RAY ÜRETİMİ -ISIL İŞLEM-MUKAVEMET

8/14/2019 RAY RETM -ISIL LEM-MUKAVEMET

1/37

RAY RETM GRUP 11


2/37

Ray retim Teknolojisi Son yllarda ray retimi bykgelime gsterip, nemli ldemodernize olmutur. zelliklesrekli dkme geilmesi raykalitesinin ykselmesinde nemlibir katkda bulunmutur.

Ray retiminde KullanlanYntemler:

Bazik oksijen oca(BOF)

kincilmetalurji yntemi

Havasz ortamda gaz alma

Srekli dkm yntemi


3/37

Ray retimi Aamalar n ilemler

Yksek Frn

elik Yapm

Srekli Dkm

Haddeleme

Dorultma ve lm(Ultrasonik, geometri, kontrol)


4/37

N LEMLER Cevher ocaktan alnp belli byklkte krlr.

Burada kk paracklar kok ve kireta ilekartrlarak demirce zengin paralar elde edilir, buparalara sinter denir.

Oluan sinter paralar frna atlarak yaklr.


5/37

YKSEK FIRIN ALIMA

PRENSB Frnn iine scak hava flenir, yanma hzlandrlr ve

byk bir s aa kar. Bu sayede demir cevher indirgenir.

Frna atlan sinter paralar ve cevher yaklak 1500 C derecede frnn dibinde toplanrlar. Frna atlan kire taile istenmeyen maddeler birleerek cruf oluturur. Crufsv metalden hafiftir, zerinde yzer. Elde edilen svmetal, crufu alndktan sonra elik retimine gnderilir.


6/37

ELKYAPIMI Yksek frnlardan gelen svmaden, mikserdenpotalarla konvertere arjedilir ve oksijen lans ilebirlikte proses balatlr.Konverterde dkmannda gerekli olandeoksidasyon, alyaj vecuruf yapc malzemelerilave edilir.

Vakum altnda gazgiderme ilemiyle hidrojen ve oksijen deerleri dahaalt seviyelere indirilecektir.Bylece elik kalitesindeiyilemeler salanacaktr.


7/37

Srekli Dkm Sv elik150-350 tonluk potalardabiriktirilir. lk potatandie dklrdklmez ikinci pota hazrlanr. Bu yolladkm srekli olarak devam eder.

u anda elikhanelerin oundakullanlmakta olan yntem srekli dkmyntemidir.


8/37

BLUM RETM SREC


9/37

RAY RETM SREC


10/37

RAYDA STENLEN ZELLKLE

Anma Direnci

Yorulma Direnci

Plastik Deformasyon Direnci

Kalnt Gerilmelerin Giderilmesi

Kaynaklanabilirlik Kabiliyeti


11/37

RAYIN KMYASAL BLEMLER VRAY SERTLETRMELER

Ray eliinin bileiminde demirden baka karbon, silis, manganez, fosforve kkrt bulunur.

Karbon ; eliin sertliini artrr, ancak malzemenin daha gevrek olmasnaneden olur. Ray elii iindeki karbon miktar % 0,4- 0,6 arasnda olmaldr.

Silis; eliin oksidasyonunu zorlatran bir element olup ayrca malzemenindaha akc, youn ve ince taneli, homojen olmasna neden olur. Rayelii iindeki silis miktar% 0,35-0,5 arasnda olmaldr.

Manganez ; elii sert ve mukavemetli yapar. Ray elii iindekimanganez miktar karbonun 2 -3 kat, % 0,8-2,1 arasnda olmaldr.

Fosfor; eliin daha sert olmasn salamasna ramen, elastikliinazalmasnda karbondan daha ok etkilidir. Bu nedenle ray elii iindekifosfor miktar %0,3-0,8'den fazla olmamaldr.

Kkrt; ray eliinin iinde kkrt bulunmas istenmez. Ancak tamamenkarlmasndaki zorluklar nedeniyle, %0,06'ya kadar kabul edilir.


12/37

RAYIN KMYASAL BLEMLER VRAY SERTLETRMELER

Gnmzde tama gcn artrarak daha fazla basn ile yksekhzlarda iletmecilik yapmak ihtiyac, ray kesitinin bytlmesi ilesalanabilmektedir.

UIC standartlarna gre ray eliinin ekme mukavemeti70-85 kg/mm2 olarak tayin edilmitir.

Ray eliklerinin sertlik deerleri 300-400 BHN(Brinell)arasnda deiir. Ray anmayacak kadar sert fakat krlmayacak kadar esnek yapdaolmaldr.

Rayn yksek mukavemetli olmas bandajn daha abuk anmasnaneden olur.

Karbon ve manganez miktarnn artrlmas ray daha gevrek hlegetireceinden krlmalara neden olur.

Rayn mikro yaps perlitik dokudadr . Bu yapnn mekanik zellikleri;sementit (Fe3C) dediimiz lamellerin arasndaki uzakla, kalnlklarna,tane boyuna baldr.


13/37

GNMZ TPK RAY EL BLEMLER


14/37

KMYASAL VE MEKANKZELLKLERN RAY

KALTESNE OLAN ETKLER


15/37

TAVLAMATavlama elik cinsine gre, frn ii scaklk kontrolve tavlama sresi vb . kontroller bilgisayar kontrol iletam otomasyonlu yaplmaktadr Blumlar zel dizayn edilmi frnlarda 1250 C yekadar tavlanr, Frn knda bulunan ve 250 bar alma basnc ilebluma 4 yzeyden de basn uygulayarak tufalkaldrlr, Ray formu verilmeden nce ilk ekilleri verilmekzere n haddeden geerler (1.Kaba Hadde)


16/37

TAVLAMADAKARILAILAN PROBLEML OksidasyonDekarbrzasyonAr snma

Yanmaeliin Yanmas : Yzeyden ieri doru nfuz eden frngazndaki oksijene maruz kalmas ve irilemi tane snrlararasnda oluan sv faz nedeniyle tane snrlarnnoksitlenmesidir.

Neticede tane snrlar tutucu zelliinikaybedip, malzeme krlgan ve mukavemetsiz olur.


17/37

Rayn Haddeleme Sreci(STANDART HADDELEME)

Uygun haddeleme scaklna gelen malzeme birblok profil hadde tezgahndan oluan Trio sistemhadde grubunda, blok hadde tezgah hari toplam 10pasoda nihai eklini alr .

I. hadde tezghnda arlkl olarak rayn ayak ksm

II. Hadde tezgahnda rayn mantar ksm

III. tezgahta ise ray nihai eklini almaktadr .


18/37


19/37


20/37


21/37

Genel olarak btn sistemlerde iki eit paso bulunur;

a) n ekillendirme b) Bitirme pasolar


22/37

HADDELEME YOLLUKLARI

Ray haddelenmesi srasnda dikkat edilmesigereken hususlardan biride yolluklardr.

Yolluklar temel olarak ikiye ayrlr ;

giri yolluklar,

k (syrma) yolluklar.

Syrma yolluu


23/37

MERDANE SEM Rayda aranan hassas toleranslar nedeni ile kullanlan

merdanelerin seimi de nemli bir problemdir.

n ekillendirme iin seilenler genellikle % 0,5 - 1,5 C ihtivaeden Krom -Molibden, Krom - Nikel veya Krom - Nikel -Molibden tipi merdanelerdir

Ray Haddelenmesinde yksek karbonlu, alaml yar elikmerdaneler (% 2,4 C, % 0,37 Mn, % 0,86 Si, % 0,06 S % 0,17 P, %0,95 Cr, ve % 0,50 Ni ) kullanlmaktadr.

Bu merdanelerin gvde sertlii 330 -350 BHN, gvdemukavemeti 7 - 8 kg/mm ve hadde bal mukavemeti ise 20kg/mmdir .


24/37

1. KABA HADDE

Haddeleme ilemininbalangc olan kabahadde, retim eidinegre frndan dearjyaplan yar mamullerden ezme verilerek 2. kabahaddeye hazrlamablumunu hazrlamaktadr.Full otomasyon sistemi ilekontrol edilmektedir.


25/37

2. KABA HADDE

2. Kaba hadde tezgahnda kalibre dizaynna gre hassashaddeleme iin gerekli olan

mamul ezmeleri yaplaraktandem grubuna gnderilir.Hadde kontrol sistemleri tamotomasyondur.


26/37

TANDEM ( UR / EDGER / UF )niversal haddeleme ile 3 tezgahta 4 ynden haddeleme yaplaraken st dzeyde hassasiyet salanmaktadr.

Tandem Grubu kompakt sistem prensibine gre dizayn edilmi olupnemli avantaj ok sk toleranslar arasnda almasdr.


27/37

11525tip raylarn her paso iin haddeleme hzlar ve ezme oranlar

STANDART HADDELEME LE NVERSAL HADDELEMENN


28/37

STANDART HADDELEME LE NVERSAL HADDELEMENN

KARILATIRILMASI

Tm eksenlerde dorudan ekillendirilebilmesi ve her birkesit iin birbirinden bamsz hadde ayarlarnn yaplabilmesisalanmtr.

Haddeleme esnasnda kayma etkisinin azaltlmas ile yzeykalitesi gelitirilmi ve yzeyde grlen atlaklarda bir azalmasalanmtr. Ayrca alma yzeyinin altndaki yapda hatalar veboluklar azaltlmtr


29/37

RAY ELNN ISIL LEM Haddeleme sonras sertletirme sl ilemi :

a) off-line (hat d) sertletirmeb) in-line (hat ii) sertletirme olarak gerekletirilir .

In-line Isl lem MetoduHaddeleme sonras yaklak 900 C olan ray hibir ek

stma olmakszn otomasyon kontroll su jetleri ile 3-5C/s hzla 550-650C'ye kadar soutulur .Sertlik deerleri 300 BHNve 400 BHNarasnda deiir.

OFFLINE ISIL LEMNE GRE SERTLK


30/37

OFF-LINE ISIL LEMNE GRE SERTLK

DAILIMI

Mantar serletirilmi rayn mantar ksm sertlik dalm ( Brinell)


31/37


32/37

RAYIN UIC 900 A STANDARTLARINA GRE

MARKALANMASI

Tandem grubundanhemen sonra hatstnde alan vekontrol sistemi fullotomasyon olanmarkalama nitesi

standarta uygunmarkalama yaplr.


33/37

RAYIN KONTROLL SOUTULMASI

Fan ile devaml hava aksnnkontrol edildii soutmazgarasnda,rayn i yapsnnstandartlara gre oluabilmesi iin

soutma ilemi bilgisayarlartarafndan kontrol edilir.


34/37

DKEY VE YATAY DORULTMA

Ray retiminin en son ve en nemliadmlarndan olan rayn dorultmailemi yatay dikey dorultmamakinalar ile yaplmaktadr.

Soutma zgarasndan hemen sonra

retim hattnda olan makinalarmzdikey ve yatay sralamas ile dorultmailemini yapmaktadrlar.


35/37

TEST NTES

Dorultmadan kan raylartest nitesinde ultrasonografikmuayene ile i yapsnda olmasmuhtemel mikro atlaklar, yzey

kusurlar iin yzey taramasistemi ile kontrol edilir

Oluabilecek ve karlalankusurlar iin boyama ilemarkalama yaplarak kusurlunoktalar ray zerine markalanr.


36/37

GAG PRESS ve KESME - DELME LEM

Test merkezinden geen raylar,delme ve kesme nitesine girmedennce rayn ularnda oluabilecekerilikler gag pres ile dzeltilir.

Kesme-delme nitesi kompakt birmakine olup kesme esnasnda delmeilemini de yapmasndan dolay rnboyunda ve delik eksenlerindekisapmalarn olumas engellenmitir

Kesme ve delik yzeylerindekihassasiyetler sebebiyle takmlardatamamen zel ular kullanlmaktadr.


37/37

TEEKKRLER

Documents

RAY ÜRETİMİ -ISIL İŞLEM-MUKAVEMET