Realnost ili vatromet - kfos.orgkfos.org/wp-content/uploads/2014/01/Realnost-ili-vatromet_SRB.pdf · Mišljenja, stavovi i zaključci ili preporuke pripadaju Fondu za humanitarno

Strategija za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana

Realnost ili vatromet

Mišljenja, stavovi i zaključci ili preporuke pripadaju Fondu za humanitarno pravo Kosovo i ne izražavaju nužno stavove Kosovske fondacije za otvoreno društvo

Decembar 2013

Izdavač: Kosovska Fondacija za Otvoreno Društvo

Pripremio:Fund for Humanitarian Law KosovoBetim Zllanoga

Pri-press i layout:XHAD - Studio

Tiraž: 300 primeraka

Strategija za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana Realnost ili vatrom

et

SAŽETAK ` 5

PROPRATNO ISTRAŽIVANJE 7

PRVI DEO I- Zaštita i promocija prava manjina (posebno onih koja se odnose na zajednice roma, aškalija i egipćana) na lokalnom nivou Opština Peć/Peja 7 Odbor za zajednice (oz) Opštinska kancelarija za zajednice (okz) Budžet i lokalni akcioni plan Pravo vlasništva i neformalna naselja Informisanje i svest

Opština Uroševac/Ferizaj 11 Odbor za zajednice (oz) Opštinska kancelarija za zajednice (okz) Budžet i lokalni akcioni plan Pravo vlasništva i neformalna naselja Informisanje i svest

Opština Kosovo Polje/Fushë Kosovë 15 Odbor za zajdnice (oz) Opštinska kancelarija za zajednice (okz) Budžet i lokalni akcioni plan Pravo vlasništva i neformalna naselja Informisanje i svest

Opština Đakovica/Gjakova 19 Odbor za zajednice (oz) Opštinska kancelarija za zajednice (okz) Budžet i lokalni akcioni plan Pravo vlasništva i neformalna naselja Informisanje i svest

Opština Gnjilane/Gjilan 23 Odbor za zajednice (oz) Opštinska kancelarija za zajednice (okz) Budžet i lokalni akcioni plan Vlasnička prava i neformalna naselja Informisanje i svest

SAŽETAK

4 Opština Istok/Istog 27 Odbor za zajednice (oz) Opštinska kancelarija za zajednice (okz) Budžet i lokalni akcioni plan – Vlasnička prava i neformalna naselja Informisanost i svest Opština Prizren 31 Odbor za zajednice (oz) Opštinska kancelarija za zajednice (okz) Budžet i lokalni akcioni plan Vlasnička prava i neformalna naselja Informisanosti i svest

Opština Mitrovica/Mitrovicë 35 Odbor za zajednice (oz) Opštinska kancelarija za zajednice (okz) Budžet i akcioni plan Vlasnička prava i neformalna naselja Informisanost i svest

Zaključak za Lokalni Nivo 37Deo Ii- zaštita i promovisanje prava manjina (posebno prava zajednica roma, aškalija i egipćana) na centralnom nivou Ministarstvo obrazovanja, nauke i tehnologije - mont Ministarstvo kulture, omladine i sporta (mkos) Ministarstvo zdravlja i državni zavod za zaštitu javnog zdravlja Ministarstvo rada i socijalne zaštite - mrsz Ministarstvo za zajednice i povratak (mzp) Institucionalna struktura zajednica na kosovu

Zaključak za Centralni Nivo 39


et

5SAŽETAK

Ovaj dokument predstavlja propratno istraživanje uz prethodnu publikaciju “Ostvar-ivanje prava Roma, Aškalija i Egipćana na Kosovu“1 , naime istraživanje koje je podržao KFOS, a sproveo Fond za humanitarno pravo Kosovo (FHP Kosovo), a koje je objavljeno 2009. Svrha ove studije jeste da se oceni proces sprovođenja Strategije i Akcionog plana za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u Republici Kosovo.

U pripremi ovog izveštaja, FHP Kosovo je koristio različite metode, kao što su posete opštinama, intervjuisanje službenika iz lokalnih i centralnih institucija, kao i analiza sekundarnih podataka, izveštaja medija, institucija i drugih organizacija.

Istraživanje je veoma informativno i u njemu se ocenjuje rad i uloga centralnog nivoa u obezbeđivanju neophodnih sredstava, rad i napori opština (tj. predsednika opština, skupština opština, odbora za zajednice, opštinske administracije u zajednicama, itd). Rad ministarstava kao što su: Ministarstvo obrazovanja, nauke i tehnologije –MONT; Ministarstvo kulture, omladine i sporta (MKOS); Ministarsto zdravlja i Državni in-stitut za javno zdravlje; Ministarstvo rada i socijalne zaštite (MRSZ); i Ministarstvo za zajednice i povratak (MZP).

U ovoj studiji se ocenjuje kvalitet aktivnosti i usluga koje se pružaju za sprovođenje Streategije i lokalnih akcionih planova i intenziviranje učešća zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u procesu odlučivanja u opštinama. Studija, dalje, pokazuje uticaj Strategije i lokalnih akcionih planova na unapređenje promovisanja i zaštite prava zajednica Roma, Aškalija i Egipćana.

Prema odluci Vlade Kosova od 24. decembra 2008. godine br. 20/48, Kancelarija za dobro upravljanje je napravila nacrt državnog Akcionog plana za sprovođenje Strategije za inte-graciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u periodu 2009-2015. godina. Vlada Repub-like Kosovo je usvojila Akcioni plan 23. decembra 2009.

Prema mišljenju FHP Kosovo, u poređenju sa izveštajem objavljenim 2009. godine, tre-nutna situacija je nezadovoljavajuća. Opšte kosovske institucije nisu uspele da ispune svoje obaveze u sprovođenju Strategije i Akcionog plana za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u periodu 2009-2015. godine. Međutim, treba reći da su zabeleženi i neki pozitivni rezultati i oni će biti izloženi u izveštaju koji sledi.

Iako su institucije na centralnom i lokalnom nivou napravile nacrt akcionih planova, te iste institucije nisu obezbedile posebnu budžetsku liniju za provođenje ovih akcionih planova. Zato zgog nedos+voljnih finansijskih sredstava nisu obavljene predviđene ak-tivnosti.

Osnivanje Tehničke radne grupe i međuinstitucionalnog upravnog odbora imalo je uticaja na veću posvećenost političara na lokalnom i centralnom nivou; međutim, ova posvećenost još uvek nije materijalizovana. Potrebni su svi neophodni ljudski i finansijski resursi kako bi se u potpunosti sprovele predviđene aktivnosti iz Strategije i Akcionog plana. 1 Ostvarivanje prava Roma, Aškalija i Egipćana na Kosovu (2009) http://kfos.org/governance-of-roma-ashkali-and-egyptian-rights-in-kosovo/

6 Nijedna opština ne radi u skladu sa sačinjenim akcionim planovima za sprovođenje Strategi-je Kosova za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, već sprovode ad-hoc aktivnos-ti. Od 2010. godine, nijedna opština nije uspela da sprovede svoje akcione planove zbog nedostatka finansijskih i ljudskih kapaciteta.

Sve u svemu, FHP Kosovo smatra da Strategija Kosova za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana nije unapredila položaj ovih zajednica u kosovskom društvu. Zaposlenost, obra-zovanje, zastupljenost u javnim institucijama i procesu odlučivanja, podrška aktivnostima u oblasti pristupa zdravstvenim uslugama, pristup pravdi i socijalnoj zaštiti, su pitanja koja i dalje ostaju veliki izazovi za zajednice Roma, Aškalija i Egipćana na Kosovu.


et

7PROPRATNO ISTRAŽIVANJE

PRVI DEO- Zaštita i promocija prava manjina (poseb-no onih koja se odnose na zajednice roma, aškalija i egipćana) na lokalnom nivou

OPŠTINA PEĆ/PEJA

Opština Peć/Peja se nalazi 90 km zapadno od Prištine/Prishtina i pokriva teritoriju od 603 kvadratna kilometra. Prema podacima Zavoda za statistiku Kosova, podacima sa popisa koji je sproveden u aprilu 2011. godine2, opština Peć/Peja ima 96.450 stanovnika, većinom Albana-ca (87.975), zatim Roma (993), Aškalija (143) i Egipćana (2.700), te Goranaca (189), Bošnjaka (3.786), Srba (332) i Turaka (59)3.

Stanovnici ovih zajednica uglavnom žive u četiri naselja: Qerhane/Qerhan, 7 Shtatori, Kristal i Zata.

U skupštini opštine Peć/Peje zaposlena su dvadeset i dva (22) pripadnika manjinskih zajed-nica, od kojih su četrnaest (14) Bošnjaci, petoro (5) su Srbi, dvoje (2) su Egipćani i jedno (1) je Rom. Skupština opštine Peć/Peja je usvojila Statut opštine Peć/Peja 28. septembra 2008. godine, u kojem se garantuje upotreba maternjeg jezika u komunikaciji sa opštinskim org-anima, u skladu sa zahtevima postavljenim Zakonom o upotrebi jezika. Sednice skupštine opštine, odbora, te ostali sastanci će se održavati na albanskom, srpskom i bosanskom jeziku. Svi zvanični opštinski dokumenti će biti prevedeni na albanski, srpski i bosanski jezik. Statu-tom se predviđa osnivanje stalnih odbora i drugih odbora.

Odbor za zajednice (OZ) – predstavlja jedan od stalnih odbora u ovoj opštini. Odbor za za-jednice je sastavljen od sedam (7) članova (u koje spadaju članovi skupštine i predstavnici za-jednice). Svaka zajednica u ovoj opštini će biti zastupljena sa najmanje jednim predstavnikom. Ima sedam (7) članova koje je postavio Odbor zajednica u opštini Peć/Peja: troje (3) Albanaca, jedan (1) Bošnjak, jedan (1) Srbin, jedan (1) Egipćanin i jedan (1) pripadnik zajednice Roma4.

Odbor za zajednice (OZ) ima savetodavni mandat. OZ, zajedno sa Opštinskom kancelarijom za zajednice, održava mesečne sednice. Na ovim sednicama, i odbor i predstavnici opštinske kancelarije diskutuju o pitanjima koja se odnose na potrebe manjinskih zajednica. Štaviše, sednice se organizuju kako bi se sastajali sa predstavnicima manjinskih zajednica, posećivali njihova naselja i imali informativne sastanke sa njima kako bi se na najbolji način identifikova-li njihovi problemi i potražila rešenja.

2 Zavod za statistiku Kosova, april 2011. godine. http://esk.rksgov.net/rekos2011/repository/docs/Te%20dhenat%20kryesore_ALB.pdf 3 http://mapl.rks-gov.net/getattachment/dabe921f-fd4a-438e-b4be-c090fde72897/Raporti-i-funksionimit-te-Komu-nave-te-Republikes-s.aspx4 http://mapl.rks-gov.net/getattachment/e559b0ce-3a20-44a9-8046-866b70ecfdd7/Raporti-i-funksionimit-te-kuv-endeve-te-komunave-pe.aspx

8 Između ostalih zadataka koje ovaj odbor ima je i praćenje sprovođenja zakona, podza-konskih akata i drugih akata koji se odnose na prava manjina u opštini Peć/Peja. Od-bor za zajednice razmatra i zahteve i žalbe građana iz manjinskih zajednica i predstav-ljaju ih nadležnim opštinskim direktoratima i drugih opštinskim institucijama. U većini slučajeva, ovi zahtevi i žalbe se odnose na obnovu kuća, saobraćajnu infrastrukturu, struju i obrazovanje. Prema izveštaju MALSU5, ovaj odbor je prijavio redovne sednice od 2010. do 2012. godine. U periodu od januara do juna 2013. godine, odbor je prijavio šest (6) sednica6.

„Opštinski Odbor zajednica održava redovne sednice na mesečnom nivou na kojima razgo-vara o položaju manjinskih zajednica i njihovih potreba u opštini Peć/Peja.Opštinski odbor je odgovoran za praćenje sprovođenja svih opštinskih regulativa i drugih strateških akata koji se odnose na prava manjina u našoj opštini.“

S. C. Šef opštinske Kancelarije za zajednice u Peći/Peja FHP Kosovo intervju, 24. jul 2013. godine

Opštinska kancelarija za zajednice (OKZ) - je opštinsko telo koje je predviđeno u ok-viru Civilne službe opštinskim Statutom7. Ova kancelarija je odgovorna za promovisanje i zaštitu prava manjina, za obezbeđivanje jednakog pristupa manjina javnim uslugama na opštinskom nivou i ima određene obaveze koje se odnose na unapređenje položaja manjinskih zajednica. Ova kancelarija je napravila Akcioni plan za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u periodu 2013-2015. godine koji pokriva oblasti obrazovanja, zdravlja i socijalne zaštite, zaposlenosti i stambenih pitanja i neformalnih naselja, kul-ture, omladine i sporta, informisanja, reprezentacije i odlučivanja, bezbednosti, policije i pravosuđa8.

Uprkos činjenici da je Akcioni plan potvrdio i predsednik opštine, nijedan od direktorata koji su uključeni u Akcioni plan do danas nije dostavio budžet za njegovo sprovođenje. U većini slučajeva lokalne nevladine organizacije su te koje rade u pravcu sprovođenja Akcionog plana kroz svoje projekte i aktivnosti. Ove nevladine organizacije rade u prav-cu doprinošenja ostvarivanju ciljeva koji su predviđeni Akcionim planom. OKZ takođe učestvuje u projektima koji imaju za cilj unapređenje saobraćajne infrastrukture, zaliha vode, i kanalizacionog sistema.

Akcioni plan integracije zajednice Roma, Aškalija i Egipćana je potvrdio predsednik opštine, nikakvi konkretni koraci nisu preduzeti u njenom sprovođenju u praksi. Smatram da od 2009. godine nismo radili u skladu sa Kosovskom strategijom i Akcionim planom, već više sa ad-hoc aktivnostima koje su povezane sa našim Akcionim planom. Nijedan direktorat nije predvideo nikakav budžet za nacrt Akcionog plana“.

G.T. Koordinator opštinske kancelarije za zajednice u Peći/PejaIntervju obavio FHP Kosovo, 24. jul 2013. godine

5 Dopuna Statuta Opštine, februar 2010. 6 Akcioni plan za integraciju zajednice Roma, Aškalija i Egipćana 2013-2015, Opština Peć/Peja.7 http://esk.rks-gov.net/, Zavod za statistiku Kosova, septembar 2013. godine8 Podaci OKZ Uroševac, ažurirani u junu 2013.


et

9OKZ u Peći/Pejë trenutno ima osam (8) zaposlenih, od kojih su troje (3) Bošnjaci, dvoje (2) Srbi, jedan (1) Albanac, jedan (1) Egipćanin i jedan (1) Rom. Ova kancelarija ima mandat da vrši promociju i zaštitu prava manjina kroz različite aktivnosti.

Stanovnici opštine se obraćaju kancelariji sa raznim zahtevima i svakodnevnim problemima sa kojima se susreću. Zahtevi se uglavnom odnose na stambena pitanja, socijalne probleme, obrazovanje i nezaposlenost.

Prema istraživanju sprovedenom na terenu u svrhu pisanja ovog izveštaja problemi su se javili još prilikom sastavljanja nacrta Akcionog plana. Većina direktorata koji su učestvovali u pravljenju nacrta Akcionog plana nisu prisustvovali sednicama. Akcioni plan je sastavljen u skladu sa Kosovskom strategijom integracije zajednice Roma, Aškalija i Egipćana .

Bilo je problema prilikom pisanja nacrta Akcionog plana. Kada god smo zvali direktorate da prisustvuju konsultativnim sastancima, oni su ignorisali naše pozive. Naš Akcioni plan sadrži sve komponente koje su sadržane u Kosovskoj strategiji, kao što su obrazovanje, zdravstvo i so-cijalna zaštita, zaposlenje i ekonomski razvoj, stambena pitanja i neformalna naselja, kultura, omladina i sport, informisanje, reprezentacija i odlučivanje, bezbednost, policija i pravosuđe.

S. C – Opštinska kancelarija za zajednice , Opština Peć/Peja.Intervju obavio FHP Kosovo, 24. jul 2013. godine

U istraživanju na terenu je takođe postalo jasno da je učešće predstavnika zajednica u pisan-ju Akcionog plana bilo prilično zanemarljivo.

Nismo zadovoljni načinom na koji je strategija napisana, a posebno nismo zadovoljni njenim sprovođenjem. Smatram da od 2009. godine, kada je prvobitna Strategija za integraciju za-jednice Roma, Aškalija i Egipćana usvojena, nije mnogo ostvareno u praksi i nijedna od kom-ponenti Strategije nije u potpunosti sprovedena.

G. T – Opštinska kancelarija za zajednice, Opština Peć/Peja.Intervju obavio FHP Kosovo, 24. jula 2013.

Budžet i lokalni akcioni plan – Svake godine skupština opštine usvaja budžet opštine. Međutim, skupština opštine nije izdvojila nikakva posebna budžetska sredstva za potrebe zajednica Roma, Aškalija i Egipćana koje stanuju u ovoj opštini, niti specijalni budžet za implementaciju Akcionog plana za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana.

Opština Peć/Peja je izdvojila ukupno 149.397 eura za OKZ i za projekte posvećene manjin-skim zajednicama. U ovu sumu su uključena i izdvajanja za plate zaposlenih, robu i usluge, opštinske službe i kapitalne investicije. Ovaj budžet se takođe koristi za rekonstrukciju puteva, projekte koji se odnose na drugu infrastrukturu, i usluge u okviru komponente kapi-talnih investicija.

10 Ništa nije učinjeno kako bi se sprovele aktivnosti predviđene Akcionim planom 2013-2015. Imamo neke ad-hoc aktivnostima koje su povezane sa Akcionim planom; međutim, ne obavl-jamo svoj posao u skladu sa Planom. Nijedan direktorat nije obezbedio neophodni budžet za potrebe zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Aktivnosti koje se sprovode su uglavnom fokusir-ane na kapitalna ulaganja, poput infrastrukture, kanalizacije, obnove ili stambenih pitanja.

G.T– Opštinska kancelarija za zajednice, Opština Peć/Peja

Pravo vlasništva i neformalna naselja – Trenutno postoje četiri (4) neformalna multietnička naselja u opštini Peć. Jedno se nalazi u naselju „Zata“, dva u „7 Shtatori” a jedno u naselju „Kristal“. U ovim neformalnim naseljima živi oko 1500 pripadnika zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Albanci i Bošnjaci takođe žive u ovim naseljima. Na ovom području ima ukupno oko 400 kuća. Ova naselja su multietnička i u njima žive i Albanci, i Srbi, i Bošnjaci. Opština nije preduzela nikakve korake bilo da legalizuje ili da sruši ova četiri neformalna naselja.

Najveći problem sa kojim se suočavaju pripadnici zajednica Roma, Aškalija i Egipćana jeste nepostojanje dokumenata o prethodnim nosiocima prava vlasništva.

Nemamo plan za legalizaciju neformalnih naselja u našoj opštini. Osim toga, neki pripadnici zajednica Roma, Aškalija i Egipćana ne mogu da dokažu da su bili u posedu imovine jer nema-ju dokumentaciju kojom bi to mogli da dokažu. Opština im ne može pomoći i ne može preuzeti odgovornost za rešavanje pitanja vlasništva.

G.T. – Intervju obavio FHP Kosovo, 24. jul 2013.

Informisanje i svest – Opštinski zvaničnici su obavešteni o Strategiji za integraciju zajed-nica Roma, Aškalija i Egipćana na Kosovu u periodu 2009-2015. godine. opštinska kancel-arija za zajednice je mesto gde pripadnici zajednica mogu tražiti pomoć i dobiti podršku u rešavanju svojih problema. OKZ se uglavnom bavi problemima socijalne zaštite. Kancelarija za zajednice u Peći/Peja je uspostavila dobru saradnju sa civilnim sektorom. Oni zajedno rade na realizaciji raznih projekata u oblasti obrazovanja, infrastrukture i zdravstva.

Rekao bih da zajednice Roma, Aškalija i Egipćana žive u jadnim uslovima. Opštinski direktorati uglavnom ignorišu predstavnike ovih zajednica. Ovo se posebno odnosi na zajednicu Roma, koji ne poseduju obrazovanje i koji žive u područjima gde su uslovi za život loši.

S. C – Opštinska kancelarija za zajednice, Opština Peć/PejaIntervju obavio FHP Kosovo, 24. jul 2013.


et

11OPŠTINA UROŠEVAC/FERIZAJ

Opština Uroševac/Ferizaj se nalazi u jugoistočnom delu Kosova. Opština pokriva prostor od 345 kvadratnih kilometara i sastoji se od jednog grada i 44 sela. Uglavnom je sastavljena od poljoprivrednog ravničarskog zemljišta. Uroševac/Ferizaj ima oko 111.141 stanovni-ka9. Većinsko stanovništvo je albansko. Ostale zajednice koje žive u ovoj opštini su Aškalije (3,971), Romi (292), Egipćani (52)10, Goranci (32), Bošnjaci (76), Srbi (14) i Turci (25)�. Većina Srba su se vratili na Kosovo nakon što su proveli više godina kao izbeglice ili raselje-na lica i sada žive u selima Babljak/Bablak, Srpski Babuš/Babushi i Muhadžer Talinovac/Talinoc i Muhaxherëve. Romi, Aškalije i Egipćani uglavnom žive u selu Dubrava/Dubravё i naseljima Halit Ibiši/Halit Ibishi, Salahane/Sallahane i Koče Zoze / Koçi Xoxe � u gradu Uroševcu/Ferizaj.

Opština Uroševac/Ferizaj ima mrežu zavoda za pružanje primarnih zdravstvenih usluga koja se sastoji od Glavnog centra porodične medicine i tri manje klinike. Stanovnici sela pri-maju zdravstvene usluge u devet centara zdravstvene zaštite, uključujući i mobilne timove. Ima 31 osnovna škola u opštini. Broj učenika iz zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u opštini je sledeći – 96 dece pohađa predškolsko obrazovanje, od čega su 89 Aškalije, 6 su Romi, i jedan je Egipćanin; 877 učenika u osnovnim školama, od čega 818 su Aškalije, 58 su Romi i 1 je Egipćanin; 89 učenika srednjih škola, od čega 84 Aškalije i 5 Roma. Ukupno ima 14 studenata koji su upisani na univerzitet, od čega su 13 Aškalije i 1 je Rom. Ukupan broj ne-pismenih lica u zajednicama Roma, Aškalija i Egipćana je 222.

U sledećoj tabeli su prikazani podaci o zaposlenosti zajednica Roma, Aškalija i Egipćana11:

Broj kuća 741 Aškalija 49 Roma 10 EgipćanaBroj porodica 683 Aškalija 47 Roma 9 Egipćana

Broj zaposlenih u državnom sektoru 94 Aškalija 6 Roma Nema Egipćana

Broj zaposlenih u privatnom sektoru 83 Aškalija 18 Roma Nema Egipćana

Tokom 2013. godine se vratilo ukupno 23 porodice od čega 4 porodice Aškalija, 2 romske porodice i 17 albanskih porodica.

U junu 2013. godine, skupština opštine Uroševac/Ferizaj je usvojila Statut opštine12.Ovaj Statut, u skladu sa Zakonom protiv diskriminacije i Zakonom o upotrebi jezika garantuje načelo nediskriminacije i upotrebe zvaničnih jezika u komunikaciji sa opštinskim telima. Statut predviđa osnivanje stalnih odbora i drugih vrsta odbora13.

9 Zavod za statistiku Kosova, Popis na Kosovu, april 2011.10 Intervju FHP Kosova sa Rahman Bajramijem iz OKZ u Uroševcu /Ferizaj, jul 2013. 11 Podaci OKZ Podaci OKZ12 http://kk.rks-gov.net/ferizaj/getattachment/Municipality/Assembly/Statute/Statuti-i-Komunes-2013.pdf.aspx13 Statut opšti ne Uroševac/Ferizaj, �lan 19. Statuta. Statut opštine Uroševac/Ferizaj, �lan 19. Statuta.

12 Odbor za zajednice (OZ) – je jedan od stalnih odbora u opštini. OZ čine zastupnici u skupštini i predstavnici zajednica. Prema Statutu opštine, svaka zajednica koja živi u opštini treba da ima barem jednog predstavnika, što nije slučaj u OZ Uroševac/Ferizaj. Trenutno su među članovima OZ u Uroševcu/Ferizaj dvoje (2) Albanaca, jedan (1) Srbin i jedan (1) pri-padnik romske zajednice, a nema predstavnika zajednica Aškalija i Egipćana. Ovaj se odbor sastaje svakog meseca, ali se zakazuju i vanredne sednice ukoliko se za tim javi potreba.

OZ je nadležan da se stara o tome da lica koja su na javnim funkcijama u opštini ne prave diskriminaciju na osnovu etničke pripadnosti i jezika. Osnovna obaveza ovog odbora jeste da se stara da svi opštinski akti i odluke koji regulišu oblast prava manjina budu u skladu sa važećim zakonima i da zastupaju najbolje interese manjina koje žive na tom području. OZ takođe može da rešava slučajeve navodnih kršenja ljudskih prava i da te probleme prijav-ljuje skupštini opštine. OZ Uroševac/Ferizaj je učestvovao u opštinskim projektima koji su se odnosili na obrazovanje i zdravstvo.

Ovo telo ima mandat da unapredi položaj manjina u našoj opštini i da doprinese promociji i zaštiti prava manjina.

Intervju obavio FHP Kosovo u julu 2013. - R.B OKZ Ferizaj/Uruševac

Opštinska kancelarija za zajednice (OKZ) – Prema Statutu, ova kancelarija predstavlja integralni deo opštinske administracije i finansira se iz opštinskog budžeta. Položaj šefa Opštinske kancelarije za zajednice je jednak položaju direktora opštinskih direktorata14. Šef OKZ je neposredno odgovoran predsedniku opštine. Prema Statutu, kao i prema rečima službenika iz OKZ, ova kancelarija je nadležna za praćenje svih projekata koji se odnose na pitanja manjina, uključujući i promociju i zaštitu prava manjina, jednak pristup manjina javnim službama na opštinskom nivou u oblasti obrazovanja, zdravstvene zaštite i radnim mestima.

Trenutno je u OKZ u Uroševcu/Ferizaj zaposleno 13 lica kao osoblje u kancelariji, od ko-jih su dvoje (2) Romi, jedno (1) lice je srpske nacionalnosti, jedno (1) je Goranac, jedno (1) je turske nacionalnosti, jedno (1) albanske, a sedam (7) su Aškalije. Ova kancelarija je nadležna da pokreće i sprovodi projekte koji se tiču promocije prava manjina u opštini. OKZ je svoj rad fokusirala na 9 različitih komponenata, a to su obrazovanje, rad i ekonomski raz-voj, zdravstvena i socijalna zaštita, stanovanje i neformalna naselja, povratak i reintegracija, registracija ili rešavanje pitanja nedokumentovanih građana, mediji, kultura i informisanje, učešće i reprezentacija, i bezbednost i pravosuđe.

Verujem da je Strategija više politička obaveza prema međunarodnim organizacijama. Vlada Kosova i lokalne institucije nisu izdvojile dovoljno sredstava za implementaciju Strategije, što pokazuje kako je neozbiljno njihovo obavezivanje bilo.

Intervju FHP Kosovo jul 2013. - R.B. OKZ Uroševac/Ferizaj

Tokom 2009, KFOS je putem lokalne nevladine organizacije INPO, uz podršku OKZ sastavio nacrt lokalnog Akcionog plana za integraciju zajednica Roma, Akalija i Egipćana. OKZ je os-novala radnu grupu čiji je zadatak da revidira/ažurira lokalni Akcioni plan za integraciju za-

14 Statut opšti ne Uroševac/Ferizaj. Statut opštine Uroševac/Ferizaj.


et

13jednica Roma, Aškalija i Egipćana u periodu 2013-2015. Osoblje OKZ, opštinski direktorati povezani kroz komponente Akcionog plana, kao i lokalne i međunarodne organizacije su članovi ove radne grupe.

Planiramo da pošaljemo konačnu verziju lokalnog Akcionog plana na odobravanje u sep-tembru 2013. u skupštinu opštine i da počnemo sa njenim sprovođenjem kako treba 2014. godine. Uprkos nepostojanju budžetskih sredstava za implementaciju aktivnosti osmišljenih da potpomognu integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, ostvarili smo dobre rezul-tate u unapređenju kvaliteta života zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u našoj opštini kroz aktivnosti koje je osmislila naša kancelarija kao i kroz druge projekte koji su sprovođeni uz podršku lokalnih i međunarodnih organizacija. Na primer, tokom ove godine počećemo iz-gradnju 44 nove kuće u selu Dubrava/Dubravë. Takođe, čekamo na pozitivan odgovor od opštine da nam da odobrenje za obnovu 17 kuća stanovnika zajednice.

Intervju FHP Kosovo jul 2013.- R.B. OKZ Uroševac/Ferizaj

OKZ takođe sprovodi i druge aktivnosti koje su deo obrazovne komponente, te registraciju učenika srednjih škola koji su pripadnici zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Osim toga, OKZ je imala zadatak da promoviše zastupljenost manjina u organima opštinske vlasti.

Budžet i lokalni akcioni plan – Skupština opštine donosi odluku o raspodeli opštinskog budžeta na godišnjem nivou. Budžet OKZ se sastoji od 51.920,29 eura za plate i dnevnice, 48.184,26 eura za plate sa platnim listama i 10.250,00 eura za robu i usluge. Izdvoje-na budžetska sredstva se koriste i za popravku puteva, infrastrukturu, popravku struje, zdravstvenu zaštitu i obrazovne aktivnosti. OKZ je osnovala radnu grupu sa zadatkom da napravi nacrt Lokalnog akcionog plana. Osoblje OKZ, drugi direktorati povezani kroz kom-ponente lokalnog akcionog plana, lokalne i međunarodne organizacije poput INPO, OSCE, KFOS i GYR su članovi ove radne grupe.

Za godinu 2013. opština Uroševac/Ferizaj nije imala posebna budžetska sredstva izdvojena za potrebe zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Važno je napomenuti da uprkos dobijanju odobrenja od skupštine opštine za budžet još 2010. takvo izdvajanje se nije dogodilo. Preds-ednik opštine i drugi zvaničnici su rekli da je razlog za neizdvajanje sredstava u tome što u budžetu nisu bila predviđena sredstva za ovu konkretnu kategoriju.

I OKZ u opštini Uroševac/Ferizaj i svi opštinski direktorati su obavešteni o Strategiji Ko-sova i Akcionom planu za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Do danas nijedan direktorat nije podržao izdvajanje sredstava iz budžeta za implementaciju aktivnosti iz Ak-cionog plana.

Direktorat za obrazovanje je pomogao OKZ u upisu omladine iz zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u srednje škole. Upis učenika se radio bez obzira da li su položili prijemni ispit ili ne. Direktorat za socijalnu zaštitu je pomogao nekoliko porodica sa robom i uslugama smeštaja.

Pravo vlasništva i neformalna naselja – U ovoj opštini postoje 4 neformalna naselja: Du-brava/Dubravё, Halit Ibiši/Halit Ibishi, Salahane/Sallahane i Koče Zoze/Koçi Xoxe. Legaliza-cija vlasništva u neformalnim naseljima predstavlja veliki problem. Do danas su u Dubravi/Dubravё ukupno 43 od 192 prava vlasništva legalizovana, u Salahani/Sallahane 94 od 165

14 su legalizovana a jedno je uzurpirano, a u naselju Halit Ibiši/Halit Ibishi, od 43, legalizovano je 20, a u Koče Zozi/Koçi Xoxe legalizovano je 62 a 21 i dalje ostaju nelegalizovana.

Nezaposlenost i nepostojanje vlasničkih papira predstavljaju najveće probleme sa kojima se suočavaju pripadnici zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Opštinska uprava tvrdi da oni ne mogu da preuzmu odgovornosti za rešavanje problema vlasničke dokumentacije u ovim okolnostima, ali se trude da podržavaju pripadnike ovih zajednica na sve druge načine na koje mogu.

Problemi sa neformalnim naseljima obično postoje zbog nedostatka vlasničkih papira i zbog neizvesnosti u pogledu toga ko je zaista vlasnik zemlje.

Intervju FHP Kosovo jul 2013.- R.B. OKZ Uroševac/Ferizaj

Informisanje i svest- Osoblje OKZ u Uroševcu/Ferizaj je dobro obavešteno o Strategiji za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana za period 2009-2015.

OKZ sarađuje sa različitim međunarodnim i lokalnim organizacijama koje se bave programi-ma edukacije. Ova kancelarija je otvorena svakog dana za sve građane koji tu mogu doći i izneti svoje probleme i brige. OKZ u Uroševcu/Ferizaj blisko sarađuje sa IOM, UNDP, OSCE, UNICEF i lokalnim nevladinim organizacijama na programima edukacije, projektima pov-ratka i kampanjama za podizanje svesti.

Zaposleni u OKZ kancelariji redovno obavljaju posete na terenu. Oni informišu pripadnike zajednica putem nevladinih organizacija, nedeljnih poseta i preko medija. Takođe i pripad-nici zajednica redovno posećuju kancelariju OKZ sa različitim zahtevima.


et

15OPŠTINA KOSOVO POLJE/FUSHË KOSOVË

Opština Kosovo Polje/Fushë Kosovë se nalazi 8 km jugozapadno od Prištine/Prishtina. Čine je 17 sela i grad Kosovo Polje/Fushë Kosovë. U tri sela žive Srbi (Ugljare/Uglar, Kuzmin/Kuzmin i Batuše/Batushë), dok je stanovništvo u selima Bresje/Bresje i u gradu Kosovu Polju/Fushë Kosovë multietničko. Ova opština ima ukupno 36.897 stanovnika15. Osim Al-banaca, koji čine ogromnu većinu stanovništva, postoji i značajan broj manjinskih zajedni-cama koje žive u opštini – 292 Roma, 3.870 Aškalija i 262 Egipćana16, 162 Srba, 23 Bošnjaka, 8 Goranaca i 27 Turaka17.

Pre sukoba 1999. godine, Srbi su činili 25% stanovništva. Međutim, prema podacima Za-voda za statistiku Kosova sada se procenjuje da ih ima 162. Većina srpskog stanovništva je interno raseljena (IRO) ili žive kao izbeglice u zemljama regiona.

Uprkos naporima opštine da se ujedini sistem zdravstvene zaštite, zdravstvene ustanove i dalje ostaju podeljene. Albanci, Aškalije i Egipćani traže lekarsku pomoć u –centru porodične medicine u Kosovu Polju/Fushë Kosovë i 11 domova zdravlja u okolnim selima. Srbi i Romi zdravstvenu zaštitu dobijaju u Domu zdravlja u selu Ugljare/ Uglar, kao i u drugim domovi-ma zdravlja u Kuzminu/Kuzmin i Batuše/ Batushë.

Problem sa nepohađanjem i kasnim upisom u obrazovni sistem je uspešno rešen u Koso-vu Polju/Fushë Kosovë kada je 53 dece Roma, Aškalija i Egipćana upisano školske 2011-2012. godine u multietničku školu „Selman Riza“. Ovo je ostvareno nakon intervencije međunarodne zajednice i uz pomoć opštine i MONT18.

Ima 680 učenika iz zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u osnovnoj školi „Selman Riza“, koja je organizovana na albanskom jeziku. U „Mihal Grameno“ osnovnu školu ide 4 romskih i 30 učenika Aškalija. Broj učenika koji pohađaju osnovnu školu na srpskom jeziku je 83 i u pitanju su romska deca.

U opštini Kosovo Polje/Fushë Kosovë, dvoje (2) Aškalija i jedan (1) Rom i jedan (1) Egipćanin su zaposleni u opštinskoj civilnoj službi. Zajednice Roma, Aškalija i Egipćana su takođe za-stupljene i u skupštini opštine sa jednim (1) Egipćaninom i jednim (1) Aškalijom, oboje članovi političkih partija. Dvoje (2) Srba, jedan (1) Aškalija, jedan (1) Rom i jedan (1) Alba-nac rade u OKZ.

Skupština opštine Kosova Polja/Fushë Kosovë je usvojila svoj Statut 30. jula 2012. god-ine. Njime se garantuje upotreba zvaničnih jezika u usmenoj i pismenoj komunikaciji sa opštinskim službama, u skladu sa zahtevima ih Zakona o upotrebi jezika. Statut predviđa osnivanje stalnih odbora19 i Opštinske kancelarije za zajednice20.

Odbor za zajednice (OZ)– je jedan od stranih odbora opštine. Članove OZ čine predstavni-ci zajednica koji žive u Kosovu Polju/Fushë Kosovë. Svaku od zajednica koje žive u ovoj opštini predstavljena je sa najmanje jednim predstavnikom. Odbor za zajednice opštine Ko-15 http://esk.rks-gov.net/eng/ Zavod za statistiku Kosova, Popis iz april 2011. 16 OKZ � Intervju obavio FHP Kosovo u junu 2013. OKZ � Intervju obavio FHP Kosovo u junu 2013. 17 Zavod za stati sti ku Kosova, Popis iz aprila 2011. Zavod za statistiku Kosova, Popis iz aprila 2011.18 Izveštaj OS�E � Ocena prava zajednica, treće izdanje Izveštaj OS�E � Ocena prava zajednica, treće izdanje 19 Statut opšti ne, �lan 36 Statut opštine, �lan 3620 Statut opšti ne, �lan 49 Statut opštine, �lan 49

16 sova Polja/ Fushë Kosovë ima osam (8) članova: troje(3)Srba, dvoje(2)Albanaca, jedan(1)Egipćanin, jedan (1)Rom i jedan(1)Aškalija21. Ovaj odbor održava svoje sastanke u zavis-nosti od događaja i potreba zajednica.

OZ ima mandat da promoviše i štiti prava manjina na opštinskom nivou. Osnovni zadatak OZ je da se stara da se svi opštinska pravila i odluke kojima se reguliše oblast prava manjina su u skladu sa važećim zakonima i najboljim interesima manjina koje žive na ovom području. OZ takođe predlaže mere koje opština treba da preduzme u pogledu promovisanja etničkog, kulturnog, verskog i jezičkog identiteta svih zajednica. Zahtevi i pritužbe građana se ug-lavnom odnose na rekonstrukciju kuća, proces povratka, saobraćajnu infrastrukturu, struju i obrazovanje.

Članovi OZ organizuju mesečne sastanke na kojima diskutuju o položaju manjinskih zajednica i ispunjavaju njihove potrebe u nadležnim direktoratima i skupštini

Intervju obavio FHP Kosovo sa F.G., članom OZ u julu 2013.

Opštinska kancelarija za zajednice (OKZ) – prema Statutu opštine, mandat i funkciju OKZ reguliše Statut opštine.22 Ova kancelarija podržava i sprovodi integraciju manjinskih grupa u društvo i pomaže sprovođenje zakona koji se odnose na prava manjina. Dalje, OKZ sarađuje sa svim direktoratima u opštini u realizaciji raznih projekata čiji je cilj unapređenje položaja prava manjina i uspostavljanje prioriteta u opštini u oblasti prava manjina. OKZ trenutno ima pet (5) zaposlenih, od čega su dvoje (2) Srbi, jedan (1) Aškalija, jedan (1) Rom i jedan (1) Albanac.

Ova kancelarija ima mandat da sarađuje sa svim direktoratima u opštini i da doprinosi promovisanju i zaštiti manjinskih prava kroz različite aktivnosti. Ona podstiče građane da iznose i predstavljaju svoje probleme i brige.

Opština Kosovo Polje/Fushë Kosovë, u saradnji sa Ministarstvom rada i socijalne zaštite, je održala obuku za popunjavanje prijava za posao. Ova aktivnost je bila usmerena na nevećinske zajednice i povratnike. OKZ je takođe obezbedila obuke koje je organizovala opštinska služba za zapošljavanje u saradnji sa Programom razvoja Ujedinjenih nacija čiji je cilj da se nevećinskim zajednicama obezbede prilike da postanu deo raspoložive radne snage23.

Budžet i lokalni akcioni plan - Skupština opštine usvaja budžet na godišnjem nivou. Sredstva iz opštinskog budžeta se izdvajaju kako bi se ispunile potrebe manjinskih zajed-nica. Budžet izdvojen za OKZ iznosi 5.000 eura na ime roba i usluga, 13.500 eura za plate i dnevnice. Kapitalni budžet dolazi preko opštinskih direktorata. Za 2013. godinu OKZ i dalje čeka dodatnih 10.000 eura da opština isplati za sprovođenje nekoliko aktivnosti. Službenici OKZ u Kosovu Polju/Fushë Kosovë su pokrenuli kampanje za podizanje svesti građana u pogledu zdravstvene zaštite i higijene čija ciljna grupa su bile devojčice i žene iz zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, kao i kampanje u pogledu planiranja porodice i protiv nasilja u porodici.

21 http://kk.rks-gov.net/fushekosove/Municipality/Assembly/�omittees/Komiteti-per-komunitete.aspx22 Statut opšti ne, �lan 49, nadležnosti Statut opštine, �lan 49, nadležnosti23 Izveštaj OS�E � Ocena prava zajednica, treće izdanje. Izveštaj OS�E � Ocena prava zajednica, treće izdanje.


et

17I Strategija i Akcioni plan su bili potrebni kako bi se ispunile potrebe manjinskih zajednica. Za OKZ bi bilo mnogo lakše da radi u skladu i u granicama Akcionog plana. Prema mom mišljenju u tom smislu bismo mogli da budemo mnogo efikasniji. Ja takođe verujem da neu-speh u sprovođenju lokalnog akcionog plana leži u nedostatku političke volje i neizdvajanju planiranog budžeta za implementaciju plana.

Intervju obavio FHP Kosovo sa OKZ kancelarijom u julu 2013.

Ne postoji konkretan budžet za implementaciju lokalnog Akcionog plana. U nekoliko prilika Direktorat za kulturu, omladinu i sport je izdvojio budžet za izvođenje različitih aktivnosti koje su bile usmerene na potrebe zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Međutim, general-no direktorati ne obezbeđuju tražene sume. KFOS, preko INPO nevladine organizacije, je podržao pravljenje nacrta lokalnog akcionog plana za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u opštini Kosovo Polje/ Fushë Kosovë.

Akcioni plan za opštinu je odobren i radi se u skladu sa tim Akcionim planom. Naš glavni fokus i dalje ostaje obrazovanje, iako sam akcioni plan ima 9 komponenata. Uprkos nepostojanju specijalnog budžeta, mi ispunjavamo potrebe planirane u okviru Akcionog plana. Intervju uradio FHP Kosovo sa OKZ kancelarijom u julu 2013. godine

Pravo vlasništva i neformalna naselja – Opština Kosovo Polje/Fushë Kosovë nema pose-ban program za registraciju neregistrovanih članova manjinskih zajednica. Većina naselja u kojima žive pripadnici zajednica Roma, Aškalija i Egipćana su neformalna zbog nepostojanja vlasničkih papira.

Naselja u našoj opštini u kojima žive pripadnici zajednica Roma, Aškalija i Egipćana se gener-alno smatraju neformalnim. To je zbog činjenice da se kupoprodaja zemlje uglavnom obavl-jala usmenim sporazumom, a ne pravnovaljanim ugovorom.

Intervju obavio FHP Kosovo sa OKZ kancelarijom, jul 2013.

Visoka stopa nezaposlenosti i nepostojanje vlasničkih papira predstavljaju problem za pri-padnike zajednice Roma, Aškalija i Egipćana. Opštinska administracija nema obavezu niti želi da se uključi u raspravljanje o vlasničkim pravima, mada su oni jasno izjavili da su voljni da podrže pripadnike zajednice Roma, Aškalija i Egipćana u svim pitanjima koja se odnose na opštinu.

Informisanje i svest – Kancelarija OZK u Kosovu Polju/Fushë Kosovë je učestvovala u prav-ljenju nacrta Strategije za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana za period 2009-2015. OZ je takođe veoma dobro informisan o standardima i prioritetima ove strategije.

Zaposleni u OKZ smatraju da je od ključnog značaja da se organizuju debate i da se zajednice obaveštavaju o tome o čemu se radi u strategiji. OKZ je otvorena za sve građane da dođu i da iznesu svoje probleme i brige. Službenici OKZ u Kosovu Polju/Fushë Kosovë blisko sarađuju sa civilnim društvom, kao i sa međunarodnim i lokalnim organizacijama. OKZ održava komunikaciju sa pripadnicima zajednica Roma, Aškalija i Egipćana preko različitih nev-ladinih organizacija i ordžavanjem javnih i zatvorenih sastanaka sa predstavnicima man-jina. Radili su sa OSCE, UNICEF, Omladinskim kulturnim centrom, Balkan Sun-Flower i ECMI Kosovo na raznim projektima i kampanjama za podizanje svesti.

18


et

19OPŠTINA ĐAKOVICA/GJAKOVA

Opština Đakovica/Gjakova pokriva teritoriju od 521 kvadratnog kilometra. Prema podaci-ma Zavoda za statistiku Kosova, Đakovica/Gjakova ima 96.071 stanovnika24. Albanci čine ogromnu većinu, a manjinske zajednice koje žive u opštini Đakovica/Gjakovë su srpska (17), romska (738), aškalijska (613), egipatska (5.117), bošnjačka (73), goranska (13)i tur-ska (16)25. Prema rečima opštinskih službenika, manjinske zajednice nemaju problema u vezi sa bezbednošću. Opštinsko vođstvo tvrdi da je ono odigralo ključnu ulogu u njihovom povratku na taj način što su ih podržali i sproveli ovaj proces. Međutim, i dalje ostaje dosta toga što se treba uraditi kako bi se u potpunosti integrisali pripadnici zajednice, posebno po pitanju zapošljavanja i obrazovanja. Zaposleni u opštini su: četvoro (4) Egipćana u civ-ilnoj službi, jedan (1) politički predstavnik (potpredsednik skupštine opštine), dvoje (2) Egipćana, jedan (1) Ašalija i jedan (1) Roma u OKZ opštine Đakovica/Gjakova.

Skupština opštine Đakovica/Gjakovë je 26. decembra 2008. godine usvojila Statut opštine. Ovim Statutom se garantuje upotreba zvaničnih jezika u komunikaciji sa opštinskim telima u skladu sa Zakonom o upotrebi jezika. Statut predviđa osnivanje stalnih odbora i drugih odbora.

Odbor za zajednice (OZ) - predstavlja jedno od stalnih odbora opštine. OZ čine zajedno članovi skupštine i predstavnici zajednice. Svaka od zajednica koje žive u opštini je pred-stavljena sa najmanje jednim predstavnikom26. U opštini Đakovica/Gjakovë ima sedam (7) postavljenih članova OZ.27 Odbor održava sastanke svakog meseca.

Prema izveštaju MALSU28, u periodu od januara do juna 2013. godine, ovaj odbor je održao četiri (4) sastanka. Odbor je nadležan za praćenje primene zakona, podzakonskih akata i drugih akata koji regulišu prava manjina u opštini Đakovica/Gjakova. Odbor za zajed-nice ujedno i rešava zahteve i pritužbe građana iz manjinskih zajednica i predstavlja ih nadležnim opštinskim direktoratima i drugim opštinskim institucijama.

Osim toga, odbor daje skupštini preporuke za primenu mera za sprovođenje važećih za-kona i za unapređenje položaja manjina u Đakovici/ Gjakovë�.

U većini slučajeva, zahtevi i pritužbe građana se odnose na obnovu kuća, saobraćajnu infra-strukturu, struju i obrazovanje.

Opštinski odbor ima mandat da nadgleda poštovanje prava manjina i da rešava zahteve i pritužbe koje podnose pripadnici manjinskih zajednica. Ovo telo se sastaje jednom mesečno. OZ takođe daje preporuke skupštini opštine kako da reši razne probleme manjina i kako da primeni propise koji se odnose na prava manjina.

A.B. , šef opštinske kancelarije za zajednice u Đakovici/ Gjakova Intervju obavio FHP Kosovo, jul 2013.

24 http://esk.rks-gov.net//, Popis iz aprila 2011. godine 25 Broj zajednica koje žive u opštini Đakovica/Gjakova - OKZ26 Statut opšti ne Đakovica/Gjakova, �lan 35 Statut opštine Đakovica/Gjakova, �lan 3527 �evruz Tafoshi (IRDK), Ali Gashi (IRDK), Zenel Zenunaj (PDAK), Arif ��rmjani (PRBK), Agneta Byty�i (LDK), Ilfeta �evruz Tafoshi (IRDK), Ali Gashi (IRDK), Zenel Zenunaj (PDAK), Arif ��rmjani (PRBK), Agneta Byty�i (LDK), Ilfeta Jakupi (BSDAK), Saranda Hyseni (AAK)28 Izveštaj MALSU- o operati vnosti skupšti ne opšti ne � januar-jun 2013. Izveštaj MALSU- o operativnosti skupštine opštine � januar-jun 2013.

20 Opštinska kancelarija za zajednice (OKZ)– Statutom opštine se reguliše mandat i funkcija OKZ29. Prema Statutu, ova kancelarija je nadležna za promovisanje i zaštitu prava manjina, jednak pristup manjina javnim službama na opštinskom nivou i promovisan-je načela nediskriminacije. OKZ ima pet (5) zaposlenih30: Jedan (1) Albanac, dvoje (2) Egipćana, jedan (1) Aškalija i jedan (1) Rom.

Kancelarija ima mandat da sarađuje sa svim opštinskim direktoratima kako bi zaštitili i promovisali prava manjina putem različitih aktivnosti. Ova kancelarija svake godine pravi svoj lokalni Akcioni plan, koji pokriva područje obrazovanja i kampanje za podi-zanje svesti sa ciljem inkluzije dece Roma, Aškalija i Egipćana u školama.

Naša kancelarija je uspela da obezbedi jednak pristup svim zajednicama javnim službama, eliminisala je neformalna naselja, rešila stambeno pitanje stanovnika Kolonije, aktivirala je aktivno državljanstvo mladih ljudi u zajednici, uspela da potvrdi i da počne sa sprovođenjem lokalnog Akcionog plana za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u Đakovici. Štaviše, uspeli smo da podržimo aktivnosti centra za zajednice, kao i da podržimo otvaranje Radio Prosperiteta, lokalne radio stanice egipatske zajednice, koja emituje program i na romskom jeziku.

A.B. , šef opštinske kancelarije za zajednice u Đakovici/Gjakova FHP Kosovo obavio intervju u julu 2013. godine

Budžet i lokalni akcioni plan – Opština Đakovica/Gjakova ima Akcioni plan za inte-graciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana i mali budžet je izdvojen za te potrebe. KFOS je podržao pisanje lokalnog akcionog plana 2009. godine i njegovu reviziju 2012. godine. Svi zaposleni u OKZ su obavešteni o Strategiji i Akcionom planu. Akcioni plan za opštinu Đakovicu/Gjakova se uglavnom fokusira na obrazovanju, zdravstvenoj zaštiti, kulturi i medijima. Izdvojena budžetska sredstva za implementaciju Akcionog plana se koriste u projektima obrazovanja. Na lokalnom nivou, OKZ, OZ i radna grupa usmeravaju svoje ak-tivnosti na nadgledanje sprovođenja lokalnog Akcionog plana.

Budžet pomaže u podržavanju projekata čija svrha je obrazovanje, kao što je centar za podršku zajednica za održavanje predškolskih aktivnosti i za pomoć u rađenju domaćih zadataka i drugi obrazovni zadaci. Budžet dalje podržava projekte kao što je otvaranje lokalne radio stanice zajednice Egipćana, pokretanje informativnog programa na romskom jeziku, infrastrukturni projekti, zdravstvena zaštita, itd.

A.B. šef opštinske Kancelarije za zajednice u Đakovici/Gjakova Intervju obavio FHP Kosovo, jul 2013. godine

OKZ, između ostalog, koristi Strategiju, akcioni plan, kao i Statut opštine u kojem se nalaze informacije o odgovornosti kancelarije za promovisanje i zaštitu prava manjinskih zajednica i opštinski propisi koji se odnose na OKZ-Br. 02/2010 u ispunjavanju potreba zajednica Roma, Aškalija i Egipćana.

Budžet obično planira OKZ ili šef kancelarije kada su u pitanju plate, svakodnevna plaćanja, roba i usluge i subvencije. Opštinski direktorati upravljaju kapitalnim investicijama. Uku-

29 Statut opšti ne Đakovice/Gjakova, �lan 48 Statut opštine Đakovice/Gjakova, �lan 4830 Struktura OKZ kancelarije � šef kancelarije, koordinator održivog povratka, koordinator za prava i reintegraciju, Struktura OKZ kancelarije � šef kancelarije, koordinator održivog povratka, koordinator za prava i reintegraciju, službenik za održivi povratak i službenik za prava i reintegraciju.


et

21pan godišnji budžet iznosi do 63.500,00 eura, plate i dnevnice se izdvaja 20.500,00 eura, za robu i usluge 18.000,00 eura i za subvencije 25.000,00 eura.

Sa izdvojenim budžetom, OKZ podržava zajednice Roma, Aškalija i Egipćana tako što im pruža različite usluge u oblasti infrastrukture i drugih aktivnosti. Razne projekte podržava i opština gde se ona javlja kao suosnivač.

A.B. šef opštinske kancelarije za zajednice u Đakovici/Gjakove Intervju obavio FHP Kosovo jul 2013. godine

Pravo vlasništva i neformalna naselja – U opštini Đakovica/Gjakove ne postoji program registracije neregistrovanih lica koja su pobegla i živela negde drugo nakon rata i koji su se skoro vratili na Kosovo. OKZ je pripremila informativnu brošuru sa uputstvima za regis-traciju.

Trenutno postoje tri (3) neformalna naselja u opštini Đakovica/Gjakovë. Koloni/Kolo-ni ima jedno neformalno naselje, a još jedno takvo naselje se nalazi u Brekoc/Brekovac. Većinu stanovnika u ovim neformalnim naseljima čine pripadnici zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, mada ima i pripadnika ostalih zajednica koji tamo žive, uključujući i Albance. Uslovi za život na ovim mestima su jako loši. Opština se priprema da legalizuje ova naselja. U tom smislu je izdvojila četiri hektara zemlje za gradnju kuća za sve stanovnike koji žive u ovim neformalnim naseljima.

Mnogi povratnici iz zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u Đakovici/Gjakova, kao i oni u Peći/Peja ne poseduju vlasničke papire, što ih sprečava da uživaju sopstvene posede. Iako je opštinska administracija pokazala spremnost da pomogne pripadnicima ovih zajednica na sve moguće načine, oni kažu da veoma malo mogu učiniti kada su u pitanju dokumenti koji dokazuju pravo vlasništva na imovini.

Radimo na legalizaciji neformalnih naselja u našoj opštini. Opština je izdvojila četiri hek-tara zemlje za izgradnju kuća za građane koji žive u neformalnim naseljima i nadamo se da ćemo uskoro početi sa izgradnjom kuća. Uslovi za život u ovim neformalnim naseljima su nepodnošljivi. Sa druge strane, pripadnici zajednice Roma, Aškalija i Egipćana ne poseduju originalnu vlasničku dokumentaciju.

A.B. šef opštinske kancelarije za zajednice u Đakovici/Gjakova FHP Kosovo obavio intervju u julu 2013. godine

Informisanje i svest – OKZ u Đakovici/Gjakova je dobro informisana o Strategiji za inte-graciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana za 2009-2015. OKZ je učestvovala u pravljenju nacrta Strategije; međutim, službenici OKZ nisu zadovoljni sa sprovođenjem ove strategije. U pogledu implementacije Strategije, sam dokument se smatra nefunkcionalnim zato što ga je usvojila Vlada i ona sama ga ignoriše. Kada razgovaramo o strategiji treba da mislimo na centralni nivo, na Vladu i ministarstva koja nisu uspela da je sprovedu u život. Ova akcija ne samo da ometa proces integracije zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u kosovsko društvo, već i dovodi u pitanje spremnost vlade za njeno uspešno sprovođenje.

A.B. šef opštinske kancelarije za zajednice u Đakovice/Gjakova FHP Kosovo obavio intervju u julu 2013. godine

22 Ova kancelarija je otvorena za sve građane i njihove probleme. Zaposleni pružaju instrukcije i savete o tome gde da se ide ili kako da se postupi u slučaju podnošenja žalbi i pritužbi. OKZ u Đakovici/Gjakova ima blisku saradnju sa lokalnim i međunarodnim nevladinim organiza-cijama, uglavnom sa IOM, UNDP, OSCE, KFOS i CARITAS, na projektima povratka, kampanja za podizanje svesti i inicijative za edukaciju.

Tokom radnog vremena smo planirali posete naseljima u kojima žive Romi, Aškalije i Egipćani. Mi takođe u svojoj kancelariji primamo pripadnike zajednica i pokušavamo da im pomognemo sa svim njihovim zahtevima, koje mogu imati. Mi takođe informišemo pripadnike zajednica preko njihovih predstavnika, nevladinih organizacija, putem telefona, elektronske pošte i sas-tanaka.

A.B. šef opštinske Kancelarije za zajednice u Đakovici/Gjakovë FHP Kosovo obavio intervju jul 2013. godina


et

23OPŠTINA GNJILANE/GJILAN

Opština Gnjilane/Gjilan se nalazi 47 km jugozapadno od Prištine/Prishtina i obuhvata područje od 515 kvadratnih kilometara. Ima 91.413 stanovnika31, od kojih je ogromna većina Albanci, a posle njih je značajan broj Srba (322), Roma (182), Aškalija (9), Egipćana (1), Bošnjaka (108), Turaka (493) i Goranaca (39).32 Postoji nekoliko etnički izmešanih područja, uključujući i grad Gnjilane/Gjilan. Manjine se slobodno kreću u gradu i na svim ostalim mestima u opštini.

U predškolskoj ustanovi ima 25 upisane romske dece, 62 u snovnoj školi, 14 učenika srednje škole, a dva studenta su upisana na univerzitet. Svi učenici osnovne škole i učenici srednje škole pohađaju instituciju paralelnog obrazovnog sistema „Vuk Stefanović Karadžić“ gde pohađaju nastavu na srpskom jeziku. U opštini Gnjilane /Gjilan, broj zaposlenih iz manjin-skih zajednica čine 37 Srba, jedan (1) Rom i troje (3) Turaka33.

Skupština opštine Gnjilane/Gjilan je usvojila Statut opštine 21. novembra 2008. gdoine. Ovim Statutom se garantuje upotreba zvaničnih jezika u usmenoj i pismenoj komunikaciji sa opštinskim službama, u skladu sa Zakonom o upotrebi jezika. Tokom 2007., turski jezik je proglašen „jezikom u zvaničnoj upotrebi“ od strane skupštine opštine. Statut predviđa osnivanje stalnih odbora i Kancelarije za zajednice.

Odbor za zajednice (OZ) – predstavlja jedan od stalnih odbora u opštini. OZ čine članovi skupštine i predstavnici zajednica koje su nastanjene na teritoriji opštine Gnjilane/Gji-lan. Svaka od zajednica koja živi na teritoriji opštine je predstavljena sa najmanje jednim predstavnikom. Prema opštinskom statutu, OZ bi trebalo da ima sedam (7) članova34. Tu su troje (3) Albanaca, dvoje (2) Srba, jedan (1) Rom i jedan (1) Turčin koji su imenovani da budu članovi Odbora za zajednice u opštini Gnjilane/Gjilan35. OZ održava sastanke prema potrebama zajednica i razvoju situacije. Prema rečima službenika OKZ, ovaj odbor redovno zaseda. Prema izveštaju36, OZ opštine Gnjilane/ Gjilan se u periodu januar-jun 2013. sastao šest (6) puta.

OZ ima mandat da štiti i promoviše prava manjina na opštinskom nivou. Prema Statu-tu opštine, osnovni zadatak odbora je da se stara o tome da svi akti i odluke opštine koji se odnose na regulisanje područja manjinskih prava budu u skladu sa važećim zakono-davstvom i najboljim interesima manjina koje žive u ovom kraju. Odbor za zajednice takođe predlaže mere koje skupština opštine treba da preduzme u cilju promovisanja etničkog, kul-turnog, verskog i jezičkog identiteta zajednica. Zahtevi i pritužbe građana se obično odnose na obnovu kuća, proces povratka, saobraćajnu infrastrukturu, struju i obrazovanje.

31 http://esk.rks-gov.net/32 Zavod za stati sti ku Kosova, Popis iz aprila 2013. godine, glavni podaci str. 145 Zavod za statistiku Kosova, Popis iz aprila 2013. godine, glavni podaci str. 14533 Podaci OKZ Gnjilane/ Gjilan, jul 2013. godine Podaci OKZ Gnjilane/ Gjilan, jul 2013. godine34 Statut opšti ne Gnjilane/Gjilan, novembar 2008 Statut opštine Gnjilane/Gjilan, novembar 200835 Kemal Shahini predsednik, Enver Hajrullahu PDK, Bardhyl Kadriu LDK, Fadil Gashi AAK, Tomislav Nas-kovic, Zvonko Tasic, i Galip Hiseni36 Izveštaj MALSU � o funkcionalnosti skupšti ne opšti ne � januar-jun 2013. godine Izveštaj MALSU � o funkcionalnosti skupštine opštine � januar-jun 2013. godine

24 Odbor za zajednice se sastaje redovno, svakog meseca. Rešavamo sve pritužbe koje podnesu građani. Njihove probleme mi prenesemo skupštini opštine i dajemo predloge kako da se reše problemi, koji se odnose na prava manjina u našoj opštini.

K.SH, član Odbora za zajednice – opština Gnjilane/Gjilan FHP Kosovo obavio intervju u julu 2013. godine.

Opštinska kancelarija za zajednice (OKZ) – OKZ u Gnjilanu/Gjilan ima mandat koji je regulisan Statutom opštine. Prema rečima opštinskih službenika, obim rada ove kancelarije je sličan mandatima drugih OKZ širom Kosova; drugim rečima, zaštita i promovisanje prava manjina predstavlja temelj aktivnosti OKZ.

OKZ ima ukupno šest (6) zaposlenih - troje (3) Srba jednog (1) Albanca, jednog (1) Turčina i jednog (1) Roma. OKZ u opštini Gnjilane/Gjilan fokusira svoj rad na komponentama obra-zovanja, kulture, nezaposlenosti, zdravstvene zaštite, reintegracije i repatrijacije.

OKZ u Gnjilanu/Gjilan je pokrenuo osnivanje Saveta Roma. Uloga ovog Saveta jeste ug-lavnom da radi u saradnji sa OKZ i da koordinira njihov rad na terenu. Drugim rečima, rad na istraživanju i ispunjavanju potreba romske zajednice.

Ova inicijativa takođe ide u pravcu osnivanja škola na romskom jeziku. Iako je ova inicijativa predložena pre dosta vremena, ona nije urodila plodom zbog nedostatka profesionalnih ka-paciteta (nedostatak osoblja). K.SH, član Odbora za zajednice, opština Gnjilane/Gjilan Intervju obavio FHP Kosovo, jul 2013. godine

OKZ ima dobru saradnju sa organizacijama civilnog društva i međunarodnim organizaci-jama kao što su CARE international, IOM, DRC, UNDP, UNHCR, KFOS, CRP-K a ima i dobre odnose sa kancelarijama lokalnih medija. OKZ je, u saradnji sa CRP-K, rešio problem sa civ-ilnim statusom romske zajednice. Trenutno, svi stanovnici Romi poseduju dokumente o civ-ilnog registraciji.

Budžet i lokalni akcioni plan – Skupština opštine svake godine usvaja budžet i izdvaja sredstva iz njega. Skoro 20% budžeta OKZ se izdvaja za sprovođenje procesa povratka i druge aktivnosti koje se odnose na prava manjina. Drugi deo budžeta OZ se koristi za kapi-talne investicije i infrastrukturu.

Kroz istraživanje na terenu, FHP Kosovo je našao da nije sastavljen lokalni Akcioni plan za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u opštini Gnjilane/Gilan. Zbog toga što ne postoji Akcioni plan, ne postoji ni budžet koji je izdvojen za implementaciju aktivnosti za integraciju manjinskih zajednica. Lokalni akcioni plan nije napisan zbog toga što pred-stavnici manjinskih zajednica nisu učestvovali u tom poduhvatu. Kada se FHP Kosovo raspi-tivao za ove projekte (uključujući i budžet), koji se tiču integracije zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, u OKZ je jednostavno rečeno da nemaju poseban budžet i da svi zahtevi idu kroz opštinu, koja onda izdvaja budžetska sredstva za sprovođenje aktivnosti. OKZ je odbila da pokaže ili da predstavi bilo koje aktivnosti koje su sprovedene sa ciljem da se pomogne in-tegracija Roma, Aškalija i Egipćana.


et

25Zajednice Roma, Aškalija i Egipćana u našoj opštini ne prihvataju Strategiju kao takvu. Tokom sastanaka koje imamo sa predstavnicima zajednica, oni se ne slažu sa strategijom uz objašnjenje da ne postoji nešto poput zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Predstavnici man-jinskih zajednica nisu mogli da se među sobom dogovore o bilo čemu zbog čega nije ni uspelo pisanje lokalnog akcionog plana. Uprkos činjenici da nema Akcionog plana, naša kancelarija radi na rešavanju zahteva koje podnose pripadnici zajednica.

K.SH, pripadnik Odbora za zajednice u opštini Gnjilane/Gjilan Intervju obavio FHP Kosovo u julu 2013. godine

Vlasnička prava i neformalna naselja – U ovoj opštini nema neformalnih naselja. OKZ u Gnjilanu/Gjilan se udružila sa organizacijom Program građanskih prava kako bi se sprove-la registracija stanovnika iz zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, koji nisu bili prijavljeni. Najveći problem sa kojim se susreću pripadnici zajednica Roma, Aškalija i Egipćana jeste nezaposlenost. Opštinska uprava izdaje pripadnicima zajednica Roma, Aškalija i Egipćana vlasničke papire na osnovu svedočenja i overe tih svedočenja u službi katastra.

Osnovni problem naše zajednice ostaje nezaposlenost. Želim da naglasim da nezaposlenost nije diskriminatorna i to je veliki problem u našoj opštini, bez obzira da li ste pripadnik većinske ili manjinske zajednice.

K.SH, član Odbora za zajednice u opštini Gnjilane/Gjilan FHP Kosovo obavio intervju u julu 2013. godine.

Informisanje i svest – Zaposleni u OKZ U opštini Gnjilane/Gjilan tvrde da su upoznati sa Strategijom za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana za period 2000-2015. OKZ je organizovala informativne kampanje sa ciljem da se zajednice informišu o Strategiji. Ova kancelarija pomaže svim građanima u rešavanju njihovih problema. Zaposleni u OKZ daju uputstva i savete građanima gde da se obrate i na koji način da reše svoje probleme. Njihovi zahtevi obično se odnose na lična dokumenta, pitanja vlasništva, nezaposlenost, itd.

26


et

27OPŠTINA ISTOK/ISTOG

Opština Istok/Istog se nalazi na severozapadu Kosova. Pokriva oko 454 kvadratna kilom-etra i obuhvata grad Istok/Istog i 50 sela37. Prema podacima Zavoda za statistiku Kosova, u opštini Istok/Istog ima ukupno 40.150 stanovnika38, pri čemu su većina Albanci. Prema popisu stanovnika i domaćinstava na Kosovu, koji je obavljen u aprilu 2011. godine, etnički sastav u ovoj opštini je sledeći: Albanci (36.154), Egipćani (1.544), Bošnjaci (1.142), Srbi (194), Aškalije (111), Romi (39), Turci (10), ostali (45) i neopredeljeni (50)39.

Što se tiče broja povratnika od 2009. do 2013, ukupno se vratilo 270 Srba, 41 Bošnjak, 15 Roma i 182 Egipćanina u opštinu Istok/Istog. U 2013. godini vratilo se samo 5 Srba40. Nema zaposlenih pripadnika manjinskih zajednica u drugim opštinskim direktoratima osim zaposlenih u OKZ. U državnim institucijama nema zaposlenika iz zajednica Roma, Aškalija i Egipćana41.

U opštini postoji 11 osnovnih škola koje pohađa 6.935 učenika i imaju 386 nastavnika, zatim dve (2) srednje škole sa 2.158 učenika i 106 nastavnika i pet (5) obdaništa sa 241 detetom i 16 vaspitača42. Sistem primarne zdravstvene zaštite trenutno obuhvata pet (5) opštinskih centara porodične medicine, jedan (1) u gradu i četiri (4) u selima Vrela/Vrellë, Banja/Banjë, Đurakovac/Gjurakoc i Rakoš/Rakosh. Osim toga, deset (10) prima-rnih centara zdravstvene zaštite se nalaze u glavnom selu. Sektor zdravstvene zaštite ima 123 zaposlena, uključujući doktore, medicinske sestre, i pomoćno osoblje; prema rečima službenika OKZ, sve zajednice imaju jednak pristup sistemu zdravstvene zaštite.

Odbor za zajednice (OZ) – Skupština opštine, u skladu sa članovima 52. i 53. Zakona o lokalnoj samoupravi br. 03/L-040, osniva Odbor za zajednice (OZ).

OZ ima pet (5) članova koji su predstavnici zajednica u opštini Istok/Istog43. Treba na-pomenuti da Romi i Aškalije nemaju svoje predstavnike u Odboru za zajednice. Rema rečima službenika OKZ, sastanci ovog tela se održavaju redovno. Prema izveštaju MAL-SU44 OZ u opštini Istok/Istog je imao pet (5) sastanaka u periodu od januara do juna 2013. godine. Zaposleni u OKZ nisu zadovoljni zastupanjem i radom ovog odbora.

Iako OZ ima mandat da štiti i promoviše prava manjina na opštinskom nivou, nismo zado-voljni radom ovog odbora. Nema predstavnika zajednica Roma u Aškalija i ovaj odbor ne podržava Strategiju Kosovo za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana za period 2009-2015. godina

Intervju FHP Kosova, B.C. OKZ Istok/Istog, koordinator za povratnike, avgust 2013. godine

37 http://www.osce.org/kosovo/13115, Publikacija OS�E � profil opštine Istok/Istog, januar 2013. godine38 Zavod za stati sti ku, Zavod za statistiku, http://esk.rks-gov.net/, oktobar 2013. godine39 Zavod za stati sti ku Kosova � Popis stanovništva i domaćinstava na Kosovu, april 2011. godine. Zavod za statistiku Kosova � Popis stanovništva i domaćinstava na Kosovu, april 2011. godine.40 FHP Kosovo, intervju sa Bajramom �elajem iz OKZ u opšti ni Istok/Istog FHP Kosovo, intervju sa Bajramom �elajem iz OKZ u opštini Istok/Istog 41 OKZ � opšti na Istok/Istog OKZ � opština Istok/Istog 42 Opšti na Istok/Istog � Opšti nski direktorat za obrazovanje, avgust 2013. godine Opština Istok/Istog � Opštinski direktorat za obrazovanje, avgust 2013. godine43 Fazli Stolla �Podpredsednik skupšti ne opšti ne (Kosovski Egipćanin), Sadik Bujupaj � �lan (LDK), Shaip �eta � �lan Fazli Stolla �Podpredsednik skupštine opštine (Kosovski Egipćanin), Sadik Bujupaj � �lan (LDK), Shaip �eta � �lan (AAK Party), Mirsad Babacic � pripadnik bošnja�ke zajednice i Dobrivoje Radovanović � pripadnik srpske zajednice.44 Izveštaj MALS - a o funkcionalnosti skupšti ne opšti ne � januar-jun 2013. godine Izveštaj MALS - a o funkcionalnosti skupštine opštine � januar-jun 2013. godine

28 Opštinska kancelarija za zajednice (OKZ) – Mandat OKZ u opštini Istok/Istog jeste promovisanje i zaštita prava manjina na opštinskom nivou. OKZ ima ukupno sedam (7) zaposlenih – dvoje (2) Egipćana, dvoje (2) Srba i troje (3) Bošnjaka. Ukupni godišnji budžet OKZ iznosi oko 130.000 eura. Budžet se koristi za plate, investicije, robu i usluge.

OKZ u opštini Istok/Istog, u saradnji sa organizacijama civilnog društva, je napravila nekoliko projekata čiji je glavni fokus na obrazovanju. OKZ je takođe provela i neko-liko projekata poput rekonstrukcije kuća, saobraćajne infrastrukture, socijalne pomoći siromašnim porodicama, itd.

Prema mom mišljenju, OKZ je izvela nekoliko projekata i obavila dovoljno posla u ispunjava-nju potreba zajednica Roma, Aškalija i Egipćana; međutim, ukoliko uporedimo rezultate i položaj bošnjačke zajednice, onda smo mi daleko iza.

Intervju FHP Kosova, B.C. OKZ Istok/ Istog, Koordinator povrataka, avgust 2013. godine

OKZ kancelarija u opštini Istok/Istog, u saradnji sa nevladinom organizacijom Vizioni 02 organizuje godišnju letnju školu. Letnja škola se zove „Zajedno prema EU“ i sprovodi aktivnosti, koje obuhvataju sve etničke grupe različitih starosnih grupa. Osnovni cilj let-nje škole je integracija zajednica u javni i društveni život. OKZ, uz podršku donatorskih organizacija, sprovodi aktivnosti iz oblasti obrazovanja i zdravstvene zaštite.

Imamo projekat koji podržava KFOS, a koji sprovodi lokalna nevladina organizacija Vision 02, i koja se fokusira na obrazovanje i zdravstvenu zaštitu. U okviru projekta imamo dva medijatora čija je uloga da identifikuju potrebe zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u obra-zovanju i zdravstvenoj zaštiti. Kada se potrebe identifikuju, onda se obično te potrebe pre-nesu opštinskih direktoratima i drugim opštinskim telima.

Intervju FHP Kosova, B.C. OKZ Istok/Istog, koordinator za povratak, avgust 2013. godine

Budžet i lokalni akcioni plan – Opština Istok/Istog je počela sa sastavljanjem opštinskog akcionog plana 6. jula 2012. godine. Predsednik opštine Istok/Istog je osnovao radnu gru-pu upravo za ovu svrhu. Uprkos prvenstvenoj nameri, ova radna grupa nije dala nikakve konkretne rezultate. Ovo je uglavnom zbog nedostatka političke volje političkih pred-stavnika i nedostatka stručnosti u lokalnim nevladinim organizacijama, koja je odgovorna bila za sastavljanje nacrta Akcionog plana. Jedan od osnovnih problema koji se povezuje sa neuspehom u sprovođenju I Strategije i Akcionog plana je činjenica da Strategija nije prošla skupštinu Republike Kosovo, mada je Vlada odobrila. Neuspeh u kompletiranju procedure i dobijanju potvrde od strane skupštine Republike Kosovo predstavlja ne samo neozbiljnost, već što je još bitnije dovodi do toga da ne postoje budžetska izdvajanja za sprovođenje Strategije i Akcionog plana.


et

29Problem su ciljne grupe Strategije. Na primer, pripadnici egipatske zajednice i njihovi pred-stavnici ne priznaju strategiju i nisu voljni da u njoj učestvuju. Na primer, imate predstavnike zajednice Egipćana u skupštini koji zahtevaju da budu povučeni iz Strategije. Na lokalnom nivou, potpredsednik skupštine, koji je pripadnik egipatske zajednice, ne podržava ni Strate-giju ni Akcioni plan i kaže da tzv. RAE zajednica u stvarnom životu ne postoji.

Intervju FHP Kosovo, B.C. OKZ Istog/Istok, Koordinator za povratak, avgust 2013. godine.

Nikakav budžet opština do sad nije izdvojila za sprovođenje Akcionog plana, uprkos činjenici da smo mi (OKZ) poslali nekoliko zahteva.

Na sastanku sa predsednikom opštine 2. avgusta 2013. godine, predložio sam projekat fi-nancijske podrške za pravljenje nacrta lokalnog Akcionog plana a iznos ovog projekta je bio 4.200,00 eura. On mi je na sastanku odgovorio: „Ne znam šta predstavlja zajednica Roma, Aškalija i Egipćana i nemam novca za taj projekat“

Intervju FHP Kosovo, B.C. OKZ Istog/Istok, koordinator za povratak, avgust 2013. godine

OKZ u Istoku/Istog ne radi u skladu sa Strategijom Kosova; međutim, sprovode se ak-tivnosti koje su povezane sa Vladinom Strategijom. OKZ fokusira svoj rad na obrazovanje, zdravsvenu zaštitu, socijalne slučajeve i saobraćajnu infrastrukturu.

Vlasnička prava i neformalna naselja – Ranije je postojalo jedno neformalno naselje u opštini Istok/Istog koje se zvalo „Rodes/Rodesh“ naselje. Oko 60-70 porodica je živelo u ovom neformalnom naselju pre nego što su izbegli u Crnu Goru. Od tada se vratilo 28 porodica. Opština je ponudila 500 kvadratnih metara zemlje za svaku povratničku po-rodicu u selu Serbobran/Serbobrane. Takođe, postoje određeni problemi sa vlasničkom dokumentacijom, okupiranim posedima, vlasničkim papirima, ali sve u svemu, opština je rešila ovu situaciju kompenzacijama za neformalna naselja.

Informisanost i svest – OKZ stoji na raspolaganju svim stanovnicima u opštini. Kance-larija obaveštava stanovništvo o novim propisima i prilikama. OKZ, takođe, obavlja po-sete na terenu sa ciljem identifikacije gorućih potreba manjinskih zajednica.

Takođe, važno je napomenuti da je situacija po pitanju obrazovanja potpuno drugačija u zajednicama Roma i Egipćana. Pripadnici egipatske zajednice imaju mnogo manje prob-lema kada je u pitanju obrazovanje i zapošljavanje, dok je položaj Roma dosta loš jer oni ne poseduju obrazovanje i zaposlenje.

Intervju FHP Kosova, B.C. OKZ Istok/Istog, koordinator za povratak, avgust 2013. godine

30


et

31OPŠTINA PRIZREN

Opština Prizren/Prizren se nalazi u južnom delu Kosova i čini je oko 6% teritorije Ko-sova. Prema podacima Zavoda za statistiku Kosova, na teritoriji opštine živi 181,75645 stanovnika, u gradu i u 76 raznih sela oko grada. Pored većinskog albanskog stanovništva, u Prizrenu/Prizren živi brojna bošnjačka zajednica (8.446), turska (4.660), rom-ska(1.483), Aškalija(650), egipatska(89), srpska (132) i 345 stanovnika pripadnika zajednice Goranaca46. Prizren/Prizren poznat po svojoj etničkoj raznolikosti i uživa dugogodišnju tradiciju tolerancije i međuetničke saradnje. Reč je o kulturno i etnički najheterogenijoj opštini na Kosovu.

Postoji 48 osnovnih škola sa 28.205 učenika i 1.599 nastavnika i 6 srednjih škola sa 9.608 učenika i 503 nastavnika. Obdaništa su privatna. Postoji i državni univerzitet u Prizrenu, na kojem se organizuju predavanja na jezicima Bošnjaka, Albanaca i Turaka47.

Skupština opštine Prizren/Prizren je usvojila Statut opštine 15. oktobra 2008. godine. Statutom se garantuje upotreba maternjeg jezika u komunikaciji sa opštinskim službama, u skladu sa Zakonom o upotrebi jezika. Skupština opštine je usvojila propis kojim se jezik Bošnjaka priznaje kao jedan od zvaničnih jezika u Prizrenu/Prizren. Ovaj pravni akt de-taljno uređuje upotrebu albanskog, srpskog, turskog i bosanskog jezika u usmenoj i pis-menoj komunikaciji sa opštinskim vlastima. Sednice skupštine opštine, sastanci odbora i svi drugi sastanci će se držati na ovim jezicima. Sva zvanična dokumentacija u opštini će se prevoditi na gore pomenute jezike. Ova odluka skupštine opštine je takođe sadržana i u Statutu opštine. Statut predviđa osnivanje stalnih odbora.

Odbor za zajednice (OZ) – predstavlja jedan od stalnih odbora u opštini. OZ ima sedam (7) članova, među kojima zastupnici u skupštini opštine i predstavnici zajednica. Svaka od zajednica koje su nastanjene na području ove opštini će biti predstavljena sa najmanje jednim predstavnikom. Imenovani članovi OZ iz redova manjinskih zajednica u opštini Prizren /Prizren su: jedan (1) Bošnjak, jedan (1) Srbin, jedan (1) Turčin i jedan (1) pred-stavnik romske zajednice.

Prema izveštaju MALSU48 OZ se sastao četiri (4) puta u periodu od januara do juna 2013. godine. Ovaj odbor ima zadatak da se stara da svi opštinski akti i aktivnosti budu usklađeni sa važećim zakonodavstvom i najboljim interesima manjinskih zajednica u opštini. OZ, takođe, daje preporuke za primenu neophodnih mera koje treba da preduz-me skupština opštine kako bi se obezbedila primena centralnih i lokalnih pravnih pro-pisa koji se odnose na prava manjina. Sve ove aktivnosti će obezbediti puno poštovanje etničkih, kulturnih i verskih prava. OZ takođe rešava zahteve i pritužbe građana iz re-dova manjinskih zajednica i predstavlja ih nadležnim opštinskim direktoratima i drugim opštinskim institucijama.

45 http://esk.rks-gov.net/eng/, 25/09/201346 http://esk.rksgov.net/rekos2011/repository/docs/Te%20dhenat%20kryesore_ALB.pdf47 Opšti na Prizren/Prizren, Direktorat za obrazovanje, jul 2013. godine. Opština Prizren/Prizren, Direktorat za obrazovanje, jul 2013. godine.48 Izveštaj MALSU � o funkcionalnosti skupšti ne opšti ne � januar-jun 2013. godine. Izveštaj MALSU � o funkcionalnosti skupštine opštine � januar-jun 2013. godine.

32 Odbor za zajednice ima mandat da prati rad sednica skupštine opštine i da nadgleda ak-tivnosti opštinske Kancelarije za zajednice. OZ predstavlja izveštaj o aktivnostima OKZ u skupštini opštine i prati pitanja vezana za bezbednost, slobodu kretanja, rekonstrukciju, socijalnu zaštitu i javno zdravlje. Odbor za zajednice je odgovoran za nadgledanje primene svih opštinskih propisa i drugih strateških dokumenata koji imaju uticaj na prava manjina u ovoj opštini.

I.E. –opštinski službenik – Opštinska kancelarija za zajednice u Prizrenu/Prizren Intervju FHP Kosova, 17. jul 2013. godine.

Opštinska kancelarija za zajednice (OKZ) – Opštinski Statut ne uređuje osnivanje i mandat OKZ u Prizrenu/Prizren. Prema rečima jednog opštinskog službenika, ova kan-celarija ima zadatak da pomaže integraciju manjina u opštinsku administraciju, proces donošenja odluka i društvo generalno. OKZ je takođe veza između zajednica i vlasti, koja ostvaruje komunikaciju i gradi odnose. Osnovni fokus OKZ je na pitanjima obrazovanja, zdravstvene zaštite i socijalne zaštite.

Naša se kancelarija uglavnom fokusira na rad u oblasti obrazovanja, zdravstva i socijalne zaštite. Obavljeno je nekoliko aktivnosti u saradnji sa lokalnim nevladinim organizacijama uz podršku donatorskih organizacija. Naš se rad fokusira na ova područja zbog potreba i zahteva koji dolaze od strane predstavnika zajednica.

I.E. Službenik zajednica RAE, Opštinska Kancelarija za zajedniceFHP Kosovo intervju, 17. jul 2013. godine

KFOS je podržao izradu nacrta Lokalnog akcionog plana u opštini Prizren/Prizren preko Akademije za obuku i tehničku pomoć (AOTP). Direktorat za zdravlje i Direktorat za obra-zovanje rade na ostvarivanju aktivnosti predviđenih Akcionim planom i državnom Strate-gijom. Prema dostupnim podacima, oko 600 učenika je upisano u osnovne škole tokom 2013. godine. Porast u broju učenika registrovanih u školama je uglavnom zbog saradnje između škola, roditeljskih veća, lokalnih institucija i nevladinih organizacija, kao što je In-icijativa 6, koja radi na istom polju. OKZ koristi veća roditelja i direktore škola kada treba da se postupa sa decom iz zajednica Roma, Aškalija i Egipćana koji prekinu školovanje.

Direktorat za zdravlje i Direktorat za obrazovanje su uradili veoma dobar posao u ispun-javanju potreba zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Oba direktorata koriste poseban pris-tup kada je reč o potrebama zajednica. To se može videti kroz pozitivnu diskriminaciju, pružanjem boljih usluga zdravstvene zaštite pripadnicima zajednica, posebno kada je reč o ozbiljnim slučajevima. Direktorat za obrazovanje je ponudio posebne uslove za upis u škole. To se radi upisom dece iz zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u srednje škole čak i ako nisu položili prijemni ispit. Samo prošle godine, 2012., oko 23 studenata pripadnika zajednica Roma, Aškalija i Egipćana su bili korisnici ove akcije.

I.E, zvaničnik iz RAE zajednice, Opštinska kancelarija za zajedniceFHP Kosovo intervju, 17. jul 2013. godine.

Dalje, koriste se opštinske službe da se pomogne porodicama koje su identifikovane kao socijalni slučajevi. Pripadnicima zajednica Roma, Aškalija i Egipćana se nudi finansijska podrška i i druga pomoć.


et

33Budžet i lokalni akcioni plan – Skupština opštine usvaja opštinski budžet na godišnjem nivou. Do 2013. godine, nije postojao poseban budžet za implementaciju državne Strategije za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Ove godine (2013) opština je donela od-luku da izdvoji 15.000 eura koje će se koristiti za komponente obrazovanja i zdravstvene zaštite i povratka. Opštinski Akcioni plan je usvojen 2013. godine; međutim, odobren je bez budžeta. Trenutno, Direktorat za obrazovanje i Direktorat za zdravlje su izdvojili po 5.000 eura kao doprinos sprovođenju Akcionog plana. Opštinska kancelarija za zajednice (OKZ) će izdvojiti 5.000 eura kao poseban budžet. Ukupno će se iskoristiti 15.000 eura u svrhu sprovođenja aktivnosti iz Akcionog plana.

U vreme pisanja izveštaja, budžet izdvojen za OKZ je iznosio 78.000 eura, od čega je 48.000 eura izdvojeno za robu i usluge, a preostalih 30.000 eura je izdvojeno za subvencije. Tokom 2013. godine, budžetska sredstva izdvojena za subvencije su uglavnom bila korištena za rešavanje stambenog pitanja i socijalnih problema.

OKZ je zahtevala ukupan budžet u iznosu od 52.000 eura od opštine Prizren za sprovođenje Akcionog plana za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana.

Vlasnička prava i neformalna naselja - U opštini Prizren/Prizren nema neformalnih naselja. Pripadnici zajednica Roma, Aškalija i Egipćana ne poseduju vlasničke papire. To je raširen problem za ove zajednice. Opštinska administracija ne može da preuzme odgovor-nost za problem vlasničkih papira u ovim okolnostima.

Informisanost i svest – Opštinske vlasti u Prizrenu/Prizren su upoznate sa Strategijom za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana na Kosovu u periodu 2009-2015. Opštinska kancelarija za zajednice je prisutna među manjinskim zajednicama u gradu i selima zbog njene posredničke uloge. OKZ obaveštava pripadnike manjinskih zajednica preko lokalnih nevladinih organizacija, lokalnih radio stanica i putem poseta naseljima.

Staramo se o tome da manjinske zajednice budu obaveštene o našem radu kroz različite kanale, uključujući radio emisiju na romskom jeziku - Romano Avazo-Glas Roma.

I.E. Službenik iz RAE zajednica, Opštinska kancelarija za zajedniceFHP Kosovo intervju, 17. jul 2013. godine.

34


et

35OPŠTINA MITROVICA/MITROVICË

Opština Mitrovica/Mitrovicë se nalazi na severu Kosova. Ona pokriva teritoriju od nekih 350 km2. Od sukoba 1999. godine, grad je podeljen rekom Ibar/Ibër, tako da uglavnom svi Srbi žive u severnom delu, a Albanci u južnom. Opština se sastoji od grada Mitrovice/Mitrovicë i 45 sela. Prema podacima sa Popisa stanovništva i domaćinstava na Kosovu iz 2011., ukupan broj stanovnika južno od Ibra/Ibër je 71,90949.

Prema podacima Zavoda za statistiku Kosova, ovakav je etnički sastav opštine (južnog dea): Albanci 69.497; Aškalije 647; Romi 528; Turci: 518; Bošnjaci: 416; Goranci: 23; Srbi: 14; Egipćani: 6; Ostali: 47; neopredeljeni: 213. U severnom delu Mitrovice/Mitro-vicë ima oko 29.460 stanovnika.

Broj lica koja su se vratila u opštinu Mitrovica/Mitrovicë je ukupno 219 porodica. Ukupno 41 porodica (26 romskih porodica, 6 aškalijskih, 4 bošnjačke, 4 turske i jedna srpska po-rodica) u manjinskim zajednicama su se vratile.

Odbor za zajednice (OZ) – predstavlja jedan od stalnih odbora u opštini. OZ čine za-stupnici u skupštini opštine i predstavnici zajednica. Svaka zajednica koja živi na teri-toriji opštine je zastupljena sa najmanje jednim predstavnikom. Prema Statutu opštine, obaveza ovog odbora je da se stara da se sve opštinske regulative i odluke iz oblasti prava manjina budu u skladu sa važećim zakonima i da zastupaju najbolje interese manjina koje žive na ovom području. OZ može i da rešava slučajeve navodnih kršenja prava man-jina i da prijavljuje te probleme skupštini opštine. OZ čini 5 članova: dvoje (2) pripad-nika većinske zajednice i troje (3) članova iz manjinskih zajednica koje žive na teritoriji opštine Mitrovica/Mitrovicë.

Opštinska kancelarija za zajednice (OKZ) – Kancelarija OKZ ima šest (6) zaposlenih, od čega je jedan (1) Rom. Zajednice Roma, Aškalija i Egipćana nisu zastupljene u skupštini opštine. OKZ obično planira godišnji budžet, ali ukupan iznos budžeta zavisi od prihoda opštine, subvencija i budžeta od institucija sa centralnog nivoa.

Budžet i akcioni plan – Opština je usvojila Strategiju za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana . OKZ sarađuje sa OSCE-om u pravljenju nacrta novog Akcionog pla-na za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, prethodni, koji i je podržao KFOS, preko CBM, je pokrivao period od 2010. do 2013. godine. Opština Mitrovica/Mitrovicë nije izdvojila poseban budžet konkretno za sprovođenje Akcionog plana za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, a to nije radila ni ranije. OKZ uglavnom sprovodi svoje aktivnosti na osnovu zahteva građana i njihovih potreba. OKZ u Mitrovici uglavnom fokusira svoj rad na povratnike, na izgradnju kapaciteta predstavnika zajednica, civilni status, bezbednost, obrazovanje i ekonomski razvoj.

49 OS�E profi li opšti na OS�E profili opština http://www.osce.org/kosovo/38678

36 Ne postoji poseban budžet koji je izdvojen samo za potrebe zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, međutim, imamo godišnji budžet OKZ za potrebe svih zajednica koje žive u Mitrovici. Strate-gija za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana je samo deklarativno podržana, bez finansijske podrške uprkos činjenici da svako odeljenje ili direktorat ima obavezu da izdvoji budžetska sredstva za potrebe zajednica Roma, Aškalija i Egipćana.

FHP Kosovo intervju,F.F OKZ Mitrovica/Mitrovicë, jul 2013. godine

Važno je pomenuti da je opština Mitrovica /Mitrovicë ustupila prostorije Poljoprivredne škole da se koriste kao Centar za zajednice. Ovaj centar se nalazi u Roma Mahalla i koristi se za različite obrazovne, zdravstvene, socijalne aktivnosti i aktivnosti podizanja svesti.

Vlasnička prava i neformalna naselja – U Mitrovici/Mitrovicë ima dva neformalna naselja - Roma Mahalla i Kroi i Vitakut deo. Neformalna naselja južno od Ibra su 2 Korriku (2. jul) i Roma Mahalla. Legalizacija ovih naselja je predviđena urbanističkim planom opštine Mitro-vica/Mitrovicë.

Informisanost i svest – OKZ kancelarija održava svakodnevnu komunikaciju sa pred-stavnicima zajednica. Oni posećuju kancelarije OKZ, OKZ organizuje posete na terenu, i stanovnici imaju pristup kancelariji koja se nalazi u Roma Mahalli. Kancelarija OKZ takođe organizuje javne sastanke sa zajednicama generalno, ali češće sa njihovim predstavnicima.

Naša kancelarija ima veoma dobre odnose sa međunarodnim organizacijama kao što su DRC (Obrazovni i ekonomski razvoj), CARITAS Kosova (izgradnja kapaciteta članova i predstavni-ka zajednica, bezbednost), TIERE DE HOMES (izgradnja kapaciteta) i OSCE (promovisanje i zaštita prava manjina).

FHP Kosovo intervju,F.F OKZ Mitrovica/Mitrovicë, jul 2013. godine.


et

37ZAKLJUČAK ZA LOKALNI NIVO

Opštine, u saradnji i uz podršku institucija na centralnom nivou, su ključne za realizaciju, politike, strategija i akcionih planova za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. FHP Kosovo, poredeći ovo istraživanje sa ranijom publikacijom iz 2009. godine50, ocenjuje da institucije na lokalnom nivou nisu sa uspehom provele lokalne akcione planove. A to je tako zbog nedovoljne saradnje između institucija na lokalnom i centralnom nivou i nedo-voljne saradnje između OKZ i opštinskih direktorata. Bitno je navesti da OKZ i opštinski direktorati tokom istraživanja FHP Kosova, nisu bili u stanju da ustupe sve zahtevane po-datke u pogledu zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, zbog nepostojanja adekvatne baze podataka.

Skoro u svim opštinama, sastavljanje i provođenje lokalnih akcionih planova je bilo ig-norisano od strane opštinskih direktorata. Institucije na lokalnom nivou su uglavnom obaveštene o strategiji i akcionim planovima, ali većina ovih institucija ne zna puno o sadržaju ovih dokumenata.

FHP Kosovo veruje da je jedan od osnovnih razloga zašto je provođenje akcionih planova na lokalnom nivou ograničenog uspeha je zbog nedostatka stručnih kapaciteta zaposlen-ih u OKZ i zbog nepostojanja dobre koordinacije između lokalnih nevladinih organizacija koje rade na promovisanju i zaštiti prava Roma, Aškalija i Egipćana. Nevladine organiza-cije nisu upotrebile postojeće mehanizme za zastupanje potreba zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, a i nisu izvršile dovoljan pritisak na odgovorna lica u institucijama.

Uprkos gorepomenutim preprekama, nekoliko opština je, u saradnji sa lokalnim nev-ladinim organizacijama, preduzelo pozitivne korake u provođenju aktivnosti usmerenih na ostvarivanje ciljeva iz akcionih planova. Međutim, nijedna opština nije izdvojila fin-ansijska sredstva za strategiju i lokalne akcione planove. Većinu pomenutih aktivnosti u istraživanju su podržale donatorske organizacije, a provele su ih lokalne nevladine or-ganizacije.

50 Upravljanje pravima Roma, Aškalija i Egipćana na Kosovu (2009) Upravljanje pravima Roma, Aškalija i Egipćana na Kosovu (2009) http://kfos.org/governance-of-roma-ashkali-and-egyptian-rights-in-kosovo/

38


et

39DEO II- Zaštita i promovisanje prava manjina (posebno prava zajednica Roma, Aškalija i Egipćana) na central-nom nivou

MINISTARSTVO OBRAZOVANJA, NAUKE I TEHNOLOG-IJE - MONT

Ministarstvo obrazovanja, nauke i tehnologije (MONT), Ministarstvo zdravlja (MZ) i Mini-starstvo rada i socijalne zaštite (MRSZ) predstavljaju tri ključne institucije odgovorne za provođenje aktivnosti u obrazovnom sektoru prema akcionom planu. Ova ministarstva su odgovorna za promociju incluzivnog obrazovnog sistema zasnovanog na ravnopravnosti i poštovanju različitosti i za doprinos punoj integraciji Roma, Aškalija i Egipćana zajednica u društvo51.

MONT je usvojio strategiju za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, koja će se sprovoditi od 2007. do 2017. godine. Predviđeni budžet je 14 miliona eura: od čega će 55% sredstava obezbediti Vlada Kosova, a 45% sredstava će biti prikupljeno kroz donacije.

Ukupna suma od 1.129.000 eura tokom 2012. godine je pribavljena od donatora za svrhu obrazovanja pripadnika zajednica Roma, Aškalija i Egipćana na Kosovu.

Pripadnici romske zajednice pohađaju škole u nadležnosti Vlade Kosova (ma albanskom jeziku) i Vlade Srbije (na srpskom jeziku). Međutim, prema rečima službenika MONT, u junu 2010. MONT je usvojio nastavni plan i program na romskom jeziku, te uveo Gramatiku rom-skog jezika, Romsku kulturu i istoriju kao opcione predmete u školskoj 2010/2011. godini52.

Tokom 2011. MONT je započeo pilot program učenja romskog jezika sa elementima kulture i istorije kao fakultativni predmet u opštini Prizren/Prizren. Od 1029 osnovnih škola u Re-publici Kosovo, uvedeno je samo pet fakultativnih predmeta.

MONT Ima jedan sveobuhvatan pristup. Naša politika predstavlja interese zajednica generalno, a posebno zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. MONT, u saradnji sa lokalnim i međunarodnim organizacijama, je organizovao informativne kampanje, sastanke sa roditeljima i okrugle stolove za raspravljanje o ovim pitanjima.

M.J, Jedinica za ljudska prava, Ministarstvo obrazovanja, nauke i tehnologije FHP Kosovo intervju, 04.09.2013

MONT je napravio nacrt Akcionog plana protiv prekidanja školovanja u školskim godinama 2009-2014. Prema tom Akcionom planu provedene su sledeće aktivnosti: a) obezbeđene su besplatni udžbenici za učenike osnovnih škola, b)uspostavljena je i ojačana je preven-

51 Akcioni plan Republike Kosovo za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana za period 2009-2015. Akcioni plan Republike Kosovo za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana za period 2009-2015.52 FHP Kosovo intervju MO�T, M.J 04.09.2013, Administrati vno uputstvo br. 7/2010 FHP Kosovo intervju MO�T, M.J 04.09.2013, Administrativno uputstvo br. 7/2010

40 cije i timovi za reakciju u slučaju prekidanja školovanja i neupisivanja dece u škole, c) u saradnji sa GIZ je organizovana dopunska nastava u vidu neformalnog obrazovanja dece koja su prekinula školovanje, d) MONT u opštini Kosovo Polje/Fushë Kosovo re-alizuje projekat „Jačanje zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u opštini Kosovo Polje/Fushë Kosovo“, sa ciljem sprečavanja dece da napuštaju školu i jačanja njihovog uspeha u učenju, e) oslobađanje od plaćanja za sve socijalne slučajeve, f) opštine organizuju prevoz za učenike koji žive 5 km i dalje od škole, g) neke opštine su počele da daju stipendije učenicima srednjih i viših škola. Kao rezultat ovih aktivnosti, MONT smatra da bi svake godine trebalo da se smanjuje broj dece koja napuštaju školovanje.

Prema rečima službenika Kancelarije za dobro upravljanje (KDU), broj učenika iz zajed-nica Roma, Aškalija i Egipćana u Republici Kosovo je sledeći: 349 dece u predškolskim ustanovama, 6485 učenika je registrovano u osnovnim školama, 526 učenika u srednjim školama. Od 142 dece Roma, Aškalija i Egipćana, koji su se vratili u zemlju, samo 26 ih se upisalo u školu53.

MONT kontinuirano čini napore da pojača učešće zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u obrazovnom sistemu. U saradnji sa partnerima i donatorima, tokom godine MONT je organizovao okrugle stolove u opštinama, u saradnji sa direktoratima za obrazovanje, organizovali su konkurs za pisanje sastava na teme kao što su „Ja i moja država“, organi-zovali su radionice, obuke i seminare za nastavnike, učenike iz zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, kao i za nastavnike koji rade sa zajednicama na teme kao što su različitost, prava deteta i ljudska prava, značaj saradnje roditelja i nastavnika.

U periodu 2010 – 2012. je Evropska komisija preko KFOS-a dodelila 200 stipendija za učenike srednjih škola i 20 stipendija za studente na univerzitetu koji dolaze iz zajed-nica Roma, Aškalija i Egipćana za period od 2 školske godine. Svake školske godine se određeni broj mesta na državnim univerzitetima rezerviše za studente pripadnike man-jinskih zajednica, zajednica Bošnjaka, Turaka, Roma, Aškalija i Egipćana.

Prema podacima koje je dostavio MONT, u školskoj 2012/2013. godini, brojke su sledeće – ukupno 104.268 učenika, od čega su 101.676 ili 97.5% Albanci, 1.292 ili 1.2% su Bošnjaci, 295 ili 0.2% su Aškalije, 42 ili 0.4% su Romi, 148 ili 0.14% su Egipćani, 811 ili 0.78% su Turci, 2 su Goranci, a 2 su Hrvati.54

MINISTARSTVO KULTURE, OMLADINE I SPORTA (MKOS)

MKOS ima mandat da primenjuje član 5 Zakona o promociji i zaštiti prava manjina. Suština tog člana je da se očuva tradicija i zaštiti kulturno nasleđe manjinskih zajednica.

Ministarstvo ima tri odeljenja koja pokrivaju kulturu, omladinu i sport. Odeljenje za kult-uru je neposredno zaduženo za primenu člana 5. ovog zakona. Ono ima dva pododeljenja; jedno je pododeljenje za promociju (promovisanje multikulturalnosti, međuetničkog

53 FHP Kosovo, intervju sa K.S., službenikom za zajednice, 16.10.2013 FHP Kosovo, intervju sa K.S., službenikom za zajednice, 16.10.201354 Godišnji izveštaj MO�T, Stati sti �ki podaci o obrazovanju 2012/2013 Godišnji izveštaj MO�T, Statisti�ki podaci o obrazovanju 2012/2013


et

41dijaloga, i integraciju zajednica) i pododeljenje za zaštitu kulturnog nasleđa. Na osnovu ciljeva definisanih Akcionim planom Strategije Kosova za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u periodu 2009-2015., MKOS je u aprilu 2010. osnovao Odbor za kulturu kao mehanizam za unapređenje položaja zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u oblastima kulture, omladine i sporta. Ovaj odbor ima šest (6) članova, od čega su troje (3) predstavnici zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, a troje (3) su predstavnici MKOS-a. Odbor za kulturu vodi zamenik ministra, g. Gani Elshani55.

Odeljenje za nasleđe je u decembru 2011. godine osnovalo radnu grupu sa zadatkom da izučava i identifikuje kulturno i duhovno nasleđe zajednica Roma, Aškalija i Egipćana56. Radna grupa je imala mandat da prikuplja podatke u pogledu kulturnog i duhovnog nasleđa zajednica Roma, Aškalija i Egipćana i da objavi listu podataka o stanju kulturnog i duhovnog nasleđa zajednica Roma, Aškalija i Egipćana57. Vlada je usvojila nasleđe ove tri zajednice. Sprovedene su različite kampanje kako bi se podigla svest o kulturnom nasleđu ovih zajednica. Potrošeno je 4.400 eura na sprovođenje Zakona o kulturnom nasleđu 2006/02/L-88 za konzervaciju, istraživanje i izučavanje kulturnog nasleđa svih zajednica58.

Dve godine za redom, naime u 2011. i 2012. godini, Evropska komisija je, preko KFOS-a, organizovala godišnji festival kulture zajednice Roma, Aškalija i Egipćana. Oba festivala su bila prihvaćena od strane Ministarstva, ali oni nisu izdvojili nikakva sredstva za nje-govo organizovanje.

Međutim, ministarstvo nije podelilo posebni budžet za strategiju i akcioni plan za inte-graciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, iako su se odbori uspešno ispunjavali potrebe zajednica kroz subvencije nevladinim organizacijama i povećanjem iznosa budžeta za potrebe zajednica Roma, Aškalija i Egipćana.

Od 2010. do 2013, MKOS je ponudio profesionalno usavršavanje u trajanju od 3-6 mes-eci za osam (8) studenata iz zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Tokom ovog stručnog usavršavanja, studenti su dobijali internu stipendiju i nakon obavljenog profesional-nog usavršavanja, studenti su dobijali potvrdu od Odeljenja za sport. U partnerstvu sa Ministarstvom obrazovanja, nauke i tehnologije i KFOS letnje škole, omladina Aškalija i Egipćana je podržana u aktivnom učešću u građanskom društvu tri godine za redom.

MKOS je pomagalo zajednice Roma, Aškalija i Egipćana kroz projekte i aktivnosti nevladinih organizacija, mi smo obezbedili stipendije za učenike pripadnike zajednica, podržavali smo kulturne i sportske aktivnosti organizovane povodom Međunarodnog dana Roma i naš budžet se uvećava za potrebe zajednica. Naše ministarstvo ima Akcioni plan za implement-aciju strategije i mi sprovodimo aktivnosti predviđene Akcionim planom.

M.M. Službenik za prava manjina, Ministarstvo kulture, omladine i sportaFHP Kosovo intervju, 04.09.2013

55 ibid ibid

56 MZ, Akcioni plan, 2011 MZ, Akcioni plan, 2011�2014, za Strategiju unutar sektora zdravstvene zaštite 2010�201457 Izveštaj OS�E-a: Doprinos progresivnom pregledu akcionog plana Strategije za integraciju zajednica Roma, Izveštaj OS�E-a: Doprinos progresivnom pregledu akcionog plana Strategije za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana na Kosovu 2009-2015, septembar 201258 Uredba U�MIK-a 2005/15. Aneks �II Uredba U�MIK-a 2005/15. Aneks �II

42 U 2010. godini, MKOS je izdvojio budžet od ukupno 87.362 eura za potrebe zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Budžet je dat za implementaciju projekata u oblasti kulture, omladine i sporta. U 2011. Ministarstvo je izdvojilo 35.613 eura za popravku džamije u Uroševcu/Ferizaj i podržalo je nevladine organizacije iz zajednica Roma, Aškalija i Egipćana u sprovođenju njihovih projekata koji imaju za cilj integraciju manjinskih grupa u društvo.

Ukupan broj zaposlenih u MKOS-u, koji su pripadnici zajednica Roma, Aškalija i Egipćana je 14 (četrnaest), od čega su 3 (troje) Romi, 5 (petoro) su Aškalije i 6 (šestoro) su Egipćani.

MINISTARSTVO ZDRAVLJA I DRŽAVNI ZAVOD ZA ZAŠTITU JAVNOG ZDRAVLJA

Prema zakonu, Vlada ima obavezu da preduzme sve neophodne mere kako bi se obezbe-dilo da pripadnici zajednica imaju jednak pristup zdravstvenoj nezi bez diskriminacije. Usluge koje se nude u centrima zdravstvene zaštite, koje su pod jurisdikcijom Vlade Koso-va obično koriste pripadnici svih etničkih zajednica, izuzev Srba, koji koriste paralelne centre zdravstvene zaštite pod nadležnošću Vlade Srbije. Međutim, važno je navesti da se broj Srba koji koriste usluge zdravstvenih ustanova pod nadležnošću Vlade Kosovo povećava iz godine u godinu.

Ministarstvo zdravlja registruje potrebe zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Ministarst-vo je preduzelo i sprovelo nekoliko informativnih kampanja o pravima zajednica na jed-nak pristup uslugama zdravstvene zaštite. Prema rečima službenika ministarstva, spro-vedeno je ukupno četiri kampanje za vakcinaciju,i tokom 2012. godine se vakcinisalo 127 dece iz zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Od 302 osobe koje su testirane na na prisus-tvo olova u krvi, 85 su imali pozitivne rezultate sa visokim stepenom kontaminacije.

U decembru 2010. godine, Ministarstvo zdravlja (MZ) je objavilo trogodišnji akcioni plan za Strategiju unutar sektora zdravstvene zaštite59. Akcioni plan ne definiše konkretno koje su to osetljive grupe, i ne pominje konkretno ove tri zajednice, niti konkretne zdravstvene potrebe i izazove po pitanju pristupa ovim uslugama sa kojima se susreću ove zajednice.

MZ je organizovalo šest diskusija sa adolescentima i omladinom na temu reproduktivnog zdravlja, kao i tri kampanje o planiranju porodice. Pripadnicima zajednica Roma, Aškalija i Egipćana je podeljena literatura na albanskom jeziku koja se odnosi na prava, bezbed-nost, higijenu i reproduktivno zdravlje; nikakav materijal nije deljen na romskom jeziku.

59 http://www.komisioneri-ks.org/repository/docs/Uredba_Regulore_Regulation__07_2012.pdf


et

43MINISTARSTVO RADA I SOCIJALNE ZAŠTITE - MRSZ

U februaru 2011. godine, Ministarstvo rada i socijalne zaštite (MRSZ) je usvojilo akcioni plan za provođenje Strategije u njihovom sektoru (2011-2013), a koja ima za cilj da se na efikasan način obradi pitanje nezaposlenosti i socijalne zaštite i, između ostalih ko-raka, detaljno razrađuje politiku zapošljavanja i aktivne mere na tržištu rada. Međutim, u samom dokumentu se ne pominju konkretno zajednice kosovskih Roma, Aškalija i Egipćana, niti bilo koja druga zajednica60.

MRSZ organizuje strukovnu obuku za pripadnike ovih zajednica. Još jedna mera koju je primenilo MRSZ jeste da se ne ukida socijalna pomoć pripadnicima manjinskih zajedni-cama kada nađu privremeni ili kratkotrajni posao. MRSZ je organizovalo kampanje za podizanje svesti u pogledu kriterijuma za dobijanje socijalne pomoći za pripadnike zajed-nica Roma, Aškalija i Egipćana na područjima gde žive. Zakon o socijalnoj pomoći i mini-starstvo se staraju da se oni i primenjuju. U saradnji sa međunarodnim organizacijama, MRSZ je realizovalo različite projekte sa ciljem pružanja podrške žrtvama nasilja u po-rodici. Pripadnici zajednica Roma, Aškalija i Egipćana su takođe učestvovali u realizaciji ovih projekata.

Vlada je tokom 2012. godine odobrila reviziju Zakona o socijalnoj pomoći. Međutim, nova revizija nije uključila osnovne elemente koji su potrebni da bi se borilo protiv siromaštva među marginalizovanim grupama, uključujući inflaciju i indeksiranje retroaktivnog opoziva maksimalnog iznosa naknade za velike porodice. Drastično se povećao broj pri-padnika zajednica Roma, Aškalija i Egipćana koji primaju socijalnu pomoć. U 2012. godini ovaj broj je skočio sa 4.353 na 13.171 osoba koje primaju socijalnu pomoć (4.541 Roma; 7.392 Aškalija i Egipćana). Osim toga, odobreno je 135 zahteva za hitnu pomoć (49 Roma, 58 Aškalija i 28 Egipćana). Zabeležena su dva nova slučaja seksualnog zlostavljanja u koje su umešani Romi i Aškalije u 2012. godini, a nije zabeležen nijedan slučaj trgovine ljudima iz zajednica Roma, Aškalija i Egipćana.

MINISTARSTVO ZA ZAJEDNICE I POVRATAK (MZP)

Većina projekata i aktivnosti MZP se fokusira na unapređenju položaja prava manjina, kao i na inicijative koje se odnose na položaj zajednica Roma, Aškalija i Egipćana su pro-vedene u saradnji sa drugim ministarstvima, kao što su MZ, MONT, itd.

Mada se pitanje lica vraćenih u zemlju nalazi u nadležnosti Ministarstva unutrašnjih po-slova (MUP), ne postoji adekvatna koordinacija saradnje između MZP i MUP-a. MZP je jedno od ministarstava, koje nije dovoljno uključeno u realizaciju Strategije i Akcionog plana za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Međutim, broj pripadnika zajed-nica Roma, Aškalija i Egipćana koji su se vratili u zemlju je skočio sa 300 na 874 u 2012. godini, ali samo 16% njih se prijavilo za pomoć i korisnici su paketa za reintegraciju. To-kom 2012. je bilo 264 dobrovoljna povratka Roma, Aškalija i Egipćana.

60 http://www.komisioneri-ks.org/repository/docs/2006_02-L37_en-.pdf

44 Sa ciljem da se identifikuju koraci prema implementaciji Strategije i Akcionog plana za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana , ministarstvo je oformilo radnu grupu. Predstavnici zajednica Roma, Aškalija i Egipćana su takođe članovi ove radne grupe. Projekti podrške MZP su bili fokusirani na infrastrukturu, izgradnju puteva i zgrada, rešavanje problema neformalnih naselja, obrazovanje i zdravstvenu zaštitu.

Sve porodice (ukupno 153 porodice) iz zajednica Roma, Aškalija i Egipćana su iseljeni iz kampa Osterode i taj kamp je sada zatvoren. Strategija i Akcioni plan za iskorenjivanje neformalnih naselja 2011-2015 još uvek nije odobrena i trenutno postoji slaba regulativa neformalnih naselja. 19 opština je ova naselja uvrstilo u Opštinske planove razvoja kao obavezu prema Zakonu o prostornom uređenju i 25 opština su obuhvatile ova naselja svojim urbanističkim planovima61.

INSTITUCIONALNA STRUKTURA ZAJEDNICA NA KOSOVUInstitucionalne strukture za zajednice postoje i funkcionišu na Kosovu. Postoji Saveto-davna kancelarija za dobru upravu, ljudska prava, jednake mogućnosti i rodna pitanja (SKDU). SDKU funkcioniše od 2002. godine pod okriljem Kabineta premijera.

Uloga SKDU je da prati da li su zakoni, politika, procedure i praksa u skladu sa stand-ardima ljudskih prava i praksom dobrog upravljanja. Osim toga, SKDU daje preporuke premijeru i ministarstvima. Kancelarija za pitanja zajednica sada predstavlja ključno telo za koordinaciju pitanja zajednica. Kancelarija za pitanja zajednica je osnovana 2008. go-dine sa ciljem koordinacije napora Vlade i donatora u njihovom radu sa zajednicama, praćenja zakona koji se odnose na zajednice i zagovaranje privrženosti Vlade o pitanjima ključnog značaja.

Takođe postoji i Ministarstvo za zajednice i povratak (MZP) koje je osnovano uredbom UNMIK-a 2005. godine62. MZP štiti i promoviše zajednice i njihove članove. Ovo minis-tarstvo ima mandat da razvija politiku i da promoviše i provodi zakone koji se odnose na promovisanje i zaštitu prava zajednica i njihovih pripadnika (uključujući i pravo na povratak), da promoviše ostvarivanje uslova potrebnih za povratak i da se stara da se kod povratka koristi pristup koji se zasniva na pravima, da kreira i nadgleda sprovođenje Vladine outreach strategije koja se odnosi na zajednice i povratak i da podržava stvaranje i sprovođenje takvih strategija u svim opštinama.

U 2007. godini, jedinice za ljudska prava (JLjP) su osnovane u okviru svih ministarstava. Njihov osnovni zadatak je da prate usklađenost politike ministarstva, zakona i aktivnosti sa relevantnim standardima ljudskih prava. Te iste godine (2007), premijer Kosova je otvorio poziciju za koordinatora za ljudska prava u Vladi Kosova (KLJP). Koordinator je imao osnovni zadatak da koordinira rad jedinica za ljudska prava (KLjP) u ministarstvima Vlade Kosova, sa ciljem da se promovišu i štite ljudska prava na Kosovu, te da koordinira aktivnosti koje se tiču mehanizama Vlade Kosova za ljudska prava.

61 ibid62 ibid ibid


et

45I predsednik Kosova je okupio Konsultativni savet za zajednice (KSZ). KSZ služi kao vi-talni mehanizam za ostvarivanje političkog učešća zajednica na centralnom nivou. Dru-gim rečima, KSZ služi kao most između zajednica i vladinih institucija. On pomaže u us-postavljanju dijaloga i pružanju prilike za iznošenje gledišta zajednica u vezi sa raznim zakonima i politikama koje je Vlada usvojila.

Premijer je u maju 2007. godine otvorio poziciju za koordinatora za ljudska prava Vlade Kosova (KLjP) i na to mesto postavio g. Habit Hajredinija, koji je u isto vreme i direktor SKDU. Ova pozicija je otvorena u okviru kabineta predsednika vlade i KLjP: koordinira rad jedinica za ljudska prava (JLjP) u ministarstvima u Vladi Kosova, sa ciljem da se promovišu i štite ljudska prava na Kosovu, koordinira aktivnosti u vezi sa izveštavanjem mehanizmima Vlade Kosova za ljudska prava.

Mandat KLjP je definisan veoma uopšteno. Dosledno tendenciji da se prava manjina tre-tiraju kao deo ljudskih prava, ni u mandatu ovog KLjP se ne pominju izričito prava zajed-nica i njihovih pripadnika, kao ni pitanja koja su za njih bitna, već neki ljudi to smatraju implicitnim delom mandata KLjP.

U aprilu 2012. godine, osnovana je Kancelarija poverenika za jezike u okviru kabineta predsednika vlade na osnovu Uredbe br. 07/201263. Zakon o upotrebi jezika64 nameće obavezu svim državnim institucijama i službama da obezbede pristup i ravnopravan položaj svih zvaničnih jezika, albanskog i srpskog i zvaničnog jezika na opštinskom nivou i jezika koji su u službenoj upotrebi na opštinskom nivou. U 2007. godini, Vlada Kosova je osnovala Komisiju za jezik kao telo osnovano u skladu sa članom 32. Zakona o upotrebi jezika65 kako bi ono pratilo primenu ovog zakona, očuvanje, promociju i zaštitu zvaničnih jezika i njihov ravnopravan položaj na Kosovu, kao i da promoviše i štiti jezike zajednica čiji maternji jezik nije jedan od zvaničnih jezika.

Uprkos ovlašćenjima koja poseduje prema Zakonu o upotrebi jezika66, u praksi postoji ve-liki broj strukturalnih faktora koji ograničavaju kapacitet i efikasnost Komisije za jezike. Kako bi se unapredila primena zakona, Vlada je 2011. okupila radnu grupu za reformu Komisije za jezike.67. Reformu ovog projekta je sprovodio kabinet predsednika vlade / Kancelarija za pitanja zajednica, i kao rezultat toga je izdata Uredba 07/2007 za Kan-celariju poverenika za jezike, na osnovu čega su napravljena dva pomoćna mehanizma, naime Odbor za politiku jezika i Mrežu politike jezika.

4. aprila 2012. godine potpisan je pravilnik Vlade br. 07/2012 za Kancelariju poverenika za jezike. 29. maja 2012. je osnovan Odbor za politiku jezika, koji predstavlja forum za kreiranje politike jezika. Mreža politike jezika daje priliku institucijama da postave oficire za vezu sa kojima bi Kancelarija poverenika za jezike mogla sarađivati na polju kvalitet-nije primene politike jezika.

63 http://www.komisioneri-ks.org/repository/docs/Government_Decision.pdf64 http://www.komisioneri-ks.org/?page=2,4365 U Radnoj grupi se tako�e nalaze predstavnici Kancelarije za pitanja zajednica, Ministarstva za zajednice i U Radnoj grupi se tako�e nalaze predstavnici Kancelarije za pitanja zajednica, Ministarstva za zajednice i povratak, Ministarstva za evropske integracije, Agencije za ravnopravnost polova, Ministarstva obrazovanja, nauke i tehnologije, Ministarstva rada i socijalne zaštite, Ministarstva zdravlja, kao i spoljne donatore. 66 �lanovi upravnog odbora su potpredsednik vlade (predsednik odbora), ministar obrazovanja, kulture i �lanovi upravnog odbora su potpredsednik vlade (predsednik odbora), ministar obrazovanja, kulture i tehnologije, ministar za okolinu i prostorno planiranje, ministar zdravlja, šef SKDU, direktor Kancelarije za pitanja zajednica, jedan �lan iz Konsultativnog saveta za zajednice, ombudsman i j+po jedan predstavnik zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. 67 FHP Kosovo, Intervju sa T.K � lokalni konsultant u Ministarstvu za evropske integracije, 14. novembar 2013. FHP Kosovo, Intervju sa T.K � lokalni konsultant u Ministarstvu za evropske integracije, 14. novembar 2013. godine.

46 Takođe postoji i kancelarija Ombudsmana. Ova pozicija je nastala 2000. godine i pred-stavlja deo Ustavne mreže�. Mandat ombudsmana je da prima žalbe pojedinaca u vezi sa kršenjima ljudskih prava ili zloupotrebom položaja na Kosovu. Ombudsmanu je dat i mandat da prima i ispituje žalbe, da prati, primenjuje preventivne korake, daje pre-poruke i savetodavna mišljenja po pitanjima ove vrste. On takođe može da otvori istragu samostalno, bez formalne žalbe pojedinaca (istrage po službenoj dužnosti). Ombudsman, takođe, ima zadataka da vrši nadzor nad politikama i zakonima i da se stara da se u njima poštuju standardi ljudskih prava i zahtevi za dobru upravu.

Dva osnovna mehanizma, koja imaju zadatak da usklađuju praćenje i provođenje Ak-cionog plana za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana su: Tehnička radna grupa i Međuinstitucionalni upravni odbor.

Radna grupa harmonizuje i koordiniše vladu i donatorska ulaganja, kreira politiku i pre-poruke, daje savetodavna mišljenja po pitanju prioritetnih finansiranja i odgovorna je za koordinaciju i komunikaciju među relevantnim akterima tzv. stakeholders , te za praćenje progresa u implementaciji. Radna grupa okuplja predstavnike različitih ministarstava i relevantne spoljne aktere�. Akcioni plan zahteva da se Radna grupa sastaje najmanje četiri puta godišnje i da objavljuje Upravni odbor. Radna grupa, kao jedan od najvažnijih mehanizama, nije ispunila svoj mandat od osnivanja u drugoj polovini 2010. godine. Ra-zlog za to je i dalje loša institucionalna saradnja, nedostatak profesionalnih kapaciteta i nedostatak finansijskih sredstava. Upravni odbor je političko telo sa širokom visoko-rangiranom reprezentacijom, kojim predsedava potpredsednik Vlade. Opis poslova up-ravnog odbora, koje je sastavio SKDU predlaže da se odbor sastaje najmanje dva puta godišnje. Uloga odbora između nevladinog sektora i Vlade u raspravi i primeni aktivnos-ti planiranih Planom aktivnosti, da potvrđuje izveštaje o implementaciji i da nadgleda predložene izmene Akcionog plana, da pomaže u koordinaciji procesa javne politike, da se stara o tome da se ispunjavaju potrebe od strane budžeta Kosova i da pomaže u lobi-ranju za dodatna sredstva�.

Upravni odbor se nije redovno sastajao kao što je to predviđeno u njihovom opisu posla. Nedostatak političke volje od strane ministara da prisustvuju sastancima upravnog od-bora je jedan od glavnih razloga za to. Odbor je iskusio nekoliko promena, prvo je njim predsedavao potpredsednik vlade, ali od maja 2013. godine, njim predsedava gđa. Vlora Çitaku, ministarka za evropske integracije. Pozitivna promena koju je važno pomenuti su šest (6) lokalnih konsultanata u upravnom odboru. Lokalni konsultanti igraju ključnu ulogu u identifikaciji prioriteta, organizaciji sastanaka sa ključnim stakeholderima, ocena sprovođenja Strategije na lokalnom nivou i predlaganje kandidata za poziciju predsed-nika odbora.

Odbor planira da u 2014. godini organizuje donatorsku konferenciju za implementaciju Strategije i Akcionog plana za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Do kraja 2013. godine, kada će se održati naredni sastanak odbora, predsednik odbora će zaht-evati od ministarstava da izdvoje finansijska sredstva za implementaciju Strategije�.


et

47ZAKLJUČAK ZA CENTRALNI NIVO

Institucije na centralnom nivou nisu ispunile svoje obaveze za implementaciju Strategije i akcionog plana za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Institucije na central-nom nivou nisu uspele da uspostave i usklade efikasnu komunikaciju sa institucijama na lokalnom nivou.

Iako su u goreiznetom istraživanju navedene neke od aktivnosti koje su preduzete tokom ovog perioda od strane nekih ministarstava po pitanju ispunjavanja potreba zajednica Roma, Aškalija i Egipćana, te aktivnosti nisu bile u skladu sa Strategijom i njenim Akcionim planom. Nijedno ministarstvo nije izdvojilo poseban budžet za implementaciju Strategije i Akcionog plana za integraciju zajednica Roma, Aškalija i Egipćana. Pitanje budžeta je postav-ljeno nekoliko puta na različitim okruglim stolovima koje su organizovale organizacije civil-nog društva, te na sastancima upravnog odbora i radne grupe., ali do dana pisanja izveštaja, ništa po tom pitanju nije učinjeno. Od usvajanja Akcionog plana u decembru 2009. godine, sastanci upravnog odbora su ili otkazani ili su odlagani zbog nedostatka političke volje.

Ministri koji sede u odboru i koji imaju obavezu da prisustvuju sastancima, u većini slučajeva, su delegirali zadatak prisustvovanja ovim sastancima svojim zamenicima i zbog toga su sas-tanci bili neuspešni.

48

Documents

Realnost ili vatromet - kfos.orgkfos.org/wp-content/uploads/2014/01/Realnost-ili-vatromet_SRB.pdf · Mišljenja, stavovi i zaključci ili preporuke pripadaju Fondu za humanitarno