sabun sektörü

8/13/2019 sabun sektr

1/30


2/30

2

1. SEKTRN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI1.1. SEKTRN TANIMI1.2. SEKTRN SINIFLANDIRILMASI

2. SEKTRN MEVCUT KAPAS!TES!VE KULLANIMI2.1. KAPAS!TE2.2. SEKTRDEK!KURULU"LAR2.3. SEKTRDEK!BA"LICA MARKALAR

3. RET!M TEKNOLOJ!S!3.1. SERG!SABUN RET!M!3.2. MAK!NE SABUN RET!M!

4. RET!M STANDARTLARI5. TRK!YEDE RET!M6. TKET!M7. !ST!HDAM8. DI"T!CARET

8.1. !HRACAT8.2. !THALAT

9. DNYA T!CARET!10.MEVCUT DURUM DE#ERLEND!R!LMES!

10.1.SEKTRDE ALINMASI GEREKEN TEDB!RLER10.2. SEKTRN ABYE UYUM ALI"MALARI10.3.

VIII. PLAN DNEM!GEL!"MELER!10.3.1. GENEL TEDB!RLER

10.3.2. TALEP PROJEKS!YONU11.EVRE VE !NSAN SA#LI#I12.D!#ER SEKTRLERLE !L!"K!LER13.SEKTRN SORUNLARI


3/30

3

1. SEKTRN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI1.1. SEKTRN TANIMIGeli!mi!toplumlarn gnlk ya!amlarnda en ok gereksinim

duyduklar maddelerin ba!nda temizlik maddeleri gelmektedir;

gnmzde bu maddelerin tketim seviyesi toplumun geli!mi!lik

seviyesini de gstermektedir.

Sabun vcut temizli"inden e!ya temizlenmesine kadar geni!

bir yelpazede kullanlan ilk ve en eski temizlik maddesidir. Ana

maddesi bitkisel ve/veya hayvansal ya"larn ve ya" asitlerinin

alkalilerle (NaOH, KOH, vb.) reaksiyonu sonucuyla retilmektedir.

Yakla!k 2300 yldr bilinen sabunu kimilerine gre ilk olarak

Fenikelilerin kimilerine greyse Galyallarn retti"i kabul

edilmektedir. Kullanlan ilk sabun, deniz kumu ya da odun

kllerinden sabunla!trlm! iya"ndan imal edilmi! ve daha ok

tbbi amalar iin kullanlm!tr. Daha sonralar zellikle Akdeniz

kylarnda, Romallar ve Msrllar temizlik amacyla aminyum

karbonatkullanm!lardr. Bu dnemlerde bazhayvansal ya"lar ve

zeytinya" sabun retiminde kullanlm!, ya"n alkali karbonatlarla

ntralize edilerek sabunla!mas sa"lanm!tr. Sodyum karbonat

kullanlarak sert, potasyum karbonat kullanlarak yumu!ak sabun

elde edilmi!tir.

Eski a"larda giysilerin ykanlp artlmasiin kullanlan ak

topra"n Latince ad sapo ve yine sabun retiminde kullanlan i

ya"nn Latincedeki ad sebum sabun (soap) kelimesinin

kkleridir. 7. yzyl ba!larnda Araplarn sabun retme

tekniklerinde ilerlemeler kaydetmeleriyle birlikte, bu szckler

sabun olarak Arapaya da gemi!tir.


4/30

4

Sabun ilk ba!larda odun ya da e!itli bitkilerin kllerinin

suyla kar!trldktan sonra elde edilen kar!ma ya" eklenmesi ve

kaynatlmas yoluyla elde edilmekte idi. Bu i!lem gnmzde ise

hayvansal ya"lar ya da hindistan cevizi ya", palmiye ya" ve

zeytinya" gibi bitkisel ya"larla ve e!itli kimyasal maddelerle

yaplmaktadr. 18. yzyln sonu ile 19. yzyln ba!larnda, sabun

hammaddelerinin daha modern metotlarla elde edilmesi ve tketici

bilincinin geli!mesi sabun retiminin artmasna ve sabun retim

metotlarnn geli!mesine sebep olmu!tur.

Bu geli!melere paralel olarak 1884 ylnda W.H. Lever

tarafndan ilk defa ambalajlsabunun piyasaya sunulmasyla modern

sabun sanayinin temeli atlm!tr. Bu tarihten sonra devamlgeli!en

ve teknolojik bakmdan kendini yenileyen sabun sanayii, bugn

milyonlarca ton retimiyle temizlik maddeleri sektrnde en nemli

yerlerden birine sahiptir.

Trkiyede sabun retimi 19. yzy

l

n ba!lar

na kadar ta!kazanlarda gerekle!tiriliyordu. Cumhuriyet dneminde ise

zeytinya"beldesi Ayvalkta sabunculuk geli!mi!tir. Trkiyede 20

yyn ortalarna kadar sabun retimi basit sergi sabunculu"u

!eklinde devam etmi!olup, bugn de hala zellikle kk yerle!im

birimlerinde bu tr retim yaygndr.

Trkiyede ilk sabun fabrikas ise Sabuncuzade Haci #akir

Bey tarafndan kurulmu!tur. Yzyln ortalarndan itibaren makine

sabunculu"u ba!lam!ve yaplan yatrmlarla bugn retimin bykbir ksm bu tr imalata dnm!tr. Gerek kapasite, gerekse kalite

olarak nemi tart!lmaz olan makine sabunculu"unun giderek

tmyle sergi sabunculu"unun yerini almasbeklenmektedir.


5/30

5

1.2. SEKTRN SINIFLANDIRILMASISabunlar kat ya da sv veya bitkisel ya"lardan elde edilen

ya" asitlerinin alkali madde (NaOH, KOH vb.) ile i!lenmesi yani

sabunla!trlmassonucu elde edilirler.

Sabunlar arap sabunu, tbbi ve dezenfektan sabunlar, tuvalet

sabunlarve di"er sabunlar olarak da trlere ayrlmaktadr.

Sabun sektr rnleri Gmrk Tarife $statistik

Poziyonlarna (GT$P) gre a!a"daki !ekilde snflandrlm!tr.

Ara!trmamzda da bu snflandrma esas alnm!tr.

34.01.20.10.00.00 Toz Granl sabun34.01.20.90.10.00 Arap sabunu vb. di"er yumu!ak sabunlar34.01.20.90.90.11 SvSabun34.01.20.90.90.19 Di"er Sabunlar

2. SEKTRN MEVCUT KAPAS!TES!VE KULLANIMI2.1. KAPAS!TETrkiye talebin ok zerinde sabun retim kapasitesine

sahiptir. Mevcut kurulu tesislerin kapasitelerinin byk olmas,

fakat yurtii talebin ve ihracatn yetersiz kalmas sebebi ile

sektrdeki firmalar d!k kapasite ile al!mak zorunda

kalmaktadr. Mevcut kapasite kullanm oranlarn arttrmak iin

ihracat arttrmak gerekmektedir. Son yllarda ise zellikle

ambalajlama ve verimlili"i arttrc yatrmlarda kapasite arttrc

yatrmlar yaplmaktadr.

Sabun sektr, temizlik rnleri pazarnn % 12siniolu!turmaktadr. Sabun sektrnn yllk ortalama kapasitesi

250.000 ton/yl olup, yakla!k 110 firma faaliyet gstermektedir.

Sektrn toplam kurulu kapasitesinin byk blmn (yakla!k %

70) 10 byk firma gerekle!tirmekte olup, geriye kalan retim ise

ok sayda kk firma tarafndan gerekle!tirilmektedir.


6/30

6

Sektrn toplam kapasitesinin yakla!k % 72sini 10 byk

firma gerekle!tirmektedir. Geriye kalan retim ise ok sayda

kk firma tarafndan gerekle!tirilmektedir. Modern teknoloji ile

retim yapan firmalar kapasitelerini nemli miktarda arttrarak i ve

d!talepleri kolaylkla kar!layabilecek duruma gelmi!lerdir.

2.2. SEKTRDEK!KURULU"LARTrkiyenin sabun sektr olduka geli!mi! bir sektrdr.

Sabun sektrnde faaliyet gsteren firmalarn hemen hemen tamam

yerli sermaye olup, yabanc sermaye ok azdr. Firmalar i talebi

kar!ladklargibi ihracat da yapmaktadrlar.

KAPAS!TELER!NE GRE SEKTRDE FAAL!YETGSTEREN BELL!BA"LI F!RMALAR

Firma Ad Kapasite (Takribi Ton/Yl)

Evyap Sabun Sanayii 200.000Colgate Haci #akir 50.000Dalan Kimya Sanayi 40.000 (5.000i sergi tipi)Komili A.#. 25.000Lever A.#. FasonPaksoy A.#. 15.000A.S.C 60.000Bilal Sabun 12.000elikbilek 12.000 (6.000 sergi)Emek 12.000Tat 18.000Gler 18.000Tari! 6.000Sunucu 4.000Kebap 2.500 (sergi tipi)Sokol 6.000Ayvalk 7.000(sergi tipi)

Kaynak : DPT


7/30

7

2.3. SEKTRDEK!BA"LICA MARKALARTrkiyede 2002 itibariyle 75 bin tonluk bir kat svsabun

pazar bulunmaktadr, bu pazarn parasal de"eri ise 155 milyon

dolardr. Sabun pazarnda tonaj ve ciro asndan Hac#akir marka

lideri, Duru ise 2. marka pozisyonundadr. Lux, Palmolive ve Dove

ise d!k pazar paylarna ra"men yksek ciro pay elde eden

markalardr. 2002de Hac#akir ve Duru toplam % 49 pazar payna

kar!

% 43 ciro pay

elde etmi!lerdir.Lux, Palmolive ve Doveda ortak bir zellik sadece sabun

de"il bir ok dalda gzellik maddeleri de retiyor olmalardr.

F!RMALAR VE RETT!KLER!MARKALAR

Firma Ad Marka

Evyap Duru, Fax, Elvan, Ava, Pamela,

Arko, Activex, SavoyColgate Haci "akir Hac#akir, Palmolive, Form, Protex, Fom

Dalan Kimya Sanayi Dalan, Alara, Cindy, Adalya, Diana

Komili A.". Komili, Caprice, Leaves, Kids, Ultra,Pam, Ebru, Karbeyaz

Lever A.". Lux, Rexona, Reward, Dove

Paksoy Paksoy, Dora, Paklar

Henkel Fa

Tari$ Tari!

Alemdar Kimya Dr.EA, Kent, Lucina, MonzaE. Beiresdorf Nivea

Johnson & Johnson Johnsons Baby

Kopa$ Dalin


8/30

8

SABUN Marka Ligi (%)

1. Duru 75.82. Hac#akir 74.13. Dove 24.94. Lux 15.55. Dalan 14.36. Fax 10.57. Komili 9.7

8. Palmolive 8.19. Elvan 6.510. Paksoy 2.1

Kaynak : Hrriyet Gazetesi

SABUN Marka Pazar Paylar(Kat, Sv)

Marka Tonaj (%) Ciro (%)1. Hac#akir 29 252. Duru 20 183. Lux 3 54. Palmolive 2 65. Dove 2 8

Kaynak :Hrriyet Gazetesi


9/30

9

3. RET!M TEKNOLOJ!S!lkemizde sabun retim yntemi 2 ana grupta incelenebilir.

3.1. SERG!SABUN RET!M!Bu retim tipinde ya" kar!mlar, alttan stmal veya

kapal/ak buhar kullanlarak, bilinen alkaliler yardm ile

sabunla!t

r

lmaktad

r. Elde edilen sabun hamuru sergi alanlar

nadkldkten sonra i!aretlenip, el veya basit kesme aletleriyle

kesilmekte ve sonunda elle ambalaj yaplarak mamul haline

getirilmektedir.

3.2. MAK!NE SABUN RET!M!Makinal sabun retiminde iki tr pi!irme yntemi

bulunmaktadr:

P$#$RME

Ak kazan usul pi!irmede pi!irme kazanna alnan uygun

ya"kar!mdirekt veya endirekt buhar kullanlarak bilinen alkaliler

yardm ile sabunla!trlmaktadr. retilecek sabun kalitesine gre

gerekli katk maddeleri eklenerek, belli periyotlarda tuzlu su ile

ykanarak sabun hamuru elde edilmektedir. Gliserin ve tuz ieren

kasan altsulargliserin fabrikasna gnderilmektedir.

Kontin sabunla!trma yntemi ya"larn kontin olaraksabunla!trlmas, sabun hamurunun yine kontin olarak gliserinli

sabun alt sularndan ayrlarak ykanmas ve santrifjlenmesidir.

Sistem $talyan Mazzoni firmasnca gerekle!tirilmi! olup, Avrupa

lkelerinde kullanlan modern bir teknolojidir.


10/30

10

Bu yntemde, ya"ve ya"asitlerinin, retilecek sabun cinsine

gre, uygun bir kar!m ile, su, uygun alkali ve tuz gibi maddeler

bir dobaj pompas ile 120 135 derecedeki bir otoklava verilir.

Otoklavda sabunla!mas tamamlanan hamur gliserin kar!m

otoklavdan dekantasyon tanklarna alnmaktadr. Seri halde birka

tane bulunan dekantasyon tanklarndan faz te!kili suretiyle sabun

gliserinden ayrlr. Ayrlan gliserin, gliserin fabrikasna gnderilir.

Kalan sabun hamuru ise ters akm prensibine gre ykanarak

santrifjle fazla su, tuz ve alkalisinden ayrlr ve bir tanktadepolanr.

#EK$LLEND$RME

Her iki usulde de elde edilen sabun hamuruna katk

maddeleri bir kar!trcda ilave edilmektedir. Bu hamur s

de"i!tirgete stlp kurutulduktan sonra istenilen rutubet derecesine

gre ayarlanarak parfm ve boya ilaveleri yaplmakta, ve ubuk

haline getirilen sabun baklar yardmile istenilen gram boyutlardaotomatik olarak kesilmektedir. Otomatik preslerde !ekillendirilen

sabun, ambalaj makinalarnda ambalajlanp kutulandktan sonra

piyasaya sunulur.

Kontin sabun retimi tm Bat lkelerinde kullanlan en

ekonomik retim yntemidir ve lkemizde de giderek

yaygnla!maktadr.

4. RET!M STANDARTLARISektrde TS 54 uygulanmakta olup, bu ayn zamanda

mecburi bir standarttr.


11/30

11

5. TRK!YEDE RET!Mlkemiz sabun sektr son yllarda srekli ilerleme

kaydederek genel ekonomik yapiinde n sralarda yer almakta ve

gerek teknoloji transferi, gerekse yeni i!sahalaramasbakmndan

lkemizin geli!me abasna byk katklarda bulunmaktadr. Bu

sektrn retmekte oldu"u rnler, gnlk ya!ammzn zorunlu

tketim maddeleri snfna girmekte olup hayatmzda ok nemli

bir yere sahiptir.

TRK!YEN!N SABUN RET!M!(TON)

1998 1999 2000 2001 2002*

Toplam Sabun 205.3 180.6 199.5 180.0 185.0* Tahmini

Kaynak : D!E

6. TKET!MGeli!mi!toplumlarn gnlk ya!amlarnda en ok gereksinim

duyduklar maddelerin ba!nda ykayc ve temizleyiciler gelmekte

olup, bu maddelerin tketim seviyesi ile toplumlarn geli!me

seviyesi do"ru orantl kabul edilmektedir. Bu sektrde retilen

rnler gnlk ya!ammzn zorunlu tketim maddeleri snfna

girmekte ve hayatmzda nemli bir yer almaktadr.

Trkiyede yo"un bir teknoloji birikimi olmasna ra"men

yurtii talep halen istenen dzeye gelmemi!tir. 1980li yllardanitibaren izlenmeye ba!lanan d!a alma politikalarnn da etkisiyle

temizlik ve ykama i!lerinde deterjan ve sabun kullanma

al!kanl"nda da art! gzlemlenmi!, retici firmalarn rn

e!itlerini arttrmalar ve tantm kampanyalar da bu geli!meyi

desteklemi!tir.


12/30

12

Trkiyede llebilir sabun tketimi 80 bin ton civarnda

olup, llemeyen tketimin de dahil edilmesi halinde tketim

miktarnn daha da ykselece"i tahmin edilmektedir.

Trkiyede ki!i ba!na d!en sabun tketimi ise 4 - 5 kg.

olup, tketim zellikle son yllarda ucuz sabunlara do"ru

kaymaktadr. Geli!mi! lke pazarlarnda yerini alm! kalp tipi

olmayan sabun trleri Trkiyede de olduka fazla kabul grmeye

ba!lam

!t

r.Yurtii talebin belirlenmesinde tketici kategorileri byk rol

oynamaktadr :

- Gelir dzeyi d!k olan kategorinin talebini belirleyen faktrncelikle fiyattr. Kalite ve ambalajdan ok fiyattaki

farkllklar bu tr talebi etkilemektedir. Standartlara uygun

sabun retiminde ithal girdi oranlarnn yksek olmas

rnlerin maliyetini, dolaysyla da fiyatn arttran bir

unsurdur. Bu tr rnlerin fiyatnn yksek olmas ve dvizkuru art!larna ba"l olarak belirlenmesi gelir dzeyi d!k

olan tketicilerin talebini olumsuz ynde etkilemekte ve

talebi standart d!, ambalajsz olarak satlan sergi sabun

trlerine yneltmektedir.

- Gelir dzeyi yksek olan kategorinin talebini belirleyenfaktr ise ncelikle rnn kalitesi ve ambalajdr. Fiyatlarda

olu!an de"i!meler bu kategorinin talebini fazla

etkilememektedir. Ayrca, byk al!veri! merkezlerinin dedevreye girmesi ok e!itli rnlerin tketicilere bir arada

sunulmasn sa"lamakta, bu da tercihlerin e!itlenmesinde

etkili olmaktadr.


13/30

13

TRK!YE SABUN TKET!M M!KTARI (TON)

1998 1999 2000 2001

Kalp Sabun 78.130 76.110 71.920 67.810

SvSabun 2.770 5.290 9.780 12.820

TOPLAM 80.900 81.400 81.700 80.630

Kaynak : Kimya Sanayi reticileri Derne"i

Kalp sabun, pazarn % 49unu te!kil ederken kalp olmayan

sabunlar pazarn % 47sini olu!turmaktadr. Sv sabunlar ise

pazarn % 4ne hakim durumdadr.

Sabunlarn toplam sat!larna bakld"nda ise sabunun en

fazla spermarketlerde satld"grlmektedir. Sabun sat!larnn %

59u spermarketlerde gerekle!irken % 35i bakkallarda, % 14

ise orta byklkteki marketlerde satlmaktadr. Sabunlarn % 0.3

eczanede satlrken % 0.1i parfmerilerde satlmaktadr.

7. !ST!HDAM$hracatn artmas ve taleplerin kalite ynnde st dzeyde

rekabete dayanan bir !ekilde olmas, st ve orta kademe

elemanlarnn artmasna ihtiya gstermi!tir.

Ayrca son yllarda artan i!gc maliyetleri dikkate alnm!

ve modernizasyon yolu ile vas

fs

z personel say

s

azalt

lm

!kalifiye eleman saysarttrlm!tr. Tahminlere gre sektrde st ve

orta kademede teknik eleman ve memur says1.500 ki!i, vasfli!i

says500 ki!i, vasfsz i!i saysise 3.000 ki!idir.


14/30

14

TRK!YEN!N SABUN SEKTRNDE !ST!HDAM(Yllk Ortalama)

1999 2000 2001 2002

al$an Says 3882 4077 3544 3742

Kaynak : D!E

8. DI"T!CARETDnyann en byk sabun retici, ihracat ve ithalatlar

AB lkeleridir. AB lkeleri dnya temizlik maddeleri ihracatnn

% 65ini, ithalatnn ise % 54n olu!turmaktadr. Trkiyenin

ithalatnn dnya toplamndaki pay % 0.6, ihracatnn pay ise

% 2.3dr.

TRK!YEN!N SABUN DI"T!CARET!(ABD Dolar)

1999 2000 2001 2002!hracat 24.947.567 19.020.502 20.718.264 23.895.946

!thalat 1.709.960 1.316.952 13.419.301 18.040.045

Hacim 36.657.527 20.337.454 34.137.564 41.935.991

Denge 23.237.607 17.703.550 7.298.963 5.852.901

Kaynak : D!E

8.1. !HRACATSon yllarda kom!u lkelerde meydana gelen politik ve

ekonomik de"i!imler, lkemiz sabun sektrn olumlu ynde

etkilemi!, gelen talepleri kar!lamak iin sektrde birok kurulu!

kapasite artrmna, yeni teknoloji kullanmna ve hatta yeni

yatrmlara ynelmi!tir.


15/30

15

Ancak 1998 ylnda dnyada ve zellikle nemli

pazarlarmzdan olan Rusyada ya!anan ekonomik kriz ihracatmz

olumsuz ynde etkilemi!tir.

Ayrca nemli pazarlar olarak nitelendirebilece"imiz

Libyaya ynelik ihracatmz da bu lke ile ya!anan siyasi

problemler yznden giderek azalm!tr. Sabun Rusya ve Trk

Cumhuriyetleri ba!ta olmak zere 100e yakn lkeye ihra

edilmektedir. $hracat

n nmzdeki y

llarda zellikle TrkCumhuriyetlerine artan bir !ekilde devam edece"i tahmin

edilmektedir.

Sabun sektrnde ihracat yaplan lkelere bakld"nda

ihracatn byk blmnn Ba"msz Devletler Toplulu"u, Orta

Do"u ve Do"u Avrupa lkelerine gerekle!tirildi"i grlmektedir.

Bu lkelerin istikrarl bir ekonomik geli!meye sahip olmamalar

nedeniyle ihracatmz dalgalbir seyir izlemektedir.

Bu durum sektrn gelece"i asndan sa"lkl de"ildir. Sonyllarda AB lkeleri de ihracat yaplan lkeler snfnda yer almaya

ba!lam! olmasna ve Gmrk Birli"ine girilmesine ra"men AB

pazarna yapt"mz ihracatta olumlu bir geli!me olmam!tr.

Sabun sektr retiminin % 66sn ihra etmektedir.

$hracatmz zellikle hedef pazarlarmzdaki ekonomik duruma gre

dalgalanmalar gstermektedir.


16/30

16

TRK!YEN!N SABUN !HRACATI

34.01.20.10. !nce Para, Pul, Granl veToz Halinde Olan Sabunlar (ABD Dolar)

LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2

Polonya 915.472 12.870 - -Bulgaristan 908.087 596.327 399.891 152.681Makedonya 263.707 312.187 306.565 214.781

M

s

r 182.620 399.364 - 436.220zbekistan 103.109 130.681 11.400 127.655Grcistan 67.766 9.142 14.955 -Libya - 101.880 32.416 143.520Cezayir 1.480 117.428 192.013 182.406Srbistan 28.685 25.386 - -G. TOPLAM 2.964.855 2.029.176 1.479.162 1.712.422

*!lk 10 lke de"erleri alnm#tr. Genel Toplamda tm lkelerin de"erleri yer almaktadr.

Kaynak : Devlet!statistik Enstits

34.01.20.90.00.00 Arap Sabunu vb. Yumu$ak Sabunlar(ABD Dolar)

LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2

Romanya 67.763 35.580 105Bulgaristan 23.330 7.670 14.854Rusya 37.633 1.070 242 6.164Azerbaycan 15.250 5.052 18.906 6.292zbekistan 15.854 12.714 600ABD 11.956 543.958 349.350 78.498Trkmenistan 420 156.278 586

M

s

r - 158.606 - -Ukrayna - 1.102.421 4.571.734 4.125G. TOPLAM 277.828 2.565.142 5.358.440 569.151




17/30

17

34.01.20.90.90.19. Di%er Sabunlar

(ABD Dolar)

LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2

Ukrayna 8.265.478 2.728.627 669.274 601.105

Trkmenistan 1.321.123 1.132.374 330.887 593.926

Azerbaycan 1.126.391 1.871.571 834.186 1.245.040

Rusya 1.013.340 1.476.399 375.642 74.510

Kazakistan 824.881 1.137.050 777.384 840.818

!ran 784.416 388.582 131.365 364.954

Romanya 384.025 469.014 484.087 711.445

Makedonya 369.535 86.762 113.195 80.845

Venezuela 307.470 209.621 233.240 260.470

Msr 241.997 230.884 784.774 387.383

!srail 229.303 177.866 389.847 357.345

Cezayir 204.247 32.032 241.151 66.387

Fas 185.720 307.568 - 23.093

!spanya 172.059 250.983 285.324 71.410

ABD 162.148 205.759 186.330 409.555

G. TOPLAM 21.019.394 13.947.813 12.962.905 17.589.041




18/30

18

34.01.20.90.90.11. SvSabunlar

(ABD Dolar)

LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2

Ukrayna 36.972 1.971 10.811 134.911

Romanya 90.072 51.196 1.800 25.774

Azerbaycan 76.385 27.292 25.346 60.491

Kazakistan 45.054 2.379 96.552 375.827

ek Cum. 32.302 - 58 109.738

Polonya 29.212 8.964 14.980 336.525

!ran 11.574 356 2.946 1.787

Bulgaristan 16.954 99.351 20.876 49.686

Trkmenistan 6.809 20.770 8.009 11.896

zbekistan 7.450 - 7.792 290.036

Rusya 93.618 11.640 104.921 419.792

!ngiltere - - 75.141 142.713

ABD 4.228 8.732 77.850 618.297

Kanada - 285 4.042 208.659

Almanya 9.199 1.523 7.471 15.804

G. TOPLAM 685.490 478.371 917.757 4.025.302* $lk 15 lke de"erleri alnm!tr.

Genel Toplamda tm lkelerin de"erleri yer almaktadr.Kaynak : Devlet $statistik Enstits


19/30

19

8.2. !THALATTrkiyenin sabun ithalat tuvalet sabunlar d!nda yok

denecek kadar az miktarda olup, daha ok hammadde ithal

edilmektedir. Sabun sektrnde ithal edilen en nemli maddeler

donya", bitkisel ya"lar, kostik soda, tuz, esans ve ambalaj

malzemeleridir. Donya" genellikle ABDden, koko ya" ve palm

trevleri Endonezya ve Malezyadan, esanslar AB ve EFTA

lkelerinden, kostik soda ise yurtii ve yurtd!fiyatlara ba"lolarak

AB lkelerinden ithal edilmektedir.

Trkiyenin sabun ithalatya!anan ekonomik krizin etkisiyle

yllar boyunca ini!li k!lbir seyir izlemi!tir.

Ba!lca ithalat yapt"mz lkeler Almanya, $talya, $spanya,

$ngiltere ve Hollandadr. Almanyann toplam ithalatmzdaki pay

% 37, $talyann % 12, $spanyann % 10 ve $ngilterenin % 9dur.

Mevzuat asndan sabun rnleri ihracat ve ithalatnda hibir

kstlama yoktur. 1.1.1996dan beri AB ile Gmrk Birli"ine girmi!oldu"umuzdan, AB ile ticarette gmrk vergisi bulunmamaktadr.

AB d! lkelerden yaplan ithalatta Ortak Gmrk Tarifesi

erevesinde ABnin uygulad" Gmrk Vergisi oranlar

uygulanmaktadr.


20/30

20

TRK!YEN!N SABUN !THALATI

34.01.20.10. !nce Para, Pul, Granl ve

Toz Halinde Olan Sabunlar (ABD Dolar)

LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2

Fransa 113.073 8.845 111 -Belika 425.787 330.657 358.596 261.697

!ngiltere 91.590 73.934 988 849

Almanya - - 1.689 7.679

Kanada 4.604 - - -

Malezya - 9.601 - -

!srail 5.171 - - -

G. TOPLAM 640.225 422.937 382.093 367.439


34.01.20.90.00.00 Arap Sabunu vb. Yumu$ak Sabunlar

(ABD Dolar)

LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2

Almanya 93 - 3.546 7.102

Hollanda - - 37 7.953

!talya 3.687 - 920 -ABD 87 - 853 5.652

G. TOPLAM 3.867 - 2.656 20.707



21/30

21

34.01.20.90.90.19. Di%er Sabunlar (ABD Dolar)

LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2

Fransa 11.674 39.821 13.800 37.806

Hollanda 36.679 10.655

Almanya 290.342 278.849 170.671 218.914

!talya 19.990 21.347 15.371 3.552

!ngiltere 43.913 270.444 53.380 4.124

ABD 1.622 6.614 - -Afganistan 66.780 - - -

Hindistan 177.595 - - -

Malezya 255.547 41.520 - -

Msr - - 672.651 71.482

G. TOPLAM 1.023.895 687.993 12.962.905 17.589.041*!lk 10 lke de"erleri alnm#tr.

Genel Toplamda tm lkelerin de"erleri yer almaktadr.Kaynak : Devlet!statistik Enstits

34.01.20.90.90.11. SvSabunlar (ABD Dolar)

LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2

Almanya 8.474 3.461 - 2.210

!ngiltere 7.470 1.027 1.902 -

!rlanda 4.221 13.768 - -

!sve 7.131 65.638 49.426 38.966

Avusturya 2.314 223 359 -

ABD 11.536 118.456 17.711 11.395

G. TOPLAM 41.973 206.072 71.647 62.858*!lk 6 lke de"erleri alnm#tr.

Genel Toplamda tm lkelerin de"erleri yer almaktadr.Kaynak : Devlet!statistik Enstits


22/30

22

9. DNYA T!CARET!Dnyann en byk temizlik maddeleri retici, ihracat ve

ithalat lkeleri Avrupa Birli"i lkeleridir. AB lkeleri dnya

temizlik maddeleri ihracatnn % 65ini, ithalatnn ise % 54n

olu!turmaktadr.

Dnyada son yllarda daha ok nem kazanan evre faktr

temizlik maddeleri sanayisini evre kirlili"ine kar!duyarlrnlergeli!tirmeye ve bu rnleri tketici talebini kar!layacak trde ve

sisteme dnen tipte ambalajlarda satmaya yneltmektedir.

Bu erevede, son yllarda sv vcut sabunlar ve zellikle

do"al maddelerden retilen sabunlara olan talep daha artmaya

ba!lam!tr.

GENEL OLARAKDNYA SABUN T!CARET!

(SITC 5541)(Milyon ABD Dolar)

!HRACAT !THALAT

1996 1.915 1.392

1997 1.962 1.406

1998 2.145 1.519

1999 2.201 1.704

2000 2.168 1.703

Kaynak : ITC 2003


23/30

23

LKE BAZINDA DNYA SABUN T!CARET!(Milyon ABD Dolar)

!HRACATLKE 1997 1998 1999 2000ABD 144 139 132 138!ngiltere 77 131 161 167Fransa 85 111 173 134Kanada 105 111 125 128Almanya 91 117 113 107Rusya 81 59 24 27Japonya 52 41 41 63Hollanda 47 49 47 48!talya 40 48 42 37!spanya 25 30 39 37Yunanistan 20 22 37 48Brezilya 26 28 18 18in 19 15 12 10Avustralya 20 20 22 24Polonya 22 20 31 29

!THALAT

LKE 1997 1998 1999 2000ABD 144 139 132 138!ngiltere 77 131 161 167Fransa 85 111 173 134Kanada 105 111 125 128Almanya 91 117 113 107Rusya 81 59 24 27Japonya 52 41 41 63Hollanda 47 49 47 48!talya 40 48 42 37

Bel Lks 40 41 36 32!spanya 24 25 39 25in 19 18 25 31Meksika 20 17 17 22Endonezya 19 21 16 16Yeni Zelanda 14 12 12 9

Kaynak : ITC 2003


24/30

24

10.MEVCUT DURUMUN DE#ERLEND!R!LMES!Gnmzde sabun sektrnn mevcut durumu a!a"daki

ba!lklarla zetlenebilir :

- Modern retim teknolojisi kullanarak retim yapan kurulu!saysgiderek artmaktadr.

- Rekabete dahil olabilmek iin kalite ve fiyat n planakm!tr.

- $hracat nemli miktarda artm! olmasna ra"men kapasiteproblemi yoktur.

- $ pazarda ki!i ba!na tketim genelde seviyesini korumakta,i tketimin arttrlmas iin e"itim ve fiyat politikalarna

daha ciddi olarak e"ilinmelidir.

Sektrde son yllarda kurulmu! olan tesisler, AB ve EFTA

lkelerindeki tesislerle teknoloji ynnden e!de"erdir. Basit usulde

sergi sabunculu"u yapan tesisler ise giderek azalmakta olup

makinal sabunculu"a ynelme ba!lam!tr. Dolaysyla gerek

teknolojik adan gerekse lek nedeniyle yeni yatrmlara ihtiya

yoktur.

lkemizde mevcut bilgi birikimi ve insan gc, anahtar

teslimi yeni sabun tesisleri kurmaya ve i!letmeye yeterlidurumdadr; ayrca teknoloji transferi (know-how vb.) iin de yeterli

birikim mevcuttur.

Ancak bu tr giri!imlerin mevcut ve potansiyel pazarlarmza

olan ihracatmzolumsuz etkilememesine dikkat edilmelidir.


25/30

25

10.1.SEKTRDE ALINMASI GEREKEN TEDB!RLER! TS 54n mecburi standart olmasdolaysyla istisnasz btn

retici ve ihracatlarn bu standarda uymalarnn temini ve

gerekli kontrollerin yaplmas,

! Sektrde kullanlan hammaddelerin ithalatnda fon, kaynakkullanmvs. gibi maliyet arttrcunsurlarn bulunmamas,

! evre bilincinin yerle!mesi ve gerekli tedbirlerin alnmas,artma tesisi kurma zorunlulu"u getirilmesi,

! Enerji miktarn ve maliyetini d!rc sistemlerinkullanlabilmesi iin gerekli te!viklerin sa"lanmas,

! Sektr politikasnn devlet ile birlikte tespit edilmesi, uzunvadeli, belirgin ve organize !ekilde olmas,

! Sektr en yeni teknolojik geli!melere sahip oldu"undanyurtd!na tesis kurma konusunda imkanlarn ortaya konmas

ve gereken Eximbank kredilerinin kullanlabilmesi,

! Tketicinin korunmas iin kaliteli mamul reten firmalarnte!vik edilmesi ve piyasann kontrolnn sa"lanmas,

! reticilerin AR GEye pay ayrmalar, niversiteler ilei!birli"ine gitmeleri gelece"e ynelik rekabet ko!ullarnn

sa"lanmasasndan temel olu!turacaktr.


26/30

26

10.2.SEKTRN ABYE UYUM ALI"MALARITrkiyenin ABye aday konumuna gelmesi ile ilgili olarak

sabun sektrnde dikkate alnmasgereken hususlar !unlardr:

Sektrn ABye aday konumuna gelmesi iin ABye uyum

al!malarnn Sabun ve Deterjan Sanayicileri Derne"i, evre

Bakanl", Sa"lk Bakanl", Sanayi ve Ticaret Bakanl", TSE, DPT

ile birlikte yrtlmelidir.

ABye uyum al!malarnda ncelikle ele alnmas gerekenhusus direktiflerin gzden geirilmesi olacaktr ve bunlar !u

ba!lklarda toplanabilir :

- Tketicinin korunmas: birim fiyatve reklam- GLP (iyi laboratuar uygulamalar)- Do"u Avrupa lkeleri ile uyum- Gmrk ve vergiler- Ambalaj- evre : tehlikeli maddeler, katatklar, zararlkimyasallar- Rekabetin korunmas10.3.VIII. PLAN DNEM!GEL!"MELER!

10.3.1. GENEL TEDB!RLER

Sektr nmzdeki 5 yllk dnemde i ve d! piyasalarda

nemli atlmlar gerekle!tirebilecek gtedir. Ancak mevcut

potansiyelin yeterince kullanlabilmesi iin uzun vadeli, belirgin ve

tm kurulu!lar

n mutabakat halinde oldu"u devlet taraf

ndanynlendirilen bir sektr politikas olmamas ABye adaylk

dneminde sektre nemli darbeler vurabilir. $yi organize olmam!

ve yeterli koruyucu te!vikleri almam! bu sektr ihracat yapmakta

ve artan i ve d! rekabet nedeni ile i pazarda ve ihracatta

zorlanacaktr.


27/30

27

Tketicinin korunmas ve kaliteli rnlerin ciddi firmalarn

te!vik edilmesi iin TSE Belgesi alma zorunlulu"u getirilmelidir.

Sektrde kullanlan teknoloji, AB ve EFTA lkelerinde

kullanlan teknolojiden farkl de"ildir. Ancak sektrn maliyeti

azaltcmodernizasyon projelerine ihtiyacolacaktr.

Sektrde sabun ile ilgili tm teknik bilgiler mevcuttur. Sektr

elemanlar gerek yurtiinde gerekse yurtd!nda tesis kurma

konusunda ihtisas sahibidirler. Yurtd!nda kurulacak tesislerinlkemizden yaplacak ihracat engellemeyecek tr ve seviyelerde

olmas sa"lanmaldr. nemli ithal maddesi olan i ya" ve bitkisel

ya"n yurtii retimi te!vik edilmelidir.

10.3.2 TALEP PROJEKS!YONU

nmzdeki 5 yllk plan erevesinde yurtii talepleri ki!i

ba!na sabun tketimini arttracak ynde olmaldr. Halen d!me

trendi gsteren rakamlar tedbirler alnmad" takdirde yine d!me

trendi gsterebilir.

Sektrn ihracat potansiyeli hemen hemen tm dnya

lkelerinedir. Bunun muhafazasve miktarlarn arttrlabilmesi iin

de"i!ken olmayan politikalar uygulamal, fiyat ve kaliteye daha

fazla nem vererek d!pazar !emsiyesinin almassa"lanmaldr.

TALEP PROJEKS!YONU

(1000 ton) 2001 2002 2003 2004

Yurtii 122 124 126 128

!hracat 220 240 250 270

Kaynak : DPT


28/30

28

11.EVRE VE !NSAN SA#LI#ISabun, tabii hammaddelerden elde edilen do"al bir temizlik

maddesidir. Dolaysyla kendi retiminde kullanlan maddelerin de

do"aya zarar vermemesi iin gerekli nlemleri alnm!olmaldr.

Sektr gerek toplumda geli!en evre bilinci, gerekse

ekonomik zorlamalar neticesinde evre konusunda giderek

bilinlenmekte ve evreyi koruyucu gerekli tedbirler alnmaktadr.

Modern !ekilde retim yapan sabun fabrikalar

nda, ilgili tedbirlerintm alnm! durumdadr. Bunlarn tm sektre yaylmas ilgili

koruma tedbirlerinin alnmasnsa"layacaktr.

! Sabunla!trma projesi sonunda arta kalan sabun alt sularmodern sabun tesislerinde gliserin elde etmek iin hammadde

olarak kullanlmakta ve sonuta rn olarak teknik veya

farmastik gliserin, atk olarak ise kat metal sabunlar elde

edilmesi nedeniyle evre kirlili"i sz konusu olmamaktadr.

Gliserin tesisi olmayan fabrikalar

n bu tesisi kurmalar

veyasabun alt sularn gliserin tesisi olan fabrikalara vermeleri

iin gerekli yasal zorlamalar getirilmelidir.

! Atksu artma tesisi kurma zorunlulu"u getirilereksabunla!trma iin gerekli hammaddelerin ykanmas,

a"artlmas ve depolanmas esnasnda olu!an sularn artma

yntemleriyle ya"ndan arndrlmassa"lanmaldr.

! Enerji elde etmek iin kullanlan buhar kazanlarndan tamyanmaysa"laycsistemler kullanlmaszorunlu olmaldr.


29/30

29

12.D!#ER SEKTRLERLE !L!"K!LERSabun sektrnn yurtiinde temin etti"i nemli girdiler

donya", bitkisel ya"lar, kostik soda, tuz ve ambalaj malzemesidir.

Bu nedenle sektrn, ya" sanayii, petrokimya sanayii, tuzlalar,

basklambalaj sanayii ile girdi ili!kisi vardr. Bu girdiler iinde en

nemli paya sahip olan ambalaj rnleri sabun maliyetlerinin % 15-

20sini te!kil etmektedir. Ambalaj sektrnde olu!an tekeller

nedeniyle, kalite sorunlar, keyfi fiyat art!lar ve stok maliyetlerisabundaki maliyetleri nemli lde etkilemektedir.

Sabun sektr retti"i temizlik rnleriyle direkt olarak nihai

tketiciye hitap etmektedir. Ancak modern i!letmelerde yan rn

olarak kan teknik ve farmastik gliserin petrokimya sanayinde

katalizr, deterjan sanayinde ise kpk kesici olarak

kullanlmaktadr.

13. SEKTRN SORUNLARISektrn en nemli sorunlara!a"dadr :

- Taklit rnler : Tketicinin be"enisini kazanm! olanrnlerin, d! ambalajnn hemen hemen ayns hazrlanarak

retim formllerine uyulmadan, sa"lk, hijyen ve evre

standardna aykrrnler bir yandan sektr haksz rekabet

ile kar! kar!ya brakmakta, tketicileri de maddi ynden

zarara u"ratmakta ve insan ve evre sa"l" asndan da

tehlike yaratmaktadr.

- Hammadde asndan d!a ba"mllk : Hammadde asndand!a ba"mllk ve yksek maliyetler sektrn d!

pazarlardaki rekabet gcn zayflatarak atl kapasitenin tam

olarak de"erlendirilmesini engellemektedir.


30/30

30

- zellikle son yllarda ya!anan ekonomik krizler vesonucunda hzla ykselen dviz kurlarda maliyetleri arttran

en nemli etkenlerdir.

Documents

sabun sektörü