RZEPAK OZIMY 2010 WSTĘP

Opracowanie zawiera wyniki porejestrowych doświadczeń odmianowych z rzepakiem ozimym przeprowadzonych w sezonie wegetacyjnym 2009/2010 na tle wyników z sezonu 2008/2009. Synteza obejmuje wyniki licznych serii doświad-czeń (krajowej i wojewódzkich) różniących się zestawem badanych odmian. Badania umożli-wiają sprawdzenie aktualnej wartości gospodar-czej i użytkowej znacznej liczby odmian z krajo-wego rejestru (odmiany najgorzej plonujące nie są badane) oraz tych ze Wspólnotowego Kata-logu Odmian Roślin Rolniczych (CCA), które wykazały dobrą wartość rolniczo-użytkową w do-świadczeniach rozpoznawczych. Doświadczenia realizowano w stacjach i punktach doświadczal-nych oceny odmian, a także w licznych innych współpracujących ośrodkach spoza sieci do-świadczalnej COBORU (rys. 1).

W sezonie 2009/2010 założono łącznie 47 doświadczeń. Pięć z nich nie uwzględniono w syntezie; cztery doświadczenia zakończono wcześniej ze względu na zły stan po zalaniu wodą, gradobiciu lub bardzo silnym wylegnięciu roślin, jedno zdyskwalifikowano po zbiorze z uwagi na nadmierny błąd statystyczny.

Podstawowy dobór odmian do badań w serii krajowej „Z” został przygotowany w COBORU i obejmował 39 odmian, natomiast dobór odmian do serii wojewódzkich „M” ustalany był autono-micznie przez zespoły wojewódzkie PDO. W do-świadczeniach badano odmiany wpisane do kra-jowego rejestru, a także 14 odmian ze wspólno-towego katalogu (CCA), które wcześniej uzyskały pozytywne wyniki wartości gospodarczej w do-świadczeniach rozpoznawczych w wybranych województwach. Poszczególne serie doświad-czeń (krajową i wojewódzkie) łączy jednolity wzo-rzec odmianowy wyznaczony przez Centralny Ośrodek. W obu sezonach wegetacyjnych wzo-rzec tworzyły odmiany populacyjne; w sezonie 2008/2009 odmiany Californium, Castille, Casoar, natomiast w sezonie 2009/2010 odmiany Castiile, Casoar i Chagall.

Doświadczenia prowadzono w oparciu o metodykę stosowaną także w badaniach reje-strowych1). Zakładano je w układzie 1-rozkła-dalnym, w czterech powtórzeniach. Przy ustala-niu ilości wysiewu uwzględniano masę 1000 na-sion, zdolność kiełkowania oraz obsadę nasion, która wynosiła 60 sztuk na 1 m2. Nasiona za-prawiono centralnie zaprawami Brasikol C 250 FS i Funaben T 450 FS. Powierzchnia pojedyncze-

go poletka do zbioru wynosiła od 12 do 15 m2. We wszystkich doświadczeniach prowadzono zwalczanie chwastów oraz szkodników, głównie słodyszka rzepakowego. W niektórych, w zależ-ności od potrzeb, użyto regulatorów wzrostu, a także zastosowano ochronę fungicydową. W przyszłości proponuje się znaczne ogranicze-nie chemicznej ochrony roślin.

Analizy chemiczne nasion wykonane w La-boratorium Chemiczno-Technologicznym Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Słupi Wielkiej obejmowały oznaczenie zawartości tłuszczu (z wybranych 10 doświadczeń) oraz glukozyno-lanów (z wybranych 5 doświadczeń) w nasio-nach odmian uzyskanych ze zbioru.

Synteza zawiera wyłącznie wyniki odmian badanych w doświadczeniach PDO w sezonie 2009/2010. Odmiany wpisane do krajowego reje-stru w roku 2010 nie były badane w doświadcze-niach porejestrowych. W tabelach wynikowych (oprócz tabeli 5) pominięto odmiany, które w sezonie 2009/2010 były badane tylko w kilku doświadczeniach (mniej niż 10). Odmiany we wszystkich tabelach przedstawiono w dwóch grupach, tj. populacyjne i mieszańcowe, nato-miast kolejność odmian w obrębie grup uszere-gowano alfabetycznie.

Plon nasion i masę 1000 nasion określono przy wilgotności 9%. Wyniki plonowania przed-stawiono w układzie ogólnokrajowym, a także regionalnym. Oceny dla cech obliczono jako średnią z odchyleń od wartości wzorca w po-szczególnych doświadczeniach.

W tabeli 1 podano ogólne informacje odno-śnie badanych odmian oraz doświadczeń, na-tomiast w tabeli 2 zamieszczono dane dotyczą-ce ogólnych warunków prowadzenia doświad-czeń (gleba, przedplon, nawożenie, stosowanie środków ochrony roślin, itp.), terminów wystą-pienia faz rozwojowych oraz dat siewu i zbioru. W kolejnych tabelach przedstawiono wyniki cech rolniczych badanych odmian (plon nasion, za-wartość tłuszczu i glukozynolanów, pomiary i obserwacje polowe, w tym oceny porażenia przez patogeny).

Podana u dołu każdej tabeli wynikowej liczba doświadczeń oznacza maksimum wykonanych obserwacji lub pomiarów i odnosi się do odmian badanych we wszystkich doświadczeniach, nie-kiedy tylko wzorcowych. Należy uwzględnić ogól-ną zasadę, że im mniejsza liczba doświadczeń, w których badano odmianę, z tym większą ostrożnością należy traktować jej wynik.

Doświadczenia z rzepakiem ozimym zało-żono, w miarę możliwości, w terminach agro-

technicznych dla rejonów lub z opóźnieniem. Wschody roślin były przeważnie dobre. W okre-sie przedzimowym rośliny wytworzyły od 6 do 13 liści rozetowych, a ich wysokość była dość zróż-nicowana w miejscowościach i wynosiła od 7 do nawet 41 cm. Przeciętnie, rośliny przed zimą były wyższe niż w ostatnich latach, a to wynikało z długo trwającej wegetacji jesienią, przy sto-sunkowo korzystnej pogodzie.

Zima 2009/2010 była mroźna i śnieżna, bez wyraźnych okresów odwilży. W okresie dużych spadków temperatury, w większości doświad-czeń, rośliny chroniła pokrywa śnieżna. W kilku, niewielkie straty roślin powstały w wyniku obni-żenia się temperatury już w grudniu, a także na przedwiośniu, gdy nie było odpowiednio grubej warstwy śniegu.

Wznowienie wegetacji nastąpiło w większo-ści rejonów w trzeciej dekadzie marca, o kilka dni wcześniej niż w roku 2009. Stan roślin po zimie był przeważnie dobry, gorszy jedynie w kilku doświadczeniach położonych głównie w pół-nocno-wschodnim rejonie kraju. Nieliczne, pozi-mowe straty roślin obserwowano w pojedynczych doświadczeniach, zlokalizowanych w różnych re-jonach kraju, a ich zakres dla odmian wynosił przeciętnie od 2 do 7 procent. Obsada roślin była zróżnicowana w poszczególnych doświad-czeniach i wyniosła od 22 do 62 szt./m2. W okresie od marca do kwietnia opady były po-niżej normy wieloletniej. Tymczasem w maju opady wyniosły aż 234% średniej wieloletniej. Tak duże opady powodowały lokalnie podtopie-nia, a nawet powodzie. Częste i obfite opady utrudniały terminowe nawożenie i skuteczne stosowanie środków ochrony roślin. Rozpoczę-cie kwitnienia roślin nastąpiło później niż w wie-loleciu, i o półtora tygodnia później w porówna-niu do roku 2009. Kwitnienie trwało średnio czte-ry tygodnie i było dłuższe niż w wieloleciu. Nie-stety, nadmiar opadów i stosunkowo niska tem-peratura powietrza nie sprzyjały zapylaniu kwia-tów i wiązaniu łuszczyn. Wskutek dużej wilgot-ności rzepak dłużej dokwitał, a w niektórych do-świadczeniach wystąpiło przerastanie pędów, zwłaszcza tam, gdzie rośliny wyległy. Wysokość

roślin była zbliżona do średniej z wielolecia, lecz większa niż w poprzednim roku. W lipcu i sierp-niu opady ponownie przekroczyły średnią wielo-lecia (odpowiednio 132 i 191% normy). Dojrze-wanie nasion przypadło w okresie dość upalnej pogody.

Nadmierne opady w miesiącach letnich spo-wodowały w niektórych doświadczeniach więk-sze wyleganie roślin, a następnie opóźniały i utrudniały zbiór. W wielu doświadczeń zasto-sowano zabieg desykacji i/lub sklejania łusz-czyn, co umożliwiło właściwy zbiór. W okresie wegetacji rzepaku średnie miesięczne tempera-tury były przeważnie wyższe niż w wieloleciu, zwłaszcza w lipcu. Nieco chłodniej niż zwykle było w maju.

Nadmiar opadów w okresie wegetacji nie spowodował zwiększonego nasilenia chorób grzybowych. W umiarkowanym zakresie obser-wowano porażenie odmian przez zgniliznę twar-dzikową, suchą zgniliznę kapustnych, patogeny powodujące choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych.

Ogólnie, nadmierne opady oraz ich nieko-rzystny rozkład w roku 2010 wpłynęły ujemnie na przebieg wegetacji rzepaku ozimego i jego plonowanie.

Plon nasion wzorca kształtował się od 23,3 dt z ha w Kościelcu do 58,8 dt z ha w Kończewi-cach. Średni plon odmian wzorcowych z 42 do-świadczeń wyniósł 41,8 dt z ha i był mniejszy aż o 6,2 dt z ha, czyli o blisko 13% od plonu uzy-skanego w roku 2009. Średnia zawartość tłusz-czu w nasionach ze zbioru roku 2010 była nieco większa niż w roku poprzednim. ----------------- 1)Rzepak. Metodyka badania wartości gospodarczej odmian (WGO), NR/P/2/2008, COBORU, Słupia Wiel-ka 2008. Objaśnienia skali 9 stopniowej (dotyczą tabel wy-nikowych): 9 – oznacza stan rolniczo najlepszy (najkorzyst-niejszy), 5 – średni, 1 – najgorszy (najmniej ko-rzystny)

- 4 -

Rys. 1 Rozmieszczenie porejestrowych doświadczeń odmianowych z rzepakiem ozimym w sezonie wegetacyjnym 2009/2010

- 5 -

Tabela 1

RZEPAK OZIMY. Odmiany i doświadczenia. Lata zbioru 2010 i 2009

Materiał siewny

masa 1000 nasion

zdolność kiełkowania

(g) (%) Lp. Odmiany

Rok wpisania

do krajo-wego

rejestru

Hodowca

2010 2009 2010 2009 1 2 3 4 5

populacyjne 1 Adriana 2008 Nickerson International Research SNC FR 4,9 6,0 95 95 2 Bakara 2007 “HR Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR” 5,2 4,1 89 95 3 Baros 2005 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 4,9 4,6 95 97 4 Bellevue 2008 RAPS GbR Saatzucht Lundsgaard DE 4,8 4,8 98 97 5 Bogart 2008 HR Strzelce Grupa IHAR 5,2 4,6 89 91 6 Bojan 2004 HR Strzelce Grupa IHAR 5,0 4,8 92 87 7 Brise 2006 Deutsche Saatveredelung AG DE 4,6 5,2 93 95 8 Cabriolet 2004 Monsanto SAS FR 5,5 5,2 98 96 9 Cadeli 2007 Monsanto SAS FR 5,0 5,0 90 98

10 Californium 2002 Monsanto SAS FR 4,1 4,3 97 100 11 Carousel 2003 Monsanto SAS FR 5,1 5,2 97 95 12 Casoar 2007 Monsanto SAS FR 5,0 5,0 97 96 13 Castille 2005 Monsanto Technology LLC US 5,3 5,2 96 91 14 Catana 2009 Monsanto Technology LLC US 4,7 95 15 Chagall 2009 Lantmännen SW Seed DE 4,9 98 16 Dante 2004 RAPS GbR Saatzucht Lundsgaard DE 6,0 4,6 99 95 17 Digger 2003 KWS Saat AG DE 4,6 6,0 96 97 18 Libomir 2003 Deutsche Saatveredelung AG DE 5,0 5,0 93 98 19 Livius 2004 Deutsche Saatveredelung AG DE 5,1 5,0 95 93 20 Monolit 2008 HR Strzelce Grupa IHAR 5,4 5,9 97 98 21 NK Bold 2008 Syngenta CH 4,4 4,4 97 97 22 NK Fundus 2007 Syngenta CH 5,0 5,0 88 90 23 NK Music 2009 Syngenta CH 6,0 93 24 NK Pegaz 2008 Syngenta CH 5,1 6,1 96 96 25 Remy 2006 KWS Saat AG DE 4,8 4,9 88 99 26 Viking 2003 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 4,7 4,3 98 98 27 Wallery 2007 Raps GbR Saatzucht Lundsgaard DE 5,2 5,8 99 95 28 Winner 2006 Raps GbR Saatzucht Lundsgaard DE 4,8 4,8 95 95 29 Forza CCA Sarl Adrian Momont UK 4,6 4,5 99 94 30 Galileo CCA Lantmännen SW Seed DE 5,0 97 31 Goya CCA Lantmännen SW Seed DE 4,4 98 32 Kadore CCA KWS Polska sp. z o. o. 5,0 98 33 Verona CCA Lantmännen SW Seed DE 4,1 98 34 Vision CCA Lantmännen SW Seed DE 4,5 99

- 6 -

cd. tabeli 1

1 2 3 4 5

mieszańcowe 35 Abakus F1 2009 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 6,6 96 36 Adam F1 2009 Deutsche Saatveredelung AG DE 4,7 98 37 Baldur F1 2003 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 5,9 4,4 95 96 38 Elektra F1 2005 RAPS GbR Saatzucht Lundsgaard DE 9,0 6,8 98 89 39 ES Betty F1 2006 Euralis Semences FR 4,8 4,9 95 96 40 ES Mercure F1 2009 Euralis Semences FR 5,5 95 41 ES Saphir F1 2005 Euralis Semences FR 5,5 4,8 95 97 42 Exotic F1 2008 Monsanto Technology LLC US 5,5 5,4 100 100 43 Extend F1 2006 Monsanto Technology LLC US 5,7 3,8 97 94 44 Extrem F1 2003 Monsanto SAS FR 7,1 7,1 91 91 45 Finesse F1 2009 Raps GbR Saatzucht Lundsgaard DE 5,2 96 46 Herlules F1 2005 Raps GbR Saatzucht Lundsgaard DE 5,2 5,0 99 92 47 Hycolor F1 2007 Dieckmann GmbH & Co. KG DE 6,8 7,9 93 95 48 Kronos F1 2001 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 4,2 7,6 96 96 49 Nelson F1 2006 Syngenta CH 4,5 4,5 97 95 50 NK Octans F1 2008 Syngenta CH 4,5 4,5 97 94 51 NK Petrol F1 2008 Syngenta CH 4,3 4,2 98 97 52 NK Technic F1 2009 Syngenta CH 4,3 99 53 Poznaniak F1 2009 HR Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR 8,0 95 54 Rohan F1 2008 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 8,2 8,1 95 95 55 Taurus F1 2006 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 6,4 4,7 98 96 56 Titan F1 2003 W van B. Eckendorf GmbH & Co. KG DE 4,7 5,3 98 96 57 Toccata F1 2007 Syngenta CH 5,2 4,8 98 93 58 Vectra F1 2005 Raps GbR Saatzucht Lundsgaard DE 7,0 5,0 96 98 59 Visby F1 2008 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 6,5 9,1 96 94 60 ES Hydromel F1 CCA Euralis Semences FR 5,9 95 61 NK Aviator F1 CCA Syngenta CH 4,3 97 62 NK Formula F1 CCA Syngenta CH 5,2 5,7 95 95 63 PR46W09 F1 CCA Pioneer Hi-Bred Services GmbH AT 5,1 4,6 95 95 64 PR46W10 F1 CCA Pioneer Hi-Bred Services GmbH AT 4,6 4,6 95 95 65 PR46W14 F1 CCA Pioneer Hi-Bred Services GmbH AT 3,5 99 66 PR46W15 F1 CCA Pioneer Hi-Bred Services GmbH AT 4,3 99 67 PR46W31 F1 CCA Pioneer Hi-Bred Services GmbH AT 5,1 5,1 95 95

Lata zbioru Bilans doświadczeń: 2010 2009 - założone 47 47 - zdyskwalifikowane 5 3 - przyjęte do syntezy 42 44 Kol.1: F1 – odmiana mieszańcowa zrestorowana Kol.2: CCA – odmiana pochodząca ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych badana w doświadcze-

niach PDO w niektórych województwach na podstawie wyników doświadczeń rozpoznawczych Kol.3: HR – Hodowla Roślin, Norddeutsche Pflanzenzucht – Norddeutsche Pflanzenzucht Hans-Georg Lembke, Syngenta – Syngenta Crop Protection AG Seeds Division, Lantmännen SW Seed Hadmersleben GmbH AT– Austria, CH – Szwajcaria, DE – Niemcy, FR – Francja, UK – Zjednoczone Królestwo, US – USA

- 7 -

Tabela 2

RZEPAK OZIMY. Warunki polowe i agrotechniczne doświadczeń

Sezon wegetacyjny Wyszczególnienie 2009/2010 2008/2009 1 2 3

Średnia rolnicza wartość gleb, w 100o skali IUNG 76 73

liczba doświadczeń Kompleks przydatności rolniczej gleb:

- 1, 2 25 23 - 3, 4 14 13 - 5, 6 3 8

Odczyn gleby (pH w KCl): - zasadowy (powyżej 7,2) 4 1 - obojętny (6,6-7,2) 10 11 - lekko kwaśny (5,6-6,5) 26 30 - brak danych 2 2

Przedplon: - zboża 38 38 - strączkowe na nasiona 3 4 - inne 1 2

Zaprawa nasienna (stosowana centralnie): - - - Chinook 200 FS + Sarfun T 450 FS 44 - Brasikol C 250 FS + Funaben T 480 FS 42

Nawożenie mineralne średnio i (zakres): kg czystego składnika na 1 ha

- P2O5 60 (36-100) 64 (0-120) - K2O 106 (43-180) 117 (30-180)

- N - jesienią 23 (0-60) 22 (0-68) - N - wiosną 150 (91-200) 165 (52-210)

- S - (wczesna wiosna) 44 (7-90) 41 (7-100)

liczba doświadczeń Zastosowanie nawozów dolistnych z mikroskładnikami:

- jeden zabieg 18 20 - dwa zabiegi 14 17

Zwalczanie chwastów: - jeden zabieg 17 19 - dwa i więcej zabiegów 25 25 - w tym zwalczanie chwastów jednoliściennych 24 21

Zwalczanie szkodników: • jesienią: - jeden zabieg 17 16

- dwa i więcej zabiegów 2 8

• wiosną: - jeden-trzy zabiegi 28 26 - cztery-sześć zabiegów 14 18

Zastosowanie fungicydów: • bez ochrony fungicydowej 21 19 • jesienią 8 12 • wiosną - jeden zabieg 9 16

- dwa i więcej zabiegów 10 5

Zastosowanie regulatorów wzrostu: • jesienią 2 2 • wiosną - jeden zabieg 2 2

- dwa i więcej zabiegów 1 1

Desykacja roślin przed zbiorem 18 10

Sklejanie łuszczyn 9 13

Rodzaj zbioru: - jednoetapowy 41 43 - dwuetapowy 1 1

Liczba doświadczeń: - założonych - wykorzystanych w syntezie

47 42

47 44

- 8 -

Tabela 3

RZEPAK OZIMY. Daty siewu, zbioru oraz ważniejszych faz rozwojowych i wybranych cech rolniczych wzorca. Lata zbioru 2010, 2009

Sezon wegetacyjny

Wyszczególnienie Termin i zakres 2009/2010 2008/2009

1 2 3 4

Siew, data średnio 27.08 28.08 od-do 20.08-3.09 22.08-1.09

Wschody, data średnio 9.09 10.09 od-do 29.08-29.09 31.08-30.09

Ocena wyrzędowania, skala 9o średnio 8.3 7,9 od-do 6,8-9,0 6,0-9,0

Liczba liści na roślinie, szt. średnio 8,4 7,8 od-do 5,8-13,5 4,7-15

Wysokość roślin jesienią, cm średnio 20 18 od-do 7-39 5-42

Zahamowanie wegetacji jesienią, data średnio 4.12 22.11 od-do 2.11-15.12 8.11-28.12

Wznowienie wegetacji, data średnio 23.03 28.03 od -do 16.03 -15.04 3.03-4.04

Stan roślin po zimie, skala 9o średnio 6,8 7,7 od - do 3,6-9,0 6,0-9,0

Straty mrozowe w obsadzie roślin, % średnio 5 3 od-do 0-22 0-4

Obsada roślin wiosną, szt./m2 średnio 49 52 od-do 30-65 28-76

Początek kwitnienia, data średnio 2.05 25.04 od-do 27.04-12.05 16.04-03.05

Koniec kwitnienia, data średnio 31.05 22.05 od-do 19-05-11.06 14.05-1.06

Wysokość roślin, cm średnio 145 132 od-do 117-167 104-154

Wysokość łanu przed zbiorem, cm średnio 120 118 od-do 76-164 91-145

Wyleganie, % średnio 18 11 od-do 0-52 0-32

Dojrzałość techniczna, data średnio 11.07 4.07 od-do 26.06-20.07 30.06-20.07

Zbiór (omłot), data średnio 25.07 28.07 od-do 11.07-30.08 16.07-07.08

Plon nasion, dt z ha średnio 41,8 48,0 od-do 23,3-58,8 27,1-66,0 Liczba doświadczeń 42 44 Kol. 3 - 4: daty określają początek wystąpienia faz rozwojowych u odmian wzorcowych

- 9 -

Tabela 4

RZEPAK OZIMY. Plon nasion i tłuszczu odmian (w odchyleniach od wzorca). Lata zbioru 2010, 2009

Liczba doświadczeń Plon nasion przy 9% wilgotności Plon tłuszczu

dt z ha dt z ha Odmiany

2010 2009 2010 2009 2010 2009 Lp.

1 2 3 4

Wzorzec, dt z ha 42 44 41,8 48,0 17,5 20,0 populacyjne 1 Adriana 42 41 0,2 2,3 0,2 2,3

2 Bellevue 36 39 0,8 1,7 0,6 2,2

3 Bogart 33 32 0,4 2,4 0,4 1,8

4 Bojan 23 27 -1,5 1,3 -1,0 0,9

5 Brise 23 27 -0,4 -0,2 -0,1 0,7

6 Cabriolet 31 32 0,0 0,6 -0,3 0,4

7 Cadeli 31 37 -2,9 1,8 -1,0 1,9

8 Californium 35 44 -1,1 -0,4 -0,8 -0,1

9 Casoar 42 44 0,1 0,8 0,0 0,4

10 Castille 42 44 -0,2 -0,3 -0,2 -0,2

11 Catana 29 -1,8 -0,2

12 Chagall 42 0,2 0,2

13 Digger 19 26 -2,5 0,1 -1,4 0,1

14 Libomir 21 28 -1,0 0,3 -0,5 0,3

15 Monolit 36 37 1,1 2,5 0,5 2,2

16 NK Bold 35 36 1,6 0,6 0,8 1,1

17 NK Fundus 25 37 -3,1 0,0 -1,5 0,8

18 NK Music 29 -1,7 -0,8

19 NK Pegaz 42 44 1,7 2,5 0,8 2,2

20 Remy 22 27 -2,3 1,4 -0,9 1,1

21 Viking 20 21 -1,3 -0,1 -0,5 0,2

22 Wallery 24 30 -2,2 0,5 -0,8 0,9

23 Vision (CCA) 13 1,7 0,5

- 10 -

cd. tabeli 4

Liczba doświadczeń Plon nasion przy 9% wilgotności Plon tłuszczu

dt z ha dt z ha Odmiany

2010 2009 2010 2009 2010 2009 Lp.

1 2 3 4

Wzorzec, dt z ha 42 44 41,8 48,0 17,5 20,0 mieszańcowe

24 Abakus 36 7,0 3,0

25 Adam 34 4,3 2,3

26 ES Mercure 42 3,7 1,0

27 Exotic 31 34 3,7 5,1 1,2 2,0

28 Extend 38 40 2,5 5,2 0,8 2,4

29 Finesse 27 2,6 1,1

30 Herkules 33 36 1,8 6,6 0,4 3,0

31 Hycolor 31 41 4,1 5,0 1,8 2,8

32 Kronos 12 34 2,6 3,7 1,0 1,4

33 Nelson 37 42 3,9 6,9 1,3 3,0

34 NK Octans 38 41 4,1 6,5 1,7 3,0

35 NK Petrol 42 42 6,2 7,0 2,3 3,0

36 NK Technic 42 7,6 3,1

37 Poznaniak 38 2,5 0,8

38 Rohan 36 37 6,2 6,5 2,7 3,1

39 Toccata 33 40 3,7 4,9 1,7 2,5

40 Vectra 39 40 2,2 6,5 0,4 3,0

41 Visby 42 44 5,9 8,2 2,4 3,6

42 NK Formula (CCA) 13 13 3,9 6,3 1,7

43 PR46W09 (CCA) 11 13 1,4 4,4 0,1

44 PR46W10 (CCA) 14 13 -0,7 1,9 -0,6

45 PR46W14 (CCA) 19 4,5 1,9

Kol. 1: wzorzec: 2010 – Castille, Casoar, Chagall; 2009 – Californium, Castille, Casoar CCA – odmiany ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych pozytywnie zweryfikowane w doświadczeniach rozpoznawczych i włączone do badań PDO Kol. 3: wyniki plonowania dla odmian o małej liczbie doświadczeń podano w tabeli 5 Kol. 4: plon tłuszczu = plon suchej masy nasion z wszystkich miejscowości (plon przy 9% wilgotności x 0,91) x zawartość tłuszczu z 10 miejscowości / 100.

- 11 -

Tabela 5

RZEPAK OZIMY. Plon nasion odmian w rejonach (odchylenia od wzorca w dt z ha). Lata zbioru 2010, 2009

Liczba doświadczeń Plon nasion Odmiany 2010 2009 2010 2009 Lp. Rejon I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI

1 2 3 4 5

Wzorzec, dt z ha 6 3 12 6 12 3 6 3 12 6 13 4 42,9 42,6 44,1 45,0 38,8 34,6 44,0 48,4 53,1 45,4 46,9 45,9

populacyjne

1 Adriana 6 3 12 6 12 3 6 3 10 6 10 4 -0,1 3,5 2,3 -0,5 -1,4 -2,3 4,2 0,6 0,5 3,6 0,8 7,5 2 Bakara 2 3 3 1 7 6 8 4 -0,4 1,1 -0,3 -2,9 -2,6 -0,5 -3,3 -1,5 3 Baros 3 3 1 7 2 11 2 -3,1 -3,8 2,6 0,4 5,8 0,0 2,2 4 Bellevue 6 3 12 6 8 1 6 3 12 6 10 2 -0,8 5,7 2,4 0,3 -1,8 0,7 2,9 2,3 1,0 2,6 1,2 1,8 5 Bogart 6 3 12 6 5 1 6 3 10 6 5 2 -0,4 2,0 1,8 -2,3 1,2 -3,3 2,8 4,4 1,9 2,8 0,6 4,5 6 Bojan 3 1 9 4 5 1 4 1 9 4 5 4 1,2 -1,8 0,3 -2,6 -4,1 -7,6 2,3 -3,1 1,3 2,3 -2,0 4,4 7 Brise 3 1 7 4 5 3 3 1 9 2 8 4 -2,2 -1,1 -0,4 -1,4 3,3 -2,9 0,8 -4,0 -0,4 0,3 -1,6 2,8 8 Cabriolet 4 3 10 4 9 1 4 3 10 4 9 2 0,9 3,5 0,5 -0,6 -2,0 0,1 2,4 -0,7 0,1 3,1 -1,6 5,8 9 Cadeli 4 1 10 4 9 3 4 3 10 6 10 4 -0,6 -3,7 -2,2 -3,4 -4,9 -1,6 2,7 1,3 1,4 2,1 0,5 5,1

10 Californium 5 3 9 6 9 3 6 3 12 6 13 4 -4,0 -0,7 0,0 -2,3 1,1 -3,5 1,4 -0,5 -1,7 0,0 -0,9 1,5 11 Carousel 4 1 3 1 9 2 5 4 2,1 -7,2 3,5 -1,1 -2,0 2,1 -3,2 1,1 12 Casoar 6 3 12 6 12 3 6 3 12 6 13 4 -0,7 2,9 -0,7 -1,1 1,0 0,5 0,0 0,5 1,3 -0,4 1,4 0,3 13 Castille 6 3 12 6 12 3 6 3 12 6 13 4 -1,1 -2,2 0,1 -0,2 0,8 -2,0 -1,3 0,0 0,4 0,4 -0,5 -1,8 14 Catana 6 1 10 6 5 1 -1,2 1,4 -1,2 -3,0 -3,0 -0,5 15 Chagall 6 3 12 6 12 3 1,8 -0,6 0,7 1,3 -1,9 1,5 16 Dante 2 2 2 4 -3,7 0,9 7,1 1,4 17 Digger 3 1 7 2 5 1 3 1 7 4 9 2 -2,1 -6,3 -1,3 -0,7 -4,5 -1,7 -0,3 3,2 -1,9 3,1 -2,2 10,0 18 Libormir 3 1 7 4 5 1 3 1 9 4 9 2 -2,2 -5,8 0,2 -2,6 -0,4 1,6 1,2 -8,0 0,3 1,6 -0,9 5,6 19 Livius 2 5 1 7 2 5 2 -2,6 -2,5 -2,1 -1,0 2,2 1,0 -1,0 20 Monolit 6 3 12 6 8 1 6 3 12 6 8 2 -0,2 -0,7 2,8 -0,7 1,9 -2,9 3,4 5,5 1,3 4,1 -0,8 10,2 21 NK Bold 5 3 12 6 8 1 5 3 12 6 8 2 1,4 4,4 1,6 1,4 1,1 -1,2 1,2 4,5 0,3 1,4 -1,4 -0,1 22 NK Fundus 5 1 7 4 5 3 6 1 10 6 10 4 -2,0 -4,5 -1,6 -0,9 -7,3 -4,1 1,3 0,9 0,4 1,0 -3,0 2,6 23 NK Music 6 1 10 6 5 1 -3,2 -2,3 -0,3 -2,6 -1,4 -1,4 24 NK Pegaz 6 3 12 6 12 3 6 3 12 6 13 4 2,0 4,8 2,1 1,0 1,1 0,1 4,2 4,0 1,5 3,1 1,4 4,7 25 Remy 4 1 7 4 5 1 4 1 7 4 7 4 -4,1 -6,2 -0,9 -6,4 1,1 -1,6 2,4 -1,8 1,2 4,2 -2,0 4,3

- 12 -

cd. tabeli 5

Liczba doświadczeń Plon nasion Odmiany 2010 2009 2010 2009 Lp. Rejon I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI

1 2 3 4 5

Wzorzec, dt z ha 6 3 12 6 12 3 6 3 12 6 13 4 42,9 42,6 44,1 45,0 38,8 34,6 44,0 48,4 53,1 45,4 46,9 45,9

26 Viking 4 1 7 2 5 1 4 1 7 2 5 2 -0,1 -1,4 -0,8 0,6 -2,8 -4,7 2,6 -2,6 -0,2 3,2 -5,1 5,1 27 Wallery 4 1 7 4 5 3 4 1 10 6 5 4 -2,4 -6,5 -2,3 -2,2 -1,5 -1,4 3,0 -2,7 -0,2 0,7 -1,8 3,2 28 Winner 1 3 1 9 2 11 4 0,8 1,7 -12,5 -0,8 3,2 -1,3 2,7 29 Forza (CCA) 3 4 1,2 -5,3 30 Galileo (CCA) 3 -1,5 31 Goya (CCA) 3 4 -2,1 3,0 32 Kadore (CCA) 6 -0,8 33 Verona (CCA) 3 -2,9 34 Vision (CCA) 3 10 0,0 2,3 mieszańcowe 35 Abakus 6 3 12 6 8 1 7,3 10,4 8,4 4,6 5,7 3,2 36 Adam 6 1 10 6 8 3 4,4 3,5 3,8 2,5 5,8 5,5 37 Baldur 1 7 3 1 9 2 12 2 3,1 2,3 7,4 5,0 3,6 6,7 -1,0 6,4 38 Elektra 3 3 0,2 4,8 39 ES Betty 2 5 1 7 6 10 4 2,7 8,1 -3,4 5,0 6,7 3,6 7,2 40 ES Mecure 6 3 12 6 12 3 5,6 3,8 5,3 2,0 2,0 3,1 41 ES Saphir 3 2 3 6 3 7 2 12 2 2,8 9,8 1,2 6,9 4,3 2,8 8,4 3,5 9,8 42 Exotic 6 3 10 6 5 1 6 3 10 6 7 2 4,9 7,3 2,8 2,7 4,0 -1,4 7,6 4,0 4,9 7,6 2,4 1,7 43 Extend 6 1 12 4 12 3 6 1 12 4 13 4 4,6 -2,2 2,3 4,1 1,7 0,7 11,1 -2,9 3,0 6,6 4,3 6,1 44 Extrem 1 2 -3,8 2,1 45 Finesse 4 1 10 6 5 1 3,3 -1,9 3,2 3,0 2,6 -3,1 46 Herkules 5 1 12 6 8 1 6 1 12 6 9 2 3,0 1,8 4,0 0,0 0,2 -6,1 5,4 4,5 7,6 8,9 4,4 7,1 47 Hycolor 5 1 10 4 8 3 5 1 12 6 13 4 3,9 0,7 3,4 3,7 5,4 4,8 7,4 2,7 4,8 6,6 3,2 7,0 48 Kronos 2 2 2 4 2 5 1 10 6 8 4 -2,7 9,5 1,3 1,4 4,7 6,7 1,5 1,9 6,5 0,5 7,2 49 Nelson 6 3 9 6 12 1 6 3 12 6 13 2 4,0 6,0 5,7 2,4 3,2 -2,4 7,2 5,7 7,4 8,7 5,3 9,0 50 NK Octans 6 3 12 6 8 3 6 3 12 6 10 4 3,7 9,7 5,3 2,6 2,5 2,1 7,5 7,0 8,5 6,6 3,4 6,7 51 NK Petrol 6 3 12 6 12 3 6 3 12 6 11 4 6,3 10,1 7,1 5,6 5,1 4,4 11,2 6,4 7,2 8,0 4,4 5,8 52 NK Technic 6 3 12 6 12 3 7,2 10,7 8,9 6,4 6,9 5,6 53 Poznaniak 4 1 12 6 12 3 1 2 5,4 -0,5 4,7 1,1 1,3 -1,8 -4,1 -1,1 54 Rohan 6 3 12 6 8 1 6 3 12 6 8 2 7,9 9,8 6,9 5,2 3,6 5,6 12,2 3,9 5,2 6,7 2,8 14,8 55 Taurus 2 2 2 3 2 3,9 5,8 4,4 1,7 0,7

- 13 -

cd. tabeli 5

Liczba doświadczeń Pl on nasionOdmiany 2010 2009 9 2010 200Lp.

Rejon I II I II I II I II III IV V VI III IV V VI III IV V VI III IV V VI 1 2 3 4 5

Wzorzec, dt z ha 6 3 12 6 12 3 6 3 12 6 13 4 42,9 42,6 44,1 45,0 38,8 34,6 44,0 48,4 53,1 45,4 46,9 45,9

56 Titan 2 8 3 1 7 4 12 2 6,8 1,7 8,3 2,2 2,1 5,2 -0,1 6,6 57 Toccata 6 1 7 4 12 3 6 1 12 6 11 4 3,7 2,3 4,0 3,0 3,9 4,1 7,5 -1,7 4,9 8,8 1,8 5,0 58 Vectra 12 6 5 3 12 1 5 3 12 6 12 2 4,5 3,7 3,9 0,7 0,0 2,8 7,9 8,0 6,7 8,9 3,5 10,8 59 Visby 12 6 6 3 12 3 6 3 12 6 13 4 7,6 10,0 7,4 5,8 3,8 0,7 12,0 7,7 8,9 8,0 5,4 10,4 60 ES Hydromel (CCA) 3 4 4,2 3,0 61 NK Aviator (CCA) 6 2 7,8 3,5 62 NK Formula (CCA) 6 7 6 7 3,5 4,1 6,8 5,8 63 PR46W09 (CCA) 7 4 9 4 1,5 1,1 4,0 5,3 64 PR46W10 (CCA) 3 3 11 10 1,6 -1,4 4,2 1,2 65 PR46W14 (CCA) 3 6 10 2,0 5,6 4,6 66 PR46W15 (CCA) 4 6,9 67 PR46W31 (CCA) 10 4 2,7

Kol.1: wzorzec: 2010 – Castille, Casoar, Chagall; 2009 – Californium, Castille, Casoar Wyniki plonowania odmian z CCA pochodzą z następujących województw: Forza – 2010: pomorskie i zachodniopomorskie; 2009: opolskie Galileo – 2010: pomorskie, Goya – 2010: opolskie, pomorskie, Kadore – 2010 :pomorskie i zachodniopomorskie, Verona – 2010: zachodniopomorskie, Vision – 2010: dolnośląskie, opolskie, zachodniopomorskie, ES Hydromel – 2010: opolskie, zachodniopomorskie, NK Aviator – 2010: podkarpackie, pomorskie, zachodniopomorskie, NK Formula – 2010, 2009: zachodniopomorskie, pomorskie i wielkopolskie, PR 46W09 – 2010: opolskie, wielkopolskie; 2009: opolskie, kujawsko-pomorskie, wielkopolskie PR 46W10 –2010,2009: opolskie, dolnośląskie, zachodniopomorskie PR 46W14 – 2010: dolnośląskie, opolskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie, PR 46W15 – 2010: opolskie, PR 46W31 – 2010: opolskie; 2009: dolnośląskie, opolskie.

- 14 -

Tabela 6

RZEPAK OZIMY. Zawartość glukozynolanów i tłuszczu w nasionach odmian. Lata zbioru 2010, 2009

Zawartość glukozynolanów Zawartość tłuszczu przy wilgotności nasion 0%

µM/g nasion % s.m. wartości rzeczywiste odchylenia od wzorca odchylenia od wzorca

Lp. Odmiany

2010 2009 2010 2009 2010 2009 1 2 3 4

Wzorzec 13,2 14,0 13,2 14,0 46,2 45,9 (42,0)* (41,8)*

populacyjne

1 Adriana 9,4 9,8 -3,8 -4,2 0,4 2,8

2 Bellevue 14,0 13,9 0,8 0,1 0,6 3,1

3 Bogart 9,9 8,3 -3,3 -5,7 0,6 1,6

4 Bojan 10,0 7,4 -3,2 -6,6 -0,9 ,8

5 Brise 13,5 11,3 0,3 -2,7 0,2 1,6

6 Cabriolet 12,1 10,9 -1,1 -3,1 -0,7 0,3

7 Cadeli 11,8 9,3 -1,4 -4,7 0,8 2,4

8 Californium 13,1 11,9 -0,1 -2,1 -0,9 0,1

9 Casoar 12,8 14,3 -0,4 0,3 0,0 0,2

10 Castille 15,4 15,9 2,2 1,9 -0,4 -0,3

11 Catana 12,1 -1,1 1,5

12 Chagall 11,4 -1,8 0,4

13 Digger 11,6 10,0 -1,6 -4,0 -1,0 -0,1

14 Libormir 11,5 10,9 -1,7 -3,1 -0,3 0,4

15 Monolit 10,1 8,1 -3,1 -5,9 0,1 2,3

16 NK Bold 11,6 10,4 -1,6 -3,6 0,3 1,9

17 NK Fundus 10,3 9,7 -2,9 -4,3 -0,4 1,8

18 NK Music 8,6 -4,6 -0,2

19 NK Pegaz 10,3 9,3 -2,9 -4,7 0,2 2,4

20 Remy 10,1 8,2 -3,1 -5,8 0,2 1,0

21 Viking 8,3 5,2 -4,9 -8,8 0,1 0,4

22 Wallery 10,2 9,9 -3,0 -4,1 0,4 1,5

23 Vision (CCA) 14,8 1,6 -0,5

- 15 -

cd. tabeli 6

Zawartość glukozynolanów Zawartość tłuszczu przy wilgotności nasion 0%

µM/g nasion % s.m. wartości rzeczywiste odchylenia od wzorca odchylenia od wzorca

Lp. Odmiany

2010 2009 2010 2009 2010 2009 1 2 3 4

Wzorzec 13,2 14,0 13,2 14,0 46,2 45,9 (42,0)* (41,8)*

mieszańcowe

24 Abakus 9,8 -3,4 0,1

25 Adam 8,7 -4,5 1,3

26 ES Mercure 12,6 -0,6 -1,3

27 Exotic 13,7 15,0 0,5 1,0 -0,8 -0,3

28 Extend 12,1 12,9 -1,1 -1,1 -0,5 0,4

29 Finesse 12,0 -1,2 0,0

30 Herkules 9,0 8,3 -4,2 -5,7 -0,9 0,3

31 Hycolor 11,4 10,1 -1,8 -3,9 0,3 1,3

32 Kronos ● 7,4 6,6 -0,4 -0,4

33 Nelson 19,0 16,7 5,8 2,7 -0,8 0,2

34 NK Octans 10,6 10,0 -2,6 - 4,0 -0,1 0,6

35 NK Petrol 10,0 8,2 -3,2 -5,8 -0,7 0,1

36 NK Technic 10,7 -2,5 -0,3

37 Poznaniak 8,5 -4,7 -0,7

38 Rohan 7,8 6,9 -5,4 -7,1 0,1 0,6

39 Toccata 18,0 18,4 4,8 4,4 0,2 0,8

40 Vectra 9,8 8,0 -3,4 -6,0 -1,2 0,5

41 Visby 11,0 7,2 -2,2 -6,8 -0,1 0,3

42 NK Formula (CCA) 14,5 13,7 1,3 -0,3 0,2 1,8

43 PR 46 W09 (CCA) ● 9,9 -4,1 -1,1 0,9

44 PR 46 W10 (CCA) 12,3 -0,9 -0,8 1,9

45 PR 46W14 (CCA) 10,0 -3,2 0,0

Liczba doświadczeń 5 5 5 5 10 13

Kol. 1: wzorzec: 2010 – Castille, Casoar, Chagall; 2009 – Californium, Castille, Casoar Kol. 2-4 oznaczenie zawartości glukozynolanów i tłuszczu dokonano dla serii ortogonalnej, a dla odmian z CCA tylko z wyznaczonych doświadczeń

● – brak oznaczenia

Kol. 2: zawartość sumy glukozynolanów alkenowych i indolowych oznaczono metodą HPLC i podano w mikromolach na gram powietrznie suchych nasion (9% wilgotności) Kol. 4: zawartość tłuszczu w nasionach oznaczano przy pomocy Infratecu i krzywej wykalibrowanej metodą Soxhleta oraz przeliczono na wilgotność 0%, * - w nawiasach zawartość tłuszczu wzorca obliczona przy wilgotności 9%.

- 16 -

Tabela 7

RZEPAK OZIMY. Rozwój roślin jesienią, zimotrwałość odmian i obsada roślin po zimie (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2010, 2009

Ocena wyrzędowania

Wysokość roślin jesienią

Ocena stanu roślin

po zimie

Procent martwych roślin Obsada roślin

skala 9o cm skala 9o % szt./m2 Lp. Odmiany

2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 1 2 3 4 5 6

Wzorzec 8,3 7,9 20 18 6,8 8,0 5 3 49 52

populacyjne

1 Adriana 0,1 0,5 1 2 0,6 0,1 -3 0 2 0

2 Bellevue 0,0 0,3 0 2 0,4 -0,1 -3 0 -1 -1

3 Bogart 0,0 0,4 0 2 0,3 0,2 0 0 1 -1

4 Bojan 0,2 0,6 0 2 0,7 0,3 -2 0 -2 4

5 Brise -0,3 0,3 0 3 0,1 0,0 -1 0 -6 -2

6 Cabriolet 0,1 0,4 -1 0 0,4 0,2 -3 0 1 3

7 Cadeli -0,1 0,3 -1 2 -0,1 0,0 1 0 -2 -1

8 Californium -0,1 -0,1 -3 -2 0,4 0,1 -2 0 0 -1

9 Casoar 0,1 0,1 -1 2 -0,1 -0,1 0 0 2 -2

10 Castille 0,1 0,4 1 2 -0,1 0,0 3 0 0 2

11 Catana -0,2 -1 -0,1 0 -3

12 Chagall -0,1 0 0,2 0 -2

13 Digger -0,2 0,6 -1 3 0,2 -0,2 0 0 -1 1

14 Libormir -0,1 0,3 -1 2 0,2 -0,1 -1 1 -3 -2

15 Monolit 0,1 0,6 -2 0,5 0,2 -2 0 1 2

16 NK Bold -0,1 0,3 0 1 0,2 -0,3 -2 0 -2 1

17 NK Fundus 0,0 0,2 -1 1 -0,1 -0,4 0 0 -2 -1

18 NK Music 0,1 -1 0,1 1 -1

19 NK Pegaz -0,1 0,4 1 2 0,1 -0,4 -1 0 -1 -2

20 Remy -0,7 0,4 -1 2 0,0 -0,3 -1 1 -7 -3

21 Viking 0,0 0,6 1 2 0,0 0,1 0 0 0 -1

22 Wallery 0,1 0,5 0 2 0,1 0,1 -1 0 0 0

23 Vision (CCA) -0,2 -1 0,2 2 -4

- 17 -

cd. tabeli 7

Ocena wyrzędowania

Wysokość roślin jesienią

Ocena stanu roślin

po zimie

Procent martwych roślin Obsada roślin

skala 9o cm skala 9o % szt./m2 Lp. Odmiany

2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 1 2 3 4 5 6

Wzorzec 8,3 7,9 20 18 6,8 8,0 5 3 49 52

mieszańcowe

24 Abakus 0,1 0 0,6 -2 0

25 Adam 0,1 1 0,3 -1 0

26 ES Mercure 0,3 3 0,5 -1 1

27 Exotic 0,0 0,6 1 3 0,6 0,2 -3 0 1 1

28 Extend 0,1 0,1 2 4 0,4 -0,2 -1 0 -1 -5

29 Finesse 0,1 1 0,4 -2 1

30 Herkules 0,0 0,4 1 2 0,5 0,2 0 0 0 1

31 Hycolor 0,1 0,6 1 3 0,4 0,1 -2 0 1 1

32 Kronos -0,1 0,3 1 2 0,3 -0,2 -2 0 1 -4

33 Nelson 0,1 0,5 2 2 0,2 0,1 -1 0 -1 -2

34 NK Octans 0,2 0,4 1 2 0,2 0,4 -1 0 1 -1

35 NK Petrol 0,0 0,5 3 3 0,2 -0,1 -1 0 0 -2

36 NK Technic 0,1 2 0,4 0 0

37 Poznaniak -0,1 1 0,4 -2 -1

38 Rohan 0,0 0,6 1 2 0,5 0,2 -1 0 -2 0

39 Toccata 0,0 0,2 2 2 0,2 0,1 -2 0 -2 -2

40 Vectra 0,1 0,4 0 1 0,5 0,1 -2 0 -2 -1

41 Visby 0,2 0,5 0 2 0,5 0,1 -3 0 1 -3

42 NK Formula (CCA) 0,1 0,3 1 1 0,2 0,0 0 1 -1 -3

43 PR46W09 (CCA) 0,0 0,1 2 3 0,2 -0,3 0 0 -1 1

44 PR46W10 (CCA) -0,1 0,2 0 2 -0,1 -0,3 2 0 1 1

45 PR46 W14 (CCA) 0,0 -1 0,3 -1 -1

Liczba doświadczeń 41 35 39 30 27 18 13 2 37 39 Kol. 1: wzorzec: 2010 – Castille, Casoar, Chagall; 2009 – Californium, Castille, Casoar

- 18 -

Tabela 8

RZEPAK OZIMY. Ważniejsze cechy rolnicze odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2010, 2009

Wysokość Początek kwitnienia

Dojrzałość techniczna roślin łanu Wyleganie

data; liczba dni cm % Lp. Odmiany

2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 1 2 3 4 5 6

Wzorzec 2.05 25.04 11.07 4.07 145 132 120 112 23 13

populacyjne

1 Adriana 2 1 0 1 5 3 -2 7 5 1

2 Bellevue 3 4 1 1 11 12 6 11 2 3

3 Bogart 4 6 1 2 10 15 -5 7 10 8

4 Bojan 4 5 1 1 7 7 -8 4 10 11

5 Brise 2 3 0 0 6 4 2 8 2 2

6 Cabriolet -1 -1 0 0 0 3 -6 -2 4 6

7 Cadeli 2 3 1 1 3 3 -4 4 6 4

8 Californium -1 1 0 -1 0 -1 -7 2 6 3

9 Casoar 0 0 0 0 -2 -6 -1 -1 -1 -1

10 Castille -1 -1 0 0 -5 -8 0 -2 -4 -2

11 Catana 2 0 4 1 2

12 Chagall 0 0 7 1 3

13 Digger 3 4 0 1 4 4 1 6 0 0

14 Libormir 1 3 1 0 8 10 8 6 -3 4

15 Monolit 3 4 1 1 3 8 -14 -5 14 16

16 NK Bold 2 4 1 1 5 4 3 5 1 0

17 NK Fundus 3 4 1 1 4 8 -5 8 8 7

18 NK Music 1 0 5 -3 6

19 NK Pegaz 3 4 1 1 8 8 0 8 7 4

20 Remy 2 3 1 0 5 0 6 6 -3 1

21 Viking 1 2 0 -1 2 3 3 1 -2 5

22 Wallery 1 2 1 0 8 5 3 7 3 6

23 Vision (CCA) 1 1 6 6 -3

- 19 -

cd. tabeli 8

Wysokość Początek kwitnienia

Dojrzałość techniczna roślin łanu Wyleganie

data; liczba dni cm % Lp. Odmiany

2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 1 2 3 4 5 6

Wzorzec 2.05 25.04 11.07 4.07 145 132 120 112 23 13

mieszańcowe

24 Abakus 0 0 5 5 0

25 Adam 1 1 12 6 2

26 ES Mercure 2 1 11 8 0

27 Exotic 1 0 11 -1 8

28 Extend 3 3 0 0 13 10 -3 13 11 3

29 Finesse 2 0 12 2 5

30 Herkules 0 1 0 -1 5 9 -6 3 8 7

31 Hycolor 1 0 0 0 10 10 1 10 6 3

32 Kronos 3 3 1 0 16 12 10 14 6 2

33 Nelson 1 1 0 0 10 12 -1 11 8 1

34 NK Octans 1 2 0 0 8 9 0 9 4 5

35 NK Petrol 2 2 0 0 13 12 7 13 3 3

36 NK Technic 1 1 11 3 5

37 Poznaniak 3 0 5 -7 9

38 Rohan -1 0 -1 -1 4 1 2 3 1 2

39 Toccata 1 1 1 0 17 13 7 13 5 5

40 Vectra 0 1 0 0 8 10 3 6 3 5

41 Visby 1 2 0 0 5 6 0 9 3 3

42 NK Formula (CCA) 3 3 0 1 16 20 -1 17 10 1

43 PR46W09 (CCA) 1 2 1 0 14 10 6 10 3 0

44 PR46W10 (CCA) 2 3 0 1 7 12 -3 11 8 -1

45 PR46 W14 (CCA) 2 1 12 6 4

Liczba doświadczeń 41 43 36 40 40 42 39 40 24 21 Kol. 1: wzorzec: 2010 – Castille, Casoar, Chagall; 2009 – Californium, Castille, Casoar Kol.6: wyleganie – cecha określana jako wysokość łanu przed zbiorem do wysokości roślin, w procentach [100 – (wysokość łanu / wysokość roślin x 100)] wyniki pochodzą z doświadczeń, w których zjawisko wystąpiło w większym nasileniu

- 20 -

Tabela 9

RZEPAK OZIMY. Porażenie odmian przez choroby (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2010, 2009

Zgnilizna twardzikowa

Sucha zgnilizna kapustnych

Choroby podstawy łodygi

Czerń krzyżowych

% roślin porażonych skala 9o Lp. Odmiany

2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 1 2 3 4 5

Wzorzec 12 12 9 13 10 13 7,0 6,6 populacyjne

1 Adriana 0 -3 -2 -2 3 -1 0,4 0,4

2 Bellevue -1 -3 -3 0 3 0 0,0 0,6

3 Bogart 1 3 -1 7 4 8 -0,3 0,1

4 Bojan 1 1 2 7 2 2 -0,3 0,4

5 Brise 2 2 -2 1 4 0 -0,1 -0,2

6 Cabriolet 2 -2 -1 -1 -2 1 -0,2 0,2

7 Cadeli -1 2 1 0 -1 2 -0,2 -0,1

8 Californium 2 0 0 1 0 0 -0,4 -0,3

9 Casoar 1 2 0 1 1 -1 0,1 0,1

10 Castille 0 -2 0 -1 -2 0 -0,1 0,0

11 Catana 1 -1 -1 -0,2

12 Chagall -2 -1 0 0,1

13 Digger 1 4 0 2 4 0 -0,3 -0,1

14 Libomir 2 6 3 2 -1 -1 0,1 0,1

15 Monolit 2 1 -2 1 0 4 -0,6 0,0

16 NK Bold 0 1 0 5 2 -1 -0,1 0,2

17 NK Fundus 0 1 -1 1 7 0 0,1 0,0

18 NK Music -2 -1 -1 0,1

19 NK Pegaz 0 0 -3 1 0 2 -0,2 0,2

20 Remy -3 -1 -3 -1 -1 -5 0,2 0,0

21 Viking -1 6 -2 8 -1 1 0,3 -0,5

22 Wallery 2 2 -2 5 2 0 -0,4 0,1

23 Vision (CCA) 0 -2 4 0,3

- 21 -

cd. tabeli 9

Zgnilizna twardzikowa

Sucha zgnilizna kapustnych

Choroby podstawy łodygi

Czerń krzyżowych

% roślin porażonych skala 9o Lp. Odmiany

2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 1 2 3 4 5

Wzorzec 12 12 9 13 10 13 7,0 6,6 mieszańcowe

24 Abakus 2 -3 6 0,1

25 Adam -2 0 1 0,0

26 ES Mercure 1 0 -1 0,0

27 Exotic 2 1 0 7 3 5 0,0 0,2

28 Extend 0 3 -1 2 2 -1 -0,1 0,0

29 Finesse -3 -1 -1 0,0

30 Herkules 1 5 0 4 6 8 -0,3 0,3

31 Hycolor 3 5 -3 9 1 4 0,1 -0,1

32 Kronos 8 9 -1 12 20 11 0,1 -0,4

33 Nelson 1 4 0 4 5 5 -0,6 -0,2

34 NK Octans 1 0 -2 -1 -3 -1 0,2 0,6

35 NK Petrol 1 1 0 5 0 1 0,0 0,0

36 NK Technik 1 -1 2 0,2

37 Poznaniak 5 1 2 -0,3

38 Rohan 2 2 3 7 2 3 -0,3 -0,3

39 Toccata 0 -1 0 1 2 2 0,3 0,2

40 Vectra 1 4 -1 4 0 3 -0,1 0,2

41 Visby 1 3 0 3 0 2 0,0 2,3

42 NK Formula (CCA) 20 -1 2 14 5 -0,4 0,5

43 PR 46W 09 (CCA) 1 0 3 0 0,2 0,1

44 PR 46W 10 (CCA) 0 0 4 -5 0,1 0,2

45 PR 46 W 14 (CCA) 5 -2 11 0,1

Liczba doświadczeń 13 10 5 3 8 7 19 12 Kol. 1: wzorzec: 2010 – Castille, Casoar, Chagall; 2009 – Californium, Castille, Casoar

- 22 -

RZEPAK JARY 2010

WSTĘP

W opracowaniu przedstawiono wyniki pore-jestrowych doświadczeń odmianowych z rzepa-kiem jarym z roku zbioru 2010. Badano w nich 17 odmian wpisanych do krajowego rejestru w latach 2001-2010, w tym 13 populacyjnych i cztery mie-szańcowe (tab. 1). Wzorcem w doświadczeniach były odmiany Clipper i Fenja. Rezultaty badań uzyskane w roku 2010 przedstawiono na tle wy-ników z roku 2009.

Doświadczenia założono w 12 stacjach i punktach doświadczalnych oceny odmian oraz w Oddziale Hodowli Roślin Strzelce Grupa IHAR, w Małyszynie (rys. 1).

Badania prowadzono według metodyki1) opracowanej w Centralnym Ośrodku. Określono w niej ogólne i szczegółowe zasady zakładania i prowadzenia doświadczeń, a także zakres i sposób przeprowadzania pomiarów i obserwa-cji. Przy zakładaniu doświadczeń zastosowano układ 1-rozkładalny oraz cztery powtórzenia. Powierzchnia poletka do siewu netto wynosiła 16,5 m2. Na 1 m2 wysiewano 100 nasion, o 20 sztuk mniej niż w latach poprzednich. Przedplo-nem były przeważnie zboża, a także rośliny okopowe. Zbiór nasion w poszczególnych do-świadczeniach przeprowadzano z niejednakowej powierzchni, która wynosiła 13,5-16,5 m2. Plon nasion obliczono przy wilgotności 9%.

W tabeli 1 podano ogólne informacje odno-śnie badanych odmian oraz liczby doświadczeń. W tabeli 2 zebrano dane dotyczące podstawo-wych warunków prowadzenia doświadczeń, na-tomiast w tabeli 3 przedstawiono daty siewu, zbioru oraz ważniejszych faz rozwojowych i wy-branych cech rolniczych. W kolejnych tabelach zamieszczono wyniki cech rolniczych dla bada-nych odmian (plon nasion i tłuszczu, zawartość tłuszczu i glukozynolanów w nasionach, pomiary i obserwacje polowe). Liczba doświadczeń zapi-sana u dołu każdej tabeli wynikowej oznacza maksimum wykorzystanych obserwacji lub po-miarów i odnosi się najczęściej tylko do odmian wzorcowych. ---------------------------- 1) Rzepak. Metodyka badania wartości gospodarczej odmian (WGO), NR/P/2/2008, COBORU,Słupia Wielka 2008.

Siew nasion w większości miejscowości wy-konano w pierwszej i drugiej dekadzie kwietnia, średnio kilka dni później niż w roku 2009. W kil-ku doświadczeniach, ze względu na mniejszą wilgotność gleby po siewie, obserwowano nie-równomierne wschody. Początkowy wzrost ro-ślin był spowolniony w efekcie obniżenia tem-peratury i wystąpienia intensywnych opadów.

W maju suma opadów była wyraźnie więk-sza niż w wieloleciu. W czerwcu opady były mniejsze. Zmniejszenie ilości wysiewu nasion spowodowało, że obsada w doświadczeniach była mniejsza średnio o 16 roślin. Kwitnienie roślin wystąpiło w terminie zbliżonym do wielo-lecia i trwało blisko trzy tygodnie. Rośliny były wyraźnie niższe niż w roku 2009. Trzecia deka-da czerwca oraz pierwsza lipca charakteryzowa-ły się wysoką temperaturą powietrza i niedobo-rem opadów. Obfite opady deszczu w sierpniu spowodowały opóźnienie terminu zbioru w nie-których miejscowościach.

Ogólnie, nadmierne opady oraz ich nieko-rzystny rozkład wpłynęły ujemnie na przebieg wegetacji rzepaku jarego. Plonowanie było wy-raźnie mniejsze niż w ostatnich latach, a nasio-na ze zbioru cechowały się mniejszą masą.

Nasilenie występowania słodyszka rzepa-kowego było zróżnicowane terytorialnie i oce-niane jako średnie lub duże. Zastosowano in-tensywną ochronę. W poszczególnych doświad-czeniach wykonano od 4 do nawet 10 zabiegów, stosując przemiennie różne preparaty. Pomimo tego, w kilku doświadczeniach obserwowano niewielkie uszkodzenia kwiatostanów.

Choroby rzepaku wystąpiły w średnim nasi-leniu. Najczęściej obserwowano porażenie roślin czernią krzyżowych, ale także zgnilizną twardzi-kową.

Wielkość zebranych plonów nasion w do-świadczeniach była bardzo zróżnicowana i wy-nosiła średnio dla wzorca od 13,8 dt z ha w Bia-łogardzie do 29,1 dt z ha w Chrząstowie. Średni plon wzorca z doświadczeń osiągnął 21,8 dt z ha i był mniejszy aż o 13% w porównaniu do plonu uzyskanego w roku 2009. --------------------------- Objaśnienie skali 9-stopniowej (dotyczy tabel wy-nikowych): 9 – oznacza stan rolniczo najlepszy (najkorzystniejszy) 1 – oznacza stan rolniczo najgorszy (najmniej korzystny)

- 23 -

Rys. 1 Rozmieszczenie porejestrowych doświadczeń odmianowych z rzepakiem jarym w roku 2010

- 24 -

Tabela 1

RZEPAK JARY. Odmiany i doświadczenia. Lata zbioru 2010, 2009

Materiał siewny masa

1000 nasion (g)

zdolność kiełkowania

(%) Lp. Odmiany

Rok wpisania

do krajowego

rejestru

Hodowca

2010 2009 2010 2009 1 2 3 4 5

populacyjne

1 Bios 2005 HR Strzelce Grupa IHAR 3,7 3,5 97 96 2 Clipper 2007 Deutsche Saatveredelung AG DE 5,3 5,3 92 94 3 Feliks 2007 HR Strzelce Grupa IHAR 3,6 4,2 93 91 4 Fenja 2010 RAPS GbR Saatzucht Lundsgaard DE 3,7 99 5 Huzar 2004 HR Strzelce Grupa IHAR 3,2 3,3 97 98 6 Larissa 2010 RAPS GbR Saatzucht Lundsgaard DE 4,3 4,0 98 99 7 Markiz 2005 HR Strzelce Grupa IHAR 3,2 3,2 94 96 8 Markus 2010 HR Strzelce Grupa IHAR 6,0 92 9 Proximo 2010 RAPS GbR Saatzucht Lundsgaard DE 4,3 99

10 Rollo 2008 Lantmännen SW Seed AB SE 3,5 3,5 98 98 11 SW Landmark 2004 Lantmännen SW Seed AB SE 4,0 4,0 99 99 12 SW Svinto 2007 Lantmännen SW Seed AB SE 3,3 3,9 97 97 13 Tamarin 2010 Lantmännen SW Seed AB SE 3,0 98

mieszańcowe

14 Belinda F1 2010 RAPS GbR Saatzucht Lundsgaard DE 5,8 98 15 Delight F1 2010 RAPS GbR Saatzucht Lundsgaard DE 3,0 95 16 Jura Fz 2001 Euralis Semences FR 4,2 4,5 98 97 17 Kaliber F1 2009 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 4,6 4,6 98 94

Lata zbioru

Bilans doświadczeń: 2010 2009 - założone 12 13 - zdyskwalifikowane 0 1 - przyjęte do syntezy 12 12 Kol. 1: Fz – odmiana mieszańcowa złożona, F1 – odmiana mieszańcowa zrestorowana Kol. 3: HR – Hodowla Roślin, DE – Niemcy, FR – Francja, SE – Szwecja,

Norddeutsche Pflanzenzucht – Norddeutsche Pflanzenzucht Hans-Georg Lembke KG

- 25 -

Tabela 2

RZEPAK JARY. Warunki polowe i agrotechniczne doświadczeń

Sezon wegetacyjny Wyszczególnienie 2010 2009

1 2 3

Średnia rolnicza wartość gleb w 100o skali IUNG 73 73

liczba doświadczeń

Kompleks przydatności rolniczej gleb: - 1, 2 5 5 - 4, 8, 11 5 5 - 5 2 3

Odczyn gleby (pH w KCl): - zasadowy > 7,2 - 1 - obojętny 6,6-7,2 3 5 - lekko kwaśny 5,6-6,5 8 7 - kwaśny 4,6-5,5 1

Przedplon: - zboża 8 8 - okopowe (ziemniak, burak cukrowy) 3 5 - strączkowe (łubin) 1 -

Nawożenie mineralne: średnia dawka (zakres): kg czystego składnika na 1 ha

- P2O5 56 (35-80) 52 (40-60) - K2O 90 (48-150) 96 (77-125) - N – średnio 108 (76-125) 105 (82-125) - S 33 (18-54) 28 (8-65)

liczba doświadczeń

Dolistne nawożenie mikroskładnikami: - jeden zabieg 4 3 - dwa i więcej zabiegów 4 5

Zaprawa nasienna: - Chinook 200 FS + Sarfun T 450 FS - 13 - Brasikol C 250 FS + Funaben T 480 FS 12 -

Zwalczanie chemiczne chwastów: - jeden zabieg 7 9 - dwa zabiegi 5 4 - w tym rośliny jednoliścienne 2 3

Zwalczanie szkodników: - do 4 zabiegów 4 - - 5-7 zabiegów 6 8 - 8-10 zabiegów 2 3 - powyżej 10 zabiegów - 2

Zastosowanie desykantów: 4 5

Zbiór jednofazowy: 12 12

Liczba doświadczeń założonych 12 13

- 26 -

Tabela 3

RZEPAK JARY. Daty siewu, zbioru oraz ważniejszych faz rozwojowych i wybranych cech rolniczych wzorca. Lata zbioru 2010, 2009

Sezon wegetacyjny Wyszczególnienie Jednostka

Termin i

zakres 2010 2009 1 2 3 4 6

Siew data średnio 13.04 9.04

od-do 8-23.04 3-21.04

Wschody data średnio 28.04 24.04

od-do 17.04-6.05 14.04-11.05

Ocena wyrzędowania skala 9o średnio 8,0 8,0

od - do 5,9-9,0 6,1-9,0 Obsada roślin szt./m2 średnio 90 111

od - do 76-118 87-135 Początek kwitnienia data średnio 11.06 12.06

od - do 2-22.06 3-17.06

Koniec kwitnienia data średnio 5.07 2.07

od - do 23.06 -13.07 26.06-8.07

Długość kwitnienia liczba dni średnio 21 22

od - do 13-26 17-25 Wysokość roślin cm średnio 113 141

od - do 76-124 115-159 Wysokość łanu cm średnio 94 117

od - do 47-122 90-144 Wyleganie % średnio 17 17

od - do 0-57 3-35

Dojrzałość techniczna data średnio 4.08 6.08

od - do 22.07-15.08 30.07-21.08

Zbiór data średnio 15.08 20.08

od - do 4-24.08 11-26.08

Plon nasion dt z ha średnio 21,8 25,1

od - do 12,8-28,4 16,1-35,3

Liczba doświadczeń 12 13

- 27 -

Tabela 4

RZEPAK JARY. Plon nasion i tłuszczu odmian (odchylenia od wzorca w dt z ha). Lata zbioru 2010, 2009

Liczba doświadczeń Plon nasion (9% wilgotności) Plon tłuszczu

Lp. Odmiany 2010 2009 2010 2009 2010 2009

1 2 3 4

Wzorzec, dt z ha 12 12 21,8 25,1 9,1 10,5

populacyjne

1 Bios 8 9 -2,0 -2,7 -1,8 -1,5 2 Clipper 12 12 0,4 0,4 0,1 0,6 3 Feliks 10 12 -2,0 -2,0 -1,4 -1,0 4 Fenja 12 -0,4 -0,1 5 Huzar 8 7 -1,6 -1,9 -1,3 -1,0 6 Larissa 12 12 -0,5 0,1 -0,8 -0,3 7 Markiz 8 7 -2,4 -3,7 -2,0 -2,0 8 Markus 10 1,1 0,0 9 Proximo 10 0,7 -0,2 10 Rollo 10 12 -0,9 -1,7 -0,8 -0,9 11 SW Landmark 10 12 -1,7 -0,8 -1,6 -0,7 12 SW Svinto 12 12 -0,7 -0,5 -0,6 -0,4 13 Tamarin 12 -0,8 -1,2

mieszańcowe

14 Belinda 12 2,0 0,1 15 Delight 12 0,4 -0,2 16 Jura 8 7 -0,8 1,2 -1,1 0,2 17 Kaliber 12 9 0,2 1,6 -0,4 0,6

Kol. 1: wzorzec: 2010 – Clipper, Fenja; 2009 – Clipper, SW Svinto, Larissa Kol. 4: Plon tłuszczu = plon suchej masy nasion z wszystkich doświadczeń (plon przy 9% wilgotności x 0,91) x zawar-

tość tłuszczu z 5 doświadczeń / 100

- 28 -

Tabela 5

RZEPAK JARY. Zawartość glukozynolanów i tłuszczu w nasionach odmian. Lata zbioru 2010, 2009

Zawartość tłuszczu (% s. m.)

Zawartość glukozynolanów

(μM/g) 0% wilgotności wartości rzeczywiste odchylenia od wzorca odchylenia od wzorca

Odmiany

2010 2009 2010 2009 2010 2009

Lp.

1 2 3 4

Wzorzec 8,5 8,5 8,5 8,5 45,8 46,2 (41,7) (42,0)

populacyjne

1 Bios 7,6 7,6 -0,9 -0,9 -5,3 -2,1 2 Clipper 9,6 8,2 1,1 -0,3 -0,2 2,0 3 Feliks 8,1 7,7 -0,4 -0,8 -3,4 -0,8 4 Fenja 7,4 -1,1 0,2 5 Huzar 5,7 6,5 -2,8 -2,0 -3,5 -0,7 6 Larissa 9,9 8,5 1,4 0,0 -2,8 -1,3 7 Markiz 8,7 7,9 0,2 -0,6 -5,6 -2,2 8 Markus 8,0 -0,5 -2,5 9 Proximo 7,2 -1,3 -2,3 10 Rollo 8,9 8,6 0,4 0,1 -2,1 -0,9 11 SW Landmark 11,8 9,8 3,3 1,3 -4,8 -1,7 12 SW Svinto 8,1 8,8 -0,4 0,3 -1,7 -0,7 13 Tamarin 8,8 0,3 -4,7

mieszańcowe

14 Belinda 9,1 0,6 -3,4 15 Delight 10,0 1,5 -2,0 16 Jura 8,3 8,3 -0,2 -0,2 -4,2 -1,1 17 Kaliber 9,9 8,1 1,4 -0,4 -2,4 -0,2

Liczba doświadczeń 4 4 4 4 6 5

Kol. 1: wzorzec: 2010 – Clipper, Fenja; 2009 – Clipper, SW Svinto, Larissa Kol. 4: w nawiasach zawartość tłuszczu wzorca obliczona przy wilgotności 9%.

- 29 -

Tabela 6

RZEPAK JARY. Ważniejsze fazy fenologiczne i cechy rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2010, 2009

Kwitnienie (data; liczba dni)

Ocena wyrzędowania

(skala 9o)

Obsada roślin (szt./m2) początek koniec

Długość kwitnienia (liczba dni) Lp. Odmiany

2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 1 2 3 4 5 6

Wzorzec 8,0 8,0 90 111 11.06 12.06 5.07 2.07 21 22

populacyjne

1 Bios -0,2 -0,1 1 -8 1 0 1 1 1 1 2 Clipper 0,0 0,1 2 4 1 1 1 1 0 0 3 Feliks -0,3 -0,4 1 -10 1 1 1 1 1 0 4 Fenja 0,0 -2 -1 -1 0 5 Huzar -0,2 -0,4 0 -1 0 -2 0 -2 0 0 6 Larissa 0,2 -0,2 5 -2 0 -1 0 0 0 1 7 Markiz -0,5 -0,3 -5 -5 1 1 1 1 0 0 8 Markus -0,1 2 -1 -1 0 9 Proximo 0,1 5 -1 -3 -2

10 Rollo -0,2 -0,2 0 -2 1 2 1 1 0 -1 11 SW Landmark 0,0 -0,1 1 -6 1 3 0 1 -1 -2 12 SW Svinto 0,0 0,1 5 -2 0 0 0 -1 -1 -1 13 Tamarin -0,1 2 -1 0 1

mieszańcowe

14 Belinda 0,4 9 -3 -3 0 15 Delight -0,3 4 -2 -1 0 16 Jura -0,1 -0,2 3 -7 3 2 -1 0 -3 -2 17 Kaliber 0,0 0,0 5 -5 0 -1 0 -1 0 0

Liczba doświadczeń 12 12 8 12 12 12 12 12 11 12

- 30 -

cd. tabeli 6

Wysokość (cm)

Dojrzałość techniczna

(data; liczba dni) roślin łanu

Wyleganie (%) Lp. Odmiany

2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 1 7 8 9 10

Wzorzec 4.08 6.08 113 141 94 117 29 20

populacyjne

1 Bios -2 -1 1 3 -2 -5 3 -6 2 Clipper 1 1 5 4 3 -4 1 -6 3 Feliks -1 -1 1 3 1 -2 -2 -4 4 Fenja 0 -5 -3 -1 5 Huzar -1 -2 -4 -2 -2 -3 -2 -1 6 Larissa 0 0 -3 -1 -1 2 -3 3 7 Markiz -1 -1 -4 -4 -6 -16 6 -10 8 Markus -1 1 -1 4 9 Proximo -2 -3 0 -5

10 Rollo -1 0 4 5 8 10 -9 5 11 SW Landmark -1 1 -8 -4 -4 3 -7 5 12 SW Svinto -1 -1 -5 -3 -2 2 -3 3 13 Tamarin -1 -4 -1 -5

mieszańcowe

14 Belinda -2 -8 -5 -4 15 Delight -1 -7 -2 -7 16 Jura -1 -1 0 -1 1 -6 -2 -5 17 Kaliber 0 1 -3 1 -2 -1 -1 -2

Liczba doświadczeń 12 12 12 12 12 12 7 11

Kol. 10: wyleganie – cecha określana jako wysokość łanu przed zbiorem do wysokości roślin, w procentach [100 – (wysokość łanu / wysokość roślin x 100)], wyniki pochodzą z doświadczeń w których zjawisko wystąpiło w większym nasileniu

- 31 -

cd. tabeli 6

Brakujące łuszczyny(%)

Porażenie przez czerń krzyżowych

(skala 9o)

Zgnilizna twardziko-

wa (%)

Masa 1000 nasion

(g) Odmiany

2010 2009 2010 2009 2010 2010 2009

Lp.

1 11 12 13 14

Wzorzec 12 9 5,9 6,2 11 4,3 4,4

populacyjne

1 Bios 0 1 0,4 -0,3 -1 -0,3 -0,1 2 Clipper 0 1 0,2 0,2 2 0,1 0,0 3 Feliks 0 1 -0,4 0,1 2 -0,4 -0,3 4 Fenja 0 -0,2 -2 -0,1 5 Huzar -2 -1 0,0 0,5 -3 -0,4 -0,3 6 Larissa -2 1 -0,3 -0,1 0 0,2 -0,1 7 Markiz 0 0 -0,1 0,0 5 -0,4 -0,1 8 Markus 0 0,0 4 0,1 9 Proximo -1 -0,4 -2 0,3 10 Rollo 1 -1 0,1 -0,1 -6 0,1 -0,1 11 SW Landmark 0 0 -0,3 0,0 0 0,3 -0,2 12 SW Svinto -2 -1 -0,3 -0,1 -4 0,0 0,1 13 Tamarin -2 -0,5 -1 0,1

mieszańcowe

14 Belinda -1 0,3 -4 0,1 15 Delight -3 0,2 -5 -0,2 16 Jura 1 0 0,0 -0,3 -5 -0,5 -0,4 17 Kaliber 0 -1 -0,1 0,2 -3 0,2 0,0

Liczba doświadczeń 8 8 11 11 4 7 7 Kol. 1: wzorzec: 2010 – Clipper, Fenja; 2009 – Clipper, SW Svinto, Larissa Kol. 13: procent roślin porażonych

- 32 -