Upload
haniaop
View
213
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
REGIONALNA I ETNICZNA KULTURA POPULARNA
Autorzy i moderatorzyprof. Monika Mazurek-Janasik
prof. Cezary Obracht-Prondzyński
Na początek –kultura ma znaczenie:
Kultura się liczyMy liczymy na kulturęInni liczą – ile na kulturę…Bez kultury my się nie liczymy
Problemy pierwsze i zasadnicze:
• Jak zdefiniować kulturę?• Czym jest, a czym nie jest kultura
popularna?• Czy kultura masowa i popularna to
to samo?• „Od kiedy” jest kultura popularna?• Czy współczesna kultura to tylko
(?) kultura popularna?
Kultura kaszubska– kultura Kaszubów – kultura dla Kaszubów• Kaszubi twórcami kultury kaszubskiej?• Kaszubi tworzą kulturę dla siebie? Kto jest odbiorcą kultury
kaszubskiej?• Czy kultura kaszubska jest (może być?) skierowana na
zewnątrz – do odbiorców spoza społeczności kaszubskiej?• Co właściwie zaliczamy do kultury kaszubskiej?• W jakich realiach/obiegach kultury uczestniczą Kaszubi? Gdzie
i jak praktykują kulturę?• Ilu jest Kaszubów? (To nie tylko problem statystyczny, lecz
także określenie jaki jest potencjalny krąg odbiorców…). Wg ostatniego spisu
• - ogółem deklaracje etniczne kaszubskie złożyło 232547 osób, w tym podwójną kaszubsko-polską 216170, a wyłącznie kaszubską 16377,
• - używanie języka kaszubskiego w domu zadeklarowało: 108140 osób
• - jako kaszubski jako język ojczysty wskazało 13799 osób
czym jest / czym nie jest -------- czym była / czym nie była kultura kaszubska:
1) Kultura kaszubska nie jest i nie była „tylko” kulturą ludową2) Kultura kaszubska nie jest i nie była „tylko” kulturą chłopską (wiejską)3) Kultura kaszubska była „od zawsze” kulturą popularną: - współczesna kultura kaszubska jest konstruktem, projektem,
efektem celowych, zamierzonych, świadomych i zorganizowanych działań (od Ceynowy i Gulgowskich poczynając…)
- zawsze czerpała jednak z dostępnych zasobów: folkloru, pamięci, historii, obyczajów etc.
- a przy tym od początku swych narodzin była nowoczesna – posługiwała się nowoczesnym instrumentarium (technikami, językiem, designem, sposobami upowszechniania i edukacji…)
5) Pełniła również różne funkcje społeczne:-) była narzędziem działań ekonomicznych (Gulgowscy i nie tylko)-) była podstawą kaszubskich prób edukacyjnych-) na niej budowano kaszubską tożsamość-) bez niej nie byłoby ruchu kaszubskiego-) wreszcie służyła do tworzenia ideologii [tak się rodzi banalny nacjonalizm]
NOWE POSZUKIWANIA – NOWE PERSPEKTYWYKILKA PRZYKŁADÓW:
Współczesna kaszubska kultura popularna:
Co się zmienia?
• Ogromny rozwój instytucjonalnej sieci kulturowej na Kaszubach
• Pluralizacja, demokratyzacja i rozproszenie: nisze, archipelagi wysp, enklawy i nurty…
• Czyli w różnych miejscach, różne osoby/środowiska robią różne rzeczy, odwołując się do różnych idei, gustów, form i narzędzi
• To cieszy (bo świadczy o żywotności kultury kaszubskiej) i zarazem jest kłopotem (coraz trudniej rozeznać się w tym kto, gdzie i co).
• I coraz trudniej ocenić co jest wartościowe, a co jest kulturowym chłamem
Mediatyzacja kultury kaszubskiej
- Rola prasy – przeszłość czy nowe możliwości?
- Radio Kaszëbë i jego opiniotwórcza oraz kulturotwórcza rola, a w ślad za nią… odpowiedzialność
- Radio Gdańsk – kanały cyfrowe?- Kaszubskie zasoby internetu- Telewizje lokalne – nowy uczestnik?- Film – łatwość wykonania, szybkość
przekazu, odpowiedzialność za treści…
Kaszubi nie gęsi i swą literaturę mają (tylko jaka ona jest?)…
- Nierozstrzygnięty (?) spór o to, czy „literatura kaszubska” to:a) literatura pisana po kaszubsku?b) literatura tworzona przez Kaszubów?c) także literatura o Kaszubach?
- Literatura kaszubska zawsze była, jest i pozostanie hybrydą językową
- oraz bogatym zbiorem wypowiedzi we wszystkich gatunkach literackich
- Będzie też posługiwać się coraz częściej (miejmy nadzieję) popularnym instrumentarium (komiks, fantasy i s-f, kryminał…).
- Potrzeba nam kaszubskich czytadeł i książek „do poduszki”
A co w duszy gra, czyli fenomen kaszubskiej muzyki
- muzyka kaszubska: przykład twórczości postkolonialnej i hybrydowej?
- muzyka odpamiętywana, re-aranżowana, rewitalizowana,
- folkizacja czy folkloryzm?- czy jest „kaszubski styl muzyczny”?- muzyka jako główne narzędzie (nomen-
omen: instrument) popularyzacji kultury kaszubskiej?
Etno-design – ciekawostka czy szansa?
• Byliśmy w tym mistrzami (Gulgowscy!!!)
• Właściwie nigdy nie przestało to być „modne”
• Czy jest to więc tylko (?) jakaś chwilowa moda, czy może stały trend w kulturze?
• „Cepeliada” czy twórcze poszukiwania (etno-inspiracje)? Jak uciec od stereotypów?
Pytania i wyzwania na przyszłość:
• Kaszubska kultura popularna – kicz czy szansa na „odrodzenie”?• Miejsce i znaczenie kaszubskiej kultury popularnej w różnych formach edukacji?• Polityka tożsamości a kultura popularna – narzędzie mobilizacji etnicznej czy instrument
podsycania podziału tożsamościowego?• Problem adresata i… atrakcyjności (jak dotrzeć z kulturą kaszubską do młodzieży?) • W tym kontekście jaki będzie wpływ i znaczenie zmiany technologicznej? Kwestia
indywidualizacji i destrukcji kanonu oraz hierarchii• Kultura kaszubska jako produkt? Szanse i zagrożenia produktywizacji i ekonomicznej
instrumentalizacji…• Czy i na ile kultura kaszubska może służyć do budowania marki regionu (regional
branding)? Pytanie w kontekście SRWP Pomorze 2020…• Mody w kaszubskiej kulturze popularnej a odpowiedzialność za czerpanie z zasobów
„tradycyjnej” kultury kaszubskiej (np. co się dzieje z kaszubskimi symbolami?)• Codzienność czy odświętność kultury kaszubskiej?• Kultura jarmarczna, hedonistyczna, zabawowa, ludyczna, festiwalowa, zjazdowa,
manifestacyjna, ale czy spełniająca zadania integracyjne, inkluzywne, wspólnotowe oraz wypełniająca funkcje (pozytywnego) pobudzenia emocjonalnego?
• Wyzwanie instytucjonalne – muzea, biblioteki, ośrodki kultury, organizacje pozarządowe itp. wobec wybuchu kaszubskiej kultury popularnej!?
• Kaszubska kultura popularna jako MIX KULTUROWY: alternatywa dla globalnej popkultury czy cmentarz kaszubskich aspiracji