51
EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.Serap TOPATAN

SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

  • Upload
    others

  • View
    8

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

EBELİK

SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

EBE216, Cinsel Sağlık

Dr.Öğr.Üye.Serap TOPATAN

Page 2: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

CİNSEL YOLLA BULAŞAN

ENFEKSİYONLAR

Hafta-10

EBE216, Cinsel Sağlık

Page 3: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

İÇERİK

Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonların Önemi

Riskli Cinsel Davranışlar

Başvuranın Değerlendirilmesi

Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar

Page 4: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

CYBH ÖNEMi• CYBE'lerin topluma sosyal ve ekonomik yükü oldukça fazladır.

• CYBE'ler aile, toplum ve sağlık kurumlarının olağan işleyişini

bozabilir ve bu kurumları ağır bir ekonomik yük altında

bırakabilirler.( Örn; antibiyotik giderleri )

• CYBE yaşamlarının en üretken en verimli çağlarında kadınların

ve erkeklerin üretkenliğini azaltmaktadır.

• CYBE/HIV/AIDS bulaşmasının toplumda yaygın olan davranış

biçimlerine uygun olmayan cinsel ilişki ve yaşam biçimi

kalıplarının varlığını gösteren bir durum olduğu inancı hakimdir.

• Bu da CYBE/HIV/AIDS'e yakalanan kişilerin toplumda

damgalanmasına, dışlanmasına ve ayrımcılığa uğramasına

neden olmaktadır. Bu nedenle sorun giderek ağırlaşmaktadır.

Page 5: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

BİYOLOJİK YÖNDEN BULAŞMAYI ARTIRAN

FAKTÖRLER…

• KADINLARDA

• Üç önemli faktör cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı

kadınları daha duyarlı hale getiriyor…

• 1. Vajinayı döşeyen doku yüzeyinin geniş olması

• 2. Genç kadınlarda daha duyarlı olan rahim içindeki zar

dokusunun rahim ucundan dışarı taşması (ektopi)

• 3. Toplumsal cinsiyet rolü/ayrımcılıkla sağlık

hizmetlerinden daha az yararlanması, bu sorunları için

sağlık kurumlarına başvuramaması.

Page 6: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

ERKEKLERDE

• Sünnetsiz erkekler, sünnetli erkeklere göre daha fazla

risk altında,

• Sünnet derisinin penis üzerinde kıvrılması cinsel yolla

bulaşan enfeksiyonlar için bir depo durumunda,

• Sünnet derisi fiziksel travmalara karşı daha duyarlı olsa

da sünnetle bu yüzeyin azaltılması koruyucu olabiliyor,

• Ancak sünnetin etkisi yorumlanırken, sünnetli olanların

din, etnik grup ve ekonomik yönden de diğerlerinden

farklı olabilecekleri ve cinsel davranışların sosyo-

ekonomik durumla ilişkili olması gibi faktörler de göz

önünde tutulmalı.

Page 7: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Riskli Cinsel Davranışlar

• � Yakın zamanda cinsel eş değiştirmek

• � Birden fazla cinsel eşe sahip olmak

• � Cinsel eşin birden fazla cinsel eşinin olması

• � Son bir yıl içinde geçirilmiş CYBE öyküsü

• � Seks işçileri ile, onların müşterileri ile ya da kimlerle

ilişkisi olduğu bilinmeyenlerle cinsel ilişkide bulunmak

• � CYBE belirtisi olanlarla cinsel ilişkiyi sürdürmek

• � Para, mal, yiyecek ya da ilaç karşılığı cinsel ilişkiye

girmek

• � Vajinayı kurutucu ajanlar kullanmak.

Page 8: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Diğer Kişisel Riskli Davranışlar

• � Piercing (vücuda küpe takılması), dövme,

• � Cinsel ilişki öncesi ve sırasında alkol kullanılması,

• � Cinsel ilişki öncesi ve sırasında uyuşturucu madde

kullanılması

• � Kan ve kan ürünleri transfüzyonu.

Page 9: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Kişi riskli davranışlar göstermese bile eğer cinsel

eş/eşlerinin riskli davranışları varsa

• CYBE’ye maruz kalabilir.

Cinsel eş:

• � Başkaları ile cinsel ilişkide bulunmak

• � CYBE’si olmak

• � HIV-pozitif; uyuşturucu kullanma

• Diğer erkeklerle cinsel ilişkide bulunmak (erkek cinsel eş

için)gibi davranışlara sahipse, riskli davranış

göstermeyen eş, kadın ya da erkek, CYBE’ye

yakalanabilir.

Page 10: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

CYBE'lerin Olumsuz Sonuçları

• Kadınlarda uzun süreli kasık ağrısı ve kısırlık,

• Yeni doğanlarda körlüğe kadar gidebilen göz

enfeksiyonları ve akciğer iltihaplanması,

• Erken doğum, düşük doğum ağırlığı, ölü doğumlar,

• Kadınlarda sepsis, dış gebelik ve rahim kanserine bağlı

ölümler,

• Erkeklerde idrar yollarında darlık ve kısırlık,

• Psiko-sosyal sonuçlar (boşanma, ekonomik yük gibi)

ortaya çıkabilir.

Page 11: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Özel önem verilmesi gereken gruplar:

• � Gençler

• � Cinsel bakımdan aktif genç kızlar

• � Birden fazla cinsel eşi olan erkek ve kadınlar

• � Seks işçileri ve müşterileri

• � İşleri nedeniyle eşlerinden uzun süre ayrı kalmak

zorunda olan kişiler

• � Sokak çocukları

• � Madde bağımlıları

• � Mahkumlar

Page 12: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

CYBE’NİN TANI VE TEDAVİSİNİN GECİKMESİ

CYBE’nin etkili bir şekilde tedavisi, ancak hasta önerilen

ilaçları gecikmeden, tam ve istenen sürede kullanırsa

mümkündür.

• Gizleme, Utanma

• Nereye başvurulacağının bilinmiyor olması

• Toplumsal dışlanma korkusu

• Sağlık eğitiminin eksikliği

• Şikayetler azalınca veya geçince tedavinin bırakılabileceği

kanısı

• Başvurulan kurum ya da hekime duyulan güvensizlik

• Sağlık personelinin konu ile ilgili yeterli bilgi ve becerisinin

olmaması

• İlaç fiyatlarının yüksekliği

Etkili tanı ve tedaviyi olumsuz etkilemektedir.

Page 13: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

BAŞVURANIN

DEĞERLENDİRİLMESİ

CYBE konusunda hizmet sunan

sağlık personelinin, başvuran

kişileri tanı ve uygulanacak

tedavinin düzenlenmesi amacıyla

değerlendirmeleri gerekir.

Bu amaç doğrultusunda

• Öykü alma,

• Fizik muayene ve

• Laboratuar incelemeleri belirli bir

düzen ve sırayı izleyerek

yapılmalıdır.

Page 14: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

• Öykü alma birinci ve en önemli aşamadır. Fizik

muayene, laboratuar incelemeleri, tanı konulması, tedavi

verilmesi, hastaya yapılacak danışmanlık, eğitim gibi

aşamaların hepsi bu birinci aşamaya bağlıdır.

• Saygılı ve duyarlı bir tutumla, gizliliğin korunacağı

konusunda güven vererek CYBE’si olan kişilerle iletişim

kurulabilir,

• Doğru ve güvenilir bilgiler elde edilebilir.

Page 15: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

CYBE ile ilgili olarak başvuranı değerlendirirken dikkat

edilmesi gerekenler:

• Toplumun kültürel özelliklerine, değerlerine ve

gereksinimlerine göre hareket edilmelidir.

• Öykü alma ve muayene kişi ile yalnızken yapılmalıdır.

• Ses tonu ve sorular yargılar biçimde olmamalıdır.

• CYBE konusunda başvuranın kendisini ifade etmesine fırsat

tanınmalıdır.

• Başvuranın muayenesi gerekiyorsa, başvuran kişiye

yapılacak işlem açıklanmalıdır.

Page 16: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

• Muayene profesyonelce, dikkatli bir biçimde en az

rahatsızlık verecek ancak en fazla yarar sağlayacak

biçimde yapılmalıdır.

• Tanı bir enfeksiyon ise olası durumlar açıklanmalıdır.

• CYBE varsa cinsel eşi de muayene edilmeli , en azından

değerlendirilmelidir.

• Başvuran kişi kondom kullanımı ve yararları konusunda

bilgilendirilmelidir.

Page 17: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

ÖYKÜ ALMA SÜRECİNDE

• Başvuranla tanışın.

• Sözlü iletişimin genel ilkelerine uyun.

• “Açık” ve “kapalı” uçlu soruları etkin bir biçimde sorun.

• Kişinin/bireyin duygularına göre tepkinizi ayarlayın.

• Öykü alma kısa, ancak DAHA SONRAKİ muayene veya

tetkik gereklerini ortaya çıkaracak biçimde olmalıdır.

• Başvuran CYBE kuşkusu dışında başka bir amaçla

gelmiş olsa bile bazı risk değerlendirme sorularının

sorulması CYBE açısından önemlidir.

Page 18: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Risk değerlendirme sorularıBaşvuran kişi aşağıdaki soruların herhangi birine EVET cevabı vermişse

bir CYBE olasılığı yönünden incelenmelidir. Başvuran kadın ise:

• Evli misiniz?

• Vajinal bir akıntınız var mı?

• Son üç ayda anormal kanamanız oldu mu?

• Cinsel ilişki sırasında ya da sonrasında ağrı kanama, rahatsızlık hissi

oluyor mu?

• Geçtiğimiz yıl içinde, vajinal akıntı, genital bölgede yaralar ya da deride

farklı

oluşumlar gibi sorunlarınız oldu mu?

• Üreme organınızda iltihaplı bir hastalık olabileceğini düşünüyor

musunuz?

• Eşinizde son üç ay içinde penisten gelen akıntı, kasıktaki bezelerin ülseri

ya da şişmesi gibi sorunlar oldu mu? Eşiniz bu nedenler için tedavi oldu

mu?

• Sizin ya da bildiğiniz kadarıyla eşinizin başkaları ile cinsel ilişkisi olur mu?

Page 19: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Başvuran kişi erkek ise:

• Evli misiniz?

• İdrar yolundan gelen akıntınız var mı?

• Geçtiğimiz yıl içinde, penisten akıntı, genitalbölgede yaralar ya da deride farklı oluşumlar gibi sorunlarınız oldu mu?

• Üreme organınızda iltihaplı bir hastalık olabileceğini düşünüyor musunuz?

• Eşinizde son üç ay içinde akıntılı kadın hastalığı, kanama, kasıktaki bezelerin ülseri ya da şişmesi gibi sorunlar oldu mu? Eşiniz bu nedenler için tedavi oldu mu?

• Sizin ya da bildiğiniz kadarıyla eşinizin başkaları ile cinsel ilişkisi olur mu?

Page 20: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

CYBE’de Fizik MuayeneFizik muayenenin amacı, hasta ya da başvuran tarafından söylenen,

öyküyle belirlenen herhangi bir CYBE’yi doğrulamak ve kesinleştirmektir.

Hastayı ya da başvuranı muayeneye hazırlarken dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:

• Mahremiyetin korunacağı bir yer sağlanması

• Hizmet sunanın sakin, dostça ve işinin uzmanı bir tarzda davranması

• Hizmet sunanın utangaçlık ve sıkılganlık göstermekten kaçınması

• Hizmet sunan sağlık personeli erkekse, kadın hastaya yanında birinin olmasına izin verilmesi ya da kadın sağlık personeli seçme fırsatı verilmesi

• Başvuran kişiye muayenenin neden yapılması gerektiğinin anlatılması

• Başvuran kişiye işlemin açıklanması ve neler hissedebileceğinin anlatılması gerekmektedir.

Page 21: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Kadınlarda CYBE muayenesi yapılırken,

unutulmaması gereken üç önemli adım

bulunmaktadır.

-Enfeksiyon tanısını desteklemek için niceliksel

bilgi edinme amacıyla perinenin, vulvanın,

vajinanın ve serviksin dikkatli bir şekilde

incelenmesi,

-Uygun laboratuar örneğinin alınması

-Üçüncü olarak ise, CYBE/GYE’nin bulguları

ve belirtilerini iyi bilmek gerekmektedir.

Page 22: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

• Başvurana giysilerini çıkarmasını söylemeden önce,

idrarını yapmış olduğundan emin olunuz. Eğer

yapmamışsa, yapmasını söyleyiniz. Her zaman

mahremiyeti sağlayınız.

• Hizmet alıcının muayene ettiğiniz yerleri dışında üzerini

bir çarşaf ile örtünüz.

Page 23: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

PELVİK MUAYENE

• Vulvanın İnspeksiyonu ve Palpasyonu

• Spekulum Muayenesi

• Bi-manuel (iki elle) Muayene

Page 24: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

CİNSEL YOLLA BULAŞAN

ENFEKSİYONLARBakteriyel enfeksiyonlar

• Gonore

• Sifiliz

• Klamidya enfeksiyonu

• Şankroid

• Bakteriyel Vajinozis

• Lenfogranüloma Venerum

• Granuloma İnguinale(Donavazonis)

• B Grubu Streptekok Enfeksiyonları

• Mikoplazma ve Üroplasma Enfeksiyonları

Viral enfeksiyonlar

• Genital herpes

• İnsan Papilloma Virüsü (HPV) -Genital Siğil

• HIV/AIDS

• Viral Hepatitler (A,B,C)

• Sitomegalovirüs Enfeksiyonu

Protozoal

• Trichomonas vaginalis

Fungal

• Kandida

Parazitler

• Bit

• Uyuz

Page 25: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

GONORE(BEL SOĞUKLUĞU)

• Gonore, genitoüriner yolların (özellikle üretra ve serviks)

enfeksiyon hastalığıdır ve etkeni Neisseria

gonorrhoeae’dir.

• Gonore, etken ile enfekte olan bir kişiyle korunmasız

cinsel ilişkiye girilmesi sonucu bulaşmaktadır.

Page 26: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Belirti ve Bulgular• Erkekler: Enfekte olan erkeklerin bazılarında

enfeksiyon belirtisiz seyretmekle birlikte,

genellikle etkenle karşılaştıktan 3-6 gün sonra

üretrit belirtileri ortaya çıkar. Bunlar;

• İdrar yaparken yanma,

• Normalden daha sık idrara gitme ve

• Penisten pürülan akıntı şeklinde sıralanabilir.

• Üretral kanal hiperemik ve ödemlidir.

Page 27: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Kadınlar: Enfekte kadınların çoğunda enfeksiyon tamamen belirtisizdir.

• Semptomatik olanlarda en önemli belirti serviksten gelen yeşilimsi sarı renkte bir akıntı ve servisitgörünümüdür. Bu enfeksiyonun en tehlikeli yönü, enfeksiyonun uterusa ve fallop tüplerine yayılmasıdır.

• PID neden olan bu durum, şiddetli ateş, karın ağrısı,infertilite ve hatta ölüme sebebiyet verebilmektedir.

Page 28: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Bebekler: • Yenidoğan bebekler, enfekte annenin doğum

kanalından geçerlerken enfekte olabilirler ve bu bebeklerde inklüzyon konjunktivitigelişebilir.

• Bu durum eğer tedavi edilmezse, enfeksiyon ve körlüğe sebep olabilir.

• Enfeksiyonu önlemek için, yenidoğanbebeklerin gözlerine, doğumdan hemen sonra gümüş nitrat solüsyonu damlatılmaktadır.

Page 29: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Tanı ve Tedavi

Tanı hastanın hikayesi, fizik muayene bulguları ve kültürde N.Gonorenin tesbiti ile konur.

• Kültür için örnek, organizmanın en çok barındığı yer olan endoserviksten alınmalıdır.

• Kültür almak için en uygun zaman ise organizmaların hızla çoğaldığı menstruasyonesnasıdır.

• Kadına muayeneden 2 saat öncesinden idrar yapmaması, vajina ve vulvayı temizlememesi gerektiği açıklanır.

Page 30: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

• CYBH olduğu için hastalıktan korunmanın en kolay yolu

kondom kullanmaktır. Son yıllarda, gonokokların

penisiline karşı yüksek düzeyde direnç kazanmış olması

nedeniyle, bu antibiyotiğin tedavide kullanılması söz

konusu değildir.

• Günümüzde gonore tedavisinde tek dozluk tedavi

rejimleri kullanılmaktadır ve ilk seçenek ilaç

seftriaksondur. Bunun dışında, ofloksasin, sifprofloksasin

ve levofloksasin ile de tedavi yapılabilir.

Page 31: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

SİFİLİZ (FRENGİ)

Sifiliz ilk olarak 15.yüzyılda tanımlanmış, bilinen en eski cinsel yolla bulaşan enfeksiyondur. Etkeni Treponema pallidumadlı bir bakteridir.

• Cinsel yolla geçen bir hastalık olmasına rağmen nadiren açık yaradan girme olasılığı da vardır.

• Tedavi edilmediği takdirde, bu bakteri zaman içerisinde vücuda yayılır.

Page 32: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

• Sifilizin primer, sekonder ve latent sifilizolmak üzere üç evresi vardır.

• Primer Evre: Spiroketin organizmaya girmesi ile primer lezyon olan şankırınortaya çıkması arasındaki süre ortalama 3-4 haftadır.

• Şankır oval, ağrısız, sert, yüksek ve ortalama bir cm çapında, kırmızımsı bir papül görünümünde ve belirgin çeperlidir. Bu lezyonlar ülserleşebilirler ve bulaştırıcı potansiyelleri yüksektir.

• . Genellikle tek bir şankır olduğu için dikkat çekmez ve 4-6 hafta içinde kendiliğinden iz bırakmadan kaybolur

Page 33: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

• Sekonder Evre: Şankırın geçmesinden 2-6 hafta sonra ikinci evre başlar. İkinci evrede bakteri sistemik yayılım gösterir ve doku ve organlara yerleşir.

• Yüksek ateş, boğaz ağrısı,lenfadenopatiler ve halsizlik, bu evrenin başlangıcında görülebilen belirti ve bulgulardır.

• Bu evrede en sık tutulan bölge deri ve mukozalardır. Avuç içleri ve ayak tabanları da dahil olmak üzere tüm vücudu kaplayan pembe renkteki maküler deri döküntüsü sifiliz için tipiktir.

Page 34: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

• Latent Evre: Sifilizin bu üçüncü evresi

semptomsuzdur ve bulaşıcı değildir.

• Enfekte hastaların 2/3 bu evrede başka

bir problem olmadan kalabilir.

• Az bir kısmında granülomatöz lezyonlar

(gom) görülür.

• Bu lezyonlar kemik, deri, sinir ve

kardiyovasküler dokuda lokalize olurlar.

Page 35: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

• Geç Klinik Sifiliz: Hastaların 1/3 ünde geri dönüşü olmayan komplikasyonlar gelişir.

• Bunlar kronik kemik ve eklem inflamasyonu, kardiyovaskuler problemler (kapak bozuklukları ,aort anevrizması), deri lezyonları ve santral sinir sistemi sorunlarıdır( konuşma bozukluğu, ataksik yürüyüş, paralizgibi).

Page 36: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

• Konjenital Sifiliz

• Treponema pallidum fetusa plasenta aracılığı ile geçer. Üç grupta toplanır.

• Sifiliz fetalis: Intrauterin geçişlerde sifilizfetusün tüm dokularına yayılarak ölümüne neden olur.

• Yenidoğan Sifilizi: Belirtiler doğuşta veya 2-3 hafta sonra ortaya çıkar. İhtiyar yüzlü, buruşuk derili bebeklerin el ve ayak tabanlarında büllerteşekkül etmiştir. Fizik muayenede dalak büyük bulunur.

Page 37: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

• Geç konjenital sifiliz: Belirtiler 4

yaşından sonra ortaya çıkar. Kesici

dişlerde yarım ay şeklinde çentik,

sağırlık ve körlük görülebilir.

Page 38: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Tanı ve Tedavi• Sifilizin bulaşmasında, effektif özellik taşıyan şankır,

plak müköz ve kondiloma lata lezyonları rol oynamaktadır. Günümüzde tanı, serolojik temele dayanan nontreponemal (RPR,VDRL) ve treponemal(FTA-ABS, TPHA) testlerle koyulmaktadır.

• Gebe kadınlarda bu testlerin rutin olarak yapılmasında yarar vardır.

• Ayrıca ülkemizde, evlilik öncesinde de sifiliz testleri yapılmaktadır.

• Penisilin bu hastalığın her evresinde başvurulan ilk seçenektir ve genellikle hastalığı başarıyla tedavi etmektedir

• Tedavi eşine de uygulanır.

Page 39: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

• Tedaviden sonra hasta, olumlu sonuçlar alınıncaya kadar 3-6 aylık aralıklarla izlenmelidir.

• Bu süreç bazen uzun zaman (birkaç yıl) alabileceğinden, bu konuda sabırlı olmak gerekir.

• Sifilizli bireyin sağlık bakım bilgisine ihtiyacı vardır.

• Enfeksiyonun tekrarı, erken belirtileri, tedavi ve izlenmesi, hijyen ve sağlık alışkanlıkları konusunda hastaya bilgi verilmelidir.

• Sifilizin tanısı ürkütücü ve kabulü zordur.

• Hastayı duygularını ifade etmesi için teşvik etmeli, sıkıntılarını paylaşmalı ve tedavinin önemi vurgulanmalıdır.

Page 40: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

KLAMİDYA

• Klamidya enfeksiyonu, Chlamydiatrachomatis’in etken olduğu, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur.(Birol,L 2013)

• Kadınlarda Chlamydia trachomatisenfeksiyonu sonrasında pelvikinflamatuvar hastalık (PİD), ektopikgebelik ve infertilite gibi pek çok komplikasyon görülebilir.

• Komplike olmayan servikal enfeksiyon tanısı alan birçok kadında klinik bulgu vermeyen üst üreme organlarının enfeksiyonu da mevcut duruma eşlik edebilir.

Page 41: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Belirti ve Bulgular

• Kadınlar için tehlikeli bir enfeksiyondur; çünkü, aylar boyunca sessiz bir şekilde ilerleme gösterir ve kısırlık, kronik ağrı, ve hatta ölüme yol açabilen pelvik enfesiyona kadar ilerleyebilir.

• Normal doğum yapan enfekte kadınlardan doğan bebeklerin yarısında, doğum kanalından geçerken enfekte olmaları ile doğumdan yaklaşık bir hafta sonra, klamidyal konjuntivitgelişir.

• Klamidyalar, erkeklerde nongonokoksik üretritin en sık etkenidirler.

• Klinik açıdan gonoreden ayırt edilmeleri son derece zordur.

• Gonorede olduğu gibi, bu hastalarda da en sık belirtiler, hafif sarımsı üretral akıntı, sık idrar yapma ve dizüridir.

Page 42: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Maternal ve Fetal Etkileri

Gebelerde;

• Erken membran rüptürü

• Karyoamniyonit

• Düşük

• Doğum sonu endometrite yol açabilmektedir.

Yenidoğanda; tedavi edilemediği takdirde körlüğe kadar

gidebilen konjuktivite ve diğer göz enfeksiyonlarına neden

olduğu bilinmektedir.

Page 43: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Tanı ve Tedavi

• Kadınlardaki klamidya enfeksiyonlarının tanısını koymada idrar testi veya endoserviks veya vajinadan alınan sürüntülerin incelenmesi kullanılabilir.

• Erkeklerdeki üretral enfeksiyonların tanısında ise yine idrar veya üretral sürüntüler kullanılır.

• Tedavi eşine de uygulanır.

• Enfekte olmuş kişileri ve partnerlerini tedavi etmek, üreme sağlığı ile ilişkili komplikasyonların önlenmesi, hastalığın bireylere bulaşmasının durdurulması ve kişilerin yeniden enfekteolmasının önüne geçilmesi açısından büyük önem taşır.

• Klamidya enfeksiyonlarında antibiyotik tedavisi uygulanır.(azitromisin)

Page 44: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

YUMUŞAK ŞANKR (Ulcus

Molle,Şankroid)

• Yumuşak şankr özellikle Uzakdoğu ülkelerinde

çok sık görülen ve cinsel yolla

bulaşabilen,genital bölgede ağrılı ülser ve tek

taraflı inguinal lenf nodülleri ile karakterize bir

genitoüriner enfeksiyondur.

• Etken gram negatif bir basil olan Heamophilus

Ducreyi’dir.

• Hastalığın inkübasyon süresi 2–5 gündür.

Page 45: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Belirti ve Bulgular • İlk lezyon bir papül olup, daha sonra papüle dönüşür.1-2

gün içerisinde ülserleşerek şankr gelişir.Bu ülserler

genellikle hassas, ağrılı, oval şekilli, 3-20 mm çapında ve

yumuşak olup, dokunma ile kolayca kanar.

• Kadınlarda labiumlar, vulva, vestibul, vajina, klitoris ve

perianal bölgeye yerleşir. Lenfodenopati tek taraflı olup

ağrılıdır.

Page 46: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Tanı ve Tedavi

• Tanı yumuşak şankr kesin tanısı, ülser ve açılmış lenf bezlerinden alınan örneklerin gram, metilen mavisi ya da Giemza ile yapılan incelemesinde gram negatif zincir oluşturan basillerin görülmesi ile konur.

• Enfeksiyon tedavisinde antibiyotikler etkilidirler. Antibiyotik seçimi antibiyograma göre yapılır ve sıklıkla tetrasiklin, doksisiklin, erythromycin, ceftriaxone, amoxicillin& clavulanic acid gibi ilaçlarla tedavi edilebilmekte olup ayrıca yara yerlerine pansuman yapılması da iyileşmede etkilidir.

Page 47: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

BAKTERİYEL VAJİNOZİS (BV),

• Vajinada normal hidrojen peroksit üreten

lactobacillus sp. yerine, yüksek konsantrasyonda

anaerobik bakteri gardnarelle

vaginalis,üreplazma, mikoplazma ve çok sayıda

zor ve kültüre edilemeyen anaerobların

yerleşmesinden kaynaklanan polimikrobiyal

klinik bir sendromdur

Page 48: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

• Bakım amacıyla başvuran kadınlar arasında BV, vajinal akıntı veya kötü koku nedenlerinin başında gelir.

• Grimsi, beyaz, homojen, az miktarda, balık gibi kötü kokulu bir akıntı ile karakterizedir. Vajinal irritasyon ve kaşınma yaygındır.

BV, çoklu erkek ya da kadın partner,

• Yeni bir cinsel partner,

• Antisepsi amaçlı yıkama,

• Kondom kullanımının olmaması

• Vajinal laktobasil eksikliğiyle birliktelik gösterir.

BAKTERİYEL VAJİNOZİS (BV),

Page 49: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Maternal ve Fetal Etkileri

• BV tanısı ile gebe kalındığında veya gebeliği

sırasında oluştuğunda kadınlarda;

• EMR

• Koryoamniyonit

• Erken doğum

• Abortus

• Normal doğum sonrası endometrit

• C/S sonrası yara enfeksiyonu ,

Page 50: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

Tedavi

• Tedavi her iki eşe birlikte uygulanmalıdır. Genellikle metronidozol (flagyl) ile tedavi edilir. Alternatif olarak clindamycine, ampiciline gibi ilaçlar da tedavide kullanılabilir.

• Kadınlar tedavi süresince cinsel aktiviteden sakınmalı veya sürekli ve doğru bir şekilde kondom kullanmalıdırlar.

• Temizlik amacıyla yıkamak (douche) relaps riskini artırır ve semptomların azaltılması ya da tedavi amacıyla yıkamanın kullanılmasını destekleyen veri yoktur.

• Semptomatik bütün gebelerde tedavi önerilir. Gebe olmayan kadınlar için önerilen oral ve vajinal rejimlerle tedavi edilebilirler.

Page 51: SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK · 2020. 3. 20. · EBELİK SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBE216, Cinsel Sağlık Dr.Öğr.Üye.SerapTOPATAN

KAYNAKÇA1. Kızılkaya Beji, N Kadın Sağlığı ve Hastalıkları İstanbul Nobel Tıp

Kitapevi,2016

2. Büyükkayacı Duman,Nuriye Cinsel Sağlık Kitabı İstanbul Nobel Tıp

Kitapevi, 2019

3. Taşkın,L Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği Ankara Akademisyen

Tıp Kitapevi,2014

4. Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar Katılımcı Kitabı, Sağlık

Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü,

Ankara, 2009.

5. Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar Tanı ve Tedavi Rehberi 2015,

Galenos Yayınevi,İstanbul, 2016