Schokkende gebeurtenissen

in het onderwijs

Ine Spee, 17 april 2019

Achtergrond

• Onderwijs(-advies) tot 2012

• Projectleider KPC Calamiteitenteam 2001- 2013

• Calamiteitenteam School en veiligheid 2016-

• Crisisadviseur, Instituut voor Psychotrauma,

2012 –

Crises die de school raken

• Vuurwerkramp

Enschede (2000)

• Brand in het Hemeltje

Volendam (2001)

• Neerstorten van MH17

(Oekraïne, 2014)

Moord op conrector

Terracollege

Den Haag, 2004

Moord op Jesse,

Bs De Klim-Op,

Hoogerheide, 2006

Ruben en Julian,

Kerkeboschschool.

Zeist, 2013

Spoorwegongeluk,

Bs De Korenaer Oss,

2018

Crises op school

En ook:

• Onverwachte dood, (gezins-)moord

• Suïcide

• Verkeersongelukken, brand

• Ongeluk op excursie

• Agressie, incidenten op social media, pesten

• Seksueel overschrijdend gedrag

• Bedreigingen

• …..

In de waan van de dag…..

• Maken veel scholen geen of een enkele

crisis mee…

• Heeft voorbereiding geen prioriteit

• Is geen opgebouwde

ervaring/deskundigheid

En als het dan toch gebeurt…

• Wat heeft de school gedaan om deze crisis

te voorkomen ?

• Wat doet de school om de gevolgen van de

crisis te beperken ?

Voorbereiding:het crisisteam

• Wanneer?

Wat is een crisis en wat is een incident?

• Wie?

Welke competenties, kennis, bevoegdheid zijn

nodig?

• Taken, rollen en verantwoordelijkheden

Wie doet wat?

Oefenen

• Crisisteamoefening

• Liefst met lokale partners (politie, GGD,

gemeente)

• Omgaan met de media

Aanpak van de crisis

• Oproepen van crisisteam (vakanties..)

• Deskundigheid benutten in team

(vertrouwenspersonen, kennis)

• Lokale ondersteuners/opschaling

• Draaiboek (op maat)

• Monitoren (social) media

Kringen van betrokkenheid

• Leerlingen

Medeleerlingen, klasgenoten, vrienden,

pesters, broer(-s), zus(-sen)

• Leerkrachten

Mentor, zorgcoördinator, collega’s die extra

geraakt zijn

• Ouders

Getroffenen, andere ouders, wijk, buurt

• Extern : media, politie, GGD, extern vp

School en de media

Vooraf:

• Investeren in perscontact

• Selectie van media

Bij een crisis:

• Afspraken binnen de organisatie

• Samenwerking persvoorlichting gemeente

• Invloed op locatie perscontact

School en de media

• Voorbereiden van de boodschap:

schoenmaker blijf bij je leest !

• Communicatieve boodschap

voor docenten, leerlingen en ouders

Opvattingen in de samenleving

Inzichten uit de hulpverlening

• Confrontatie met een schokkende gebeurtenis

kan gepaard gaan met allerlei heftige emoties

zoals doodsangst, hulpeloosheid, verwarring,

desoriëntatie en woede.

• Het gaat om onaangename maar ‘normale

reacties op abnormale gebeurtenissen’

• Niet nodig onmiddellijk psychologen in te zetten

Dus…

• Normaliseren reacties

• Ondersteunen normale verwerkingsproces

• Zo snel mogelijk het onderwijs weer oppakken

• Aansluiten bij bestaande

zorgsystemen: mentor, klas, ouders

• Vooral doen waar je in het onderwijs al goed in

bent!

Uitdagingen in het onderwijs

• Alle sterke kanten van de school worden

zichtbaar, net zoals de zwakke plekken

• Oude pijn (fusieleed, gevoeld onrecht)

kan oplaaien

• Belang van goed netwerk

• Belang van leiderschap

Fundamenten

• Steunen op visie m.b.t de pedagogische

opdracht van de school

• Uitgaan van de (veer-)kracht

van leerlingen en leerkrachten

• Toerusting leerkrachten en extra aandacht

voor (over-)belaste leerkrachten

• Aandacht voor regels en structuur

• Protocollen als toets

• Ondersteuning door bestuurder

Fundamenten

Na de crisis

• Evaluatie van calamiteit en draaiboek

• Nazorg ook op langere termijn

• Bouwen aan een nieuw gevoel van vertrouwen

en veiligheid

• Herdenken (wanneer, hoelang, voor wie?)

Een schokkende gebeurtenis brengt:

• Verdriet

• Stress

• Zicht op zwakke plekken

in de organisatie

Maar ook

• Lering en wijsheid

• Verbinding

• saamhorigheid

PublicatiesAls een ramp de school treft

Te downloaden via site OCW

Crisisadvisering en opvang

i.spee@ivp.nl 06-44525101

De leegte in school

augustus 2014

http://www.ivp.nl/de-leegte-in-school/