SPECIJ

JACIJA

Specijacija

proces nastanka vrsta 1. KLADOGENEZA – transformacija neke vrste u

novu 2. ANAGENEZA – divergencija populacije konačni rezultat je promjena u zalihi gena i

frekvenciji genotipova.

12.04.2023 4

Specijacija

Veza mikroevolucije i makroevolucije Mikroevolucija – evolucija unutar

populacije Makroevolucija – nastanak viših

taksonomskih kategorija

Kriteriji određivanja vrste

Separacija

Kohezija

Monofilija

Raznolikost

12.04.2023 6

Definicije vrste

BSC – biological species concept vrste su grupe populacija koje se međusobno

pare i reproduktivno su izolirane od drugih takvih grupa

odlučujući čimbenik je fertilno potomstvo zajednička zaliha gena nema prijenosa gena među različitim vrstama reproduktivna izoliranost

Definicije vrste

FSC – filogenetic species conceptVrsta kao najmanja skupina organizama koja ima

zajedničkog pretkaNajvažniji čimbenik monofilija

12.04.2023 9

Razine specijacije

u svakom koraku je sve veći dio genoma blokiran u protoku gena i doprinosi reproduktivnoj izolaciji

D. melanogaster: rase Z i M

D. melanogaster, D. mauritiania, D. simulans – sestrinske vrste sa različitim odnosom reproduktivne izolacije

12.04.2023 10

Vrste specijacije

Alopatrija – uzrokovana geografskom izolacijom

Simpatrija – competitive speciation, podrobnije prilagodbe na neki uvjet u staništu + odabir partnera

Parapatrija – više populacija, prilagodbe na određenu ekološku nišu

Peripatrija - alopatrijska specijacija i founder efekt

12.04.2023 11

Alopatrijska specijacija

zbog nastanka barijere populacije se razdvajaju i zasebno razvijaju

ukoliko ponovno dođu u kontakt neće stvarati potomke

12.04.2023 12

Sekundarna simpatrija

Reproduktivna izolacija (predzigotna ili postzigotna)

Sekundarno pojačanje

Alopatrijska specijacija

12.04.2023 13

Primjer

12.04.2023 14

Simpatrijska specijacija

odvija se unutar populacije zbog prilagodbi dijela populacije na neki uvjet u okolišu

hibridi ne iskorištavaju dovoljno dobro niti jedan resurs

12.04.2023 15

Disruptivna selekcija Asortativno parenje Poliploidija (biljke) Primarno i sekundarno

pojačanje

12.04.2023 16

Primjer

12.04.2023 17

Parapatrijska specijacija

Na dodiru populacija dviju vrsta

Hibridne vrste Hibridna zona

Alopatrijska ili migracijska

12.04.2023 18

Peripatrijska specijacija

Podtip alopatrijske specijacije

Na malim populacijama

Founder efekt Genska snaga ili

drift

12.04.2023 19

Kospecijacija

12.04.2023 20

Adaptivna radijacija

Brza diverzifikacija

Adaptivne zone

Opće i specijalne adaptacije

Primjenjivo i iznad vrste

12.04.2023 21

Hvala i bzzzzzz!

Branimir Berečić Marko Škugor

Jerko Štambuk