23
SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041 E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL ŞARTLANDIRILMASI SOĞUTMA SUYU SİSTEMLERİNE NEDEN İHTİYAÇ DUYULUR? Sıcaklık ve basınç değerleri sağlanmadığı sürece birçok endüstriyel sistemler ve işletme prosesleri etkin ve verimli çalışamazlar. Soğutma suyu sistemi doğru sıcaklık ve basıncı sağlar. SOĞUTMA PROSESİ NELERİ KAPSAR? Soğutma bir maddeden diğerine ısının iletilmesidir. Isı kaybeden madde soğuyan, ısıyı alan ise soğutucu olarak adlandırılır. Tüm soğutma sistemleri bu ısı transfer prensibine dayanır ve su bu anlamda en çok kullanılan soğutucudur. SOĞUTMA İÇİN NEDEN SU KULLANILIR? Bir çok faktör suyu mükemmel bir soğutucu haline getirir. Bol bulunur, kullanıma hazır ve ucuzdur. Kullanımı kolaydır Birim hacim için büyük miktarlarda ısı taşıyabilir. Normal sayılan sıcaklık değerleri arasında belirgin oranlarda genleşmez ya da sıkışmaz. Bozunuma uğramaz. SOĞUTMA SUYU KAYNAKLARI NELERDİR? TAZE SU: Soğutma suyu sistemleri için katma suyunun temel kaynağıdır. Taze su; (nehirler, kaynaklar, rezervler) ve yer altı (sığ yada derin kuyu ) olmak üzere iki çeşittir.Genellikle, yer altı su kaynakları su kompozisyonu olarak daha istikrarlı oldukları için ve içerdikleri askıda katı madde miktarları yüzey sularından oldukça düşük olduğu için yağmur suları, erozyon ve diğer çevre faktörlerince kirletilen yer üstü su kaynaklarından daha uygundur. TUZLU SU VE ATIK SU: Çevresel faktörler maliyeti ve su kıtlığı yüzünden bazı işletmeler Soğutma suyu kaynağı olarak tuzlu su veya arıtılmış su kullanmaktadırlar. Sistemden iyi bir performans alabilmek ve uzun süre kullanabilmek için bu tip suları kullanan soğutma sistemlerinde dizayna ve şartlandırma programına çok daha fazla önem vermek gerekmektedir.

Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

  • Upload
    others

  • View
    11

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 1 25.09.2007

SOĞUTMA SUYU KİMYASAL ŞARTLANDIRILMASI

SOĞUTMA SUYU SİSTEMLERİNE NEDEN İHTİYAÇ DUYULUR?

Sıcaklık ve basınç değerleri sağlanmadığı sürece birçok endüstriyel sistemler veişletme prosesleri etkin ve verimli çalışamazlar. Soğutma suyu sistemi doğru sıcaklıkve basıncı sağlar.

SOĞUTMA PROSESİ NELERİ KAPSAR?

Soğutma bir maddeden diğerine ısının iletilmesidir. Isı kaybeden madde soğuyan,ısıyı alan ise soğutucu olarak adlandırılır. Tüm soğutma sistemleri bu ısı transferprensibine dayanır ve su bu anlamda en çok kullanılan soğutucudur.

SOĞUTMA İÇİN NEDEN SU KULLANILIR?

Bir çok faktör suyu mükemmel bir soğutucu haline getirir.• Bol bulunur, kullanıma hazır ve ucuzdur.• Kullanımı kolaydır• Birim hacim için büyük miktarlarda ısı taşıyabilir.• Normal sayılan sıcaklık değerleri arasında belirgin oranlarda genleşmez ya da

sıkışmaz.• Bozunuma uğramaz.

SOĞUTMA SUYU KAYNAKLARI NELERDİR?

TAZE SU: Soğutma suyu sistemleri için katma suyunun temel kaynağıdır. Taze su;(nehirler, kaynaklar, rezervler) ve yer altı (sığ yada derin kuyu ) olmak üzere ikiçeşittir.Genellikle, yer altı su kaynakları su kompozisyonu olarak daha istikrarlıoldukları için ve içerdikleri askıda katı madde miktarları yüzey sularından oldukçadüşük olduğu için yağmur suları, erozyon ve diğer çevre faktörlerince kirletilen yerüstü su kaynaklarından daha uygundur.

TUZLU SU VE ATIK SU: Çevresel faktörler maliyeti ve su kıtlığı yüzünden bazıişletmeler Soğutma suyu kaynağı olarak tuzlu su veya arıtılmış su kullanmaktadırlar.Sistemden iyi bir performans alabilmek ve uzun süre kullanabilmek için bu tip sularıkullanan soğutma sistemlerinde dizayna ve şartlandırma programına çok daha fazlaönem vermek gerekmektedir.

Page 2: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 2 25.09.2007

SOĞUTMA SUYU KİMYASINDA ÖNEM TAŞIYAN PAREMETRELER

Genel olarak önem taşıyan parametreler:

İLETKENLİK: Suyun elektriği iletme kabiliyetini ölçen birim. Soğutma suyundasudaki çözülmüş mineral ve gazların miktarını belirler. İletkenlik mikro ohm ileölçülür ve distile suda1 mikro ohm’dan tuzlu suda 10.000’in üzerinde mikroohm’a kadar değişimgösterebilir.

İLETKENLİK: Soğutma suyu şartlandırma programları belli iletkenlik limitleriarasında çalışmaktadır. Limit değerler o soğutma suyu şartlandırma sistemitasarımına, kimyasal programın özelliklerine ve tipine bağlıdır.

PH: PH kontrolü soğutma suyu şartlandırma programlarının çoğunluğu içinönemlidir. Genellikle, PH tavsiye edilen limitlerin altında olduğunda korozyonihtimali, tavsiye edilen limitlerin üstünde olduğunda ise kireç taşı oluşumu ihtimaliartar.

PH : Suyun bağıl asidite ve bazlığı açısından bir göstergedir. PH tablosu 0-14aralığındadır; 0 maximum asiditeyi, 14 ise maximum bazlığı ifade eder.

ALKALİNİTE: Soğutma suyunda iki tip alkalinite önem taşır. Bunlar karbonat(CO3) ve bikarbonat (HCO3) alkaliniteleridir.

SERTLİK : Suda bulunan kalsiyum ve magnezyum minerallerinin miktarı ileilgilidir. Doğal sulardaki sertlik birkaç ppm den 800 ppm’e kadar çıkabilir.

Page 3: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 3 25.09.2007

SU KİMYASI PARAMETRELERİ, SOĞUTMA SUYU SİSTEMLERİ İÇİNNEDEN ÖNEM TAŞIMAKTADIR?

Su kimyası parametrelerinden her biri, soğutma suyu sistemlerinde doğrudansorunlara yol açacak dört ana problem üzerinde etkilidir:

• Korozyon,• Kireç taşı oluşumu,• Tortu oluşumu• Mikrobiyolojik kirlenme.

Bu özellikler problemleri kontrol etmek için tasarlanan şartlandırma programlarını daetkiler. Birçok biyositin etkinliğinde PH limitlerine bağlıdır. Bu yüzden yüksek veyadüşük PH’ lar mikrobiyolojik üremeyi destekleyerek problemlere yol açabilir.

ALKALİNİTE : Alkalinite ve pH birbirleri ile bağlantı içindedir, çünkü pHdeğerlerindeki artış alkalinitenin arttığının, alkalinite deki artış da pHdeğerliklerindeki artışın göstergesidir. Ph’da olduğu gibi tavsiye edilen limitlerinaltındaki alkalinitede çalıştığı sürece korozyon ihtimali artar. Korozyon ve kireç taşıproblemleri ortaya çıktığında tortu oluşumu da problem teşkil edecektir.

SERTLİK : Sertlik limitleri genellikle soğutma sularının kireç taşı oluşturmaeğilimine bağlıdır.Kimyasal şartlandırma programları sudaki sertlik değerleri belirlilimitler dahilinde tutulduğu sürece kireç taşı oluşumunu önleyecek şekilde formüleedilmişlerdir. Bazı korozyon kontrol programları korozyon inhibitörü olarak düzgünçalışabilmek için belirli bir sertlik düzeyine ihtiyaç duyarlar bu yüzden bu türprogramlarda sertlik düzeyinin çok düşük olmadığından emin olmak gerekebilir.

SOĞUTMA SUYU SİSTEMLERİ GENELDE ÜÇ TİPDİR?

Her ne kadar her soğutma sistemi diğerlerinden farklı görünse de temelde üç tipdizayn vardır:

1. Açık devirdaim sistemler2. Tek geçişli sistemler3. Kapalı devre sistemler

BU ÜÇ SİSTEM BİRBİRİNDEN NASIL FARKLIDIR?

AÇIK DEVİRDAİM SİSTEMLER:

En çok kullanılan endüstriyel soğutma tipidir. Pompalar, eşanjörler ve soğutmakulelerinden oluşur. Pompalar suya ısıyı alıp buharlaşma yolu ile soğutulduğusoğutma kulesine götüren eşanjörler arasında sürekli devir daim yaptırır. Açık devirlisistemlerde besi suyunun kimyası buharlaşma nedeniyle sistem içinde değişikliğeuğrar.

Page 4: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 4 25.09.2007

TEK GEÇİŞLİ SİSTEMLER

Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyusıcaklığı çok az artar. Soğutma suyundaki mineral miktarı su sistemden tek kezgeçtiğinden pratik olarak bir artış göstermez.

KAPALI DEVRE SİSTEMLER

Aynı soğutma suyunu, sürekli olarak, aynı devir daim sisteminde döndürür. Su önceproses sıvılarından ısıyı alır sonra başka bir eşanjöre aktarır. Bu sistemlerdebuharlaştırıcı bir soğutma kulesi bulunmamaktadır.

SOĞUTMA SUYU PROBLEM VE ÇÖZÜMLERİ

KOROZYON

Soğutma sistemlerinde sıklıkla kullanılan (siyah metaller) karbon çeliği gibimetallerin üretimi maden cevherinden oksijenin çıkarılmasını kapsar. Soğutma suyusistemleri metalin kendi oksit haline dönmesi için ideal bir ortam sağlar. Bu değişimprosesi korozyon olarak adlandırılır.(metalin aslına dönmesi, kendi oksit halinialması)

KİREÇ TAŞI OLUŞUMU

Kalsiyum ve magnezyum gibi mineraller suda nisbi olarak çözünemezler ve soğutmasuyu sistemlerinde bulunan tip şartlandırma çökelme eğilimi göstererek kireç taşıoluşumuna ve depozitlenmelerine sebep olurlar.

TORTU OLUŞUMU

Askıda katı maddelerin ısı değişim ekipmanları üzerinde depozitlenmesine tortuoluşumu (tıkanma) denir. Tıkayıcı etkenler soğutma kulesi çevresindeki toz yadakorozyon artıkları gibi dış kaynaklardan gelebilir.

MİKROBİYOLOJİK OLUŞUM

Soğutma suyu sistemleri bakterilerin üremesi ve ısı değiştirici ekipmanlardadepozitlenme problemlerine yol açması için ideal ortam oluştururlar.

Page 5: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 5 25.09.2007

SOĞUTMA SUYU PROBLEMLERİ NASIL ORTAYA ÇIKAR?

Soğutma suyu sistemleri su kimyasal olarak şartlandırılmadığı takdirde dört anasoğutma problemi için ideal ortam oluşturur.

KOROZYON

Su metalleri (karbon çeliği) oksit hallerine dönüştürme eğilimi taşır

KİREÇ TAŞI OLUŞUMU

Kalsiyum ve magnezyum gibi safsızlıklar (mineraller) su içindekikonsantrasyonlarına, su sıcaklığına PH, alkalinite ve diğer su paremetrelerine bağlıolarak çökelir ve depozitlenme oluşturur.

MİKROBİYOLOJİK OLUŞUM

Soğutma suyu sistemleri mikroorganizmaların üremesi ve depozitlenmesi içinmükemmel bir ortam yaratırlar.

TORTU OLUŞUMUGerek iç gerek dış kaynaklı askıda katı maddeler depozit oluşturabilirler.

BU PROBLEMLERİN NE TÜR ETKİLERİ OLABİLİR?

Eğer kontrol edilemezler ise bu problemler tek başlarına veya birlikte aşağıdakiproblemlere yol açabilirler.

• Bakım onarım masraflarında artış.• Isı iletim veriminde düşme, dolayısı ile enerji tüketim maliyetinde artış• Beklenmedik duruşlar ve üretimde aksama

KOROZYON

KOROZYON NEDİR?

Korozyon metalin doğal haline döndüğü elektro kimyasal bir prosestir. Örneğinkarbon çeliği soğutma suyu sistemlerinde sıklıkla kullanılan bir metaldir vekorozyona karşı çok hassastır. Karbon çeliği demir oksit haline döner.

Page 6: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 6 25.09.2007

KOROZYON NASIL OLUŞUR?

Korozyon oluşumu için ; bir anot bir katot ve bir de iletken medya (elektrolit) içerenkorozyon hücresine ihtiyaç vardır. Metal iyonları anotta elektrolitin (su) içindeçözülür. Geriye elektrik yüklü (elektronlar) partiküller kalır.

Bu elektronlar elektron kopmasının olduğu diğer noktalara (katot) akarlar. Buhareketin sonucu metal kaybı ve genelde depozit oluşumudur.

BAKIR, ALÜMİNYUM ALAŞIMLAR VE PASLANMAZ ÇELİKKOROZYONA KARBON ÇELİĞİ KADAR MARUZ KALIRLARMI?

Genelde bu metaller korozyondan karbon çeliğine kıyasla daha yavaş etkilenirler.Yinede bu metaller bazı sularda lokalize (yada çukur oluşumu) saldırılara da uğrarlar.Dahası H2S yada NH2 gibi çözünmüş gazlar bu metaller üzerinde genellikle karbonçeliğine olduğundan daha zarar vericidir.

METAL ÜZERİNDE KOROZİF SALDIRILARIN ÇEŞİTLERİ?

Korozyon pek çok çeşidi bulunmaktadır. Çoğunlukla genel, lokalize (pitting,karıncalanma) ve galvanik olarak üç çeşit ile karakterize edilebilir:

GENEL KOROZYON ETKİSİ

Korozyon tüm metal yüzeyler üzerinde homojen olarak bir incelmeye sebep olur.Genel korozyon sonucu oluşan büyük miktardaki demir oksit, tortu oluşumuproblemine yol açar.

LOKALİZE (PİTTİNG) ETKİ

Metalin sadece belirli noktalarında korozyon oluştuğunda görülür. Metal yüzeyüzerinde çukurlaşma delinmeler şeklindedir. (karıncalanma) korozyonun en tehlikelicinsidir. Çünkü korozif etki noktasal alanlarda yoğunlaşmıştır. Çukurlaşma kısasürede metali delebilir.

GALVANİK SALDIRI

İki ayrı metal temas halinde iken ortaya çıkar. Daha aktif olan metal korozyona dahahızlı maruz kalır. Su sistemlerinde sık rastlanan örnekleri; çelik, çinko ve pirinçtir.Galvanik saldırıda ismi önde yazılmış metal korozyona uğrar.

Page 7: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 7 25.09.2007

KOROZYON NE GİBİ SU ÖZELLİKLERİ ETKİLER?

En önemli faktörler:• Oksijen ve diğer çözünmüş gazlar.• Çözünmüş yada askıda katı maddeler.• Alkalinite yada asidite(pH)• Suyun debisi (akış hızı)• Sıcaklık• Mikrobiyolojik aktivite

OKSİJEN KOROZYONU NASIL ETKİLER?

Suda çözünmüş halde bulunan oksijen katodik reaksiyonun oluşmasına yol açar.

ÇÖZÜNMÜŞ YADA ASKIDA KATI MADDELER KOROZYONU NASILETKİLER?

Çözünmüş maddeler korozyon reaksiyonunu sudaki elektriksel iletkenliği arttıraraketkiler. Daha konsantre çözünmüş katı madde daha yüksek iletkenlik ve daha fazlakorozyon ihtimali demektir. Çözünmüş klorür ve sülfatlarda kısmen koroziftir. Askıdakatı maddelerde kemirici ve aşındırıcı etkileri ile korozyona yardımcı olurlar vebölgesel korozyon hücresi oluşturmak için metal yüzeylere çökebilirler.

ALKALİNİTE VEYA ASİDİTE KOROZYONU NASIL ETKİLER?

Asidik ve az miktarda alkali su metali ve metal üzerindeki koruyucu oksid filmtabakayı çözebilir. Daha çok alkali su, koruyucu oksid film tabakanın oluşumunayardımcı olur.

SUYUN AKIŞ HIZI KOROZYONU NASIL ETKİLER?

Yüksek debideki su korozyonu , oksijeni metale taşıyarak ve korozyon ürünlerinidaha hızlı yayarak, arttırır. Aynı zamanda yüksek debi metal yüzeylerde, koruyucufilm tabakalarında ve oksitlerde aşınmaya yol açar. Su hızı düşük olduğunda, askıdakatı maddelerin depozitlenmesi bölgesel korozyon hücreleri oluşturabilir ve busebeple korozyon ihtimalide artar.

SICAKLIK KOROZYONU NASIL ETKİLER?

700C derecenin altındaki her 0-10 0C derecelik artış korozyon değerini ikiye ikiyekatlar. Soğutma suyu sistemlerde 700C derece’den sonraki sıcaklık artışları korozyonoranlarında nispeten daha az etkiye sahiptir.

Page 8: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 8 25.09.2007

MİKROBİYOLOJİK ÜREME KOROZYONU NASIL ETKİLER?

Mikrobiyolojik üreme korozyon hücrelerinin oluşumunu destekler. Çünkü bazıorganizmalar yan ürünleri; mesela anaerobik korozif bakterinin dışa attığı hidrojensülfit oldukça korozif bir gazdır.

KOROZYON ÖNLEMEK İÇİN NE GİBİ METODLAR UYGULANIR?

Korozyon aşağıdaki metodların biri yada birçoğu ile kısmen veya tamamenönlenebilir:

• Yeni bir sistem tasarlanırken korozif dış faktörlerin etkisini minimizeedebilmek için korozyona dayanıklı malzeme seçimi

• PH ayalaması• Epoksi boya, metal kaplama, zift yada plastik gibi koruyucu kaplamalar

uygulamak• Katodik koruma sağlama amacı ile kurban metal kullanma.• Suya sistemin su ile temas eden tüm yüzeylerine yayabileceği koruyucu film

oluşturan kimyasal inhibitörler ekleme

KİMYASAL KOROROZYON İNHİBİTÖRLERİ NASIL ÇALIŞIR?

Kimyasal inhibitörler korozyonu korozyon mekanizmasına müdahale ederekazaltabilir yada ortadan kaldırabilirler. İnhibitörler genellikle ya anot yada katodüzerinde etkilidirler.

ANODİK KOROZYON İNHİBİTÖRLERİ

Anod üzerinde koruyucu film oluştururlar. Bu inhibitörler etkin oldukları gibitehlikelidirler de Eğer anodik inhibitör yetersiz kalırsa tüm potansiyel korozyonkorumasız anot bölgesinde meydana gelir. Bu durum ciddi bölgesel (lokolizeçukurların oluşmasına ) etkiye sebebiyet verir.

KATODİK KOROZYON İNHİBİTÖRÜ

Katod üzerinde koruyucu film tabaka oluşturur. Bu inhibitörler korozyon oranınıkatodik alan azalması ile doğru orantılı olarak düşürür.

GENEL KOROZYON İNHİBİTÖRLERİAnotta yada katotda oluşturacakları film ile tüm metali korurlar.

Page 9: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 9 25.09.2007

SOĞUTMA SUYU SİSTEMLERİ İÇİN NE GİBİ İNHİBİTÖRLERKULLANILIR?

Genelde Anodik Çalışanİnhibitörler :

Genelde Katodik Çalışanİnhibitörler:

Genel İnhibitörler

• Molibdat• Ortofosfat• Nitritler• Silikatlar

• Bikarbonatlar• Polifosfatlar• Çinko

• Çözünebilir yağlar• Diğer organikler

SOĞUTMA SİSTEMİNİN TÜRÜ KİMYASAL ŞARTLANDIRMAPROGRAMININ UYGULANMASI PERNSİPLERİNİ ETKİLER Mİ?

Evet. Kimyasal şartlandırmanın seçimi temelde maliyete bağlıdır. Tek geçişlisistemlerde çok büyük miktarlarda su sitemden sadece bir kere geçer. Su ekipmandantek kez geçtiği sırada kimyasal kompozisyon olarak fazla değişime uğramayacağındandolayı kimyasal koruma milyonda birkaç birim kimyasal dozaj ile sağlanabilir.

Açık devir daim sistemlerde su bileşimi evaporasyon kayıpları sırasında belirginolarak değişeceği için suda daha çok kimyasal bulunmalıdır. Korozyon ve kireçoluşumuna sebep olacak safsızlıklar konsantre olur. Ancak aynı sırada şartlandırmakimyasalları da su içinde konsantre olacağından:sistem için gerekli yüksek miktardakişartlandırma sadece ilk şok dozlamadan sonra taze su ilavesi ile orantılı seviyededozlamalar ile mümkün olacaktır.

Kapalı devre sistemlerde, su kimyası neredeyse değişmez. Su ve dolayısı ile kimyasalkaybı az miktardadır.

ETKİLİ BİR KOROZYON İNHİBİTÖR PROGRAMINDA EN ÖNEMLİFAKTÖR NEDİR?

Korozyon inhibitör kimyasallarının dozajının ve kritik su parametrelerinin düzenlikontrolü. Yeterli kontrol olmadığı sürece hiçbir program istenilen düzeydeçalışmayacaktır

Page 10: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 10 25.09.2007

TABAKALAŞMA(KİREÇ TAŞI OLUŞUMU)

Kireç taşı (kışır) suda çözünebilir safsızlıkların ağırlıklı olarak inorganik maddelerdenoluşan çökeltilerinin, metal yüzeyler üzerinde yoğun şekilde tabakalaşmasıdır. Sıkkarşılaşılan taş oluşumları :

• Kalsiyum karbonat• Kalsiyum fosfat• Magnezyum tuzu• Silis

KİREÇ TAŞI NEDEN OLUŞUR?

Su içinde kireç taşı oluşumuna uygun ortam olup olmadığını belirleyen dört anadeğişken;

• Sıcaklık• Alkalinite veya asidite(Ph)• Su içinde bulunan kireç taşı oluşumuna sebebiyet verecek minerallerin miktarı• Kireç taşı oluşumunda etkili olsun yada olmasın diğer çözülmüş maddelerin

etkileri

BU FAKTÖRLER KİREÇ TAŞI OLUŞUMU ÜZERİNDE NE TÜR ETKİLERESAHİPTİR?

Bu faktörlerden herhangi biri değiştiğinde taş oluşum eğilimi de değişir. İçindebulundukları suyun sıcaklığı yükseldikçe birçok tuzun çözünürlüğü de artar. Ancakkalsiyum karbonat gibi bazı tuzların çözünürlüğü sıcaklıkla ters orantılıdır ve suyunsıcaklığı arttıkça bunların çözünürlüğü azalır. Bu yüzden genelde yüksek ısılarda taşoluşumuna yol açarlar. Alkalinite yada pH değerindeki bir değişiklik taş oluşumunubüyük oranda etkiler. Örneğin ; pH ve alkalinite arttığında kalsiyum karbonatın(soğutma sistemlerinde en çok karşılaşılan kireç taşı oluşumu ) çözünebilirliği düşerve çökme eğilimine girer. Silis gibi bazı mineraller düşük alkalinitede daha azçözünürler.

Sudaki çözülmüş taş oluşumuna yol açıcı minerallerin miktarı doyma noktasınıgeçtiğinde tabakalaşma görülebilir. Bununla beraber diğer çözülmüş katı maddelerdetaş oluşumu eğilimini arttırabilirler.

Genelde su içinde taş oluşturucu çözünmüş katı madde miktarı arttıkça taş oluşumuihtimalide artar.

Page 11: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

KİREÇ TAŞI OLUŞUMU NASIL KONTROL EDİLİR?

Kireç taşı oluşumunu kontrol altına almanın dört temel yolu vardır:

Sayfa 11 25.09.2007

1. Kireç taşı oluşumuna yol açan mineral konsantrasyonlarını, sistemdekikonsantrasyon oranını kontrol ederek yada bu mineralleri sisteme girmedenyok ederek, sınırlayın. ‘Konsantrasyon Oranı’ sisteme ilave edilen taze sumiktarının yapılan blöf miktarına oranıdır.

2. Kireç taşı oluşumuna yol açabilecek mineralleri su içinde çözünmüş (kalsiyumkarbonat gibi) halde tutmak için sisteme asit besleyin.

3. Taş oluşumu olasılığını azaltmak için sistemde mekanik değişiklikler yapın .Su debisinde artış ve ısı iletim yüzeylerini genişletme olabilir.

4. Kireç taşı oluşumlarını önleyici olarak tasarlanmış kimyasallar ile şartlandırın.

KİREÇ TAŞI OLUŞUMUNA KARŞI KİMYASAL İNHİBİTÖRLER NASILÇALIŞIR?

Yapıcı bozucu inhibitör taş oluşumunu, taş oluşturucu mineralleri depozitoluşturmasına izin vermeyecek şekilde solüsyon içinde tutarak engeller. Mineralbozucular, taş oluşumunun kristal yapısını değiştirerek katı depozitler yerine hacimli,taşınabilir bir çamur oluştururlar.

BİLİNEN TAŞ OLUŞUMU KONTROL KİMYASALLARI NELERDİR?YAPICI BOZUCU İNHİBİTÖR:

Organik fosfatlar,Polifosfatlar ,Polimerik bileşimler.

MİNERAL BOZUCULAR:

Ligininler,Tanninler ,Polimerik bileşimler.

TAŞ OLUŞUMU KONTROLÜNDE EN ÖNEMLİ FAKTÖR NEDİR?

Korozyon önlemede olduğu gibi kireç taşı oluşumunun problem haline gelmesiniönlemenin tek yolu kimyasal programın ve soğutma suyu sisteminin kontrolüdür.

Page 12: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

TORTU OLUŞUMU

TORTU OLUŞUMU NEDİR?

Sayfa 12 25.09.2007

Tortu oluşumu;taş oluşumu haricindeki, katı maddenin yığılma oluşturarak işletmeekipmanının çalışmasını engellemesi yada bozması demektir.

Bilinen tortu oluşturucular şunlardır:• Pislik ve çamur(toz)• Kum• Korozyon artıkları• Doğal artıklar• Mikrobiyolojik kütleler• Aliminyum fosfatlar• Demir fosfat

SOĞUTMA SİSTEMİNDE TORTU OLUŞUMUNU NE ARTTIRIR?

Tortu oluşumunu arttıran en önemli faktörler:• Su karakteristliği• Sıcaklık• Su debisi• Mikrobiyolojik üreme• Korozyon• Kirlenme

SU ÖZELLİKLERİ TORTU OLUŞUMUNU NASIL ETKİLER?

Distile su tortu oluşturmaz. Yinede pek çok su kaynağı belli durumlarda belirgin birtortu oluşumu problemine yol açacak çözünmüş ve askıda katı madde ihtiva ederler.

SICAKLIK TORTU OLUŞUMUNU NASIL ETKİLER?

Isı arttıkça tortu oluşumu eğilimini arttırır. Isı transfer yüzeyleri soğutma suyunaoranla daha sıcak olduğundan tortu oluşumunu hızlandırırlar.

SU DEBİSİ TORTU OLUŞUMUNU NASIL ETKİLER?

Düşük debide (0,30m\sn gibi) askıda katı maddelerin çökme eğilimine uygun olaraktortu oluşur. Daha yüksek akış hızlarında (0,92 m\sn gibi ) ya da daha fazlasında tortuoluşumu yine oluşabilir ama ciddi boyutlarda olmayacaktır.

Page 13: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 13 25.09.2007MİKROBİYOLOJİK ÜREME TORTU OLUŞUMUNU NASIL ETKİLER?

Mikroorganizmalar her yüzey üzerinde depozitlenebilirler. Korozif yada demirdepozitlenmesi oluşturan bakteriler büyük hacimli tıkayıcılar olarak depozitlenenkorozyon ürünleri oluşturur yada bunlardan istifade ederler. Tüm mikrobiyal kolonilerdeğişik tıkayıcı depozitlenmeler oluşturan birer çamur ve pislik toplayıcı ünite gibidavranırlar.

KOROZYON TORTU OLUŞUMUNU NASIL ETKİLER?

Korozyon; tortu oluşumunu arttırıcı, hareketli ve kırıntı halindeki proses pisliği yadamikrobiyal atıklar ile karışan çözünmez korozyon ürünleri oluşturur.

PROSES ATIKLARI TORTU OLUŞUMUNU NASIL ETKİLER?

Isı eşanjörlerinin proses tarafından sızan maddeler birçok şekilde ciddi tortu oluşumuproblemlerine yol açabilirler

• Çözünmüş ürünler olarak depozitlenebilir.• Mikroorganizma için besin kaynağı oluşturup ciddi mikrobiyolojik üremeleri

destekleyebilir.• Kireç taşı veya korozyon inhibitörleri ile reaksiyona girerek çözünmez

tıkayıcılar oluşturmasına yol açabilir.

TORTU OLUŞUMU NASIL KONTROL ALTINA ALINABİLİR?

Tortu oluşumu mekanik olarak yada kimyasal şartlandırma yolu ile kontrol altınaalınabilir. En iyi kontrol metodu tortu oluşumunun cinsine bağlıdır. Soğutmasisteminde tortu oluşumu kontrolü şu temel taktikleri içerir.

ÖNLEME

Tıkayıcıların soğutma sistemine girmesini engelleyebilecek her yöntem. Bu mekanikdeğişikliği yada katma suyu temizleyebilmek için kimyasal eklemeyi gerektirebilir.

İNDİRGEME

Önlenmeyen sebeplerden dolayı sisteme giren tortuların azaltılması yada yok edilmesiiçin atılan adımlar. Devir daim filtresi koyulması veya kule havuzunun periyodikşekilde temizliğini içerir.

Page 14: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

SÜREKLİ KONTROLSayfa 14 25.09.2007

Tortuların sistemde depozitlenmesini önlemek için sürekli hareket sağlama. Bukimyasal dispersantların ilavesi ile eşanjörlerde hava üfleme, ters yıkama gibiişlemleri kapsayabilir.

KİMYASAL İNHİBİTÖRLER NASIL ÇALIŞIR?

Kutuplaştırıcı ve yüzeygerilim düşürücü dispersantlar tortuların su içindesüspansiyon şekilde kalmalarını sağlayarak, metal yüzeyler üzerindetabakalaşmalarını engeller veya hali hazırda yüzeye yapışmış tortuların yüzeydensıyrılmalarını sağlar. Kutuplaştırıcı dispersantlar su içindeki tortuların (taşıdıkları)üzerindeki elektrik yükleri arttırmak suretiyle zıt kutuplar yaratarak birbirleriniitmelerini böylece suda asılı kalarak, yüzeylere yapışmalarını önler.

Yüzey gerilimi düşürücü dispersantlar, yüzey gerilimi düşürme prensibidoğrultusunda yeni depozit oluşumunu engellediği gibi, hali hazırda oluşmuşdepozitleri de yerinden kaldırır. Bu sayede su içindeki partiküller su akışı boyuncasuda askıda kalarak, blöf veya filtrasyon yolu ile sistemden dışarı atılabilirler.

NORMALDE NE TİP KİMYASALLAR KULLANILIR?

KUTUPLAŞTIRICILAR: Anyonik polimerler

ISLATICILAR : Yüzey gerilim düşürücü dispersantlar (surfactans)

TORTU OLUŞUMUNU YOK ETMEKTE EN ÖNEMLİ FAKTÖR NEDİR?

Kimyasal ve mekanik programın sürekli kontrolü tortu oluşumunu önlemenin tekyoludur.

MİKROBİYOLOJİK PROBLEMLER

MİKROBİYOLOJİK KİRLENME NEDİR?

Mikroorganizmaların kontrolsüz çoğalması tortu oluşumu, tabakalaşma ve korozyonile sonuçlanabilecek depozit oluşumlarına yol açabilir. İlgili tablo problemlimikroorganizmaları ve sebep olabilecekleri problemleri listeliyor.

Page 15: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 15 25.09.2007

BAKTERİ ÇAMURU NEDİR?

Mikrobiyal balçıklar, mikroskobik organizmaların ve onların artıklarınıntopaklanmasıdır. Bu balçık tabakaları genellikle yapışkan zamksı ve sudaki tortularıkendi bünyesine yapıştıracak yoğunluğa sahiptir.

SOĞUTMA SUYU SİSTEMİNDE TÜM ORGANİZMALAR ZARARLIMIDIR?

Hayır. Bazı organizmalar balçık depozitlenmeleri oluşturmaz ve metal korozyonunuarttırmaz. Yinede büyük miktardaki zararsız organizma oluşumu, sistem de zararlıorganizma oluşumu içinde ideal ortam olduğunun göstergesidir.

ORGANİZMALAR SOĞUTMA SUYU SİSTEMİNE NASIL GİRERLER?

Mikroorganizmaların soğutma suyu sistemlerine girmelerinin temel iki yolu vardır.Biri hali hazırda mikroorganizma ihtiva eden besi suyudur. Diğer yol ise havadanbulaşan mikroorganizmaların soğutma kulesi yolu ile içeri girmesidir.

MİKROBİYOLOJİK ÜREMEYE YOL AÇAN FAKTÖRLER NELERDİR?

En önemli faktör sistemin besi suyu yolu ile ve hava yolu ile maruz kaldığımikrobiyolojik kirlenme miktarıdır. Önem sırasında sonrakiler ise

BESİN KAYNAĞI:

Örneğin hidro karbonlar ve diğer karbon kaynkları balçık oluşturucu organizmalaraiyi besin kaynağı olur.

ATMOSFER :

Organizma büyümesi oksijen ve karbondioksit miktarına bağlıdır.

YERLEŞİM :

Işık ve nem miktarı gibi bazı faktörler büyümeyi belirgin bir şekilde etkiler.

SICAKLIK :

Balçık oluşturucu organizmalar 40- 66 0C arasında ürerler.

Page 16: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 16 25.09.2007

SINIFLANDIRMA AÇIKLAMA GENEL PROBLEMLER

BAKTERİFilamentous

Sülfür depozitlendirenStreptomyces

Demir depozitlendirenKrozif

DesulfovibroClostridium

(mantaroluşturucu)Mantar oluşturmayan

Flavo bacteriumAchromobacter

AlcaligenesAerobacter

Pseudomonas MucoidsMantar oluşturan

B. subtilis B.Megatherum

B. cereus B. Mycoides

BAKTERİ

MoldsAspergillus

CladosporiumPenicillium MucorTrichoderma

MAYALAR

Monilia EndomycesOospora RhodotorulaTorula

YOSUNLARChroococcus UlothrixOscillatoria NaviculaChroococcus Fragilaria

Sıralı, kaygan,gri yada gri-yeşil

Siyah granüler görünüm, balçıkyadadepozitlenme ile oluşur

Jelatinimsi, mucus benzeri baloncukşeklinde madde, renkli olabilir.

Jelatinimsi, sıralı olabilir, ip gibi,renkli olabilir.

Sıralı, tırtıklı yada örgülü, normalderenksiz ama yeşil olabilir.

Köselemsi, elastik yada mucusbenzeri renkli yada renksiz olabilir.

Gevşek sümüksü yada elastik, yeşilyada mavi- yeşil renkli. Sadecegüneş ışığında bulunur.

TIKANMA

KOROZYONGAZ AÇIĞA ÇIKMASI

TIKANMAGAZ AÇIĞA ÇIKMASIKOROZİF BAKTERİ KORUYUCU

TIKAYICIKOROZİF BAKTERİ KORUMASI.

TAHTA AHŞAP ÇÜRÜMESİKOROZYON HÜCRELERİOLUŞUMUTORTU OLUŞUMU

KOROZYON HÜCRELERİOLUŞUMUTORTU OLUŞUMU

TIKANMAKOROZİF BAKTERİ KORUYUCU

Page 17: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 17 25.09.2007

BAKTERİ ÇAMURU KIŞIR OLUŞUMUNA SEBEP OLUR MU?

Evet. Balçık, kireç taşı oluşum oranını arttırabilir. Mikroorganizma çamuru (balçık),şartlandırma kimyasallarını çevreleyerek etkilerini azaltabilir. Depozitlenmeoluştuğunda ısı iletim verimi düşer. Bu üretimde muhtemel aksamalara ve enerjitüketim maliyetinde artışa sebep olur.

BALÇIK TORTU OLUŞUMUNA YOL AÇABİLİR Mİ?

Balçık kütleleri kendi başlarına tıkayıcılardır. Diğer tıkayıcıların depozitlenmesi içinmükemmel ortamlar yaratırlar. Hali hazırda var olan depozitlere diğermikroorganizmalar ve askıda katı maddelerde eklenebilir.

BALÇIK KOROZYONA YOL AÇABİLİR Mİ?

Sülfat indirgeyici bakteriler gibi belli organizmalar metal yüzeylerde tehlikeliçukurlaşmalara yol açabilecek, korozif hidrojen sülfit açığa çıkarırlar ilave olarakbalçık metal üzerinde depozitlenip, inhibitörün koruyucu film tabaka oluşumunuengelleyecek korozyonu hızlandırabilir.

ORGANİZMALAR SOĞUTMA SİSTEMİNDE BELLİ BÖLGELERİETKİLER Mİ?

Mikrobiyolojik organizmalar genelde düşük su akışı bulunan bölgelerde kolonileşir.Bu yüzden eşanjörler, mikrobiyolojik büyüme ve balçık oluşumu na açıktır. Kulehavuzu mantar oluşumunu ve ağaç yapılı komponentlerde fungal çürüme ile karşıkarşıyadır.

ETKİN BİR MİKROBİYAL KONTROL PROGRAMI PLANLANIRKENHANGİ FAKTÖRLER GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMALIDIR?

En önemli faktörler:• Mikrobiyolojik organizmaların tür ve miktarları• Tahta çürümesi, balçık depozitlenmesi ve korozyon gibi mikrobiyolojik sorun

göstergeleri• Sıcaklık, akış hızı ve su karakteristliği gibi çalışma özellikleri• Soğutma kuleleri, sprey havuzlar açık paket kondenserler gibi kullanılan

ekipman tipi• Sisteme taşınan organizmalar ve bunların besin kaynakları gibi kirlilik

kaynakları. Bu faktörler problemli mikroorganizmaların büyüme hızınıarttırabilir ve mikrobiyolojik kontrol şartlandırmalarını etkileyebilir.

Page 18: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 18 25.09.2007Her sistem kendi başına incelenmeli ve şartlandırılmalıdır. Çünkü her sisteminkendine ait mikrobiyolojik bir profili vardır.

MİKROBİYOLOJİK ŞARTLANDIRMALAR NASIL SEÇİLİR?

Mikrobiyolojik şartlandırma önce örnek suyun ve balçığın analizi ve var olanmikroorganizmaların tespiti ile seçilir. Bu bilginin ışığında işletmedekilerinverebileceği bilgiler ve yerinde ürün testi ile bir şatlandırma programı seçilir.Şartlandırma programları herhangi bir kritik durum oluştuğunda değiştirilebilmelidir.

MİKROBİYOLOJİK KOTROL İÇİN NE TÜRDE KİMYASLLARKULLANILIR?

Mikrobiyolojik kontrolde üç temel tipte kimyasal kullanılır:1. Oksidant (oksitleyici) biositler2. Antioksidant biositler3. Biodispersantlar

Etkin bir mikrobiyolojik kontrol sağlamak için yukarıdaki her tipin kendine hasözelliği vardır.

OKSİTLEYİCİ BİOSİTLER NELERDİR?

Oksitleyiciler, önemli hücre bileşenlerini organizmaların ölümü ile sonuçlanacakşekilde oksitlenirler. Şok dozaj yada sürekli beslenme ile uygulanabilirler. Gaz yadasıvı formdaki klor en çok kullanılan oksitleyici ürünlerdir. Bir çok uygulamadabeslenen başka bir oksitleyici de sıvı yada katı halde bulunan bromin’dir. Bromin klorve sodyum hipoklorite göre bir çok güvenlik ve performans avantajı sağlar.

OKSİTLENME YAPMAYAN BİOSİTLER NELERDİR?

Oksitlenme yapmayan biositler oksitleyici biositlere göre daha farklı çalışırlar. Bubiositler mikroptaki özel hücre bileşenleri ile onları tamamı ile tahrip etmek üzerereaksiyona girer.

BİODİSPERSANTLAR NELERDİR?

Bu kimyasallar organizmaları öldürmez; mikrobiyaldepozitleri bulunduklarıyerlerden sökerler ve bu metal yüzeylerden sökülen yoğunlaşmış çamurların soğutmasuyu ile dışarı atılımını sağlarlar. Oksitleyici biositlerin etkili olmaları için mikrobikbalçık yada yosun tabakalarını serbest bırakırlar. Biodepozitlerin yüzeylerdensökülmesi işlemi yanında, biyodispersantlar aynı yüzeyler üzerinde tekrarbiyofilmlerin oluşmasınıda engellerler.

Page 19: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 19 25.09.2007

ÖN ŞARTLANDIRMA, GÖZLEM VE KONTROL

KİMYASAL ŞARTLANDIRMA PROGRAMLARININ BAŞARILIOLABİLMESİ İÇİN UYGUN BİR ÖN ŞARTLANDIRMA VESİSREMİN İLK DEVREYE ALINMASINDA TAKİP ŞARTTIR.

Ön şartlandırma ve devreye alma aşamaları:• Mekanik veya kimyasal sistem temizliği.• Özel kimyasal korozyon inhibitörleri ile pasivasyon• Bakım programı korozyon inhibitörlerinin başlangıç dozajlarının ayarlanması• Bakım programı inhibitörlerinin en uygun dozajda uygulanmasının takibi

BÜTÜN BİR ŞARTLANDIRMA PROGRAMI

Başarılı bir soğutma suyu şartlandırma programı aşağıdaki maddelerin tümüne ihtiyaçduyar.

• Teknik olarak en uygun olacak kimyasal ve mekanik programlarınbirleştirilmesi

• Operatörleri, danışmanları, mühendisleri ve müdürleri içine alan işletmepersoneli, soğutma suyu sisteminin önemini ve üretim ile ilişkisini anlamalı veprogramın başarısı ve kontrolü için gerekenleri uygulamalı eğitimlerdüzenlenmeli

• Gözlem ve kontrol sürekli olmalı ve uygun teknik, ekipman ve kaynaklarkullanılmalı

ÖN ŞARTLANDIRMA NEDİR?

Ön şartlandırma , soğutma suyu sisteminin başlangıçtan itibaren etkin çalışmasınısağlayabilmek için hazırlanmasıdır.

ŞARTLANDIRMA SUYU ÖN ŞARTLANDIRMA NEDEN GEREKLİDİR?

Yeni yada çalışmaya tekrardan başlayacak sistemler belirgin miktarda atıkbulundurulabilir. Yeni inşa edilmiş sistemlerde mutlaka yağ ve gres tabakaları,paslanmış noktalar , pislik ve kum kalır. Bu maddeler hatalı üretimi göstermez sadeceimalat sırasında ortaya çıkan ortamlardan kaynaklanır. Devre dışı bırakılmışsistemlerde tabakalaşma, korozyon, tortu oluşumu yada mikrobiyolojik oluşumsonucunda meydana gelen depozitlenmeler oluşabilir. Eğer bu maddeler önşartlandırmada tamamen ortadan kaldırılamaz ise kimyasal program etkiliolmayacaktır.

Page 20: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 20 25.09.2007SİSTEM HAZIRLANMASINDA VE DEVREYE ALINMASINDA AŞAMALARNELERDİR?

Soğutma suyu koruma programına başarı ile başlanmak isteniyorsa aşağıdaki hazırlıkprosedürleri uygulanmalıdır:

• Sistem temizliği• Özel ön şartlandırma kimyasallarının uygulanması• Korozyon inhibitörlerinin yüksek başlangıç dozajları• Korozyon inhibitörlerinin bakım seviyesindeki süregelen uygulamaları

TAZYİKLİ SU PÜSKÜRTME YADA HİDROTEST YENİ SİSTEMDEKİATIKLARI GİDERİR Mİ?

Tazyikli su püskürtmek yada hidrotest ile atıklar bir miktar giderilebilir ama büyükmiktarlarda giderilemez. Sonuç itibariyle inhibitörsüz su metal yüzeyler ile korozyonürünü oluşturmak üzere reaksiyona girer.

ASİT TEMİZLİĞİNİN SOĞUTMA SUYU SİSTEMİNDE NE GİBİ ETKİLERİVARDIR?

Asit, korozyon artıklarını ve bazı mineral depozitlerini giderir. Fakat organikmaddeler üzerinde çok az etkisi vardır. Yanlış uygulamalar ile sistem metaline etkiederek ciddi metal hasarları oluşturulabilir. Yanlış durulama metal yüzeyleri yüksekreaktivite seviyelerine çıkabilir ve bu durum metali korozyon saldırılarına açık halegetirir.

ÖN ŞARTLANDIRMA KİMYASALLARI NE ZAMAN UYGULANMALIDIR?

Ön şartlandırma kimyasalları hidrotest sırasında yada hemen sonrasında uygulanabilir.Sistem inşa edildikten sonra ne kadar kısa sürede ön şartlandırılır ise koruma da okadar bütünlük sağlar. Devre dışı kalmış ekipman için de aynısı geçerlidir. Önşartlandırma gerekli bakımdan ve sistem hizmete girmeye hazır hale geldikten sonraen kısa sürede devreye alınmalıdır.

GÖZLEM VE KONTROL NE DEMEKTİR VE NEDEN ÖNEMLİDİR?

Soğutma suyu şartlandırma programları yenilendikçe sistem otomasyonu da önemkazanmaktadır. Her şartlandırma programı için o programın istenilen korumayıverdiği ve mükemmel çalıştığı özel kimyasal konsantrasyon oranları vardır. Gerektiğigibi kontrol edilmediği takdirde herhangi bir kimyasal programı muhtemel üretimkayıpları, artan bakım masrafları ve artan enerji tüketimi gibi sorunlara yol açabilir.

Page 21: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 21 25.09.2007

GÖZLEM VE KONTROL İÇİN NE GİBİ ALETLER VARDIR?

PH, alkalinite, iletkenlik ,sertlik, klor ve şartlandırma seviyeleri basit manuel testlerile ölçülebilir. Bir değişken dengesi bozulduğunda mümkün olan kontrol testlerisürekli olarak yapılmalı ve düzeltici tedbir alınmalıdır. Günlük kontrol başarılı herprogramın temelidir.

PH KONTROLÜ İÇİN OTOMATİK SİSTEMLER MEVCUT MUDUR?

Her ne kadar bu tür sistemler uygun çalışma için düzenli bakım ve dikkate ihtiyaçduyuluyorsa da pH kontrolünün önemli olduğu herhangi bir şartlandırma programındaotomatik bir sistem mükemmel bir avantajdır.

SOĞUTMA SİSTEMİNDE DURUM DEĞERLENDİRMESİ YAPMANINMETODLARI NEDİR?

Birçok gözlem aleti vardır:

KOROZYON KUPONLARI

Soğutma sistemlerindeki değişik metallerin nisbi korozyon oranlarını belirlemek içinkorozyon kuponu adı verilen küçük metal çubuklar kullanılabilir. Bu öncedentartılmış çubuklar sisteme en az 30 günlük bir süre için yerleştirilir sonra çıkartılır,temizlenir ve tekrar tartılır. Kuponun sisteme yerleştirilmeden önceki ağırlığı ilesonraki ağırlığı arasındaki fark korozyon oranını ölçmede kullanılır.

CORRATER

Bir soğutma sistemindeki korozyon ve çukurlaşma eğilimlerini ölçen bir alet. Sondasısoğutma suyuna sokulduğu anda sistemin korozyon oranını mil\ yıl (mpy) olarakokuyabiliyor.

KOROZYON TEST DÜZENEĞİ

Isınmayan transfer yüzeylerindeki korozyon inhibisyon etkinliğini gözlemleyen biralettir. Korozyon kuponları veya Corrater sondaları ile kullanılmak için imaledilmiştir.

DEPOZİTLENME MONİTÖRÜ

Soğutma suyu programının performansını ölçmek için kullanılan bir yardımcı alettir.Uygun metalürjide bir örnek tüpü küçük bir eşanjör oluşturmak için cam bir kap ileçevrelenmiştir. Soğutma sistem suyu örnek tüp ile cam kap arasında dolaşır. Örneğinmetal yüzeyi test aşamasında istenildiği gibi gözlenebilmektedir. Isı transfer oranları

Page 22: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 22 25.09.2007ısı kartuşu kullanılarak, soğutma suyu debisi ise bir kontrol valfi ile simüleedilebilmektedir.

MİKROBİYOLOJİK ANALİZ

Soğutma sisteminde bulunan bakterilerin çeşit ve miktarları ile ilgili sorulara açıklıkgetirir. Bu analiz sonuçları mikrobiyolojik kontrol programının etkinliği konusundafikir verir.

İŞLETME PERSONELİNİN SOĞUTMA SUYU SİSTEMİNİN UYGUNGÖZLEM VE KONTROLÜNDEKİ ROLÜ NEDİR?

İşletme operasyon ve danışman personeli doğru sistem şartlandırılmasının öneminibilmeli ve kritik su değişken değerlerinin günlük bazda gözlem ve kontrolünüyapabilecek beceriye sahip olmalı. Başarılı bir şartlandırma programı sağlamanınbirinci yolu tüm soğutma suyu personelinin yeterli eğitimi almasıdır.

SU ANALİZİ NE DEMEKTİR ?

Genel terimler kalsiyum karbonat belirtilmiştir

HCaM

PO=2P-MS=M-HCN=S-OO=M-2PS=H-MN=O-SFMAAPCO2

Toplam sertlikKalsiyumMetil oranj alkalinitesi

Fenolftalein alkalinitesiHidratlarSodyum alkalinitesiToplam karbonatlarSodyum karbonatBikarbonatSülfat sertliğiSerbest kireçSerbest mineral asiditesiAsit fenolfitaleinKarbondioksit

Toplam kalsiyum ve magnezyum içeriğiToplam kalsiyum sertliğiBikarbonatlar ve karbonatlar veye karbonatlar vehidratlar(Hidratlar ve bikarbonatlar bu aradabulunamazlar )1\2 Karbonatlar ve tüm HidratlarKalsiyum Magnezyum yada SodyumHidroksitlerSodyum Hidroksit Karbonat ve FosfatKalsiyum Magnezyum ve Sodyum KarbonatSodyum karbonatKalsiyum Magnezyum ve Sodyum BikarbonatKalsiyum ve Magnezyum SertliğiKalsiyum hidroksitSülfürik Hidroklorik gibi Serbest Asitler (CO2yi içermez)Toplam Asitlik (CO2 yi içerir)Karbondioksit Gazı

Page 23: Sayfa 1 25.09.2007 SOĞUTMA SUYU KİMYASAL …slsteknik.com/katalok/sogutma.pdf · Soğutma suyu bir kere geçer. Çok miktarda soğutma suyu kullanıldığından çıkış suyu sıcaklığı

SLS TEKNİK KİMYA MÜH. BİLGİSAYAR BİLİŞİM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAYİ SİTESİ BORNOVA- İZMİR

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041E-mail: [email protected] Web: www.slsteknik.com

Sayfa 23 25.09.2007

GENEL TERİMLER

TSDSSSPO4O2SİO2AL2O3PHFeMnNH2NO2NO3NaClToplamSO4Na2SO4OilUmhoCu

Toplam Katı Madde(TKM)Çözünmüş KatıMadde(ÇLKM)Askıda Katı Madde (AKM)FosfatlarOksijenSilisAluminaLog hidrojen iyonuKonsantrasyonuDemirManganezAmonyakNitritlerNitratlarKlorürlerToplam sülfatlarSülfatlarÇkm ve Akm ‘de yağİletkenlikBakır

CO2 ve O2 yada Gazlar hariç sudaki tümmaddelerGazlar hariç tüm çözünebilir maddelerFiltre edilebilir çamur yada maddelerSodyum fosfatOksijen gazıÇözünebilir SilisÇözünebilir Alumina7.0 üstü ALKALİ 7.0 aşağısı ASİTTüm demir formları mevcutTüm manganez formları mevcutAmonyak olarak nitrojenNitrit olarak nitrojenNitrat olarak tüm nitrojenSodyum klorürKalsiyum Magnezyum ve Sodyum SülfatlarSodyum sülfatToplam Hayvan Bitki ve Mineral yağlarıSuyun Elektrik İletme yeteneği(1\r)Tüm Bakır Formları Mevcut