هەفتەنامەیەکی سیاسییە حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان دەریدەکات

ڕۆژنامەی جەماوەری کوردستان

www.jamawarnews.com

سێشەممە 22/ڕەشەمێ/2711 کوردی • 2012/03/13 زایینی • ژمارەی 694 • ساڵی 31 • 12 الپەڕە

بە ڕێز محە مە دى حاجى مە حمود پێشوازیکرد لە سە رۆکى پەرلەمانى کوردستان

لوقمان عەبدولقادر، سەرۆکى کۆمەڵەى قوربانیانى کیمیابارانى هەڵەبجە:

پێویسته بوودجەی تایبەت هەبێت بۆ ئاوەدانکردنەوەی هەڵەبجە

سەرۆکى لیژنەى مافى مرۆڤ لە پەرلەمانى کوردستان:

ئەمڕۆ پەرلەمانی کوردستان کۆدەبێتەوە و لێبوردنی گشتیش تاوتوێ دەکرێت

سەرۆکى لیستى دەوڵەتى یاسا لە ئەنجومەنى پارێزگاى دیالە:حکومەتى فیدراڵ سەرقاڵى ڕووبەڕووبوونەوەى تیرۆر و تیرۆرستانە، چونکە عێراق بۆتە مۆڵگەى تیرۆرى جیهانى

ئەندامێکى لیژنەى پەروەردە لە ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق:

کار بۆ ئەوە دەکەین زمانی کوردی لەهەموو عێراقدا بخوێنرێت

ڕۆژی 2012/3/10 بە ڕێز محە مە دى سلێمانى لە شارى مە حمود حاجى بە ئامادە بوونى بە ڕێز عە بدواڵى حاجى فراکسیۆنى حزبى مە حمود سە رۆکى کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست بە ڕێزان و کوردستان لە پەرلەمانى محمد دۆاڵشى و خلیل سعید و فاتح سیاسى مە کتە بى ئە ندامانى ڕە ئوف بایز ئە رسە الن لە دکتۆر پێشوازیکرد و کوردستان پەرلەمانى سە رۆکى محە مە د لە پەرلەمانتاران هە ریە کە ش�����ارە زوورى و دک��ت��ۆر س���ە روە ر

عە بدولرە حمان. لە دیدارێکدا بە رێز محە مە دى حاجى لە پیرۆزبایى ئە وە ى دواى مە حمود وە ک ک��رد بایز ئ��ە رس��ە الن دکتۆر سە رۆکى نوێى پەرلەمانى کوردستان بتوانێت بە ڕێزیان خواست هیواى پڕۆژە باشترین کاتدا لە کە مترێن و بکرێت لە سە ر گفتوگۆى یاساکان

بخرێتە بوارى جێبە جێکردنەوە .سیاسى ل��ە ڕە وش��ى باسى پاشان ناوچە کە و ع��ێ��راق و ک��وردس��ت��ان

ئە و س��ە ر خستە تیشکى ک���ردو گۆڕانکارییانە ى واڵتانى ڕۆژهە اڵتى لە پێناو گ��رت��ۆت��ە وە ن��اوە ڕاس��ت��ى حوکمڕانى ب��ە دیموکراسیکردنى لە تە واوى پێگە سیاسییە کانداو دە ورو گۆرانکارییانە ئە و کاریگە رییە کانى لە سە ر عێراق و کوردستان ورۆڵى لە و نە تە وە یى پرسە بە رە وپێشچوونى

نیشتمانییە کانى کورد .محە مە دى بە رێز دیدارە دا لە و هە ر بە کارو ئاماژەى مە حمود حاجى کوردستان پەرلەمانى بە رنامە کانى بە شێوە یە کى زانى بە پێویستى دا، بە رژە وە ندى وڕە چاوکردنى شە فافانە بکات پە سە ند بڕیارە کانى گشتى گرنگ بڕیارێکى بە چە ند وئاماژە شى کرد کە پەرلەمانى کوردستان لە پرسە نە تە وایە تییە کان توانیویە تى بریارى

لە سە ربدات.پەرلەمانى سە رۆکى خۆشیانە الى کارو و ل��ە ڕۆڵ باسى کوردستان پەرلەمانى چاالکییە کانى بە رنامە و ک���وردس���ت���ان ک����ردو ک��اری��گ��ە رى

ف��راک��س��ی��ۆن��ە ک��ان��ى پ��ەرل��ەم��ان��ى ک��وردس��ت��ان��ى ل��ە پ��ە س��ە ن��دک��ردن��ى ناویاندا لە نرخاند بە رز پڕۆژە کاندا سۆسیالیست حزبى فراکسیۆنى دی��م��وک��رات��ى ک���وردس���ت���ان کە ک��اری��گ��ە رى ت��ە واوی��ان ه��ە ب��ووە لە دە وڵ��ە م��ە ن��دک��ردن��ى ئ��ە و پ��ڕۆژان��ە ى لە سە ر گفتوگۆى پەرلەماندا کە لە فراکسیۆنى خواست هیواى و کراوە دیموکراتى سۆسیالیست حزبى کوردستان لە ئایندە دا بە هە مان شێوە جەماوە رى لە خزمە ت بە پرۆژە کانیان ک��وردس��ت��ان��دا ب��ێ��ت. ل��ە ک��ۆت��ای��دا پارت سە رجە م بۆ خۆى پشتیوانى دووپ��ات ڕێکخراوە کان و الی��ە ن و کردە وە لە پێناو زیاتر دیراسە کردنى پەرلەمانى دێتە کە پڕۆژانە ى ئە و

کوردستان.محە مە دى بە رێز خۆشییە وە الى حزبى پشتیوانى مە حمود حاجى کوردستانى دیموکراتى سۆسیالیست کوردستان پەرلەمانى سە رۆکى بۆ

دووپاتکردە وە.

س��ەرۆک��ى ع��ەب��دول��ق��ادر، لوقمان کیمیابارانى قوربانیانى کۆمەڵەى تایبەتى دی��دارێ��ک��ى هەڵەبجەلە ~ دا ئاماژە بەوە دەکات »مەراسیمى ساڵ ڕۆژى کیمیابارانى

هەڵەبجە دوو ڕۆژ دەخایەنێت«.دەک��ات ئ��ەوە ب��ۆ هێما و ن��اوب��را تر ش��وێ��ن��ەک��ان��ى و »ه��ەڵ��ەب��ج��ە دەبێت ک��راون وێ��ران کە ئەوانەى بۆ هەبێت، تایبەتیان بوودجەى

ئاوەدانکردنەوە.س��ەرۆک��ى ع��ەب��دول��ق��ادر، لوقمان کیمیابارانى قوربانیانى کۆمەڵەى ڕاگەیاند ~ بە هەڵەبجە تا عێراقییەوە حکومەتى لەالیەن نەنراوە،نەبۆ ئێستا هیچ هەنگاوێک بونى بەدەمەوە بۆ نە بوو ق��ەرە کە بە شێوەیەک هەڵەبجە خەڵکى

جێگاى ڕەزامەندى خەڵکى هەڵەبجە بێت بە گشتى و کەسوکار شەهیدان حکومەتى بەاڵم تایبەتى، بە بێت ئەو پێى بە کوردستان هەرێمى بەردەستیایەتى لە کە بوودجەیەى خزمەتى تا ڕادەیەک بە کەسوکارى

شەهیدان کردووە.وەک ئ��ێ��م��ەوە کێشەى وتیشى ئەو تائێستا ئ��ەوەی��ە هەڵەبجە پێى بە دادەن��رێ��ت کە بوودجەى بۆ حساب دایشتوانە، ژم���ارەى حساب نەک دەکرێت دانیشتوان ئێستا تا ب��ەاڵم ک��ارى، وێ��ران بۆ ئاماژە بەوە نەکراوە ئەو شوێنانەى بوودجەیەکى زۆرە وێرانکارى کە بکرێت، دی����ارى ب���ۆ ت��ای��ب��ەت��ى ئەوەیە تائێستا ئێمە کێشەکەى بونى خەڵکى ئاوارە هۆکارى بگرە دەگەڕێتەوە کاتە ئەو بۆ هەڵەبجە دووبارە و نەگەڕاوەتەوە تائێستا

بۆ خێر دەبێتە نەگەڕانەوە ئەو بۆ زی���ان ئەبێتە ت��ر شوێنێکى هەڵەبجە، لە هەمان کاتدا هەڵەبجە و شوێنەکانى تر ئەوانەى کە وێران تایبەتیان بوودجەى دەبێت کراون

هەبێت بۆ ئاوەدانکردنەوە. «6

لە پ���ەروەردە لیژنەى ئەندامێکى بە عێراق نوێنەرانى ئەنجومەنى »پێویستە ڕاگ��ەی��ان��د ~ناوچەکانى لە ک��وردى پڕۆگرامى هاوشێوەى بخوێنرێت عێراق تر هەرێمى لە کە عەرەبى پڕۆگرامى

کوردستان دەخوێنرێت«.دەکات ئ��ەوە بۆ هێماش و ناوبرا لە ک��ردووە ئامادە »پڕۆژەیەکمان پەرلەمانى پ����ەروەردەى لیژنەى بە گرنگى زیاتر ئ��ەوە بۆ عێراق

زمانى کوردى بدرێت«.لیژنەى ئەندامى ف��ەرج، ب��وره��ان نوێنەرانى ئەنجومەنى لە پەروەردە

عێراق بە ~ ڕاگەیاند زمانى لە عێراقدا زمانى ڕەسمییە، کوردی زمانى بە دەتوانێت کەسێک هەموو پێویستە وتیشى بخوێنێت، خۆى لە پێبدرێت گرنگى کوردى زمانى

پرۆسەى پەروەردە و فێرکردندا. بورهان فەرەج وتیشى وەک لیژنەى کە هەیە پڕۆژەیەکمان پ��ەروەردە لە بخوێنرێت ک���وردى پ��ڕۆگ��رام��ى ماوەتەوە خوێندندا ناوەندەکانى وەزارەت�����ى پ������ەروەردەی ع��ێ��راق

ڕەزامەندى نیشانبدات. لەبەرامبەر بەرهەڵستاکارى لەبارەى لیژنەى ئەندامەى ئەو پڕۆژەدا ئەو نوێنەرانى ئەنجومەنى لە پەروەردە عێراق ئاماژە بەوە دەکات »ئێمە لە

ئەنجومەنى پەروەردەى لیژنەى ناو ن��وێ��ن��ەران��ى ع��ێ��راق ه��ەم��ووم��ان بەرەنگار هیچ لەسەرى ڕەزامەندین بوونەوەیەکى نییە لەو بارەیەوە.«7

لیژنەى مەحمود،سەرۆکى س��االر م��اف��ى م����رۆڤ ل���ە پ��ەرل��ەم��ان��ى تایبەتى دیدارێکى لە کوردستان ~ دا ئاماژە بەوە دەکات مافى ی��اس��اى دەرک���ردن���ى »ب���ە زانیارى هەرێمى کوردستان دەبێتە سێهەم حکومەت و هەرێم لە دواى یاسایەکى کە ئەردەن و ئیسرائیل لەم جۆرەى مۆدێرن دەردەکات کە کردنى دەستەبەر مایەى دەبێتە

زانیارى«.ناوبراو هێما بەوە دەکات »ڕاپۆرتى ڕێ��ک��خ��راوەک��ان��ى ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ى مرۆڤ مافى ڕەوشى بە سەبارەت لە هەرێمى کوردستان سەبارەت بە هەر پێشێلکارییەک کە لە ڕابردوودا هەبووە و هەیە بە گرنگ دەزانین«.لیژنەى مەحمود،سەرۆکى ساالر م��اف��ى م����رۆڤ ل���ە پ��ەرل��ەم��ان��ى کوردستان بە ~ ڕاگەیاند

دانیشتنەکانى پەرلەمان ئەمڕۆ دەست پێدەکات، بە پێدانى متمانە لە موسا محەمەد پەرلەمانتار هەروەها کەرکوکى کەمال جێگاى یەکێتى ه��ەم��وارى یاساى پ��ڕۆژە دەخرێتە کوردستان مامۆستایانى

دەکرێت، لەسەر گفتوگۆى وە ڕوو بڕگەى )3(ى بەرنامەى کار تایبەتە گشتى لێبوردنى یاساى پڕۆژە بە

لە هەرێمى کوردستان.دەستەى دانەمەزراندنى لەبارەى گشتى مافى مرۆڤ لە کوردستاندا وت��ى»چ��ەن��دی��ن ج��ار داوام����ان لە سەرۆکایەتى پەرلەمان و ئەنجومەنى وەزیران کردووە، کە ئەو دەستەیە سەرۆکایەتى چونکە پێکبهێنرێت، بە پێکهێنانى و دەستەیە ئ��ەو پەرلەمانى ئەستۆى لە هاوبەشى هەرێمى حکومەتى و کوردستان کوردستانە وە بە نوسراوى فەرمیش ئاڕاستەى نوسراومان جار چەندین سەرۆکایەتى هەرێم و سەرۆکایەتى حکومەت و سەرۆکایەتى پەرلەمانى پێمانوایە ک���ردووە، ک��وردس��ت��ان گ��رن��گ��ى ئ��ەو دەس��ت��ە ل��ەوەدای��ە ئامێرى لە بێت بەشێک ئەتوانێت بۆ بەدواداچون و کردن چاودێرى

پێشێلکاریەکان«.«3

لیستى سەرۆکى شاکر، عسام لەئەنجومەنى یاسا دەوڵ��ەت��ى لەدیدارێکى دی��ال��ە پ��ارێ��زگ��اى ئاماژە ~دا تایبەتى بەهەرێم »داواک��اری دەکات بەوە پڕۆژەیە دیالە پارێزگاى کردنى پڕۆژەیەکى مردووە، لەبەر ئەوەى ئەو دی��ال��ە پ��ارێ��زگ��اى خەڵکى

پڕۆژەیەیان ڕەت کردۆتەوە«.دەک��ات ئ��ەوە بۆ هێما ن��اوب��راو »ن���ەب���وون���ى ن��ەخ��ش��ەو پ��ان��ى کردنى ف��ەرام��ۆش و ستراتیژى کەسانى بەتوانا و پسپۆر لە بوارە بە نەدان گرنگى و جیاجیاکاندا بۆ بیانیەکان و ناوخۆی توانا پێدانى گەشە کردنەوەو ئاوەدان دواکەوتنى هۆى بۆتە ناوچەکە گەندەڵى و گوزاریەکان خزمەت دروست کارگێڕیدا سیستەمى لە

بووە«.پێشمەرگە هێزى ناردنى لەبارەى

بۆ ناوچەکانى پارێزگاى دیالە عسام دەوڵەتى لیستى سەرۆکى شاکر، پارێزگاى ئەنجومەنى لە یاسا ڕاگەیاند ~ ب��ە دی��ال��ە چوارچێوەى کەلە هێزێک »هەر هێزى فیدراڵى بێت و هەماهەنگى ناوچەکە خەڵکى ه��اوک��ارى و بێت ئاشتى وخ���وازی���ارى بێت لەپارێزگاکەو لە عێراقیش بەگشتى و بەتایبەتى لە ناوچە جێناکۆکەکان تیادایە جیاوازیان کەپێکهاتەى ڕێزلێگرتنە و بەخێرهاتن بەماناى عێراقیەکان کە دەیسەلمێنێ و و دیموکراس عێراقێکى خوازیارى

فیدراڵن«.لەبارەى بەهەرێمکردنى دیالە ناوبراو پڕۆژەیەکى پڕۆژەیە »ئ��ەو وتى ئ���ەوەى خەڵکى ل��ەب��ەر م���ردووە پارێزگاى دیالە ئەو پڕۆژەیان ڕەت کردۆتەوە، ئەوەش کە داواکارى بە هەرێم کردنى پارێزگاکەیان دەکرد بۆ و ب��وون سیاسی بانگەشەى بەرژەوەندى الیەنێکى سیاسی یان

کوتلەیەکى سیاسی بوو«.سەرۆکى لیستى دەوڵەتى یاسا لە ئەنجومەنى پارێزگاى دیالە ئاماژە فیدراڵ حکومەتى دەک��ات ب��ەوە سەرقاڵى ڕووبەڕووبوونەوەى تیرۆر و تیرۆرستانە، چونکە عێراق بۆتە مۆڵگەى تیرۆرى جیهانى و ئەوەش هەنگاوى دەی��ک��ات کەحکومەت عێراقی نانى بۆبنیات یەکەمە

نوێ.«3

شوکوالتە سود دەگەیەنێت بە تەندروستى مرۆڤ

10» 8»

عەلى کیمیایى نهێنییەکانی کیمیابارانی هەڵەبجە…

خوێنەرانی بەڕێزی ڕۆژنامەکەمان ئاگادار دەکەینەوە کە سێشەممەی

داهاتوو بەبۆنەی جەژنی نەورۆزەوە ڕۆژنامەکەمان دەرناچێت

»7

»منداڵ و خەمۆکى4 بۆچى هێشتا ماندێال پێویستە بۆ داهاتوى

پڕ لە ترسى ئەفریقاى باشوور؟

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

www.jamawarnews.com هەواڵ و ڕاپۆرت2 سێشەممە 2012/03/13 ● ساڵی 31 ● ژماره 694

ونبوونفۆرمێکی خۆراک بە ناوی »ئیبراهیم حەمه عەلی« به ژمارەی 8905911 ونبووە.هەر کەسێک دۆزیەوە بیگێڕێتەو بۆ ~.

به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود په یامێکى پیرۆزبایى ئاراسته ى ئافره تانى کوردستان کرد

به رپرسى مه ڵبه ندى سلێمانى )حسدک( له گه ڵ ژماره یه ک له ڕێکخستنه دێرینه کان کۆبوویه وه

ده رماڵه ى مه ترسى بۆ کارمه ندانى چاکسازى خه رج ده کرێت

کورده کانى ڕۆژئاوا له هه ولێر خۆپیشاندان ده که ن

به یاننامه ى مه ڵبه ندى سۆرانى )حسدک( له ساڵیادى ڕاپەڕینه مه زنه که ى جه ماوه رى کوردستان

به رپرسى مه ڵبه ندى سه یدسادقى )حسدک( له گه ڵ ژماره یه ک له ڕێکخستنه دێرینه کان کۆبوویه وه

مه حمود حاجى محه مه دى ب��ه ڕێ��ز ئاراسته ى پیرۆزبایى په یامێکى

ئافره تانى کوردستان کرد:

به رێز ئافره تاندا جیهانى ل��ه ڕۆژى محه مه دی حاجی مه حمود وێراى

خۆى پیرۆزبایی په یامی گه یاندنى کوردستان ئافره تانى سه رجه م بۆ

جه ختى له سه ر چه سپاندنى مافه کانیان کرده وه ، ئه مه ده قه که یه تی:

جوانترین ئافره تاندا جیهانی له رۆژی و وخوشکان له دایکان پیرۆزبایی و کوردستان ئافره تانی سه رجه م

عێراق ده که م.ڕۆڵى ی��اده دا له م خۆیه تى جێگاى به تایبه تى بنرخێنین به رز ئافره تان ڕاپه ڕین,وه پێش شۆڕشه کانى له توانیویانه ئافره تانیش ڕێکخراوه کانى بۆ بگێڕین خۆیان ڕۆڵ��ى ل��ه م��ڕۆدا مافه کانى سه رجه م ده سته به رکردنى به پێویستى ه��ه روه ه��ا ئ��اف��ره ت��ان بکرێته وه جه خت یاده دا له م ده زانم ل��ه چ��ه س��پ��ان��دن��ى م��اف��ه ب��ه ده س��ت

نه هاتووه کانى ئافره تان.دووباره پیرۆزبێت 8ى مارس ڕۆژى

جیهانى ئافره تان

محه مه دى حاجى مه حمود2012/3/8

ش��ارى ل��ه 2012/3/10 ڕۆژی سلێمانى )مامۆستا فه رهاد تۆفیق( به رپرسى مه ڵبه ندى سلێمانى حزبى کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست ژماره یه ک کارگێڕو ئاماده بوونى به ل��ه ئ��ه ن��دام��ان��ى م��ه ڵ��ب��ه ن��د ل��ه گ��ه ڵ ژماره یه ک له ڕێکخستنه دێرینه کانى دیموکراتى سۆسیالیست حزبى

کوردستان کۆبوویه وه .ساتێک به کۆبوونه وه که سه ره تاى شه هیدان پاکى گیانى بۆ وه ستان مامۆستا دوات���ر پێکرد ده س��ت��ى فه رهاد تۆفیق مێژوویه ک له خه بات ڕێکخستنه ب��ه رخ��ۆدان��ه ک��ان��ى و سۆسیالیست حزبى دێرینه کانى به بیر ک��وردس��ت��ان��ى دی��م��وک��رات��ى تیشکى هێنایه وه و ئ��ام��اده ب��ووان و ق��ورب��ان��ی��دان ئ��ه و س��ه ر خسته ئامانجه له پێناو فیداکارییه ى نه ته وه ییه کاندا و نیشتیمانی

به خشیویانه .کۆبوونه وه که دا ترى به شێکى له به رپرسى مه ڵبه ندى سلێمانى باسى مه زنه که ى مێژوویه راپه رینه له راپه رینه ى ئه و کردو 1991 ئازارى

نوێ ده ستکه وتى س��ه ره ت��اى ب��ه ب��ۆ گ��ه ل��ه ک��ه م��ان ل��ه ق��ه ڵ��ه م��دا که ده رئه نجام دروستبوونى حکومه ت و لێکه وته وه و کوردستانى په رله مانى سته م له بوو ڕزگاریان هه مووان زۆرى زوڵ��م��ى چ��ه وس��ان��ه وه و و خۆ له ژێر حوکمى و به عس رژێمى ژیانى به درێژه یان به ڕێوه بردندا

شارستانیانه ى خۆیان دا.جارێکى قسه کانیدا درێ���ژه ى له له و باسى مه ڵبه ند به رپرسى تر

ده س��ت��ک��ه وت��ان��ه ک��رد ک��ه ئ��ه م��رۆ زه روره ت�����ى و دى ه��ات��وون��ه ت��ه ده ستکه وتانه شى ئ��ه و پاراستنى الیه نه هه موو سه ره کى ئه رکى به گشت و کوردستان سیاسییه کانى چین و توێژه جیاوازه کان له قه ڵه مداو هه وڵى هه مووان پێویسته راگه یاند پاراستنى ئه و ده ستکه وتانه بده ن و بده ن پێ درێژه مه ده نیان خه باتى ئاماجه ئه و به دیهێنانى له پێناو

بااڵکانى جه ماوه رى کوردستان.

په سه ندکردنى دواى ب��ری��اره هه رێمى ئه مساڵى ب��ودج��ه ى مه ترسى ده رماڵه ى کوردستان کارمه ندانى چاکسازى له هه رێمى

کوردستان خه رج بکرێت.زیاتر مانگرتنى له رۆژ 5 دواى )چاکسازى کارمه ندى له 150 رۆژی س��ل��ێ��م��ان��ى( گ���ه وران���ى 2012/3/12 وه فدێک له وه زاره تى کۆمه اڵیه تى ک��اورب��ارى ک���ارو له گ��ه وران چاکسازى سه ردانى گرتووخانه ى مه عه سکه ر سه المی چاره سه رى بۆ کرد سلێمانییان

داواى کارمه ندانده کان.به رێوه به رى حه مه فه ره ج کاروان سلێمانى گ��ه وران��ى چاکسازى وه فدێک رایگه یاند به وه کاله ت ل���ه وه زاره ت���ى ک���ارو ک��اروب��ارى چاکسازى سه ردانى کۆمه اڵیه تى گه ورانى گرتووخانه ى مه عه سکه ر به مه به ستى ک��رد س��ه الم��ی��ان داواى چاره سه رى به دواداچون ده رماڵه ى بۆئه وه ى کارمه ندان، چاکسازى کارمه ندانى مه ترسى هاوشێوه ى کوردستان هه رێمى

عێراقى لێبکرێت .ک�����اروان ح���ه م���ه ف���ه ره ج وت��ى دارایی وه زاره ت��ى 2012/3/7«وه زاره تى ره وانه ى نووسراوێکى حکومه تى کۆمه اڵیه تى کاروبارى ک��ردووه ، ک��وردس��ت��ان هه رێمى مه ترسى ده رم��اڵ��ه ى ب��ۆئ��ه وه ى

هه رێمى چاکسازى کارمه ندانى وه ک بگرێته وه و کوردستانیش زانیارى به پێى لێبکرێت، ئێراقى دواى ده رماڵه ئه و لیژنه که ش هه رێمى بودجه ى په سه ندکردنى

کوردستان خه رج ده کرێت«.باشبوونی بەهۆی باسە شایانی کوردستان خەڵکی گ��وزەران��ی ڕۆژان����ە ج��ۆرێ��ک ل��ە ج��وڵ��ەی ئابووری لەکوردستان دەبینرێت. ه����ەر چ���ەن���دە ب��ەش��ێ��ک لە ئابووریناسان زۆربوونی مووچە و حکومەت کارمەندانی دەرماڵەی نابینن. ڕاس��ت بەهەنگاوێکی بەو هۆیەی پێیان وایە کە ئەمە

و نرخ هەاڵوسانی هۆی دەبێتە بۆ خەڵک ئ��ارەزوی زیادبوونی لەدامودەزگاکانی دام��ەزران��دن ح��ک��وم��ەت. ئ��ەم��ە س��ەرب��اری زۆرب����وون����ی خ��ەرج��ی��ی��ەک��ان��ی دەوڵەت، بەاڵم حکومەت کار بۆ تاکەکان داهاتی بەرزکردنەوەی دەکات و مانگرتن و خۆپیشاندان بۆ چینێکە و هەرتاکێک مافی

مافەکانی. بەدەستهێنانی حکومەتی هەرێمیش بەبڕوا بوون داواک��اری بەپیل دیموکراتی بە چاکسازییەوە کارمەندانەی ئەو چوو کە نزیکەی 5ڕۆژ مانگرتنیان

ڕاگەیاند.

ب��ه س��ه دان 2012/3/12 رۆژی بۆ کوردستان رۆژئ���اواى ک��وردى ساڵیادى یه که م رۆژى خۆپیشاندان هه ولێر ش��ارى ل��ه قامیشلۆ، ل��ه UN بۆبه رده م خۆپیشاندانێکیان رژێمى رووخانى داواى سازکرد و

ئه سه دیان کرد.سه رپه رشتیاری محه ممه د مه حمود خۆپیشاندانه که ڕێکخستنی لیژنه ی رای��گ��ه ی��ان��د »ئ��ه م��ڕۆ ب��ه س��ه دان ک��وردی رۆشنبیری و که سایه تی رۆژئاواى کوردستان که له هه رێمى ک��وردس��ت��ان ده ژی����ن، دژای��ه ت��ی کردنه که ى س��ه رک��وت بۆ خۆمان راپه ڕیوی خه ڵکی خۆپیشانده ران و رژێمى له الیه ن سووریا له ک��ورد یاداشتێک ده رده بڕین و، ئه سه ده وه له UN نووسینگه ی رێگه ی له ئاراسته ی ک��وردس��ت��ان هه رێمی ده که ین UN گشتی سکرتێری تێیدا پێکهاتووه و خاڵ 6 له که داواى ده ستبه جێ راگرتنی شااڵوی خه ڵکی کوشتنی کردن و سه رکوت

سڤیلی ئه و والته ده که ین«.ڕیانی چ��وار له خۆپیشاندانه که

پێ ده ستی عه نکاوه شارۆچکه ی UN ک��رد بۆ ب���ه رده م ب��اره گ��ه یده یان خۆپیشانده ران هه ولێر، له رێژێمه که ى دژ ناره زاییان دروشمی داواى ک����رده وه و ب���ه رز ئ��ه س��ه د ئه سه د به شار ده سه اڵتى رووخانى له ده ک��رد، سووریایان سه رۆکى به رامبه ر سه رکووت کردنی خه ڵکی

راپه ڕیوی واڵته که یان.گوتیشی م��ح��ه م��م��ه د م��ه ح��م��ود

ده س��ه اڵت��ى نه هێشتنی »داوای ب��ه ش��ار ئ��ه س��ه دم��ان ک����ردووه له کۆمه ک داواکارین UN و،هه روه ها

به خه ڵکی سووریا بگه یه ندرێت«.کوورده کانى خۆپیشاندانه که ى له پارت و 15 کوردستاندا رۆژئ��اواى له به شێکیان که سیاسی الیه نی کوردن نیشتمانی ئه نجوومه نی ناو سه ربه خۆن به شێکیان سووریا و له

به شدارییان تێدا کردبوو.

ڕاپەڕینی ساڵڕۆژی 21مین بەبۆنەی دەڤ��ەری ئ��ازادک��ردن��ی و کوردستان »حسدک« سۆرانی مەڵبەندی سۆران ئەمە کە کردەوە باڵو بەیاننامەیەکی

دەقەیەتی:کە سوکارى سە ربە رزى شە هیدان

جە ماوە رى ئازادیخوازو تێکۆشە رى کوردستان

تێپە ڕ ساڵ 21 ،2012 ئ��ازارى 10ى مە زنە کە ى ڕاپە ڕێنە بە سە ر دە بێت و س��ۆران شارۆچکە کانى جە ماوە رى باتاس و هە ریر ڕە وان���دزو و چۆمان ژم���ارە ی���ە ک ش��ارو و خ��ە ل��ی��ف��ان و ش��ارۆچ��ک��ە ى ت��رى ئ��ە و ن��اوچ��ان��ە دا، ناوچانە ئ��ە و ج��ە م��اوە رى کە تیایدا قارە مانە کانى پێشمە رگە بە هاوکارى دیموکراتى سۆسیالیست ح��زب��ى سیاسییە کانى الیە نە و کوردستان ترى کوردستان بە ورە یە کى پۆالینە وە ڕە شى دە ستى لە دە ڤە رە کە توانیان ڕژێمێکى و کوردستان داگیرکە رانى بە درێ���ژە پاکبکە نە وە و فاشیست دە مە ى ئە و بە ردە وامە کانى ڕاپە ڕینە

جە ماوە رى کوردستان بدە ن .هۆکارى هە مووان الى ئاشکرایە وە ک سە رکە وتنى ڕاپە رین یە ک ڕیزى و یە ک

هە لویستى جە ماوە رو هێزى پێشمە رگە ى لە ماوە یە کى توانرا کە بوو کوردستان کە مدا کۆتایى بە سیاسە تى تعریب و ترحیل و تبعیس بهێنرێت و بڵێسە ى پڕ کە رکوکى ش��ارى بگاتە ڕاپە رین

گە وهە رى کوردستان .و ک��وردس��ت��ان هە رێمى ئ��ە زم��وون��ى گە لە کە مان ت��رى دە ستکە وتەکانى خوێنى و ڕاپ���ە ری���ن ب��ە ره��ە م��ى شە هیدانن بۆیە پاراستن و پتە وکردنى دام���ە زراوە ک���ان ئ��ە رک��ى س��ە ر شانى تیکۆشە رە کان الی��ە ن��ە س��ە رج��ە م و دل��س��ۆزان��ى گ��ە ل��ە ک��ە م��ان��ە ، بۆیە

پێویستە هە نگاوە کانى خزمە تگوزارى و و بکریت زیاتر ئاوە دانى و چاکسازى خزمە تى زیاترى جە ماوە رى کوردستان بکریت و ئاشتى و تە بایى و یە کڕیزى و برایە تى لە نێوان الیە نە سیاسییە کان و چین و توێژە جیاوازە کانى کوردستان

قوڵتر بکە ینە وە .بۆ وە فادارێتیمان دە ربڕینى لە گە ڵ ئ��ازادى ڕێ��گ��اى شە هیدانى خوێنى کوردستان،حزبى سە ربە خۆیى و کوردستان دیموکراتى سوسیالیست دووپاتیدە کاتە وە وە ک چۆن لە خە باتى شاخ و ڕاپە رینى گە لە کە مان داینە مۆو سە رمە شق و قوربانیدە ر بووە ، بە هە مان شێوە بە گوڕو تینێکى نوێ و پێداگرى لە سە ر پاراستنى دە ستکە وتەکان بکات و بە ردە وام بیت لە خە بات بۆ هێنانە دى

ئامانجە بااڵکانى گە لى کوردستان.ساو بۆ گیانى پاکى شە هیدان

سە ربە رزى بۆ جە ماوە رى کوردستانبە رزو پیرۆز بێت یادى 21سالە ى

ڕاپە رینى گە لە کە مانمە ڵبە ندى سۆران

حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان2012-3-10

بە مە بە ستى 2012/3/11 ڕۆژی لە نزیکە وە ئاگاداربوون و گوێگرتن لە قادر مە ال هە ڤاڵ داواکارییە کانیان، سە یدسادقى مە ڵبە ندى بە رپرسى دیموکراتى سۆسیالیست ح��زب��ى جێگرو بە ئامادەبوونى کوردستان ئە ندامانى لە ژم��ارە ی��ە ک کارگێڕو م��ە ڵ��ب��ە ن��د ل��ە گ��ە ڵ ژم���ارە ی���ە ک لە حزبى دێ��ری��ن��ە ک��ان��ى ڕێکخستنە کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست لە سنوورى سە یدسادق کۆبوویە وە. مە ڵبە ند بە رپرسى لە کۆبونە وە کە دا

قارە مانێتى س��ە ر خستە تیشکى ڕێ��ک��خ��س��ت��ن��ە ش���ۆڕش���گ���ێ���ڕى و سۆسیالیست حزبى دێرینە کانى شۆڕشى لە کوردستان دیموکراتى بە و ئ��ام��اژە ى و گە لە کە مان نوێى ق��ە زاى کە لە ک��رد چاالکیانە ک��ارو لە الیە ن ودە وروب����ە رى سە یدسادق ئە نجامیان دێرینە کان ڕێکخستنە ئە دا لە دژى ڕژێمى دیکتاتۆرى بە عس مافە کانى بە دە ستهێنانى لە پێناو

گە لە کە مان.ڕاپە ڕینە بە کرد ئاماژەى هە روە ها

مە زنە کە ى گە لە کە مان کە دانیشتوانى هاوکارى بە سادق سە ید ناوچە ى حزبى دە م��ى ئ��ە و ڕێکخستنەکانى کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست و ژمارە یە ک لە الیە نە سیاسییە کانى ڕژێمى ت��وان��ی��ان ک��وردس��ت��ان ت��رى وە دە رن��ێ��ن دە ڤ��ە رە ک��ە ل��ە پێشوو بکە ن ڕزگ��ار خۆیان هە میشە بۆ و لە ڕێگە ى کە دیکتاتۆرێک لە دە ستى جۆرەها و ئە نفال و کیمیاباران و لە ناوبردن هە وڵى ترە وە شێوازى ئە دا، میللە تە کە مانى تواندنە وە ى ج��ە رب��ە زە ی��ى و لێهاتوویى ب���ە اڵم میللە تە کە مان خ��ە ب��ات��گ��ێ��ڕى و و داب��دات ڕژێمە بە و چۆک توانى جە ماوە رى بۆ م��ە زن دە ستکە وتى

کوردستان بهێنێتە دى.ل��ە ب��ە ش��ێ��ک��ى ت����رى وت��ە ک��ان��ی��دا سە یدسادق مە ڵبە ندى بە رپرسى زیاتر خزمە تکردنى لە سە ر جە ختى ڕێکخستنە دە ڤەرە کە و جە ماوە رى پشتیوانى ک����ردە وە و دێ��ری��ن��ە ک��ان سۆسیالیست حزبى هاوکاریى و لە و کوردستانیشى دی��م��وک��رات��ى هیواى دووپ��ات��ک��ردە وە و ڕووە وە پێکە وە بتوانن هە مووان خواست هە رێمى ئە مڕۆى دە ستکە وتە کانى بە بە ردە وامى و بپارێزن کوردستان بە دیهێنانى لە پێناو بدەن خە باتیان

ئاواتە مێژووییە کانى گە لە کە مان.

سێشەممە 2012/03/13 ● ساڵی 31 ● ژماره 694 3 www.jamawarnews.comدیدار

*دانیشتنەکانى ئەمڕۆى پەرلەمانى کوردستان لەسەر چى دەبێت؟

دانیشتنەکانى پ��ەرل��ەم��ان ئ��ەم��ڕۆ متمانە پێدانى بە پێدەکات، دەست پ��ەرل��ەم��ان��ت��ار م��ح��ەم��ەد م��وس��ا لە هەروەها کەرکوکى کەمال جێگاى یەکێتى ه��ەم��وارى ی��اس��اى پ���ڕۆژە دەخرێتە کوردستان مامۆستایانى

دەکرێت، لەسەر گفتوگۆى و ڕوو بڕگەى )3(ى بەرنامەى کار تایبەتە لە گشتى لێبوردنى یاساى بەپڕۆژە

هەرێمى کوردستان.م���رۆڤ م���اف���ى ل���ی���ژن���ەى وەک *تێبینیتان هەیە لەسەر ئەو یاسایە ئایا ئەو یاسایە بەپێویست دەزانن

بۆ ئەمڕۆى هەرێمى کوردستان؟پڕۆژە یاساکە سەرۆکایەتى پەرلەمانى ئامادە سەرپەرشتى ک��وردس��ت��ان لەگەڵ کردووە، ڕاپۆرتەکانى کردنى کۆبونەوەى و پەرلەمان لیژنەکانى نوێنەرى ل��ەگ��ەڵ ک���راوە ه��اوب��ەش کاروبارى وەزارەتى و داد وەزارەتى و ناخۆ وەزارەت���ى و کۆمەاڵیەتى

داواک��ارى و دادوەرى ئەنجومەنى و پەرلەمانى لیژنەى و چوار گشتى بە جۆرێک تێڕوانین و سەرەنجەکان کە کراوە گەاڵڵە یاساکە پڕۆژە لە تایبەتى ب��ە و یاسا س����ەرەوەرى سزا بێت،چونکە پارێزراو دادگاکان تۆڵە بۆ چاکسازیە، مەبەستى بۆ

ئەو لەوڕوانگەیەوە نییە، سەندنەوە پڕۆژەیە بە گرنگ دەزانین بکرێت بە

یاسا.یاساى کە کێن تاوانبارانە *ئ��ەو

لێبوردنى گشتى دەیانگرێتەوە؟ئ�����ەوە ل���ە پ���ەرل���ەم���ان ک��ات��ێ��ک گشتى ڕاى و گ��ف��ت��وگ��ۆدەک��رێ��ت دەنگ زۆرینەى بە پەرلەمانتاران ی��ەک��ا دەک���رێ���ت���ەوە ئ���ەو ک��ات��ە و دەکات کێ شمولى دەردەکەوێت

شمولى کێ ناکات؟*ه���ەن���دێ���ک ل���ە ڕێ��ک��خ��راوەک��ان��ى لە باس نێودەوڵەتی مرۆڤی مافى لە دەکەن مرۆڤ مافى پێشێلکردنى لیژنەى وەک ئێوە ئایا کوردستاندا

مافى مرۆڤ لە پەرلەمانى کوردستان بە دواداچونى بۆ دەکەن؟

نێودەوڵەتى ڕێکخراوەکانى ڕاپۆرتى مرۆڤ مافى ڕەوش��ى بە سەبارەت بە سەبارەت کوردستان هەرێمى لە ڕابردوودا لە هەر پێشێلکارییەک کە دەزانین، گرنگ بە هەیە و هەبووە

بەشێکە کوردستان چونکەهەرێمى بۆ وە نێودەوڵەتى کۆمەڵگاى لە پێشێلکارییەکان ڕووبەڕووبونەوەى هەموو چ��اودێ��رى ب��ە پێویستمان

الیەکە.لە م��رۆڤ مافى گشتى *دەس��ت��ەى وەزارەتى جێگاى کەلە کوردستاندا مافى مرۆڤە تا ئێستا ئەم دەستەیە بە پەرلەمان وەک ئێوە نییە بونى دواداچ��ون��ت��ان ب��ۆ ک���ردووە ک��ە ئەو

دەستەیە دروست بکرێت؟چەندین جار داوامان لە سەرۆکایەتى وەزی��ران ئەنجومەنى و پەرلەمان ک�������ردووە، ک���ە ئ����ەو دەس��ت��ەی��ە سەرۆکایەتى چونکە پێکبهێنرێت، بە پێکهێنانى و دەس��ت��ەی��ە ئ��ەو پەرلەمانى ئەستۆى لە هاوبەشى هەرێمى حکومەتى و کوردستان کوردستانە وە بە نوسراوى فەرمیش ئاراستەى نوسراومان جار چەندین سەرۆکایەتى و هەرێم سەرۆکایەتى پەرلەمانى سەرۆکایەتى و حکومەت کوردستان کردووە، پێمانوایە گرنگى ئەتوانێت ل��ەوەدای��ە دەستە ئ��ەوە بەشێک بێت لە ئامێرى چاودێرى کردن و بەدواداچون بۆ پێشێلکاریەکان کە گەشەپێدانى هەروەها دەدەن ڕوو ڕۆشنبیرى مافى مرۆڤ و ئاشناکردنى مافى ڕۆشنبیرییەکانى بە کۆمەڵگا بۆ هاواڵتیان پاراستنى وە و مرۆڤ لە داکۆکى بتوانن هاواڵتیان ئەوەى ئێستاش بکەن، خۆیان مافەکانى بەسەر م��اوەی��ە ئ��ەو ئ���ەوەى دواى سەرۆکى و تێپەڕیوە یاسایەدا ئەو دەستنیشان هەیئەتەکە کەو دەستە کابینەى لە دەکەین داوا نەکراوە

نوێ ئەو دەستەیە بەکەسى شارەزا و چاالکەوانى مافى مرۆڤ پڕ بکرێتەوە.*پ��ەی��وەن��دی��ت��ان ل��ەگ��ەڵ وەزارەت���ى ناخۆ و وەزارەتى پێشمەرگە و لەسەر ئەندامانى وەک ئایا ئاستێکە چى

پەرلەمانى تر وایە؟بە پێى پەیڕەوى ناخۆ بە داواداچون بۆ هەر کارێک دەکەین کە پەیوەندى بە تایبەتمەندى لیژنەى مافى مرۆڤەوە وەزارەتێکى ه��ەر بۆ ن��ەک هەبێت پەیوەندى دار بۆ هەر دامودەزگایەک و ب��ۆ ه��ەر ب��وارێ��ک پ��ەی��وەن��دى بە مرۆڤەوە مافى لیژنەى تایبەتمەندى هەبێت، بە پیشت بەست بە پەیڕەوى ناخۆ،چونکە پەیوەندى نێوان حکومەت و پەرلەمان لە سیستەمى دیموکراسى پەرلەمانیدا پەیوەندییەکى هەمەهەنگ ئەتوانین پەیوەندییەکە وە ئامێزە لەو بکەین، تەواو ئەرکەکان پێکەوە ناخۆ پەیڕەوى پێى بە ڕووەش��ەوە دەرەوەى و پەرلەمان لەگەڵ مامەڵە

پەرلەمان دەکرێت.کە زانیارى مافى بەدەستهێنانى ژمارە یاساى ک��ەرى ت��ەواو ئەبێتە ڕۆژنامەگەرى 2007ى ساڵى )35(ساڵى ی��ەک��ى ژم����ارە ی��اس��اى و کۆمەڵگاى ڕێکخراوەکانى 2011ى مافى یاساى دەرکردنى بە مەدەنى دەبێتە کوردستان هەرێمى زانیارى دواى لە هەرێم و حکومەت سێهەم یاسایەکى کە ئ��ەردەن و ئیسرائیل کە دەردەک��ات مۆدێرن جۆرەى لەم کردنى دەستەبەر مایەى دەبێتە و ئەکتیڤ هاواڵتیانى بۆ زان��ی��ارى ڕێکخراوەکان و ناوەندەکانى ئەکادیمیا

و ڕۆژنامەنوسان.

ڕەوان��ە بەرامبەر چییە *ڕات��ان ک��ردن��ى ه��ێ��زى پ��ێ��ش��م��ەرگ��ە بۆ

ناوچەکانى پارێزگاى دیالە ؟چوارچێوەى کەلە هێزێک هەر -هێزى فیدراڵى بێت و هەماهەنگى ناوچەکە خەڵکى ه��اوک��ارى و بێت ئاشتى خ��وازی��ارى و بێت بە عێراقیش لە پارێزگاکەو لە لەناوچە تایبەتى بە و گشتى کەپێکهاتەى ج��ێ��ن��اک��ۆک��ەک��ان بەماناى ت��ی��ادای��ە ج��ی��اوازی��ان ڕێزلێگرتنەوە و بەخێرهاتن عێراقیەکان ک��ە دەیسەلمێنێ خوازیارى عێراقێکى دیموکراس و

فیدراڵن.الریەکتان هیچ ئێوە کەواتە *بوونى هێزى پێشمەرگە لە نییە

لەو ناوچانەدا ؟بێت مەبەستێک ب��ۆ ئ��ەگ��ەر

و ب��ەرژەوەن��دى بە خزمەت کە ئاسایشى هەموو الیەک بکات هیچ ئەگەر تانانەت نییە الریەکمان بەغداو شارەکانى لە هێزانە ئەو عێراقیشدا ب��اش��وورى و ئەنبار

بێت.*داواک���اری���ەک���ان���ى ب��ە ه��ەرێ��م کردنى پارێزگاى دیالە بەرەوکوێ

هەنگاو دەنێت؟مردووە پڕۆژەیەکى پڕۆژەیە ئەو پارێزگاى خەڵکى ئ��ەوەى لەبەر پ���ڕۆژەی���ان ڕەت ئ���ەو دی��ال��ە داواکارى کە ئەوەش کردۆتەوە، پارێزگاکەیان کردنى هەرێم بە دەکرد بانگەشەى سیاسی بوون و بۆ بەرژەوەندى الیەنێکى سیاسی

یان کوتلەیەکى سیاسی بوو.*کەواتە ئێوە ئەگەر فیدڕاڵى و پارێزگاکەتان بوونى بەهەرێم حکومەتى ئایا دەک��ەن��ەوە ڕەت

فیدراڵ چی بۆ کردوون؟سەرقاڵى ف��ی��دراڵ حکومەتى ڕووب���ەڕووب���وون���ەوەى ت��ی��رۆر و عێراق چونکە ت��ی��رۆرس��ت��ان��ە، جیهانى تیرۆرى مۆڵگەى بۆتە دەیکات حکومەت کە ئەوەش و نانى بنیات بۆ یەکەمە هەنگاوى

عێراقی نوێ.کردنى بەهەرێم ئێوە *ئ��ەگ��ەر دەک��ەن��ەوە ڕەت پارێزگاکەتان بەرامبەر هەڵوێستان ک��ەوات��ە ناوچانەدا لەو ک��ورد مافەکانى

چییە؟شتەکان هەموو ئێمەوە ب��ەالى ڕکێفى ژێ���ر ب��چ��ێ��ت��ە دەب���ێ���ت دەستوورەو ئەویش کە یاساوە ن��وێ��ن��ەرای��ەت��ى ه��ەم��وو الی��ەن��ە دەستووریش دەکات سیاسیەکان چارەسەر بۆ ناوبژیوانە باشترین کردنى هەموو کێشەکانى عێراق.

پەیوەندیەکى یاسا *دەوڵەتى م��ێ��ژووى و س��ت��رات��ی��ژى ل��ەگ��ەڵ هەیە کوردستاندا هاوپەیمانى لە پارێزگاى دیالەدا چۆن ڕەنگى

داوەتەوە؟ب��ە داخ����ەوە ئ���ەو پ��ەی��وەن��دی��ە نەپارێزراوە و لەپارێزگاى دیالەدا بەرامبەر کوردستان هاوپەیمانى لیستى دەوڵەتى یاسا و بەتایبەتى ح��زب��ی دەع����وە پ��اب��ەن��دى ئ��ەو نەبووە، پەیوەندیە و دۆستایەتى بەداخەوە ماوەى سێ ساڵ لەگەڵ دەوڵەتى یاسادا هاوڕا و هاوکارى یەکتر نەبوون ئەوەش بۆتە هۆى خزمەت نەبوونى و دواک��ەوت��ن و پارێزگاکەدا لە گ��وزاری��ەک��ان پەرەى لەپارێزگاکەدا گەندەڵى سەندووە و کۆنترۆڵى لەدەستداوە یاسا دەوڵەتى وەکو ئێمە بەاڵم هێشتووە نەمان داوەو هەوڵمان دیالە لەپارێزگاى ناوخۆ شەڕى دروست ببێت بە تایبەتى سااڵنى

2006 و 2007.*ک�����ەوات�����ە ه����ەم����وو الی���ەن���ە

کوردیەکان هاوکارى ئێوە نین؟پێکهێنانى نا هەموویان نەخێر حکومەتى ناوخۆى کەلە سەرەتادا هاوپەیمانى ب��وو ک��ورس��ی 29کوردستان 17 کورسیان بەدەست هێنا و حکومەتیان پێکهێنا، بەاڵم نێوان لە نابەرامبەرى بەهۆى کوتلە سیاسیەکاندا نەتوانرا پەرە بدرێت پێشکەوتنەکان ئاستى بە و خ��زم��ەت��گ��وزارى ب��ۆ ش��ارەک��ە لە وە پرۆسەى سیاسیش بکرێت شارەکەدا بە پرۆسەیەکى ناجێگیر

مایەوە.لە حکومەتى ب��ڕوای��ەدان *ل��ەو پێویست ب��ڕى 2012دا ب��ودج��ەى دیالە ناوچەکانى ب��ۆ ب��ودج��ەى تەرخان بکات بۆ کەم کردنەوەى ئەو هاواڵتیانى ناڕەزاییەکانى

سنوورە؟نەبوونى نەخشەو پانى ستراتیژى و فەرامۆش کردنى کەسانى بەتوانا و جیاجیاکاندا لەبوارە پسپۆڕ و و ناوخۆی بەتوانا نەدان گرنگى کردنەوەو ئاوەدان بۆ بیانیەکان گەشە پێدانى ناوچەکە بۆتە هۆى دواکەوتنى خزمەت گوزاریەکان و کارگێڕیدا لەسیستەمى گەندەڵى

دروست بووە.خەرج هەیەو بودجە *ک��ەوات��ە

ناکرێت؟ ن��ەخ��ێ��ر ه��ی��چ ک��ێ��ش��ەی��ەک لە نییە، بودجە لەسەر بەغدادەوە پانى نەخشەو نەبوونى ب��ەاڵم ئاشکرا و ڕوون و داڕێ�����ژراو پارێزگاکە ئ���ەوەى ه��ۆى بۆتە ل��ەئ��اوەدان��ى وگ��ەش��ە پ��ێ��دان و وەبەرهێنان بێبەش بکرێت، ئەمە

ئەو کێشەیەیە کە پارێزگاى دیالە پێوەى دەناڵێنێت.

*ک��ێ��ش��ەى پ���ارێ���زگ���ارى دی��ال��ە لەسەر چییە؟

فیدراڵ حکومەتى لەئێستادا ڕووب��ەڕووب��وون��ەوەى سەرقاڵى ت��ی��رۆر وپ��اراس��ت��ن��ى ئ��ەم��ن و قۆناغى وەکو ئەوەش ئاسایشە، بنیات بۆ دادەن��رێ��ت سەرەتایى نانەوەى عێراق بۆیە هەر هەوڵێک کە بدرێت بۆ بەالدا بردنى پرۆسەى پارچە و پ��ارێ��زگ��اک��ە سیاسی پێکهاتەکانى سوود بوونى پارچە ناگەیەنێت عێراق بەرژەوەندى بە سیاسیەت پێشەنگى پێویستە و وکارەکانمان بۆ ئەوەبێت کە عێراق بەاڵم خۆى، ئاستى بگەیەنینەوە لەسەر دیالە پارێزگارى دی��ارە و نەکردووە ک��ارى بنەمایە ئەو لەهەوڵى ئەوەدا بوو پارێزگاکە لە ماف وخواستەکانى خۆى دووربێ دەست ی��ان لەکارالبردنى بۆیە لەبەر ناوبراو لەکارکێشانەوەى ئەو ئەجێندا سیاسیە بوو کە ئەو

کارى لەسەر دەکرد.

ڕاپۆرتى ڕێکخراوەکانى نێودەوڵەتى سەبارەت بە ڕەوشى مافى مرۆڤ

لە هەرێمى کوردستان سەبارەت بە هەر پێشێلکارییەک کە لە ڕابردوودا

هەبووە و هەیە بە گرنگ دەزانین

بە پێى پەیڕەوى ناخۆ بە داواداچون بۆ هەر کارێک دەکەین کە پەیوەندى بە

تایبەتمەندى لیژنەى مافى مرۆڤەوە

هەبێت

هیچ کێشەیەک لە بەغدادەوە لەسەر بودجە نییە، بەاڵم

نەبوونى نەخشەو پالنى داڕێژراو و ڕوون و ئاشکرا بۆتە هۆى ئەوەى پارێزگاکە لەئاوەدانى وگەشە پێدان و وەبەرهێنان

بێبەش بکرێت

سەرۆکى لیژنەى مافى مرۆڤ لە پەرلەمانى کوردستان:

بە دەرکردنى یاساى مافى زانیارى، هەرێمی کوردستان دەبێتە سێهەمین حکومەت و هەرێم کە یاسای لەوجۆرە دەربکات

سەرۆکى لیستى دەوڵەتى یاسا لە ئەنجومەنى پارێزگاى دیالە:

هەر هێزێک لەچوار چێوەی هێزی فیدراڵیدا بێت بەخێربێت بۆ دیاله

ئا: ~

ئا: عومەر عەبدوڵاڵ

س����االر م��ەح��م��ود،س��ەرۆک��ى لیژنەى مافى مرۆڤ لە پەرلەمانى تایبەتى دیدارێکى لە کوردستان ب��ەوە ئ���ام���اژە دا ~دەک��ات »ب��ە دەرک��ردن��ى یاساى کوردستان هەرێمى زانیارى مافى دەبێتە سێهەم حکومەت و هەرێم کە ئەردەن و ئیسرائیل دواى لە مۆدێرن ج��ۆرەى لەم یاسایەکى مایەى دەبێتە ک��ە دەردەک����ات

دەستەبەر کردنى زانیارى«.دەک���ات ب���ەوە هێما ن��اوب��را »ڕاپ����ۆرت����ى ڕێ��ک��خ��راوەک��ان��ى ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ى س���ەب���ارەت بە هەرێمى لە مرۆڤ مافى ڕەوشى ک��وردس��ت��ان س��ەب��ارەت ب��ە هەر ڕاب��ردوودا لە کە پێشێلکارییەک هەبووە و هەیە بە گرنگ دەزانین، چونکەهەرێمى کوردستان بەشێکە بۆ وە نێودەوڵەتى کۆمەڵگاى لە ڕووبەڕووبونەوەى پێشێلکارییەکان هەموو چاودێرى بە پێویستمان

الیەکە.

لیستى سەرۆکى شاکر، عسام لەئەنجومەنى ی��اس��ا دەوڵ��ەت��ى پ��ارێ��زگ��اى دی��ال��ە ل��ەدی��دارێ��ک��ى ئاماژە ~دا تایبەتى بەوە دەکات » داواکاری بەهەرێم کردنى پارێزگاى دیالە پرۆژەیەکى خەڵکى ئ��ەوەى لەبەر م���ردووە، پارێزگاى دیالە ئەو پڕۆژەیان ڕەت

کردۆتەوە«.دەکات ئ��ەوە بۆ هێما ناوبراو »ن���ەب���وون���ى ن��ەخ��ش��ەو پ��ان��ى کردنى ف��ەرام��ۆش و ستراتیژى کەسانى بەتوانا و پسپۆڕ لە بوارە بە نەدان گرنگى و جیاجیاکاندا بۆ بیانیەکان و ناوخۆی توانا پێدانى گەشە کردنەوەو ئاوەدان دواکەوتنى هۆى بۆتە ناوچەکە گەندەڵى و گوزاریەکان خزمەت دروست کارگێڕیدا سیستەمى لە

بووە«.

حکومەتى فیدراڵ سەرقاڵى ڕووبەڕووبوونەوەى تیرۆر و تیرۆرستانە، چونکە عێراق

بۆتە مۆڵگەى تیرۆرى جیهانى

www.jamawarnews.com 4 سێشەممە 2012/03/13 ● ساڵی 31 ● ژماره 694

ب��ڕی��ارە ل���ەم م��ان��گ��ەدا ع��ێ��راق میواندارى لەلوتکە عەرەبى بکات و دواى 22ساڵ یەکەم کۆنگرەى ئاستى لەسەر عەرەبى کۆمکارى بااڵ لەبەغدا بەڕێوە بچێت، زۆربەى بەشداریکرنى عەرەبیش واڵتانى خۆیان دووپات کردووەتەوە دواى بەڵێنى عێراقى الیەنى ئ��ەوەى پێ ئەمنى ڕەوش��ى پاراستنى بەڵێن ئ��ەم ه��ەرچ��ەن��دە داون، حکومەتى دڵنیاکردنەوانەى و توندوتیژى بەشەپۆلێک عێراقى ب��ەغ��داو ن���او و ت��ەق��ی��ن��ەوەى پارێزگاکانیتر ڕووبەڕوو بووەتەوە. بەستنى ئەم کۆنگرەیەش لەبەغدا زەرورەتێکە عێراق حکومەتى بۆ بۆ ئەوەى بۆ ڕاى گشتى جیهانى هەیە لەتوانایدا کە بسەلمێنێ کۆنترۆڵى بارودۆخى گشتى واڵت بکات دواى کشانەوەى هێزەکانى

ئەمریکا لەعێراق.ک��ۆن��گ��رەى ک��ۆم��ک��ارى ع��ەرەب��ى بچێت، بەڕێوە لەبەغداش ئەگەر خ��اوەن ن���اوازەو کۆنگرەیەکى ک��ێ��ش��ەو ت��ای��ب��ەت��م��ەن��دى خ��ۆى

دەبێت و ئەگەرى ئەوە لەئارادایە کۆنگرەکانیترى ئاستى نەگاتە ل��ەڕاب��ردوودا، عەرەبى لوتکەى واقیعى پڕ لەقەیران و تەنگەژەى ڕەوش��ى و بەگشتى ع��ەرەب��ى ل��ەڕووى عێراق ناسەقامگیرى بەتایبەتى ئەمنییەوە و سیاسى بەشێک دەکات کۆنگرەیە لەو وا سەرکردە پادشاو و لەسەرۆک ب��ااڵک��ان��ى ع����ەرەب ئ��ام��ادەى ئەمەش ن��ەب��ن، ک��ۆب��وون��ەوەک��ە لەکۆبوونەوەى کۆنگرەکە ئاستى ئاستى بۆ دادەبەزێنێت لوتکەوە دووەم کەسایەتییە ب��ەش��دارى ناو خ��وارت��رى و سێیەمەکان و لەواڵتانى حوکم دام�����ەزراوەى ع��ەرەب��ى، لەکۆمکارى ئ��ەن��دام ناچارى حاڵەتى بەشدارییەکەش

وەردەگرێت.لێرەدا ئەو پرسیارە سەرهەڵدەدات ک��ە ئ��ای��ا ک��ۆن��گ��رەی��ەک ل��ەوەه��ا عێراقیدا و عەرەبى بارودۆخێکى چى پێ دەکرێت و چۆن مامەڵە ل���ەگ���ەڵ ڕەوش�����ى س��ی��اس��ى و عەرەبیدا ناوچەى کۆمەاڵیەتى ه��ەم��وو ئ���ەو دواى دەک�����ات ناوچەیەدا ل��ەم کۆڕانکاریانەى ڕوو ب����ەردەوام داوەو ڕووی���ان

دەدەن، کەواتە کۆنگرەى یەکەمى بەهارى دواى عەرەبى لوتکەى دەبێت چى ج��ی��اوازى ع��ەرەب��ى

لەگەڵ ئەوانەى پێشووتر؟؟.ل��ەم ک��ۆن��گ��رە ع��ەرەب��ی��ی��ەدا بۆ ی��ەک��ەم��ج��ار چ��ەن��د س����ەرۆک ئامادە عەرەبى وسەرکرەیەکى واڵتەکانیان نوێنەرایەتى و دەبن سەرکردەکانى لەوانە دەک��ەن، میسر، و یەمەن لیبیاو و تونس ه���ەروەه���ا ل���ەم ک��ۆن��گ��رەی��ەدا ئامادە سوریا ڕژێمى سەرۆکى بانگهێشت ئ��ەوەى لەبەر نابێت نەکراوەو بەشدارى واڵتەکەشى لە کۆبوونەوەکانى کۆمکارى عەرەبیدا هەڵپەسێردراوە، هەرچەندە دۆزى ئەو خەڵکى ڕاپەڕینى سوریاو بەرفراوانى پانتاییەکى واڵت��ەش بۆ کۆنگرەکەدا ئەجێنداى لەناو

خۆى گرتووە.کار دەب��ێ��ت ب��ەغ��دا کۆنگرەى ڕیشەیى کۆڕانکارییەکى لەسەر و ڕێکخراوەیى لەبونیەى بکات ڕێکخراوەکەداو ئامانجى و ئەرک نمایشکردنى و ڕۆتین قۆناغى سەرکردەکان وتارخوێندنەوەى تێپەڕێنێت، پ��ەرت��ەوازەی��ى و بەتایبەتى دواى ئەوەى دەرکەوت

ئەم ڕێکخراوە هیچ ڕۆڵێکى نەبووە لەناوچەى کە گۆرانکاریانەدا لەو ئاستە داوەو ڕووی��ان عەرەبیدا هەڵسووڕانى ئ��ەداو الوازەک���ەى ب���ووی���ەوە، زەق ب����ەت����ەواوى ه��ەرچ��ەن��دە ل��ەم��ەى س��وری��ادا بکاتەوە، ق��ەرەب��ووى دەی��ەوێ��ت دەبێت وەرچەرخانە ئەو ب��ەاڵم ئەرک کارو لەبەرنامەى سەرەتا دەست بەرپرسیاریەتییەکانەوە و لەبونیادو چاکسازى و بکات پێ

پەیڕەوى کاردا بکرێت. دەب�����وو ک��ۆم��ک��ارى ع��ەرەب��ى وەه��ادا پێویستى لەئاستێکى بووایە لەبەرامبەر تەنگەژەو کێشە عەرەبیدا واڵتانى ناوخۆییەکانى واڵتانى بۆ پەنا نەبوایە ناچار ڕۆژئاواو نەتەوە یەکگرتووەکانیش واڵتانى هەمیشە ک��ە ب��ەرێ��ت، ناو ڕژێمەکانى پێش ڕۆژئ���اوا ڕێکخراوەکەیان و عەرەب دنیاى هەڵوێستى خۆیان لەمەڕ کێشەى ڕێکخراوى ئەندامى واڵتانى ناو دەرب��ڕی��وە، ع��ەرەب��ى کۆمکارى یەکاکردنەوەى بۆ عەرەبەکان ن��او م��ل��م��ان��ێ و ک��ێ��ش��ەک��ان��ى بەهێزو پێویستیان واڵتەکانیان ڕێکخراوەکەیان بۆ کە داهاتە

لەکاتى و بکەن دەس��ت��ەب��ەرى پێویستدا سوودى لێ وەربگرن.

کێشەو ئ���ەو ه��ەم��وو ئ��ەگ��ەر ئایا تێپەڕێنرا ت��ەن��گ��ەژان��ەش عەرەب سەرکردەکانى تواناى بەرپرسیاریەتیدایە ئاستى لەکام و ئەولەویات ڕیزبەندکرنى بۆ ئەوەى لەسەرى پێکهاتوون، ئایا جارێکیتر کێشەى فرە هەڵوێستى ل��ەگ��ەاڵڵ��ەک��ردن��ى ن��ات��ەب��ای��ى و هەنگاوەکانى و ستراتیجیەت ئ��ای��ی��ن��دەدا ک��ارەک��ان��ی��ان پێ ناباتەوە سەر خاڵى دەستپێک؟

هەبێت لەئێستادا ئومێدێک تاکە عەرەبییە ش��ەق��ام��ى ف��ش��ارى ترسى و سەرکردەکانیان لەسەر ڕژێ��م��ە دەس��ەاڵت��دارەک��ان��ە لەو لەناوچەکەیاندا گ��ەردەل��وول��ەى دەسەاڵتێکى هەڵیکردووەو چەند سەرەوژێر کردووە، پێدەچێ ئەم جیاوازى هەندێ فشارە و ترس بەغدا بەکۆنگرەى س��ن��ووردار چاودێرانى هەرچەندە ب��دات، و سروشت وایە پێیان سیاسى عەرەب سەرکردەکانى ماهیەتى ن���ەگ���ۆڕەو ه���ەر ئ��ەوەن��دەی��ان لەتوانادا هەیە کە پێشتر ئەدایان

کردووە.

ئەگەر چى مێژووى هەر گەل و پڕیەتى خۆى بۆ کۆمەڵگایەک کارەسات و ڕوودا دەی��ان لە و پۆزەتیڤ دی��وە دوو بەهەر

لەوەش نکۆڵى نێگەتیڤەکەیدا، بەشەى لەم ک��ورد کە ناکرێت ب��اش��ووردا وەک ک��وردس��ت��ان��ى عێراقدا ل��ە دووەم ن��ەت��ەوەى بۆنەى چەندین خاوەنى دەژى، و ن��ەت��ەوەی��ی و نیشتیمانى بۆنانەش ئەو زۆرب��ەى ئاینیە، ڕێکەوت بێ یا بێت بەڕێکەوت ئ���ازارەوە مانگى کەوتونەتە بۆ ئ��ەوەش مانگى س��ێ، وات��ە شانازییە جێگاى لەالیەک خۆى گەرمو پ��ەڕى بەو کەهەمووان بێن بۆنەکانەوە بەپیر گوڕیەوە پێویستە دەکرێت، تاپێمان و ئەو یادانە بەرزو پیرۆز ڕابگرین، و ئاساییە ک��ارێ��ک��ى ت��ائ��ێ��رە لەئاست کەمتەرخەمى ناکرێت بەاڵم دابنێین، بۆنەکانماندا کە ئ��ەوەى ت���رەوە، لەالیەکى لەسەر ه��ەڵ��وەس��ت��ەى دەب��ێ��ت

بیخەینە ڕوو، بەوردى بکرێت و ئێمە کەناکرێت لەوەى بریتیە لەهەرێمى ک��ورد گەلى وەک تەنیا ع��ێ��راق��دا، کوردستانى بەقەد ک��ە ئ����ازاردا لەمانگى برینى ن��اوەک��ەى خ��ۆى دەی��ان ساڕێژ نەبوومان هەیە و خاوەنى بە تەنیا قوربانین، ه���ەزاران بۆنەکانمان دروش��م و ڕیکام پێویستە بەڵکو ڕابگرین، بەرز هەناوى لەناو خۆمان هەمیشە چونکە ببینینەوە، بۆنانەدا ئەو لە شەوو بۆنەکان یادکردنەوەى بۆ هەنگاوێکە تەنیا ڕۆژێ��ک��دا ب��چ��ووک��ک��ردن��ەوەى ئ��ەو ی��ادە ل��ەو س��ات��ەوەخ��ت��ەدا، ه��ەروەک و ن���ووس���ەران ل��ە بەشێکیش نوخبەى کۆمەڵگاى کوردى، لەو خاڵە لە یەکێک کە بڕوایەدان ی��ادک��ردن��ەوەى نێگەتیڤەکانى

بۆنەکان ئەوەیە کە ئێمە نازانین بکەینەوە ی��ادان��ە ئ��ەو چ��ۆن ل����ەوەش ک��ارەس��ات��ت��ر ئ��ەو و ئ��اخ��ۆ بۆچى ک��ە پ��رس��ی��ارەی��ە بۆنەکان خۆى لەوەدا ببینێتەوە بەپیرۆزى ڕۆژێکدا لەتەنیا کە لەبیروەریدا و یادەکان بڕوانینە ب��ە ب����ەرزى ل��ێ��ی��ان ب��ڕوان��ی��ن، جلى یادکردنەوەى لە نموونە ب��ەروارى کە ئەمساڵدا ک��وردی دان���را، ب��ۆ )2012/3/8(ى جار یەکەم ئەمساڵ ه��ەروەک بوو کە ئاگاداریەک بۆ سەرجەم قوتابخانە ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ى هەرێمى خ��وێ��ن��دن��گ��اک��ان��ى و بەاڵم باڵوکرایەوە، کوردستان ڕێکەوتى بوو کەسەیر ئ��ەوەى بوو ئافرەتان جیهانى ڕۆژى پێویست وەک بۆنەکە نەک کە پەیڕەو خوێندنگایانەدا ل��ەو

بوونێکى تێکەڵ بەڵکو نەکرا، کە بۆنەیەدا دوو لەو بەرچاو لە تەنیا ب��وو ن��وێ یەکێکیان پەیڕەو کوردستاندا هەرێمى ئ����ەوەى دی��ک��ەی��ان دەک����را و بینرا، بوو جیهان بە تایبەت خۆیەتى جێگاى ل��ەوەش��ەوە بەکارتى کەپێداچوونەوەیەک ناشکرێت و بکرێت بۆنەکاندا تەنیا ڕۆژێک بۆ یادەکان دیارى لە ب���وون ت��ێ��ک��ەڵ ب��ک��رێ��ت و دیاریکردنى ڕێکەوتى یادەکاندا هەبێت، بەڵکو لەهەمووى گرنگتر و پێویستریش ئەوەیە کەدەبێت بە یادەکان بەردەوام هەمووان ڕوحماندا و هزر لە زیندوویەتى چین کە ئەوەى بۆ بهێڵینەوە، الى هەریەکەیان توێژەکان و خۆیانەوە یادى بۆنە و کارەسات

و گشت ڕووداوەکان بکەنەوە.

نیڵسن کە ب��اڵوب��ووەوە کاتێک نەخۆشخانە ب��راوەت��ە ماندێا باشوور ئەفریقاى هاواڵتیانى هەڵکێشاو قوڵیان هەناسەیەکى ناخۆش هەواڵێکى ب��ۆ خ��ۆی��ان ئامادەکرد. هەرچەندە کاربەدەستان ڕایانگەیاند کەحاڵەتەکەى جێگەى مەترسى نیە بەاڵم ئەوان گوێیان بە ماندێا ن���ەدا. قسانە ب��ەو دڵى لە خۆى جێگاى شێوەیەک هاواڵتیانى ئەو واڵتەدا کردووەتەوە هەموو خۆیان بۆ ئەو ڕۆژە ئامادە دوای��ن تیایدا ئ��ەو ک��ە ئ��ەک��ەن

نەفەسى خۆى ئەدات.کە گ��وزارن سوپاس ل��ەوان زۆر سەرۆکى پێشوو. براوەى خەاڵتى 93 تەمەنى ل��ە ئاشتى نۆبڵى ئەو ناویاندایە. لە هێشتا ساڵیدا ج��ەم��اوەرو کە زۆرە ماوەیەکى مەیدانى سیاسى جێهێشتوە، بەاڵم ئاسودەیى بە هەست هاواڵتیان کێڵگەیەکى لە ئ��ەو کە دەک��ەن ڕۆژهەاڵتى شارى ) کەیپ ( ژیانى خانەنشینى خۆى بەسەردەبات.

ماندێا لە قواڵیى دڵیاندایە چونکە بۆ خەونەیان ئەو ماندێا دەزانن ڕۆژانێک کە دەک��ات��ەوە زی��ن��دوو وواڵت موعجیزەى دیموکراسى بوو. بەرجەستە دەکات نمونەیەک ئەو کە لە هەڵبژاردنەکانى ساڵى 1994

پەیمانى دابوو. ه��اواڵت��ی��ان ئ��ەوەی��ە ڕاستیەکە ن��ی��گ��ەران��ى ئ����ەوەن ک��ە وواڵت���ە هەمەڕەنگەکەیان چیتر خەونەکانى م��ان��دێ��ا ب��ەرج��ەس��ت��ە ن��اک��ات.

نیگەرانیەکى پێیانوایە، چاودێران لە وواڵتەکەیان بەوەى هەیە زۆر ڕێبازى ئاشتبوونەوە و دیموکراسى م��ان��دێ��ا دوورک����ەوت����ۆت����ەوە. ) زوم��ا )جاکوب حکومەتەکەى دونیا تەحەدایە ئ��ەوە پێیوایە بینیەکانى ماندێا بۆ ڕۆژنامەگەرى ئازاد ى ڕەخنەگرانە و لێپرسینەوە جێ بە جێ بکرێت. یاسایەکى نوێ کە پێى دەوترێت یاساى پاراستنى ڕۆژنامەنوسان دەتوانێت زانیارى و ئەو کەسانەى سەرپێچى یەکان ئاشکرادەکەن سزا بدات بە زیندانى ئەگەر س��اڵ )25 ( م��اوەى بۆ زانیارى تایبەت و نهێنى دەوڵەت ڕەت��ى حکومەت ب��اڵوب��ک��ەن��ەوە، کردوەتەوە بڕگەى ) بەرژەوەندى گشتى ( بەکاربێنێ لەو یاسایەدا، چونکە سنوردارى دەکات، وە دەڵێ پاراستنى یاسایە ئەم ئامانجى وواڵت���ە ل��ە دوژم��ن��ى دەرەک���ی، کۆمەڵگەى ڕێکخراوەکانى بەاڵم هەوڵێکە ئەمە دەڵێن مەدەنى ڕۆژنامەگەرى کۆتوبەندکردنى بۆ ب��اڵوک��ردن��ەوەى لە فشاربوە کە

گەندەڵیەکانى حکومەت.بە بووە گەندەڵى زۆرە ماوەیەکى ئەفریقاى ڕۆژگ��ارى شێرپەنجەى پێشوى ب��ەرپ��رس��ى ب���اش���وور، هۆى بە ک��راوە زیندانى پۆلیس وەزی��رى ژنى بەرتیل، وەرگرتنى ئاسایش تاوانبارە بە قاچاخبردنى ڕاوێژکارى وە هۆشبەر م��ادەى ک��اروب��ارى بۆ س���ەرۆک پێشوى هۆى بە ک��را زیندانى ئ��اب��ورى ت��ەزوی��ر و گ��ەن��دەڵ��ى. س���ەرەڕاى کە وواڵت دەس��ت��وورى ئەمەش

یە ماندێا میراتى بناغەى بەردى تاریکەکانى ڕەهەندە سارێژکەرى س���ەرەڕاى ب��اش��وورە. ئەفریقاى تێڕوانینێک هەمیشە تەحەداکان، و دادوەرى ک��ارى پێىوایە هەیە دادگ���اى دەس��ت��وورى پ��ارێ��زەرى وواڵتە. لەو دیموکراسیە بونیادى لەم دواییانەدا سەرۆک ڕایگەیاندبوو دادگاى کارەکانى بۆ پێداچونەوە دەستوورى دەکات ئەمەش خەڵکى ئاخۆ کە کرد ئومێدى بێ توش

سەرۆکایەتى بە حکومەت بۆچى نیشتیمانى ک��ۆن��گ��رەى پ��ارت��ى دەستکارى دەی��ەوێ��ت ئەفەریقى

بنەماکانى ماندێا بکات؟ئەوانەى لێی نزیکن دەڵێن ماندێا بووە، لەبیرچون نەخوشى توشى ئەو بەتەمەنەکاندا، لە باوە کە ئێستا زوو تێکدەچێ و بە ئاسانى تووڕە دەبێ خێزانەکەى و سوپا ژیانى ووردەک��ارى لەوەى ڕێگرن ماندێا ئەگەر بزانرێ. ڕۆژان��ەى

تێبگەشتایە کە چى لەدەوروبەرى لە دەگ�����ووت چ��ى ڕوودەدات ڕێگرە واهەیە یاسایەکى کاتێکدا ل��ە ڕۆژن��ام��ەن��ووس��ان ه��ەواڵ��ى

تەندروستى بزانن؟ڕۆژنامەنوسەکان کاتێکدا لە نەخۆشخانە ئەو دەرەوەى لە س��ەرب��ازی��ە وەس��ت��ا ب���وون کە چارەسەردەکرا، تێدا ماندێاى ه������ەڕەش������ەی������ان ل���ێ���ک���را بێتو گ��ەر دەس��ت��گ��ی��ردەک��رێ��ن نەخۆشخانەکە بیناى وێنەى ماوەیەک بۆ وێنەگرێک بگرن. هەمان ئازادکرا، دواتر و گیرا دوو دژى لە بەکارهێنرا یاسا کاتێک ه��ەواڵ ت��رى ئاژانسى وێنەى ماڵى ماندێا یان گرتبوو لە ڕۆژهەاڵتى شارى ) کەیپ (.یاساناسان هیوادارن ئەو کێشەیە پێیانوایە چونکە دادگا بچێتە تێپەڕبونى لە ڕێگرە دەستوور

ئەو جۆرە یاسایانەناکۆکیانە ئەو هەموو سەرەڕاى وواڵتێکى ب��اش��وور ئەفریقاى ئەو ئەمڕۆى ناوازەیە، و جوان ڕۆژە لەو باشترە زۆر وواڵت��ە کە ن��اخ��ۆش��ان��ەى و ت��اری��ک و بوو زیندانى ماندێا تیایدا یاساکانى ڕەگەزپەرستى زۆربەى دەچ��ەوس��ان��دەوە. هاواڵتیانى هۆکارى ترسى هاواڵتیانى ئەو دەبیستن کاتێک ئەمەیە وواڵتە تێکچووە تەندروستى ماندێا خۆیانن، داه��ات��ووى پ��ەرۆش��ى نیگەرانى ئەو ڕۆژەن بۆ دواجار ماندێا دەڕوات و وواڵت لەنگەرى

دیموکراسى لە دەست دەدات.

خوالێی خۆشبێت نەک خوالێخۆشبوو

)خوالێخۆشبوو( زاراوەیەکی لێکدراوی کوردییە و سەردەمانێکە لە زۆربەی کۆڕ و دانیشتنە خێزانی و ناوچەییەکانی کوردستاندا بەکاردەهێنرێت، بەاڵم بە هەڵە و بێ گەڕانەوە بۆ واقیعی پێکهاتەی زاراوەکە بەکارهێنراوە، چونکە خودی زاراوەی )خوالێخوشبوو( ل��ە )چ����وار( ب��ڕگ��ەی )خ��ودا+ل��ێ��ی+خ��ۆش+ب��وو( مانای بەیەکەوە زاراوەک���ەش هەموو پێکهاتووە. لە کۆچکردووەکە، کەسە کە گەیاندووە، ئ��ەوەی هەڵەکانی ت��اوان هەموو لە پ��ەروەردگ��ارەوە الیەن سەردەمی ژیانی بەخشراوە! ئەوەش بەوەی ووشەی ووشەی )دوو( سەر بۆ ڕابردووە فرمانێکی )بوو( یەکەوە لێخۆش(، کە هەموو بەسەر لێکدراو )خوا+ لە ڕوانگەی ووشە بۆتە )خوالێخۆشبوو(. کاتێکیش ئەوەمان دەڕوان��ی��ن ن��اوەڕۆک��ی بۆ کوردییەکەوە سەرەتاوە لە هەر ئێمە کە دەبێتەوە، ڕوون بۆ بەکاری و بەکارهێناوە ووشەیەمان ئەو هەڵە بە لە یەکێک یان کەسێک کاتێک چونکە دەهێنین، نزیکترین دۆست و خۆشەویستەکانمان بە یەکێک لە هۆکارەکان ماڵئاوایان لە ژیان کردووە یان ماڵئاوایی دەکەن، یەکسەر بە دوایدا لەبری ئەوەی ووتبێتمان دەڵێین و ووتوومانە )خوالێخۆشبێت( بڵێین یان ئەو سەرەتا لە هەر ئەوەی وەک )خوالێخۆشبوو(! بەڵێنەمان لە پەروەردگار وەرگرتبێت، کە ئیتر )خوا لەو و بەهەشتییە کەسێکی واتە خۆشبووە(! لێی دونیا بەو ئاگرە ناسووتێت، کە هەزاران ساڵە ناوی

)دۆزەخ( یان )جەهەنەم(ە.چەمکەی لەو ووردبوونەوە دوای و لێرەوە بەکاری هەڵە بە ساڵە ه��ەزاران بگرە و س��ەدان

دەهێنین، دەکرێت بڵێین:مردووەمان لەو پەروەردگار دەڵێت کێ یەکەم:- خۆش بووە یان خۆش دەبێت؟ یان ئایا ئەو کەسەی لێمان ڕۆیشت بە ڕاستی کەسێکی پاک و سادە و گوێ خۆشەویست و دۆست ڕەزامەندی جێگای و ڕایەڵ خودا هەروەها مرۆڤایەتی و کۆمەڵ ئەندامانی و بووە؟ ئەمەو ئەرک و فرمانەکانی خودای بە تەواوی

جێبەجێکردووە؟ دووەم:- ئایا ئەو کەسە بە درێژایی تەمەنی، ستەم و نەداوە جنێوێکی و نەکردووە شەڕێکی و درۆ و

هەڵە و تاوانێکی نەکردووە؟ و دونیا یاسایەکی و پێوەر چ بە ئایا سێیەم:- ئایینی بڕیار لەسەر ئەوە دراوە، کە ئەو کەسە )خودا( لێی خۆشبووە؟ یان ئەگەر هەموو مردووەکانی سەر ڕووی زەوی )خوالێخۆشبوو( بووبن، ئەی پەروەرگار دۆزەخی بۆ دروستکرد؟ یان بە پێى دەقە ئایینییەکان واتە ژیان کۆتایی تا )شەیتان(ی پەروەردگار بۆ تاقیکردنەوەی بۆ ئەگەر هێشتەوە، زەمان( )ئاخر هەموو دانا وام��ان ئەگەر خۆ نەبێت؟ بەندەکانی سادە و چاک و پاک و گوێڕایەڵ خودا بەندەکانی بووبن. ئایا ئەوەش بەدیوێکی تردا ستەمێک نەبووە، کە لە حەزرەتی ئادەم و حەوای خێزانیمان کردووە؟ ئەوەش بەوەی لە سەرەتایترین ژیانیان لە بەهەشتی خودادا کەوتنە ژێر کاریگەری شەیتان و لە فرمانی خودا دەرچوون، تا پەروەردگار لە تۆڵەی ئەو کارەدا نەپرسین، لەوە بۆ ئەی دەریکردن؟ بەهەشت لە ئێمەی پێوەری بەو مرۆڤایەتی هەموو ئەگەر کە هەموو ئەو ئەی بووبن، )خوالێخۆشبوو( م��رۆڤ یاریکردن و کوشتن و ت��اوان و ڕاووڕووت و دزی ویژدانییە، بێ و خودا بەندەکانی چارەنووسی بە ئایا هەر مرۆڤەکان کێ کردوویەتی و کێ دەیکات؟ نەیانکردووە و نایکەن؟ بێگومان بەڵێ. کەواتە ئێمەی مرۆڤ بۆ وا بیر دەکەینەوە؟ لە وەاڵمدا دەکرێت هەر و دەخەڵێتینین خۆمان ‘‘ئێمە کە بڵێین، ئەوەند بەو کەلتورەش ڕاهاتووین! خۆ ئەگەر زۆرێک پێیان وایە وانییە! ئەی بۆچی ئەوانەی بە ڕێگای نایاسایی و ناشەرعی و دوور لە هەموو یاسا و پرنسیپەکانی مرۆڤایەتی دوای پێکەوەنانی سامانێکی لە ڕادەبەدەر لەسەر و دەکەن دروست پەرەستگا( و )مزگەوت من )هذا دەنووسن ڕازاوەکانیان تەالرە و کۆشک پەروەردگار ڕاستی بە بڵێیت تۆ یان ربی(! فضا ئەو سامانانەی پێی بەخشیبن وا دواتر پێیان بڵێین

)خوالێخۆشبوو(‘‘!

د. كەیوان ئازاد

KaiwanAzad@yahoo.com

لەم دۆخە نا سەقامگیرە عێراقى و عەرەبییەدا،لوتکەى عەرەبى بەغدا چى پێ دەکرێت؟

تێبینییەک لەسەر بۆنە و یادەکان

بۆچى هێشتا ماندێال پێویستە بۆ داهاتوى پڕ لە ترسى ئەفریقاى باشوور؟

ڕێبین حەسەن

کامیل مەحمود

و: هیما کاوە

بیروڕا

ه‌کانوویی

مێژهه‌ڵه‌‌

سێشەممە 2012/03/13 ● ساڵی 31 ● ژماره 694 5 www.jamawarnews.com

لە مێژووى فێمێنیزمدا بە شێوەیەکى دەستپێکى خاڵى دەکرێت گشتى »س���ەدەى ک��ۆت��ای��ی ل��ە فێمێنیزم بە ئاماژەى پێبکرێت هەژدەیەم«ەوە گەورەکەى شۆڕشە دواى تایبەتى دابەشکردنە ل��ە ب��ەاڵم ف��ەرەن��س��ا، مێژووى دا، تر گرێبەستییەکانى داب��ەش شەپۆل سێ بە فێمێنیزم

دەکرێت. شەپۆلى یەکەم:

)1830( ساڵى لە یەکەم شەپۆلى ڤێڵتۆن »م��ێ��رى دەس��ت��ی��پ��ێ��ک��رد. »لەسەر کتێبى نوسینى بە کرافت« لە ئافرتان«، مافەکانى بوونى حەق )1792( کاریگەرى سەرەکى لە سەر ئەم شەپۆلە دانا. دواى ئەویش »جان ستوارت میل« بە هاوکارى هاوسەرى کتێبى تیلۆر«، »ه��ێ��رى یەکەمى »بەند بوونى ئافرتان«ى لە )1869( یەکەم، کتێبى دواى کە نووسی، ک��اری��گ��ەرى گ���ەورەى ل��ە س��ەر ئەو ڕەوتە دانا. ئەو کتێبە لە حاڵەتێکدا س��ەردەم��ى ئافرەتانى ک��ە ن��وس��را ڤیکتۆریا، لە ژێر توندترین سەرکوتدا ئەندێشەى بڵێن دەک��رێ��ت ب���وون. زەمینەى لیبراڵ کاسیکەکان، مافە شەپۆلە ئەم سەرهەڵدانى سەرەکى کە ڕوانگەیەک دەدرێ��ت، قەڵەم لە »ج��ان ئەندێشەکانى ه��ەڵ��ق��واڵوى لۆک« بوو، فراوانبونى مافە مەدەنى و سیاسیەکان، بەتایبەت دانى مافى و داواک���ارى بەئافرەتان، دەنگدان

بوو. ئەم شەپۆلە ئامانجى سەرەکى داواکارییەدا ئەم پاڵ لە هەڵبەت ک��ارى دی��ک��ەش ئامانجى هەندێک ل��ەس��ەر دەک���را ک��ە دەک��رێ��ت باس یەکەم، بکەین: خاڵێک چەند لە کارى لە ئافرەتان کردنى بەشدارى چاککردنو دووهەم، دا. پەروەردەیى پێداچوونەوەى ئافرەتانى خێزاندار لە

یاساکاندا.سێهەم، مافى یەکسان لە گەڵ پیاو هەندێک و یاسایى جیابوونەوەى بۆ بابەتە بە س��ەب��ارەت دیکە پرسى

سێکسیەکان.شەپۆلى دووەم:

شەپۆلى دووەمى فێمێنیزم لە دەیەى بیستەوە س���ەدەى شەستەکانى دووه��ەم شەپۆلى پێکرد. دەستى توانى تاڕادەیەک هەندێک گۆڕانکارى باش لە بارودۆخى ئافرەتاندا بهێنێتە و پ���ەروەردە فراوانبوونى کایەوە. لە ئافرەتان کارکردنى فێرکردن، یاسایى ب��ە ج��ی��اوازەک��ان��دا، ب���وارە دانى کۆرپە، باربردنى لە کردنى ئافرەتان، ب��ە یەکسان م��ووچ��ەى مەدەنى مافى لە بەهرەمەندبوون خواستى فراوانبوونى و یەکسان م��ن��داڵ��ن��ەب��وون، ل��ە دەرئ��ەن��ج��ام��ە بوون یەکەم شەپۆلى گرنگەکانى ئەوەى هۆى بوونە کارانە ئەم هەر دواى بە فێمێنیزمەکان لە هەندێک

هەڵگرتنى هەنگاوى دیکەوە بن.گرنگى و س���ەرەک���ى ئ��ام��ان��ج��ى دووەم شەپۆلى لە فێمێنیزمەکان »ڕزگ���ارک���ردن���ى ئ���اف���رەت« ب��وو. لەو دووەم شەپۆلى فێمێنیزمەکانى

بڕوایەدابوون کە ڕزگارکردنى ئافرەتان لە نایەکسانییەکان بەس نیە و دەبێ�ت بکرێت. ڕزگ��ار پ��ی��اوان دەس��ت لە ڕەخنەگرتن لە پێکهاتە ئایدۆلۆژیکیە ڕەگداکوتاوەکانى وەک »پیاوساالری« کۆمەاڵیەتیەکان« »گرێبەستە و ل���ە پ���رۆس���ەى ه��اوس��ەرگ��ی��ری��دا، و لێهاتوویى سەر لە جەختکردنەوە تایبەتمەندییە لە ئابووری، تواناى سەدەى فێمێنیزمەکانى گرنگەکانى ئەم دەدرێ���ت. قەڵەم لە بیستەم بۆ کە داب��وون بڕوایە لەو کەسانە ڕزگارکردنى ئافرەت، دەبێت ڕۆحیاتى ئافرەتانەبوون لە ناو ببرێت و هێندە زێدەڕۆییان کرد کە جەختیان لە سەر ڕواڵەتى پیاوانە وەک »قژى کورت«، قاتو و ف��ات/ تەخت«/ »پێاڵوى

بۆینباخ وخۆجوانکردن دەکردەوە.شەپۆلى سێهەم:

ش��ەپ��ۆل��ى س��ێ��ه��ەم ل��ە س��ەرەت��اى بە دەستیپێکردو ن��ەوەدەک��ان��ەوە ه���ۆى ک��اری��گ��ەری��ی��ە خ��راپ��ەک��ان��ى دووەم، شەپۆلى فێمێنیزمەکانى ڕوانگە ه��ەوڵ��درا س��ەردەم��ەدا ل��ەم ف��ێ��م��ێ��ن��ی��زم��ی��ەک��ان ت��ا ڕادەی����ەک ئەم کاریگەرى ژێر لە نەرمتربکرێن. دەوڵەتەکانى کە دابوو هەلومەرجە »ت��اچ��ێ��رو رەی��گ��ان«، ه��اوک��ات لە گ��ەڵ ڕوب���ەڕووب���وون���ەوەى ڕوان��گ��ە گەڕانەوەى خوازیارى توندڕەوەکان، »بەها خێزانیەکان »بوون و بەگشتى لە نەوەدەکاندا فێمێنیزم بە پرۆسەى نەرمبون دا تێپەڕی. بە پێچەوەانەى فێمێنیزمەکان دووەم، شەپۆلى جەختیان لە سەر ڕواڵەتى ئافرەتانە

دەک��ردەوە، ناسک هەڵسوکەوتى و ئەوان لەو بڕوایەدان کە دەبێت ڕۆڵى بکرێتەوەو هەروەها زیندو دایکایەتى تەوەر منداڵ خێزانى لە بەرگرییان

وژیانى تایبەتى دەکرد.خواستى پۆست مودێڕن

سەر ل��ە جەخت خ��واس��ت��ەش ئ��ەم و ئافرەتان مافەکانى گێرانەوەى دەکاتەوە پیاوساالرى ناوبردنى لە ب���ەج���ۆرێ���ک دەب���ێ���ت ت��اب��ۆک��ان گروپە ئەم بڕواى بە تێکبشکێنرێن. کوڕ نێوان ئەوپێکدانانەى تێکڕاى دەکات دروس��ت جیاوازى کە کچ و لەو پێکهاتە کۆمەاڵیەتیانە سەرچاوە کوێلەبوونى هۆى بۆتە کە دەگ��رن ودەبێت مێژوو درێژایى بە ئافرەتان

ئەوانە تێکبشکێنرێن. لە ژێرکاریگەرى نەوەت، دەی��ەى لە بۆچوونانە ئەم لە فێمێنیزمەکان فیکرى ئاڕاستەى ئابوورییەکانەوە و سیاسى پابەندە گۆڕا بۆ بابەتە کلتوری، دەروونناسى سەرنجدان .ب��ە زمانناسیەکان و کرا باسى س���ەرەوە لە ئ��ەوەى بە بە فێمێنیزمیەکان ڕێبازە دەکرێت شێوەى خوارەوە ڕیز بەندى بکرێت. فێمێنیزمى ل��ی��ب��راڵ، فێمێنیزمى ڕادیکاڵ، فێمێنیزمى پۆست مودێرن، ڕێبازى ئانارشیست، فیمینیسى ئێکوفێمێنیزم و هەروەها فێمێنیزمى لە دی��ک��ەی��ە یەکێکى م��ودێ��رن��ی��ش سەدەى لە کە فێمێنیزم لقەکانى

بیستەمدا سەرى هەڵداوە.

سەرەتاى لە فێمێنیزم، بزوتنەوەى ئافرەتان هەوڵیداوە سەرهەڵدانیەوە لە دەورى ئایدولۆژیایەک کۆ بکاتەوە. بەاڵم بەدرێژایى مێژوو تووشى گرفت هەرچەند ه��ات��وون، دوب��ەرەک��ی و لە دەن��گ��دان مافى بەدەستهێنانى خاڵکى فێمێنیزمدا ب��زوت��ن��ەوەى دەی��ەی)1920( لە بەاڵم بوو، گرنگ جیاواز هەڵسوکەوتى هەندێک ەوە هاتە ئاراوە بە جۆرێک بیرکردنەوەى جیاواز وناکۆک و گەلێک لە پسپۆرانى بە جیاوازییە ئ��ەم ب��ە فێمێنیزم ئایدیولۆژیاى وپێنەگەیشتنى الوازى ڕێبازێکى بە و دەزان��ن فێمێنیزم ل��ەم دەدن ق��ەڵ��ەم ل��ە زی��ن��دووى

کێشمەکێشەدا.

ناوى ئیندیپێندێنت« »زە ڕۆژنامەى بۆ کە ک��رد ئاشکرا واڵت��ان��ەى ئ��ەو خراپترینن. و باشترین ئافرەتان ڕۆژنامەیە ئەو زانیارییەکانى بەپێى باشترین واڵت ئایسلەندایە و هەروەها جیهاندا لە یەمەنە. خراپترینیش ئەو واڵتەی کە هەلومەرجى ئافرەتان تێیدا زۆر گونجاوەو ڕەوشێکى باشیان هەیە ئایسلەندایە. لەو واڵتەدا کاتێک سیاسەت، هێماکانى سەیرى مرۆڤ پەروەردە، دامەزراندن و تەندروستى لەنێوان ئەوتۆ جیاوازییەکى بکات، نابینێت. دا پ��ی��او و ئ���اف���رەت بۆ واڵتە خراپترین یەمەن هاوکات

ئەفغانستانیش و ئافرەتان دۆخ��ى مەترسیدارترینە.

باشترین واڵت بۆ ئافرەتە سیاسەتمەدارەکان ڕواندایە

ل��ە ج��ی��ه��ان��دا ت��ەن��ی��ا ل��ە ڕوان����دا لە ئافرەت پەرلەمانتارانى ژم��ارەى پەرلەمانتارانى پیاو زیاترە. پەرلەمانى ئەو واڵتە هەشتا کورسى هەیە کە 45 کورسییان بەدەستى ئافرەتەوەیە. لە سعودی، عەرەبستانى وەک واڵتانى یەمەن، قەتەر، عومان پەرلەمانتارى

ئافرەت نییە. باشترین واڵت بۆ دایکایەتی

نەرویجەمردنى مەترسى کە واڵتێک تەنیا دایکى زۆر کەمە لەکاتى منداڵبووندا نەرویجە. لەو واڵتەدا هەموو ئافرەتە

تایبەت بەشێوەیەکى دووگیانەکان ه��اری��ک��ارى دەک��رێ��ن. واڵت��ى ه��ەرە مەترسیدار لەم بوارەدا ئەفغانستانە. لەو واڵتەدا مەترسى گیانلەدەستدانى قات 200 منداڵبووندا لەکاتى دایک

زیاترە لە مردن بە گوللە و بۆمب. باشترین واڵت بۆ سەرۆکایەتى

ئافرەت سریالنکایە23 ساڵە ئافرەت سەرۆکایەتى ئەم واڵتانێکى هاوکات دەک��ات. واڵت��ە هەرگیز سوید و ئیسپانیا وەک لەالیەن ئافرەتانەوە بەڕێوەنەبراون.

باشترین واڵت بۆ هونەر سویدەیەکسانى دابینکردنى لەپێناو کارە لە پیاوان و ئافرەتان نێوان دوایى سااڵنەى لەم هونەرییەکاندا لە دیوانى هونەرى سوید هەڵمەتێک

پێکهات. لەم واڵتەدا لەچوارچێوەى دابەشکردنى ڕۆڵەکان لە سینەماشدا

کۆتا بۆ ئافرەتان هەیە. باشترین واڵت بۆ لەدایکبوونى

منداڵ یۆنان 800 و ه��ەزار 31 لە واڵت��ەدا لەم کەس ی��ەک تەنیا ل��ەدای��ک��ب��وون باشوورى ب���وارەدا ل��ەم دەم��رێ��ت.

سودان خراپترینە. باشترین واڵت بۆ ڕۆژنامەنووسانى

ئافرەت کارائیبلەواڵتی کارائیب 45%ى ئەو هەوااڵنەى باڵودەکرێتەوە ڕاگەیاندنەکاندا کەلە ئافرەتەوە ڕۆژنامەنووسانى لەالیەن ڕێژەى ئەفریقا لە دەکرێت. ئامادە ڕۆژنامەنووسیدا بوارى لە ئافرەتان

لە 30% و لە ئەوروپاش %35.

باشترین واڵت بۆ قازانجکردن لۆکسۆمبۆرگە

ئەم ئافرەتان بۆ داهاتدا لەبوارى جیهانە. واڵت���ى باشترین واڵت���ە بەشێوەیەکى گشتى ئەو ئافرەتانەى سااڵنە دەک��ەن کار واڵت��ەدا کەلەو لە وەردەگ����رن. دۆالر ه���ەزار 40ئافرەتانەى ئ��ەو عەرەبستانیش دۆالر 7500 سااڵنە دەکەن کەکار

وەردەگرن. باشترین واڵت بۆ مامۆستایەتى و

پەروەدەیى بااڵ قەتەرەئافرەتانەى ئەو ڕێ��ژەى قەتەر لە شەش دەکەن کار بوارەدا لەم کە لەبەرامبەردا بەاڵم پیاوانە. قاتى زۆر لەئابووریدا ئافرەتان شوێنپێى خراپترین بوارەدا لەم چاد کەمە.

واڵتە. باشترین واڵت بۆ وەرزش

ئەمریکایەیارییە ل��ە ک��ە ئ��اف��رەت 10 ل��ە وەرزش��ی��ی��ەک��ان��دا س��ەردەک��ەون 5 واڵت خراپتریت ئەمریکین. ی��ان سعودیە. عەرەبستانى بوارەدا لەو ت��ائ��ێ��س��ت��ا ه��ی��چ ئ��اف��رەت��ێ��ک بە نوێنەرایەتى ئەم واڵتە لە یارییەکانى

ئۆلۆمپیدا بەشدارى نەکردووە.باشترین واڵت بۆ شۆفیرى ئافرەت

هیندستانەلەو بوارەدا نیودلهى یەکەمین شارى جیهاندا شارێکى هیچ لە جیهانە. ئافرەت شۆفیرى دلهى هێندەى نییە. لە عەرەبستانیش شۆفیرى بۆ

ئافرەتان قەدەغەیە.

و: ڕێوان محەمەد

و: بەندی کەالری

شەپۆلەکانی سەرهەڵدانی فێمێنیزم

باشترین واڵتی جیهان بۆ ئافرەتان ئایسلەندایە و خراپترینیان یەمەنە

ئافرةتان

بەئافرەت سەبارەت بمانەوێ کاتێک بدوێین وبنوسین ئەوا مەبەست لە دایک وخوشک وئەوقوتابخانەیەی کەپیاوان و قوربانی باسی دەردەچ��ن، تێدا ژنانی خۆشەویستی وس��ۆزو سنور بێ دان��ی تاوانبارن لەبەرئەوە جا وجوانییە، لێناگرن ت��ەواوی ڕێزی کەسانەی ئەو ساڵی تەنها ن��ادەن پێ خۆی ومافی دایک )ڕۆژی کەئەویش ڕۆژنەبێت دوو ساتێ مارس(کەچەند ژنان،8ى وڕۆژی بەشان وباڵیاندا دەدەن وچەپکە گوڵیان تر!ئەڵێم وهیچی دەک��ەن پێشکەش ڕێزداربن کەئەیانەوێت بەوئافرەتانەی لەدونیا بکرێن سەیر ڕێزەوە وبەچاوی زانستەوە و ڕوون بەچاوێکی ودواڕۆژدا سەیری بنەماو یاساکانی ئاینی ئیسام لەقورئان بەئافرەتان سەبارەت بکەن وفەرمودە پیرۆزەکاندا لەمێژووی هاوەاڵن مافی گیراوەلە ڕێز چەندە وپێشیناندا پلەو چ خاوەنی ودەبینی ئافرەتان ناکرێن ک��ەب��ەراورد ب��ەرزن پایەیەکی وئەوروپادا ڕۆژئ��اوا ئافرەتانی لەگەڵ کەچۆن بەناوی ئازادی وسەربەستییەوە دەچ��ەوس��ێ��ن��رێ��ن��ەوە وب��ازرگ��ان��ی��ان وەک ئافرەت لەئیسامدا پێوەدەکرێ! ڕێ��زەش ئ��ەو ڕێ��زدارەوپ��ێ��وەرى پیاو لەسەربنەماى ڕەگەز نییە بەڵکو لەسەر

وەک ترسانە ولەخوا تەقوا ئەساسی اکرمکم فەرمویەتی)ان گ��ەورە خوای عندالله اتقاکم..(ئیسام وەک هاوسەری سەیر پیاوان لەتی بە ئافرەت ژی��ان )د.خ( پێشەوامان پێغەمبەری دەکات فەرمویەتی: )انماالنسا و شقائق الرجال( نیوەی پیاوانن لەتی ئافرەتان وات��ە: ژیانن وەک چۆن سێوێک ئەگەر بکەی بەدوو کەرتەوە بەهەریەکەیان دەگوترێ لەتێک سێوو بەهەردوو بەشەکە سێوێکی تەواو پێک دەهێنن بەهەمان شێوەیش ژیانی بەهەردوکیان پیاوان و ئافرەتان ت��ەواو دروس��ت دەک��ەن، ئ��اوا ئیسام ماف و ڕێزی بۆداناون بەاڵم ئافرەتانی ل��ەوەی بێبەشن ت��ەن��ان��ەت ڕۆژئ����اوا بدرێن لەقەڵەم باوکیانەوە کەبەناوی بانگ مێردەکانیانەوە بەڵکوبەناوی و لەتیرۆری جۆرێکە ئەمەش کە دەکرێن خوای دایک وەکو وناسنام. کەسێتی کەهیچ بۆداناوە ڕێزی گەورە جوانترین کەسێکی ترناتوانێ ئەو مافەی بداتێ کە دایکەوە، پێی ژێر خستۆتە بەهەشتی نەک ساڵی دوو ڕۆژ ڕێزی بگرێ ویادی ئازادی خوازانی بانگ وەک بکاتەوە! بەدروشم وتەنها بۆدەکەن بانگەشەی دەکەن بۆ کاری بریقەدار الفیتەی و ئەوەتا نابێ، هیچ سودمەند کەبەوەش لەگەڵ خ��وا ڕەزام��ەن��دی ئیسامدا لە ڕۆڵەکانیان: بۆ دایکدایە ڕەزام��ەن��دی هاتووە پێغەمبەردا)د.خ( لەفەرمودەى

یان هەبێ کچی سێ هەرکەسێ کە دوو کچ جوان بە خێویان بکات وفێری بەشوێنی تا بکات ودینیان ئ��ەدەب خۆیان دەگەیەنێت ئەوە پاداشتە کەی دەڵێ ت��ردا لەگێڕانەوەی بەهەشتە! ئیسام کچیش: ئەگەریەک تەنانەت ڕێزی لەئافرەت ناوەلەو کاتەی کەکچۆڵەو بەچاڵ کەزیندە ب���ەوەی منداڵیشە گەورە خوای وەک کرد حەرام کردنی فەرمویەتی )واذا المؤدە سئلت بای ذنب قتلت()التکویر8-9( وەکوخێزانیش ژنی لەبیر نەکردووە وفەرمانی داوە بەخۆش ویستنی وچاودێری وئامۆژگاری وبەخێو ئیشی نەک مێردەوە. لەالیەن کردنی دەرەوە وماڵەوەشی پێ بکەی، بەناوی یەکسانییەوە کاری پیاوانیشی پێ ئەنجام خۆی سروشتی ک��اری لەگەڵ ب��دەی ئافرەتان ئایا وماڵدارییە. کەدایکایەتی وەک کردووەکەئەوان بەوە هەستیان بەخێوکەری و ئامادەکار دایک وخێزان ئافرەت لەئیسامدا داهاتون نەوەکانی بەجەستەیەوە بازرگانی نابێ مرۆڤەو و بازرگانی ک��ااڵی بکرێتە و بکرێت تەلەفیزیۆن ڕۆژنامەو لەسەر ئیعامی وب��ەرگ��ی ت��ای��ت وس��اب��ون وع��ەالگ��ەی وبکرێنە بدرێن نیشان بەڕوتی دەست دڵ مرۆڤە ونێچیری سێکسی ئەداتی لەڕاستیدا کەئەمانە نەخۆشەکان! تیرۆری ئافرەتانەو چەوساندنەوەی ئافرەت ومافی ڕێز چۆن کەسایەتییە،

بەسوکایەتی پێکردنی بەرجەستە نابێ، بەڵکو ئەو ماف وڕێزەلەڕێگەی پەروەردە وف��ێ��رک��ردن وپ��اب��ەن��دى ب��ە ڕەوش��ت��ە جوانەکان دابین دەبێ، دەمانەوێت ڕزگار بێت لە کۆت وزنجیری نەفامی و نەزانی و دواکەوتن، نەک ئازابێ بۆ ژیانی ئاژەڵی و بێ ڕێزی و ئابڕوتکان! دەمانەوێ لە سەرجەم بوارەکانی ژیاندا ڕۆڵی شیاو و

گونجاوی خۆیان ببینن.

ماف�ى ئافرەت لەئیسالمداسەردەمى ترلەقسەوباسەکانى یەکێکى مافى گوایەئیسام ئیسام نەیارانی ئافرەتى نەداوە، بۆیە لەڕێگەی فریودان گەنجەکان ئافرەتانەوە وبەکارهێنانی م���ان س���ەرگ���ەردان دەک����ەن، گ��وای��ە و چ��ەوس��اوەن لەئیسامدا ئافرەتان زانی بەپێویستم خۆریانن! خەم ئەوان بەکورتی ئاماژە بۆمافی ئافرەتان بکەم بکەین بەراوردێ بۆئەوەی لەئیسامدا، لەنێوان ژیانی ئافرەتانی خۆرئاواو ژیانى وەبزانین ناوموسوڵماناندا، لە ئافرەتان کە سەربەستی وئازادى ڕاستەقینەلەکام الیە؟ بەرنامەکەی خوا ئافرەت وپیاوی دروست لەبنچینەی داناوە بەیەکسانی ه��ەردووال مرۆڤانە، بەهای و ب��وون وەکو بنەڕەت، یەک سەر دەگەڕێنەوە نفس من خلقکم )ال��ذی دەفەرموێت دواییدا ڕۆژی وەلەپاداشتی واحدە…( نییە جیاوازییەکیان وهیچ وەکویەکن

عمل اضیع ال )انی دەفەرموێت وەک عامل منکم من ذکر او انثی(وەلە بەرامبەر ئەرکدا مافیشیان بۆ دیاری کراوە)ولهن بالمعروف()البقرە علیهن ال��ذی مثل 228(لەڕاستیدا ڕێزومافی ئافرەتان تەنها لەدینی خودادا دابین کراوە، بەاڵم چی دەڵێی لەبەرامبەر ئیسامێکی بێ حوکم وەکو ئیسامدا لە ئافرەت ودەوڵ��ەت! دایک زۆر گەورەیە ئەگەر دایکمان لێمان وەکو نابێ! ڕازی خ��واش نەبێ ڕازی وەکو ژیانە، هاوڕێى هاوسەرو خێزان خوشک ڕێزی خۆی لێ دەگیرێ، کەسێ ونەفام بەگێل نەگرێ لەئافرەتان ڕێز )د.خ( مان پێغەمبەر وەک دادەن��رێ فەرمویەتی)ما اکرم النسا واال کریم وما واتە:ئەوەی )مسلم( االلئیم( اهانهن بەڕێزە،وەگێل و چاک دەگرێ ڕێزیان وبەکەمیان ناگرن ڕێزیان ونەفامەکانن دەزانن، لەبەر ئەوەیە ناحەزانی ئیسام ب��ەن��اوی ڕێ���زەوە بێ ڕێ��زی��ان دەک��ەن، دەدەن ئ��ازاری��ان ئ��ازادی��ی��ەوە بەناوی بۆتێرکردنی ئارەزووەکانی خۆیان ڕوتیان ئ��اژەاڵن، ڕیزی دەیانبەنە دەکەنەوە، مرۆڤایەتییەکان لەبەها یەکێ چونکە بەرگ ل��ەئ��اژەڵ دەک��ات��ەوە کەجیامان دەدات زۆرگرنگی ئیسام ولیباسە، بەوەی ئافرەت، کەسایەتی بەپارستنی کەتێکەڵی پیاوانی بێگانە نەبن و خۆیان داپۆشن، وەکو ماڵێکی بەنرخ پێویستە وپاکی چ��اک��ی چونکە ب��پ��ارێ��زرێ��ن،

وپاکى بەچاکی بەستراوە کۆمەڵگا ڕۆشنبیربن ئەوان ئافرەتەکانیەوە، گەر زۆری ئەواکاریگەری بن، خواترس لە بۆیە بۆسەرئەوکۆمەڵگەیە، دەبێت ناحەزانی دینەکەمان کاتێ دەبینن ژنان دەچنە مزگەوت یان بۆکۆڕو سیمیناری ئیسامی کێچ دەکەوێتەکەوڵیان، چونکە تێبگات ی لەدینەکە ئەگەرئافرەت ن��ادەن��ەوە ئ���ەوان ب��ۆ بگات خێر پ��ێ سەرئاو، دەبنەبڵقی ودروشمەکانیان زانایەک دەڵێ : ئەگەر پیاوان سەیارە بەرهەم وتەکنەلۆژیا وموشەک وتەیارە دروست مرۆڤ ئافرەتان بەاڵم بهێنن، دەکەن، چونکە یەکەم قوتابخانە کە مرۆڤی دایکە، باوەشی دەبێ پ��ەروەردە تێدا )د.خ( ئازیزمان پێغەمبەری تەنانەت پیرۆزیداولەکۆتا ژیانی ساتەکانی لەدوا بالنسا و فەرموی:)اصتوصوا وتاریدا لەگەڵ ئەوەیەکە خیرا(واتە:ئامۆژگاریم خێریان وقسەی بن ب��اش ئافرەتان لەخەم چەندە ب��دە بۆبکەن،سەرنج تادوربن بووە، ئوممەتەکەی ئافرەتانی ئێوەش ڕۆژ، دن���ی���اودوا ئ��اگ��ری ل��ە بەڕێز مادام خۆتان دایکان وخوشکانی گوێڕایەڵی دەزان���ن موسوڵمان ب��ە ئ��ەوەی بۆ ب��ن، ش��ەرع فەرمانەکانی ڕێزداربن وحەیا وئابڕوتان پارێزراو بێت، بن خۆتان پێشینانى کەوتەی شوێن نەک خەنسا، فاتمەو و عائیشە وەک مۆدێلى حەرام و هەواو ئارەزوى نابەجێ.

مەال ئەحمەدی قامیشی

ماف�ی ئافرەت ئەبێ چۆن بێ؟

www.jamawarnews.com راپۆرت6 سێشەممە 2012/03/13 ● ساڵی 31 ● ژماره 694

ترس هەیە ئۆپۆزسیۆنى سوریا هیچ مافێک بە گەلى کورد نەدات

خۆى ڕژێمەکەى ئەسەد بڕوخێت، ئەو حکومڕانى کە سیاسییەى پێکهاتە س��وری��ا ب��ە دەس��ت��ەوە دەگ��رێ��ت، سەربەخۆ دیموکراتى پێکهاتەیەکى چارەنوسى مافى بە ب��ڕواى بێت، گەالن بێت نەبێتە دەسکەالى ئەم و ئەو ئەوە لە قازانجى گەلى کوردایە،

نیگەرانییە جێگاى ئ��ەوەى ب��ەاڵم ئۆپۆزسیۆنەى ئ��ەو ڕۆژان���ەدا ل��ەم مەسەلە وەک هەیە سوریا کەلە ڕووى کەلە سوننە ئایدۆلۆژییەکەى سیاسیشەوە لە تورکیاوە نزیکە، وە سیاسەتانەى لەو یەکێک تورکیاش ئۆپۆزسیۆنى بەسەر دەیەوێت خۆى کە ئ��ەوەی��ە بیسەپێنێت س��وری��ا بە مافێک هیچ سوریا ئۆپۆزسیۆنى

گەلى کورد نەدات لە ئایندەدا.تورکیا کۆمەڵێک ڕێکەوتنیان

کردووە دژى بزافى ئازادى خوازى گەلى کورد

کۆمەڵێک ئ��ێ��س��ت��اوە ل��ە ه���ەر خۆى کاتى ک���ردووە ڕێکەوتنیان تورکیا ئ���ەس���ەددا ل��ەس��ەردەم��ى دژى کردووە ڕێکەوتنیان کۆمەڵک بزافى ئازادى خوازى گەلى کورد لە ئێستاوە لە باکورى کوردستان هەر ئ��ۆپ��ۆزس��ۆن��ى س��وری��ا ب���ڕواى بەو سوریا نێوان کەلە هەیە پەیمانانە و تورکیا مۆرکراوە دژى گەلى کورد، وەهادا لەحاڵەکەتێکى ئەوە لەبەر ئ��ەو ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ەى س��وری��ا بەو ئەم بڕوخێت وئەسەد بێت شێوەیە ئۆپۆزسیۆنە بێتە سەرحکوم بەڕاستى لەباکورى ک��ورد وەزع��ى لەوانەیە گۆڕانکارییەکى هیچ ک��وردس��ت��ان

باشى بەسەردا نەیەت.کورد لە باکورى کوردستان خەباتە

پەرلەمانییەکەى زیادى کردخەبات ساڵە چەندین کورد گەلى دەست هەمەجۆرى تێگۆشانێکە و پ��ێ��ک��ردووە خ��ەب��ات��ى س��ی��اس��ى و

خەباتى و دیبلۆماسى و عەسکەرى ڕابردویشەوە ساڵى لە جەماوەرى خەباتە پەرلەمانییەکەى زیادى کرد، بەاڵم ژمارەى ئەو کورسیانەى لیستى کوردى هەیەتى لە پەرلەمانى تورکیا ئەتوانێت هەندێک شت بکات، بەاڵم بکات، چارەنوسساز شتى ناتوانێت

لەبەر ئەوە هێشتا ماوێتى.دەبێت کورد خەباتى بەردەوام بکاتدیبلۆماسى م��ەس��ەل��ەى ل��ەس��ەر سیاسەتى مشکیلەکانى لە یەکێک هێزە کە ئەوەیە س��ەردەم ئەمڕۆى هێزانەى ئەو یان دەستەکان بااڵ دەستە بە سیاسییان بڕیارى کە ئەوەندە سەیرى بەرژەوەندى تەسکى ئەوەندە دەک��ەن، خۆیان ئابوورى سەیرى ماف و ئازادى مرۆڤ ناکەن، ئ��ەوەن��دە س��ەی��رى م��اف و ئ��ازادى گەالن ناکەن، واڵتێکى وەک ئەمریکا س��ەرب��ازى کەبنکەى ئ��ەوە ل��ەب��ەر هەیە، تورکیادا لە ئەمریکى و ناتۆ با بکات داواى تورکیا شتێک هەر با ب��ن ن���اڕەوا داواکارییەکانیشى حسابى لەسەر داواکارییەکانیشى گەلیکى وەک کوردى ماف خوراوبێت

ئەمریکا هەر پشتگیرى دەکات، بەاڵم دەبێت کورد خەباتى بەردەوام بکات، کۆڵنەدەین و تێگۆشانەکەمان فراوان و ئ��ەوروپ��ا ئاستى لەسەر بکەین لەسەر ئاستى ڕۆژهەاڵتى ناوەڕاستدا سیاستەى ئەو ، ئەمریکاشدا لە و پشتگیرى ئەمریکا و ئەوروپا کە پێشێلکردنى بۆ دەک��ەن لەتورکیا مافەکانى کورد بۆ شەڕکردن لەگەڵ ئەمە هەڵەیە، ئەمە شتێکى کورددا نێوان ل��ە هەیە ب��ەوە پێویستى ن��ەت��ەوەى یەکێتییەکى ک����ورددا ئەو باکور ک��وردى تەنها هەبێت، ک��وردى بەڵکو ن��ەک��ات، خەباتە هەموو پارچەکان و ئەو کوردانەشى پێکەوە کاتە ئەو ئەوروپان کەلە فشارمان ک��رد خەباتمان هەموو لەسەر هێزە نێودەوڵەتییەکان زیاتر دەبێت وە ئەو هێزە نێودەوڵەتییانە ناچار دەکەین کەالیە بکەنەوە بەالى کێشەکانى کورددا، وە هەڵوێستێکى دیموکراتیان و مرۆڤایەتى ئیجابى هەڵوێستە لەو وەدەس��ت هەبێت، خزمەتى کەلە ب��ەردەن خراپەیان

تورکیادایە.

چۆنکراوە 3/16 ب��ۆ *ئ��ام��ادەک��ارى ب����ڕی����ارە م���ەراس���ی���م���ى س��اڵ��ی��ادى ڕۆژ چەند هەڵەبجە کیمیابارانى

بخایەنێت؟ئامادەکارى بۆ مەراسیمى 3/16 وەک کراوە، سازى ئامادە پێشوو سااڵنى

مەراسیمەکە دوو ڕۆژ دەخایەنێت.و شەهیدان کەسوکارى *تاچەندە بەرکەوتوانى چەکى کیمیاى لەالیەنى حکومەتى عێراق و حکومەتى هەرێمى

کوردستان قەربووکراونەتەوە؟تا عێراقییەوە حکومەتى لەالیەن نەبۆ نەنراوە، هەنگاوێک هیچ ئێستا بونى ب��ەدەم��ەوە بۆ نە ب��وو ق��ەرە کە شێوەیەک بە هەڵەبجە خەڵکى

هەڵەبجە خەڵکى ڕەزامەندى جێگاى شەهیدان کەسوکار و بەگشتى بێت حکومەتى ب��ەاڵم تایبەتى، بە بێت ئەو پێى ب��ە ک��وردس��ت��ان هەرێمى بەردەستیدایە لە کە بوودجەیەى کەسوکارى بە ڕادەیەک تا خزمەتى

شەهیدان کردووە.بەهێز دەستێکى ب��ە *ه��ەڵ��ەب��ج��ە بەدەستێکى پێویستیشى کاولکراوە بەهێزە بۆ ئاوەدانکردنەوە ئایا ئەو دەتوانێت دانراوە بۆى کە بوودجەى

ئاوەدانبکرێتەوە؟کێشەى ئێمەوە وەک هەڵەبجە ئەوەیە دادەنرێت کە بوودجەى ئەو تائێستا حساب دانیشتوانە، ژمارەى پێى بە حساب نەک دەکرێت دانیشتوان بۆ بۆ وێران کارى، بەاڵم تا ئێستا ئاماژە کە شوێنانەى ئ��ەو ن��ەک��راوە ب��ەوە وێرانکارى زۆرە بوودجەیەکى تایبەتى ئێمە کێشەکەى بکرێت، دیارى بۆ ئاوارە تائێستا ئەوەیە بگرە هۆکارى کاتە ئەو بۆ هەڵەبجە خەڵکى بونى نەگەڕاوەتەوە تائێستا دەگەڕێتەوە دەبێتە نەگەڕانەوە ئەو دووب��ارە و خێر بۆ شوێنێکى تر ئەبێتە زیان بۆ هەڵەبجە کاتدا هەمان لە هەڵەبجە، وێران کە ئەوانەى تر شوێنەکانى و تایبەتیان بوودجەى دەبێت ک��راون

هەبێت، بۆ ئاوەدانکردنەوە.کردووە ئەوەتان داواى ئێستا *تا بۆ دابنرێت تایبەت ب��وودج��ەى کە

ئاوەدانکردنەوەى هەڵەبجە؟لە سەردانماندا بۆ الى مالیکى داواى

ئەنفال و هەڵەبجە کە کرد ئەوەمان و شوێنە کارەسات بارەکان، ڕەچاوى بەڵکو ن��ەک��رێ��ت، ب��ۆ ب��وودج��ەی��ان دی��ارى ب��ۆ تایبەتى بوودجەیەکى هەم و هەڵەبجە بۆ ه��ەم بکرێت، لەبەر بارەکان، کارەسات شوێنە بۆ ئەوە ناکرێت شوێنێک هیچ وێرانکارى دانیشتوانەکەى ڕێ��ژەى وە نەبووە ڕێژەى پێى بە زیاترە هەڵەبجە لە دابەشبکرێت، بوودجە دانیشتوان ئەوە دووبارە زوڵمکردنە لە هەڵەبجە الیەکمان دەبێت هەموو ئەنفال لە و ئەوە داواى بکەین ئەوە لەسەر کار بڕیارەکانى کات زووترین بە بکرێت شوێنە بووکردنەوەى قەرە بۆ دادگا ب��وارى بچێتە زیانلێکەوتووەکان ج��ێ��ب��ەج��ێ��ک��ردن��ەوە ئ��ەوک��ات��ە ب��ەو ئەو بۆ دەکرێت دابین کە بوودجەى شوێنانەى زیانیان لێکەوتووە بگەنەوە

ئاستى شوێنەکانى تر.*ت��اچ��ەن��دە ه��ەوڵ��ى دۆزی���ن���ەوەى کاتى لە کە داوە مندااڵنەتان ئەو

کارەساتى کیمیاباران بزر بوون؟ئێمە هەوڵى خۆمانمان داوە بەردەوام دواى دیارە دەدەین، خۆمان هەوڵى دۆزینەوەى )زمناکۆ( ئومێدەکان زیاتر هەوڵەکانمان ئێمەش کرد گەشەى توانیمان ئێمە بوو ئەوە کرد، زیاتر ل��ە ئ��ێ��ران ج��ێ��گ��رى) ئ��ەح��ەم��ەدى باسمان لەگەڵیدا ببینین ن���ەژاد( بە دۆزرای���ەوە )زمناکۆ( کە ک��رد، هەوڵى کۆمەڵەکەى ئێمە بوو هەم بە سەرۆکى هەرێم و سەرۆکى حکومەتى

پاڵ ببێتە ئ���ەوەى ب��ۆ بگەیەنین پشتێک و هۆکارێک بۆ ئەوەى کە ئەو کەسانەى منداڵیان الیە لە ڕوى مادى و مەعنەوییەوە منداڵەکان بگەڕێننەوە ئێمە بەردەوامیش خاوەنەکانیان بۆ دارەکاندا پەیوەندى الیەنە لەگەڵ

کارمان کردووە.*ئایا کاتى ئەوە نەهاتووە پاشکۆى

شەهید لەهەڵەبجە بکرێتەوە؟بەڕاى من ئەو کاتە دەبێت پاشکۆى بکرێتەوە هەڵەبجەى ل��ە شەهید ڕابگەیەنرێت، سەربەخۆ کوردستانى ژێر لە بەبەردەوامى ئێستاش ئێمە ک��وردای��ن دووژم��ن��ەک��ان��ى مەترسى لێکردنەوەى وشەى شەهید لەهەڵەبجە زۆرى ماوە، دەبێت ئێمە ئەو وشەیە

بزانێت ئەوە خەڵک لەبەر بهێڵینەوە تەنها مرۆڤەکان لە هەڵەبجەى شەهید نەبوون، دار و درەخت و ژیان هەموو لەهەڵەبجە شەهید کران، بۆیە مانەوەى وشەى شەهید زۆر زووە ئەگەر ڕۆژێک سەربەخۆى ڕاگەیاندنى ڕۆژن��دا لە کاتە ئ��ەو ک��را کوردستان هەرێمى دەتوانى بە مەرسومێکى هەرێمى ئەو وشەى شەهید لە هەڵەبجە بکرێتەوە،

ئێستا زۆرى ماوە.بۆمبى و ک��ی��م��ی��ای��ى *پ���اش���م���اوەى ماوە کاریگەریان نەتەقێنراوەکان لەسەر تەندروستى خاڵکی هەڵەبجە؟لەسەر لێکۆڵینەوەى کەسێک دەبێت دۆزینەوەى دواى ئێمە بەڕاى بکات، ئەو بۆمبە و بونى تەئیسراتى لەسەر ئەو کەسانەى کە لە دەورو بەرى بوون بەڵى بە باوەڕى ئێمە زۆر مەترسى هەیە لەسەر شارى هەڵەبجە، بەتایبەتى ئەو بۆمبانەى کە لە ژێر زەوین، ئەو بۆمبانە لەناو بەرگێکى ئاسندان لەگەڵ تەفاعولى زەوى بەردەوام ئاسنەکە ئاو ناو دەچێتە ئینجا دەبێت، تەواو زۆرى ژمارەیەکى ئ��اوەک��ە دووب���ارە شارى هەڵەبجە ئێستا ئاوى بیر بەکار دەهێنن، دەبێت بەجدى ئیش لەسەر تایبەت تیمى بتوانرێت بکرێت، ئەوە بهێنرێتە هەڵەبجە. هەڵەبجە بە سەدان بۆمبى لێدراوە ژمارەیەک بۆمب هەیە نەتەقیوەتەوە ئەوانە کاریگەریان هەیە، پێویستە زۆر بەجدى کار لەسەر ئەوە خەڵکى ژیانى ئەوە چونکە بکرێت،

پێوە بەندە.

دوابه دواى زیادبوونى ده نگى نارازى له سه رهه ڵدانى به هۆى عه ره بى واڵتانى شۆرشه جه ماوه رییه کانه وه که ناسراوه سه رهه ڵدانى و عه ره بى به هارى به ئسیامى جیاجیاى ره وت��ى چه ندین سه رکه وتنى دواى ل��ه علمانى و شۆرشه کان و روخاندنى سه رۆکه کانیان میصرو له هه ریه ک له ئ��ه وه ى وه ک تونس و لیبیا ده رکه وتن و به رده وامى خۆپیشاندانى جه ماوه ى له هه ریه ک له و به حره ین و یه مه ن و سوریا واڵتى سعودیه و ئه رده ن و ناوه ناوه ش واڵتى کاریگه رترین واڵت که به اڵم مه غریب، ده کرێت له باره وه باسى قسه و ئێستا خۆپیشاندانه به رده وامه کان و کوشتن و راوه دونانى چاالکوانانى واڵتى سوریایه

واڵته وه ، ئه و ده سه اڵتدارانى له الیه ن ئه وه ش ته نها ئۆپۆزسیۆنه سوریه کانى رۆژئ��اواش کوردانى به ڵکو نه گرته وه زه برو به ر که وتنه شێواز به چه ندین

زه نگى ده سه اڵتدارانى سوریا.له عه ره بى واڵتانى نیگه رانى دواى به چوارچێوه ى جامیعه ى عه ره بى دژ که ئه سه د تاوانکارییه کانى حکومه تى واڵته که ى هاواڵتیانى به له به رامبه ر هیچ نه گه یشتنه و ده دات ئه نجامى به حکومه تى ده رئه نجامێک سه باره ت عه ره بى جامیعه ى ناچار دیمه شق دۆس��ی��ه ى واڵت��ى س��وری��اى ره وان���ه ى نێوده وڵه تى ئاسایشى ئه نجومه نى چاره نووسى له سه ر بریاردان بۆ کرد کاتى له رۆژان��ه که هاواڵتیانه ى ئه و ئه نجامدانى خۆپیشاندانه کان به ده ستى به اڵم ئه کوژرێن، ئه سه د هێزه کانى

هه ریه ک به کارهێنانى ڤیتۆ به هۆى هه رجۆره به دژ په کین مۆسکۆو له بریارێک بۆ ده ستوه ردان و به کارهێنانى که رایانگه یاند: سوریا ل��ه دژى هێز ناده ن جارێکى تر روسیاو چین رێگه لیبیایه کى تر له رۆژهه اڵتى ناوه راست دروست بێته وه وه ک ئه وه ى هێزه کانى ناتۆ دژ به ده سه اڵتى موعه مه ر قه زافى پیشتیوانه تره وه له الیه کى کردیان0 په کین و مۆسکۆ ب��ه رده وم��ه ک��ان��ى هه ردوو ده ره وه ى وه زاره تى له رێگه ى واڵته وه رۆژانه ئه گه یه نرێت به حکومه تى دیمه شق که ئه مه ش وایکردوه واڵتانى ئه وروپاو رۆژئاوا ده سته وه ستان بن له هه ر جۆره بریارێک که دواجار ئه ندرێس هه فته ى دوو ل��ه راسمۆسین ف��ۆگ رابردوو له کۆنگره یه کى رۆژنامه نووسى سوریا ن��اوخ��ۆى ب��ارودۆخ��ى له سه ر

جۆره هیچ ناتۆ رێکخراوى رایگه یاند: به رنامه یه کى نیه بۆ هێرشکردنه سه ر

حکومه تى دیمه شق0ئ����ه وه ى ب��وه ت��ه ج��ێ��گ��ه ى س��ه رن��ج سکرتێرى مۆنى بانکى بێده نگى راى ب���ۆ ن��ه ت��ه وه ی��ه ک��گ��رت��وه ک��ان ب��ارودۆخ��ى ل��ه س��ه ر جیهان گشتى کاته وه ى له و که سوریایه ناوخۆى خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ه ک��ان و ک��وش��ت��ن و توندوتیژى له سوریا رووى داوه ته نیا بۆ رێکخراوه که ى هه ڵوێستى دووجار سه قامگیرى و ئاشتى بۆ ه��ه وڵ��دان هانى ئه وه ى به بێ ده ربریوه واڵت له سه رۆک ئه سه د بدات که گوێ رایه ڵى

داخوازیه کانى گه له که ى بێت0بونى ف��راوان به هۆى تره وه له الیه کى بازنه ى خۆپیشاندانه کان و به هێزبوونى س��وپ��اى ئ����ازاد ک��ه ب��ه س��ه رب��ازه

ناسراون ل��ه ده س��ه اڵت جیابووه کان به رده وامن له وه شاندنى گورزى کوشنده له هێزه کانى حکومه ت و ناوه ناوه ش

زیان گه یاندن به ژێرخانى ئابورى واڵت موڵکى گشتى هێرشکردنه سه ر وه ک

وداموده زگاکانى حکومه ت0

د.فایەق گوڵپى، شارەزا لە کاروبارى تورکیا:

تورکیا دەیەوێت ئۆپۆزسیۆنى سوریا هیچ مافێک بەگەلى کورد نەدات

سەرۆکى کۆمەڵەى قوربانیانى کیمیابارانى هەڵەبجە:

حکومەتى عێراق هەنگاوى نەناوە بۆ قەرەبووکردنەوەى هەڵەبجەى شەهید

پارسه نگى کورد له خۆپیشاندانه کانى سوریادا

دیمانە: عومەر غواڵمى

دیمانە: زیرەک مەحمود

سیروان ئه حمه د

لە شارەزا گوڵپى، د.فایەق دیدارێکى لە تورکیا کاروبارى تایبەتى ~ دا ئاماژە ب����ەوە دەک����ات »ت��ورک��ی��اش یەکێک لەو سیاسەتانەى خۆى ئۆپۆزسیۆنى بەسەر دەیەوێت ئەوەیە بیسەپێنێت س��وری��ا هیچ سوریا ئۆپۆزسیۆنى کە مافێک بەگەلى کورد نەدات«.

ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات لەبەر ئەمریکا وەک »واڵتێکى ئەوە کە بنکەى سەربازى ناتۆ تورکیادا هەیە، لە ئەمریکى و داواى ت��ورک��ی��ا شتێک ه��ەر داواکارییەکانیشى با بکات ناڕەوا بن با داواکارییەکانیشى وەک گەلیکى حسابى لەسەر گەلى کوردى ماف خوراو بێت ئەمریکا هەر پشتگیرى دەکات.

ل��وق��م��ان ع���ەب���دول���ق���ادر، قوربانیانى کۆمەڵەى سەرۆکى ک��ی��م��ی��اب��اران��ى ه��ەڵ��ەب��ج��ەل��ە دیدارێکى تایبەتى ~ دەک���ات ب����ەوە ئ���ام���اژە دا ڕۆژى س���اڵ »م��ەراس��ی��م��ى ڕۆژ دوو هەڵەبجە کیمیابارانى

دەخایەنێت«.ناوبرا و هێما بۆ ئەوە دەکات تر شوێنەکانى و »هەڵەبجە ئ��ەوان��ەى ک��ە وێ���ران ک��راون تایبەتیان ب��وودج��ەى دەبێت

هەبێت، بۆ ئاوەدانکردنەوە«.

سێشەممە 2012/03/13 ● ساڵی 31 ● ژماره 694 7 www.jamawarnews.comخوێندن والوان

لیژنەى ئەندامى ف��ەرج، بورهان نوێنەرانى لەئەنجومەنى پەروەردە ڕاگەیاند ~ بە عێراق پڕۆژەى کوردى زمانى گرنگدان گرنگى ع��ێ��راق��دا ن��اوێ��ت،ک��ەل��ە ک��ورد زم��ان��ى دی���ارە پێپدرێت، لەعێراقدا زمانى ڕەسمییە، هەموو خۆى بەزمانى دەتوانێت کەسێک بخوێنێت، وتیشى پێویستە زمانى کوردى گرنگى پێبدرێت لەپرۆسەى فێرکردندا،دەبێت و پ���ەروەردە گرفتایان گشتییەکاندا پەروەردە بۆ دروست نەکەن، بۆیە ئێمە داوا خوێندنى بۆ ئاسانى کار دەکەین پەیوەندییان و بکرێت ک��وردى ل���ەگ���ەڵ ح��ک��وم��ەت��ى ه��ەرێ��م��ى بەغدادیش لە هەبێت کوردستان گ��رن��گ��ى ت��ای��ب��ەت��ى پ��ێ��ب��درێ��ت،

خوێندنى وەب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ى بۆ ببینێت، خۆى ڕۆڵ��ى ک��وردى خوێندنگاکان و قوتابخانە هەموو عەرەبى بە ئەوانەى عێراق، لە دەخوێنن، وەک لیژنەى پەروەردە کەپرۆگرامى هەیە پڕۆژەیەکمان لەناوەندەکانى بخوێنرێت کوردى وەزارەت���ى م��اوەت��ەوە خوێندندا پ����ەروەردە ع��ێ��راق ڕەزام��ەن��دى پرۆگرامە ئەو لەسەرى نیشانبدات هاوشێوەى ئەو پرۆگرامە عەرەبیە بێت کەلە کوردستاندا دەخوێنرێت لەعێراقدا ک��وردی��ش پ��رۆگ��رام��ى

بخوێنرێت.لەبارەى بەرهەڵستاکارى لەبەرامبەر ف��ەرج وتى پ��ڕۆژەدا،ب��وره��ان ئەو پ��ەروەردەى لیژنەى ناو لە ئێمە عێراق نوێنەرانى ئەنجومەنى

لەسەرى ڕەزامەندین هەموومان نییە بوونەوەیەکى بەرەنگار هیچ کێشەکە ب��ەاڵم ب��ارەی��ەوە، ل��ەو لە وتیشى لەجێبەجێکردنیدایە، بەرهەڵەستیمان پەرلەماندا ناو

نەبووە.ل��ەب��ارەى گ��رف��ت��ى خ��وێ��ن��دن لە ناوچە دابڕاوەکان وتى وەزارەتى هەنگاوى ع��ێ��راق پ�����ەروەردەى لە سود ئ��ەوەى بۆ نەناوە جدى کوردستان هەرێمى ئەزمونەکانى وەرب��گ��رێ��ت، س��ود لە وەزارەت���ى کوردستان هەرێمى پ���ەروەردەى پرۆگرامەوە ڕووى لە وەربگرێت ئەزموونەوە و مامۆستا ڕووى لە هەرێم حکومەتى بەوە سەبارەت وەزارەت��ى هاوکارى بۆ ئامادەیە

پەروەردەى عێراق.

دەرچوانى زانکۆ لە داموەزکاکاندا

کە پسپۆڕیەیان ئ��ەو پێى ب��ە هەیانە دەرچوانى زانکۆ توانیویانە

ڕۆڵێکى باش ببینن لە ڕاپەڕاندنى کارەکانى دامودەزگاکانى حکومەت دەبینین بۆیە تایبەت، کەرتى و بەردەوام ئەو دەزگایانە پێویستیان ب��ەدەرچ��وان��ى زان��ک��ۆی��ە، ب��ەاڵم پەیڕەو ڕابردوو ساڵى لە ئەوەى حکومەتدا دامودەزگاکانى لە کرا پەیمانگانى و زانکۆ دەرچوانى دەرچووى ساڵى ڕابردوو نەیاتوانى بکەنەوە، پڕ دامەزراندن فۆڕمى دابمەزرێن نەیانتوانى ئەوە لەبەر ل��ە ک��ەرت��ى گ��ش��ت��ی��دا، ئ��ەم��ەش زانکۆى دەرچوانى زۆرى بەهۆى و پەیمانگاکانى سااڵنى ڕابردووە، بۆیە ژمارەیەکى زۆر لەو دەرچوانى زۆر گشتى کەرتى ڕابردوو ساڵى پێویستى بە پسپۆڕییەکەیان بوو، لە بەتایبەتى دانەمەزران، بەاڵم

پ��ەروەردەک��ان��دا، پ���ەروەردە زۆر بەشى دەرچ��وان��ى بە پێویستى لەبەر ب���ەاڵم ه��ەب��وو، زان��س��ت��ى دانەمەزرێن نەیانتوانى کە ئەوەى وەک پێویست سود لە تواناى ئەو لەکەرتى وەرنەگیرا پسپۆڕیانە گرفتە خۆى بۆ ئەمەش گشتیدا، و زانکۆ دەرچ��وان��ى ب��ەردەم لە

کەرتى گشتیدا.پێویستە حکومەت کار لەسەر پێوستى بکات بۆ دامەزراندن

ژمارەیەکى نزیکدا ئایندەیەکى لە و زان��ک��ۆ ل��ەخ��وێ��ن��دک��اران��ى زۆر دەرچ���ون ئاهەنگى پەیمانگا دەکەن لە زانکۆ و پەیمانگاکاندا، هەرێمى حکومەتى پێویستە بۆیە بنێت جدى هەنگاوى کوردستان ب��ۆ داب��ی��ن��ک��ردن��ى ک���ار ب��ۆ ئ��ەو

کردنى ت��ەواو لەپاش دەرچوانە دەرچوانە ئەو ئەوى بۆ خوێندن سودمەند بن هەم بۆ خۆیان هەم کاریان حکومەت کۆمەڵگا، بۆ گشتى کەرتى لە بکات دابین بۆ جۆرە ئەو تایبەتیدا، کەرتى و دام��ەزران��دن��ەى س��اڵ��ى ڕاب���ردوو پێى بە پێویستە نەکات. پەیڕەو بە کار دامودەزگاکانى پێویستى دەرچوان بدات و هەروەها کاریش بدۆزێتەوە تر دەرچوانەى ئەو بۆ کە دانامەزرێن لە کەرتى گشتیدا، بێکار زانکۆ ئەوەى دەرچوانى بۆ

نەبن.هەرێمى حکومەتى پێویستە بۆ بکات جدى کارى کوردستان تا پەیمانگا و زانکۆ دەرچوانى

سود لە توانکانیان وەربگرێت.

جێبەجێکردنى سیستەمى نوێ دەربازبونە لەسیستەمە کۆنەکە

هاتە خوێندن نوێى سیستەمى کاتێک ئاراوە جێگاى دڵخۆشى هەموو تاکێکى کوردستان بوو، چونکە هەموان داوایان خوێندن کۆنى سیستەمى کە دەک��رد بگۆڕێت، کە هى سەردەمى ڕژێمى بەعسى وەزارەت���ى خۆشبەختانە ڕوخ��اوب��وو، جار یەکەم بۆ کوردستان پ��ەروەردەى سیستەمى خوێندنى بە شێوەیەکى زۆر سەردەمى گۆڕى،سیستەمێکى ب��اش هەیە جیاوازى زۆر کە ئ��اراوە هێنایە دەبینین کۆنەکەدا، سیستەکە لەگەڵ بنەڕەتى خوێندکارانى ئاستى ئێستا لەبەرز بوونەوە دەکات بە تایبەتى ڕوو زۆرب��ەى ئێستا زماندا بوارەکانى لە خوێندکارانى بنەڕەتى بەتایبەتى قۆناغى یەک تا سێ زۆر وشەى زمانى ئینگلیزى زۆر کاریگەرییەکى ئەمە کە بوون فیر خوێندکار داهاتووى بۆ دەبێت باشى کەبە ئاسانى فێرى زیاتر لەزمانێک ببێت، ئەمە یەکێکە لەو گۆڕانکارییە جدییانەى کەجێگاى ئومێدە لە داهاتوودا ئەنجامى

باش بە دەستەوە بدات.باشى چاپى پڕۆگرامەکان

ب��ەش��ى پ��ڕۆگ��رام��ەک��ان ل��ە وەزارەت����ى بە داوە زۆرى گرنگى پ�����ەروەردە کە دەبینرێت ئ���ەوەى پڕۆگرامەکان

چاک زۆر بەشێوەیەکى پڕۆگرامەکان بەردەست دەخرێتە و دەکرێت چاپ و ڕەنگا شێوەیەکى بە و خوێندکاران پرۆگرامەکان بە دەدرێت گرنگى ڕەنگ بەاڵم س��ەردەم��ەوە، زانستێکى بە و هەندێک هەڵەى پیتى تێدایە دەکرێت لە داهاتوودا ئەو هەاڵنەش لە پڕۆگرامەکاندا باشى پیاچونەوەیەکى و نەهێڵرێت خوێندکارانى لەئاستى و بکرێت پێدا کورددا بێت، ئەو پڕۆگرامانە وا دابنرێت کوردستاندا قۆناغەى ئەم لەگەڵ کە زیاتر سودى تا خوێندکاران بگونجێت، لێوەرگرن و سەرەنجى زیاتر بدەن لەسەر ئاساترین بە بتوانن تا پڕۆگرامەکان

شێوە لێى تێبگەن.خوێندکاران بە باشى لە سیستەمەکە

نەگەشتوونئەو سیستەمە نوێیەى خوێندن بەباشى نەکراونەتەوە ئاگادار لێ خوێندکارانى تا بزانن تا چەندە لە بەرژەوەندیانە و ئاسانکاریان بۆ دەکات و دەبێتە هۆى بۆیە زانستیان، ئاستى بەرزکردنەوەى پ��ەروەردە وەزارەت��ى لەسەر پێویستە سیستەمەکە لەسەر پێویست زانیارى تەواوەتى بە تا بدات بەخوێندکاران لەسیستەمەکە تێبگەن و بۆ ئەوەى لەو زانستیان ئاستى بە گرنگى ڕێگەیەوە

بدەن.ڕێگرى بەردەم سیستەمى خوێندن

گرفت ب��ووەت��ە تائێستا کە ئ���ەوەى سیستەمیى جێبەجێکردنى لەبەردەم

بیناى لەکوردستاندا خوێندن نوێى حکومەتى چ��ى ئ��ەگ��ەر خ��وێ��ن��دن��ە داوە هەرێمى کوردستان گرنگى زۆرى بەکردنەوەى بیناى خوێندن لەسەرجەم ئەم ب��ەاڵم ک��وردس��ت��ان، ناوچەکانى هەنگاوەى حکومەت پێویستى بە زیاتر ئەوەى بۆ خوێندنە بیناى کردنەوەى گرفتە ئەو کوردستاندا لە زووی��ى بە چارەسەر بکرێت و سیستەمەکە بەباشى بچێتە بوارى جێبەجێکردنەوە،پەروەردە ڕزگارى ببێت لە کەمى بیناى خوێندن.خواست لەسەر خوێندن ڕوو لە زیاد

بوونەخواست لەسەر خوێندن ڕوو لەزیادییە لەهەرێمى کوردستان لەهەموو قۆناغ و دەبینین ئێستا لە بۆیە تەمەنەکاندا، خوێندکاران لە زۆر کەژمارەیەکى بە خوێندن ناوەندەکانى گەڕاونەتەوە بڕوانامەى بەدەستهێنانى مەبەستى بەرزتر و بەرزکردنەوەى ئاستى زانستیان بەتایبەتى ئەوانەى کەئێستا فەرمانبەرن و پێشتر وازیان لەخوێندن هێنانەوە لە ئێستا گەڕاونەتەوە ناوەندەکانى خوێندن و هەر ئەمەش وایکردووە کە ژمارەیەکى لە ئ��ێ��واران ل��ە خ��وێ��ن��دک��اران��ى زۆر کوردستان هەیبت، هەروەها ژمارەیەک لەو خوێندکارانەى کە تەمەنیان کردووە خوێندن، بەر گەڕاونەتەوە ئێستادا لە ئەمە دەرى دەخات کە خواست لەسەر خوێند ڕۆژ لە دواى ڕۆژ لە پەرەسەندندایە

لە کوردستاندا.

والەمنداڵ چی دەخ��وات؟ خەم منداڵ ئایا دەک���ات ک��ەغ��ەم ب��خ��وات؟ ب��ۆ وال��ەم��ن��داڵ زۆرهەستیار م��اوەی��ەک��ى ک��ەل��ە بکرێت وگەشەسەندندایە، مێشکێکى کراوەى هەیە، ب��ەب��ەردەوام��ى شت وەردەگ��رێ��ت، کە کە ناخى و ن��اودەرون بێگومان هەرچی چووە ئیترخەم وناسڕێتەوە منداڵەوە دەچەسپێت بێت شادى و بیرەوەرى خۆش بێت، منداڵ دەرونێکى پاکى هەیە،خەم بخوات؟ ئایا تەنها کوڕان خەم دەخۆن یان کچانیش بەهەمان دەرکەوتوە توێژینەوەدا لەتازەترین شێوە، بەڕێژەیەک گەنجانیش یان کەمندااڵنیش بونى کەخەمۆکى ئەڵبەتە دەخ��ۆن، غەم و زانستى بەشێوەیەکى خۆدەبێت هەبو پزیشکیانەچارەسەرى گونجاویان بۆدانرابێت، پزیشکانى دەرونى دەریان خستوەکەچارەى لێکۆڵینەوە لەچەندین منداڵ الى خەمۆکى وچارەسەرکردنى وەخت پێش دەرخستنى زۆرگرنگە بۆمندااڵن وەچارەکردنى خەمۆکى وشیتەڵکردنى بەچارەسەرکردن منداڵ الى دەدرێ��ت، ئەنجام وداودەرم���ان دەروون���ى جۆرە چ لەدەستپێکدا بزانین بۆئەوەى چارەیەک بۆ خەمۆکى منداڵەکانمان دابنێین، پزیشکانى پسپۆڕیش و دەرونى توێژەرانى هاوڕان لەسەر ئەوەى هەردوو چارەسەرەکە هۆکارى شیکردنەوەى و داوودەرم��ان واتە واتە بایەخدارن، و گرنگن خەمۆکیەکە هۆکارێک دەبێت لەوتەمەنەکەمەیدا منداڵ کەتوشی ل��ەس��ەردەرون��ى کردبێت واى بۆ گونجاوى چارەى بوبێت، ئەوخەمۆکیە بدۆزرێتەوە لەکەمترین کات تاتەشەنە نەکات زانستى نەکات، منداڵەکە کۆنتڕۆڵی و بەشیکارى کەچارەکردن دەریخستوە نوێ چ��ارەس��ەرى دەوت��رێ��ت کەپێی دەروون���ى )ک���ورت خ��ای��ەن( وەئ���ەم ک��ورت خایەنە سەرجەم کردنى نیشان لەدەست بەشدارە نوێ زانستى منداڵ، خەمۆکى خاڵەکانى کەوتونەتە خەمۆک منداڵى خستوە دەرى بەبەردەوامى نەگەشتنەوە لێتێ نێوداوى

ئیتر ئەولێتێ نەگەشتنە دایک و باوک بێت یان خوشک و برایان هاوڕێ یان مامۆستایان هەرکەسێکى نزیک بەومنداڵەخەمۆکەوەبێت، دەبێتەفاکتەرى خ��ای��ەن ک��ورت چ���ارەى بەرەوباش بونی ئەومنداڵە وەئەمە بەچاکترین تا دادەنرێت خەمۆک بۆمنداڵى چارەسەر ئەوساتە وەختەى هیچ سیمایەکى خەمناکى پێویستەمنداڵ ناکرێ، بەدى لەمنداڵەکە پزیشکى یان دەرون��ى توێژەرى لەالیەن و ب���ەردەوام س��ەردان��ى بەمنداڵ تایبەت ئەوپزیشکە ئەوەش کە هەبێت تایبەتى کەبەچەندقۆناغێک دادەنێت بۆى تایبەتە ئەوەى ئەوخەمۆکیەدەکات، چارەسەرى ئەوەیە باوک و دایک لەسەر زۆرگرنگە خەمۆکیەبوە، کەتوشی کەئەومنداڵەیان بکەن لەگەڵ هەڵسوکەوتى زۆربەئاگاوە لێنەدەن تەشەرێکى تانەو ج��ۆرە هیچ دەرونیان و دڵ برینداربونى کەببێتەهۆى لەسەردەرونیان خەم کەڵەکەسەندنى و وەک )تۆهیچ تێناگەى ناحاڵی کەلەپوت بووە(وەنەهێڵن نوقم کەشتیەکەت ئەڵێی جۆرێک بەهیچ براکانیشی و خوشک قسەشی و بدەن جەستەودەرونى ئازارى دەکرێتەوە دڵی وەبەچ شوێنێک پێنەڵێن

خواردنێکە ب��ەچ وح���ەزى ب��ۆى بیبەن بکەن دابین ب��ۆى ی��ان بۆبکڕن ئ��ەوەى بۆبکڕن جۆرەجلێکەئەوەى لەچ وەحەزى تا بکەن ئەومنداڵە واتەبەحەزوئارەزووى یەخەى خەمۆکى کەدڵنیان ئەوساتەى وەئەوشتانەى ب���ەرداوە، منداڵەکەیانى مەکەن باس بۆیان لەڕاستیەوە ک��ەدورە یان ئەوچیرۆکە ترسناکانەیان بۆنەگێڕنەوە کەمنداڵ زیاترخەمناک دەکات وترس باڵی دەکێشێت بەسەرناخى ئەومنداڵەدا، هەوڵ بدەن قسەى خۆشیان بۆبکەن باقسەیەک ک��ەزەردەخ��ەن��ە بۆمنداڵەکانیان بکەن نوکتەیەکى وەک لێویان سەر بکەوێتە ) )واقیعی ڕاستى ڕوداوێکى بەمانایان منداڵ باوکان و دایکان وە پێکەنیناوى، جوان بیرلەشتى ک��ەب��ەردەوام فێرکەن ج��وان )ب��وک��ى وەک بکەنەوە وخ��ۆش ئوتومبیلى ی��ان ب��وو کچ گەرمنداڵەکە ژوورى جوان، بوو،خانوى گەرکوڕ جوان لەشتى کەپڕبێت ب��ەم��ن��داڵ ت��ای��ب��ەت ئوتومبیل، بەمنداڵ، تایبەت هەمەڕەنگى بەپێچەوانەوە، (نەک بۆسەیران ڕۆشتن پسپۆڕانى و تایبەت ڕاستەپزیشکانى بوچارەسەرى سەرەکین هۆکارى دەرونى باوکان و دایکان بەاڵم خەمۆک مندااڵنى لەوهۆکارانەى ترن یەکێکى براوخوشک و خەمۆکى چ���ارەس���ەرى ک��ەدەب��ن��ەه��ۆى م��ن��داڵ��ەک��ان��ی��ان، وەن��اب��ێ��ت ئ��ەوەش��م��ان والیەنى حکومەت کەئەرکى لەبیرچێت کۆمەڵگاى ڕێکخراوەکانى دارو پەیوەندى کە کەئەونەخۆشخانانەى مەدەنیشە مندااڵن خەمۆکى بەچارەسەرى تایبەتن زیاتر و بکەن ف��راوان��ت��رى هەبێت گ��ەر لەهەوڵی گەرنەشبێت پێبدەن بایەخى ب����ەردەوام ب��ن ب��ۆک��ردن��ەوەى ئ��ەوج��ۆرە جۆرا خولی وک��ردن��ەوەى نەخۆشخانانە وجۆر بۆ ئەوپسپۆڕە دەرونیانەى تایبەتن دەتوانن بەهەمئاهەنگى وات��ە بەمنداڵ، خەمۆک بۆمنداڵی گونجاو چ��ارەس��ەرى پێشکەشی باش نەوەیەکى و دابنرێت سودبە بۆخۆى کەهەم بکرێت کۆمەڵگا

خشەوهەم بۆکۆمەڵگاش.

ئا:~

شاخەوان غەریب

دڵشاد ساڵح ئیبراهیم مەحمود

ئەندامێکى لیژنەى پەروەردە لە ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق:

لە ناو لیژنەى پەروەردەى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق هەموومان ڕەزامەندین لەسەر خوێندنی زمانی کوردی لە عێراقدا

پێویستە حکومەت سود لە توانای دەرچووانی زانکۆ و پەیمانگاکان وەربگرێت

منداڵ و خەمۆکىخواست لە سەر خوێندن ڕوو لە زیادبوونە

پ��ەروەردە لیژنەى ئەندامێکى لەئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق بە »پێویستە ڕاگەیاند ~لەناوچەکانى ک��وردى پرۆگرامى ترى عێراق بخوێنرێت هاوشێوەى هەرێمى کەلە عەرەبى پرۆگرامى

کوردستان دەخوێنرێت«.دەکات ئەوە بۆ هێما ناوبراو ک��ردووە ئامادە »پرۆژەیەکمان پەرلەمانى پەروەردەى لەلیژنەى ب��ۆ ئ��ەوە زی��ات��ر گرنگى ع��ێ��راق

بەزمانى کوردى بدرێت«.

زان���ک���ۆ ک��ان��ى ک��وردس��ت��ان لە هەبووە بەرچاویان ڕۆڵێکى لە زۆر ژمارەیەکى پێگەیاندنى خ��وێ��ن��دک��اران، ب��ەرزک��ردن��ەوەى بەردەوامیش کۆمەڵگا. هۆشیارى دەرچواندنى لە دەگێرێت ڕۆڵ

خوێندکاران.

زۆرى چاوەڕوانى سیستەمێک ل��ەدواى و کەهەنگا لێدەکرێت لەکۆمەڵگا گۆڕانکارى و هەنگا خوێندکاران ئاستى و ب��ک��ات زانستە ب��ەو و ب��ک��ات��ەوە ب��ەرز پێشەوە ب��ەرەو کوردستانیش

بچێت.

www.jamawarnews.com 8 سێشەممە 2012/03/13 ● ساڵی 31 ● ژماره 694

لە تایمز( )نیویۆرک ڕۆژنامەى لەسەر بەڵگەنامەدا کۆمەڵێک ب��ارودۆخ��ى ع��ێ��راق و ڕۆژه��ەاڵت��ى ناوەڕاست، زانیاری نوێی لەبارەى حەسەن )عەلى دانپێدانانەکانى مەجید( لەسەر جینۆسایدی کورد لە سااڵنى هەشتاکاندا باڵوکردەوە، ئەم وتارەشى پشت ئەستورە بەو لە دیکۆمێنتانەى بەڵگەنامەو ئیستخبارات و ئەمن و دەزگاکانى س��وپ��اوە ل��ەس��ەر ت��اوان��ەک��ان��ى هێرشەکانى کیمیابارانکردن و ئ��ەن��ف��ال ل���ەالی���ەن ل��ێ��ک��ۆڵ��ەرە دەستیان ئەمریکییەکانەوە

بەسەردا گیراوە.نوسیویەتى: ڕۆژن��ام��ەی��ە ئ��ەم )عەلى حەسەن مەجید( کە بەهۆى شارۆچکەى کیمیابارانکردنى ه��ەڵ��ەب��ج��ەى ک��وردەک��ان��ەوە لە عەلى نازناوى )1988( ساڵى چەند لە بەسەردابڕا، کیمیایى بەشێوەیەکى دانپێدانانێکیدا

کە کردبوو لەوە باسى ئاشکرا ئەو، فەرمانى بە عێراق سوپاى کوردنشینەکانى گوندە گەمارۆى هەموو داوەو ئێرانى سەرسنورى دانیشتوانەکەى دەستگیر کردووە، لەگەڵیاندا لێکۆڵینەوە دواى بەسەردا لەسێدارەدانى فەرمانى فەرمانەش ئ��ەم س��ەپ��ان��دوون. ل��ە خ��ودى ئ���ەوەوە دەرچ���ووەو جێبەجێ ت��ون��د بەشێوەیەکى بریتی دەرەنجامەکەشى کراون، بووە لە قەتڵوعامى دەیان هەزار

کورد لە دەیەى هەشتاکاندا.دواتر ئەم ڕۆژنامەیە نوسیویەتى: ڕێکخراوە ڕاپۆرتەکانى بەپێ ى م��اوەى ل��ە نێودەوڵەتییەکان جینۆسایدکردنى کورد بە دەستى )180( نزیکەى عێراق، ڕژێمى سوپاى ل��ەالی��ەن ک��ورد ه���ەزار ژمارەیەکى ک��وژراون، عێراقەوە عێراق ناچاربوون زیاتر لەوەش دەرب��ەدەری��ى ژیانى جێبهێڵن و

تائێستاش بەجۆرێک هەڵبژێرن، دەیان گۆڕى بە کۆمەڵى گەورە لە هێشتا هەن و عێراقدا ناوچەکانى تاوانانەش ئەم نەدۆزراونەتەوە. بە ت��ەواوەت��ى ل��ەالی��ەن دادگ��اى بەڕەسمى عێراقییەوە ب���ااڵى حەسەن )عەلى هەربۆیە ناسرا، هەمان ڕووب���ەڕووى مەجید(یش حسێن(ى )س��ەدام چارەنوسى سەرۆک کۆماریى پێشوو بویە وەو بەسەردا لەسێدارەدانی س��زاى کوردەکانیش ک���را. جێبەجێ ب��ەت��ای��ب��ەت دان��ی��ش��ت��ووان��ى کراو کیمیاباران )هەڵەبجە(ى جەختیان لەسەر ئەوە دەکردەوە لە کیمیایى ع��ەل��ى دەب���ێ ک��ە لەسێدارە ئ��ەوان��دا ش��ارەک��ەى بدرێت، بەاڵم ئەو داخوازییەشیان نەهاتەدی، ئێستاش دواى نزیکەى کارەساتى بەسەر س��اڵ )24(هەڵەبجە، هێشتا ئەو برینە لەناو

دانیشتوانەکەیدا ساڕێژ نەبووە.

تائێستا دەیان گۆڕى بەکۆمەڵى کورد باشوورى و ناوەڕاست شارەکانى لە گۆڕە ئەو زۆربەى هەن، کوردستان ورد بەشێوەیەکى ب��ەک��ۆم��ەاڵن��ەش

شوێنەکانیان دەستنیشان نەکراوە.بەکەناڵى ش��ای��ەت��ح��اڵ��ێ��ک چ��ەن��د ڕاگەیاند: ئەمریکیان )CNN(ى شارى لەکەنار بەکۆمەڵ گۆڕى 18پێشبینى کە دۆزراونەتەوە سەماوە بەکۆمەڵى گۆڕى هەموویان دەکرێت بەپێى سەرجەمیشیان بێت، ک��ورد لە بریتین ئێسکەپەیکەرەکانیان کوردیان جلوبەرگى و ژن و منداڵ لەو ژمارەیەک تائێستا لەبەردایە.

هیچ ب��ەاڵم هەڵدراونەتەوە گۆڕانە بۆ بەدواداچوونى ڕەسمى الیەنێکى

ئەو گۆڕەبەکۆمەاڵنە نەکردووە.سااڵنى لە ک��ردەوە: باڵوى هەروەها ڕژێمى بەعسدا بێ ڕێزى بەرامبەر بە حکومەتى ک��راوە، کورد قوربانیانى عێراقی ئێستاش دواى ڕووخانى حیزبى ئاست لە بووە کەمتەرخەم بەعس، دەسەاڵتدارانى چونکە کێشەیە، ئەو دەبێ و یەکەمن بەرپرسى عێراق ئەو دۆزینەوەى بۆ جددى هەنگاوى لە کە بدەن بەکۆمەڵە گۆڕە دەیان و سەماوە پارێزگاکانى لە هەریەک شاریتر چەندین و کەربەال و موسڵ

دەستى قوربانى هەموویان ه��ەن، گۆڕى دەی��ان ب��وون، بەعس حیزبى لە ئەنفالەکان ڕووفاتى بەکۆمەڵى باشوورى عێراق لەبەردەم فەوتاندان، جیهانیش ڕێ��ک��خ��راوى چ��ەن��دی��ن حکومەتى خەمساردى لە ڕەخنەیان کوردستان لە کورد خۆبەڕێوەبەرى ناوەندى عێراق دەگرن، و حکومەتى چونکە تائێستا ڕێزێکى تەوەواوەتیانە لە گۆڕەبەکۆمەڵەکانى ئەنفال نەنراوە، بەکۆمەڵەکانیش گ���ۆڕە زۆرب����ەى بهێنرێنەوە درەنگتر تا و شێوێنراون ئەوا بە ئاستەمتر دەتوانرێ ناسنامەی

قوربانیان ئاشکرا بکرێت.

لێکۆڵیار، و نوسەر ستیلى جۆناسان بەڵگەنامەیەکدا چەند دووت��وێ��ى لە کامیل لیوا کوشتنى نهێنییەکانى ساچیت ئاشکرا دەکات کە یەکێکە لەو پرۆسەى سێ جەنەڕاڵەى سەرپەرشتى

ئەنفال و جینۆسایدى کوردى کردووە.جۆناسان ستیل بەڕۆژنامەى )گاردیان(ى ڕاگەیاندووە: لە دووتوێى دۆسیەیەکدا کە قەوارەکەى )288( الپەڕەیە، کتێبێکى خوێناوییەکانى ب���ەرووداوە سەبارەت

ئامادە حسێن س��ەدام بنەماڵەى ناو ئاشکرا نهێنى چەندین تیایدا کردووە، دەکات کە یەکێکیان کوشتنى لیوا ڕوکن کامیل ساچیتە بەدەستى قوسەى کوڕى

سەدام. وەدەستهاتووەکانى بەڵگەنامە بەپێى بەڵگەنامەکانى لە یەکێک )ستیل(، وردەکارییەکەى بەمشێوەیە هەواڵگرى )1999/12/16( رۆژى خستۆتەڕوو: دواى ساچیت کامیل ڕوک���ن ل��ی��وا

کۆبوونەوەیەکى لەگەڵ سەدام حسێن دا، لەالیەن قوسەیەوە بانگهێشت دەکرێت و قوسەى بەدەمانچەکەى خۆى دەیکوژێت. بەشدارى کە کامیل بوترێ پێویستە ڕاپەرینى سەرکوتکردنى و ئەنفال ک����ردووە، ک��وردس��ت��ان��ى )1991(ى یەکێکە لەو سێ جەنەڕاڵەى کە لەگەڵ هاشمدا سوڵتان و ئەلخەزرەجى نزار قۆناغەکەى )8( ه��ەر سەرپەرشتى

ئەنفالى کردووە. لە سوید چەپڕەوى حیزبى چەندین لە داواى نامەیەکدا

کە کردووە کۆمپانیاى سویدى لە بەرامبەر فرۆشتنى چەک بە

لێبوردن داواى سەدام حسێن، هەڵەبجە ش��ارى و ک��ورد ل��ە

بکەن.چ��ەپ��ڕەوى حیزبى س��ەرۆک��ى س��وی��د ل��ە ل��ێ��دوان��ێ��ک��دا بۆ نهێتەر( )داگینز ڕۆژن��ام��ەى ئەو سەرجەم کرد: ئاشکراى کۆمپانیا سویدیانەى تۆمەتبارن سەدام بە چەک بەفرۆشتنى داواى پ��ێ��وی��س��ت��ە ح��س��ێ��ن، بەدوورى بەاڵم بکەن لێبوردن بتوانرێ ساتەدا لەم دەزانین زیانلێکەوتووانى ق��ەرەب��ووى

کورد بکرێتەوە.ماوەى وتی: ناوبراو هەروەها چەندین ساڵە هەوڵى ناساندنى کێشەى کوردمان داوە، لە ماوەى لە کورسیمان )22( ڕابردوودا و ه��ەب��ووە سوید پەرلەمانى بە زیاتریش بایەخى هەیە، کێشەکانى دانیشتوانى هەرێمى

کوردستان دەدەین.

دواى ئەوەى لە کۆتایى ساڵى ڕابردوودا چەند پەرلەمانتارێکى کوردى تورکیا لە پڕۆژەیەکدا بۆ پەرلەمانى تورکیا، داوایان کرد کە کۆلیژى زمانى کوردى و بکرێتەوە تورکیا زانکۆکانى لە ئازاد کوردى بەزمانى ڕاگەیاندنیش ئەو وەاڵم��ى تائێستا بەاڵم بکرێت، پێشبینى و ن��ەدراوەت��ەوە پڕۆژەیە

ڕەتکردنەوەشى دەکرێت.سایتى ڕۆژنامەى )میللیەت(ى چاپى ڕاب��ردوو »ساڵى ڕایگەیاند: تورکیا پارتى سەربە پەرلەمانتارێکى چەند

)BDP( دیموکراسی و ئاشتی دایە هاوبەشیان پڕۆژەى تورکیا ى پڕۆژەیەش ئەم تورکیا، پەرلەمانى بەسەرپەرشتى )عوسمان ئۆزچەلیک(ى پەرلەمانتارى کوردى سەربە پارتى (ى BDP( دیموکراسی و ئاشتی پڕۆژەکەش ناوەرۆکى بوو، تورکیادا بەکردنەوەى لەڕێگەدان بوو بریتى تایبەت بەزمان و ئەدەبیاتى کۆلیژى کوردى لەزانکۆکانى تورکیا و ڕێگەدان و تەلەفزیۆن و ڕادیۆ بەدامەزراندنى

ڕۆژنامە بەزمانى کوردى«.

هەروەها ئەم ڕۆژنامەیە نووسیویەتی: )4( پەرلەمانتارى کوردی سەربەهەمان پارتیش، داوایان لە پەرلەمان کردووە دەزگا چەند بەدامەزراندنى کەڕێگە میدیاى بە تایبەت دام���ەزراوەى و میدیاى چ��ون��ک��ە ب����دات، ک����وردى لە گ��وزارش��ت نەیتوانیوە واڵت��ەک��ە تائێستاش بکات. کورد کێشەکانى بە هیچ شێوەیەک لەالیەن پەرلەمانى ت��ورک��ی��اوە، وەاڵم���ى ئ��ەو پ��ڕۆژەی��ە ناکرێ پێشبینیش ن���ەدراوەت���ەوە،

پەسەند بکرێت.

عەلى کیمیایى نهێنییەکانی کیمیابارانی هەڵەبجەی درکاندووە

دەیان گۆڕى بە کۆمەڵى کورد شوێن بزرن

کۆمپانیاکان دەبێ داواى لێبوردن لە هەڵەبجە بکەننهێنییەکانى کوشتنى ئەنفالچییەک باڵودەکرێتەوە

تورکیا وەاڵمى داخوازی بۆ)ڕاگەیاندن بە کوردى( ناداتەوە

کورد لە میدیاکانەوە

سێشەممە 2012/03/13 ● ساڵی 31 ● ژماره 694 9 www.jamawarnews.comکۆمەاڵیەتی

یه کێک له و پرسیارانه ى که به هه ند نابیناکانه وه ، له الیه ن وه رنه گیراوه به اڵم چه ندین ڕاو بۆچووى جیاواز، کردووه دروست پرسیارى چه ندین چاوساغ(، )که سانى ئێمه الى له پرسیار گه لێکى وه ها که واى له تۆمى نابینایه ( که سێکى )که ئێدیسۆن ڤیدیۆیى به رنامه یه کى ک��ه ک��رد ناوى به دابنێ یوتیوب به ناوبانگى ئێدیسۆن(، تۆمى )ئه زموونه کانى که تێیدا وه اڵمى چه ندین پرسیارى نیگا ئامێز ئه داته وه . چۆن نابیناکان سندوقى پاره ڕاکێشان به کاردێنن؟ چۆن نابیناکان جۆره کانى دراو لێک

جیا ده که نه وه ؟له یه کێک له ڤیدیۆکانیدا ئێدیسۆن ت��اڕاده ی��ه ک پرسیارێکى وه اڵم���ى نابیناکان ئه داته وه : سه رنجڕاکێش

به چ شێوازێک خه ون ده بینن؟که ده کاته وه ڕوون ئه وه ئێدیسۆن بوونیه وه له دایک له کاتى هه ر ئه و خه ونه کانیدا له بۆیه بووه ، نابینا

هیچ شتێک نابینێت.ئ��ێ��دی��س��ۆن ده ڵ����ێ »پ��ێ��ده چ��ێ��ت له به رئه وه ى که هه ر له له دایکبوونمه وه نازانن هه سته کانیشم بووم، نابینا بینین، بۆ ده ک��ه م به چى حه ز که خه وتنداهیچ له کاتى نه خێر، بۆیه

خه ونێک نابینم.«ده ڵێت و ده ب��ێ��ت ب����ه رده وام ئ��ه و

شێوازى ئ��ه و ئ��ه وه ی��ه »مه به ستم ده گونجێ، من بۆ که خه وبینینه ى ژیانمى که شێوازه یه ئه و هه مان ته نها بۆیه وانییه ؟ به نده ، له سه ر و ت��ام��ک��ردن بیستن، ب��ۆن��ک��ردن، مندا خه ونه کانى له هه ستکردن ب��وون��ى ه��ه ی��ه « ، »ب��ه ڵ��ێ ئ��ه وه هه موویه تی، هه ر وه ک ژیانى ئێوه . بۆیه ده بینن، ژیاندا له ئێوه واتا ئاشکرایه که له خه ونیشدا ده بینن.«هه ستى ب��ه رده وام که که سێک بۆ ئ��ه و ب�����ووه ، ل���ه ک���اردا بینینى سه رنج پێده چێت ڕونکردنه وه یه ڕاکێش بێت بۆی.) ئێدیسۆن خه ون

ده بینێت به بۆنه وه ؟وێنه ئه و چاوساغه کان له زۆرێ��ک له که بیرده مێنێ ڕوداوان��ه ی��ان و خه ونیاندا بینیویانه ، به اڵم بۆنکردن، بیستن و تام کردن، پێده چێت زۆر

نه بێت.باسى ئێدیسۆن ڤ��ی��دی��ۆک��ه دا ل��ه »مه به ستم ده ک����ات: خه ونێکى منیش ئێوه و وه ک هه ر ئه وه یه ، وانییه ؟ ده بینم، سه یر خ��ه ون��ى له ڕووده ده ن سه یر شتى به ڵێ خ��ه ون��ه ک��ان��م��دا، ب��ۆ ن��م��وون��ه : له پێشبڕکێیه کى ڕاکردن داین، نۆکه س ڕاده کات، من پێنجه مم، ئاه دووکه س

پێشم که وتن.حه وته مین له ناکاو، زۆر که چى

ئاهه نگى له دایکبوونمه ، سه یره .«پرسیاره ل��ه و ب��اس ک��ه کاتێک

ده کرێت )نابیناکان به چ شێوازێک که له وه دایه سه یر ده بینن؟( خه و شاره زایانه وه له الیه ن جار چه ندین

هه وڵى وه اڵمدانه وه ى دراوه .د. ڕایشڵ ڤرێمن، پڕۆفێسۆرى بوارى زانکۆى پزیشکى به شى له مندااڵن له »یه کێک ده ڵ���ێ: هیندستان ده رباره ى ڕاکێشه کان سه رنج شته چه ندین که ئه وه یه پرسیاره ئه م و خوێندویانه ، ب��واره دا له م که س به تایبه ت ک��ردووه ، لێکۆڵینه وه یان شتانه ئ��ه و ئایا که ڕووه وه ل��ه و چین که نابیناکان له خه ونه کانیاندا

ده یانبینن.«لێکۆڵینه وانه »ئه و ده ڵ��ێ: ڤرێمن ئه و به گشتى که خستووه ده ری��ان که سانه ى هه ر له کاتى له دایکبوونه وه ، یان سه ره تاکانى ته مه نى منداڵییه وه وێنه یه ک هیچ له ده ستداوه ، چاویان هه رچه نده نییه ، خه ونه کانیاندا له

ئه م ڕێژه یه ش ده گۆڕێت.«ده رده خه ن، ئه وه ش لێکۆلینه وه کان 5 ته مه نى له پێش که سێک ئه گه ر ئه وه بدات، له ده ست بینایى ساڵى وێنه یه ک هیچ هه رگیز پێده چێت چه ند به اڵم له خه ونه کانیدا، نه بینێ

گریمانه یه کیش به جێ ده هێڵن.وه ئه وانه ى که له ته مه نێکى دواترى ده ده ن، له ده ست بینایى منداڵیدا هه ردوو ئه گه ره که بوونى هه یه ، واتا پێده چێ له خه ونه کانیاندا ببینن یان

به پێچه وانه وه .

وه هه روه ک ئاشکراشه ئه وانه ى که له ته مه نى گه وره ییدا بینایى له ده ست ده ده ن، تواناى بینینان هه ر ده مێنێ له خه وندا، به اڵم له گه ڵ تێپه ڕبوونى نه مان له ڕوو توانایه ئه و کاتدا

ده کات.»لێکۆڵینه وه کان ده ڵێت ڤرێمن گواستنه وه )ڕێ که ده خه ن ده رى ڕۆیشتن( تاکه شتێکه که له خه ونى دووب��ار ک��ات زۆرت��ری��ن نابیناکاندا له به ر پێده چێت ئه مه ش ده بێته وه . ئه وه بێ که ئه م ڕووداوه له ژینیاندا دروس��ت ب��ۆ کێشه یان زۆرت��ری��ن

ده کات.به م نابیناکان بینینى »کلیلى خه و له که خه ونه کان ئه وه یه شێوازیه، مێشکدا دروست ده بن. بۆیه شێوازى که ئه وه ى له سه ر به نده خه ونه که له هه بووه ئه زموونێکى چ مێشک ژییاندا وه ڕوبه ڕووى چیتر ده بێته وه ئه وکه سانه ى بۆیه ده ڵێت: ڤرێمن هه ستى به خ��ه ون زیاتر نابینان تامکردن و بیستن و ب��ۆن��ک��ردن که ئه وکه سانه ى له چاو ده بینن، به زۆر خه ونانه ئ��ه و که بینان،

ده گمه ن ده بینن.له گه ڵ ل��ێ��ک��ۆڵ��ه ره وه ک��ان ق��س��ه ى یه ک ئێدیسۆن قسه کانى زۆرب��ه ى پڕیش پڕاو ئه گه رچى ده گرێته وه

نه بێت.له و ئێدیسۆن خۆى ده ڵى »یه کێک پرسیارانه ى که له کاتى به رنامه که مدا

ڕاکێشام، سه رنجى پرسیارى یه کێک له ئاماده بووان

ئێدیسۆن »هێى پرسى که ب��وو، له خه ونتدا چى تۆ ده خه ویت، که

ده بینی؟«زۆر ئێدیسۆن به رنامه یه کدا له هه ر خۆش شێوازێکى به و گه رمى به و ده گرێت خۆیمان له ئامێزه وه پێمان ده ڵێت که ژییان به و شێوازه ى

ئه و چ مانایه ک ده به خشێ.دڵنیانین ک��ه زۆرن. »خ��ه ڵ��ک��ى چیش و هه یه توانادا له چیم من ن��ات��وان��م. ئ���ه وان ب��ه ده ن��گ��ى ب��ه رز به خۆشحاڵم ›هێی، ده که ن هاوار بینینت‹. ئه وان له ئێمه بێئاگان، وه ئه وه ش شتێکى ئاساییه » ئێدیسۆن ئێوه سه یرن، »خه ڵکى ده ڵێت.

ئێمه وه ک که سانى به زۆر به ڵێ دنیایه دا، له م ناگه ن ئێمه وای����ه . ب��ه ڕاس��ت��ى

به تایبه تى زۆرن���ی���ن، هه ر که ئه وکه سانه ى

له دایکبوونه وه له ب���ی���ن���ای���ی���ان ل�����ه ده س�����ت

ده ده ن.

بەدەست خەاڵت دەبێت کەسێک ب��ه��ێ��ن��ێ��ت، ن���ەک خ���ەاڵت���ى پێ کرد تێبینیم ئەوەى ببەخشرێت، دڵخۆشکەر زۆر مارسدا 8ى لە بەتوانا ئافرەتى چەندین کە بوو خاوەنى ب��وون��ە ماندونەناس و چ��ەن��دی��ن خ��ەاڵت��ى ڕەم����زى بۆ کارەکانیاندا لە بتوانن ئ��ەوەى بدەن، تواناکانیان بە برەو زیاتر بە خ���ەاڵت( )بەخشینى ب��ەاڵم و ک��وێ لە و پێوەرێک چ پێى دەبنە هەمووى ئەمانە ؟ چۆن ڕەگەز هاو پرسیار الى کۆمەڵێک

کار کەسانەى ئەو هاوپیشەى و لەگەڵ خاوەن خەاڵتەکاندا دەکەن، لەم بەدى دەکرێت ئەوەى سااڵنە هەرێمەى ئێمەدا بەخشینى خەاڵتە ئاهەنگدا و فێستیڤاڵ چەندین لە بەسەر چەند کەسانێکى دیاریکراودا پێوەرێکى چ��ەن��د پێى ب��ە ک��ە دواتر و هەڵدەسەنگێندرێن الواز پێشکەشکردنى بینەرى ئەگەر ئەو دەبینین خەاڵتانەبین، ئەو )دەبەخشن( خەاڵتەکە الیەنانەى )بەخشین(یدا، لە الوازن چەند کە بەکاردێت بۆ شتێک بەخشین بێ بەرامبەربێت بەاڵم ئەو کەسانە و ک��ردووە کاریان ساڵە چەندین بەدەست خەاڵت بۆیە ماندوبوون

دەه��ێ��ن��ن و دەب��ێ��ت خ��ەاڵت��ی��ان )پێ ن��ەک بکرێت )پێشکەش( ببەخشرێت(، دواتر ئەو کەسە بە سەرشانۆ دەچێتە دڵخۆشییەوە بەاڵم خەاڵتەکەى وەرگرتنى بۆ بابانوئێل وەک دەزانین کاتێک بۆ خەاڵتەکانى دیکە کەسى دوو هەڵدەگرن، یەکێک لە خەاڵتەکان مەنزەرەیەکى گەورەیەو زەرفێکى پاکەتێکى دووەم���ی���ان ت��ێ��دای��ە تێدایە وەرزشى جلى و گەورەیە بۆ هونەرمەندێک کە ژیانى لەسەر کۆتاییدا لە سەر بردووەتە شانۆ هیچ کە دەدرێتى شوشەیەکیان و بیخوێنێتەوە ناتوانێت کەسێک شوشەکە شێوازى داهاتوو ساڵى

لە من ڕەخنانەى ئەم گ��ۆڕدراوە، چۆنیەتى لە بیرکردنەوەیە پێناو پێدانى و خ��ەاڵت دابینکردنى خ���ەاڵت ل��ە الی���ەن ڕێ��ک��خ��راو و الی��ەن��ە پ��ەی��وەن��دی��دارەک��ان��ەوە. پێى بە خەاڵت پێدانى چۆنیەتى خەاڵتى وەک جیهانى ستاندارتى دەبێت، ...هتد کان و ئۆسکار جۆرانەى بەم ستانداردەکانیش

خوارەوەن :1- دەبێت ئەو ڕێکخراوە یاخود ئەو مۆڵەتنامەى خاوەنى ئەکادیمیایە وەزارەت��ى لەالیەن بێت فەرمى

ڕۆشنبیرى ئەو واڵتە.کارى ڕێکخراوە ئەو دەبێت -2سااڵنە کە بکات دی��ارى خ��ۆى

بەسەر خ��ەاڵت وەرزان���ە یاخود بوارێکى چەند لە کەسێک چەند

دیاریکراودا دابەشدەکات.کەسایەتیانەى ئ��ەو نابێت -3مەراسیمێکدا ل��ە خ��ەاڵت��ی��ان بوارێکى چەند ل��ە پ��ێ��دەدرێ��ت نموونە بۆ کاربکەن جیاجیادا بێژێک گۆرانى و وەرزشکارێک بردنەوەى لەسەر بکەن کێبڕکێ

خەاڵت .بە بڕەکەى خەاڵتەکە دەبێت -4لۆگۆیەک و دیاریکراوبێت پارە ب��راوەى بدرێتە ڕەمزێک یاخود خەاڵتەکان و دواتر بڕە پارەکەیان کاغەزێکى لە ن��ەوەک پێبدرێت، نەزانراویان پارەى بڕێک زەرددا

بەسەردا دابەشبکرێت.ئاهەنگەکەدا کاتى لە 5-دەبێت کە بزانێت خەاڵتەکە ب���راوەى دەب��ێ��ت��ە خ���اوەن���ى خ����ەاڵت و ئ��ەو ک��ەس��ان��ەى ڕک��اب��ەری ئەو ئامادەبن، ل��ەوێ کەسایەتییەن نەوەک پێش مانگێک پێى بوترێت

بفەرموو تا خەاڵتێکت بدەینێ.

چەند ک��ردن باسمان ئ��ەوان��ەى س��ت��ان��داردێ��ک��ى ج��ی��ه��ان��ی��ن بۆ دابەشکردنى خەاڵت بەسەر کەسانى با سەرکەوتوودا، و ماندونەناس خۆمان بڕیاربدەین کام ئاهەنگ و فێستیڤاڵى دابەشکردنى خەاڵتمان

بەو جۆرە بووە؟

هاورێ فەریق

هەوراز زاهیر

ئ�����ای����ا ن������اب���ی�ن��اک���ان خ���ه ون ده ب�ی�ن�ن؟

خەاڵت بەخشین لە کوردستان شێوازێکى هەڵەیە

داوای ژمارە مۆبایلم لێکراوە لە الیەن کوڕانەوە

ساکار تەمەنی 29 ساڵە و مامۆستایە لە یەکێک لە قوتابخانەکان، یەکێکە لەوانەی کە ڕۆژانە لە کاتی چوون بۆ کوڕەوە هەندێک الیەن لە قوتابخانە دەکەن، بێزاری و پێدەگیرێت ڕێی بەوەى بەشێک لەو کوڕانە داوای ژمارە موبایلی لێدەکەن و بەشێکی دیکەش کەوتنی، ب��ەدوا و تانە لێدانی بە

دەبنە هۆی نیگەرانی، لەبەرئەوە بۆ ئەم کوڕانە پەنای لەکۆڵ کردنەوەی هۆی »بە وتی ب��ردووە، زۆرشت بۆ دێمە لەماڵ ڕۆژانە ناچار دەوام��ەوە و تانە تووشی ج��ار زۆر دەرەوە، بوومەتەوە، کوڕان ناشرینی قسەی بێت، هۆیەک بەهەر ناچارم منیش

لەکۆڵ خۆمیان بکەمەوە«.پیاوێک لەتەمەنی باوکمدا چاوی

لێداگرتموتی ساڵە 27 تەمەنی کە شێوە کڕینی بەمەبەستی »ج��ارێ��ک��ی��ان ناکاو لە ب��ازار، چوومە شتومەک زیاتر باوکم لە تەمەنی کە پیاوێک دیار بوو، بەرەوڕووم هات و هەر لە کردنی سەیر یەکەم لەگەڵ دورەوە بوو، سەیر الم لێداگرتم، چاوێکی چونکە تەمەنی ئەو و تەمەنی من و ئەو چاونوقاندنە زۆرلێک دور بوو، کەچی سەیری هەر نەک پیاوە، پیرە ئەو تەنیشتم گەیشتە کە بەڵکو کردم، ئاهێکی لە ناخەمەوە هەڵکێشا وەک دواتریش گرتبێت، ئاگری ئ��ەوەی دوکانێک چوومە کە بەدوامداکەوت، لەبەرئەوە ئەویش هات، سەیرم کرد منیش لە دوکانەکە هاتمە دەرەوە«.

ئەم دیاردەیە زۆر جار ڕووبەڕووی ئەو خاوەن کە دەبیێتەوە ئافرەتانەش مێردن، ساکار یەکێکە لەو ئافرەتانەی چەند ساڵێک دەبێ ژیانی هاوسەری پێکهێناوەو خاوەنی منداڵە، هەر جار

یان کوڕان، الیەن لە دەرەوە بچێتە پیاوانەوە ڕووبەڕووی تانە دەبێتەوە، »جارێکیان وتی لەمبارەیەوە ناوبراو لە دەرەوە چوومە کڕین شت بۆ ناکاو کوڕێکی گەنج، لەگەڵ کەسێکی کەلێم ئ��ەوان کەوتن، ب��ەدوام دیکە ن��زی��ک��ب��وون��ەوە ه��ەر ل��ەخ��ۆی��ان��ەوە دووب���ارە موبایلیان ژم��ارەی��ەک��ی یەکێکیان جارجاریش دەک���ردەوە، دەیگوت لەگەڵ دەرگامە، دیوار گوێت لێبێ، ئ��ەوان ه��ەر ب���ەدەوام ب��وون، چەند جارێک کە چوومە دەرەوە، ئەو جارێکیان دەبووە، دووبارە ڕووداوە تا بەردەم ماڵەکەمان بەدوام کەوتن.

کوڕان کێشەیان بۆ کچان دروستکردوە

کەنار تەمەنی 19ساڵە و خوێندکارە کاتی جار »زۆر وتی بارەیەوە لەم پ��ش��وو ک��ەل��ە ت��ەن��ی��ش��ت دی���واری دەکەین، پیاسە قوتابخانەکەمان زۆر شقارتە، یان جگەرە، پاکەتی جاریش کاغەزی لوولکراو لەو دیوەوە قوتابخانەکەمان، ناو دەدرێتە فڕێ ک��اری ئ��ەوە ک��ە دەزان��ی��ن ئێمەش هەڵی ن��ەک لەبەرئەوە کوڕەکانە، ناگرین، بەڵکو ڕاستەوخۆ ئەو شوێنە

جێدەهێلێن«بۆ تانە لێدانی دەبینین جار زۆر کچان و ئافرەتان زۆر کێشەی دروست کوشتنی بۆتە هۆی بگرە و کردووە

ئافرەتانیش.

ئا:~

داوای ژمارەی مۆبایل لە کچان دەکرێتو نەشیاو شتێکی لێدان تانە ناشیرینە و لە زۆر شوێندا باسی ڕووبەڕووی زۆرجار و لێدەکرێت پسپۆڕێکی دەبێتەوە، ئافرەتان یەکێکە بە تانەلێدان دەروون��ی دەزانێت دەرونیانە حاڵەتە لەو دەبێتە تەمەندا لەقۆناغێکى کە خ��ول��ی��او خ���ەون���ى ک��ەس��ەک��ەو لەو یەکێک هێنانەدى لەپێناو بۆشاییە پڕکردنەوەى خەونانەو تانە دەستدەداتە دەرونییەکانى هەن کەسیش کومەڵێک لێدان، و لێهاتووە خ��ووی وەک��وو کە

ڕاهاتوون بەم کارە.

www.jamawarnews.com 10 سێشەممە 2012/03/13 ● ساڵی 31 ● ژماره 694

ڕەنگى پێکهاتەى ئاشکرابوونى پاش )بیبسی( و)کۆکاکۆال( کە مادەیەکى کۆمپانیاى ه��ەردوو شێرپەنجەییە، بەرهەمهێنانى ب��وارى بەناوبانگى خ����واردن����ەوەى غ����ازی، ل��ەالی��ەن ئەمەریکاوە کالیفۆرنیاى ویایەتى

ڕەنگى پێکهاتەى ن��اچ��ارک��ران بگۆڕن. غازییەکانیان خواردنەوە گ��ۆڤ��ارى ڕاپ��ۆرت��ێ��ک��ى بەپێى دواى ئ��ەم��ەری��ک��ی، )ت��ای��م(ى دەرچوونى بڕیارێک بۆ گۆڕینى )کارسینوجینز(ى م���ادەى لەپێکهاتەى کە شێرپەنجەیى ڕەنگى خواردنەوە غازییەکانى هەیە، کۆمپانیادا ه���ەردوو )بیبسی( بەیاننامەیەکدا لە پابەندبوونى و)ک��ۆک��اک��ۆال(

ڕاگەیاند. بڕیارەوە بەو خۆیان

لەلێدوانێکیشدا نوێنەرێکى کۆمپانیاى ک��ۆک��ا ک��ۆال ب��ەگ��ۆڤ��ارى )ت��ای��م(ى لە گۆڕانکارى دواى کە ڕاگەیاندوە، گازییەکانیاندا خواردنەوە پێکهاتەى هیچ گۆڕانێک لە تامى خواردنەوەکەدا

ڕون���ادات و

وەک خۆى دەمێنێتەوە. ئەو ڕاپۆرتە ئەومادەیەى ئاشکراکردوە، ئەوەشى لە ڕەنگکردنى خواردنەوە گازییەکاندا بە توشبون ئەگەرى دێ��ت، بەکار زیاد دەکات. شێرپەنجەى جۆراوجۆر ا د ئێستا لە

ه�����ەردوو ک��ۆم��پ��ان��ی��ا )ب��ی��ب��س��ی( %90 ڕێ������ژەى و)ک����ۆک����اک����ۆال( خواردنەوە سەرجەم بەرهەمهێنانى دەهێنن. بەرهەم جیهان غازییەکانى کۆمپانیا کۆکا کۆال لەساڵى 1892 لە ئەمەریکا لەالیەن )ئاسا کاندلیر(ەوە دامەزراوە و لە 200 واڵتى جیهان بەرهەمەکانى دەفرۆشێت و ڕۆژانە بەرهەمەکانى کەس ملیار 1,7)ک��ۆک��ا ک���ۆال( دەخ���ۆن���ەوە، نزیکەى 140 هەزار کارمەندیشى هەیە. جیهاندا لەسەرانسەرى کۆمپانیاى )بیبسی(ش لەساڵى 1902ەوە دام��ەزراوە و لە 196 بەرهەمەکانى جیهان واڵت��ى کارمەندەکانیشى و دەفرۆشرێت ئەژمار کەس ه��ەزار دەی��ان بە

دەکرێت.

بدرێت ئافرەتان بە هەلێک بۆئەوەى لە دور بێترس و ب��ەئ��ازادى و ت��ا ئینتەرنێت پیاوان گێچەڵپێکردنى جیهانى ڕۆژى ل��ە بەکاربهێنن، ئافرەتاندا یەکەمین کۆفى نێتى تایبەت شارى ناوچەیەکى لە ئافرەتان بە

ئەفغانستان پایتەختى ى »کابول« کرایەوە. سەرەڕاى ئەوەى زیاتر لە 10 ئەفغانستان لە تاڵیبان ڕژێمى ساڵە ئافرەتانى هێشتا بەاڵم ڕوخێنراوە، ئەو واڵتە ڕوبەڕوى چەندین کێشە و

توندوتیژى دەبنەوە.

ئیڤڵ بورجى بەرزى کە دەزان��ى ئایا و کشان بەهۆى گەرما سەرماو لە چونەوەیەک نزیکەى 16 سم ئەگۆڕێت؟لە ڕۆژنامە زۆرترین کە دەزان��ى ئایا چین چاپ ئەکرێت ، ڕۆژانە 100 ملیۆن

یان بڵێین 10% ڕۆژنامەکانى جیهان؟پایتەختى تارانى لە کە دەزانى ئایا ئێران ڕۆژانە 27 کەس بەهۆى پیسى

هەواوە گیان لەدەست دەدەن؟ئایا دەزانى کە ژمارەى ئەو چینیانەى لەو زی��ات��رە ئ��ەزان��ن، ئینگلیزى کە

ئەمریکیانەى کە ئینگلیزى ئەزانن؟ئایا دەزانى کە کۆنترین بینا لە جیهاندا لە تۆکیۆیە، کە مێژوەکەى ئەگەرێتەوە

بۆ 50هەزار ساڵ پێش ئیستا؟ئایا دەزانى کە واڵتى تایوان لە الیەنى خاڵى ترسناکترین لە جوگرافیەوە

جیهاندا خۆى ئەبینێتەوە؟ئایا دەزانى کە لە ڕوسیا سااڵنە زیاتر توندوتیژى بەهۆى ژن ه��ەزار 12 لە

خێزانیەوە گیان لەدەست ئەدەن؟ئایا دەزان��ى کە ژم��ارەى ئەو ژنانەى بەرازیل لە ئەکەن ئارایشتگا ک��ارى

زیاترن لە عەسکەرى ئەو واڵتە؟ئایا دەزانى کە لە هندستان 44 ملیۆن

منداڵ وەک کرێکار کاریان پێ ئەکرێت؟پێکدادانى بەهۆى کە دەزان��ى ئایا ئامێرەکانى گواستنەوە لە جیهاندا بە تێکرا لە هەر خولەکێکدا 2 کەس گیان

لەدەست ئەدەن؟حەوتیەکى ڕۆژان��ە کە دەزان��ی ئایا بەسەر برسێتى بە جیهان خەڵکى ملیۆن کەسى ئەگاتە 800 کە ئەبەن

برسی؟ئایا دەزانى کە لەوانەیە لە ساڵى 2040 نەوتى خەزنکراوى ژێر زەوى لە جیهاندا

کۆتایى پێبێت؟کەسانەى ئەو کە %82 دەزان��ى ئایا جگەرە ئەکێشن لەو واڵتانەدان کە لە

گەشەکردندان؟ئایا دەزانى کە سااڵنە 2 ملیۆن کچى گەنج و ژن خەتەنە ئەکرێن لە جیهاندا؟ئایا دەزانى کە درێژى تەمەنى خەڵکى سوید و چین لە هەموو واڵتانى ترى

دونیا زیاترە؟خێزانەکانى لە کە %75 دەزانى ئایا ئ��ەم��ری��ک��ا ژن��ەک��ان��ی��ان ب��ەرپ��رس��ى

بەڕیوەبردنى دارایى ماڵەکانیان؟ئایا دەزانى کە فراوانى پانتایى زەوى

515 ملیۆن کیلۆمەتر چوارگۆشەیە؟

ئافرەتێکى چینى تەمەن 20 ساڵ تا جوانکارى نەشتەرگەرى 200 ئێستا بەبڕى 635 هەزار دۆالرى ئەمەریکى ئەنجامداوە. ڕۆژنامەى )چاینا دەیلی( چینى باڵویکردەوە، ئافرەتێکى تەمەن 20 ساڵ، کە ناوى لەخۆى ناوە )گوڵە ساڵییەوە 16 تەمەنى لە منداڵ(، ئەنجام ج��وان��ک��ارى ن��ەش��ت��ەرگ��ەرى 635 بەبڕى تائێستاش، و دەدات هەزار دۆالر نزیکەى 200 نەشتەرگەرى ج��وان��ک��ارى ئ��ەن��ج��ام��داوە. ل��ەب��ارەى

نەشتەرگەرییە ئ��ەو ڕێ��ژەى زۆرى ناوبراو ئەنجامیداوە، جوانکارییانەى ڕایگەیاندوە، بەهۆى ئەوەى ئەنجامى نەبوە، ب��ەدڵ نەشتەرگەرییەکانى ئەنجامدانى لەسەر بووە ب��ەردەوام نەشتەرگەرى جوانکارى تر. لەبارەى پزیشکێک تەندروستیشیەوە، دۆخى ئاماژەى جیانجۆنگ( )چیا بەناوى و سنگ ئافرەتە ئەو ب��ەوەک��ردوە، تەندروستى بارودۆخێکى لە پێى

خراپدایە.

توێژینەوەیەکى نوێى زانس���تى ئەوەى ئاشکرا کرد کە پێویس���تە دواى هەر

بیس���ت خولەکێ���ک دانیش���تن و پشوێک کۆمپیوتەر بەکارهێنانى بدرێت چونکە زۆر دانیشتن زیان توێژەران دەگەینێ���ت، مرۆڤ بە

کە ڕوونکردەوە ئەوەیان نابێ���ت ڕۆژان���ە زیاتر

ل���ە 4 کاتژمێ���ر کۆمپی����وت���ەر بهێنی���ن ر کا بە

یاخ���ود بەرامب���ەر ب���ە کۆمپیوت���ەر دابنیشین چونکە زۆر دانیشتن و گوێ نەدان بە پش���وو ئەوا کاریگەریەکى خراپى دەبێت بۆ سەر ئەندامەکانى لەش چونکە ل���ەم کاتانەدا مرۆڤ جوڵەکانى کەمتر دەبێتەوە بەمەش چاالکیەکەى خوێن سوڕى کەمت���ر دەبێتەوە بەمەش ه�����ۆى دەب�ێ��ت���ە چاالک���ى ک���ەم ئەندامەکانى لەش.

پزیشکى ن��وێ��ى توێژینەوەیەکى کە ک��ردەوە ڕوون ئەوەى بەریتانى خۆش خواردنێکى تەنها شوکوالتە سودێکى بەڵکوو نیە ل��ەزەت بە و زۆری��ش��ى ه��ەی��ە ب��ۆ ت��ەن��دروس��ت��ى و م��رۆڤ دڵ��ى بەتایبەتى م��رۆڤ خوێن، پەستانى ک��ردن��ەوەى ک��ەم لە یەکێکە کە توێژینەوەیە ئ��ەم و جیهان گ��ەورەک��ان��ى توێژینەوە پێداچوونەوە دووبارە بە هەڵساوە

توێژینەوەى 42 ئەنجامى بە ب��چ��وک س���ەب���ارەت بە

بۆ شوکوالتە زیانەکانى و س��ود ت��ەن��دروس��ت��ى م���رۆڤ و ل��ە دوای��ن کە سەلماندووە ئەوەیان ڕاپۆرتدا شوکوالتە سودبەخشە بۆ تەندروستى بەتایبەتى دڵ، هەروەها دەبێتە هۆى چاالکردنى خوێن لە نێو دەمارەکانى ئەنسۆلین ئاستى وهەروەها خوێن

کەم دەکاتەوە لە خوێندا.

دواى ئاشکرابونى زیانەکانی، )بیبسی( و )کۆکاکۆال( گۆڕانکارى دەکەن

یەکەمین کۆفى نێتى تایبەت بە ئافرەتان لە ئەفغانستان

چەند زانیاریەکى نوێ لە جیهاندا؟!

هەمەڕەنگ

جۆش و هەفتەیە ئ��ەم ئەبێت و زۆر خرۆشت ک����ۆس����پ����ەک����ان ل��ە ئەچن، ال ب��ەردەم��ت��دا هەرچەندە ڕۆمانسییەت ئەکێشێت، ماوەیەدا ئەم بەسەر باڵ بەاڵم لە ناوەڕاستى هەفتەدا بەئاگابە لە

هەندێ دڵەڕاوکێ.

هەفتەدا سەرەتاى لە هێمن و لەسەرخۆ ئەبى و پیشەییەکان ئ��ەرک��ە گ����ەورەو گ��وش��اراوى ئ��ەب��ن، ئ���ەم م��اوەی��ە مژدەى سۆزداریى زۆر باشت پێئەگات، کە بۆ دیدارو ژووانى سۆزداریى گونجاون، هەوڵبدە پەلە نەکەیت بۆ ئەنجامدانی.

ئ����ەگ����ەر ک��ەوت��ی��ت��ە ن����او ن��اک��ۆک��ى ی��ان بێایەن ملمانێیەکەوە ب���ە، ل��ە ن��اوەڕاس��ت��ى گفتوگۆى ه��ەف��ت��ەدا سۆزداریى یان پیشەیی هاوبەشییەکى ئەکەیت، لە ئەمڕۆوە چاوەڕێى گۆڕان بە لە بارى پیشەییدا، کات بەفیڕۆمەدە بۆ

/4بیرکردنەوە. 20

-3/21

وڕ ���ا

����ک�

هەندێک هەفتەیە ئەم ب��اب��ەت��ى پ��ەی��وەس��ت یا ب���ە ه���اوب���ەش���ى پ���ەی���وەن���دی���ی���ەک���ى ئەوروژێن و سۆزداریى هەیە و بەخۆداچوونەوە بە پێویستت بیر لە ڕابردوو ئەکەیتەوە و حەوسەڵەت خراپ ئەبێت، بەاڵم کێشەکان چارەسەر

10ئەبن. /20-9/21

وو راز

��ه ت�

5/20

-4/21

���ا �����

����گ��

ئ�����������ام�����������ادەى ڕووب���ەڕووب���وون���ەوەى ئەبیت، نوێیەکان شتە هەڵەى باجى لەوانەیە خەڵکى تر بدەیت، ئەم ماوەیە ئاماژەى تیایە بۆ قووڵبوونەوەى کارێکى دۆستایەتى و پەیوەندییەکى

خێرخوازانە ئەنجام ئەدەیت.

11/20

-10/21

ک ش

وپدو

هەفتەیە کەشێکى ئەم سۆزداریى ڕۆمانسى و لەوانەیە تێدایەو باشى سەرکردایەتى ڕۆڵێکى ناوەڕاستى لە ببینیت، هەفتەدا سەرقاڵى الیەنێکى تەندروستى خێزانى چاالکى ماوەیە ئەم ئەبیت،

گرنگى تێدایە بۆ تۆ.

6/20

-5/21

�ە ن���

وواد

وری�����اب�����ە ت���ووش���ى سۆزداریى قەیرانێکى م��اوەی��ە ئ��ەم ئەبیت ئ���ام���اژەى ت��ی��ای��ە بۆ ه���ەن���دێ ن��اک��ۆک��ى و سەرهەڵدانەوەى باسێکى کۆن و دەوروبەر هەندێ ب��ەدواى ئەکەن و پشتیوانیت

زانیارى ئەگەڕێیت.

12/20-11

/21

ن ه وا

ک���7/20

-6/21

ڵ ژا

��رق��

ئ�������ەم ه���ەف���ت���ەی���ە پڕ ڕووداوى دوو ڕۆم��ان��س��ی��ەت��ن، ب��ەاڵم پ��ێ��وی��س��ت��ە ک��ەم��ێ��ک وریابیت، لە ناوەڕاستى هەفتەدا بڕێک پارە بە قازانج وەرئەگریت، یان هەواڵێکى گرنگت پێئەگات و هەندێک

پەیوەندى گرنگیش ئەنجام ئەدەیت.

1/20

-12/21

ک س

گی

لەکاتى گونجاودا بڕیارى ئ��ەدەی��ت، بەاڵم ب��اش بکەو ڕەفتار دانایانە بدە، گونجاندن هەوڵى هەفتەدا ناوەڕاستى لە ئەڕەخسێت و بۆ باشت دارای��ى هەلى بەئاگابە لە سەرکێشى و متمانەى کوێرانە

بەکەس مەکە.

8/20

-7/21

�ر �ێ��

ش��

ئاماژەى هەفتەیە ئەم تیایە بۆ دەستکەوتێکى دارای�������ى، ب����ەاڵم لە هەفتەدا ن��اوەڕاس��ت��ى بەاڵم ئەبیتەوە، ئارام پێویستە ڕۆژانى سێشەممە و پێنجشەممە بەئاگا بیت لە تووندڕەوى، لەوانەیە ئەم ماوەیە پەیوەندییەکى سۆزداریت تووشى

/2پچڕان ببێت. 20

-1/21

ڵ ت��

��ه س

ئومێدى هەفتەیە ئەم س���������ۆزدارى ن����وێ و کۆمەاڵیەتى ب��ۆن��ەى تێدایە و هێمنى شادى کۆسپەکان تێئەپەڕێت و ناوەڕاستى ل��ە خ��ۆت��ە، ب��ە متمانەت دارایى بارى بە بایەخ زیاتر هەفتەدا ئەدەیت بۆیە سەرکەوتن بەدەستدێنیت.

9/20

-8/21

ک ی��

ه رف��

پرۆژەیەکى لەوانەیە ئەنجامبدەیت، دارای��ى ل��ەگ��ەڵ ه��اوب��ەش یا بایەخ هاوسەرەکەت و بە مەسەلەیەکى دارایى ئاماژەى ماوەیە ئەم ئەدەیت، خەرجى کەشێکى نوێ و دۆستایەتى بۆ تیایە جۆراوجۆرى دیدارى ئەبێت و ڕۆمانسى

/3تیا ئەبێت. 20

-2/21

گ ه ن��

ه��ن��ه

خۆ بەدەستەوەنەدان بۆ کارەساتى ناچارى گرنگترین توێشووى

سەفەرى ژیانەشۆپنهاوەرمرۆڤى ڕاستەقینە بە چاکە کردن لەگەڵ خەڵکیدا خۆشحاڵ دەبێت بەاڵم کە خەڵکى چاکەى لەگەڵ

دەکەن شەرمەزار ئەبێتئەرستۆ

ن ژیا

یکان

ده ه ن

ه پل

کۆڵیارەکەی دەربەندە گەورەئەم کۆڵیارە وا بە پاڵ چیای »قەرەداغ«ەوە و ئاسەوارێکی دێرینە، بەاڵم ئاسەوارێکی تاڵە و هێمای سەرکەوتنی داگیرکەرانە بە سەر کورددا. زانینی لە نەزانینی چاکترە بۆ ئەوەی ڕۆژانی شکستی و بندەستیمان بیر نەچێتەوە، سەرەتا با ئەوەش بزانین کە چیای قەرەداغ لە ڕاستیدا ناوی چیای کارداکە و لە کۆردونیاوە هاتووە کە ناوی باپیرانی کوردە، بەاڵم تورکە عوسمانیەکان لە کاتی داگیرکردنی کوردستاندا ناوی ئەم شاخەیان گۆڕیوە لە کوردییەوە بۆ تورکی و ناویان ناوە قەرەداغ بە واتای شاخی رەش جگە لەوەش ناوی سەدان گوند و ڕووبار و چیا و ناوچەی کوردستانیان گۆڕیوە لە کوردییەوە بۆ تورکی. لە سەیرانگەی کانی وەزیارەی قۆپی قەرەداغەوە و ماوەی دوو بۆ سێ کاتژمێر ڕۆیشتن بە پێ ئەوکات لەوێ گ��ەورە. دەربەندە دەگاتە مرۆڤ مەتر دە ب��ەرزی لە شاخێکەوە پاڵ بە وێنەی ئارام سینی پادشای ئاکاد دروست کراوە کە بە »ملک جهات العالم االرجط« ناسراوە. لەم بارەیەوە د.نوری ڕەشید لە کتێبەکەیدا وتوویەتی: درێژی وێنەکە 10 بە دەستی چەپی ئ��ارام سین و یە پێ کەوانێکی بە دەستەوە گرتووە و بە دەستی ڕاستیش چەکێکی پێ یە لە تەور دەچێ، کاتی لە و بەرزیدایە لە ڕاستی قاچی بەرەوپێشەوە واتایەی بەو ڕۆیشتندایە هەنگاو دەنێ، لە بەرپێشیدا دوو الشەی کوردەکانە الشەی کە کەوتوون ک��وژراو کوردستاندا سەر بە هێرشەیدا لەو و ک��ردووە.س��اڵ��ی داگ��ی��ری و ب���ووە زاڵ بەغداد لە ئەڵمانی پەیمانگەی 1960یش بە سەرپەرشتی خاتوو »ئیڤا شترومتکر« سەردانی ئەم کۆلیارەیان کردووە و پاش لێکۆڵینەوەیەکی زۆر سەلماندوویانە ڕاستە ئەم کۆلیارە پەیکەری ئارام سینی ئاکادە ، ئەم ئارام سینە ساڵی 2260 پێش زایین حوکمی زایین پێش 2223 ساڵی تاکوو بۆ ساڵیەوە 40 تەمەنی لە و ک��ردووە بووە دەست بە حوکم ساڵ 27 ماوەی و بە پیری مردووە. مێژووی ئەم کۆلیارە دەرب��ەن��دە گ��ەورەی چیای ق���ەرەداغ بە ساڵ 4000 بۆ دەگەڕێتەوە کەمەوە النی لەمەوبەر، لە ڕۆژگاری ئەمڕۆشماندا وێنەی پاڵ بە کە سین ئ��ارام پەیکەرەی ئەم دەربەندە گەورەوە هەڵکۆڵراوە وا بە سەر دەرگای مۆزەخانەی سلێمانییەوە کێشراوە ڕۆژان��ی داهاتوومان ن��ەوەی ئ��ەوەی بۆ بن بەردەوام و نەچێتەوە بیر شکستیان وەردەنانی بۆ تێکۆشاندا و خەبات لە دی هێنانە و کوردستان داگیرکەرانی تر جارێکی بێگانە تاکوو سەربەخۆیی سەر لە ج��ۆرە ل��ەم پەیکەری نەتوانن

چیاکانی کوردستان هەڵکۆڵن. ئاسەواەرکانی گوندی تەڕەمار

گوندی تەڕەمار گوندێکی ئیجگار کۆنە و سەر بە ناوچەی سورداشە، لەم گوندەدا گەلێ شوێنی دێرین هەن لەوانە گۆڕی زانا و ڕۆشنبیری کورد مەال ساڵح تەڕەمارییە گوندەکە مەالی لەمەوبەر ساڵ 200 کە نەقشبەندی خالیدی م��ەوالن��ا و ب��ووە دا ساڵحە م��ەال ئ��ەم دەستی س��ەر لە گۆڕی س��ەر لە وەرگ��رت��ووە. ئیجازەی بۆ پەیکەری ساڵحە مەال مامۆستا ئەم دروست کرابوو، ئەم پیکەرە تاکوو ساڵی 1988 زایینی ما بوو. بەاڵم کاتی ئەنفالە بەدناوەکە بە کرێ گیراوان و خۆفرۆشان بە دەگ��ەڕان و سووتاند گوندەکەیان و کوردستاندا پێشمەرگەکانی دوای چوونە بۆیە نەکەوت دەس��ت کەسیان سەر گۆڕستانی گوندەکە و پەیکەری مەال ساڵحیان گوللە باران کرد، مێژووی ئاوەدان کردنەوە ئەم گوندە دەگەڕێتەوە بۆ 450 ساڵ لەمەوبەر، هەر لە گوندی تەڕەماردا گۆڕستانی لە دێرین زۆر داربەڕوویەکی ب��ەرزەو مەتر 25 کە هەیە گوندەکەدا ڕووبەری باڵوی لق وپۆپەکانی 600 مەتری چوارگۆشە زیاترە و ئەستووریەکەشی 25 داربەڕووە 203 ساڵە ئەم سمە، تەمەنی لە هەر ئەمرۆشمان ڕۆژگ��اری تاکوو و

گەشەسەندندایە. *مێژونووس

لەیالن*

ئافرەتێکى چینى200 نەشتەرگەرى جوانکارى

ئەنجامداوە

پێویستە ڕۆژانە لە چوار کاتژمێر زیاتر کۆمپیوتەر بەکارنەهێنین

شوکوالتە سود دەگەینێت بە تەندروستى مرۆڤ

سێشەممە 2012/03/13 ● ساڵی 31 ● ژماره 694 11 www.jamawarnews.com

ن��اوەڕاس��ت��ى هێڵى ی��اری��زان��ى ماتا م��ان��وێ��ل خ���وان ئیسپانى دووپاتى چێلسى یانەى یاریزانى تواناى لە یانەکەى کە ک��ردەوە ناپۆلى یانەى بەربەستى دا هەیە 16�ى قۆناغى لە ببڕێت ئیتاڵى ئەوروپا پاڵەوانەکانى یانە خولى یارى لە دۆڕان��دن��ی��ان س���ەڕەراى گۆڵ. )1-3( بەئەنجامى چووندا یاریى لە یانەى چێلسى پێویستە چوارشەممە ک��ەڕۆژى گ��ەڕان��ەوە ئەنجامى ب��ە دەرێ���ت ئ��ەن��ج��ام بە یان بەرامبەر بێ گۆڵى دوو یارییەکە گ��ۆڵ س��ێ ج��ی��اوازى بگاتە بیەوێت ئەگەر بباتەوە دەربارەى ماتا هەشتەم، قۆناغى سکاى کەناڵى ب��ە یارییە ئ��ەم سپۆرتى ڕاگەیاند و وتی: لە تۆپى پێ مەحاڵ نییە، ئێمە لە یاریگاى گەورەمان سەرکەوتنى خۆمان بەدەست هێناوە، بە سێ گۆڵ یان ئەنجامانە ئەم دەتوانین زیاتر، ل��ەب��ەرام��ب��ەر ن��اپ��ۆل��ى دووب���ارە من گوتی: هەروەها بکەینەوە. پشتگیریمان هاندەران کە دڵنیام بۆ یارییەکە، کاتى لە لێدەکەن یاریى وەک یارییە ئەم ئێمەش بگەینە دەتوانین و وایە کۆتایى نابێ ب��ەاڵم هەشتەم، قۆناغى ئ��ەوان کە بکەین بیر لە ئ��ەوە و هەیە توانایان بە هێرشبەرى بین، ئاگادار لەمباریەوە دەب��ێ دەبێ لە سەرەتاوە یانەى ناپۆلى

لە ژێر گوشار دابنێین.

ئ��ەس��ت��ێ��رەى ب��ەن��اووب��ان��گ��ى ئەرژەنتینى لیۆنیل میسى یاریزانى لە ب��ەردەوام��ە بەرشلۆنە یانەى پێوانەییەکان. ژم��ارە شکاندنى چوارشەممەى ئەوە دواى میسی

لە یاریزان یەکەم بووە ڕاب��ردوو خولى یانە پاڵەوانەکانى ئەورووپا گۆڵ پێنج یارییدا ل��ەی��ەک ک��ە بەرشلۆنە ی��ارى لە بکات تۆمار ئەڵمانیایی، بایەرلیڤەرکوزنى و

یەکەم بووە میسى ئەمجارەیان یاریزان لە مێژووى خولى ئیسپانیا کە سێ وەرز لەسەر یەک 30 گۆڵ میسى دەک��ات، تۆمار زیاتر یان لە یەکشەممە ش��ەوى یاریى لە سانتاندێر ڕایسینگ بەرامبەر کرد تۆمار یانەکەى گۆڵى دوو 30 گەیاندە گۆڵەکان ژم��ارەى و میسى لیۆنیل وەرزەدا. لەم گۆڵ لە وەرزى 2009-2010 دا 34 گۆڵى تۆمار کرد و بووە گۆڵکەرى خولى 2011-2010 لە وەرزى ئیسپانیا و بە و ک��رد ت��ۆم��ار گۆڵى 31 دا پلەى دووەم هات لە دواى یاریزان 40 کە هات رۆنالدۆ کریستیانۆ ئێستاش تا تۆمار کردبوو، گۆڵى میسى لەسەرجەم خولەکان لەگەڵ تۆمار گۆڵى 50 بەرشلۆنە یانەى کردووە و هەلى لە پێشە ژمارەى

پێوانەیى دیکە تۆمار بکات.

داڤ��ی��د ن��گ��ۆگ ک��ەل��ە ف��ەرەن��س��ا کامێرۆنییە باوکى و لەدایکبووە بڕیارى دا پەیوەندى بە هەڵبژاردەى ئ��ەوەى پ��اش بکات کامێرۆنەوە لەگەڵ یارییکردن هەلى نەیتوانى فەرەنسا یەکەمى ه��ەڵ��ب��ژاردەى بەدەست بهێنێت. نگۆگ-ى تەمەن ئاستەکانى هەموو بۆ سااڵن 22یارییکردووە فەرەنسا هەڵبژاردەى تەمەن س��اڵ، 16 تەمەن ژێر –17 ساڵ، تەمەن 18 ساڵ، تەمەن 19 ساڵ و تەمەن 21 ساڵ- بەاڵم یەکەمدا پێکهاتەى لە نەیتوانى داڤید ب��ک��ات��ەوە. خ��ۆى شوێنى نگۆگ کەپێشتر یاریزانى لیڤەرپوڵ بۆڵتۆن ب��ۆ ئ��ێ��س��ت��ادا ل��ە ب���وو دەبێت ماوەیەک دەک��ات. یاریى پێى تۆپى یەکیەتیى بەرپرسانى دەدەن زۆر هەوڵێکى کامێرۆن یاریى یاریزانەکە ڕازى بکەن تاکو باوکى ڕەسەنەکەى هەڵبژاردە بۆ بکات بەاڵم ملى بۆ داواکارییەکانیان نەدا، بەاڵم دواى گفتوگۆیەکى زۆر یاریزانى ئالێکس سۆنگ-ى لەگەڵ الڤ��اگ��ن-ى دێنیس و ئاڕسیناڵ ڕاهێنەرى نوێى کامێرۆن سەرنجام توانییان ڕازى بکەن لەم هەفتەیەدا ب��ارەی��ەوە ل��ەو وردت��ر گفتوگۆى داهاتوودا ڕۆژى چەند لە بکەن.

کامێرۆن پێى تۆپى یەکیەتیى دەنێرێت خۆى بەرپرسێکى چەند ڕەگەزنامە تاکو ئینگلتەرا ب��ۆ

بدەن کامێرۆنیى �ى )پاسپۆرت( پاریس پێشووى یاریزانەکەى بە

سانجێرماین و لیڤەرپوڵ.

پیپ بەرشەلۆنە یانەى ڕاهێنەرى گ��واردی��ۆال دووپ��ات��ى ک��ردەوە کەوا بوو ب��ردن��ەوە شایەنى تیمەکەى سانتاندێر ڕایسینگ یانەى بەرامبەر یاریزانەکانى کەوا کردەوە ڕوونى و کرد. پێشکەش بەرزیان ئاستێکى ستایشى کاتدا هەمان لە گواردیۆال تیمى بەرامبەرى کرد و لە لێدوانێکیدا جوان کارێکى “توانیمان : ووت��ى

لە بوین ماندوو زۆر ب��ەاڵم بکەین ب���ەردەوام چونکە پێشەوە هێڵى و دەک��رد یارییان بەرگریکار 9 بە باشى یارییەکى ڕایسینگ وایە پێم ب��ەردەوام��ى ب��ە چونکە ئەنجامدا بوون هەوڵدان خەریکى یارییەکە بۆ گۆڵ تۆمار کردن بەاڵم توانیمان بەدەست سەرکەوتن کۆتاییدا لە س��ەب��ارەت پیپ دوات���ر بهێنین”.

هەشتى قۆناغى تیروپشکى ب��ە “ئ��ەگ��ەر : ووت���ى چامپیۆنزلیگ بمانەوێت نازناوەکە بەدەست بهێنین باشترین ڕووبەڕوویى پێویستە ئەوا خاڵى ی��ان��ەی��ەک ه��ەر و ببینەوە بەاڵم هەیە خۆى الوازى و بەهێزى ڕووب��ەڕووی��ى ئێستا نامەوێت من یاریمان زۆر چونکە ببمەوە میان

بەرامبەریان کردووە”.

لویس سوارێزى ئۆرۆگواى ئاشکراى ڕووکردنە بیرۆکەى ئەو کە کرد بە جێرمان سان پاریس یانەى ن��ازان��ێ��ت. خ���راپ بیرۆکەیەکى بۆ لێدوانێکیدا لە سوارێز لویس ڕایگەیاند بلوز( )کەناڵ دەنگى یانە بۆ چوون بیرۆکەى ئەو کە لەبەر ناکاتەوە ڕەت فەرەنسیەکە لەیانە یەکێکە یانەیە ئەو ئەوەى زۆر ووتى هەروەها و گەورەکان هەن بەناوبانگ گ��ەورەو یانەى سان پاریس یانەى لەجیهاندا یانانە ل��ەو یەکێکە جێرمانیش لیڤەپوڵ ئەستێرەى هەروەها وە دەبێت کەخۆشحاڵ ئاشکرایکرد یاریزانى لەگەڵ ک��ردن ی��ارى بە هاونیشتمانى خۆى دیگۆ لۆگانۆ و

بەشدارى کردن لە سەرکەوتنەکانى هەندێک سانجێرمان، پ��اری��س ناوخۆى لە ڕۆژنامەوانى ڕاپۆرتى دەکەن ب��ەوە ئاماژە فەرەنسادا فەرەنسیەکە یانە ئ��ی��دارەى کە بۆندێکى گەورەیان ئامادە کردووە تواناکانى دەستەبەرکردنى بۆ یانە کاتێکدا لە سوارێز لویس ئەکات پێشبڕکێ فەرەنسیەکە لەسەرو نازناو چەندین لەسەر خولى ن��ازن��اوى هەمووشیانەوە هەروەها وە پاڵەوانەکان، یانە کینى لیڤەپووڵ یانەى ڕاهێنەرى هیچ ئەوان کە ڕایگەیاند داگلیش نەگەیشتووە بەدەست بۆندێکیان سەبارەت بە گواستنەوەى سوارێز و ئەوان هیچ یاریزانێک نافرۆشن.

میسى بەردەوامە لە تۆمارکردنى ژمارە پێوانەییەکان

داڤید نگۆگ ڕازى بوو بۆ هەڵبژاردەى کامێرۆن یاریى بکات

گواردیۆال : نامەوێت ڕووبەڕووى میالن ببمەوە

لویس سوارێز ڕۆشتن بۆ یانەى پاریس سان جێرمان بەخراپ نازانێت

ماتا: چێڵسی لە توانایدا هەیە هەموو بەربەستەکانى ناپۆلى تێک بشکێنێت

وةرزش

تۆرێس لە دوو وەرزدا تەنها 5 گۆڵى بۆ چێڵسی

تۆمار کردووە ف��ێ��رن��ان��دۆ ت��ۆرێ��س ی��اری��زان��اى یانەى ئیسپانیاو هەڵبژاردەى مانگە پێنج لە زیاتر چێڵسی تۆمار یانەکەى بۆ گۆڵێکى هیچ هۆى بۆتە کەئەمەش نەکردووە ل��ە دەس��ت��دان��ى پ��ێ��گ��ەک��ەى لە ڕیزى لە ه��ەروەه��ا و یانەکەى تەمەن تۆرێسى هەڵبژاردەکەى ناسراوە نینۆ کەبە س��اڵ 28ئەتلەتیکۆ لەیانەى لەسەرەتادا کردن بەیارى دەستى مەدرید پێش ب��ەرزى ئاستێکى ک��ردوو بۆ گۆڵ 91 توانى کردوو کەش ماوەى لە بکات تۆمار یانەکەى وە یانەیە ئەو بۆ کردنیدا یارى یەکێک ببێتە توانى ه��ەروەه��ا خولى تواناکانى بە یاریزانە لە ئیسپانى ، تۆرێس لەساڵى 2007 ئەتلەتیکۆمەردیدەوە یانەى لە لیڤەپوڵەوە یانەى بە پەیوەندى وەرزی��دا یەکەم لە وە ک��ردووە ببێتە توانى یانەکەى لەگەڵ لیڤەرپوڵ یانەى یاریزانى یەکەم دواى ڕۆبی فاولەر کە لە وەرزێکدا و بکات تۆمار 20 گۆڵ لە زیاتر یانەیەدا لەو ب��ەرزى ئاستێکى بووە کەئەمەش کرد پێشکەش یانەى سەرۆکى کە ئەوەى هۆى تواناکانى ببڕێتە چاو چێڵسی مانگى لە دوات��ر یاریزانەو ئەو بڕی بە تۆرێس 2011دا یەکى ڕیزى چووە پاوەند ملیۆن 50ئ��ەم��ەش ک��ە چێڵسی ی��ان��ەى یاریزانى ب��ۆن��دى گرانترین ب��ە ئیسپانى دادەنرێت، بەاڵم تۆرێس لەگەڵ چوونى بۆ یانەى چێڵسی تێکردووە ڕووى نەهامەتیەکان ت���وان���اى گ���ۆڵ ت��ۆم��ارک��ردن��ى ڕووب���ەڕووى ئ��ەوەى نەما،پاش ڕەخ��ن��ەى ت��ون��دى ه��ان��دەران��ى هەمووشیانەوە و لەسەر یانەکەو چێڵسی ی���ان���ەى س���ەرۆک���ى لە تۆرێس بووەوە، ئەبرایمۆڤیچ یانەى بەرامبەر یانەکەى یارى یەکەم توانى یونایتد وێستهام تۆمار یانەکەى بۆ خۆى گۆڵى بکات پاش ئەوەى بۆ ماوەى 903 خولەک هیچ گۆڵێکى بۆ یانەکەى ت��ۆم��ار ن��ەک��ردب��وو، ت��ۆرێ��س لە سەرجەم خول و پاڵەوانێتیەکاندا لە وەرزى 2010-2011 تەنها یەک تۆمار چێڵسی یانەى بۆ گۆڵى کردووە و لە وەرزى 2012-2011 تەنها 4 گۆڵى بۆ یانەى چێڵسی بەسەرجەم واتە ک��ردووە تۆمار 5 تەنها یانەکەى بۆ یاریەکانى ئەمەش کە کردووە تۆمار گۆڵى ئیدارەى کە ئ��ەوەى هۆى بۆتە ئەو فرۆشتنى لە بیر یانەکەى ڕاهێنەرى وە بکەنەوە یاریزانە بۆ ئیسپانیاش ه��ەڵ��ب��ژاردەى دواهەمین یاری هەڵبژاردەکە ئەم نەکردووە بانگهێشت یاریزانەى لەجامى ت��ۆرێ��س کاتێکدا ل��ە بەرزى ئاستێکى 2010دا جیهانى ت��وان��ى و ک����ردووە پێشکەش نازناوەکە هەڵبژاردەکەیدا لەگەڵ پرسیار بهێنێت. ب��ەدەس��ت گۆڵ ئ��ەم ئایا ئ��ەوەی��ە ل��ێ��رەدا تاکەى تۆرێس نەکردنەى تۆمار ئەم یاخود دەبێت؟ ب���ەردەوام بارودۆخە دەبێتە هۆى ئەوەى کە تۆرێس ناوبانگى وەک یاریزانێکى

بە توانا لەدەست بدات؟

ئازاد ڕەحمان

ملمالنێ لە پێناوى سوریادا

توندوتیژییەکان ک��ە ک��ات��ەدا ل��ەو ل��ەس��ەر گ��ۆڕەپ��ان��ى ش��ێ��واوى سوریا ئیفلیجی ئەو هەڵکشاندایە، لەوپەڕى هەڵوێستى کەئێستا ونابەرابەریەى کۆمەڵى نێودەوڵەتى گرتۆتەوە بووەتە لەکاتێکدا زۆر شەرمەزاریەکى مایەى بەرچاوى بە بێتاوان مرۆڤى کەدەیان بەاڵم دەڕژێنرێت، خوێنیان دونیاوە دەرەکییەکان و ئیقلیمى هێزە ڕۆڵى گەلى خوێنڕشتنى وروژاندنى لەئاست سوریادا هێشتا کاریگەرى و گرنگیەکى سوریا ئەگەر لەبەرئەوە نیە، ئەوتۆى نەرێنییەکانى لەکاریگەریە بتوانێت دەرب��ازى هەرێمایەتییەکان سیاسەتە ببێت ئەوا گۆڕانکارى ڕاستەقینە بەبێ هەڵخلیسکان بۆناو گێژاوى توندوتیژى دەرئەنجامێکى دەبێتە ب����ەردەوام

مومکین. ناوچەکە و چواردەورى سوریا بەچەندین توندڕەو ئیسامى گروپى و کۆمەڵە ڕووب��ەرى کەهەوڵدەدەن دەورەدراوە پێگەى خۆیان فراوانتر بکەن و هەرزوو ناسەقامگیرى لەباروودۆخى سوودیان کەسوریا تایبەتی بە بینیوە، سوریا هێزانەدا ئەم لەبەردەم نیە پارێزراو خۆشکردنى بۆ هەوڵدەدێ کاتێکدا لە سوریا ڕژێمى توندوتیژییەکانى ئاگرى سوریا. ئاینییەکانى کەمینە دژى لە ڕژێمى ئێستاى دیمەشق لە هەوڵداندایە ب��ۆ م��ان��ەوەى ل��ە دەس��ەاڵت��دا و زۆر داواکارییەکانى و خواست بەتوندى ڕەتدەکاتەوە، سوریا خۆپیشاندەرانى بەو دان ڕژێ���م بێتو ئ��ەگ��ەر ب���ەاڵم داواکارییانەدا بنێت وجێبەجێیان بکات، نەیاندەتوانى ئیسامییەکان هەرگیز خۆپیشاندانەکان بۆ بەرژەوەندى خۆیان دەکرێت ئەوەش سەرەڕاى بەکاربێنن، لەو بێت ب��ەدى ئاشتیانە گۆڕانکارى لە نێودەوڵەتیش کۆمەڵى واڵت���ەدا، شێوازى لەسەر پێداگریکردن ڕێگەى کە بنەمایەى ئ��ەو ئاشناکردنى لێ خزمەت سوریا ئاڵۆزى »بارى دەڵێت بەڕۆڵەکانى ناکات« دەتوانێت کاریگەرى سوریا. گەلى کاروانى لەسەر هەبێت بۆ ناوخۆیى ئارەزوومەندیى بوونى هێزە ئەو بۆ ڕێگە تائیفى کێبڕکێى دەیانەوێت کە خۆشدەکات دەرەکیانە بشێوێت ئارامى سوریا و سەقامگیرى خۆیان هاندەرانەى گوتارى تاوەکو سەرجەمى پێدەچێت بەاڵم بسەپێنن، خوێنى ڕژانى ئەنجامەکەى هاندانەکان زیاترى گەلى سوریا بێت وبەرەو شەڕێکى پەلکێش یەکترى خۆبەخۆى خوێناوى بکات. کۆمەڵى نێودەوڵەتى ڕێگەیداوە گۆڕانکارى لەتەواوى ناوچەکەدا ڕووبدات، دەستێوەردانى پرسى لەسوریا بەاڵم لیبیا ش��ێ��وەى ل��ەس��ەر س���ەرب���ازى هەنگاوێکى بێزراوە، چونکە ئەگەر لەم ئاشتیخوازانەى بەهەوڵى ساتەوەختەدا سوریا سەرۆکى نێودەوڵەتى کۆمەڵى زمانى لەپەیڕەوکردنى بەوازهێنانى ئاگرو ئاسن ڕازى بکرێت ئەوا بێگومان بەر لەڕشتنى دەریایەک خوێنى زیاترى

سورییەکان دەگیرێت. وئاستەنگانەى کۆسپ ئ��ەو ئ��ەم��ڕۆ ئۆپۆزسیۆنى ب��ەرەى ک��ەڕووب��ەڕووى سوریا وکۆمەڵى نێودەوڵەتى بونەتەوە، ک��ردووە س��ن��ووردار گەشبینیەى ئەو کەپەیوەندى بە ئایندەى گەلى سوریاوە هەیە، بۆیە گۆڕینى ئاشتیانەى دەسەاڵت سیاسى پرۆسەى هێوربوونەوەى و باشترین بە س��وری��اوە گەلى ب��ەالى ڕێگەچارە دادەنرێت، ئەوەش پێویستى بەگرتنەبەرى دیالۆگێکى نیشتمانى هەیە نێودەوڵەتى کۆمەڵى بەسەرپەرشتى یەکێتى پشتیوانیکردنى ئامانجى بە ناوخۆیى سوریا ئەوەش ماناى ئەوەیە کوردیشەوە بەگەلى سوریا کەگەلى ل��ە دەس��ت��ێ��وەردان��ى دەی��ەوێ��ت واڵت

ئیقلیمى بپارێزێت.

سابیر عەبدوڵاڵ کەریم

هاواڵتیانى لەڕوسیا 3/12 رۆژی یەکەم لەدایکبوونى یادى واڵتە ئەو ک��ەس��ی��ان ک����ردەوە ک��ە ب����ەدەورى گاگارین« »ی��ورى س��وڕای��ەوە. مانگ لەساڵى ڕوسى ئاسمانى گەشتیەوانى مرۆڤ بەیەکەم بووەو لەدایک 1934دادەنرێت کە بەدەورى مانگ سوڕایەوە لەساڵى 1961، بەاڵم حەوت ساڵ دواى بەهۆى مەزنە گاگارین هەنگاوە ئەو ڕووداوێکەوە گیانى لەدەستداو کۆچى دوایى کردو لەئێستاشدا هاواڵتیانى ئەو واڵتە یادى لەدایک بوونى 78 ساڵەى مەکوکى بەهۆى گاگارین دەکەنەوە. ئاسمانى فۆستۆک دوو جار بەدەورى ئەوەش س��وڕاوەت��ەوەو زەوی��دا گۆى لەمێژووى گەورەبوو وەرچەرخانێکى

زانیارى مرۆڤایەتى.

وەک ک��ەس��ان��ەی ئ���ەو زۆرن بۆخۆیان ناوبانگێک چێشتلێنەر پ��ەی��دا دەک���ەن، ب���ەاڵم ج��ی��اواز وزەی ک��ارام��ەی��ی و ل��ەت��وان��ای بەڕەگەز چێشتلێنەرێکی ئەوان، بەکارهێنانی لەباتی تایلەندی ب��ەردەوام دەستەکانی مەقاش، ل��ەن��او ڕۆن���ی ق��رچ��اودای��ە، بۆ مریشکی پ��ارچ��ەی دەرهێنانی ب����رژاو. س��ای��ت��ی ئ��ەل��ن��ەورەس

باڵویکردەوە، )خان تریشان( کە ئێستا تەمەنی 50 ساڵەو خەڵکی لەتایلەند، می(یە )شیانغ شاری لەچێشتلێنەرەکانی ج��ی��اواز تایبەتی ناوبانگی بەهرەو جیهان هەرکاتێک ئەویش پەیداکردووە، لەڕۆندا برژاو مریشکی پارچەی

س�������������ور ب��ک��ات��ەوە، ل��ەج��ی��ات��ی

ب��ەک��اره��ێ��ن��ان��ی ک��ەرەس��ت��ە، ڕۆن و ناو دەخاتە دەستەکانی میوان زۆرترین شێوەیەش بەم بینینی و بۆ جیهانەوە، لەواڵتانی خواردنەکەی لە چێژوەرگرتن توانی تریشان دەکەن. سەردانی لەماوەی خولەکێکدا، 20 پارچەی

ڕۆن��ی ل��ەن��او ب���رژاو مریشکی پلەی کە دەربهێنێت، قرچاودا 450 گەیشتبووە گ��ەرم��اک��ەی ژمارەی بەمەش سەدی، پلەی کتێبى چووە شکاندو پێوانەیی

گینسەوە.

ئافرەتانەوەو جیهانی ڕۆژی بەبۆنەی ئاشتی بتوانێت مەبەستەی ب��ەو یەک کازاخستانی پیاوێکی بکاتەوە، نارد. هاوسەرەکەی بۆ گوڵی ملیۆن پیاوەکە پێشتر لەگەڵ هاوسەرەکەیدا ئاشتى ئ��ەوەى بۆ ب��ووە و ناکۆکییان

ە و تە لە بکا داواى

دوکانێکى گوڵ فرۆشتن کردووە 1ملیۆن گوڵ یەک نرخى بنێرێت. بۆ گوڵى نزیکەى 13 دۆالرى ئەمریکییەو هەروەها کڕیارێکی بۆتە پیاوەکە ئەوە بەهۆى بۆیە گوڵفرۆشەکە، باش و خوازراوى داشکاندنێکى بڕیاریدا گوڵفرۆشەکە

باشى بۆ بکات.

یادى لەدایکبوونى یەکەم مرۆڤ کە بەدەورى مانگدا سوڕایەوە

چێشتلێنەرێکی کەم وێنە

یەک ملیۆن گوڵ دەنێرێت بۆ هاوسەرەکەى

دەوڵەمەندەکانی جیهان ڕوویان لە زیادبوونە

س��ام��ان ه��ی��دای��ەت پ��ەی��ک��ەرس��از لە بە ئ��ام��اژە ~دا دیدارێکی سەر لە گیڤارا کەسایەتی کاریگەری بێگومان ئەڵێت: و دەک��ات خ��ۆی سەرە، لە گیڤارام زۆرى کاریگەرى چوونکە لەوەوە فێرى خۆڕاگرى ومرۆڤ

دۆستى و دان بە خۆداگرتن بووم.

خاوەنی ئیمتیاز

عەبدوڵـاڵ حاجی مەحموددیزاین

سەعید ئەحمەد

سەرنووسەر

پشدەر بابەکرجێگری سەرنووسەر

عومەر غواڵمی

RebaziAzadi@Gmail.com www.JamawarNews.com 0748 010 8289

ناونیشان: هەرێمی کوردستان سلێمانی - گردی ریعایه - گەڕەکی 115 - کۆاڵنی 7 - دەرگای 6یەکەم ژمارەی ئەم ڕۆژنامەیە لە )1981/5/25( بە ناوی )رێگای ئازادی(یەوە دەرچووە

»نرخ: 500 دینار«

سامان هیدایەت، پەیکەرساز:پ���ەی���ک���ەرس����ازى لەگ��ەڵ گی����انم تێ����ک��ەڵ ب���ووە

دیمانه: ~

*لە سەرەتاوە خۆتمان پێبناسێنیت و لە چ ساڵێک لە دایک بوویت و چ��ۆن ب��وو هاتیتە ن��او ئ��ەم ب��وارە و حەز ئایا هەروەها هونەریەوە،

خولیای خۆت بوو یان نا؟ لە گ��ەرم��ی��ان ل��ە 1984 لەساڵى بووم، لەدایک کوردستان باشوورى پەیمانگەى چومەتە 2003 لەساڵى ساڵى هە ولێر، هونەرەجوانەکانى لەخوێندنى ک��ردووە، تە واوم 20082009-2010 چوومەتە کۆلیژى هونەرە لەقۆناغى ئێستاش ج��وان��ەک��ان شێوەکارییدام. بەشى یەکەمى باشى هاندەرێکى خ��ان��ەوادەک��ەم لە خولیایەکى بێگومان بوون، من ڕادەبەدەرم هەبوو بۆکارى هونەرى.

*پ��ێ��م��ان خ��ۆش��ە ئ��ام��اژەی��ەک بە کارەکانت بدەی بۆمان و تا ئێستا چ��ەن��د ک���ارت ک����ردووە ل��ە ب���ورای

پەیکەر سازیدا؟لە ئیستاش و پەیمانگا لە پێشتر کۆلیژ بەردەوام لە ژێر لیکۆڵینەوەو ف��ێ��رب��وون��دا ب��ووی��ن ل��ێ��رە ول��ەوى بە کارکردن لە بووینە ب���ەردەوام کە ئ��ااڵ س��ەن��ت��ەرى ل��ە تایبەتى کردنمانە. ک��ار شوێنى باشترین

)پەیکەرى کارەکانمان نموونەى بارزانى لە قەزای خەبات، پەیکەرى ت��اران ریانى چ��وار لە ئاسکەکان پەیکەرى شانەدەر، پارکى نزیک بۆسەنتەرى ک���ورد ئافرەتیکى هەروەها بۆرتریتى، خ��ات��ووزی��ن، خ��ال��ق��ى،دوا م��ەزه��ەرى مامۆستا پارکى ناو لە بەنیازین پرۆژەمانە ش��ەه��ی��د س��ام��ى ئ��ەب��دول��ڕەح��م��ان

دایبنێین(.ئ��اگ��ادار بم من ئ��ەو جێگەی *ت��ا ئایا دەردەکەویت، دراماکانیش لە کاری پیکەر تاشی خۆشترە الی تۆ

یان ئەکتەری؟

تێکەڵ گیانم گەڵ لە پەیکەرسازى ئ��ام��اژەدان ب��ە پێویست و ب��ووە وەکوو دراماش بە سەبارت ناکات، ئ��ارەزووم ژیان تاقیکردنەوەیەکى کرد بەشدارى بکەم ومامۆستا جەلیل هێنایە منى ئاواتەى ئەو زەنگەنە هەندێک ب��ەش��دارى ه��ەروەه��ا دى. بم ب��ەردەوام وایکرد درام��ا و فیلم کلیپێکى بەشدارى شێوازە، بەم فیلمى و ک��ردووە ئیدریسم تەنیا )کەواتە بامەڕنێ جوان سینەماى مندااڵن ترى فیلمى و بە( چاوەڕێ بەشدارى بەنیازم داهاتوشدا لە و

زنجیرە درامایەک بکەم.

ئێستا تا بزانین ئەکەین *ح��ەز ڕێزت ئایا کردۆتەوە، پێشانگات

لێگیراوە وەکوو خەاڵت کردن؟فیستیفاڵەکانى هەموو بەشدارى ئێستاى بە ک���ردووە، پەیمانگام پیشانگام ی��ەک ک��ۆل��ی��ژی��ش��ەوە، جیهانى جەژنى ڕۆژى لە کردۆتەوە لێ ڕێ��زم هیچ نەخیر کرێکاراندا،

نەگیراوەو زۆر ڕۆتینە.*ک��اک س��ام��ان ه��ەم��وو ج��ارێ��ک لە ڕواڵەت وەکوو گیڤارا خۆی دەردخات بەو کاڵوە و پرچ و ڕیشەوە، ئایا پەیوەندی هەیە لە نێوان ئەم دوو کەسایەتیدا، واتا کاریگەری ئەوت

لە سەرە؟گیفارام زۆرى کاریگەرى بێگومان فێرى ل���ەوەوە چونکە س��ەرە، لە خۆڕاگرى ومرۆڤ دۆستى و دان بە

خۆداگرتن بووم.کەسێکی وەکوو چییە تۆ *ئاواتی

هونەرمەند؟چونکە نیم، هونەرمەند من جارێ زەحمەتە کاریکى هونەرمەند بوونە ئەزموونەکانە هەموو بە وپێویستت سینەما بوترى پێت ئەگەر تاکوو کار نەک هونەرمەند، دروست کردنى لە ئاواتى کە هونەرییە، کارێکى

میژینەى من بێتە دى.

بەپێی لیستی گۆڤاری فۆربسی ئەمریکی، ئەمساڵ ژمارەی دەوڵەمەندەکانی جیهان و کرد زیادی ڕابردوو بەساڵی بەراورد گەیشتووەتە 1226 ملیاردێر لەبەرامبەر

1210 ملیاردێر لە ساڵی ڕابردوودا و کۆی پارەی 10 دەوڵەمەندترین

پیاوی جیهان 395,4 ملیار پ��ارەی و دەک��ات دۆالر دەوڵەمەندانی عەرەبیش ملیار 118 گەیشتە

سەلیم ک��ارل��ۆس دۆالر. مەکسیکی س��ەرم��ای��ەداری

یەکەم لوبنانی بەڕەگەز جیهانە دەوڵ��ەم��ەن��دی بە س��ەرم��ای��ەک��ەی و دۆالر م��ل��ی��ار 69دوای خ��ەم��ڵ��ێ��ن��راوە.

گەیتسی بیل ن��اوب��راو دامەزرێنەری ئەمریکی ک����ۆم����پ����ان����ی����ای

م���ای���ک���رۆس���ۆف���ت ب����ۆ ب���ەرن���ام���ە کۆمپیوتەرییەکان دێت و سەروەتەکەی بە 61 ملیار دۆالر خەمڵێنراوە و دوای گروپی خاوەنی بافیت وارن ئەویش وەبەرهێنانی »بیرکشایەر هاساوای« دێت بە 44 ملیار دۆالر و برنار ئارنۆی دەوڵەمەندترین ف��ەرەن��س��ی پلەی بە ئەوروپا لە کەس چوارەم هات. جێبی باسە بۆ یەکەمجار واڵتی مەغریب ب��ە س��ێ م��ل��ی��اردێ��رەوە لیستەکەوە چ��ووە ن��اوی پایتەختی م��ۆس��ک��ۆی و ڕوس��ی��اش ی��ەک��ەم ش���ارە کە تیایە ملیاردێری زۆرترین کە 78 ملیاردێرە و دوای بە 58 دێت نیویۆرک ئەو ملیاردێر و لەندەنی پایتەختی بەریتانیاش بە 39 ملیاردێر لە

پلەی سێیەمدا دێت.