CMYK

Botim i shoqatave mjedisore “Ekolëvizja” Nr. 102, viti i katërt i botimit, 26 QERSHOR 2009 Çmimi: 40 LEKË

www. ekolevizja. org

TRYEZE E RRUMBULLAKET,ORGANIZUAR NGA GRUPIMI EKOLEVIZJANE KUADRIN E PROJEKTIT “SHQIPERIA

IME E PASTER DHE E BUKUR”- Me hapjen e tregut, rritjen e popullsisë, rritje e

mirëqënies etj… Sot duhet të evakuahen nga Tiranarreth 900 deri 1000 ton mbetje urbane.

- 60% e mbeturinave jane te riciklueshme.Sipas të dhënave vetëm me riciklimin e një ton letër

kursehet:- Afërsisht 3000-4000 KWH energji (ekuivalente me

energjinë që do harxhonte për ndriçim në një vit njështëpi me tri dhoma)

• Së paku, 30 000 Litra ujë• Rreth 95% të ndotjes së ajrit, pa llogaritur këtu

harxhimin e lëndës drusore, pajisjeve si dhe pagen epersonelit.

Ne pretendojmë të hymë në BE dhepër të hyrë duhen disa kushte. Midistë tjerave duhet të merremi dhe me

TELEFON I GJELBER 04 2234 851KUSH JANE SHKAKTARET ME TE MEDHEJ TE NDOTJES SE AJRIT

NE TIRANE DHE ÇFARE DUHET BERE NE KETE DREJTIM?

Na informoni dhe kërkoni informacion në telefonin e gjelbër.JU MIREPRESIM

Rifabrikimi ka patur shumë zhvillimvitet e fundit dhe është bërë një biznesi madh. Ne SHBA nga ky biznes kaarritur ne 4 miliardë dollarë në vit dhe

plehrat tona. Të mos mburremi mearritjet por të marrim shembullin (që nukmungon) nga Europa dhe të mundohemitë bëjmë sa më shumë. Por një fëmijë15 vjeçar ka mbetur i vdekur, i mbuluarnga tonelata plehrash në fushen egrumbullimit të mbeturinave në periferitë qytetit te Shkodres. Ka humbur jetënne diten e tij te punës, për të kërkuarbukën e gojës në fushën e plehrave. Kjoështë një këmbanë alarmi për shtetin eshtetarët që kërkojnë votën nga

prindërit e këtij fëmije. Porkjo këmbanë ka vite qëbie, por siç duket shtetarëti kanë veshët e zëna ngabrohoritjet e mitingjeve,nga zhurmat e motorrëvetë avionëve që i çojnë nëEuropën e lakmuar nga tëgjithë, e të gëzuar deri mësot vetëm nga ata.

RICIKLIMI, PUSHTETILOKAL DHE BIZNESI

PLEHRAT VRASIN NJE FEMIJE

janë punësuar rreth 480,000 punëtorë. Sipas Institutit Fraunhofer në

Gjermani,rifabrikimi i materialeve në tëgjithë botën kursen rreth 10.7 milionfuçi naftë në vit, e barabartë kjo meelektricitetin e prodhuar nga pesëtemocentrale berthamore dhe kursennjë sasi materiali e barabartë meemetimin e 155,000 makina çdo ditë.

Përdorimi i aluminit të riciklueshemkursen 95 % të energjise që nevojitetpër të prodhuar alumin te ri;baker -85%;lënda plastike - 80 %; çeliku -74%;grafiti -65 % dhe letra 64 %.

RICIKLIMI DHE PUNESIMI I GJELBER

Lexo fq. 7

Për pastërPër pastërPër pastërPër pastërPër pastërtinë e rtinë e rtinë e rtinë e rtinë e rrrrrrugëvugëvugëvugëvugëve tuaja; për cilësinë e ajrit që thithni; përe tuaja; për cilësinë e ajrit që thithni; përe tuaja; për cilësinë e ajrit që thithni; përe tuaja; për cilësinë e ajrit që thithni; përe tuaja; për cilësinë e ajrit që thithni; përsipërfsipërfsipërfsipërfsipërfaqet e gjelbraqet e gjelbraqet e gjelbraqet e gjelbraqet e gjelbra ka ka ka ka ku mu mu mu mu mund të çlodheni; për cilësinë e ujit që vjen nëund të çlodheni; për cilësinë e ujit që vjen nëund të çlodheni; për cilësinë e ujit që vjen nëund të çlodheni; për cilësinë e ujit që vjen nëund të çlodheni; për cilësinë e ujit që vjen në

rrrrrubinetaubinetaubinetaubinetaubinetat tuaja dhe indirt tuaja dhe indirt tuaja dhe indirt tuaja dhe indirt tuaja dhe indirekt edhe për shëndetin tuaj.ekt edhe për shëndetin tuaj.ekt edhe për shëndetin tuaj.ekt edhe për shëndetin tuaj.ekt edhe për shëndetin tuaj.

AAAAATTTTTA QE SOA QE SOA QE SOA QE SOA QE SOT KERKT KERKT KERKT KERKT KERKOJNE VOJNE VOJNE VOJNE VOJNE VOOOOOTEN TTEN TTEN TTEN TTEN TONE... NESER DO TEONE... NESER DO TEONE... NESER DO TEONE... NESER DO TEONE... NESER DO TEVENDOSIN MES TE TJERASHVENDOSIN MES TE TJERASHVENDOSIN MES TE TJERASHVENDOSIN MES TE TJERASHVENDOSIN MES TE TJERASH

Lexo fq. 3

2

Diten e hene, 22 qershor, nekuadrin e projektit “ Shqiperiaime e paster dhe e bukur “, uorganizuan dy takime, nje nebashkine e Lezhes dhe tjetri

ne Durres. Ne te dy takimet udiskutua mbi terheqjen embetjeve plastike ne ketoqytete.

Ne Lezhe te pranishem nekete takim ishin kryetari ibashkise Z. Viktor Tushaj,presidenti i firmes te riciklimitte letres EDIPACK sh.a neDurres, Z. Bardhi Balteza, siedhe nje perfaqesues i firmeste riciklimit te plastikesPolymeren Recycling AlbaniaZ. Perparim.

Gjate takimit u diskutuagjate ne lidhje me riciklimin,sidomos te plastikes, dukeqene se bashkia Lezhe kafilluar nje iniciative, ndryshenga qytetet e tjera. Ajo benmenaxhimin e mbetjeve nemenyre te diferencuar.

Fale nje projekti gjerman -Schafer, ne Lezhe operon njesistem i cili eshte me katerndarje dhe ne te njejten koheme sistem thithjeje. Pra nesederi sot kemi pare kazanet eplehrave te vendosura neqytet, ne Lezhe keto kazanejane te nendheshem.

Sipas kryetarit te bashkisete ketij qyteti, Lezha eshte njenga qytetet me njeinfrastrukture shume tepershtatshme per turizem,duke qene se ne te kalon njelume dhe prania e detit ne vijeajore është 2 km dhe e benqytetin shume kerkuar. Kjo efavorizoi shume per te aplikiarper here te pare projektin embetjeve ne menyre tediferencuar dhe me sistemthithjeje qe deri tani eshtepraktikuar ne Gjermani dhe neItali si edhe ne disa vende tezhvilluara peredimore. Kyeshte nje projekt qe do e çojeedhe me perpara zhvillimin eLezhes, shtoi ai.

Sipas Z. Tushaj, problemeshte vendi i depozitimit tembetjeve, pasi ne Berzane kuaktualisht ndodhet fusha edepozitimit te mbetejeve, e cilaka nje kosto shume te larte qebashkia me shume sakrificaarrin ta paguaje. Per me tepervendi eshte shume i kufizuarper te shtuar nje vend rezervevetem per mbetjet plastike.Kjo shpie qe te gjitha mbetjet,te cilat ne pamje te pare janete diferencuara te mblidhendhe te depozitohen ne te njejtinvend. Ne kete pike lind nevojaqe te lidhen kontrata mekompani riciklimi te cilat tendihmojne ne mbajtjen pasterte qytetit por edhe nevazhdimesine e biznesit te vetericikluesve.

Ketu e mori fjalen Z.Perparim, perfaqesuesi ifirmes te riciklimit PolymerenRecycling Albania, i cili shpjegose firma qe ai perfaqeson eshtee gatshme te bashkepunoje mebashkine e Lezhes duke iofruar nje kosto prej 12.000lekesh te rinj per ton. Duke berenje marreveshje te tille nxirrendy perfitime ne te njejten kohe.Nga njera ane kemi nje qytette paster dhe nga ana tjeterkemi nje biznes riciklimì tevazhdueshem por edhe buxhetii bashkise rritet ne te njejtenkohe.

Kjo ishte nje oferte e cila umireprit nga Z. Tushaj i cili u

tregua mjaft optimist dukeshtuar se nese firma e riciklimitte plastikave do te

bashkepunoje ne ate pike sa temerret nje fushe tjeter me qeraqofte kjo e shtetit apo ne menyreprivate bashkia, do tenenshkruaje kontraten nemenyre te menjehershme. Porduke qene se momentalishteshte kohe fushate,, kjo pengonderi diku punimet ne kete fushe.Megjithate, vazhdoi Z. Tushaj,kater ose pese dite mbas

zgjedhjeve do te fillojme teflasim me shume vemendje perkete kontrate.

Ne te njejten kohe edhe Z.Bardhi Balteza, presidenti i

firmes te riciklimit te letresEDIPACK sh.a, tregoi njeinteres te madh ne lidhje me

riciklimin e letres, pra membledhjen e ketij materiali neLezhe. Midis te tjerave ai iofroi kryetarit te bashkise tesillte disa kuti te medha kartonite cilat do te kishin nje qese tezeze nga brenda ku te mblidhejvetem leter. Kjo ishtegjithashtu nje oferte e mire ecila gjeti mbeshtetjen e Z.Tushaj.

Problemi mbetet presimi imbetjeve per riciklim. Neqytetin e Lezhes mungon njeprese e cila mund te perdoretedhe per plastiken, edhe perletren. Blerja e saj kushton,por mund te zgjidhet ne teardhmen.deri

Duhet theksuar se kytakim u realizua falembeshtetjes te projektit te“Shqiperia ime e paster dhe ebukur” te UNICEF, teimplementuar nga qendra egrupimit Ekolevizja.

Pra ndikimi i projektit teUNICEF beri te mundur jovetem pastrimin dhesensibilizimin e qytetareve, porvuri ne levizje edhe bashkiteperkatese te qyteteve per idhene nje shtyse te madheedhe bizneseve qe operojne nekete fushe.

Ne te njejten dite uorganizua edhe nje takim menje nga kolektoret e plastikesne qytetin e Durresit. Tepranishem ne kete mbledhejishin koordinatore e ketijprojekti, Z. Fatmir Sula, ngafirma e riciklimit te plastikesPolymeren Recycling Albaniadhe kolektori i plastikes ne keteqytet Z. Selim Istrefi i cilinejkohesisht eshte edhepresidenti i firmes Istrefish.p.k. Mbas nje bisede te

TTTTTAKIME NE LEZHE E NE DURRES PER RICIKLIMINAKIME NE LEZHE E NE DURRES PER RICIKLIMINAKIME NE LEZHE E NE DURRES PER RICIKLIMINAKIME NE LEZHE E NE DURRES PER RICIKLIMINAKIME NE LEZHE E NE DURRES PER RICIKLIMIN Nga Bora TRAJKO,

Koordinatore e projektit“Shqiperia ime e paster dhe e

bukur”

gjate me ta doli si rezultat se aiishte grumbullues i plastikes porjo i plastikat PET dhe k,o ishtedicka jo shume pozitive perprojektin i cili ka ne qender tevemendjes vetem bidonat plastikdhe qeset platike. Ne diskutime siper me Z. Sula u pa earsyeshme qe te kishte njebashkepunim ne lidhje me njevend depozitimi privat nese do

ishte e pamundur ne sektorinshteteror, ku te grumbullohen tegjitha materialet PET te Durresit,duke pasur si burim kryesor 10shkollat e perfshira ne projekt,por edhe biznese, institucioneapo edhe pika te tjerakonsumatore te ketij llojiplastike.

Edhe ne qytetin e Durresitproblemi kyesor qe hasi projektii UNICEF ishte sigurisht ai imungeses se nje prese e cila kanje kosto prej minimumi 3000 •.Kjo gje eshte e pamundur neprojekt duke pasur parasyshbuxhetin e projektit.

Atehere nese do te arrihet neperdorimin e nje fusheshteterore apo nje private kukompania e riciklimit PRA(Polymeren Recycling Albania)te investonte per interesat pe sajdhe te mundesohej nje prese, ecila te ishte funksionale per ta,por ne te njejten kohe edheprojektin Cleen te UNICEF tefinancuar nga AmbasadaHollandeze.

Gjithsesi duke pasyr parasyshqe Shqiperia eshte ne nje momentelektoral dhe pushteti pushtetilokal eshte i angazhuar me shumeme te u pa e arsyeshme qe ketobisedime por me shume aksionete fillojne kater dite mbas ketyrezgjedhjeve elektorale.

Gjithcka mbetet per tu pare.

3

Z. Xhemal MATO që bërihapjen e takimit, të kërkuar ngaGrupimi Ekolëvizja, ndër të tjera

tha: Mendoj se ky takim do të ketëvlera për të gjithë ne. E kërkovasepse me projektin e UNICEF, nënjë farë mënure jemi në njëpozicion midis jush, biznesit tëriciklimit dhe pushtetit lokal.Projekti është për ndergjegjesimine fëmijëve, por dhe komuniteteve,për 5 qytete, por gjithmonë kemipatur problemin e madh si do tëstabilizojme diçka, jo vetëm gjatëprojektit por edhe mbaspërfundimit të tij. Kjo duhet bërë

Ne pretendojmë të hymë në BEdhe për të hyrë duhen disa kushte.Midis të tjerave duhet të merremidhe me plehrat tona. Të mosmburremi me arritjet por të marrimshembullin (që nuk mungon) ngaEuropa dhe të mundohemi të bëjmësa më shumë. Nga biznesi iriciklimit dhe nga të huajt (projektiaustriak), është ngritur dheproblemi i punësimit të shtresës sëvarfër e sidomos romëve qëmerren me grumbullimin embetjeve për riciklim. Dhe këtë elidhin edhe me shpërndarjen eplehrave që ndodh në pikat egrumbullimit në qytet, por, nëradhë të parë edhe për punësimine tyre. Dhe kjo jo në të zezë siçpunojnë pothuaj të gjithë.

Pra të zgjidhet një problempastërtie për qytetin dhe njëproblem jo i vogël social. Le tëpërmendim një tragjedi që ndodhinë Shkodër, ku një fëmijë 15 vjeçarka mbetur i vdekur, i mbuluar nga

që të ndihmohet problemi imenaxhimit e riciklimit tëplastikave.

PREZANTIMI Z. Alfred MEMA: Jam

perfaqësues i PolymerenRecycling Albania. Kemi rreth dyvjet e gjysëm tashmë në treg dhebazuar në kapacitetet dhe volumetmund të themi qe jemi nga më tëmëdhenjtë e Ballkanit. Për ta thënëqë në fillim, ne po vuajme ngaformat e bashkëpunimit meorganet shtetërore. Do të ishtemirë që të kishim këtë bashkëpunimedhe me Bashkinë, ku kemi patur

kontakte, duke u përpjekur tëndjekim dhe politikat. Gjithashtuedhe zoti Enver Sula ështëpërfaqësues i firmës. Me këtë takimmendojmë që të ofrojmë mundësitëdhe dhe bashkëpunimin tonë.

Zj. Erjola MUKA: Jam shefe eDepartamentit të PolitikaveMjedisore në Bashkinë e Tiranësdhe kam 18 vjet që punoj në fushëne mjedisit. Mendoj se politikat emjedisit i kemi vënë në rrugën ezgjidhjes.

Z. Ilir BUSHATI: Ne kemisipërmarrje për seleksionimin embetjeve urbane, një aktivitet e keminë Tiranë e një në Elbasan. Ne i marimmbetjet nga makinat që vijne paralandfield-it në sheshet tona. Aty iseleksionojmë, i paketojmë, ipresojmë dhe i shperndajmë sipasllojeve dhe kërkesave. Kemi dashurta bejme këtë gjë në bashkëpunimme Bashkinë e Tiranës pordrejtuesit tuaj na kanë thënë se keniplane të medhaja e pa u bërëlandfilldi nuk mund të fillojmë. Unëkam thënë se kjo i sherben mëshume edhe lanfield-it sepse nëselandfilldi juaj e ka jeten 10 vjet, potë kalojnë mbetjet nëpërmjet nesh,do të ketë jetëgjatesi deri 40 vjet.Volumin më të madh në landfielde e

zenë plastikat dhe nëse heqimplastikat, letrat etj edhe ju keniperfitim, por dhe ne. Kapacitetete landfieldit janë shume të vogla,kur sot Tirana ka shkuar 950 mijënjerëz. Ne nuk do të kerkonimasgjë prej jush,vetëmbashkepunim, na jepni një vendpërpara se makinat tuaja tëshkojne te vendi për tu groposurdhe ne do të bëjmë punën tonë.

Zj. Valbona MAZREKU:punoj për një organizatëndërkombetare hollandeze qëmerret me fushen e shoqatavetë mjedisit. Mendoj se për rastin

tonelata plehrash nëfushen e grumbullimittë mbeturinave nëperiferi të qytetit. Dhekjo për disa kanaçe. Kaparë një 200 leksh tëvjetër e, për të, kahumbur jetën. Kjo ishtedita e tij e punës, ngamëngjesi deri në darkë,për të kërkuar bukën egojës në fushën eplehrave.

Viktima, për shkak të kushtevetë mjerueshme ekonomike,gërmonte prej pesë vjetësh nëfushën e plehrave për të nxjerre prej

aty kanoce dhe mbetje te tjerametalike. Domethënë se e kishtefilluar këtë punë që dhjetë vjeç, kurshokët e tij shkonin në shkollë. Le

Me telefonin e gjelbër 2234 851,në dispozicion të komunitetit tëTiranës për probleme mjedisore, ukrye një anketim për problemin embetjeve dhe riciklimit të tyre.

Morën pjesë 44 persona nga tëcilët 21( 48 % me arsim të lartë, 12 )( 27 % ) me arsim të mesëm dhe 11(25 % ) me arsim të ulët.

Nga përgjigjet e tyre dolën këtorezultate:

- 24 persona ( 55 % ) mendojnëse evakuimi i mbetjeve në qytetin eTiranës është i rregullt, kryhet mirëdhe janë të kënaqur.

- 15 persona të kontaktuar(34%) janë të pakënaqur. Këtu bëjnëpjesë 8 vetë nga periferia dhe 6 ngazona e Bllokut. Për këtë zonë ngrihetshqetësimi i lokaleve të shumtë qëhedhin mbetje të shumta paspastrimit të tyre, duke bërë qëmbeturinat të përhapen dhe në tokë.Kjo ndodh në rrugën A. Frashëri, V.Pasha e gjetkë.

- 5 Persona nuk japin mendim. Për problemin e mbetjeve inerte

që hidhen në vend grumbullimet upërgjigjën 31 persona nga të cilët:

- 22 vetë ( 71 % ) kanë mendiminse gjendja ka përmirësime tëdukshme dhe është më mirë se vitine kaluar. Por ngrenë problemin ehedhjes së ambalazheve të mëdha nga

RICIKLIMI, PUSHTERICIKLIMI, PUSHTERICIKLIMI, PUSHTERICIKLIMI, PUSHTERICIKLIMI, PUSHTETI LTI LTI LTI LTI LOKOKOKOKOKAL DHE BIZNESIAL DHE BIZNESIAL DHE BIZNESIAL DHE BIZNESIAL DHE BIZNESI TRYEZE E RRUMBULLAKET, ORGANIZUAR NGA GRUPIMI EKOLEVIZJA NE KUADRIN E PROJEKTIT “

SHQIPERIA IME E PASTER DHE E BUKUR “konkret ka një lloj interesimi tjetër,përveç ndërgjesimit në shkollanga ana e shoqatave. Njëkompani austriake ka filluar njeprogram të ri në Shqiperi për tëkrijuar një cikël të mbyllur tëmenaxhimit të mbetjeve dhekryesisht të mbetjeve tëkonsumatorit dhe tëambalazheve. Në bashkëpunimme palën shqiptare po mundohen

të shohin, për dy bashkitë,Tiranën dhe Durrësin, se çfarëndihme mund të ofrojnë përinvestim në teknologji dhe në anënligjore.

PLEHRAT VRASIN NJE FEMIJE TTTTTELEFONI I GJELELEFONI I GJELELEFONI I GJELELEFONI I GJELELEFONI I GJELBERBERBERBERBERdyqanët dhe lokalet.

- 4 persona janë të pakënaqur dhethonë se ka zona ku bëhen ndërtimedhe akoma hidhen inerte.

Për problemin e ndërgjegjësimit, tëanketuarit dhanë këto përgjigje:

- 36 të anketuar nga 42 që dhanëpërgjigje ( 86 % ) mendojnë sendërgjegjësimi i komunitetit nuk ështënë shkallën e duhur dhe përveçposterave të shpërndarë nga Bashkia,Grupimi Ekolevizja dhe Qendra Eden,nuk kishin dijeni për ndonjë veprimtaritjetër.

- 16 persona njihnin projektin “Shqipëria ime e pastër dhe e bukur “, tëcilët ishin prindër ose familjarë tëfëmijëve në shkollat ku zbatohetprojekti dhe kanë dhënë kontribut dukedërguar në shkollë edhe mbetjet plastiketë shtëpisë.

- 39 vetë ( 93 % ) mendojnë qështeti duhet të bëjë më tepar përndërgjegjësimin e komunitetit, pornjëkohësisht, duke kontrolluar, duhettë kërkojë dhe zbatimin e ligjeve erregullave për të mbajtur qytetin tëpastër.

Pothuaj të gjithë riciklimin e lidhninme mbledhjen e shkrirjen e kanoçeve tëaluminit, gjë që bëhet përgjithësisht ngaromët dhe në mënyrë të pakontrolluarsepse ata përhapin dhe mbetjet në pikate grumbullimit. 5 prej tyre ( 12 % )dinin se ka dhe veprimtari biznesi qëmerren me riciklimin e mbetjeve të tjerapor nuk kishin njohuri të sakta për këtë.Ndërsa 15 vetë ( 34 % ) kujtonin se nëvitet 80-të shteti mblidhte letrat ekartonin, duke paguar, dhe i çonte përprodhimin e letrës në fabrikën eKavajës.

Anketimi vazhdon.

tu kujtojmë qeveritarëve se biznesiprivat i riciklimit, si PolymerenRycycling Albania, ka punësuar e popunëson romët e të tjerë nga shtresae varfër. Prandaj qeveritarët të mosshikojnë vetëm fushatën që shërbenpër të “ ricikluar “ ata në pushtet portë bashkëpunojnë më këtë biznes, jovetëm me fjalë, por me veprime qëndihmojnë procesin e riciklimit tëshkojë përpara duke zgjidhur jo pakedhe problemet sociale.

Kjo është një këmbanë alarmi përshtetin e shtetarët që kërkojnë votënnga prindërit e këtij fëmije. Por kjokëmbanë ka vite që bie, por siç duketshtetarët i kanë veshët e zëna nga

brohoritjet e mitingjeve, nga zhurmate motorrëve të avionëve që i çojnë nëEuropën e lakmuar nga të gjithë, e tëgëzuar deri më sot vetëm nga ata.

4

IMPAKTI I PLASTIKESMbetjet plastike, që e filluan boom-in e tyre në vitet 50-të jane futur në të gjitha fushat e jetës.

Përdorimi i tyre masiv, ka lehtesuar sherbimet por nga ana tjeter mosdegradimi i tyre si hedhurinëështë bërë problem për mjedisin, për sasinë e madhe që shkon në mbeturina, për ndotjen toksikeqë krijojnë kur digjen, per sasine e naftës që përdoret për prodhimin e tyre, si dhe për dëmin që

sjell në natyrë te të gjitha llojet e gjallesave.

NE QOFTE SE DO TE PERDORIM ÇANTA OSE QESE PELHURENE QOFTE SE DO TE PERDORIM ÇANTA OSE QESE PELHURENE QOFTE SE DO TE PERDORIM ÇANTA OSE QESE PELHURENE QOFTE SE DO TE PERDORIM ÇANTA OSE QESE PELHURENE QOFTE SE DO TE PERDORIM ÇANTA OSE QESE PELHURENE DO TE KURSEJME:NE DO TE KURSEJME:NE DO TE KURSEJME:NE DO TE KURSEJME:NE DO TE KURSEJME:

6 qese në javë

që do të thotë 24 qese në muaj apo 288 qese në vit …

… dhe gjatë gjithë jetës kursejmë 22.176.

Në qoftë se një në pesë vetë të vendit tuaj e bëjnë këtë, nedo të kursenim 1.330.560.000.000 qese gjatë një brezi tëjetës sonë.

Bangladeshi i ka hequr qeset plastike …

Kina ka hequr qeset plastike pa pagesë …

Irlanda, e para në Europë ka vendosur taksë për qesetplastike në vitin 2002 dhe tani ka reduktuar konsumine tyre në 90 % …

Në 2005 Ruanda i ndaloi qeset plastike …

Izraeli, Kanadaja, India perëndimore, janë duke ndaluarqeset plastike

Botsvana, Kenia, Tanzania, Afrika e Jugut, Taivani dheSingapori i kanë ndaluar qeset plastike

5

DISKUTIMET- Eriola MUKA: Fakti

është qe nuk është kuptuar mireinvestimi ne fushen e Sharres.Investimi ne nje qenderparaceptimi është goxha e larte,duke qene se kohezgjatja e saj nukështë me shume se 3-4 vjet dheasnje investitor nuk merr persiperte investoj per 4 vjet. Kane ardhurshume vete per te, edhe z. BardhylBalza, që ka një biznes të tillë,

dhe kur është vene ne dijeni qeështë edhe 4 vjet te tjera, sepse etilla është politika, me që nuk dote kemi me impjante apo landfildete mbetjeve aq afer qytetit, janëtërhequr. Po shikohet alternativaper nje qender rajonale, per njelandfild nje qender komportimi,sepse del mbas nje auditi mbetjeshqe jemi duke bere ne Tirane. Auditii mbetjeve ka te beje me formatin,dominancen e mbetjeve qe ështëne rrjedhen e zakonshme teTiranes, qe do te thote qe nëse kambetje organike mund teinvestohet nje impiant komportimi,

gje qe është ne politikat ebashkise. Duke ju kthyer prape asajqe thashe ne fillim qe ne momentinqe investitori vjen dhe ka nje 4vjecar, terhiqet per te vazhduarinvestimin ne ate vend, jo sepsetek ne mungon deshira. Megjithatëështë goxha i vlefshëm dhe inevojshëm bashkëpunimi

- Xh. MATO: Ne jemi teinetersuar te bashkepunojme nezgjidhjen e problemit te menaxhimitte pleherave dhe ketu kemi meshume problemin e plastikave. Jujeni ne ate fushe qe nese vendosnipolitikat mjedisore, duhet që tëecë dhe problemi i menexhimit teplastikave. Mund ti thuashpjesëmarrësve se cilat janemundesite, te shihen pikat ebashkepunimit,pikat e investimitdhe te hapave te tjera e ne se junuk i keni vendosur politikatatehere si do vazhdoje deri sa tevendosni keto politika. A kandonje hap ndermjetes sepsendoshta ju mund ti vendosnipolitikat mbas 4 vjetesh dhendërkohë do te eci kjo pune ? Ikeni vendosur politikat dhe mundte mendoni se mund ta beni me njeincenerator por le ta shohimproblemin edhe si të ndihmojme

RICIKLIMI, PUSHTERICIKLIMI, PUSHTERICIKLIMI, PUSHTERICIKLIMI, PUSHTERICIKLIMI, PUSHTETI LTI LTI LTI LTI LOKOKOKOKOKAL DHE BIZNESIAL DHE BIZNESIAL DHE BIZNESIAL DHE BIZNESIAL DHE BIZNESI

Sikurse dhe në gjithë biznesete tjera, edhe Vodafone Albaniakrijon mbetjet e veta teknologjike.Në këto mbetje përfshihen mbetjetnga instalimi i antenave nëstacionet bazë, bateritë e vajrat epërdorura nga rrjeti, e deri tekletrat e zyrave apo dyqaneve nëShqipëri. Pjesa dërrmuese e tyrejanë të parrezikshme për mjedisin,me përjashtim të baterive,karburanteve dhe operacioneveqë shoqërohen me lëshimin e CO2

VODAFON RICIKLON MBETJET. PO SHTETI ?në ajër. Për këtë janë bërë përpjekjetë vazhdueshme për të kontaktuarme kompani biznesi që merren mericiklimin e mbetjeve. Deri tanifunksionon mjaft mirë skema ericiklimit të letrës së përdorur nëkompani. Por, duke ndjekurshëmbullin e operatorëve të tjerëlokalë Vodafone nëpër botë,kakontaktuar me kompani partnerëndërkombëtare mjedisore për tëfilluar së shpejti edhe nëShqipëriskemën e riciklimit të

Konsum letre

Letër e dërguar për riciklim

Vajra gjeneratorësh Mbetje inerte antenash

Përdorim uji

7.5 ton 7 ton 25.4 ton 2.1 ton 10 000 m3

celularëve e aksesorëve të tyre. Edhe administrate jonë

shtetërore e lokale, krijon të tillambetje. Ku i çon ? A shpie përriciklim ndonjë mbetje, për tëdhënë kështu edhe shembullin përqytetarët ? Nëse po sa janë këtoshifra, pse nuk i publikon, siçVodafone ? A ka një program apostrategji për të bërë të mundurriciklimin e atyre mbetjeve. Duketse ka vetëm fjalë që, me ardhjen ezgjedhjeve, vetëm shtohen.

SASITE E MBETJEVE VJETORE TE VODAFON VITIN 2005

njeri tjetrin dhe si tëbashkepunojme. Kjo nuk i takonvetëm projektit, por i shërbenedhe zgjidhjes së përgjithëshmetë problemit të mbetjeve,kohëzgjatjes së landfillit dhericiklimit, duke përfshirë këtu dheproblemin social të punësimit.

- Eriola MUKA: Po ecim nedisa drejtime. Drejtimi i pare eshtene menyren e depozitimin embetjeve ku po fillojme te

drejtohemi nedepozitimin eveçante dmthqytetaret ti hedhinte ndara ne pikat endara teg rumbu l l imi t .Nëse e keni parenje kontenjer teverdhe qe thoteleter, ne me te po

tentojme ta venë në zbatim. Idejaeshte qe te ndajme letren dheplastiken nga rrjedha e mbetjeve

te tjera. Me tej, ne rast se do biemne marreveshje me ndonje ngafirmat qe arrijne te grumbullojneketo mbetje, ata ta grumbullojne.Por do të biem dakort me ate firmeqe është me e pershtateshme osee ka kapacitetin per mbetjet ose nerast te kundert është menduar qete kontaktojme me nje firmepastrimi per nje te gjashten eqytetit sepse Tirana është ndarene 6 zona pastrami, dmth tëoperojë nje nga zonat e pastrimit.

Dmth do të filloje me trekosha, një kosh me mbetje teperziera dhe dy kosha me leter eplastike. Por ne jemi ne momentine vleresimit te kostos. Problemiështë qe kemi filluar kontratat 5vjecare me firmen dfhe i bie qe te

rishikohet çmimi i kontrates e zeri isherbimit. Ne jemi ne vleresimin eanalizes së kostos që duhet teishte bere dhe duhet ta kishimmenduar qe ne fillimin e lidhjes sekontrates.

- Xh. MATO: Marredhenjajuaj me nje firme është e tilla qe ju eimpononi qe duhet te kenë kete llojteknollogjie, kjo firmë pastrimi dotë operojë me tre kosha ?

- Eriola MUKA: Kjo ështëpjese e negociatave. Ne mund tebejme propozimin qe firma qe dogrumbulloje te vere ne perdorimketo kosha.

- Xh. MATO: Propozim apodetyrim ?

- Eriola MUKA: Kjo ështëpjese e negociatave me firmat qejane te interesuara ne kete llojveprimtarie. Sa me shumeinvestime te marrim prej tyre, aqme mire do jete dhe do teperzgjidhet ajo firme që do tëinvestojë më tepër.. Dmth ajo është

pjese negociatash por qe nukmund ta bejme që ne kete moment.

- Xh. MATO: Por keni njedetyrim qe do të fusni mbledhjenme tre kosha dhe duhet te keni njeafat dhe kjo duhet te jete epercaktuar.

- Eriola MUKA: Po. Ne vijimte projektit me kooperacioninItalian qe është duke u zhvilluarne fushen e Sharres, nje pjese ekontrates është edhe pergatitja enje plani komunikimi pergrumbullimin e diferencuar neTirane. Une aktualisht jam ne fazene grumbullimit te informacioneveqe si funksionon aktualisht erealisht ne Tirane grumbullimi idiferencuar: firmat e riciklimit, siveprojnë romet, si funksionojne

firmat e pastrimit dhe me tej i kamçuar leter agjensise se ricikluesve(ARA ) si B. Balzës dhe e disaOJQ-ve rome qe merrem mericiklimin.

Me këtë kërkoj te marrpropozimit e tyre, sipretendojne ata teperfshihen në kete llojprocesi dhe ne fund teqershorit fillojme mepregatitjen e planit tekomunikimit permbledhjen ediferencuar, si mundte funksionojegrumbullimi idiferencuar ne Tirane, pra referuarkushteve aktuale te qytetit, si mundte funsionoje ndarja e mbeturinaveku do te fillojme vetem me letren,pastaj me plastiken, apo do fillojmeme mbetjet e njoma apo te thata.Ky është konkluzioni i skedave tekomunikimit qe do te kemi deri nefund te qershorit. Pastaj është hapitjeter, domethënë perfshirja efirmave qe do merren me terheqjen

e mbeturinave, e cila mund te fillojenga shtatori.

- Xh. MATO: Ju do lidheni mendonje kompani e cila merr persiper.

Çfare lidhje keni me kompanite seketa jane private dhe juintereson.Keni ndonje detyrimfinanciar a ligjor?

- Eriola MUKA:Kete nuk mundte them tamam realisht si mund te

jete. - Xh. MATO: Ka ndonje

detyrim ndaj bashkise ky apo kadetyrim bashkia ndaj kesajkompanie se vete ja terheqmbetjet?

- Eriola MUKA:Mundet nefillim te mos jete merredheniedetyruese,qe do te thote ne para.E rendesishme per bashkine eTiranes është qe te terhiqenmbetjet. Ne momentin e pare kemirol monitorues

- Xh. MATO: Po ne qofte sefirma nuk i terhoqi dhe falimentoiato mbetje mbeten aty.

- Eriola MUKA:Ajo ështëpjese e kontratesDo kemi kontrate

- Xh. MATO:Do beni kontrateapo jo?

- Eriola MUKA:Sigurisht do ketekontrate, marre-veshje, mund te jetem e m o r a n d u mbashkepun imi .Jane gjera qe do te

shikohen nga ana juridike, si mundte jene, por nuk mund te kemidetyrime financiare ndajsubjekteve private qe do terheqin,

pa bere nje studim apo njemonitorim se sa prodhohet, ciliështë perfitimi, cila është humbjajone etj...

vijon në numrin e ardhshëm

Drejtimi i pare eshte ne menyren e depozitimin embetjeve ku po fillojme te drejtohemi ne

depozitimin e veçante dmth qytetaret ti hedhin tendara ne pikat e ndara te grumbullimit.

Sipas të dhënave vetëm me riciklimin e një ton letërkursehet:

• Afërsisht 3000-4000 KWH energji (ekuivalente meenergjinë që do harxhonte për ndriçim në një vit një

shtëpi me tri dhoma)• Së paku, 30 000 L. ujë

• Rreth 95% të ndotjes së ajrit, pa llogaritur këtu

Vijon nga faqja 3

6

organike të mbetjeve, që ështëfraksioni më i imët i përbërëkryesisht nga lendët organike (tëbimësisë dhe të kafshëve) dhenga materiali i imët që nuk ështëi thjeshtë per t’u seleksionuar.

Për materialet me përmasatë mëdha që lihen mënjanëpërpara ndarjes në katër pjesë,nëse janë të pranishëm dhe nëseështë e mundur, do të kryhetpeshimi dhe do të nxirretpërqindja e peshës për gjithëtotalin e çdo kategorie. Kjoanalizë e fundit do përbëjëstrukturën merceologjike tëkategorisë së “mbetjevevoluminoze”.

SKEMA SINTETIKE EANALIZËS

MERCEOLOGJIKE DISAREZULTATEPARAPRAKE(metodika CNR):

1. Përcaktimi i ngarkesëspërfaqësuese (3-4 ton)

2. Përzierja3. Përhapja e materialit në

zonë në formë rrethi me 0,5- 0,6m trashësi

4. Eliminimi dhe seleksionimii mundshëm i “mbetjevevoluminoze”

5. Nënndarja në katër pjesëderisa të reduktohet grumbullirreth 200 kg (1 kontenjer membetje)

6. Nënndarja e mbetjevenë kategori merceologjike dhevendosja e tyre në thasëtplastikë;

7. Peshimi i thasëve dheplotësimi i tabelës

8. Plotësimi i tabelës sëmëposhtme

Grimca organike Grumbulli që mbetet

Nga ana e Bashkisë së Tiranës është bërë një tentativë e parë e auditimit të mbetjeve nëlandfillin e Sharrës, me qëllim përcaktimin e mëtejshëm të politikave mjedisore përadministrimin e mbetjeve urbane në Tiranë. Kjo do të vijojë me një analizë më të plotë e mëtë saktë.

Po japim metodën e përdorur dhe rezultatet, të cilat, siç u theksua më lart, nuk janë tëplota. Megjithatë japin një pasqyrë paraprake.

Analiza merceologjike ështënjë instrument i rëndësishëm për

-Të orientuar zgjedhjet eshfrytëzimit ose jo të biogazit tëvend-depozitimit

-Të përcaktuar mënyrat embledhjes së diferencuar nëqytetin e Tiranës.

Për të pasur një kuptimstatistik konkret është më enevojshme të kryhen analizatmerceologjike mujore për tëpaktën një vit, nëse kjo nuk ështëe mundur analizat merceologjikeduhet të kryhen jo më pak segjashtë muaj mundësisht mefrekuencë dymujore.Metodologjia IRSA-CNR nëversionin e thjeshtëzuar ështëpërpunuar për Projektin përQëllim Energjitik.

Përfshin:a) Përgatitja e kampionit

përfaqësuesKampioni afërsisht 200 kg

merret nga një grumbull prej 3-4ton, ku mundësisht, përbënngarkesën e plotë të njëautomjeti, linja e mbledhjes të sëcilit duhet të jetë përfaqësuesee përbërjes mesatare tëmbetjeve të zonës urbane që naintereson.

Përmbajtja e mjetitshkarkohet ose në një siperfaqetë rrafshët prej betoni,materialishpërndahet me lopatë mbi

sipërfaqen, duke formuar njështresë pak a shumë tërrumbullakët prej 0,5-0,6 mtrashësi. Përgjatë një veprimi tëtillë, është e nevojshme teproçedohet me ripërzierjen e vetëmbetjeve dhe me çarjen ethasëve prej polietileni të cilëtpërmbajnë mbetjet. Në rast se

ANALIZË MERCEOLOGJIKE E LANDFILLIT TE SHARRES

PROÇEDURA TEKNIKE PËR EKZEKUTIMIN E ANALIZAVEMERCEOLOGJIKE

PËR MBETJET NË HYRJE TË VEND-DEPOZITIMIT TË SHARRËSShtojca nr. 7 e Planit të Administrimit Operativ(3 prill 2009: merceologjika e parë në Sharrë)

mbetjet nuk janë copëzuarplotësisht mekanikisht gjatëtransportit, në fazën e sheshimittë materialit, objektet eëllimshme,si (grumbuj kutish tëmëdha, kontenjerë, relike tëndryshme,pjesë mobiljesh,panele, dyshekë, printimevoluminoze, pneumatikë, veshje,rrënoja masive etj.)grumbullohen dhe peshohenveçmas sipas kategorive: letër,karton,tekstile, dru;plastikë,gomë;metale;inerte (xhama,qeramike, gurë).Sasia embetjeve duhet të jetë emjaftueshme për të mbushurplotësisht një kontenjer prej1.100 litra. Ky lloj materiali dotë përbëje kampionin të cilit dot’i referohemi për veprimetpasuese.

b) Analiza merceologjikee mbetjes

Analiza merceologjike embetjes sjell përdorimin e njëshoshe e pastaj, grumbulli ipërzier që i kalon 20 mmseleksionohet me dorë sipaskategorive kryesore: tekstile,dru (duke përfshirë dheshkurret), letër, karton(përjashtim bëjnë bashkimet eshumta sic janë, letra e aluminit,letra të lyera me dyllë, tetrapakudhe të tjera të ngjashme mekëto që do shkojnë në

kategorinë e inerteve); plastika,goma; metale; inerte; substancaorganike (përfshin qoftë mbetjetnga ushqimet para dhe pasgatimit, lulet, kositjet, pelenat,lëkurat dhe të tjera të ngjashmemë këto)

Materiali i mbetur ngaveprimtaria përfaqëson pjesën

Shtëpite angleze kanëricikluar 27% të mbetjeve tëtyre per vitin 2007-2008 nëkrahasim me 2004-2005. Kjobëhet e ditur nga të dhenat e

fundit të Ministrisë angleze tëMjedisit.Kjo rritje do të thotëse shkalla e riciklimit ështëdyfishuar në tre vitet e

fundit, u shpreh ministri përbarazi mjedisore në nivel lokal,B. Bradshaë.

Shkalla e riciklimit tëmbetjeve shtëpiake, më e lartese 23% që ishte vitet emëparëshme, quhet akoma eulët në krahasim me nivelet ericiklimit në vendet e tjeraeuropiane si Hollanda, e cila

riciklon rreth 64% te mbetjevete saj.

Në bazë të Programit tëVeprimit për mbetje dheburimet natyrore, familjetangleze mund të riciklojnë mbi60% të mbetjeve të tyre.

Qeveria Australiane, vitin ekaluar, bëri te ditur se do tenxirrte jashte perdorimit qesetplastike, duke ndjekur kështurastin e vendeve të tjera të

Azisë e Oqeanisë, ku vendine parë e ka zënë Kina, që katre vjet që I ka hequr kato ngapërdorimi.

Sivjet, Ministri australian i

Mjedisit, Peter Garrett, tha seky aksion i omosdoshemkishte përfunduar në mbi 75 %të tregëtimit të tyre dhe në mbi90 % të tregut ushqimor. Ai ushpreh se, gjatë kohës mbi 35vjeeçare të përdorimit tëqeseve plastike, ka paturdemtime, si në token dhe nëjeten e gjalle te Australise.

Sipas Garrett, pjesa më emadhe e australianeve e kanëmbështur levizjen për t’i dhenefund përdorimit të qeseve të

plastikës. “Më shumë se 4miliard qese plastike gjendenakoma të hedhura në treg nëtë gjithë vendin, duke ndikuarnë jeten e gjallë e dukepërfunduar nëpër plazhe,ndërkohe që njerëzit janë mepushime”, tha ministri.

Por ai theksoi se, pasndalimit të përdorimit, por dheprodhimit e tregatimit, gjendjapo përmirësohet me shpejtësi.

QESET PLASTIKE HIQENNGA PERDORIMI

7

- Rreth 17,000 njerëz janepunësuar vetëm në grumbullimindhe riciklimin e letrës në Angli,ndërsa ne Brazil 28.000.

-Rreth një çerek milioni njerëzjane punësuar në seksione tëndryshme të përpunimit të letrësnë SHBA.

- Në Kine,në menyrë formaledhe joformale janë punësuar 10milion në këtë sektor dhe nëKairo,në Egjipt rreth 70,000.

Megjithatë, në shumë vende tëzhvilluara këto janë punë pak tëpaguara,punë te rrezikshme dhekjo duhet të ndryshojë.

Në Shtetet e Bashkuarapunësimi në riciklime është mbi 1.3milion njerëz dhe në Brazil rreth

500,000. Në Kine rreth 10 milion jane

punesuar ne te gjitha llojet ericiklimit megjithese keto punë janë

aktualisht tëdiskutueshmembi fitimin,sigurinë dheshendetin.

Riciklimi ialuminit nëBrazil kap u n e s u a r170,000 njerëz.Përdorimi i

dyfishtë ose riciklimi i materialeveparaqet një kursim domethënes tëenergjisë.P.sh përdorimi i aluminittë riciklueshem kursen 95 % të

energjise që nevojitet për tëprodhuar alumin te ri;baker -85%;lënda plastike - 80 %; çeliku -74%; grafiti -65 % dhe letra 64 %.

RICIKLIMI DHE PUNESIMI I GJELBER

(vijon nga numuri i kaluar )

Inciativa Klinton ka nisur njëProgram për Ndërtimet eRetrofikimit të Energjisë Eficentepër 16 qytetet më të mëdha tëbotës-Bankok, Berlin,Çikago,Hjuston,Johanesburg, Karaki,Londra, Melburni, Meksiko Siti,Mubai, New York, Roma, SaoPaulo, Seoul, Tokyo and Toronto.

Bankat dhe kater kompanite mete medha te sherbimit energjitikkane vene ne dispozicion 5 billiondollare per retrofikimin endertesave publike dhe nxitjen epronareve te ndertesave private.

“Numri total i banesave qekane nevoje per retrofikim ështëvënë në rendin e ditës “ thuhet neraport. SHBA dhe BE kanë 250milion shtëpi të tilla. Eshtë e lehtëtë mendosh që nje tranzicionbotëror në energjinë efikasemund të gjenerojë miliona osedhjetra miliona vende pune dhepunësime të gjelbra për mëshumë së 110 milion njerez.”-thuhet ne raport.

TRANSPORTI Punësimet në fabrikat e

automobilave, ku makinatndërwohen sipas standarteve tëenergjisë efikase është rreth250.000 kundrejt punësimit globalprej katër million.Në Gjermanivetëm 250 persona jane punësuarnë këtë sektor.

Na Shtetet e Bashkuara,kueficenca e lëndeve djegëse tesektorit të automobilave ështëndër më të ultat në botë,punësimetmund të gjenerohen në dy mënyra.Një studim i bërë atje sugjeroi qëmbi 20.000 vende pune mund tështohen nga vetë industria nësektorë si konstruksioni dheprodhimi i makinave. Më tepërvende pune mund do të ketë nësektorë të tjerë të ekonomisë. Tëlëvizësh me një automjet me njëeficence prej 35 mpg mund tëkursejë deri ne 37 miliard dollarëqë mund të shpenzohen në sektorëtë tjerë.Ne kundershtim me reniene trasportit hekurudhor,industriahekurudhore mund te fitoje perserivendet e humbura te punes dhe tegjeneroje me shume pune tegjelbra. Kostruktimi i rrugevehekurudhore gjenerone me shumevende pune se konstrukurimi irrugeve automobilistike-investimii infrakstures publike qe gjeneroneme pak vende pune.

Ne vitin 2003,140.000 njerezishin punesuar ne EU-25 neindustrine e rrugeve hekurudhoredhe ne fabrikimin e lokomativavekundrjet nje numeri total prej tremilione te punesuar ne te gjithe

Riciklimi i çelikut kursen derinë 86 % ndotjen e ajrit dhe riciklimii letëres e redukton ndotjen ekanaleve ujore dhe lumenjeve derinë 35 %.Pra ka shumë përfitime dheështë punësim i gjelber nëse do tëndiqet politika e riciklimit tëmaterialeve.

Rifabrikimi ka patur gjithashtushumë zhvillim dhe është bërë njëbiznes i madh. Ne SHBA nga kybiznes ka arritur ne 4 niliardëdollarë në vit dhe janë punësuarrreth 480,000 punëtorë.

Sipas Institutit Fraunhofer nëGjermani,rifabrikimi i materialevenë të gjithë botën kursen rreth 10.7milion fuçi naftë në vit, e barabartëkjo me elektricitetin e prodhuar

nga pesë temocentrale berthamoredhe kursen një sasi materiali ebarabartë me emetimin e 155,000makina çdo ditë.

sektoret e transportit.Eshtevleresuar qe nje investim federal10 vjecar ( SHBA ) ne hekurudhatme shpejtesi te larte ne shba mundte gjeneroje deri ne 250000 vendepune.

Instituti Oko ne Gjermani kallogaritur se nqs transporti publiki pasagjerve do te behej me ane terrugeve hekurudhore dhe meshume se 70 % do te perdorinbicikletat ne vitin 2010 ne gjermanirrezatimi i CO2 do te redukohej ne1/3.

Kjo do te sillte nje reduktim te130,000 vende pune ne sektorinautomobilistik por nga ana tjeterdo hapte deri 338,000 vende te rejapune ne sektoret e transportitperfitues.

Sistemi Bus Rapid Transittashme operone ne mbi 70 vendete botes ku perfshihet dheMeksiko Siti ku 70 million dollarejane shpenzuar per autobuza,infrastrukture dheplanifikimet errugeve qe nga viti 2002. deri nevitin 2006 Metrobus kishteprodhuar 80 autobuza te rinj pernje rruge 20 km dhe 36 stacione.

Ka disa mundesi per pune tegjelbra ne retrofikimin e lendevedjegese te autobuzave sic eshtegazi natyral i ngjeshur ( CNG )

Ne new delhi te indise nderfutjae 6000 autobuzave CNG ne vitin2009 parashikohet te gjeneroje derine 18,000 vende te reja pune.

Ndersa ne fabrikimin ebicikletave nuk ekzistonemundesia per shume vende pune.Mbi 100 milion bicikleta uprodhuan deri ne 2005 ne te gjitheboten ku 60 % i prodhoi Kina derine vitin 2004.

USHQIMI DHEAGROKULTURA

Shitja e ushqimeve organike nebote e kane kaluar vleren prej 100billion dollar. Studimet ne Anglidhe ne Republiken e Irlandes kanetreguar se fermat organikepunesojen 1/3 here me shumepunetore se fermat tradicionale.

Supozojme se ne dy vende tendryshme aktualisht fermatorganike zene 4 % dhe 1% te numrittotal te fermave. Nqs kjo perqindjedo rritej ne 20 %,atehere punesimido te rritej respektivisht me 73,000dhe 9,000 vende pune.

800 milione punetore janepunesuar ne arkitekturen urbanene te gjithe boten dhe mund teofrojene pune per nenpunetore neqytetet e zhvilluara.

Përgatiti Etmond CAULI,student në Fakultetin e

Gjeografisë

Përdorimi i aluminit të riciklueshem kursen 95 % tëenergjise që nevojitet për të prodhuar alumin teri;baker -85 %;lënda plastike - 80 %; çeliku -74

%; grafiti -65 % dhe letra 64 %.

STUDIMI I WHO STUDIMI I WHO STUDIMI I WHO STUDIMI I WHO STUDIMI I WHO Politikat e qeverive në luftën kundër ndryshimeveklmatike po shoqërohen përherë e më tepër me politikate punësimit. Këto vende pune, në fushat ekonomike qëlidhen me përmirësimin e mjedisit, si menaxhimi, përpunimie riciklimi i mbetjeve urbane, energjetika diellore, ajo eerës apo hidroenergjetika, prodhimet bujqësore biologjikeetj. kanë marrë emrin GREEN JOBS, punë të gjelbra.

VENDET E GJELBRA TE PUNESDHE RICIKLIMI

Për ta bërë më të qartë dhe më të shpejtë njohjen e mbetjevepër tu ricikluar dhe në ccfarë mënyrë duhen diferencuar , ështëcaktuar një seri simbolesh të quajtura come ( InternationalUniversal Recycling Codes) Kodet Universale Ndërkombëtare tëRiciklimit .

KODET NDËRKOMBËTARE TË RICIKLIMIT

8

EUROPA UL MBETJET EGROPOSURA

Adresa e redaksisë: Ish- klinika qeveritare, shkalla 3, kati IV, TiranëTel.: 04 234 851, Cel.: 068 21 82081 e-mail: ekolevizja@yahoo. com

TIRAZHI: 600 KOPJE

EDITORI – Xhemal MATOKRYEREDAKTOR – Agim DALIPI

S T

A F

I

CMYK

GRUPIMI “EKOLËVIZJA” Shoqata e Ruajtjes dhe Mbrojtjes së Mjedisit Natyror,

Shkodër - Fatbardh Sokoli Shoqata e Ruajtjes dhe Mbrojtjes së Mjedisit Natyror,

Tirane - Pranvera Bekteshi Shoqata Kombëtare progresi pyjor – Tirane, Liljana Shehu Albaforest, Tirane, Mehmet Meta Qendra Eden, Tirane - Merita Mansaku Klubi Ekologjik, Krujë - Muharrem Goci Shoqata e Ruajtjes dhe Mbrojtjes së Mjedisit Natyror, Berat

- Genta Decolli Lilium Albanicum, Librazhd- Ferit Hysa Masmedia dhe Mjedisi - Xhemal Mato Qendra për Komunikimin Elektronik, Tiranë – Ladi Balla Qendra Kombëtare e Lëvizjes Ambjentaliste, Tiranë - Haziz

Marku Klubi Ekologjik, Elbasan - Ahmet Mehmeti Instituti i Studimeve të Ambjentit, Tiranë - Agron Deliu

Laguna e Kaltër, Orikum - Skënder Mejdiaj Klubi Ekologjik, Librazhd - Naim Disani Forumi për integrimin social, ekonomik e kulturor,

Gjirokastër – Luan Pogaçi Shoqata Pylli i Blertë - Buçimas, Pogradec - Ruzhdi

Hymetllari Milieukontakt International, Tiranë – Valbona MAZREKU Shoqata e Përmakulturës, Tiranë - Edlira Mulla Klubi Ekologjik, Tiranë - Fatos Xhemalaj G&G Group, Tiranë - Sazan Guri AULEDA, Vlorë Shoqata Mjedisi Ekologjik dhe Turistik Lura, Lurë -

Ismail Hysa Federata e gjuetarëve sportivë të Shqipërisë, Tiranë –

Themi Perri Qendra e konsulencës veterinare dhe sigurisë ushqimore,

Tirane – Gani Moka

KY NUMUR I GAZETES “ EKOLEVIZJA “ SPONSORIZOHETNGA PROJEKTI “ SHQIPERIA IME E PASTER DHE EBUKUR “, MUNDESUAR NGA UNICEF, MBESHTETUR NGAAMBASADA HOLLANDEZE

Klubi Ekologjik, Maliq – Myzafer Gjiriti Shoqata “Natyra për njeriun”, Durrës – Fali Ndreka Instituti Kombëtar për Studime dhe Kërkime të Mjeksisë

dhe Mjedisit “Fillonid Durrachieni” – Flamur Tartari Shoqata “Adriatiku”, Vlorë – Petrit Dërvishi Shoqata “Miqtë e Thethit”, Shkodër– Dedë Nika Shoqata "PASS”, Majlinda Lleshi Shoqata “Nënujsat” Ened Mato Shoqata “Vazhdon” Gazmend Koduzi Shoqata "EKOLOGJISTI "- Durres, president Bashkim

Shyle. EKOMJEDISI, Durres, Presidente Magda CARA Shoqata e Mbrojtjes së Peizazheve Natyrore në Shqipëri,

Skënder Sala Agjensia Joniane e Mjedisit, Medias dhe Informacionit,

Shkëlqim Hajno

10 Qershor, 2009. Agjensia Europiane e Mjedisit

ka botuar raportin “ Të shmangimmbetjet nga landfieldi ( groposja)“. Atje theksohet se DirektivaLandfill e Bashkimit Europian kapatur një impakt pozitiv nëkuptimin e menaxhimin të mbetjevetë biodegradueshme urbane ekomunale në shtetet e BE-së.Studimi, veç analizës së gjendjesnë shtetet e BE-së, spjegon dherrugët afatmesme e afatgjata dheobjektivat si dhe investimet për

Direktiva ka për qëllim tëparandalojë ose të pakësojëgroposjen e mbetjeve dhe efektet etyre në mjedis, në veçanti në ujratsipërfaqësore e nëntokësore, nëtokë, në ajër dhe në shëndëtinnjerëzor. Ajo cilëson në kategori tëndryshme mbetjet (mbetjebashkiake ose komunale, tërrezikshme, të parrezikshme dheinerte) dhe kërkon mënyrat emenaxhimit për gjithë tipat elanfilleve, me ose pa groposje.

Landfillet ndahen në trekategori: për mbetjet e rrezikshme,të parrezikshme dhe inerte.

Direktiva detyron të mosaplikohet: Shpërndarja në terren eplehrave të lëngshme dhe ujrave tëzeza; Përdorimi landfilleve përmbetjet inerte; depozitimi i betjevetë rrezikshme pa u bërë përpunimi ityre, por dhe i mbetjeve tëparrezikshme por që depërtojnë në

Maine Plastics është njesipërmarrje, e themeluar në 1983,që merret me riciklimin e plastikësqë nga viti 1986 në Nju Xhersi,SHBA. Ata e quajnë punën e tyresi një zgjidhje të lehtë për një

problem të madh siç janë plastikat.Një nga drejtuesit e firmës, D.Kaplan, shprehet se, dukericikluar, ne ndihmojmë nëreduktimin e sasisë së mbetjeve qëshkojnë në landfill dhe duke

Në Itali,shoqata e komunave kafilluar një lëvizja kundër plastikavedhe sidomos atyre me një përdorim.

Kjo ka për qëllim reduktimin epërdorimit të qeseve plastike dhezëvëndësimin e tyre me çanta e qeseme shumë përdorime prej bezeje osedhe materiale të tjera tëriciklueshme.

Sot sasia e mbetjeve plastike menjë përdorim në Europë është nga5 deri në 10 milon ton dhepëqrfundon në mbetjet urbane dheme një kosto shumë të lartë dheimpakt të lartë ndotjeje.

Shoqata e komunave përfshin nëkëtë lëvizje ndërgjegjësim tëkomuniteteve, aktivitete pro-movuese, por dhe aksione konkretepër mbledhje e plastikës përriciklim.

ricikluar, nxjerrim dhe fitim. Por,duke marrë parasysh edhe impaktinmjedisor, kursimin e lëndës së parëdhe të energjisë që duhet përprodhimin e saj, vlerat janë akomamë të mëdha, si ndaj ndryshimeveklimatike, ashtu dhe në punësimine gjelbër.

Duke shitur plastikën e ricikluarpërsëri tek prodhesit, sidomos nëvendet si Kina, Europa apo Lindjae mesme nga vjen prodhimi, bëhete mundur edhe që të largohet ngavendi një sasi e konsiderueshme eplastikës, që do të përfundonte nëmbetje, me pasojat që dihen. Vetëmsasia që riciklon Maine Plastics nëSHBA arrin në rreth 100 milion tondhe nga kjo rreth 50-60 % rikthehetnë Kinë, nga vjen dhe furnizimimë I madh I vendit. Vetëm në njëimpiant në Zion, kjo sipërmarrjeka 105 punëtarë, nga të cilët 76 tëpërhershëm dhe ka patur një xhirovjetore ( 2008 ) prej 30 milionëdollarë. Firma përpunon rreth 40 “familje “ plastikash.

nëntokë etj... Si rregull i parë për përpunimin e

mbetjeve është detyrimisht trajtimi ityre pa shkuar në landfill. Mbetjet errezikshme duhet të kenë një landfilltë tyre dhe rreptësisht të kontrolluar.Në këtë kategori hynë: mbetjet elëngëshme; mbetjet e djegshme;mbetjet shpërthyese ose oksiduese;mbetjet spitalore dhe klinikave,

gomat e akinave etj Direktiva për lejen e depozitimit

të mbetjeve detyran sipërmarrësittë stabilizojnë përshkrimin embetjeve që do të shkojnë nëlandfill; kapacitetin e lanfillit dhe tëmbetjeve që do të depozitohen;metodat e përdorura ndaj ndotësvedhe, sidomos, vlerësimin e impaktitnë mjedis e në shëndetin e njerëzve.

reduktimin e groposjes së mbetjevenë ndihmë politikave strategjike tëtyre për këtë problem.

Direktiva Landfill është nëthemel të politikave për mbetjet nëBE. Ai u përgjigjet nevojave të uljessë kapacitetit të landfieldëve nëshumë shtete anëtare, duke paturparasysh edhe uljen e emetimevetë metanit, ndotjes së tokës eujrave, të cilat janë rritur që ngamesi i viteve 1990-të. Direktivakëmbëngul në shmangjen e sa mëtepër mbetjeve nga landfilldet,duke inkurajuar ripërdorimin dhericiklimin. Raporti ngre pyetje, porjep dhe rrugëzgjidhjet si p.sh. përmundësitë praktike të shmangjessë groposjes së mbetjeve urbanee komunale nëpërmjet menaxhimitsa më të mirë; cilat kanë politikat,rezultatet e tyre dhe cila duhet tëjetë strategjia për të ardhmen etj..Aiparashtron dhe objektivat që duhettë arrihen në periudhën nga viti2010 deri në vitin 2016.

RICIKLIM QE NGA VITI 1986 KOMUNAT PERRICIKLIMIN

GROPOSJA E MBETJEVE NE EUROPELANDFILL DIRECTIVE

Shkurt nga bota