Seminar Ius Laboris i.s.m. Courdid

29 september 2011Wassenaar

Werkkostenregeling (WKR)

• Introductie WKR• Nieuwe fiscale begrippen• Wat te doen?• Aandachtspunten

2

Introductie werkkostenregeling

• Geldende wet per 1 januari 2011• Systeem betreffende vergoedingen en verstrekkingen

volledig op de schop• Beperkte loonsomheffing• Overgangsregeling 2011-2013:

oude regime en werkkostenregeling blijven naast elkaar bestaan. Werkgever kan jaarlijks kiezen voor een van de twee regimes

beperking in de vrijstelling voor personeelsfeesten tot EUR 454 per jaar per werknemer

• Vanaf 2014 structurele invoering• Doel: Administratieve lastenverlichting dmv

vereenvoudiging3

Introductie werkkostenregeling

• Uitgangspunt: alles is belast loon bij de werknemer• Wijs vergoedingen/verstrekkingen aan die onder de

werkkostenregeling vallen• 1,4% (1,5% vanaf 2013) over het kolom 14 loon is

onbelast• Eindheffing voor werkgever bedraagt 80% over meerdere• Uitzonderingen:

Gerichte vrijstelling Voorziening op de werkplek met nihil waardering Intermediaire kosten

• Geen saldering forfaitaire ruimte mogelijk binnen concernverband

• Ongebruikelijkheidstoets4

Introductie werkkostenregeling

5

geen

loon

inter-mediai

re kosten

gerichte vrijstellin

gen

aanwijzen:werkkoste

nmax 1,4% van het

loon

gewoon

loon

nihilwaarder

ing

Fiscale begrippen: intermediaire kosten

• Werknemer doet uitgaven in opdracht en voor rekening van de werkgever

• Relatie debiteur/crediteur• Voorbeelden

aanschafkosten van zaken die tot het vermogen van de werkgever gaan behoren (viltstift bij externe presentatie)

kosten die gemaakt worden voor zaken die behoren tot het vermogen van de werkgever (tanken bedrijfsauto)

kosten die specifiek samenhangen met de bedrijfsvoering (lunch met zakelijke relatie)

• Mogen onderdeel uitmaken van vaste kostenvergoeding

6

Fiscale begrippen: gerichte vrijstelling

• Reiskosten‚ zowel zakelijk als woon-werk Vergelijkbaar met huidige regeling OV, taxi, vliegtuig en schip tot maximaal de werkelijke kosten Eigen vervoer tot maximaal EUR 0,19 per kilometer

• Tijdelijke verblijfkosten (maaltijden, overnachtingen e.d. tijdens dienstreizen)

• Maaltijden bij overwerk, koopavonden, dienstreizen, etc.

• Maaltijden met een meer dan bijkomstig zakelijk belang

• Vakliteratuur

7

Fiscale begrippen: gerichte vrijstelling (vervolg)

• Contributie beroepsorganisatie• Cursussen en dergelijke• Outplacement• Studiekosten• Extraterritoriale kosten (30%-regeling)• Verhuiskosten in het kader van de

dienstbetrekking

8

Fiscale begrippen: voorziening op de werkplek

• Voorzieningen rond de werkplek (PC, telefoon, internet, etc.)

• Arbo-voorzieningen• Consumpties op de werkplek, geen onderdeel van de

maaltijd• Mobiele telefoon, mits ten minste 10% zakelijk gebruikt• Computers, mits ten minste 90% zakelijk gebruikt• Werkkleding

Die achterblijft op de werkplek Kleding die (nagenoeg) uitsluitend geschikt is tijdens werktijd te

dragen Kleding met logo ten minste 70 cm²

9

Fiscale begrippen: voorziening op de werkplek (vervolg)

• OV-kaart mits mede zakelijk gebruikt• Bedrijfsfitness op de werkplek• Hypothecaire geldlening / lening fiets• Huisvesting , ter vervulling van de db, waarbij de

wn-er niet op de werkplek woont en zich er niet aan kan onttrekken (boorplatform)

• LET OP: vergoedingen vullen wel de 1,4% ruimte !

10

Werkkostenregeling:loon voor werknemer of aanwijzen?

• Kerstpakketten en overige kleine geschenken• Maaltijden in bedrijfskantines (EUR 2,90 per maaltijd)• Overige niet meer dan bijkomstige zakelijke maaltijden• Parkeer-, veer- en tolgelden bij eigen auto indien

kilometervergoeding van EUR 0,19• Bedrijfsfitness buiten de werkplek (factuurwaarde)• Vakbondscontributies• Internet / vaste telefoon werknemer thuis• Personeelsfeestjes / personeelsvereniging• Fiets• Etc.

11

Wat te doen?

• In kaart brengen employee benefits• Aanwijzen employee benefits als

eindheffingsbestanddeel • Etiketteren employee benefits:

intermediaire kost gerichte vrijstelling lage waardering / voorziening op de werkplek

• Bereken in hoeverre de 1‚4% ruimte wordt overschreden

• Heroverweeg huidige arbeidsvoorwaardenpakket• Instrueren financiële administratie

12

Aandachtspunten:Vaste kostenvergoeding

• Vaste kostenvergoeding vertalen naar WKR• Gerichte vrijstellingen en intermediaire kosten kunnen

onderdeel uitmaken van vaste kostenvergoeding• Onderzoek naar de werkelijke kosten als grondslag

noodzakelijk (bij. Zakelijke etentjes, tanken, vakliteratuur, studiekosten)

• Restant “oude” vaste kostenvergoeding aanwijzen• Eventueel onderbouwing aanpassen (nieuw onderzoek)• Vaste kostenvergoeding kan veelal blijven bestaan

zonder dat deze veel ruimte gebruikt van 1,4% budget

13

Aandachtspunten:Cafetariasysteem

• Blijft nog steeds mogelijk• Sterker nog: aantal snacks onbeperkt?• Afhankelijk van onderlinge afspraken werkgever-

werknemer en wettelijke / forfaitaire 1‚4% ruimte al dan niet onbelast

• Let op: werkgever kan controle verliezen op besteding van 1‚4% ruimte

• Uitruilen van brutoloon verlaagt de vrije ruimte voor de werkkostenregeling!

14

Aandachtspunten:Kleine geschenken

• Loon: geschenk duidelijk gerelateerd aan dienstbetrekking Bijv. secretaressedag of ambtsjubileum

• Geen loon: Geschenk uit wellevendheid of sympathie o.g.v.

persoonlijke relatie Bijv. rouwkrans of fruitmand bij ziekte

• Onderscheid loon / geen loon soms onduidelijk• Besluit: in ieder geval geen loon indien:

Persoonlijke attentie die derden ook plegen te geven, Geen geld of waardebon, en Factuurwaarde max. EUR 25 (incl. BTW)

15

Aandachtspunten:Parkeren

• Eigen auto: parkeergelegenheid op de werkplek kan uitsluitend

onbelast ter beschikking worden gesteld indien werkgever verantwoordelijk is o.b.v. Arbeidsomstandighedenwet.

in andere gevallen is ter beschikking stelling belast loon vergoeding belast loon (tenzij EUR 0,19)

• Auto van de zaak: parkeergelegenheid onbelast, tenzij: Parkeervergunning bij woning werknemer die ook gebruikt

kan worden door andere auto’s Eigen garage die geheel of gedeeltelijk ter beschikking van

werknemer blijft (bijvoorbeeld voor opslag)

16

Conclusie

• Als werkkostenregeling voordeliger is: snel overstappen!

• Als werkkostenregeling niet voordeliger is: Meer belasting betalen (eindheffing voor rekening van

werkgever), of Arbeidsvoorwaarden aanpassen?

17

Einde deel 1

Vragen?

18

Werkkostenregeling & implementatie: hebben de werknemers inspraak?

Twee deelvragen:

1. Collectief: Inspraak werknemers via de Ondernemingsraad (instemmingsrecht)?

2. Individueel: eenzijdige wijziging

19

Ad 1: Instemmingsrecht ex art 27 WOR

• Primaire arbeidsvoorwaarden: geen instemmingsrecht

• Lijst art 27 WOR met instemmingsplichtige besluiten limitatief

• Echter, let op:Aanvullende afspraken gemaakt (bijv. bij convenant)?Eens gevraagde instemming schept recht op instemming

• Wat is de procedure indien OR instemming weigert?

Bemiddeling bedrijfscommissieVervangende instemming rechter

20

Instemmingrecht bij doorvoeren wijzigingen als gevolg van werkkostenregeling?• besluit tot vaststelling, wijziging of intrekking van

een beloningssysteem is instemmingsplichtig• Hieronder valt niet de hoogte van het loon (primaire

arbeidsvoorwaarde: géén instemming)• wel valt eronder: de wijze waarop de beloning

berekend wordt

Per aanpassing van het bestaande loongebouw aan de werkkostenregeling dus kijken of men enkel de hoogte van het loon wijzigt, of dat men het ontwerp van het loongebouw wijzigt.

21

Instemmingrecht bij doorvoeren wijzigingen als gevolg van werkkostenregeling?

• Geen algemeen instemmingsrecht met betrekking tot de beslissing over te gaan tot de werkkostenregeling

• Wel mogelijk instemmingsrecht op onderdelen van het besluit ter uitvoering van die overgang? Alleen als dat onderdeel de onderlinge rangorde tussen bepaalde functies zou wijzigen

22

Andere gronden voor instemmingsrecht:

• Aanvullende rechten aan OR toegekend (bij convenant)

• In het verleden reeds eerder instemming gevraagd voor een aanpassing van het beloningsbeleid? Dan moet bij de wijziging van diezelfde arbeidsvoorwaarden in het kader van de implementatie van de werkkostenregeling, soms opnieuw om instemming worden gevraagd.

• Sommige CAO’s kennen aanvullende rechten toe aan de OR

23

Slotopmerkingen

• Vakbonden: “OR, claim het instemmingsrecht!”• Veel arbeidsvoorwaarden die wijzigen als gevolg

van de werkkostenregeling zijn vaak geregeld bij CAO. Eventuele hergroeperingen zullen dan via de vakbonden lopen.

• OR heeft in elk geval recht van overleg en recht van informatie

• Inspraak bij kleinere ondernemingen (pvt)

24

Ad 2: eenzijdige wijziging

• Instemming OR ≠ instemming werknemer• Instemming OR helpt wel, maar vervangt niet de

instemming van de individuele werknemers• Instemming individuele werknemer getoetst via

– eenzijdig wijzigingsbeding in arbeidsovereenkomst of pers. handboek “Werkgever behoudt zich uitdrukkelijk het recht voor de overeengekomen arbeidsvoorwaarden te wijzigen of aan te vullen, indien het belang van de bedrijfsvoering dit vereist.”

– criterium Hoge Raad: gewijzigde omstandigheden op het werk die een wijzigingsvoorstel rechtvaardigen, redelijke voorstel, werknemer moet instemmen tenzij in redelijkheid niet te vergen

• Belangenafweging25

Belangenafweging: belangen werkgever

• Slechte financiële situatie werkgever• Wetswijziging (voorbeeld introductie

zorgverzekeringswet: uitspraak kantonrechter Leiden 9 augustus 2006)

• Onevenwichtigheden in beloning tussen werknemers onderling

• (wens tot harmonisatie arbeidsvoorwaarden)• ‘Organisatorische onbeheersbaarheid’• Andere factoren: instemmers vs. weigeraars

26

Belangenafweging: belangen werknemer

• Sterke daling inkomen zelden gerechtvaardigd• Afbouwregeling, compensatieregeling

27

28

Einde deel 2

Vragen?

28

29

PAUZE

29

Later met Pensioen

• Hoofdlijnen pensioenakkoord• AOW• Wijzigingen aanvullend pensioen• Vitaliteitsplan• Tijdspad • Conclusies

30

Hoofdlijnen Pensioenakkoord: AOW

• AOW-leeftijd periodiek aanpassen aan levensverwachting:

per 2020 → 66 jaarper 2025 → 67 jaar? (beslissing in 2015)

• Flexibilisering AOW-leeftijd• Extra AOW-verhoging van 0,6% per jaar vanaf

2013

31

Hoofdlijnen Pensioenakkoord: aanpassing Witteveenkaders

• Aanpassing Witteveenkaders per 1 januari 2013: rekenleeftijd fiscale aftrek aanvullend pensioen naar 66 jaar

NB 1: Meer dan de helft van de pensioenregelingen “moet” worden gewijzigd per 1 januari

2013NB 2: Fiscale aftrek lijfrentesparen en fiscale

oudedagsreserve wordt ook beperkt

32

Hoofdlijnen Pensioenakkoord: nieuw pensioencontract (1)

• Reële ambitie: geen gegarandeerde aanspraken (“zachte aanspraken”)

• Premiestabilisatie• Aanpassing rechten i.v.m. levensverwachting• Schokbestendig:

aanpassing rechten i.v.m. financiële schokkendiscontovoet: fondsrendement

33

Hoofdlijnen Pensioenakkoord: nieuw pensioencontract (2)

• Transparant: communicatie zachte aanspraken essentieel

• Bestaande aanspraken: invaren?!

34

Hoofdlijnen Pensioenakkoord: nieuw pensioencontract (3)

• Het nieuwe pensioencontract is niet verplicht!• Sociale partners kunnen er voor kiezen om in het

“oude” stelsel te blijven• Bestaande pensioencontracten: gemiddeld 5%

extra buffer aanhouden• Nieuwe pensioencontract vooralsnog alleen

mogelijk bij pensioenfondsen• Ook binnen nieuw contract zijn keuzes mogelijk

(“decentraal onderhandelen”)• Kortom: wijzigingstraject kan noodzakelijk zijn!

35

Vitaliteitspakket

• Doel: bevorderen arbeidsparticipatie• Arbeidskorting ouderen + doorwerkbonus

vervangen door werkbonus 62-plussers• Spaarloon en levensloop vervangen door

vitaliteitssparen• Toezegging Kamp: levensloop blijft open bij saldo

> EUR 3.000 per 31 december 2011 tot (vervroegd) pensioen

• Geen verdere opbouw levensloopverlofkorting vanaf 2012

36

Vitaliteitssparen (1)

• Regeling in de IB, stortingen zijn fiscaal aftrekbaar in box 1

• Belasting wordt geheven bij opname tegoed• Maximaal op te bouwen kapitaal EUR 20.000• Jaarlijkse inleg maximaal EUR 5.000

NB: Veel soberder dan levensloop

37

Vitaliteitssparen (2)

• Vitaliteitssparen vrij besteedbaar dus ook voor vervroegd pensioen

• Maximale jaarlijkse opname van EUR 20.000 (daarna opnieuw sparen)

• Vanaf 62 jaar maximale jaarlijkse opname van EUR 10.000

• Opname tegoed uiterlijk vóór AOW-leeftijd

38

Tijdspad (1)

31 december 2011

Toetsmoment overgangsregeling levensloop(EUR 3.000)

1 januari 2012

•Afschaffing levensloop?•Afschaffing spaarloon

1 januari 2013

•Invoering mogelijkheid flexibele ingangsdatum AOW (uitstel)

•Beperking Witteveenkaders (spilleeftijd 66 jaar!)

•Invoering vitaliteitssparen•Invoering verlicht regime arbeidsrecht

na 65 jaar39

Tijdspad (2)

1 januari 2014

•Invoering nieuw pensioencontract (FTK2)

•Herziening FTK (FTK 1)

1 januari 2015

Verdere beperking Witteveenkaders (spilleeftijd67 jaar)

1 januari 2020

•Verhoging ingangsdatum AOW (66 jaar)•Uitbreiding flexibilisering ingangsdatum

AOW (vervroeging)•Invoering heffingskortingen AOW-

compensatie lage inkomens/zware beroepen

1 januari 2025

AOW-leeftijd verhoogd naar 67 jaar40

Conclusies

• Integrale stelselherziening pensioensysteem• Pensioenleeftijd en doorwerken na 65: pensioen

en vitaliteit hoog op de HR-agenda!• Verlaging Witteveenkaders: wijziging

pensioenregelingen vóór 1 januari 2013!• Nieuw pensioencontract: decentraal

onderhandelen, wijzigingstraject• Afschaffing spaarloon en levensloop: toetsmoment

31 december 2011• Invoering vitaliteitssparen 2013• Veel te doen voor sociale partners en wetgever!

41

42

Einde deel 3

Vragen?

43

Pensioenakkoord: veranderingen op arbeidsrechtelijk gebied

Drie onderwerpen:1. Instemming OR?2. Invoering verlicht regime arbeidsrecht na 65 jaar3. Ontslag bij/doorwerken na 65 jaar

44

Ad 1: instemmingsrecht artikel 27 lid 1 sub a: besluit m.b.t. pensioenverzekering

• Regelingen, ondergebracht bij ondernemingspensioenfonds of bedrijfstakpensioenfonds (80%!) worden beheerst door de Pensioenwet (Pw); geen instemmingrecht OR op de pensioenovereenkomst; Pw verzekert zelf de medezeggenschap van werknemers in de besluitvorming

• Alleen instemmingsrecht OR bij door ondernemer vastgestelde regelingen voor pensioen die via een overeenkomst zijn ondergebracht bij een levensverzekering;

• Voor de resterende 20% (verzekerde regelingen) gelden weer dezelfde criteria als zojuist behandeld

• Inschatting 45

Individueel: Pensioenwet heeft eigen bepaling omtrent eenzijdig wijzigen pensioenovereenkomst

• Parl. Gesch.: principe uit de Pw is hetzelfde als het eenzijdig wijzigingsbeding in de arbeidsovereenkomst, criterium letterlijk overgenomen

• Indien bedrijfstakpensioenfonds: geen sprake van wijzigingsbevoegdheid individuele werkgever

• indien CAO-binding: werknemers zonder instemming gebonden

• Overige gevallen: individuele instemming of eenzijdig aanpassen: belangenafweging

• Inschatting

Ad 2: Verlicht arbeidsregime

Bron: kamerstuk 32767, brief minister SZW aan de Tweede Kamer d.d. 12 augustus 2011 naar aanleiding van vragen van de Vaste Commissie voor SZW.

1.Beperking van verplichtingen werkgever jegens 65-plusser bij ziekte (loondoorbetaling, reïntegratie)2.Verruiming ketenbepaling (minimaal drie contracten voor bepaalde tijd)3.Verval leeftijdsgrens van 65 jaar uit de Wet Minimum Loon en Minimum Vakantiebijslag (WML)4.(Introductie eis van schriftelijke vastlegging van ‘pensioenontslagbeding’)

47

Ad 3 Ontslag bij en doorwerken na 65

• Arbeidsovereenkomst / CAO:“Het dienstverband is aangegaan voor onbepaalde tijd en eindigt in ieder geval, zonder dat opzegging is vereist, op de eerste dag van de maand waarop werknemer de leeftijd van 65 jaar bereikt.”

• Artikel 7 lid 1 sub b Wet gelijke behandeling bij leeftijd (WGBL) Twee opties

AOW-leeftijd (of hoger)Jonger dan 65 jaar; alleen in geval van een objectieve

rechtvaardigingsgrond (vb piloten)

48

Verhoging AOW leeftijd + huidige arbeidscontracten

“Het dienstverband is aangegaan voor onbepaalde tijd en eindigt in ieder geval, zonder dat opzegging is vereist, op de eerste dag van de maand waarop werknemer de leeftijd van 65 jaar bereikt.”

AOW-leeftijd naar 66 respectievelijk 67•Alternatief:“Het dienstverband is aangegaan voor onbepaalde tijd en eindigt in ieder geval, zonder datopzegging is vereist, op de eerste dag van de maand waarop werknemer de leeftijd van 65 jaarbereikt dan wel op eerste dag van de maand van de alsdan geldende AOW-gerechtigde leeftijd.”

49

Niets in arbeidsovereenkomst/CAO?

• Opzeggen via UWV-WERKbedrijf• Ontbinding • Vergoeding?• Wederzijds goedvinden

50

Voortzetting na 65

• Nu: nieuwe keten van arbeidscontracten ex artikel 7:668a BW?

• 1-1-2013: Verlicht arbeidsregime?• Vergoeding bij ontslag na 65?

praktijkvoorbeelden

51

Einde deel 4

Vragen?

52

Contactgegevens

Bronsgeest Deur AdvocatenEmail: p.nabben@bd-advocaten.nlWebsite: www.bd-advocaten.nlTelefoon: 020 – 305 33 33

CourdidEmail: info@courdid.comWebsite: www.courdid.comTelefoon: 070 – 315 34 70

Bergamin & Gielink pensioenrechtadvies B.VEmail: j.gielink@pensioenrechtadvies.nlWebsite: www.pensioenrechtadvies.nlTelefoon: 010 – 463 77 55

53

BRONSGEEST DEURAdvocaten