REGULAMIN KONKURSU

&1 Uczestnicy i ich zadania

W ramach proponowanego konkursu, Waszym zadaniem będzie poznanie i wykazanie się wiedzą na temat

działalności Armii Krajowej i jej poprzedniczek (SZP, ZWZ) oraz następczyń (NIE, Delegatury Sił Zbrojnych oraz

WiN) w okresie od września 1939 r. do kwietnia 1947 r. na ziemiach polskich, ze szczególnym uwzględnieniem

terenu dzisiejszego województwa podlaskiego. W poznaniu jej struktury, zadań, podejmowanych akcji zbrojnych,

dowódców i poniesionych ofiar pomoże Wam nauczyciel historii z Waszej szkoły oraz zalecona literatura.

W konkursie mogą uczestniczyć uczniowie szkół ponadgimnazjalnych z województwa podlaskiego.

&2 Organizatorzy

Konkurs ma już swoją historię, jego cztery pierwsze edycje zorganizowane zostały przez Centrum Kształcenia

Zawodowego w Wysokiem Mazowieckiem i miały zasięg powiatowy. Organizatorem kolejnej, siódmej, a trzeciej

wojewódzkiej edycji - jest Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej białostockiego oddziału Instytutu Pamięci

Narodowej oraz Centrum Kształcenia Zawodowego w Wysokiem Mazowieckiem, zwani dalej Organizatorem.

1

Z A L ^ C Z N I K NR 1. REGULAMIN KONKURSU

63 Honorowy patronat

Konkurs odbywa s\q pod honorowym patronatem:

- Prezesa Zarzqdu Gtownego Swiatowego Zwiqzku Zotnierzy Armii Krajowej;

- Podlasi<iego Kuratora Oswiaty;

- Starosty Wysokomazowieckiego.

6 4 Ceie konkursu

Celem konkursu jest rozwijanie zainteresowati najnowsz^ historic Polski i wzbogacanie wiedzy zwigzanej

z problematykq oraz wyrobienie umiej^tnosci dostrzegania wptywu wydarzeri rozgrywajqcych siQ na

swiecie na sprawy polskie, rozwijanie umiej^tnosci pracy z literature historycznq i prezentacji rezultatow

wtasnej pracy. Nadrz^dnym celem konkursu - bez wzgi^du na osiqgni^te przez Was wyniki - jest

ksztattowanie postaw obywatelskich i patriotycznych oraz budowa poczucia tozsamosci regionalnej i

narodowej.

65 Zgtoszenie uczestnikow do konkursu

W konkursie mogg uczestniczyc wszyscy uczniowie zainteresowani proponowanq problematykg

zgtoszeni przez dyrektora szkoty. Ilosc uczniow zgtoszonych do konkursu z danej szkoty jest

nieograniczona. Zgtoszenia w formie pisemnej nalezy przestac pocztg na adres: Oddziat Instytutu Pami^ci

Narodowej w Biatymstoku, ul. Warsztatowa l a , 15-637 Bialystok, do 7 marca 2015 r. (decyduje data

stempla pocztowego) z dopiskiem na kopercie „Konkurs Wiedzy o AK" lub mailem na skrzynk^

karol.usakiewicz@ipn.Rov.pl, rowniez do 7 marca 2015 r.

66 Ochrona danych osobowych

Warunkiem udziatu w konkursie jest, oprocz zgtoszenia, wyrazenie zgody na przetwarzanie przez

Organizatora danych osobowych ucznia, w przypadku osoby niepetnoletniej zgod^ wyraza jego opiekun

prawny, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z

2002 r. Nr 101, poz. 926 z pozn. zm.). Organizator informuje uczniow oraz ich opiekunow prawnych,

ktorzy ztozyli oswiadczenie, iz dane osobowe uczniow biorgcych udziat w konkursie b^d^ przetwarzane

w siedzibie Organizatora na podstawie wyrazonej dobrowolnie zgody. Kazdy uczeh oraz jego opiekun

prawny ma prawo do wglgdu do swoich danych osobowych, ich poprawienia oraz zqdania ich usuni^cia.

Oswiadczenie zgody na wykorzystanie i przetwarzanie danych osobowych nalezy przekazac

Organizatorowi najpozniej w dniu I etapu konkursu przed rozpoczQciem eliminacji pisemnych lub

wczesniej pocztq na adres: Oddziat Instytutu Pami^ci Narodowej w Biatymstoku, ul. Warsztatowa l a .

ZAL4CZNIK NR 1. REGULAMIN KONKURSU

15-637 Biatystok z dopiskiem na kopercie „Konkurs Wiedzy o AK" lub mailem na skrzynk^ karol.usakiewicz@ipn.gov.pl.

67 Przebieg konkursu

W celu przeprowadzenia eliminacji, dyrektor biatostockiego Oddziatu IPN powotuje komisjQ konkursowg.

W etapie I (pisemnym), uczestnicy konkursu samodzielnie rozwiqzuj^ przygotowany przez komisj^ test.

Na jego wypetnienie majq 90 min. Etap I odb^dzie si^ w Centrum Ksztatcenia Zawodowego w Wysokiem

Mazowieckiem w pierwszej potowie kwietnia 2015 r. (data dzienna zostanie ustalona nie pozniej niz

miesi^c przed przeprowadzeniem etapu I). Cztonkowie komisji konkursowej sprawdzaj^ testy i ustalajg

list^ uczestnikow zakwalifikowanych do etapu II. O wynikach etapu I uczestnicy zostan^ poinformowani

tydzien po przeprowadzeniu etapu I.

Etap II polega na indywidualnej rozmowie uczestnikow konkursu, zakwalifikowanych po etapie I, z

komisj^ konkursowq. Odb^dzie si^ on w drugiej potowie kwietnia 2015 r. w siedzibie Oddziatu IPN w

Biatymstoku przy ul. Warsztatowej l a (data dzienna zostanie ustalona nie pozniej niz miesi^c przed

przeprowadzeniem etapu II). Uczestnik eliminacji ustnych losuje zestaw trzech pytah zwi^zanych z

problematyk^ konkursu i udziela na nie odpowiedzi. Maksymalny czas odpowiedzi to 10 min. na kazde z

pytah. Uczestnikowi przystuguje tez czas maksymalnie 10 min. na zastanowienie si^ nad

wylosowywanymi pytaniami i ewentualne przygotowanie s'\q na pismie. Komisja dostarcza kazdemu z

uczestnikow czyst^ kartke papieru i dtugopis. Odpowiedzi uczestnika konkursu ocenia komisja w sktadzie

C O najmniej trzyosobowym. Kazdy z cztonkow komisji ocenia odpowiedzi indywidualnie w skali od 0 do 5.

Ocena uczestnika konkursu jest sredniq ocen wszystkich cztonkow komisji. W przypadku rozbieznosci co

do oceny i ustalania miejsc poszczegolnych uczestnikow konkursu, gtos decydujqcy ma przewodnicz^cy

komisji konkursowej. Decyzja komisji jest ostateczna i nie przystuguje od niej odwotanie. Po wystuchaniu

wypowiedzi wszystkich uczestnikow konkursu, komisja ustala i ogtasza wyniki przyznajqc miejsce

pierwsze, drugie i trzecie. Komisja konkursowa moze tez dokonac innego podziatu miejsc. Laureaci

konkursu otrzymajq cenne nagrody rzeczowe.

Na zakonczenie etapu II odb^dzie siQ wr^czenie nagrod laureatom konkursu i podzi^kowah

nauczycielom, ktorzy opiekowali s\q uczestnikami konkursu.

6 8 Kontakt z organizatorami

Szczegotowe informacje: Karol Usakiewicz karol.usakiewicz@ipn.gov.pl, tel. 85 664 57 87. Dokumentacja

konkursowa - karta zgtoszenia, oswiadczenie zgody na przetwarzanie danych osobowych oraz regulamin

ZAL4CZNIK NR 1. REGULAMIN KONKURSU

- b^dzie dost^pna w formie elektronicznej na stronie www.pamiec.pl/pa/edukacia/konkursy oraz na stronach Centrum Ksztatcenia Zawodowego w Wysokiem Mazowieckiem 1 Kuratorium Podlaskiego.

LITERATURA DLA UCZESTNIKOW

1. >At/as polskiego podziemia niepodlegfosciowego 1944-1956, Warszawa- Lublin 2007 s. 2,6,70-71,82-

85.

2. W. Czarnecki, H. Rembiszewski, Armia Krajowo na Biafostocczyznie, 1939-1945, Biatystok 2007

3. A. Dziurok, M GatQzowski, t . Kaminski, F. Musiat, Od Niepodlegfosci do Niepodlegtosci. Historia Polski

1918-1989, Warszawa 2011, wyd. 2.

4. Z. Gwozdek, Biahstocki Okrqg ZWZ-AK (X1939 -11945), 1.1: Organizacja, Biatystok 1993.

5. K. Krajewski, T. tabuszewski, Kazimierz Komienski „Huzar" - ostatni podlaski komendant 6. Brygady

Wilehskiej AK i jego zofnierze 1939-1952, Wysokie Mazowieckie 2007.

6. K. Krajewski, T. tabuszewski, Biahstocki Okrqg AK-AKO VII1944 - VIII1945, Warszawa 1997.

7. S. Korboriski, Polskie Pahstwo Podziemne. Przewodnik po Podziemia w latach 1939-1945, Bydgoszcz

1991 i inne wydania

8. J. Kutak, Pierwszy rok sowieckiej okupacji. Bialystok 1944 -1945, Biatystok 1996.

9. M. Ney-Krwawicz, Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, „M6wiq Wieki" 1986, nr 9.

10. Polska Podziemna 1939-1945, pod red. J. Klusek, Warszawa 1991.

11. T. Strzembosz, Rzeczypospolita podziemna. Spoteczehstwo polskie a pahstwo podziemne 1939-1945,

Warszawa 2000.

12. T. Strzembosz, Saga o „tupaszce" ppik. Jerzym Dqbrowskim, Warszawa 1996.

13. J. Slaski, Polska walczqca, 1.1- III, Warszawa 1999

14. Stadium Polski Podziemnej. Londyn, Armia Krajowa w dokumentach 1939-1945, t. I - VI; Zatqcznik

(schemat) „Organizacja i sktad osobowy Komendy Gtownej AK w drugiej potowie lipca 1944 r.", Wroctaw

Ossolineum 1990.

ZAŁ ĄCZNIK NR 2. KARTA ZGŁOSZENIOWA

III regionalny konkurs historyczny „Wiedzy o Armii Krajowej, jej poprzedniczkach i następczyniach w okresie od września 1939 do 25 kwietnia 1947 roku" organizowany przez Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwkoNarodowi

Polskiemu w Białymstoku ……………………………………

{miejscowość, data)

[ m. p. szkoły ]

Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Białymsotku

Zgłaszam udział szkoły

w III regionalnym konkursie historycznym „Wiedzy o Armii Krajowej, jej poprzedniczkach i

następczyniach w okresie od września 1939 do 25 kwietnia 1947 roku"

Szkoła:

Adres szkoły:

Telefon, e-mail:

Przewidywana liczba uczestników I etapu konkursu:

Podpis dyrektora szkoły:

Z A L 4 C Z N I K NR 3. OSWIADCZENIE ZGODY NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH

(miejscowoSd, data)

Oddzialowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Bialymstoku

Oswiadczenie zgody na wykorzystanie i przetwarzanie danych osobowych

Przyst?puj4c do III Regionalnego Konkursu Historycznego „Wiedzy o Armii Krajowej, jej

poprzedniczkach i nast?pczyniach w okresie od wrzesnia 1939 do 25 kwietnia 1947 roku", wyrazam zgod?

na wykorzystanie i przetwarzanie moich danych osobowych przez Oddzialowe Biuro Edukacji Publicznej

Instytutu Pami?ci Narodowej z siedzib^ w Bialymstoku przy ul. Warsztatowej la w ramach konkursu

zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. 2002 r. Nr

101, poz. 926 z pozn. zm.). Wiem, ze przysluguje mi prawo wgl^du do swoich danych oraz do ich

poprawienia, a takze ewentualnego usuni?cia.

Imi? i nazwisko ucznia:

Imi? i nazwisko opiekuna prawnego':

Adres zamieszkania:

Telefon:

Podpis ucznia/opiekuna prawnego :

Dokument nalezy przekazac organizatorowi najpozniej w dniu I etapu konkursu, tuz przed rozpocz?ciem

eliminacji pisemnych, ktore odb?d^ si? w kwietniu 2015 r. w Centrum Ksztalcenia Zawodowego w

Wysokiem Mazowieckiem; przed t^ dat^ na adres: Oddzial Instytutu Pami?ci Narodowej w Bialymstoku,

ul. Warsztatowa la, 15-637 Bialystok z dopiskiem na kopercie „Konkurs Wiedzy o A K " lub mailem na

skrzynk? karol.usakiewicz(a)ipn.gov.pl.

' Nalezy wypelnid w przypadku uczni6w niepehioletnich. ^ Uczniowie pehioletni podpisuj^ si^ sami, w przypadku uczni6w niepelnoletnich oswiadczenie i podpis sktada opiekun prawny.

ZAŁ ĄCZNIK NR 4. ARTYKUŁ DOTYCZ ĄCY ARMII KRAJOWEJ

Przed ponad 70. laty II wojna światowa przerwała normalne funkcjonowanie struktur państwowych

Rzeczypospolitej. Agresje, 1 września 1939 r. - niemiecka i 17 września 1939 r. - sowiecka oraz następujące po nich

okupacje, na dziesięciolecia odcisnęły swe piętno na życiu wszystkich obywateli Państwa Polskiego.

W obliczu utraty wolności ujawnił się największy skarb i osiągnięcie międzywojennej Rzeczypospolitej - młode

pokolenie Polaków; ludzi świadomych wartości niepodległego państwa, wychowanych w duchu patriotyzmu,

przywiązanych do wolności i powstańczych tradycji oraz idei ożywiających dawną Rzeczypospolitą.

Po upływie kilkudziesięciu lat, jakie minęły od II wojny światowej, chcemy zainteresować Was losami i

postawami młodych Polaków wychowanych w okresie międzywojennym. Chcemy skierować Waszą uwagę na

działania żołnierzy polskiego podziemia walczących z okupantami w okresie II wojny światowej i tuż po jej

zakończeniu, o suwerenną, niepodległą Polskę. To w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego, w szeregach

Armii Krajowej, skupiła się największa część polskiego społeczeństwa pragnąca walczyć z okupantem.

Po utracie niepodległości we wrześniu 1939 r., Polska znalazła się pod dwiema okupacjami:

niemiecką i sowiecką. Sytuacja zmieniła się po 22 czerwca 1941 r., gdy wybuchła wojna niemiecko-sowiecka i

całość terytorium państwa polskiego sprzed 1 września 1939 r. zajęli Niemcy. Od pierwszychdni okupacji na

ziemiach polskich zaczął działać ruch oporu, wymierzony przeciwko okupantom,stopniowo zaczęły też powstawać

struktury Polskiego Państwa Podziemnego, którego częścią były siły

Z A L ^ C Z N I K NR 4. A R T Y K U L D O T Y C Z ^ C Y ARMII K R A J O W E J

zbrojne. Najliczniejszq, najsilniejszg i najskuteczniejszg organizacjq zbrojnq walczgcq z okupantami byt,

wyrosty ze Stuzby Zwyci^stwu Polski, Zwigzek Waiki Zbrojnej przeksztatcony 14 lutego 1942 r. w Armi^

Krajowg, konsekwentnie staraj^cq siQ scalic inne organizacje zbrojne walczgce z okupantami. Takze na

naszym terenie Armia Krajowa byta najwazniejszq i najliczniejszq organizacjq podziemng walczqc^ z oku-

pantem, a na potnocy dzisiejszego Podlasia - jedynq. Zotnierze AK zbierali informacje wywiadowcze,

gromadzili broh, odbywali regularne szkolenie wojskowe, podejmowali akty dywersji, zwalczali

najbardziej szkodliwych funkcjonariuszy aparatu okupacyjnego, prowadzili propaganda wymierzonq

przeciw okupantom, zajmowali SIQ wydawaniem i kolportazem prasy podziemnej, organizowaniem

tajnego nauczania oraz podejmowaniem wielu innych dziatah, wymierzonych w system okupacyjnych

rzqdow. Zotnierze podziemia przede wszystkim jednak przygotowywali siQ do powstania zbrojnego -

„Akcji Burza". Struktury AK istniaty w kazdej wsi i gminie {placowki), powiecie (obwody) i wojewodztwie

(okrqg, kilka wojewodztw tworzyto obszar). Przez prawie caty okres istnienia ZWZ-AK OkrQgiem

Bialystok dowodzit pptk Wtadystaw Liniarski ps. „Mscistaw". Armia Krajowa na terenie dzisiejszego

wojewodztwa podlaskiego wstawita si^ szeregiem odwaznych akcji, wymierzonych przeciwko

okupantom, a wielu z zotnierzy podziemia oddato swe zycie w walce za wolnosc naszej Ojczyzny.

Z pocz^tkiem 1944 r. na terytorium II Rzeczypospolitej zacz^ta stopniowo wkraczac Armia

Czerwona wypierajqc Niemcow; wraz z sowieckg ofensywq rozpocz^ta s\q „Akcja Burza". Wbrew

stanowisku legalnego, emigracyjnego rzqdu polskiego, rezydujgcego w Londynie, ziemie przedwojennej

Polski zostaty podzielone przez Stalina na dwie cz^sci, wedtug tak zwanej „linii Curzona". Polskie kresy

wschodnie zostaty zabrane przez ZSRS, na pozostatym terytorium na zachod od „linii Curzona"

utworzono administracj^ i instytucje przymusu podlegte urz^dujqcemu w Lublinie Polskiemu Komitetowi

Wyzwolenia Narodowego, „wtadzy polskiej" w rzeczywistosci zorganizowanej przez ZSRS i catkowicie

podporzgdkowanej sowieckim interesom. Wkraczajqca Armia Czerwona, wspierana przez wojska NKWD

i sowiecki kontrwywiad „Smiersz" oraz instytucje przymusu zorganizowane przez PKWN - Urz^dy

Bezpieczehstwa, MilicjQ Obywatelsk^, konsekwentnie i wszelkimi metodami, nawet przy pomocy

morderstw, niszczyta struktury Armii Krajowej i Polskiego Pahstwa Podziemnego. Wobec perfidnych

podstQpow i brutalnej sity zawiodta „Akcja Burza", polegajgca na przyst^powaniu do waIki z Niemcami

krotko przed wkroczeniem Armii Czerwonej i udzielanie jej pomocy zbrojnej przy usuwaniu

Wehrmachtu, a jednoczesnie „witanie" wkraczajgcych sowietow zaznaczaj^c, ze to wtasnie lokalne

struktury Polskiego Pahstwa Podziemnego sg prawowitymi gospodarzami danego terenu. Za pomoc w

walce z Niemcami zotnierze AK byli podst^pnie mordowani, aresztowani, wywozeni w gtqb ZSRS, sitg

wcielani do wojska podlegtego PKWN itp. 19 stycznia 1945 r. ostatni dowodca AK gen. Leopold Okulicki -

chc^c oszczQdzic zotnierzy, zaangazowanych w nierownej walce -wyda t rozkaz o jej rozwi^zaniu.

ZAL4CZNIK NR 4. A R T Y K U L DOTYCZy^CY ARMII K R A J O W E J

Po kilkumiesiQcznym epizodzie istnienia w oparciu o dawne struktury AK dwu nowych organizacji -

kadrowej NIE „Niepodlegtosc", a nast^pnie Delegatury Sit Zbrojnych, 2 wrzesnia 1945 r. powotano

kolejn^ organizacji Ruch Oporu bez Wojny i Dywersji „Wolnosc i Niezawistosc" w skrocie WiN. Miata to

bye z zatozenia organizacja polityczna, przeciwstawiajqca s'\q zdobyciu wtadzy przez komunistow w

Polsce metodami politycznymi, dopuszczajqca jednak, w razie koniecznosci, mozliwosc zbrojnej

samoobrony.

Po zakohczeniu II wojny swiatowej bohaterowie podziemnych sit zbrojnych niepodlegtej

Rzeczypospolitej - zotnierze Armii Krajowej, potem Zrzeszenia Wolnosc i Niezawistosc - przez wtadze

komunistycznej Polski zostali uznani za wrogow. „Nagrod^" za lata sp^dzone w konspiracji, byt dalszy

terror stosowany przez sowiecki aparat przymusu oraz polskie wtadze komunistyczne i traktowanie

zotnierzy Armii Krajowej oraz WiN jak przestQpcow. Zmusito to wi^kszosc z nich do pozostania nadal w

konspiracji i podjQcia waiki o wolnosc z nowym wrogiem - aparatem represji zbudowanym przez polskie

wtadze komunistyczne i wspieranym przez sowiecki aparat represji. Bohaterska i nierowna walka -

wtadze komunistyczne miaty miazdzqcq przewagQ, ustata prawie catkowicie po kwietniu 1947 kiedy to w

wyniku ogtoszonej amnestii ujawnito si^ wi^kszosc zotnierzy podziemia niepodlegtosciowego i tyiko

nieliczni pozostali nadal w konspiracji i kontynuowali walk^. Ujawnieni byli masowo aresztowani,

wiezieni, torturowani, mordowani.

Andrzej Muczyhski

Z A L ^ C Z N I K NR 5. OGOLNE INFORMACJE O K O N K U R S I E

W roku szkolnym 2014/2015, juz po raz trzeci w skali wojewodzkiej, zapraszamy

mtodziez podlaskich szkot ponadgimnazjalnych do udziatu w konkursie historycznym „Wiedzy

o Armii Krajowej, jej poprzedniczkach i nastQpczyniach w okresie od wrzesnia 1939 do 25

kwietnia 1947 roku". Zadaniem uczestnikow b^dzie poznanie i wykazanie siQ wiedz^ na temat

struktury, dziatalnosci, podejmowanych akcji zbrojnych, dowodcow, zwyci^stw i poniesionych

ofiar przez najwi^kszq organizacja zbrojn^ polskiego podziemia w latach II wojny swiatowej

oraz jej nast^pczyh.

W konkursie mogq uczestniczyc uczniowie szkot ponadgimnazjalnych z wojewodztwa

podlaskiego zgtoszeni przez dyrektorow do dnia 7 marca 2015 r. Konkurs sktada si^ z dwoch

czqsd: eliminacji pisemnych zaplanowanych na pierwszy potowQ kwietnia 2015 r. w Centrum

Ksztatcenia Zawodowego w Wysokiem Mazowieckiem oraz etapu ustnego w drugiej potowie

kwietnia 2015 r. w siedzibie Oddziatu Instytutu PamiQci Narodowej w Biatymstoku.

Szczegotowych informacji udziela Karol Usakiewicz (karol.usakiewicz@ipn.gov.pl, tel . 85 664

57 87). Dokumentacja konkursowa - karta zgtoszenia, oswiadczenie zgody na przetwarzanie

danych osobowych oraz regulamin - b^dzie dost^pna w formie elektronicznej na stronie

www.pamiec.pl/pa/edukacia/konkursv oraz na stronach Centrum Ksztatcenia Zawodowego

w Wysokiem Mazowieckiem i Kuratorium Podlaskiego.

Organizatorami III Regionalnego Konkursu Historycznego „Wiedzy o Armii Krajowej, jej

poprzedniczkach i nastQpczyniach w okresie od wrzesnia 1939 do 25 kwietnia 1947 roku" sg:

Oddziatowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Biatymstoku i Centrum Ksztatcenia Zawodowego

w Wysokiem Mazowieckiem. Honorowy patronat nad konkursem sprawujg: Prezes Zarzqdu

Gtownego Swiatowego Zwiqzku Zotnierzy Armii Krajowej, Podlaski Kurator Oswiaty i Starosta

Wysokomazowiecki.