacharishun.Saynöpami limpio armacushno TaytaDiosninsipa naupanman chäshunpä.

23Musyansimi Tayta Diosninsinaupanman pushamänansipäpromitimashgansita. Payga lapanpromitimashgansicunata imaypiscumplinmi. Sayno caycaptengaguepaman mana cuticuypaJesucristuman imaypis yäracushun.24,25Saynöpis Tayta Diosta alabananpäshuntacayta waquin waugui-panicunaguelanäyashgannöga amaguelanäshunsu. Saypa trucangaJesucristo cutimunanpäna caycashgantamusyar imaypis shuntacaycäshun.Sayno shuntacarmi shacyäsinacuyäshunjucninsi jucninsipis yanapänacur ycuyanacur cawanansipä.

26Jesucristupa wilacuynintamusyaycar mayaycar pipis yapayjusalicorga Jesucristo nogansi-raycuwanushgantami manacagmanchuraycan. Manacagmanchuragcunataga Tayta Diosninsimananami perdonangasu. 27Saypatrucanga juicio nalcho paycunatashuyaraycan bunyaypa bunyaycagin ernulanami.

28Moisés guelgashgan leycunata manacäsucushpan jusalicogcunata ishcay oquimsa testïgo shimpiptenga manacuyapaypami wanusiyag. 29Moisésguelgashgan leycunata mana cäsucogta

10

Page 452: Quechua  huamalies bible - new testament

452

g 10.30 Deuteronomio 32.35-36. h 10.38 Habacuc 2.3-4.

sayno wanusinanpä caycaptenga¿manasurä más peor in ernuchonacayanga quiquin Jesucristutachasquicurcur guepamancuticogcunaga? Paycunaga Jesucristoyawarninta jichar cruzcho wanushgantamanacagmanmi churaycäyan ycuyapäcog Santu Espiritutapis yupamirabiaycäsiyan. 30JusalicogcunapägaTayta Diosninsi nergan:

“Mana chasquicamagcunatagaquiquëmi mana cuyapaypacastigashäpä.”

Saynömi mastapis nergan:“Chasquicarcamar jusalicular

cawagcunataga quiquëmijuzgashäpä.”g

31Sayno nicaptenga ¡pasaypamansariypämi nacayangapä TaytaDiosta mana cäsucur rabiäsegcunaga!

32Waugui-panicuna, saynocaycaptenga Jesucristutachasquicuyashgayqui wisan imanonacayashgayquitapis ama gongäyaysu.¡Manami sayjina nacaycarpis gamcunaguepaman cutiyashcanquisu! 33Saynöpisama gongäyaysu Jesucristutachasquicuyashgayquipita magash yashlish cayashgayquita. Saynölawaquintapis magash captin y ashlishcaptin shacyäsiyashcanquimi.34Jesucristuta chasquicuyashganpitacarcilcho cagcunatapisyanapäyashcanquimi. Imayquitapisapacuyaptin cachapariyashcanquimi.Apacuyaptinpis laquicuyashcanquisugloriacho mana ushacag herenciatachasquiyänayquipä cashgantamusyayashpayquimi.

35,36Waugui-panicuna, cananpissaynöla Tayta Diosman mana ajayaypayäracuyay. Imano nacarpis guepamanmana cuticuypa Tayta Dios

munashganno cawayay. Sayno cawarmiTayta Diosninsi promitimashgansinölagloriacho imayyagpis cushishcawashunpä. 37Tayta Diosninsipapalabranchöpis caynömi nican:

“Shamunäpä cag höratinconganami.

38 Sayno caycaptengachasquicamagcuna imaypisyäracayämashpan cawayäsun.

Guepaman cutircur perdonta manamanacamagcunataga manamiricaytapis munäsu.”h

39Sayno captenga tantyacushunguepaman mana cuticuypacawanansipä. Saynöpami in ernumangaycush canansipa trucanga gloriamanchäshunpä.

Unay runacuna Tayta Diosninsiman yäracuyashgan

11 1Tayta Diosman yäracurmimusyansi pay

promitimashgansicunata lapantacumplinanpä cashganta. Saymipromitimashgansicunata manaräricarpis shuyaraycansichasquicunansipä cagta. 2TaytaDiosninsi munashganno cawag unayrunacunatapis paymanyäracuyashganpitami salvargan.

3Tayta Diosninsiman yäracorgacriyinsi cay pasa, ciëlo, inti, quila ylapan goyllarcunapis cayänanpä niptilanyurisquiyashganta. Lapanricaycashgansitapis pay camash imapismana cashganpitami.

4Tayta Diosman yäracurmi paypashongunpäno alinnin uyshata Abelapargan altarcho rupasinanpä. WauguinCainga manami Tayta Diospashongunpänösu apargan. Abelapashganta Tayta Diosninsi

10 11

Page 453: Quechua  huamalies bible - new testament

453

i 11.4 Génesis 4.1-5. j 11.5 Génesis 5.18-24. k 11.7 Génesis 6.9-22.l 11.8 Génesis 12.1-5. m 11.9,10 Génesis 12.6-9. n 11.11 Génesis 17.15-21; 21.1-7.ñ 11.17 Génesis 21.12; 22.1-19.

chasquiptinmi musyansi Diosmanyäracur pay munashgannocawashganta.i Saymi Abel unaynaushacäcushga caycaptinpis tantyacunsinogansipis Abelno Tayta Diosmanyäracunansipä cashgansita.

5Enoctapis Tayta Diosmanyäracushganpitami manarä wanuptingloriaman pushacushga.j TaytaDiosninsipa palabranchöpis nicanEnocga Tayta Diosninsi munashgannocawashgantami.

6Tayta Diosninsiman mana yäracorgamanami imaypis paypa shongunpänösucawashun. Tayta Diosninsimanyäracunansipäga criyishun paycashganta. Saynöpis criyishun paymanyäracushgaga yanapämänansipäcashganta.

7Yäracurmi Noëpis Tayta Diosnishgancunata cäsucur jatuncaraybüquitano arcata rurargan surincuna ylumsuynincunapis diluvio captin manaushacäyänanpä. Saynöpis Tayta Diosnishganta criyirmi runacunatawilapargan jusalicuyashganta manacacharerga shengaypa ushacäyänanpäcayashganta. Tayta Dios nishgantacriyir payman yäracuptinmi NoëtaTayta Diosninsi jusaynagtanachasquergan. Saymi runacunataushacäsirpis Noëtaga salvargan.k

8Tayta Diosman yäracurmiAbrahampis marcanta cachariycurTayta Diosninsi entregananpä cagnacionman aywacorgan. Tayta Diosnishganno aywacorgan may nacionmanchänanpä cashgantapis manamusyaycarmi.l 9,10Saychömi Abrahamgatoldërawan wayita ruraycur jäparunanöla targan. Sayno targan gloriacho

Tayta Diosninsi rurashgan marcamanchänanpä cashganta musyarmi.Saynölami surin Isaacpis y Isaacpa surinJacobpis Diosninsi entregashgannacioncho taycarpis toldërapitarurashga wayicunalacho täyargan.m

11Saynölami Tayta Diosman Abrahamyäracuptin surin yurergan auquinnacaycaptinpis y warmin Sarachacwanyashganyag gologcaycaptinpis.n 12Say surinpitamiragcunami yupaytapis mana atipaypägoyllarnörä y lamar cuchunchoagushanörä caycäyan.

13Sayno mirananpä Tayta Diospromitiptinpis Abraham, Sara, Isaac yJacob cawaycashganyag surincunamanami saysica cashgaräsu. Saynocaptinpis paycunagawanuyashganyagmi Tayta Diosninsipromitishganman yäracuyargan.Paycunaga cay pasacho ushacagla carmitantyacuyargan gorpanöla cayashganta.14Cay pasacho gorpanölacaycäyashganta tantyarmi gloriachocaycag marcaman aywacuyänanpäshuyacuycäyargan. 15Paycunagamanami yarpäyargansu unay täyashganmarcanman cutiyta. Marcanpälaquicorga imaycanöpapiscuticuyanmanmi cayargan. 16Marcanpälaquicuyänanpa trucanga gloriachocaycag marcapämi yarparäyargan.Sayno yarparäyaptinmi Tayta Dioscushicur say marcata camarishnapaycunata shuyaraycäsin.

17Surin Isaacta wanusinanpä TaytaDios niptinpis payman yäracurmiAbrahamga altarcho rupasinanpä listucaycargan.ñ 18Sayno wanusinanpä listucaycargan paypita ascaman mirananpä

11

Page 454: Quechua  huamalies bible - new testament

454

o 11.18 Génesis 21.12. p 11.20 Génesis 27.27-40. q 11.21 Génesis 48.8-20.r 11.22 Génesis 50.24-25. s 11.23 Éxodo 1.15-22; 2.1-2. t 11.28 Éxodo 12.21-23.u 11.29 Éxodo 14.21-31. v 11.30 Josué 6.12-20. w 11.31 Josué 2.1-14; 6.22-25.x 11.32 Gedeón (Jueces 6-8); Barac (Jueces 4-5); Sansón (Jueces 13-16);Jefté (Jueces 11.1-12.7).

Tayta Dios promitish caycaptinpis.o19Abrahamga Tayta Diosman yäracurmiyarpargan wanusiptinpis Isaactacawarisimunanpä cashganta. Saynoyäracuptinmi Abrahamta Tayta Diosnergan Isaacta mana wanusinanpä.

20Isaacpis Tayta Diosman yäracurmiJacobta y Esaüta Tayta Diosyanapänanpä cashganta musyarbendicionninta gorgan.p

21Jacobpis wanunanpäna caycarTayta Diosman yäracurmi surin Josëpasurincunata bendicionninta gorgan.Nircurmi Tayta Diosta alabargantucrunman tucnacuycular.q

22Josëpis wanunanpäna caycar TaytaDiosman yäracurmi Israel runamayincunata wilargan Tayta Diosninsiyanapaptin Egipto nacionpitayarguyänanpä cayashganta. Saymipaycunata nergan: “Caypita aywacurtulöcunatapis apacurcuraywacuyanqui.”r

23Tayta Diosman yäracurmi Moisésyuriycuptin taytanwan mamanpisquimsa quilayag pacaräsicuyargan.Sayno pacaräsiyargan Egipto nacionchomandag faraón olgu wamracunatayuriylanta lapanta wanusiyänanpämandaptinmi. Waquin wamracunapitaMoisés más cuyaylapä cashgantaricaycurmi Diosman yäracuyashpansayno pacaräsicuyargan.s

24Tayta Diosman yäracurmi Moisespismandag faraonpa warmi surinashmacuycaptinpis faraonpa wilcancayta munargansu. 25Saymi faraonpawayincho tar imaycayogpis cananpatrucanga Israel mayincunaman

aywacorgan paycunawan nacayänanpäcaycarpis. 26Paycunawan nacarganCristu-raycu nacashganpita gloriachopremiuta chasquinanpä cashgantamusyarmi.

27Yäracurmi Moisesga Tayta Diostaricaycagnöpis mandag faraonta manamansaypa Israel mayincunataEgiptupita jorgorgan. 28Tayta Diosmanyäracurmi Moisesga Israel runacunatanergan Pascuata rurar puncuquicionnincunata yawarwanlushiyänanpä. Sayno lushiserganwanusicog ángil yawarta ricaycur saywayicho guechpa cagta pitapis manawanusinanpämi.t

29Tayta Diosman yäracurmi Israelrunacunapis Puca Lamarta saquilatapäsayargan. Egipto runacunami isangashengaypa wanuyargan Israelrunacunata cutisinanpä guepantayaycuyashgancho.u

30Tayta Diosman yäracuptinmi Israelrunacuna Jericó marcapa ganchis junagjiruruypa puriycäyaptin murällanpisjuchorgan.v 31Tayta Diosman yäracurmiprostitüta Rahab warmipis ricapacogIsrael runacunata pacargan marcamayincuna mana wanusiyänanpä.Saynöpami Jericó marcaman yaycursaycho tag runacunata Israel runacunawanusirpis Rahabtagawanusiyargansu.w

32Tayta Diosman waquinyäracuyashgannömi Gedeonpis,Baracpis, Sansonpis, Jeftëpis, Davidpis,Samuelpis y Tayta Diosninsipa waquinprofëtancunapis yäracuyash.x 33TaytaDiosman yäracogcunaga waquin

11

Page 455: Quechua  huamalies bible - new testament

455

y 11.35 1 Reyes 17.17-24; 2 Reyes 4.25-37.

vinciyargan chiquegnin naciónrunacunata, waquin Israel runamayincunata ali juzgayargan ywaquinnami Tayta Diosninsipromitishgancunatapis chasquiyargan.Waquintaga leoncunapis manamimicuyargansu. 34Waquintaga ninapismanami rupargansu. Waquinnamiespädawan wanusiyänanpäcaycäyaptinpis gueshpicuyargan.Waquinnami chiquegnin soldäducunasaysica caycaptinpis Tayta Diosmanyäracur vinciyargan. 35Saynölami TaytaDiosman yäracog warmicunapisricayargan wanush sutaraycagwawancuna cawarisiyämushganta.y

Waquintanami Tayta Diosmanyäracuycaptinpis nacasiypawanusiyargan. Tayta Diostañëgasiyänan cash sayno nacasiyaptinpisTayta Diosninsi cawarisimunanpäcashganta musyar paycunaga manamiñëgayargansu. 36Saynölami waquinnacayargan runacuna ashliyaptin,magayaptin y carcilman wichgayaptin.37Waquintami samgaypa wanusiyargan.Waquintami serruchuwan cusuypawanusiyargan. Waquintanamiespädawan tucsiypa wanusiyargan.Waquinnami pasaypa pobri car uyshagarasalapita y cabra garasalapitamödananta jaticurcur may-saypapispuriyargan. 38Tayta Diosninsimunashganno cawayashganpitamipaycunata chiquiyargan. Sayno chiquishcarmi puricuyargan sunyag jircacunapay machaycunacho pacacuyashpan.Tayta Diosman mana yäracogcunagamanami pipis paycunaman tincunsu.

39Paycuna sayno nacarpis lapanshongunwan yäracuyashganpitamiTayta Diosninsi cushicorgan. Salvadortacachamunanpä Tayta Diosninsi

promitishganta shuyararpis say unayrunacunaga wanuyargan Jesucristomanarä shamuptinmi. 40Cananmi isangaJesucristo mayna shamushgana.Jesucristo shamur cruzchowanushganpitami paycunapisnogansipis perdonashga caycansi.

Mana ajayaypa Jesucristuman yäracunansipä yäsicuy

12 1Sayno asca runacuna TaytaDiosninsiman yäracuyashganta

musyaycarga cörrinanpä guepintacachaycogno nogansipis lapanjusalicushgansita cacharishun. NircorgaTayta Diosninsiman yäracur paymunashganno wanushgansiyag shumagcawashun. 2Tayta Diosman saynoyäracur cawanansipäga shumagtantyacushun salvamagninsi Jesucristoimano cawashgantapis. Paygagloriaman chänanpä cashgantamusyarmi Tayta Dios munashgannocawargan cruzcho nacar wanunanpäcaycarpis. Saymi cananga cawarircamurTayta Diospa derëcha cag naupanchojamaraycan. 3Sayno caycaptengaimapitapis nacar imarga shumagtantyacuyay Jesucristupis nacashganta.Sayta tantyacorga imano nacarpis manaajayaypami pay munashgannocawashun.

4Mayjina nacayaptiquipis manamimaygayquicunatapis Diosmanyäracuyashgayquipitawanusiyäshunquiräsu. Sayno captinpis¿imanirtä ichiclata nacayashpayquiguepaman cuticuyta munaycäyanqui?5Gamcunaga ¿gongaycuyashcanquicuTayta Diosninsi wamrancunapäpalabrancho cayno nicashganta?

“Tayta Diosman yäracushgayquipitanacar ama resienticuysu.

11 12

Page 456: Quechua  huamalies bible - new testament

456

z 12.6 Proverbios 3.11-12. a 12.16 Génesis 25.29-34. b 12.17 Génesis 27.1-40.c 12.19,20 Éxodo 19.13.

Saypa trucanga tantyacuy TaytaDiosninsi munaptin saynonacaycashgayquita.

Say nacaycunawanmi paycorrigiycäshunquimunashganno cawanayquipä.

6 Tayta Diosninsega cuyashganwamrancunalatami saynocorrigin.”z

7Tayta Diospa palabrancho saynonicaptenga nacarpis amaresienticuyaysu. Wamran cayaptiquimisay nacaycunawanjusalicuyashgayquipita Tayta Diosninsicorrigiycäyäshunqui. Wamrancunacäsucog cayänanpä pï runapiscorrigishgannömi gamcunatapis TaytaDiosninsi corrigiycäyäshunqui paymunashganno cawayänayquipä. 8Manacorrigiyäshuptiquega manami paypawamrancunasu caycäyanqui. Paygalapan wamrancunata corrigin paymunashganno cawayänanpämi.

9Taytansipis mana cäsucogcashgansipitami corrigimansi cäsucogcanansipä. Corrigimashgapisresienticunansipa trucangacäsucushcansimi. Sayno caycaptenga¿imanirtä cäsucushwansu TaytaDiosninsi corrigiycämashgaga?10Taytansipis maquinchocashgansiyaglami avëcis lutantarurashgansita yarpar castigamansi. TaytaDiosninsimi isanga shumag tantyacuycurcorrigimansi pay munashgannocawanansipä. 11Corrigimashga nacarpisama resienticushunsu. Tayta Diosninsimanami walälasu corrigimansi, sinögapay munashganno cushishcawanansipämi.

12Sayno caycaptenga,waugui-panicuna, nacaycuna chämuptin

ama laquicuyaysu. Laquicur jucagyashcayänayquipa trucanga Tayta Diosmanwaran waran yäracuyay. 13Nacarpissayno yäracuyashgayquitaricacuyäshushpayquimi waquinwaugui-panicuna guepaman cuticushcarpis Tayta Diosta yapay sirviyangapä.

Tayta Diosta mana wasguipänansipä yäsicuy

14Pï-maywanpis cuyanacur alicawayay. Saynöpis ama jusalicuyaysu.Jusalicur cawagcunaga manami pipisTayta Diospa naupanman changasu.15Sayno caycaptenga cuidä chucrushonguyar jusalicuyanquiman.Jusalicuyaptiquega waquincunapisgamcunata ricacuyäshushpayquiguepamanmi cutiyangapä. Saynocayänayquipa trucanga jucniquijucniquipis shacyäsinacur cawayay.16Cuidä maygayquipis Esaüno TaytaDiosninsi promitishgancunatamanacagman churayanquiman. EsaügaIsaacpa guechpa surin carmi chasquinancargan guechpa cay bendicionta.a Saynocaptinpis pasaypa micanarmi saybendicionta juc plätu micuylapäwauguinta goycorgan. 17Nircurnamimayjina wagarpis papäninpita saybendicionta manana chasquergannasu.b

18Nogansega manami Sinaí jircamanchagnösu caycansi. Sinaí jircachögaIsrael runacunawan Tayta Diosninsipunta cag conträtuta ruraptenganinapis, sacaypis y yupa vientupiscarganmi. 19,20Saynölami cornëtatatucamushganpis wiyacämorgan.Nircurnami Tayta Dios mansariypäparlamur nergan: “Runapis uywapisjirca chaquilanmanpis wisag cägasamgaypa wanusishga casun.”c Sayta

12

Page 457: Quechua  huamalies bible - new testament

457

d 12.21 Deuteronomio 9.19. e 12.24 Génesis 4.1-12. f 12.26 Hageo 2.6.g 13.5 Deuteronomio 31.6,8.

wiyarmi Israel runacuna pasaypamansariyashpan Moisesta ruwacuyarganpaylana Tayta Diosninsiwanparlamunanpä. 21Fiyupa mansariypäcaptinmi Moisespis nergan: “Nogaläpispasaypami sucsucyaycä mansarishpä.”d

22Nogansega Sinaí jircaman chagnocanansipa trucanga gloriacho caycagJerusalén marcaman chagnömicaycansi. Saychömi yupaytapis manaatipaypä saysica angilcuna Tayta Diostacushishga alabaycäyan. 23SaynöpisTayta Diosman unaypita-pasayäracogcunawan maynashuntacashnömi caycansi. Paycunapapisnogansipapis jutinsicunaga libro de lavïdachömi guelgaraycan. Saynöpispï-mayta juzgag Tayta Diospanaupanman mayna chashganönamicaycansi. 24Jesucristupa naupanchöpismayna caycagnönami caycansi. Paymiwanorgan Tayta Dios mushogconträtuta rurar salvamänansipä.Yawarninta Abele jichashgangawanusegnin maldicionädu cananpämicargan. Jesucristo wanur yawarnintajichashganmi isanga jusansicunapitaperdonash canansipä caycan.

25Sayno caycaptenga TaytaDiosninsita ama yupaytupäshunsu.Yupaytupashgaga sunyag jircachoMoisés wilacushganta manacäsucogcunata castigashgannöminogansitapis Tayta Diosninsicastigamäshun. 26Tayta Diosninsi Sinaíjircacho parlamuptin say jircapissegaypami sucsucyargan. Saynölamijuicio nalcho cay pasapis y ciëlupissucsucyangapä. Sayno cananpäcashgantami Tayta Dios nimansi.f 27Sayjunagmi mana cäsucushgagajuzgamäshunpä. Payta cäsucushgami

isanga naupanman pushamäshunimayyagpis saycho cawanansipä.

28Naupanman pushamänansipäcaycaptenga Tayta Diosta agradëcicurlapan shongunsiwan payta adorashun.Saynöpis paypa wilacuynintaga imaypiswiyacushun. 29Mana wiyacogcunatagaTayta Diosninsi rupaycagin ernumanmi gaycongapä.

Tayta Dios munashganno cawanansipä yäsicuy

13 1Jesucristuman yäracogmayinsicunawan imaypis

cuyanacuyanqui. 2Saynöla wayiquimanpipis posädacog chämuptinposädasiyanqui. Saynoposädasiyashganchömi waquinrunacuna mana musyaycar angilcunataposädaycasiyash cashga.

3Carcilcho caycag yäracogmayinsicunata ama gongäyaysu.Nacasiyäshuptiqui pilapisyanapäshunayquitamunayashgayquinöla gamcunapisyäracog mayinsita nacasiptinyanapäyanqui.

4Majayog cagcuna majayquiwancuyanacur ali cawayay. Adulteriuchoama cayaysu. Tayta Diosninsegajuzgangami adulteriucho cagcunata ymajaynag caycar jucwan jucwanpunucogcunata.

5Saynöpis guellaylapäga amawachacash cayaysu. Saypa trucangagänayashgalayquiwan contentucawayay. Ama gongäyaysu TaytaDiosninsi cayno nishganta:

“Imaypis mana cachaypamiyanapäyäshayqui.

Saynöpis gamcunawanmi imaypiscaycäshä.”g

12 13

Page 458: Quechua  huamalies bible - new testament

458

h 13.6 Salmo 118.6.

6Mastapis Tayta Diospa palabranchocaynömi nican:

“Tayta Dios imaypisyanapaycämaptenga manamiimatapis mansacösu.

Runacuna nacasimaptinpis TaytaDiosmanmi imaypisyäracushä.”h

7Jesucristupa wilacuynintayachasishogniquicuna Jesucristumanyäracur cawayashganno gamcunapisJesucristuman yäracur cawayay.

8Jesucristoga unay cashgannölamicananpis y imayyagpis munayyogcaycanga. 9,10Wilacuyninpis saynölamiimayyagpis caycan. Sayno caycaptengaama chasquiyaysu lutan yachasicogcunayachasiyashganta. Waquin runacunagacayno nirmi lutanta yachaycäsiyan:“Jerusalén altarcho uywacunata rupasir

estata ruraptin gamcunapismarcayquicunacho shuntacaycur

estata rurayay. Fiestata rurarmicuyaptiquimi Tayta Diosninsiperdonayäshunquijusalicuyashgayquita.” Sayno niryachasiyäshuptiqui amachasquipäyaysu. Tayta Diosninsegaperdonamansi Jesucristutachasquicushgansipitami, manami

estata rurar micuytamicushgansipitasu o uywacunataaltarcho rupasishgansipitasu. Saynoruraptinrä Tayta Dios perdonananpäcashganta yarpagcunaga manamisalvashgasu cayangapä.

11Unay cag conträtuchöga mandagcüracunapis uywacunata pishtarcuryawarlantami Lugar Santísimumanyaycasiyag. Saychömi Tayta Diostamanacuyag runacunajusalicuyashganpita perdonashcayänanpä. Nircur say uywacunapa

aysantaga täyashgan marcapitajorgurirmi rupasiyag. 12SaynölamiJesucristutapis marcapita jorgurcurcruci caypa wanusiyargan. Yawarnintajichar sayno wanushganpitamijusansicunata Tayta Diosninsiperdonamansi. 13Jesucristo saynonacaycaptenga nogansipis paynacashganno nacarpis o paytajamurashganno jamurämashgapispaylaman imaypis yäracur cawashun.14Nogansega cay pasacho gorpanölamicaycansi. Saymi gloria marcamanchänansipä cagta shuyacuycansi.15Sayno caycaptenga Jesucristumanyäracur Tayta Diosninsita imay hörapislapan shongunsiwan alabayculäshun.16Saynöpis mana gongaypa jucniquijucniqui imalawanpis yanapänacuyay.Sayno yanapänacur cawashgami TaytaDiosninsi cushicun.

17Mayor wauguicunayäsiyäshushgayquita cäsucuyay. TaytaDiosta cuentata goyänanpä cayashgantamusyarmi paycuna gamcunapä waranwaran yarpachacuycäyan shumagricayäshunayquipä. Sayno caycaptengashacya shacyala yachasishunayquipächasquicuyay. Manachasquicuyaptiquega walälamiyachasiyäshushgayquipis canga.

18Tayta Diosninsita manacuyay paymunashganno imaypis cawayänäpä.19Saynöpis payta manacuyaygamcunaman yapay cutimunäpä.

Carta ushanan20,21Ali cawayta gomagninsi Tayta

Diosninsi imaypis yanapaycuyäshunquimana jusalicuypa pay munashgannocawayänayquipä. Sayno cawanansipämiJesucristo yawarninta jichar cruzchowanorgan. Pay wanushgan hörami

13

Page 459: Quechua  huamalies bible - new testament

459

Tayta Diosninsi nogansiwan conträtutarurashga jusansicunataperdonamänansipä. WanushganpitamiJesucristuta Tayta Diosninsicawarisimush. Saymi cananga Jesucristoshumag ricaycämansi uyshancunatamisicog runa ricashganno. Saynocashganpita imayyagpis Jesucristoalabash cayculäsun. Amén.

22Waugui-panicuna, shumagyachacuyänayquita munarmiwalcalatapis cay cartacho yäsimushcä.

23Wauguinsi Timoteupis carcilpitayargamushganami. Gamcunamanmanarä shamuptë pay chämuptengaishcäcunami shayämushä.

24Salüdöta goyculanqui Jesucristupawilacuyninta wilacogcunata y lapanwaugui-panicunatapis. Italia nacionpitacag waugui-panicunapis saynölamisalüdunta gamcunapä apasicayämun.

25Tayta Diosninsi cuyaparyanapaycuyäläshunqui alicawayänayquipä. [Amén.]

13

Page 460: Quechua  huamalies bible - new testament

460

Carta galaycunan

1 1May-say marcacho tag yäracogmayëcuna:

Noga Santiago, Tayta Diosninsi ySeñorninsi Jesucristo munashgantarurag carmi gamcunapä cayyachasicuycunata apaycäsimö.

Imano nacarpis Tayta Diosman yäracur cushicunansipä yäsicuy

2,3Waugui-panicuna, ima nacaychocarpis ama yarpäyaysu Tayta Diosninsigongäyäshushgayquita.Gongäyäshunayquipa trucangayanapaycäyäshunquimi ima nacaychocayaptiquipis pay munashgannocawayänayquipä. Saynoyanapaycäyäshushgayquita

musyaycarga ima nacaycho carpiscushicuyay. 4Saynöpamitantyayanquipä imano nacarpis TaytaDios munashganno cawayänayquipä.

5Tayta Diosninsi munashgannocawayänayquipä cashganta manacamäpacur payta manacuyaytantyasiyäshunayquipä.Manacuyaptiquega paytantyasiyäshunquipämi. Manacogcagtaga imaypis pay yanapanmi. 6TaytaDiosta manacuyashpayquega lapanshonguyquicunawan yäracurmanacuyay. Manacuyashgayqui höraama yarpäyaysu: “¿Manacushgätachasquimangasurä o manasurä?”niyashpayqui. Tayta Diosninsita saynomanacorga lamar yacuta vientuwacläman cayläman

SANTIAGOCay libruchömi Santiago yachasishgancuna guelgaraycäyan. Santiagoga manami

apóstol cag Santiagusu cargan, sinöga Jesucristupa wauguin cagmi (San Marcos6.3; Gálatas 1.19). Wanushganpita Jesús manarä cawarimuptin manamicriyergansu Tayta Dios cachamushgan Cristo cashganta (San Juan 7.5).Wanushganpita cawarircamuptinnami isanga criyergan. Saypitanami Santiagogaapóstol Pedruwan y apóstol Juanwan Israel mayincunata Jesucristupa wilacuynintayachasergan (Gálatas 2.9). Pay yachasishgancunami cay librucho guelgaraycan. Sayyachasishgancunatami asca copiata ruraycur may-saycho caycagwaugui-panicunapä apasergan.

Cay yachasicuycunata Santiago apasergan waugui-panicuna Tayta Diosninsimunashganno cawayänanpämi. Saymi tantyasergan imano nacarpis Tayta Diosmanyäracur cushish cawayänanpä (1.2-18), pobricunata manacagman manachurayänanpä (2.1-13), Tayta Diosman yäracuyashpan alicunata rurayänanpä(2.14-26), imatapis lutancunata mana parlayänanpä (3.1-12) y Diosmanyäracuyashpan payta manacuyänanpäpis (5.13-18). Más waquin yachasicuycunapiscay librucho guelgaraycanmi.

Page 461: Quechua  huamalies bible - new testament

461

pulchagyäsishgannömi caycanqui.7,8Diosninsiman canan yäracur y waraymana yäracorga manami paymunashgannösu cawaycäyanqui. Saynocayashpayquimi payta manacurpismanacuyashgayquitachasquiyanquipäsu.

9Pobri cag waugui-panicuna, pobricayashgayquipita runacunamanacagman churayäshuptiquipis TaytaDiosninsimi chasquiyäshushcanquiwamran cayänayquipä. Saynocaycaptenga pobri carpis cushicuyay.10Rïcu cag waugui-panicuna,riquëzayquicunaman manaatiënicuyänayquipä Tayta Diosninsitantyasishushgayquipita gamcunapiscushicuyay. Mayjina rïcu carpiswaytano ushacaglami caycäyanqui.

11 Fiyupa shanaptin guewa saquinmi.Waytanpis cuyaylapä caycashganpita

shushur ushacäcunmi.Saynölami rïcucunapis ushacäyanga

imaycayogpis cananpäwachacashpuriycäyashgalancho.

12Ima nacaycho carpis TaytaDiosninsita mana ajayaypa cuyargapromitishgannölami paypa naupanchoimayyagpis cushish cawayanquipä.

Tayta Dios alilata rurag cashgan13Jusalicuyta yarparga ama

yarpäyaysu Tayta Diosninsi lutancunatayarpäsiyäshushgayquita. TaytaDiosninsega manami imaypisjusalicuyänayquipä yarpäsiyäshunquisu.14Saypa trucanga quiquiquicunamishonguyquicunachoyarpachacuycäyanqui imatajusalicuyänayquipäpis. 15Say lutantayarpäyashgayquicunata rurarmijusalicuycäyanqui. Jusalicurcawagcunataga Tayta Diosninsiin ernumanmi gaycongapä.

16Waugui-panicuna, saynocaycaptenga lutanta ama yarpäshunsu.17Tayta Diosninsi camashgancunagalapanpis alimi caycan. Intita, quilata ygoyllarcunatapis paymi camargan.Payga imaypis alilatami ruran. 18Alilatarurag carmi ali wilacuynintamusyasimashcansi chasquicunansipä.Chasquicushgami salvamashcansi yapayyurishno car cuyay wamrancunacanansipä.

Jesucristupa wilacuyninta cäsucunansipä yäsicuy

19Waugui-panicuna, yachag-tucuraläpa parlayga manami alisu caycan.Sayno captenga waquinpisparlayänanpä upälacuyanqui. Manayarpachacuypa lutancunataparlayänayquipa trucanga shumagräyarpachacuyay imatapisparlayänayquipä. Saynöpis lutalaga amarabianäyaysu. 20Rabiash runaga TaytaDios munashganta manami ruransu.

21Waquin runacuna jusalicuyaptinpisgamcunaga ama jusalicuyaysu.Jusalicuyänayquipa trucangaJesucristupa wilacuynincho nishgannocawayay. Wilacuynintacäsucogcunataga naupanmanmi TaytaDiosninsi apangapä. 22Saynocaycaptenga Jesucristupa wilacuynintawiyayashgalayquiwanga amacontentacuyaysu. Saypa trucangawilacuyninta yachacuyashgayquinölacawayay. Sayno mana cawayaptiquegawalälapämi yachacuyashgayquipiscanga.

23,24Jesucristupa wilacuynintayachacorga jusayog cashgansitamitantyacunsi. Sayga caycan cäransitaespëjucho ricar ganra caycashgantatantyashgansinömi. Sayno captengaJesucristupa wilacuyninta yachacurpisjusalicushgansicunata mana cacharerga

1

Page 462: Quechua  huamalies bible - new testament

462

a 2.8 Levítico 19.18. b 2.8 San Mateo 22.39. c 2.10,11 Éxodo 20.13-14;Deuteronomio 5.17-18.

espëjucho cäransi ganra cashgantaricaycarpis mana maylacognömicaycansi. 25Jesucristupa wilacuynintawiyar jusalicushgansicunata cacharirmiisanga espëjucho ricacur cäransichoganrata maylacogno caycansi. Saynocawashgaga Tayta Diosninsi imachöpisyanapämäshunmi.

26Maygayquicunapis: “Diospamaquinchömi cawä” nicarpislutancunata parlarga Tayta Diosmanyäracuyashgayquitapis manacagmanmichuracäyanqui. 27Tayta Diosninsimanrasunpaypa yäracorga muchuy tiempopobricunata y viüdacunatapisyanapäyay. Jusalicur cawagrunacunanöga ama jusalicur cawayaysu.

Pobricunata manacagman mana churanansipä yäsicuy

2 1Waugui-panicuna, SeñorninsiJesucristuman yäracuycarga pitapis

manacagman ama churayaysu.2,3Shuntacäyashgayquiman alimödanash y gori sortïjash rïcu runachämuptin gamcuna alinninbancumanrämi jamaycasiyanquipis.Pasaypa mödanan ushacash pobri runachämuptinmi isanga: “Guepalachoichicuy” o: “Pampalaman jamacuy”niyanqui. 4¿Imanirtä rïcucunata ali ricarpobricunata sayno manacagmanchuraycäyanqui? Saynorurayashgayquega pasaypa mana alimicaycan.

5Waugui-panicuna, tantyacuyay. Rïcurunacunapitapis pobricunaga masmiTayta Diosninsiman yäracuyan. Saynoyäracur Diosta cuyagcunami paypanaupanman chäyangapä. 6Saynocaycaptenga ¿imanirtä pobricunatamanacagman churar rïcu runacunata

más ali ricaycäyanqui? ¿Manacu rïcurunacunaga mana pägaypaarusiyäshunqui? ¿Manacu magaraycarapasiyäshunqui autoridäcunamanpis?7¿Manacu say rïcu runacunagasalvamagninsi Jesucristutapismanacagman churayan?

8Tayta Diosninsipa palabranchocaynömi nican: “Runa mayiquita lapanshonguyquiwan cuyapanqui.”a Saytacumplinansipämi SeñorninsiJesucristupis nergan.b 9Rïcu runacunataali ricar y pobricunata mana ali ricargasay mandamientuta mana cumplirjusalicuycäyanquimi.

10,11Saynöpis Tayta Diosninsipamandamientuncunacho guelgaraycanadulteriucho mana canansipä y runamayinsita mana wanusinansipämi.c Saynocaptin adulteriucho mana carpis runamayinsita wanuserga Tayta Diospamandamientuncunata manamicumpliycansisu. Sayno caycaptenga waquinmandamientuncunata cumplir jucmandamientulatapis mana cumplishgagalapan mandamientucunata mana cumplegrunatanölami Tayta Diosninsijuzgamäshunpä. 12Sayno caycaptengashumag yarpachacuyay imataparlayänayquipäpis y imatarurayänayquipäpis. Wilacuyninchonishgannölami Tayta Diosninsijuzgamäshunpä. 13Runa mayinsita manacuyapashgaga Tayta Diosninsi nogansitapisjuicio nalcho manami cuyapämäshunpäsu.Runa mayinsita cuyapashgami isanga TaytaDiosninsi nogansitapis cuyapämäshunpä.

Tayta Diosman yäracur alita ruranansipä yäsicuy

14Waugui-panicuna, pipis: “TaytaDiosmanmi yäracuycä” nicar pay

1 2

Page 463: Quechua  huamalies bible - new testament

463

d 2.21,22 Abrahampita musyanayquipä liyiyanqui Génesis 22.1-19. e 2.23 Génesis 15.6.f 2.23 Isaías 41.8. g 2.25 Rahab jutiyog warmi imata rurashgantapis masta musyanayquipäliyinqui Josué 2.1-21.

munashganno mana cawaptenga¿imapärä payman yäracushganpisvälenga? Sayno cawag runacunatagaTayta Dios manami salvangasu.15,16Shumag tantyacuyay. Micuyniquicaycaptin Diosman yäracog mayiquimicanaycagta ricaycar managaraptiquega ¿imapärä välin: “TaytaDiosninsi yanapayculäshunquimicunayquipä” nishgalayquega?Saynöpis mödanan llapsha captinaläsicuycagta ricaycar mödanata managaraptiquega ¿imapärä välin: “TaytaDiosninsi yanapayculäshunquimödanata tarinayquipä”nishgalayquega? 17Saynölami TaytaDiosman yäracurpis runa mayiquitamana yanapaptiquega mana imapäpisvälinsu payman yäracuyashgayquipis.

18Waquin runacuna caynömiyarpäyan: “Tayta Diosman yäracömi.Saymi yanapäcog mana yanapäcogcaptëpis Tayta Diosninsisalvamangapä.” Sayno yarpäyaptinpismanami saynösu caycan. Runamayiquita mana yanapäyaptiquegaTayta Diosman yäracuyashgayquipiswalälami caycan. 19Tayta Dioscashganta criyirpis saycriyishgalayquiwanga manamisalvacuyanquipäsu. Supaycunapiscriyiyanmi Tayta Diosninsi cashgantaga.Sayno criyirpis in ernuman gaycushcananpä cashganta musyarmansariycäyanmi.

20¡Tantyacuyay! Runa mayiquitamana yanapäyaptiquega manamiimapäpis välengasu Tayta Diosmanyäracuyashgayquipis. 21,22TantyacuyayAbraham imano cashgantapis. PaygaTayta Diosninsiman yäracur

nishgancunata cäsucurshi cawargan.Sayshi Tayta Diosta cäsucur surinIsaacta altarcho wanusinanpäpushargan.d Diosman yäracur saynocäsucushganpitashi Tayta DiosninsiAbrahamta lapan jusanta perdonargan.23Saymi Tayta Diosninsipapalabranchöpis cayno guelgaraycan:

“Tayta Diosman yäracur promitishgantacumplinanpä cashganta Abrahamcriyishganpitami jusancunataperdonargan jusaynagnacananpä.”e

Saynöpis runacuna niyargan AbrahamgaTayta Diosninsipa amïgun cashgantami.f24Sayno caycaptenga Tayta Diosnishgancunata mana cäsucorga paymanyäracurpis manami salvacunquipäsu.Payman yäracur nishgancunatacäsucushgami isanga Tayta Diosninsiperdonamashpansi salvamansi.

25Saynöpis tantyacuyay prostitütaRahab warmi imata rurashgantapis.Tayta Dios munashganno Israelrunacuna Jericó marcaman ricapacogchäyaptinshi wayinman Rahab pacarganmana wanusiyänanpä. Nircurnashijucläpa yargasergan gueshpicuyänanpä.Tayta Diosman yäracur saynogueshpisishganpitami paytapis TaytaDiosninsi perdonargan.g

26Tayta Diosninsi munashganno manacawashgaga payman yäracushgansipiswalälami caycan.

Lutanta mana parlanansipä yäsicuy

3 1Waugui-panicuna, yachasicog carlutanta yachasiyaptiquimi Tayta

Diosninsi juzgayäshunquipä. Saynocaptenga shuntacäyashgayquicholapayqui yachasicoglaga ama cayaysu.

2 3

Page 464: Quechua  huamalies bible - new testament

464

2Pipis shiminta sujetacuyta puëdergajusalicuycunapitapis sujetacunmanmi.Sayno captinpis manami pipis alilataparläga cansu. Lapansimi imalatapislutanta parlansi. 3Musyashgansinöpiscaballupa shiminman tacshala frënutachuraparcurmi sujetansi munashgansipapurisinansipä. 4Saynölami jatuncaraybüquita vientu yupa apaptinpis tacshatimunlawan dominan munashganpamanijananpä. 5,6Saynölami shiminsitacshala caycarpis yalimansi lutancunataparlanansipä. Tacshala chispa ratarcurmunticunata rupar ushashgannöminogansipis runa mayinsita shimita gorgaali cawacog runata mana ali cawaymanchuransi. Sayno carmi shimilansipitachiquipash cawaycansi. Saymi lutancunataparlarga Satanás munashganta ruraycansi.

7Ima uywatapis runacunagamanshuyäsiyta yachayanmi: chucarucagcunata, vuelagcunata, culebracunatay lamarcho cagcunatapis. 8Shimintamiisanga pipis dominacuyta camäpacunsu.Lutancunata parlarga runa mayintamana ali cawaymanmi churan. 9Sayshimilansiwanmi Tayta Diospajutintapis jogarcunsi y runa mayinsipawashantapis rimansi quiquin-niragtaTayta Diosninsi camash caycaptinpis.

10Say shiminsiwanmi alitapis manaalitapis parlansi. Waugui-panicuna, amasaynöga cashunsu. 11Tantyacuyay.Manami juc pucyulapitaga yargamunsupochgog yacuwan mishqueg yacoga.12Saynömi jïguspis wayunsu aceitunastaga,ni üvapis wayunsu jïgustaga. Saynölamijuc pucyulapita yargamunsu pochgogwanmishqueg yacoga.

Jesucristupa wilacuyninta chasquicogcuna ali

cawayänanpä yäsishgan13Maygayquipis Jesucristupa

wilacuyninta yachacush caycarga

pï-maywanpis pay munashgannoshumag cawayay. Pitapis yanapargaama alabacuyaysu. 14Runa mayiquitachiquir shonguyquicho nanaparargaJesucristupa wilacuyninta manamicäsucuycäyanquisu. 15Saypa trucangamana cäsucog runacuna cawayashgannoy diablo munashganta ruragrunacunanömi cawaycäyanqui.16Maychöpis runacuna chiquinacurnanaparänacur cawarmi Tayta Diostamana mansapacuypa jusalicuyan.

17Jesucristupa wilacuynintarasunpaypa yachacuyashgayquimusyacanga pay munashgannönacawayaptiquirämi. Tayta Diosmunashganno cawarga runamayinsiwan ali cawansi, yanapäcogcansi, manami ayag shimi cansisu,cuyapäcog cansi, pï-maytapis ali ricansi,rasun caglata parlansi y alicagcunalatami ruransipis. 18Saynocawayaptiquimi waquin runacunapisricacuyäshushpayqui tantyacuyangapï-maywanpis ali cawar Tayta Diosninsimunashganno cawayänanpä.

Mana jusalicuypacawanansipä yäsicuy

4 1,2Gamcunaga ¿imanirtä ali ricashcayta munar y imaycayogpis cayta

munar runa mayiquita chiquiyanqui,magayanqui y wanusiyanquipis?Munayashgayquitapis tariyanquisuTayta Diosninsita mana manacurmi.3Tayta Diosta manacurpischasquiyanquisu manacagcunachoushayänayquipä manacurmi.

4¡Diosta mana cäsucog runacuna!Manacagcunata ruraycarga ¿imanirtäyarpäyanqui Tayta Dios munashgannocawaycäyashgayquita? JusalicorgaTayta Diosninsipa contranmicaycäyanqui. 5¿Manacu yarpäyanquiTayta Diosninsipa palabrancho

3 4

Page 465: Quechua  huamalies bible - new testament

465

h 4.6 Proverbios 3.34.

guelgaraycashganta?Guelgaraycashganga caynömi nican:“Tayta Dios gomashgansi Santu Espíritumunaycan pay munashgannölacawanansitami. Manami munansumanacagcunata rurar cawanansitaga.”

6Pay munashganno cawanansipägaTayta Diosninsimi imaypisyanapämansi. Palabranchöpis caynömiguelgaraycan:

“Tayta Diosninsi manami yanapansuyachag-tucogcunataga.

Mana yachag-tucuypacawagcunatami isanga cuyaparyanapan.”h

7Sayno caycaptenga Tayta Diosninsitacäsucuyay. Satanásyarpäsishushgayquitaga ama cäsupäyaysu.Cäsupäyänayquipa trucanga shumagyarpachacurir ichipäyanqui.Ichipäyaptiquega aywacongami.8Jusalicuyman umayqui churacash amacawayaysu. Saypa trucanga TaytaDiosninsiman lapan shonguyquiwanyäracur pay munashganno cawayay. Saynocawayaptiquega jusayquita perdonarmiTayta Dios tantyasiyäshunqui paymunashganno imaypis cawayänayquipä.

9Tayta Diosninsita mana cäsucuycarga¿imanirtä cushish cawaycäyanqui?Cushicuyänayquipa trucangajusalicuyashgayquipita laquicurwagayay. 10Tayta Diosninsimunashganno cawayänayquipämanacuyay. Sayno manacuyaptiquegapaymi imachöpis yanapäyäshunquipä.

Mana jamuräcog canansipä yäsicuy11Waugui-panicuna,

maygayquicunapis amajamuränacuyaysu. Pitapis jamurargaTayta Diosninsi cuyanacunansipänimashgansitami manacagman

churaycansi. ¿Pitä cansi Tayta Diosninsinimashgansita manacagmanchuranansipäga? Manacagmanchuranansipa trucanga Tayta Diosnimashgansita cäsucushun.

12Saynöpis Tayta Diosnilansimi munayyogcaycan pitapis jusayog o jusaynag cashgantaninanpä. Paylami munayyog caycansalvamänansipä o in ernumangaycamänansipäpis. Sayno caycaptenga ¿pïcashgayquitatä yarpanqui runa mayitajamuräyänayquipäga?

Alita yarpachacushgansitaTayta Diospa maquinman

churanansipä yäsicuy13Waquinniquega nicäyanqui: “Waraycuna

aywashun juclä marcapa. Saycho juc wataarumushun asca guellayta gänamunansipä.”Sayno negcunaga shumag wiyacayämay.14Sayno niyashpayquipis gamcuna manamimusyayanquisu waraycuna imanocayänayquipä cashgantapis. Pucutayyurircamur elagacäcushgannölamigamcunapis yupash watala cawayanquipä.15,16Tayta Diosnilansimi musyanyarpashgayquino cananpä cashganta o manacananpä cashgantapis. Sayno caycaptin:“Caytami wactami rurashä” niyashpayquegaDios-tucuycäyanquimi. Saynoruna-tucuyänayquipa trucanga niyanquiman:“Tayta Diosninsi yanapämaptenga imatapisalita rurashämi.”

17Tayta Diosninsi munashgannocawayänayquipä cashganta musyaycarpay munashganno mana cawargajusalicuycäyanquimi.

Rïcucunata yu cashganpita TaytaDios juzgananpä tantyasishgan

5 1¡Rïcucuna, wiyacayämay! Fiyucayashgayquipitami juicio nalcho

nacayanquipä. ¡Sayno cananpä

4 5

Page 466: Quechua  huamalies bible - new testament

466

i 5.11 Jobpita musyanayquipä liyinqui Bibliacho Job nishgan libruta.

caycaptenga wagayay! 2Imatashuntayashgayquipis ismurmiushacangapä. Mödanayquicunatapispuyumi ushangapä. 3Gamcunaga rïcucayänayqui cashlami imaycatapisruraycäyanqui. Cay pasacho rïcucayaptiquipis juicio nalchöga sayshuntayashgayqui guellayniquicunapis ygoriquicunapis manamisalvayäshunquipäsu. Pobricunatayanapänayquipa trucan quiquilayquipäriquëzayquita shuntashgayquipitamiin ernucho rupar nacayanquipä.

4Mana pägaypaarusiyashgayquipitami mincayniquicunaTayta Diosninsita wagapaycäyan.Paycunapa weguinpa chaninpitamimunayyog Tayta Diosninsijuzgashunquipä. 5,6Cay pasachögagamcuna cawaycäyanqui guellayniquicaptin jusalicuyashpayquimi. Saynöpismás rïcuyänayqui cashmi de endicuytamana puëdeg jusaynag runacunatawanusiyashcanqui. Saynocayashgayquipitami gamcunagapishtanapä werayäsish uywanodestinash caycäyanqui.

Jesucristuta mana ajayaypa shuyacunansipä yäsicuy

7Waugui-panicuna, Jesucristocutimushganyag mana ajayaypa paymunashganno cawayay. Musyansimimurupacogcuna cosechayänanpämurushgancunata pogushganyagräshuyaräyashganta. 8Saynöla gamcunapislapan shonguyquicunawan yäracurSeñorninsi Jesucristuta mana ajayaypashuyacuyay. Payga cutimunanpänamicaycan.

9Waugui-panicuna, Jesucristo cutimurrunacunata juzgananpä caycaptengaama jamuränacuyaysu.

Jamuränacuyaptiquega payjuzgayäshunquipämi.

10Yarpäyay Tayta Diosninsipaprofëtancuna imano cawayashgantapis.Paycunaga ima nacaycho carpis manaajayaypami Tayta Dios munashgannocawayargan. Saynöla gamcunapis imanacaycho carpis mana ajayaypa Diosmunashganno cawayay. 11MusyansimiTayta Diosninsi munashganno manaajayaypa cawagcuna cushishlacayänanpä cashganta. Tantyayay Jobi

yupa nacarpis Tayta Diosninsimanmana ajayaypa yäracushganta. Saynoyäracuptinmi Tayta Diosninsicuyapäcog cashpan payta yanapargan.Tayta Diosninsega nogansitapis managongaypami imaypis cuyapämansi.

12Waugui-panicuna, jurag cagtagaTayta Diosninsi juzgangapämi. Saynocaycaptenga ama imaypis jurayaysu.Jurayänayquipa trucanga imatapisshumag tantyacuycur parlayanqui.Cumpliyänayquipä captenga auniyanquiy mana cumpliyänayquipä captengaama aunipäyanquisu.

Tayta Diosninsitamanacunansipä yäsicuy

13Maygayquipis laquicorga TaytaDiosninsi yanapäyäshunayquipämanacuyay. Saynöla maygayquipiscushish carga Tayta Diosninsitaagradëcicur alabayay.

14Maygayquipis gueshyarga mayorwauguicunata gayasiyämunqui TaytaDiosta manacuyänanpä. PaycunamiJesucristupa jutincho aceititaumayquiman winaparcuyäshushpayquiTayta Diosninsita manacuyangaaliyänayquipä. 15Lapan shongunwanyäracur Tayta Diosninsitamanacuyaptenga aliyanquipämi.

5

Page 467: Quechua  huamalies bible - new testament

467

j 5.17,18 Eliaspita masta musyanayquipä liyinqui 1 Reyes 17.1-18.46.

Saynöpis jusalicush car TaytaDiosninsita perdonta manacuptiquegapay perdonashunquipämi. 16Saynocaycaptenga gueshyaycashgayquipitaaliyänayquipä piwanpis rimanacush carperdonanacuyanqui. Saynöla jucniquijucniquipäpis Tayta Diosta manacuyay.Tayta Diosninsi munashganno cawagruna manacuptenga manacushgannölacananpämi yanapangapä.

17,18Profëta Elías manacushgantapisTayta Diosninsi wiyarganmi. Manatamyamunanpä lapan shongunwanTayta Diosninsita pay manacorgan.Sayno manacuptinmi tamyamorgansuquimsa wata sogta quilantin. Saypita

yapay tamyamunanpä Tayta Diosninsitamanacuptin tamyamorganna.j Yapaytamyamuptin runacunamurupacuyashganpis wayorganna. Elíasnogansino runala caycaptinmanacushganta Tayta Diosninsiwiyaycarga nogansitapis wiyamäshunmimanacushgansita.

19,20Waugui-panicuna, Jesucristutachasquicurcur mayganpis jusalicurcawaptenga tantyasiyay Jesucristutacäsucur cawayänanpä. Saynotantyasirmi salvaycäyanqui in ernumanmana gaycush cayänanpä. Saynöpamiperdonash cayanga lapanjusalicushganpita.

5

Page 468: Quechua  huamalies bible - new testament

468

Carta galaycunan

1 1Ponto, Galacia, Capadocia, Asia yBitinia provinciacunacho caycag

yäracog mayëcuna:Noga Pedro, Jesucristupa apostolnin

carmi cay cartata gamcunapäapaycäsimö. Gloriacho juntu canansipäcaptinpis cay pasachöga mashtacashmicaycansi.

2Waugui-panicuna, manaräyuriyaptiquimi Tayta Diosninsi maynaacrayäshorgayqui salvayäshunayquipä.Saynöpis Santu Espiritutagamcunaman cachamushgaJesucristuta chasquicur paymunashganno cawayänayquipämi.Saymi perdonashgana caycäyanquiJesucristo gamcuna-raycu wanuryawarninta jichashganpita.

Tayta Diosninsitami manacuycäcuyapäyäshushpayqui ali cawaytagoycuyäshunayquipä.

Tayta Diosman yäracur cushish cawanansipä cashgan

3¡Tayta Diosninsitawan SeñorninsiJesucristuta alabayculäshun!Cuyapämashpansimi mushog cawaytagomashcansi yapay yurishnönacanansipä. Cananga Jesucristowanushganpita cawarimush captinmimusyansi nogansipis wanushgansipitacawarircamur gloriaman chänansipäcashganta. 4Gloriaman charnami TaytaDiosninsi shuyaraycäsimashgansiherenciata chasquishunpä. Sayherenciaga manami imaypisushacangasu, ismongasu ni elagangasu.5Payman yäracuyaptiquimi TaytaDiosninsi yanapaycäyäshunqui paymunashganno cawayänayquipä.Saynöpami Jesucristo cutimuptin sayherenciata chasquicuyanquipä.

6¡Sayno caycaptenga cushicuyay! Caypasacho pasaypa nacarpis gloriaman

1 PEDROApóstol Pedrupa punta cag cartan

Cay cartata apóstol Pedrumi guelgargan. Jesucristuwan purirmi yachasishgancunatawiyargan y milagro rurashgancunatapis ricargan. Ricashgancunata y wiyashgancunatawilacunanpämi Pedruta Jesús acrargan. Pedrupita masta musyayänayquipä liyiyay SanMateo 14.22-33; San Marcos 8.27-33; 9.2-8; 14.66-72; San Lucas 5.1-11; San Juan 1.40-44;21.15-19; Hechos 2.1-5.42; 8.14-25; 10.1-11.18; 12.1-19; 1 Corintios 9.5; Gálatas 2.6-16.

Romacho caycarmi Pedro cay cartata guelgargan may-saychöpis caycagwaugui-panicunapä. Paycunaga Jesucristuman yäracuyashganpitami yupanacaycäyargan. Sayno nacayaptinmi mana laquicuyänanpä paycunaman caycartata cartacorgan.

Page 469: Quechua  huamalies bible - new testament

469

a 1.16 Levítico 11.44-45; 19.2; 20.7. b 1.19 Pascua carnishpita musyanayquipä liyinquiÉxodo 12.1-13; 12.21-23.

chaycorga mananami nacashunpänasu.7Cay pasacho nacashgapis TaytaDiosninsi tantyasimansi payman másyäracunansipämi. Gori püruricacunanpä ninawan sulusishgansinöminogansipis nacaycunawanrä TaytaDiosninsiman más yäracunsi. Imanonacarpis Tayta Diosninsiman lapanshongunsiwan yäracushgaga Jesucristocutimur cushishmi shuntacamäshunpä.

8,9Gamcunaga Jesucristuta manaricarpis cuyaycäyanquimi. Saynöpispaylaman yäracurmi cawaycäyanqui.Saymi ima nacaycho carpis gloriamanchäyänayquipä cashganta musyarcushishla cawaycäyanqui.

10,11Tayta Diosninsi salvamänansipäcashgantaga paypa profëtancunapisunaynami wilacuyargan. Saynowilacuyänanpämi Santu Espíritupaycunata tantyasergan Jesucristo caypasaman shamur nacananpä cashganta.Saynöpis tantyasergan wanushganpitacawarircamur lapanpä munayyogcananpä cashganta. Sayno tantyasiptinmiprofëtacuna cushicur musyaytamunayargan Jesucristo imay shamunanpäcashgantapis. 12Saymi Santu Espíritupaycunata tantyasergan guepataräshamunanpä cashganta. Jesucristoshamushgana captinmi cananga SantuEspiritupa munayninwan wilacogcunawilacuycäyan Jesucristo salvamagninsicashganta. Say wilacuyninta chasquicursalvacushgansita ricarmi angilcunapiscushicuyan.

Mana jusalicuypa cawanansipä Tayta Dios salvamashgansita

tantyasicuy13Sayno caycaptenga shumag

tantyacurir Tayta Diosninsi

munashganno mana ajayaypa cawayay.Ama gongäyaysu Jesucristo cutimurTayta Diosninsipa naupanmanshuntayäshunayquipä cashganta.14Tayta Diospa wamran caycarga paynishgancunata cäsucuyay. Jesucristutamanarä chasquicur unaycawayashgayquinöga ama cawayaysu.15Saypa trucanga Tayta Diosninsijusaynag cashganno gamcunapisjusaynag cayay. Sayno cayänayquipämiTayta Diosninsi salvayäshushcanqui.16Tayta Diosninsipa palabranchöpiscaynömi guelgaraycan: “Jusaynag nogacashgäno gamcunapis jusaynag cayay.”a

17Tayta Diosninsega lapan runacunataimanöpis cawashgan-tupumijuzgangapä. Sayno caycaptenga TaytaDiosta manacur “Papá” nicarga caypasacho cawayashgayquiyag manajusalicuypa cawayay. 18Tayta Diostamana cäsucog carmi naupatagajusalicur cawayargayqui. Saynocawaycarpis Jesucristutachasquicuyaptiquimi Tayta Diosninsiperdonar salvayäshushcanqui. Saynocawayashgayquipitasalvayäshunayquipäga manamiguellaywansu ni goriwansurantiyäshushcanqui. 19Saypa trucangajusaynag surin Jesucristupayawarninwanmi rantiyäshushcanqui.Payga Pascua carnishnöminogansi-raycu cruzcho wanush.b20Nogansi-raycu Jesucristo wanursalvamänansipämi Tayta Diosninsinergan cay pasata manarä camashpan.Say nishgannölami Jesucristo shamushsalvamänansipä. 21Cruzchowanushganpitami Tayta DiosninsiJesucristuta cawarircasimur gloriamanshuntash. Saynölami gamcunatapis

1 1

Page 470: Quechua  huamalies bible - new testament

470

c 1.25 Isaías 40.6-8. d 2.7 Salmo 118.22. e 2.8 Isaías 8.14.

cawarircasimur gloriamanshuntayäshunquipä. Sayta musyarmiimano nacarpis Tayta Diosninsimanyäracuycäyanqui.

22Ali wilacuynintachasquicuyaptiquimi Tayta Diosninsiperdonayäshushcanqui cuyanacur alicawayänayquipä. Sayno caycaptengalapan shonguyquicunawan cuyanacuryäracog mayinsicunawan ali cawayay.23Sayno cuyanacur cawanansipämimushog cawayta chasquicur yapayyurishno caycansi. Mamansipitataytansipitaga ushacag cawaytamichasquishcansi. Jesucristupawilacuyninta chasquicurmi isanga manaushacag cawayta chasquishcansi. Saychasquicushgansi ali wilacuynengaimayyagpis caycangami. 24Aliwilacuynin imayyagpis cananpäcashgantaga Tayta Diosninsipapalabranchöpis nicanmi:

“Pï-may runapis guewanoushacaglami caycan.

Cuyaylapä cashganpis guewapawaytanno päsaglami caycan.

Guewa saquiptin waytanpisshushunmi.

25 Tayta Diosninsipa wilacuyninmiisanga imayyagpis caycanga.”c

Say ali wilacuynintamiwilapäyäshushcanqui salvashcayänayquipä.

2 1Jesucristupa wilacuynintachasquicushgana caycarga

jusalicuyta cachariyayna. Runacunaricayäshunalayquipäga amaali-tucuyaysu. Saynöpis amalulacuyaysu, ama chiquinacuyaysu niwilapishtapis cayaysu. 2,3SeñorninsiJesucristo cuyapäcog cashgantamusyaycarga iti wamra cushishchuchushganno gamcunapis cushish

paypa wilacuyninta chasquicuyay.Wilacuyninta yachacurnami TaytaDiosninsi munashgannocawayänayquipäpis tantyacuyanquipä.

Tayta Diosninsipa templun cashgansi

4Sayno caycaptenga SeñorninsiJesucristo munashganno cawayay.Payta runacuna wanusiyaptinpis TaytaDiosninsi churash lapanpitapis másmunayyog cananpämi. Saymi templomana juchunanpä cimientuman churashrumino pay caycan. 5Sayno captenganogansipis Jesucristuta chasquicurmiTayta Diosninsi täcunan templuncaycansi. Say templumanmichuramashcansi payta sirvegcüracunano canansipä. Sirvegnincüracuna carnami imano nacarpisJesucristuta cäsucur cawaycansi.

6Tayta Diosninsipa palabranchöpiscaynömi guelgaraycan:

“Jerusalén marcaman noga jucrunata cachamushä alinninrumi cimientupä cashgannopaypis cananpä.

Payta chasquicogcunatagacushishmi chasquishäpä.”

7Say rumega Jesucristumi caycan.Jesucristuta chasquicogcunaga paytachasquicushganpita cushicuyanmi.Mana chasquicogcunami isanga paytaimapäpis cuentayansu. Sayno captinmiTayta Diosninsipa palabranchöpisJesucristupä cayno guelgaraycan:

“Wayi sharcasegcuna: ‘Manami alisucay rumi’ nir jitariyaptinpiswayi esquïnaman cimientupäsay rumi churashganamicaycan.”d

8Mastapis Jesucristupä caynömi nican:“Payga tunisicog ruminömi caycan.”e

1 1 2

Page 471: Quechua  huamalies bible - new testament

471

f 2.10 Oseas 1.6,9; 2.23.

Tincacar runacuna gagatajegashgannömi Jesucristupawilacuyninta mana cäsucogcunain ernuman gaycush cayangapä. Saynocayänanpämi Tayta Diosninsiunaypita-pasana destinargan.

9Gamcunatami isanga Tayta Diosninsiacrayäshushcanqui salvashcayänayquipä. Payta sirviyänanpäcüracunata Tayta Diosninsiacrashgannömi gamcunatapisacrayäshushcanqui may-saychöpis paytasirviyänayquipä. Saynöpis Israel naciónrunacuna Dios munashgannocawayänanpä cayashgannömigamcunatapis pay munashgannocawayänayquipä acrayäshushcanqui.Saynöpis acrayäshushcanqui salvacogcashganta wilacuyänayquipämi.Salvayäshushpayquimi jusalicursacäpacushno cawayashgayquipitajorguyäshushcanqui acsichönöna carcushish cawayänayquipä. 10Naupatagamanami Tayta Diosninsipawamrancunasu cayargayqui. Cananmiisanga Jesucristuta chasquicush carpaypa wamrancunana caycäyanqui.Naupataga jusalicuyashgayquipitamanami perdonashgasu cayargayqui.Cananmi isanga Jesucristutachasquicush car perdonashganacaycäyanqui.f

11Waugui-panicuna, gloriachoimayyagpis cawanansipä carmi caypasacho gorpanöla caycansi. Saymigamcunata yäsë jusalicuycunapäshonguyqui mayjina antujaptinpis manacäsupäyänayquipä. 12Manacagcunatajitapäyäshuptiquipis Jesucristuta manachasquicogcunawan ali cawayay. Alicawayashgayquita ricarmi paycunapistantyacuyashpan Jesucristutachasquicuyangapä. Saymi runacunata

juzganan junag paycunapis salvash carTayta Diosninsita alabayangapä.

Autoridäcunata cäsucunansipä yäsicuy

13Tayta Diosninsi nishgancunatacäsucorga mandag reycunata,emperadorta y waquinautoridäcunatapis cäsucuyay.14Saynöpis emperador churashganautoridäcunata cäsucuyay. Paycunatachurash mana ali ruragcunatacastigayänanpä y ali ruragcunapafavornin sharcuyänanpämi.15Autoridäcunata cäsucuyaptiquegaJesucristuta mana chasquicog runacunawashayquicunata manamirimayanganasu.

16Tayta Diosninsimijorguyäshushcanqui jusalicuypamunaynincho cawayashgayquipitalibrina cayänayquipä. Sayno captinpisama yarpäyaysu jusalicuyänayquipälibri cayashgayquita. Saypa trucangaTayta Diosninsi munashgannölacawayay. 17Sayno caycaptenga lapanrunacunata respitayay. Yäracogmayinsicunawan cuyanacuyay. TaytaDiosninsita mansapacur cawayay.Mandag reytapis respitayay.

Patronninta ashmaycuna cäsucuyänanpä yäsishgan

18Ashmaycuna, patronniquicuyapäcog captinpis o yu captinpisrespitayay. 19,20Lutantarurayashgayquipita patronniquicastigashuptiquega quiquiquipajusayquipitami nacaycäyanqui. Alitaruraycaptiquipis patronniquicastigashuptiquega ama resienticuyaysu.Mana resienticuypa awantacorgaalitami ruraycäyanqui. Sayno

1 2

Page 472: Quechua  huamalies bible - new testament

472

pacenciacuyänayquitami TaytaDiosninsi munan. 21Nacarpis manaresienticuypa paymanyäracuyänayquipämi Tayta Diosninsisalvayäshushcanqui.

Jesucristoga nogansi-raycu sayjinanacaycarpis manami resienticushgasu.Sayno captinmi nogansipis tantyacunsinacar mana resienticunansipäcashganta. 22Jesucristoga manamijusalicorgansu, ni pitapis manamilulapargansu. 23Runacuna ashliyaptinpispayga manami ashlergansu.Nacasiyaptinpis manami jurapargansu.Saypa trucanga Tayta Diosninsijuzgananpänami cachaycorgan.

24Jusansicunapita perdonashcanansipämi Jesucristo cruzcho nacarwanorgan. Manami perdonashcanalansipäsu wanorgan, sinögajusalicuycunata cacharir Tayta Diosninsimunashgannöna cawanansipämi.Saynöpami Jesucristo salvamargansipasaypa ansa gueshyaycagtaaliyäsegnöpis. 25Naupataga ogracashuyshanömi cargansi. Cananmi isangacuyamagninsi Jesucristoshuntamashcansi maquincho canansipä.Uyshancunata uysha miseg aliricashgannömi payga ali ricaycämansiTayta Diospa naupanman chänansipä.

Majayogcuna ali cawayänanpä yäsishgan

3 1,2Warmicuna, Jesucristutarunayqui mana chasquicush car

Jesucristupa wilacuynintaparlapänayquita mana munaptinpiscäsucur imaypis paywan ali cawayay.Sayno ali cawashgayquita ricargaJesucristupa wilacuyninta manaparlapaptiquipis capascher tantyacurJesucristuta chasquiconga.

3Ama aläpa yarpachacuyaysuagsayquicunata alsacuyänalayquipä,

adornacuyänalayquipä, ni chaninmödanacunata jaticuyänalayquipäpis.4Saypa trucanga yarpachacuyaypï-maywanpis ali cawayänayquipä.Sayno cawayashgayquimi TaytaDiospäga más välin shumagadornacushgayquipitapis.

5Tayta Diosninsi munashganno cawagunay warmicunapisadornacuyänalanpäga manamiyarpachacuyagsu, sinöga Tayta Diosmanyäracuyashpan runanta respitarcawayänanpämi yarpachacuyag.6Saynömi Sarapis runan Abrahamtacäsucushpan shumag respëtuwanricargan. Gamcunapis Tayta Diosmunashganno cawaycarga runayquitarespëtuwan ricayay. Respitaycaptiquipisjurapäshuptiqui ama contestaysu. Saynocawarga Sara cawashgannömigamcunapis Tayta Dios munashgannocawaycäyanqui.

7Runacuna, gamcunapis warmiquiwanshumag cuyanacur cawayay. Amagongäyaysu warmiquitapis y gamtapisTayta Diosninsi cuyashushpayquisalvayäshushgayquita. Saynocaycaptenga warmiqui gamno calpayogmana captinpis payta respitay.Warmiquiwan mana ali cawayaptiquegamanacuyashgayquitapis Tayta Diosninsimanami wiyashunquisu.

Jesucristuman yäracog mayinsiwan ali cawanansipä yäsicuy

8Saynöla lapayquipis juc shongulacuyapänacur yanapänacur cawayay.9Runa mayiqui chiquiyäshuptiquipisgamcunaga ama chiquiyaysu.Ashliyäshuptiquipis ama ashliyaysu.Saypa trucanga Tayta Diosninsicuyapäshushgayquinöla gamcunapischiquishogniquicunapä Tayta Diosninsitamanacuyay. 10Tayta Diosninsipapalabranchöpis caynömi nican:

1 2 3

Page 473: Quechua  huamalies bible - new testament

473

g 3.12 Salmo 34.12-16. h 3.20 Arcaga jatuncaray asca cuartuyog büquimi cargan. Noérurashgan arcamanmi Tayta Dios nishganno uywacuna yaycuyargan diluviuwan manaushacänanpä. Saypita masta musyanayquipä liyinqui Génesis 6.9-9.17.

“Pipis ali cawayta munargalutancunata mana parlaypamana lulacuypa cawasun.

11 Lutancunata rurananpa trucangaalilata rurasun.

Saynöla pï-maywanpis ali cawasun.12 Pay munashganno cawagcunataga

Tayta Diosninsi yanapanmi.Manacuyashgantapis wiyanmi.Lutan ruragcunatami isanga

wiyaytapis munansu.”g

Alita rurashgansipita nacarpis mana laquicunansipä yäsicuy

13Alilata rurayaptiquega pï-maypisrespitayäshunquipämi. 14Alitaruraycaptiqui runacuna contrayquisharcuyaptinpis Tayta Diosninsimiyanapäshunquipä cushishcawayänayquipä. Sayno caycaptengaama laquicuyaysu.15Laquicuyänayquipa trucangaSeñorninsi Jesucristuman yäracur paypamaquinman cachaycuyay.

Imaypis camaricushla caycäyay pipistapuyäshuptiqui Jesucristuman imaniryäracuyashgayquitapistantyasiyänayquipä. 16Tantyaserga alishimilayquipa parlapäyanqui. Saynöpisruna mayiquiwan imaypis ali cawayay.Sayno cawayaptiquega washayquitarimagcuna lutanta parlaycäyashgantatantyacur pengacuyangapämi. 17TaytaDios munaptenga alimi canman alitarurayashgayquipita nacayaptiquipis.Lutanta rurayashgayquipita nacargaquiquiquimi jusayog caycanquinacanayquipä.

18Jesucristupis jusaynag caycarminogansi jusalicushgansipita cruzchowanorgan Tayta Diosninsi

perdonamänansipä. Sayno wanurpiscawarimorgan Tayta Diosninsipanaupanman pushamänansipämi.19Cawarircamurmi supaycunatäcunanmanpis aywargan paycunavincishgana cashganta wilananpä. 20Saysupaycunami Tayta Diosta manacäsucur Noé cawashgan wisanpismay-saycho tag runacunatajusalicasergan. Runacunajusalicushganpita Tayta Diosninsicastigananpä caycarpis manami juclagacastigargansu, sinöga shuyarargan arcahrurayta Noé ushashganyagmi. Arcarurayta ushasquiptinnami saymanyaycog puwag (8) runacunalatadiluviupita salvargan. 21Tayta Diosninsiarcacho caycag runacunatasalvashgannömi nogansitapissalvamansi Jesucristuta chasquicurcurbautizacushga. Bautizacushgansegamanami cuerpunsi limpio cananpäsucaycan, sinöga jusalicuycunata cacharirTayta Diosninsi munashgannocawanansipämi. Saymi bautizacursalvashgana caycansi Jesucristowanushganpita cawarimush captin.22Cawarircamur ciëluman cuticushganacarmi cananga Tayta Diosninsipaderëcha cag naupanchöna Jesucristocaycan. Saychömi lapan angilcunapisJesucristupa puntanmangongurpacuycur payta adoraycäyan.

Jusalicuycho mananacawanansipä yäsicuy

4 1Jesucristo cruzcho nacarganjusansipita perdonash canansipämi.

Gamcunapis nacarga ama laquicuysu,sinöga Tayta Diosta manacuyay lapanjusalicushgayquita tantyacur

1 3 4

Page 474: Quechua  huamalies bible - new testament

474

cacharinayquipä. 2Saynöpamitantyayanquipä lapan jusata cacharirTayta Dios munashgannöla imaypiscawayänayquipä. 3Naupataga TaytaDiosta manarä chasquicur waquinrunacunanölami gamcunapis jusalicurcawayargayqui. Saymi manapengacuypa chïnäcur waynäcurpuricuyargayqui, aläpa upyayargayqui,upyacurcur lutancunata rurayargayqui yruna rurashgan ïdulucunatapisadorayargayqui. Unay sayno cawashcarpis cananga amana saynocawayaynasu.

4Jusalicuycunata cacharishgayquipitarunacuna asipäyäshuptiquipis amalaquicuyaysu. 5Paycunaga jusalicurcawayashganpitami cuentata goyangaJesucristo lapan runacunata juzgananjunag. Payga manami cawagcunalatasujuzganga, sinöga wanushcunatapiscawarircasimurmi juzgangapä. 6Lapanrunacuna juzgash cayänanpä captinmiwilacuyninta wilacogcunata TaytaDiosninsi may-saymanpis cachaycan.Saynöpami wilacuynintachasquicogcuna wanurpiscawarircamushpan Tayta Diospanaupanman chäyangapä.

Santu Espíritu munashganno yanapänacunansipä yäsicuy

7Cay pasa ushacänanpä cag hörachaycämunnami. Sayno caycaptengaimaypis mana gongaypa TaytaDiosninsita manacuyay paymunashganno cawayänayquipä.8Saynöpis lapan shonguyquiwancuyanacur imaypis cawayay.Rasunpaypa cuyanacorga imapitarimanacurpis perdonanacuyay. 9Pipiswayiquiman chämuptin manajamuraylapa cushishla chasquicuyay.

10Lapayquitami Tayta Diosninsihabilidäta goyäshushcanqui jucniqui

jucniquipis yanapänacur paypamaquincho ali cawayänayquipä. Saynocaycaptenga Tayta Diosninsi habilidätagoyäshushgayquiwan yanapänacuyay.11Ali wilacuyninta wilacuyänayquipähabilidäta goycäshuptiquega quiquinTayta Diosninsi wilacuycagnowilacuyay. Waquinta yanapäyänayquipähabilidäta goycäshuptiquega lapanvoluntäniquiwan yanapäyay.Jesucristupa wilacuyninta wilacuyanquiy waquinta yanapäyanqui runacunaJesucristuta chasquicur TaytaDiosninsita cushish alabayänanpä.¡Tayta Diosninsega lapanpäpismunayyogmi! ¡Payga imayyagpisalabash cayculäsun! Amén.

Nacarpis cushishcawanansipä yäsicuy

12Waugui-panicuna, Jesucristutachasquicuyashgayquipita nacarga amalaquicuyaysu: “¿Imanirtä caynonacaycä?” niyashpayqui. 13Saypatrucanga cushicuyay Jesucristonacashganno nacayashpayqui. Imanacaycho carpis mana ajayaypaJesucristuman yäracorga cay pasamanchipipiycar cutimuptin paywan tincur

yupami cushicuyanquipä. 14Saynöpiscushicuyay Jesucristutachasquicuyashgayquipita runacunaashliyäshuptiqui. AshliyäshuptiquipisSantu Espiritoga gamcunawanmicaycan. [Runacunaashliyäshushpayquega Jesucristutamanacagmanmi churaycäyan.Gamcunami isanga ashliyäshuptiquipispayman yäracuycäyanqui.]

15Runa mayiquitawanusiyashgayquipita, suwacayashgayquipita, jatichi cayashgayquipitao imatapis mana alita rurayashgayquipitanacarga pengacuypämi nacayanquipä.16Jesucristuta chasquicuyashgayquipita

1 4

Page 475: Quechua  huamalies bible - new testament

475

i 4.18 Proverbios 11.31. j 5.5 Waquenga “magtapis” ninanpa trucanga “mözupis” niyanmi.k 5.5 Proverbios 3.34.

nacarga ama pengacuyaysu.Pengacuyänayquipa trucangasalvashushgayquipita Tayta Diosninsitaalabayay.

17Jesucristuman yäracushgansipitanacanansipä cag tiempochämushganami. Jesucristumanyäracogcunapis nacaycäyaptenga aliwilacuyninta mana chasquicogcuna¡imajinanparä in ernuchonacaycuyanga! 18Tayta Diosninsimunashganno cawagcunapis caypasacho nacarrä salvacuycäyaptenga¡imajinanparä in ernucho nacayangaDiosta mana cäsucogcunaga!i

19Sayno cananpä caycaptenga TaytaDiosninsi munashgannocawayashgayquipita nacarpis amalaquicuyaysu. Saypa trucanga alilatarurar camamagninsi Tayta Diosninsipamaquinman churaycuyaynacayaptiquipis yanapäyäshunayquipä.Payga yanapämänansipäpromitimashgansinölami imaypisyanapaycämansi.

Mayor wauguicuna imano cayänanpäpis yäsishgan

5 1Mayor wauguicuna, nogapisgamcunano mayor wauguiquimi

caycä. Saynöpis Jesucristonacashgancunata quiquëmi ricashcä.Jesucristo cutimur lapansitamishuntamäshunpä. Saymi gamcunata caynotantyasë: 2Jesucristuta chasquicogmayiquita ricayänayquipä churashcaycarga paycunata shumag ricayay uyshamisegcuna uyshancunata ricayashganno.Mana niraycälar y guelanaycarga amaricayaysu. Saynöpis guellay-rayculaga amaricayaysu, sinöga Tayta Diosninsimunashganno cushi cushila ricayay.

3Waugui-panicunata olgutupaypaimatapis ama rurasiyaysu. Saypa trucangaali shimilayquipa shacyäsiyanqui.Saynöpis paycuna ricacuyäshunayquipäTayta Diosninsi munashganno alicawayay. 4Paycunata sayno ricayaptiquimipastorcunapa pastornin Jesucristo cutimur:“Alitami rurayashcanqui” niyäshunquipä.Saymi paypa naupancho imayyagpiscushishla cawayanquipä.

Tayta Diospa maquincho car imano cawanansipä yäsicuy

5Magtapisj jipashpis, mayorwauguicunata cäsucuyay. Saynölalapayquipis mana yachag-tucuyparespitanacuyay. Tayta Diosninsega manamiyanapansu yachag-tucogcunataga. Manayachag-tucogcunatami isanga cuyaparyanapan.k 6Sayno caycaptenga TaytaDiosninsita cäsucur mana yachag-tucuypacawayay. Sayno cawayaptiquimi Jesucristocutimur: “Alitami rurashcanqui” nirnaupanman chasquiyäshunquipä. 7TaytaDiosninsi yanapaycäyäshuptiquegaimapitapis ama laquicuyaysu.Laquicuyänayquipa trucanga lapanyarpachacushgayquita paypa maquinmancachaycuyay.

8Shumag tantyacushpayqui alcäbulacawayay. Chiquishogniqui diablogamalagashga leonnöpis puriycan pitapisjusalicasinanpämi. 9Sayno caycaptengadiabluta mana cäsupaypa TaytaDiosninsiman yäracur paymunashganno imaypis cawayay.Gamcuna nacayashgayquinölamimay-saychöpis waugui-panicunanacaycäyan. Sayno caycaptengagamcunapis paycunanöla mayjinanacarpis mana resienticuypaJesucristuman yäracuyay.

1 4 5

Page 476: Quechua  huamalies bible - new testament

476

l 5.12 Silvanupa jucag jutin cargan Silasmi. Silaspita musyanayquipä liyinquiHechos 15.22,40.

10Nogansi-raycu Jesucristo wanushcaptinmi cuyapäcog Tayta Diosninsiacrayäshushcanqui gloriacho imayyagpiscawayänayquipä. Saymi cay pasachocawayashgayquiyag nacayaptiquipis TaytaDiosninsi naupanman chasquishunquipäimaypis mana nacaypana cushishlacawayänayquipä. 11¡Tayta Diosninsilapanpäpis munayyog cashganpita imaypisalabash cayculäsun! Amén.

Carta ushanan12Wauguinsi Silvanuwanmil cay

cartata cartacayämö. Payga TaytaDiosninsi munashgannömi imaypis

cawaycan. Cay cartata gamcunapäguelgaycämö ima nacaychocayashpayquipis Tayta Diosninsiyanapaycäyäshushgayquitatantyacuyänayquipämi.

13Romacho caycagwaugui-panicunami salüduncunataapasicayämun. Saynömi cuyashgäwaugui Marcuspis salüduntaapasicamun.

14Waugui-panicunawan cushi cushilajucniqui jucniquipis saludanacuyanqui.Jesucristuta chasquicogcunapägalapanpäpis ali caway cayculäsun.[Amén.]

1 5

Page 477: Quechua  huamalies bible - new testament

477

Carta galaycunan

1 1Yäracog mayëcuna:Noga Simón Pedro, Jesucristupa

apostolnin carmi, gamcunapä cay cartatacartacaycämö. Salvamagninsi SeñorJesucristuta chasquiyashgayquipitamiTayta Diosninsi jusayquicunapitaperdonayäshushcanqui apóstolmayëcunatawan perdonayämash-gannöla. 2Tayta Diosninsita y SeñorninsiJesucristutami ruwacuycäcuyapäyäshushpayqui ali cawaytagoycuyäshunayquipä.

Tayta Diosninsi munashganno cawayänanpä Pedro yäsishgan

3Salvamagninsi Jesucristutachasquicushgami munayyog TaytaDiosninsi imaypis yanapaycämansimunashganno cawanansipä. 4Imaypissayno yanapämänansipämipalabranchöpis promitimashcansi.Promitimashgansino yanapämashgamicawansinasu Jesucristuta manachasquicog runacuna jusalicur

cawayashgannöga. Saypa trucangaTayta Diosninsi jusaynag cashgannocanansipämi yanapaycämansi.

5Sayno yanapaycämashgaga TaytaDiosninsiman imaypis yäracushun.Saynöpis alilata rurar cawashun, Diospapalabranta shumag yachacushun, 6manatantyacuypa lutalaga imatapis amarurashunsu, ima nacaycho carpis manaajayaypa Tayta Dios munashgannocawashun, 7saynöpiswaugui-panicunawan y pï-maywanpiscuyanacur cawashun. 8Waran waransayno cawashpansega manamiwalälapäsu Señorninsi Jesucristutachasquicushcansi, sinöga paymunashganno cawanansipämi.9Jesucristo munashganno pipis manacawarga gongaycushmi paymunashganno cawananpä TaytaDiosninsi perdonashganta.

10Waugui-panicuna, saynocaycaptenga shumag yarpachacur TaytaDiosninsi munashganno cawashun.Saynöpami tantyacushun salvash carTayta Diospa wamran cashgansita.

2 PEDROApóstol Pedrupa ishcay cag cartan

Apóstol Pedrumi cay cartata guelgargan. Auquinna caycaptinmi PedrutaJesucristo musyasergan wanunanpäna caycashganta. Sayta musyarmimay-saychöpis tag yäracog mayincunaman cay cartata cartacorgan (1.3-21).Saynöpis lutan yachasicogcuna puriyaptinmi yäracog mayincunata tantyaserganpaycunata mana chasquipäyänanpä (2.1-22). Saynöpis tantyasergan imanirJesucristo cay pasaman manarä cutimushganta (3.1-18).

Page 478: Quechua  huamalies bible - new testament

478

a 1.17,18 Puntacho caycar Jesucristo chipipiycagman ticrashganpita masta musyanayquipäliyinqui San Mateo 17.1-6; San Marcos 13.26; San Lucas 9.28-32.

Sayta tantyacorga mana jusalicuypamicawashunpä. 11Saynöpami gloriamanchashga salvamagninsi Señor Jesucristocushish chasquicamäshunpä.

12,13Tayta Dios munashgannocawayänayquipä cashgantamusyaycäyaptiquipis gamcunatagacawashgäyag imaypisyarpaycäsiyäshayquimi.14Wanucunäpäna caycashgätamiSeñorninsi Jesucristo musyasimash.15Saymi cawashgäyäga gamcunataimaycanöpapis yarpaycäsiyäshayquiwanucuptë cay nishgäcunata imaypisyarparäyänayquipä.

Tayta Diosninsipa palabran rasun cagla cashgan

16Señorninsi Jesucristo cutimunanpäcashganta manami quiquëcunapayarpayläpitasu yachaycäsiyä. Saynöpispay munayyog cashganta manamiyarpayläpitasu yachaycäsiyä. Saypatrucanga quiquëcunami ricayashcämunayyog cashganta. 17,18Munayyogcashgantaga discípulu mayëcunawanricayashcä jirca puntachömi. SaychömiJesucristo chipipiycagman ticraptinTayta Diosninsi ciëlupita nimorgan:“Payga cuyay surëmi. Munashgänocawaptinmi noga cushish caycä.”a TaytaDios parlamushganta wiyar y Jesucristochipipiycagman ticrashganta ricarmitantyayargä munayyog cashganta.

19Tayta Diosninsipa unayprofëtancuna guelgayashgannölaSeñorninsi Jesucristo cay pasamanshamush captinmi musyansi sayguelgayashgancuna rasun caglacashganta. Rasun cagla carmi segaypasacaycho acsi asicyaraycagnörä caycan.Sayno caycaptenga Jesucristo

cutimushganyag sayguelgayashgancunata shumagcäsucushun. Sayno cäsucorga Jesucristocutimuptin paywan tincushpansicushicuypita shongunsi asicyarcongami.20,21Shumag tantyacuyay. TaytaDiosninsipa palabrantaga manamiprofëtacuna quiquincunapayarpaylanpitasu guelgayash, sinögaSantu Espíritu tantyasiptinmi paycunaguelgayash.

Lutan yachasicogcuna imano cawayashgantapis tantyasishgan

2 1Israel nacioncho lutanyachasicogcuna naupata

cayashgannömi gamcunachöpis lutanyachasicogcuna cayangapä. Paycunagaengañayäshushpayquimimanacagcunata yachasiyäshunquipä.Jesucristo salvamagninsi cashgantapispaycunaga manami criyiyangasu. Saynocashganpitami in ernuman gaycushcayangapä. 2Say lutan yachasicogcunaengañaptin chasquiparmi waquinyäracog mayinsicuna pengacuypäjusalicur cawayangapä. Saynocawayaptinmi Jesucristutachasquicogcunata pï-maypisjamuräyangapä. 3Say lutanyachasicogcunaga imaycanöpapissaqueayäshunquipämi. Saynocayashganpitami paycunaga in ernuchoimayyagpis nacayangapä.

4Saynölami mana cäsucogangilcunatapis Tayta Diosninsiyanauyaycag sacayman wichgarganjuicio nal chämuptin juzgananpä.5Saynöpis Noé cawanan wisan jusasaparunacunata Tayta Diosninsicastigarganmi. Say runacunaga TaytaDiosninsi munashganno cawayänanpä

2 1 2

Page 479: Quechua  huamalies bible - new testament

479

b 2.15 Balaam rurashgancunata musyanayquipä liyinqui Números 22.1-12; 22.20-31.

Noé wilapaptinpis manamicäsupäyargansu. Saymi Tayta Diosninsidiluviuwan ushacäsergan. Saynoushacäsirpis Noëtawan ganchislatamisalvargan.

6Saynöpis Sodoma y Gomorramarcacunata Tayta Diosninsi ninawanrupasergan uchpayashganyag. Saychotag runacunata sayno castigargan TaytaDiosninsi castigacog cashganta lapanrunacuna tantyacuyänanpämi. 7Saymarcacunata rupasirpis Lot jutiyogrunatami isanga Tayta Diosninsisalvargan. Say marcacunacho tag yurunacuna pengaypä jusalicurcawayashganta ricar Lotga imaruraytapis manami camäpacorgansu.8Waran waran jusalicuyashgancunataricar y manacagcunata parlayashgantawiyar payga yupami laquicorgan.

9Noëta y Lotta sayno salvaptinmimusyansi pay munashganno cawagcagtaga lapansitapis Tayta Diosninsisalvamänansipä cashganta.Jusalicogcunatami isanga juicio nalchoin ernuman gaycongapä.

10Gamcunacho caycag lutanyachasicogcunaga quiquinmunashgannöla jusalicur TaytaDiosninsita manami cäsucuyansu.Saynöpis paycunaga angilcunapä ysupaycunapäpis shimin tarishgantamiimatapis parlayan. 11Gloriacho caycagangilcuna, runacunapita más munayyogcaycarpis, manami supaycunataashliyansu, sinöga Tayta Diosninsipamaquinmanmi cachaycun paynajuzgananpä.

12Say lutan yachasicogcunagauywacunano yarpayniynag cayashpanmanami tantyayansu imataparlaycäyashgantapis. Uywacunanocayashpanmi wanusish cayänalanpä

yuriyash. Sayno carmi paycunaga manaalita ruraycäyashgalanchoushacäyangapäpis. 13Waran waranimatapis manacagcunata rurayashpanmijegchicachäyan. Micuyänayquipäshuntacäyashgayquichöpis paycunagapengaypämi lutancunata rurayashgantaparlar cushicuyan. Saynocayashganpitami paycunaga TaytaDiosninsipa naupanman chäyänanpatrucan in ernucho nacayangapä.

14Say runacunaga pï warmita ricarpismunapäyanlanami. Jusalicurpis manamiajayäyansu. Manarä shumagtantyacogcunatami engañanjusalicasinan cash. Runa mayintaimaycanöpapis saqueayta yachayanmi.Sayno cayashganpitami paycunagain ernucho nacayangapä. 15TaytaDiosninsi munashganno naupatacawaycarpis cananga manami paymunashgannönasu cawaycäyan. Beorpasurin Balaam guellay-raycula lutantarurashgannömib paycunapis lutancunataruraycäyan. 16Balaam lutanta rurananpäaywaycaptinmi ashnun runano parlarmichargan lutanta mana rurananpä.

17Usya pucutay manatamyamushganno y saqui pucyu manavälishgannömi say lutanyachasicogcunapa yachasicuyninimapäpis välinsu. Paycunapägamaynami camarish caycan yanauyaycagsacay saycho wichgaräyänanpä.

18Paycunaga sumäsiyashpanmiyachag-tucur imatapis parlayan.Jusancunata sayrä cacharishcagcunatami shimita goyan lutancunatarurayänanpä. 19Say lutanyachasicogcunaga caynömi niyan:“Yachasishgäta cäsucur Tayta Diosninsimunashgannömi cawayanquipä.” Saynonicarpis manami paycuna cawayansu

2 2

Page 480: Quechua  huamalies bible - new testament

480

c 2.22 Proverbios 26.11.

Tayta Diosninsi munashgannöga, sinögajusalicularmi cawayan.

20Salvamagninsi Señor Jesucristutapipis chasquicush caycar yapayjusalicuyman cuterga más peormijusayog ricacun. 21Jesucristupawilacuyninta chasquicush caycarjusalicuyman cutinanpä caycaptengaJesucristuta ama chasquicuyanmansucayargan. 22Jusalicuymancutegcunapäga runacuna caynöminiyan: “Algoga gumitashganta yapaymicutipan. Saynölami cuchipis limpiocananpä armasiptinpis mitucho yapaygoshpan.”c

Señorninsi Jesucristupa cutimuynin imano cananpä cashgantapis

tantyasishgan

3 1Waugui-panicuna, cay cartawangaishcay cutinami gamcunapä

cartacaycämö. Ishcanchöpis munashcäshumag tantyacuyänayquitami. 2Caycartata gamcunapä apaycäsimö TaytaDiosninsipa profëtancunaguelgayashgancunata yarpäyänayquipäy apóstol mayëcuna wilacuyashgannoSeñorninsi Jesucristo nishgancunatayarpäyänayquipämi.

3Jesucristo cutimunanpänacaycaptinmi Tayta Diosta mana cäsucogrunacuna asipämänansi cashnimäshunpä: 4“¿Imanirtä Jesucristoga:‘Cutimushämi’ nircur cutimunräsu?Saynölami apostolcunapis Jesucristocutimunanpä cashgantanicäyashgalancho wanur ushacäyash.Sayno captinpis Jesucristoga cananyagcutimunräsu. Cay pasapis ciëlupisgalaycushganpita-pasa cashgannölamicaycan.”

5Sayno nerga paycuna manamitantyayansu cay pasapis, intipis,

quilapis y goyllarcunapis TaytaDiosninsi camaptinrä cashganta. Intita,quilata y goyllarcunatapis TaytaDiosninsi camargan: “Saycuna cayäsun”nilarmi. Saynölami yaculapita caypasatapis camargan: “Pasa casun” nilar.Yacupita camash captinmi yacuwanräcay pasacho imapis cawan. 6Yacuwancay pasata camashgannömi Noécawashgan wisan cay pasata yaculawanushacäsish. 7Tayta Diosninsi cay pasataunay ushacäsish caycarga yapaychöpisushacäsinanpä munayyogmi caycan.Cay pasapis, intipis, quilapis y lapangoyllarcunapis ninawan sulurushacänanpä Tayta Diosninsi niptinlapanmi ushacäyangapä. Sayga cangaJesucristo cutimur runacunata juzgananjunagmi. Say junagmi jusalicur cawagrunacunatapis in ernuman gaycongapä.

8Cuyay waugui-panicuna, TaytaDiospa palabrancho cayno nishgantaama gongäyaysu: Tayta Diosninsipägajuc junag waranga watanömi caycan ywaranga watapis juc junagnölamicaycan. 9Sayno caycaptenga waquinrunacuna yarpäyashgannöga amayarpäshunsu Jesucristo: “Cutimushä”nircur gongaycushganta. Payga manamigongashgasu, sinöga pipis in ernumangaycush cayänanta mana munarshuyaraycan runacuna jusalicuycunatacacharir Tayta Diosninsimunashgannöna cawayänantami.

10Suwa elagpita shamushgannömiSeñorninsi Jesucristupis elagpitashamonga. Pay cutimuptinmi intipis,quilapis y lapan goyllarcunapismansariypä bunrurur ninawan rupaycarushacäyangapä. Saynölami cay pasapisrupaycälar chipyag ushacangapä.

11Imaycapis ushacänanpä caycaptengamana jusalicuypa Tayta Diosninsi

2 2 3

Page 481: Quechua  huamalies bible - new testament

481

munashganno cawashun. 12Waquinrunacunapis jusalicushgancunatacacharir Tayta Diosninsi munashgannocawayänanpä paypa wilacuynintawilacushun. Saynöpami Jesucristo juclacutimongapä. Cutimunan junagmiintita, quilata y goyllarcunatapis ninarupaycar ushanga. Saynölami lapanimaycapis suluycälar ushacäyanga.13Sayno captinpis Tayta Diosninsipalabrancho promitimashgansinölamishuyacuycansi mushog ciëlutawanmushog pasatapis. Saychöga TaytaDiosninsi munashgannölanami lapanpisali cangapä.

14Cuyay waugui-panicuna, saycunatamusyaycarga jusalicuycunata cacharirpï-maywanpis ali cawayay. SaynöpamiJesucristo cutimur jusaynagtatarishunquipä. 15Yarpäyay SeñorninsiJesucristo imanir manaräcutimushganta. Payga shuyaraycan aliwilacuyninta chasquicur runacunasalvash cayänantami.

Sayno cananpä cashganpitagawauguinsi Pablupis Tayta Diosninsitantyasiptin guelgashmi. 16Lapan

cartancunachömi guelgarganwilacuyninta chasquicogcunasalvacuyänanpä cashganta. Saycartancunacho aja tantyaypäcagcunataga yachag-tucogcuna y TaytaDiosninsiman janan shongulayäracogcuna mana tantyashpanlutantami yachasiyan. Saynölami manatantyar lutanta yachasiyan TaytaDiosninsipa palabrancho waquin cagyachasicuycunatapis. Saynoyachasiyashganpitami in ernucho

yupa nacayangapä.

Carta ushanan17Cuyay waugui-panicuna, cay

nishgäcunata musyaycarnaga cuidächasquipäyanquiman say lutanyachasicogcunapa yachasicuyninta.Saynöpis Tayta Diosninsimunashganno cawaycarga cuidäjusalicuyanquiman.18Jusalicunayquipa trucanga waranwaran tantyacuyay cuyapäcogSeñorninsi Jesucristo munashgannocawayänayquipä. ¡Pay imayyagpisalabash cayculäsun! Amén.

2 3

Page 482: Quechua  huamalies bible - new testament

482

Carta galaycunan

1 1,2Tayta Diosninsi imatapismanarä camaptinmi Jesucristoga

mayna caycarganna. Tayta Dioswancaycashganpitami cay pasamanJesucristo shamorgan. Paywanpurirmi yachasishgancunatawiyayargä. Saynöpis quiquintamiricayargä y saludayargäpis. Saymipï-maytapis musyasiyä paytachasquicur gloriacho imayyagpiscawanansipä cashgansita. 3Saynölamigamcunatapis ricayashgäta ywiyayashgäta musyasiyächasquicuyaptiqui lapansipis TaytaDiosninsipa y surin Jesucristupamaquincho cawanansipä cashganta.4Cay cartata gamcunapä apaycäsimöliyircur cushishla cawayänayquipämi.Cay cartacho yäsishgäcunatachasquicuyaptiquimi nogapiscushicushäpä.

Mana jusalicuypacawanansipä yäsicuy

5Tayta Diosninsega acsinömi caycan.Payga manami imaypis mana alitagaruransu. Tayta Diosninsi saynocashgantami Jesucristo yachasiyämash.Saynölami nogacunapis yachasiyä TaytaDiosninsi acsino cashganta. 6Saymimaygansipis: “Tayta Diosmunashgannömi cawaycä” nicarjusalicorga lulacuycansi. Jusalicorgasacäpacushnömi caycansi. Sayno cargamanami rasunpaypasu Tayta Diosninsimunashganno cawaycansi. 7Alilatarurar cawashpansimi isanga jucninsijucninsipis cuyanacur cawaycansi.Saynöpis surin Jesucristo nogansi-raycuwanur yawarninta jichashganpitamiTayta Diosninsi lapan jusansicunataperdonamansi.

8Maygansipis jusaynag cashgansitayarparga quiquilansimi

1 JUANApóstol Juanpa punta cag cartan

Apóstol Juanmi cay cartata guelgargan. Paytami Jesucristo acrargan apostolnincananpä. Manami cay cartalatasu Juan guelgargan, sinöga ishcay cag y quimsa cagcartacunatapis guelgarganmi. Saynöpis guelgargan “San Juan” y “Apocalipsis” librutapis.

Cay cartacho waugui-panicunata Juan tantyasergan lutan yachasicogcunata manachasquipäyänanpämi. Say lutan yachasicogcunaga yachasiyargan cayno nirmi:“Jesucristoga manami Diossu caycan, sinöga runalami.” Lutan yachasicogcuna saynoyachasiyaptinmi apóstol Juan cay cartacho tantyasergan Jesucristo Dios cashganta yDios caycarpis runa cashganta. Saynölami waugui-panicunata tantyasergan Diosmunashganno cawayänanpä y yäracog mayincunawanpis cuyanacur cawayänanpä.

Page 483: Quechua  huamalies bible - new testament

483

jusaynag-tucuycansi. Sayno yarpargalutantami yarpaycansi. 9Jusalicushcarga Tayta Diosninsita perdontamanacushun. Sayno manacushgagaperdonacog cashpanmijusalicushgansicunata perdonamäshun.Mayjina jusasapa cashgapis lapanjusansicunatami maylamäshun. 10TaytaDiosninsi nican lapan runacuna jusayogcayashgantami. Sayno nicaptinmaygansipis jusaynag-tucorga TaytaDiosninsi nishgancunatamanacagmanmi churaycansi. Saynocarga manarämi wilacuynintachasquicushcansiräsu.

Jesucristo abogädunsi cashgan

2 1Cuyay waugui-panicuna,gamcunapä cay cartata

cartacaycämö manajusalicuyänayquipämi. Isangamaygayquicunapis jusalicorga perdontamanacuyay. Perdonta manacushgagaTayta Diosninsipa naupancho caycanmijuc abogädunsi favorninsi sharcunanpä.Say abogädunsega alilata ruragJesucristumi caycan. 2Jesucristoganogansi-raycu wanorgan jusansicunataTayta Diosninsi perdonamänansipämi.Manami nogalansi perdonashcanansipäsu wanorgan, sinöga paytachasquicogcuna pï-maypis perdonashcayänanpämi.

Tayta Diosninsi munashganno cawanansipä tantyasicuy

3Jesucristo yachasimashgansitacäsucurmi musyansi payta rasunpaypachasquicushgansita. 4Maygan runapis:“Jesucristutami chasquicushcä” nicarpispay yachasishganta mana cäsucorgalulacuycanmi. 5Jesucristoyachasimashgansita cäsucorga TaytaDios cuyacog cashgannömi nogansipiscuyacog caycansi. Saynöpami musyansi

Tayta Diospa wamran cashgansita. 6Pïrunapis: “Jesucristutami chasquicushcä”nicarga Jesucristo Tayta Diosninsimunashganta rurar cawashgannocawasun.

Pï-maywanpis cuyanacunansipä tantyasicuy

7Waugui-panicuna, naupapitanamimusyashcansi cuyanacunansipä TaytaDiosninsi nimashgansita. Saynocaycaptenga cuyanacur cawayay.8Cuyanacunansipä unaypita-pasa TaytaDiosninsi nish captinpis Jesucristocuyacog cashganta musyarrämitantyansi pay cuyamashgansinocuyanacunansipä cashganta. Saymicuyanacunansipä Jesucristonimashgansi mandamientoga mushogmandamiento caycan.

9Pï runapis: “Dios munashgannömicawaycä” nicar yäracog mayintachiquerga manami Tayta Diosmunashgannösu cawaycan. 10Yäracogmayinta cuyarmi isanga Tayta Diosninsimunashganno cawaycan. Saynocawarga manami jusalicunsu. 11Yäracogmayinta chiqueg cäga sacäpacushnömicaycan. Saymi alita ruraycashgantayarpashpan tantyansu yäracog mayintachiquir jusalicuycashganta.

12 Jesucristuta chasquicogwaugui-panicuna,

gamcuna liyiyänayquipä caycartata cartacaycämö TaytaDiosninsiperdonayäshushgayquipitami.

Sayno perdonayäshushcanquiJesucristo nogansi-raycuwanushganpitami.

13 Jesucristuta puntatachasquicogcuna,

gamcunapis liyiyänayquipä caycartata cartacaycämö Jesucristomunashganno cawayaptiquimi.

1 1 2

Page 484: Quechua  huamalies bible - new testament

484

Payga cay pasata y ciëluta manaräcamaptinmi maynacaycarganna.

Jesucristuta sayrä chasquicushcagcuna,

gamcunapis liyiyänayquipä caycartata cartacaycämöJesucristuta chasquicurSatanasta manacäsupäyaptiquimi.

Jesucristuta chasquicogwaugui-panicuna,

gamcuna liyiyänayquipä caycartata cartacaycämö TaytaDiosninsi munashgannocawayaptiquimi.

14 Jesucristuta puntatachasquicogcuna,

gamcunapis liyiyänayquipä caycartata cartacaycämö Jesucristomunashganno cawayaptiquimi.

Payga unaypita-pasami cawaycan.Jesucristuta sayrä chasquicush

cagcuna,gamcunapis liyiyänayquipä cay

cartata cartacaycämöJesucristupa wilacuynintacäsucur Satanasta mananacäsupäyaptiquimi.

15,16Tayta Diosta mana cäsucogrunacuna lutanta rurar cawayashgannögagamcuna ama cawayaysu. Paycunagamunayan lutancunata rurarcawacuytami. Saynöpis wachacash carimatapis ricashgan cagtaga quiquinpäcanalantami munayan. Saynölamilapanpitapis más ali ricash caytamunayan. Sayno cawarga manamirasunpaypasu Tayta Diosninsitacuyaycäyanqui. 17Cay pasachögarunacunapis y lutan rurashgancunapisushacaglami caycäyan. Tayta Diosninsimunashganno cawag runacunami isangapaypa naupancho imayyagpiscawayangapä.

Jesucristupa contrancuna sharcuyänanpä cayashganta

tantyasishgan18Waugui-panicuna, cay pasa

ushacänanpä cag tiempochaycämunnami. Anticristo shamunanpäcashganta musyayashgayquinöpiscananga Jesucristupa contrancunaascami yuriyämush. Saynöpamimusyansi cay pasa ushacänanpä cagtiempo chaycämushganta. 19Say contransharcogcuna nogansiwanmi naupatashuntacäyargan Tayta Diostaalabayänanpä. Nogansiwan shuntacashcaycarpis paycunaga manamiJesucristuta rasunpaypasuchasquicuyash. Jesucristuta rasunpaypachasquicush carga nogansiwanmishuntaraycäyanman cargan.

20Gamcunaga Santu Espiritutachasquicuyashcanquinami. Saymitantyayanquina lutantayachasiyäshuptiquipis manachasquipäyänayquipä. 21Saynöpismusyayanquimi say lutanyachasicogcunaga lutancunatayachaycäsiyashganta. Saycunatatantyayaptiquimi gamcunapä caycartata cartacaycämö paycunata manachasquipäyänayquipä.

22Saymi pï runapis: “JesucristutagaTayta Diosninsi manamicachamushgasu” nir yachasiptinmusyayanqui lutantayachaycäsiyashganta. Saynoyachasegcunaga Jesucristupa contranmicaycäyan. 23Pipis Jesucristupa contrancar Tayta Diosninsipapis contranmicaycan. “Jesucristutaga TaytaDiosninsimi cachamush” negcunamiisanga chasquicuyan TaytaDiosninsitapis.

24Sayno caycaptenga Jesucristupawilacuyninta yachacuyashgayquita

1 2

Page 485: Quechua  huamalies bible - new testament

485

gongäyaysu. Mana gongarga TaytaDiosninsipa y surin Jesucristupamaquinchömi imaypis cawayanquipä.25Saynöpis Jesucristo nimashgansinömigloriaman char imayyagpiscawayanquipä.

26Saymi cay cartata cartacaycämölutan yachasicogcunata manachasquipäyänayquipä. 27Jesucristocachamushgan Santu Espiritogagamcunawanmi imaypis caycan. Paymirasun caglata lapantapistantyaycäsiyäshunqui Tayta Diosninsimunashganno cawayänayquipä. Saynotantyaycäsiyäshuptiquega say lutanyachasicogcuna yachasiyäshuptiquipisama chasquipäyaysu. Paycunatachasquipäyänayquipa trucanga SantuEspíritu tantyasiyäshushgayquinölaJesucristuman yäracur imaypiscawayay.

28Waugui-panicuna, ali wilacuynintayachacushgansinöla Jesucristomunashganno cawashun. Saynocawashpansimi Jesucristo cutimuptinpengacushunpäsu. 29MusyansimiJesucristo imaypis alilata ruragcashganta. Saymi pay munashgannoalilata rurar pipis cawaptin musyansiTayta Diospa wamran cashganta.

Tayta Diospawamrancuna cashgansi

3 1Tayta Diosninsi segaypacuyamashpansimi wamran

canansipä shuntamashcansi. Saypitamiyupa cushicunsi. Wamran

cashgansitaga Tayta Diosta manachasquicog runacuna manamitantyayansu. 2Paycuna manatantyayaptinpis rasunpaypami TaytaDiospa wamran caycansi. Tayta Diospawamrancuna carpis manamimusyansiräsu gloriacho imanocanansipä cashganta. Isanga musyansi

Jesucristo cawarimur mushogcuerpuyog cashganno nogansipismushog cuerpuyog canansipäcashgantami. Sayno mushog cuerpuyogricacushun Jesucristo cutimunanjunagmi.

3Mushog cuerpuyog canansipäcashganta musyaycarga Jesucristocawashganno mana jusalicuypacawashun. 4Jusalicuycunata manacacharerga manami Tayta Diosninsipamandamientuncunatapiscäsucuycansisu. 5Sayno mana cäsucogcashgami Jesucristo cay pasamanshamush jusansicunataperdonamänansipä. Payga manamiimaypis jusalicushgasu. 6Sayno captinmiJesucristupa maquincho cawagcunagajusalicuycunata cachariyan.Jusancunata mana cacharegcunagamanami Jesucristutachasquicuyashgaräsu.

7Waugui-panicuna, cuidä pipis lutantayachasiyäshunquiman. Tayta Diospamaquincho cagcunaga jusalicuycunatacachariyanmi. 8Jusalicuycunata manacachareg cäga diablupa munayninchömicaycan. Diabloga Diospa contran carunaypita-pasami runacunatajusalicaycäsin. Sayno captinmiJesucristo cay pasaman shamushgadiablupa munaynincho caycashganpitarunacunata jorgunanpä.

9Tayta Diosninsipa wamrannacagcunaga jusalicuylacho cawananpatrucanga Tayta Diosninsimunashgannömi cawayan. Pipisjusalicuylacho cawaptinmi musyansiTayta Diosninsipa wamran manacashganta. 10Paycunaga Tayta Diospapalabranta mana cäsucur diablupamunayninchömi caycäyan. Saynölamiyäracog mayinta chiqueg cagpisdiablupa munaynincho caycan.Saynöpami musyansi Tayta Diospa

1 2 3

Page 486: Quechua  huamalies bible - new testament

486

wamran pï cashganta y diablupawamran pï cashgantapis.

Pï-maywanpiscuyanacunansipä yäsicuy

11Cuyanacur cawanansipäcashgantaga naupapitanamimusyashcansi. 12Mana cuyanacorgawauguin wanuseg Cainnömi caycansi.Caín mana alicunata ruraptinpiswauguin Abelga alicunata rurarmicawargan. Saymi Satanaspamunaynincho cashpan Abelta chiquirCaín wanusergan. 13Waugui-panicuna,Abelta Caín chiquishgannogamcunatapis runacunachiquiyäshuptiqui ama laquicuyaysu.

14Cuyanacur cawarmi musyansigloriaman chänansipä cashganta. Runamayinta mana cuyapag cägajusalanchörämi cawaycan. 15Runamayinta chiquegcunagawanuseg-japuymi caycäyan.Musyashgansinöpis runa mayintawanusegcunaga manami gloriamanchäyangasu.

16Nogansega runa mayinsitacuyashun. Cuyacog canansipägatantyacushun Jesucristo cuyamashpansinogansi-raycu cruzcho wanushganta.Pay cuyacog cashganno nogansipiscuyacog carga runa mayinsipa trucanwanunansipäpis listumi cashwan.17Runa mayinsi muchuycho caycagtaricaycar caycäpamash mana yanaparga¿imanöparä Tayta Diospa wamranpiscashwan?

18Waugui-panicuna, janan shongulagaama cuyanacuyaysu. Saypa trucangacuyanacuyashpayqui imaypisyanapänacur cawayay. 19Saynocuyanacurmi musyansi Tayta Diosninsirasunpaypa perdonamashgansita.20Payga lapan jusalicushgansitamusyaycarpis perdonta manacushgaga

perdonamansimi. Sayno caycaptengaama laquicushunsu manaperdonamänansipä cashganta yarpar.

21Waugui-panicuna, perdonashganacashgansita musyaycarnaga manamansapaypa Tayta Diosninsita imatapismanacushun. 22Jesucristupa wilacuyninnishganno cawashgagamanacushgansita wiyamäshunmi.

23Tayta Diosninsipa wilacuynengacaynömi nican: “Pï-maypis Jesucristutachasquicusun. Saynöpis paytachasquicur runa mayinwan cuyanacurcawasun.” 24Paypa wilacuynintachasquicushgami Tayta Diosninsinogansiwan caycan. Nogansiwan paycaycashganta musyansi cachamushganSantu Espirituta chasquicush carmi.

Lutan yachasicogcunaimano cashganpis

4 1Waugui-panicuna, cay pasachögaascagmi puriycäyan lutan

yachasicogcuna. Sayno caycaptengapipis: “Diospa wilacogninmi caycä” nirchämuptin shumagrä tantyapäyayDiospa wilacognin cayashganta o manacayashgantapis. 2Tayta Diospawilacognincunaga criyiyan JesucristogaDios carpis rasunpaypa runacashgantami. 3Lutan yachasicogcunamiisanga Jesucristo Dios cashgantacriyirpis criyiyansu Jesucristo runacashganta. Sayno mana criyegcunagaJesucristupa contranmi caycäyan.Jesucristupa contrancunashayämunanpä cashgantamusyashgayquinölami cananga sayrunacuna lutanta yachasir puriycäyan.

4Waugui-panicuna, gamcunaga TaytaDiospa wamrancuna carmi SantuEspirituta chasquicuyashcanqui. SantuEspiritoga Satanaspitapis másmunayyogmi caycan. Saymiengañayäshunayquipä say lutan

1 3 4

Page 487: Quechua  huamalies bible - new testament

487

yachasicogcunata Satanás yanapaptinpisgamcunataga Santu Espíritutantyasiyäshunqui manachasquipäyänayquipä. 5Say lutanyachasicogcunaga Satanaspamunaynincho carmi payyarpäsishgalanta yachasiyan. SaynöpisSatanaspa munaynincho cagrunacunalami say lutanyachasicogcunata chasquipäyan.

6Nogacunaga Jesucristupa apostolnincarmi paypa wilacuyninta rasun caglatayachasiyä. Saymi pipisyachasishgäcunata chasquicogcunagaTayta Diosninsita chasquicuyan. Pipisyachasishgäcunata manachasquicogcunaga manami TaytaDiosninsita chasquicuyansu. Saynöpamimusyansi maygan runa TaytaDiosninsita chasquicushganta o manachasquicushgantapis.

Tayta Dios cuyamashgansino cuyanacunansipä yäsicuy

7,8Waugui-panicuna, Tayta Diosninsegacuyacogmi caycan. Sayno caycaptengapipis payta chasquicogcunaga cuyanacurcawayäsun. Cuyanacur cawagcunagaTayta Diospa wamrancunami caycäyan.Chiquinacur cawagcunaga manamirasunpaypasu Tayta Diosninsitachasquicuyash.

9Cuyamashpansimi Tayta Diosninsisurin Jesucristuta cay pasamancachamorgan. Paymi nogansi-raycuwanorgan imayyagpis gloriacho cushishcawanansipä. 10Manami TaytaDiosninsita cuyashgansipitasu surinJesucristuta cachamorgan, sinögacuyamashpansimi Jesucristutacachamorgan cruzcho wanurjusansicunata perdonamänansipä.11Waugui-panicuna, Tayta Diosninsisayno cuyaycämashgaga nogansipiscuyanacur imaypis cawashun.

12Tayta Diosninsitaga manami pipisricashgasu. Sayno captinpiscuyanacushgaga nogansiwanmi paycaycan. Nogansiwan carmiyanapaycämansi pay cuyacogcashganno nogansipis cuyacogcanansipä. 13Tayta Diosninsinogansiwan caycashganta y nogansipispaywan caycashgansita musyansi SantuEspirituta chasquicush carmi.

14Saynöpis quiquëcunami Diospasurin Jesucristo cay pasacho caycagtaricayashcä. Saymi Tayta Diosninsi paytacachamushganta may-saychöpiswilacuycäyä runacuna salvacuyänanpä.15Pipis Jesucristo Tayta Diospa surincashganta criyir payta chasquicorgaDiosninsipa maquinchömi caycan.Saymi Diosninsi paywan caycan ypaypis Diosninsiwanmi caycan.

16Tayta Diosninsega cuyacogmicaycan. Cuyacog captinmi paymanyäracuycansi. Tayta Diosninsi cuyacogcashganno nogansipis cuyacog cashgaganogansiwanmi pay caycan y nogansipispaywanmi caycansi. 17Saynöpamitantyansi Tayta Diosninsi cuyashganwamran cashgansita. Sayta tantyargaama yarpäshunsu juicio nalchoin ernuman gaycamänansipä cashganta.18Saypa trucanga Tayta Diosninsicuyamashpansi gloriamanmipushamäshunpä. In ernumangaycamänansipä cashganta yarpargamanami tantyansiräsu Tayta Diosninsicuyacog car perdonamashgansita.

19Tayta Diosninsi cuyaycämashgansitatantyaycarga nogansipis runa mayinsitacuyashun. 20Maygansipis: “NogagaTayta Diosta cuyämi” nicar runamayinsita chiquerga lulacuycansimi.Runa mayinsitapis ricaycar manacuyaycarga ¿imanöparä Tayta Diostamana ricaycar cuyashwan?21Jesucristupis caynömi nergan: “Tayta

1 4

Page 488: Quechua  huamalies bible - new testament

488

Diosta cuyarga runa mayintapiscuyasun.”

Tayta Diospa surinman yäracunansipä yäsicuy

5 1Jesucristuta Tayta Diosninsicachamushganta tantyacur payta

chasquicorga Tayta Diospa wamranmicaycansi. Wamran carnami paytacuyansi. Sayno captinmi yäracogmayinsiwanpis cuyanacunsi. 2,3TaytaDiosninsita cuyarga wilacuyninchonishgancunata cumplinsimi. Saynöpamimusyansi yäracog mayinsiwancuyanacuycashgansita. Wilacuyninchonishgancunata cumplinansipägamanami ajasu caycan. 4Aja manacananpäga wamran cashgami TaytaDiosninsi yanapaycämansi. Saynoyanapämashgami jusalicunansipärunacuna shacyäsimashgapis TaytaDiosman yäracushpansi cäsupansisu.5“Tayta Diosninsimi surin Jesucristutacachamush salvamänansipä” nir pipispayman yäracog cagtaga TaytaDiosninsi yanapangami.

Jesucristo salvamagninsi cashgan6Jesucristo salvamagninsi

cashgantaga musyansi bautizacushganhöra Tayta Dios surin cashganta nimushcaptin y yawarninta jichar wanushcaptinmi. Saynöpis salvamagninsicashganta musyansi Santu Espíritutantyasimashgami. Santu Espíritutantyasimashgansega rasun caglamicaycan.

7,8Sayno caycaptenga Jesucristosalvamagninsi cashganta tantyansiJesucristo bautizacush captin, wanuryawarninta jichash captin y SantuEspíritu tantyasimashgami. [Saynölamitantyasimansi Tayta Diosninsi, surinJesucristo y Santu Espiritupis. Paycunagaquimsag carpis juclaylami caycan.]

9Runacuna tantyasimashgansicunatacriyiycarga ¿imanirtä criyishwansuTayta Diosninsi surin Jesucristupitatantyasimashgansicunataga? TaytaDiosninsi tantyasimashgansicunagamasmi välin runacunatantyasimashgansipitapis. 10TaytaDiospa surin Jesucristo salvamagninsicashganta criyeg cäga lapanshongunwanmi payman yäracun.Jesucristo salvamagninsi cashgantamana criyeg cäga Tayta Diosninsitantyasishgantapis manami criyiyansu.

11Tayta Diosninsegatantyasimashcansi surin Jesucristutachasquicogcuna paypa naupanchoimayyagpis cawayänanpä cashgantami.12Saymi Tayta Diosninsipa surinJesucristuta chasquicog cäga gloriachoimayyagpis cawangapä. Manachasquicog cagmi isanga gloriamanchangapäsu.

Ushanan yäsicuy13Tayta Diospa surin Jesucristuta

chasquicush cayaptiquimi cay cartatagamcunapä apaycäsimö gloriachoimayyagpis cawayänayquipä cashgantatantyar cushicuyänayquipä. 14TaytaDiosta manacorga pay munashgannoimapis camacänanpä manacushun.Sayno manacushgaga manacushgansitawiyamansimi. 15Sayno captenga manarämanacurpis musyansimiyanapämänansipä cashganta.

16Sayno caycaptenga Jesucristutachasquicog mayinsi jusalicushgantamusyarga paypä Tayta Diosninsitamanacushun. Manacushgaga TaytaDiosninsi tantyasengapämijusalicushganta cacharinanpä. Saynotantyasiptinpis waquenga manamicäsucuyansu. Paycunapä manacushgapisjusalicushganta manacachariyashganpitami in ernuman

1 4 5

Page 489: Quechua  huamalies bible - new testament

489

gaycush cayangapä. 17Tayta Diosninsitamana cäsucorga jusalicuycansimi. Saynocaptinpis jusalicushgansita cacharirperdonta manacushgaga manamiin ernuman gaycamäshunpäsu.

18Tayta Diospa wamran caycarnagamanami jusalicurnasu cawaycansi.Saynöpis Tayta Diospa surinJesucristumi Satanaspita sapaycämansi.

19Musyansimi Tayta Diospawamranna cashgansita. Saynöpismusyansimi Jesucristuta manachasquicogcunaga Satanaspamunaynincho caycäyashganta.

20Saynöpis musyansimi TaytaDiosninsipa surin Jesucristo caypasaman shamushganta. Pay shamurmiyachasimashcansi Tayta Diosninsipamaquincho imano cawanansipäcashgantapis. Tayta Diosninsipamaquincho cawarga surin Jesucristupamaquinchöpis cawaycansimi.Jesucristoga Diosninsimi caycan. Paymisalvamansi gloriacho imayyagpiscawanansipä.

21Waugui-panicuna, amayäracuyaysu ima ïdulucunamanpis.[Amén.]

1 5

Page 490: Quechua  huamalies bible - new testament

490

Carta galaycunan1Cuyay waugui-panicuna:

Mayor waugui carmi cay cartatagamcunapäa apaycäsimö. GamcunatamiTayta Diosninsi acrayäshushcanqui aliwilacuyninta chasquicur paypanaupancho imayyagpis cawayänayquipä.Saymi nogapis y Jesucristuman yäracogmayinsicunapis gamcunapä imaypisTayta Diosninsita agradëcicuycäyä.

2Jesucristupa wilacuynintachasquicush cashgami paygaimayyagpis nogansiwan caycan. 3Saynocaptenga Tayta Diosninsita y surinJesucristutapis manacuycäcuyapäyäshunayquipä, lapanjusayquicunata perdonayäshunayquipäy ali cawayta goycuyäshunayquipäpis.

Cuyanacur cawayänanpä yäsishgan4Waugui-panicuna, gamcunawan

shuntacag waugui-panicunawanmitincushcä. Paycuna Jesucristupa wilacuyninnishganno cuyanacur cawaycäyashgantaricarmi yupa cushicushcä. 5Gamcunapisjucniqui jucniqui cuyanacuyay. Caymandamientoga manami mushogsu caycan,sinöga naupapitanami musyashcansi.

6Jucninsi jucninsi cuyanacorga Tayta Diosnimashgansitami cäsucuycansi.Cuyanacunansipä nishgantaganaupapita-pasanami musyashcansi.

Lutanta yachasicogcuna puriycäyashgan

7Cay pasachöga ascagmi puriycäyanlutan yachasicogcuna. Jesucristo Dioscashganta criyirpis paycunaga manamicriyiyansu Jesucristo runa cashganta.Sayno mana criyerga Jesucristupacontranmi caycäyan. 8Cuidä sayrunacuna lutanta yachasiyashgantachasquipäyanquiman. Lutantayachasiyashganta chasquipargagloriaman manami chäyanquipäsu.Lutanta yachasishganta manachasquiparmi isanga gloriaman charTayta Diosninsi promitimashgansitachasquiyanquipä. 9Pï runapis lutanyachasicuyta chasquicorga manamirasunpaypasu Tayta Diosninsitachasquicush. Lutan yachasicuyta manachasquicur Dios munashgannocawagcunami isanga Jesucristuta y TaytaDiosninsitapis rasunpaypa chasquicuyash.

10Lutan yachasicogcunashuntacäyashgayquiman shamuptenga

2 JUANApóstol Juanpa ishcay cag cartan

a 1 Griëgucho nican: “Acrashgan warmipä y wamrancunapäpis.” Sayno nergan juc marcachocag iglesiapä y saycho shuntacäyag waugui-panicunapämi.

Page 491: Quechua  huamalies bible - new testament

491

ama chasquipäyaysu ni wayiquimanpisposädasiyaysu. 11Lutanyachasicogcunata wayinman pipischasquiparga paycunapa cumpinchinmicaycäyan.

Carta ushanan12Waugui-panicuna, gamcunata

yäsinäpä caycanrämi. Isanga

cartalachöga manami lapantayäsiycäsu. Quiquë shamurnamiwaquin cagta yäsishayqui. Saychotincurmi cushi cushilaparlacushunpä.

13Caycho caycagwaugui-panicunapis gamcunapäsalüduncunata apasicayämunmi.[Amén.]

2 JUAN

Page 492: Quechua  huamalies bible - new testament

492

Gayuta apóstol Juan saludashgan1Cuyay waugui Gayo:Noga mayor waugui carmi cay cartata

gampä cartacamö.2Cuyay waugui, Tayta Diosninsitami

manacö lapanchöpisyanapaycushunayquipä ygueshyaptiquipis aliyäsishunayquipä.Saynöpis Tayta Diosninsita agradëcicöpayman yäracur ali cawashgayquipita.3Jesucristupa wilacuynin nishgannocawaycashgayquitami waquinwauguicuna chämur wilayämash. Saynocawaycashgayquita musyarmi yupacushicushcä. 4Saynölami cushicöyäracog mayinsicuna Tayta Diosninsimunashganno cawaycäyashgantamusyashpä.

Gayo yanapäcog cashganpita apóstol Juan cushicushgan

5Waugui Gayo, Jesucristupawilacuyninta wilacur puregwauguicunata posädasir alitamiruraycanqui. 6Paycunami caymanchämur waugui-panicunashuntacäyashgancho wilayämash aliyanapashgayquita. Yapay cutimuptinpuntata yanapashgayquinöla yapaypisyanapayculay Jesucristupa wilacuynintawilacur puriyänanpä. 7Paycunaga

Diosta mana cäsucog runacunatamanami imatapis manacuyansu. 8Saynoyanapashgami waquinmarcacunamanpis aywayangaJesucristupa wilacuynintawilacuyänanpä.

Diótrefes mana cäsucog cashgan9Jesucristupa wilacuyninta

wilacogcunata yanapänansipä cashgantatantyasirmi juc cartata cartacamushcägamcuna cagman. Sayno captinpisDiótrefes manami yäsishgäcunatacäsucunsu. Payga mandag cayninmanatiënicuycurmi munashganta ruracun.10Sayshi washäcunatapis rimarpuriycan. Saynöpis carupita shamogyachasicogcunata manashichasquicunsu. Posädasegcunatapiswaugui-panicunawan mananashuntacäyänanpä micharshi garguycan.Sayno rurashganpitaga chämurnamipayta tantyasishä mana alitaruraycashganta.

Demetrio cäsucog cashgan11Cuyay waugui Gayo, cuidä Diótrefesno

canquiman. Saypa trucanga Tayta Diosmunashgannöla alicunata rurar imaypiscaway. Tayta Dios munashgannocawagcunaga Diospa wamrancunamicaycäyan. Tayta Diosta mana cäsucogcunaga

3 JUANApóstol Juanpa quimsa cag cartan

Page 493: Quechua  huamalies bible - new testament

493

manami payta chasquicuyashgaräsu.12Demetriupämi isanga lapan runacunapisparlayan Jesucristupa wilacuynin nishgannocawashganta. Nogacunapis paytagaricayashcä Tayta Dios munashgannocawashgantami.

Carta ushanan13Waugui Gayo, gamta yäsinäpä

caycanrämi. Isanga cartalachöga

manami lapanta yäsiycäsu. 14Quiquëshamurnami waquin cagtagayäsishayqui.

15Tayta Diosninsi yanapayculäshunquimaquincho ali cawanayquipä. Caychocag reguinacuyashgayquiwaugui-panicunapis salüduntaapasicayämunmi. Saycho cagwaugui-panicunata salüdötagoyculanqui.

3 JUAN

Page 494: Quechua  huamalies bible - new testament

494

1Yäracog mayëcuna:Noga Judas, Jesucristupa wilacognin

y Santiagupa wauguin carmi, caycartata gamcunapä apaycäsimö. TaytaDiosninsi cuyapäcog carmiacrayäshushcanqui salvash car paymunashganno cawayänayquipä. Saynocawayänayquipäga Jesucristumiyanapaycäyäshunqui. 2TaytaDiosninsitami manacuycäcuyapäyäshunayquipä, lapanjusayquicunata perdonayäshunayquipäy ali cawayta goycuyäshunayquipäpis.

Lutan yachasicogcunata mana chasquipäyänanpä yäsishgan

3Waugui-panicuna, noga yarpargäJesucristo salvamashgansipita tantyasircartacamuytami. Sayta yarparpis lutanyachasicogcuna may-saypapispuriycäyashganta musyarmicartacaycämö lutan yachasicogcunatamana chasquipäyänayquipä. PaycunagaJesucristupa wilacuyninta wilacuyanquiquinpa yarpaynincunata yaparcurmi.

Sayno captenga gamcunapis yäracogmayinsicunata tantyasiyay say lutanyachasicogcunata manachasquipäyänanpä.

4Say lutan yachasicogcunaga Diospawilacognin-tucularshi gamcunamanchäyämush. Paycunaga: “Jusata manacacharishgapis Tayta Diosninsiperdonamäshunmi” nirshi runacunatacriyiycäsiyan. Sayno nerga TaytaDiosninsipa y Señorninsi Jesucristupawilacuynintapis manacagmanmichuraycäyan. Sayno yachasegrunacunapäga Tayta Diosninsipapalabranchöpis guelgaraycanin ernuman gaycush cayänanpämi.

5Musyayashgayquinöpis Israelrunacunata Egipto nacionpita TaytaDiosninsi jorgarcamur payta manacäsucogcunataga ushacäserganmi.6Saynölami Tayta Diosninsita manacäsushganpita waquin angilcunatapisyanauyaycag sacayman wichgaycushjuicio nalcho chämushganyag.7Pasaypa pengacuypä

JUDASJesucristuta chasquicogcunaman San Judas cartacushgan

Cay cartata guelgargan Jesucristupa wauguin Judasmi. Saynöpis Judasga carganSantiagupa wauguinmi. Payga manami Jesucristuta entregag cag Judas Iscariotisucargan. Say wisanmi lutan yachasicogcuna puriyargan cayno yachasiyashpan:“Jusalicuycunata mana cacharishgapis Tayta Diosninsi perdonamäshunmi” nir.Lutanta yachasir sayno puriyaptinmi Judas laquicorgan Jesucristuman yäracogmayincuna say lutan yachasicuycunata chasquipäyänanpä cashganta yarpar. Saymicay cartata cartacorgan say lutan yachasicogcunata mana chasquipäyänanpä.

Page 495: Quechua  huamalies bible - new testament

495

a 9 Arcángil manami jutisu caycan, sinöga lapan angilcunapa mandagnin ninanmi caycan.b 11 Wauguinta Caín wanusishganta musyanayquipä liyinqui Génesis 4. Balaam imarurashgantapis musyanayquipä liyinqui Números 22. Coré imano ushacashgantapismusyanayquipä liyinqui Números 16.

jusalicuyashganpitami Sodoma,Gomorra y cercancho cagmarcacunacho tag runacunatapis TaytaDiosninsi ninawan ushacäsergan.Saynölami pï-maytapis payta manacäsucogcunataga Tayta Diosninsi manaupeg ninaman gayconga saychoimayyagpis nacayänanpä.

8Jusalicogcunata Tayta Diosninsiin ernuman gaycunanpä cashgantamusyaycarpis say lutanyachasicogcunaga saynölamijusalicuycäyan. Saymi manapengacuypa chïnäcur waynäcurcawacuyan. Saynöpis: “Quiquëmimunayyog caycä” niyashpan manamipitapis cäsucuyansu. Nircurnami niyansayno cawayänanpä sueñuyninchoTayta Dios revelashganta. Saynöpispaycunaga angilcunapä ysupaycunapäpis shimin tarishgantamiimatapis parlayan. 9Arcángila Miguelmiisanga Moisespa ayanta Satanásapacuyta munaptinpis gayapargansu,sinöga: “Tayta Diosmi juzgashunqui”nergan. Sayno nirmi cachapargansuMoisespa ayanta apacunanta. 10Saylutan yachasicogcunaga manamitantyayansu imata parlayashgantapis.Saymi paycunaga supaycunata yrunacunatapis manacagman churayan.Paycunaga uywacunano manatantyacog carmi imatapis lutantarurayan. Sayno cashganpitamipaycunaga in ernucho rupayangapä.

11Caín wauguinta chiquirwanusishganno y Balaam guellaylapäwachacash cashgannömi paycunapiscaycäyan. Sayno cayashganpita juicio

nalcho yupami laquicuyangapä.

Moisespa contran parlashganpita Coréushacashgannömi say lutanyachasicogcunapis elagpitaushacäyangapä.b 12Diostaalabanayquipä shuntacäyashgayquichomicushgayqui hörapis pengacuypämipaycunaga lutancunata parlarjegchicachäyan. Waquinta yanapänanpatrucanga quiquilanpämi imatapismunayan. Wacpa caypa purisish usyapucutay mana tamyashgannömipaycunapaga yachasicuyninpis caycan.Wayunanpä tiempunchöna caycarpismana wayog jachanömi paycunagacaycäyan. Say-nirag jachataga sapipitajitariycushgannömi paycunapisin ernuman gaycush cayangapä.13Mayu cuchunman tucuy-nirag ganratayacu jitamushgannömi paycunapistucuy-nirag jusacunata manapengacuypa ruraycäyan. Saynojusalicuyashganpitami alichipipiycashgancho goyllarshicwashganno paycunapisyanauyaycagman char saychoimayyagpis nacayangapä.

14Adanpa wilcanpa wilcan cagpawilcanshi cargan Enoc. Paymi TaytaDiosninsipa profëtan car nergan: “TaytaDiosta ricashcä waranganpaangilnincunawan shamuycagtami.15Payga lapan runacunatamijuzgangapä. Saychömi jusasapacunatajuzgangapä lapan jusancunapita ypaypa contran parlayashganpitapis.”

16Say lutan yachasicogcunaga imalapitapisjamuräcuyan. Quiquilanpä imatapis ashiyan.Runa-tucuyashpan manacagcunata parlayan.Yarpashgancunata rurasiyänan cashlami alishimilanpa runacunata parlapäyan.

JUDAS

Page 496: Quechua  huamalies bible - new testament

496

Jesusman yäracogcunata shacyäsishgan

17Waugui-panicuna, lutanyachasicogcuna sayno caycaptengayarpäyay Señorninsi Jesucristupaapostolnincuna cayno niyashganta:18“Guepacunataga yurimongapämiJesucristupa wilacuyninta manacagmanchurag runacuna. Paycunaga TaytaDiosta cäsucuyänanpa trucanquiquincuna munayashgannömijusalicular cawayangapä.” 19Saynishgannölami cananga Tayta Diostamana cäsucog runacuna yuriyämush.Paycunami jusayog caycäyanwaugui-panicuna chiquinacuriglesiapita gargunacuyänanpäpis. TaytaDiosninsipa Santu Espiritunta manachasquish carmi munashgannölajusalicur cawayan.

20Waugui-panicuna, gamcunagaJesucristupa wilacuynintayachacuyashgayquinöla paymanyäracur imaypis cawayay. SaynöpisSantu Espíritutantyasiyäshushgayquinöla TaytaDiosninsita manacuyay. 21TaytaDiosninsi cuyaycämashgaga imaypispayta cäsucur cawayay. Saynöpis SeñorJesucristo cutimunanpä cashganta

musyaycarga puestucushlashuyaraycäyay. Pay cutimurmicuyapämashpansi pushacamäshungloriacho imayyagpis cushishcawanansipä.

22Sayno caycaptenga, mana tantyacogwaugui-panicunata shumag tantyasiyayJesucristuman yäracuyänanpä.23Cayaycho runa rupaycagta ricarwanuy caway jorgushgansinopï-maytapis tantyasiyay Jesucristutachasquicur in ernuman mana gaycushcayänanpä. Mana cäsuyäshuptiquipisyaparir yaparir Jesucristutachasquicunanpä ali shimilayquipatantyasiyanqui. Tantyasiyänayquipäpaycunawan shuntacarpis cuidämalamäñancunata yachacuyanquiman.

Tayta Diosta alabashgan24Lapanpä munayyog Tayta

Diosninsimi imaypis yanapaycämansimana jusalicuypa cawanansipä.Saynöpami paypa naupanmanjusaynagna chäshunpä imayyagpiscushish cawanansipä. 25Pay japalanmisalvamagninsi. Payga lapanpäpismunayyogmi caycan. Payga lapantapismusyanmi. Sayno cashganpita cananpiswaraypis y imayyagpis Tayta Diosninsialabash cayculäsun. Amén.

JUDAS

Page 497: Quechua  huamalies bible - new testament

497

Libro galaycunan

1 1,2Noga Juan, Tayta Diospawilacognin carmi cay libruta

yäracog mayëcunapä apaycäsimö. Imapäsananpä cagcunatapisricasimänanpämi Tayta Diosninsi surinJesucristuta nergan. Saymi angilnintaJesucristo cachamorgan saycunataricasimänanpä. Saymi sayricasimashgancunata guelgaycämö imapäsananpä cagcunatapismusyayänayquipä. Saycunaga naganapäsananpänami caycan. 3Cayguelgashgäcunata liyir chasquicogcunay liyipaptin chasquicogcunapiscushicuyangami. Sayricasimashgancunaga cumplinanpänamicaycan.

4Noga guelgaycämö Asia provinciachocaycag ganchis marcacunacho caycagwaugui-panicunapämi. Unaypita-pasaimayyagpis cawag Tayta Dios ynaupancho caycag Santu Espírituacuyapäshushpayquiyanapaycuyäläshunqui paymunashganno cushish cawayänayquipä.5Saynöla Jesucristupis gamcunatayanapaycuyäläshunqui. Paymi TaytaDiosninsipa wilacuyninta cay pasamanapamush y wanushcunapita paymipuntata cawarimush imaypis yapaygamanana wanunanpä. Saymi cay pasacholapan mandag reycunapis paypamunaynincho caycan.

Saynöpis paymi cuyamashpansicruzcho wanur lapan jusansicunataperdonamashcansi. 6Mandamagninsi rey

APOCALIPSISApóstol Juanta Tayta Diosninsi ricasishgancuna

Jesucristupa discïpulun Juanmi cay Apocalipsis libruta guelgargan. Saynoguelgananpäga Tayta Diosninsi cachamushgan juc angilmi Juanta ricasergan caypasacho y gloriacho imapis päsananpä cagcunata. Say ricasishgancunatanami Juanguelgargan nogansi imano nacarpis wanushgansiyag Jesucristuman yäracunansipä.

Cay libruta liyirmi musyansi Jesucristo cutimunanpä cashganta. Saynöpismusyansi lapan runacuna cawariyämuptin Jesucristo juzgananpä cashganta y paytachasquicogcuna imayyagpis naupancho cawayänanpä cashgantapis.

Manarä cay Apocalipsis libruta guelgarmi Juan guelgargan San Juan libruta. Saylibruta liyirmi musyansi cay pasacho Jesucristo imano cawashgantapis. SaynöpisJuan guelgargan quimsa cartata. Say cartacunapa jutinmi caycan 1 Juan, 2 Juan y3 Juan. Lapan say guelgashgancunapis Bibliachömi guelgaraycan.

a 1.4 “Santu Espíritu” ninanpa trucanga griëguchöga “ganchis Espíritu” nirmi guelgaraycan.

Page 498: Quechua  huamalies bible - new testament

498

cashpanmi maquinman churamashcansipay munashganta rurarna cawanansipä.Saynöpis cüra canansipächuramashpansimi imay höramanacushgapis wiyamansi. ¡Jesucristoimaypis alabash cayculäsun lapanpispaypa maquincho cashganpita! Amén.

7¡Jesucristoga pucutay jananchömicutimonga! Sayno cutimuptinmi lapanrunacuna y payta wanusegcunapisricayangapä. Castïguta chasquiyänanpäcashganta musyarmi may-saychöpisrunacuna mansacäyashpanwagayangapä. Say nishgänölamilapanpis rasunpaypa päsanga. Saynocayculäsun. Amén.

8Lapanpä munayyog y imayyagpiscawag Tayta Diosninsi caynömi nin:“Cay pasata manarä camarpis maynamicaycargä. Saynölami cay pasaushacaptinpis caycäshäpä.”

Jesucristuta Juan ricashgan9Nogaga Jesucristuman yäracog

mayiqui Juanmi caycä. Yäracog mayiquicarmi gamcunanöla Tayta Diosninsipanaupanman chäshäpä. Jesucristutachasquicuyashgayquipita runacunachiquiyäshushgayquinölami nogatapisJesucristuta chasquicushgäpitachiquiycäyäman. Saymi Jesucristupawilacuyninta wilacushgäpita Patmosislacho prësu caycargä. 10Saychocaycarmi domingo junag Santu Espírituyanapämaptin wiyargä cornëtatucamognörä guepächo cayno nimogta:11“[Cay pasa manarä captinpiscaycargämi. Saynölami cay pasaushacaptinpis noga caycäshäpä.] Cananricasishayqui päsananpä cagcunata. Sayricashgayquicunata guelgarcurapasinqui ganchis marcacunacho caycagyäracamagcunaman. Say marcacunagacaycan Efeso, Esmirna, Pérgamo, Tiatira,Sardis, Filadel a y Laodiceami.”

12Guepächo sayno parlamogtawiyaycurmi ticrargä pï cashgantapisricanäpä. Say ticrashgächömi ricargägoripita rurash ganchis mechërucunasindiraycäyagta. 13Say mechërucunachaupinchömi ricargä chaqui puntanyagyurag mödanan jatish runa ichiraycagta.Say runapa pëchunchömi goripitaawash wachcu jiraraycargan. 14Agsanmiyurag cargan yuragyashganyag tagshashmilwano y rashtanöpis. Nawinnamininanörä asicyargan. 15Saynölamichaquincunapis asicyäyarganchipipiycag waylash broncinörä.Parlashganpis carumanmiwiyacämorgan asca yacu ragrapa aywargaparagno. 16Derëcha cag maquinchömisararargan ganchis goyllarcunata.Shiminpitanami espäda yargamorganishcan lädunpa a lash. Cärannamiintino yupa chipipergan.

17Payta ricaycurmi puntanmanwanushno ishquisquergä. Saymi derëchacag maquinwan yataycamar nimargan:“Ama mansamaysu. Imaypitapiscashgänölami imayyagpis caycäshäpä.18Runacuna wanusiyämaptinpiscawarimushcä imayyagpis cawanäpämi.Nogami munayyog caycä wanogcunatacawarisimunäpäpis. 19Cananpäsaycashganta y päsananpäcagcunatapis ricasishgäta lapantaguelganqui. 20Ganchis mechërucunagacaycäyan say ganchis marcacunachocaycag yäracamagcunami. Derëcha cagmaquëcho sararashgä ganchisgoyllarcunaga caycäyan sayyäracamagcunata cuidag angilcunami.”

Efeso marcacho caycag yäracogcunaman cartacushgan

2 1Nircurnami Jesucristo nimargan:“Efeso marcacho caycag

yäracamagcunata ricag angilpä caynishgäta guelgay:

1 2

Page 499: Quechua  huamalies bible - new testament

499

b 2.1 “Nogami goripita rurash ganchis mechërucunapa chaupincho purë” nishgangaJesucristo ganchis marcacunacho payman yäracogcunata mana cachaypayanapaycashgantami nican. c 2.6 Nicolasga runacunata yachasergan ïdulucunapa jutinchopishtashgan aysata micuyänanpä y olgupis warmipis adulteriucho cayänanpämi.d 2.7 Jesucristo nishgancunaga Santu Espíritu nishgancunami caycan. Saynölami caycanApocalipsis 2.11; 2.17; 2.29; 3.6; 3.13 y 3.22-chöpis. e 2.7 Imayyagpis cawasicog jachapitamusyanayquipä liyinqui Apocalipsis 22.2,14,19.

“Nogami derëcha cag maquëchoganchis goyllarcunata sararag caycä.Nogami goripita rurash ganchismechërucunapa chaupincho purë.b

2“Noga ricaycämi lapanrurashgayquicunata. Gamcunaga imaypisnogaman yäracaycäyämanquimi.Saynöpis ricaycämi lutanyachasicogcunata manachasquipäyashgayquita.Apostol-tucogcuna lulacur lutantayachasiyashgantapis taripäyashcanquimi.3Nogaman yäracayämashgayquipitarunacuna chiquiyäshuptiquipis manaajayaypa munashgänocawaycäyashgayquitami ricaycä.

4“Isanga gustaycämansu naupatacuyamashgayquino cananga manacuyamashgayquimi. 5Puntata imanocuyamashgayquitapis shumag yarparcurcananpis saynöla cuyamay. Sayno manacuyamaptiquega naupächo caycagmechëruyquita jorgurir mananamiimachöpis yanapäshayquinasu.

6“Sayno carpis Nicolás lutantayachasishgancunatac manachasquipashpayqui alitamiruraycäyanqui. Payyachasishgancunataga manamiwiyaytapis munäsu.

7“Wiyacogcunaga shumagtantyacuyäsun Santu Espíritud saynonishgancunata. Santu Espíritunishgancunata imaypis cumplegcunagaTayta Diospa naupancho imayyagpiscawasicog jachapa wayuynintamimicuyangapä.”e

Esmirna marcacho caycag yäracogcunaman cartacushgan

8Saypitami Jesucristo caynöpisnimargan: “Esmirnacho caycagyäracamagcunata ricag angilpäpis caynishgäta guelgay:

“Cay pasata manarä camarpismaynami caycargä. Saynölami cay pasaushacaptinpis noga caycäshä. Saynöpisnogami wanushgäpita cawarimushcä.

9“Noga ricaycäminacaycäyashgayquita y pobricaycäyashgayquitapis. Pobri carpischasquicayämashgayquipita gamcunagarïcunömi caycäyanqui. Saynöpisricaycämi Israel runacuna gamcunapawashayquita rimaycäyashganta.Paycunaga: ‘Diosmanmi yäracö’ nicarpismanami rasunpaypasu paymanyäracuyan, sinöga Satanásmunashgantami ruraycäyan.

10“Nacaycuna gamcunamanchaycämunnami. Sayno captinpis amamansacäyaysu. Nogata manachasquicamagcuna Satanásmunashganta rurarmi waquinniquitacarcilmanpis wichgayäshunquipä.Chunca (10) junagmi saychonacayanquipä. Wanusiyäshunayquipäcaycaptinpis Diosmanyäracushgayquipita manawiticuyaptiquega gamcunatapushashayqui naupächo imayyagpiscawayänayquipämi.

11“Wiyacogcunaga shumagtantyacuyäsun Santu Espíritu sayno

2

Page 500: Quechua  huamalies bible - new testament

500

f 2.14 Balaampita masta musyanayquipä liyinqui Números 22.1-24.25; 31.8,16.g 2.15 Nicolaspa yachasicuyninpita musyanayquipä liyinqui 2.6-pa nötanta. h 2.17 Manánishgan micuytaga sunyag saqui jircacho Tayta Diosninsi puestupargan Israel runacunamicuyänanpä. Say maná nishgan micuymanmi Jesucristo tincusicorgan. Saypita mastamusyanayquipä liyinqui San Juan 6.32-58. i 2.17 Juan guelgashgan wisanmi runacunayurag rumitarä chasquiyag say rumita ricasir estaman yaycuyänanpä. Saymi Jesucristonergan yurag rumita chasquegcuna Tayta Diospa naupanman chäyänanpä cayashganta.

nishgancunata. Santu Espíritunishgancunata imaypis cumplegcunagamanami in ernuman gaycushgasucayangapä.”

Pérgamo marcacho caycag yäracogcunaman cartacushgan

12Saypitami Jesucristo caynöpisnimargan: “Pérgamo marcacho caycagyäracamagcunata ricag angilpäpis caynishgäta guelgay:

“Nogami ishcan lädunpa a lashespädä aptash caycä.

13“Noga musyämi marcayquicho tagrunacuna waquin marcarunacunapitapis Satanaspamunaynincho más caycäyashganta.Sayno captinpis mana ajayaypaminogaman yäracaycäyämanqui. Aliwilacuynëta wilacog Antipasta saymarcacho wanusiyaptinpis nogamanyäracayämashgayquipita manamiwiticuyashcanquisu.

14“Sayno yäracayämarga amanachasquipäyaynasu Balaamf

yachasishganno lutan yachasicogcunata.Balaam shimita goptinmi Balac jutiyogruna Israel runacunata estancunamangayasiyargan ïdulucunapa jutinchopishtashgan aysata garayänanpä.Saynöpis warmicunata yäsergan Israelrunacunawan majanta ganratarpuricuyänanpä.

15“Saynöpis Nicolaspayachasicuynintag amanachasquicuyaysu. [Payyachasishgancunataga manami

wiyaytapis munäsu.] 16Say yachasicuytachasquicuyänayquipa trucanga TaytaDios munashganno cawayay. Jusalicurcawayaptiquega gamcuna cagmanshamur ushacäsiyäshayqui shimëpitayargamog espädawanmi.

17“Wiyacogcunaga shumagtantyacuyäsun Santu Espíritu saynonishgancunata. Santu Espíritunishgancunata imaypiscumplegcunataga ciëlucho churaraycagmaná micuytami garashämicuyänanpä.h Saynöpischasquiyangapä yurag rumicho mushogjutin guelgaraycagtami.i Say mushogjutitaga yurag rumitachasquicogcunalami musyayangapä.”

Tiatira marcacho caycag yäracogcunaman cartacushgan

18Saypitami Jesucristo caynöpisnimargan: “Tiatira marcacho caycagyäracamagcunata ricag angilpäpis caynishgäta guelgay:

“Nogaga Tayta Diospa surinmi cä.Nawëpis nina-nirag asicyagmi caycan.Chaquëpis chipipiycag broncipitarurashnömi caycan.

19“Nogaga ricaycämi lapanrurayashgayquicunata. Saynöpisricaycämi pï-maywanpiscuyanacuyashgayquita, nogamanyäracayämashgayquita y imaypismunashgäno cawayashgayquitapis.Sayno cawayashpayquimi waran warantantyacuycäyanqui munashgänocawayänayquipä.

2

Page 501: Quechua  huamalies bible - new testament

501

j 3.1 “Santu Espíritu” ninanpa trucanga griëguchöga “ganchis Espíritu” nirmi guelgaraycan.k 3.1 Ganchis goyllarcuna ima cashgantapis musyanayquipä liyinqui Apocalipsis 1.20.

20“Isanga mana alitami ruraycäyanquiJezabel nishgan warmi lutantayachasiptin mana michäyashpayqui. Saywarmega: ‘Diospa wilacogninmi cä’neg-tumpalami nogamanyäracamagcunata lutanta yachaycäsin.Payga yachaycäsin runacunapiswarmicunapis adulteriucho cayänanpä yïdulucunapa jutincho pishtashganaysata micuyänanpämi. 21Maynami saywarmita nishcä jusancunatacacharinanpä. Sayno nicaptëpiscachariyta manami munansu.

22,23“Jusalicushgancunata manacachariptinmi yupa castigashäpä. Payyachasishganta chasquipagcunapis

yupa nacarmi wanongapä. Saynöpaminogaman yäracamagcunaga lapanpisniyangapä: ‘Shongunsicho imatayarpashgansitapis Jesucristorasunpaypami musyaycan. Saymi paygapitapis jusalicogcunataga castigan.’

24,25“Waquinniquicunaga say warmipalutan yachasicuynincunata manamichasquipäyashcanquisu. Payga: ‘TaytaDiospa más alinnin cag yachasicuynintayachacushun’ niptinpis sayyachasishgancunaga manami TaytaDiospitasu caycan, sinögaSatanaspitami. Sayta gamcunamusyaycarga noga yachasishgäcunatacutimushgäyag ama gongäyaysu.26,27Wanushganyag nishgäcunatacumplegcunataga churashämunaynincho lapan marcacunatasararäyänanpämi. Lapantapismunaynëman Taytä churamushgannömisay marcacunatapis paycunapamunayninman churashäpä. Saynomunayyog carmi paycunaga manawiyacog runacunata yupacastigayangapä. 28Saynöpis say mandag

cayta chasquegcunapa premiunmi cangawarag goyllar.

29“Wiyacogcunaga shumagtantyacuyäsun Santu Espíritu saynonishgancunata.”

Sardis marcacho caycag yäracogcunaman cartacushgan

3 1Saypitami Jesucristo caynöpisnimargan: “Sardis marcacho caycag

yäracamagcunata ricag angilpäpis caynishgäta guelgay:

“Nogami Santu Espiritutaj cachamö.Saynöpis nogami maquëcho ganchisgoyllarcunata sararaycä.k

“Noga musyämi imanocawaycäyashgayquitapis. Tayta Diosmunashganno cawaycäyashgayquitarunacuna yarpaptinpis gamcunagawanushnömi caycäyanqui.2¡Shonguyqui manarächucruyashganyag shumagyarpachacuyay Tayta Diosmunashganno cawayänayquipä! Alitaruraycäyashgayquita yarpäyaptiquipisTayta Diosninsipäga mana alimi caycan.3Yarpäyay ali wilacuynëtayachacuyashgayquita. Jusayquicunatacacharir Tayta Dios munashgannönacawayay. Pay munashganno manacawayaptiquega elagpita suwashamushgannömi nogapis elagpitashamushäpä gamcunata castiganäpä.

4“Tayta Diosta mana cäsucur waquincawayaptinpis walcaglami paymunashganno cawaycäyanqui. Saynocawayashgayquipitami naupächocawayanquipä yurag mödanayqui jatish.5Saynölami imano nacarpis Tayta Diosmunashganno cawag cäga yuragmödanan jatish gloriacho cawayangapä.Paycunapa jutincunaga apuntaraycan

2 3

Page 502: Quechua  huamalies bible - new testament

502

l 3.7 Griëgucho nican Davidpa llävinta Jesucristo sararaycashganta. m 3.12 Gloriapitashamog mushog Jerusalén marcapita musyanayquipä liyinqui Apocalipsis 21.2.

libro de la vïdachömi. Paycunapajutintaga manami say librupitabörrashäsu. Taytäpa y angilcunapanaupanchömi lapantapis musyasishänogaman yäracamag cashganta.

6“Wiyacogcunaga shumagtantyacuyäsun Santu Espíritu saynonishgancunata.”

Filadel a marcacho caycagyäracogcunaman cartacushgan

7Saypitami Jesucristo caynöpisnimargan: “Filadel a marcacho caycagyäracamagcunata ricag angilpäpis caynishgäta guelgay:

“Nogaga jusaynag Diosmi cä.Nishgäcunataga imaypis cumplëmi.Gloria puncupa llävintami sararaycä.lSaymi munayyog caycä salvashcagcunata gloria puncuta quichapänäpäy mana salvash cagcunatawichgapänäpäpis.

8“Nogaga musyämi imanocawaycäyashgayquitapis. Munayniynagcaycarpis mana gongaylapaminishgäcunata cumpliyashcanqui.Saynöpis chasquicayämashgayquitamanami pengacuyashcanquisu. Saymigloria puncuta gamcunataquichapashcä. Say puncupayaycuyaptiqui pipis manamimichäyäshunquipäsu. 9MarcayquichögaIsrael runacuna: ‘Tayta Diosmunashgannömi cawaycä’ nicarpismanami rasunpaypasu paymunashganno cawaycäyan. Saypatrucanga Satanás munashganta rurarmicawaycäyan. Paycunatami juicio

nalcho mandashä puntayquimangongurpacur: ‘Rasunpaypamigamcunaga Tayta Diospa wamrancunacaycäyanqui’ niyäshunayquipä.

10“Imano nacarpis noga nishgäcunatamana ajayaypami cumpliycäyanqui.Sayno cawayaptiquega may-saycho tagrunacunata yupa nacaycunawancastigarpis gamcunata manamicastigashayquisu.

11“Noga shamunäpänami caycä.Saymi yachasishgäcunata managongaypa noga munashgänocawayänayqui. Saynöpami gloriamanchämur premiuta chasquiyanquipä.12Munashgäno imaypis cawagtagachasquicushä Tayta Diospa naupanchocawayänanpämi. Templupacimientuncho rumicuna mana cuyucogcayashgannömi paycunapis TaytaDiospa naupancho imayyagpiscawayangapä. Nogapa cashganmusyacänanpämi paycunacho guelgashäTayta Diospa jutinta y mushog jutëtapis.Saynöpami gloriapita shamog mushogJerusalén marcachom imayyagpistäyangapä.

13“Wiyacogcunaga shumagtantyacuyäsun Santu Espíritu saynonishgancunata.”

Laodicea marcacho caycag yäracogcunaman cartacushgan

14Saypitami Jesucristo caynöpisnimargan: “Laodicea marcacho caycagyäracamagcunata ricag angilpäpis caynishgäta guelgay:

“Runacunata salvananpä Tayta Dioslapan promitishgancunataga nogamicumpliycä. Nogaga imaypis rasuncaglatami në. Nogawanmi Tayta Dioslapantapis camargan.

15“Nogaga musyämi wanush-japuycayashgayquita. Sayno cayänayquipatrucanga alimi canmanwanucuyaptiquipis. 16Sayno

3

Page 503: Quechua  huamalies bible - new testament

503

n 3.21 Jesucristo munashganno cawagcuna paywan mandayänanpä cagta másmusyanayquipä liyinqui Apocalipsis 20.4-6. ñ 4.6 Querubinpita masta musyanayquipäliyinqui Ezequiel capítulo 1-ta y 10-ta.

cayashgayquipitami melanaypä cagtajitarishganno gamcunatapis naupäpitagarguyäshayquipä.

17“Rïcu cayashgayquimanmi gamcunagaatiënicuycäyanqui. Saymi gamcunagaparlar puriycäyanqui imapis manapishëshushgayquita. Sayno carpis manamicuentata gocuyanquisu cuyapaypäpobrinöla caycäyashgayquita. Gamcunagagaprano y pengaypä garapächunölamicaycäyanqui. 18Rasunpaypa rïcuno caytamunarga gori püruta nogapita rantiyay.Garapächuno cayta mana munarga yuragmödanata nogapita rantiyay. Gapranocayta mana munarga nogapita jampitarantiyay. Saynöpami rïcuno cayanquipä,ali mödanashno cayanquipä y gapranocayashgayquipa trucanga alinatantyacuyanquipä.

19“Cuyashgä cagtaga lutanta ruraptinnoga castigämi lutan rurayashgancunatacachariyänanpä. Sayno castigacogcaycaptëga shumag tantyacur nogamunashgänöna cawayay. 20Wayipuncuyquipita gayacamognömigamcunata gayacaycämö.Gayacamushgäta wiyarchasquicamaptiquega gamcunawanmiimaypis cawashäpä.Cuyanacuyashgayquiwan micurcushicuyashgayquinömi gamcunapisnogawan imaypis cawar cushicuyanquipä.21Munashgäno imaypis cawayaptiquegagamcunata churashayqui nogawanmandag cayänayquipämi.n SaynölamiTayta Dios munashganno cawaptënogatapis churamash paywan imayyagpismandag canäpä.

22“Wiyacogcunaga shumagtantyacuyäsun Santu Espíritu saynonishgancunata.”

Tayta Diosta gloriacho alabayashgan

4 1Saypitanami ricargä gloriachopuncu quicharaycämogta. Nircurna

naupata wiyashgänöla yapaypis wiyargäcornëta tucamognörä: “Cayman shamuy.Cananmi ricasishayqui ima päsananpäcagtapis” nimagta.

2Saychömi Santu Espírituricasimargan gloriacho caycag trönuta.3Say trönuchömi Tayta Diosninsijamaraycargan verdi y puca linduchipipiycar. Jaspe rumino o cornalinaruminörämi chipipiycargan. Jamacunantröno jananpami sutaraycarganesmeralda ruminörä chipipiycag segyau.

4Tayta Diospa trönuntamitumaparargan ishcay chunca chuscu(24) trönucuna. Say trönucunamanmiyurag mödanash mayor runacunajamacuyargan. Say mayor runacunagagori corönan jatishmi lapanpiscaycäyargan. 5Tayta Dios jamarashgantrönunpitami asicyaypa asicyar elgucuyyargamorgan. Magacuypis bunruruypabunrurur wiyacämorgan. Say trönupanaupanchömi ganchis mechërucunarataycäyargan. Saycunaga cargan TaytaDiospa Santu Espiritunmi.

6Saynöpis Tayta Diospa trönuncagchömi vidriu-nirag lamar intëruparicacargan. Saynöpis chuscuquerubincunamiñ say trönupanaupancho caycäyargan. Sayquerubincunapami intëru cuerpunchonawincuna cargan. 7Punta cagquerubinmi cargan leon-nirag. Ishcaycagnami cargan töru-nirag. Quimsacagnami cargan runa-nirag. Chuscucagnami cargan vuelaycag condur-nirag.

3 4

Page 504: Quechua  huamalies bible - new testament

504

o 5.6 “Say Carnishga ganchis wagrayogmi” ninanga segaypa munayyog ninanmi. “Saycarnishga ganchis nawiyogmi” ninanga lapanta ricag y lapanta musyag ninanmi.p 5.6 “Santu Espíritu” ninanpa trucanga griego idiömachöga “ganchis Espíritu” nirmiguelgaraycan.

8Saycunaga chuscunpis sogta älayogmicayargan. Saynöpis intërucuerpunchömi nawincuna cayargan.

Say querubincunami pagaspajunagpapis niyan:

“Lapanpä munayyog Tayta Dios,gamga jusaynagmi caycanqui.Gamga unaypita-pasa imayyagpis

cawag Diosmi caycanqui.”9,10Trönuncho jamaraycag imayyagpis

cawag Tayta Diosta sayno adoraralabayaptinmi say ishcay chunca chuscu(24) mayor runacunapisgongurpacuycur adorayan. Paycunamicorönancunata jorgurcur Tayta Diospanaupanman churaycuyashpan niyan:

11 “Tayta Dios, gamlami lapanpäpismunayyog caycanqui.

Lapan imatapis gammicamashcanqui.

Cawayta goshgayquipitami lapanpiscawaycäyan.

Saymi lapanpisrespitayäshushpayqui gamtaalabayäshunqui.”

Jesucristuta gloriacho alabayashgan

5 1Saypitanami Tayta Diosta ricargätrönuncho jamaraycagta. Paymi

jamaraycargan derëcha cag maquinchoröllun aptash. Say rölloga jananpa yrurinpami guelgaraycargan. Pipis lutalamana quichananpämi ganchis cuticërawan cuchun lagarargan. 2Saychömijuc munayyog ángil fuertipa nergan:“¿Pilarä cërancunata jorgurcur röllutaquichayculanman?” nir. 3Saynoniptinpis ciëlucho, ni cay pasacho nimaychöpis manami pipis cargansu say

rölluta quichananpä ni quicharcurguelgarashganta ricananpäpis.

4Pipis say rölluta quichananpä manacaptinmi yupa laquicur wagargä.5Sayno wagaycaptëmi say ishcaychunca chuscu (24) mayor runacunapitajucnin cag nimargan: “Ama wagaysu.Judá castapita ‘León’ nishgan runamiSatanasta vincish car munayyog caycansay rölluta quichananpä. Payga reyDavidpa castanmi caycan.”

6Sayno nimaptinmi ricargä jucCarnishta mandag jamacunan trönupanaupancho caycagta. Saynöpis sayCarnish caycargan saycho cag chuscuquerubincunapa y ishcay chunca chuscu(24) mayor runacunapa chaupincho. SayCarnishga wanushganpitacawarircamurmi ichiraycargan. Ganchiswagrayog y ganchis nawiyogmi cargan.oSay ganchis nawincunaga caycan TaytaDios cay pasaman cachamushgan SantuEspiritumi.p 7Trönuncho jamaraycagTayta Diospa derëcha cag maquinpitamiCarnish chasquimorgan rölluta.8Chasquircuptinmi naupancho cagchuscu querubincuna y saycho cag ishcaychunca chuscu (24) mayor runacunapispuntanman gongurpacuycuyargan.Paycuna lapanmi arpancunawancayargan. Saynöpis goripita rurash tacshatazunwanmi inciensuta apayargan. Sayincienso cargan Tayta Diosmanyäracogcuna manacuyashgancunami.9Paycunami mushog alabanzata cantarsay Carnishta alabayargan cayno nir:

“Gamlami munayyog canqui sayrölluta quichanayquipä.

Gammi runacuna-raycuwanushcanqui.

4 5

Page 505: Quechua  huamalies bible - new testament

505

Wanur yawarniquita jichaptiquimigamta chasquicog cagtagaTayta Dios lapan castarunacunata perdonashpansalvash, maycho taptinpis yima idiömata parlaptinpis.

10 Say runacunaga munayniquichömicaycäyan.

Saymi imay höramanacushuptiquipis gamwiyanqui.

Paycunami pasachomandäsiyäshunquipä.”

11Saypitanami ricargä yupaytapismana atipaypä angilcuna Carnishtaalabaycäyagta. Paycunami say chuscuquerubincunawan y say ishcay chuncachuscu (24) mayor runacunawanpisCarnishta alabaycäyargan:

12 “¡Gammi wanushcanqui runacunajusancunapita perdonashcayänanpä!

¡May-saychöpis gamtaalabaycuyäläshunqui!

¡Gammi lapanpäpis munayyogcanqui!

¡Gammi lapancamashgayquicunapapis ämuncanqui!

¡Pipis manami gamnöga yachagcansu!

¡Lapan cawagcuna gamta imaypisalabaycuyäläshunqui!”

13Saynöpis wiyargä ciëluchocaycagcuna, cay pasacho caycagcuna,lamar rurincho caycagcuna y lapanpisTayta Dios camashgan cagcunaga caynoalabaycäyagta: “¡Trönuncho jamaraycagTayta Dios y naupancho caycag Carnishimayyagpis alabash cayculäsun!”

14Sayno alabayaptinmi Tayta Diospanaupancho cag chuscu querubincuna:“¡Sayno cayculäsun!” niyargan.Saynöpis ishcay chunca chuscu (24)mayor runacuna puntanman

gongurpacuycur Tayta Diostaadorayargan.

Röllucho sogta cëracuna lagaraycagta Jesucristo jorgushgan

6 1Saychömi ricargä röllucho puntacag lagaraycag cërata Carnish

jorgushganta. Jorguriptinmi naupanchocag chuscu querubincunapita jucningayacorgan: “¡Shamuy!” nir. 2Saynoniptinmi ricärishgächo ricargä juc yuragcaballun muntash y ëchan aptash ángilshamuycagta. Paymi corönatachasquircur aywargan Tayta Diospacontran cagcunata majaypa majarushacäsinanpä.

3Röllucho ishcay cag lagaraycagcërata Carnish jorguriptinmi naupanchocag chuscu querubincunapita jucningayacamorgan: “¡Shamuy!” nir. 4Saynoniptinmi ricargä puca caballun muntashángil shamuycagta. Say angiltami jatunespädata Tayta Diosninsi aptaparcur caypasaman cachamorgan runacunatachiquinacasir quiquinpurawanusinacuyänanpä.

5Röllucho quimsa cag lagaraycagcërata Carnish jorguriptinmi naupanchocag chuscu querubincunapita jucninnagayacamorgan: “¡Shamuy!” nir. Saynoniptinmi ricärishgächo ricargä yanacaballun muntash ángil shamuycagta.Say angilmi balanzan aptash caycargan.6Saymi say chuscu querubincunapachaupinpita cayno nimogta wiyargä:“¡Muchuymi runacunapä canga! Saymijuc junag arur gänashgan aypanga juckïlo trïguta o quimsa kïlo cebädatarantinalanpä. Muchuy captinpisaceititawan vïnutaga ama ushacäsiysu.”

7Röllucho chuscu cag lagaraycagcërata Carnish jorguriptinmi naupanchocag chuscu querubincunapita último cagquerubinna gayacamorgan: “¡Shamuy!”nir. 8Sayno niptinmi ricärishgächo

5 6

Page 506: Quechua  huamalies bible - new testament

506

q 7.3 Tayta Dios imapä señalta urcunman churashgantapis tantyanayquipä liyinquiEzequiel 9.1-6 y Apocalipsis 9.4.

ricargä garwash caballun muntash ángilshamuycagta. Say angilpa jutinmicargan “Wanusicog”. Paypaguepantanami shamorgan wanuy. Saywanusicog angilmi yargorgan runacunaguërracho wanusinacuyänanpä.Saynöpis yargorgan runacunatamuchuycunawan, gueshyawan y muntiuywacunawanpis wanusinanpä. Saymimunayyog cargan runacunata pulanpapulannin cagta wanusinanpä.

9Röllucho pisga cag lagaraycag cërataCarnish jorguriptinmi almacuna altarchaquincho caycagta ricargä. Sayalmacunaga cargan Jesucristumanyäracuyashganpita wanusish cagrunacunapami. 10Paycunami fuertipaniyargan: “Lapanpä munayyog TaytaDios, ¿imayyagtä juzganquisu saywanusiyämag runacunata?”

11Sayno niyaptinmi Tayta Diosnergan: “Shuyaycuyayrä. Gamcunawanuyashgayquinnölami waquinrunacunapis nogamanyäracayämashganpita wanuyangarä.Saypitarämi wanusishogniquirunacunata juzgashä.” Sayno nircurmialtar chaquincho caycag almacunatayurag mödanata jatipargan.

12Röllucho sogta cag lagaraycagcërata Carnish jorguriptinmi pasa yupasucsucyargan. Say hörami ricargä intisacacäcogta y quilapis yawar-niragricacogta. 13Vientu cuyusiptin manaräpogog jïgus patatayla shicwamognörämigoyllarcunapis ciëlupita shicwamorgan.14Ciëlupis luylucarcur luylucarcurmielagacäcorgan. Jircacuna y lamarchoislacunapis juclämanmi witiyargan.15Saynöpis ricargä lapan runacunagagacunaman y machaycunamanpacacuycäyagta. Sayman pacacuyargan

cay pasacho reycuna, mandagsoldäducuna, rïcucuna, ashmaycuna ywaquin runacunapis. 16,17Saychömi jircapuntacunata y gagacunatapis niyargan:“¡Fiyupa rabiashmi caycan Tayta Diospanaupancho caycag Carnish! ¡Caypasacho lapan runacunata nacasircastigananpä cag tiempochämushganami! ¡Nogacunatapis mananacasimänanpä pacaycayälämay! ¡TaytaDiospa castïguntaga manami pipisawantangasu!”

Payman yäracogcunataTayta Dios cuidashgan

7 1Saypitana ricargä chuscuangilcuna cay pasapa chuscun

cuchuncho ichiraycäyagta. Sayangilcunami vientuta saparäyargan caypasamanpis ni lamarmanpis manapücananpä. Sayno saparäyaptinmijachacunapa rapralanpis cuyorgansu.2Saynöpis ricargä juc angilta intiyargamunan cagpita munayyog TaytaDiospa sëllun aptash shamuycagta. Sayangilmi pasapa cuchuncho cag chuscuangilcunaman fuertipa caynogayacorgan: 3“¡Tayta Diosmunashganno cawagcunapa urcunmanseñalta manarä churaptëgaq amaräushacäsiyaysu cay pasacho cagcunata,lamarcho cagcunata ni jachacunatapis!”

4Sayno nirmi say ángil señalarganpachac chuscu chunca chuscu waranga(144,000) runacunata. Paycunagacayargan chunca ishcay (12) Israelcastapita mirag runacunami. 5Saymicada castapita señalargan chunca ishcaywaranga (12,000) runacunata. Sayrunacunaga cayargan:

Judá castapita chunca ishcaywaranga (12,000),

6 7

Page 507: Quechua  huamalies bible - new testament

507

r 7.9 Jesucristo ninanpa trucanga griëgucho nican Carnish cashgantami. Saynölami 7.10; 7.14y 7.17-chöpis Carnish nican.

Rubén castapita chunca ishcaywaranga (12,000),

Gad castapita chunca ishcaywaranga (12,000),

6 Aser castapita chunca ishcaywaranga (12,000),

Neftalí castapita chunca ishcaywaranga (12,000),

Manasés castapita chunca ishcaywaranga (12,000),

7 Simeón castapita chunca ishcaywaranga (12,000),

Leví castapita chunca ishcaywaranga (12,000),

Isacar castapita chunca ishcaywaranga (12,000),

8 Zabulón castapita chunca ishcaywaranga (12,000),

José castapita chunca ishcaywaranga (12,000)

y Benjamín castapitapis chuncaishcay waranga (12,000).

Asca runacuna yurag mödanash gloriacho cayashgan

9Saypitami ricargä yupaytapis manaatipaypä saysica runacuna Tayta Diosninsijamarashgan trönunpa y Jesucristupanaupancho caycäyagta.r Paycuna may-saynacionpita carpis, ima casta carpis y imaidiömata parlag carpis saychocaycäyargan palman aptash y yuragmödanan jatishmi. 10Paycunami fuertipaniyargan: “¡Trönuyquicho jamaraycagTayta Dios, gammi Jesucristutacachamushcanqui salvayämänayquipä!”

11Saychömi Tayta Diospa puntanchocag chuscu querubincuna, saycho cagishcay chunca chuscu (24) mayorrunacuna y lapan angilcunapisgongurpacuycur Tayta Diosta cayno niralabayargan:

12 “¡Amén!¡Tayta Diosninsi alabash cayculäsun!¡Pay japalanmi lapantapis musyan!¡Pay japalanmi lapanpäpis

munayyog caycan!¡Imayyagpis payta agradëcicushun!¡Imayyagpis alabash cayculäsun!¡Amén!”

13Saymi Tayta Diospa naupancho cagishcay chunca chuscu (24) mayorrunacunapita jucnin tapumargan:“¿Pïcunatä say yurag mödanan jatishrunacuna caycäyan? ¿Maypitatäpaycuna shayämush?” nir.

14Sayno nimaptinmi: “Gammimusyanqui, taytay” nergä.

Sayno niptë say runa nimargan: “Sayrunacunaga Jesucristutachasquicushganpita pasaypa nacaycunatapäsag runacunami caycäyan. Jesucristoyawarninta jichar wanuyninpaperdonash captinmi mödanancunapisyurag caycäyan. 15Say runacunagapagasta junagtami Tayta Diostatempluncho adoraycan. Paycunawanmitrönuncho jamaraycag Tayta Diosimaypis tangapä. 16Paycunaga imaypismananami micanäyangasu niyacunäyangasu. Intipis ni shanaypispaycunataga manami rupangasu. 17TaytaDios jamarashgan trönunpa naupanchoJesucristumi paycunata ricangauyshacunatano. Imaypis manayacunäyänanpä paymi cawasicogyacuman pushanga. Diospa naupanchögamananami pipis waganganasu.”

Röllucho ganchis cag lagaraycag cërata Jesucristo jorgushgan

8 1Röllucho ganchis cag lagaraycagcërata Jesucristo jorguriptinmi

gloriacho media hörano pipis

7 8

Page 508: Quechua  huamalies bible - new testament

508

parlacorgansu. 2Nircurnami ricargäTayta Diospa naupancho ganchisangilcuna ichiraycäyagta. Paycunamicada ünun cornëtata chasquiyargantucananpä.

3,4Saypitana juc ángil shamorgangoripita rurash incienso goshnisicunanaptash. Paymi Tayta Diospa trönunnaupancho cag goripita rurash altarmanchargan. Sayman chaycuptinmi TaytaDiosninsi asca inciensuta puestuparganaltarcho goshnisinanpä. Say inciensutaángil goshnisiptinmi Tayta Diospatrönunman goshtay juntargan. Saygoshtaywan talushmi caycargan Diosmanyäracogcuna manacuyashgancunapis.

5Nircurna incienso goshnisicunanmansay ángil winargan altarcho caycagshanshata. Nircurmi say inciensogoshnisicunanta cay pasamanjitaramorgan. Say jitamushganchämuptinmi asicyaypa asicyar elgucuycargan. Magacuypis bunruruypabunrurur wiyacargan. Saynömi pasapis

yupa sucsucyargan.

Chuscu angilcuna cornëtacunata tucayämushgan

6Saypitanami cornëtata chasquegganchis angilcuna alistacuyargantucayänanpä.

7Punta cag ángil cornëtatatucamuptinmi ninawan yawar talushruntu tamya cay pasamantamyamorgan. Saywanmi cäsi pulanpasa rupar ushacäyargan. Say runtutamya chashgan cäga jachapis yguewapis lapanmi ushacargan.

8Saypita ishcay cag ángil cornëtatatucamuptinmi jatuncaray jircanorupaycar lamarman jegamorgan. Saymicäsi pulan lamar yawarman ticrargan.9Yawarman ticrashgan cagchögalapanmi wanuyargan y lapanbarcucunapis talpucar ushacäyargan.

10Quimsa cag ángil cornëtatatucamuptinmi jatuncaray rupaycaggoyllar jegamorgan. Say goyllarga cäsipulan mayucunaman y cäsi pulanpucyucunamanmi chargan. 11Saygoyllarpa jutinmi cargan Ayag. Ayagcaptinmi say goyllar chashgan cagyacoga ayag ricacorgan. Saymi sayyacuta upur asca runacunawanuyargan.

12Chuscu cag ángil cornëtatatucamuptinmi intipis y quilapisgueshyargan. Saynölami waquingoyllarcunapis chipipiyargannasu.Saymi intipis, quilapis y goyllarcunapisshumag asicyäyargannasu.

13Saypitanami ricargä juccondur-nirag junagpa tumaycagta. Sayhörami wiyargä say condur-nirag caynonimogta: “¡Walärä! ¡Cay pasachocawagcuna imanörä cayanga guepa cagquimsan angilcuna sararaycäyashgancornëtata tucayämuptin!”

Pisga cag ángil cornëtata tucamushgan

9 1Saypitanami pisga cag ángilcornëtata tucamorgan. Saymi

ricargä angilta cay pasaman goyllarnoshicwamogta. Say angilmi chasquergansupaycuna wichgaräyashganwanwanyaycag pasapa shiminpallävinta. 2Pasapa shimintaquichariptinmi jornupita goshtayyargamognörä yana goshtayyargamorgan. Say goshtay intitasapaptinmi pasa sacacäcorgan.

3Say goshtaypitami chucluscunayargayämorgan cay pasaman juntagpä.Say chucluscunami alacranno segaypavenënuyog cayargan. 4Saychucluscunatami juc ángil nerganguewatapis ni jachatapis manaushacäsiyänanpä. Saypa trucanga TaytaDiospa sëllunwan mana señalarag

8 9

Page 509: Quechua  huamalies bible - new testament

509

s 9.11 Abadón y Apolión juticunaga “Ushacäseg” ninanmi.

runacunalata nacasiyänanpämi nergan.5Saynöpis nergan runacunata nacasirpismana wanusiyänanpämi.Wanusiyänanpa trucanga pisga quilananaywan nacasiyänalanpämi nergan.Say chucluscuna wachiyashgangananäyargan alacrán wachishgannörämi.6Say wachishganwan segaypa nacarwanuyta munarpis runacuna manamiwanuyargansu. Wanuyta munarpis saynanaywanmi nacayargan.

7Say chucluscuna cayarganguërraman aywayänanpä alistacushcaballucunanömi. Umanchömijatiräyargan gori corönatano. Cäranpisrunapa cärannömi cargan. 8Agsannamiwarmipa agsanno cargan. Quirunnamileonpa quirunno cargan.9Cuerpuncunaga läta chalëcushnömicargan. Vuelaptin älancunawiyacäyargan caballucuna guërramanpatatayla aywayashgannörämi.10Chupannami auja punta carganalacranpa chupanno. Say chupanwanwachiycuptinmi runacuna pisga quilagueshyar nacayargan. 11Saychucluscunapa mandagnin carganwanwanyaycag ragracho tagpamandagninmi. Say mandagpa jutinmihebreo idiömacho Abadón y griegoidiömacho Apolión.s

12Say punta cag nacay päsaptinpisishcay masrämi nacaycunashayämunanpä caycäyan.

Sogta cag ángil cornëtata tucamushgan

13Sogta cag ángil cornëtatatucamuptinmi wiyargä Tayta Diospanaupancho caycag goripita rurashaltarpa chuscun esquïnancunapitaparlamogta. 14Saychömi say cornëtatucamog angilta nergan: “Eufrates mayu

cuchuncho chuscu angilcunawataraycagta pascamuy.”15Pascariycamuptinmi say chuscuangilcuna mayu cuchunpita aywayargancay pasacho cäsi pulan runacunatawanusiyänanpä. Runacunata say hörawanusiyänanpämi say angilcunapuestucush cayargan. 16Nircurpis caynonegtami wiyargä: “¡Say angilcunawanishcay pachac millón (200,000,000)soldäducunami caballuncuna muntashaywaycäyan!”

17Soldäducunapa chalëcunami carganninano puca, azul-chiclu y garwashazufri niraycag. Caballucunapaumancunami cargan leonpa umanno.Say caballucunapa shiminpitamiyargamorgan azufri, nina y goshtaypis.18Say caballucunapa shiminpitayargamog azufri, nina y goshtaymi caypasacho cäsi pulan runacunata wanusirushacäsergan. 19Caballucunapachupanpis culebra-nirag umayogmicargan. Saymi runacunata chupanwanpicag.

20Picaptin sayjina nacaycarpisrunacunaga lutan rurayashgancunatamanami cachariyargansu. PaycunagaTayta Diosta adorananpa trucansupaycunata y ïdulucunatami imaypisadorayargan. Say ïdulucunaga goripita,guellaypita, broncipita, rumipita yguerupita rurash carmi ricansu niwiyansu ni purinsu. 21Saynöpispaycunaga wanusicog cayta, brüjucayta, chinëru cayta, waynäcuyta ysuwacuytapis manami cachariyargansu.

Guelgaraycag tacsha röllutaángil sararashgan

10 1Saypitanami ricargä gloriapitamunayyog ángil pucutay rurincho

uraycämogta. Umanchömi segyau-nirag

9 10

Page 510: Quechua  huamalies bible - new testament

510

t 11.1 Jerusalencho templuta y altarta Tayta Dios tupusinanpä nergan saycho cag runacunatasapänanpä cashganta Juan tantyananpämi. Saymi payman yäracogcunata Tayta Diosyanapanga imano nacarpis payman yäracuyänanpä. Runacunata sapänanpä Tayta Diostupusishganpita masta musyanayquipä liyinqui Zacarías 2.1-5. u 11.2 Chuscu chunca ishcay(42) quilaga quimsa wata sogta quilami caycan. v 11.3 Waranga ishcay pachac sogtachunca (1,260) junagpis quimsa wata sogta quilami caycan. w 11.4 Diospa naupancho cagishcan olïvucunapita y ishcan mechërucunapita musyanayquipä liyinqui Zacarías 4.1-14.

cargan. Cäranmi intino chipipergan.Chancancunami cargan altuta ninasharcogno. 2Say angilmi quicharaycagtacsha röllun aptash shamorgan. Derëchacag chaquinmi jarurargan lamarman yisog cag chaquinnami jarurarganpasaman. 3Nircur leonnörä segaypagaparargan. Sayno gaparaptin ganchismagacuycunapis bunruruyämorgan. 4Saymagacuycuna bunrurumur nishgancunataguelgayta munaptëmi ciëlupita nimargan:“Say wiyashgayquita ama guelgaysu.Imata nimushgantapis ama pitapiswilapaysu.”

5Saymi lamarcho y pasacho ichiragángil ciëluman derëcha cag maquintajogarergan. 6,7Saychömi ciëlutapis, caypasatapis, lamartapis camag yimayyagpis cawag Tayta Diospajutincho cayno nir jurargan:“¡Profëtancuna wilacuyashgancunatacumplinanpä Tayta Dios manami másshuyaranganasu! ¡Ganchis cag ángilcornëtata tucayta galaycamuptinmilapanpis cumplir galayconga!”

8Saypitanami yapay wiyargä ciëlupitacayno nimagta: “Lamarta y pasatajaruraycag angilman aywayaptarashgan rölluta chasquinayquipä.”

9Sayno nimaptinmi ángil cagmanaywargä say rölluta chasquimunäpä.Chaptëmi say ángil nimargan: “Cay röllutamicuy. Micuptiqui tinyagpamishquinnömi mishquenga.Pachayquichönami segaypa ayanga.”

10Saymi angilpita chasquircur sayrölluta micorgä. Sayno micuptëmi

shimëcho caucayparä mishquergan.Pachächönami segaypa ayargan.11Micusquirnami yapay wiyargäciëlupita cayno nimogta: “Tayta Diosnishushgayquinöla yapaypis wilacuyrunacunata ima päsananpä cagcunata.Sayno wilacuy ima casta captinpis, maynacionpita captinpis, ima idiömataparlaptinpis y mandag rey captinpis.”

Tayta Diospa ishcay wilacognincuna

11 1Saychömi shogushpita rurashvärata ángil aptaparcamashpan

nimargan: “Jerusalenpa ayway saychotempluta y altarta tupumunayquipä.Nircurna yupamunqui saycho adoragrunacunata.t

2“Templupa naupancho cag patiutagaama tupuysu. Say patiuta cachariycushcämana cäsucamag runacunamunaynincho sararäyänanpämi.Paycunami chuscu chunca ishcay (42)quilau Jerusalencho tag runacunatamunaynincho sararäyangapä.

3“Say wisanmi ishcay wilacognëcunatanoga yanapäshä wilacuynëta warangaishcay pachac sogta chunca (1,260)junagv wilacuyänanpä. Saywilacognëcunami runacuna jusayogcayashganpita laquicur cotenciapitarurash mödanata jaticuyangapä.” Saynonimashgantami wiyargä.

4Say ishcay wilacogcunaga TaytaDiospa naupancho cag ishcay olïvucunay ishcay mechërucunami caycäyan.w5Saycho pipis paycunata wanusiytamunayaptenga shimincunapitami nina

10 11

Page 511: Quechua  huamalies bible - new testament

511

yargamonga rupar ushananpä. 6Sayishcay wilacogcunaga munayyogmicayanga chuscu chunca ishcay (42)quila wilacuyashganyag usya cananpäniptenga usyananpä. Saynöpismunayyogmi cayanga may-saychocaycag yacutapis yawarmanticrasiyänanpä y runacunata tucuynöpanacasiyänanpäpis.

7Say ishcan wilacogcuna Jesucristupawilacuyninta wilacuytaushasquiyaptinnami wanwanyaycagpitayargamog anticristo paycunatawanusengapä. 8Wanusiptinmi ayancunaJerusalén marca cällicho jitaräyanga.Say marcachömi SeñorninsiJesucristutapis runacuna wanusiyargan.Jerusalencho tag runacunaga Sodomamarca runacunano y Egipto naciónrunacunanömi Tayta Diosta manacäsucog runacuna caycäyan. 9Quimsajunag pulanyagmi may-saypita shamogrunacuna ricayanga say ishcan wilacogrunacuna wanush jitaraycäyagta. Saywilacogcunata chiquishpanmipampanantapis cachapäyangasu. 10Saywilacogcuna wanuyashganpitacushicuyashpanmi runacuna regälutajucninpis jucninpis garanacuyanga.

11Wanush jitaraycäyashganpitaquimsa junag pulantami Tayta Dios sayishcay wilacognincunatacawarisimonga. Say cawarimushgantaricagcunaga lapanmi pasaypamansacäyanga. 12Wanushganpitacawarircamurnami say ishcaywilacogcuna wiyayanga: “¡Caymanshayämuy!” nir ciëlupita gayacamogta.Saymi paycunata chiqueg runacunaricaraycäyaptin pucutay rurilanpagloriaman aywacuyanga. 13Say höramipasa yupa sucsucyanga. Saynosucsucyaptinmi say marcacho cadachunca (10) wayipita juc wayi juchongay ganchis waranga (7,000) runacuna

wanuyangapä. Mana wanog cagcunagapasaypa mansacashmi niyanga TaytaDios munayyog car imaycatapisrurashganta.

14Say ishcay cag nacay päsaptinpis jucmasrämi shamunanpä caycan.

Ganchis cag ángilcornëtata tucamushgan

15Ganchis cag ángil cornëtatatucamuptinmi ciëlucho angilcunafuertipa cayno niyämushganwiyacämorgan:

“Lapan nacioncunapis Tayta Diospay surin Jesucristupamaquinchönami caycan.

Saymi Jesucristo lapanpäpismunayyog car imayyagpismandag cangapä.”

16Saymi Diospa puntancho cag ishcaychunca chuscu (24) mayor runacunamandanan trönucunachojamaraycashganpita gongurpacuycurTayta Diosta adorayashpan niyargan:

17 “Gamta agradëcicuyä, munayyogTayta Dios.

Gammi cay pasata manarä camarmayna caycargayqui.

Cay pasa ushacaptinpiscaycanquipämi.

Lapantami munayniquicho gamsararaycanqui.

Saymi cananga lapantapismunayniquimannachurashcanqui.

18 May-saycho tag runacunapis manacäsucuyäshushpayquimi yuparabianar contrayqui sharcuyash.

Mana cäsucuyäshushgayquipitamipaycunataga castiganquipä.

Wanushcunatapis juzganquipä.Saynöpis wilacuyniquita wilacog

profëtacunata y gammanyäracogcunataga lapantamipremiuta gonquipä.

11

Page 512: Quechua  huamalies bible - new testament

512

x 12.6 Waranga ishcay pachac sogta chunca (1,260) junäga quimsa wata sogta quilamicaycan. Saynöpis chuscu chunca ishcay (42) quilami caycan. Saynölami nicanApocalipsis 11.2; 12.14; 13.6.

Runa mayinta wanusegcunatagain ernumanmi gaycunquipä.”

19Saymi gloriacho caycag temploquichacasquiptin ricargä chuncamandamientucuna churarashganbabulta. Elgucuypis, magacuypis yruntu tamyapis yupami cargan.Saynöpis cay pasa yupamisucsucyargan.

Warmipa wawanta Satanás wanusiyta munashgan

12 1Saypitami ciëluchoricacämorgan intino chipipiycag

warmi. Say warmipa chaquinchönamiquila caycargan. Umanchönami chuncaishcay (12) goyllaryog corönatajatirargan. 2Say warmimi gueshyacuynanaywan yupa gaparaycargan.

3Saypitanami ciëlucho ricacämorganganchis umayog y chunca (10)wagrayog puca dragon. Say dragonmicada umancho corönata jatirargan.4Chupanwanmi cäsi pulan goyllarcunatashuntarcur cay pasamanjitariycamorgan. Nircurmi warmipanaupanman ichicuycorgan wawanyurisquiptin micunanpä.

5Saypitanami say warmigueshyacorgan olgu wamrata. Saywamrami yurergan lapan marcacunatamaquincho sararänanpä. Paymi Diostamana cäsucogcunata yupacastigangapä. Say wamrata dragonmana micunanpämi Tayta Diosninsinaupanman pushacorgan. 6Saywarminami gueshpergan Tayta Diospuestushgan sunyag jircaman. SaychömiTayta Dios paypä micuyta puestuparganjuc waranga ishcay pachac sogtachunca (1,260) junagyag.x

Gloriapita Satanasta gargamushgan7,8Gloriachönami guërrata rurayargan

Miguel jutiyog angilwan say puca dragon.Miguelta yanapag angilcunawan dragontayanapag supaycuna pelyashpanpismanami Migueltaga vinciyargansu. 9Saydragonga cargan diablo nishganSatanasmi. Paymi Adantawan Evatajusalicasergan. Say junagpitanami pï-mayrunacunatapis engañar jusalicaycäsin.Vincishgana captinmi Satanasta yyanapagnin supaycunata Tayta Diosninsigloriapita gargamorgan.

10Saypitami gloriacho wiyargä fuertipacayno nimogta: “¡Tayta Diosmanyäracogcunata pagasta junagta tumpagSatanasga caypita gargushganami caycan!¡Cananga runacunata nacaycunapita TaytaDios salvananpä cag höra chämushganami!¡Cananpitaga Jesucristo lapantapismaquinchönami sararanga! 11Pagastajunagta tumpaptinpis Jesucristumanyäracogcuna Satanasta vinciyashnami.Sayno vinciyargan Jesucristopaycuna-raycu cruzcho yawarninta jicharwanushganpita y Jesucristupa wilacuyninnishganno cawayashpanmi. Jesucristumanyäracuyashganpita waquinta wanusiptinpispaycunaga wanushganyagmi paymanyäracuyargan. 12¡Gloriacho tagcuna,cushicuyay! ¡Cay pasacho y lamarchocagcunami isanga cuyapaypä caycäyan!Gloriapita gargamush carnami Satanasga

yupa rabiash puriycan in ernumangaycushgana cananpä cashganta musyar.”

Jesucristuman yäracogcunata Satanás nacasishgan

13Saymi dragonga cay pasamangargamush car sayrä gueshyacush

11 12

Page 513: Quechua  huamalies bible - new testament

513

warmita wanusinanpä ashir purergan.14Sayno ashiptinmi say warmita TaytaDios puestupargan condurpa älantanogueshpir sunyag jircaman aywacunanpä.Saychömi say warmita Tayta Diosshumag ricargan quimsa wata sogtaquila dragon mana wanusinanpä.15Saymi yacuta dragon mayutanöräagtumorgan warmita apasinanpä.16Sayno agtumuptinmi pasapa shiminquichacargan yacu yaycunanpä.Saynöpami say warmita yacu mananaapargannasu. 17Imanöpapis warmitawanusiyta mana camäpacurnamidragonga yupa rabiacorgan. Saymiaywargan say warmipa waquinwawancunatana ushacäsinanpä. Saywarmipa wawancunaga Jesucristowilacushganta chasquicur Tayta Diosmunashganno cawag runacunamicaycäyan. 18Nircurnami dragonga lamarcuchunman aywargan anticristoyargamogta chasquicunanpä.

Anticristo shamunanpä cashgan

13 1Saypitanami lamarpitaanticristo yargaycämogta

ricargä. Payga ganchis umayog ychunca (10) wagrayogmi cargan. Cadawagranchömi corönata jatirargan.Saynöpis cada umancunachönami TaytaDiospa contran guelgarargan.2Cuerponga cargan tigripa-niragmi.Chaquincunami cayargan ösupachaquin-nirag. Y shiminnami carganleonpa shimin-nirag. Satanasmi sayanticristuta munayninta gorganmunayyog cananpä.

3Anticristo wanunanpä jucnin caguman segaypa tacar ushash captinpiswanunanpa trucan aliyarganmi. Saynoaliyaptinmi runacuna mansacushpananticristo nishgancunata cäsucuyargan.4Saynölami Satanastapis runacunaadorayargan anticristuta munayninta

goshganpita. Anticristutapisadorayargan: “¡Anticristunöga manamipï runapis munayyog cansu! ¡Manamipipis payta vinciyta puëdinsu!”niyashpan.

5,6Anticristumi Tayta Diospa contrany gloriacho tagcunapa contranimaycatapis rimargan. SaynölamiJerusalencho cag templutapisrespitargansu. Sayno captinpis TaytaDios payta manarämi castigarganräsu.Saypa trucanga cachaparergan chuscuchunca ishcay (42) quila munashgannoimatapis rurananpämi. 7Saymianticristoga Jesucristutachasquicogcunata pï-maytapiswanusergan. Saynöpis maquinchosararargan lapan runacunata, ima castacaptinpis, maycho taptinpis y imaidiömata parlaptinpis.

8Munayyog cashganpitami lapanrunacuna anticristuta adorayargan. Sayadorag runacunapa jutincunaga manamilibro de la vïdacho guelgaransu.Anticristuta adorananpä cashgantamusyarmi cay pasata manarä camarTayta Diosninsi paycunapa jutincunatasay libruman guelgargansu. Say libroganogansi-raycu cruzcho wanogJesucristupa librunmi caycan. 9Caynishgäcunata shumag wiyacuyay.10Jesucristuman yäracuyashganpitacarcilcho wichgaräyänanpä cagcunagacarcilchömi wichgaräyanga.Jesucristuman yäracuyashganpitawanusish cayänanpä cagcunagawanusishmi cayanga. Saynopäsayäshuptiquipis ama laquicuyaysu.Imano nacarpis Jesucristuman manaajayaypa yäracuyay.

Anticristupa wilacognin shamunanpä cashgan

11Nircurnami ricargä anticristupawilacognin pasa rurinpita yargaycämogta.

12 13

Page 514: Quechua  huamalies bible - new testament

514

y 13.17 Runapa jutinpa nümerun ima cashgantapis tantyanayquipä ricanqui waquinpalabrata tantyanansipä tantyasicuycunata. Sayga caycan cay libro ushananchömi.

Say runa cargan carnishpa wagrannowagrashmi. Runacunata Satanásengañashgannömi paypis tucuynöparunacunata engañargan. 12Anticristomunayyog cashgannömi paypis munayyogcargan. Paymi lapan runacunata nergananticristuta adorayänanpä. (Anticristogaaliyashganami caycargan uman shalumashcashganpita.)

13Anticristupa wilacognengamilagrucunatapis rurarganmi. Runacunaricayänanpämi ninatapis ciëlupitaratamunanpä nergan. Nishgannölaminina ratamorgan. 14Milagruta saynorurarmi runacunata engañargananticristuta adorayänanpä. Nircurnamirunacuna adorayänanpä anticristu-niragïdulutapis rurasergan. 15Say rurasishganïdulumi runano parlargan. Mana adoragcagta wanusinanpäpis say ídolomunayyogmi cargan.

16Saynöpis yachag runata y manayachag runatapis, rïcu runata y muchogrunatapis, ashmaycunata y manaashmaycunatapis, lapantami anticristupawilacognin señalasergan derëcha cagmaquinman o urcunman carpis. 17Sayseñalga cargan anticristupa jutinpanümerunmi.y Mana señalash cagrunacunaga manami imatapisrantipacuyargansu ni ranticuyargansu.18Shumag tantyacuyay anticristupa imanümerun cashgantapis. Say nümerongacaycan sogta pachac sogta chunca sogtami(666). Runapa jutinmi say número caycan.Pipis yachag cagcunaga tantyacusun pïrunapa jutin say número cashgantapis.

Salvash cagcuna cantayashgan

14 1Saypitanami ricargä Siónjircacho Jesucristo ichiraycagta.

Paypa naupanchömi ricargä pachac

chuscu chunca chuscu waranga(144,000) runacuna Jesucristupa yTayta Diospa jutincuna urcuncunachoguelgaraycagta. 2Saynöpis say runacunagloriacho cantaycämogtami wiyargä.Say cantayämushgan carumanmiwiyacämorgan asca yacu ragrapa aywargaparagno y magacuy bunrurognöpis.Say runacuna cantayaptin saysica arpatatucamushgannömi wiyacämorgan.3Paycunaga mushog alabanzatacantayargan Tayta Dios jamaräcunanpanaupancho, chuscu querubincunapanaupancho y saycho cag ishcay chuncachuscu (24) mayor runacunapanaupanchömi. Salvash car say pachacchuscu chunca chuscu waranga(144,000) runacunalami say alabanzatacantayta yachayargan. 4,5Paycunagamanami chïnäcur waynäcurpuriyargansu. Saynöpis manamilulacuyargansu. Jesucristuman yäracurimano nacarpis pay munashgannölamicawayargan. Paycunamijusalicuyashganpita perdonashcaycäyan Tayta Diospa y Jesucristupanaupancho imayyagpis cawayänanpä.

Quimsa angilcuna wilacuyashgan6Saypitanami ricargä juc ángil

junagpa vuelaycagta. PaymiJesucristupa wilacuyninta apamorganlapan casta runacunapä, maychotaptinpis y ima idiömata parlayaptinpis.7Say angilmi fuertipa nimorgan:“¡Munayyog cashganpita Tayta Diostaalabayay! Höra chämushganami lapanrunacunata juzgananpä. Paymi camashciëluta, cay pasata, lamarta ypucyucunatapis.”

8Say angilpa guepanta juc ángilaywargan: “¡Babilonia jatun marcacho

13 14

Page 515: Quechua  huamalies bible - new testament

515

z 14.14 Say yurag pucutay janancho jamarag runaga Jesucristumi caycan. Sayno cananpäcashgantaga Tayta Diosninsipa profëtan Danielmi guelgargan. Liyinqui Daniel 7.13-14.

tag runacuna mana pengacuypamijusalicuyash! Paycunata ricacurmiwaquin runacunapis jusalicuycäyan.Sayno cayashganpitami say marcaushacänanpäna caycan” nir.

9,10Say ishcay angilcunapaguepantanami más juc angilpis aywarganfuertipa cayno gayacushpan: “Mayganpisanticristuta o anticristu-nirag ïdulutaadorar señalninta maquinman o urcunmanchurasicogcunataga mana cuyapaypamiTayta Dios in ernuman gaycongapä.Saychömi say runacuna ruparnacayangapä Jesucristo y angilcunapisricaycaptin. 11Pagasta junagta ninarupaptinmi mana päraypa saypita goshtaysharcongapä. Saynölami nacayangapï-maypis anticristuta o anticristu-niragïduluta adorar señalninta maquinman ourcunmanpis churasicogcunaga.”

12Say ángil nishganno cananpäcaycaptenga Jesucristumanyäracogcunaga Tayta Diosta cäsucur manaajayaypa payman shumag yäracuyäsun.

13Saypitanami wiyargä ciëlucho caynonimogta: “¡Jesucristuman yäracurcurwanogcunaga Tayta Diospa naupanchoimayyagpis cushishmi cawayangapä!”Nircurnami nimargan saynishgancunata guelganäpä.

Sayno guelganäpä nimaptinmi SantuEspiritupis nergan: “¡Cay pasachonacashgannöga Jesucristumanyäracogcuna mananami nacayanganasu,sinöga gloriacho cushishlamicawayangapä! Payman yäracur lapanrurayashgancunapitami TaytaDiosninsega premiuta gongapä.”

Juicio nal cananpä wilacushgan14Ricärishgächömi ricargä yurag

pucutay janancho juc runaz

jamaraycagta. Paymi caycargan goricoronash y a lash ösin aptash.15Saypita maylantanami gloriachocaycag templupita ángil yargarcamurpucutay janancho jamaraycag runatafuertipa nergan: “¡Cosëchapoguraycannami! ¡Ösiquita aptacurcurjucla cosechanayquipä ayway!” 16Saynoniptinmi say runa ösinta aptacurcuraywargan. Nircurnami cosecharshuntagnöpis Tayta Diosmanyäracogcunata may-saypitapisshuntargan.

17Saypitanami más juc ángil gloriachocaycag templupita yargamorgan. Paypisali a lash ösin aptashmi cargan.18Altarcho caycashganpitanami yapaymás juc angilpis yargamorgan ninatamunaynincho sararag. Saypis ösin aptashcaycag angilta gayacorgan: “¡Lapan üvapoguraycannami! ¡Say ösiquiwanlapanta cosechamuy!” 19,20Sayno niptinüvata shuntagnöpis runacunata say ángilshuntargan. Jusalicuyashganpita TaytaDiosninsi rabiash captinmi jatuncaraypözuman üvata winarcur jarushgannomarcapita jucläman jorgurcur paycunataángil wanusergan. Sayno wanusiptinmicaballupa shiminman töpanan altuyagsogta chunca (60) lëwayag yawaraywargan.

Ganchis angilcuna runacunata nacasiyänanpä cashgan

15 1Saypitanami ciëlucho ricargämunayyog ganchis angilcunata.

Say angilcunatami Tayta Dios churargannacaycunawan runacunatacastigayänanpä. Say angilcuna castïgutaapayämushganwan runacuna segaypanacarcuyaptinrämi Jesucristocutimongapä.

14 15

Page 516: Quechua  huamalies bible - new testament

516

a 15.3 Éxodo 15.1-18.

2Saynöpis ricargä ninawan talushvidriutano gloriacho lamar caycagta.Say lamar naupanchömiichiraycäyargan Tayta Diosmanyäracogcuna. Say runacunaga manamianticristuta cäsucuyargansu, nianticristu-nirag ïduluta adorayargansuni señalnintapis churasicuyargansu.Paycunaga Tayta Diosninsipuestupashgan arpacunata aptashmiichiraycäyargan. 3Say arpacunatatucayashpanmi cantayargan TaytaDiospa wilacognin Moisésa y Jesucristocantayashganta. Say cantayashgangacaynömi nican.

“Lapanpä munayyog Tayta Dios,gam rurashgayquicunata ricarmi

cushish caycäyä.Ali caglatami gam imaypis

ruranqui.Lapan nacioncunapa mandagninmi

gam canqui.4 Pï-maypis gamta

respitayäshunquipämi, Taytay.Lapan nación runacunapis gamta

alabayäshunquipämi.Gamlami jusaynäga caycanqui,

Taytay.Pï-maypis ricaycanmi alita

rurashgayquitaga.”5Saypitanami ricargä gloriacho cag

templo rurincho cuarto quicharaycagta.6Say cuarto rurinpitami yargayämorgannacaycunata apamog ganchis angilcuna.Say angilcunaga lïnupita rurashchipipiycag yurag mödanan jatishmicayargan. Paycunapa pëchunchömijiraraycargan goripita awash wachcu.7Saymi Diospa trönuncho cag chuscuquerubincunapita juc querubinnayargamorgan. Paymi ganchisangilcunata cada ünunta ayporgangoripita rurash tacsha tazunta. Say

tazuncunachömi imayyagpis cawagTayta Diospa castïguncuna juntawinaraycargan. 8Saymi Tayta Diospamunayninwan goshtay juntargangloriacho cag templuman. Saymangamanami pipis yaycorgansu Tayta Diospacastïgunta angilcuna ticwamuytaushayashganyag.

Ganchis tacsha tazuncunacho caycag castïgucunata angilcuna

ticwayämushgan

16 1Saypitanami wiyargä gloriachocaycag templupita ganchis

angilcunaman cayno nir gayacuycagta:“Aywayay sararäyashgayqui tacshatazuncunapita Tayta Diospa castïguntarunacuna täyashgan pasamanticwayämunayquipä.”

2Saymi punta cag ángil pasamanticwamorgan sararashgan tacshatazuncho caycag castïguta. Saymianticristupa señalninwan señalashcagcunata y pay-nirag ïdulutaadoragcunata gueri pasaypa ushargan.Say gueriwanmi yupa nacayargan.

3Ishcay cag angilnami lamarmanticwamorgan sararashgan tacshatazuncho caycag castïguta. Saymi lamaryawarman ticrargan. Saywanmilamarcho cagcunaga lapan wanuyargan.

4Quimsa cag angilnami lapanmayucunaman y pucyucunamanpisticwamorgan sararashgan tacshatazuncho caycag castïguta. Saymimayupis pucyupis yawarmanticrayargan. 5Nircurnami wiyargäyacupa mandagnin cag ángil caynonimogta:

“Runacuna jusalicuyashganpitamimay-saychöpis yacutayawarman ticrasishcanqui,Tayta Dios.

15 16

Page 517: Quechua  huamalies bible - new testament

517

Unaypita-pasa imayyagpis cawagDiosmi gam caycanqui.

6 Jusalicur cawag runacunamigamman yäracogcunata yprofëtayquicunatapiswanusiyargan.

Yawarninta jicharwanusiyashganpitamiquiquincunapis yawartaupuyänanpä yacuta yawarmanticrasishcanqui.”

7Saynöpis wiyargä gloriacho cagaltarpita cayno nimogta: “Saynocastigarga alitami ruraycanqui, lapanpämunayyog Tayta Dios. Pitapis manajananpaylapamijusalicuyashgancunapita gamcastigashcanqui, Taytay.”

8Chuscu cag angilnami intimanticwamorgan sararashgan tacshatazuncho caycag castïguta. Saymi inti

yupa shanar runacunata ruparnacasergan. 9Sayno rupaptinpisrunacuna jusalicuycunata manamicachariyargansu ni Tayta Diostapisperdonta manami manacuyargansu.Saypa trucanga Tayta Diospa contranmiimaycatapis parlayargan.

10Pisga cag angilnami anticristomandashgan marcacunamanticwamorgan sararashgan tacshatazuncho caycag castïguta. Saynoticwamuptinmi say marcacunasacacäcuyargan. Saynöpis guerigueshyami runacunata pasaypaushargan. Say gueri segaypa nanaptinmigalluntapis caniyarganrä. 11Saynonacaycarpis jusalicuycunata manamicachariyargansu. Cachariyänanpatrucanga Tayta Diospa contranmiparlayargan.

12Sogta cag angilnami Eufratesnishgan mayuman ticwamorgansararashgan tacsha tazuncho caycagcastïguta. Saynami say mayu

saquisquergan nación mandag reycunasoldäduncunawan inti jegamunancagpita shamur päsayänanpä.13Saypitanami ricargä quimsasäpu-nirag supaycunata. Say supaycunayargayämorgan Satanaspa shiminpita,anticristupa shiminpita y anticristupawilacogninpa shiminpitami. 14Saysäpu-nirag supaycunagamilagrucunatapis rurayarganmi.May-saypapis aywar say supaycunanación mandag reycunatasoldäduncunatawan shuntayarganpelyayänanpämi. Say pelyashgan junagcargan lapanpäpis munayyog Tayta Diosrunacunata castigashgan junagmi.

15Jesucristo caynömi nimansi:“Tantyacuyay. Mana musyayashgayquihörami suwanöpis elagpita shamushäpä.Cushishmi cayanga alita rurar ricagricagla shuyarämagcunaga. Puestucönicaycäyagta gamcunata tariptërunacunapa naupancho garapächula carpengacuyashgayquinömi Tayta Diospanaupancho juzgashuptiqui pasaypapengacuyanquipä.”

16Saymi soldäduncunawan lapanmandag reycunata say quimsasupaycuna shuntayargan Armagedónnishgan pampaman pelyayänanpä.

17Ganchis cag angilnami vientumanticwamorgan sararashgan tacshatazuncho caycag castïguta. Saymigloriacho caycag templupita Tayta Diosfuertipa cayno nimogta wiyargä:“¡Cananga lapanpis cumplishganamicaycan!” 18Sayno nimuptinmi asicyaypaasicyar elgucuy ricacämorgan. Magacuybunrurushganpis wiyacämorgan.Pasapis yupami sucsucyargan.Runacuna imaypis manami ricayargansupasa sayno sucsucyagtaga. 19Babiloniajatun marcacho runacuna lutantarurayashganpita Tayta Dios rabiashpan

yupami castigargan. Sayno

16

Page 518: Quechua  huamalies bible - new testament

518

b 17.1 Say yacu ima cashganta musyanayquipä liyinqui Apocalipsis 17.15. c 17.3 Saymansariypä puca uywa pï cashgantapis musyanayquipä liyinqui Apocalipsis 13.1; 17.8.d 17.9 Say ganchis lömacunachömi Roma marca cargan.

castigaptinmi say marca quimsamanraquicar ushacäyargan. Y waquinmarcacunanami pasaypa juchurushacäyargan. 20Lapan islacunapis yjircacunapis elagacäcuyarganmi.21Ciëlupitanami chuscu arröbanojatusag runtu tamya runacunapajananman tamyamorgan. Say runtutamyawan Tayta Dios castigaptinmirunacunaga paypa contran yuparimayargan.

Jusalicog warmiman Babilonia marcata tincusishgan

17 1Tacsha tazunta ticwamogganchis angilcunapita jucnin

cag ángil shamuycur nimargan: “Acu,aywashun yacub janancho caycagBabilonia marcata Tayta Dios imanocastigananpä cashgantapis ricasinäpä.2Babilonia runacuna mana pengacuypajusalicuyashganta ricacurmi caypasacho mandag reycunawan lapanrunacunapis jusalicuymanchuracäyash.”

3Nircurnami sunyag jircaman sayángil pushamaptin Santu Espírituricasimargan Babilonia marca imanocashgantapis. Saychömi ricargä jucwarmi mansariypä puca uywatamuntaraycagta. Say uywami carganganchis umayog y chunca (10)wagrayog.c Say uywapa jananchömiTayta Diospa contran guelgaraycargan.4Say warmipa mödananmi carganrïcucuna jaticuyashganno fïnu tëlapitapuca-chiclu y crusïla. Goriwan,cuyaylapä chipipiycag rumicunawan yperlascunawanpis adornashmi cargan.Sararashgan gori tacsha tazunchömiwinarargan lapan jusalicushgancuna.

5Warmipa urcunchönami caynoguelgaraycargan: “Nogaga Babiloniajatun marcami cä. Prostitütawarmicunapa mamanmi cä. Saynöpisjusalicogcunapa mamanmi noga cä.”6Saypita ricärishgächönamitantyasquergä Jesucristumanyäracogcunata wanusir yawarnintaupushganwan say warmi shincashcaycagta. Sayta ricaycur pasaypamimansacargä.

7Saymi ángil nimargan: “¿Imanirtämansacash caycanqui? Canan mastatantyasishayqui say warmi imacashganta y say ganchis umayog ychunca (10) wagrayog mansariypä pucauywa pï cashgantapis. 8Say ricashgayquimansariypä puca uywaga anticristumicaycan. Naupata cawarpis canangamananami cawannasu. Sayno captinpiscawarircamurmi wanwanyaycagpitayargamonga yapay mandag cananpä.Saypitarämi in ernuman gaycush cangaimaypis manana yargamunanpä.Anticristo shamogta ricarmi runacunacushicur payta chasquicuyangapä.Anticristuta chasquicogcunapajutincunaga libro de la vïdacho manamiguelgaransu. Anticristuta chasquinanpäcashganta musyarmi cay pasata manaräcamar Tayta Diosninsi paycunapajutincunata say libruman apuntargansu.Saymi say runacuna imaypischäyangasu Tayta Diospa naupanman.

9“Sayno captin shumag tantyacuyay.Anticristupa ganchis umancunagacaycan jusasapa warmi munayninchosararashgan ganchis lömacunami.dSaynöpis say umancuna ganchismandag reycunami caycäyan. 10Sayganchis reycunapitaga pisga reycuna

16 17

Page 519: Quechua  huamalies bible - new testament

519

maynami ushacäyash. Cananga jucnamimandaycan. Ganchis cag yurimurnamipöcu tiempula mandangapä.11Anticristo maynami rey cargan. Sayganchis reycuna mandarcuptinnamianticristoga wanushganpitacawarircamur yapay rey cangapä.Saypitanami payga in ernumangaycush cangapä imayyagpisnacananpä.

12“Anticristupa chunca (10)wagrancunata ricashgayquega chuncareycunami caycäyan. Paycunagamanarämi mandar galaycuyanräsu. Juctiempulapämi chasquiyangapäanticristuwan juntu mandayänanpä.13Say chunca reycunaga parlacurcurmimunayninta goyanga anticristuta.14Saymi anticristuwan say reycunaJesucristupa contran sharcuyangapä.Contran sharcuyaptinpis lapanmandagcunapa mandagnin carmiJesucristo paycunata vincengapä.Anticristuta vincinanpägaJesucristuwanmi cayangapä paymanyäracogcuna. Paycunatami TaytaDiosninsi acrash salvash cayänanpä.Saymi imano nacarpis paycunaga TaytaDiosninsi munashganno cawaycäyan.”

15Nircurnami ángil nimargan:“Babilonia marcata aynaseg yacogamay-saychöpis caycag lapan castarunacunami caycäyan. PaycunagaBabilonia marcapa munayninchömicaycäyan. 16Sayno captinmi say chuncareycunawan anticristo segaypachiquiyanga jusasapa warmino caycagBabilonia marcata. Saymi Babiloniarunacunapa lapan imaycantapis chipyagapacuyanga. Nircurnami paycunatawanurcasir wayincunatapis rupasirushayangapä. 17Babilonia marcatasayno ushacäsiyanga chunca reycunamunayninta anticristuta gosh captinmi.Munayninta anticristuta sayno gonga

Tayta Diosninsi munaptinmi. Saymianticristo munayyog canga Tayta Diosnishgancuna cumplishganyag.

18“Say mansariypä puca uywatamuntaraycag warmega jatuncarayBabilonia marcami caycan. Manaräushacaptinmi say marcapa mandagninmay-saychöpis caycag reycunatamunaynincho sararargan.”

Babilonia marcaushacänanpä cashgan

18 1Saypitanami ricargä munayyogángil chipipiycar ciëlupita

uraycämogta. Say chipipiyninmi intërupasata asicyapargan. 2Say angilmifuertipa nimorgan:

“¡Ushacashganami, ushacashganamiBabilonia marca!

Cananga supaycunalanami saychotaycäyan.

Saychöga wiscurcuna, condurcuna ytucucunalami wagaycäyan.

3 Say marcacho tag runacuna manapengacuypa jusalicuyashgantaricacurmi waquin runacunapisjusalicorgan.

Saynölami Babilonia runacunataricacur nacioncunapamandagnin reycunapis Diostamana cäsucuypa cawayargan.

Say marca runacuna imatapisricashgan cagtaga rantiptinminegocianticuna segayparïcuyäyash.”

4Saynöpis yapay wiyargä ciëlupitaTayta Diosninsi cayno nimogta:

“Nogaman yäracamag cäga,say marcapita jucläman gueshpicuyay.Jusalicur cawagcunapita witicuyay.Aywacuyaptiquimi paycunaman

castïgo charpis gamcunamangachämongapäsu.

5 Paycunaga pasaypa jusasapamicaycäyan.

17 18

Page 520: Quechua  huamalies bible - new testament

520

Jusalicuyashgantaga lapantamiricaycä.

6 Jusalicuyashganpita paycunayupami castigash cayangapä.

Waquin runacunatanacasiyashganpita paycuna más

yupami nacasish cayangapä.7 Runa-tucur alabacuyashganpitami

segaypa castigash cayangapä.Paycunaga shonguncho caynömi

yarpäyan:‘Nogaga imaypis manami

nacashäsu.Nogaga lapanpäpis munayyogmi

caycä.Guërrachöpis manami pipis

vinciyämashgasu.Nogaga imaypis manami

laquicushäsu.’8 Sayno cayashganpitami pasaypa

nacaycuna paycunamanchäyangapä.

Wanuypis, nacaypis y micanaypiselagpitami chäyangapä.

Lapanpä munayyog car juzgaptëmisay marca rupaycar pasaypaushacangapä.

9“Babilonia marcapita goshtaysharcuycagta ricarmi lapannacioncunapa mandagnin reycunalaquicuyashpan wagayangapä. Saymandagcunaga Babilonia runacunawanshuntacaycushpan Diosta manacäsucurmi jusalicur cawayargan. 10Saycastigashganta ricarmi mansacashcarulapita ricaräyanga:

‘¡Walärä!¡Babilonia marca rupar ushacaycun!¡Tagay marcaga munayyogmi

cargan!¡Cananga elagpitana ushacaycun!’

nir.11“Saynömi lapan negocianticunapis

wagayanga say marca ushacashganpita.Manami canganasu pipis apayashgan

negociuncunata rantiyänanpä.12Paycunami ranticuyänanpä apayaggorita, guellayta, cuyaylapä chipipiycagrumicunatapis, lïnupita rurash tëlata,sëdapita rurash tëlata y segaypa chaninpuca-chiclu tëlatapis, tucuy-nirag fïnutablacunata, cuyaylapä mar lpita,broncipita, ërrupita y marmolpitarurash aläjacunata y imaycatapis.13Saynölami ranticuyänanpä apayagcanëlata, inciensuta, mïrrata ytucuy-nirag mushcog jachacunatapis.Saynölami apayag vïnuta, aceitita,jarinata, trïguta, cargacuna caguywacunata, uyshacunata,caballucunata y cärrucunatapis.Saynölami runacunatapis ranticuyagashmaynin cayänanpä. 14Saychömi saynegocianticuna laquicur say marcataniyanga: ‘Naupataga imatapismunayashgayquitami tariyargayqui.¡Cananga manami imatapistariyanquipänasu! ¡Cuyaylapäimayquipis cashgan cagcunagaushacashganami caycäyan! ¡Rïcucayashgayquinöga y ali mödanashcayashgayquinöga imaypiscayanquimannaräcu!’ nir.

15“Say marcacho rïcuyagnegocianticuna marca rupaycashgantaricaycurmi wagashpan carulapitamansacash ricaräyanga cayno nir:

16 ‘¡Walärä!¡Say cuyaylapä marca pasaypa

ushacash!Say marca cuyaylapä car lïnupita

rurash puca-chiclu alimödanash warminömi cargan.

Goriwan, perlascunawan y cuyaylapächipipiycag rumicunawanadornash warminömi cargan.

17 ¡Say riquëzancunaga elagpitachipyagmi ushacaycun!’

“Barco manijag runacuna y barcucholapan arupacogcunapis carulapita

18

Page 521: Quechua  huamalies bible - new testament

521

ricaraycar quëdacuyanga. 18Saymarcapita goshtay sharcogta ricarmisegaypa wagayanga: ‘Manami maymarcapis cashgasu say marcano segaypacuyaylapäga’ nir. 19Pasaypa wagargaparäyashpanmi alpatapisumancunaman chänanpä junagpajitayanga:

‘¡Walärä!¡Cuyapaypämi caycan Babilonia

marca!Say marcachömi barcuyogcuna

negociunta ranticur lapanpisrïcuyäyash.

Cananga elagpitami say marcarupar pasaypa ushacäcush’ nir.

20 Gloriacho cagcuna, yupacushicuyay cay Babiloniamarcata Tayta Diosninsiushacäsishganpita.

Tayta Diospa apostolnincuna,profëtancuna y payman lapanyäracogcunapis cushicuyay.

Jusalicur cawayashganpitami TaytaDios say marcata chipyagushacäsish.”

21Saypitanami munayyog juc ángilmulïnu-nirag rumita jogarcur lamarmanjitarergan cayno nir:

“Babilonia marcacho tagcuna,cay rumita elagagpä lamarman

jitarishgänömi gamcunatapisTayta Dios elagäsiyäshunquipä.

Gamcunataga imaypis manamirunacuna ricayäshunquipänasu.

22 Manami imaypis wiyayanquipänasuarpata, pinculluta, nicornëtatapis cälliquicunachotucaycäyagta.

Saynöpis marcayquicho manamiima runapis canganasu imaaruyta arunanpäpis.

Mulïnu agaycashganpismarcayquicho manamiwiyacanganasu.

23 Pipis mana taptin mechërupismananami asicyanganasu.

Casaray estapis mananamicanganasu.

Babilonia marcacho negocianticunamás munayyog captinpismarcayqui ushacangapämi.

Brüju car may-saychöpis tagrunacunataengañayashgayquipitami saynoushacäyangapä.

24 Say Babilonia marca runacunamiTayta Diosninsipaprofëtancunata y paymanyäracogcunata may-saychöpiswanusiyash.

Sayno cayashganpitami paycunatalapanta ushacäsengapä.”

19 1Saypitanami gloriacho saysicaangilcuna fuertipa cayno

cantamogta wiyargä:“¡Tayta Diosninsita alabayculäshun!¡Paymi munayninwan runacunata

salvan!¡Payga lapanpäpis munayyogmi

caycan!2 Payga pitapis mana jananpaylapami

juzgan.Babilonia marca runacunata juzgar

castigashganami.Say runacunaga jusalicur

cawayaptinmi may-saycho tagrunacunapis ricacuyashpanjusalicuyman churacäyash.

Tayta Diospa wilacognincunatawanusiyashganpitami saymarcacho tag runacunatagacastigash.”

3Nircurnami angilcuna yapay niyargan:“¡Tayta Diosninsita alabayculäshun! Saymarcata rupasiptin goshtay manaushacashgannömi saycho tag runacunaimayyagpis in ernucho nacayangapä.”

4Saypitanami Tayta Diospa puntanchocag ishcay chunca chuscu (24) mayor

18 19

Page 522: Quechua  huamalies bible - new testament

522

e 19.7 Say jipash pï cashganta musyanayquipä liyinqui Apocalipsis 21.9.

runacuna y saycho cag chuscumunayyog querubincunapisgongurpacuyargan lapanpä munayyogTayta Diosta adorayänanpä. Paycunaminiyargan: “¡Tayta Diosninsitaalabayculäshun!”

5Saymi Tayta Dios jamaraycashgantrönunpita wiyacämorgan caynonimushgan: “¡Dios munashgannocawagcuna, warmipis olgupis, lapayquiTayta Diosta alabayay!”

Gloriacho casaray esta cashgan6Saypitanami asca runacuna gloriacho

cantaycämogta wiyargä. Saycantayämushgan carumanmiwiyacämorgan asca yacu ragrapa aywargaparagno y magacuy bunrurognöpis.Say runacuna cayno nirmi cantayargan:

“¡Tayta Diosninsita alabayculäshun!¡Paymi maquincho lapanta

sararaycan!7 ¡Lapan shongunsiwan

cushicushpansi alabayculäshun!Chämushganami casaray estata

gloriacho Jesucristo rurananpäcag höra.

Casarananpä cag jipashpise listupuestucushganami caycan.

8 Say jipashtami lïnupita rurash fïnumödanata jaticunanpä TaytaDiosninsi puestupash.”

(Say mödanaga Tayta Diosmanyäracogcuna alicunata rurashgancunamicaycäyan.)

9Saymi nogawan caycag ángilnimargan: “Cayta guelgay:‘Cushicuyangami say casaray estamangayasish cag runacunaga.nimargan: “Cay nishgäcunaga lapanpisTayta Dios nishgancunami caycan.”

10Sayno nimaptinmi say angiltaadoranäpä puntanman

gongurpacuycorgä. Saymi nimargan:“¡Nogataga ama adoramaysu! Nogapisgamnöla y yäracog mayiquicunanölamiTayta Diospa maquincho caycä. ¡TaytaDiosnilansita adorayga! Caynishgäcunaga manami nogataadoramänayquipäsu, sinögaJesucristupa wilacuyninta runacunamusyayänanpämi.”

Jesucristo cay pasaman cutimunanpä cashgan

11Saypitanami ricargä guërratarurananpä yurag caballun muntashJesucristo ciëlucho caycagta. Payganishgancunata lapantapis cumplinmi.Paymi pitapis mana jananpaylapajusancunapita juzganga.12Nawincunami ninanörä asicyargan.Umanchömi asca corönacunatajatirargan y urcunchönami jutinguelgarargan. Say guelgaraycag imanicashgantapis quiquilanmi musyan.13Yawarlana mödanan jatishmicaycargan. Payga caycan TaytaDiosninsipa wilacuyninta apamogmi.

14Paytami gatirargan yuragcaballuncuna muntash gloriapita cagsoldäducuna. Say soldäducunamilïnupita rurash fïnu yurag mödananjatish cayargan. 15Jesucristupashiminpitami ishcan wagtanpa a lashespäda yargamorgan. Saywanmi yuparabiacushpan lapan nación runacunatamana cuyapaypa castigangapä.Munayyog carmi may-say nacioncho tagrunacunata jusalicuyashganpitajuzgangapä. 16Mama chancancho ysotänanchömi cayno guelgarargan:“Lapan mandagcunapa mandagninminoga cä.”

17Saypitanami ricargä inti jananchojuc ángil ichiraycagta. Say angilmi

19

Page 523: Quechua  huamalies bible - new testament

523

lapan condurta, ancata y wiscurtapisgayacorgan cayno nir: “¡Lapayquicunaaywayay Tayta Dios puestushganmicuyta micuyänayquipä!18¡Runacunapa aysantamimicuyanquipä! ¡Nación mandagreycunapata, soldäducunapata,soldädupa mandagnincunapata ymuntaräyashgan caballuncunapaaysantapis micuyanquipämi! ¡Rïcu opobri captinpis, yachag o mana yachagcaptinpis, lapan runacunapa aysantamimicuyanquipä!”

19Saychömi ricargä anticristuta ylapan nacioncunapa mandagnin reycunasoldäduncunawan caycagta. Paycunamishuntacäyargan Jesucristuwan ysoldäduncunawan pelyayänanpä.20Saymi anticristuta y paypawilacognintapis Jesucristo prësusarergan. Naupapita-pasami anticristupawilacognin Satanaspa munayninwanmilagrucunata rurargan runacunatacriyisinanpä. Saynöpami criyiseganticristupa señalnintachasquicogcunata y pay-nirag rurashganïduluta adoragcunatapis. Runacunatasayno criyisishganpitami quiquinta yanticristutapis cawaycagta Jesucristogaycorgan azufriyog nina rupaycagin ernuman. 21Anticristupasoldäduncunatanami Jesucristowanusergan shiminpita yargamogespädawan. Say wanogcunapaaysantami condurcuna, ancacuna ywiscurcuna pacha junta micuyargan.

Waranga wata cay pasacho Jesucristo mandananpä cashgan

20 1Saynöpis ricargä ciëlupita jucángil uraycämogta. Say angilmi

urämorgan wanwanyaycag pasapashiminpa llävinta y cadinata aptash.2,3Dragonta sariycurmi cadinawan ángilwatargan. Say dragonga diablo nishgan

Satanasmi cargan. Wanwanyaycagpasapa shiminman Satanasta jitarpurmipuncunta llävergan waranga (1,000)wata saycho wichgaränanpä. Saychowichgararmi runacunataengañanganasu. Waranga watacumplircuptinnami pöcu tiempo libripurinanpä cacharenga.

4Saypitanami ricargä trönucunachojamaraycag runacunata. Sayrunacunaga Jesucristuman yäracur paymunashganno cawayashganpitamiwanusish cayargan. Paycunaga manamiadorayargansu anticristuta nianticristu-nirag ïdulutapis. Saynöpismanami señalasicuyargansu anticristupaseñalninwan urcunmanpis nimaquinmanpis. Say runacunatamiJesucristo churargan payman manayäracogcunata juzgananpä. Paycunamicawarircamur trönucunamanjamacuyargan waranga (1,000) wataJesucristuwan mandag cayänanpä.5,6Say cawarimogcunaga salvash carimajinanparä cushicuycuyanga.Paycunaga manami in ernumangaycushgasu cayanga. Saypa trucangaTayta Diosta adorayashpanJesucristuwan waranga watami mandagcayangapä. Paycunacawariyämushganga punta cagcawarimuymi caycan. Waquinrunacunaga manamicawariyämongaräsu waranga watacumplishganyag.

Satanasta in ernumangaycunanpä cashgan

7Waranga wata päsarcuptinnamiprësu caycashganpita Satanás cacharishcangapä. 8Nircurmi may-saypapispurenga runacunata engañananpä.Sayno engañaptinmi Gog nishgannacionpa y Magog nishgan nacionpapissoldäduncuna shuntacäyanga Tayta

19 20

Page 524: Quechua  huamalies bible - new testament

524

Diosman yäracogcunawan guërratarurayänanpä. Lamar cuchuncho agushasaysica cashgannömi saysoldäducunapis saysica cayangapä.

9Say soldäducunami may-saypitapisshamur Tayta Diosman yäracogrunacunata Jerusalencho juntapäyanga.Sayno juntaparaycaptinmi TaytaDiosninsi ciëlupita ninata cachamongalapan say soldäducunata ushacäsinanpä.10Nircurnami runacunata engañagSatanasta Tayta Dios gayconga bunyaypabunyar azufriyog rupaycag in ernuman.Saychömi anticristo, anticristupawilacognin y quiquin Satanaspis pagastajunagta imayyagpis nacayangapä.

Lapan runacunata Tayta Dios juzgananpä cashgan

11Saypitanami ricargä jatuncarayyurag trönuncho Tayta Diosninsijamaraycagta. Say hörami intipis,quilapis, goyllarcunapis y cay pasapiselagacäcuyargan. Mananami másricacargannasu. 12,13Saynöpis ricargälapan runacunata, yachagtapis manayachagtapis, Tayta Diospa puntanchocawarimushgana caycäyagta.Paycunami cayargan lamarchowanogcuna, pamparaycagcuna ymay-saycho wanogcunapis.

Saypitanami librucunata Jesucristoquichargan. Waquin librucunachömiguelgarargan runacuna cawaycar alita omana alita rurayashganpis. Saylibrucunata ricaycurmi runacunataJesucristo juzgargan alita o mana alitarurayashgantapis. Libro de lavïdachönami guelgarargan Diospanaupancho imayyagpis cawayänanpärunacunapa jutincuna. 14,15Libro de lavïdacho jutincuna mana guelgaraptinmanami pipis salvacorgansu. Sayrunacunaga bunyaypa bunyar rupaycagin ernuman gaycushmi cayargan.

Cay pasapis y ciëlupis mushog cayänanpä cashgan

21 1Intipis, quilapis,goyllarcunapis, cay pasapis y

lamarpis elagashgana captinmi ricargämushog pasatawan mushog ciëluta.2Saynölami ricargä mushog Jerusalénmarcatapis Tayta Diospa naupanpitauraycämogta. Say marcami cuyaylapäcaycargan casarananpä mushogmödanan jatish jipashno. 3Saychömiwiyargä jamaraycashgan trönunpitaTayta Dios fuertipa cayno nimogta:“¡Cananpitaga nogapa naupächömisalvashgä runacuna cayangapä!Paycunaga nogalatamiadorayämangapä. Saynöpis paycunapaDiosnin car imayyagpis paycunawanmicashäpä. 4Naupächo carnami imaypismanana wagayanganasu. Wanuypis,laquicuypis y nacaycunapis manamicanganasu.”

5Mastapis Tayta Dios nimorgan:“Lapantapis nogaga mushogmanmiticrasë. Lapan nishgäcunaga rasuncagmi caycan. Saymi cay nishgäcunataguelganayqui.”

6Nircurnami nimargan: “Lapanpiscumplishnami caycan. Cay pasatamanarä camarpis maynami caycargä.Saynölami cay pasa ushacaptinpis nogacaycäshäpä. Yacunaypanörä naupächocawayta munagcunaga naupächömiimayyagpis cawayangapä. Naupächocawayänanpäga manami imatapispägayangasu. 7Wanuyashganyagpismunashgäno cawagcunami say cawaytachasquiyangapä. Paycunapa Diosninminoga cashäpä. Y paycunaga nogapawamräcunanami cayangapä. 8Nogapitapengacogcuna, mana yäracamagcuna,chiquicogcuna, wanusicogcuna,chïnäcur waynäcur puricogcuna,brüjucuna, ïdulucunata adoragcuna y

20 21

Page 525: Quechua  huamalies bible - new testament

525

f 21.16 Juan guelgashgan wisan lëwaypa tupunanpa trucanga runacuna tupuyag estadionishgan tupucunawanmi. Juc estadioga 185 metrumi cargan. Saymi 12,000 estadioga 444lëwa cargan. g 21.17 Pachac chuscu chunca chuscu (144) cucushga sogta chunca pisga (65)metrumi cargan.

lulacogcunapis lapanmi bunyaypabunyar rupaycag in ernuman gaycushcayangapä. Saychömi imayyagpisnacayangapä.”

Mushog Jerusalénimano cananpä cashgan

9Nircurnami juc ángil nogamanshamorgan. Say angelga tacshatazuncunawan castïgucunata apamogganchis angilcunapita jucninmi cargan.Chaycamurmi say ángil nimargan: “Acuaywashun Jesucristutachasquicogcunata ricasinäpä.Paycunaga Jesuswan casarananpä cagjipashnömi caycäyan.” 10Saymi sayángil pushamargan jatun puntajananman. Say puntapitami SantuEspíritu ricasimargan mushog Jerusalénmarca Tayta Diospa naupanpitauraycämogta.

11Say marcami Tayta Diospachipipiyninwan cuyaylapä jaspe ruminochipipergan. Saynöpis vidriunömiricacargan. 12Say marcatami tumaypajatuncaray altu murälla saparargan. Saymurällami cargan chunca ishcay (12)puncuyog. Cada puncuchömi juc ángilcargan. Saynöpis cada puncuchömi jucjuti guelgarargan. Say juticuna cayarganJacobpa surincunapa jutincunami. 13Saychunca ishcay puncucunaga manami juclädulachösu cargan, sinöga chuscunläducho quimsa quimsami cargan. 14Saymarcacho caycag murällapacimientunchömi cargan chunca ishcayrumicuna. Cada rumicunachömi juc jutiguelgaraycargan. Say juticuna cayarganJesucristupa chunca ishcayapostolnincunapa jutincunami.

15Nogawan caycag angilmi goripitarurash värata aptacurcur aywargan saymarcapa puncuncunata y murällantapistupumunanpä. 16Say marcapagaaltunpis, anchunpis y largunpisiwal-lami cargan. Sayta ángil tupuptinsay marca cargan chunca ishcaywaranga (12,000) estadiumi.f17Nircurna tuporgan murällanpaanchunta. Tupuptinmi anchun carganpachac chuscu chunca chuscu (144)cucush.g

18Say murällaga jaspe rumicunawanpergashmi cargan. Marcaga goripitamividriuno luchuc cargan. 19Saymurällapa cimientonga chunca ishcay(12) cuyaylapä rumicunawan pergashmicargan.

Punta cagmi cargan jaspe rumi,ishcay cagmi cargan za ro rumi,quimsa cagmi cargan ágata rumi,chuscu cagmi cargan esmeralda

rumi,20 pisga cagmi cargan ónice rumi,

sogta cagmi cargan cornalina rumi,ganchis cagmi cargan crisólito rumi,puwag cagmi cargan berilo rumi,isgun cagmi cargan topacio rumi,chunca cagmi cargan crisoprasa

rumi,chunca juc cagmi cargan jacinto

rumiy chunca ishcay cagnami cargan

amatista rumi.21Say murällapa puncuncunami

cayargan cada ünun juc perlaspitarurash. Say marcapa jatun cag cällinmicargan chipipiycag goripita rurash.22Say marcachöga templuta manamiricargäsu. Templo cananpa trucanga

21

Page 526: Quechua  huamalies bible - new testament

526

munayyog Tayta Dios y surinJesucristumi templo caycan. 23Saymarcata quiquin Tayta Dios y Jesucristoasicyapaptinmi intipis ni quilapiscanganasu. 24Say acsilami lapan salvashrunacunata may-saymanpisasicyapanga. Tayta Diospa maquinchocar cushicuyashpanmi lapan reycunapiscuyaylapä riquëzancunata saymanapayangapä. 25Say marcacho pasa manasacaptinmi imaypis puncuncunatawichgayangasu. 26May-saypitapisrunacuna say marcamanmi apayangariquëzancunata. 27Saymanga imaypismanami yaycuyangasu jusasapacuna,pengacuypä lutanta ruragcuna nilulacogcunapis. Saymanga yaycuyangalibro de la vïdacho jutincuna apuntashcagcunalami.

22 1Saypitanami ángilricasimargan imayyagpis

cawasicog chuya mayuta. Say mayogayargaycämorgan Tayta Dios y Jesucristojamaraycashgan trönun jawanpitami.2Jatun cag cällipa chaupinpami saymayu päsargan. Say mayupacuchuncunachömi imayyagpiscawasicog jachacuna cayargan. Sayjachacunami cada quila wayuyargan.Saymi wayushgancunata cada quilacosechayag micuyänanpä.Raprancunanami lapan naciónrunacunapä jampi cargan pipis managueshyananpä.

3Say marcachöga jusalicuy manacaptin manami pipis nacanganasu.Tayta Dioswan Jesucristupis saymarcacho cag runacunawanmi imaypiscayangapä. Saymi Tayta Diostaimayyagpis adorayangapä. 4SaychömiTayta Diosta lapanpis reguiyangapä.Paycunapa urcuncunachömi TaytaDiospa jutinpis guelgaranga. 5Saychögapasapis mananami sacanganasu. TaytaDios chipipiyninwan saycho

asicyaptinmi intipis canganasu ni imaacsitapis runacuna nistäyanganasu.Saycho tagcunaga Tayta Diospanaupancho car imayyagpis cushishmicawayangapä.

Jesucristo cutimunanpäna cashgan6Saymi ángil nimargan: “Lapan

wilacushgäcunaga cumplinanpänamicaycan. Profëtancunata tantyaseg TaytaDiosmi nogata cachamash päsananpänacagcunata wilanäpä.”

7Saynöpis Jesucristo caynömi nin:“Shamunäpänami caycä. Saymi caylibrucho guelgaraycagta cäsucogcunagaTayta Diospa naupanman charcushicuyangapä.”

8Noga Juanmi cay libruchoguelgaraycagcunata ricashcä ywiyashcäpis. Saymi lapanta ricasimagangilpa puntanman gongurpacuycorgäadoranäpä. 9Saymi say ángil nimargan:“¡Nogataga ama adoramaysu! TaytaDiosninsipa profëtan mayiquicunanöla yguelgashgayquicunatachasquicogcunanölami nogapis TaytaDios munashganta ruragla caycä. TaytaDiosnilansita adorayga.”

10Mastapis caynömi nimargan: “Cayguelgashgayqui libruta ama pacaysu,sinöga may-saymanpis apasiy lapanrunacuna liyiyänanpä. Cayguelgashgayquicunagacumplinanpänami caycan. 11Jusalicurcawag runacunaga jusalicur cawayäsun.Fiyu runacunaga jina yupis cacuyäsun.Ali runacunaga alita rurar cawacuyäsun.Dios munashganno cawagcunaga TaytaDios munashganno cawayäsun.”

12Jesucristo caynömi nin: “Nogagashamunäpänami caycä. Shamurmi lapanrunacunata rurashgan-tupu juzgashäpä.Ali ruragcunataga premiuta goshä.Mana ali ruragcunatami isangain ernuman gaycushäpä. 13Cay pasata

21 22

Page 527: Quechua  huamalies bible - new testament

527

manarä camarpis maynami caycargä.Saynölami cay pasa ushacaptinpiscaycäshäpä.”

14Cushishmi cayanga Jesucristutachasquicur jusancunata cacharegcunaga.Jusalicushgancunapita perdonash carmimushog Jerusalenman yaycuyangapä.Saychömi imayyagpis cawasicogjachapa wayuyninta micuyangapä.15Say marcamanga manamiyaycuyangasu Tayta Diosta manacäsucogcunaga, brüjucunaga, chïnäcurwaynäcur puricogcunaga, runa mayintawanusegcunaga, ïdulucunataadoragcunaga y lapan jusalicogcunapis.

16Jesucristumi nin: “Nogami angilnëtacachamushcä yäracamagcunata imapispäsananpä cagcunata musyasinäpä.Nogaga rey Davidpa castanmi caycä.Saynöpis warag goyllarnömi caycä.”

17Santu Espiritupis y Jesucristutachasquicogcunapis: “¡Juclacuticamuyna, Taytay!” nicäyan. Caylibrucho guelgashgancunataliyimushganta wiyagcunapis saynöla:“Cutimuyna, Taytay” niyäsun.Yacunaypanörä Diospa naupancho

cawayta munagcunaga Jesucristutachasquicuyäsun. Diospa naupanchocawayänanpäga manami imatapispägayangapäsu.

18Cay librucho guelgaraycashgantawiyagcuna shumag tantyacuyäsun.Mayganpis cay guelgarashgancunamanyarpaynincunata yapag cagtaga TaytaDios yupami castigangapä. Caylibrucho runacuna nacayänanpäcashganta guelgarashgannömi sayrunacuna nacayangapä. 19Cay libruchoguelgaraycagta juc yachasicuylatapisjorguptenga Tayta Diosninsimi jutintalibro de la vïdapita börranganaupanman mana chänanpä. Saynöpismushog Jerusalenman mana yaycurimayyagpis cawasicog jachapawayuyninta manami miconganasu.

20Cay libruta guelganäpä tantyasimagJesucristo caynömi nin: “Nogagashamunäpänami caycä.”

Sayno niptinmi: “¡Nishgayquinölajuclana shacalämuy, Señor Jesús!” nicä.

21Señorninsi Jesucristo lapayquitaimaypis yanapaycuyäläshunqui.[Amén.]

22

Page 528: Quechua  huamalies bible - new testament

528APOCALIPSIS

Page 529: Quechua  huamalies bible - new testament

529

AbrahamAbrahamga Tayta Diosman yäracog

unay runami cargan. Warmin Saragolog captinmi wamrancunacayargansu. Ishcanpis chachanacaycäyaptinmi Tayta Dios promitirnergan: “Suriquipita miragcunayupaytapis mana atipaypämicayanga”. Sayno niptinmi Abrahamgaauquinna caycarpis criyergan TaytaDios promitishgannöla cumplinanpäcashganta. Saymi Tayta Diospromitishgannöla Abrahampa surinIsaac yurergan warmin Saracho.Isaacpa surincunanami cayarganEsaüwan Jacob. Jacobpa surincunamicayargan chunca ishcay (12).Paycunapa surincunami cayargansaysica. Saynöpami Abrahampitamiragcuna juc nación ricacuyash.Abrahampita miragcunami Israelrunacuna caycäyan. Abrahampitamasta musyanayquipä liyinquiGénesis capítulo 12-pita 25-yag.Hechos 7.2–8; Romanos 4.1–22

AdulterioAdulterioga majayog caycar jucpa

majanwan punushganmi caycan.San Mateo 5.27–28; Romanos 13.13

AgripaAgripaga apóstol Santiaguta

wanuseg cag Herodispa surinmicargan. Agripaga Romacho mandagemperador Claudiupa maquinchocaycarmi estudiunta ushargan.

Chunca ganchis (17) watayogcaycaptinmi taytan wanorgan.Saypitami emperador Claudiochurargan “Calcis” nishgan juctacshala provinciacho mandag reycananpä. Saypitanami más waquinprovinciacunapäpis mandag reycargan.

Judea provinciacho Porcio-Festomandag cayman yaycuptinmi paytafelicitag Agripa aywargan. SaychömiAgripata y más waquinautoridäcunatapis apóstol Pablowilargan imanöpa Jesucristutachasquicushgantapis. Agripapitamasta musyanayquipä liyinqui página532-cho Herodispita tantyasicuyta.Hechos 25.13-pita 26.32-yag

AltarAltarga manami púlpito cashgan

patacsu caycan. Saypa trucangaaltarcunaga rumiwan pergash,guerupita ruraycur jananpa y rurinpabroncita lagash, y goripita rurashmicargan. Altarcuna jananchömi cüracunauywacunata pishtarcur rupasiyag TaytaDiosta agradëcicunanpä y runacunajusanpita perdonash cayänanpäpis.Saynölami templo rurincho goripitarurashgan tacsha altarpis cargan. Sayjananchömi cüracuna inciensutarupasiyag. Tayta Diosta mana cäsucogrunacunapis altarcunata rurayagmiïdulucunata adorayänanpä. Altarpitamasta musyanayquipä liyinqui

Waquin palabrata tantyanansipä tantyasicuycuna

Page 530: Quechua  huamalies bible - new testament

530

Deuteronomio 27.5–6; Éxodo 27.1–8;38.1–7; Éxodo 30.1–10; 2 Crónicas 4.1;2 Reyes 16.10–16. Saynöpis liyinquiinciensupita y cürapitatantyasicuycunata.Hebreos 9.4; 10.11

ÁngilÁngil ninanga griego idiömacho

“wilacog” ninanmi. Manami runacunayarpäyashgannösu wamracunawanushpan angilman ticrayan. Saypatrucanga Tayta Diosninsi angilcunatacamargan cay pasata manarä camarpay munashganta rurayänanpämi.Angilcunaga manami imaypiswanuyansu. Tayta Diospa naupanchocarmi paycunaga imaypis paytaalabaycäyan.

Yarpashganta pitapis musyasiytamunarga angilcunatami Tayta Diosunay cachamorgan. Saynömi virgenMariamanpis juc angilta cachamorganJesusta gueshyacunanpä cashgantawilananpä.San Mateo 1.20–24; San Lucas 1.26–38

ApóstolApóstol ninanga “Wilacunanpä

cachashgan runa” ninanmi.Apostolcunata Jesucristo acrarcurmicachargan may-saymanpis aywarwilacuyninta wilacuyänanpä. Sayacrashgan apostolcunaga carganchunca ishcaymi (12). Apostolcunapajutincunata musyanayquipägaliyinqui San Lucas 6.13–16. Jesucristowanushganpita cawarircamurmiPablutapis yuriparcur churarganapóstol cananpä.San Marcos 3.14; 1 Corintios 9.1–2

ArcaArcaga jatuncaray asca cuartuyog

büquimi cargan, campo deportïvupitamás jatun. Tayta Diosninsi niptinmiarcata Noé rurargan. Say arcamanmiTayta Dios nishganno Noé, warmin,

surincuna y lumsuynincuna y tucuy castauywacunapis yaycuyargan diluviupitasalvacuyänanpä. Noé rurashgan arcapitamasta musyanayquipä liyinqui Génesis6.9—9.17. Saynöpis liyinqui diluviupitatantyasicuyta.1 Pedro 3.19

ArtemisaArtemisaga ïdulupa jutinmi cargan.

Unayga waquin runacunayarpäyargan Artemisa diosnincashganta. Saymi alabashpanadorayag. Efeso marcachömi ciëlupitashicwamushgan rumi tacyashganchoArtemisapä jatuncaray templutasharcasiyargan. Say templonga tucuycasta aläjawan adornashmi cargan.Hechos 19.23–41

BüquiBüquega yacu jananpa purinanpä

tablapita rurash jatuncaray artësanömicaycan. Büquicunawanga runacunapuriyan lamarpa y jatusaggochacunapapis. Sayno purinpescäducunata sariyänanpä y juclämarcacunaman aywayänanpämi. Saywisan gueruta cruztano ruraycur büquichoichisergan. Say cruzmanmi racta tëlataishcan esquïnancunata watargan. Ura cagesquïnantanami büquiman watarganvientuptin saylawanna aywayänanpä.San Lucas 8.22–25; Hechos 27.17

CamëlloCamëlloga jatuncaray uywami

caycan. Camëllucunataga runacunaashmayan viäjipa aywargacargacunanpä y muntacunanpäpis.Saynöpis camëllupa milwantapuscarcur awayagmi. Camëllupamilwanpitami Juan Bautistapamödanan cargan.San Mateo 3.4; San Marcos 10.25

CeloteCelote nishgan runacunaga waquin

Israel runacunami cayargan.

Palabrapita tantyasicuycuna

Page 531: Quechua  huamalies bible - new testament

531

Paycunami Romäno autoridäcunataIsrael nacionpita garguytamunayashpan contran sharcuyargan.Saymi Celote runacuna Israelnacioncho puriyag Romänoautoridäcunata wanusir. Jesucristupaapostolnin Simonpis apóstol cananpämanarä acraptin Celote runamicargan.San Lucas 6.15

CruzRoma autoridäcunami cruzman

clävaypa o wataypa wanusiyagjusayog jäpa runacunata y Romanacionpa contran sharcogcunatapis.Runacuna cruzcho manami raslasuwanuyag, sinöga ishcay o quimsajunagtarämi nacayag wanuyänanpä.Waquin runacunaga puwagjunagtarämi wanuyag. Saymi raslawanunanpäga avëcis chancantapaquiyag. Chancantapaquircuptinnami imamanpisichicuyta mana camäpacushpanjämaysaypa wanog.San Juan 18.32

Cuerpo señalacuyCuerpo señalacuyga olgu cagcuna

chiulacunanpa punta saparag garantarutuymi. Israel runacunami Tayta Diosnishgannöla cuerpunta señalayanAbrahamwan conträto rurayashgantayarpar. Saymi olgu wamracunatayurishganpita puwag (8) junagyogcaycaptin cuerpunta señalayag. Israelrunacunaga cananyagpis saynölamiruraycäyan. Saytami castellänucho“circuncisión” niyan. Saypita mastamusyanayquipä liyinqui Génesis 17.9–14;Colosenses 2.11; 1 Corintios 7.18–20.San Juan 7.22; Hechos 7.8

CüraIsrael cüracunaga templucho Tayta

Diosta sirvegcunami cayargan.Paycunaga cayargan Leví

castalapitami. Templupa patiunaltarchömi uywacunata rupasiyagrunacunapa jusancunata Tayta Diosperdonananpä. Saynöpis inciensutatemplo rurincho rupasir Tayta Diostamanacuyag. Saynöpis cüracunarämiricayargan pipis lepra gueshyapitaaliyashganta o mana aliyashgantapisninanpä. Saynölami cüracunadiezmuta y ofrendacunatapischasquiyag.San Marcos 1.44; San Lucas 1.8–10

Davidpa castanDavidga cargan Belén marcapita

Israel runami. Paytami Tayta Diosacrargan Israel nacioncho mandag reycananpä. Rey Davidpa castanpitasalvacog Cristo yurinanpämi unayprofëtacuna guelgayargan. SaymiDavid cawashganpita waranga (1,000)wata päsarcuptin say profëtacunaniyashgannöla Davidpa castanpitaJesucristo yurergan. Paytami “ReyDavidpa castan” niyag.

Davidpa castanpita salvacog Cristoyurinanpä cashganpita mastamusyanayquipä liyinqui2 Samuel 7.12–16; Isaías 9.6–7;Jeremías 23.5–6.San Mateo 9.27; 21.9

DiabloDiabloga Satanaspa jucag jutinmi

caycan. Diablupita musyanayquipäliyinqui Satanaspita tantyasicuyta.

DiscípuluDiscïpuloga yachag runawan purir

yachacog runami caycan. Jesuswanpisdiscïpuluncuna puriyargan payyachasishgancunatayachacuyänanpämi. Paypitayachacush captinmi “Jesuspadiscïpulun” niyargan. Saynömi JuanBautistapa y fariseucunapapisdiscïpuluncuna cayargan.San Mateo 4.19; 9.14

Palabrapita tantyasicuycuna

Page 532: Quechua  huamalies bible - new testament

532

Emperador CésarEmperador Cesarga Roma nacioncho

segaypa munayyog reymi cargan.Cesarga Romapita-pasami ascanacioncunata mandargan. Jesucristoyurishgan wisan emperador caycarganAugusto Cesarmi (San Lucas 2.1).Paymi Herodista churargan Israelnacioncho rey cananpä. AugustoCesartami trucargan Tiberio César.Tiberio César emperador cargan JuanBautista wilacunan wisanmi(San Lucas 3.1). Tiberio Cesartanamitrucargan Calígula César. Paytanamitrucargan Claudio César. ClaudioCésar emperador caycaptinmi apóstolPablo wilacur purergan (Hechos 11.28;18.1). Claudio Cesartanami trucarganNerón César. Nerón César emperadorcaycaptinmi apóstol Pablo Romachowanorgan.San Juan 19.12

FaraónFaraonga manami runapa jutinsu

cargan, sinöga Egipto nacionpamandagninmi cargan. Juc faraónwanuptin juc runana mandagyaycuptin faraón niyag. SaynölamiRomacho mandagcuna cayarganemperador y Perucho mandagcunacayargan Inca. Egipto nacionchoquimsa waranga (3,000) watacunamifaraoncuna mandayargan.

Hechos libruta liyirmi musyansi Josécawashgan wisan y Moisés cawashganwisanpis Egipto nacioncho faraoncunacayashganta. José cawashgan wisanfaraonga cargan Apo s jutiyog runa.Moisés yurishgan wisannami faraóncargan ishcay cag Remeses jutiyogruna. Israel runacuna Egiptuchoashmay cashganpita yargamushganwisannami faraón cargan punta cagMenepta jutiyog runa.Hechos 7.9–29; 9.17

Fariseo runaJesucristo cay pasacho cawanan

wisanmi waquin Israel runacunacayargan fariseo runacuna. Fariseocayta munagcunaga Moisésguelgashgan leycunata lapantarämiyachacuyargan. Saynöpis Israelrunacunapa costumbrincunatacumpliyag. Say runacunatami“fariseo” niyag. Sayno carpisali-tucushpan runa mayinta manamicuyapäyargansu.San Mateo 16.1,6,11–12

FélixFélixga Roma nacionpitami cargan.

Romacho emperador Claudiumi paytaJudea provinciaman mandag cananpächurargan. Félixmi apóstol Pabloprësu captin jusaynag cashgantatantyarpis wichgaräserganpäganantarä munar. Félix mana alimandag captinmi Romamanemperador Nerón gayasergan juzgashcananpä. Mandag caypita paytajorgurnami Porcio-Festuna trucanchurargan.Hechos 23.24; 24.2–27

Griego idiömaApóstol Pablo purinan wisanmi

griego idiömata asca nacionchoparlayag. Sayno captinmi MushogTestamentuta guelgayargan griegoidiömacho.Hechos 6.1

HadesHadisga jusalancho wanog

runacunapa alman caycashganmicaycan. Jesucristo cutimurwanogcunata cawarircasimurmiHadischo cagcunata juzgarin ernuman gaycongapä.San Lucas 16.23

Hebreo idiömaHebreo idiömaga unay Israel

runacunapa idiömanmi cargan. Saymi

Palabrapita tantyasicuycuna

Page 533: Quechua  huamalies bible - new testament

533

say idiömacho Naupa cagTestamentuta guelgayargan.Jesucristo cawashgan wisanga Israelnacioncho manami hebreoidiömalatasu parlayag, sinögaparlayag arameo idiömata y griegoidiömatapis. Cananpis Israelnacioncho hebreo idiömataparlayanmi.Hechos 6.1; 21.40

HerodesJesucristo yurishgan wisanmi

Herodes mandag rey cargan Israelnacioncho (San Mateo 2). Reycananpämi emperador César paytachurargan. Herodes wanuptinnamisurin Antipas mandag cargan Galileay Perea provinciacunacho. Herodescasta captinmi paytapis Herodesniyag. Antipasmi Juan Bautistapaumanta rogusergan(San Mateo 14.1–12). Saynöpis Israelautoridäcuna Jesucristutawanusinanpä sarir paypanaupanmanmi pushayargan.Saychömi asipänan cash quiquinpasotänanta aylupargan(San Lucas 23.8–12). Nircurmigobernador Pilätuman cutisergan.

Saypitanami Herodispa wilcanAgripa yaycorgan mandag reycananpä. Paytapis Herodes castacaptinmi Herodes niyag. PaymiJesucristupa apostolnin Santiagutawanusergan (Hechos 12.1,2). ApóstolPedrutapis wanusiyta munarmicarcilman wichgasergan(Hechos 12.3). Agripa cag Herodismiwanorgan curu ushaypa(Hechos 12.19–23).

Agripa jutiyog Herodes wanuptinmisurinna yaycorgan mandag cananpä.Paypa jutinpis cargan Agripami.Paypita masta musyanayquipäliyinqui Agripapita tantyasicuyta.

ÍdoloÏdulucunaga goripita, guellaypita,

rumipita o guerupita rurashmi cargan.Waquin ídolo cargan runano ywaquinnami cargan uywano. TaytaDiosninsita manacunanpa trucangawaquin runacuna ïdulucunatamimanacuyag. Say manacog runacunagayarpäyargan ïdulupa jutincho uywatapishtaptin ídolo más yanapänanpäcashgantami. Pishtarcurmi say aysatamicuyag ïdulupa jutincho estatarurar.Hechos 7.41; 1 Corintios 8.1

Impuesto cobragImpuesto cobragcunaga marca

mayincunata cobrag runacunamicayargan. Say cobrashgan guellaytami“impuesto” niyag. Jesucristocawashgan wisan Israel runacunaRoma nacionpa munayninchömicargan. Saymi Roma autoridäcunaIsrael runacunata contratayarganmarca mayinta impuestutacobrayänanpä. Impuestuta pägaytamana munag cagcunataga Romasoldäducunawanmi amälas cobrayag.Saymi impuesto cobragcunataga Israelmarca mayincuna yupa chiquir“jusasapacuna” niyag. Discïpuluncananpä Jesucristo manarä gayaptinMateupis impuesto cobragmi cargan.San Mateo 9.9; San Lucas 15.1

IslaIslaga lamar chaupincho jatuncaray

saqui alpami caycan. Waquinislacunachöga marcacunapiscaycäyanmi. Say islacunamanmiapóstol Pablo büquiwan charganJesucristupa ali wilacuynintawilacunanpä.Hechos 21.1

Israel runacunaIsrael runacunaga Abrahampa

wilcan Jacobpita miragcunami

Palabrapita tantyasicuycuna

Page 534: Quechua  huamalies bible - new testament

534

caycäyan. Abrahampa wilcan Jacobpajucag jutinmi cargan Israel. Saymipaypita miragcunaga Israel runacunacaycäyan.

Israel runacunawanmi TaytaDiosninsi conträtuta rurarganyanapänanpä. Saymimandamientuncunata Moisestaentregargan Israel runacunatatantyasinanpä. Jesucristupis Israelrunami cargan. Israel runacunapitamasta musyanayquipä liyinquiAbrahampita tantyasicuyta.Hechos 10.28; Romanos 3.2

JesucristoJesucristo jutega ishcay

palabrapitami shuntacash caycan. Saypalabracunaga caycäyan “Jesús” y“Cristo”. Cristoga manami jutisucargan, sinöga “Tayta Dioscachamushgan salvacog runa”ninanmi. Jesusmi isanga jutin cargan.“Jesús” ninanga “Runacunata salvan”ninanmi. Jesuspa maman say jutitapayta churapargan ángilnishgannölami. Israel nacioncho saywisan asca runacunami Jesús jutiyogcargan.San Mateo 27.16; San Lucas 1.31

Lepra gueshyaLepra gueshyaga gueri yupa

mirarmi cuerputa ushag. Israelnacioncho lepra gueshyawangueshyagcunaga marcapitajuclächömi pitapis mana jogunanpätäcuyag. Saynöpis runacunapaycunata manami yataylapisyataycogsu. Lepra gueshyapita mastamusyanayquipä liyinquiLevítico capítulo 13 y 14-ta.San Marcos 1.40–43

Levadüraynag Tantata Micunan esta

Mushog Testamentuta guelgashganwisan Levadüraynag Tantata Micunan

esta y Pascuapis juc estalamanjuclasashmi cargan. Say estachömilevadüraynaglata tantata micuyargan.Say estata rurayargan puwagjunagnintinmi. Levadüraynag tantatamicur yarpäyargan Egipto nacionpitaunay Israel mayincunata Tayta Diosjorgamushgantami. Mastamusyanayquipä liyinqui Pascuapitatantyasicuyta y Éxodo 12.14–20.San Lucas 22.1

ManáManäga runtu tamya-nirag yurag

micuymi cargan. Say micuytamisunyag saqui jircacho Israelrunacunata Tayta Dios puestuparganEgiptupita yarguptin. Israelrunacunaga chuscu chunca (40)watami say micuyta micuyargan.Manätami agarcur ancaypapistantaypapis micuyag. Maná micuypitamasta musyanayquipä liyinquiÉxodo 16; Números 11.4–9.San Juan 6.31

Moisés guelgashgan leycunaMoisestami Tayta Dios nergan Israel

runacunata Egipto nacioncho ashmaycaycashganpita jorgamunanpä.Saypita jorgarcamurmi Israelrunacunata pushargan Sinaí jircachaquinman. Sayman chaycuyaptinmiSinaí jircaman wisänanpä MoisestaTayta Diosninsi nergan. Saymanwisarcuptinmi mandamientuncunataTayta Diosninsi entregargan. Saynöpisasca leycunatami payta tantyaserganguelgananpä. Saymandamientucunata y leycunatamiIsrael runacunata Moiséstantyasergan. Moisés guelgashganlibrucuna caycäyan Génesis, Éxodo,Levítico, Números y Deuteronomio.Say librucunachömi Tayta Diospamandamientuncuna y leynincunapisguelgaraycäyan.

Palabrapita tantyasicuycuna

Page 535: Quechua  huamalies bible - new testament

535

PascuaPascuata cada wata Jerusalencho

Israel runacuna rurayag Egiptonacionpita unay Israel mayincunataTayta Dios jorgamushgantayarpäyarmi. Saynöpis yarpäyarganTayta Dios Egipto nacionpa päsarEgipto runacunapa guechpa cag olgusurincunata wanusishgantami.Mushog Testamentuta guelgashganwisan Pascua y Levadüraynag TantataMicunan estapis juc estalamanjuclasashmi cargan. Puwag junagmisay estata rurayag. Waquinwatacuna say estata rurayag marzoquila ushanancho y waquinwatacunanami rurayag abril quilagalaycunancho.

Say aniversarioga jatun estamicargan. Moisés guelgashganleycunacho guelgaraycan lapan olgucagcunaga chunca ishcay (12)watayog cashganpita janaman sayaniversariuman aywayänanpä.Warmicunapis say aniversariumanaywayagmi. Jerusalenman chaycurmicarnishta rantiyag. Rantishganpitapisga junagtanami templumanaywayag rantishgan carnishtapishtayänanpä. Pishtaptinmi yawartacüracuna shuntag altarmansagsupäyänanpä. Rurunta ywirantanami shuntag altar jananchorupasinanpä. Templupitacutiycurnami carnishta cancarcurlevadüraynag tantalantawan micuyag.Micuyänanpämi yurag mödanatalapan jaticuyag. Saynöpis saychomicur parlayag Egiptupita unay Israelmayincunata Tayta Diosjorgamushganta. Pascuapita mastamusyanayquipä liyinquiÉxodo 12.1–28;Deuteronomio 16.1–8.San Marcos 14.12; 1 Corintios 5.7

Pentecostés estaPentecostés nishgan estata

rurayag mayo quila ushaymi. Sayestata rurargan Pascua

ushashganpita pisga chunca (50)junagtarämi. Say estata rurayagcosëchan cashganpita TaytaDiosninsita agradëcicuyashpanmi.Say estapita masta musyanayquipäliyinqui Levítico 23.15–16;Deuteronomio 16.9–12. SaychoPentecostés estapa jutin caycan“Fiesta de las Semanas.”Hechos 2.1–4

Poncio-PilatoPoncio-Pilätoga Judea

provinciachömi mandag cargan.Saycho mandag cananpämiRomacho mandag emperadorchurargan. Saycho mandag carmimunayyog cargan emperadorpacontran pitapis sharcogcunatawanusiyänanpä. Wanusinanpämunayyog captinmi Israelautoridäcuna PilätumanräJesucristuta apargan Romasoldäducuna cruci caypawanusinanpä. Saymi Jesucristojusaynag captinpis Israelautoridäcuna manacuyashgannölasoldäducuna cruci cayargan.Hechos 4.27

Porcio-FestoPorcio-Festoga Judea provinciacho

mandagmi cargan. Paytami Romachoemperador Claudio Félixpa trucanchurargan mandag cananpä. Festumiapóstol Pablo manacushgannoRomaman payta apasergan saychoemperador juzgananpä.Hechos 24.27; 25.12

ProfëtaUnayga Tayta Diosninsimi

waquin runacunata ywarmicunatapis acrag wilacuyninta

Palabrapita tantyasicuycuna

Page 536: Quechua  huamalies bible - new testament

536

wilacunanpä. Say wilacogrunacunatami “Diospa wilacogninprofëta” niyag. Tayta Diospawilacognin profëta cargan Moisés,Isaías, Joel, Jeremías y máswaquinpis.San Marcos 1.2; San Juan 4.37,38;Hechos 3.21

RomaJesucristo cawanan wisan Roma

marcacho tag mandag emperadorasca nacioncunatamimunaynincho sararargan. SaymiIsrael nacionmanpissoldäduncunata cacharmunayninman churargan. Saynocaptinmi paycunata Israelrunacuna chiquiyargan. Romapitamasta musyanayquipä liyinquiemperadorpita tantyasicuyta.San Juan 11.48; Hechos 22.25

Runapa jutinpa nümerunBibliata guelgayashgan wisanga

nümerucunata guelgayänanpatrucanga letracunalatami guelgayag.Saymi 1-ta guelgananpa trucanga “a”letrata guelgayag. 2-taguelgananpäga “b” letratanaguelgayag. Saynölami waquinnümerucunapäpis guelgayag. Saymicada letrapa nümerun cargan. Saytatantyanayquipä cuadruchoguelgaraycan. Isanga manaminogansipa letransicunawannösuMushog Testamentuta guelgayargan,sinöga griego letracunawanmi. Saymigriego letra cuadruchoguelgaränanpa trucanga nogansipaletransicunacho griego letracunapatrucan guelgaraycan. 90-pä y 900-pägriëgucho letra captinpis sayletracunapa trucan nogansipaletransicho manami cansu. Saymi90-pa y 900-pa cuadruncunachoimapis guelgaransu.

1 a 60 x2 b 70 o3 g 80 p4 d 905 e 100 r6 f 200 s7 z 300 t8 400 u9 th 500 ph

10 i 600 ch20 k 700 ps30 l 80040 m 90050 n 1000 /a

Saynöpis runapa jutinpanümerunpis carganmi. Jutinpanümerunta musyananpäga cadaletrapa nümerunta apuntarcursumayag. Say sumashganmi carganjutinpa nümerun. Jesucristupa jutinpanümeronga 888-mi caycan. Paypajutenga griëgucho guelgaraycan

-mi. Saymi jutinpa nümeruntajorgunsi cayno: I = 10. = 8.S = 200. O = 70. U = 400. S = 200.Saymi 10+8+200+70+400+200 = 888. Apocalipsis 13.17,18-chömiparlaycan anticristupa jutinpanümerunpä. Say nümeronga caycansogta pachac sogta chunca sogtami(666).Apocalipsis 13.17

Sábado jamay junagIsrael runacunawan conträtuta

rurashpanmi Tayta Dios nergansemänacho juc junag jamayänanpä.Say junäga cargan säbadumi. SaymiIsrael runacuna say junag imaaruytapis cachaycur Tayta Diosta

Palabrapita tantyasicuycuna

Page 537: Quechua  huamalies bible - new testament

537

alabayag. Sayno captinmi waquinIsrael runacuna yarpäyargangueshyagcunatapis say junagchomana aliyäsinanpä cashganta. Saymisábado jamay junagcho runacunataJesucristo aliyäsiptin paycunarabiacuyargan. Sábado jamayjunagpita masta musyanayquipäliyinqui Éxodo 20.8–11;San Lucas 6.1–11;Colosenses 2.16–17.San Juan 5.9,10

Saduceo runaJesucristo cay pasacho cawanan

wisanmi waquin runacuna yarpäyagMoisés guelgashgancunala TaytaDiospa yachasicuynin cashganta. Sayrunacunatami “saduceo” niyag.Paycunaga manami criyiyargansurunacuna wanuyashganpitacawarimunanpä cashganta ni almancashganta ni angilcunacayashgantapis. Saduceucunaga másrïcu cag runacunami cargan. Fariseorunacunapitaga paycuna másmunayyogmi cargan.San Lucas 20.27–40

Samaria runaSamaria runacunaga Samaria

provinciacho tag runacunami. Sayprovincia cargan Israel nacionpachaupinchömi. Israel runacunaJerusalencho Diosta adorananpäniptinpis Samaria runacunaganiyargan Samariacho caycag Gerezimjircachörä Tayta Diosta adorananpäcashgantami. Sayno yarparmi Israelrunacunawan chiquinacuyag.San Juan 4.9,20

SatanásSatanasga supaycunapa

mandagninmi caycan. JuclaylamiSatanasga. Payga Tayta Diosninsipacontranmi caycan. Juicio

nalchönami Satanasta Tayta

Diosninsi in ernuman gaycongaimayyagpis saycho rupar nacananpä.Satanaspa waquin jutincuna caycäyandiablo y Beelzebumi. Imatarurashgantapis musyanayquipäliyinqui supaypita tantyasicuyta.San Marcos 1.13; Hechos 13.10;2 Corintios 4.4

SepultüraUnay rïcu runacunaga gagata

uchcurcurmi ruricho cuartutanorurayag. Say uchcuchömi patactarurayag ayata sutananpä. Nircurmijatuncaray rumita apayag puncuntasapayänanpä. Aya ismurcuptinnamituluncunata shuntarcur urpumanwinayag. Say uchcushgantami“sepultüra” niyan. Saynosepultüramanmi Jesucristupaayantapis sutayargan.San Marcos 15.46; San Juan 11.38

SinagogaMaychöpis Israel runacuna

täyashgan cagchömi iglesiantasharcasiyag. Saychömi shuntacäyagTayta Diosta manacuyänanpä yDiospa palabrantayachacuyänanpäpis. Saychömisesioncunatapis rurayag ywamracunapis liyiyta yachacuyag.Say iglesiatami castellänucho“sinagoga” niyan.San Marcos 1.21; San Juan 9.34;Hechos 15.21

SupaycunaSupaycunaga Tayta Diosta mana

cäsucog angilcunami caycäyan.Paycunami Satanaspa mandunta rurarrunacunata jusalicaycäsiyan. Saynöpisrunata gueshyasiyan, löcuyäsiyan,runacunata chiquinacayäsin yyarpayninta pantacäsiyan TaytaDiospa ali wilacuyninta manatantyayänanpä. Supaycunapamandagnenga Satanasmi caycan.

Palabrapita tantyasicuycuna

Page 538: Quechua  huamalies bible - new testament

538

Masta musyanayquipä liyinquiSatanaspita tantyasicuyta.San Marcos 1.23–26; San Mateo 12.43–45

TabernáculoTabernáculo nishganga

tolducunawan rurash templumicargan. Toldërapita rurash captinmiIsrael runacuna jucläpa aywargapascarcur apayag. Maymanpis chargasay tabernäculuta sharcasiyag TaytaDiosninsita saycho manacuralabayänanpä. Tabernáculo imanocashganta musyanayquipä liyinquiHebreos 9.1–7; Éxodo 25.40.Hechos 7.44

Tayta Diospa palabranTayta Diospa palabranga profëtacuna

guelgayashganmi caycan. Paycunaguelgayänanpäga Santu Espiritumitantyasergan. Saytami Biblia ninsi.2 Pedro 1.20,21; 2 Timoteo 3.16

TemploTemploga Tayta Diosta

adorayänanpä jatuncaray patiucunacargan. Say patiucunami tumaregalaryog cargan. Patiucunachaupinchömi aläjawan adornashishcay cuartuyog jatuncaray iglesiacargan. Say iglesiamangacüracunalami yaycuyag. Say iglesiagajiruruypa rumicunawan corralashmi

cargan. Saynöpis patiucuna jatusagrumicunawan jiruruypa corralashmicargan. Say lapantami “templo”niyag.

Templo chaupincho caycag jatusagcapilla rurimanga cüracunalamitutapa y tardipa yaycuyag inciensutarupasinanpä. Más ruri cagcuartumanga watacho juc cutilamimás mandag cüra yaycog. Cüra manacarga manami pipis yaycuyagsu.Capilla rurinman shuntacäyänanpatrucanga patiucunalamanmi runacunashuntacäyag Tayta Diostaalabayänanpä.

Temploga Jerusalén marcalachömicargan. Waquin marcacunachögaIsrael runacuna Tayta Diostaalabargan iglesiacunachömi.San Mateo 21.12; 24.1; San Juan 2.20;Hechos 2.46

TrönoTrönoga mandag reypa

jamacunanmi caycan. Trönunpitamireycuna munaynincho sararashgancag nacionta mandayan. TaytaDiosninsi lapanpä munayyog carmitrönuncho jamaraycan lapantapismandashpan. Say trönoga caycangloriachömi.Apocalipsis 4.2–6

Palabrapita tantyasicuycuna