Samband íslenskra sveitarfélaga HAUGGASMÆLINGAR SUMARIÐ 2010 Lúðvík E. Gústafsson, verkefnisstjóri Samband íslenskra sveitarfélaga 11. nóv 2011Haustfundur

Samband íslenskra sveitarfélaga

HAUGGASMÆLINGAR SUMARIÐ 2010

Lúðvík E. Gústafsson, verkefnisstjóri

Samband ís lenskra svei tar fé laga

11. nóv 2011 Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010

YFIRLIT

1. Aðdragandi verkefnisins

2. Rannsóknir á myndun hauggass 2010

3. Niðurstöður rannsókna

4. Ályktanir

11. nóv 2011Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar

2010

Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010

AÐDRAGANDI VERKEFNISINS

• Skv. viðauka I í reglugerð nr. 738/2003 um urðun úrgangs var öllum starfandi urðunarstöðum sem tækju á móti lífrænt niðurbrjótanlegum úrgang gert að safna hauggasi til nýtingar ellegar brenna því ef nýting væri ekki möguleg, í seinasta lagi 16. júlí 2009:

4. Aðgerðir sem varða hauggas.

4.1. Gera skal viðeigandi ráðstafanir til að hafa stjórn á því hauggasi sem safnast fyrir á urðunarstaðnum og berst frá honum (III. viðauki).

4.2. Safna ber hauggasi á urðunarstöðum sem taka á móti lífrænum úrgangi eftir því sem nánar er kveðið á um í starfsleyfi. Skylt er að meðhöndla og nýta gasið. Verði því ekki við komið að nota það gas sem safnast til orkuframleiðslu skal eyða því með bruna.

4.3. Söfnun, meðhöndlun og nýting hauggassins samkvæmt lið 4.2 skal vera með þeim hætti að umhverfið verði fyrir sem minnstum skaða eða spjöllum og að sem minnst hætta steðji að heilbrigði manna.

11. nóv 2011



• Könnun Umhverfisstofnunar árið 2003 á myndun hauggass gaf vísbendingar um óverulega hauggasmyndun á litlum urðunarstöðum, en hugsanlega nægilegt gasmagn til nýtingar eða eyðingar með brennslu á stærri stöðum. Mælt var með endurtekningu mælinganna.

• Engar frekari rannsóknir á hauggasmyndun áttu sér stað á næstu árum.

11. nóv 2011



• Um áramótin 2008/2009 var aðeins einn starfandi urðunarstaður á landinu kominn með gassöfnun - Álfsnes.

• Sambandið tók að sér að í ársbyrjun 2009 að hvetja sveitarfélög til að sækja um undanþágu frá kröfu um hauggassöfnun, frá 16. júlí 2009 til 16. júlí 2011.

• Tíminn yrði nýttur til að rannsaka hauggasmyndun.

11. nóv 2011



• Undanþágan var veitt í ágúst 2009• Sambandið beitti sér í kjölfarið fyrir

rannsóknarverkefni um myndun hauggass á þeim urðunarstöðum sem fengu undanþágu.

• Leitað var að nemanda sem gæti tekið að sér verkefnið sem námsverkefni í framhaldsnámi

• Í ársbyrjun 2010 tókst samstarf milli Háskóla Íslands og sambandsins. Í kjölfarið var mynduð rannsóknarteymi

11. nóv 2011



• Atli Geir Júlíusson, BS í verkfræði, tók að sér verkefnið sem grunn fyrir mastersritgerð í umhverfisfræði við Háskóla Íslands.

Rannsóknarteymið mynduðu • Lúðvík E. Gústafsson frá sambandinu• Hrund Andradóttir og Jónas Elíasson frá HÍ, • Helga Jóhanna Bjarnadóttir frá EFLU og • Guðmundur B. Ingvarsson frá

Umhverfisstofnun.11. nóv 2011


RANNSÓKNIR Á HAUGGASMYNDUN

Urðunarstaðirnir sem tóku þátt í verkefninu

11. nóv 2011



• Rannsóknaráætlun gerði ráð fyrir einni úttektarferð, með könnun á aðstæðum og upplýsingaöflun um úrgangsmagn, stærð staðarins, aldur úrgangs o.þ.h. í huga.

• Gert var ráð fyrir þremur mælingum á hauggasi í 2 til 4 borholum á hverjum urðunarstað. Nýttar voru borholur sem voru fyrir, sums staðar þyrfti að bora nýjar gasholur.

• Hauggas var mælt á tímabilinu 13. júlí til 26. september 2010, nema í Fíflholti þar sem mælingar á vegum Sorpurðunar Vesturlands áttu sér stað 10. maí 2010

11. nóv 2011



Um hauggas

• Aðallega metan (CH4) og koldíoxíð (CO2)

• Metan er orkugjafi, bæði efni eru gróðurhúsalofttegundir (CH4 hefur 21-25 sinnum meiri áhrif en CO2)

• Metan frá urðun úrgangs er í 6. sæti losunarlista yfir náttúrulegar og manngerðar uppsprettur metans

11. nóv 2011


NIÐURSTÖÐUR HAUGGASMÆLINGANNA

Metaninnihald

11. nóv 2011

Akure

yri

Fíflho

lt

Horna

fjörð

ur

Vopna

fjörð

ur

Hvam

mst

angi

Þern

unes

Skag

afjö

rður

Blönd

uós

Skag

aströ

nd

Breið

dalsv

ík0

10

20

30

40

50

60

70

Meðaltal 20% nýtingarmörk

Meta

nin

nih

ald

(%

)



11. nóv 2011

Urðunarstaður Möguleg

hauggasmyndun (m3/t)

Metaninnihald (%)

Möguleg metanmyndun,

L0 (m3/t)

Úrgangur á móti

jarðefnum.

Akureyri 150 60% 90 Mikið meira af úrgang en jarðefnum.

Fíflholt

100

48% 48

Meira af úrgang en jarðefnum.

Hvammstangi 38% 38 Skagafjörður 30% 30 Vopnafjörður 42% 42 Þernunes 33% 33 Hornafjörður 45% 45 Blönduós

50 13% 7 Lítið af

úrgang miðað við jarðefni.

Skagaströnd 0% 0 Breiðdalsvík 0% 0

Forsenda líkangerðar



Metanmyndun skv. LandGem líkani

11. nóv 2011

UrðunarstaðurHauggasmyndun (m3/klst.)

Metaninnihald (%)

Metanmyndun (m3/klst.)

2012 2020 2012 2020

Akureyri 112 81 60 67 49

Fíflholt 48 60 48 23 29

Þernunes 15 20 33 5 7

Skagafjörður 15 11 30 4 3

Hornafjörður 5 7 45 2 3

Vopnafjörður 3 5 42 1 2

Blönduós 6 4 13 1 1

Hvammstangi 2 3 38 1 1

Skagaströnd 1 1 0 - -

Breiðdalsvík 0 0 0 - -



Metanmyndun p. hektara

11. nóv 2011

Urðunarstaður Metanmyndun (m3/klst. á hektara)

Akureyri 6,8

Fíflholt 1,5

Þernunes 0,4

Skagafjörður 0,4

Hornafjörður 0,2

Vopnafjörður 0,1

Blönduós 0,1

Hvammstangi 0,1

Skagaströnd 0,0

Breiðdalsvík 0,0



Meðhöndlun Notkun Athugasemdir

Söfnun og brennslaSókn í hauggas

25-45% CH4, >25m3/klst.

Lágmarkskrafa vegna öryggis og umhverfis

Söfnun og nýtingSókn í hauggas

>45% CH4, >100m3/klst.

Orkuvinnsla

Oxun með oxunarlagi eða oxunar”glugga”Náttúrulegt flæði

<25% CH4, <25m3/klst.eða a.m.k. 5m3/klst. og per hektara

Hagkvæm fjárfesting og hagkvæmur rekstur, virkni umdeild

Loftun Innblástur lofts í hauginn í eldri urðunarstöðum

Kostnaðarsamt, ennþá á tilraunastigi

11. nóv 2011

Um meðhöndlun metans


ÁLYKTANIR

• Hauggasmyndun á urðunarstaðnum á Akureyri er með því móti að hauggassöfnun er tæknilega möguleg og gæti einnig líklega verið fjárhagslega hagkvæm, þ.e. nýting gassins getur verið kostur.

• Hauggasmyndun á urðunarstaðnum í Fíflholti er með því móti að hauggassöfnun er tæknilega mögulegt, en óvíst er hvort söfnunin með brennslu skili meiri umhverfisávinningi en t.d. oxun metans.

• Miðað við hauggasmælingar er einnig tæknilega mögulegt að safna hauggasi á Hvammstanga, Skagafirði, Vopnafirði, Þernunesi og Hornafirði. Oxun metans er líklega betri kostur til að takmarka losun metans.

11. nóv 2011


ÁLYKTANIR

• Almennt má búast við því að hauggassöfnun á urðunarstöðum sem þjónusta færri en 1500 íbúa , eins og Blönduósi, Skagaströnd og Breiðdalsvík, skili engum umhverfislegum ávinningi, en skoða þyrfti oxun metans sem eyðingarleið fyrir efnið .

• Niðurstöður þessarar rannsóknar svipaðar og í rannsókn Umhverfisstofnunar 2003

• Hauggasmyndun lítil sem engin ef þykkt úrgangsmassa < 4m

• Vísbendingar um að hátt hlutfall urðunarefnis auki oxun lífrænt niðurbrjótanlegra kolvetna án metanmyndunar.

11. nóv 2011


HVERNIG ER BEST AÐ TAKMARKA LOSUN METANS Á ÍSLENSKUM URÐUNARSTÖÐUM

• Takmarka móttöku lífrænt niðurbrjótanlegs úrgangs • Safna og nýta eða brenna ellegar hauggas ef það

er kostur• Leitað verði annarra leiða til að takmarka losun

metans frá urðunarstöðunum ef metanmyndun í þeim er innan við 5 m3/klst./hektara.

• Leyfa aðrar leiðir í regluverki til að fást við losun metans. Þjóðverjar samþykktu árið 2009 lög þar sem söfnun hauggas er ekki nauðsynleg þegar lítið magn af lífrænt niðurbrjótanlegum úrgangi berst á urðunarstaðinn. Rannsóknir eru í þessum tilfellum látnar skera úr um leiðir til að takmarka losun

metans. 11. nóv 2011


TAKK FYRIR

11. nóv 2011

Documents

Samband íslenskra sveitarfélaga HAUGGASMÆLINGAR SUMARIÐ 2010 Lúðvík E. Gústafsson, verkefnisstjóri Samband íslenskra sveitarfélaga 11. nóv 2011Haustfundur