Seminar “Rreziqet klimaterike dhe prekshmëria e sektorit ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Acclimatise_Albania_energy... · • Ndryshimi klimaterik në përgjithësi

© Copyright Acclimatise and Climate Risk Management Limited 2009

Seminar “Rreziqet klimaterike dhe prekshmëria e sektorit energjetik tëShqipërisë”10 mars 2009, Hotel “Tirana International”

Dr Richenda ConnellDrejtoreshë Teknike & Bashkë-themeluese, Acclimatise


Përmbledhje e prezantimit

• Synimet e detyrës nga Banka Botërore• Prezantimi i ekipit• Synimet e seminarit të sotëm• Përmbledhje mbi ndryshimin e klimës• Vendimmarrja në kontekstin e rreziqeve dhe pasigurive

klimaterike


Synimet e detyrës nga Banka Botërore

• Synimet e përgjithshme: mbështetje për hartimin e politikave dhe projekteve të shëndosha në sektorin e energjetikës në kushtet e ndryshimit të rreziqeve klimaterike

• Seminari i sotëm: të ndihmojë në rritjen e njohurive për prekshmërinë dhe rreziqet klimaterike për sektorin energjetik të Shqipërisë

• Seminari i dytë (prill 2009): të ndihmojë në identifikimin e prioriteteve për përshtatjen me ndryshimet klimaterike


“Acclimatise”

– Kapërcimi i hendekut midis botës akademike dhe botës së biznesit, shqyrtimi i studimeve më të fundit mbi ndryshimet klimaterike, dhënia e orientimit në lidhje me efektet e mundshme tregtare dhe financiare.

– Puna me klientët tanë për të kuptuar efektet e drejtpërdrejta dhe të tërthorta tëndryshimeve klimaterike për strategjitë dhe modelet tregtare të tyre.

– Vlerësimi i rrjedhojave për ecurinë financiare, si edhe i rrezikut për markën tregtare, reputacionin dhe konfliktet gjyqësore.

– Këshillim mbi strategjitë për ndryshimet klimaterike që hartojnë palët kyçe tëinteresuara të klientëve tanë, përfshirë qeveritë, agjencitë rregulluese, investuesit, bankat, shoqëritë e sigurimeve, analistët dhe OJQ-të.

– Këshillim për strategji të shëndosha për administrimin e rreziqeve dhe pasigurivedhe për shfrytëzimin e shanseve të biznesit.

• “Acclimatise” i ndihmon qeveritë dhe bizneset për të vlerësuar dhe administruar rreziqet dhe shanset që sjell ndryshimi i klimës, përmes:


“WorleyParsons”“WorleyParsons” është një nga ofruesit kryesor të shërbimeve profesionale për sektorët e burimeve dhe energjisë dhe për industritë me procese komplekse përpunimi

Infrastruktura & Mjedisi

Zgjidhje të plota për sektorët e transportit, bregdetit & detit, ujësjellës-kanalizime, burimeve & energjisë, komunale dhe tëinfrastrukturës urbane

Energjia

Energjia e ripërtëritshme, qymyrguri i pastër, prodhimi me proces bërthamor dhe gaz natyror, rrjetet e transmetimit dhe projektet e rinovimit, që nga studimi paraprak i realizueshmërisë dhe deri te shfrytëzimi dhe mirëmbajtja

Hidrokarburet

Realizime projektesh të plota globale në struktura në ujë tëthellë, pluskuese, nëndetëse & konvencionale, lundruese, tokësore, naftësjellës dhe gazsjellës, LNG, përpunim nafte & petrokimikate

Minerale & Metale

Realizim i projekteve dhe zgjidhjeve të plota “nga miniera deri në treg” në metalet bazë, alumin, qymyrgur, xeheror hekuri, çelik dhe lëndë kimike, në mbarëbotën

Një gamë shërbimesh dhe teknologjish qëtrupëzojnë qëndrueshmërinë mjedisore, sociale dhe financiare në të gjithë aspektet e ciklit të jetës së projekteve.


Ekspertët shqiptar

• Prof Dr Eglantina Demiraj Bruci, Koordinatore Kombëtare e Projektit, Programi i Ndryshimit Klimaterik, UNDP/GEF

• Dr Besim Islami, ekspert për energjinë dhe ndryshimin klimaterik

• Të dy janë autorë drejtues të Komunikatës së Parë dhe tëDytë Kombëtare të Shqipërisë për Konventën Kuadër tëOKB-së për Ndryshimin Klimaterik (UNFCCC)


Përmbledhje e seminarit të sotëm

Informacione:• Ky prezantim• Luhatja klimaterike ekzistuese dhe ndryshimi i ardhshëm

klimaterik në Shqipëri• Njohuri të tanishme për prekshmërinë e sektorit të energjisë

(kërkesa dhe oferta) nga rreziqet klimaterikeNë seancat e punës do të diskutohet:• Konteksti i përgjithshëm, objektivat dhe strategjitë për sektorin

energjetik të Shqipërisë—për objektet energjetike të tanishme dhe ato të planifikuara për të ardhmen

• Përvoja juaj në lidhje me prekshmërinë, ndjeshmërinë dhe pikat kritike të ecurisë klimaterike

• Mendimet tuaja për rreziqet që sjellin kushtet e ndryshuara klimaterike


Përmbledhje mbi ndryshimin e klimësVendimmarrja në kushtet e rreziqeve dhe

pasigurive klimaterike


DIELLIDrita e diellit kalon përmes atmosferës...

dhe e ngroh tokën.

Më e shumta largohet nëdrejtim tëkozmosit dhe e ftoh tokën...

toka lëshon rrezatim si “nxehtësi”infra të kuqe

por një pjesë ngec në avujt e ujit dhe e ruan temperaturën e tokës në njëngrohtësi tëpërshtatshme për ne

Efekti serrë natyror


DIELLIDrita e diellit kalon përmes atmosferës...

dhe e ngroh tokën;

Një pjesëlargohet nëdrejtim tëkozmosit dhe e ftoh tokën...

toka lëshon rrezatim si “nxehtësi”infra të kuqe.

por një pjesëngec në avujt e ujit dhe e ruan temperaturën e tokës në njëngrohtësi tëpërshtatshme për ne.

ARRIHET NJËEKUILIBËR I RI NË NJËTEMPERATURËMË TË LARTË

Por tani, nëgazet serrëngec mëshumërrezatim dhee ngroh edhe më shumëtokën, derisa...

Efekti serrë i shtuar


• Përqendrimet e dioksidit tëkarbonit në atmosferë janëmë të lartë tani, sesa në çdo pikë të dhënë gjatë 650.000 viteve të fundit

• Çlirimet nga aktiviteti i njeriut i kanë rritur përqendrimet e gazit CO2 me 1/3 në krahasim me nivelet përpara zhvillimit industrial

• Deri në mes të shekullit, pritet që përqendrimet të jenë sa dyfishi i niveleve përpara zhvillimit industrial

Nivelet e dioksidit të karbonit po rriten me shpejtësi

Burimi: IPCC


Klima po ndryshon

Kjo hartëtregon ndryshimet e konstatuara në sistemet fizike dhe biologjike në1970-2004

Burimi: IPCC


Temperatura globale mesatare vjetore rritet deri në 2100 sipas situatave të ndryshme tëçlirimeve të gazrave serrë në krahasim me treguesin bazë 1980-1999

Ndryshim i paevitueshëm i klimës

• Ndryshimet deri në 2040 janëtashmë të paevitueshme

• Ndryshimet në pjesën tjetër tëshekullit do të varen nga çlirimet e gazrave serrë gjatë dy dekadave në vijim

• Lipset të ulim çlirimet e gazrave serrë (“zbutja”) dhe t’i përshtatemi ndryshimit tëpaevitueshëm të klimës

• Strategjitë e përshtatjes duhet të jenë të forta përpara pasigurive klimaterike

Ndryshimi i klimës nuk mund të ndalet


• Përqendrimet në rritje të gazit CO2

• Temperatura në rritje në tokë dhe det• Rreziku në rritje i motit të nxehtë• Niveli në rritje i ujit të detit• Ndryshimi i modeleve të reshjeve—rreziqe në rritje sa

u takon thatësirave dhe përmbytjeve• Rritje e mundshme e fortësisë së stuhive & lartësisë

së stuhive

Besim i lartë

Besim i ulët

Evropë, vera e vitit 2003: 15 miliard USD humbje, rreth 35.000 vdekje

Uragani Katrina: 40-60 miliard USD humbje të siguruara, rreth 2.000 vdekje

Objektet e projektuara në bazë të informacionit historik për klimën mund të mos jenë më të shëndoshë


Vera evropiane, si ajo e vitit 2003, do të konsiderohet“normale” në 2040 dhe “e freskët” në 2060

Vera e vitit 2003:


Ndryshimet e vogla mund të kenëpasoja të mëdha

Shkurtimi i periudhës së rikthimit të përmbytjes 1 në 100 vjet për Nju Jorkun

• Për shembull niveli i përmbytjes 1 në100 vjet në Nju Jork ndodh çdo:

– 40 deri 60 vjet në vitet ‘2020– 20 deri 50 vjet në vitet ‘2050

• Një ndryshim i vogël i kushteve mesatare klimaterike mund të nërritje tëndodhjen e ngjarjeve ekstreme

çojëndjeshme të mundësisë për


Rreziqet, pasiguritë klimaterike dhe vendimmarrja

• Gjithmonë ka luhatje klimaterike tënatyrshme

• Ndryshimi klimaterik në përgjithësi vendoset mbi luhatjen natyrore

• Pasojat e luhatjes natyrore mund t’i dominojnë pasojat e ndryshimit klimaterik për disa dekada

Luhatja dhe trendi i reshjeve për Durrësin dhe

Tiranën(Burimi: E. Bruci,

HMI, 2008)

• Duhet të marrim vendime qët’u qëndrojnë luhatjeve tëklimës dhe ndryshimit klimaterik në të ardhmen

• Kjo është sidomos e rëndë-sishme për objektet me jetëtë gjatë shfrytëzimi, të cilat duhet të punojnë për dekada të tëra në të ardhmen


• “Grupi i Bankës Botërore do t’i kushtojë vëmendje të konsiderueshme fuqizimit të qëndrueshmërisë së ekonomike dhe bashkësive ndaj rreziqeve klimaterike në rritje dhe për përshtatjen... Përshtatja do të kërkojë njëinfrastrukturë më të qëndrueshme, masa më të gjera të përgjigjes ndaj fatkeqësive natyrore dhe teknologji e praktika të reja bujqësore për t’iu përgjigjur rreziqeve të rritura klimaterike.”

• Komisioni Evropian: “Kontrolli i problemeve klimaterike duhet medoemos tëintegrohet në Direktivën “Për vlerësimin e efektit mjedisor” dhe në Direktivën “Për vlerësimin mjedisor strategjik”.”

• Investuesit: “Që investuesit të mund t’i analizojnë këto rreziqe, ata i nxisin shoqëritë tregtare t’i analizojnë dhe deklarojnë pasojat fizike me rëndësi materiale që mund të sjellë ndryshimi klimaterik për veprimtarinë tregtare tëshoqërisë, përfshirë edhe zinxhirin e furnizimit.”

• Bankat: Kanë filluar të përfshijnë edhe analizën e rreziqeve klimaterike nëvlerësimin e rrezikut të kredive dhe në proceset e vlerësimit të korrektësisë

• Shoqëritë e sigurimit kanë filluar t’u japin zë shqetësimeve të tyre—disa tani nuk pranojnë të lidhin kontratë sigurimi në vendet në pozita tëcenueshme

Palët e interesuara janë të shqetësuara për ndryshimin e klimës dhe përshtatjen ndaj tij

http://www.ifc.org/


Rreziqet klimaterike në ndryshim mund tëfuten në modelet financiare

• Rëndësia e parashikimit tëflukseve monetare

• Efekti te fitimi, i rritjes së vogël në % tëkostove tëshfrytëzimit

• Efekti te fitimi, i rënies së tëardhurave

• Nuk ka provizione për investimet e planifikuara shtesë

• Pasoja për besimin e investuesve Trysnia që kostot & të ardhurat ushtrojnë mbi mjetet e lira monetare

nëse shpërfillen rreziqet klimaterike


Administrimi i rreziqeve klimaterike mund tëpërfshihet në ciklin e jetë së objektit

• Për objektet e reja, rreziqet klimaterike në ndryshim është mirë tëmerren në shqyrtim në fazat e “studimit të realizueshmërisë” dhe “projekt-idesë teknike”

– Mund të ketë oportunitete të ulëta të kostos, për përfshirjen e elementit tëqëndrueshmërisë për ndryshimin e klimës

• Për objektet ekzistuese, përfshirja e elementit të qëndrueshmërisëpër ndryshimin e klimës është mirë të mendohet si ide, në kuadër rinovimeve madhore


Faleminderit për vëmendjen!

Në vijim:• Prof Dr Eglantina Bruci: Luhatja klimaterike ekzistuese

dhe ndryshimi i ardhshëm klimaterik në Shqipëri• Dr Besim Islami: Njohuri të tanishme për prekshmërinë e

sektorit të energjisë (kërkesa dhe oferta) nga rreziqet klimaterike

• Seancë me pyetje & përgjigjePastaj:• Seancat e punës

Documents

Seminar “Rreziqet klimaterike dhe prekshmëria e sektorit ...siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Acclimatise_Albania_energy... · • Ndryshimi klimaterik në përgjithësi