Embed Size (px)
Citation preview
Seminar on Strengthening Health Promoting School
Organizers
June 12-13, 2019 MICC2, Nay Pyi Taw, Myanmar
Collaborator
ေကျာငးအေြခြပ ယာဉအရာယ လမးအရာယ ကငးရငးေရး င
ထခကဒဏရာ ကာကယေရးစမချက
ေဒါကတာေကျာကေကာငး နကားေရးမး(မကးစက) ြပညသကျနးမာေရးဦးစးဌာန
ကျနးမာေရးငအားကစားဝနကးဌာန
ေဆးေးတငြပမညအချကများ
လကရလပေဆာငလျကရေသာ ယာဉအရာယ လမးအရာယ ကငးရငးေရး လပရားမများ
Framework for School-based Road Traffic Accident prevention
ရညရယချက
မဟာဗျဟာများ
ကျနးမာေရး အဆငြမငေကျာငးလပငနးများ အရနဟနြမငတငေရး ေဆာငရကရာတင
ယာဉအရာယ လမးအရာယ ေကာင ထခကဒဏရာရရမ ေလာချေရးအတက
ပးေပါငးအေကာငအထညေဖာရန လပငနးများ
အြခားလပေဆာငရနအချကများ
ေတကငသည အခကအခများင လအပချကများ
လကရလပေဆာငလျကရေသာ ယာဉအရာယ လမးအရာယ ကငးရငးေရး လပရားမများ
၁။ အမျးသားယာဉအရာယ လမးအရာယ ကငးရငးေရးေကာငစ (NRSC) ၏ သေတသန
ြပေရးင ကျနးမာေရး ဆပေကာမတ ၏ တာဝနများအား အေကာငအထညေဖာြခငး
၂။ Global Status Report on Road Safety တင ြမနမာငငငပတသကေသာ သတငးအချက
အလကများ ပါဝငငရန ေဆာငရကြခငး
၃။ အရညအေသးြပညမေသာ Safety Helmet Standard ေပေပါကေရးလပငနးစဉများတင
ပးေပါငး ပါဝငြခငး
လကရလပေဆာငလျကရေသာ ယာဉအရာယ လမးအရာယ ကငးရငးေရး လပရားမများ
၄။ သေတသနများ ဆကလက ေဆာငရကငရနေဆာငရကထားေသာ သေတသနဆငရာ
အချကအလက များအား စစညးြခငး
၅။ NSRC မ ထတြပနလျကရေသာ တငးေဒသကး/ြပညနယအလက ယာဉတကခကမ၊
ဒဏရာရမ၊ ေသဆးမ စာရငးများ အား ြပညသကျနးမာေရးဦးစးဌာနများသြဖနေဝ၍
ပညာေပးလပငနးများ ေဆာငရကြခငး
၆။ ယာဉတကမြဖစပားသညေနရာ၌ ေဆးသ မေရာကမ ေရးဦးသနာြပစြခငးြဖင ထခက
ဒဏရာရ/ ေသဆးမ ေလာနညးေစေရး စမ ေဆာငရကရန အတကလမကညေရးအသငး
လနာတငယာဉများ၊ ြပညသေဆးများ မ လနာတငယာဉများ ပးေပါငးေဆာငရက
ငေရးအတက ပပးကညြခငး
လကရလပေဆာငလျကရေသာ ယာဉအရာယ လမးအရာယ ကငးရငးေရး လပရားမများ
၇။ စအလကဝယယထားရေသာ လနာတငယာဉများင လဒါနးရရသည လနာတင
ယာဉများက လအပချက ငအည ြပညသေဆးများသ ြဖနေဝြခငး
၈။ ြမနမာငင ရတပဖဝင များ၊ ယာဉထနးတပဖဝင များ၊ ယာဉေမာငး သများ၊
ယာဉေနာကလက များင ယာဉအကများ အား ေရးဦးအေရးေပ ကသမစနစ များ/
ေရးဦးသနာြပစနစများ အား အေရးေပ ေဆးပညာအထးကဆရာဝနများ င ြမနမာငင
ကကေြခန အသငး တမ သငကားေပးြခငး
လကရလပေဆာငလျကရေသာ ယာဉအရာယ လမးအရာယ ကငးရငးေရး လပရားမများ
၉။ အေရးေပကသမင ပေဆာငမအတက ဆကသယရန တယလဖနးနပါတများ၊
ကသငမည ေနရာများက ခရးသားြပညသများကျယကျယြပနြပန သရငရန EMS
လကကမးစာေစာငများ ြဖနေဝြခငးင ကျနးမာေရးငအားကစားဝနကး ဌာန Wed
page ၌ ေဖာြပြခငး
၁၀။ ယာဉတကခကမ အပါအဝင ထခကမအရာယ အချကအလကများအား ေကာကယြခငး
၁၁။ ထခကမအရာယငပတသကေသာ အမျးသားအဆင အစရငခစာ များ ထတြပနြခငး
လကရလပေဆာငလျကရေသာ ယာဉအရာယ လမးအရာယ ကငးရငးေရး လပရားမများ
၁၂။ ယာဉထနးရတပဖ၊ ယာဉထနးသငတနးေကျာငး မ ကးမး ကျငးပေသာတပဖတငး
ယာဉစညးကမး လမးစညးကမး ထနးသမးေရး သငတနးများတင ယာဉမေတာတဆမများ
ထခကဒဏရာေစာငေရာကမ သငခနးစာများပချြခငး
၁၃။ ကနးလမးပေဆာငေရးနကားမဦးစးဌာနအပါအဝင းယဌာနများ၊ မတဖက
အဖအစညး များင ပးေပါငး ၍ Global Road Safety Week ဆငရာလပရားမများအား
ကမာကျနးမာေရးအဖအေထာကအပ ြဖင ေဆာငရကြခငး
လကရလပေဆာငလျကရေသာ ယာဉအရာယ လမးအရာယ ကငးရငးေရး လပရားမများ
Myanmar National Injury Surveillance Report on Transport Injury (July 2016- June 2017)
ရနကနြပညသေဆးကး၊ ေြမာကဉကလာပြပညသေဆးကး၊ ေနြပညေတာ ကတင
(၁၀၀၀) ြပညသေဆးကး၊ မေကးြပညသေဆးကး၊ မေလးြပညသေဆးကး တတင
ေကာကယခေသာ ထခကဒဏရာရ အချကအလကများအရ
- Transport injury – 9152 (51.6% of all injury cases)
- Students – 12%
- Death due to Transport Injury – 656 (63.3% of all dead cases due to injury)
- Students – 6.3% [email protected] 9
ငငတကာတင ယာဉအရာယ၊ လမးအရာယကငးရငးေရးအတက ယေနကမာလးဆငရာ
ကျငသးေနသည မဟာဗျဟာ၊ နညးဗျဟာ (5 Es) စနစ မ
• အသပညာေပးြခငး (Education)
• အေရးေပေရးဦးသနာြပြခငးင ေဆးဝါးအကာအကယေပးြခငး (Emergency Medical Care)
တအတက အဓက ပးေပါငး ပါဝင ေဆာငရကသားမည ြဖစပး
• နညးပညာအရ စစေဆးအသးြပေစရန င စစေဆးအသးြပေစြခငး (Engineering)
• ပတဝနးကျငညစညမးမမရေစေရးအတက ကာကယထနးသမးြခငး (Environment)
• စစေဆးအေရးယြခငး (Enforcement)
တအတက သကဆငရာ ဌာနများ၏ ေဆာငရကမများ တင လအပေသာအခနးက မ ပးေပါငးပါဝင
သားမည ြဖစပါသည။
Framework for School-based Road Traffic Accident prevention
Primary Prevention
• ယာဉအရာယ လမးအရာယေကာင ထခကဒဏရာရရမ ြဖစေပငသည အေြခအေနများအားကတင
ကာကယြခငး
(to prevent situation in which Road Traffic accident can occur)
လ (Human factor) ,ယာဉ (Vehicle Factor) ,လမး (Road Factor)
Secondary Prevention
• ယာဉအရာယ လမးအရာယေကာင ထခကဒဏရာရရမအား ေလာချြခငး
( to minimize the risk of injury)
ဉပမာ - ြပငးထနေသာ ဉးေခါငးထခကဒဏရာရရမ အား ကာကယရန ဆငကယစးဉးထပေဆာငးြခငး
Tertiary prevention
• ထခကဒဏရာရရမေကာင အသကအရာယ ြဖစပားမက ေလာချြခငး
( to minimize the harm after injury)
First aid care, post-crash response [email protected] 12
ရညရယချက
၁။ ယာဉအရာယ လမးအရာယ င ပတသကေသာ အသပညာ ဗဟသတများအား သရ
နားလညြခငး ြဖင ေကျာငးသားေကျာငးသ များအကား ယာဉတကခကမေကာင
ထခကဒဏရာရြခငးက ကာကယငရန
၂။ ယာဉတကခကမ ြဖစပားစဉ အတငးင ယာဉတကခကမ ြဖစပားပးေနာက ေဆာငရက
ရန အချကများ က သရြခငးအားြဖင ထခကဒဏရာပမဆးဝါးေစြခငးက ေလျာချငရန
၃။ ေကျာငးငေကျာငးပတဝနးကျင အတငး ယာဉအရာယ လမးအရာယကငးရငးရန င
ကာကယ ငရန အတက းယဌာန ေပါငးစမ ပးေပါငးပါဝင၍အေကာငအထညေဖာ
ေဆာငရကငရန
ရညရယချက (cont:)
၄။ ယာဉစညးကမး လမးစညးကမးများ၊ ယာဉတကခကမ ြဖစပားစဉ အတငးင
ယာဉတကခက မ ြဖစပားပးေနာက ေဆာငရကရန အချကများက သရနားလည၍
ေကျာငးမတဆင မသားစင ြပညသ အတငးသ ြပနပားေရး ေဆာငရကငရန
မဟာဗျဟာများ
၁။ ယာဉအရာယ လမးအရာယေကာင ထခကဒဏရာရရမများက အြမနဆးကည
ေဆာငရက ေပးငရနအတက လအပသည အချကအလကများ ၊နညးပညာများ
ပပးေပးြခငး
၂။ ေကျာငးအေြခြပ ယာဉအရာယ လမးအရာယကငးရငးေရးအတက လပေဆာင
လကနာရန အချကများက အေြခခပညာအဆငမ အစြပ၍ေကျာငးသေကျာငးသား များ
အားလးငတက ဆရာ/မဘ၊ ြပညသအများ သရေစေရးအတက ပပးကညေဆာငရကြခငး
၃။ ထေရာကမရသည ေကျာငးအေြခြပယာဉအရာယ လမးအရာယကငးရငးေရး
အစအစဉများ ေဆာငရကငရန အတက းယ ဌာန များအားလး ေပါငးစပညငး
ေဆာငရကမည လပငနးစဉ များချမတြခငး
ကျနးမာေရး အဆငြမငေကျာငးလပငနးများ အရနဟနြမငတငေရး
ေဆာငရကရာတငယာဉအရာယ လမးအရာယ ေကာင ထခကဒဏရာရရမ
ေလာချေရးအတက ပးေပါငးအေကာငအထညေဖာရန လပငနးများ
(၁) ပညာေပးအစအစဉ ြပစြခငး င အဆငဆငသငကားြခငး
(၂) လကေတ ေလကျငြခငး
(၃) ေကျာငးများသ လအပေသာသတငးအချကအလကများ ပပးြခငး
(၄) းယဌာနများညငးပးေပါငးေဆာငရကြခငး
(၅) သေတသနြပလပြခငး
တအားေဆာငရကသားမည ြဖစပါသည။
အသပညာေပးရန ရညရယသများ
• ေကျာငးသား/ေကျာငးသများ
• မဘများ
• ဆရာ/ဆရာမများ
• ေကျာငးကားေမာငးငသများ
• ြပညသလထ
(၁) ပညာေပးအစအစဉြပစြခငး င အဆငဆင သငကားြခငး
(က) းယဌာနများမ တာဝနရသများ ပးေပါငး၍ ပညာေပးအစအစဉများအတက အချကအလကများ
ြပစြခငး (Development of Package of Road Safety Education)
• ယာဉအရာယ လမးအရာယ ြဖစပားငသည အေကာငးအရငးများင ယာဉအရာယ
လမးအရာယ ဆငရာ စညးကမးများ
• ထခကဒဏရာရရမ က ကာကယရန လအပသည နညးလမးများ (ဉပမာ- ထငခခါးပတပတြခငး)
• ရရငေသာ ထခကဒဏရာများ င ထခကဒဏရာရမ က ပမဆးဝါး ေစေသာ အချက အလကများ
• ယာဉတကခကမြဖစပားစဉ လပေဆာငရန အချကအလကများ
• ယာဉတကခကမြဖစပားပး ဒဏရာရရသအား ြပစေစာငေရာကြခငးနညးလမးများ
ထညသငးစဉးစားရနအချကများ
- ေကျာငးသား/ေကျာငးသ များအတက အသကအပစ အမျးအစားခ၍ လညးေကာငး
- လအပစ အမျးအစား ခ၍ လညးေကာငး
( ဉပမာ- ေကျာငးသား ေကျာငးသများ ၊ ေကျာငးကားေမာငးသများ ငမဘများ)
လအပချကအလက ဦးစားေပးအချက အလကများ ေြပာငးလ၍ နားလညသေဘာေပါကငမည
အဆငအထ သာ ပညာေပး ေဆာငရကရန ြဖစပါသည
ဉပမာ-
• မလတနးအတကယာဉအရာယ လမးအရာယ ြဖစပားငသည အေကာငးအရငးများ ကသာ
အဓက ထား၍ ပညာေပးြခငး
• အထကတနးေကျာငးသားများအတက ယာဉတကခကမြဖစပားပး ဒဏရာရရသအား
ြပစေစာငေရာက ြခငး နညးလမး များကပါ ထညသငးပညာေပးြခငး
(ခ) အဆငဆငသငကားြခငး
ေကျာငးကျနးမာေရး
ဆရာဝနများ င းယဌာနမ
တာဝနရသများ
ေကျာငးသား
ေကျာငးသများ မဘများ အြခားသကဆငသများ
ေကျာငးကျနးမာေရး
ဆရာ/ဆရာမများ
(၂) လကေတ ေလကျငြခငး
(က) Road Safety Education Model for Primary School Children
မလတနးအရယ ေကျာငးသားေကျာငးသများအတက မမတ၏ ေကျာငးအတငးတင
၎ငးတ အရယငနားလညငမည လမး စညးကမးအမတအသားများ အားေရးချယ၍
(ဉပမာ- လကးမျဉးကျား ပစငယ၊ ပလကေဖာငး ပစငယ များ၊ မးပင ပစငယများ ) အား
မမတေကျာငးဝငးအတငး/ ေကျာငးအေဆာကအဉ အတငး ၌ ေရးဆ ြပလပ၍
ကေလးငယများအား လကေတ သငြပလကနာေစြခငး
(ခ) Road Safety Sign Education and Questionnaires for students
- ယာဉ/လမးအမတအသားများ
- ယာဉစညးကမး လမးစညးကမး င
ယာဉအရာယ လမးအရာယ ေမးခနးများ
(ဂ) First Response and Pre-hospital care
ယာဉတကခကမြဖစပားစဉ လပေဆာငရန င
ယာဉတကခကမြဖစပားပး ဒဏရာရရသအား ြပစေစာငေရာကြခငးနညးလမးများ
(၃) ေကျာငးများသလအပေသာသတငးအချကအလကများပပးြခငး
- ပညာေပးအစအစဉများတင အသးြပရန လအပေသာ ယာဉတကခကမေကာင
ထခကဒဏရာရ အချကအလကများ
- အေရးေပကသမင ပေဆာငမအတက ဆကသယရန တယလဖနးနပါတများ
- ကသငမညေနရာများ
(၄) းယဌာနများညငးပးေပါငးေဆာငရကြခငး
• ကျနးမာေရးင အားကစားဝနကးဌာ
• ပညာေရးဝနကးဌာန
• ကနးလမးပေဆာငေရးနကားမဦးစးဌာန
• ယာဉထနးရတပဖ
• ြမနမာငင ကကေြခနအသငး
• မတဖကအဖအစညးများ (WHO, MORS)
(၅) သေတသနြပလပြခငး
• အေြခခပညာေကျာငးသားေကျာငးသ များအကားယာဉတကခကမေကာင ရရေသာ
ထခကဒဏရာ သာမက အြခားထခကဒဏရာရရမ များက ဆနးစစေဖာထတရန အတက
သေတသန ြပလပရပါမည။
• ရရေသာ အချက အလကေပမတည၍ ေကျာငးသား/ေကျာငးသများတင ဦးစားေပးကာကယ
ရမည ထခကဒဏရာ အမျးအစား များ အတက နညးလမးရာေဖ ေဖာထတရမည ြဖစပါသည။
အြခားလပေဆာငရနအချက
• ေကျာငးကား ယာဉေမာငးများတင တတရကအေရးေပအေြခအေနြဖစပားငသည
ေရာဂါများ ရမရစစေဆးေပးြခငး င ပညာေပးြခငး (ဉပမာ-ဆးချေရာဂါ၊ေသးတးေရာဂါ)
• အြမငအာစစေဆးေစြခငး
• စတေရာဂါေဝဒနာစစေဆးြခငး
ေတကငသည အခကအခများင လအပချကများ
• ကျနးမာေရး အဆငြမငေကျာငးလပငနးများ အရနဟနြမငတငေရး ေဆာငရကရနအတက
နယပယများ များြပားေသာေကာင
- ပညာေပးရန
- လကေတေလကျငခနးများြပလပရန
- သေတသနြပလပရန
- လပငနးထေရာကမဆနးစစရနတအတက
အချနလေလာကမ၊ အကမေရလေလာကမ၊ ေရရညတညတမ
• လပငနးများ အေကာငအထညေဖာေဆာငရကငရန အတက ရနပေငအေထာကအပများ [email protected] 28
Possible Time allocation for strengthening Health Promotion School
ပမနသငးနးတမး သငကားချန
ကာယေလကျငခနး သငကားချန
ကျနးမာေရးအဆငြမငတငေရး ေကျာငးလပငနးများ ေဆာငရကရန အချန
Reference
• Road Traffic Injury Prevention Manual, WHO (2006)
• Myanmar National Injury Surveillance Report on Transport Injury (July 2016 - June
2017)
• Awareness Regarding Prevention of Road traffic accidents among adolescents,
International Journal of Health and Clinical Research, 2019
ပးေပါငးလကတေဆာငရကြခငးြဖင
ယာဉအရာယလမးအရာယေကာင ထခကဒဏရာရရြခငး ကငးရငးေသာ
ေကျာငးင ေကျာငးပတဝနးကျငအား ဖနတးကပါစ
