Rotasyonel Kaliplama Makinelerinde Uretim1

7/26/2019 Rotasyonel Kaliplama Makinelerinde Uretim1

1/40

T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP(MESLEKETM VE RETM SSTEMNN

GLENDRLMESPROJES)

PLASTK TEKNOLOJS

ROTASYONEL KALIPLAMAMAKNELERNDE RETM 1

ANKARA, 2006


2/40

Milli Eitim Bakanltarafndan gelitirilen modller;

Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 saylKararileonaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarakyaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarndaamalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retimmateryalleridir (Ders Notlardr).

Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeyerehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve

gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarndauygulanmaya balanmtr.

Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii

kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmasnerilen deiikliklerBakanlkta ilgili birime bildirilir.

rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik

kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulaabilirler.

Baslmmodller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr.

Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlndasatlamaz.


3/40

i

AIKLAMALAR ....................................................................................................................iiGR .......................................................................................................................................1RENME FAALYET1 ....................................................................................................31. ROTASYONEL KALIPLAMA MAKNELERNE KALIP BALAMAK.......................3

1.1. Plastik Rotasyonel Kalplama Makineleri.....................................................................31.1.1. Makinelerin Genel Tantm ..................................................................................31.1.2. Rotasyonel Kalplama Makinesinin niteleri........................................................61.1.3. Rotasyonel Kalplama Makinelerine Kalp Balanmas........................................8

UYGULAMA FAALYET ..............................................................................................10

LME VE DEERLENDRME ....................................................................................12PERFORMANS DEERLENDRME..............................................................................14RENME FAALYET2 ..................................................................................................152. ROTASYONEL KALIPLAMA MAKNELERNDE RETM N HAMMADDEHAZIRLAMAK.....................................................................................................................15

2.1. Rotasyonel Kalplama le retimde Kullanlan Plastikler ..........................................152.1.1. Takviyeli Plastikler..............................................................................................15

UYGULAMA FAALYET ..............................................................................................26LME VE DEERLENDRME ....................................................................................28PERFORMANS DEERLENDRME..............................................................................30

MODL DEERLENDRME ..............................................................................................31

PERFORMANS DEERLENDRME..............................................................................32CEVAP ANAHTARLARI.....................................................................................................34NERLEN KAYNAKLAR..................................................................................................35KAYNAKA.........................................................................................................................36

NDEKLER


4/40

ii

AIKLAMALARKOD 543M00023ALAN Plastik Teknolojisi

DAL/MESLEK Plastik lemeMODLN ADI Rotasyonel Kalplama Makinelerinde retim 1MODLN TANIMI Plastik rotasyonel kalplama makinelerinin tanm,

rotasyonel kalplama makinelerinin niteleri, rotasyonkalplar, plastik malzeme bilgilerini kullanarak rotasyonmakinelerinde retim yeterliliinin kazandrldmodldr.

SRE 40/32-N KOUL 1-Temel Talalretim 1-2-3-4-5 modllerini,

2-YardmcEkipmanlarla retim 1-2 modllerini almolmak.

YETERLK Rotasyonel kalplama makinelerinde retim yapmak

MODLN AMACI

Genel AmaBu modl ile gerekli ortam salandnda plastik

rotasyonel kalplama makinelerinde istenilen zelliklerdeplastik rn elde edebileceksiniz.Amalar

Gerekli ortam saland

nda, plastik rotasyonel kal

plamamakinelerine rotasyon kalplarn retime uygun biimdebalayabileceksiniz. Gerekli ortam salandnda,rotasyonel kalplama makinelerinde istenilen zelliktern elde etmek iin hammadde hazrlayabileceksiniz.

ETM RETMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Rotasyonel kalplama makineleri, kaldrma aragereleri, el aletleri

LME VEDEERLENDRME

Aratrma devlerinin deerlendirilmesi, rencilereyaptrlan uygulamalarn deerlendirilmesi, kazandrlan

bilgilerin deerlendirilmesi.Her faaliyet sonrasnda o faaliyetle ilgili deerlendirme

sorularile kendinizi deerlendireceksiniz.retmen modl sonunda size lme arac(uygulama,

soru-cevap) uygulayarak modl uygulamalarile kazandnzbilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir.

AIKLAMALAR


5/40

1

GRSevgili renci,

Rotasyonla kalplama ilemleri, plastik teknolojisi alannda nemli bir konu olarakkarmza kmaktadr. Plastiin gnlk hayatmzdaki yeri ve kullanm alannn geniliigz nne alndnda bu nem daha da iyi anlalacaktr. Gnmzde kullandmz birokrnn hammaddesini plastik oluturmaktadr. Rotasyon teknolojisindeki makinelerikullanmak da birtakm becerileri gerektirmektedir. Bu becerilerin en banda ise makinelerialtracak kiilerin plastik hammaddeyi tanmas, rotasyon kalbn tanmas ve rotasyonkalplama teknolojisi ilem sralarngerekletirmesi gelmektedir.

Rotasyonel Kalplama Makinelerinde retim-1 Modl, bu yndeki becerilerikazandrmak zere hazrlanmbir modldr. Bu modlde sizler, plastiklerin ekillendirmeyntemlerinden olan rotasyon yntemi ile ekillendirme ileminin yansra, bu teknoloji ileretim bilgi ve becerisine sahip olacaksnz. Bu bilgi ve beceriler, plastiin rotasyon tekniiile ekillendirilmesi iin kullanlan makinelerde ortaya kabilecek baz sorunlargidermenize de yardmcolacaktr.

Bu modlde hedeflenen yeterlikleri edinmeniz durumunda, plastik teknolojisi alanndadaha nitelikli elemanlar olarak yetieceinize inanyor, baarlar diliyoruz.

GR


6/40

2


7/40

3

RENME FAALYET1

Plastik rotasyonel kalplama makinelerine rotasyon kalplarnretime uygun biimdebalayabileceksiniz.

.

evrenizde plastik hammaddeye rotasyonel kalplama ile ekil veren iyerleriniziyaret ederek,

Rotasyonel Kalplama retim ilemlerinde gnmzde hangi yaygnlktakullanlmaktadr? Bu ilemlerde kullanlan Rotasyon tezgh eitleri ve

zellikleri nelerdir? Aratrnz.

Rotasyon Teknolojisi retim ilemlerinde kullanlan geleneksel ve yeni ara

gerelerle, bunlarn zelliklerinin neler olduunu aratrnz.

Rotasyon kalplarnn makineye balanmas iin kullanlan deiik teknikleri

aratrnz.

1. ROTASYONEL KALIPLAMAMAKNELERNE KALIP BALAMAK

1.1. Plastik Rotasyonel Kalplama Makineleri

1.1.1. Makinelerin Genel Tantm

Cisimlerin bir merkeze baldeiik dnme yollarizleyerek hareket etmesine

ROTASYON (Dnme) denir.Plastik hammaddelerin ekillendirilmesi iin kullanlan retim yntemlerinden olan,Rotasyonel Kalplama Teknolojisi ile gncel hayatta karmzda var olan ok sayda plastikara gerelerin retimi gerekletirilmektedir. Resim 1.1.de rotasyonel kalplama ile retilenrnlerden bazlargrlmektedir.

RENME FAALYET1

AMA

ARATIRMA


8/40

4

Resim 1.1: Rotasyonel kalplama rnleri

Plastik hammaddeye rotasyon teknii kullanlarak ekil verilmesinin temel amac,sahip olduu ekli karmak veya lleri ok byk malzemelerin retimini mmkn halegetirmesidir.

Rotasyon, bitmi olan rnn zerine eklenebilecek olan paralar retim esnasndaparaya eklemeye izin verir (insert paralar, flanlar). Renklendirme maddesi hammaddeierisine katld iin, kan rn boyama ilemine gerek kalmaz. Rotasyon ile retilmi

plastik rnler, metal ve fiberglasa gre daha hafif olmas

sebebiyle, ta

nmas

kolay ve dahaucuzdur. Mamuller dayankl, uzun mrl ve korozyona dayankldr.Rotasyon teknolojisinin dier avantajlaraada aklanmtr.

Ksa retim sresi,

ift cidar imkn,

Kpk doldurabilme imkn,

Az retim adetlerinde de, yksek retim adedinde olduu gibi ekonomik

zellii,

Uygulamaya gre hammadde seimi,

Hurda miktarndaki azlk,


9/40

5

Keskin kelere ihtiya duyulmassaylabilir.

Yukarda stn ynleri saylan rotasyon teknii ile plastiin ekillendirilmesiaada verilen dezavantajlara sahiptir.

Nispeten dk retim hz, iirme ve kalplama ile kyasladmzda

rotasyonla retimde ylda on binlerce rn retilmektedir. Ylda milyonlarca

retim sz konusu olduunda enjeksiyon veya iirmeye bakmak gerekir.

Snrl eitte hammadde kullanm, toz LLDPE rotasyonla kalplama iin en

ideal malzemedir fakat her tasarma da elverili deildir. Ne yazk ki,

kal

planabilir polimer limitlidir; bylece PE ile yapabileceklerimiz de k

s

tl

d

r. Byk llere sahip atlye ortamna ihtiya duyulmaktadr. Ayrca ykleme ve

depolama ilemlerinin gerekletirilmesi iin ok genialanlara ihtiya vardr.

Rotasyon teknii ile retimin maliyeti plastik ekillendirme sektrnde zor

yatrm yaplan ve az sayda fabrika alan bir retim dal olarak kalmasna

neden olmutur.

Rotasyonla plastiklerin ekillendirilmesi metodunda retim gerekletiren

makinelerinin ilk gze arpan zellii boyutlarnn bykl olmasdr. Byk

llere sahip rnlerin kalplarnn ierisinde rahatlkla dnmesi iin

rotasyonel makinesinin boyutu da bymektedir.

Rotasyonel kalplama makineleri iki ana blmde incelenebilir:

Frn blm: Plastik rn kalbnn hammadde ile beraber iine konduu,

uygun scaklkta hammaddenin doru ekli almasiin belirli zaman aralnda

stma ileminin gerekletii blmn addr.

Araba blm: Rotasyon retimini gerekletiren kalplarn frn iine girme ve

kma hareketini gerekletiren mekanizmadr.

Aada bir rotasyonel kalplama makinesine ait karakteristik zellikler aklanmtr.

Makine alma sistemi Istma Sistemi

anzuman Ksmlar(DC Motor) Srcl sistem

Kap

Kontrolleri (Pnmatik) Makinede htiyaca Uygunluk


10/40

6

3 kollu imalat yapabilen bir rotasyonel kalplama makinesi, Resim 1.2de

grlmektedir. Makinede u zellikler bulunmaktad

r:

Ykleme istasyonu

Mazot, fuel-oil veya doal gaz ile stlan stma istasyonu

Havalsoutma istasyonu

Kalp bykl maksimum 100 cm

Polietilen ve PVC imalata uygunluk

PVC top imalatnda her bir kola 78 adet 9 cm'lik kalp veya 44 adet 13 cm'lik kalpmonte edilebilir. Deiik gramajlardaki top kalplaraynanda balanabilir.

Resim 1.2: Caccia-1000 rotasyon makinesi

1.1.2. Rotasyonel Kalplama Makinesinin niteleri

Rotasyonel kalplama ilemini gerekletiren rotasyon makinesini aadaki nitelerlebirlikte inceleyebiliriz.

Yanma Odas ve Istma Kabini: Yanmay salayan 1 adet brlr ve sy homojenolarak frna datmay salamak iin 1 adet fan bulunmaktadr. Yanma zel kazan iindeyaplmaktadr. Bu syanma odasndan fanlar yardmile stma kabinine aktarlr ve bylecekalp scaklartarak amaca ulalr.

Resim 1.3de yanma odasve stma kabini grlmektedir.


11/40

7

Resim 1.3: Yanma odasve stma kabiniKalp Deitirme stasyonu: Kalplar U ve dz kol olarak konumlandrlr. Motorlu

arabalarn zerinde bulunan kollarn stne balanr. Kalplar sipari dorultusunda talebegre manuel olarak operatr tarafndan balanr. Resim 1.4de Kalp deitirme istasyonugrlmektedir.

Resim 1.4: Kalp deitirme istasyonu

Soutma stasyonu: Kalp, stma istasyonundan karlarak soutma istasyonuna

gnderilir ve burada Resim 1.4de grlen kal

p deitirme istasyonu blgesine gerektiindearabaya bal kollar zerine bal kalp deiik dnme yollar kullanarak hava veya sukullanlarak soutma ilemi serbest soutma eklinde gerekletirilir.

Kalp Balama nitesi: Rotasyon kalplarimal edildikten sonra arabaya baldnmekollarna operatr tarafndan balant elemanlar (cvata ve somun) kullanlarak sabitlenir.Resim 1.5de dnen kollara balanmbir kalp grlmektedir.


12/40

8

Resim 1.5: Dnen kollara balanmkalp

Makine Istma nitesi: Istma iin LPG (Likit Petrol Gaz) ile alan otomatik kontrolsensrl almaktadr ve buna balolarak 1 adet fan ile grev yapmaktadr. Istma aamas

boyunca kalp 2 eksen yolunda yavayavadner. Buna iki eksende dnme denir. Is, kalpierisinde retilecek rnn arlkadar konulan malzemeyi eriterek kalbn i yzeyinineklini almasnsalar.

1.1.3. Rotasyonel Kalplama Makinelerine Kalp Balanmas

Rotasyon makinesi kalplarnn balanmas, makine operatrleri tarafndangerekletirilir. Rotasyon makinelerinde dz kalplar, vin yardmyla manuel olarak

kaldrlr ve hazr olan kalplar kalp balama istasyon blgesinde trapezlerle ve sabitleyiciaparatlarla balanr. Montaj cvata ve somunlarla yaplarak kalp tayc araba kollarnnarasndaki ls iin uygun bolua balanr. Resim 1.6da kalplarn makineye balanmasiin kullanlan elektrik kumandalvin tertibatgrlmektedir.

Resim 1.6: Kalplarn makineye balanmasiin kullanlan elektrik kumandalvin tertibat

Resim 1.7de hareketli arabann kollar arasna montajlanm, stma blmnegnderilmeye hazr bir rotasyon kalbgrlmektedir.


13/40

9

Resim 1.7: Araba kollararasna montajlrotasyon kalb

Rotasyon kalplarretimi bitirildikten sonra alt ve st blmlerine, araba kollarna,cvata ve somunlu montajyapmak iin demir profil malzemeler ile kaynatlarak birletirilir.Resim 1.8de alt blmne demir profil kaynatlmkalp grlmektedir.

Resim 1.8: Alt blmne profil kaynatlmkalp


14/40

10

UYGULAMA FAALYET

Yukardaki resimde grld gibi, atlyenizde var olan bir rotasyon kalbnnmakineye balanmasilemini aadaki ilem basamaklarna dikkat ederek yapnz?

lem Basamaklar neriler Kalb, elektrik kumandal vin ile

balantsnyaparak askya alnz. alma ortamnzhazrlaynz.

nlnz giyiniz.

ile ilgili gvenlik tedbirlerini alnz.

alma srasnda kullanacanz cvata somun,zincirli vin, eki, anahtar takm gibi

gereleri retmeninizi bilgilendirerek teminediniz.

Kalba kaynakla birletirilen profillerinkontroln yapnz.

Profillerde montaj iin delinen deliklerinkontrollerini yapnz.

Elektrik kumandal vincin kontrolleriniyapnz.

Kalbemniyet kurallarna dikkat ederek askyaalnz.

UYGULAMA FAALYET


15/40

11

Kalb makine zerindeki uygun

konuma getiriniz.

Vincin elektrikli kontrol kutusu konusunda

retmeninizden ve modl bilgi konular

ndanfaydalannz.

Vin ile kontrol kutusundan yavave kontrollolarak kalbn kaldrlmasnyapnz.

Kalbn balanaca kollar arasna uygun yeregeldiinde vinci bekletme konumuna alnz.

Vin kumanda annda dier gzlemcioperatrlerinden gelen uyarlara dikkat ediniz.

Kaldrma gereleri ile kalbmakine zerindeki

uygun konuma getiriniz.

Kalbn doru yerlerinden,makineye cvatal balantsnyapnz.

Birletirme iinde kullanlacak malzemelerinteminini gerekletiriniz.

Kalbn montaj iin doru konumda olduunukontrol ediniz.

L profillerde var olan delikler ile dnenkollardaki deliklerin birbirlerini karlamalariin cvatalarskarak birletirmeyi yapnz.

Cvata skma kuvvetini tm elemanlara eit

olarak yap

n

z. Montajda kullanlan cvatal

balantlarn kurallara uygunluunuve emniyetli olularnn kontrolnyapnz.

Cvata ve somun balantlarnn yeterliliiniretmeninizle kontrol ediniz.

Cvata ve somun elemanlar zelliklerihakknda modl bilgi konularndaki Talalretim Malzemeleri konularndanfaydalannz.

Balant ilemi bittikten sonra vin zincirininbalantsnskerek ortamdan uzaklatrnz.

al

ma ortam

n

zdaki i disiplini kurallar

naltfen uyunuz.

alma sonlarnda alma ortamnzndzenini ve temizliini salaynz

Kullandnz gerelerin gerekli bakmlarnyapnz.


16/40

12

LME VE DEERLENDRME

Aada verilen sorularda doru olan kkiaretleyiniz

1- Cisimlerin bir merkeze baldnme yollarizleyerek hareket etmesine ne ad verilir?A)iirmeB) VakumC) RotasyonD) Enjeksiyon

2- Aadakilerden hangisi plastik hammaddeye ekil veren rotasyon teknolojisininkullanm amacdeildir?

A) rnlerin karmak ekilli olmasB) Ekonomik retim teknii olmasC) Hurda miktarnn az olmasD) retimin hareketsiz olarak yaplmas

3- Aadakilerden hangisi rotasyonla kalplama teknolojisine yatrm yapmayengelleyicietkenlerden deildir?

A) Dk retim hzB) Seri retime uygun olmamasC) rnn istenen blgesine ek para taklabilmesiD) Snrlsayda plastik hammadde ile retim yaplabilmesi

4- Rotasyon kalbnn hareketini salayan blmn adaadakilerden hangisidir?

A ) Frn blmB ) Araba blmC ) Soutma blmD) Istma blm

5- Rotasyon makinesi iindeki kalbn stlmasiin aadaki yaktlardan hangisikullanlmaz?

A ) MazotB ) Fule-oilC ) Doal gazD) Kmr

6- Plastik hammaddenin stlarak piirildii ve kalp eklini aldnite aadakilerden

hangisidir?A ) Yanma odasve stma kabiniB ) Kalp deitirme istasyonuC ) Soutma istasyonuD) Kalp balama nitesi

7- Rotasyon kalbn, dnen araba kollar arasna montajda kullanlan birletirmeelemanlaraadakilerden hangisidir?

A ) KaynakB ) Cvata ve SomunC ) ElektrostatikD) elik halatlbalant

LME VE DEERLENDRME


17/40

13

8- Aa

daki plastik rnlerden hangisi rotasyon teknolojisi ile retilemez?A) ocuk parkgereleriB) Su tanklarC) p konteynerleriD) Ambalaj poetleri

9- Rotasyonla retim yapma ileminde en ok kullan plastik hammadde aadakilerdenhangisidir?

A) PVCB) ABSC) LLDPED) PP

10- Istma kabininden kan rotasyon kalbnn hangi istasyonda, hangi ilemden gemesigerekir?A) Soutma istasyonunda - Sabit durarakB) Kalp deitirme istasyonunda - Sklme ilemi yaplarakC) Soutma istasyonuda - Bir merkeze baldnerekD) Makine stma niteside Istmaya devam ederek

DEERLENDRMECevaplarnzmodl sonunda yer alan cevap anahtarile karlatrnz ve doru cevap

saynzbelirleyerek kendinizi deerlendiriniz.

lme sorularndaki yanl cevaplarnz tekrar ederek aratrarak ya daretmeninizden yardm alarak tamamlaynz.


18/40

14

PERFORMANS DEERLENDRME

renme faaliyetinde kazandnz becerileri aadaki tablo dorultusunda lnz.

DEERLENDRME KRTERLER Evet Hayr

alma alannzkalp balama iin hazrladnz m?

Kalb, vincin zincir balantsnyaparak askya aldnz m?

Kalbhareketli kollar arasnda uygun blgeye getirdiniz mi?

Kalbn hareketli kollara montajiin gerekli cvatalarsktnz m?

Montajda kullanlan cvatalbalantlarkontrol ettiniz mi?

disiplinine uygun bir alma gerekletirdiniz mi?

almalarnzteknolojik kurallarna uygun olarak yaptnz m?

Sreyi iyi kullandnz m? (8 saat)

Faaliyet deerlendirmeniz sonucunda Hayr iaretlediiniz ilemleri tekrar ediniz.Tm ilemleri baaryla tamamladysanz bir sonraki faaliyete geiniz

.



19/40

15

RENME FAALYET2

Rotasyonel kalplama makinelerinde istenilen zellikte rn elde etmek iinhammadde hazrlayabileceksiniz.

Rotasyon kalplama teknolojisinde kullanlan hammadde eitlerini aratrnz.

Plastik hammaddelerin takviye edilme nedenlerini ve takviye malzemeleriniaratrnz.

Rotasyon kalp malzeme eitlerini ve zelliklerini aratrnz.

2. ROTASYONEL KALIPLAMAMAKNELERNDE RETM N

HAMMADDE HAZIRLAMAK

2.1. Rotasyonel Kalplama le retimde Kullanlan Plastikler

2.1.1. Takviyeli PlastiklerRotasyonel kalplama teknolojisinde en ok kullanlan plastik hammadde eidi, toz

LLDPE (Lineer alak younluk polietilen) dir.LLDPEnin erime noktas117 C olup, darbedayanm ayn amalarla kullanlan polyestere gre ok fazladr. retici firmalar herhammadde sevkiyatnda, malzemenin kalite belgesini ve gda deposu retimindekullanlabilirlik raporlarn birlikte gndermektedir. Rotasyonun basnsz bir retimteknolojisi olmas nedeniyle, rnde kullanm srasnda atlamalara neden olabilecekgerilmeler normal artlar altnda olumamaktadr. rn rengindeki farkllklara gre kalp

ierisine ilave edilen renklendiriciler, renkli bir rn elde etmemize yarar. rnnkullanlaca yere gre farkl zellikler isteniyorsa hammaddeye takviye zelliklimalzemelerde katlabilir.

rn su altnda kullanlacak ise buna rnek olarak rotasyon teknii ile retilmiPEiskeleler gsterilebilir. Resim 2.1de rotasyonla retilmi bir iskele grlmektedir. rn,iinde asit zellikli sv tanacak bir tank olarak kullanlacak ise, byle zel durumlardakullanlan hammaddeye, istenilen zellie uygun, deiik zellikler kazandracak takviyeleryaplmaldr.

RENME FAALYET2

AMA

ARATIRMA


20/40

16

Resim 2.1: Rotasyonla retilmibir iskele

Yukardaki rneklerden de anlalaca gibi plastik hammaddeye ilave edilenmalzemeler bulunmaktadr. erisinde deiik katklar (zellikle takviye) bulunanmalzemeler kompozit malzemeler olarak da adlandrlr.

Kompozit malzeme terimi, temel olarak iki veya daha fazla malzemenin bir aradakullanlmasyla oluturulan ve meydana geldii malzemelerden farklzelliklere sahip yenitr malzemeleri belirtmek iin kullanlmaktadr. Genel olarak ise kompozit malzemedenildiinde bu yazda bahsedilecek olan elyaf ile glendirilmi plastik malzemeleranlalmaktadr.

Kompozit malzemelerde takviye amacyla kullanlan elyaflar: Doal elyaflar (Artk yerlerini sentetik elyaflara brakmlardr.)

Sentetik, organik elyaflar; nylon, aramid (Dk younluklu ve gl

elyaflard

r.)

Sentetik, inorganik elyaflar; cam, karbon vb.

2.1.1.1. Plastiklerin Aramid Elyafle Takviyesi

Aramid kelimesi bir eit nylon olan aromatik poliamidden gelmektedir. Aramidelyafnn piyasadaki isimleri Kevlar (DuPont) ve Twaron (Akzo Nobel) olarak bilinmektedir.Farkl uygulamalarda ihtiyalar karlamak iin birok farkl zelliklerde aramid elyafretilmektedir. Resim 2.2de aramid kevlar elyafgrlmektedir.

Resim 2.2: Aramid kevlar elyaf


21/40

17

Aramid elyafnn avantajlar:

Aramid elyafl

kompozitler cam elyafl

kompozitlere gre %35 daha hafiftir. Cam tr elyaflara yakn basma dayanmna sahiptir.

nemli zellikleri: Genellikle rengi sardr

Dk younlukludur.

Dayankllyksektir.

Darbe dayanmyksektir.

Anma dayanmyksektir.

Yorulma dayanmyksektir.

Kimyasal dayanmyksektir.

Aramid elyafnn dezavantajlar: Baz trdeki aramid elyaflar ultraviyole nlara maruz kaldnda bozulma

gstermektedir. Srekli karanlkta saklanmalargerekmektedir.

Elyaflar ok iyi birlemeyebilirler. Bu durumda reinede mikroskobik atlaklar

oluabilir. Bu atlaklar malzeme yorulduunda su emilmesine yol amaktadr.

Genellikle polimer matrisler iin takviye eleman olarak kullanlan aramid

elyafnn bazkullanm alanlarunlardr:

Balistik koruma uygulamalar; askeri kasklar, kurun geirmez yelekler...,

Koruyucu giysiler; eldiven, motosiklet koruma giysileri, avclk giysi ve

aksesuarlar,

Yelkenliler ve yatlar iin yelken direi,

Hava aralargvde paralar,

Tekne gvdesi,

Endstri ve otomotiv uygulamalariin kemer ve hortum,

Fiberoptik ve elektromekanik kablolar,

Debriyajlarda bulunan srtnme balatalarnda ve fren kampanalarnda

Yksek sve basnlarda kullanlan conta, salmastra vb. alanlardr.

En ok bilinen ve kullanlan aramid elyaf Dupont firmasnn tescilli ismi olanKevlardr. Kevlar 29, and Kevlar 49 olarak iki eidi bulunmaktadr. Kevlar 29 stn darbedayanm zelliine sahiptir ve bu nedenle ounlukla kurun geirmez yelek gibiuygulamalarda kullanlmaktadr.


22/40

18

2.1.1.2. Plastiklerin Cam Elyafile Takviyesi

CTP, Cam elyaf

takviyeli polyester szcklerinin baharflerinden oluan Trke birksaltmadr. Yabanc lkelerde de benzer ksaltmalarla ifade edilen bu kavramn bazrnekleri aada verilmitir.

Amerikada : GRP (Glass fiber Reinforced Plastic)ngilterede : FRP (Fiber glass Reinforced Plastic)Cam elyafsilika, kolemanit, alminyum oksit, soda gibi cam retim maddelerinden

retilmektedir. Cam elyaf, elyaf takviyeli kompozitler arasnda en bilinen ve kullanlandr.Cam elyafzel olarak tasarlanmve dibinde kk deliklerin bulunduu zel bir ocaktaneritilmi camn itilmesiyle retilir. Bu ince lifler soutulduktan sonra makaralara sarlarakkompozit takviye maddesi olarak nakliye edilir. Resim 2.3de cam elyaf retimigrlmektedir. zellikle cam elyafile matris arasyapma gcn artran "silan" bazlve

elyaf zerinde ince film oluturan kimyasallar

n kullan

m sahalar

artm

t

r.Elyaflar ileme srasnda dayankllklarnn %50sini kaybetmelerine ramen sonderece salamdrlar. Cam elyaf halen aramid ve karbon elyaflarndan daha yksekdayankllk zelliine sahiptir. lemler srasnda deiik kimyasallarn eklenmesi ve bazzel retim yntemleri ile farkltrde cam elyafretilebilmektedir.

Ykleme kazan

Erimicam

boyutayar

sarcmakara

Resim 2.3: Cam elyafretimi

A Cam; Pencerelerde ve ielerde en ok kullanlan cam eididir. Kompozitlerde okfazla kullanlmaz. C Cam; yksek kimyasal diren gsterir. Depolama tanklargibi yerlerdekullanlr. E Cam; takviye elyaflarnn retiminde en ok kullanlan cam trdr. Dkmaliyet, iyi yaltm ve dk su emme oranzelliklerine sahiptir.

S + R Cam; yksek maliyetli ve yksek performansl bir malzemedir. Yalnz uaksanayisinde kullanlr. Bu elyaflarn aplar E Camnn yars kadardr. Bylelikle elyafsays fazlalar dolaysyla birleme zelliklerinin daha gl olmas anlamna gelen dahasert yzey elde edilebilmektedir

Cam elyafnn kullanm amacna bal olarak elyaf sarma biimleri farkl olabilir.Elyaf ap ve demetteki lif says farkllaabilir. Cam elyaf biimlendirildikten sonra

ypranmaya dayanmnn artmas iin kimyasallarla bir kaplama ilemi yaplr. Kaplamamalzemesi olarak genellikle elyafn kompozit malzemeye uygulanmasndan nce kolaylkla


23/40

19

kaldrlabilen ve suyla znebilen polimerler kullanlmaktadr. Elyaf ile reinenin birbirine

iyi yap

mas

ok nemlidir. yi yap

mamaktan dolay

birbirinden kayan takviye malzemesive matris, kompozit malzemenin sertliini ve salamlk performansndrr. Bu durumunengellenmesi iin elyaf kimyasallarla kaplanr.

Cam elyaflkompozit malzemeler, takviye malzemesi ve taycreinenin (matrisin)birlikte kalplanmas ile elde edilmektedir. Bu ilem, birok farkl metotla yaplmaklabirlikte, tm metotlarda geerli olan esas, cam elyafnn, taycreine ile uygun bir ekildeslatlabilmesidir. Sv reinelerde, elyafn slanmas ve hz, ncelikle reineninviskozitesine baldr. Viskozite ne kadar dk ise, elyafn slanmaso kadar iyi olmaktadr.

Fiziksel zellikler, takviyenin kompozit iindeki oranna, karmndaki dalmna veynne baldr. Sv termoset reinelerin kullanm, El Yatrlmas, Pskrtme ,

Elyaf Sarma , Pultruzyon, Devaml

Levha, Santrifj,Kal

plama ve ReineEnjeksiyonu gibikalplama metodu ile uzun yllardan beri takviye malzemesi ile, basnaltnda uygulanan kalplama metodu; El Yatrmas, Pskrtme veya ReineEnjeksiyonu gibi dk retim kapasiteli SMC ve BMC metotlar arasndaki boluudoldurmaktadr. Aada CTPlerin kullanm metotlaraklanmtr.

PSKRTME METODUEl yatrmas metodunun daha seri olarak uygulanmasn salayan bir kalplama

metodudur. retim srasnda kalp zerine polyester ve cam elyaf zel bir pskrtmemetodu, dii ve erkek olmak zere iki kalp kullanlarak iki yz dzgn rn elde edilir.Reine enjeksiyonu iin retilmi olan makine yardm ile pskrtlr. Pskrtme

metodunda devamlcam elyafndan pskrtme ilemi srasnda 17-50 mm uzunluunda fitilkrplarak kullanlr. Geniyzeyli rnlerde seri retim olanave iilikten tasarruf salar.Resim 2.4de Pskrtme metodu ile cam elyaf kalplama grlmektedir.

Resim 2.4: Pskrtme metodu ile cam elyaf kalplama

RENE ENJEKSYON METODUBu retim ynteminde zel cam kee (devaml kee) kalp zerine yerletirilir ve

kalplar kapatlr. nceden hazrlanmolan bir reine enjeksiyon noktasndan, basn altndapolyester, kalp iine enjekte edilir. Reine enjeksiyonu metodu ile daha seri ve ekonomikolarak el yatrmasna oranla daha kaliteli rn elde edilir. Resim 2.5de Reine metodu ilecam elyaf kalplama grlmektedir.


24/40

20

Resim 2.5: Reine metodu ile cam elyaf kalplama

ELYAF SARMA METODUzellikle boru ve tank retimi iin kullanlan kalplama metodudur. Srekli cam

elyafndan fitillerin polyester banyosundan slatldktan sonra dnen bir kalp zerine belirlialarda sarlmaseklindedir.

Resim 2.6de elyaf sarma metodu ile cam elyaf kalplama grlmektedir.

Resim 2.6: Elyaf Sarma Metodu ile Cam Elyaf Kalplama

SREKLLEVHA RETM METODUCam elyaf takviyesinin katalist sistemi katlmpolyester ile birlikte iki plastik film

arasnda sktrlarak ekilirken frnlanmas ile iki yz dzgn, oluklu, effaf veya opaklevha retimi salanr. Resim 2.7de srekli levha retimi metodu ile cam elyaf kalplamagrlmektedir.


25/40

21

Resim 2,7: Srekli Levha retimi Metodu ile Cam Elyaf Kalplama

TERMOPLASTK ENJEKSYON / EKSTRZYON METODUProfil tr rnlerin kalplanmasnda ekstrzyon makineleri kullanlrken, karmak

ekilli rnlerin kalplanmasnda, enjeksiyon makineleri kullanlmaktadr.Enjeksiyon ve ekstrzyon makineleri prensip olarak benzer ekilde almaktadr.

Granl halinde besleme haznesinden makine iine verilen reine, bir stma blgesindestlarak akkan hale getirilmekte ve burgu yivleri ile bir taraftan homojen karmsalanrken, dier taraftan kucuna doru tanmaktadr.

Ekstrderlerde, kucuna yerletirilen kalp iinden basn etkisi ve ekme aparatlaryardm ile kalp ekline uygun ekilde profiller ekilirken, enjeksiyon makinelerinde, kmemesinin hemen yannda bulunan kapal kalp iine akkan hale getirilmi termoplastikreine enjekte edilir ve kapal kalp iinde soumasve sertlemesi salanr. Resim 2.8deenjeksiyon ve ekstrzyon metodu ile cam elyaf kalplama grlmektedir.

Resim 2.8: Enjeksiyon ve Ekstrzyon Metodu ile Cam Elyaf Kalplama

Matris: Matris, genellikle bir sentetik reinedir. Termoset ve termoplastik olarakgenelde iki tr reine kullanlmaktadr. Termoset reineler arasnda doymampolyesterlerve epoksi reineler; termoplastik reineler arasnda poliamid, polipropilen, doymupolyester

ve polistiren trevleri en ok kullan

lan reinelerdir.


26/40

22

CTP ZELLKLER

CTP, dnyada yakla

k olarak 40 y

ll

k bir gemii vard

r. lkemizde ise 20-25 y

ll

kbir gemie sahiptir. lkemizde CTP hammaddelerinin 1975ten beri retimine balanmolmas ile kullanm da son 5 ylda kii bana yaklak 80 gramdan 150 grama kadarykselmitir. CTP, termoset plastikler grubundan polyester reineler ile yapldiin sileyumuamaz ve ekil deitirmez, s dayankll kullanlan polyester reinenin cinsine

baldr. Yk altnda devaml alma scakl 110120 C olan polyester reinelerkolaylkla salanabilir.

Genel olarak CTP, uygun boyalarla boyanabilir. Ayrca CTP yapmnda kullanlanpolyester reinenin zel pigment katklar ile renklendirilmesi ile amaca uygun, kendindenrenkli olarak da retilebilir.

CTPnin alev dayanm, kullanlan polyesterlerin zelliine baldr. Alev dayanm

zelliinin arand

yerlerde alev dayan

ml

polyester kullan

lmal

d

r.CTP, kimyasal dayanml polyester kullanldnda pek ok kimyasal maddeden,rnein; hidroklorik asitten 95 C ye kadar scaklkta hi etkilenmez.

CTPnin antikorrozif zellii, dier retim malzemelerinden stn olanniteliklerinden birisidir. Kullanm sresince ayrca bakm gerektirmez.

effaf CTP olabilir mi?CTP, hemen hemen cam kadar k geirgen olabilir. Ayrca tam effaf olmamas

nedeni ile geirdii yaymas sayesinde, diffze n nem kazand seralarda vegnekollektr yapmnda nemli avantaj salar.

CTP, kaplama yaplabilir bir malzemedir. Demir yzeylerdeki pas ve ya kalntlartemizlendikten sonra CTP kaplanabilir. Bu zellik sayesinde demir ve elik yzeyler CTP ile

kaplanarak korozyon etkilerinden korunmaktadr. Demir dnda beton yzeylerde de CTPkullanlr. Beton yzeylere CTP mkemmel yapr. zellikle betonun gzenekli olmasnedeni ile CTP hammaddelerinden polyester reinenin beton gzeneklerinden szmas ve

beton ktle iinde sertlemesinden dolay mkemmel bir yapma salanr. CTP, ahapyzeylere de mkemmel yapr. Ancak, ahabn almas gznne alnmal ve kaplamayaplmadan nce tecrbeli uzmanlara danlmaldr.

CTP ile yaltm yapmak da mmkndr. zellikle dz atlarda, yzme havuzlarndave su depolarnda beton zerinde CTP ile yaplan kaplamalar baarlolmaktadr.

CTP, bir retim malzemesidir ve her retim malzemesi gibi birok nitelliklere sahiptir.CTPnin stnl, kullanlan yerin gerektirdii zellikler dorultusunda deiik ekillerdekullanlabilmesidir. Bu nedenle CTP, kullanm yerine ve zelliklerine gre daha esnek, daha

rijit, belirli ynlerde mukavemeti ykseltilmi, aside ve sya dayankl, basnca dayanklolma gibi bazzelliklere arlk verilmiolarak retilebilmektedir. CTP, tm dnyada inaat(cephe kaplamalar, beton kalplarvb.), otomotiv (kaporta paralar, aksesuar v.b.) gda (st,arap, salamura tanklar), tarm (tahl silolar, sulama kanallar), elektrik (izolatrler, devrekesiciler vb.), kimya (proses boru ve tanklar), elektronik (baskl devre), savunma (silahgvdesi, arazi aralar), dekorasyon (mobilya, i dekorasyon) konularnda her trl rnnyapmnda kullanlmaktadr.

2.1.1.3 Plastiklerin Karbon Elyafile Takviyesi

Karbon lifi, ilk defa karbonun ok iyi bir elektrik iletkeni olduunun bilinmesindendolay retilmitir. Cam elyafnn metale gre sertliinin ok dk olmasndan dolay

sertliin 3-5 kat artrlmasok belirgin bir amat. Karbon elyaflar, ok yksek sl ilemuygulandnda tam anlamyla karbonlarlar ve bu elyaflara grafit elyafdenir. Gnmzde


27/40

23

ise bu fark ortadan kalkmaktadr. Artk karbon elyaf da grafit elyaf da ayn malzemeyi

tan

mlamaktad

r. Karbon elyaf

epoksi matrisler ile birletirildiinde olaanst dayan

kl

l

kve sertlik zellikleri gsterir. Karbon fiber reticileri devaml bir geliim ierisindealmalarndan dolaykarbon elyaflarnn eitleri srekli deimektedir. Karbon elyafnnretimi ok pahal olduu iin ancak uak sanayisinde, spor gerelerinde veya tbbimalzemelerin yksek deerli uygulamalarnda kullanlmaktadr.

Karbon elyaflarpiyasada 2 tipte bulunmaktadr:Srekli elyaflar dokuma, rg, tel bobin uygulamalarnda, tek ynl bantlarda ve

prepreglerde kullanlmaktadr. Btn reinelerle kombine edilebilirler.Krplm elyaf genellikle enjeksiyon kalplamada ve basnl kalplarda makine

paralarve kimyasal kimyasal valf yapmnda kullanlrlar. Elde edilen rnler mkemmelkorozyon ve yorulma dayanmnn yan sra yksek salamlk ve sertlik zelliklerine de

sahiptirler.

KARBON ELYAFININ RETM SRECKarbon elyafounlukla iki malzemeden elde edilir.Zift ve PAN (Poliakrilonitril)Zift esasl karbon elyaflar greceli olarak daha dk mekanik zelliklere sahiptir.

Buna balolarak yapsal uygulamalarda nadiren kullanlrlar. PAN esaslkarbon elyaflarkompozit malzemelerin daha salam ve daha hafif olmalar iin srekli gelitirilmektedir.PAN, karbon elyafna birbirini takip eden drt aamada dntrlmektedir:

Oksidasyon:Bu aamada elyaflar hava ortamnda 300 derecede stlr. Bu ilem,elyaftan Hnin ayrlmasn, daha uucu olan Onun eklenmesini salar. Ardndan

karbonizasyon aamas iin elyaflar kesilerek grafit teknelerine konur. Polimer,merdiven yapsndan kararl bir halka yapsna dnr. Bu ilem srasndaelyafn rengi beyazdan kahverengiye, ardndan siyaha dnr.

Karbonizasyon: Elyaflarn yanc olmayan atmosferde 3000 Cye kadar

stlmasyla liflerde %100 karbonlama salanmas aamasdr. Karbonizasyonileminde uygulanan scaklk retilen elyafn snfn belirler;

Karbon ElyafSnflar(Grades)

Karbonizasyon

Scakl(C)

1000'e

kadar1000-1500

1500 2000

(Grafit) 2000

+

Karbon elyafsnfDkmodl

Standardmodl

Orta modlYksekmodl

Elastic modls(GPa)

200'e kadar 200 250 250 - 325 325 +

Yzey yiletirmesi: Karbonun yzeyinin temizlenmesi ve elyafn kompozit

malzemenin reinesine daha iyi yapabilmesi iin elyaf elektrolitik banyoya yatrlr. Kaplama: Elyafsonraki ilemlerden (prepreg gibi) korumak iin yaplan ntr

bir sonlandrma ilemidir. Elyaf reine ile kaplanr. Genellikle bu kaplama ilemi iinepoksi kullanlr. Kompozit malzemede kullanlacak olan reine ile elyaf arasnda birarayzey grevi grr.


28/40

24

Karbon elyafnnn tm dier elyaflara gre en nemli avantaj yksek modl

zelliidir. Karbon elyaf

bilinen tm malzemelerle eit a

rl

kl

olarak kar

lat

r

ld

nda ensert malzemedir.

2.2 Plastik Rotasyon Kalplar

2.2.1 Plastik Rotasyon Kalplarnn TanmUygun plastik hammaddeye, genellikle byk boyutlu plastik rnlerin (ocuk

parklar, bidonlar vb.) imalat iin istenilen rn boluuna gre hazrlanm eklinikazandran kalplara plastik rotasyon kalplardenir. Resim 2.9da plastik tank retimi iinhazrlanmbir rotasyon kalbgrlmektedir.

Resim 2.9: Rotasyon Kal

b

Rotasyon teknolojisi ile retimine karar verilen her rn iin bir kalp hazrlanr. ekil2.10de deiik rn ekilleri iin hazrlanmbir rotasyon kalphanesi grlmektedir.

2.2.2 Plastik Rotasyon Kalp ElemanlarGenelde bir rotasyon kalbnda; metal ayrc, flanlar, cvatalar, havalandrma

borularkalbn vazgeilemez elemanlarndandr.Bunlarn dnda rotasyon kalplarnn vin zincirlerine balanmasn salayacak

ksmlar vardr. ekil 2.11de zincir balantksmlargrlmektedir.


29/40

25

ekil 2.11: Zincir BalantElemanlar

Ayrca iki paralimal edilen rotasyon kalplarnn paralarnn birbirlerine emniyetlibirletirilmesi iin metal kelepeler kalba ilave edilmitir. ekil 2.12de metal kelepelergrlmektedir.

ekil 2.12: Birletirme Kelepeleri


30/40

26

UYGULAMA FAALYET

Yukarda resmi grlen 600 lt.lik PE tank gibi bir rnn rotasyon makinesinderetimde kullanlacak hammaddeyi hazrlama ilemini aadaki ilem basamaklarna dikkatederek yapnz?

lem Basamaklar neriler Hazrlanacak hammadde iin katk

maddelerinin belirlenmesini yapnz. alma ortamnzhazrlaynz.

nlnz giyiniz.

ile ilgili gvenlik tedbirlerini alnz. alma srasnda kullanacanz test

cihazlarve anahtar takmgibi gereleriniziretmeninizi bilgilendirerek temin ediniz.

rnn kullanm alann aratrarak ihtiyaolan katkmaddelerinin temin ediniz.

rn iin renk tercihinin yaplm olupolmadn aratrarak, ihtiya olanrenklendiricilerin temin ediniz.

UYGULAMA FAALYET


31/40

27

Hammaddeleri kartrcya

doldurunuz.

Hammadde ve katk maddelerinin

kar

t

r

c

ya doldurulmas

s

ras

nda emniyettedbirlerini alnz.

Toz hammaddeyi kartrc iine kuralarauygun olarak doldurunuz.

Belirlenen katk maddelerini kartrcyadoldurunuz.

Hammaddeleri kartrcda uygunsrede kartrnz

ile ilgili gvenlik tedbirlerini alnz.

Kartrcya konan hammadde ve katkmaddelerinin uygun karmda olmalariin

doru zaman diliminde kar

t

r

n

z.

Kartrc kumandas iin retmeninizedannz.

Hammaddeleri ihtiyaca gre stmave kurutma ilemleri yapnz.

Istma ve kurutma ilemi yaplacakhammaddeyi kullanlacak makinenin iinedoldurunuz.

Uygun zaman aralnda hammadde stmave kurutma ilemi yapnz.

Bu ilem sonunda hammaddeyi kartrcya

doldurunuz. Kartrcdan hammaddeyi

boaltnz. Yaplacak ilem ncesi emniyet nlemlerini

alnz.

Uygun sre sonunda hammaddeyikartrcdan darya boaltnz.

Boaltma ilemi srasnda hammaddeninyere dklmemesine dikkat ederek, uygun

byklkte torbalar kullannz.

Hammaddenin karm kontroln

yapnz.

Kartrcdan alnan hammaddenin kalp

iine konmas iin gerekli son kontrolleriyapnz.

lemler sonucunda kullanlan aragerelerin temizlik ve bakmnyapnz.


32/40

28

LME VE DEERLENDRME

Aada verilen sorularda doru olan kkiaretleyiniz

1- Aadakilerden hangisi rotasyon retiminde en ok kullanlan hammaddedir?A) PVCB) PPC) ABSD) LLDPE

2- ki veya daha fazla malzemenin bir arada kullanlmasyla oluturulan ve meydanageldii malzemelerden farklzelliklere sahip yeni tr malzemeye ne ad verilir?

A) Artk malzemeB) Kompozit malzemeC) Sarf malzemesiD) Svmalzeme

3- Aadakilerden hangisi plastiin takviyesi iin kullanlan elyaflardan deildir?A)AramidB) KarbonC) CamD) PVC

4- Aadakilerden hangisi kompozitlerin aramid elyaf takviyesi ile kazanacazelliklerden deildir?

A) Yksek darbe dayanmB) Yksek anma dayanmC) KrlganlkD) Yksek yorulma dayanm

5- Aadakilerden hangisi aramid elyafnn kullanm alanlarndan deildir?A) Askeri kasklarB) PVC kaplarC) Tekne gvdeleriD) Hava aralargvdeleri

6- Aadakilerden hangisi cam takviyesi ile retim metotlarndan deildir?A ) Film retimi

B ) Pskrtme metoduC ) Levha retim metoduD) Elyaf sarma metodu

7- Aadakilerden hangisi cam takviyesi yaplmhammaddelerin kullanm sektrlerindendeildir?

A ) naat aralarB ) Tarm aralarC ) Savunma aralarD) Tekstil hammaddesi

LME VE DEERLENDRME


33/40

29

8- Karbon elyaf

n

n dier takviye malzemelerinden retimde kullan

m olarak fark

nedir?A) Ekonomik olmasB) ok pahalolmasC) SvolmasD) Gaz olmas

9- Uygun plastik hammaddeye genellikle byk boyutlu plastik rnlerin imalat iinistenilen rn boluuna gre hazrlanmekli ile dnerek alan kalplara ne ad verilir?

A) EnjeksiyonB) FilmC) RotasyonD) Ekstrzyon

10- Aadakilerden hangisi bir rotasyon kalbnn vazgeilmez ksmlarndan deildir?A) Metal ayclarB) CvatalarC) FlanlarD) ticiler

DEERLENDRME

Cevaplarnzmodl sonunda verilen cevap anahtarile karlatrnz ve doru cevapsaynzbelirleyerek kendinizi deerlendiriniz.

lme sorularndaki yanl cevaplarnz tekrar ederek, aratrarak ya daretmeninizden yardm alarak tamamlayanz.


34/40

30

PERFORMANS DEERLENDRMErenme faaliyetinde kazandnz becerileri aadaki tablo dorultusunda lnz.

DEERLENDRME KRTERLER Evet Hayr

alma alannzhazrladnz m?

Hazrlanacak hammadde iin hammadde ve katkmaddelerini

belirlediniz mi?

Hammaddeleri kartrcya koydunuz mu?

Hammaddeyi homojen bir karm iin uygun sre kartrdnz m?

Hammaddelere ihtiyaca gre stma ve kurutma ilemleri yaptnz m?

Kartrcdan hammaddeyi boalttnz m?

Hammaddenin karmnn kontroln yaptnz m?

almalarnzteknolojik kurallara uygun olarak yaptnz m?


Faaliyet deerlendirmeniz sonucunda Hayr iaretlediiniz ilemleri tekrar ediniz.Tm ilemleri baaryla tamamladysanz bir sonraki faaliyete geiniz.



35/40

31

MODL DEERLENDRMEUYGULAMALI LME ARALARI(PERFORMANS TESTLER)

Yukarda rn ve kalp resmi verilen parann rotasyon teknii ile retimi iinhazrlanm kalbn makineye montajn yaparak retimde kullanacanz hammaddeyihazrlaynz.

MODL DEERLENDRME


36/40

32

PERFORMANS DEERLENDRMEModlde kazandnz becerileri aadaki tablo dorultusunda lnz.

PERFORMANS DEERLENDRME Evet Hayr

alma alannzhazrladnz m?

Kalb, vincin zincir balantsnyaparak askya aldnz m?Kalbhareketli kollar arasnda uygun blgeye getirdiniz mi?Kalbn hareketli kollara montajiin gerekli cvatalarsktnz m?Montajda kullanlan cvatalbalantlarkontrol ettiniz mi?Hazrlanacak hammadde iin hammadde ve katkmaddelerini

belirlediniz mi?Hammaddeleri kartrcya koydunuz mu?Hammaddeyi homojen bir karm iin uygun sre kartrdnz m?Hammaddelere ihtiyaca gre stma ve kurutma ilemleri yaptnz m?Kartrcdan hammaddeyi boalttnz m?Hammaddenin karmnn kontroln yaptnz m?disiplinine uygun bir alma gerekletirdiniz mi?Teknolojik kurallara uygun bir alma gerekletirdiniz mi?


Modl deerlendirmeniz sonucunda Hayr iaretlediiniz ilemleri tekrar ediniz.Tm ilemleri baaryla tamamladysanz bir sonraki faaliyete geiniz.

BLGDEERLENDRME SORULARI

Modl ile kazandnz bilgileri aadaki sorularcevaplayarak lnz.

1. Rotasyonel kalplama tekniinin tanmnyapnz?

2- Rotasyon teknolojisinin kullan

m amalar

ndan drt tanesini yaz

n

z?3- Rotasyon kalplama istasyonlarnn adlarnyaznz?

4- Rotasyon ileminde en ok kullanlan plastik hammaddenin adnyaznz?

5- Kompozit malzemenin tanmnyapnz?

6- Aramid elyafn kullanm avantajlarndan betanesini yaznz?

7- Aramid elyafn dezavantajlarnyaznz?

8- Rotasyon kalbnn tanmnyapnz?

9- Bir rotasyon kalbnn vazgeilmez ksmlarnyaznz?

10-Rotasyon teknolojisi ile imal edilen bernn adnyaznz?



37/40

33

1. Cisimlerin bir merkeze baldeiik dnme yollarnizleyerek hareket etmesi ile

retilmesine rotasyonel kal

plama teknii denir.2. a. rnlerin karmak ekilli olabilecei

b. Ekonomik retim teknii olmasc. Hurda miktarnn az olmasd. Byk boyutlu rnlerin imalatnn kolayl

3. a. Yanma Odasve Istma Kabinib. Kalp Deitirme stasyonuc. Soutma stasyonud. Kalp Balama nitesi

e. Makine Is

tma nitesi

4. Toz halinde LLDPE (Lineer alak younluk polietilen)

5. ki veya daha fazla malzemenin bir arada kullanlmasyla oluturulan ve meydanageldii malzemelerden farklzelliklere sahip yeni tr malzemeye kompozit malzemedenir.

6. a. Dk younlukludurb. Dayankllyksektir.c. Darbe dayanmyksektir.d. Anma dayanmyksektir.

e. Yorulma dayanmyksektir.7- a. Baztrdeki aramid elyaflarultraviole nlara maruz kaldnda bozulma

gstermektedir. Srekli karanlkta saklanmalargerekmektedir.

b. Elyaflar ok iyi birlemeyebilirler. Bu durumda reinede mikroskobik atlaklaroluabilir. Bu atlaklar malzeme yorulduunda su emilmesine yol aar

8. Uygun plastik hammaddeye genellikle byk boyutlu plastik rnlerin imalatiinistenilen rn boluuna gre hazrlanmekli ile dnerek alan kalplara rotasyonkalbdenir.

9- Metal ayrclar - Cvatalar Flanlar Kelepeler

10- a. Su park kaydraklarb. ocuk parklarc. p konteynerlerid. Yzer iskelelere. Svtanklar

DEERLENDRMECevaplarnzdoru cevaplarla karlatrarak kendinizi deerlendiriniz.Yanlcevap verdiiniz sorularla ilgili konulartekrar ederek eksikliklerinizi gideriniz.


38/40

34

CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET1 CEVAP ANAHTARI

1 C 6 A2 D 7 B3 C 8 D4 B 9 C5 D 10 C

RENME FAALYET-2 ANAHTARI

1 D 6 A2 B 7 D3 D 8 B4 C 9 C5 B 10 D

Modl ile ilgili eksiklikleriniz var ise ilgili faaliyetlere geri dnerek bu eksikliklerinizitamamlaynz.

Modl baar ile tamamladysanz retmeninize danarak bir sonraki modlegeebilirsiniz.

Rotasyonel Kalplama Makinelerinde retim-1 modln bitirmi durumdasnz..Modl ile kazandnz yeterlii bundan sonraki modllerde de sk sk kullanacanzunutmaynz. Bu konular birok kez karnza kacaktr. Bunun farknda olarak bu modldekazandnz yeterlii gelitirmek ve gncel gelimeleri takip etmek, alannzda kalifiye

eleman olmanzsalayacaktr.

CEVAP ANAHTARLARI


39/40

35

NERLEN KAYNAKLAR UZUN brahim, Yakup erikin, Hacim Kalpl, Milli Eitim Basmevi,

Ankara, 1982

www.camelyaf.com.tr

www.floteks.com

Plastik Ambalaj Teknolojisi Dergisi

Plastik Aratrma ve Gelitirme Vakf(PAGEV) yaynlarPlastik dergisi

NERLEN KAYNAKLAR


40/40

KAYNAKA UZUN brahim, Yakup Erikin, Hacim Kalpl, Milli Eitim Basmevi,Ankara, 1982.

PolidaRotasyon Fab. Seminer Notlar.

www.camelyaf.com.tr

Mazhar Zorlu. ATL.ve Plastik E.M.L., Plastik Teknolojisine Giri

www.floteks.com

KAYNAKA

Documents

Rotasyonel Kaliplama Makinelerinde Uretim1