SAĞLIK ÇALIŞANLARININ SAĞLIĞI VE

ŞİDDETE SIFIR TOLERANS

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı / Şiddete Sıfır Tolerans

Dr. Edip Kürklü - 1988Dr. Göksel Kalaycı - 2005Dr. Ali Menekşe - 2008Dr. Ersin Aslan - 2012Dr. Melike Erdem – 2012

SAYGIYLA ANIYORUZ

ŞİDDET VE SAĞLIK ÇALIŞANLARI

ŞİDDET İKTİDAR/GÜÇ SORUNUDUR

ŞİDDET SAĞLIK SİSTEMİNE YÖNELİKTİR

ŞİDDET SAĞLIK ÇALIŞANLARI İÇİN MESLEKİ BİR RİSKTİR

ŞİDDET SAĞ. DÖN. PROG. İLE BİRLİKTE ARTMIŞTIR

ŞİDDETE SIFIR TOLERANS 

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı / Şiddete Sıfır Tolerans

ŞİDDETİN NEDENLERİ;

A - Toplumsal-Mesleki-Bireysel

B - Sağlıkta Dönüşüm Programı

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı - Şiddete Sıfır Tolerans

- Fiziki çevrenin iyi bir hizmet vermeye uygun olmaması

- Uzun bekleme süreleri, aşırı kalabalık 

- Dil, kültür farklılıkları nedeniyle iletişim sorunları

- Stresin yüksek olması

- Alkol, madde kullanımı

- Silaha kolay ulaşabilme

- Duygusal dengesizliği olan, şaşkın kişilere  hizmet sunulması , 

- Tanı ve tedavi işlemlerini izole ortamlarda  ve yakın fiziki temas

- Nitelikli ve yeterli personel yokluğu

- Yoğun ve uzun süreli çalışma

- Enformasyonun/bilgilendirmenin yetersiz olması

- Uygun olmayan personel davranışları, bazı konularda eğitim azlığı

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı - Şiddete Sıfır Tolerans

Sağlıkta dönüşüm programı;

®   Ücretli olması (katkı-katılım payı)®   Müşteri kavramı-memnuniyeti ®   Kışkırtılmış talep®   Yüksek beklenti ®   Mesleki değersizleştirme®   Performans ve hakediş®   Niteliksiz tıp hizmeti

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı - Şiddete Sıfır Tolerans

ŞİDDETİN SONUÇLARI

Sağlık çalışanı1. Fiziki2. Ruhsal3. Mesleki

Toplumsal

4. Ekonomik5. İyi ve nitelikli sağlık hizmeti verilememesi6. Hizmetin aksaması, durması

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı - Şiddete Sıfır Tolerans

Fiziksel;- İyileşebilen yaralanmalar- İz bırakan yaralanmalar- Organ kayıpları- Yaşamın sona ermesi

Ruhsal;

- Akut ve travma sonrası stres bozukluğu, 

- Anksiyeteli  ve depresif uyum bozukluğu, 

- Psikosomatik hastalıklar ; HT, GİS Hast., Sigara-alkol-madde kullanımı ve bağımlılık, uyku bozukluğu, unutkanlık vd

- Korku ve Tedirginlik;. Saldırıya tekrar uğrama . İşe dönme. Eleştirilme (amirler veya meslektaşlar  tarafından)

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı - Şiddete Sıfır Tolerans

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı / Şiddete Sıfır Tolerans

27 Aralık 2007 Okmeydanı E.A. HastanesiDr. N.Y.; hasta yakını tarafından 3 kurşunla ağır yaralanma. Kalp durması, karaciğer, dalak ve böbrekte hasar, boyun bölgesinde yaralanma, 5 ay koma, birçok cerrahi operasyon. Sol kolda kalıcı felç 

 01 Aralık 2011 Acıbadem Maslak HastanesiDr. A. D.; üç kişilik hasta yakını saldırısı sonucu saçlı deride kesi ve 3 kostada kırık

 07 Şubat 2013 Ağrı Devlet HastanesiDr. N.Ü.; Karın bölgesine aldığı tekmeye bağlı 7 aylık gebelikte düşük riski, 10 gün iş göremez raporu.

 18.03.2014 Van Hasta almaya giden 112 ambulans personeline taşlı saldırı.

   28.02.2014 Konya E.A. Hastanesi

Hemşire S.E. hasta yakınları tarafından ağır darp, burunda kırık

Mesleki Etkiler;

− Mesleki doyumun, empatinin azalması− Mesleki risk almaktan kaçınma, gereksiz incelemeler, yetersiz 

müdahaleler − Ekonomik olmayan seçimlerde bulunma, tedavi değişiklikleri− Tedaviyi üstlenmek istememe− Kuruma güvensizlik, ilişkilerde olumsuzluk− Sosyal yaşamın olumsuz etkilenmesi, tayin isteği, taşınma, 

kurumdan/ meslekten ayrılma

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı - Şiddete Sıfır Tolerans

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı / Şiddete Sıfır Tolerans

Sağlık Bakanı Recep Akdağ 27 Ocak 2011 / MediMagazin

“Şimdi şiddet arttı mı, artıyor mu? Zaman zaman böyle iddialar var. Bunun arttığına dair biz hiçbir bulgu tespit edemedik. Hatta gözlemsel olarak bunun azaldığını da söyleyebiliriz.” 

“Yani bir sağlık çalışanına bir şiddet uygulanmışsa, bir kabalık yapılmışsa biz Bakanlık olarak doğrudan müdahil olup hukuken takip edebilir miyiz? Maalesef kamu yönetiminde böyle bir usul yok. Bir kişiye, o kişi devlet memuru da olsa, hatta sağlık çalışanı da olsa bir kişiye vatandaş tarafından bir kabalık yapılmışsa, bu hakkın kişisel olarak aranması gerekiyor.”

ŞİDDET VE RAKAMLAR;

Sağlık Bakanlığı (698.519 - 2012) Beyaz Kod (113) verileri (14 Mayıs 2012 – 31 aralık 2013): SB SHGM 06.01.4014 /26325996 / ATO

-  Toplam 15.137-  Sözel; 10.572-  Fiziki; 5.165

- Hekim başvurusu; 9.666- Hekim dışı sağlık çalışanı başvurusu; 5.471

- Ankara ili çevresi hukuksal süreç; 860

Günde ortalama 30 sağlık çalışanı şiddete uğruyor.

Bir önceki yıla göre %7 artış.

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı / Şiddete Sıfır Tolerans

Yasal olarak;

— TCK— 4857 İŞ KANUNU— 6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU (risk ve önlem, yasal yaptırımlar)— Mevcut yasalara ek Sağlık Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından 

yayınlanan yönetmelik ve genelgelerde;—  SB 06.04.2011 / “Hasta Ve Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına Dair Yönetmelik” —  SB 28.04.2012 / “Sağlık Bakanlığı Personeline Karşı İşlenen Suçlar Nedeniyle 

Yapılacak Hukuki Yardımın Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik”— EGM 26.04.2012 / 39 “Sağlık Çalışanlarına Karşı İşlenen Suçların Soruşturulması”— SB Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü 14.05.2012/23 “Çalışan Güvenliği 

Genelgesi” — Başbakanlık Genelge - 19 Mart 2011 RG 27879 - 2011/2 İşyerlerinde Psikolojik 

Tacizin (Mobbing) Önlenmesi. — SB Hukuk Müşavirliği Genelge – 17 Nisan 2013 / 2013 – 2 Hukuki Yardım ve Beyaz 

Kod Uygulaması örgütlenmenin önünü açmakta ve yasal zeminini oluşturmaktadır.— 18 Ocak 2014 KHK madde 47; “… kasten yaralama suçu tutuklama nedeni …”

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı / Şiddete Sıfır Tolerans

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı / Şiddete Sıfır Tolerans

Gerçek suçlu kim?

- Sağlık Bakanlığı çalışanlarına uğradığı şiddet olayları için saldırgana karşı ücretsiz hukuksal destek veriyor.

- Sağlıklı ve güvenli çalışma koşullarını sağlayamayan işveren ve idarecilerin sorumlulukları ne olacak?

- Şiddete maruz kalan çalışanın hukuksal konumu nedir?

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı / Şiddete Sıfır Tolerans

SGK 2012 yılı istatistiği “İnsan Sağlığı Hizmetleri” çalışma alanında sağlık çalışanlarında;

  -  İş kazası: 131  -  Meslek hastalığı sayısı: 5  -  Sürekli iş göremezlik sayısı: 3  -  Ölüm sayısı: 0

6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU

Kapsam ve istisnalarMADDE 2 – (1) Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır.

Madde 3 – g İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olayı,

İşverenin genel yükümlülüğüMadde 4 – İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.

Çalışanların yükümlülükleriMadde 19 – (1) Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür.

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı / Şiddete Sıfır Tolerans

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı / Şiddete Sıfır Tolerans

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ise madde 13’te durumu daha da açıklığa kavuşturmuştur. Madde 13’e göre;

“İş kazası;- Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

- İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya görevi nedeniyle, sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında,

- Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

- Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

-   Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır.”

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı / Şiddete Sıfır Tolerans

5510 sayılı kanunun aşağıda belirttiği “İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde sağlanan haklar;

Madde 16 - İş kazası veya meslek hastalığı halleri nedeniyle sağlanan haklar şunlardır:

Sigortalıya; geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi

Sigortalıya; sürekli iş göremezlik geliri bağlanması İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine; 

gelir bağlanması Gelir bağlanmış olan eş ve çocuklara; evlenme ödeneği verilmesi İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için; cenaze ödeneği 

verilmesi. Sigortalıya hastalık veya analık hallerine bağlı olarak ortaya çıkan iş 

göremezlik süresince, günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilir.”

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı / Şiddete Sıfır Tolerans

Sonuç;

- Bireysel ve kurumsal algılarımız değişmeli

- Tüm sağlık çalışanları şiddet başta olmak üzere iş kazası ve meslek hastalıklarına yönelik hak mücadelesinde örgütlenmeli ve mücadeleyi sürdürmelidir.

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı / Şiddete Sıfır Tolerans

TEŞEKKÜRLERDr. Hasan Oğan

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı / Şiddete Sıfır Tolerans