HİZMETE ÖZEL

Kişisel Veri İçermez

Slayt1/53

Sektörel Görünüm

Perakende

Ekim - 2020

HİZMETE ÖZEL

Kişisel Veri İçermez

Slayt2/53

Sektörel GörünümPerakende

Perakende sektörü, milli hasılada sahip olduğu önemli pay ile imalat ve lojistik gibi bir çok

faaliyet kolunu etkilerken doğrudan ve dolaylı olarak yarattığı vergi geliri ve istihdamla birlikte

ekonomik büyüme için kritik bir konumdadır.

Türkiye genç nüfusu, artan kentleşme oranı ve gelir seviyesindeki iyileşmenin etkisiyle

perakende sektörünü beslemeye devam etmekte. Ancak yüksek seyreden enflasyon ve kur, bir

yandan maliyetleri artırarak arz tarafını baskılarken diğer yandan fiyatlardaki artış ile tüketim

harcamalarını da aşağı çekiyor.

Perakende sektörü, her ne kadar 2020 yılına güçlü başlamış olsa da ülkemizde etkilerini Mart

ayından itibaren gösteren koronavirüs salgınıyla birlikte derinden etkilenmiştir. Riskler ve

belirsizlik, tüketimi zorunlu harcamalarla sınırlandırmaya iterken mağazaların kapanması ile

fiziksel alışverişin önemli bir kısmı e–ticarete kaymış durumda. Hem küreselde hem de yurt

içinde her geçen gün artan ürün ve hizmet yelpazesi ile internet üzerinden gerçekleştirilen

alışverişler, kullanıcı sayısında salgından sonra yüksek bir ivme yakaladı. Bu dönemde özellikle

fizikselin daha dirençli olduğu gıda – süpermarket alanında online alışverişin hızla yükselmesi

sektör adına köklü bir değişikliğin göstergesi.

Bir yandan pandeminin harcama alışkanlıklarını kalıcı olarak değiştirmesi endişesi sürerken

özellikle AVM ve turist ziyaretlerinin eski seviyelerine dönüşünün yavaş olması sektör üzerinde

risk oluşturmaktadır. Ancak Türkiye, gerek kriz sonrası döneme hızlı ayak uydurması gerek

büyüme potansiyeliyle önümüzdeki dönemde perakende ticarette umut vadediyor.

Türkiye – Hanehalkı Harcamaları

Kaynak: TÜİK, Eurostat

GSYH’deki %60’lar seviyesindeki payı ile büyüme performansında belirleyici olan özel

sektör tüketiminin çoğunluğunu temel harcamalar oluşturuyor.

-16

-14

-12

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

12/18

09/14

%

03/14

06/14

09/15

06/15

12/14

06/19

06/17

03/15

12/15

09/19

03/16

06/16

09/16

12/16

03/17

09/17

12/17

03/18

06/18

09/18

03/19

12/19

03/20

06/20

-9,9

* Stoklar ve zincir endeks yapısından kaynaklanan istatistiki sapmayı kapsamaktadır.

Özel Sektör Tüketimi

Kamu Harcamaları

Yatırımlar

Net İhracat

Stoklar*

GSYİH

Ekonomik Büyümeye KatkıHarcama Bileşenleri , Yı ll ık Büyümeye Katkı (%)

Hanehalkı HarcamalarıHarcama Dağılımları, % Pay

600 50 9010 20 30 40 70 80 100

%20,8% 16,4%

Türkiye(2010)

%

15,1%27,1%

AB(2018)

21,8%

24,1%Türkiye(2019)

13,1%23,5%13,1%

Haberleşme

Gıda Ve Alkolsüz İçecekler

Giyim Ve Ayakkabı

Mobilya ve Ev Aletleri

Çeşitli Mal Ve Hizmetler

Alkollü İçecekler Ve Tütün

Konut Harcamaları

Sağlık

Ulaştırma

Eğlence Ve Kültür

Eğitim

Lokanta Ve Oteller

Perakende - Büyüme

GSYH İçindeki PayÖnde Gelen Sektörler

Büyüme Oranları% Değişim, Zincirlenmiş Hacim Endeksi

Kaynak: TÜİK

%

İmalat sanayinin ardından milli gelire en çok katkı sağlayan toptan ve perakende ticaret

sektörü son yıllarda GSYH’den daha fazla büyüyor.

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

Kam

u y

öneti

mi ve s

avunm

a

Gayri

menkul

Faaliyetl

eri

Fin

ans

ve S

igort

a F

aaliyetl

eri

Topta

n v

e P

era

kende T

icare

t

Tarı

mve O

rmancılık

İmala

t Sanayi

İnşa

at

Ula

ştır

ma v

e D

epola

ma

Eğit

im

15,9

12,3

-12

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

16

2010

2006

2011

2016

2009

2013

2005

2008

2007

2012

2014

2015

2017

2018

0,92

2019

1,20

Toptan ve Perakende Ticaret

Gayri Safi Yurtiçi Hasıla

Perakende - İstihdam

İstihdam PayıÖnde Gelen İktisadi Faaliyet Kolları, % Pay

İstihdamYıllık % Büyüme

Kaynak: TÜİK

2014’ten bu yana imalat ve tarımdaki düşüşün aksine istihdamdaki payını artırmayı

başaran toptan ve perakende ticaret sektörü, pandemi döneminde görece az hasar gördü.

-11

-10

-9

-8

-7

-6

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

-6,37

%

2019

2016

04/20

2015

2017

2018

01/20

02/20

03/20

05/20

06/20

-6,95

-8,17

İstihdam

Toptan Ve Perakende Ticaret

Hizmet

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

Eğitim

13,96

%

Kamu Yönetimi

Ve Savunma

İmalat Tarım ve Ormancılık

Toptan ve Perakende Ticaret

Konaklama Ve Yiyecek

Hizmeti Faaliyetleri

İnşaat

20192014 2018

Perakende – Yabancı Yatırım

Kaynak: TÜİK, TCMB

Geçtiğimiz yıllarda Türkiye’ye giren yabancı yatırımda düşüş yaşanırken toptan ve

perakende ticaret payını korumayı başardı.

75

83

102

93

40

45

50

55

60

65

70

75

80

85

90

95

100

105

110

115

03/15

09/17

06/15

12/16

06/16

09/15

03/16

03/19

12/15

09/16

03/17

06/17

12/17

03/18

06/18

09/18

12/18

06/19

03/20

09/19

12/19

09/20

06/20

Hizmet Sektörü Güven Endeksi

İnşaat Sektörü Güven Endeksi

Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi

870

253

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

800

600

1.400

200

2.200

2.000

0

400

1.000

1.200

1.600

1.800

2010

2007

Milyon $

2015

%

2005

2006

2008

2013

2009

2011

2012

2014

2016

2017

2018

2019

7,0

2020/7

Pay Akım-sağ-

Sektörel Güven EndeksleriEndeks, Mevsimsellikten Arındırı lmış

Doğrudan Yabancı Yatırımı Yıllık, %, Milyon $

120

85

118

65

70

75

80

85

90

95

100

105

110

115

120

125

130

04/16

01/16

01/18

10/18

04/18

07/18

04/19

10/17

01/19

04/17

01/20

01/17

07/17

07/16

04/20

10/19

07/20

10/16

07/19

Endeks

+3,7%

206

148

208

100

110

120

130

140

150

160

170

180

190

200

210

220

230

240

10/17

04/16

01/18

04/18

10/16

07/18

10/18

01/19

04/19

01/16

07/17

07/16

10/19

04/17

01/17

04/20

01/20

07/20

07/19

Endeks

+17,5%

Perakende Ticaret Gıda, içecek ve tütün Gıda dışı

Perakende Sektörü Satış HacmiEndeks, Mevsimsellikten Arındırı lmış

Perakende Sektörü Ciro EndeksiEndeks, Mevsimsellikten Arındırı lmış

Perakende – Satış ve Ciro

.

Kaynak: TÜİK

Ağustos 2018 sonrasında düşüşe geçen perakende satışları sene başında toparlanmıştı.

Salgınla birlikte dibi gören endeks, Temmuz’da eski seviyelerine ulaştı.

Perakende – Sektör Hacmi

Kaynak: TÜİK, TCMB

Vergi gelirlerinde önemli paya sahip olan perakende ticarette 2019’da 653 Milyar TL net

satış gerçekleşti.

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22

Finansal Hizmet%

Toptan Ticaret

20,5

Taşımacılık ve Depolama

Perakende Ticaret

Bina Dışı Yapı İnşaatı

Kurumlar Vergisi

13,2

5,8

5,6

4,1

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

Gayrimenkul Faaliyetleri

%

Hukuki Ve Muhasebe Faaliyetleri

Perakende Ticaret

Finans ve Sigorta

42,2

8,8

Gelir Vergisi

Toptan Ticaret

10,4

4,0

6,9

653

6

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

550

600

650

700

0,5

-0,5

0,0

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

5,5

6,0

Milyar TL

2013

2012

2009

2010

2011

2015

2014

2016

2017

2018

2019

Net Satışlar

Dönem Net Kar/Zarar (Sağ)

Perakende Ticaret(Motorlu kara taşıtları ve motosiklet ler hariç)

Perakende – Sektör Kimliği

Kaynak: TCMB

Büyük ölçekli firmaların net satışları, sektörün %46,5’ini oluştururken sektörün sağladı

976 bin kişilik istihdamın yarısı büyük ölçekli firmalarda çalışıyor.

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220

240

260

280

300

320

Büyük

Milyar TL

Mikro

104,0

Küçük Orta

61,6

183,7

304,0

54.195

19.210

2.146398

128.333(13,1%)

136.534(14,0%)

226.527(23,2%)

485.291(49,7%)

Perakende Ticaret Net Satışlar2019, Firma Ölçeğine Göre Dağılım

Mikro

Büyük

Küçük

OrtaPerakende Sektörü Çalışan Sayısı2019, Firma Ölçeğine Göre Dağılım

Perakende Sektörü Firma Sayısı2019, Firma Ölçeğine Göre Dağılım

Türkiye’de perakende sektörünün büyük kısmı geleneksel perakendecilikte . Son

yıllarda AVM sayılarındaki artış hız kesmiş durumda.

Toplam Perakendecilik AVM Sayısı

Geleneksel Perakende

Organize Perakende

67,0%

33,0%

453 454

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

20132007 2009 20102008 2011 2012 2014 2015 2016 2017 2018 2019

+309

Kaynak: TAMPF, AYD

Perakende – Pazar Payları

Kaynak: TAMPF, AYD

Perakende – E–Ticaret

67

32

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

65

70

2012

Kişi

2011 2013 2014 20172015 2016 2018 2019

0

5

10

15

20

25

30

35

40

2012 20132011 2016

3,8

2014

8,7

2015 20182017 2019 2020

23,9

İnternet Üzerinden AlışverişMal ve Hizmet Türleri – Her 100 kişi için

İnternet Üzerinden AlışverişHer 100 kişi için % Pay

Gıda Giyim

Ev Eşyası Seyahat

Son üç ay içinde

Üç ay ile bir yıl arasında

Bir yıldan önce

Türkiye’de e-ticaretin payı ve insanların e-ticarete adaptasyonu hızlı bir şekilde

artıyor.

A101, 4,13 Milyar $ ciro ile 241. sırada

A101 %43,6’lık büyüme ile 5. sırada

BİM %22,2’lik büyüme ile 14. sırada

BİM, 6,6 Milyar $ ciro ile 156.sırada

Şok 16.052

LC Waikiki

Migros

Milyon TL

TeknoSA

DeFacto

Koton

BİM

CarrefourSA

A101

Bizim Toptan

40.212

24.285

23.191

22.600

6.386

4.564

4.521

4.137

3.903

Yüksek indirim marketleri Türkiye perakende sektörünün en önemli oyuncuları.

Kaynak: Capital, Fortune, Deloitte

Perakende – Şirketler

En Büyük 10 Perakende ŞirketiTürkiye, 2019 Ciroları i le

Dünyanın En Büyük 250 Perakende Şirketi2018 Ciroları i le

Dünyanın En Hızlı Büyüyen 50 Perakende Şirketi2013 – 2018 Yılları Arası

Perakende - Borçluluk

Sektör Bazında Nakdi Krediler Milyar TL

Kaynak: BDDK

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

Milyar TL

Diğer Sektörler

İmalat Sanayi

İnşaatToptan ve Perakende

Ticaret

Elektrik Gaz ve Su Kaynakları

Taşımacılık Emlak

+39,5%

07/19

12/19

07/20

Temmuz 2020 itibariyle perakende sektörü toplam nakdi kredileri 140 milyar TL

düzeyinde gerçekleşti. Sektöre verilen nakdi kredilerin %27’si kısa vadeli.

Perakende Sektörü Nakdi KrediMotorlu Araçlar ve Yakıtlar Hariç

110.000

80.000

140.000

150.000

1,5

2,0

3,0

4,0

4,5

5,0

6,0

6,5

7,0

30.000

0

50.000

10.000

20.000

3,5

40.000

5,5

60.000

70.000

90.000

130.000

100.000

120.000

2,5

2011

Milyon TL

2018

%

2012

2015

2020/7

2014

2016

2017

2019

2013

Takipteki Kredi Oranı

Takipteki Krediler

Kısa Vadeli Krediler

Orta ve Uzun Vadeli Krediler

Koronavirüs – Krediler

Kaynak: BDDK

Ertelenmiş talebin de etkisiyle kredi kartlı harcamalar salgın öncesi seviyesini aşarken

Mart başından bu yana tüketici kredileri yüzde 32 büyüdü.

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

65.000

30.000

50.000

55.000

35.000

40.000

45.000

60.000

70.000

75.000

09/18

05/20

Milyon TL %

01/18

05/18

01/19

05/19

09/19

01/20

Taksitli (Stok)

Yıllık Büyüme Oranı

Takitsiz (Stok)

-1

31

118

-40

-20

0

20

40

60

80

100

120

140

160

3016 4412 52

%

402622202 284 6 8 10 14 18 24 32 34 36 38 42 46 48 50

Bireysel Kredi KartlarıStok (Sağ) – Yıllık % Değişim

Tüketici Kredileri13 Haftalık Hareketli Ortalama, Yıllık % Değişim

2019

2018

2020

Koronavirüs – E-Ticaret

Kaynak: T.C. Ticaret Bakanlığ ı

E-Ticaret Pazar HacmiEn çok artış/azalış gösteren sektörler

E-Ticaret Pazar HacmiBüyüklük (sol) – Genel Ticaret hacmine oranı

6,0

4,5

3,0

0,0

9,0

12,0

10,5

1,5

7,5

Seyahat

Konakla

ma

Havayolları

Ara

ç K

irala

ma

Eğle

nce S

anat

Beyaz

Eşy

a

Ev B

ahçe

Yazı

lım

Milyar TL

Giy

im

Gıd

a S

üperm

ark

et

Ele

ktr

onik

+445,5%

+110,5%

+91,5%

+45,1%

+59,5%

-5,0% -7,1%

-42,7%

-44,4%

-50,0%

2019 İlk 6 Ay

2020 İlk 6 Ay

Pandemiyle birlikte internet üzerinden gerçekleştirilen harcamaların genel ticaretteki

payı atağa geçti. Bu süreçte internet satışları en çok gıda, yazılım ve beyaz eşyada arttı.

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

0

5

10

15

20

1.0

5.2

019

1.0

1.2

019

1.0

2.2

019

1.0

4.2

020

Milyar TL %

1.0

3.2

019

1.0

4.2

019

1.0

6.2

019

1.0

7.2

019

1.0

8.2

019

1.0

9.2

019

1.1

0.2

019

1.1

1.2

019

1.0

6.2

020

1.1

2.2

019

1.0

1.2

020

11,7

1.0

5.2

020

1.0

2.2

020

17,5

1.0

3.2

020

18,4

+6,7

E-Ticaret Hacmi

E-Ticaret / Genel Ticaret

Yiyecek İçecek

Genel Teknoloji Ayakkabı Diğer Giyim Hipermarket

Koronavirüs - AVM

Ziyaret Sayısı EndeksiMetrekare Verimlilik Endeksi*

Kategori Bazında, Türkiye

Kaynak: AYD, Akademetre Research

Endeks

0

50

100

150

200

250

300

350

400

-3%

42%

-6%

-7%

-36%

Temmuz 2018

Temmuz 2019

Temmuz 2020

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

09/19

01/19

09/18

05/19

11/18

05/18

07/19

03/18

01/18

07/18

11/19

01/20

03/20

05/20

07/20

03/19

Endeks

59,0

5,5

-36%

-40%

*Sektöre ait ciro endeksi, Anadolu ve İstanbul'un kiralanabilir alan büyüklükleri ağırlıklandırarakhesaplanmıştır.

Doluluk oranı salgın öncesinin altında kalan AVM’lerde, metrekare verimliliğinde tüm

kategorilerde gerileme yaşanırken teknolojideki %42’lik artış öne çıkıyor.

Koronavirüs - Turizm

Turizm İstatistikleriToplam ziyaretçi (üst) – Turizm Gelir leri(a lt)

Kaynak: WTTC, TÜİK

Perakende başta olmak üzere bir çok sektör gelirini etkileyen turizm rakamları henüz

toparlanabilmiş değil.

3

0

1

2

4

5

6

7

Milyon Kişi

6

7

2

2018 (Toplam Ziyaretçi)

2019 (Toplam Ziyaretçi)

2020 (Toplam Ziyaretçi)

Turizm Gelirlerinin GSYH’ye Katkısı2019 GSYH, %

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

%

İtaly

a

4,0

Bir

leşi

k K

rallık

3,0

Belç

ika

Hollanda

Fra

nsa

Alm

anya

İspanya

Port

ekiz

Yunanis

tan

Türk

iye

4,5

1,5

6,0

2,0

9,0 9,0

3,5

8,5

13,0

6,0

16,5

14,5

6,07,0

20,8

8,0

11,3

4,7

Toplam

Doğrudan

4

0

1

2

3

5

6

Tem

muz

Ağust

os

Milyar $

Kası

m

Ocak

Şubat

Ekim

Mart

Nis

an

Mayıs

Hazi

ran

Eylü

l

Ara

lık

-53,3%

2018

2020

2019

HİZMETE ÖZEL

Kişisel Veri İçermez

Türkiye – Perakende Sektörü Genel Görünüm

2020’de tüm sektörlerde olduğu gibi perakende de gerileme yaşanmasına karşın

organize pazardan e-ticarete geçiş yeni büyüme alanları yaratıyor.

Kaynak: Albaraka Banknot

Büyük iç pazar ve dirençli talep

Yüksek genç nüfus

Organize perakende potansiyeli

E–Ticaret büyüme hızı

GÜÇLÜ

Yurt dışı pazarların varlığı

Küresel yatırım iştahı

Alışveriş turizmi

FIRSAT

Jeopolitik gerilimler

Krizin harcama kapasitesini düşürmesi

Turizm ve AVM’lerdeki düşüşün

devam etmesi

RİSK

Satın alma gücündeki düşüş

Maliyetlerdeki artış

İndirim marketlerinin yerel marketlere

baskı oluşturması

ZAYIF

GÜÇLÜ

ZAYIF

RİSKFIRSAT

HİZMETE ÖZEL

Kişisel Veri İçermez

Sonuç ve Beklentiler

Büyük iç pazar ve yüksek genç nüfus, perakende sektörü için büyük potansiyel oluşturuyor.

2020’de mağazaların kapanması ve sosyal mesafe tedbirleri neticesinde hasar gören perakendenin toparlanma hızında kriz sonrası dönemde

zorunlu olmayan harcamalardaki düşüşün kalıcılığı etkili olacak.

Organize perakendenin gelenekselden pazar payı kazanmasıyla sektörde verimlilik artışı yaşanacaktır.

Salgınla birlikte gıda alışverişi gibi dirençli alanlarda da yaygınlık kazan e-ticaret hacminin yakaladığı ivmeyi artırarak devam ettirmesi ve

harcama kanallarında yapısal dönüşümlerin yaşanması ön görülüyor.

Türkiye’de giderek yaygınlaşan alışveriş turizminin ekonomik büyümeye katkısı, önemli bir fırsat olarak öne çıkıyor.

Tüm dünyada hızla büyüyen havaalanı perakendeciliğinde, geniş perakende alanıyla İstanbul Havalimanı’nın önemli katkı sağlaması bekleniyor.

Pazar Payı

Organize

Perakende

E- Ticaret

Covid-19

Türkiye – Sonuç ve Beklentiler

Kaynak: Albaraka Banknot

Turizm

Perakende sektörü, pazar payı ve büyüme potansiyeli ile gelecek vaat ediyor.

İstanbul

Havaalanı

HİZMETE ÖZEL

Kişisel Veri İçermez

Slayt20/53

Teşekkürler..

Burada belirtilen bilgiler güvenilirliğine ve doğruluğuna inanılan kaynaklardan, okuyucuyu bilgilendirmek amacıyla

derlenmiştir. Resmi kaynaklardan alınan bilgilere dayalı yapılan yorumlar ve tahminler, o tarihteki kanımızı

yansıtmaktaysa da bu bilgiler, hiçbir şekilde yatırım danışmanlığı faaliyeti olarak değerlendirilemeyecektir. Söz

konusu kaynaklardaki hata ve eksikliklerden ve bu bilgilerin kullanılmasından doğabilecek zararlardan dolayı,

Albaraka Türk Katılım Bankası A.Ş. hiçbir sorumluluk kabul etmez. İşbu rapor içerisindeki bilgilere ait telif hakkı

Bankamıza ait olup, üçüncü kişilerce izinsiz kullanılamaz, çoğaltılamaz veya kopyalanamaz.

ekonomikarastirmalar@albarakaturk.com.tr