Ministria e Tregtisë dhe Industrisë

Ministarstvo Trgovine i Industrije

Ministry of Trade and Industry

Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës

Botërore

Përmbledhje analitike dhe udhëzime teknike

për indikatorin: Pagesa e Tatimeve

Dhjetor 2017

Ky dokument është përgatitur nga Ministria e Tregtisë dhe Industrisë së Kosovës, me përkrahjen e

Partneriteteve për Zhvillim të USAID-it në mbështetje të Vendimit Nr. 12/67 të Qeverisë së Kosovës të

datës 30 dhjetor 2015 “për Koordinimin e Reformave për Të Bërit Biznes”. Udhëzuesi metodologjik që

përmban ky dokument është nga Banka Botërore siç janë publikuar në Të Bërit Biznes 2018.

PËRMBAJTJA

A. HYRJE .............................................................................................................................................. 1

B. PARIMET BAZË TË REFORMAVE TË TË BËRIT BIZNES ............................................................. 1

C. TË BËRIT BIZNES SI MJET PËR REFORMË RREGULLATORE ..................................................... 3

D. VËSHTRIM I PËRGJITHSHËM I PAGESËS SË TATIMEVE .............................................................. 4

E. PSE ËSHTË E RËNDËSISHME ....................................................................................................... 15

F. PRAKTIKAT E MIRA .................................................................................................................... 22

G. PERFORMANCA E KOSOVËS NË TË BËRIT BIZNES – PAGESA E TATIMEVE ....................... 28

H. PROCESI I DETAJUAR I KOSOVËS – TË BËRIT BIZNES 2018 PAGESA E TATIMEVE ............ 29

1. Tabela e reformave #1: Validimi ose korrigjimi i informatave ekzistuese ............................... 29

2. Tabela e reformave #2: Përmirësimet e procesit ekzistues .................................................... 31

3. Tabela e reformave #3: Inventari i organeve plotësuese të përfshira në proces ..................... 34

4. Tabela e reformave #4: Formular i Planit 4 vjeçar të Veprimit (2017 – 2021) ........................ 35

SHTOJCA I: BANKA BOTËRORE REFORMA DOMETHËNËSE 2008 - 2018 .................................. 37

1. Bashkimi Evropian (25): Reformat në Pagesën e Tatimeve sipas ekonomive TBB 2008 –

TBB 2018 .......................................................................................................................................... 38

2. Shtetet fqinje dhe të ndërlidhura (11): Reformat në Pagesën e Tatimeve sipas ekonomive

TBB 2008 – TBB 2018 ...................................................................................................................... 49

3. Shtetet tjera (132): Reformat në Pagesën e Tatimeve sipas ekonomive TBB 2008 –

TBB 2018 .......................................................................................................................................... 56

1

A. HYRJE

Qëllimi i këtij dokumenti është që të informojë një analizë të hollësishme të indikatorit Pagesa e

Tatimeve të Raportit të Bankës Botërore për të Bërit Biznes. Qëllimi është që të përdoret nga

Qeveria e Kosovës, Ministria e Financave, si institucion udhëheqës, grupi punues teknik dhe

partnerët tjerë për vlerësimin, identifikimin dhe zbatimin e reformave të mundshme ligjore,

rregullatore dhe operative që do ta përmirësojnë procesin në Kosovë. Përmbledhja analitike është

përgatitur duke përdorur materialet ekzistuese të Bankës Botërore për Të Bërit Biznes, duke

përfshirë nga ueb faqja për Të Bërit Biznes (http://www.doingbusiness.org/) si dhe raportet e

publikuara, të plotësuara nga analizat e përgatitura nga Projekti i USAID-it Partneritetet për Zhvillim.

Në këtë përmbledhje analitike gjithashtu janë përfshirë edhe disa tabela pune për të mbështetur

analizat nga grupet punuese individuale të themeluara nga ministritë përgjegjëse për secilin indikator

për të bërë vlerësimin dhe për të planifikuar, zbatuar dhe monitoruar reformat e ardhshme, në

bashkëpunim me institucionet tjera përkatëse dhe partnerët tjerë.

Indikatori: Pagesa e Tatimeve

Institucioni përgjegjës kryesor: Ministria e Financave

Respondentë (TBB 2018): 24

Lidhjet me MSA: Nenet 1, 39, 40, 70, 105

B. PARIMET BAZË TË REFORMAVE TË TË BËRIT

BIZNES

Bazë e metodologjisë së Të Bërit Biznes janë 5 parimet kryesore të qeverisjes. Ndërsa këto parime

janë të nënkuptuara në supozimet e Të Bërit Biznes, për të kuptuar plotësisht përfitimet nga axhenda

e reformave në Të Bërit Biznes, këto parime duhet të zbatohen jo vetëm në procesin e reformës së

Të Bërit Biznes, por në të gjitha vendimet e politikave në të gjitha organet e qeverisjes dhe të

internalizohen në të gjitha nivelet e operacioneve qeveritare.

Reformat e Të Bërit Biznes zbatojnë këto parime dhe adresojnë çështjet në kuadrin e qeverisjes që

krijon mjedisin në të cilin merren vendimet e sektorit privat dhe ndodhin aktivitete, duke çuar

kështu në rezultate pozitive ekonomike, duke përfshirë, por jo kufizuar në, rritjen e aktivitetit

ekonomik, rritjen e tregtisë, ndarjen dinamike të burimeve, rritjen e kërkesës për punë, rritjen e

investimeve vendase dhe të huaja, heqjen e barrierave ndaj pjesëmarrjes gjithëpërfshirëse

ekonomike, rritjen e të ardhurave qeveritare, formalizimin e aktivitetit ekonomik, uljen e mundësive

për korrupsion dhe përmirësimin e efikasitetit të qeverisë dhe menaxhimin e brendshëm.

Këto 5 parime janë:

1. THJESHTËSIA: Përmes riorganizimit të kërkesave ligjore dhe rregullatore, eliminimit të kërkesave

të pajustifikueshme dhe reduktimit të kontakteve.

Kërkesat dhe procedurat komplekse inkurajojnë kërkimin e alternativave për zgjidhjen e shpejtë

dhe ngarkimin e panevojshëm dhe të kotë të veprimeve qeveritare. Kjo mund të përfshijë

kërkesa të dyfishta dhe të panevojshme, taksa të larta, ndërhyrje diskrete, vlerësim subjektiv të

2

përputhshmërisë rregullative dhe aktivitete të tjera. Riorganizimi dramatik i bazuar në objektiva

të qarta të politikave dhe përdorimi i mekanizmave të konformitetit objektivisht të

verifikueshëm rrisin efikasitetin dhe ulin ngarkesën e sektorit privat dhe mundësitë për

korrupsion. Korrupsioni lulëzon kur kontaktet midis agjentëve qeveritarë dhe qytetarëve

ndodhin shpesh ose në vende private, siç janë gjatë "vizitave" ose intervenimeve të tjera.

2. TRANSPARENCA: Përmes rritjes së publikimit dhe cilësisë së informatave qeveritare dhe të

dhënave të performancës

Publikimi i ligjeve, rregulloreve dhe veprimtarive qeveritare është një kërkesë themelore e çdo

shoqërie. Njohja e ligjit përmirëson diskutimet e politikave dhe fuqizon qytetarët dhe grupet

mbështetëse për të identifikuar dhe adresuar sjelljen e keqe ose abuzimin e pushtetit të

qeverisë. Kjo sjell një përfshirje më të gjerë në hartimin e politikave dhe dialog të përmirësuar.

Për më tepër, publikimi proaktiv i kërkesave ligjore, informacioni i qartë i pajtueshmërisë dhe

proceseve zvogëlon kostot e pajtueshmërisë për qytetarët dhe kostot administrative të

qeverisë. Së fundmi, publikimi i të dhënave të performancës së qeverisë, duke përfshirë vëllimin

e aplikimit, kohën e përpunimit, rezultatet e pajtueshmërisë dhe të dhënave të tjera ndihmon

për të informuar publikun rreth veprimeve të qeverisë, për të ndërtuar besim në institucione,

për të përshtatur pritjet dhe për të siguruar të dhëna relevante krahasuese për përmirësim të

vazhdueshëm.

3. LLOGARIDHËNIA: Përmes rritjes së përdorimit dhe publikimit të metrikave operacionale

qeveritare, përkrahjes së kontrolleve dhe balancave të brendshme dhe të jashtme

Kur qëllimet e një institucioni janë të paqarta dhe performanca e agjentëve i lihet gjykimit

subjektiv, mund të ndodhë konfuzion, paefektshmëri, korrupsion dhe keqpërdorim i pozitës.

Gjithashtu, aktivitetet, efikasiteti dhe efektiviteti i një organi i lihen hamendësimeve. Përmes

rritjes së përdorimit të metrikës së performancës dhe harmonizimit të metrikave ndërmjet

institucioneve dhe vertikalisht brenda Qeverisë, zhvillohet një kuptim i përbashkët i qëllimeve

dhe veprimeve, si dhe një mekanizëm i qartë dhe transparent për vlerësim. Përdorimi i të

dhënave operacionale, shumica e të cilave tashmë është në sistemet ekzistuese, gjithashtu

ndihmon menaxherët dhe udhëheqësit politikë të qeverisë të vlerësojnë dhe menaxhojnë

operacionet qeveritare me një kuptim të përbashkët të rezultateve. Shumë nga pikat e

mësipërme ushqejnë rritjen e llogaridhënies. Kur ka më shumë transparencë, kritere objektive,

kontakte të reduktuara dhe mundësi për angazhim, sisteme për të mbajtur qeverinë përgjegjëse

për veprimet janë më të forta. Kjo mund të përfshijë gjithashtu përdorimin në rritje të

mbikëqyrjes administrative dhe shqyrtimin e përcaktimeve nga organe të tjera qeveritare.

4. QEVERISJA PËRFAQËSUESE: Përmes angazhimit publik efektiv, koordinimit brenda-qeveritar,

duke përdorur mekanizmat e informatave kthyese

Një qeveri përfaqësuese u përgjigjet qytetarëve, por gjithashtu udhëhiqet nga qasjet e bazuara

në treg në mënyrë që të mos kapet nga interesat dhe agjendat individuale. Kur qeveria është e

mbyllur për publikun, rezultatet e politikave dhe sjellja e keqe janë të fshehura. Pa koordinim

efikas brenda qeveritar dhe shfrytëzim të mekanizmave të informatave kthyese, iniciativat janë

të kushtueshme, ad hoc dhe organet qeveritare rrezikojnë të punojnë në kushte kontradiktore.

Përmes nxitjes dhe përfshirjes së pjesëmarrjes së qytetarëve në informatat kthyese të

metrikave, dialogun e politikave dhe organet koordinuese, dhe mekanizma të thjeshtuara të

3

informatave kthyese, përmirësimi i vazhdueshëm dhe përgjegjshmëria bëhen pjesë e

marrëdhënies qytetar-qeveri. Kjo përfshin gjithashtu inkorporimin e vlerësimeve të palëve të

treta dhe mjeteve të tjera.

5. QEVERISJA E ORIENTUAR KAH SHËRBIMI: Përmes operacioneve qeveritare që ofrojnë

vlerë për qytetarët në mënyrën më efikase dhe efektive

Të gjitha aktivitetet e qeverisë duhet të vlerësohen dhe ekzekutohen me një kuptim të qartë se

qeveria i shërben qytetarëve. Kontaktet duhet të bëhen duke pasur parasysh parimet e

shërbimeve ndaj klientit, me ndërhyrje minimale dhe të fokusuara në përmbushjen e nevojave të

qytetarëve individualë në të gjitha ndërveprimet. Metrika e shërbimeve të klientit dhe mjetet

tjera duhet të përdoren për të vlerësuar vazhdimisht performancën, dhe të gjitha vendimet,

aktivitetet dhe operacionet të merren parasysh nga këndvështrimi dhe realiteti i qytetarit që

përballet me procesin.

C. TË BËRIT BIZNES SI MJET PËR REFORMË

RREGULLATORE

Të Bërit Biznes mund të jetë një mjet shumë i vlefshëm kur ndiqen disa qëllime të deklaruara politike

nga Qeveria e Kosovës, duke përfshirë përafrimin me BE-në, bashkëpunimin dhe koordinimin

brendaqeveritar dhe uljen e korrupsionit.

Për më tepër Të Bërit Biznes është një mjet i reformave teknike që qartë lidh politikën, zbatimin dhe

rezultatet e matura. Është i dobishëm në procesin e vlerësimit të politikave dhe reformave, për të

cilat performanca pozitive ndjek gjurmët, si të rezultateve ekonomike ashtu dhe performancën e

vendit në raportet dhe indekset e tjera ndërkombëtare.

Për shembull, siç është cekur në tabelën më poshtë, rangimi i vendeve në Të Bërit Biznes, e

organizuar në nivelet të rangimit, korrespondon me masat pozitive ekonomike, krijimin e bizneseve,

indekset e korrupsionit, performancën e qeverisjes rregullatore dhe konkurrencën e mjedisit të

përgjithshëm.

Të Bërit

Biznes

2018,

Nivelet e

rangimit

të

vendeve

Mesatarja e

Bruto të

Ardhurave

Kombëtare

për kokë

banori 2017

(USD, BB TBB

2018)

Mesatarja e

dendësisë

së

bizneseve

të reja

(TBB 2017)

Mesatarja e

rezultatit të

konsoliduar të

qeverisjes

rregullatore

(TBB 2017)

Mesatarja e

rangimit në

Indeksin e

Perceptimit

të

Korrupsionit

2016 (TI)

Indeksi i Lirisë

Ekonomike

2017 Rangimi

mesatar i

vendit

1 - 25 $ 37,385 9.31 5.03 24 16

26 - 50 $ 17,723 3.31 4.69 65 61

51 - 75 $ 16,180 4.16 3.52 71 64

76 - 100 $ 11,806 3.93 2.22 80 86

101 - 125 $ 5,006 1.05 1.00 100 107

126 - 150 $ 4,537 1.09 1.38 102 121

150 - 190 $ 2,121 0.89 0.59 141 149

4

D. VËSHTRIM I PËRGJITHSHËM I PAGESËS SË

TATIMEVE

Sfondi

Kjo temë trajton tatimet dhe

kontributet e detyrueshme që një

kompani e mesme duhet të

paguajë ose ti mbajë gjatë një viti

të caktuar, si dhe mat barrën

administrative në pagesën e

tatimeve dhe kontributeve.

Raundi i fundit i mbledhjes së të

dhënave për projektin ka

përfunduar më 30 qershor 2017

që mbulon vitin 2016 sa i përket

indikatorit të pagesës së tatimeve

(1 janar 2016 - 31 dhjetor 2016).

Vitin e kaluar (Të Bërit Biznes 2017) shtrirja e mbledhjes së të

dhënave u zgjerua për të kuptuar më mirë mjedisin e përgjithshëm

tatimor në një ekonomi. Pyetësori u zgjerua për të përfshirë

pyetje të reja në proceset pas deklarimit: rimbursimi i TVSH-së

dhe auditimi i tatimeve. Të dhënat tregojnë se aty ku proceset dhe

praktikat e pas deklarimit funksionojnë në mënyrë efikase dhe se

çka vë në lëvizje dallimet në koston e përgjithshme të

pajtueshmërisë tatimore në ekonomi.

Seksioni i ri mbulon kornizën ligjore dhe barrën administrative të

bizneseve për pajtueshmëri me proceset e pas deklarimit.

Metodologjia

Metodologjia e Pagesës së Tatimeve

Të Bërit Biznes regjistron tatimet dhe kontributet e

detyrueshme që një kompani e mesme duhet të paguajë në një

vit të caktuar si dhe barrën administrative të pagesës së tatimeve dhe kontributeve dhe të qenit në

pajtueshmëri me procedurat pas deklarimit (figurat 1 dhe 2). Projekti është zhvilluar dhe zbatuar në

bashkëpunim me PwC.1 Tatimet dhe kontributet e matura përfshijnë profitin ose tatimin në të

1 PwC i referohet rrjetit të kompanive anëtare të PricewaterhouseCoopers International Limited (PwCIL) ose, siç kërkon

konteksti, firmave individuale anëtare të rrjetit PwC. Çdo firmë anëtare është një person juridik i veçantë dhe nuk vepron si

agjent i PwCIL-it ose ndonjë firme tjetër anëtare. PwCIL nuk ofron shërbime për klientët. PwCIL nuk është përgjegjës për

veprimet ose mosveprimet e ndonjë prej firmave të saj anëtare dhe as nuk mund të kontrollojë ushtrimin e gjykimit të tyre

profesional ose t'i lidhë ato në asnjë mënyrë. Asnjë shoqëri anëtare nuk është përgjegjëse për veprimet ose mosveprimet e

ndonjë firme tjetër anëtare dhe as nuk mund të kontrollojë ushtrimin e një gjykimi profesional të një firme tjetër anëtare

ose të obligojë ndonjë firmë anëtare ose PwCIL në asnjë mënyrë.

Figura 2 – Sa është efikase për një kompani të mesme lokale për të qenë në pajtueshmëri me proceset pas deklarimit

Figura 1 – Cila është koha, norma tatimore totale dhe numri i pagesave të nevojshme për një kompani lokale të mesme për të paguar të gjitha tatimet?

5

ardhura të korporatës, kontributet sociale dhe

tatimet e fuqisë punëtore të paguara nga

punëdhënësi, tatimet në pronë, tatimet në transferin

e pronës, tatimin në dividendë, tatimin në fitimet

kapitale, tatimin në transaksionet financiare, tatimet

për grumbullimin e mbeturinave, tatimet për veturë

dhe rrugë, dhe çfarëdo tatimi apo takse tjetër të

vogël.

Rangimi i ekonomive për nga lehtësia e pagesës së

tatimeve përcaktohet nga matja e distancës së tyre

nga rezultatet më të larta në pagesën e tatimeve.

Këto rezultate janë një mesatare e thjeshtë e

distancës nga rezultatet më të larta për secilin nga

indikatorët përbërës (figura 3), me një prag dhe një

transformim jo-linear të aplikuar ndaj njërit nga

treguesit përbërës, norma e përgjithshme tatimore

dhe e kontributeve.2 Pragu është përcaktuar si normë

e përgjithshme e tatimit dhe kontributeve në

përqindëshin e 15-të të shpërndarjes së përgjithshme

të indikatorit të normës së përgjithshme tatimore

dhe të kontributeve për të gjitha vitet e përfshira në

analizë deri në dhe duke përfshirë Të Bërit Biznes

2018. Pragu është vendosur në 26.1%. Të gjitha

ekonomitë me një normë të përgjithshme tatimore

dhe të kontributeve nën këtë prag marrin të njëjtin

rezultat si ekonomia në këtë prag.

Pragu nuk bazohet në ndonjë teori ekonomike të një

"norme optimale tatimore" që minimizon çrregullimet

ose maksimizon efikasitetin në sistemin e

përgjithshëm tatimor të një ekonomie. Në vend të

kësaj, ajo është kryesisht empirike në natyrë, e

vendosur në fundin e ulët të shpërndarjes së normave

tatimore të vëna mbi ndërmarrjet të mesme në

sektorin e prodhimit, siç është vëzhguar përmes

indikatorit të pagesës së tatimeve. Kjo zvogëlon anshmërinë në indikatorin e normës së përgjithshme

tatimore dhe të kontributeve ndaj ekonomive që nuk kanë nevojë për të vënë tatime të rëndësishme

në kompani si kompania standarde e rastit studimor të Të Bërit Biznes, sepse ata rrisin të ardhurat

publike në mënyra të tjera, për shembull, nëpërmjet tatimeve mbi kompanitë e huaja, nëpërmjet

tatimeve në sektorë të tjerë të ndryshëm nga prodhimi ose nga burimet natyrore (të cilat të gjitha

janë jashtë fushëveprimit të metodologjisë). Të Bërit Biznes mat të gjitha tatimet dhe kontributet e

mandatuara nga qeveria (të cilitdo nivel – federal, shtetëror ose lokal) dhe që aplikohen ndaj

bizneseve të standardizuara dhe kanë ndikim në pasqyrat e tyre financiare. Duke vepruar kështu, Të

2 Distanca jolineare ndaj pikëve më të larta për normën totale të tatimit dhe kontributeve është e barabartë me distancën

deri në pikën më të lartë për normën totale të tatimit dhe kontributeve në fuqinë prej 0.8. .

Figura 3 – Pagesa e tatimeve: Pajtueshmëria tatimore për një kompani lokale prodhuese

6

Bërit Biznes shkon përtej përkufizimit tradicional të tatimit. Siç përcaktohet për qëllimet e llogarive

kombëtare të qeverisë, tatimet përfshijnë vetëm pagesat e detyrueshme të njëanshme për qeverinë e

përgjithshme. Të Bërit Biznes niset nga ky përkufizim sepse mat ngarkesat e imponuara që prekin

llogaritë e bizneseve, jo llogaritë e qeverisë. Një dallim kryesor është i lidhur me kontributet e fuqisë

punëtore. Matja e Të Bërit Biznes përfshin kontributet e mandatuara nga qeveria të paguara nga

punëdhënësi në një fond të kërkuar privat pensional ose fond të sigurimit të punëtorit. Përfshin, për

shembull, në Australi garancinë e detyrueshme të fondeve që mbahen nga të ardhurat dhe sigurimin

për kompensim të punëtorit. Për qëllime të llogaritjes së normës së përgjithshme tatimore dhe ët

kontributeve (të përkufizuar më poshtë), përfshihen vetëm tatimet e bartura. Për shembull, tatimet

në vlerën e shtuar (TVSH) janë përgjithësisht të përjashtuara (me kusht që nuk janë të

parevokueshme) sepse ato nuk i prekin fitimet e kontabilitetit të biznesit – pra, nuk reflektohen në

pasqyrën e të ardhurave. Megjithatë, ato janë të përfshira për qëllime të masave të pajtueshmërisë

(koha dhe pagesat), pasi që i shtohen barrës së pajtueshmërisë me sistemin tatimor.

Të Bërit Biznes përdor një skenar rasti për të matur tatimet dhe kontributet e paguara nga një

biznes i standardizuar dhe kompleksitetin e një sistemi tatimor të një ekonomie. Ky skenar përdor

një grup të deklaratave financiare dhe supozimeve për transaksionet e bëra gjatë një viti. Në çdo

ekonomi ekspertët tatimorë nga një sërë firmash të ndryshme (në shumë ekonomi këto përfshijnë

PwC) llogarisin tatimet dhe kontributet e detyrueshme në juridiksionin e tyre bazuar në faktet e

rastit studimor të standardizuar. Informatat gjithashtu përpilohen për shpeshtësinë e dorëzimeve dhe

pagesave si dhe kohës së nevojshme për të qenë në pajtueshmëri me ligjet tatimore në një ekonomi,

kohën e nevojshme për të kërkuar dhe procesuar një kërkesë për kthim të TVSH-së dhe kohën e

nevojshme për të qenë në pajtueshmëri dhe për ta plotësuar një auditim të tatimit në të ardhura të

korporatave . Për ti bërë të dhënat të krahasueshme nëpër ekonomi, janë përdorur disa supozime

rreth biznesit dhe tatimeve e kontributeve.

Supozimet rreth biznesit

Biznesi:

• Është një kompani e tatueshme me përgjegjësi të kufizuar. Nëse ka më shumë se një lloj të

kompanive me përgjegjësi të kufizuar në ekonomi, zgjidhet forma e përgjegjësisë së kufizuar

që është më e zakonshme në mesin e firmave vendase. Informacionet për formën më të

zakonshme merren nga avokatët e themelimit ose zyra e statistikave.

• Ka filluar së funksionuari më 1 janar 2015. Në atë kohë kompania ka blerë të gjitha asetet që

tregohen në bilancin e saj dhe ka punësuar të gjithë punëtorët.

• Vepron në qytetin më të madh afarist të ekonomisë. Për 11 ekonomi të dhënat janë

mbledhur edhe për qytetin dytë më të madh afarist.

• Është 100% në pronësi vendore dhe ka pesë pronarë, të cilët të gjithë janë persona fizik.

• Në fund të vitit 2015 ka kapital fillestar sa 102 herë të ardhurat për kokë banori.

• Kryen aktivitete të përgjithshme industriale ose komerciale. Në mënyrë specifike prodhon

enë prej qeramike për lule dhe i shet me pakicë. Nuk merr pjesë në tregti të jashtme (pa

import e eksport) dhe nuk merret me produkte që i nënshtrohen regjimit të veçantë

tatimor, për shembull, duhan e alkool.

• Në fillim të vitit 2016, ka në pronësi dy parcela toke, një ndërtesë, makineri, pajisje zyre,

kompjuterë dhe një kamion dhe ka një kamion me qira.

7

• Nuk kualifikohet për nxitje të investimeve ose benefite tjera përveç atyre të lidhura me

moshën ose madhësinë e kompanisë.

• Ka 60 punonjës - 4 menaxherë, 8 asistentë dhe 48 punëtorë. Të gjithë janë shtetas dhe një

menaxher është edhe pronar. Kompania paguan sigurim shëndetësor shtesë për të

punësuarit (i pa mandatuar me asnjë ligj) si përfitim shtesë. Përveç kësaj, në disa ekonomi

udhëtimet e punës të rimbursueshme dhe shpenzimet për zbavitjen e klientëve konsiderohen

përfitime shtesë. Aty ku zbatohet, supozohet se kompania paguan tatimin në përfitimet

shtesë në këtë shpenzim ose që përfitimi bëhet e ardhur e tatueshme për punonjësin. Rasti i

studimit supozon se nuk ka të ardhura tjera shtesë për ushqim, transport, arsimim ose tjera.

Prandaj edhe kur përfitimet e tilla janë të shpeshta ato nuk janë shtuar apo larguar nga rrogat

bruto të tatueshme për të arritur deri te përllogaritjet e tatimit në punë ose kontributeve.

• Ka qarkullim sa 1,050 herë të ardhurat për kokë banori.

• Krijon humbje në vitin e parë të veprimtarisë.

• Ka një margjinë bruto (para tatim) prej 20% (pra shitjet janë 120% e kostos së mallrave të

shitura).

• Shpërndan 50% të fitimit neto si dividendë për pronarët në fund të vitit të dytë.

• Shet njërën nga parcelat e tokës me fitim në fillim të vitit të dytë.

• I nënshtrohet një sërë supozimesh të hollësishme mbi shpenzimet dhe transaksionet për të

standardizuar më tej rastin. Për shembull, pronari i cili është edhe menaxher shpenzon 10%

të të ardhurave për kokë banorit në udhëtime për kompaninë (20% të shpenzimeve të këtij

pronarit janë thjesht private, 20% janë për zbavitje të konsumatorëve, dhe 60% janë për

udhëtime afariste). Të gjitha variablat e pasqyrave financiare janë proporcionale me të

ardhurat për kokë banori më 2012 (kjo është një përditësim nga Raporti Të Bërit Biznes

2013 dhe raportet e viteve të mëparshëm, ku variablat ishin proporcionale me të ardhurat

për kokë banori më 2005). Për disa ekonomi shumëfishi i dy ose tre herë të ardhurave për

kokë banori është përdorur për të vlerësuar variablat e pasqyrave financiare.3 Të ardhurat

për kokë banori të 2012-ës nuk ishin të mjaftueshme për të sjellë pagat e të gjithë

punonjësve të rastit studimor deri në pragjet e pagës minimale që ekzistojnë në këto

ekonomi.

Supozimet për tatimet dhe kontributet

• Të gjitha tatimet dhe kontributet e regjistruara janë ato të paguara në vitin e dytë të

funksionimit (viti kalendarik 2016). Një tatim apo kontribut konsiderohet i dallueshëm në

qoftë se ka një emër të ndryshëm, ose është mbledhur nga një agjenci e ndryshme. Tatimet

dhe kontributet me të njëjtin emër dhe agjenci, por të ngarkuar me norma të ndryshme në

varësi të biznesit, llogariten si tatim apo kontribut i njëjtë.

• Numri i herëve që kompania paguan tatimet dhe kontributet në një vit është numri i

tatimeve të ndryshme dhe kontributeve shumëzuar me shpeshtësinë e pagesës (ose mbajtjes)

për çdo tatim. Frekuenca e pagesës përfshin pagesat paradhënie (ose mbajtjet), si dhe

pagesat e rregullta (ose mbajtjet).

3 Ekonomitë për të cilat është përdorur një shumëfish i tri herë të ardhurave për kokë banori janë Hondurasit, Mozambiku,

Bregu Perëndimor dhe Gaza, dhe Zimbabve. Ato për të cilat është përdorur dyfishi i të ardhurave për kokë banori janë

Belize, Benini, Bosnjë dhe Hercegovina, Burkina Faso, Republika e Afrikës Qendrore, Çadi, Fixhi, Guatemala, Haiti, Kenia,

Lesoto, Madagaskari, Shtetet Federale të Mikronezisë , Maroku, Nepali, Nikaragua, Nigeria, Nigeri, Filipinet, Ishujt

Solomon, Afrikën e Jugut, Sudani i Jugut, Tanzania, Togo, Vanuatu dhe Zambia.

8

Pagesat e tatimeve

Indikatori i pagesave tatimore reflekton numrin e përgjithshëm të tatimeve dhe kontributeve të

paguara, metodën e pagesës, frekuencën e pagesës, shpeshtësinë e dorëzimit dhe numrin e agjencive

të përfshira për kompaninë standardizuar të rastit studimor gjatë vitit të dytë të operimit (tabela 1) .

Përfshin tatimet e mbajtura në burim nga kompania, të tilla si tatimi i shitjes, TVSH dhe taksa e punës

që bartin punëtorët. Mbledhjen e këtyre tatimeve tradicionalisht e bën kompania nga konsumatori

ose punonjësi në emër të agjencive tatimore. Edhe pse ato nuk ndikojnë në deklaratat e të ardhurave

të kompanisë, ata shtojnë barrën administrative të veprimit në përputhje me sistemin tatimor dhe

kështu janë të përfshira në matjen e pagesave tatimore.

Numri i pagesave merr parasysh deklarimin elektronike. Kur

dorëzimi i plotë elektronik dhe pagesa është e lejuar dhe

është përdorur nga shumica e bizneseve të mesme, tatimi

llogaritet se paguhet një herë në vit edhe në qoftë se pagesat

janë më të shpeshta. Për pagesat e bëra përmes palëve të

treta, të tilla si tatimi mbi interesin e paguar nga një

institucion financiar ose tatim karburanti i paguar nga një

shpërndarës karburantit, vetëm një pagesë është përfshirë

edhe në qoftë se pagesat janë më të shpeshta.

Kur dy ose më shumë tatime ose kontribute janë paraqitur

dhe paguhen së bashku duke përdorur të njëjtën formë,

secila prej këtyre pagesave të përbashkëta llogaritet një herë.

Për shembull, në qoftë se kontributet e detyrueshme e

sigurimeve shëndetësore dhe kontributet e detyrueshme

pensionale paraqiten dhe paguhen së bashku, vetëm njëra

prej këtyre kontributeve do të përfshihet në numrin e

pagesave.

Koha

Koha regjistrohet me orë në vit. Indikatori mat kohën e

marrë për të përgatitur, dorëzuar dhe paguar tri lloje

kryesore të tatimeve dhe kontributeve: tatimi mbi të

ardhurat e korporatave, tatimi në vlerën e shtuar ose tatimi

në shitje, dhe tatimi i punës, duke përfshirë tatimin mbi pagat

dhe kontributet shoqërore. Koha e përgatitjes përfshin

kohën për të mbledhur të gjithë informacionin e nevojshëm

për të llogaritur tatimin e pagueshëm dhe për të llogaritur

shumën e pagueshme. Nëse librat e ndara të kontabilitetit

duhet të mbahen për qëllime tatimore - apo të bëhen

llogaritje të ndara – koha e ndërlidhur me këto procese

përfshihet. Kjo kohë shtesë përfshihet vetëm nëse puna e

rregullt e kontabilitetit nuk është e mjaftueshme për të përmbushur kërkesat e kontabilitetit tatimor.

Koha për dorëzim përfshin kohën për të përfunduar të gjitha formularët e nevojshëm për kthim të

tatimit dhe për të deklaruar kthimet përkatëse në organin tatimor. Koha për pagesë merr parasysh

Tabela 1 – Çfarë masin indikatorët për pagesën e tatimeve?

9

orët e nevojshme për të bërë pagesën on-line ose personalisht. Kur taksat dhe kontributet paguhen

personalisht, koha përfshin vonesat gjatë pritjes.

Norma e përgjithshme tatimore dhe e kontributeve

Norma e përgjithshme tatimore dhe e kontributeve mat shumën e tatimeve dhe kontributeve të

detyrueshme që mbulohen nga biznesi në vitin e dytë të operacionit, e shprehur si një përqindje e

fitimit komercial. Të Bërit Biznes 2018 raporton normën e përgjithshme tatimore për vitin

kalendarik 2016. Shuma totale e tatimeve dhe kontributeve që mbulohen është shuma e të gjitha

tatimeve të ndryshme dhe kontributeve te pagueshme pas llogaritjes së zbritjeve të lejueshme dhe

përjashtimeve. Tatimet e mbajtura në burim (të tilla si tatimi mbi të ardhurat personale), ose të

mbledhura nga kompania dhe që paguhen në organet tatimore (të tilla si tatimi në vlerën e shtuar,

tatimi në shitje ose tatimi në mallra dhe shërbime), por nuk mbulohen nga kompania janë të

përjashtuara. Tatimet e përfshira mund të ndahen në pesë kategori: tatimi në fitim ose në të ardhurat

e korporatave, tatimet në kontribute sociale dhe të punës të paguara nga punëdhënësi (për të cilën

të gjitha kontributet e detyrueshme janë të përfshira, edhe në qoftë se i paguhen një subjekti privat,

si një fond pensional i detyrueshëm), tatimet në prona, tatimet në qarkullim dhe tatimet tjera (të tilla

si taksat komunale dhe taksat e automjeteve). Tatimet e karburantit nuk janë më të përfshirë në

normën e përgjithshme tatimore për shkak të vështirësisë së llogaritjes së këtyre tatimeve në

mënyrë të qëndrueshme për të gjitha ekonomitë e mbuluara. Shumat e tatimeve të karburantit janë

në shumicën e rasteve shumë të vogla, dhe matja e këtyre shumave është shpesh e komplikuar, sepse

varet nga konsumi i karburantit. Tatimet në karburante vazhdojnë të llogariten në numrin e pagesave.

Norma e përgjithshme tatimore është projektuar për të siguruar një matje të plotë të kostos së të

gjitha tatimeve që bart një biznes. Ajo ndryshon nga norma ligjore tatimore, e cila thjesht siguron

faktorin që do të aplikohet për bazës tatimore. Në llogaritjen e normës së përgjithshme tatimore,

tatimi aktual i pagueshëm është i ndarë nga fitimi komercial. Të dhënat për Irakun janë dhënë si

shembull (Tabela 2).

Fitimi komercial është

në thelb fitimi neto para

se të mbulohen të gjitha

tatimet. Ajo ndryshon

nga fitimi konvencional

para tatimit, i raportuar

në pasqyrat financiare.

Në llogaritjen e fitimit

para tatimit, shumë prej

tatimeve që mbulohen

nga një firmë janë të

zbritshme. Në llogaritjen e fitimit komercial, këto tatime nuk janë të zbritshme. Pra fitimi komercial

paraqet një pasqyrë të qartë të fitimit aktual të një biznesi para mbulimit të ndonjë nga tatimet që

mbulon gjatë vitit fiskal.

Fitimi komercial llogaritet si shitja minus kosto e mallrave të shitura, minus pagat bruto, minus

shpenzimet administrative, minus shpenzimet e tjera, minus provizionet, plus fitimet kapitale (nga

shitja e pronës) minus shpenzimet e interesit, plus të ardhurat nga interesi dhe minus amortizimi

komercial. Për të llogaritur amortizimin komercial, aplikohet metoda amortizimit linear, me normat

Tabela 2 – Llogaritja e normës totale tatimore për Irakun

10

e mëposhtme: 0% për tokën, 5% për ndërtimin, 10% për makineritë, 33% për kompjuterë, 20% për

pajisje zyre , 20% për kamion dhe 10% për shpenzimet e zhvillimit të biznesit. Fitimi komercial kap

shumën e 59.4 herë të ardhurat për kokë banori.

Metodologjia për llogaritjen

e normës së përgjithshme

tatimore është gjerësisht në

përputhje me kornizën e

Kontributit të Përgjithshëm

Tatimor zhvilluar nga PwC

dhe llogaritja brenda këtij

kuadri për tatimet e

mbuluara. Por ndërsa puna e

ndërmarrë nga PwC është

zakonisht e bazuar në të

dhënat e marra nga

kompanitë më të mëdha në

ekonomi, Të Bërit Biznes

fokusohet në një rast

studimor për një kompani të

mesme të standardizuar.

Indeksi i pas deklarimit

Indeksi i pas deklarimit bazohet në katër komponentë- koha për të përmbushur rimbursimin e

TVSH-së, koha për të marrë rimbursimin e TVSH-së, koha për të përmbushur auditimin e tatimit

mbi të ardhurat dhe koha për të përfunduar auditimin e tatimit mbi të ardhurat e korporatave. Nëse

aplikohen edhe TVSH dhe tatimi në të ardhurat e korporatave, indeksi i pas deklarimit është

mesatarja e thjeshtë e distancës së pikëve më të larta për secilën nga katër komponentët. Nëse

aplikohet vetëm tatimi mbi TVSH ose tatimi në të ardhura korporatave, indeksi i pas deklarimit është

mesatarja e thjeshtë e pikëve për vetëm dy komponentët që kanë të bëjnë me tatimin e aplikueshëm.

Nëse nuk zbatohet as TVSH-ja, as tatimi mbi të ardhurat e korporatave, indeksi i pas deklarimit nuk

përfshihet në rangimin e lehtësisë së pagimit të tatimeve.

Përkufizimi i auditimit tatimor përfshin çdo ndërveprim midis tatimpaguesit dhe autoritetit tatimor

pas deklarimit të tatimit dhe pagesës së detyrimeve tatimore të duhura. Auditimi tatimor përfshin

korrespondencën midis tatimpaguesit dhe autoritetit tatimor që shqyrton të dhënat dhe

marrëveshjet e tatimpaguesve për të verifikuar nëse tatimpaguesit kanë vlerësuar dhe raportuar në

mënyrë korrekte detyrimin tatimor dhe kanë përmbushur detyrimet e tjera.

Indikatorët janë të bazuar në supozime të zgjeruara të rastit studimor.

Supozimet rreth procesit të rimbursimit të TVSH

• Në qershor të vitit 2016, TaxpayerCo. bën një blerje të madhe të kapitalit: një makinë shtesë

për prodhimin e vazove.ƒ

• Vlera e makinës është sa 65 herë të ardhurat për frymë të ekonomisë.

• ƒ Shitjet janë të përhapura në mënyrë të barabartë në muaj (dmth. 1,050 herë të ardhurat

për frymë të ndarë me 12).

Tabela 3 – Llogaritja e vlerës së kreditit tatimor të TVSH/GST hyrëse për Shqipërinë

11

• Kostoja e mallrave të shitura shpenzohet në mënyrë të barabartë në muaj (dmth. 875 herë

të ardhura për frymë të ndarë me 12).

• Shitësi i makinerisë është i regjistruar për TVSH.

• TVSH e tepërt e shkaktuar në qershor do të mbulohet plotësisht pas katër muajve të

njëpasnjëshëm nëse norma e TVSH-së është e njëjtë për inputet, shitjet dhe makinën dhe

periudha e raportimit tatimor është çdo muaj.

• TVSH e inputit do të tejkalojë TVSH-në e outputit në qershor 2016 (tabela3).

Supozimet rreth procesit të auditimit të tatimit mbi të ardhurat e korporatave

• Një gabim në llogaritjen e detyrimit të tatimit mbi të ardhurat (për shembull, përdorimi i

normave të zhvlerësimit tatimor të pasaktë, ose trajtimi i gabuar i një shpenzimi si zbritje

tatimore) çon në një kthim të pasaktë të tatimit mbi të ardhurat dhe rrjedhimisht një

nënpagesë të tatimit në të ardhurat e korporatave.

• TaxpayerCo. ka zbuluar gabimin dhe njoftoi vullnetarisht autoritetin tatimor për gabimin në

kthimin e tatimit mbi të ardhurat e korporatave.

• Vlera e detyrimit të tatimit të nënpaguar mbi të ardhurat është 5% e detyrimit të tatimit mbi

të ardhurat e korporatave.

• TaxpayerCo. dorëzon informacionin e korrigjuar pas afatit të fundit për dorëzimin e kthimit

vjetor të tatimit, por brenda periudhës së vlerësimit tatimor.

Koha për pajtueshmëri me rimbursimin e TVSH

Koha regjistrohet në orë. Indikatori ka dy pjesë:

• Procesi i kërkesës për rimbursim të TVSH-së. Koha përfshin: kohën e kaluar nga

TaxpayerCo. në mbledhjen e informacionit të TVSH-së nga burimet e brendshme, duke

përfshirë kohën e shpenzuar për çdo analizë shtesë të informacionit të kontabilitetit dhe

llogaritjen e shumës së rimbursimit të TVSH-së; koha e kaluar nga TaxpayerCo. në

përgatitjen e kërkesës për rimbursim të TVSH; koha e kaluar nga TaxpayerCo. në përgatitjen

e çdo dokumenti shtesë që nevojitet për të vërtetuar kërkesën për rimbursimin e TVSH-së;

koha e kaluar duke paraqitur kërkesën për rimbursim të TVSH-së dhe dokumenteve shtesë

nëse ky dorëzim bëhet veçmas nga paraqitja e kthimit të TVSH-së standarde; koha e kaluar

për të bërë përfaqësim në zyrën tatimore nëse kërkohet; dhe koha e kaluar nga

TaxpayerCo. duke plotësuar çdo aktivitet tjetër detyrues ose detyra që lidhen me

rimbursimin e TVSH-së (tabela 3).

• Procesi i auditimit të TVSH-së. Kjo kapet nëse një kërkesë për rimbursimin e parave të

gatshme të TVSH-së për shkak të blerjes së kapitalit shkakton auditim në 50% ose më shumë

të rasteve. Koha përfshin: kohën e kaluar nga TaxpayerCo. në mbledhjen e informacionit dhe

përgatitjen e ndonjë dokumentacioni (informacione të tilla si faturat, pasqyrat financiare,

paguesit) sipas kërkesave të auditorit tatimor; koha e kaluar nga TaxpayerCo. në dorëzimin e

dokumenteve të kërkuara nga auditori.

Një vlerësim total prej zero orëve regjistrohet nëse procesi i kërkimit të rimbursimit të TVSH-së

bëhet automatikisht brenda kthimit të TVSH-së standarde pa nevojën për të përfunduar ndonjë

seksion shtesë ose pjesë të kthimit, nuk kërkohet asnjë dokument shtesë ose detyrë si rezultat i

kredisë së tatimit në të hyra dhe në 50% ose më shumë të rasteve të ngjashme, kompania nuk do t'i

nënshtrohet auditimit.

12

Një vlerësim prej gjysmë ore regjistrohet për dorëzimin e dokumenteve nëse dorëzimi bëhet

elektronikisht dhe është çështje minutash. Një vlerësim prej zero orëve regjistrohet në rastin e një

auditimi fillestar nëse dokumentet dorëzohen personalisht dhe në ambientet e tatimpaguesit.

Në Kosovë, për shembull, tatimpaguesit shpenzojnë 35.5 orë për pajtueshmëri me procesin e

kërkimit të rimbursimit të TVSH-së. Tatimpaguesit duhet të paraqesin një formular të veçantë për

për rimbursim të TVSH-së përveç kthimit të TVSH-së standarde. Tatimpaguesit shpenzojnë dy orë

për mbledhjen e informacionit nga burimet e brendshme dhe të dhënat e kontabilitetit dhe 1 orë për

të përgatitur formularin. Tatimpaguesit duhet gjithashtu të përgatisin dhe të kenë në dispozicion për

shqyrtim të gjitha faturat e blerjes dhe shitjeve për tre muajt e kaluar, një sqarim të biznesit mbi

mbipagesën e TVSH-së për blerjet ose investimet e mëdha, deklaratat bankare, çfarëdo deklarate

tatimore që mungon dhe një kopje të certifikatave fiskale dhe të TVSH. Tatimpaguesit shpenzojnë

katër orë duke përgatitur këto dokumente shtesë dhe pesë orë e tridhjetë minuta duke i dorëzuar

këto dokumente personalisht në zyrën e autoritetit tatimor. Tatimpaguesit duhet gjithashtu të

paraqiten personalisht në zyrën e tatimeve për të shpjeguar kërkesën për rimbursim të TVSH-së dhe

arsyet për TVSH-në e tepërt në muajin qershor. Kjo kërkon tre orë. Përveç kësaj, kërkesa për

rimbursim të TVSH-së do të shkaktojë një kontroll të plotë në ambientet e tatimpaguesit.

Tatimpaguesit shpenzojnë 20 orë për përgatitjen e dokumenteve të kërkuara nga auditori duke

përfshirë faturat e blerjeve dhe shitjeve, faturat, transaksionet bankare, regjistrimet në softuerin e

kontabilitetit, deklarimet tatimore dhe kontratat. Tatimpaguesit i dorëzojnë dokumentet auditorit

personalisht në ambientet e tyre (zero orë për dorëzim).

Koha për marrjen e rimbursimit të TVSH

Koha regjistrohet në javë. Koha mat kohen totale të pritjes për të marrë rimbursimin e TVSH-së që

nga momenti i dërgimit të kërkesës. Nëse kërkesa për rimbursimin e parave të gatshme të TVSH-së

për shkak të blerjes së kapitalit do të shkaktojë auditim në 50% ose më shumë të rasteve, koha

përfshin kohën prej momentit të kërkesës së rimbursimit të TVSH, kohën e kaluar nga TaxpayerCo.

duke bashkëvepruar me auditorin që nga momenti kur fillon auditimi derisa të mos ketë ndërveprime

të mëtejshme midis TaxpayerCo. dhe auditorit (duke përfshirë raundet e ndryshme të

ndërveprimeve midis TaxpayerCo. dhe auditorit), koha e kaluar duke pritur që audituesi tatimor të

lëshojë vendimin përfundimtar të auditimit që nga momenti kur Taxpayer.Co ka dorëzuar të gjithë

informacionin dhe dokumentet përkatëse dhe nuk ka ndërveprime të mëtejshme midis TaxpayerCo.

dhe auditorit dhe koha e kaluar duke pritur për lirimin e pagesës së rimbursimit të TVSh-së që nga

momenti i nxjerrjes së vendimit përfundimtar të auditimit nga auditori.

Koha gjithashtu përfshin kohën mesatare të pritjes për të dorëzuar kërkesën për rimbursim. Koha

mesatare e pritjes për të dorëzuar kërkesën për rimbursim është gjysmë muaj nëse kërkesa për

rimbursim të TVSH deponohet çdo muaj. Koha mesatare e pritjes për të paraqitur kërkesën për

rimbursim është një muaj nëse kërkesa për rimbursim të TVSH deponohet çdo dy muaj. Koha

mesatare e pritjes për të dorëzuar kërkesën për rimbursim është një muaj e gjysmë nëse kërkesa

për rimbursim të TVSH deponohet çdo tremujor. Koha mesatare e pritjes për të dorëzuar kërkesën

për rimbursim është tre muaj nëse kërkesa për rimbursim të TVSH deponohet çdo gjashtë muaj.

Koha mesatare e pritjes për të dorëzuar kërkesën e rimbursimit është gjashtë muaj nëse kërkesa për

rimbursim të TVSH deponohet çdo vit.

Koha përfshin kohën e detyrueshme të bartjes pëprara, para se të rimbursohet TVSH në para të

gatshme. Koha e bartjes përpara është zero nëse nuk ka periudhë të detyrueshme të bartjes.

13

Në Shqipëri, për shembull, nevojiten 37.0 javë për të marrë rimbursimin e TVSH-së. Kërkesa për

rimbursim të TVSH-së shkakton një kontroll nga autoritetet tatimore. Duhen katër javë që autoriteti

tatimor të fillojë auditimin. Tatimpaguesit shpenzojnë 8.6 javë në bashkëveprim me auditorin dhe

presin katër javë derisa të lëshohet vlerësimi përfundimtar. Tatimpaguesit marrin rimbursimin e

TVSH vetëm pas përfundimit të auditimit. Tatimpaguesit presin pesë javë për lirimin e pagesës së

TVSH-së. Në Shqipëri tatimpaguesit duhet të bartin rimbursimin e TVSH-së për tre periudha të

njëpasnjëshme të kontabilitetit të TVSH-së (tre muaj në rastin e Shqipërisë) përpara se të kërkohet

rimbursimi në para të gatshme. Kohëzgjatja prej tre muajve (13 javë) përfshihet në kohën totale për

të marrë rimbursimin e TVSH-së. Kthimi i TVSH-së regjistrohet në muaj dhe kështu koha prej 0,5

muaj (2.1 javë) përfshihet në kohën totale për të marrë rimbursimin e TVSH-së.

Nëse një ekonomi nuk ka TVSH, ekonomia nuk do të vlerësohet me pikë në dy indikatorët për

procesin e rimbursimit të TVSH-së - koha për të përmbushur rimbursimin e TVSH-së dhe kohën për

të marrë rimbursimin e TVSH-së. Ky është rasti me Bahreinin. Nëse një ekonomi ka TVSH dhe

blerja e një makine nuk është subjekt i TVSH-së, ekonomia nuk do të vlerësohet me pikë sa i përket

kohës për pajtueshmëri me rimbursimin e TVSH-së dhe kohën për të marrë rimbursimin e TVSH-së.

Ky është rasti me Sierra Leonen. Nëse një ekonomi ka TVSH që është futur në vitin kalendarik 2016

dhe nuk ka të dhëna të mjaftueshme për të vlerësuar procesin e rimbursimit, ekonomia nuk do të

vlerësohet me pikë sa i përket kohës për pajtueshmëri me rimbursimin e TVSH-së dhe kohën për të

marrë rimbursimin e TVSH-së.

Nëse një ekonomi ka një TVSH por aftësia për të kërkuar një rimbursim është e kufizuar vetëm në

kategoritë specifike të tatimpaguesve që nuk përfshijnë kompaninë e rastit studimor, ekonomisë i

caktohet një rezultat prej 0 në distancën deri në pikët më të larta për kohën e pajtueshmërisë me

rimbursimin e TVSH dhe kohën për të marrë rimbursimin e TVSH-së. Në Bolivi, për shembull,

vetëm eksportuesit kanë të drejtë të kërkojnë rimbursimin e TVSH-së. Si rezultat, Bolivia merr një

rezultat prej 0 në distancën deri me rezultatet më të larta për kohën për pajtueshmëri me

rimbursimin e TVSH-së dhe kohën për të marrë rimbursimin e TVSH-së. Nëse një ekonomi ka

TVSH dhe kompania e rastit studimor ka të drejtë të kërkojë rimbursimin, por rikthimi i parave nuk

ndodh në praktikë, ekonomisë i caktohet një rezultat prej 0 në distancën me rezultatet më të larta

për pajtushmërinë me rimbursimin e TVSH-së dhe kohën për të marrë rimbursimin e TVSH. Ky

është rasti me Republikën e Afrikës Qendrore. Nëse një ekonomi ka TVSH por nuk ekziston një

mekanizëm rimbursimi në vend, ekonomisë i caktohet një rezultat prej 0 pikë në distancën me

rezultatet më të larta për e pajtueshmërisë me rimbursimin e TVSH-së dhe kohën për të marrë

rimbursimin e TVSH-së. Ky është rasti me Sudanin. Nëse një ekonomi ka TVSH, por tatimi në të

ardhurat për blerje të kapitalit është kosto për biznesin, ekonomia vlerësohet me 0 pikë për

distancën me rezultatet më të larta për kohën pët pajtueshmëri me rimbursimin e TVSH-së dhe

kohën për të marrë rimbursimin e TVSH-së. Ky është rasti me Mianmarin.

Koha për pajtueshmëri me auditimin e tatimit në të ardhurat e korporatave

• Koha regjistrohet në orë. Indikatori ka dy pjesë:

• Procesi i njoftimit të autoriteteve tatimore për gabimin, ndryshimin e deklarimit dhe pagesën

shtesë. Koha përfshin: kohën e kaluar nga TaxpayerCo. në mbledhjen e informacionit dhe

përgatitjen e dokumenteve të kërkuara për të njoftuar autoritetet tatimore; koha e kaluar

nga TaxpayerCo. në dorëzimin e dokumenteve; dhe koha e kaluar nga TaxpayerCo. në

14

bërjen e pagesës shtesë tatimore nëse pagesa bëhet veçmas nga dorëzimi i deklaratës të

ndryshuar të tatimit mbi të ardhurat e korporatave.

• Procesi i pajtueshmërisë me auditim të tatimit mbi të ardhurat e korporatave. Kjo kapet

nëse vetë-raportimi i një gabimi në deklarimin e tatimit mbi të ardhurat e korporatave që

rezulton me nënpagesë të detyrimit tatimor të tatimit mbi të ardhurat e korporatave

shkakton auditim në 25% ose më shumë të rasteve. Pragu i përdorur për vlerësimin e

auditimit të tatimit mbi të ardhurat e korporatave është më i ulët se pragu i përdorur në

rastin e rimbursimit të parave të TVSh-së. Kjo për faktin se skenari i rastit studimor të vetë-

raportimit të gabimit në deklarimin e tatimit mbi të ardhurat e korporatave dhe që rezulton

në një nënpagesë të detyrimit tatimor duhet të jetë çështje vetëm e një numri të vogël të

kompanive të përzgjedhura për auditim tatimor. Ndryshe nga rimbursimi i parave të TVSH-

së, është e zakonshme që një kërkesë e njëhershme për rimbursim të parave të TVSh-së të

ekspozohet ndaj një kontrolli tatimor. Koha përfshin: kohën e kaluar nga TaxpayerCo. në

mbledhjen e informacionit dhe përgatitjen e çfarëdo dokumentacioni (informacione të tilla si

faturat, pasqyrat financiare, pagesat) sipas kërkesave të auditorit tatimor; dhe kohën e kaluar

nga TaxpayerCo. në dorëzimin e dokumenteve të kërkuara nga auditori.

Një vlerësim prej gjysmë ore regjistrohet për dorëzimin e dokumenteve ose pagesën e detyrimit të

tatimit mbi të ardhurat, nëse bëhet dorëzimi ose pagesa elektronike në disa minuta. Një vlerësim

prej zero orë regjistrohet në rastin e një auditimi në terren nëse dokumentet dorëzohen

personalisht dhe në ambientet e tatimpaguesit. Në Republikën Sllovake, për shembull, tatimpaguesit

dorëzojnë deklaratën e ndryshuar të tatimit mbi të ardhurat e korporatave në mënyrë elektronike.

Kjo i merr tatimpaguesit një orë për të korrigjuar gabimin në deklarim, gjysmë ore për të dorëzuar

deklaratën e ndryshuar online dhe gjysmë ore për të bërë pagesën shtesë online. Ndryshimi i

deklaratës së tatimit mbi të ardhurat e korporatave për skenarin e rastit studimor në Republikën

Sllovake nuk do të shkaktonte një auditim. Kjo sjell kohëzgjatjen totale të pajtueshmërisë në dy orë.

Koha për kompletimin e auditimit të tatimit në të ardhurat e korporatave

Kjo kohë regjistrohet me javë. Koha përfshin kohën për të filluar auditimin që nga momenti kur

autoriteti tatimor është njoftuar për gabimin në deklarimin e tatimit mbi të ardhurat e korporatave,

kohën e kaluar nga TaxpayerCo. duke bashkëvepruar me auditorin që nga momenti kur fillon

auditimi derisa të mos ketë ndërveprime të mëtejshme midis TaxpayerCo. dhe auditorit (duke

përfshirë raundet e ndryshme të ndërveprimit midis TaxpayerCo. dhe auditorit), dhe kohën e kaluar

duke pritur që audituesi tatimor të lëshojë vlerësimin përfundimtar tatimor nga momenti kur

TaxpayerCo. ka dorëzuar të gjithë informacionin dhe dokumentet përkatëse dhe nuk ka

ndërveprime të mëtejshme midis Tatimpaguesit. dhe auditorit.

Koha për të përfunduar auditimin e tatimit mbi të ardhurat e korporatave regjistrohet si zero, nëse

në më pak se 25% të rasteve të ngjashme kompania e rastit studimor nuk do të kalojë nëpër auditim.

Në Zvicër, për shembull, tatimpaguesit i nënshtrohen auditimit të një çështjeje që kryhet në

ambientet e tatimpaguesit si rezultat i ndryshimit të deklaratës së tatimit në të ardhurat e

korporatave sipas skenarit të rastit studimor. Tatimpaguesit presin 30 ditë (4.28 javë) derisa

autoriteti tatimor të fillojë auditimin dhe të bashkëveprojë për gjithsej katër ditë (0.57 javë) me

auditorin dhe të presë katër javë derisa vlerësimi përfundimtar të lëshohet nga auditori, duke

rezultuar në një total prej 8.86 javë për të përfunduar auditimin e tatimit mbi të ardhurat e

korporatave.

15

Nëse një ekonomi nuk vendos taksë mbi të ardhurat e korporatave, ekonomia nuk do të vlerësohet

në dy treguesit: koha për pajtueshmëri me auditimin e tatimit mbi të ardhurat e korporatave dhe

koha për kompletiimin e auditimit të tatimit në të ardhurat e korporatave. Ky është rasti me

Vanuatun.

Një ekonomi shenjohet si "pa praktikë" për pagesat, kohën, normën e përgjithshme tatimore dhe

indikatorët e indeksit pas deklarimit nëse ekonomia nuk vendos asnjë tatim ose kontribut të

detyrueshëm.

Reformat

Indikatori i pagesës së tatimeve përcakton ndryshimet që lidhen me tatimet e ndryshme dhe

kontributet e detyrueshme që një kompani e mesme duhet të paguajë në një vit të caktuar, barrën

administrative të pagesës së tatimeve dhe kontributeve dhe barrën administrative të përmbushjes së

dy proceseve të pas deklarimit (rimbursim të TVSH-së, dhe auditimi i tatimeve) për çdo vit

kalendarik. Në varësi të ndikimit në të dhëna, disa ndryshime klasifikohen si reforma dhe renditen në

përmbledhjet e reformave të të bërit biznest në seksionin 2016/2017 të raportit, me qëllim njohjen e

zbatimit të ndryshimeve të rëndësishme. Reformat ndahen në dy lloje: ato që e bëjnë më të lehtë për

të bërë biznes dhe ato ndryshime që e bëjnë më të vështirë për të bërë biznes. Indikatorii pagesës së

tatimeve përdor një kriter për të njohur një reformë.

Boshllëku i përgjithshëm mbi distancën e përgjithshme nga rezultatet më të lartat të grupit të

indikatorëve përdoret për të vlerësuar ndikimin e ndryshimit të të dhënave. Çdo përditësim i të

dhënave që çon në një ndryshim prej 2% ose më shumë në distancën relative ndaj boshllëkut me

rezultatet më të larta klasifikohet si një reformë (për më shumë detaje mbi boshllëkun relativ, shih

kapitullin mbi distancën deri në rezultatet më të larta dhe lehtësinë e të bërit biznes). Për shembull,

nëse zbatimi i një sistemi të ri elektronik për deklramin ose pagimin e një prej tre tatimeve kryesore

(tatimi mbi të ardhurat e korporatave, TVSH-ja, tatimet e punës dhe kontributet e detyrueshme)

redukton kohën ose numrin e pagesave në një mënyrë që boshllëku i përgjithshëm relativ zvogëlohet

me 2% ose më shumë, ky ndryshim klasifikohet si një reformë. Përndryshe, përditësimet e vogla të

normave tatimore ose të ngarkesave fikse ose ndryshimeve të tjera më të vogla në indikatorët që

kanë ndikim të përgjithshëm më pak se 2% në boshllëkun relativ, nuk klasifikohen si reformë, por

ndikimi i tyre ende reflektohet në treguesit më të përditësuar për këtë grup të indikatorëve.

Kjo metodologji është zhvilluar nga Djankov dhe të tjerët (2010)

E. PSE ËSHTË E RËNDËSISHME

Pse kanë rëndësi normat tatimore dhe administrata tatimore?

Oliver Wendell Holmes, një ish gjykatës i gjykatës supreme të SHBA-së, tha: "Tatimet janë ato që ne

paguajmë për një shoqëri të qytetëruar." Qeverive u duhet financim i qëndrueshëm për programet

sociale dhe investimet publike për të nxitur rritjen ekonomike dhe zhvillimin. Programet që ofrojnë

shëndetësinë, arsimin, infrastrukturën dhe shërbime tjera janë të rëndësishme për të arritur një

qëllim të përbashkët të një shoqërie të begatë, funksionale dhe të rregullt. Ato kërkojnë që qeveria

të rrisë të ardhurat. Ky është rasti edhe në ekonomitë me të ardhura të ulëta që shpesh marrin sasi

të mëdha të asistencës së jashtme për të ndihmuar në përmbushjen e nevojave të tyre. Tatimet jo

vetëm që paguajnë për mallra dhe shërbime publike; ky është një përbërës kyç i kontratës sociale

16

midis qytetarëve dhe ekonomisë dhe në këtë mënyrë çelësi për të ndërtuar një qeveri efektive.

Mënyra se tatimet rriten dhe shpenzohen formëson legjitimitetin e qeverive, duke nxitur

llogaridhënien e tyre ndaj qytetarëve tatimpagues dhe duke inkurajuar një administrim efektiv dhe

menaxhim të mirë të financave publike.4

Të gjitha qeveritë kanë

nevojë të ardhura, por

sfida është që të zgjidhet

me kujdes jo vetëm niveli i

normës së tatimeve, por

edhe baza tatimore.

Qeveritë gjithashtu duhet

të projektojnë një sistem

të pajtueshmërisë tatimore

i cili nuk do të dekurajojë

tatimpaguesit nga pjesëmarrja. Sondazhet e fundit të firmave në 121 ekonomi tregojnë se kompanitë

konsiderojnë se normat tatimore janë në mesin e top 5 pengesave për biznesin e tyre, dhe

administratën tatimore në mesin 115 më të lartave. Firmat në ekonomitë që rangohen më mirë në

lehtësinë e pagesës së tatimeve priren të perceptojnë si normat tatimore ashtu edhe administratën

tatimore, si pengesë më të vogël për biznesin (figura 1).

Pse kanë rëndësi normat tatimore

Madhësia e kostos tatimore për bizneset ka rëndësi për investimet dhe rritjen ekonomike. Aty ku

tatimet janë të larta, bizneset janë më të prirura të dalin nga sektori formal. Një studim i fundit

tregon se normat e larta tatimore janë të lidhura me më pak biznese formale dhe investime private

më të ulëta. Një rritje prej 10 pikë në përqindje e normën tatimore efektive të tatimit mbi të

ardhurat e korporatave është e lidhur me reduktim në raportin e investimeve ndaj BPV-së deri në 2

pikë përqindje dhe rënie në normën e hyrjes së bizneseve për rreth 1 pikë në përqindje.6 Një rritje e

tatimeve e barabartë me 1% të BPV ul prodhimin gjatë 3 viteve të ardhshme me rreth 3%7

Hulumtimet lidhur me vendimet e firmave shumëkombëshe se ku të investojnë sugjeron se njënjë

rritje prej 1 përqind në normën statutore të tatimit mbi të ardhurat e korporatave do të ul fitimet

lokale nga investimet ekzistuese me 1.3% mesatarisht.8 Një rritje prej një përqind e normës faktike të

tatimit mbi të ardhurat e korporatave zvogëlon gjasat e krijimit të një degë në një ekonomi me 2.9.9

4 FIAS. 2009. "Tatimimi si shtetndërtim: Reforma e sistemeve tatimore për stabilitet politik dhe rritje të qëndrueshme

ekonomike" Grupi i Bankës Botërore, Washington, DC..

5 http://www.enterprisesurveys.org 6 Djankov, Simeon, Tim Ganser, Caralee McLiesh, Rita Ramalho dhe Andrei Shleifer. 2010. "Efekti i Tatimit në Korporata për

Investimet dhe Sipërmarrjen". Gazeta Ekonomike Amerikane: Makroekonomia 2 (3): 31-64.

7 Romer, Christina dhe David Romer. 2010. "Efektet makroekonomike të ndryshimeve tatimore: Vlerësimet bazuar në një

masë të re të goditjeve fiskale". American Economic Review 100: 763-801.

8 Huizinga, Harry dhe Luc Laeven. 2008. "Zhvendosja ndërkombëtare e fitimit brenda Multinacionalëve: Një Perspektivë

Shumë-Vendëshe." Gazeta e Ekonomisë Publike 92: 1164-82.

9 Nikodemë, Gaëtan. 2008. "Tatimi në të Ardhurat e Korporatave dhe shtrembërimet ekonomike". Dokument pune CESifo

2477, Grupi CESifo, Mynih.

17

Tatimet në fitim janë vetëm një pjesë e totalit të kostos së tatimit të përgjithshëm t biznesit - rreth

40% mesatarisht. Në Republikën e Venezuelës, për shembull, tatimi nominal në të ardhurat e

korporatave është i bazuar në një shkallë progresive prej 15-34% të të ardhurave neto, por faturën

totale e tatimit të biznesit, pas marrjes në konsideratë zbritjeve dhe përjashtimeve, është 64.7% e

fitimit komercial për shkak të 1 tjetër tatimi mbi fitimin, 4 tatime të tjera të punës dhe kontributeve,

1 tatimi në qarkullim, 1 tatimi në pronë dhe 1 tatimi tjetër.

Mbajtja normave tatimore në një nivel të arsyeshëm mund të inkurajojë zhvillimin e sektorit privat

dhe formalizimin e bizneseve. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për ndërmarrjet e vogla dhe të

mesme, të cilat kontribuojnë në rritjen dhe krijimin e vendeve të punës, por nuk shtojnë

konsiderueshëm të ardhurat tatimore.10 Shpërndarjet tipike të të ardhurave tatimore sipas

madhësisë së firmës për ekonomitë në Afrikën Sub-Sahariane dhe Lindjen e Mesme e Afrikën e

Veriut tregojnë se ndërmarrjet mikro, të vogla dhe të mesme përbëjnë më shumë se 90% të

tatimpaguesve, por kontribuojnë vetëm 25-35% të të ardhurave.11 Kështu, imponimi i tatimeve të

larta për bizneset e kësaj madhësie mund të mos shtojë shumë të ardhurave tatimore të qeverisë,

por mund të shkaktojë daljen e bizneseve në informalitet ose, në rastin më të keq, të mos ekzistojnë

fare.

Në Brazil një skemë thjeshtësimi e tatimeve për mikrondërmarrjet ( "SIMPLES") që ka konsoliduar

disa tatime, duke çuar në një reduktim të kostos së përgjithshme të tatimit prej 8%, ka rezultuar me

një rritje prej 11.6% në normën e licencimit të biznesit, një rritje prej 6.3% në regjistrimin e

ndërmarrjeve të vogla dhe një rritje 7.2% në numrin e firmave të regjistruara në autoritetet tatimore.

Të ardhurat buxhetore u rritën me 7.4%, si rezultat i rritjes së pagesave tatimore dhe kontributeve

të sigurimeve shoqërore. Gjithashtu është gjetur se SIMPLES ka rritur të hyrat, fitimet, punësimin e

paguar dhe kapitalin fiks të firmave të formalizuara.12

Bizneset kujdesen se çfarë marrin për tatimet e tyre. Infrastruktura e gjerë dhe efikase është kritike

për funksionim të shëndoshë të një ekonomie, sepse luan një rol të rëndësishëm në përcaktimin e

vendndodhjes së veprimtarisë ekonomike dhe llojet e aktiviteteve apo sektorët që mund të

zhvillohen. Një fuqi punëtore

të shëndetshme është jetike

për konkurrencën dhe

produktivitetin e një ekonomie

– pra investimi në ofrimin e

shërbimeve shëndetësore

është qartë i domosdoshëm si

për arsye ekonomike, ashtu

dhe morale. Arsimi bazë rrit

efikasitetin e çdo punëtori, dhe

arsimi i lartë cilësor dhe

10 Hibbs, Douglas A., dhe Violeta Piculescu. 2010. "Tolerimi Tatimor dhe Pajtueshmëria Tatimore: Si Ndikon Qeveria

Shtyrjen e Firmave për të hyrë në Ekonominë Jozyrtare." American Journal of Political Science 54 (1): 18-33.

11 Dialogu Ndërkombëtar i Tatimeve. 2007. "Tatimimi i Ndërmarrjeve të Vogla dhe të Mesme". Informacion për

Konferencën Ndërkombëtare të Dialogut të Tatimeve, Buenos Aires, Tetor.

12 Fajnzylber, Pablo, William F. Maloney dhe Gabriel V. Montes-Rojas. 2011. "A përmirëson formaliteti performancën e

mikro-firmave? Dëshmi nga programi Brazilian SIMPLES. "Journal of Economic Development 94 (2): 262-76.

18

trajnimi u mundësojnë ekonomive të ngritin zingjirin e vlerave përtej proceseve të thjeshta të

prodhimit dhe produkteve.

Efikasiteti me të cilin të ardhurat tatimore kthehen në të mira publike dhe shërbime ndryshon në të

gjithë botën. Të dhënat e fundit nga Treguesit Botërorë të Zhvillimit dhe Indeksi i Zhvillimit

Njerëzor tregojnë se ekonomitë me norma tatimore relativisht të ulëta, si Irlanda dhe Bullgaria, janë

në gjendje të gjenerojnë në mënyrë efikase të ardhura tatimore dhe të konvertojnë fitimet në nivele

të larta të mallrave dhe shërbimeve publike. Të dhënat tregojnë të kundërtën për Senegalin dhe

Malin. Zhvillimi ekonomik shpesh gjeneron të ardhura shtesë tatimore për të financuar një rritje të

shpenzimeve publike, por në të njëjtën kohë kërkon aftësinë e ekonomisë për të rritur të ardhurat

për të përmbushur këto nevoja. Megjithatë, më e rëndësishme se niveli i tatimimit është se si

përdoren të ardhurat. Në ekonomitë në zhvillim, normat e larta të tatimeve dhe administrimi i dobët

i tatimeve nuk janë arsyeja e vetme për mbledhjen e ultë të tatimeve. Baza tatimore është shumë më

e ngushtë, sepse shumica e punëtorëve fitojnë paga shumë të ulëta ose janë në sektorin informal

Pse ka rëndësi administrata tatimore

Një administratë tatimore efikase mund të ndihmojë të inkurajojë bizneset për tu regjistruar

zyrtarisht dhe ekonominë të rritet - dhe në këtë mënyrë të zgjerohet baza tatimore dhe të rriten të

ardhurat nga tatimet. Administrata që është e padrejtë dhe kapriçioze do ti sjellë sistemit tatimor

diskreditim dhe dobësojë legjitimitetin e qeverisë. Në shumë ekonomi në tranzicion në vitet 1990,

dështimi për të përmirësuar administratën tatimore, kur u paraqitën sistemet e reja tatimore ka

rezultuar në vënie shumë të pabarabartë të tatimeve, evazion fiskal të përhapur dhe të ardhura më të

ulëta se sa pritej.13

Pajtueshmëria me ligjet tatimore është e rëndësishme për të mbajtur sistemin funksional për të gjithë

dhe për të mbështetur programet dhe shërbimet që përmirësojnë jetën. Një mënyrë për të

inkurajuar përputhjen është të mbahen rregullat sa më të qarta dhe të thjeshtë që është e mundur.

Sistemet tatimore tepër të komplikuara janë të lidhura me evazion të lartë. Kostot e larta të

pajtueshmërisë tatimore lidhen me sektorë më të mëdhenjë informal, më shumë korrupsion dhe më

pak investime. Ekonomitë me sisteme të thjeshta tatimore dhe të mirë-projektuara janë në gjendje

për të ndihmuar në zhvillimin e bizneseve dhe, në fund të fundit, rritjen e investimeve të

përgjithshme dhe punësimit.14 Dëshmitë nga studimet e reja tregojnë se një përcaktues i

rëndësishëm i hyrjes së firmave është lehtësia e pagimit të tatimeve, pavarësisht normës së tatimit të

korporatave. Një studim i 118 ekonomive gjatë gjashtë viteve ka gjetur se një reduktim 10% në

barrën administrative tatimore – siç është matur me numrin e pagesave të tatimeve në vit dhe koha

e nevojshme për të paguar tatimet – kanë çuar në një rritje prej 3% në normat vjetore të hyrjes së

bizneseve të reja.15

Kosto e ulët pajtueshmërisë tatimore dhe procedurat efikase mund të bëjnë një ndryshim të madh

për firmat. Në Hong Kong SAR, Kinë dhe në Arabinë Saudite, për shembull, firma standarde e rastit

13 Bird, Richard. 2010. "Administrata e Zgjuar Tatimore". Premisa Ekonomike (Banka Botërore) 36: 1-5.

14 Djankov, Simeon, Tim Ganser, Caralee McLiesh, Rita Ramalho dhe Andrei Shleifer. 2010. "Efekti i Tatimeve të

Korporatave për Investimet dhe Sipërmarrjen". Gazeta Ekonomike Amerikane: Makroekonomia 2 (3): 31-64.

15 Pontus Braunerhjelm dhe Johan E. Eklund, "Taksat, barrët administrative tatimore dhe formimi i firmës së re", KYKLOS,

Vëll. 67 - Shkurt 2014 - Nr. 1, 1-11

19

studimor do të duhet të bëjë vetëm 3 pagesa në vit, numrin më të ulët të pagesave globalisht. Në

Norvegji do të duhet të bëjë 4 pagesa, ende ndër kërkesat më të ulëta në botë. Në Irlandë,

pajtueshmëria me tatimin mbi fitimin, tatimin mbi vlerën e shtuar, dhe tatimin e punës dhe

kontributet merr vetëm 82 orë në vit, rreth 10 ditë pune.

kërkesat e tatimit mbi vlerën e shtuar ndryshon shumë, dhe studimet tregojnë se ndryshimet në

praktikat administrative dhe në mënyrën se si zbatohet tatimi mbi vlerën e shtuar janë arsyet

kryesore për këtë. Pajtueshmëria ka tendencë për të marrë më pak kohë në vendet ku tatimi mbi

vlerën e shtuar është administruar nga i njëjti autoritet tatimor që merret me tatimin mbi të

ardhurat e korporatave. Përdorimi i paraqitjes dhe pagesave on-line redukton shumë kohën e

pajtueshmërisë. Shpeshtësia dhe kohëzgjatja e kthimit të tatimit në vlerën e shtuar gjithashtu ka

rëndësi. Kërkesat për paraqitjen e faturave apo dokumenteve të tjera për kthimin e shtojnë kohën e

pajtueshmërisë. Riorganizimi i procesit të pajtueshmërisë dhe reduktimi i kohës së nevojshme për

pajtueshmëri është e rëndësishme që sistemet e tatimit në vlerën e shtuar të punojnë në mënyrë

efikase.16

Pse kanë rëndësi proceset pas deklarimit?

Paraqitja e deklaratës tatimore te autoriteti tatimor nuk nënkupton marrëveshjen mbi detyrimin

tatimor përfundimtar. Shpesh pjesa më e rëndë e tatimit fillon pasi të jetë dorëzuar deklarata

tatimore. Proceset e pas deklarimit - të tilla si kërkesa e rimbursimit të TVSH-së, që i nënshtrohen

kalimi i një auditimit tatimor ose apelimi i një vlerësimi tatimor - mund të jenë ndërveprimet më

sfiduese që një biznes ka me autoritetin tatimor. Bizneset mund të kenë nevojë të investojnë më

shumë kohë dhe përpjekje në proceset që ndodhin pas paraqitjes së deklaratave tatimore sesa në

procedurat e rregullta të pajtueshmërisë tatimore.

Pse kanë rëndësi sistemet e rimbursimit të TVSH-së?

Rimbursimi i TVSH-së është një komponent integral i çdo sistemi modern të TVSH-së. Në parim,

incidenca ligjore e TVSH-së është tek konsumatori final, e jo tek bizneset. Sipas udhëzuesve të

politikave tatimore të përcaktuara nga OECD, një sistem i TVSH-së duhet të jetë neutral dhe efikas.

Mungesa e një sistemi efikas të rimbursimit të TVSH-së për bizneset që shkaktojnë më shumë TVSH

në blerjet e tyre sesa që mbledhin në një periudhë tatimore të caktuar për shitjet e tyre të

tatueshme, do ta minojë këtë qëllim. TVSH-ja mund të përfundojë me një efekt çrregullues në

çmimet e tregut dhe konkurrencën dhe rrjedhimisht të kufizojë rritjen ekonomike.17

Proceset e rimbursimit mund të jenë një dobësi e madhe e sistemeve të TVSH-së. Ky ishte gjetja e

një studimi që shqyrtoi mekanizmin e administrimit të rimbursimit të TVSH-së në 36 ekonomi në

mbarë botën.18 Edhe në ekonomitë ku procedurat e rimbursimit ekzistojnë, bizneset shpesh e gjejnë

kompleksitetin e procesit sfidues. Studimi shqyrtoi trajtimin nga autoritetet tatimore të kredive të

tepërta të TVSH-së, madhësinë e kërkesave për rimbursim, procedurat e ndjekura nga kërkuesit e

rimbursimit dhe kohën e nevojshme për autoritetet tatimore për të procesuar rimbursimet.

16 Symons, Susan, Neville Howlett dhe Katia Ramirez Alcantara. 2010. Ndikimi i pajtueshmërisë së TVSH-së në biznes.

Londër: PwC.

17 OECD 2014.

18 Harrison dhe Krelove 2005.

20

Rezultatet treguan se afatet e parashkrimit për të bërë rimbursime janë vendimtare, por shpesh nuk

zbatohen në praktikë.

Këto vonesa dhe joefikasiteti në sistemet e rimbursimit të TVSH shpesh nxiten nga frika se sistemi

mund të abuzohet dhe të jetë i prirur ndaj mashtrimit.19 Të vëna në lëvizje nga ky shqetësim, shumë

ekonomi kanë vendosur masa për të moderuar dhe kufizuar rekursin e sistemit të rimbursimit të

TVSH-së dhe për t'ia nënshtruar kërkesat për rimbursim kontrolleve të plota procedurale. Kjo është

gjithashtu një nga arsyet pse në disa ekonomi nuk është e pazakontë që një kërkesë për rimbursim të

TVSH të shkaktojë automatikisht një auditim të kushtueshëm, duke minuar efektivitetin e

përgjithshëm të sistemit.

Kompania rastit studimor të Të Bërit Biznes, TaxpayerCo., është një biznes i brendshëm që nuk

përfshin tregtinë e jashtme. Kryen një aktivitet të përgjithshëm industrial dhe tregtar dhe është në

vitin e dytë të punës. TaxpayerCo. plotëson pragun për regjistrim të TVSH-së dhe shitjet mujore dhe

shpenzimet mujore operative janë fikse gjatë gjithë vitit duke rezultuar në një TVSH të pagueshme

pozitive brenda çdo periudhe kontabël. Skenari i rastit studimor është zgjeruar për të përfshirë një

blerje kapitale të një makine në muajin qershor. Ky shpenzim i konsiderueshëm kapital rezulton me

një TVSH të inputeve që tejkalon TVSH-në e outputeve në muajin qershor.

Rezultatet tregojnë se, në praktikë, vetëm 107 nga ekonomitë e mbuluara nga Të Bërit Biznes lejojnë

rimbursimin e parave të TVSH-së në këtë skenar. Kjo përjashton 31 ekonomi që nuk kanë TVSH.20

Disa ekonomi kufizojnë të drejtën për të marrë rimbursim të menjëhershëm të parasë së gatshme

për lloje të veçanta të tatimpaguesve si eksportuesit, ambasadat dhe organizatat jofitimprurëse. Ky

është rasti në 39 ekonomi, përfshirë Bjellorusinë, Bolivinë, Kolumbinë, Republikën Dominikane,

Ekuadorin, Kazakistanin, Malin dhe Filipinet.

Në ekonomi të tjera, bizneseve u lejohet të kërkojnë rimbursim me para kesh vetëm pasi mbartin

kredinë e tepërt për një periudhë të caktuar kohore (p.sh. katër muaj). Bilanci neto i TVSH-së i

kthehet biznesit vetëm pasi të përfundojë kjo periudhë. Ky është rasti në 25 ekonomi të përfshira në

Të Bërit Biznes.

Legjislacioni në ekonomi të tjera - zakonisht ato me një kapacitet më të dobët administrativ ose

financiar për të trajtuar rimbursimet në para - nuk mund të lejojë kthimin e plotë të pagesave. Në

vend të kësaj, autoritetet tatimore kërkojnë që bizneset të mbartin kërkesën dhe të kompensojnë

shumën e tepërt ndaj TVSH-së së ardhshme të outputit.

Për sa u përket kontrolleve procedurale, në 74 nga 107 ekonomi, kërkesa për rimbursim të TVSH

me gjasë do të çojë në kryerjen e një auditimit. Programet efektive të auditimit dhe sistemet e

pagesave të rimbursimit të TVSH-së janë të lidhura në mënyrë të pazgjidhshme. Auditimet tatimore

(direkte dhe indirekte) ndryshojnë nga fushëveprimi dhe kompleksiteti i tyre, duke filluar nga një

auditim i plotë - që në mënyrë tipike përfshin një ekzaminim gjithëpërfshirës të të gjitha

informacioneve relevante për llogaritjen e detyrimit tatimor të tatimpaguesit në një periudhë të

caktuar – në një auditim me shtrirje të kufizuar, i kufizuar në çështje specifike në kthimin e taksave

ose në një auditim të vetëm të çështjeje që kufizohet në një artikull.

19 Keen dhe Smith 2007.

20 Vlen të përmendet se 28 vende të analizuara në Të Bërit Biznes nuk marrin TVSH.

21

Në Kanada, Danimarkë, Itali dhe Norvegji kërkesa për rimbursim të TVSH ka të ngjarë të shkaktojë

auditim me korrespondencë, që kërkon më pak ndërveprim me auditorin dhe më pak punë me

dokumente. Në të kundërt, në shumicën e ekonomive në Afrikën Sub-Sahariane, ku ka gjasa të

ndodhë auditim, tatimpaguesit janë të ekspozuar ndaj një auditimi në terren ku auditori viziton

lokalet e tatimpaguesit.

Sa i përket formatit të kërkesës për rimbursim të TVSH-së, në 51 nga 107 ekonomitë, rimbursimi i

TVSH-së llogaritet dhe kërkohet brenda deklaratës të TVSH-së standarde të dorëzuar në secilën

periudhë kontabël. Në ekonomitë e tjera procedura e kërkesës ndryshon duke nisur nga paraqitja e

një kërkese të veçantë, një letre ose një formulari për rimbursim të TVSH-së e deri te plotësimi i

një seksioni të veçantë në deklaratën e TVSH-së, si dhe përgatitjen e disa dokumentacioneve shtesë

për të vërtetuar kërkesën. Në këto ekonomi, bizneset shpenzojnë mesatarisht 3.5 orë duke

grumbulluar informacionin e kërkuar, duke llogaritur kërkesën dhe duke përgatitur aplikimin për

rimbursim dhe dokumentacionin tjetër përpara se t'i dorëzojnë ato te autoritetet përkatës.

Në përgjithësi, ekonomitë me të ardhura të larta të OECD-së procesojnë rimbursimet e TVSH-së

me më efikasitet me një mesatare prej 15.9 javësh për një rimbursim të TVSH-së (duke përfshirë disa

ekonomi ku auditimi ka të ngjarë të zhvillohet). Ekonomitë në Evropë dhe Azinë Qendrore gjithashtu

performojnë mirë me një kohë mesatare të përpunimit të rimbursimit prej 23.9 javësh. Kjo

nënkupton që këto ekonomi ofrojnë rimbursime në një mënyrë që nuk i ekspozon bizneset ndaj

kostove administrative të panevojshme dhe ndikimet e dëmshme në rrjedhë të parasë.

Hulumtimi i kryer gjithashtu tregoi se ekziston një korrelacion pozitiv midis kohës për pajtueshmëri

me procesin e rimbursimit të TVSH-së dhe kohës për pajtueshmëri me deklarimin standard të

TVSH-së dhe pagesën e detyrimeve të TVSH-së. Kjo tregon se ekonomitë, sistemet tatimore të të

cilave janë më të vështira për të qenë në pajtueshmëri me to gjatë paraqitjes së tatimeve, kanë më

shumë gjasa të jenë sfiduese gjatë gjithë procesit.

Pse kanë rëndësi auditimet tatimore?

Auditimet tatimore kanë një rol të rëndësishëm në sigurimin e pajtueshmërisë tatimore. Megjithatë,

një auditim tatimor është një nga ndërveprimet më të ndjeshme midis një tatimpaguesi dhe një

autoriteti tatimor. Tatimpaguesit i ngarkohet një barrë në një masë më të madhe ose më të vogël,

varësisht nga numri dhe lloji i ndërveprimeve (vizita në terren nga auditori ose vizita zyrës nga

tatimpaguesi) dhe niveli i dokumentacionit të kërkuar nga auditori. Prandaj është thelbësore që të

ekzistojë kuadri i duhur ligjor për të siguruar integritet në mënyrën se si autoritetet tatimore kryejnë

auditime.21

Një qasje e bazuar në rrezik merr në konsideratë aspekte të ndryshme të një biznesi të tilla si

përputhshmëria historike, industria dhe karakteristikat specifike të firmës, raportet e borxhit-kreditit

për bizneset e regjistruara me TVSH dhe madhësia e një biznesi për të vlerësuar më mirë se cilat

biznese janë më të prirura për evazion fiskal. Një studim tregoi se teknikat e nxjerrjes së të dhënave

për auditim, pa marrë parasysh teknikën, kapën më shumë tatimpagues në papajtueshmëri sesa

auditimet e rastësishme.22

21 OECD 2006.

22 Gupta dhe Nagadevara 2007.

22

Megjithatë, në një qasje të bazuar në rrezik, kriteret e sakta të përdorura për të kapur firmat që nuk

janë në pajtueshmëri duhet të mbahen të fshehura për të parandaluar që tatimpaguesit të planifikojnë

me qëllim që të shmangin zbulimin dhe të lejojnë një shkallë të pasigurisë për të nxitur

pajtueshmërinë vullnetare.23 Shumica e ekonomive kanë sisteme të vlerësimit të rrezikut për të

zgjedhur kompanitë për auditimet tatimore dhe bazat mbi të cilat këto kompani përzgjidhen nuk

zbulohen. Pavarësisht se është një procedurë e pas deklarimit, strategjitë e auditimit mund të kenë

një ndikim thelbësor në mënyrën se si bizneset bëjnë deklarimin dhe paguajnë tatimet. Për të

analizuar auditimet e tatimeve të drejtpërdrejta, skenari i rastit studimor të të Bërit Biznes u zgjerua

për të supozuar se TaxpayerCo. bëri një gabim të thjeshtë në llogaritjen e detyrimit të tatimit mbi të

ardhurat, duke çuar në një deklarim të pasaktë të tatimit mbi të ardhurat e korporatave dhe

rrjedhimisht një nënpagesë të tatimit mbi të ardhurat që duhej paguar. TaxpayerCo. zbuloi gabimin

dhe njoftoi vullnetarisht autoritetin tatimor. Në të gjitha ekonomitë që mbledhin tatimin mbi të

ardhurat e korporatave - vetëm 10 nga 190 nuk e bëjnë këtë - tatimpaguesit mund të njoftojnë

autoritetet për gabimin, të dorëzojnë një deklarim të ndryshuar dhe çdo dokumentacion shtesë

(zakonisht një letër që shpjegon gabimin dhe në disa raste edhe pasqyrat financiare të ndryshuara )

dhe të paguajnë diferencën menjëherë. Mesatarisht, bizneset shpenzojnë 6.0 orë duke përgatitur

deklarimin e ndryshuar dhe çdo dokument shtesë, dorëzimin e dosjeve dhe pagesën. Në 74 ekonomi

- edhe pas njoftimit të menjëhershëm nga tatimpaguesi - gabimi në deklarimin e tatimit mbi të

ardhurat ka të ngjarë të shkaktojë një auditim.

Në 40 ekonomi ky gabim do të çojë në një auditim gjithëpërfshirës të deklarimit të tatimit mbi të

ardhurat, duke kërkuar kohë shtesë të shpenzuar nga bizneset. Në shumicën e rasteve auditori do të

vizitojë lokalet e tatimpaguesit. Mesatarisht, merr rreth 77 ditë që autoritetet tatimore të fillojnë

auditimin. Tatimpaguesit do të kalojnë 21 orë për pajtueshmëri me kërkesat e auditorit, duke kaluar

nëpër disa raunde të ndërveprimeve me auditorin gjatë 9.7 javëve dhe presin 8.1 javë që auditori të

lëshojë vendimin përfundimtar mbi vlerësimin tatimor. Ekonomitë me të ardhura të larta të OECD-

së, si dhe ekonomitë e Evropës dhe Azisë Qendrore kanë proceset më të lehta dhe më të thjeshta

për të korrigjuar një gabim të vogël në deklarimin e tatimit mbi të ardhurat. Në 26 ekonomi në

rajonin me të ardhura të larta të OECD-së, një gabim në deklarimin e tatimit në të ardhurat nuk

shkakton automatikisht auditim nga autoritetet tatimore. Tatimpaguesve u kërkohet vetëm të

dorëzojnë një deklaratë të ndryshuar dhe, në disa raste, dokumentacion shtesë dhe të paguajnë

diferencën në tatime. Ekonomitë në Amerikën Latine dhe Karaibe vuajnë më së shumti nga një

proces i gjatë për të korrigjuar një gabim të vogël në një deklaratë të tatimit mbi të ardhurat, pasi në

shumicën e rasteve kjo do të përfshijë një auditim që imponon kohë pritjeje për tatimpaguesit deri sa

të lëshohet vlerësimi përfundimtar.

F. PRAKTIKAT E MIRA

Ofrimi i paraqitjes dhe pagesave elektronike

Një sistem elektronik për paraqitjen dhe pagesën e tatimeve nëse zbatohet si duhet dhe përdoret

nga shumica e tatimpaguesve u sjellë përfitime si autoriteteve ashtu edhe firmave. Për autoritetet

tatimore paraqitja elektronike lehtëson grumbullimin e punëve dhe redukton kostot operative – siç

23 Alm dhe McKee 2006; Khwaja, Aswasthi dhe Loeprick 2011.

23

janë koston për procedimin, ruajtjen dhe trajtimin e deklaratave tatimore. Në të njëjtën kohë, rrit

pajtueshmërinë tatimore dhe kursen kohë. Për tatimpaguesit , paraqitja elektronike kursen kohë

duke reduktuar gabimet në llogaritje për paraqitjen e tatimit dhe e bën më të lehtë përgatitjen,

paraqitjen dhe pagesën e tatimit.24 Dhe të dy palët përfitojnë nga reduktimi i incidenteve potenciale

të korrupsionit, të cilat ka më të ngjarë të ndodhin me kontakte më të shpeshta me stafin e

administratës tatimore.25

Futja në përdorim e një sistemi të paraqitjes dhe pagesës elektronike dhe edukimi i tatimpaguesve

për ta përdorur atë nuk janë detyra të lehta për një qeveri. Infrastruktura e nevojshme duhet të

vihet në vend, veçanërisht kur jo të gjithë qytetarët kanë qasje në broadband. Kini parasysh

shembullin e Kinës, ku autoritetet tatimore kanë investuar burime dhe përpjekje njerëzore për të

përmirësuar mjedisin e paraqitjes dhe pagesës së taksave në Kinë dhe për të përmirësuar procedurat

për trajtimin e çështjeve tatimore:

• Autoriteti tatimor nisi zbatimin e 12366 linjat e nxehta të shërbimit të taksapaguesve në vitin

2005 për të shpjeguar politikat dhe rregullat tatimore. Qendra është përmirësuar gjatë

viteve;

• Në 2013, u hap "Fushata Flladi Pranveror" për të lehtësuar barrën e përmbushjes së

tatimeve. Kjo gjë e rriti bashkëpunimin midis Byrosë Tatimore Lokale (LTB) dhe

Administratës Shtetërore të Tatimeve (STB), ofroi e-njoftimet për tatimpaguesit dhe

zvogëloi numrin e dosjeve tatimore për tatimpaguesit e caktuar;

• Në vitin 2015, qeveria filloi "Iniciativën e Internetit + Tatimeve" për të zhbllokuar potencialin

e të dhënave të mëdha për shërbimet e tatimpaguesve, si ndarja e të dhënave midis më

shumë organeve qeveritare, trajnimi on-line dhe e-faturat, duke siguruar efikasitet më të

madh te tatimpaguesit;

• Reforma B2V u përfundua në vitin 2016 duke ulur shpenzimet tatimore të taksapaguesve me

miliarda;

• Anulimi i verifikimit manual të faturave të TVSh-së në vitin 2016 zvogëloi kohën e

tatimpaguesve për t'u marrë me faturat e TVSH-së së zbritshme;

• Së fundmi, në vitin 2016 u fut sistemi i Artë Tatimor III për të integruar të gjitha sistemet e

mëparshme të lidhura me tatimet në një, që do të standardizonte procedurat e përputhjes së

tatimeve, do të eliminonte arkivimin e dyfishuar dhe do të përmirësonte autoritetet

tatimore’.

Kina është larg nga të qenit vendi i vetëm që ka ndërmarrë procesin sfidues të futjes së një opsioni

elektronik. Deri në vitin 2016, 92 ekonomi kishin zbatuar plotësisht arkivimin elektronik dhe pagesën

e tatimeve. Gjashtëdhjetë e gjashtë prej tyre përshtatën ose zgjeruan sistemet e tyre në 12 vitet e

fundit. Rajoni ku paraqitja dhe pagesa elektronike është më e përhapur është rajoni me të ardhura të

larta të OECD-së, ku 31 ekonomi nga 33 kanë sisteme të tilla, e ndjekur nga Evropa dhe Azia

Qendrore (me 21 ekonomi që përdorin sisteme elektronike). Ky trend ka të ngjarë të vazhdojë. Në

vitet e ardhshme shumë ekonomi të tjera me të ardhura të larta të OECD-së, duke qenë se kanë

24 Che Azmi, Ana dhe Yusniza Kamarulzaman. 2010. "Miratimi i e-deklarimit të tatimit: Një dokument konceptual". Gazeta

afrikane e Menaxhimit të Biznesit 4 (5): 599-603.

25 James, Sebastian. 2009. Një doracak për thjeshtësimin e tatimeve. Washington, DC: Korporata Financiare

Ndërkombëtare. Në dispozicion në http://ssrn.com/abstract=1535499.

24

futur kërkesa për paraqitjen elektronike dhe pagesat për bizneset më të mëdha, planifikojnë t'i

zgjerojnë ato në ato më të vogla.26

Paraqitja dhe pagesa elektronike e tatimeve ka bërë një ndryshim të madh për bizneset në disa

ekonomi në Amerikën Latine dhe në Karaibe. Për shembull, në Uruguaj, qeveria miratoi Aktin për

Përfshirjen Financiare më 9 maj 2014 për të vendosur pagesa elektronike të detyrueshme të

tatimeve kombëtare për të arritur gradualisht rritjen e digjitalizimit dhe përdorimit të shërbimeve

bankare në vend. Deri në prill 2016 shumica e tatimpaguesve po paraqisnin dhe paguanin tatimet në

internet. Përveç kësaj, qeveria shtoi veçori të reja në platformën on-line në vitin 2016. Pra, shumë

procedura që më parë janë bërë fizikisht në zyrën e tatimeve - siç janë procedurat e regjistrimit,

aplikacionet e certifikatave të kreditit, pagesat dhe dorëzimet e certifikatave të kontabilitetit - tani

bëhen në mënyrë elektronike. Shumica e tatimpaguesve tani mund të hyjnë në portalin on-line dhe,

me karakteristikat e përmirësuara të sistemit, koha për të përmbushur tre tatimet kryesore të

matura në Të Bërit Biznes ka rënë për 81 orë.

Në El Salvador, qeveria ka mandatuar të gjithë tatimpaguesit afarist që të dorëzojnë kthimin vjetor të

tatimit mbi të ardhurat nëpërmjet një prej metodave elektronike në dispozicion (softuer DET ose

përpunim on-line). Sistemi i prezantimit dhe pagesës së të gjitha tatimeve në internet u konsolidua

gjithashtu. Kjo ka bërë më të lehtë pajtueshmërinë me detyrimet tatimore. Përveç kësaj, pagesat

elektronike tani përdoren nga shumica e kompanive që nga viti kalendarik 2016. Si rezultat, El

Salvador ka zvogëluar kohëzgjatjen e përmbushjes për 58 orë dhe uli numrin e pagesave me 34.

Kjo sjell numrin e vendeve në Amerikën Latine dhe Karaibe të cilët kanë sisteme elektronike

arkivimi (siç përkufizohet nga Metodologjia e Të Bërit Biznes) në 15. Fakti i thjeshtë se një sistem

elektronik është i disponueshëm nuk siguron që tatimpaguesit do të ndjejnë një zvogëlim kohën e

pajtueshmërisë. Shpesh, tatimpaguesit mund të përjetojnë probleme me përdorimin e sistemeve

elektronike të paraqitjes dhe pagesave, ose për shkak të gabimeve në sistem, ose për shkak të

mungesës së trajnimit të tatimpaguesve dhe udhëzimeve. Shumë administrata tatimore trajtojnë

çështjet duke përditësuar vazhdimisht sistemet e tyre on-line. Argjentina ka pasur arkivim elektronik

dhe pagesa për të gjitha taksat kryesore për disa vite. Përmirësimet e bëra në sistemin elektronik

gjatë vitit 2015 të cilat shkurtuan kohën e përputhshmërisë me 46 orë për bizneset gjatë vitit 2015.

Kompanitë kanë parë përmirësime të ngjashme në lehtësimin e përmbushjes tatimore edhe në

rajone të tjera. Në Indonezi, ku sistemi elektronik i dosjeve për kontributet shëndetësore u zhvillua

në vitin 2014, dhe deri në vitin 2015 ishte në përdorim nga tatimpaguesit për paraqitje dhe pagesë.

India ka zgjeruar më tej përdorimin e detyrueshëm të sistemit elektronik të paraqitjes, duke zgjeruar

paraqitjen elektronike të detyrueshme për kontributet e sigurimeve shtetërore (ESIC) dhe

kontributet e sigurimeve shoqërore (EFPO). India ka futur paraqitjen elektronike të detyrueshme për

tatime të ndryshme në faza që nga viti 2006.

Të mbetet e thjeshtë: një bazë tatimore, një tatim

Rreth 235 vjet pasi Adam Smith shpalli thjeshtësinë të jetë një nga shtyllat e sistemit efikas tatimor,27

tatimet e shumëfishta, ku e njëjta bazë tatimore është subjekt i më shumë se një trajtimi tatimor -

duket se e bënë pajtueshmërinë tatimore të pa konvenueshme dhe të rëndë për tatimpaguesit në

shumë ekonomi. Tatimi i shumëfishtë rrit koston e të bërit biznes për firmat, sepse rrit numrin e

26 Grupi i Bankës Botërore, Shërbimet Këshillimore për Klimën e Investimeve, Ekipi Global për Tatime.

27 Smith, Adam. 1776. Një hetim mbi natyrën dhe shkaqet e pasurisë së kombeve. Faksimili i edicionit të parë. Amherst, NY:

Prometheus Books, 1991.

25

pagesave që ata duhet të bëjnë dhe shpesh herë edhe kohën për pajtueshmëri. Formularë të

ndryshëm duhen plotësuar, ku shpesh kërkohen metoda të ndryshme për llogaritjen e tatimit. Në

Haiti, për shembull, rasti studimor i biznesit i nënshtrohet edhe tatimit lokal në fitim, përveç tatimit

mbi të ardhurat e korporatave. Tatimi i shumëfishtë gjithashtu komplikon administrimin e tatimit për

autoritetet tatimore dhe rrit koston e administrimit të të ardhurave për qeveritë. Dhe kjo rrezikon

dëmtimin e besimit të investitorëve në një ekonomi.

Pesëdhjetë ekonomi kanë një tatim për bazë tatimore për tatimet matura nga Të Bërit Biznes. Kjo i

mban gjërat të thjeshta. Pasja e më shumë llojeve të tatimeve kërkon më shumë ndërveprim mes

bizneseve dhe agjencive tatimore. Gjithashtu e komplikon pajtueshmërinë tatimore.

Bizneset në Republikën e Koresë nuk kanë më nevojë për të bërë llogaritje të veçanta për tatimin në

pronë dhe tatimet në planifikimin e qytetit që janë të vendosura mbi të njëjtën bazë duke filluar nga

viti 2010. Ata u bashkuan me tatimet tjera. Dhe në saje të një përpjekje që synon unifikimin e ligjeve

të sigurimeve shoqërore dhe të administrimit, bizneset tani mund të paraqesin dhe të paguajnë 4

tatimet e punës dhe kontributet bashkërisht. Kjo i ka liruar ata nga kërkesat për të paraqitur

deklarata tatimore shtesë dhe të bartin shpenzime shtesë për pajtueshmëri tatimore.

Në 12 vitet e fundit 53 ekonomi kanë eliminuar dhe bashkuar disa tatime për të lehtësuar

pajtueshmërinë tatimore dhe për të zvogëluar shpenzimet për firmat. Një tjetër mënyrë për të bërë

më të lehtë pajtueshmërinë kur firmat janë subjekt i tatimeve të shumta është që të lejojë paraqitjen

dhe pagesën e përbashkët të tatimeve të vendosura në bazën e njëjtë. Firmat në Kolumbi përballen

me 4 tatime të ndryshme për pagat, por mund të përmbushin këto detyrime tatimore duke paraqitur

çdo muaj një formular dhe duke bërë një pagesë për të gjitha 4 tatimet e ndryshme. Në shumicën e

ekonomive me të ardhura të larta të OECD-së tatimet e vendosura mbi të njëjtën bazë paguhen dhe

paraqiten së bashku, dhe si rezultat, numri mesatar i pagesave në të gjitha ekonomitë në këtë grup

është vetëm 11. Krahasoni këtë me mesataren e 24 pagesave në të gjitha 190 ekonomitë e mbuluara

nga Të Bërit Biznes. Paraqitja dhe pagesa e përbashkët e tatimeve nuk është e përhapur në Amerikën

Latine dhe Karaibe dhe Azinë Jugore, ku mesatarja është 29 pagesa dhe 28.5 pagesa respektivisht,

apo në Afrikën Sub-Sahariane, ku mesatarja është 37.

Miratimi i vetëvlerësimit si mjet efektiv për mbledhjen e tatimit

Të shtyra nga dëshira për të zvogëluar shpenzimet administrative për organet tatimore dhe të

ndihmuara nga teknologjia moderne, shumica e ekonomive kanë miratuar parimin e vetëvlerësimit.

Tatimpaguesit përcaktojnë vetë detyrimin e tyre sipas ligjit dhe paguajnë shumën e duhur. Për

qeveritë, sistemi kompjuterik dhe softueri për vetëvlerësim, nëse funksionojnë mirë, sigurojnë

kontroll efektiv të cilësisë. Sistemet e vetëvlerësimit në përgjithësi e bëjnë të mundur mbledhjen e

taksave më shpejt dhe zvogëlojnë gjasat e mosmarrëveshjeve mbi vlerësimet tatimore.28 Ato

gjithashtu pakësojnë kompetencat diskrecionare të zyrtarëve tatimor dhe zvogëlojnë mundësitë për

korrupsion.29 Për të qenë efektiv, megjithatë, vetë-vlerësimi duhet të vendoset dhe zbatohet siç

duhet, me rregulla transparente, proces të automatizuar të raportimit, dënime për papajtueshmëri

dhe procedura të vlerësimit të rrezikshmërisë për proceset e auditimit.

28 Forumi i OECD mbi Administratën Tatimore. 2011. Administrata Tatimore në OECD dhe në Vendet e Përzgjedhura Jo

OECD: Seria e Informacionit Krahasues (2010). Paris: OECD.

29 Imam, Patrick A. dhe Davina F. Jacobs. 2007. "Efekti i Korrupsionit në të Ardhurat Tatimore në Lindjen e Mesme".

Dokumenti i Punës i FMN WP / 07/270, Fondi Monetar Ndërkombëtar, Washington, DC.

26

Ekonomitë që kanë futur sistemin e tatimeve së fundmi ose kanë bërë rishikim të madhe të

rregulloreve të tyre tatimore kanë qenë të prirura të miratojnë parimet e vetëvlerësimit. Këto

përfshijnë të gjitha ekonomitë në Evropën Lindore dhe Azinë Qendrore dhe pothuajse dy të tretat

në Azinë Lindore dhe në Paqësor, në Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut, dhe në Azinë Jugore.

Forcimi i Administratës Tatimore për të rritur produktivitetin

Disa studime tregojnë se administrata tatimore dhe politika tatimore ndikojnë në nivelin e

informalitetit dhe produktivitetit në një ekonomi. Një barrë më e lartë e tatimore kontribuon në

mbizotërimin e informalitetit. Firmat joformale janë ato që shmangin pagesën e shumës së plotë të

detyrimit tatimor. Përmes evazionit fiskal, firmat joformale gëzojnë një avantazh relativ të kostos mbi

konkurrentët e tyre që përmbushin tatimet. Kjo përbën një subvencion potencialisht të madh që

lejon firmat joformale të qëndrojnë në biznes pavarësisht produktivitetit të ulët, duke rritur peshën e

tyre në ekonomi në kurriz të firmave më produktive. Analiza empirike e FMN-së duke përdorur të

dhëna të nivelit të firmave për prodhim në tregjet në zhvillim konfirmon se firmat që raportojnë

vetëm 30% të shitjeve të tyre janë më pak produktive sesa firmat 100% në pajtueshmëri.30 Analiza

empirike e FMN-së duke përdorur të dhëna të nivelit të firmave për prodhim në tregjet në zhvillim

konfirmon se firmat që raportojnë vetëm 30% të shitjeve të tyre janë më pak produktive sesa firmat

100% në pajtueshmëri.31

Një administratë e fortë tatimore zbut efektin e barrës së lartë tatimore. Administratat tatimore

efikase dhe efektive ndihmojnë në uljen e nivelit të informalitetit; prandaj, firmat që përmbushin tatimet

dhe më produktive mund të fitojnë pjesën e tregut, duke rritur produktivitetin për të gjithë mjedisin

e biznesit. Disa masa mund të miratohen për të forcuar administratën tatimore. Ndër të gjitha, është

rëndësia e auditimeve efikase tatimore. Auditimet tatimore janë thelbësore për të promovuar

raportime të besueshme. Megjithatë, auditimet janë më efikase kur ato janë të bazuara në rrezik dhe

kur auditorët tatimor janë të trajnuar mirë.32

30 Fajnzylber, P., 2007. "Informaliteti, Produktiviteti dhe Firma", në Informalitet: Dalja dhe Përjashtimi.

31 Monitor fiskal, Arritja e më shumë me më pak, prill 2017, Fondi Monetar Ndërkombëtar.

32 Khwaja, M. S., R. Awasthi, J. Loeprick, 2011, "Qasjet dhe Përvojat e Vendeve në Auditimin e Tatimeve Bazuar në Rrezik",

Banka Botërore, Washington, DC. .

27

El Salvador është një shembull i vendit ku është futur një sistem auditimi i bazuar në rrezik. Në vitin

kalendarik 2016, mundësia e një auditimi të tatimit mbi të ardhurat e korporatave nga ana e

autoriteteve tatimore ka rënë në një probabilitet të ulët në rast të një nënpagese ose gabimi të vetë-

raportuar të kthimeve. Kjo rënie vjen si pasojë e lëvizjes së administratës tatimore në një kriter të

ndryshëm të vlerësimit të auditimit, duke u fokusuar në kompanitë më të mëdha, të cilat rasti

studimore i Të Bërit Biznes nuk i merr parasysh. Tailanda është një shembull tjetër i mirë i sistemit të

auditimit të bazuar në rrezik: sistemi nuk paraqet rastet e auditimit ku ka një gabim në kthimin e tatimit

dhe një detyrim të nënpagesës së detyrimit tatimor.

28

G. PERFORMANCA E KOSOVËS NË TË BËRIT BIZNES

– PAGESA E TATIMEVE

Kosova

Më së miri në botë Më së miri në

BE

Më së keqi në

BE

Masa Rangi

mi

Pagesa e tatimeve 45 1 (2 shtete) 4 (Irlanda) 112 (Italia)

Pagesat (numri në

vit) 10 49 3 (2 shtete) 6 (9 - Sweden)

35 (141 -

Kroacia)

Koha (orë në vit) 155.0 58 12.0 (1 - EBA)

50.0 (5 -

Estonia)

453.0 (177 –

Bullgaria)

Norma e

përgjithshme

tatimore (% e

fitimit)

15.2% 9 8.0% (1 – Brunei

Darusalam)

20.5% (18 -

Luksemburgu)

62.2% (170 -

Franca)

Tatimi në fitim

(% e fitimit) 9.3% 44 0.0% (1 - 15 shtete)

0.0% (1 -

Kroacia)

32.3% (184 -

Malta)

Tatimi i punës

dhe kontributet

(% e fitimit)

5.6% 30 0.0% (1 - 13 shtete) 3.8% (21 -

Danimarka)

51.1% (189 -

Franca)

Tatimet tjera (%

e fitimit) 0.2% 17 0.0% (1 - 11 shtete)

0.2% (17 -

Sllovenia)

10.4% (158 –

Franca)

Indeksi pas

deklarimit (0-100) 49.16 120 99.38 (1 – Estonia)

99.38 (1 –

Estonia)

52.39 (103 –

Italia)

Koha për

pajtueshmëri me

rimbursimin e

TVSH (orë)

35.5 90 0.0 (1 – 10 c shtete) 0.0 (1 – 7

shtete) 42.0 (94 – Italia)

Koha për

marrjen e

rimbursimit të

TVSH (javë)

33.8 72 2.2 (1 – Bahamet) 2.3 (2 – Estonia) 62.6 (102 – Italia)

Koha për

pajtueshmëri me

auditimin e

tatimit në të

ardhura të

korporatave

(orë)

21.5 141 1.0 (1 – 3 shtete) 1.0 (1 –

Portugalia)

36.5 (160 –

Kroacia)

Koha për

kompletimin e

auditimit të

tatimit në të

ardhura të

korporatave

(javë)

11.7 119 0.0 (1 – 94 shtete) 0.0 (1 – 18

shtete)

53 (169 –

Sllovenia)

29

H. PROCESI I DETAJUAR I KOSOVËS – TË BËRIT BIZNES 2018 PAGESA E TATIMEVE

1. Tabela e reformave #1: Validimi ose korrigjimi i informatave ekzistuese

Tatimi ose kontributi i

detyrueshëm

Pagesat

(numri)

Shënimet

për pagesat

Koha

(orë)

Norma

ligjore

tatimore

Baza

tatimore

Norma e

përgjithshme

tatimore (%

e fitimit)

Shënime

për NPT

Informatat e

sakta (P/J) Korrigjimet

Tatimi në të ardhura të

korporatës 5 29 10%

fitim i

tatueshëm 9.34

Sigurimi social 1 39 5% pagat bruto 5.64

Tatimi në pronë 2 0.15%-1% vlera e

ndërtesës 0.17

Tatimi në automjete 1 EUR 90 shuma fikse 0.05

Tatimi ekologjik 0 së bashku EUR 30 shuma fika 0.02

Tatimi në vlerën e

shtuar (TVSH) 12 87 16% vlera e shtuar 0.00

Nuk është

përfshirë

Të paguara nga

punonjësi – kontributet

për sigurim social

0 së bashku 5% pagat bruto 0.00 mbajtur

Totalet: 32.00 155.00 15.2

Indeksi / Pyetja Përgjigja Rezultati Informatat

e sakta (P/J) Korrigjimi

Indeksi pas deklarimit (0-100) 49.16

Rimbursimi i TVSH

A ekziston TVSH? Po

A ekziston proces i rimbursimit të TVSH sipas rastit studimor? Po

Kufizimet në procesin e rimbursimit të TVSH Asnjë

Përqindja e rasteve të ekspozuara ndaj një auditimi për TVSH (%) 75% - 100%

30

A ka periudhë bartëse të obligueshme? Jo

Koha për pajtueshmëri me rimbursimin e eTVSH (orë) 35.5 29

Koha për marrjen e rimbursimit të TVSH (javë) 33.8 40.95

Auditimet e tatimit në të ardhura të korporatave

A ekziston tatimi në të ardhura të korporatave? Po

Përqindja e rasteve të ekspozuara ndaj një auditimi të tatimit në të

ardhura të korporatave (%) 75% - 100%

Koha për pajtueshmëri me auditimin e tatimit në të ardhura të

korporatave (orë) 21.5

63.3

Koha për kompletimin e auditimit të tatimit në të ardhura të

korporatave (javë) 11.7

63.39

Shënime: Emrat e tatimeve janë standardizuar. Për shembull, tatimi mbi të ardhurat, tatimi mbi fitimin, tatimi mbi të ardhurat e kompanisë quhen të gjitha tatim në të

ardhurat e korporatave në këtë tabelë.

Orët për TVSH përfshijnë të gjitha tatimet e aplikueshme për TVSH dhe shitje.

Orët për siguri sociale përfshijnë të gjitha orët për tatime të punës dhe kontribute të detyrueshme në përgjithësi.

punës dhe kontributet e detyrueshme në përgjithësi.

Indeksi i pas deklarimit është mesatarja e pikëve për kohën për pajtueshmëri me rimbursimin e TVSH-së, kohën për të marrë rimbursimin e TVSH-së, kohën për

pajtueshmëri me auditimin e tatimit në të ardhurat e korporatave dhe kohën për të kompletuar auditimin e tatimit në të ardhurat e korporatave.

N/A = Nuk aplikohet.

31

2. Tabela e reformave #2: Përmirësimet e procesit ekzistues

Indeksi / Pyetja

Organi

ekzekutues

Baza ligjore

ose

operacionale

Reforma që duhet bërë (p.sh.

eliminimi, riorganizimi, s’ka

ndryshim)

Mekanizmi për

reformë: ndryshimi i

(L)igjit, ndryshimi i

(R)regullores,

Përmirësim

(O)peracional)

Koha e

nevojshme

për

reformë:

(S)hkurtë,

(M)esme,

(G)jatë)33

Tatimi në të ardhura të korporatës

Sigurimi social

Tatimi në pronë

Tatimi në automjete

Tatimi ekologjik

Tatimi në vlerën e shtuar (TVSH)

Të paguara nga punonjësi – kontributet për

sigurim social

Tatimet tjera të pa përfshira më parë

përfshinin

33 Shkurtë = reforma zbatohet dhe validohet deri më 31 maj 2018. Mesme = reforma zbatohet dhe validohet deri më 31 maj 2019. Gjatë = reforma zbatohet dhe validohet pas datës 1

qershor 2019.

32

Indeksi / Pyetja Përgjigja Rezu

ltati

Organi ekzekutues

Baza ligjore ose

operacionale

Reforma që

duhet bërë

(p.sh. eliminimi,

riorganizimi,

s’ka ndryshim)

Mekanizmi për

reformë:

ndryshimi i

(L)igjit,

ndryshimi i

(R)regullores,

Përmirësim

(O)peracional)

Koha e

nevojshme për

reformë:

(S)hkurtë,

(M)esme,

(G)jatë)

Indeksi pas deklarimit (0-100) 49.16 Indeksi pas

deklarimit (0-100)

49.16

Rimbursimi i TVSH

A ekziston TVSH? Po

A ekziston proces i

rimbursimit të TVSH sipas

rastit studimor?

Po

Kufizimet në procesin e

rimbursimit të TVSH Asnjë

Përqindja e rasteve të

ekspozuara ndaj një auditimi

për TVSH (%)

75% -

100%

A ka periudhë bartëse të

obligueshme? Jo

Koha për pajtueshmëri me

rimbursimin e eTVSH (orë) 35.5 29

Koha për marrjen e

rimbursimit të TVSH (javë) 33.8 40.95

Auditimet e tatimit në të ardhura të korporatave

A ekziston tatimi në të

ardhura të korporatave? Po

33

Përqindja e rasteve të

ekspozuara ndaj një auditimi

të tatimit në të ardhura të

korporatave (%)

75% -

100%

Koha për pajtueshmëri me

auditimin e tatimit në të

ardhura të korporatave (orë)

21.5 63.3

Koha për kompletimin e

auditimit të tatimit në të

ardhura të korporatave (javë)

11.7 63.39

Shënime: Emrat e tatimeve janë standardizuar. Për shembull, tatimi mbi të ardhurat, tatimi mbi fitimin, tatimi mbi të ardhurat e kompanisë quhen të gjitha tatim në të

ardhurat e korporatave në këtë tabelë.

Orët për TVSH përfshijnë të gjitha tatimet e aplikueshme për TVSH dhe shitje.

Orët për siguri sociale përfshijnë të gjitha orët për tatime të punës dhe kontribute të detyrueshme në përgjithësi.

punës dhe kontributet e detyrueshme në përgjithësi.

Indeksi i pas deklarimit është mesatarja e pikëve për kohën për pajtueshmëri me rimbursimin e TVSH-së, kohën për të marrë rimbursimin e TVSH-së, kohën për

pajtueshmëri me auditimin e tatimit në të ardhurat e korporatave dhe kohën për të kompletuar auditimin e tatimit në të ardhurat e korporatave.

N/A = Nuk aplikohet.

34

3. Tabela e reformave #3: Inventari i organeve plotësuese të përfshira në proces

Nr. Qeveria ose Organi Joqeveritar

Numri

1

2

3

4

5

6

35

4. Tabela e reformave #4: Formular i Planit 4 vjeçar të Veprimit (2017 – 2021)

2017 2018

N Dh J Sh M P M Q K G Sh T N Dh

1. Aktiviteti / Reforma

a. Detyra 1

b. Detyra 2

c. Detyra 3

2. Aktiviteti / Reforma

a. Detyra 1

b. Detyra 2

c. Detyra 3

3. Aktiviteti / Reforma

a. Detyra 1

b. Detyra 2

c. Detyra 3

4. Aktiviteti / Reforma

a. Detyra 1

b. Detyra 2

c. Detyra 3

36

37

SHTOJCA I: BANKA BOTËRORE REFORMA DOMETHËNËSE 2008 - 2018

AVANCIMI I SISTEMEVE TË PAJTUESHMËRISË TATIMORE

Sistemet e tatimimit efektive të zhvilluara si duhet janë vendimtare për një shoqëri mirëfunksionuese. Në shumicën e ekonomive, tatimet janë burimi

kryesor i të ardhurave për të financuar shpenzimet publike për arsimin, kujdesin shëndetësor, transportin publik, infrastrukturën dhe programet sociale,

ndër të tjera. Politika tatimore është një nga fushat më të diskutueshme të politikës publike. Një pjesë e madhe e punës teorike dhe empirike shqyrton

efektet e shkallës së lartë të tatimeve dhe sistemeve komplekse fiskale. Megjithëse përcaktimi i sistemit optimal të tatimimit mund të jetë sfidues për shkak

se konteksti ka rëndësi kur ekonomitë duan të maksimizojnë mirëqenien e tyre, ka më pak pasiguri - nga perspektiva teorike dhe empirike - në lidhje me

efektet çrregulluese të tatimeve të larta dhe sistemeve të rënda tatimore. Një sistem i mirë tatimor duhet të sigurojë që tatimet janë proporcionale dhe të

caktuara (jo arbitrare) dhe se metoda e pagesës së tatimeve është e përshtatshme për tatimpaguesit. Së fundi, tatimet duhet të jenë të lehta për t'u

administruar dhe mbledhur.

El Salvador bëri përparimet më të mëdha në sistemet e pagesave tatimore në 2016/17. Pas ndryshimeve rregullatore, të gjitha kompanive tani u kërkohet të

dorëzojnë deklaratat e tyre tatimore në mënyrë elektronike. Pagesat elektronike tani përdoren nga shumica e kompanive në El Salvador për tatimet në

fitim, tatimet mbi vlerën e shtuar dhe tatimet në punë, duke përfshirë kontributet e detyrueshme. Administrata tatimore gjithashtu u zhvendos në një kriter

të ndryshëm vlerësimi për përzgjedhjen e kompanive për auditim tatimor, me fokus tani kryesisht në kompanitë më të mëdha. Kompanitë me rrezik të ulët

dhe bizneset e vogla nuk do të përzgjidhen për auditim tatimor në rast të një nënpagimi ose vetë-raportimi të një gabimi në deklarimin e tatimit mbi të

ardhurat e korporatave.

Tipari më i zakonshëm i reformave në fushën e pagimit të tatimeve gjatë vitit të kaluar ishte zbatimi ose përmirësimi i sistemeve elektronike të deklarimit

dhe pagesave. Përveç El Salvadorit, 16 shtete të tjera - Botsvana, Brunei Darusalam, India, Indonezia, Kenia, Lituania, Maldivet, Maroku, Zelanda e Re,

Filipinet, Ruanda, Arabia Saudite, Uruguai, Uzbekistani, Vietnami dhe Zambia futën ose avancuan sistemet për deklarim dhe pagesë të tatimeve on-line. India

lehtësoi pajtueshmërinë tatimore për bizneset duke zbatuar një platformë on-line për pagesën elektronike të Fondit Provident të Punonjësve dhe duke futur

masa administrative për të lehtësuar pajtueshmërinë tatimore për tatimin në të ardhurat e korporatave.

Përdorimi i sistemeve elektronike të deklarimit të tatimeve dhe pagesave është rritur ndjeshëm që nga viti 2006, me përparimin më të dukshëm në

ekonomitë e Evropës dhe Azisë Qendrore. Afrika Sub-Sahariane mbetet rajoni me pjesën më të vogël të ekonomive që përdorin deklarimin ose pagesat

elektronike. Megjithatë, në vitin 2016 përdorimi i sistemeve on-line për deklarimin dhe pagesën e tatimeve rezultoi në fitime sa i përket efikasitetit në disa

ekonomi në rajon, duke përfshirë Botsvanën, Keninë, Ruandën dhe Zambinë. Angola, Mauritania, Senegali dhe Togo janë duke përmirësuar sistemet e tyre

për t'u mundësuar tatimpaguesve të kalojnë nga deklarimi manual në deklarim on-line të tatimit në të ardhmen e afërt.

38

Ekonomi të tjera kanë drejtuar përpjekjet drejt zvogëlimit të barrës financiare të tatimeve mbi bizneset dhe mbajtjen e normave tatimore në një nivel të

arsyeshëm për të inkurajuar zhvillimin e sektorit privat. Me qëllim të promovimit të kushteve më të qëndrueshme të punësimit, Italia i përjashtonte

punëdhënësit nga kontributet e sigurimeve shoqërore për një maksimum prej 36 muajsh për të punësuarit me kontrata të pafundme nga 1 janari 2015 deri

më 31 dhjetor 2015. Japonia uli normën e tatimit mbi të ardhurat e korporatave në niveli kombëtar nga 25.5% në 23.9% për vitet tatimore që fillojnë më ose

pas 1 prill 2015. Bahamet ulën normën e detyrimit të vulës për shitjet e tokës nga 10% në vitin 2015 në 2.5% në vitin 2016.

1. Bashkimi Evropian (25): Reformat në Pagesën e Tatimeve sipas ekonomive

TBB 2008 – TBB 2018 Belgjika

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Belgjika e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanisë duke e bërë të detyrueshme paraqitjen elektronike për bizneset e

mesme.

TBB 2018: Belgjika e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke reduktuar normat e kontributeve të sigurimit social të paguara nga të

punësuarit.

Bullgaria

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

DB 2011: Bullgaria ka reduktuar normat e kontributit të punëdhënësve

për sigurime sociale.

TBB 2009: Bullgaria e ka bërë pagesën e tatimeve më të lehtë për

kompanitë duke futur ligje të reja për tatimin në të ardhurat e korporatave

dhe tatimin në vlerën e shtuar, duke shfuqizuar kërkesën për një tatim shtesë

në vlerën e shtuar dhe duke reduktuar pjesën e kontributit të punëdhënësit

në kontributet e sigurimit social.

TBB 2008: Bullgaria e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve dhe më pak

të kushtueshëm për kompanitë duke inkurajuar paraqitjen dhe pagesën

39

elektronike dhe dukë reduktuar normën e tatimit në të ardhura të

korporatave dhe normën e punëdhënësit në kontributin për sigurime sociale.

Kroacia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Kroacia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një sistem elektronik për kontributet e sigurimit

social dhe duke reduktuar normat për kontributet për pyjet dhe odën

ekonomike.

TBB 2013: Kroacia e ka bërë pagesën e tatimeve më pak të kushtueshme

për kompanitë duke e reduktuar normën e kontributit të sigurimit

shëndetësor.

TBB 2009: Kroacia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke inkurajuar paraqitjen on-line.

TBB 2017: Kroacia e ka bërë më të komplikuar pagesën e tatimeve

duke futur taksën për radio dhe televizion, dhe duke eliminuar

reduktimin e taksës për Odën Ekonomike për kompanitë e reja.

TBB 2015: Kroacia e ka bërë më të komplikuar pagesën e tatimeve

për kompanitë duke ngritur normën e kontributit për sigurim

shëndetësor, duke ngritur taksat e Odës Ekonomike Kroate dhe duke

paraqitur kërkesa më të detajuara për paraqitjen e TVSH-së. Në anën

tjetër ka shfuqizuar kontributin për Odën Ekonomike Kroate.

TBB 2011: Kroacia e ka bërë më të vështirë dhe të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke aplikuar taksën për turistë.

Republika Çeke

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Republika Çeke e ka bërë më të shpejtë pagesën e tatimeve

për kompanitë duke promovuar përdorimin e objekteve elektronike.

TBB 2012: Republika Çeke ka rishikuar legjislacionin e saj tatimor për të

thjeshtëzuar dispozitat që kanë të bëjnë me procedurat administrative dhe

marrëdhëniet ndërmjet autoriteteve tatimore dhe tatimpaguesve.

TBB 2011: Republika Çeke ka thjeshtëzuar proceset e saj të tatimit të

punës dhe ka reduktuar normat e kontributit të punëdhënësit për sigurime

sociale.

TBB 2010: Republika Çeke e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve

duke e bërë të detyrueshëm paraqitjen elektronike për të gjitha tatimet dhe

duke aplikuar një institucion të vetëm tatimor dhe paraqitjen e unifikuar.

TBB 2018: Republika Çeke e ka bërë më të komplikuar pagesën e

tatimeve duke futur kërkes atë reja për paraqitjen e deklaratave të

kontorllit të TVSH.

40

TBB 2009: Republika Çeke ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke e reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

Qipro

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Qipro e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur

përmirësime në sistemet e brendshme dhe në sistemin elektronik të

paraqitjes së tatimeve. Qipro gjithashtu e ka bërë më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve duke ngritur normën e lirimit të zbatuar ndaj tatimit në

pronën e paluajtshme.

TBB 2016: Qipro e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke lehtësuar pagesën on-line të tatimit në të ardhurat e

korporatave. Në të njëjtën kohë, Qipro ka ngritur normën e kontributit për

sigurimet sociale të paguara nga punëdhënësit, ka zvogëluar kllapat tatimore

për fondin e kontributeve sociale, ka ngritur normën e interesit për të

ardhurat dhe ka rritur tatimin në automjete.

TBB 2015: Qipro e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke reduktuar numrin e kësteve të përkohshme tatimore për

tatimin në të ardhurat e korporatave.

TBB 2018: Qiproja e ka bërë më të vështirë pagesën e tatimeve

duke rritur shpeshtësinë e numrin e auditimeve të TVSH, duke

përfshirë në rastet e kërkesave për rimbursim në para të gatshme të

TVSH. Në të njëjtën kohë pagesa e tatimeve është bërë më pak e

kushtueshme pas futjes së tatimit në interesin imagjinar të shpenzimeve

të zbritshme dhe një rritjeje të normës së zbritjes në pronën e

paluajtshme.

TBB 2013: Qipro e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke ngritur normën e kontributit për mbrojtje speciale

në interesin e të ardhurave dhe duke aplikuar taksën për kontribut

special të sektorit privat dhe taksën fikse vjetore të kontributit për

kompanitë e regjistruara në Qipro. Në të njëjtën kohë, ka thjeshtëzuar

pajtueshmërinë tatimore duke aplikuar paraqitjen elektronike për

tatimin në të ardhurat e korporatave.

Danimarka

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2009: Danimarka e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke e reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

Estonia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Në Estoni tatimi komunal në shitje i aplikuar në Talin e

ka bërë pagesën e tatimeve më të kushtueshëm për firmat, edhe pse një

41

masë më e vonë e parlamentit ka shfuqizuar tatimet lokale në shtije

duke filluar nga 1 janari 2012.

TBB 2011: Estonia ka ngritur normën e kontributit të sigurimit të

papunësisë.

Finlanda

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Finlanda e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhura të

korporatave—edhe pse ka rritur edhe normën e përgjithshme për

kontributet e sigurimit social të paguar nga punëdhënësit dhe reduktuar

shumën e lejueshme të zbritshme për shpenzimet e pronarëve.

TBB 2012: Finlanda ka thjeshtëzuar raportimin dhe pagesën e tatimit në

vlerën e shtuar dhe tatimin e punës.

TBB 2010: Finlanda e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve dhe më pak

të kushtueshme për kompanitë duke zgjeruar paraqitjen elektronike dhe

reduktuar normën e kontributit të sigurimit social nga punëdhënësi.

Franca

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Franca e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke ulur normat për kontribute për sigurime sociale dhe trajnime.

TBB 2016: Franca e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke aplikuar kredi ndaj tatimit në të ardhurat e korporatave

dhe reduktuar normat e tatimit të punës të paguar nga punëdhënësit.

TBB 2009: Franca e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke ndryshuar normat efektive për sigurimin social dhe tatimet

në paga dhe duke e bërë paraqitjen elektronike të detyrueshme për

kontributet e sigurimit social nga kompanitë që detyrohen më shumë se

€800,000 në kontribute të tilla.

42

Gjermania

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Gjermania e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke anuluar procedurat ELENA dhe duke zbatuar sistemin e

paraqitjes dhe pagesës elektronike për shumicën e tatimeve.

TBB 2009: Gjermania e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normat e tatimit në të ardhura të

korporatave the tatimit në tregti dhe duke aplikuar amortizim në vijë të drejtë

për asetet fikse dhe shlyerjet e aseteve me vlerë të ulët poshtë një pragu të

caktuar.

Greqia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Greqia ka bërë më pak të kushtueshëm pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normat për kontributet për sigurimin social të

paguar nga punëdhënësit, duke bërë premitë e sigurimit totalisht të zbritshme

dhe duke ulur normat e tatimit në pronë. Në të njëjtën kohë, ka përkufizuar

shpenzimet për argëtim si të pazbritshme ; ka reduktuar normat e amortizimit

për disa lloje të aseteve fikse dhe ka rritur tatimin në të ardhurat nga

interesat.

TBB 2012: Greqia ka reduktuar normën e tatimit në të ardhura të

korporatave.

TBB 2009: Greqia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimit për kompanitë

duke aplikuar sisteme të pagesave elektronike për tatimin në sigurimin social.

TBB 2008: Greqia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimin në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2017: Greqia e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke rritur normën e tatimit në të ardhura të korporatave.

TBB 2014: Greqia e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke e ngritur normën e tatimit në të ardhura të

korporatave – edhe pse ka reduktuar edhe normën e kontributit të

punëdhënësve në fondin e sigurimit social.

Hungaria

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

43

TBB 2017: Hungaria e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për bizneset e vogla dhe të mesme duke lejuar zbritje shtesë për

blerjet e reja të tokës dhe ndërtesave.

TBB 2015: Hungaria e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për firmat duke shfuqizuar tatimin special që është

aplikuar përkohësisht në vitin 2010 dhe duke reduktuar normën e tatimit në

automjete.

TBB 2013: Hungaria e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke shfuqizuar tatimin e komunitetit. Në të njëjtën kohë,

Hungaria ka rritur kontributet në sigurimin shëndetësor të paguara nga

punëdhënësi.

TBB 2011: Hungaria ka thjeshtëzuar tatimet dhe bazat tatimore.

TBB 2012: Hungaria e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për firmat duke aplikuar një mbitatim për sektorë specifike

TBB 2008: Hungaria e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke ngritur normën e kontributit në sigurimin

shëndetësor.

Irlanda

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Irlanda e ka bërë më të kushtueshme dhe më të

komplikuar pagesën e tatimeve nga kompanitë duke ngritur vënien e

tatimeve për deponitë dhe duke kërkuar deklarata shtesë financierë të

dorëzohen së bashku me deklaratën për tatimin në të ardhura.

Italia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Italia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke liruar përkohësisht punonjësit nga kontributet e sigurimit social. Italia

gjithashtu e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke shfuqizuar formën e

komunikimit të TVSH.

TBB 2017: Italia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke lejuar

koston e plotë të punës të jetë e zbritshme për qëllime të tatimit rajonal për

aktivitete prodhuese (IRAP), si dhe duke përditësuar koeficientet e përdorur

për kalkulimin e tatimit në pronë të paluajtshme (IMU) dhe tatimin në

44

shërbime komunale (TASI). Tutje. Sistemi elektronik për përgatitjen dhe

pagesën e tatimeve të punës është përmirësuar.

TBB 2009: Italia e ka bërë pagesën e tatimeve më pak të kushtueshme për

kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatës

(IRES) dhe normën e tatimit rajonal për veprimtaritë prodhuese (IRAP).

Letonia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Letonia e ka bërë më pak të komplikueshme pagesën e

tatimeve duke përmirësuar sistemet on-line për paraqitjen e deklaratës së

tatimit në të ardhura të korporatave dhe kontribute të obligueshme të punës.

TBB 2015: Letonia e ka pagesën e tatimeve më pak të kushtueshme për

kompanitë duke thjeshtëzuar deklarimin e TVSH-së, avancuar sistemin

elektronik për paraqitjen deklaratat tatimore të të ardhurave të korporatave

dhe reduktuar normën e kontributit të punëdhënësit në sigurimin social.

TBB 2016: Letonia e ka bërë më të komplikuar pagesën e

tatimeve për kompanitë duke eliminuar mundësinë e zbritjes së

dispozitave të borgjit të keq. Në anën tjetër, Letonia ka reduktuar

normën për kontributin në sigurimin social të paguar nga

punëdhënësit.

Lituania

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Lituania e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur

sistemin elektronik për paraqitjen dhe pagesën e TVSH, CIT dhe kontribute

të sigurimeve sociale. Në anën tjetër, tatimi mjedisor është rritur.

TBB 2011: Lituania ka reduktuar normat e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2010: Lituania e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke ngritur normën e tatimit në të

ardhura të korporatave.

Holanda

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Holanda e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke ulur normat e paguara nga punonjësit për kontribute të sigurimeve

sociale, sigurimin e veçantë të papunësisë, sigurimin e papunësisë dhe tatimet

në pronë të paluajtshme. Holanda gjithashtu e ka bërë më të lehtë pagesën e

tatimeve duke përmirësuar sistemin on-line për pagesën e tatimit në të

ardhura të korporatave. Megjithatë, Holanda e ka bërë më të kushtueshme

TBB 2016: Holanda e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke ngritur kontributet e punës të paguara

nga punëdhënësi si dhe tatimet në rrugë, tatimet në pronë dhe tatimet

në bordin e poseduesve.

45

pagesën e tatimeve duke ngritur normat për kontributin e sigurimit të

paaftësisë të paguar nga punonjësit, tatimin për polderë dhe tatimin në

automjete.

TBB 2011: Holanda ka reduktuar shpeshtësinë e paraqitjes dhe pagesës së

tatimit në vlerën e shtuar nga çdo muaj në çdo tre muaj dhe duke lejuar

subjektet e vogla për të përdorur llogaritë e tyre vjetore si bazë për

llogaritjen e tatimit në të ardhurat e korporatave.

TBB 2008: Holanda e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave, normat e kontributeve të sigurimit social dhe normat e disa

tatimeve tjera.

Polonia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Polonia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një sistem elektronik për paraqitjen dhe pagesën e

TVSH-së dhe tatimit në transport – edhe pse e ka bërë më të kushtueshme

pagesën e tatimeve duke rritur normat e tatimit në transport dhe kontributet

në Fondin Kombëtar për Aftësi të Kufizuara të paguara nga punëdhënësit.

TBB 2013: Polonia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke promovuar përdorimin e sistemeve të paraqitjes dhe pagesës

elektronike – edhe pse e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke ngritur kontributet e sigurimit social.

TBB 2010: Polonia e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke thjeshtëzuar ligjin për tatimin në

vlerën e shtuar dhe duke reduktuar normat e kontributit të punëdhënësit për

sigurinë sociale.

Portugalia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

46

TBB 2017: Portugalia e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve duke përdorur softuerë më të mirë të kontabilitetit dhe

duke avancuar sistemin on-line të paraqitjes së tatimeve dhe duke ulur

normën e tatimit në të ardhura të korporatave.

TBB 2016: Portugalia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhura të

korporatave dhe duke rritur shumën e lejuar të humbjeve të bartura. Në të

njëjtën kohë, Portugalia ka rritur pak tatimin në automjete.

TBB 2015: Portugalia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave dhe aplikuar një normë të reduktuar të tatimit në korporata për

një pjesë të fitimit të tatueshëm të kualifikimit të ndërmarrjeve të vogla dhe

të mesme.

TBB 2011: Portugalia ka aplikuar një kod të ri sigurimit social dhe ka ulur

normat e tatimit në korporata.

TBB 2008: Portugalia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

Rumania

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Rumania e ka bërë pagesën e tatimeve më pak të kushtueshme

për kompanitë duke reduktuar normën për kontributet e sigurimit social dhe

normën për kontributet në fondin e rrezikut të aksidenteve të paguara nga

punëdhënësit.

TBB 2015: Rumania e ka bërë të lehtë pagesën e tatimeve për kompanitë,

ku shumica tash përdorin sistemin elektronik për paraqitjen dhe pagesën e

tatimeve.

TBB 2014: Rumania e ka bërë pagesën e tatimeve më të lehtë dhe më pak

të kushtueshme për kompanitë duke reduktuar shpeshtësinë e pagesave për

TBB 2011: Rumania k aplikuar ndryshime tatimore, përfshirë

tatimin minimal në fitim, që e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë.

TBB 2010: Rumania e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve duke rritur tatimin e punës.

TBB 2009: Rumania e ka bërë pajtueshmërinë tatimore më të

kushtueshme në aspektin kohor duke aplikuar libra të detyrueshëm

kontabiliteti – edhe pse në të njëjtën kohë e ka bërë më pak të

kushtueshme pagesën e tatimeve duke reduktuar normën e tatimin në

të ardhurat e korporatave.

47

tatimet e firmave nga çdo tremuajsh në dy herë në vit dhe duke reduktuar

normën e tatimit në automjete.

TBB 2012: Rumania e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një sistem elektronik të pagesave dhe një dekorim të

unifikuar për kontributet e sigurimit social. Ka shfuqizuar edhe tatimin minimal

vjetor.

TBB 2008: Rumania e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e kontributit të punëdhënësve për

sigurimin social.

Republika e Sllovakisë

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Republika e Sllovakisë e ka më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve duke reduktuar tatimin në automjete motorike dhe numrin e

pagesave të tatimit në pronë.

TBB 2016: Republika Sllovake e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve

për kompanitë duke aplikuar sistemin e paraqitjes dhe pagesës elektronike për

TVSH-në – dhe e ka bërë pagesën e tatimeve më pak të kushtueshme duke

reduktuar normën tatimore të të ardhurave të korporatave dhe duke e bërë

tatimin për sigurimin mjekësor të zbritshëm. Në të njëjtën kohë Republika e

Sllovakisë e ka reduktuar kufirin e humbjeve të bartura.

TBB 2013: Republika Sllovake e ka bërë pagesën e tatimeve më të lehtë

për kompanitë duke zbatuar paraqitjen dhe pagesën elektronike të

kontributeve të sigurimit social dhe sigurimeve shëndetësore.

TBB 2014: Republika Sllovake e ka bërë pagesën e tatimeve më të

kushtueshme për kompanitë duke rritur normën e tatimit në të

ardhurat e korporatave dhe duke përshtatur vlerat e vlerësimit të

tokës.

Sllovenia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Sllovenia e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke zbatuar paraqitjen dhe pagesën

elektronike të kontributeve të sigurimit social dhe duke reduktuar normën e

tatimit në të ardhura të korporatave.

48

TBB 2011: Sllovenia ka shfuqizuar tatimin e pagave dhe ka reduktuar

normën e tatimit në të ardhura të korporatave.

TBB 2008: Sllovenia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit të pagave.

Spanja

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Spanja e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke reduktuar normën e tatimit në pronë, normën e tatimit në automjete,

tatimin në transfer të pronës, dhe shfuqizuar taksën mjedisore. Spanja e ka

bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur një sistem të ri elektronik për

paraqitjen e kontributeve të sigurimit social.

TBB 2016: Spanja e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normat për të ardhurat e korporatave, fitimet

kapitale dhe tatimet mjedisore – dhe e ka bërë më të lehtë duke aplikuar

sistemin on-line Cl@ve për paraqitjen e deklaratave të TVSH-së. Në të

njëjtën kohë, Spanja ka reduktuar shumën e lejuar për amortizim të aseteve

fikse dhe ka rritur tavanin për kontributet e sigurimit social.

TBB 2015: Spanja e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën ligjore të tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2010: Spanja e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve dhe më pak

të kushtueshme për kompanitë duke përmirësuar efikasitetin në sistemin e

paraqitjes dhe pagesës elektronike dhe duke reduktuar normën e tatimit në të

ardhura të korporatave.

TBB 2008: Spanja e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhura të

korporatave.

Suedia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

49

TBB 2014: Suedia ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve për

kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave.

TBB 2011: Suedia e ka reduktuar normën tatimore në fitim dhe paga

Mbretëria e Bashkuar

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Mbretëria e Bashkuar e ka bërë më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke e reduktuar normën e tatimit në të

ardhurat e korporatave dhe rritur shumën e pagës për punonjës që është e

liruar nga kontributet e sigurimit social të paguar nga punëdhënësit. Në anën

tjetër, Mbretëria e Bashkuar ka ngritur normën tatimore komunale dhe

tatimet mjedisore.

TBB 2015: Mbretëria e Bashkuar e ka bërë më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të

ardhurat e korporatave. Në anën tjetër, e ka ngritur tatimin për deponi.

TBB 2013: Mbretëria e Bashkuar e ka bërë më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të

ardhurat e korporatave.

2. Shtetet fqinje dhe të ndërlidhura (11): Reformat në Pagesën e Tatimeve sipas

ekonomive TBB 2008 – TBB 2018 Shqipëria

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Shqipëria e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur

një sistem on-line për paraqitjen dhe pagesën e tatimeve.

TBB 2014: Shqipëria e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke lejuar

që tatimi në të ardhurat e korporatave të paguhet çdo tre muaj.

TBB 2013: Shqipëria e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke shfuqizuar tatimin në automjete dhe duke inkurajuar

paraqitjen elektronike të tatimeve.

TBB 2015: Shqipëria e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke ngritur normën e tatimit në të ardhurat e korporatave.

50

TBB 2011: Shqipëria e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke ndryshuar disa ligje, reduktuar

kontributet për sigurim social dhe duke aplikuar paraqitjen dhe pagesën

elektronike.

TBB 2009: Shqipëria e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2008: Shqipëria e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

Bjellorusia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Bjellorusia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një sistem elektronik për paraqitjen dhe pagesën e

kontributeve për sigurimin obligator për aksidente në punë – dhe duke

thjeshtëzuar kërkesat për paraqitjen e tatimit në të ardhurat e korporatave

dhe TVSH. Në anën tjetër, ka ngritur normën e tatimit ekologjik dhe ka bërë

dispozitat e borgjit të keq të pazbritshme për qëllime të tatimit në të ardhurat

e korporatave.

TBB 2013: Bjellorusia e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në fitim

dhe inkurajuar përdorimin e sistemeve elektronike të paraqitjes dhe pagesës.

TBB 2012: Bjellorusia ka shfuqizuar disa tatime, përfshirë tatimet në

qarkullim dhe shitje, dhe ka thjeshtëzuar pajtueshmërinë tatimore me të

ardhurat e korporatave, në vlerën e shtuar dhe tatime tjera duke reduktuar

shpeshtësinë e paraqitjeve dhe pagesave dhe duke lehtësuar paraqitjen dhe

pagesën elektronike.

TBB 2011: Reduktimet e tatimit në qarkullim, kontribute për sigurimin

social dhe bazës për tatim në pronë së bashku me përpjekjet e vazhdueshme

51

për të inkurajuar paraqitjen elektronike e kanë bërë më të lehtë dhe më pak

të kushtueshme për kompanitë të Bjellorusi që të paguajnë tatimet

TBB 2010: Bjellorusia e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

për kompanitë duke inkurajuar përdorimin e sistemeve elektronike, duke

reduktuar numrin e pagesave për tatimin në pronë, duke përshtatur normat e

tatimit ekologjik dhe duke ulur normat e tatimit në qarkullim.

TBB 2009: Bjellorusia e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke ndryshuar sistemin e thjeshtëzuar

tatimor për bizneset e vogla dhe duke shfuqizuar tatime të caktuara të

paguara nga punëdhënësit.

Bosnja dhe Hercegovina

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Bosnja dhe Hercegovina e kanë bërë më të lehtë pagesën e

tatimeve duke shfuqizuar tatimin për komunitetin e turistëve.

TBB 2013: Bosnja dhe Hercegovina e ka lehtësuar barrën administrative

për paraqitjen dhe pagesën e kontributeve të sigurimit social duke zbatuar

sistemet e paraqitjes dhe pagesës elektronike.

TBB 2011: Bosnja dhe Hercegovina ka thjeshtëzuar proceset e tatimit të

punës, ka reduktuar normat e kontributit të punëdhënësit për sigurime

sociale dhe ka shfuqizuar tatimin në pagë.

TBB 2009: Bosnja dhe Hercegovina e ka bërë më të lehtë dhe më pak të

kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e

tatimit në të ardhurat e korporatave , duke përjashtuar shpërndarjen e profitit

(përfshirë dividentat) prej tatimeve dhe duke lejuar humbjet tatimore të

barten për 5 vite.

TBB 2014: Bosnja dhe Hercegovina ka aplikuar dënime për mos

angazhimin e numrit minimal të kërkuar të njerëzve me aftësi të

kufizuara —edhe pse përkohësisht ka shfuqizuar tatimin pyjor.

Gjeorgjia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Gjeorgjia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

shfuqizuar shtojcën shtesë të deklaratës së tatimit në të ardhura të

52

korporatave dhe duke përmirësuar efikasitetin e sistemit on-line të përdorur

për paraqitjen e deklaratave të TVSH.

TBB 2013: Gjeorgjia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke avancuar përdorimin e sistemeve elektronike dhe duke

ofruar më shumë shërbime për tatimpaguesit.

TBB 2012: Gjeorgjia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për firmat

duke thjeshtëzuar raportimin për tatimin në vlerën e shtuar dhe duke aplikuar

paraqitjen dhe pagesën elektronike të tatimeve.

TBB 2009: Gjeorgjia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhura të

korporatave dhe duke shfuqizuar tatimin social.

Kosova

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Kosova e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur

një sistem on-line për paraqitjen dhe pagesën e TVSH dhe kontributeve

sociale dhe e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve duke lejuar

më shumë lloje të shpenzimeve të zbriten për përllogaritjen e tatimit në të

ardhura të korporatave.

TBB 2016: Kosova e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke e shfuqizuar taksën vjetore për licencë biznesi.

TBB 2010: Kosova e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

IRJ e Maqedonisë

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: IRJ e Maqedonisë e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve

për kompanitë duke inkurajuar përdorimin e sistemeve elektronike të

paraqitjes dhe pagesës për tatimet në të ardhurat e korporatave dhe në vlerë

të shtuar.

53

TBB 2011: IRJ e Maqedonisë ka ulur kostot tatimore për bizneset duke

kërkuar që tatimi në të ardhura të korporatave të paguhet vetëm për fitimet e

shpërndara.

TBB 2010: IRJ e Maqedonisë e ka bërë më të lehtë dhe më pak të

kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke qartësuar pagesat për

sigurime sociale dhe duke reduktuar normat e kontributit të punëdhënësve

për sigurimet sociale.

TBB 2009: IRJ e Maqedonisë e ka bërë më pa të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2008: IRJ e Maqedonisë e ka bërë më të lehtë dhe më pak të

kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke aplikuar sistemet

elektronike të paraqitjes dhe pagesës dhe duke reduktuar normën e tatimit në

të ardhurat e korporatave.

Moldavia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Moldavia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

eliminuar kërkesën për dorëzim të dokumenteve të sigurimit social në kopje

fizike. Megjithatë, Moldavia e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke ngritur normat për tatimin rrugor, detyrimin mjedisor dhe kontributet e

sigurimit shëndetësor të paguara nga punonjësit.

TBB 2015: Moldavia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një sistem elektronik për paraqitjen dhe pagesën e

kontributeve të sigurimit social. Në anën tjetër, ka rritur pagën minimale të

përdorur për kalkulimet e detyrimeve për tatim mjedisor. Për më shumë,

Moldavia ka rritur normën e kontributit të punëdhënësit në sigurimin

shëndetësor dhe ka aplikuar kërkesa të reja për paraqitjen e TVSH-së.

TBB 2014: Moldavia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një sistem elektronik për paraqitjen dhe pagesën e

TBB 2013: Moldavia e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke ri aplikuar tatimin në të ardhurat e

korporatave—por gjithashtu e ka bërë më të lehtë pajtueshmërinë

tatimore duke inkurajuar paraqitjen dhe pagesën elektronike.

54

tatimit në vlerën e shtuar, tatimit në të ardhurat e korporatave, tatimit në

përmirësimin e tokës dhe tatimit në pronën e paluajtshme.

TBB 2011: Moldavia ka reduktuar normat e kontributit të punëdhënësit

për sigurimet sociale.

TBB 2010: Moldavia e ka bërë më pak të kushtueshëm pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e kontributit të

punëdhënësit për sigurimet sociale.

TBB 2008: Moldavia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

Mali i Zi

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Mali i Zi e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke reduktuar normën e tatimit në të ardhura personale. Mali i Zi e ka bërë

më të lehtë pagesën e tatimeve duke ofruar një sistem elektronik për

paraqitjen dhe pagesën e TVSH. Në të njëjtën kohë, Mali i Zi e ka bërë më të

kushtueshme pagesën e tatimeve duke ngritur normën e kontributit

shëndetësor të paguar nga punonjësit.

TBB 2016: Mali i Zi e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një sistem elektronik për paraqitjen dhe pagesën e

tatimeve të punës—edhe pse e ka vazhduar aplikimin e “tatimit të krizës” për

një periudhë të pakufizuar në të ardhura që tejkalojnë €720 në muaj.

TBB 2012: Mali i Zi e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për firmat duke e shfuqizuar një tatim, reduktuar normën

e kontributit për sigurim social dhe bashkuar disa deklarata në një të vetme të

unifikuar.

TBB 2011: Një ndryshim i ligjit të Malit të Zi për të ardhurat e

korporatave ka hequr obligimin për pagesa paraprake dhe ka shfuqizuar

ngarkesën për tokë ndërtimore.

55

TBB 2010: Mali i Zi e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave

dhe normën e kontributit të punëdhënësit për sigurimet sociale.

Serbia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Serbia e ka bërë më të lehtë për kompanitë duke aplikuar një

sistem elektronik për paraqitjen dhe pagesën e TVSH-së dhe kontributeve të

sigurimit social si dhe duke shfuqizuar taksën për shfrytëzimin e tokës urbane.

Në anën tjetër, Serbia ka ngritur tatimin në pronë dhe normat e tatimit

mjedisor.

TBB 2014: Serbia e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke ngritur tatimin në të ardhurat e korporatave.

Turqia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Turqia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur

faturimin elektronik dhe kontabilitetin elektronit. Në të njëjtën kohë,

megjithatë, Turqia e ka rritur normën e tatimit në transaksione të zbatueshëm

në çeqe.

TBB 2012: Turqia ka ulur normën e kontributit për sigurim social për

kompanitë duke u ofruar atyre 5% zbritje

TBB 2008: Turqia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

nga kompanitë duke reduktuar normat tatimore për të ardhurat e

korporatave dhe për interesat.

TBB 2015: Turqia e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke ngritur normën e kontributit të

punëdhënësit për sigurimin social.

Ukraina

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Ukraina e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

reduktuar normën për tatimin e unifikuar të kontributit social.

TBB 2015: Ukraina e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një sistem elektronik për paraqitjen dhe pagesën e

tatimit të punës. Në anën tjetër, ka ngritur tatimin mjedisor.

56

TBB 2014: Ukraina e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke thjeshtëzuar deklaratat tatimore dhe duke përmirësuar tutje

sistemin elektronik të paraqitjes.

TBB 2013: Ukraina e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

zbatuar paraqitjen dhe pagesën elektronike për ndërmarrjet e mesme dhe të

mëdha.

TBB 2012: Ukraine e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshëm

pagesën e tatimeve për firmat duke rishikuar dhe unifikuar legjislacionin

tatimor, reduktuar normat e tatimit në të ardhurat e korporatave dhe duke

unifikuar kontributet për sigurimet sociale.

TBB 2011: Ukraina e ka lehtësuar pajtueshmërinë tatimore duke aplikuar

dhe vazhdimisht avancuar një sistem të paraqitjes elektronike për tatimin në

vlerën e shtuar.

TBB 2009: Ukraina e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e kontributit të punëdhënësit në

fondin e pensioneve – edhe pse e ka rritur edhe normën e kontributit të tyre

në fondin e sigurisë sociale dhe sigurimeve sociale për aksidente në punë.

3. Shtetet tjera (132): Reformat në Pagesën e Tatimeve sipas ekonomive TBB

2008 – TBB 2018 Afganistani

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Afganistani e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve duke ngritur normën e tatimin në fatura biznesore.

TBB 2008: Afganistani e ka bërë më të vështirë pagesën e tatimeve

për kompanitë duke e rritur shpeshtësinë e pagesave për tatimet në

biznesin e pranuar nga njëherë në vit në çdo tremujor.

Algjeria

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

57

TBB 2017: Algjeria e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke ulur normën e tatimit në aktivitete profesionale. Futja e sistemeve të

avancuara të kontabilitetit e ka bërë pagesën e tatimeve më të lehtë.

TBB 2010: Algjeria e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimit për

kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave për

turizëm, ndërtimtari dhe punë publike dhe prodhim të mallrave.

Angola

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Angola e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve dhe më pak të

kushtueshme duke reduktuar shpeshtësinë e pagesave avans të tatimit në të

ardhura të korporatave dhe duke ngritur zbritjet e lejueshme për borgjet e

këqija. Në të njëjtën kohë, Angola e ka bërë tatimin në të ardhurat nga interesi

një tatim final që nuk është i zbritshëm për përllogaritjen e tatimit në të

ardhura të korporatave.

TBB 2016: Angola e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimit për

kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave.

TBB 2010: Angola e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar paraqitjen për kontribute të sigurimit social për ata

me më shumë se 20 punonjës.

Antigua dhe Barbuda

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2009: Antigua dhe Barbuda e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën

e tatimit për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2008: Antigua dhe Barbuda e ka bërë më të komplikuar

pagesën e tatimeve për kompanitë duke aplikuar një tatim në vlerë të

shtuar – edhe pse ka aplikuar edhe një formular tatimor për deklarim

për paraqitjen e tatimeve e tatimit në të ardhurat e korporatave.

Argjentina

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

58

TBB 2017: Argjentina e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve duke ngritur pragun për tatimin ë qarkullim prej 5%. Argjentina e ka

bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur përmirësime në portalin on-

line për paraqitjen e tatimeve.

TBB 2009: Argjentina e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke inkurajuar pagesën e tatimeve në pronë dhe në veturë njëherë

në vit (më mirë se çdo muaj të dytë).

Armenia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Armenia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

bashkuar kontributet sociale të punëdhënësit dhe të punësuarit dhe tatimin në

të ardhura individuale në një tatim të unifikuar të të ardhurave.

TBB 2012: Armenia e ka bërë më të lehtë pajtueshmërinë tatimore për

firmat duke reduktuar numrin e pagesave për kontributet në sigurim social dhe

të ardhurat e korporatave, tatimet në pronë dhe në tokë dhe duke aplikuar

paraqitjen dhe pagesën elektronike të detyrueshme për tatimet e mëdha.

Australia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Australia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke shfuqizuar detyrimin për vulë në kontrata.

Azerbajxhani

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Azerbajxhani e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

shfuqizuar tatimin në automjete për banorët.

TBB 2015: Azerbajxhani e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një sistem elektronik për paraqitjen dhe pagesën e

kontributeve të sigurimeve sociale.

59

TBB 2011: Revidimi i kodit tatimor të Azerbajxhanit ka ulur disa norma

tatimore, përfshirë normën e tatimit në fitim, dhe ka thjeshtëzuar procesin e

pagesës së tatimit në të ardhurat e korporatave dhe tatimit në vlerën e shtuar.

TBB 2009: Azerbajxhani e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar sistem on-line të paraqitjes dhe pagesës me një

softuer të avancuar të kontabilitetit dhe duke ofruar stacione kompjuterësh

për përdoruesit pa objekte kompjuterike.

TBB 2008: Azerbajxhani e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke aplikuar paraqitjen dhe pagesën

elektronike dhe duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

Bahamet

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Bahamet e kanë bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve duke ulur detyrimin për vulë për shitjen e tokës.

TBB 2016: Bahamet e kanë bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar tatimin në licencën e biznesit—edhe

pse e ka ngrit tavanin e pagave të përdorur në përllogaritjen e kontributeve të

sigurimit social.

TBB 2017: Bahamet e kanë bërë më të komplikuar pagesën e

tatimeve duke futur tatimin në vlerën e shtuar.

Bahrejni

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Bahrejni e ka bërë më të komplikuar pagesën e tatimeve

duke futur një kontribut të ri për kujdes shëndetësor të cilin e mbart

punëdhënësi.

Bangladeshi

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Bangladeshi ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave. Kjo reformë vlen edhe në Chittagong edhe në Dhaka.

TBB 2017: Bangladeshi e ka bërë më të komplikuar pagesën e

tatimeve për kompanitë duke rritur kohën për përgatitjen e deklaratave

60

TBB 2010: Bangladeshi ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave —edhe pse ka rritur normën e tatimin në fitimet kapitale.

të TVSH dhe të tatimit në të ardhura të korporatave. Kjo reformë vlen

edhe për Chittagong edhe për Dhaka.

TBB 2008: Bangladeshi e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke ngritur normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

Barbados

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Barbados e ka bërë më të vështirë pagesën e tatimeve

duke futur një detyrim të ri të përgjegjësisë sociale nacionale prej 2% në

vlerën e produkteve para TVSH.

TBB 2016: Barbadosi e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke rritur tavanin për kontributet e sigurimit

social dhe duke aplikuar një tatim të ri komunal për mbeturina të

ngurta.

Belize

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Belize e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për firmat

duke përmirësuar paraqitjen dhe pagesën elektronike për kontributet e

sigurimit social, një opsion i cili tash përdoret nga shumica e tatimpaguesve.

Benini

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Benini e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normat e tatimit në të ardhurat e korporatave

dhe tatimit në paga.

Bolivia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

61

TBB 2012: Bolivia ka ngritur normat e kontributit të sigurimit social

për punëdhënësit.

Botsvana

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Botsvana e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

krijuar një sistem on-line për paraqitjen dhe pagesën e tatimeve.

TBB 2013: Botsvana e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke ngritur normën e tatimit në fitim.

TBB 2009: Botsvana e ka bërë më të vështirë pagesën e tatimeve

për kompanitë duke aplikuar një taksë për trajnime që do të paguhet

çdo muaj.

Brazili

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Brazili e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke shfuqizuar tatimin në transaksionet me çeqe.

Brunei Darusalam

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Brunei Darusalam e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve

duke futur një sistem online për paraqitjen dhe pagesën e kontributeve të

punës.

TBB 2017: Brunei Darusalam e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve

duke zbatuar plotësisht një sistem elektronik për paraqitjen dhe pagesën e

tatimit në të ardhura të korporatave.

TBB 2016: Brunei Darusalam e ka bërë më të lehtë dhe më të

kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke bashkuar kontributet

për Fondin e Kursimeve të Punonjësve dhe Fondin e Pensioneve Plotësuese

dhe duke ngritur shtesat kapitale për ndërtesat industriale. Përveç kësaj, ka

reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave, edhe pse e ka

shfuqizuar edhe lirimin e pjesshëm të të ardhurave dhe ka aplikuar një normë

të sheshtë.

62

TBB 2015: Brunei Darusalam e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve

për kompanitë duke lejuar paraqitje dhe pagesë të përbashkët të pensionit

kontribuues plotësues dhe kontributeve në fondin kursimeve të punonjësve

dhe duke aplikuar një sistem on-line për pagesën e të këtyre 2 kontributeve.

TBB 2013: Brunei Darusalam e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në fitim.

TBB 2011: Brunei Darusalam ka reduktuar tatimin në të ardhurat e

korporatave nga 23.5% në 22% ndërsa ka aplikuar edhe një normë më të ultë

tatimore për bizneset e vogla, e cila varion nga 5.5% deri në 11%.

TBB 2010: Brunei Darusalam e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve me kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

Burkina Faso

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Burkina Faso e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke shfuqizuar tatimin në fitimet kapitale të ndara për pronat e

patundshme.

TBB 2011: Burkina Faso ka reduktuar normën ligjore tatimore dhe

numrin e tatimeve për biznesin dhe ka aplikuar procedura më të thjeshta dhe

uniforme të pajtueshmërisë.

TBB 2009: Burkina Faso e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave si dhe normat e dividendës dhe tatimit në transferin e pronës.

Burundi

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Burundi e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur

një deklaratë të re të tatimit dhe duke eliminuar formularin e personalizuar të

deklarimit të TVSH.

63

TBB 2014: Burundi e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2012: Burundi e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke reduktuar shpeshtësinë e pagesave për kontributet e

sigurimit social nga çdo muaj në çdo tre muaj.

TBB 2011: Burundi e ka bërë më të thjeshtë pagesën e tatimeve duke

zëvendësuar tatimin në transaksion me tatimin në vlerën e shtuar.

Kepi i Verdhë

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Kepi i Verdhë ka shfuqizuar detyrimet për vula në shitje dhe

çeqe.

TBB 2010: Kepi i Verdhë ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

Kamboxhia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Kamboxhia e ka aplikuar një tatim të ri për pronën e

paluajtshme.

TBB 2010: Kamboxhia e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke aplikuar një kontribut të sigurimit social

të bazuar në pagën mesatare mujore të punonjësve.

Kameruni

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Për të inkurajuar bizneset fillestare, Kameruni ka liruar

bizneset e reja nga tatimi në licencat e biznesit për 2 vitet e para të

ekzistencës së tyre.

TBB 2017: Kameruni e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve duke rritur normën minimale tatimore për kompanitë.

64

Kanada

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Kanada e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke reduktuar normat e tatimit në fitim,

duke eliminuar tatimin kapital në Ontario dhe duke harmonizuar tatimet në

shitje.

TBB 2011: Kanada ka harmonizuar deklaratat tatimore të Ontarios dhe të

federatës dhe ka reduktuar normat e tatimit në korporata dhe në punonjës.

TBB 2009: Kanada e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke ulur normën e përgjithshme të tatimit në të ardhurat e

korporatave, duke aplikuar amortizimin e përshpejtuar për asete të ndryshme

dhe duke reduktuar normën e tatimit në mallra dhe shërbime dhe normën e

tatimit në bizneset e vogla.

Çadi

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Çadi ka ngritur tatimet për bizneset përmes

ndryshimeve në normat e kontributit në sigurimin social.

Kili

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Kili e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke ngritur normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

Kina

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Kina e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur disa

masa për lehtësimin e pajtueshmërisë.

65

TBB 2016: Kina e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve për

kompanitë në Shangai duke reduktuar normën e kontributit të sigurimeve

sociale.

TBB 2015: Kina e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për kompanitë

duke avancuar sistemin elektronik për paraqitjen dhe pagesën e tatimeve dhe

duke miratuar kanale të reja komunikimi brenda shërbimit të tatimpaguesve,

ndryshime që vlejnë si në Pekin ashtu edhe në Shangai. Përveç kësaj, Kina e ka

bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë në Shangai

duke reduktuar normën e kontributit për sigurimin social.

TBB 2011: Ligji iri i Kinës për tatimin në të ardhurat e korporatave k

unifikuar regjimet tatimore për ndërmarrjet vendore dhe të huaja dhe ka

sqaruar kalkulimin e të ardhurave të tatueshme për qëllime të tatimit në të

ardhurat e korporatave.

TBB 2009: Kina e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke unifikuar kriteret dhe metodat e

kontabilitetit për zbritjet tatimore dhe duke reduktuar normën e tatimit në të

ardhurat e korporatave.

Kolumbia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Kolumbia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke e reduktuar normën e tatimit në pagë dhe duke

aplikuar lirime për kontributet për kujdes shëndetësor të paguar nga

punëdhënësit.

TBB 2012: Kolumbia ka lehtësuar barrën administrative të pagesës së

tatimeve për firmat duke krijuar paraqitjen dhe pagesën e detyrueshme

elektronike për disa nga tatimet e mëdha.

TBB 2010: Kolumbia e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke aplikuar paraqitjen dhe pagesën

elektronike dhe duke reduktuar disa pagesa.

TBB 2015: Kolumbia e ka bërë më të komplikuar pagesën e

tatimeve për kompanitë duke aplikuar një tatim të ri në fitim (CREE),

edhe pse ka reduktuar edhe normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave dhe tatimin në pagë.

66

TBB 2009: Kolumbia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke integruar dhe unifikuar formularët elektronik për pagesat e

tatimeve dhe duke bërë pagesën elektronike të detyrueshme për kompanitë

me më shumë se 30 punonjës.

TBB 2008: Kolumbia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë përmes përhapjes së objekteve elektronike—edhe pse e ka rritur

edhe normën e kontributit të punëdhënësit për sigurim social.

Rep. Dem. e Kongos

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Republika Demokratike e Kongos e ka bërë më të lehtë

pagesën e tatimeve për kompanitë duke thjeshtëzuar deklaratat e tatimit në të

ardhurat e korporatave dhe duke shfuqizuar tatimin minimal të pagueshëm

varësisht prej madhësisë së kompanisë. Në anën tjetër, ka ngritur normën për

shumën e madhe minimale të aplikuar ndaj të hyrave vjetore.

TBB 2012: Republika Demokratike e Kongos e ka bërë më të lehtë

pagesën e tatimeve për firmat duke zëvendësuar tatimin e shitjes me tatimin

në vlerën e shtuar.

TBB 2016: Republika Demokratike e Kongos e kanë bërë më të

ndërlikuar pagesën e tatimeve për kompanitë duke aplikuar një

kontribut të ri për sigurim social të paguar nga punëdhënësit, edhe pse

më pas ka reduktuar normën e kontributit.

TBB 2014: Republika Demokratike e Kongos e kanë bërë më të

kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke e ngritur normën

e kontributit të punëdhënësit për sigurim social.

TBB 2010: Republika Demokratike e Kongos e kanë bërë më të

kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke e ngritur normën

e tatimit në shitje.

Rep. e Kongos

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Republika e Kongos e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave

dhe duke shfuqizuar tatimin në vlerën e qirasë së objekteve afariste dhe

tatimin në automjetet pronë e kompanisë.

TBB 2014: Republika e Kongos e ka bërë më të lehtë dhe më pak të

kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke bashkuar disa tatime

punësimi në një tatim të vetëm dhe duke ulur normën tatimore në vlerën e

qirasë.

67

TBB 2011: Republika e Kongos ka reduktuar normën e tatimit në të

ardhurat e korporatave nga 38% në 36% në vitin 2010.

Kosta Rika

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Kosta Rika e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke promovuar përdorimin e sistemit të paraqitjes dhe pagesave

elektronike për normat e tatimit në të ardhurat e korporatave dhe tatimin në

shitjen e përgjithshme.

TBB 2015: Kosta Rika e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke implementuar një sistem elektronik për paraqitjen e tatimit

në të ardhurat e korporatave dhe TVSH-së.

TBB 2013: Kosta Rika e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke implementuar një pagesë elektronike për tatimet komunale—

edhe pse ka aplikuar edhe një tatim të sheshtë për regjistrim.

TBB 2012: Në Kosta Rikë pagesa on-line e kontributeve për sigurimin

social është tani e përhapur dhe përdoret nga shumica e tatimpaguesve.

Bregu i Fildishtë

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Bregu i Fildishtë ka eliminuar një tatim në firma, kontributin

për rindërtim kombëtar (contribution pour la reconstruction nationale).

TBB 2011: Bregu i Fildishtë e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2009: Bregu i Fildishtë e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke rishikuar tatimin në pronën e paluajtshme për tokën e

zhvilluar dhe duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave.

TBB 2008: Bregu i Fildishtë e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave dhe në kontratat e sigurimit.

TBB 2014: Bregu i Fildishtë e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke rritur normën e kontributit të

punëdhënësit për sigurimet sociale të lidhura me pensionimin, duke

ngritur normën e tatimit të veçantë në pajisje dhe duke eliminuar disa

lloje të lirimit nga tatimi për bizneset.

68

Xhibuti

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Xhibuti e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke zëvendësuar tatimin në konsum me tatimin në vlerën e

shtuar për furnizimin me mallra dhe shërbime.

Republika Dominikane

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Republika Dominikane e ka bërë më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve duke ulur normën e tatimit në të ardhura të korporatave.

TBB 2009: Republika Dominikane e ka bërë më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të

ardhurat e korporatave; shfuqizuar disa tatime, përfshirë detyrimin për vulë;

dhe duke zbatuar plotësisht paraqitjen dhe pagesën on-line, që tash përdoret

nga shumica e tatimpaguesve.

TBB 2018: Republika Dominikane e ka bërë më të kushtueshme

pagesën e tatimeve duke ulur normën e inflacionit.

TBB 2013: Republika Dominikane ka ngritur normën e tatimit në të

ardhurat e korporatave.

TBB 2008: Republika Dominikane e ka bërë më të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke ngritur normën e kontributit të

punëdhënësit për sigurime sociale.

Ekuador

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Ekuadori e ka bërë më të vështirë pagesën e tatimeve

duke futur një kontribut të ri solidariteti të paguar nga punëdhënësit

dhe punëmarrësit përmes mbajtjes së kontributeve nga pagat.

Rep. Arabe e Egjiptit.

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Egjipti e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke ngritur normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

El Salvadori

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

69

TBB 2017: El Salvadori e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

inkurajuar përdorimin e sistemit elektronik për paraqitjen e tatimeve.

TBB 2018: El Salvadori e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

zbatuar një platformë on-line paraqitjen dhe pagesën e tatimeve, dhe duke

lëvizur në një sistem të përzgjedhjes për vlerësim audituese të bazuar në

rrezikshmëri duke u fokusuar më shumë në kompanitë më të mëdha.

TBB 2014: El Salvadori e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke ngritur normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2013: El Salvadori ka aplikuar një tatim minimal alternativ.

Guineja Ekuatoriale

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Guineja Ekuatoriale e ka bërë më të kushtueshme

pagesën e tatimeve duke ngritur tatimin minimal.

Etiopia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Etiopia ka filluar aplikimin një kontribut për sigurim

social.

Fixhi

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Fixhi e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve për

kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në fitim. Në të njëjtën kohë,

Fixhi ka aplikuar tatimin një fitimet kapitale.

TBB 2010: Fixhi e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve për

kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave—

edhe pse ka vendosur një tatim për shfrytëzimin e rrugës për të gjitha

automjetet.

TBB 2014: Fixhi e ka bërë më të ndërlikuar pagesën e tatimeve për

kompanitë duke transferuar detyrimin për tatim në fitime anësore nga

punonjësit te punëdhënësit dhe duke kufizuar zbritshmërinë e

kontributeve të detyrueshme.

Gaboni

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

70

TBB 2015: Gaboni e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një sistem elektronik për paraqitjen dhe pagesën e

TVSH-së.

TBB 2014: Gaboni e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2016: Gaboni e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normat e amortizimit për disa

lloje të aseteve fikse.

Gambia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Gambia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një sistem të TVSH-së që është më pak i komplikuar

se sistemi i mëparshëm i tatimit në shitje – dhe e ka bërë më pak të

kushtueshme pagesën e tatimeve duke reduktuar normën e tatimit në të

ardhurat e korporatave.

TBB 2014: Gambia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke zëvendësuar tatimin në shitje me tatimin në vlerën e shtuar.

TBB 2012: Gambia ka reduktuar tatimin në qarkullimin minimal normat e

tatimit në të ardhurat e korporatave.

Grenada

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Grenada e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve duke ngritur normat e vulës tatimore.

Guatemala

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Guatemala e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve duke reduktuar normën e tatimit në të ardhura të korporatave.

TBB 2016: Guatemala e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

71

TBB 2015: Guatemala e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke avancuar sistemin elektronik për

paraqitjen dhe pagesën e tatimit në të ardhurat e korporatave dhe TVSH-së

dhe duke reduktuar normat e tatimit në të ardhurat kapitale dhe të ardhurat

e korporatave. Në anën tjetër, e ka bërë më të ndërlikuar pagesën e tatimeve

duke aplikuar një formë të re të tatimit në fitimet kapitale.

TBB 2014: Guatemala e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

aplikuar një sistem të ri elektronik të paraqitjes dhe pagesës.

TBB 2010: Guatemala e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke zgjeruar kategorinë e bizneseve për të cilat është e

detyrueshme paraqitja dhe pagesa elektronike e tatimit në vlerën e shtuar dhe

në të ardhurat e korporatave dhe duke zgjeruar sistemin elektronik në

shumicën e bankave.

Guajana

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Guajana e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave.

Haiti

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

.

TBB 2018: Haiti e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke rritur normën për tatimin në licencat biznesore.

Hondurasi

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2009: Hondurasi e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke inkurajuar paraqitjen dhe pagesën elektronike.

TBB 2016: Honduras ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke aplikuar një tatim alternativ për të

ardhurat minimale.

72

TBB 2012: Hondurasi e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për firmat duke ngritur normën e tatimit për solidaritet.

Hong Kong SAR, Kina

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Hong Kong SAR, Kina, e ka bërë më të lehtë dhe më pak të

kushtueshme pagesën e tatimeve duke thjeshtëzuar pajtueshmërinë me

obligimet e detyrueshme për fondin e kursimeve dhe duke rritur shtesat për

tatimin në fitim. Në të njëjtën kohë, ka rritur kontributin maksimal në fondin

obligativ të kursimeve dhe ka reduktuar heqjen e tatimit në pronë.

TBB 2011: Hong Kong SAR (Kina) ka shfuqizuar tatimin në karburant për

naftën.

Islanda

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Islanda e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke reduktuar normën e kontributit të punëdhënësit për sigurim

social dhe shfuqizuar tatimin në distancën e peshës – edhe pse ka aplikuar një

kontribut të ri për fondin e rehabilitimit.

TBB 2012: Islanda e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për firmat duke e shfuqizuar një tatim.

TBB 2010: Islanda e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2013: Islanda ka rritur normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2011: Islanda e ka rritur normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave nga 15% në 18% dhe ka rritur normat e kontributeve për

sigurime sociale dhe pension.

India

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: India e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke e bërë

pagesën e EPF të obligueshme në mënyrë elektronike dhe duke futur një grup

të masave administrative që lehtësojnë pajtueshmërinë me tatimin në të

73

ardhurat e korporatave. Kjo reformë zbatohet si në Delhi ashtu edhe në

Mumbai.

TBB 2017: India e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur një

sistem elektronik për pagesën e kontributeve të sigurimeve shtetërore të

punëtorëve. Kjo reformë zbatohet si në Delhi ashtu edhe në Mumbai.

TBB 2012: India e ka lehtësuar barrën administrative të pagesës së

tatimeve për firmat duke aplikuar paraqitjen dhe pagesën elektronike të

detyrueshme për tatimin në vlerën e shtuar.

TBB 2011: India ka reduktuar barrën administrative të pagesës së

tatimeve duke shfuqizuar tatimin në fitimet anësore dhe duke përmirësuar

pagesën elektronike.

Indonezia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Indonezia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

promovuar paraqitjen on-line të tatimeve dhe duke ulur normën e tatimit për

fitimet kapitale. Indonezia gjithashtu ka rritur tavanin e përdorur në

përllogaritjen e kontributit të kujdesit shëndetësor. Këto reforma zbatohen si

në Xhakarta ashtu edhe në Surabaya.

TBB 2017: Indonezia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur

një sistem on-line për paraqitjen dhe pagesën e kontributeve shëndetësore.

Indonezia gjithashtu e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve duke

aplikuar një kontribut të ri pensional në normë prej 2% të paguar nga

punëdhënësit. Këto reforma zbatohen si në Xhakarta ashtu edhe në Surabaya.

TBB 2016: Indonezia e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke aplikuar një sistem on-line për

pagesën e kontributeve për sigurim social dhe duke reduktuar normën e

paguar nga punëdhënësit dhe tavanin për kontributet. Kjo reformë aplikohet

në Xhakarta dhe në Surabaya.

TBB 2015: Indonezia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e kontributit të

74

punëdhënësit për sigurime shëndetësore. Kjo reformë aplikohet në Xhakarta

dhe Surabaya.

TBB 2011: Indonezia ka reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2010: Indonezia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

top korporatave.

TBB 2008: Indonezia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke thjeshtëzuar kërkesat për paraqitje dhe duke inkurajuar

përdorimin e sistemit elektronik.

Rep. Islamike e Iranit

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Republika Islamike e Iranit e ka bërë më të lehtë pagesën e

tatimeve për kompanitë duke shndërruar tatimin në shtije në tatim në vlerën

e shtuar.

Izraeli

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Izraeli e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2008: Izraeli e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave

dhe duke shfuqizuar detyrimin për vulë.

TBB 2016: Izraeli e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke rritur normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave, normën për kontributet për sigurim social të paguara nga

punëdhënësit për rrogat e larta dhe tatimet komunale.

TBB 2015: Izraeli e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke rritur normën e tatimit në fitim.

Xhamajka

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Xhamajka e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve duke rritur normat e amortizimit të tatimit dhe pagesën fillestare të

kapitalit për asetet e blera më ose pas 1 Janarit 2014. Tutje, kompanitë e

TBB 2015: Xhamajka e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke aplikuar një tatim të ri minimal për

biznese.

75

inkorporuara për më pak se 24 muaj janë të liruara nga pagesa e tatimit

minimal të biznesit. Xhamajka gjithashtu e ka bërë më të lehtë pagesën e

tatimeve duke zbatuar një sistem elektronik për paraqitjen e tatimit në të

ardhura të korporatave, TVSH-së dhe kontributeve sociale.

TBB 2016: Xhamajka e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke inkurajuar tatimpaguesit të paguajnë

tatimet on-line, duke aplikuar një kredit tatimor të punësimit dhe duke ngritur

normën e amortizimit për ndërtesat industriale. Në të njëjtën kohë,

Xhamajka ka aplikuar tatimin minimal për biznese, ka ngritur normën e

kontributit për skemën kombëtare të sigurimeve të paguara nga punëdhënësit

dhe ka ngritur normën për detyrimin për vula, tatimin në pronë, tatimin në

transferin e pronës dhe tatimin në arsim.

TBB 2014: Xhamajka e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave – edhe pse ka ngritur tatimet për automjete dhe asete.

TBB 2013: Xhamajka e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke lejuar paraqitjen dhe pagesën e përbashkët të të gjitha

kontributeve për sigurime sociale.

Japonia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Japonia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke reduktuar normën ligjore për tatimin në të ardhura të korporatave dhe

normat për tatimet tjera përfshirë kontributet e detyrueshme të punës. Kjo

reformë zbatohet në Osaka dhe në Tokio.

TBB 2017: Japonia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke zbuluar

specifikacionet teknike të platformë eTatimi dhe lejuar ngarkimin e

informatave shtesë në format me vlerë të ndarë me presje (CSV). Edhe

mbitatimi për restaurim është shfuqizuar. Megjithatë në tatim lokal për

korporata është futur dhe normat për tatimin e veçantë lokal të korporatave,

tatimit të banorëve dhe tatimit për ndërmarrjet janë ngritur. Premiumet për

76

pensionin e mirëqenies janë ngritur ashtu. Këto reforma zbatohen si në Tokio

ashtu edhe në Osaka. Megjithatë, norma për kontributet e sigurimit

shëndetësor të paguara nga punëdhënësit është ulur vetëm në Osaka.

TBB 2013: Japonia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave

- edhe pse ka aplikuar një mbitatim për restaurim për një periudhë prej 3

vite.

Jordania

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Jordania e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke rritur normat e zhvlerësimit për disa asete fikse.

TBB 2011: Jordania ka shfuqizuar tatime të caktuara dhe e ka bërë të

mundur të paraqiten deklaratat e të ardhurave dhe shitjes në mënyrë

elektronike.

TBB 2010: Jordania e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar sistem on-line për paraqitjen dhe pagesën dhe duke

thjeshtëzuar formularët e tatimit.

Kazakistani

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Kazakistani e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normat tatimore sociale dhe normat

e tatimit për të ardhurat e korporatave.

TBB 2008: Kazakistani ka ulur sanksionet e vendosura ndaj kompanive

për pagesë të vonshme të tatimeve.

Kenia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

77

TBB 2018: Kenia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke zbatuar

një platformë on-line, iTatim, për paraqitjen dhe pagesën e tatimit në të

ardhurat e korporatave dhe tarifën për standarde.

TBB 2010: Kenia e ka bërë më të shpejtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke avancuar sistemet e paraqitjes elektronike.

TBB 2015: Kenia e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke rritur normën e kontributit të punëdhënësit për

sigurime sociale.

TBB 2011: Kenia ka rritur barrën administrative të pagesës së

tatimeve duke kërkuar paraqitje tremujore të tatimeve në paga.

Kiribati

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Kiribati e ka bërë më të ndërlikuar pagesën e tatimeve

për kompanitë duke aplikuar TVSH-në.

Rep. e Koresë

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Koreja e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në fitim.

TBB 2012: Koreja e ka lehtësuar barrën administrative të pagesës së

tatimeve për firmat duke bashkuar disa tatime, duke lejuar që 4 tatime të

punës dhe kontribute të paguhen së bashku dhe duke vazhduar të rrisë

përdorimin e sistemit të pagesës së tatimeve on-line.

TBB 2010: Koreja ka përshpejtuar programin e saj të reduktimit të tatimit

në të ardhurat e korporatave, duke e shkurtuar nga 5 në 3 vite.

TBB 2016: Republika e Koresë e ka bërë më të komplikuar dhe më

të kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke kërkuar

paraqitje të ndarë dhe pagesë të tatimit lokal në të ardhura dhe duke

rritur normat e sigurimit të papunësisë dhe të shëndetit nacional të

paguar nga punëdhënësit.

Republika e Kirgistanit

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Republika e Kirgizisë e ka bërë më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke reduktuar normat e disa tatimeve,

përfshirë tatimin në të ardhura të korporatave.

TBB 2008: Republika e Kirgizisë e ka bërë më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të

ardhurat e korporatave dhe duke shfuqizuar kontributet për sigurime sociale.

TBB 2012: Republika e Kirgizisë e ka bërë më të kushtueshme

pagesën e tatimeve për firma duke aplikuar tatim në paluajtshmëri, edhe

pse e ka reduktuar normën e tatimit në shitje

78

PDR e Laosit

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: RDP e Laos e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave - edhe pse ka aplikuar në tatim të ri për transferin e pronës.

TBB 2013: RDP e Laos e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2011: RDP e Laos ka zëvendësuar tatimin në qarkullim të biznesit

me një tatim të ri në vlerën e shtuar.

TBB 2010: RDP e Laos e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke konsoliduar disa tatime në një formular të përmirësuar dhe

duke e përmirësuar sistemin e deponimit dhe stafin në zyrën tatimore.

Libani

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Libani e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për kompanitë

duke eliminuar kërkesën për marrje të lejes për përdorim të amortizimit të

përshpejtuar dhe duke aplikuar pagesën elektronike.

Lesoto

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2008: Lesoto e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke inkurajuar përdorimin e sistemeve

elektronike të paraqitjes dhe pagesës dhe duke reduktuar normën e tatimit në

të ardhurat e korporatave.

Liberia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

79

TBB 2013: Liberia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në fitim dhe shfuqizuar tatimin në

qarkullim.

TBB 2016: Liberia e ka bërë më të komplikuar pagesën e tatimeve

për kompanitë duke aplikuar tatimin minimal në të ardhurat e

korporatave.

Madagaskari

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Madagaskari e ka bërë më të lehtë dhe më pak të

kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke trajnuar tatimpaguesit

për përdorimin e sistemeve on-line për deklarimet e tatimit në vlerën e

shtuar dhe duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave.

TBB 2011: Madagaskari ka vazhduar me reduktimin e normave të tatimit

në korporata.

TBB 2009: Madagaskari e ka bërë më të lehtë dhe më pak të

kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke shfuqizuar tatimin në

fitim kapital dhe disa tatime tjera dhe duke reduktuar normën e tatimit në të

ardhurat e korporatave – edhe pse e ka ngritur tatimin në vlerën e shtuar.

Malavi

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Malavi e ka bërë më të shkurtër pagesën e tatimeve për

kompanitë dukë inkurajuar përdorimin e sistemeve elektronike.

TBB 2013: Malavi e ka aplikuar një kontribut të detyrueshëm

pensionale për kompanitë.

Malajzia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Malajzia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur

një sistem on-line për paraqitjen dhe pagesën e Tatimit në Mallra dhe

Shërbime (GST) ndërsa e ka bërë më komplekse duke zëvendësuar tatimin në

shtije me GST.

TBB 2016: Malajzia e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke e bërë të detyrueshëm paraqitjen

TBB 2012: Malajzia e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për firmat duke ri aplikuar tatimin për fitimet kapitale në pronë

të paluajtshme – por edhe e ka bërë më të lehtë pajtueshmërinë duke

përmirësuar sistemet elektronike dhe disponueshmërinë e softuerit.

80

elektronike dhe duke reduktuar normën e tatimit në pronë. Në të njëjtën

kohë, ka ngritur tatimin në fitimet kapitale.

TBB 2009: Malajzia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2008: Malajzia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke inkurajuar paraqitjen dhe pagesën elektronike.

Maldivet

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Maldivet e kanë bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

futur një sistem online për paraqitjen dhe pagesën e tatimeve.

TBB 2016: Maldivet e kanë bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar më shumë sportele të pagesave në autoritetin

tatimor dhe sportele ekspres në periudhat e pikut. Në të njëjtën kohë,

Maldivet kanë aplikuar kërkesa shtesë për dhënie të informatave për

paraqitjen e deklaratave për tatimin në të ardhurat e korporatave.

TBB 2014: Maldivet e kanë bërë pagesën më të lehtë për kompanitë duke

aplikuar sisteme elektronike për paraqitje për tatimin në të ardhurat e

korporatave, tatimin në shitje dhe kontributet pensionale.

TBB 2013: Maldivet kanë aplikuar tatimin në mallra shërbime,

tatimin në fitim të biznesit dhe kontribute shtesë sociale.

Mali

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Mali e ka bërë pagesën e tatimeve më pak të kushtueshme për

kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhura të korporatave –

edhe pse ka aplikuar edhe një tatim të ri në tokë. Në të njëjtën kohë, Mali ka

thjeshtëzuar proceset e pagesës së tatimeve duke aplikuar një formular të

vetëm për paraqitje dhe pagesë të përbashkët të disa tatimeve.

Mauritania

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

81

TBB 2018: Mauritania e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

lejuar paraqitje tremujore dhe pagesë të kontributeve të sigurimit social

(CNSS).

TBB 2017: Mauritania e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke e

ulur shpeshtësinë e paraqitjes së tatimeve dhe pagesës së kontributeve të

sigurimit social.

TBB 2014: Mauritania e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke aplikuar një kontribut të ri për sigurim

shëndetësor për punëdhënësit që u vihet si tatim në pagat bruto.

Mauriciusi

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2008: Mauriciusi e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2011: Mauriciusi ka aplikuar një tatim të ri për përgjegjësinë

sociale të korporatave.

Meksiko

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Meksika e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke shfuqizuar tatimin e sheshtë për bizneset – edhe pse a ke

bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve duke lejuar që vetëm një pjesë e

rrogave të jetë e zbritshme. Këto ndryshime vlejnë si për Meksiko Cityn ashtu

edhe për Moneterrey. Përveç kësaj, norma e tatimit në pagë e paguar nga

punëdhënësit është ngritur për Meksiko Cityn.

TBB 2012: Meksika ka vazhduar të lehtësojë barrën administrative të

pagesës së tatimeve për firmat duke përfunduar kërkesën për paraqitjen e

deklaratës së vlerës vjetore të tatimit në vlerën e shtuar dhe ka reduktuar

kërkesat për paraqitje për tatimet tjera

TBB 2010: Meksika e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar sisteme elektronike për pagesën e tatimeve për paga,

pronë dhe sigurime sociale.

TBB 2009: Meksika e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke shfuqizuar tatimin në asete – edhe pse e ka bërë më të

vështirë duke aplikuar një tatim të ri të sheshtë, një tatim i ri i mbajtjes në

TBB 2011: Meksika ka rritur tatimet për kompanitë duke ngritur

disa norma tatimore, përfshirë tatimin në të ardhura të korporatave dhe

normën për depozitat në para të gatshme. Në të njëjtën kohë, barra

administrative është reduktuar përmes opsioneve të shumta për pagesë

on-line dhe përdorim të rritur të softuerit të kontabilitetit.

82

burim për interesat në deponimet në para të gatshme dhe rregulla të reja

raportimi për tatimin në vlerën e shtuar.

TBB 2008: Meksika e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke e reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

Mongolia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Mongolia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke e

futur një sistem on-line për paraqitjen dhe pagesën e tatimeve.

TBB 2015: Mongolia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një sistem elektronik për paraqitjen e tatimit në të

ardhurat e korporatave, TVSH dhe kontributet e sigurimit social.

TBB 2009: Mongolia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e kontributit të

punëdhënësit për sigurimet sociale.

TBB 2008: Mongolia e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke rishikuar kodin tatimor dhe

reduktuar normën e tatimit në fitim.

TBB 2018: Mongolia e ka bërë më të vështirë pagesën e tatimeve

duke mos lejuar TVSH në inpute të shkaktuar në shpenzimet kapitale të

biznesit të zbritet si kredi e inputit.

Maroku

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Maroku e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

përmirësuar sistemin on-line për paraqitjen dhe pagesën e tatimeve.

TBB 2016: Maroku e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke përmirësuar platformën elektronike për paraqitjen dhe

pagesën e tatimit në të ardhurat e korporatave, TVSH-së dhe tatimeve të

punës. Në anën tjetër, Maroku ka rritur normën e ngarkesës sociale të paguar

nga punëdhënësit.

83

TBB 2014: Maroku e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke rritur përdorimin e sistemit elektronik për paraqitjen dhe

pagesën e kontributeve për sigurime sociale.

TBB 2012: Maroku ka lehtësuar barrën administrative për pagesën e

tatimeve për firmat duke avancuar paraqitjen dhe pagesën elektronike të

tatimit në të ardhurat e korporatave dhe tatimit në vlerën e shtuar.

TBB 2009: Maroku e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave, duke liruar fitimet e bëra nga shitja e ndërtesave të caktuara nga

fitimet kapitale dhe duke shfuqizuar normat fikse të detyrimeve për

regjistrime të dokumenteve – edhe pse e ka rritur e normat tatimore në

kontratat e sigurimit.

Mozambiku

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Mozambiku e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke zbatuar një sistem on-line për

paraqitjen e kontributeve sociale dhe duke rritur normën e amortizimit për

makinat e kopjimit.

TBB 2009: Mozambiku e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një kod të ri të tatimit në të ardhurat e korporatave

me një skemë të thjeshtëzuar për ato me të hyra vjetore deri në 2.5 milionë

metikalë, një ligj të ri për tatimin në vlerën e shtuar me një skemë të

thjeshtëzuar për kompanitë më të vogla (ato me të hyra ndërmjet 750,000

dhe 2.5 milion metikalë) dhe formularë tatimor elektronik për tatimet në

sigurime sociale.

Mianmari

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

84

TBB 2014: Mianmari e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2016: Mianmari e ka bërë më të kushtueshme dhe më të

komplikuar pagesën e tatimeve duke ngritur normën e paguar nga

punëdhënësit dhe tavanin për kontribute për sigurime sociale, duke

kërkuar dokumente shtesë për deklaratat tatimore komerciale dhe

duke aplikuar përgatitje, paraqitjen dhe pagesën tremujore të tatimit në

të ardhurat e korporatave. Në të njëjtën kohë, Mianmari ka ngritur

normën e amortizimit të lejueshëm.

Namibia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Namibia e ka bërë më të komplikuar pagesën e tatimeve

për kompanitë duke aplikuar një tatim të ri në arsimin profesional dhe

trajnimin.

Zelanda e Re

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Zelanda e Re e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

përmirësuar portalin on-line për paraqitjen dhe pagesën e tatimit të

përgjithshëm në shitje.

TBB 2017: Zelanda e Re e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke e

shfuqizuar tarifën për çeqe. Zelanda e Re e ka bërë më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve duke ulur normën e tarifës për kompensim të aksidenteve

të paguar nga punëdhënësit. Në të njëjtën kohë, Zelanda e Re e ka bërë më të

kushtueshme pagesën e tatimeve duke ngritur tatimin në pronë dhe normat e

tarifave për përdoruesit e rrugës.

TBB 2012: Zelanda e Re ka reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave dhe normën e tatimit në përfitimet dytësore.

TBB 2009: Zelanda e RE e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

85

Nikaragua

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Nikaragua e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke promovuar paraqitjen dhe pagesën elektronike të tatimeve të

mëdha, një opsion i cili tashmë përdoret nga shumica e tatimpaguesve.

TBB 2011: Nikaragua ka ngritur tatimet në firma duke rritur

normat e kontributit për sigurime sociale dhe duke aplikuar një tatim të

mbajtur në burim prej 10% në interesin bruto të mbledhur nga

depozitat. Gjithashtu ka përmirësuar pagesën elektronike të tatimeve

përmes transferove bankare.

Nigeri

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Nigeri ka reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2010: Nigeri e ka lehtësuar pagesën e tatimeve për kompanitë duke

eliminuar tatimin në interesa.

TBB 2008: Nigeri e ka bërë pagesën e tatimeve më të vështirë për

kompanitë duke aplikuar një tatim në reklama.

Nigeria

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Nigeria e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur

kanale të reja për pagesën e tatimeve dhe mandatuar tatimpaguesit të

paraqesin deklaratat e tatimeve në zyrën e “Shërbimit të Brendshëm Federal

të të Hyrave (FIRS)”. Kjo reformë zbatohet si në Kano ashtu edhe në Lagos.

TBB 2013: Nigeria ka aplikuar një kontribut të detyrueshëm për

punë të paguar nga punëdhënësi.

Norvegjia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Norvegjia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave.

TBB 2016: Norvegjia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

86

Omani

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Omani ka miratuar një ligj të ri për tatim në të ardhura i cili ka

ri definuar fushëveprimin e tatimit.

TBB 2010: Omani e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë përmes një ligji të ri për tatimet duke modernizuar regjimin

tatimor dhe thjeshtëzuar procedurat.

Pakistani

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Pakistani ka ngritur normën e tatimit në fitim për firmat

e vogla.

Palau

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Palau e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur

formularët tatimor GRT të editueshëm dhe të populluar dhe një sistem të

pagesave me bar kode.

Panama

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Panama e ka bërë pagesën e tatimeve më të lehtë për

kompanitë duke ndryshuar shpeshtësinë e pagesave për tatimet në të

ardhurat e korporatave nga çdo muaj në çdo tre muaj dhe duke zbatuar një

platformë të re on-line për paraqitjen e pagesave për sigurime sociale.

TBB 2013: Panama e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke avancuar sistemin elektronik të paraqitjes për tatimin në

vlerën e shtuar dhe thjeshtëzimit të formularëve të deklarimit të tatimit në të

ardhurat e korporatave – edhe pse ka filluar edhe të kërkojë nga kompanitë

të paguajnë tatimin në të ardhurat e korporatave çdo muaj e jo çdo tre muaj.

87

TBB 2011: Panama ka reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave, modifikuar tatimet e ndryshme dhe ka krijuar një tatim të ri për

gjykatën e apelit.

TBB 2008: Panama e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar dhe avancuar sistemet elektronike për paraqitjen e

tatimeve.

Paraguai

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Paraguai e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke e bërë të detyrueshme paraqitjen dhe pagesën elektronike

për tatimet në të ardhurat e korporatave dhe në vlerën e shtuar.

TBB 2012: Paraguai e ka bërë më të vështirë pagesën e tatimeve

për kompanitë duke aplikuar deklarata të reja tatimore që duhet të

paraqiten çdo muaj.

Peru

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Peru e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke ulur normën e tatimit në të ardhura të korporatave.

TBB 2016: Peru e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për kompanitë

duke krijuar një regjistër on-line me informatat më të reja për punonjësit.

TBB 2012: Peru e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për kompanitë

duke përmirësuar paraqitjen dhe pagesën elektronike të tatimeve të mëdha

dhe promovuar përdorimin e opsionit elektronik në mesin e shumicës së

tatimpaguesve.

TBB 2010: Peru e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke shpërndarë softuerin për pagesën e

tatimit në vlerën e shtuar, reduktuar tatimin në çeqe dhe aplikuar një regjim

të ri të amortizimit të përshpejtuar.

Filipinet

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

88

TBB 2018: Filipinet e kanë bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

futur një sistem të ri elektronik për pagesën dhe mbledhjen e kontributeve

për fondin e zhvillimit të banimit.

TBB 2017: Filipinet e kanë bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

futur një sistem on-line për paraqitjen dhe pagesën e kontributeve

shëndetësore dhe duke lejuar kompletimin ofline të tatimeve online në të

ardhurat e korporatave dhe deklaratave të TVSH.

TBB 2014: Filipinet e kanë bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar sistemin e paraqitjes dhe pagesës elektronike për

kontributet për sigurime sociale.

TBB 2010: Filipinet e kanë bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

Porto Riko (SHBA)

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Porto Riko (territor i Shteteve të Bashkuara) e ka bërë më pak

të kushtueshme pagesën e tatimeve duke shfuqizuar tatimin e faturave bruto.

Megjithatë, norma e tatimit në fitime kapitale është rritur.

TBB 2013: Porto Riko (territor i Shteteve të Bashkuara të Amerikës) e ka

bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një Kodi të ri të Brendshëm të të Hyrave dhe

kodifikimin e tatimeve dhe duke reduktuar normën efektive të tatimit në të

ardhurat e korporatave.

TBB 2011: Porto Riko e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për bizneset duke aplikuar një mbitatim të veçantë prej 5% në

detyrimet tatimore përveç tatimit normal në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2008: Porto Riko (territor i Shteteve të Bashkuara të

Amerikës) e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një tatim në shitje dhe në përdorim.

Katari

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Katari e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke eliminuar kërkesa të caktuara të lidhura me deklaratën për

tatimin në të ardhurat e korporatave.

89

Federata Ruse

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Rusia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke përjashtuar pronën e luajtshme nga baza tatimore për

pronë të korporatave – edhe pse e ka rritur edhe tavanin e pagave të

përdorur në përllogaritjen e kontributeve sociale. Këto ndryshime vlejnë si

për Moskën ashtu edhe për Shën Peterburgun. Përveç kësaj, vlera kadastrale e

tokës në Moskë është përditësuar.

TBB 2013: Rusia e ka lehtësuar barrën administrative të tatimeve për

firmat duke thjeshtëzuar procedurat e pajtueshmërisë për tatimin në vlerën e

shtuar dhe duke promovuar përdorimin e softuerit të kontabilitetit tatimor

dhe shërbimeve elektronike.

TBB 2010: Rusia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2012: Rusia ka rritur normën e kontributit për sigurime sociale

për punëdhënësit.

Ruanda

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Ruanda e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke krijuar

një sistem on-line për paraqitjen dhe pagesën e tatimeve.

TBB 2016: Ruanda e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar paraqitjen elektronike dhe duke e bërë përdorimin e

saj të detyrueshëm.

TBB 2014: Ruanda e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke aplikuar sistemin e paraqitjes

elektronike për shumicën e bizneseve dhe duke reduktuar normën e tatimit

në pronë dhe taksën tregti të bizneseve.

TBB 2012: Ruanda ka reduktuar shpeshtësinë e deklarimit të tatimit në

vlerën e shtuar nga kompanitë nga çdo muaj në çdo tre muaj.

TBB 2017: Ruanda e ka bërë më të komplikuar pagesën e tatimeve

duke futur një kërkesë që kompanitë të paraqesin dhe paguajnë

kontributet e sigurimit social çdo muaj në vend se çdo tre muaj.

90

Samoa

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2009: Samoa e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normat e tatimeve në të ardhurave të

korporatave dhe të fitime kapitale.

San Marino

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: San Marino e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve duke futur një ulje 50% të tatimit në të ardhurat e korporatave për

kompanitë e reja.

Sao Tomé dhe Príncipe

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Sao Tome dhe Principe kanë reduktuar normën e tatimit në të

ardhura të korporatave në një standard prej 25%.

Arabia Saudite

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Arabia Saudite e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

përmirësuar platformat on-line të saj të përdorura nga tatimpaguesit për

paraqitjen dhe pagesën e tatimeve.

TBB 2013: Arabia Saudite e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar sisteme të paraqitjes dhe pagesës on-line për

kontributet për sigurime sociale.

TBB 2017: Arabia Saudite e ka bërë më të vështirë pagesën e

tatimeve duke futur një deklaratë më komplekse të tatimit në të

ardhura.

Senegali

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Senegali e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur

afate kohore në Kodin e Përgjithshëm Tatimor për procesimin e

TBB 2014: Senegali e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve duke e rritur normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave. Në të njëjtën kohë, Senegali ka lehtësuar pagesën e

91

rimbursimeve me para të gatshme të TVSH-së dhe zbatimin e këtyre afateve

në praktikë.

TBB 2017: Senegali e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke reduktuar kapakun maksimal për tatimin në të ardhura të korporatave

dhe zbatuar sisteme dhe softuerë më efikasë të kontabilitetit.

TBB 2015: Senegali e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke shfuqizuar tatimin në automjete dhe duke e bërë të mundur

shkarkimin e formularëve të deklarimit për TVSH-në on-line.

tatimeve duke i bërë formularët tatimorë të disponueshme on-line

dhe duke krijuar Qendrën për Ndërmarrje të Mesme.

Sejshelet

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Sejshelet e kanë bërë pagesën e tatimeve më të lehtë për

kompanitë duke reduktuar normën tatimore për bizneset të aplikueshme për

të ardhurat më të larta se 1 milionë Rupi të Sejsheleve ($77,700) dhe duke

aplikuar një deklaratë të re të thjeshtëzuar tatimore që lejon paraqitje dhe

pagesën të përbashkët të tatimeve biznesore, TVSH-së dhe tatimit të

përgjegjësisë sociale të korporatave. Në anën tjetër, ka ngritur normën e

kontributit të punëdhënësit për fondin e pensioneve.

TBB 2012: Sejshelet e kanë bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për firmat duke eliminuar tatimin në sigurime sociale.

TBB 2011: Sejshelet kanë hequr limitin e pragut të lirimit nga tatimi dhe

kanë ulur normat e tatimit në të ardhurat e korporatave.

TBB 2008: Sejshelet e kanë bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në punë.

TBB 2014: Sejshelet e kanë bërë më të ndërlikuar pagesën e

tatimeve për kompanitë duke aplikuar tatimin në vlerën e shtuar.

Sierra Leone

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Sierra Leone ka zëvendësuar tatimet në shitje dhe shërbime

me tatimin në mallra dhe shërbime.

TBB 2010: Sierra Leone e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke përmirësuar trajnimet dhe pajisjet e autoritetit tatimor, duke

TBB 2015: Sierra Leone e ka bërë më të komplikuar pagesën e

tatimeve për kompanitë duke aplikuar tatimin në fitimin kapital.

92

publikuar ligjin për tatimin e konsoliduar në të ardhura dhe duke aplikuar

sistem të tatimit në vlerën e shtuar që zëvendëson 4 tatime të ndryshme në

shitje.

TBB 2008: Sierra Leone e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në shitje.

Singapori

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Singapori e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur

përmirësime të sistemit on-line për paraqitjen e deklaratave të tatimit në të

ardhura të korporatave dhe deklaratat e TVSH-së. Në të njëjtën kohë,

normat e kontributit për sigurim social e paguar nga punëdhënësit është rritur

dhe rabati prej 30% në tatimin për automjete ka skaduar.

Afrika e Jugut

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Afrika e Jugut e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke zëvendësuar tatimin dytësor për kompanitë me një tatim në

dividendë të bartur nga aksionarët.

TBB 2010: Afrika e Jugut e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke shfuqizuar detyrimin për vula.

TBB 2009: Afrika e Jugut e ka bërë më të lehtë dhe më pak të

kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke shfuqizuar tatimin e

vënë në themelimin regjional dhe atë në shërbime regjionale.

TBB 2008: Afrika e Jugut e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke shfuqizuar detyrimin për vula.

TBB 2017: Afrika e Jugut e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve duke rritur normat e tatimit në automjete dhe tatimin në

pronë. Në të njëjtën kohë norma e kontributeve të sigurimeve sociale e

paguar nga punëdhënësit është reduktuar. Afrika e Jugut e ka bërë më

të komplikuar pagesën e tatimeve duke rritur kohën e nevjshme për

përgatitjen e deklaratave të TVSH.

Sudani Jugor

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

93

TBB 2014: Sudani Jugor e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke ngritur normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

Sri Lanka

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Sri Lanka e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve nga

kompanitë duke aplikuar një sistem elektronik të paraqitjes për kontributet

sigurimeve sociale.

TBB 2012: Sri Lanka e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për bizneset duke shfuqizuar tatimin në qarkullim dhe kontributin

për sigurime sociale dhe duke reduktuar tatimin në të ardhurat e

korporatave, tatimin në vlerën e shtuar dhe normat tatimore në ndërtesat.

TBB 2015: Sri Lanka e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke ngritur normën e reduktuar të tatimit në

të ardhurat e korporatave për kualifikimin e ndërmarrjeve të vogla dhe

të mëdha.

Shën Kits dhe Nevis

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Shën Kits dhe Nevis e ka bërë më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të

ardhurat e korporatave.

TBB 2012: Shën Kits dhe Nevis e kanë bërë më të lehtë pagesën e

tatimeve duke futur tatimin në vlerën e shtuar.

Shën Lucia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Shën Lucia e ka bërë pajtueshmërinë tatimore më të

kushtueshme në aspektin kohor për kompanitë duke zbatuar plotësisht

legjislacion e ri për tatim në konsum.

Shën Vinsent dhe Grenadines

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Shën Vinsent dhe Grenadinet e kanë bërë më pak të

kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e

94

tatimit në të ardhurat e korporatave – edhe pse e ka rritur edhe normën e

kontributit të punëdhënësve për sigurime sociale.

TBB 2009: Shën Vinsent dhe Grenadinet e kanë bërë më të lehtë dhe më

pak të kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke reduktuar

normën e tatimin në të ardhurat e korporatave dhe duke aplikuar tatimin në

vlerën e shtuar për të zëvendësuar një sërë tatimesh ekzistuese, përfshirë

tatimin për hotele, detyrimin për konsum, tatimin në argëtim, detyrimin për

vula në fatura dhe mbingarkesën në telekomunikimet vendore dhe

ndërkombëtare.

Sudani

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Sudani e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normat e tatimeve në të ardhurat e

korporatave dhe në fitimet kapitale dhe duke shfuqizuar tatimin e punës.

Svazilandi

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Svaziland e ka bërë pagesën e tatimeve më pak të

kushtueshme për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat

e korporatave. Në anën tjetër, Svazilandi ka rritur tavanin për kontributin në

fondin Kombëtar të Kursimeve.

TBB 2015: Svazilandi e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normat e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2013: Svazilandi ka aplikuar tatimin në vlerën e shtuar.

Republika Arabe e Sirisë

= Reforma të T ë Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2008: Siria e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve për

kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave—

95

dhe gjithashtu e ka bërë më të lehtë për bizneset e mëdha duke ngritur

njësinë për tatimpaguesit e mëdhenjë.

Tajvani, Kina

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Tajvani Kina, e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një sistem elektronik për pagesën e tatimit në

licencën e automjeteve.

TBB 2011: Tajvani, Kina, ka reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave dhe ka thjeshtëzuar formularët e deklarimit të tatimit, rregullat

për vlerësimin e tatimit në të ardhurat e korporatave dhe përllogaritjen e

pagesave të tatimit të përkohshëm.

TBB 2010: Tajvani, Kina, e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke e zgjeruar paraqitjen dhe pagesën elektronike edhe për

tatimin në vlerën e shtuar.

Taxhikistani

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Taxhikistani e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

futur faturat elektronike dhe zgjeruar sistemin elektronik për paraqitjen dhe

pagesën e tatimeve për të përfshirë tatimin për rrugë. Gjithashtu e ka bërë

më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve duke reduktuar normat e tatimit

të rrugës. Në anën tjetër, normat e tatimit në tokë janë rritur.

TBB 2016: Taxhikistani e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një sistem elektronik të paraqitjes dhe pagesës për

tatimin në të ardhurat e korporatave, TVSH-në dhe tatimet e punës. Në anën

tjetër, ka rritur taksat për tatimin në pronën e paluajtshme.

TBB 2015: Taxhikistani e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke aplikuar një sistem elektronik për paraqitjen dhe pagesën e

tatimit në të ardhurat e korporatave, TVSH-në dhe tatimet e punës.

96

TBB 2014: Taxhikistani e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të

ardhurat e korporatave, duke bashkuar tatimin në të ardhura minimale me

tatimin në të ardhura të korporatave dhe duke shfuqizuar tatimin në shitjet

me pakicë. Në të njëjtën kohë, Taxhikistani normat e tatimeve në tokë dhe në

automjete.

TBB 2011: Taxhikistani ka ulur normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

Tanzania

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Tanzania e ka bërë më të komplikuar pagesën e tatimeve

duke rritur shpeshtësinë e paraqitjes së tarifës për zhvillimin e

shkathtësive dhe më të kushtueshme duke futur një tarifë për

kompenszimin e punonjësve të paguar nga punëdhënësit.

TBB 2015: Tanzania e ka bërë më të komplikuar pagesën e tatimeve

për kompanitë duke aplikuar tatimin e akcizës në transferet e parasë.

Në anën tjetër, e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke reduktuar normën e tatimit të vënë në shkathtësi dhe zhvillim.

Tajlanda

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Tajlanda e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur

një sistem automatik të bazuar në rrezikshmëri për përzgjedhjen e kompanive

për auditim të tatimeve. Gjithashtu e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën

e tatimeve duke reduktuar normën tatimore për transfern pronësisë.

TBB 2014: Tajlanda e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e kontributit të punëdhënësve për

sigurimin social.

TBB 2013: Tajlanda e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në fitim.

97

TBB 2011: Tajlanda përkohësisht ka ulur tatimet për biznesin duke

reduktuar tatimin specifik për biznesin për 12 muaj.

TBB 2009: Tajlanda e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke inkurajuar paraqitjen dhe pagesën

elektronike, duke aplikuar një lirim nga tatimi në të ardhurat e korporatave

për kompanitë që nuk e kalojnë 1.2 milionë bahte dhe norma koncesionare

për kompanitë e reja dhe duke reduktuar tatimin special për biznese në

transaksionet e pronës si dhe taksat për transferin e pronës dhe të

hipotekave.

Timori Lindor

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Timori Lindor e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave dhe eliminuar tatimin minimal alternativ dhe tatimin e mbajtur në

interesa.

Togo

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Togo e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

riorganizuar procesin administrativ të pajtueshmërisë me obligimet tatimore.

TBB 2015: Togo e ka bërë pagesën e tatimeve më pak të kushtueshme

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në pagë.

TBB 2012: Togo ka reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2010: Togo e ka bërë pagesën e tatimeve më pak të kushtueshme

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2014: Togo e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke rritur normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave dhe kontributit të punëdhënësve për sigurime sociale dhe

duke aplikuar një tatim të ri në veturat e korporatës. Në të njëjtën

kohë, Togo ka reduktuar normën reduced the payroll tax rate.

Tongo

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

98

TBB 2011: Tonga ka thjeshtëzuar pagesën e tatimeve duke zëvendësuar

një sistem 2 krahësh me një normë tatimor në të ardhurat e korporatave prej

25% për kompanitë e vendit dhe ato të huaja dhe duke aplikuar incentiva

tatimore me kapital me bazë të gjerë të sistemit të pagesave për të

zëvendësuar pushimet tatimore dhe koncesionet tjera tatimore.

TBB 2010: Tonga e ka bërë pagesën e tatimeve më të lehtë e më pak të

kushtueshme për kompanitë përmes një ligji të ri për tatimin në të ardhurat e

korporatave duke aplikuar vetëvlerësimin si dhe amortizimin e përshpejtuar

për asete të caktuara.

TBB 2016: Tonga e ka bërë më të komplikuar pagesën e tatimeve

për kompanitë duke riaplikuar taksën vjetore për licencë biznesi.

TBB 2014: : Tonga e ka bërë më të komplikuar pagesën e tatimeve

për kompanitë duke aplikuar taksën mbivjetore – edhe pse ka

shfuqizuar licencën e biznesit për vitin 2013.

Trinidad dhe Tobago

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2008: Trinidad dhe Tobago e kanë bërë më të lehtë pagesën e

tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2018: Trinidad dhe Tobago e ka bërë më të kushtueshme

pagesën e tatimeve duke rritur normat për tatimin mjedisor dhe

kontributet e sigurimit soial të paguar nga punëdhënësit.

Tunizia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Tunizia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke e reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2015: Tunizia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke e reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2011: Tunizia ka aplikuar përdorimin e sistemeve elektronike për

pagesën e tatimit në të ardhurat e korporatave dhe tatimit në vlerën e

shtuar.

TBB 2009: Tunizia e ka bërë më të lehtë për kompanitë pagesën e

tatimeve duke aplikuar opsionin e telelikuidimit në të cilin kompanitë

plotësojnë një deklaratë on-line të tatimeve ndërsa paguajnë tatimet në zyrën

tatimore.

TBB 2018: Tunizia e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke futur një kontribut të ri të tatimit në të ardhurat e korporatave.

TBB 2010: Tunizia e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke ngritur normën e kontributit të

punëdhënësve për sigurime sociale.

99

TBB 2008: Tunizia e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke e reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

Uganda

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2017: Uganda e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

eliminuar kërkesën për dorëzim në kopje të shtyçur të deklaratave tatimore

pas dorëzimit online. Në të njëjtën kohë, Uganda e ka rritur detyrimin për vla

për kontratat e sigurimeve.

TBB 2010: Uganda ka reduktuar kohën e nevojshme për kompanitë për

të përgatitur, paraqitur dhe paguar tatimin në vlerën e shtuar përmes

përmirësimit të efikasitetit të shërbimeve për tatimpaguesit dhe bankat.

United Arab Emirates

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Emiratet e Bashkuara Arabe e kanë bërë më të lehtë pagesën

e tatimeve për kompanitë duke themeluar një sistem on-line të paraqitjes dhe

pagesës për kontributet e sigurimit social.

United States

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Në Shtetet e Bashkuara një tatim i ri në paga ka ngritur

tatimet për kompanitë që veprojnë në kuadër të distriktit të

transportimit të metropolit të qytetit të Nju Jorkut.

Uruguaji

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Uruguaji e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

avancuar tiparet e portalit on-line që përdoret për paraqitjen dhe pagesën e

tatimeve dhe duke i bërë të detyrueshme pagesat elektronike.

100

TBB 2017: Uruguaji e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur

një sistem elektronik për pagesën e kontributeve të sigurimit social. Paraqitja

on-line ka ekzistuar tashmë.

TBB 2016: Uruguai e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke përditësuar vazhdimisht dhe përmirësuar sistemin elektronik

për paraqitjen dhe pagesën e tatimeve të mëdha.

TBB 2013: Uruguai e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë e vogla dhe të mesme duke zbatuar plotësisht një sistem on-line të

paraqitjes dhe pagesës së tatimeve për kapitalin, vlerën e shtuar dhe të

ardhurat në korporata duke përmirësuar objektet on-line për kontributet për

sigurime sociale.

TBB 2009: Uruguai e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë përmes një ligji të ri për tatimet duke shfuqizuar COFIS-in (tatimin

3% në shitje) dhe duke reduktuar normën e tatimit në vlerën e shtuar.

TBB 2008: Uruguai e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke eliminuar tatime të caktuara,

kombinuar kontributet sociale dhe reduktuar normat në tatimet në fitim, të

ardhura personale dhe në vlerën e shtuar.

Uzbekistani

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2018: Uzbekistani e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve dhe më

pak të kushtueshme duke futur një sistem elektronik për paraqitjen dhe

pagesën e TVSH, tatimit në tokë, pagesave të unifikuara sociale, CIT, tatimit

për zhvillimin e infrastrukturës, tatimin mjedisor, kontributet personale në

fondin pensional dhe kontributet pensionale kumulative. Në anën tjetër,

normat e tatimit në tokë janë rritur.

TBB 2017: Uzbekistani e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e

tatimeve duke reduktuar normën e unifikuar të pagesave sociale që paguhet

nga punëdhënësit dhe normën e tatimit në të ardhura të korporatave.

Megjithatë, normat e tatimit në tokë në qytetin e Tashkentit janë rritur.

101

TBB 2014: Uzbekistani e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke eliminuar disa tatime të vogla.

TBB 2010: Uzbekistani e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë përmes një kodi të ri tatimor që kombinon dispozitat për tatimin

në të ardhurat e korporatave.

TBB 2008: Uzbekistani e ka bërë më të lehtë dhe më pak të kushtueshme

pagesën e tatimeve për kompanitë duke shfuqizuar tatimin ekologjik,

reduktuar numrin e pagesave të kërkuara për tatimin në të ardhurat e

korporatave dhe normën e unifikuar për pagesat sociale.

Venezuela

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Republika Bolivariane e Venezuelës ka shfuqizuar tatimin në

transaksionet financiare.

TBB 2013: Republika Bolivariane e Venezuelës e ka bërë më të

kushtueshme pagesën e tatimeve dhe më të vështirë për kompanitë

duke aplikuar një tatim për aktivitetet sportive, fizike dhe edukatë

fizike.

TBB 2012: Republika Bolivariane e Venezuelës e ka bërë më të

kushtueshme pagesën e tatimeve për firmat duke dyfishuar tatimin në

veprimtaritë ekonomike komunale (tatimin në shitje).

TBB 2010: Republika Bolivariane e Venezuelës e ka bërë më të

kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke aplikuar 2 tatime

të reja.

TBB 2009: Republika Bolivariane e Venezuelës e ka bërë më të

kushtueshme pagesën e tatimeve duke vënë një tatim në transaksionet

financiare për pagesat për palët e treta.

TBB 2008: Republika Bolivariane e Venezuelës e ka bërë më të

vështirë pagesën e tatimeve për kompanitë duke aplikuar 3 tatime të

reja.

Vietnami

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

102

TBB 2018: Vietnami e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke

shfuqizuar periudhën mandatore 12 mujore të mbartjes së kreditit të TVSH

dhe duke futur një platformë on-line për paraqitjen e kontributeve për

sigurim soial.

TBB 2017: Vietnami e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve dhe më pak

të kushtueshme duke riorganizuar procesin e pajtueshmërisë me obligimet

tatimore dhe shfuqizuar taksat për mbrojtjen e mjedisit.

TBB 2016: Vietnami e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave

—dhe e ka bërë më të lehtë duke reduktuar numrin e procedurave dhe

dokumenteve për paraqitjen e TVSH-së dhe kontributeve për sigurimet

sociale, duke reduktuar numrin e paraqitjeve për TVSH dhe duke zëvendësuar

paraqitjet tremujore të tatimit në të ardhurat e korporatave me pagesa

paraprake tremujore. Në anën tjetër, Vietnami e ka ngritur normën për

kontributet e sigurimit social të paguara nga punëdhënësit.

TBB 2015: Vietnami e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave.

TBB 2011: Qeveria e Vietnamit e ka lehtësuar pagesën e tatimeve duke

reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e korporatave.

TBB 2010: Vietnami e ka bërë më pak të kushtueshme pagesën e tatimeve

për kompanitë duke reduktuar normat e tatimit në të ardhura të korporatave

dhe në vlerën e shtuar dhe duke eliminuar mbitatimin në të ardhura nga

transferi i të drejtave në përdorim të tokës.

TBB 2014: Vietnami e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve për kompanitë duke rritur normën e kontributit të

punëdhënësve për sigurimet sociale.

Bregu Perëndimor dhe Gaza

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Bregu Perëndimor dhe Gaza e kanë bërë më të lehtë pagesën

e tatimeve për kompanitë duke aplikuar opsionin e bërjes së 1 ose 4 pagesave

paraprake të tatimit në të ardhurat e korporatave.

103

TBB 2008: Bregu Perëndimor dhe Gaza e kanë bërë më pak të

kushtueshme pagesën e tatimeve për kompanitë duke reduktuar normën e

tatimit në të ardhurat e korporatave.

Rep. e Jemenit

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Republika e Jemenit ka miratuar një ligj të ri tatimor që ka

reduktuar normën e tatimit të përgjithshëm në të ardhura të korporatave nga

35% në 20% dhe ka shfuqizuar të gjitha lirimet tatimore përveç atyre të dhëna

sipas ligjit për investime për projektet investuese.

Zambia

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

DB 2018: Zambia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve duke futur një

platformë on-line për paraqitjen dhe pagesën e tatimeve. Pagesa e tatimeve

është bërë më pak e kushtueshme përmes reduktimit të normës tatimore në

transfer të pronësisë.

TBB 2016: Zambia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke zbatuar paraqitjen dhe pagesën elektronike për TVSH-në. Në

të njëjtën kohë, Zambia e ka bërë më të kushtueshme pagesën e tatimeve

duke ngritur normën e tatimit në transferin e pronës.

TBB 2015: Zambia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë duke shfuqizuar vënien e tatimit mjekësor dhe duke aplikuar një

sistem on-line për paraqitjen e tatimit në të ardhurat e korporatave, TVSH-së

dhe disa tatime të punës. Në të njëjtën kohë, ka rritur edhe tatimin në

transferin e pronës.

TBB 2009: Zambia e ka bërë më të lehtë pagesën e tatimeve për

kompanitë përmes ndryshimeve për të përditësuar, fuqizuar dhe larguar

paqartësitë në ligjin për tatimin në të ardhura dhe për të avancuar efikasitetin

e administratës tatimore. Ndryshimet tjera kanë reduktuar lejimin e

amortizimit për pajisjet kapitale, kanë aplikuar vënien e kufijve për shpenzime

104

kapitale në projekte të reja dhe reduktuar normën e tatimit në vlerën e

shtuar.

Zimbabve

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Zimbabve ka reduktuar normën e tatimit në të ardhurat e

korporatave nga 30% në 25%, ka ulur tatimin në fitimin kapital nga 20% në 5%

dhe ka thjeshtëzuar pagesën e tatimit në të ardhurat e korporatave duke

lejuar pagesën tremujore përmes bankave komerciale.

TBB 2008: Zimbabve e ka bërë më të kushtueshme pagesën e

tatimeve dhe më të vështirë për kompanitë duke rritur tatimin në

transaksionet me çeqe dhe duke aplikuar formular të ri, më të vështirë,

për pagesën e tatimeve në të ardhurat e korporatave.