REGULAMIN Centrum Chemicznego Kształcenia Praktycznego

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

JAK DZIAŁA CENTRUM CHEMICZNEGO KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO? 3

REGULAMIN CENTRUM CHEMICZNEGO KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO 5

I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 5II. ZADANIA CENTRUM 5III. STRUKTURA ORGANIZACYJNA 5IV. ZASADY WSPÓŁPRACY CENTRUM ZE SZKOŁAMI 6V. FINANSOWANIE CENTRUM 7VI. POSTANOWIENIA KOŃCOWE 7

OFERTA EDUKACYJNA CCKP 8

I. ZAJĘCIA PRAKTYCZNE REALIZOWANE W FORMIE BLOKÓW TEMATYCZNYCH 8II. WYKŁADY POPULARNONAUKOWE 9III. WYJAZDY EDUKACYJNE DO ZAKŁADÓW ZWIĄZANYCH Z PRZEMYSŁEM CHEMICZNYM 9

ZADANIA PERSONELU CCKP 11

TECHNIK-LABORANT 11INFORMACJE DOTYCZĄCE ORGANIZACJI ZAJĘĆ, ZAWARTE W „KATALOGU ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH” 12OPIEKUN-WYKŁADOWCA 13

JAK KORZYSTAĆ Z CCKP? 13

INSTRUKCJA DLA UŻYTKOWNIKA – NAUCZYCIELA CHEMII 13PRZYKŁADOWA INSTRUKCJA – KARTA PRACY 15Scenariusz lekcji: Wpływ składników żywności na organizm. 18


UNIWERSYTET PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNY w SIEDLCACH

CENTRUM CHEMICZNEGO KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17), czyli Nowa Podstawa Programowa, wśród umiejętności wymienia „myślenie naukowe – umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa”.Wśród celów kształcenia w zakresie chemii wymieniane jest „Opanowanie czynności praktycznych. Uczeń bezpiecznie posługuje się sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi; projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne”.Uwagi zawarte w rozporządzeniu MEN podpowiadają, w jaki sposób ten cel osiągnąć:„Zakres treści nauczania stwarza wiele możliwości pracy metodą projektu edukacyjnego (szczególnie o charakterze badawczym), metodą eksperymentu chemicznego lub innymi metodami aktywizującymi, co pozwoli uczniom na pozyskiwanie i przetwarzanie informacji na różne sposoby i z różnych źródeł”.„Zalecane jest prowadzenie zajęć w niezbyt licznych grupach, w salach wyposażonych w niezbędne sprzęty i odczynniki chemiczne”.„Samodzielna obserwacja ucznia jest podstawą do przeżywania, wnioskowania, analizowania i uogólniania zjawisk, stąd bardzo duża rola eksperymentu w realizacji powyższych treści”.

Wychodząc naprzeciw potrzebom szkół ponadgimnazjalnych i gimnazjalnych, które zobowiązane są do realizacji Nowej Podstawy Programowej mimo braku możliwości organizacyjnych i technicznych, aby sprostać wymaganiom określonym w rozporządzeniu MEN, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach podjął się realizacji Projektu Innowacyjnego „Chemia – wiem, umiem, rozumiem” w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki; Priorytet III. Wysoka jakość systemu oświaty; Działanie 3.3 Poprawa jakości kształcenia; Nr Projektu WND-POKL.03.03.04-00-081/10; Nr umowy dofinansowania UDA-POKL.03.03.04-00-081/10-01. Efektem realizacji Projektu jest Zarządzenie Nr 55/2013 Rektora UPH w Siedlcach, z dnia 20 maja 2013 r. w sprawie utworzenia Centrum Chemicznego Kształcenia Praktycznego (CCKP).

2


Celem głównym funkcjonowania CCKP jest zwiększenie zainteresowania uczniów szkół ponadgimnazjalnych kontynuacją kształcenia na kierunku chemia. Istnienie CCKP ma spowodować, że uczniowie przestaną postrzegać przedmiot chemia, jako trudny i nieatrakcyjny. Zasady, na których działa Centrum określa „Regulamin”, stanowiący załącznik do zarządzenia Rektora UPH.

Jak działa CENTRUM CHEMICZNEGO KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO?

CCKP powinno zapewnić realizację zajęć laboratoryjnych dla całej klasy (ok. 30 osób) jednocześnie. Musi zatem dysponować co najmniej dwiema pracowniami, najlepiej sąsiadującymi ze sobą lub połączonymi pokojem przygotowawczym tak, aby nauczyciel chemii uczestniczący w zajęciach mógł nadzorować pracę wszystkich swoich uczniów i uczennic.

Centrum musi zapewnić wszystkim osobom odbywającym zajęcia w laboratorium standardowe środki ochrony osobistej (fartuch laboratoryjny, okulary ochronne, rękawice lateksowe/winylowe/nitrylowe).

Osoby uczestniczące w zajęciach powinny mieć możliwość korzystania z pomieszczenia, w którym mogą zdeponować swoje rzeczy (torby, plecaki, itp.) na czas pracy w laboratorium.

Działania w ramach CCKP prowadzone są tak, by nie zniechęcić uczniów. Treść zajęć i tematyka doświadczeń pozwala na rozbudzenie zainteresowania chemią również u uczniów, dla których do tej pory była ona dziedziną trudną, nieprzydatną, oderwaną od rzeczywistości. Eksperymenty wykonywane w ramach zajęć praktycznych są zgodne z treściami Nowej Podstawy Programowej, ciekawe, poglądowe, stosunkowo proste, gwarantujące wykonanie w czasie na nie przeznaczonym, a także tanie. Są jednocześnie tak dobrane, że łączą zapisane w podstawie programowej wymagania z uniwersalnymi umiejętnościami praktycznymi i procedurami organizacyjnymi szkoły wyższej.Zajęcia laboratoryjne realizowane zgodnie ze standardami szkoły wyższej polegają na samodzielnym wykonywaniu doświadczeń, zgodnie z odpowiednio przygotowanymi instrukcjami i pod opieką pracownika naukowego oraz technicznego.

3


Każdy uczeń biorący udział w zajęciach w laboratorium CCKP:

Szkolony jest z zakresu BHP dotyczącego zachowania w laboratorium chemicznym, zwłaszcza zachowania szczególnej ostrożności w kontakcie z substancjami chemicznymi (ma obowiązek zapoznać się z kartami charakterystyk używanych związków).

Wyposażony jest w środki ochrony osobistej: fartuch laboratoryjny, okulary ochronne, rękawiczki jednorazowe, itp.

Ma do dyspozycji zestaw odczynników, naczyń i akcesoriów laboratoryjnych niezbędnych do wykonania doświadczeń.

Samodzielnie i indywidualnie dokonuje obserwacji z przebiegu doświadczenia i zapisuje je w karcie pracy, a następnie formułuje wnioski.

Różnorodność doświadczeń pozwala na indywidualizację procesu kształcenia oraz umożliwia nauczycielowi dobór ćwiczeń do możliwości uczniów z danej klasy.

Samodzielne przeprowadzanie doświadczeń chemicznych wyzwala u młodzieży kreatywność i twórczą inwencję wspierając jej rozwój. Jednocześnie ułatwia zrozumienie procesów chemicznych zachodzących w przyrodzie i pozwala na szybsze opanowanie treści kształcenia. Innowacyjny sposób prowadzenia zajęć praktycznych z chemii pozwala uczniom wykształcić umiejętności manualne i projektować doświadczenia z wykorzystaniem odpowiedniego sprzętu laboratoryjnego. Ponadto umożliwia kształcenie umiejętności prawidłowej obserwacji procesów chemicznych oraz formułowania wniosków.Nauczyciel jako kreator procesu dydaktycznego indywidualnie decyduje, na jakim etapie realizacji treści programowych wdroży ćwiczenia praktyczne.

4


REGULAMIN Centrum Chemicznego Kształcenia PraktycznegoI. Postanowienia ogólne

§ 1Niniejszy regulamin określa zakres zadań i zasady funkcjonowania oraz finansowania Centrum Chemicznego Kształcenia Praktycznego, zwanego dalej „Centrum” - jako produktu finalnego projektu „Chemia – wiem, umiem, rozumiem”, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet III. Wysoka jakość systemu oświaty, Działanie 3.3. Poprawa jakości kształcenia, nr umowy dofinansowania: UDA-POKL.03.03.04-00-081/10-01.

§ 21. Centrum jest jednostką organizacyjną Wydziału Nauk Ścisłych (dalej WNŚ), funkcjonującą przy Instytucie

Chemii.2. Centrum działa na podstawie statutu UPH i niniejszego regulaminu.3. Nadzór nad funkcjonowaniem Centrum sprawuje Dziekan WNŚ.

II. Zadania Centrum§ 3

Zadaniem Centrum jest podejmowanie i realizowanie działań mających na celu zwiększenie zainteresowania uczniów szkół ponadgimnazjalnych i gimnazjalnych kontynuacją kształcenia na UPH na kierunku chemia, w szczególności poprzez:

1) umożliwianie uczniom odbywania zajęć z przedmiotu chemia w laboratoriach Instytutu Chemii UPH;2) indywidualny udział uczniów w wykonywaniu eksperymentów chemicznych przy zachowaniu standardów

szkoły wyższej;3) prowadzenie działań promocyjnych, popularyzujących kształcenie na kierunku chemia jako atrakcyjnego

kierunku studiów i dyscypliny naukowej;4) organizowanie, z udziałem uczniów szkół ponadgimnazjalnych, gimnazjalnych i nauczycieli, konferencji

naukowych, warsztatów, szkoleń z udziałem uczniów oraz spotkań z wybitnymi chemikami;5) organizowanie wyjazdów grupowych dla uczniów i nauczycieli, umożliwiających zwiedzanie zakładów

pracy związanych z przemysłem chemicznym;6) organizowanie konkursów o tematyce związanej z działalnością Centrum.

III. Struktura organizacyjna§ 4

1. Pracami Centrum kieruje dyrektor, którego powołuje i odwołuje rektor na wniosek dziekana WNŚ.2. Dyrektor Centrum w szczególności:

1) kieruje pracami Centrum i reprezentuje je wobec innych organów oraz jednostek organizacyjnych UPH i na zewnątrz Uczelni;

2) odpowiada przed dziekanem i rektorem za funkcjonowanie Centrum;3) podejmuje decyzje we wszystkich sprawach dotyczących Centrum, nie zastrzeżonych dla innych

organów UPH i kanclerza;4) przewodniczy pracom Rady Programowej Centrum.

§ 51. W Centrum funkcjonuje Rada Programowa, która jest gremium opiniodawczym i doradczym dyrektora

Centrum.2. W skład Rady Programowej wchodzą:

1) dyrektor Centrum, jako jej przewodniczący; 2) nauczyciele akademiccy WNŚ, wskazani przez dyrektora Centrum w porozumieniu z dziekanem WNŚ;3) nauczyciele ze szkół ponadgimnazjalnych, gimnazjalnych współpracujących z Centrum, wskazani przez

dyrektora danej szkoły, po jednym nauczycielu z każdej szkoły;4) koordynator ds. współpracy ze szkołami.

3. Do zadań Rady Programowej w szczególności należy:1) ustalanie, na podstawie analizy programu kształcenia, potrzeb w zakresie przygotowywania

poszczególnych bloków zajęć praktycznych dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych i gimnazjalnych;2) opracowywanie materiałów do ćwiczeń laboratoryjnych (instrukcje, zagadnienia, testy sprawdzające itp.);3) przygotowywanie listy niezbędnego sprzętu laboratoryjnego i odczynników chemicznych.

§ 61. Koordynatora ds. współpracy ze szkołami, o którym mowa w § 5 ust. 2 pkt 4 powołuje i odwołuje dyrektor

Centrum w porozumieniu z dziekanem WNŚ, spośród pracowników WNŚ odpowiedzialnych za planowanie zajęć dydaktycznych i ich właściwą organizację.

2. Do zadań koordynatora ds. współpracy ze szkołami należy w szczególności ustalanie harmonogramu zajęć laboratoryjnych dla poszczególnych szkół oraz kompletowanie i przedstawianie do zatwierdzenia dyrektorowi Centrum zespołu osób z ramienia UPH, odpowiedzialnych za obsługę i właściwe prowadzenie zajęć.

§ 7Schemat struktury organizacyjnej Centrum.

5


IV. Zasady współpracy Centrum ze szkołami § 8

Szkoła, aby umożliwić swoim uczniom odbywanie zajęć praktycznych w ramach współpracy z Centrum, powinna w szczególności spełnić następujące warunki:

1) przekazać dyrektorowi Centrum, najpóźniej do 31 maja danego roku, pisemne zgłoszenie wraz z informacją dotyczącą tematyki oraz liczby bloków zajęć praktycznych, które szkoła chciałaby przeprowadzić w laboratoriach Instytutu Chemii UPH;

2) po otrzymaniu od Centrum informacji zwrotnej o możliwości przeprowadzenia zajęć, podpisać, w terminie do 31 lipca danego roku, stosowną umowę z UPH;

3) zapewnić we własnym zakresie:a) dostosowanie rozkładu zajęć szkolnych dla uczniów biorących udział w zajęciach praktycznych w ramach

Centrum, z uwzględnieniem planu tych zajęć zaproponowanego przez Centrum,b) odpowiednią liczbę godzin przeznaczonych na zajęcia praktyczne,c) dowóz uczniów do miejsca prowadzonych zajęć i powrót z nich,d) wyposażenie uczniów w niezbędne materiały (instrukcje do ćwiczeń);4) przed rozpoczęciem zajęć w ramach Centrum, zapoznać nauczycieli i uczniów korzystających z zajęć ze

wszelkimi obowiązującymi przepisami, regulaminami i zasadami bezpieczeństwa, dostarczonymi przez Centrum, oraz zobowiązać nauczycieli i uczniów do ich bezwzględnego przestrzegania;

5) wyznaczyć i wyrazić zgodę na członkostwo jednego nauczyciela chemii, zatrudnionego w szkole, wskazując jego imię i nazwisko w umowie, o której mowa w pkt 2.

§ 9W ramach współpracy ze szkołami Centrum zobowiązane jest do:

1) przekazania zainteresowanej szkole do dnia 15 czerwca po otrzymaniu zgłoszenia, o którym mowa w § 8 pkt 1, informacji o możliwości zrealizowania zajęć praktycznych;

2) uzgodnienia ze szkołą terminów zajęć – do 30 czerwca danego roku;3) zawarcia umowy, o której mowa § 8 pkt 2;4) zapewnienia konsultacji związanych z przeprowadzeniem zajęć praktycznych;

RADA PROGRAMOWARADA PROGRAMOWA

Dziekan WNŚ

Dyrektor CCKP

SZKOŁA

NauczycielNauczyciel akademicki

CCKPTechnik laborant

Koordynator ds. Szkół

INSTYTUT INSTYTUT CHEMIICHEMII

Rektor UPH

6


5) umożliwienia przeprowadzenia zajęć praktycznych dla uczniów zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami i zawartą umową oraz ze standardami szkoły wyższej;

6) zapewnienia odpowiedniego przygotowania laboratorium do zajęć, pomocy merytorycznej i obsługi technicznej.

§ 101. Prowadzenie zajęć praktycznych w laboratoriach WNŚ będą wspomagać pracownicy dydaktyczni Instytutu

Chemii UPH, technicy - w ramach swoich obowiązków organizacyjnych; 2. Nauczyciele i uczniowie szkół współpracujących z Centrum mogą brać udział w wybranych wykładach i

seminariach naukowych organizowanych na WNŚ.3. Wybrani i zainteresowani uczniowie szkół współpracujących mogą brać udział w pracach poszczególnych

sekcji Koła Naukowego Chemików UPH, w uzgodnionym i ustalonym z Centrum zakresie.

V. Finansowanie Centrum§ 11

Działalność Centrum nie może być finansowana ze środków pochodzących z dotacji budżetu państwa. Działalność Centrum może być finansowana w szczególności:

1) ze środków finansowych przekazywanych przez szkoły oraz Rady Rodziców w tych szkołach;2) ze środków będących w dyspozycji dziekana WNŚ, ale nie pochodzących z dotacji budżetu państwa

przekazywanej UPH przez MNiSW na działalność dydaktyczną;3) ze sponsoringu – środków przekazywanych przez podmioty gospodarcze i instytucje działające poza UPH.

Na koszty funkcjonowania Centrum będą składały się: koszty odczynników potrzebnych do wykonywania eksperymentów, neutralizacji zużytych odczynników i odpadów chemicznych, koszty zużytej energii elektrycznej i cieplnej, koszty zużycia wody, ścieki a także zakup jednorazowych rękawic ochronnych. Koszty dwugodzinnych zajęć dla 1 grupy liczącej maksymalnie 16 osób, w wysokości 50,00 PLN mogą być pokrywane przez szkoły i Rady Rodziców.

Wynagrodzenie osób stanowiących personel CCKP. Niektóre uczelnie mają możliwość wliczania do pensum dydaktycznego godzin realizowanych przez nauczycieli akademickich na podstawie umów zawartych ze szkołami. Rozwiązaniem stosowanym w przypadku CCKP utworzonego przez Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach jest angażowanie nauczycieli akademickich oraz pracowników inżynieryjno-technicznych Instytutu Chemii do prac związanych z obsługą CCKP w ramach ich obowiązków organizacyjnych, bez dodatkowego wynagrodzenia z tego tytułu. Uczelnia organizująca CCKP może rozważyć zatrudnienie personelu na podstawie umów cywilno-prawnych, rozliczanych ze środków pochodzących z zewnątrz.

VI. Postanowienia końcowe§ 12

W sprawach nieuregulowanych w niniejszym regulaminie stosuje się odpowiednie przepisy ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i statutu UPH.

7


OFERTA EDUKACYJNA CCKPPodstawowym zadaniem CCKP jest realizacja zajęć praktycznych w laboratorium chemicznym dla uczniów/uczennic ze szkół ponadgimnazjalnych i gimnazjum.

Tematyka zajęć jest ściśle dostosowana do potrzeb użytkowników i odbiorców, czyli nauczycieli i uczniów. Opracowane instrukcje ćwiczeń dla bloków tematycznych mają formę katalogu, dostępnego zarówno dla personelu CCKP, jak i nauczycieli, którzy będą korzystali z usług CCKP.

Ćwiczenia zaplanowane w ramach każdego bloku tematycznego podzielone są na doświadczenia, które mogą i powinny być wykonywane samodzielnie przez uczniów oraz pokazy, które wykonuje wyłącznie personel CCKP (opiekun-wykładowca) dla całej grupy. Jako pokazy przewidziano te doświadczenia, które wymagają użycia specjalistycznej aparatury (pojedyncze egzemplarze), ich przeprowadzenie wiąże się z wykonaniem skomplikowanych czynności lub wymagają zachowania szczególnej ostrożności (odczynniki niezbędne do przeprowadzenia doświadczenia są zbyt niebezpieczne). Opiekun wykładowca może w czasie pokazu korzystać z pomocy uczniów jako swoich „asystentów” o ile nie stwarza przez to zagrożenia dla ich bezpieczeństwa. Niektóre czynności o charakterze czysto technicznym, niezbędne do przeprowadzenia doświadczeń, ze względu na ich pracochłonność lub stopień skomplikowania, albo ze względów praktycznych (oszczędność odczynników) wykonywana jest przez personel dla całej grupy. Czynności te oznaczone są w instrukcjach wykonania doświadczenia drukiem pochyłym. W miarę możliwości do ich wykonania można angażować uczniów.

I. Zajęcia praktyczne realizowane w formie bloków tematycznych

Szkoła ponadgimnazjalna, zakres podstawowyI. Materiały i tworzywa pochodzenia naturalnego II. Chemia środków czystości III-A. Chemia wspomaga nasze zdrowie III-B. Chemia w kuchni IV. Chemia gleby V. Paliwa – obecnie i w przyszłości VI. Chemia opakowań i odzieży

Szkoła ponadgimnazjalna, zakres rozszerzonyI. Systematyka związków nieorganicznych II. Szybkość reakcji chemicznych III. Roztwory i reakcje zachodzące w roztworach wodnych III-A Przygotowywanie roztworów o różnym stężeniuIII-B Metody rozdzielania mieszanin III-C Reakcje jonowe IV. Reakcje utleniania i redukcji. Metale i niemetale IV-A Elektrochemia IV-B Pierwiastki bloku d (mangan) V. Węglowodory. Hydroksylowe pochodne węglowodorów – alkohole i fenole VI. Związki karbonylowe − aldehydy i ketony. Kwasy karboksylowe. Estry, tłuszczeVII. Związki organiczne zawierające azot. Białka VIII. Cukry

GimnazjumG-I. Substancje i ich właściwości G-II. Reakcje chemiczne G-III. Woda i roztwory wodne G-IV. Kwasy i zasady G-V. Sole G-VI. Węgiel i jego związki z wodorem Pochodne węglowodorów G-VII. Substancje o znaczeniu biologicznym

8


II. Wykłady popularnonaukoweTematy wykładów popularnonaukowych, skierowanych do uczniów szkół ponadgimnazjalnych, przygotowanych przez nauczycieli akademickich Instytutu Chemii UPH w Siedlcach.

prof. dr hab. Nikolai Erchak: Charakter wiązań w związkach krzemu, fosforu i siarki.

dr hab. Teodozja Lipińska, prof. UPH: Rola chemii w zrównoważonym rozwoju cywilizacyjnym. Zastosowania promieniowania mikrofalowego w życiu codziennym, technice i w chemii. Odnawialne źródła energii i surowce przemysłowo-energetyczne. Skąd się biorą leki? Chinina, aspiryna, penicylina, insulina, taksol.

dr hab. Krzysztof Wojciechowski, prof. UPH: Promieniowanie w środowisku człowieka. Energetyka jądrowa – historia i przyszłość.

dr Danuta Kroczewska: Grzyby, jabłka, chleb i melanocyt człowieka. Chemia „opalania”. Nowe spojrzenie na substancje szkodliwe w kosmetykach.

dr Iwona Kiersztyn: Wolne rodniki i antyoksydanty.

dr Krzysztof Lipiński: Uzdatnianie i wykorzystanie wody do celów komunalnych, konsumpcyjnych i przemysłowych. Odpady z gospodarstw domowych – segregacja, recykling, utylizacja, zagospodarowanie. Dodatki do produktów spożywczych.

dr Barbara Pezler: Wariacje na wagę i inne instrumenty chemiczne (pomiary ilościowe w chemii). Raz, dwa, trzy, … mol! Chemia Wielkich Liczb. Architektura materii, czyli jedność w różnorodności.

III. Wyjazdy edukacyjne do zakładów związanych z przemysłem chemicznym

Wyjazdy edukacyjne stanowią integralną część procesu dydaktycznego i mają na celu zarówno rozszerzenie wiedzy uczniów, jak i uatrakcyjnienie samego procesu nauczania.Lokalizację 22 zakładów związanych z produkcją chemiczną, które przyjmują zorganizowane grupy młodzieży niepełnoletniej, ilustruje schematyczna mapa, na której przedstawiono także rodzaj produkcji danego zakład.

9


2

3

5

7

8

10

12

14

17

18

21

22

191696

411

15

1320

1

Rodzaj produkcji:

Szkło Chemia budowlana Papier

Ceramika Farby i lakiery Chemia gospodarcza i spożywcza

Nawozy Tworzywa sztuczne

Nie ma możliwości zwiedzania zakładu przez grupy osób niepełnoletnich

10


Zadania personelu CCKPTechnik-laborantPracownik inżynieryjno-techniczny (technik-laborant) przygotowuje pracownię do zajęć mając do dyspozycji „Wykaz sprzętu i odczynników” .Zestawy sprzętu określone w wykazie jako „indywidualne” przygotowuje się w ilości odpowiadającej liczbie uczniów w danej grupie, którzy będą samodzielnie wykonywać doświadczenia (pojedynczo lub w zespołach dwuosobowych, w zależności od ustaleń z nauczycielem). Zestaw indywidualny najprościej skomponować, umieszczając wymieniony w wykazie sprzęt oraz szkło laboratoryjne w pojemniku z tworzywa sztucznego, łatwym do czyszczenia, otwierania, przenoszenia i umożliwiającym składowanie pionowe skompletowanych zestawów.Zestaw „dla grupy”, obejmuje szkło, sprzęt i odczynniki, potrzebne do przeprowadzenia przez personel czynności określonych w instrukcji, w czasie ćwiczeń lub przed zajęciami. Zestaw ten jest przygotowywany w jednym egzemplarzu na grupę, podobnie jak sprzęt i odczynniki potrzebne do przeprowadzenia pokazu przez opiekuna-wykładowcę w czasie zajęć.Odczynniki i sprzęt „dla grupy” udostępniane są w jednym miejscu w pracowni.

Odczynniki w postaci roztworów, które mają być wykorzystywane w niewielkich ilościach, najwygodniej jest przygotować w małych buteleczkach z wkraplaczem lub do każdej buteleczki dołączyć jednorazową pipetkę. Zestaw tak przygotowanych odczynników powinien być dostępny dla kilku osób jednocześnie, np. umieszczony na przystawce stołu laboratoryjnego. Odczynniki niebezpieczne, jak stężone roztwory kwasów i zasad, zgromadzone są pod wyciągiem, a ich pobieranie przez uczniów musi być nadzorowane przez personel (podobnie jak czynności związane z ogrzewaniem).Uczniów należy przed rozpoczęciem zajęć poinformować o rozmieszczeniu w pracowni sprzętu i odczynników oraz o sposobie utylizacji odpadów poreakcyjnych.Należy też zabezpieczyć odpowiednią ilość naczyń na zlewki.

11


Informacje dotyczące organizacji zajęć, zawarte w „Katalogu ćwiczeń laboratoryjnych” II. Chemia środków czystości

II-1. POKAZ: Środki powierzchniowo-czynneII-2. Wpływ roztworów NaOH, preparatu „KRET”, mydła i szamponu na wełnę i włosyII-3. Badanie właściwości preparatów czyszczących zawierających chlorII-4. Wykrywanie anionów fosforanowych(V) w środkach czyszczącychII-5. Badanie właściwości preparatów służących jako odkamieniaczeII-6. Zmiękczanie wody za pomocą: „CALGONU”

C F O Xi N

Odczynnik Postać Oznaczenia Zagrożenia R Bezpieczeństwo SHNO3 stężony O C 8 35 1/2 23 26 36 45CH3COOH roztwór 10% Xi 10 36/38 1/2 23-26-45H2SO4 roztwór rozc. C 35 1/2 26 30 45NaOH stały C 35 1/2 26 37/39 45Ca(OH)2 roztwór Xi 41 26 39fenoloftaleina roztwór F 11 2 7 16molibdenian amonu roztwór Xi 36/37/38 26ACE/CLOROX roztwór Xi N 36/38 50 2 25 26CALGON stały Xi 36/38 52/53 2 26 28 61CILIT żel Xi C N 26/38 52/53 34 2 24/25 26 46DOMESTOS żel Xi 36/38 31 2 25 26 46 50KRET stały/żel C 35 1/2 26 37/39 45

Roztwór Na2HPO4·12H2O do ćw. II-4 przygotowywany jest przez personel dla całej grupy.Pokazy oraz wszelkie czynności opisane w instrukcji drukiem pochyłym, wykonuje personel CCKP dla całej grupy

WYKAZ SPRZĘTU I ODCZYNNIKÓW

Sprzęt do pokazu II-1: Odczynniki do pokazu II-1:- 4 krystalizatory - 4 probówki- statyw do probówek- pipetki- kółko z drutu lub plastikowe

- płyn do mycia naczyń- szampon- proszek lub żel do prania- olej

Sprzęt dla grupy: Odczynniki dla grupy: - duża probówka lub kolbka- palnik spirytusowy- łapa drewniana- pipeta- tryskawka- pisak do szkła- tampony z waty

- Na2HPO4∙12H2O- stęż. kwas azotowy(V)- roztwór NaOH- fenoloftaleina

- skrawki barwnej tkaniny- kłaczki wełny - kosmyki włosów

Sprzęt – zestaw indywidualny: Odczynniki:- 10 probówek- statyw do probówek- kolba stożkowa 100 cm3

- cylinder miarowy 50 lub 25 cm3

- 2 szalki Petriego- pipeta- bagietka

- stały NaOH - molibdenian amonowy- kwas siarkowy(VI) rozcieńczony- ocet 10%- fenoloftaleina - uniwersalne papierki wskaźnikowe- woda wapienna- preparat „KRET”- środek czyszczący typu „DOMESTOS”, „ACE”, „CLOROX”- odkamieniacze np. „KAMIX”, „CILIT” - „CALGON”- wiórki mydła- mydło w płynie- szampon do włosów - atrament- woda mineralna niegazowana

12


opiekun-wykładowcaNauczyciel akademicki pełniący funkcję opiekuna-wykładowcy nie może wyręczać nauczyciela chemii w jego pracy, czyli nauczaniu. Uogólnienia i podsumowania są zastrzeżone dla nauczyciela chemii, który nie tylko może, ale powinien włączać się w prowadzenie zajęć w laboratorium.

Głównym zadaniem opiekuna-wykładowcy jest zadbać o to, aby wszyscy uczniowie wykonali doświadczenie w sposób zgodny z instrukcją, wyjaśniając wszystkie, pojawiające się w związku z tym wątpliwości. Opiekun-wykładowca może też inspirować uczniów do czynienia obserwacji poprzez zadawanie pytań o efekt doświadczenia lub ukierunkowywać obserwacje zwracając uwagę na to, czego uczeń sam nie zauważył. Uczeń powinien sam opisać, „co widzi”, „co się dzieje”, natomiast opiekun może pomóc w odpowiednim sformułowaniu wypowiedzi tak, aby można je było w sposób poprawny zapisać w karcie pracy.

Prowadząc zajęcia opiekun-wykładowca powinien dbać o to, aby wszyscy uczniowie w grupie wykonywali doświadczenia w tej samej kolejności, w podobnym tempie. Dzięki temu uczeń może porównywać efekty swojej samodzielnej działalności z efektami pracy kolegów/koleżanek. Porównanie takie jest potrzebne w przypadku niepowodzenia, gdyż pomaga zidentyfikować problem i jego przyczynę. Jest też okazją do „pochwalenia” się swoimi osiągnięciami, pozwalając uczniom odczuć satysfakcję i zachęcić do dalszych wysiłków. Opiekun-wykładowca nie może zakładać, że wszyscy uczniowie/uczennice dysponujący dokładną instrukcją wykonania doświadczenia dostarczoną im przez nauczyciela chemii, są w stanie efektywnie z niej skorzystać. Nawet najlepiej zredagowana instrukcja nie będzie wystarczająca, jeśli uczeń nie posiada umiejętności czytania ze zrozumieniem. W takim wypadku rolą opiekuna-wykładowcy jest bezpośrednie instruowanie uczestników zajęć, które może łączyć się z uświadamianiem im przeznaczenia szkła i sprzętu laboratoryjnego.

Opiekun-wykładowca zwraca też uwagę uczniów/uczennic na substancje niebezpieczne, z którymi będą mieć do czynienia w czasie zajęć, kładąc nacisk na właściwe obchodzenie się z nimi oraz poruszając kwestie związane z ich utylizacją i ochroną środowiska.

Jak korzystać z CCKP?Instrukcja dla użytkownika – nauczyciela chemii

CENTRUM CHEMICZNEGO KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO oferuje nauczycielom i uczniom szkół ponadgimnazjalnych i gimnazjalnych możliwość realizacji kształcenia praktycznego w zakresie chemii w sposób zgodny z rozporządzeniem MEN wprowadzającym Nową Podstawę Programową.

Kształcenie praktyczne w zakresie chemii realizowane przez uczelnię wyższą opiera się na metodzie laboratoryjnej, która polega na samodzielnym przeprowadzaniu

13


eksperymentów, tzn. na tworzeniu sztucznych warunków dla wywołania określonego zjawiska w celu zbadania jego przyczyn, przebiegu i skutków występowania. W ramach tej metody uczniowie mogą przeprowadzać eksperymenty indywidualnie oraz grupowo (zespoły dwuosobowe). W obu wypadkach uczniowie wykazują więcej aktywności i samodzielności, niż w trakcie pokazu – gdzie są oni obserwatorami, nie zaś sprawcami zjawisk i procesów. Materiał uzyskany dzięki eksperymentom stanowi podstawę do formułowania określonych uogólnień – uczniowie zdobywają wiadomości i umiejętności w sposób bezpośredni, mając kontakt z poznawanymi fragmentami rzeczywistości.Metoda laboratoryjna może też być metodą problemową, wdrażając uczniów do dostrzegania, formułowania i rozwiązywania problemów teoretycznych i praktycznych w trakcie zajęć. Uczniowie wykorzystując wiedzę zdobytą wcześniej formułują hipotezy, uzasadniają je i weryfikują, przyswajając sobie nowe wiadomości oraz umiejętności dzięki samodzielnej aktywności poznawczej.

CCKP przygotowane jest do przeprowadzenia dwugodzinnych zajęć dla całej klasy. W przypadku klas liczących więcej niż 16 uczniów/uczennic zajęcia prowadzone są w grupach, w dwóch sąsiadujących laboratoriach przez dwóch opiekunów-wykładowców, z udziałem co najmniej jednego technika-laboranta. Nauczyciel chemii ma możliwość nadzorowania pracy w obu grupach.

Doświadczenia chemiczne przewidziane do wykonania w czasie zajęć pogrupowane są w bloki tematyczne, odpowiadające treściom nauczania, jakie nowa podstawa programowa przewiduje dla III i IV etapu edukacyjnego. Wśród ćwiczeń z danego bloku mogą znaleźć się i takie, które poza podstawę wykraczają, co jest zgodne z ideą NPP, która określa minimum, ale nie zabrania wychodzenia poza nie.Nauczyciel może wybrać z oferty CCKP takie bloki tematyczne, których zrealizowanie najlepiej przyczyni się do osiągnięcia celów realizowanego przez niego programu nauczania.

Chcąc w pełni skorzystać z oferty, jaką daje CCKP należy wziąć pod uwagę możliwości stwarzane w tym zakresie przez MEN, które dopuszczają skonstruowanie przez nauczyciela chemii autorskiego programu nauczania, lub zmodyfikowanie programu opracowany przez innego autora, wskazując zakres i uzasadnienie zmian, włączając do programu zajęcia praktyczne w CCKP.

Podstawowym obowiązkiem nauczyciela jest zapewnienie bezpieczeństwa uczniom, poprzez zapoznanie ich z przepisami BHP, regulaminem laboratorium chemicznego oraz zasadami pracy z substancjami niebezpiecznymi, z którymi uczeń będzie miał do czynienia w czasie zajęć oraz egzekwowanie ich przestrzegania. CCKP dostarcza niezbędne do tego materiały wraz z katalogiem ćwiczeń (dla obydwu poziomów i zakresów nauczania). Zawarte w katalogach regulamin i przepisy BHP należy odczytać i dokładnie omówić, wyjaśniając wszelkie wątpliwości przed pierwszą wizytą w CCKP. Należy też uczniów poinstruować, w jaki sposób odczytywać informacje o substancjach niebezpiecznych, podane poprzez oznaczenie (symbol), zwroty R oraz zwroty S. Wykaz substancji niebezpiecznych poprzedza zestaw instrukcji do ćwiczeń z danego bloku tak w katalogu, jak i w odpowiadającym mu zbiorze instrukcji (kart pracy). Uczniowie muszą zapoznać się z tymi informacjami przed każdymi zajęciami w CCKP.

14


Nauczyciel jest też zobowiązany do zaopatrzenia uczniów w odpowiednie dla danego bloku tematycznego instrukcje tak, aby umożliwić uczniom pracę samodzielną i indywidualną. Instrukcje do wszystkich ćwiczeń każdego bloku tematycznego dostarczane są przez CCKP w formie elektronicznej, aby ułatwić ich powielenie w formie i ilości odpowiadającej potrzebom nauczyciela. Instrukcje, które mają postać kart pracy, mogą być modyfikowane przez nauczyciela tak, aby zwiększyć ich funkcjonalność (dodatkowe lub inne polecenia, pytania, objaśnienia). Modyfikacja karty pracy nie może jednak dotyczyć sposobu wykonania doświadczenia. Nauczyciel nie może też ingerować w sposób realizacji zajęć praktycznych przez personel CCKP, który jest odpowiedzialny za ich prawidłowy przebieg. Nie może nakazać uczniom wykonywania doświadczenia inaczej, niż jest to podane w instrukcji. Nauczyciel może zdecydować, aby uczniowie wykonywali tylko niektóre spośród doświadczeń przewidzianych w danym bloku tematycznym. W takim przypadku karty pracy uczniów również nie powinny zawierać pominiętych ćwiczeń, a personel CCKP musi być o tym fakcie poinformowany odpowiednio wcześniej przed rozpoczęciem zajęć. Przykładowa instrukcja – karta pracy

15


I-6. Reakcja węglanu wapnia (kredy) z roztworem kwasu solnegoSprzęt: Odczynniki:- probówka z bocznym tubusem- korek- kolba erlenmajerka lub probówka- wężyk lub wygięta rurka szklana - statyw z łapą- wkraplacz- 2 probówki- statyw do probówek

- CaCO3

- roztwór Ca(OH)2

- roztwór HCl

- gips - kawałek granitu lub krzemionki

a) Do probówki z bocznym tubusem wsyp rozdrobnioną kredę (skorupkę jajka) lub skałę wapienną (marmur). Probówkę umieść w łapie statywu i zatkaj korkiem z umieszczonym w niej wkraplaczem. Na boczny tubus nałóż wężyk. Drugi koniec wężyka lub rurki umieść w roztworze Ca(OH)2 znajdującym się w kolbie erlenmajerce lub w drugiej probówce. Do wkraplacza wlej roztwór kwasu chlorowodorowego. Wkraplaj ostrożnie do probówki z kredą roztwór HCl. Obserwuj zmiany zachodzące w probówce i w kolbie.

Schemat doświadczenia I-6

Obserwacje:.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

b) Do 2 probówek wlej nieco roztworu HCl, a następnie wrzuć do pierwszej kawałek gipsu, a do drugiej – kawałek granitu lub krzemionki. Czy obserwujesz jakieś zmiany?

Obserwacje:.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

Wnioski:.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

16

HCl

CaCO3

Ca(OH)2


Planując udział uczniów w zajęciach w CCKP nauczyciel powinien mieć na uwadze cel wykonania doświadczeń. Czy poczynione podczas samodzielnego eksperymentowania obserwacje mają służyć sformułowaniu problemu, a następnie jego rozwiązaniu, czy też przeprowadzenie doświadczenia ma na celu zweryfikowanie postawionej wcześniej hipotezy lub po prostu utrwalenie zdobytej już wiedzy teoretycznej.Jeśli zajęcia praktyczne w CCKP wyprzedzają realizacje danego tematu na lekcji w szkole, uczniowie powinni wykonać doświadczenia oraz opisać ich przebieg w postaci obserwacji w karcie pracy. Nie ma potrzeby, a nawet niewskazane jest w takim przypadku, formułowanie wniosków podczas zajęć praktycznych. Jeśli przeprowadzane eksperymenty mają pełnić funkcję weryfikującą lub utrwalającą, uczeń powinien być w stanie przeanalizować wyniki doświadczenia i sformułować wnioski na bieżąco, w trakcie zajęć praktycznych, mając jednocześnie możliwość porównania swoich wyników z obserwacjami i wnioskami innych uczniów w grupie. Możliwość ta jest bardzo cenna w sytuacji, kiedy eksperyment się nie powiedzie. Stwarza to okazję do dokładniejszego, bardziej wnikliwego analizowania zaistniałych okoliczności i lepszego zrozumienia istoty badanego zjawiska. Uczeń samodzielnie eksperymentujący ma prawo popełnić błąd, ale jednocześnie poszukiwanie źródła błędu prowadzi do pogłębienia wiedzy.

W realizowanym programie nauczania należy uwzględnić scenariusze lekcji, które zawierają elementy w postaci zajęć praktycznych.

Scenariusz lekcji, który wśród celów szczegółowych wymienia przeprowadzenie doświadczeń, można zrealizować w sposób „tradycyjny” – w szkole (pokaz nauczyciela, samodzielne wykonanie przez ucznia lub odtworzenie materiału multimedialnego) lub „innowacyjny” – część teoretyczna w szkole, część praktyczna w CCKP.

Udział w zajęciach może mieć formę „wyjazdu edukacyjnego” lub „wyprawy badawczej”, z której uczniowie wrócą z pełną dokumentacją wykonanych przez siebie doświadczeń, do której będą mogli sięgnąć w chwili odpowiedniej dla realizacji danego zagadnienia. Uczeń podczas lekcji odwołuje się do materiału badawczego, jaki zgromadził podczas pracy w laboratorium CCKP. Dysponuje dokumentacją w postaci kart pracy, które zawierają pełny opis przebiegu przeprowadzonego samodzielnie doświadczenia. Na ich podstawie może przedstawić swoje indywidualne obserwacje, które po zweryfikowaniu w grupie stają się podstawą do wspólnego sformułowania wniosków.

Przykładowy scenariusz lekcji w obu wariantach przedstawiono na następnych stronach. Czcionką w kolorze niebieskim zaakcentowano te elementy scenariusza, które odnoszą się do kształcenia praktycznego.

17


Scenariusz lekcji: Wpływ składników żywności na organizm.

Cele ogólne• kształtowanie umiejętności selekcjonowania i przetwarzania informacji,• kształtowanie badawczego sposobu myślenia,• pogłębianie i utrwalanie wiedzy dotyczącej składników odżywczych,• kształtowanie umiejętności posługiwania się prostym sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi,• kształtowanie umiejętności efektywnego współdziałania w zespole,• kształtowanie umiejętności skutecznego komunikowania się.

Cele szczegółoweUczeń:• definiuje pojęcia: białka, tłuszcze, sacharydy, witaminy, sole mineralne, makroelementy, mikroelementy (A),• wymienia pierwiastki chemiczne należące do mikroelementów i makroelementów (A),• wymienia źródła występowania wybranych pierwiastków chemicznych w pokarmie człowieka (B),• definiuje pojęcie szereg aktywności metali (B),• na podstawie szeregu aktywności metali przewiduje, jak nadmiar jednych metali w organizmie może wpłynąć na niedobór innych (C),• projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne pozwalające na wykrycie białek, tłuszczów i sacharydów

w pożywieniu (D),• przewiduje skutki niedoboru lub nadmiaru wybranych metali (Mg, Ca, K, Na, Fe, Zn, Mn, Cr, Al, Pb, Hg, Cd)

w organizmie (C).

Metody Pogadanka ćwiczeniowa indywidualna ćwiczeniowa w grupach.

Materiały i środki dydaktyczne• podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych R. Hassa, A. Mrzigod, J. Mrzigod, To jest chemia, zakres

podstawowy, Nowa Era, Warszawa 2012,• karty pracy dołączone do scenariusza,• plansza dydaktyczna Szereg aktywności metali,• odczynniki chemiczne, szkło i sprzęt laboratoryjny: szkiełeka zegarkowe, pipeta, moździerz porcelanowy, bibuła,

probówki, zlewka, szalka Petriego, twaróg, stężony roztwór kwasu azotowy(V), mały plasterek wędliny, orzechy włoskie, ziarna słonecznika, wodny roztwór glukozy, roztwór siarczanu(VI) miedzi(II),roztwór wodorotlenku sodu, miód pszczeli naturalny, gorąca woda, roztwór jodu w KI, banan, jabłko, twarożek, jogurt, mąka pszenna, chleb, ziemniak, „cukier puder”

Przebieg lekcjiCzęść nawiązująca 1. Nauczyciel podaje temat lekcji i wyjaśnia jej cel. Dzieli uczniów na dwuosobowe grupy. Rozdaje wszystkim

grupom karty pracy dołączone do scenariusza. Następnie wyjaśnia zasady oceniania pracy na lekcji.

Część właściwa

1. Nauczyciel przeprowadza pogadankę na temat składników odżywczych. Omawia główne grupy składników pokarmowych (białka, tłuszcze, sacharydy) w tym: ich zawartość procentową w organizmie dorosłego człowieka i funkcje oraz wymienia pokarmy, które zawierają poszczególne składniki odżywcze.

2. Nauczyciel definiuje pojęcia wartość odżywcza i GDA.3. Uczniowie analizują dane zawarte na opakowaniach żywności.4. Wariant tradycyjny 4. Wariant innowacyjny A 4. Wariant innowacyjny BNauczyciel poleca uczniom wykonanie nast. doświadczeń:a)wykrywanie białka w twarogu

i wędlinie b) Wykrywanie tłuszczu

w orzechach włoskich i ziarnach słonecznika

c) Wykrywanie glukozy w miodzie pszczelim − próba Trommera

d) Wykrywanie skrobi w produktach spożywczych za pomocą płynu Lugola

Nauczyciel poleca uczniom przeanalizowanie zapisów z kart pracy wypełnionych podczas zajęć w CCKP, w czasie których przeprowadzali doświadczenia z bloku „Chemia w kuchni”:a)wykrywanie białek,b) badanie rozpuszczalności

tłuczówc) próba Trommera dla cukrówd) Wykrywanie skrobi w produktach

spożywczych

Nauczyciel poleca uczniom zaprojektowanie następujących doświadczeń:a)wykrywanie białka w twarogu

i wędlinieb) Wykrywanie tłuszczu

w orzechach włoskich i ziarnach słonecznika

c) Wykrywanie glukozy w miodzie pszczelim − próba Trommera

d) Wykrywanie skrobi w produktach spożywczych.

18


5. Wariant tradycyjny 5. Wariant innowacyjny A 5. Wariant innowacyjny BUczniowie uzupełniają karty pracy i przedstawiają wnioski z przeprowadzonych doświadczeń chemicznych. Nauczyciel weryfikuje ich poprawność.

Uczniowie uzupełniają karty pracy i przedstawiają wnioski z przeprowadzonych doświadczeń chemicznych. Nauczyciel weryfikuje ich poprawność.

Nauczyciel weryfikuje poprawność zaprojektowania doświadczeń. Omawia i rozdaje uczniom karty pracy z instrukcjami doświadczeń chemicznych z działu „Chemia w kuchni”, które wykonywane będą na najbliższych zajęciach w CCKP, aby sprawdzić propozycje uczniów.

6. Nauczyciel omawia funkcje oraz źródła występowania wody i witamin w organizmie człowieka . Następnie przypomina pojęcia: sole mineralne, mikroelementy i makroelementy, wskazuje na rodzaje pokarmów, które je zawierają w znacznej ilości oraz opisuje skutki niedoboru i nadmiaru jonów metali w organizmie człowieka. Nauczyciel omawia zagadnienie dotyczące aktywności chemicznej metali w kontekście powstawania niedoboru jednych metali jako konsekwencji nadmiaru innych. 7. Nauczyciel omawia skutki toksycznego działania niektórych metali na organizm człowieka. Następnie rozdaje uczniom kartę pracy indywidualnej Wybrane składniki soli mineralnych oraz metale o właściwościach toksycznych dla organizmu. Uczniowie samodzielnie wykonują zadania z karty pracy. Nauczyciel nadzoruje ich pracę, następnie zbiera karty pracy do oceny.

Część podsumowująca 1. Nauczyciel zadaje pytania:• Jakie substancje zaliczamy do składników odżywczych?• Jaka jest zawartość procentowa poszczególnych składników odżywczych w organizmie dorosłego człowieka?• W jaki sposób można wykryć obecność białka, tłuszczów lub sacharydów w pożywieniu?• Co to są mikroelementy i makroelementy? Z którymi pokarmami dostarczymy je do naszego organizmu?• Jakie informacje możemy uzyskać, analizując szereg aktywności metali?• Które metale są toksyczne dla naszego organizmu? W jaki sposób na niego oddziałują?• Jakie są skutki niedoboru lub nadmiaru poszczególnych składników soli mineralnych?• Które pierwiastki chemiczne są toksyczne dla naszego organizmu?

19


Opinie uczniów i uczennic – odbiorców PI „Chemia – wiem, umiem, rozumiem”

To była moja pierwsza lekcja gdzie mogłam samodzielnie przeprowadzić doświadczenia bardzo mi się podobało, na jednych zajęciach dowiedziałam się

wiele więcej niż przez pół roku w szkole.

Zdecydowanie można więcej się nauczyć robiąc doświadczenia samodzielnie niż w szkole, kiedy to profesor robi sam.

Z przykrością muszę stwierdzić, ze w mojej szkole bardzo rzadko wykonywane są doświadczenia. Według mnie pomagają uczniom w szybszym zrozumieniu chemii.

Przedmiot ten wydawał mi się zagmatwany i trudny, a teraz wiem, że chemia może być wspaniałą zabawą i nie jest taka trudna.

Uważam, ze zajęcia są prowadzone prawidłowo, ciekawie, sympatycznie, a prowadzący zajęcia są osobami uśmiechniętymi emanującymi optymizmem i

sympatią, co sprawia, że chemia staje się przyjemniejsza, a do dnia dzisiejszego wręcz jej nienawidziłam.

Zdecydowanie takie zajęcia są lepsze niż normalne lekcje w szkole. Na zajęciach praktycznych dużo można się nauczyć, oby więcej takich projektów i zajęcia

niech odbywają się regularnie.

Chciałabym kontynuować, dalsze ćwiczenia laboratoryjne w następnej klasie, zajęcia są bardzo ciekawe, a dzięki nim moje zainteresowanie chemią znacznie

wzrosło.

20

Documents

REGULAMIN Centrum Chemicznego Kształcenia Praktycznego