8/14/2019 Rya M Dediniz,Baym-Mustafa slamolu
1/2
Rya m dediniz, baym?
Tarihi bir gerek var: ngiliz-Yahudi siyasetinin en byk hedefi,
Osmanl'dan daha ok, h gidipvh kalm "hilafet" idi. Bunu isbata u
bilgi yeterlidir:Lozan Antlamas, Lozan'da 24 Temmuz 1923'te
imzaland. M. Kemal Paa, mevcut Meclisyapsnn bu anlamay
imzalamayacan tesbit ettii iin Meclis'i datt. kinci Meclis'e
verilenilk grev ilk gnk toplantda (11 Austos 1923) alelacele Lozan'
onaylamakt, yle de oldu.Fakat bu anlamann resmen yrrle girmesi iin
ngiliz Parlamentosu tarafndan daonaylanmas gerekiyordu. ngilizler
masada imzaladklar bu anlamay onaylamak iin tam 7.5ay
beklediler.Neyi mi beklediler? Bu sorunun cevab, ngiliz
parlamentosunun Lozan' onaylad tarihte gizli:6 Mart 1924. Yani?
Yanisi, hilafetin Millet Meclisi'nce "ilga" (?) edildii 3 Mart
tarihinin hemenardndan.ngilizler, sadece kuru bir unvandan ibaret
kalm hilafetten ne istediler?Bu sorunun cevabn en iyi yine
ngilizler bilir. nk ngiltere, 20. yzyln banda, smrgelerisayesinde
yeryznn en kalabalk Mslman nfusuna sahipti. Sultan 2.
Abdlhamid'inhilafetin gcn kullanmaya kalkmas, smrd Mslman
topluluklarla ngilizlerin kar
karya gelmesine neden olmutu. Abdlhamit, Trkistan'dan Libya'ya,
Hindistan'dan Cezayir'e,Yemen'den Bosna'ya kadar Hilafet'in nfuzunu
kullanmak iin her areye bavurdu, birokMslman evreyle i birlii
yapt.ngilizler'in Osmanl hilafetine kar besledikleri niyet aa
ktktan sonra Hindistan'da kurulanHilafet Komitesi, Osmanl'nn
siyasal corafyas iinde yer almam olan slam toplumlararasnda dahi,
Osmanl Hilafeti'nin yaygn nfuzunun gstergesidir.Bu nfuzun etkisi,
sadece Snni dnyada deil, en mfrit ii frkalara varana dek, tm
mezhepve mektepleriyle btn bir slam dnyas zerinde grlyordu. Bu
cmleden olarak slam'n iiyorumunun en u frkalarndan biri olan
smailiyye mam Aa Han'n ngiltere slam Cemiyetiadna Ankara'ya,
hilafeti kaldrmama, aksine daha da glendirme talebini ieren bir
mektupgndermesi dikkate deer. Hindistan Mslmanlar, savata
paralaryla destekledikleri Ankarahkmetinin, kendilerine kulak
tkamayaca inancndaydlar.
Hilafet meselesi, o yllarda slam tarihinin hibir dneminde olmad
kadar teorik tartmalarnkonusu haline gelmiti. "lga"dan sonra
Cumhuriyet'in ilk vekillerinde ve slam hukuku hocasSeyyid Bey'in
'istim arkadan gelsin' kabilinden mevcut karar merulatrc nl konumas
veona muhalif grlerle, tartma dier corafyalara da srad. zellikle M.
Reid Rza,balangta ihtiyatl bir iyimserlikle yaklat Ankara'ya,
hilafetin ilgasnn ardndan at tmkredileri sfrlam, hatta onun kard
el-Menar dergisi, yeni rejimin slam dnyasndaki enateli eletiri
platformu haline gelmiti.ou smrge altnda inleyen slam topraklarnda,
ar bir "hayal krkl" yaanyordu.Cezayir'in allamesi Abdlhamid b.
Badis'ten byk slam mtefekkir ve airi Muhammed kbal'e,Senusilerin
byk lideri ve 'Kurtulu Sava'nn fiili destekisi eyh Ahmet
Senusi'denJaponya'ya slam' gtren nl slam davetisi Abdrreid
brahim'e, yzyln en cinsalimlerinden Musa Carullah Bigi'den yzyln en
nl Arap airi evki Bey'e varana dek (ki o
Paa iin yazd bir methiyede onu Hz. Peygamber'in byk komutan
Halid b. Velid'ebenzetiyordu, bir ka yl sonra yazd hilafet
mersiyesinde ise "hilafet dn gecesi gelinliiylekefenlenip gmld"
diyecekti), slam dnyasnn en sekin isimleri, kendilerini derin bir
hayalkrklnn gayyasnda buldular.Bizce, hilafetin 'ilgas' slam
dnyasnda ortaya kan slami hareketlerin de balangcn tekileder.
1928'de Msr'n smailiyye'sinde gen bir retmenin ellerinde doan hvan-
Msliminhareketinin k nedeni, 1350 yllk slam hilafetinin son vatan
Anadolu'da batmasnnMslman toplumlar zerinde meydana getirdii
psiko-sosyal travmadr. Ayn ey, Mevdudinderliinde Hind Altkta'snda
doan Cemaat-i slami iin de geerlidir.Yani, hilafet kurumunun
beklenmedik bir ekilde aniden ortadan kaldrlmas, tm
Mslmanlarnruhunda derin bir boluk brakmtr. Bu boluu doldurma
almalar o gn bu gndr sonbulmam ve bulacaa da benzememektedir.te
Cezayir'de Devlet Bakan Buteflika'nn, Dileri Bakan Abdullah Gl'e
"OsmanlCommonwealth" oluturulmasn teklif etmesini bu erevede
alglamak gerekmektedir. "Trkulusuluu" temelinde ykselen Kemalizm'i
Arap toplumlarnda yeniden retme dncesinin bir
