,f ?-fil' (IIOb

-r W~~Li-dV 0Vv-~

~ ..Y.0lvvtll 0~ ..~~~_~~ / SiMrt oyo0)J.. ..

) SALITANG BAKLA: MAKAPANGYARIHAN?MAPAGPALA YA?

)

Eufracio Abaya at Jesus Federico C. HernandezUn.bersidadng Pilipinas-Diliman

May mga mangilan-ngilan na ring pag-aaral ang naisagawa tungkol sabakla 0 gay sa Pilipinas. Karamihan sa mgaito ay nagbigay pansin sakasalimuotan ng leybel na bakla o gay.' Maliwanag na ang mga leybel na ito aymay historikal at semantikong lalim. Minarapat namin na huwag pasukan angdiskursong ito sa papel na ito. Sapat na sa arnin na gamitin ang leybel na oilia 0

gajj upang tukuyin ang mga taong nahibilang sa katcgoryang homosekswal mgwnaganut sa tinatawag r.aming salitang bakla.

i

Sa mga pag-aaral na naisagawa na mapapansin n41may pagkakasundo sapuntong ang mga bakla ° gay ay nakakaranas ng opresyon 0 marginalisasxon saating lipunan (e.g. Garcia, Remota, Tan, olmson, Perez:) Sa mga pag-aaral naito, binigyang diin ang stigma ngpagigiging bakla/gay dahil sa tingin ng mganakararami, ang pagiging bakla/gay ay isang sakit na nakakahawa, kasalanan saDiyos, kamalasan 'sa pamilya, kahinaan ng pagKatao, pagiging salot., pagigingsumQa, pagiging katawa-tawa; pagiging ahaman sa' seks-lahat ng ito'ynagsisilbing jastipi.kaSyon upang sila nga ay lokolokohin, kutyain: odili kaya'yhikayating rnagbago para maging normal, .

Ang papel~ ita ay tungkol sa salitang Dakla bHang sosxo1ek Ito ayaming susuriin bilang wika na umusbong sa kontekstong akiki a@!nggali ngmga bakla/gay sa dominanteng kulturang p'atriy-arkal at ludeo-Christian

1[; D burnubuhaysa ruga kaisipang nabanggit.

\'

,I

Tatalakayin sa unang bahagi ng papel na ito ang mga .istruktural r akatangian na gumagabay sa pagbuo ng sosyolek na ito. Ipinapakita rito na angwikang ita ay nakaugat pa rin sa wikang Filipino. Ang sosyo-ekonomik, rehyunal,interjenereysyonal, propesyon, at edukeysyonal bakgrawnd ng mga mananalita aynagbibigay daan sa pagbubuo ng.mga baryasyon sa wikang ito.Kaya naroan, ang

• pokus lamang ng papel na ita ay ang sinasalita sa isang komunidad sa UP-angBabaylan. Minarapat naming ito ang maging basehan ng papel na ito daliil angmga K3sapi rito ay kumakatawan sa iba't ibang sosyo-ekonomik at renyunal nabakgrawnd. lsa pa, bilang mga kasapi sa organisasyon at gurnagamit ng wikangito,kami ay nasa isang istratehikong posisyon na masuri ang iba't ibang kontek.stongpaggamit ng wikang ito, na siya naming bibigyang pansin sa ikalawang bahagingpapel na ito. 'Sa pamamagitan ng mga kongkretong halimbawa, bibigyang diin

(UoJ/iLQJ/C Bakla: Makapangyarihan 7 MapagpaIaya7

.dito ang tinarawag naming '~eilj.ag" 0 pa~bli na isang katangian ng salitar.gbakla. Ang "veiling" ay iSang istratehiya sa pakikip,agWnggali sa "culturalviolence" na burnubalot sa pakikisalamuha ng bakla sa kanyang lipunangginaga-.Ia""Wan, Sa prosesong ita makikita ang isang kontradiksyon: sa,pamamagitan DB paggamit·ng wikang ito bilang "cwwal,::apital", n;agkakaroonng kapangyarihang maipapahayag at g~wing lehitimo ana; pagigiging ba~a saharap ng lipunang nang.:-.asaisang-tabi0 nagmamarjinili:ys sa I<aiii.la; subali't, sa, kkabilang banda, ang praktis na ito rin angsiyang nagbibigay daan sa patuloy na l

pagtingin ng nakararami sa bakla bilang "kaiba," isang pagtingin na maaring]' bmagpalakas at magpatatag sa prose:song rnarjinalisasyon.

, Mga halimbawa:•

Bilang pangwakas, bahagyang tatalakayin namin ang ilang implikasyon'ng paggamit ng salitang bakla sa kasalukuyang pagmomobilisa upang makamitng mga bakla ang kanilang karapatan bilang tao at bilang isang sektor ng lipunan. '

, UNANG BAHAGI

Ang Salitang Bakla

, Ang bahaging ita ng papel ay ang paghihimay sa salitang bakla ng UPBabaylan sa antas ng tunog, pagbubuo ng salita, at ang simpleng konstruksyon ngsemens.

Mga Tunog

Dalawarnpu't siyam ang rnga tunog na natagpua.i sa sosyolek napinagbasehan ng pagsusuri. lto angrnga surnusunod: p, t, k, b, d, g, q, f, v, eh, j, . 11

ID, n, ng, ny, S, Z, sh, h, X. 1, r, w, y, at limang vawel, i, e, a, 0, at u. Ang q anggagarniting simbolo para sa glotal na istap, ang eh para sa voysles alviyo-palataln.a afrikeyt, ang ng para sa vilar-neysal, ang sh bilang voysles alviyo-palatalfrikatib, at ang x para sa voysles vilar frikatib, Ang x ay maaaringihalintulad sa

, eh ng Jcrman sa salitang ich...

Ang mga sumusunod ay mga halimbawa ng gamit ng mga konsonant sairnbcntaryo ng mga tunog sa salitang bakla. Ang mga vawel ay makikita sa rnga.alirnbawa para sa rnga konsonant. Ang [:] ang simbulong gagamitin para sahaba ng vawel.

p payo.la'puri:tato:shatengtengkrefaskolbambudambu:basdako:tadu.damsga:ndersgibsungwaqdakoqfu.:ndaflo.lesva:ketchve:yklaqcha:kachi:miniju.lije:li .rnamhinno:tanowschi.na .nyo:wanyuwe.trakssaytsukabzirowe:naWIZ

sholibishopatidham

Abaya atHernande;

t

cl

g

v

III

ny

s

z

sh

hhcyrora

x qitrixqanix

'bavad''mahirap, hindi mayaman''salamat''talo' .'mukha''call boy:'katawan''suso''rnalaki''seks''ganda''bigay''wala''malaki''foundation''makinis''bakit','bakla'"pangit''katulong''huli''sclos''rnalay ko''Ialaki''scks organ ng lalaki''alam''asawa, karelasyon''puwet /'makita''taksi''wala, zero''hindi''call boy''kapatid''hundred''buhok''ito''ana'

I·, i'I~'

..f.

t'1:r.

172

'kain''loka-loka''mayaman''maglakad-lakad, paghahan.ap ng aliw''panalo''manood'

. r

lafanglukringri:kara:mpawrruwatchiko:1aye:sterdaypayato:la

w

'OC"y'payat'

Pagbubuo Ilg Salita

Tulad ng anwnang wika, marami ang paraan ng pagbuo at pagpayamanr-; leksikon ng salitang bakla tulad halimbawa ng pagkabit ng afiks. Maliban sarnga afiks na nagtataglay ng keys at mga semantik na afiks, maraming mga afiksna maaaring ikabit na hindi magbabago ang kahulugan ng salitang kinakabitan.Ang mga afiks na ito, hindi nagtataglay .ng karagdagang kahulugan, Ikinakabitlamang ito upang lalong maging mas makulay ang mga salita para lal ong hindimaintindihan ng mgahindi kabilang sa grupo.

Maliban sa pagkakabit ng mga afiks, may iJan pang paraan ng pagbuo ngsalita sa sosyolek na ito tulad ng sabstitusyon, panghihiram, paggamit ngakronims, reduplikeysyon, pagkakaltas, metatesis, kahawig, katunog, at angpaggam t ng mga pangalan ng mga sikat na mga lugar at personalidad.

Mga halimbawa:

Pagkabit ng aftks

sayt + -in- + (sung) > sinayt I sinaytsungtanders +-um + (ever) > tumandcrs I tumandersever

'tiningnan ''tumanda'

Ang sun~ at ever ay opsyonal sa konstruksyong ito. Maaari itong ikabitbilang safiks subalit hindi ito nagtataglay ng karagdagang kahulugan. Hin£nagkakaroon ng pagbabago sa kahulugan-ng sinayt 0 tumanders nang kinabitanito ng sung at ng ever.

Sabstitusyon

Ang sabstitusyon ay angpagpapalit.ng isang tunog 0 segment ng isangsalita ng ibang tunog 0 segment. lto ay karaniwang konsonant sabsitusyon. '

.' )

q, k, hqinitkili-kili

('

. hirap

p, bmaputiq

• ' buhok

C\V\qanaktaqetakottao

• damot'tanda

qasawa

Panghihiram

Abaya at Hernandez

>

>

>

Jjinitjili-jilijirap

, ,

shmashutiqshuhok

ju, bo,sho,kiyo,nyojunakboebokotbo-okiyomotshonda .nyo~awa

»,

'.I.

kg panghihiram ay likas sa bawat buhay na wika. Sa pamamagitan ngpanghihiram,riapagyayaman at ria:?auunlad ang mga wika. Ang s,alitaug bakla ayhumihirarndin sa ibang mga wika dito sa Pilipinasat maging sa labas ng bansatulad rig wikang Hapon, Ingles, lntsik, at Espanyol. May dalawang paraan ngpanghihiram na nakita sa dates: una, ang paghiram ng buong anyo at kahulugan,at pangalawa, ang paghiram ng anyo subalit iba ang kahulugang ikinakabit.

Mula sa mga wika s~ Pilipinas:

gurangdakojutaybalaydaot

matandamalakimaliitballaymasarna, bwisit

Bikol.HiligaynonHiligaynonCebuanoCebuano

Mula sa mga wika sa labas ng Pilipinas:

otokotakes hiwatashikangkinay

lalakitakotakowala akong paki

HaponHapon .HaponHap~'n..

)SaliUmg BakJa: Makupangyarllsanl Mapagpal aya?

flawlessflysighthombremujertosha

makinisalistinginlalakibabaesalamat

Akronims

GLOPMPG

ganda langoh promise mepa-girl

PGPKTYG

chikachuchuchenes

chika-chikachuchuchuchucheneschenes

InglesIngleslngIesEspanyolEspanyolIntsik

'libre',isinungaling''parang babae kungkumilos''patay-gutom''pwede na''talc'

'usap-usap'"walang kahulugan"walang kahulugan

Kahawig: ang pagkakahawig ng dalawang bagay ang batayan.ng paggamitng isang salita sa halip ng pinalitan.

bombilya / bangkok santol / nota

Pagkakaltas

mapawadedma

malaykopakialam mowalapatay (ded) mali

'seks organ ng lalaki'

Metatesis: ang pagpapalitanng ayos ng tunog 0 segment sa salita

anda > 'pera'

, '

f ),

Abaya at Hernande;

Katunog

noselift knows 'alam'

) 75

Paggamit rig mga pangalan ng mga sikat na lugar at personalidad

Angpaggamit ng mga pangalan ng mga sikat na lugar 0 personalidad,karaniwang artista, ay batay sa pagkakahawig ng tunog kung kaya't dapat angkategoreyang ita ay nakapaloob sabilang 9, subalit, minarapat na ihiwalay ito sakadahilanang malaki ang nasabing kategorya.

BaliwagHalrora BoulevardAleli AbadillaCarmi MartinCynthia Patag

'baliw''buhok''alalay''karma''sino sya?'

MoraytaAiko MelendezAurora SevillaChanda RomeroEvu Kalaw

patay-gutompang-alis katithank ):'ou girl

Reduplikeysyon: ang pag-uulit ng salita 0 bahagi ne salita 'fly, alis''selos''ulan''pulis'

Flydel MercadoGelli de BelenJulanis MorisetteJun Polistico '

G TocngiJanice de BelenJulie Yap DazaLucrcsia Casilag

Luz Valdez "Peque Gallaga

'talo, lost''peke'

Maila.GumilaPilita Corrales

Onomatopeya '

knig / tagag / watag ...-- .. 'suntok, batok'

Paggamit ng mga Metapor. ,

'mura ,

'ayaw

~

'araw ,

'tiyan'tae,ebak' ",.~'utong

,

"inis ' ~t''huli' ":~'

:1'loka-

~:loka''chirnay ,

~

'pills'" ",.i,

',1/

I,

bukas na ang karenderya 'may nakabukakang lalaki sa maymalapit'

Ang istruktura ng barayti ng salitang bakla ngLl.P. Babaylan, atmarahilpg iba pang uri ng salitang bakla dito sa Pilipinas, ~y nakab~tay pa rin saistruktura 'ng mga wika natin. Marahil, ito ay n,~K:ibatay sa wika kung saansinasalita ang barayti ng salitang bak!a. So. KamaYli!jnn, kung saan nab-baseang organisasyon, ang NCR linggwa frangka angpitfagbatayallng istruktura ng

Istruktura '

)Sallsong Bakla: Makapangyarihun? Mapacpalaya7

-syolek ng V.P. Babaylan, lpinapataw lamang ang mga fityur ng salitang bakla. wikang ito. Ang pagkakaiba atpagbabago sa salitang bakla ay hindi satruktura kundi sa mga tunog at mga salita lamang.

Halimbawa:

Fly na ever tayetch sa MeDo, Tom Jones ernest na si watashi.'Punta na tayo sa McDo, gutom na ako.'

Kung mapapansin, nagkakaroon ng korespandens ang bawat bahagi ngonstruksyon sa salitang bakla at sa Filipino. Marahil, ang kulay .ng salitangakla ay nasa tunog at paggamit rig mga salita~Ang rnabilis na pagbago ng mgaalita ay tunay na nakalilito sa mga hindi gumagamit ng partikular na sosyolek nao. At ang marahang pagbago ng istruktura at ang pagkabatay nito sa ating mga.ika ay nakakatulong sa mga gurnagamit upang maibsan ang pagbreykdawn ngornunikasyon sa loob ng grupo.

'.Sa puntong ito ng diskasyon, rnalinaw na isang matingkad na katangian

g salitang bakla ang "veiling" 0 pagtatago ng tunay na kahulugan ng salita sa'iakakarinig na hindi myembro ng kornunidad ng bakla, Kaya narnan, masasabing.a paglikha at paggamit og sosyolek naito, ipinapakita -ug pwersa ng kahulugan,t kahulugan ng pwersa.

'ANGALAWANG BAHAGI

~litang Bakla sa Konteksto ng Di-Pantay na Relasyong Sosya/

<.eys 1: "Tsugian sa Parlor"

Ang mga kaganapan ay nangyari sa isang parlor, arigMely's Beauty Box,sung saan ang lahat ng mga manggugupit ay niga bakla. Angaining informant ~ypalagiang nag-iistambay dito. Sa parlor na ito, rimy isang kostcmer na kinaiinisanng mga bakla sa kadahilanang sobra itong mareklamo at maarte. Kung kaya'tsaisang pagkakataon hindi natiis ng mga baklaang "pagtsugi" sa kostomer habang. ,. -.ito Ynagpapaayos.

Paparating paIamang angnasabing kostomer, nag-alma na ang isasamga kasamahang bakla. "Mga b~g paparating ang lolamong ehaka. I'm, suremang-ookray na naman yan." At. hindi nga nagkamali aag bakla sa SiI1!JiLbihgmang-ookray na naman ang kostomCr:.na maarte, HiilCU pa man ito inaayusan,nar rimula na itong mag:eldamo, p:uslltid-ismidat pataas-taas ng kilay, tungkolsa

) Abay« at Hernandez

\ugar, sa init, ,~~dunu IIg parlor, sa kakulangan n.gb~gonii mag~in~ ba~asahin.Bagarnat inis na ang mga bakla, nagawa pa nn rulo.ng:makipagplastikan sa

'kostomer.. Subalit, habang sila ay nakikipagplastikan sabay rin nilang sinisiraanang kostcmer .: Kunyaring kakausapin ,,:,1gkostomcr, halimpawa, "0; .n;fsis, saanang lakad natin": Siguro, magbobolrum na naman tayo mamayang gabi, Habangnakikipag-usap ang bakla ~a kostomer sabay rin itong nagkokoment para mailabasang galit at inis sa kosromer. "

A: "aiig chami tala6ihg.~eyrora bulevard nitis, arninin mo, bakla,tegis na a ng rosa ~tis"

B: "truli, mader atang·fj.ling ni watashi, jenifer monyurnent,mashosholbodudel ria'ang churnenelin. Ataminin mo, angkrepas ng t.~deri<ats iaiong chumachaka, slightly, inaagnas"

Ci 'i'at ate, saytsungmis naman daw ang shusana, veykla,• '11 ,. ..

ehanunes, ,A: ' "truli ~lader lili~misis, parang pumapayat kayo, nagdadayet na

naman ho kayo ano?C: "I'm sure nagsusuro"

Nagpatuloy ang ganitong daloy ng pag-uusap, pakikipagplastikan atpagtsutsugian, hanggang sa nah!.po.s:ayusanang kostomer. At sa buong usapan, nihindi nagsuspetsa ang kotomer na siya - ang kanyang buhok, mukha, katawan atmaging ang kanyang sapatos, ang pinag-uusapan at pinagtatawanan ng mga bakla'sa par19f. ' " '

iKeys 2: "Rampa sa VP Oval"

, Sa is~ sa' mga pagrampa n~ mga bakla sa malapit sa kampus, nagingmatagumpay sila 'sa paghali'l.nap·.n.gkaiti~kanilang mgapartner, a~at na bakla,apat na lalaki: Sa'kadahil#8.n1atapit ita sa k'l:mpus,napagkasun.duan na angkanilang mga'aktlbidades ayisasaga.wasa loob ng kampus. Ang grandstand ngUP Oval ang napiling lugar,' madilim sa lugar na ito' at bibihira ang taongpumaparitosa gabi.' . , .

. ,';

" Nagillaligawan pa lamang, narig'biglang dumaari ang sasakyan ng pulis.~luichal1gnapansin ng mgapulis ang kanilang 111gaanino 0. silowet kung kaya'tmiriarapat ng:'pulisna,itsekl<ung anoan]; nan£yayari sagrandstandng Oval. 'Sakadahilanang :,jri~ayo.-layo ang grandstand sa kalye,.~warning~ ng unangnakakita ang kasamang mgabakla at ang kanilang mga partner, "Vaklers 01, pa-atak ang mga puleley!" 'Atriakapag~ay~s.a:ybS ang rng~..:bakla at ~g mga lalaki.Dahil sa aImi ngmga bakla na bawalang kanilang Ing~ aktibidades sa loob ng. . . . . '~'. ~' ..~~'.'," ':: ..

• f ,"

"", "

s,I.

t~

t,

78 ' ltang Bakla: MakapallgyariJla1l7 Mapagpalayal ) "" Abay« at ~emallde1. " /~

kanip,~ at alam nilang ~. silang ~ul~ ng mga pulis, ~~angan ~lang', 'partner. Na&agan~~ ang laha~ ~g,~t?,~a ~~.P ng ~gamagulang ~ kapatid nimag-isip ng magandang lStrateJl para hindi sila pagsuspetsahan Uo mga pulis sa Jay. Ang pangalawang bahagi ng kanilaDg chikahan ay;~g pa~ento ~kanilang mga ginagawa sa bahaging yoon ng UP." Napagkasundua:?- na niRene tungkol sa kanyang ruga "rampa" kasama ang kaibigang SI Ernest sa isapagbabaklabaklain ang mga lalaki sa pamamagitan ng kanilang galaw at salita, 'samg: kalyesa loob ng UP. ;n.ang sa gayon, akalain ng mga pulis na walang bawal na ginagawa ang grupo at : ' ,: ,nagkukwentuhan lamang at nagpapalipas ng oras. Nadaznan sila ng mga pulis !,:' Jay: :"saan naman daw pala tayetch fumlay kagabi, borwag aketchnang nagchichikahan at nagtatawanan na tila hindi ni1anapansin ang pagdating ng ::nang borwag sa iy'd~b'at'no, wa ka raw diyan sa balaychi mis atmga pulis. Maging ang mga lalaki ay nakikipagchikahandin, pumipilantik ang , , magkajoyn daw kayqng~lolaErricst mo.. ;" ,mga daliri at kinukulot ang mga boses. Sa pag-aakalang lahat sila bakla, hindi ]. Rene:: "eh di saan pa,:~l{,~i~~Amorsolo, akchuwali, una urriatak angsila hinuli ngrnga pulis, sa halip, pinaalis sila dahil hindi raw "safe" sa nasabing , kagandahan n~iW~aICrUg na ligas,eh waz, tagtuyot, epektolugar sa gabi. , " ata, vaklers, rig el pirt)iOkaya fly na lang kami sa Amorsolo"

" Jay: "may nagetchcis~'an{an kayetch?""~'to~ r u . ,. ::··,<ti",·.· .Rene.i: 1111..., ',:,' ,

Jay: "veykla, ichika n10sawatashi, dakis ba ang newts? I'm sure, hiriada mo ng ovGr~t;nagpabona ka pa, anes?"

Rene: ,'tima ba namanyun, akchuwali, jutay siya, ate, pero vaklers, " , keri-keri aIlg krepas, as is super B.Y. at wang amoy, super

bango, laps nga ni 5vataihi 'ang jili-jili ever ng man, at eto pa taga-upam ang nagetchos namin, wa etch, taga-Eng'g ..;" ,

Jay: ,"ganun, lowkf;~~,'siakels.: .. imbey naman kayetch at witniyo man lang jirioyn ang watash. .. "

. . .:. :' ".: ;" .

Keys 3: "Chikahan sa Fonenjens"

,Tumawag si Jay kay Rene isang gabi para magreklamo ns, n~nan tungkolsa pagtrato sa kanya ng kanyang pamilya .. "A1amng kanyang pamilya na siya'yisang bakla, at bagamat hindi siya binubugbog, palagi pa rin siyangpinagsasabihan tungkol sa kanyang mga kilos, sekswalidad, damit;: ayes, at mgakaibigan,

Nang tumawag si Jay by Rene,'kata~pos pa lamang nilang maghapunanat nasa dayning teybol ang pamilya. Bagamat, malapit ang telepono sa mesanagawa ni Jay na ikubli ang kanyang mgasalita, nang sa gayon, malayaniyangmailabas ang kanyang rnga hinaing at mga plane sa kaibigan na si Rene.

.. -: Sa lahat rig mga pag-vus~~: naito, ang planong paglayas at ang sekswalnakwentuhan, hindi man lang tit rnlnSail hininaan ni Jay.ang kanyang boses parahindi marinig ng pamilya sa paninivv~g kahit ano man ang sabihin niya, maaariniya itong ikubli sa salitang bakla p~a hindi ito maintindihan ng mga nakakarinig."0, mother, anik na ang awra mis?" .: "

"keri 1angat ikaw, anis ang han.a sa buhay?"'eh di, anik pa, award nanaman si WaWhi ~~mudra at sa pudraat imbey, mor joyn pa ang mga borpatidsa pag ..award.. Wit ko natalaga bet ditey sa balaysung at nasasaykolo lang si watashhitrel, mas bet ni watashna fumlay na iang sa jowa ever, tutalkeri naman daw niya na doon na tumira si watashi, sey modun ... " ' ,"ganders misl ,Lalo ka lang ma-aaward sa ginagawa mis, kungsi watash yan keri-keri na muna diyan tuta! unya-unyabelsmasasanay narin ang mga parental, at vaklers, gagradwada kana naman, divanetch .. ,••"tro'~,

Jay:Rene:Jay: Mga Refleksyon: "

" , Ang unang keys ay'pagp~pakita na sa paggamit ng wikang bakla, angmga bakla sa parlor ay nagbi-oonng" kapangyarihang ipahayagang kanilangpagkainis sa lsang kostumer.na nagpapakita sa Pamamagitan ng kanyang p~~gingmareklamo at maarte ng mababang pagtinginsa mga bakla. Maaaring sabihin na00 nga't naalipusta ng mga bakla ang kostumer, nguni't sa isang banda, walanamang kaalam-alam ang kostumer, dahil .hindi naman niya naiintindihan angsalitang bakla=kaya, walang nanian epekto ito sa taong .inaalipusta. Sa kabilangbanda, masasabi rin na sa damdamin ng mgabakla, sila ay nagwagi, lalo pa't sapagkakataong ginagamit ang salitang bakla upang alipustahin ang kostume~, silalamang ang"'migkakaintindihan";'isangsitwasyon, na niasasabing nagpalalun sasolidarity 0 pagkakaisa nila bilarig mga bakla, Hindi nila magawang sabihin ngdiretso sa mukhang kostumer ang kanilang pagkainis dahil na rin sa baka hindi na

Rcne:

Jay:

Sa unang bahagi ng kanilang usapan, pinag-uusapan nina Jay at Rene,ang plano ni Jay na iumayas sa kanilang bahay at tumira na laroang sa kanyang

I,

I

I

'j¥

--------------------------------------------- ---- ---------- ---

')1/

'gbago at SUmWlOOsa mga dominanteng kultura na .hindi kurnikilala sa. apatan ng mga baklang isabuhay ang kan.lang gustong isabubay, maseks~

o hindi. Kung tutuusin, ang salitang bakla ay may dalawang rr.ukha: isa. Ang pangalawang keys ay nagpapakita ng kahusayan ng mga ba.kla· 'tong instrumentO upang makipagtunggali sa lipunang nang-aapi, nguni't dahil ito

p~g~to.ng kaisipan ng pul~ sa p~agitan:ug paggamit ng salitang bakla up . ang nagpapatingkad sa k.anilang'pagkakaiba, hindi malayong ito rin anghindi sila dakpin. Maaaring sabihin na natural lamang na mapasunod 'nila 'ahilan ng patuloy na pagtingin ng lipunan na sila ay lihis sa "normal" namga lalaki namagbakla-baklaan upang maprotektahan a.'1g kanilang sarili. K 'akaran ng buhay. '~ sa tingin ng mga balda, malinaw na ito ay isang pagkakataon na napas •nila ang mga lalaking gwnagarnit sa kanila Ang pinupunto namin dito aynaging .istratcji ng ruga balda na ibandera ang kanilang i4~ntidad sa pamamaging kanilang salita upang ilihis ang kaisipan ng puliSsa kanilang aktibidad.pagsita ng pulis ay nagpapatutuo rin sa pagsii(sa brapatang sekswal ng IDbakla. Gayumpaman, sa pagkakataong Y3.Onnaisagawa rin ng mga baklagusto nila,

Abay« at Hernandet,t

Saliiang Bakla: Makapangyarllian] Mapagpulaya?

siya bumalik pa at mawalan sila ng kostumer. Tinawag ni James Scott angganitong pamarnaraan ng resistans na "hidden transcripts."

tman, Dermis. 1996. "Rupture or Continuity? The Internationalization of GayIdentities," .Social Text, 48:·77 - 94.

Garcia, J. Neil' C. 1996. Philippine Gay C~lt~'r~: The Last Thirty Years.. Sa pangatlong keys makikita ang malayang pag-uusap ng dalaw .Diliman: University of the Philippines Press.magkaibigan ukol sa kanilang mga buhay-buhay, Bagamat sa panig ni Jay mamga taong nakakarinig, nagawa niyang ikubli ang buong usapan 0 mga baha4-' _-..----.- and Danton Remote (eds.) .. 1994. Ladlad: An Anthology ofnito na sa tin~in niya ay hindi dapat malaman ng ibang' tao sa kanilang bahay. • Philippine Gay Writing. Pasig: Anvil Publishing Inc.unang bahagi ng usapan, ang pagka-api at ang pagkahindi masaya ni Jay sa piling kanyang pamilyang mababa ang tingin sa mga bakla, ~g malayang naireklar (eds.). 1996. Ladlad 1: All Anthology of Philippine Gayniya by Rene. Sa puntong ito,xru.sasabi. na .naging matagumpay Writing .. Pasig: Anvil Publishing Inc.makapangyarihan si Jay dahil naipahayag niya ang kanyang damdamin at saloobi . . . .sa kaibigan sa harap ng kanyang pamilyang hindi sumusuporta sa kany; ohnson, Mark. 19,97. Beauty and Power. New York: Bcrg.identidad. Sa pangalawang bahagi ng usapan, masasabing panandaliang nagin' . .malaya si Jay sa tulong ng kanyang wikang ginamit na i-ekspres ang sarili sa loo Manalansan, Martin, 1995.. "Speaking of AIDS: Language and the Filipinong usaping sekswal at muli naganap ang usapan sa harap ng kanyang pamilya. 'Gay'. Experience in America" .. Discrepant Histori~: Transl~

, Essays .onFilipino Cultures, Vicentc L. Rafacl, editor. Pasig:Publishing Inc. .

Anvil

PANGATLONG BAHAGI

lmplikasyon sa Pagsulong ng Karapatang Paniao ng Mga Bakla erez, Tony, 1992. Cubao 1980 at Ib> Pang rnga Katha. Mandaluyong: CachePublishing House '

Maaari ba nating sabihin na ang salitang bakla' ay magagamit s .pagsulong ng karapatang pantao ng mga bakla? Maaari ba nating sabihin )Scott, James. 1990. Domination and the Arts of Resistance. New Haven: Yalemapagpalayang wika ang salitang bakla? Sa papel na ito, naipakita narnin na an . University Press.salitang bakla ay simbolo ng identidad ng mga bakla. Sa pamamagitan nitonaigigiit ng mga ~akla an~ kanil~g saluobin, hit~g. ~t pakikipagtunggali saTan, Michael L.. ~J96. "p~ de co~". Ladlad 2: An Anthology ofPhil~p.pine .kulturang nagsasaisang-tabi sa kanila. Sa pamamagitan nito, uagkakaroon sila ng Gay Writing, J. Neil Garcia and Danton Remoto, editors, Pasig: AnVlIpakiramdam na pagkakaisa-dsang kornunidad, makapangyarihang darndaming Publishing Inc.bu~~~y sa kanila-sa pang-araw-araw, Nguni't, ang wikang ito rin ay . 'nagsisilbing pwersa ng nakararami upang lalong bansagan silang "kaiba", dapat