SEBZE ZARARLILARI

SOLUCANLAR

• SolucanlarToprak içerisinde hareketleri sırasında toprak kabarmasına ve özellikle fide köklerinin açıkta kalarak kurumasına neden olurlar.

• Mücadelesi :Fide yastıkları hazırlanmasında temiz toprak kullanılmalı, yoğun populasyonda ise toprak ilaçlanmalı.

SALYANGOZLAR

• SalyangozlarSert kitinimsi dilleri ile yaprakları törpüleyerek salyangozlar zararlı olurken,

Mücadelesi: Toprak işleme bu zararlıların yumurtalarını yok edeceğinde savaşımda etkili olur. Gece ve kapalı havalarda etkili olan bu zararlıların toplanıp imha edilmesi de savaşımda etkili olmaktadır. İlaçlı mücadelede ise Metaldehit yada Methicarb etkili maddeler ile hazırlanacak zehirli yemler ile mücadele yapılır.

SÜMÜKLÜ BÖCEKLER

Sümüklü böcekler ise hareketlerine yardımcı olan sümüksü maddenin kuruması ve sertleşmesi lekeler meydana getirerek zararlı olurlar. Özellikle bu görünüm yaprağı yenen sebze bitkileri açısında istenmeyen bir durumdur.

Bahçe Kırkayaklıları

Vücut silindirik, segmentli ve 12 çift bacaklıdır. Nemli hafif topraklarda ve tarla artıklarında yaşamlarını sürdürürler. Özellikle fide yataklarında ve sera koşullarında zararlıdırlar. Serada en çok aslanağzında zararlıdır. Soğanlı süs bitkilerinde zarar meydana getirirler.

Mücadelesi

Toprağın işlenerek havalandırılması zararlı populasyonunu azaltır. Kontak etkili bir insektisit ile toprak ilaçlaması özellikle soğanlı süs bitkilerinde önem taşır.

Diplopoda

• Sebzelerin yaprak, gövde ve sürgünlerinde bulunurlar. Özellikle yeni sürgün ve yaprak altlarında toplu halde bulunurlar. Kanatlı ve kanatsı formda bulunabilirler. Beslendikleri bitkiye göre sarımsı yeşil, yeşil vb. gibi renklerde bulunabilirler.

Yaprak Bitleri

YAPRAK BİTLERİ • Yaprakbitlerinin vücutları oval biçimde ve yumuşak olup, 1.5-3.0 mm. boyundadır. Özellikle bitkilerin taze sürgün ve dallarında koloni halinde bulunurlar.

• Yaprak bitleri yaşayışlarına göre “Tek konukçulu” ve “İki konukçulu” olmak üzere iki gruba ayrılırlar. İki konukçulu türlerde ikinci ve üçüncü döllerden meydana gelen kanatlı formlar, bulundukları primer konukçuyu terk edip sekonder konukçulara giderler.

• Bazı türler kışı döllenmiş yumurta halinde geçirir. Kışı geçiren yumurtalardan çıkan bireylerden (Fundatrix) itibaren, sonbaharda gerçek dişiler(seksual dişiler) ve erkek bireyler meydana gelene kadar döllemsiz olarak (partenogenetik) çoğalırlar ve canlı doğururlar. Kışı ılık geçen yerlerde ve seralarda bazı türler yıl boyunca partenogenetik olarak çoğalmalarını sürdürürler ve zorunlu kışlamaya gerek duymazlar. Sera koşullarına ve türlere göre yılda 10-16 döl verirler.

Şeftali Yaprak Biti

Myzus persica

• Yaprakbitleri bitki özsuyunu emerek zarar yaparlar.

• Emgi nedeniyle yapraklar büzüşmüş, kıvrılmış bir görünüm alır. Bu emgi sonucu bitki zayıflar, gelişme durur, ürünün verim ve kalitesi bozulur.

• Ayrıca virüs hastalıklarını taşımak ve sağlam bitkilere bulaştırmak suretiyle büyük zararlara neden olurlar. Örneğin M. persicae 50 değişik virüsün vektörüdür.

• Salgıladıkları tatlı maddelerde fumajin mantarı gelişerek bitki yüzeyini örter, özümleme ve solunuma engel olmaları sonucunda da zarar oluştururlar.

• Polifag bir zararlıdır.• Özellikle hıyar, domates, patlıcan ve

kabakta zararı önemlidir.

Aphis gossypii Glover (Pamuk yaprak biti)

Aphis fabae Scopoli (Bakla yaprak biti)

Mücadelesia) Kültürel önlemlerSağlıklı fideler seraya şaşırtılmalı, bunun için fidelikte bulaşmayı önlemek amacıyla havalandırma açıklıkları mutlaka tül (462 mikrometrelik) ile kapatılmalıdır.Bulaşık bitkiler ve yabancıotlar sera içinden temizlenmelidir.Seralardaki giriş-çıkış ve havalandırma açıklıkları, kanatlı formların girmesini önlemek amacıyla tül ile kapatılmalıdır.b) Biyolojik mücadelePredatörlerden, özellikle Coccinellid, Chrysopid ve Syrphid’ler; parazitoitlerden de Aphidius türleri, biyolojik mücadele açısından çok önemlidir. Bu faydalıları korunması ve etkinliklerinin artırılması için gerekli önlemler alınmalıdır.

c) Kimyasal mücadele• Kimyasal mücadelesine karar verebilmek için;

yaprakbitlerinin mücadele eşiği olan yaprak başına küçük yapraklı bitkilerde(biber) 10 adet zararlı, büyük yapraklı bitkilerde(domates, hıyar, patlıcan, fasulye) 20 adet zararlı olması gerekir.

• Ancak çevrede bu zararlının vektörü olduğu virüs hastalıkları görülüyorsa vektör mücadelesi yapmak amacıyla daha erken dönemde ilaçlama yapılabilir.

• Kırmızı Örümcekler • Sebzelerin yaprak

altlarında ördükleri ağlar arasında yavruları ve yumurtaları ile birlikte bulunurlar. Çıplak gözle görülemeyecek kadar küçüktürler.

Sebzelerde sık görülen bu zararlılar da beslenmeleri sırasında bitki öz suyunu emerek sararmalarına, kurumalarına ve yaprakta emgi yerlerinde lekelenmelere neden olurlar. Sebze yapraklarında ağ ve kirlilik meydana getirerek pazar değerlerini düşürürler.

Ağ örerler

Tetranychus urticae

TANIMI: Çok küçük olan kırmızı örümcekler ancak lup ile bakılınca görülebilirler. Nimfleri 3 çift bacaklı erginler ise 4 çift bacaklıdır. Sırtlarında tüy, kıl, diken gibi yapılar bulunur. Renkleri türlere ve mevsime göre farklılıklar gösterirler. Ağız parçaları sokucu emicidirler. Çoğu iki cinsiyetlidir. Bazıları döllemesiz çoğalır.

İki noktalı kırmızı örümcek sırtında iki geniş leke ile tanınır.

Yumurtaları yuvarlak ve parlaktır. Kahverengi örümcek (Bryobia

rubrioculus) kahverengi ve iricedir .

İki Noktalı Kırmızı Örümcek

• İki noktalı kırmızı örümcek

yumurtası(Üst)

• P. persimilis (Alta)Yumurtası

Ağ örer

• Mature female (Dişi) of twospotted spider mite

Nimfleri

Deutonymph

Ergin dişi

Yumurta

Mücadelesi

a) Kültürel önlemler: Kültürel tedbir olarak zararlı ile bulaşık bitki artıkları ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Toprak işlemesi yapılmalı, yabancıotlarla mücadele edilmelidir.

b) Biyolojik mücadele: Doğal düşmanlardan, özellikle Phytoseidler, Coccinellidler ve predatör thripsler biyolojik mücadele açısından çok önemlidir. Bu faydalıları korunması ve etkinliklerinin artırılması için gerekli önlemler alınmalıdır.

Kimyasal Mücadele

• Kırmızı örümcek yoğunluğu başlangıçta tarla veya sera kenarlarında meydana geldiği ve lokal olarak görüldüğü için, sadece bu yerler spesifik akarisitlerle ilaçlanmalıdır. Zararlı, sera içine yayılmış ve mücadele eşiği olan; küçük yapraklı bitkilerde yaprak başına 3 adet, büyük yapraklı bitkilerde ise yaprak başına 5 adet yoğunluğa ulaşmış ise kaplama ilaçlama yapılmalıdır. Çevrede vektörü olduğu virüs hastalıkları yaygınsa, mücadele eşiği göz önüne alınmadan mücadele yapılmalıdır. Uygulamada sadece hedeflenen zararlıyı öldürmesi için spesifik akarisitler kullanılmalıdır.

*Spesifik akarisit olup, sadece Kırmızıörümcek sorunu olan yerlerde kullanılır. *** İnsektisit+Akarisit olup, aynı anda Kırmızıörümcek ve böcek zararı olan yerlerde kullanılır.

Beyazsinekler [Bemisia tabaci, Trialeurodes vaporariorum )(Hom.:Aleyrodidae)]

• Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli • Beyazsinek erginleri yaklaşık 1 mm

boyunda olup, genel görünüşü beyaz renktedir. Yumurtaları kısa bir sap ile yaprağın alt epidermisine tutturulur. Yumurtadan yeni çıkan larvalar şeffaf beyazımsı sarı renkte, oval yapılı ve hareketlidir. Larvalar, kısa bir süre sonra kendini yaprağa sabitleştirir ve hareketsiz duruma geçer. 3 Larva dönemi bulunur, larvanın renginin koyulaştığı (koyu sarı) ve şişkinleştiği son dönem pupa dönemi olarak kabul edilir.

Sera Beyaz Sineği

Yumurta

• Beyaz sinekler seralardaki sebzelerde, ortamın sıcaklığına ve nemine bağlı olarak mevsim boyunca yaşamlarını sürdürebilirler. Erginlerin 14°C’nin altında yumurta bırakması, 10°C’nin altında ise faaliyetleri yavaşlar. Her dişi ortalama 200-300 yumurta bırakır. Yılda ortalama 9-10 döl verebilir.

• Polifag bir zararlı olup, özellikle domates, hıyar, biber, fasulye ve patlıcanda zararı önemlidir.

• Beyazsinek erginleri gerek beslenme ve yumurta bırakma, gerekse dinlenme için yaprakların alt yüzeyini ve bitkilerin alt kısımlarını tercih ederler. Larva ve erginler bitki özsuyunu emerek yaprakta küçük lekeler halinde sararma meydana getirirler. Bitki zayıflar, meyve verimi azalır, zamanla kurur.

• Ayrıca beslenme esnasında tatlı ve yapışkan bir madde salgılarlar. Bu madde üzerinde fumajin mantarları gelişerek siyah bir tabaka oluşmasına neden olurlar. Sonuç olarak bitki özümleme yapamaz hale gelir, verim düşer, ayrıca ürünün pazar değerinin düşmesine neden olur.

• Beyazsinek erginleri bazı virüs hastalıklarının taşınmasında da önemli rol oynarlar.

• Mücadelesi • a) Kültürel önlemler• Sağlıklı fide elde edebilmek için bitkiyi fide döneminde de

zararlıya karşı korumalı, bunun için havalandırma açıklıkları mutlaka tül( 462 m) ile kapatılmalıdır.

• Sera çevresinde ve içindeki yabancı otlar yok edilmelidir.• Sera içindeki nemi aşırı yükseltmemek için gereksiz

sulamalardan kaçınmalı ve havalandırma yeterli düzeyde yapılmalıdır.

• Gereğinden fazla azotlu gübre uygulamasından kaçınılmalıdır, bitki bünyesindeki azot beyazsinek için uygun bir besin ortamıdır.

• Seralardaki giriş-çıkış ve havalandırma açıklıkları, erginlerin girmesini önlemek amacıyla tül ile kapatılmalıdır.

Biyoteknolojik yöntemler

• Kültürel tedbirlerle birlikte beyazsineğin serada varlığını belirlemek için fide dikimi ile birlikte dekara 1 adet olacak şekilde sarı yapışkan tuzaklar, bitkinin 10-15 cm üzerinden asılır. İlk ergin uçuşu belirlendikten sonra ise 10 m²' ye 1 tuzak gelecek şekilde 3 m aralıklarla ardışık olarak, tuzaklar aynı şekilde yerleştirilir .

Doğal düşmanları koruyucu önlemler alınmalıdır. Bu faydalılardan özellikle Macrolophus.caliginosus etkilidir.Beyazsinek, domates ve hıyarda yaprak başına 5 adet larva + pupa yoğunluğuna ulaştığında, Encarsia formosa salımı yapılabilir. Salınacak parazitoit miktarını belirlemek üzere 20 bitkide bulunan yapraklar sayılır ve bir bitkide bulunan ortalama yaprak sayısı hesaplanır. Bu yaprak sayısı, serada bulunan bitki sayısı ile çarpılarak, seradaki toplam yaprak adedi bulunur. Seraya parazitoit pupası yaprak başına bir adet gelecek şekilde homojen olarak dağıtılır.

Biyolojik Mücadele

Kimyasal Mücadele

• Beyazsineklerin kimyasal mücadelesine karar verebilmek ve ilaçlama zamanını doğru bir şekilde belirleyebilmek için, seradaki beyazsinek yoğunluğu ve doğal düşman popülasyonunun saptanması gerekir. Bunun için, beyazsinek sayımları yapılmalıdır.Beyazsineklere karşı ilaçlı mücadelede, göz önünde bulundurulması gereken mücadele eşiği, “yaprak başına 5 larva+pupa”dır.

• Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli

• Ergin, 1 mm kadar uzunlukta; dar ve yassı vücutludur. Renkleri açık sarı veya sarımsı esmerdir. Çok hareketli böceklerdir. Kanatlarının etrafında kirpik şeklinde kıllar bulunur. Yumurtaları çok küçük olup, yaprak dokusuna bırakılır. Nimfleri ergine benzer, ancak kanatları gelişmemiştir

Thripsler [Thrips tabaci , Frankliniella occidentalis (Thys.:Thripidae)]

• Polifag bir zararlıdır. Özellikle hıyar, biber ve fasulyede zararı önemlidir.

• Dişilerin, bitki sapına yakın yaprak dokusuna tek tek bıraktığı yumurtalar, genellikle bir hafta içinde açılır. Nimflerde bitkide beslenir ancak pupa olmak için toprağa girer ve burada pupa olurlar. Ergin olduktan sonra bitkiye yeniden dönerler. Sera koşulları ve bitki çeşidine göre yılda 4-6 döl verirler.Nimf ve erginler bitki özsuyunu emerek zararlı olurlar. Böcek yoğunluğunun fazla olduğu yerlerde yaprakların üst kısmında yanıklar meydana gelir. Zamanla yaprak solar, bükülür ve beyazımsı bir hal alır. F.occidentalis ise hem yaprakta hem çiçekte beslenerek zararlı olur.

• Thripsler de bazı sebze virüs hastalıklarının vektörüdür.

Ergin

Domateste virüs zararı

Domates Yaprağında virüs zararı

Mücadelesi

• a) Kültürel önlemler• Kültürel tedbir olarak zararlı ile bulaşık bitki

artıkları imha edilmelidir. Toprak işlemesi ve yabancıot mücadelesi yapılmalı ve küçük delikli tül ile havalandırma açıklıkları kapatılmalıdır.

• b) Biyolojik mücadele • Doğal düşmanlardan, özellikle Orius spp. biyolojik

mücadele açısından önemlidir. Faydalıların korunması ve etkinliklerinin artırılması için gerekli önlemler alınmalıdır.

Kimyasal Mücadele• Thripslerin kimyasal mücadelesine karar verebilmek ve

ilaçlama zamanını doğru bir şekilde belirleyebilmek için, seradaki Thrips yoğunluğu ve doğal düşman popülasyonunun saptanması gerekir.

• Thripslerin kimyasal mücadelesine karar verebilmek için küçük yapraklı bitkilerde yaprak başına 10 adet, büyük yapraklı bitkilerde yaprak başına 20 adet zararlı sayısına ulaşmalıdır. Ancak thripslerin de virüs vektörü olduğu unutulmamalı ve mücadelesinde buna dikkat edilmelidir.

Yaprak Galeri Sineği (Liriomyza trifolii )

(Dip.: Agromyzidae)] • Tanımı, yaşayışı ve

zarar şekli• Erginler, grimsi-siyah

renkte, 1.3-2.3 mm boyundadır. Yumurtalar oldukça küçük olup, yaprak epidermisine bırakılır. Yumurtadan çıkan larva yaprakta galeri açarak beslenir.

Önemli konukçularıFasulye Domates Hıyar

• Larvalar yaprakta iki epidermis arasındaki parankima dokusunda beslenerek ilerler ve bunun sonucunda galeriler oluşur. Bir yaprakta birden fazla galeri olabilir. İleriki dönemlerde bu bölgeler sararıp, kurur ve dökülürler Genç fide ve bitkilerde gelişmeyi geciktirerek dolaylı olarak ürün ve değer kaybı meydana getirir.

Zararlının 3 larva dönemi bulunur. Son dönem larva, yaprak yüzeyine çıkarak, kısa bir sürede pupa olur. Pupa 1.3x2.3 mm boyda olup, başlangıçta açık sarı olan rengi giderek kahverengiye dönüşür. Bir dişi, 30°C sıcaklıkta ömrü boyunca yaklaşık 400 yumurta bırakabilir. Sera koşullarında yaklaşık 10 döl verebilir.Yaprak galerisineklerinin ergin ve larvaları bitkide zarar oluştururlar. Ergin dişiler beslenme ve yumurtlamak amacıyla ovipozitörleri ile yapraklarda küçük yaralar açarlar. Erginler, buradan çıkan özsu ile beslenir ve yaprakta küçük sarı lekecikler oluştururlar.

• a) Kültürel önlemler: Üretim esnasında alınması gerekli tedbirler aşağıda sıralanmıştır:Sağlıklı fide elde edebilmek için bitkiyi fide döneminde de zararlıya karşı korumalı, bunun için havalandırma açıklıkları mutlaka tül (462 mikrometrelik) ile kapatılmalıdır.

Mücadelesi

• Bulaşık bitki artıkları imha edilmeli, bulaşık fideler seraya dikilmemelidir. Toprak 10 cm derinliğinde sürülerek topraktaki pupalar yok edilmelidir. Yaprak galeri sineklerinin kimyasal mücadelesine karar verebilmek ve ilaçlama zamanını doğru bir şekilde belirleyebilmek için, Yaprak galeri sineği yoğunluğu ve doğal düşman popülasyonunun saptanması gerekir. Bunun için, Yaprak galeri sineği sayımları yapılmalıdır.

Biyoteknik Mücadele

• Seraya fide dikimiyle birlikte, ilk ergin uçuşunu belirlemek üzere dekara 1 adet tuzak asılır. İlk ergin uçuşu belirlendikten sonra, toplu tuzaklama amacıyla sarı yapışkan tuzaklar, sera içerisinde 10 m2’ye bir tuzak gelecek şekilde 3 m aralıklarla karmaşık olarak yerleştirilir. Tuzaklar bitkilerin 10-15 cm üzerine asılmalıdır. Tuzakların üzeri kirlendikçe (tuzağın yapışkanı kuruyunca veya sarı rengini kaybedince) tuzakların yerine yenisi asılmalıdır.

Sarı yapışkan tuzak, havalanma, Serada net, yeterli sulama, biyolojik mücadele, kimyasal mücadele, Nokta ilaçlamalar.

Kimyasal Mücadele

Yaprak galeri sineklerine karşı ilaçlı mücadelede göz önünde bulundurulması gereken mücadele eşiği, küçük yapraklı bitkilerde yaprak

başına 4 larva, büyük yapraklı bitkilerde yaprak başına 10 larvadır. İlacın etki mekanizmasına bağlı olarak bu eşik daha düşük tulabilir.

İlaç seçiminde yararlı türlerin korunması açısından, yararlılara olumsuz etkisi en düşük ilaçlar tercih edilmelidir.

Yaprak pireleri (Empoasca spp. )

• Erginleri açık yeşil renkte, 3-4 mm uzunluğundadır. Kanatları vücut boylarını geçer. Ön kanatlar açık renkte, arka kanatlar şeffaftır. Yaprak pirelerinin hızlı olarak yan yan ve ileri giderek hareket edişleri, karakteristik özelliğidir. Ergin, kanatlı olduğu için uçar, bitkiden bitkiye geçebilir. Zorunlu olmadıkça kanatlarını kullanmaz, sıçrayarak yer değiştirir. Nimfler erginlere benzer, daha küçük ve kanatsızdırlar.       

• Yaprak pireleri yaprakların alt kısmında bulunur. Kışı bitki artıklarında yumurta, nimf veya ergin halde geçirirler. Mayıs-Haziran aylarında erginler sebze yapraklarında görülmeye başlar. Dişiler iğ şeklinde olan yumurtalarını yaprakların alt yüzlerine, öncelikle ana damarların içine eğik bir şekilde gömerler. Nimfler yaprağın damarlarında beslenir. Yılda 3-5 döl verirler.

• Yaprak pireleri bitki özsuyunu emerek zarar verir. Emgi sonucunda yapraklarda beyazımsı sarımsı, daha ileri devrede kahverengi lekeler meydana gelir. Bitki zayıflar ve büyüme yavaşlar. Emgi anında salgıladıkları zehirli salgılardan hücrelerde ölme ve şekil bozuklukları görülür. Yaprak kenarları dıştan içe doğru kıvrılır. Hatta tamamen kuruyabilir. 

•       

Önemli bir zararı da virüs taşımalarıdır. Virüs hastalığının hızla yayılmasına neden olurlar. Ayrıca yumurta bırakmak için bitki dokusunu yırtarak yaralar açar ve bu yaralar enfeksiyona neden olur.Patates dışında, Sebzelerden biber, patlıcan, domates, fasulye, börülce, bakla, kabak, hıyar, kavun, karpuz, kereviz, pazı ve turp konukçuları arasındadır.

       Mücadelesi         Ülkemizde patateste mücadele eşiğine ulaşmadığı için yaprak

pirelerine karşı kimyasal mücadele yapılmamaktadır. Ancak tohumluk patates üretimi yapılan yerlerde virüs hastalıklarının yaygınlaşmasını önlemek için kimyasal mücadele gerekebilir.             İlaçlama zamanını saptamak amacıyla bitki çıkışından itibaren(Nisan-Mayıs aylarında) tarlaya köşegenler doğrultusunda girilerek 3-5 adımda bir, bitkilerin taze yaprak ve sürgünlerinden tesadüfi olarak 50 yaprak toplanır. Yapılan sayımlarda bir yaprağa düşen zararlı sayısı 10 adet ise ilaçlama yapılmalıdır.

Telkurdu (Agriotes spp. )

• Tanımı, Yaşayışı ve Zarar Şekli :   Erginlerin boyu 8-10 mm uzunluktadır. Renkleri grimsi kahverengi veya siyahtır. Erginler ters çevrildiklerinde sıçrayıp ters dönerler ve bu sırada "çıt" diye ses çıkararak sıçrarlar ve düzgün duruma gelirler. Bu durum, zararlıya has bir özelliktir.      

•   Larvalar uzun silindir şeklinde; parlak ve sert vücutludur. Vücut halkaları belirgin olup, larva rengi sarımsı, kiremit rengi veya kızılımsı kahverengindedir. Olgun larva 2-3 cm boyundadır.

       Mücadelesi

a) Kültürel önlemler : Yaz sonu veya sonbahar başında yapılacak toprak işlemesi sayesinde larvaların sıcak ve kurak şartlarda bırakılarak ölmesi sağlanabilir.    

    b) Kimyasal mücadele :   Dikimden önce tarlanın en az 10 farklı

yerinde, toplam 1 m2 olacak şekilde 25 cm derinliğe kadar toprak kazılır, gözle inceleme yapılır ve m2 'de bulunan Telkurdu sayısı belirlenir. Gerekirse tarlada bu işlem artırılarak tekrarlanır. Belirlenen Telkurdu sayısı 0-5 adet/ m2 ise “popülasyon az”, 6-15 adet/ m2 ise “orta”, 15 adet/ m2 'den fazla ise “yüksek” olarak kabul edilir. Ortalama olarak m2 'de 6 ve daha fazla sayıda larva mevcutsa ilaçlama yapılmalıdır.

İlaçlama toprak veya tohumluk ilaçlaması şeklinde yapılır. Toprak ilaçlamasında ekim veya dikimden

önce ilaçlar dekara atılacak su ile karıştırılarak, pülverizatörle toprak sathına püskürtülür ve ilacın

toprağın 15-20 cm derinliğine kadar karışması sağlanır. Tohumluk ilaçlaması ise, ilacın etiketinde

tavsiye edildiği şekilde yapılır.

Danaburnu Gryllotalpa gryllotalpa

Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli• Ergin kızılımtrak kahverengi

veya kirli koyu esmerdir. Baş ileri uzanmıştır. Ağız parçaları çiğneyicidir. Ön bacak toprağı kazmak için özel bir şekil almıştır. Üst kanatlar kısadır. Vücut uzunluğu 40-60 mm boyundadır. Gündüzleri ön bacakları ile açtıkları galerilerde yaşarlar. Bu nedenle galeri açmaya uygun olan kültüre alınmış, nemli ve bol humuslu toprakları seçerler.

• Dişi yumurtasını toprakta hazırladığı yuva içine bırakır. Bir dişi 200-300 yumurta bırakabilir. Yumurtadan çıkan nimfler birkaç hafta gruplar halinde bu yuvalar içinde kalırlar. Beş nimf dönemi vardır.

• Polifag bir zararlıdır. Ergin ve nimfler toprak içinde galeri açarak ilerlerken rastladıkları her türlü bitkinin kökleri ve yumrularını yerler. Özellikle yeni dikilmiş veya yeni çimlenmiş sebze fidelerinin köklerini keserek kurumalarına neden olurlar. İki yılda bir döl verirler.

Doğal düşmanları Zararlının bazı kuş ve kümes hayvanları gibi doğal düşmanları olmasına rağmen, seralar kapalı ortam oldukları için bu doğal düşmanlar etkili olamamaktadırlar.

Mücadelesi • a) Kültürel önlemler Toprağın iyi bir şekilde işlenmesi ile toprak altında bulunan

yumurta, nimf ve erginlerin ölmesi sağlanır.• b) Kimyasal mücadele Kimyasal mücadele, serada varlığı belirlendikten sonra

yoğunluğuna bakılmaksızın yapılır. Mücadelesinde zehirli yem kullanılır.

Zehirli yem hazırlamak için, 10 kg kepeğe 500 gr şeker ve talimatta verilen ilaçlardan birisi (Chlorpyrifos-ethyl%25 WP , 400gr)kuru kuruya karıştırılır. Daha sonra bu karışım sünger kıvamına gelene kadar su ile karıştırılır ve akşam üzeri sulama yapıldıktan sonra, dekara 5-8 kg olacak şekilde bitkilerin dibine homojen bir şekilde dağıtılır.

Yeşilkurt [Heliothis armigera (Lep.:Noctuidae)]

Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli • Erginleri 35-40 mm kanat

açıklığına sahip kelebekler olup, genel görünüşü bejimsi-kahverengidir.. Pupalar 20-23 mm boyda, önce yeşil, sonra kızıl-kahverengine, sarımsı kahverengi, pembemsi veya mor renge döner.

Yumurtaları 0,45-0,65 mm çapında, krem renginde ve üstten basık küre şeklindedir.

Yumurtadan yeni çıkan larvalar 1,5-2 mm uzunlukta, kirli beyaz renkte ve üzeri kıllıdır. Olgun larva 40-45 mm boya ulaşır, yanlarda ve sırtta sarı, yeşil ve kahverengi renkte birer bant bulunur .Polifag bir zararlıdır. Özellikle domateste zararı önemlidir.

• .Yeşilkurt dişisi yumurtalarını yaprak, meyve ve taze sürgünlere tek tek bırakır. Bir dişi 700-1500 adet yumurta bırakabilir. Larva gelişmesini tamamladıktan sonra toprakta hazırladığı odacık içinde pupa olur. Yılda 3-5 döl verebilir.Yeşilkurt larvaları yaprak ve meyvede beslenerek zararlı olurlar. Bir meyveden diğerine geçmek suretiyle de birçok meyvenin zarar görüp çürümesine neden olurlar.

Yeşilkurt Mücadelesi

• a) Kültürel önlemler

•   Sera ve çevresinde yabancı ot temizliği mutlaka yapılmalıdır.

•   Zarar görmüş meyveler seradan uzaklaştırılmalıdır.

•   Sera toprağı derin sürülerek topraktaki pupaların ölmesi sağlanmalıdır.

•   Havalandırma açıklıklarının tül ile kapatılmalıdır.

• b) Biyolojik mücadele

• Doğal düşmanların korunması ve etkinliğinin artırılması için gerekli önlemler alınmalıdır. Özellikle üretim dönemi başında zararlıya karşı kimyasal ilaç kullanılmamalı, diğer zararlılara karşı kullanılan ilaçlarda da doğal düşmanlara yan etkisi en az olan ilaçlar kullanılmalıdır.

• c) Kimyasal mücadele

• Yeşilkurt mücadelesine karar verebilmek ve ilaçlama zamanını doğru bir şekilde belirleyebilmek için, Yeşilkurt yoğunluğu ve doğal düşman popülasyonunun saptanması gerekir. Yeşilkurt sayımları yapılmalıdır. Meyvedeki bulaşma oranı % 5'e ulaştığında mücadele yapılmalıdır.

Bozkurtlar Agrotis spp, (Lep:Noctuidae)

• Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli• Bozkurt erginlerinin kanat açıklığı 35-40 mm kadar

olup, baş, göğüs ve karın üzerindeki tüyleri grimsi kahverengidir. Ön kanatlar üzerinde koyu kahverengi lekeler mevcuttur Larvaları zararlıdırlar. Olgun larva siyahımsı gri renkte, 45-50 mm boyundadır. Toprak içinde bir odacık hazırlayarak prepupa ve pupa dönemlerine girer.

• Kışı olgun larva halinde toprakta geçirirler. Havaların ısınmasıyla birlikte faaliyete geçen larvalar pupa olurlar. Pupadan çıkan erginler yumurtalarını bitki saplarına, yaprağa veya toprağa bırakırlar. Yumurtadan çıkan larvalar gündüz toprak içinde, bitki diplerinde kıvrık vaziyette durur, geceleri ise toprak yüzeyine çıkarak beslenirler.

• Polifag bir zararlıdır. Larvalar bitkilerin taze sürgün ve yapraklarını yerler. İleri dönemlerinde yalnızca geceleri bitki sapını toprak yüzeyinden kesmek veya kemirmek suretiyle beslenirler

Bozkurt Zararı

• Mücadelesi

• a) Kültürel önlemler : Zararlının mücadelesinde, toprağın işlenmesi çok sayıda larva ölümüne neden olur.

• b) Kimyasal mücadele: Bozkurtların kimyasal mücadelesine karar verebilmek ve ilaçlama zamanını doğru bir şekilde belirleyebilmek için, seradaki beyazsinek yoğunluğu ve doğal düşman popülasyonunun saptanması gerekir.

• Kimyasal mücadele, serada varlığı belirlendikten sonra yoğunluğuna bakılmaksızın yapılır. Mücadelesinde zehirli yem kullanılır.

Zehirli yem hazırlamak için 10 kg kepeğe 500 gr şeker ve talimatta verilen ilaçlardan birisi (Chlorpyrifos-ethyl, %25 WP, 300gr)kuru kuruya karıştırılır. Daha sonra bu karışım sünger kıvamına gelene kadar su ile karıştırılır ve akşam üzeri sulama yapıldıktan sonra, dekara 5-8 kg olacak şekilde bitkilerin dibine homojen bir şekilde dağıtılır.

Agrotis segetum

• Tohum İlaçlaması: Uygulama 1 kg tohum için gerekli ilacın, hafifçe nemlendirilmiş tohumla kuru kuruya karıştırılması ya da 1 kg tohumu ıslatacak miktarda su içinde eritilerek tohumun bu ilaçlı su ile ıslatılmasışeklinde yapılabilir.• Bandırma Yöntemi: Genişçe bir kap içine su ve ilaç konulduktansonra yeteri kadar kil veya killi toprak ilave edilir ve karışım bulamaçhaline getirilir. Fidelerin kökleri kök boğazının üst seviyesine kadarbandırılır. Sonra çıkarılarak gölgelik bir yerde 10 dakika bekletilir vedikim yapılır.• Yeşil Aksam İlaçlaması: Hazırlanan ilaçlı su ile bitki ve kök boğazıçevresindeki toprak yüzeyi ilaçlanır.

Lahana kelebekleri Pieris brassicae (L.) Lep. :Pieridae

• Tanımı yaşayışı• Sebzelerde daha çok bu

tür görülür. Ergin kanat açıklığı 40-50cm dir. Ergin sarımsı beyaz kanatlarının üzeri un gibi tozlu bir madde ile kaplıdır.

• Larvaları lahana yapraklarını yemek suretiyle zarar yaparlar.

Bir dişi gruplar halinde 200-300 yumurta bırakır. Pupa

Pieris rape

Lahanada larva zararı

Mücadele Yöntemleri

Mekanik Mücadele Tarlada Pieris brassicae yumurtaları grup halinde bırakıldığı, genç larvaları grup halinde beslendiği, olgun larvaları da kolaylıkla görülebildiğinden küçük alanlarda bunları toplayarak yok etmek iyi bir mücadele yöntemidir. Ayrıca zararlıların pupası bahçe çevresindeki duvarlarda, çitlerde bulunur. Bunların da toplanarak yok edilmesi gerekir.

Kimyasal Mücadele

• Kelebek uçuşlarının görülmesinden sonra bitkiler kontrol edilir, bulaşma %10 olarak saptanırsa mücadele yapılmalıdır.

Pamuk yaprak kurduSpodoptera littoralis (Boisduval) Lep. :Noctuidae

Tanımı ve yaşayışı: Ergin kanat açıklığı 35-45 mm ve gri renkli kanatları var. Larvalar toplu olarak yumurtadan çıkarlar. Çok oburca beslenirler. Dişi 1200 yumurta koyabilmekte ve öncelikle sürgün ve yapraklarda beslenir sonra meyveye girer.

Domateste larva zararı

Mücadele YöntemleriKültürel Önlemler• Zamansız ve fazla sulamadan kaçınılmalıdır.• Ekim ve dikim usulüne uygun olarak yapılmalıdır.Kimyasal Mücadele• Bitkilerde % 5 bulaşma olduğunda ilaçlama yapılır.• İlaçlama larvalar dağılmadan yapıldığında sonuç daha iyi olur.

Soğan sineği Delia antiqua Diptera, Anthomyidae

• Kara sineğe benzer. Ergin 6-7 mm boyundadır.

• Yılda 3- 4 döl verirler.

Yumurta tipik muz dilimi şeklindedir.

Soğan içinde larvası Larvaları beraberinde Bacillus carotuvorus taşır ve çürüme meydana getirirler

Erginler çıkış sonrası bir süre yabancı ot çiçek polenlerinde beslenir. Soğan tarlalarına çıkışı izleyen 10-20 gün sonra gelir ve sonra yumurtalarını soğan yapraklarının çıktığı cep şeklindeki yerlere tek tek yada küçük gruplar halinde kor.

Mücadelesi: Yapraklar sararmaya ve kıvrılmaya başladığında veya populasyon yoğun ise o bölgede koruyucu olarak da tohum ilaçlaması yapılabilir.

100 bitkide 2-3 soğan sineği zararına uğramış bitkiye rastlanır rastlanmaz ilaçlanmaya başlanır. 1 hafta 10 gün Ara ile 2-3 kez uygulama yapılır. Tohumluk ilaçlamasından önce tohumluk soğan ve arpacık ilaçlanır. Sonra dikimYapılacak sıralar aynı ilaçla bolca ilaçlanır ve dikim yapılır.

DIAZINON EM, 70 cc/da (Bitki ilaçlaması)MALATHION WP, 400gr/da (Bitki ilaçlaması)

Leptinotarsa decemlineata (Say) Insecta, Coleoptera, Chrysomelidae

• Tanımı ve yaşayışı• Ergin 1 cm boyunda olup, sarımsı

turuncu renkte ve sırtı bombelidir. Sertleşmiş üst kanatları üzerinde 5'er tane uzunlamasına siyah bantlar vardır. Böceğin bu görünüşünden dolayı bazı yerlerde “pijamalı böcek” adı da verilir.Patates böceği kışı ergin olarak toprağın 1-30 cm derinliğinde geçirir. Erginler Nisan ayı içerisinde hava ve 10 cm derinliğinde toprak sıcaklığı 14-15ºC'ye ulaştığı zaman çıkarlar. Topraktan çıkan erginler hemen beslenmeye başlarlar. Bulundukları yerde patates bitkisi varsa onlarla beslenirler.

• Larva kambur duruşlu, başı koyu kahverengi vücudu turuncu renktedir. Olgun larvanın boyu 10-13 mm'dir.

• Pupa oluncaya kadar dört larva dönemi geçirir.

Larva

• Patates böceği'nin ergin ve larvaları patates ve patlıcan yapraklarını genellikle dıştan başlayarak içe doğru yemekte, yada yaprakta bir delik açarak bu deliği genişletmek suretiyle beslenmektedir. Önce yaprakların ana damarlarını bırakarak beslenir, sonra onu da yiyerek bitkileri sadece gövdeden ibaret bir hale getirirler. Larva ve erginler patates ve patlıcanın çiçekleri ile de beslenmekte, patlıcan meyvesini kemirerek yemektedirler. Patates böceği'nin en önemli konukçuları patates ve patlıcandır. Ayrıca özellikle fide döneminde domateste ve yabani Solanaceae'lerde beslenirler .

PUPA

• Pupa, havuç kırmızısı renginde ve 1 cm boyundadır

• Yumurta 1 mm boyunda, oval ve koyu sarı renklidir.Beslenmeden kısa bir süre sonra dişiler yumurtlamaya başlar. Yumurtalarını genellikle yaprağın alt yüzüne gruplar halinde koyarlar. Bir dişi 500-3000 arasında yumurta bırakabilir. Yumurtadan çıkan larvalar ilk dönemde gruplar halinde önce yumurta kabuğunu yer, sonra yaprakların alt yüzünde epidermis ile beslenir.

Mücadelesia) Kültürel önlemler :

İlkbaharda bir önceki yıl dikili olan alanlar dolaşılmalı ve kalan patates bitkileri, üzerindeki böcekler ile birlikte yok edilmelidir. Patates böceği’nin ergin ve larvaları büyük olduğu için kolayca görülebilir. Küçük alanlarda larva ve erginleri toplayarak yok etmek, yumurtalarını ezmek, oldukça etkilidir.b) Kimyasal mücadele :            Mücadele zamanının tespiti amacıyla günlük ortalama sıcaklık 14-15ºC ye ulaştığında haftada bir gözle inceleme yapılır.   Patates Böceği’nin kimyasal mücadelesine karar vermede bir eşik bulunmamakla birlikte; patates bitkisi, böcek yoğunluğuna bağlı olarak meydana gelecek ürün kaybını tolere edebilmektedir.            Yapılan araştırmalar sonucunda, patates bitkisinin yapraklarında patates böceğinin neden olduğu %20 oranındaki zarar, bitki tarafından tolere edilebilmekte ve üründe bir azalma olmamaktadır. Bu oran bitkinin fenolojik dönemine ve gelişimine bağlı olarak %40'a kadar çıkmaktadır.            Kimyasal mücadeleye karar vermede, bu husus özellikle dikkate alınmalıdır. Bu durum dikkate alınarak birinci döle karşı ilaçlama yapılacaksa, bitkilerde ilk olgun larvalar (dördüncü dönem) görüldüğünde yapılmalıdır.            İkinci döle karşı ilaçlama yapılması durumunda ise yumurta açılımının tamamlanması beklenmelidir. Bu dönemde de, böcek yoğunluğuna bağlı olarak meydana gelecek zarar bitki tarafından tolere edilebildiğinden, ilaçlama gerekmeyebilir.            Larvalar ilk gelişme döneminde yaprakların alt yüzünde bulunduklarından yaprak altlarının ilaçlanmasına özen gösterilmelidir.

Kimyasal mücadelesinde; 1 dekara 4-5 yerde 1’er bitkilik gruplarda 20’ şer yumurta , larva ya da ergin bulunmuşsa ilaçlamaya karar verilir. Yayılma alanı yeni olan bölgelerde zararlının herhangi bir biyolojik dönemine rastlandığında hemen ilaçlamaya başlanır.

Etken maddesi CYPERMETHRIN olan ilaçların farklı formülasyonları önerilmektedir.

Patates güvesi Phthorimaea operculella]

• Erginin kanat açıklığı 13-17 mm’dir. Kanatları çok dardır. Vücut ince uzun olup, 5-6 mm kadardır. Ön kanatlar grimsi kahverengi olup üzeri koyu kahverenginde irili ufaklı noktalıdır. Alt kanatlar ince uzun, gri renkli ve kenarları saçaklıdır(Şekil 7). Yumurta, 0.5 mm uzunluğunda oval, parlak krem rengindedir.        Patates yumrularıyla beslenen larvanın vücudu pembemsi beyaz, yapraklarıyla beslenenlerde yeşildir. Baş, koyu kahverengidir. Olgun larva 8-10 mm uzunluğundadır .

• Pupası ince dokulu beyaz bir kokon içinde teşekkül eder. Önceleri yeşilimsi sarı, daha sonra kahverengine dönüşür. Pupanın boyu 6-7 mm’dir.         Zararlı kışı ambar veya tarlada kalmış patatesler üzerinde larva ve pupa halinde geçirir. İlkbaharda ortalama sıcaklığın 15ºC’ye ulaşması ile (Mart sonu-Nisan başı) erginler çıkar. Kelebekler gece aktiftirler. Yumurtalar Solanaceae familyası bitkilerin yapraklarının alt yüzüne, çiçek ve tomurcuk yapraklarına, sürgünlere bırakılır. Patatesin hasat döneminde ise yumurtalar toprak sathına yakın yumruların gözlerinin civarına, yarık ve çatlaklara ve hasadı yapılarak toprak üstüne yığılmış patateslere bırakılır. Bir dişi 100-200 yumurta bırakır. Çıkan larvalar tarlada yaprak ve sürgünlerde, ambarda patates yumrularında galeriler açarak beslenirler . Gelişmesini tamamlayan larva, patates yumrusunu terk ederek göz çukurlarında, çuvallar üzerinde, bitki artıkları ve duvar aralıklarında beyaz bir kokon örerek pupa olur. Tarlada toprak yüzeyinde bulunan bitki artıkları arasında, toprak yüzeyine yakın yapraklarda zarar yapan larvalar ise bu galerileri terk ederek ipliksi salgılarla birleştirdiği toprak parçalarıyla oluşan torbacık şeklindeki bir kokon içinde pupa olur. Patates güvesi yılda 3-8 döl verir.

• Solanaceae familyasından olan tütün, patlıcan, domates, biber gibi kültür bitkilerinin yanı sıra, yabani Solanaceae'ler de Patates güvesi’nin konukçularıdır.        Patates güvesi konukçu bitkilerin gövde, yaprak, sürgün ve yumruları üzerinde zarar yapar.         Patlıcan, patates, tütün ve domates yapraklarında bulunduğunda yaprağın iki epidermisi arasında beslenerek yapraklarda oluşturduğu şeffaf boşluklar daha sonra kahverengine dönüşerek kurur.         Patates yumrusu üzerindeki gözler etrafına bırakılan yumurtalardan çıkan larvalar yumru içine girerek düzgün olmayan galeriler açar. Sert yüzeyli olan bu galerilerin içi beyaz renkte pisliklerle doludur. Galerilerin ağzında ise yumru üzerinde biriken siyah renkteki pislikler ile zararlının varlığı kolayca anlaşılır. Zarar görmüş yumrular bakteri ve funguslarla daha çabuk bulaşarak çürürler. Tarlada yumruya bulaşan zararlı, ambarda uygun şartları bulunca, çoğalmaya devam eder. Patates yumrusunda gözlerin zarar görmesi sonucunda, özellikle tohumluk patateslerin tohum özellikleri kaybolur.        Patates güvesi , dış karantina listesinde yer almaktadır.

Mücadelesi

•         a) Kültürel önlemler :•         Patates güvesi bulaşmalarına engel olmak için, patateste boğaz doldurma ve bakım

işlemlerinin iyi yapılması gerekir.         Hasat edilen patatesler tarla kenarında yığın yapılmadan depoya taşınmalı, öğleden sonra ve akşam üzeri kelebeklerin yumurta bırakmalarına meydan verilmemelidir.         Depolardaki temiz ürünün dışarıdan meydana gelebilecek bulaşmadan korunması için, pencerelere kelebeklerin geçmeyeceği sıklıkta kafes tellerinin takılmasına, depoya bulaşık çuval ve malzemenin konulmamasına, boş depo temizliğine ve ilaçlamasına özen gösterilmesi gerekir.         Zararlı 10ºC’nin altında gelişmediğinden, patatesler bu sıcaklığın altında emniyetle depolanabilir.

•         Kimyasal mücadele : •         Patatesin yeşil aksamında Patates güvesi zararına rastlanmadığından, tarla

döneminde ilaçlama tavsiye edilmemektedir.        Soğutma sistemli veya sıcaklığı 10ºC’nin altında olan depolarda zararlı bulunsa bile gelişememektedir. Bu tip depolarda herhangi bir ilaçlama yapmaya gerek yoktur. Bu şekilde depolamanın yapılmadığı ve zararlının yoğun olduğu yerlerde depolamadan önce yumru ilaçlaması gerekebilir.        Boş depo ilaçlamalarında, deponun tamamen boş olması ve ürün konulmadan 20-25 gün önce ilaçlanması gerekir. Boş depoda ilaçlamaya başlamadan önce, deponun her tarafı sert bir süpürge ile iyice süpürülerek toplanan artıklar imha edilmelidir. Bütün delik ve çatlaklar gözden geçirilerek onarılmalıdır.        Deponun her tarafının yüzey ölçüleri hesaplanarak, m2 üzerinden önerilen ilaç miktarı, kuru yer kalmayacak şekilde bütün yüzeye püskürtülmelidir.

Tarlada % 2-3 oranında bulaşma görüldüğünde, ilaçlanmaya başlanır. Boş ambarın 20-25 gün öncesinde ilaçlanması gerekir.

Tarlada etken maddesi CARBARYL, Boş ambar ilaçlaması için ise; etken maddesi MALATHION olan ilaçların farklı formülasyonları önerilmektedir.

Toprak pireleri Phyllotreta atra F.

Phyllotreta nemorum Insecta, Coleoptera, Chrysomelidae .

Ürünü etkileyebilecek düzeyde zarar görüldüğünde ilaçlamaya başlanır, 1 ilaçlama yeterlidir.

Etken Maddesi DICHLORVOS olan ilaçların farklı formülasyonları önerilmektedir.

.

Brevicoryne brassicae (L.) Lahana afidi

Tanımı:Kanatsız parthenogenetik dişilerde kanat kısa ve tombulca, yeşil, baş ve thoraxın Bir kısmı siyah, abdomende enine çizgi ve lekeler bulunur, vücudun üzeri beyaz mumsu tozlu maddelerle kaplı, antenler vücuda oranla kısa, corniculuslar kısa, vücut 2,0- 2,5 mm boyundadır. Kanatlı dişilerde renk hemen hemen kanatsızlarla aynı, antenler vücut boyuna ulaşır, corniculuslar kuyruktan kısa ve ortası şişkincedir.

Yaşama şekli ve zararı:Kışı döllenmiş yumurta halinde genellikle konukçunun yapraklarının alt yüzeyinde geçirir, ancak uygun bölgelerde kışın da faaliyetini devam ettirmekte ve parthenogenetik olarak çoğalmaktadır. Bir dişi bir aylık ömrü boyunca 80- 100 canlı doğurur. Yıldaki döl sayısı 16 kadardır. Uygun koşullarda ayda 2 döl vermektedir.

Lahana afidi, özellikle lahana bitkisi bazı yıllarda kimi yörelerde diğer Cruciferalar için önemli bir zararlı olmaktadır. Fideliklerden başlayıp, lahana bitkisini tarlada hasat edinceye kadar hatta hasat sonrası da zararlı olmaktadır. Sokulup emilen bitkilerin yaprakları pörsümekte, kıvrılmakta ve yoğun popülâsyonda ölmektedir.Bulaşık bitkilerde baş küçük olmaktadır. Çıkarılan tatlı maddeler yaprakları kirletmekte, böceğin gömlekleri, ölüleri ve bizzat kendileri bu tatlı madde içerisinde hoş olmayan bir görünüm arz etmekte ve lahananın Pazar değeri önemli derecede düşmektedir. Baş tutmuş lahanaların dış yapraklarının alt yüzeyi afitlerle kaplı ve ballı olduğu için çok kez yetiştirici veya pazarlayıcı bu yaprakları koparmak zorunda kalmaktadır. Lahana afidinin bir diğer zararı da birçok bitki virüs hastalıklarını taşımasıdır.

Polyphylla fullo (L.) Haziran böceği Insecta, Coleoptera, Scarabaeidae .

• Ergini

Haziran böceği

• Larvaları fide, fidan ve genç ağaçların köklerinde zarar meydana getirirler.

İlaçlama Zamanı :

İlkbaharda, 0-20 cm toprak derinliğinde toprak sıcaklığı 9-10°C'ye ulaşıp larva aktivitesi başladığı zaman (genellikle marttan itibaren) 2. ve 3. dönem larvalara karşı bir ilaçlama yapılır. İlaçlama, kışı geçirmiş olan larvalar oburca beslenip zarara devam edeceği ve 3. dönem larvalar mayıs içinde pupa olacağı için çok gecikmeden yapılmalıdır. Sonbaharda ise, yörelere göre değişmekle birlikte genel bir uygulama olarak, ilk yağmurlardan sonra larvalar toprak yüzeyine yakın ve özellikle çoğu 2. dönem başlangıcında olduğu zaman (genellikle eylül) bir ilaçlama yapılabilir.

Esas önemli olan ilkbahar ilaçlamasıdır. Ancak ilkbahar ilaçlaması yapılamadığı bahçede zarar yaygın olarak bulunduğu zaman ve ergin uçuşlarının fazla olduğu yıllarda (genellikle tek rakamlı yıllar) sonbahar ilaçlamalarının da yapılması gereklidir. Böylece larva popülâsyonu önemli oranda kırılacak ertesi yıl ilkbaharda zararlı olacak larva gelişimi engellenmiş veya azaltılmış olacaktır.

Baklagil Tohum BöcekleriBruchus pisorum (L.)

Col: Brucihidae

Baklagil tohum böcekleri larvaları, konukçuları olan baklagil taneleri içinde beslenmeleri süresince oyuklar meydana getirerek tanenin besin değerini düşürdükleri gibi dışkı ve vücut artıkları ile de kirletirler. Çok döl veren türlerin devamlı üremeleri sonucu delinmiş ve içinin büyük kısmı yenilerek besin değerlerini tamamen yitirmiş olan taneler hayvan yemi ve gübre olarak dahi kullanılmazlar.Baklagil tohum böcekleri larvaları beslenmeleri sonucunda tanelerde kalite, çimlenme gücü ve ağırlık kayıplarına neden olurlar. Bu şekilde zarar görmüş, iç ve dış piyasada önemli yeri olan baklagillerin, pazar değeri de düşer. Baklagil tohum böcekleri, Ülkemiz‘ in baklagil ekimi yapılan tüm bölgelerinde yaygın olarak bulunmaktadır.

Bruchus rufimanus (Boheman)

MÜCADELESİ :Baklagil tohum böceklerine karşı tarla mücadelesinden sonra ambarda çoğalan türlerin zararını önlemek amacı ile ambar mücadelesi de uygulanır. Kimyasal Mücadele :Tarlada yılda tek döl veren baklagil tohum böceklerine karşı mücadele, bitkiler çiçeklenme başlangıcında iken yapılır. Gerekirse 10 gün ara ile 2. uygulama yapılabilir.Çok döl veren Fasulye tohum böceği ile bulaşık olduğu bilenen sahalarda fasulye çeşidiningelişmesi ve ekim zamanı göz önünde tutulmak kaydı ile fasulye bitkilerinde alt kapsüller kuruoluma girer girmez önerilen ilaçlardan birisiyle 10-14 gün ara ile 2-3 ilaçlama yapılarak tarla dönemindeki bulaşmalar önlenir.Alt kapsüllerin kurumasından hasat ve harmana kadar geçen süre iyice hesaplanmalı ve ilaçlama aralıklarının ona göre ayarlanmasına dikkat edilmelidir.

Ambarda:Boş ambar ilaçlaması:Her zaman yapılabilir. Ancak ambar boş ikin ürün konulmadan 15-20 gün önce ilaçlamanın yapılması gereklidir.Koruyucu İlaçlama:Bu ilaçlama ambarlarda döl vermeye devam eden türlerin zararını önlemek amacıyla ürün ambara konulurken uygulanır. Hasattan önce bulaşma saptanmış baklagil tohumlarının hemen hasattan sonra tek ve çok döl veren tohum böceklerine karşı fümige edilmesi en uygundur. Şayet bu yapılmamış ise üründe zarar görüldüğünde veya ihracı söz konusu olduğunda fümigasyon yapılmalıdır.

NEMATODLAR• Nematodlar iğneleri vasıtasıyla

sokup, bitki özsuyunu emerek zarar yaparlar. Köklerde ur, saçak ve küt kök oluşumuna neden olurlar. Bitki besin ve su alamaz. Ağır bulaşık bitkiler ölürler.

• Mücadelesinde : • İç ve dış karantina önlemleri, bitki

münavebesi, sıcak su uygulaması gibi yöntemler ile nematisitlerle boş alan ilaçlamaları ve son yıllarda geliştirilen sistematik nematisitler kullanılır. Son yıllarda biyolojik mücadele çalışmaları artmış olup, özellikle bitki paraziti nematodlara karşı yeni biyolojik preparatlar geliştirilmeye başlanmıştır.

Aphelenchoides fragariae (Ritzema-Bos)

Kök-ur nematod’ları (Meloidogyne arenaria ve M. İncognita)

Kök-ur nematod’ları konukçu bitkilerin fizyolojik ve biyolojik dengesini bozarak zararlı olmaktadır. Bunun sonucu olarak köklerde urlar meydana gelmekte, toprak üstü bitki kısımlarında ise bodurlaşma, devamlı bir solgunluk ve verimden düşme gibi belirtiler ortaya çıkmaktadır.

Ditylenchus dipsaci Tylenchida, Tylenchidae .

Ditylenchus destructor Tylenchida, Tylenchidae

MÜCADELESİKültürel ÖnlemlerKök-ur nematodlarının konukçusunun çok olması, sulanabilen alanlarda özellikle sebzelerin yetiştirilmesi, bazı yerlerde, yıl içinde birden fazla ürünün üretiminin yapılması nedeniyle kültürel önlemlerin uygulanması güç olmaktadır. Bununla birlikte;- Nematodla bulaşık olmayan fide kullanılmalıdır.- Nematod ile bulaşma riskine karşılık kanal suları ve akarsular sulama suyu olarak kullanılmamalı ve sulamada artezyen tercih edilmelidir.- Toprakla ve toprak işleme aletleri ile olabilecek bulaşmalar önlenmelidir. - Bulaşık bitki kökleri toplanıp yakılmalıdır.- Ekim veya dikime hazırlık maksadıyla yapılan toprak işlemeleri; sıcak ve kurak mevsimlerde toprağın birkaç defa alt üst edilmesiyle yapılmalıdır. Seralarda ise sıcak aylarda ve seranın boş olduğu zamanlarda 15 gün ara ile toprağın 30-40 cm derinlikte en az iki kez alt üst edilerek işlenmesi gerekir.

- Kültürel önlemlerin yanı sıra seralarda özellikle Akdeniz Bölgesinde solarizasyon uygulaması, nematod zararını azaltmada oldukça etkili ve ekonomik bir yöntemdir.- Mümkünse tarla nadasa bırakılmalı veya 3-4 yıllık bir münavebe uygulanmalıdır.- Ayrıca çeşitli yönleri ile ülke ve bölge koşullarına uygun ve dayanıklı çeşitler yetiştirilmelidir.- Kök ur nematodu ile bulaşık seralarda aşılı fide kullanılabilir. Yasal Önlemler- Kök-ur nematodları iç karantinaya tabidir. Bu nedenle bulaşık üretim materyallerinin temiz bölgelere taşınmasına engel olunmalıdır.Kimyasal MücadeleKimyasal mücadelede başarılı olmak için öncelikle kültürel önlemlerin alınması gerekir. Çünkü nematisitlerle toprak ilaçlaması yüksek maliyet gerektirir. Ekimden 3 hafta önce veya ekim sırasında herhangi bir ruhsatlı nematod ilacı ile toprak ilaçlaması yapılabilir.